Κάντε άνοιγµα στη Ρωσία τώρα

Transcript

1 EΠΙΧΕΙΡΕΙΝ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ ΚΥΡΙΑΚΗ 27 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2013 ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ YΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ Ο Ελληνας κάνει θαύµατα Ελληνική είναι η εταιρία που διαθέτει το µεγαλύτερο αριθµό καταστηµάτων µε υφάσµατα σε µια σειρά πόλεις της Ρωσίας. Πρόκειται για την «Τogas», η οποία, παρά τις δυσκολίες που αντιµετώπισε, αναπτύσσεται συνεχώς. ΣΕΛ. 3 Η νέα γενιά των startups επιχειρήσεων Με ιδιαίτερα ταχείς ρυθµούς αναπτύσσεται πλέον και στη Ρωσία, όπως άλλωστε στις ΗΠΑ, στην Ευρώπη και την Ασία, το φαινόµενο των startups επιχειρήσεων. ΣΕΛ. 4 5 ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ Κάντε άνοιγµα στη Ρωσία τώρα Τεράστιες ευκαιρίες προσφέρει η χώρα των εκατοντάδων εκατοµµυρίων ανθρώπων για τους Ελληνες επιχειρηµατίες. Η Ρωσία είναι µια δυναµικά αναδυόµενη οικονοµία, στην οποία οι ελληνικές επιχειρήσεις µπορούν να κάνουν θαύ- µατα, όπως και αρκετές από εκείνες που άρχισαν να δραστηριοποιούνται εκεί στη δεκαετία του 1990 και συνεχίζουν έως σήµερα. Απαιτείται όµως ιδιαίτερη σοβαρότητα στα επιχειρηµατικά ανοίγµατα. Πόσο µάλλον αφού η χώρα έχει αρκετές ιδιαιτερότητες. Λόγος για τον οποίο χρειάζεται καλή πληροφόρηση πριν από κάθε βήµα και βέβαια στενή συνεργασία µε Ρώσους επιχειρηµατίες. ΣΕΛ REAL ESTATE Ακινησία και στην αγορά...ακινήτων Οπως σε όλα τα επίπεδα των ελληνορωσικών σχέσεων παρατηρείται ακινησία, το ίδιο συµβαίνει και µε τις αγορές ακινήτων από Ρώσους στην Ελλάδα. ΕΛΑΙΟΛΑ Ο Το ελληνικό πλεονέκτηµα Μπορεί το ελαιόλαδο να αποτελεί ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα της Ελλάδας, ωστόσο στη Ρωσία χάνει στον ανταγωνισµό ακόµα και από την Τουρκία. ΣΕΛ. 12 ΣΕΛ. 2

2 02 ΚΥΡΙΑΚΗ 27 ΙΑΝΟΥΡΙΟΥ 2013 ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ Το μεγάλο πλεονέκτημα ALAMY/LEGION MEDIA 2 ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ RUSSIA BEYOND THE HEADLINES Τις μεγάλες προοπτικές, αλλά και τις δυσκολίες που θα αντιμετωπίσει ένας επιχειρηματίας στη Ρωσία, εξηγεί στη συνέντευξή του ένας από τους πιο επιτυχημένους Ελληνες στον τομέα του ελαιόλαδου στη χώρα, ο κ.κώστας Ρουμελιώτης. ΕΡ: Πότε ανοίξατε την εταιρία σας; Κώστας Ρουμελιώτης: Το ΕΡ: Τι προϊόντα πουλάτε στη Ρωσία; ΑΠ: Κυρίως ελιά, και ακολούθως, φέτα και λάδι. Η φέτα, ως ένα πολύ ποιοτικό προϊόν, αποφέρει πολύ καλά έσοδα, ενώ η ελιά έχει μεγάλο όγκο πωλήσεων. ΕΡ: Ποιά φέτα προτιμούν οι ρώσοι; ΑΠ: Κυρίως αυτή που γνωρίζουν. Υπάρχει μεγάλη διαφήμιση από γερμανικές εταιρίες που προωθούν φθηνότερα είδη φέτας. Οι Ρώσοι που έχουν την οικονομική δυνατότητα, αγοράζουν την ελληνική. ΕΡ: Πιστεύετε ότι τα ελληνικά προϊόντα είναι για τους πλούσιους Ρώσους; ΑΠ: Σίγουρα, από τη μεσαία τάξη και πάνω. ΕΡ: Πουλάτε μόνο στη Μόσχα ή σε όλη τη Ρωσία; ΑΠ: Σε όλη τη Ρωσία. Οι πωλήσεις είναι πολύ καλές στην κεντρική και βόρεια Ρωσία, ειδικά σε πόλεις με πολλούς ευκατάστατους πολίτες, όπως το Τιουμέν, Αικατερινμπούργκ, Ιρκούτσκ, Χαντι-Μανσίησκ. Η Νότια Ρωσία έχει βέβαια τα δικά της προϊόντα, όπως καλά τοπικά τυριά, τα οποία ο κόσμος έχει συνηθίσει και γι αυτό δεν ενδιαφέρεται για τη φέτα. Ενώ στη Σιβηρία και την Κεντρική Ρωσία, δεν παράγονται προϊόντα ανάλογα με τα δικά μας. ΕΡ: Ποια είναι η θέση των ελληνικών προϊόντων στη ρωσική αγορά, σε σχέση με τα ιταλικά, ισπανικά, τουρκικά; ΑΠ: Σε σχέση με την Ιταλία είμαστε πιο φτηνοί, αλλά οι Ιταλοί προωθούν πολύ καλά το εμπόρευμά τους. Ενώ μπορεί να πωλούν ακόμη και ελληνικές ελιές και ελληνικό λάδι, η συσκευασία τους είναι πολύ όμορφη, και αυτό είναι κάτι που μετράει στη Ρωσία. Σε σύγκριση με την Ισπανία, η Ελλάδα είναι πιο ακριβή. Οι Ισπανοί έχουν ως σύμμαχό τους τις φτηνές τιμές και τη μεγάλη διαφήμιση. Η Ιταλία, αν και ακριβότερη, προωθεί καλύτερα από την Ελλάδα το εμπόρευμά της. H Ισπανία είναι φτηνότερη και κάνει πολύ διαφήμιση ΕΡ: Και η ποιότητα του ισπανικού λαδιού...; ΑΠ: Είναι διαφορετικές ποιότητες. Όπως διαφέρουν το ρωσικό χαβιάρι και η ρωσική βότκα από τα αντίστοιχα προϊόντα άλλων χωρών. Από γεύση όμως το ισπανικό λάδι υπολείπεται του Μύθοι και πραγματικότητα Ανέκαθεν η ρωσική αγορά φάνταζε στους ξένους «απόκρυφη», με πολλούς μύθους να πλέκονται γύρω της. Ένας από τους μεγαλύτερους είναι ότι πρόκειται για μια τεράστια αγορά που ακόμη δεν έχει αξιοποιηθεί. Είναι γεγονός ότι στον πολιτικό χάρτη του κόσμου η Ρωσία καταλαμβάνει το 1/7 της ηπειρωτικής γης, αλλά στη Σιβηρία που αποτελεί τα 3/4 του ρωσικού εδάφους, κατοικεί λιγότερο από το 25% του πληθυσμού της χώρας. Οι επιχειρήσεις αναπτύσσονται πιο αποτελεσματικά στο ευρωπαϊκό τμήμα της χώρας, ενώ στις υπόλοιπες περιοχές οι υποδομές δεν βρίσκονται στο επιθυμητό επίπεδο. Το ευρωπαϊκό τμήμα της Ρωσίας όμως, και ιδιαίτερα οι περιοχές της Μόσχας και ελληνικού. Η Τουρκία αποτελεί έναν επικίνδυνο ανταγωνιστή, επειδή είναι πιο οικονομική. Βέβαια, η ποιότητα της ελιάς, και κυρίως του λαδιού μας, είναι πολύ ανώτερη.επίσης, η διαφημιστική προώθηση που πραγματοποιεί η Τουρκία είναι σίγουρα μεγαλύτερη. ΕΡ: Είναι οικονομικοί ή πολιτικοί οι λόγοι που η Ελλάδα δεν διαθέτει κάτι ανάλογο; ΑΠ: Νομίζω ότι είναι περισσότερο θέμα ενδιαφέροντος. Εμείς σαν χώρα έχουμε καλό κλίμα, ωραία φαγητά, θάλασσα, και πολιτισμό, τα οποία ωστόσο για άγνωστο λόγο δεν τα προωθούμε. Πάρα πολλοί Ρώσοι αγαπούν και επισκέπτονται τη χώρα μας, αλλά η Ελλάδα δεν το εκμεταλλεύεται αυτό ώστε να προωθήσει το προϊόν της σωστά. Αν είχαμε μια βοήθεια από την Ελλάδα, τότε θα κάναμε πάρα πολλά. ΕΡ: Εσάς σας βοηθάει το ελληνικό κράτος; ΑΠ: Όχι, καθόλου. της Αγίας Πετρούπολης, έχει γίνει από καιρό μια ζώνη υψηλότατου ανταγωνισμού. Στα σούπερ μάρκετ της Ρωσίας εκτίθεται σε μόνιμη βάση προς πώληση παρθένο ελαιόλαδο από διάφορες χώρες. Εφόσον στην ετικέτα οι πληροφορίες που αναφέρονται είναι σχεδόν ταυτόσημες, ο καταναλωτής επιλέγει το φθηνότερο. ΕΡ: Τι θα συμβουλεύατε κάποιον που θέλει να βγει στη ρωσική αγορά; Από που να ξεκινήσει; ΑΠ: Πρέπει να βρει έναν αντιπρόσωπο στη Ρωσία, ο οποίος θα ενδιαφερθεί για το εμπόρευμά του, ώστε να μπει σιγά-σιγά στην αγορά. Αν το προϊόν του γίνει γνωστό στη Ρωσία, τότε μπορεί να διευρύνει τις πωλήσεις του. Πολλοί όμως δεν ρισκάρουν να αφήσουν Η Τουρκία αποτελεί έναν επικίνδυνο ανταγωνιστή, τη στιγμή που το ελληνικό κράτος δεν στηρίζει ιδιαίτερα τις εξαγωγές ελαιόλαδου την Ελλάδα και την οικογένειά τους, την επιχείρησή τους. Στη Ρωσία έρχονται συνήθως οι μεταπωλητές. ΕΡ: Τελικά, έχουν έρθει κάποιες έστω μικρές ελληνικές εταιρίες στη Ρωσία; ΧΡΗΣΙΜΑ 8,5 ευρώ Στη Ρωσία, είναι η μέση τιμή για το μισό λίτρο του ελληνικού λαδιού πρώτης απόσταξης 11 ευρώ Η μέση τιμή μιας συσκευασίας μισού λίτρου με ελιές Καλαμάτας, στις οπιοίες δείχνουν μεγάλη προτίμηση οι Ρώσοι 12 ευρώ Μέση τιμή μιας συσκευασίας με ελληνική φέτα (μισό κιλό) ΑΠ: Ναι. Αυτή τη στιγμή είμαστε συνολικά 14 εταιρίες. ΕΡ: Ποιά είναι τα θετικά και ποιές οι δυσκολίες για αυτές; ΑΠ: Το θετικό είναι ότι οι ελληνικές εταιρίες, στις συνθήκες της κρίσης, βρίσκουν εδώ μια διέξοδο, βλέπουν ότι υπάρχει μια καλή αγορά για τα προϊόντα τους. Το δύσκολο είναι να εδραιωθούν και να επεκταθούν ώστε να έχουν μεγαλύτερα κέρδη. Για να δραστηριοποιηθεί ένας Έλληνας στη Ρωσία χρειάζονται επενδύσεις, διαφήμιση, γραφείο, προσωπικό, αποθήκη, εκτελωνισμός. Μόνο οι μεγάλες εταιρίες μπορούν να το κάνουν. Η ρωσική αγορά πάντως, είναι δύσκολη.παίζει ρόλο βέβαια και το ότι οι Ισπανοί και οι Ιταλοί έχουν μπει στην αγορά πολύ πριν από μας, έχουν μεγάλη ποικιλία προϊόντων, και το κυριότερο, έχουν τη στήριξη των κρατών τους στην προώθηση των προϊόντων τους. ΕΡ: Τουρισμός και ελληνικά προϊόντα πάνε μαζί; ΑΠ: Ναι, οι Ρώσοι όταν πηγαίνουν στην Ελλάδα αγοράζουν πολλά ελληνικά προϊόντα. Αλλά και εδώ, όταν τα βρουν. Αρκεί να έχουν την ελληνική ετικέτα! ΕΡ: Μένετε στη Μόσχα λόγω της δουλειάς σας; ΑΠ: Η ζωή -ευτυχώς ή δυστυχώς- σε υποχρεώνει να βρίσκεσαι εκεί που είναι η δουλειά σου. Γίνεται η πατρίδα σου κατά κάποιο τρόπο. Είμαι στη Ρωσία, όπου έχω δημιουργήσει ένα όνομα. ΕΡ: Έχετε οικογένεια; ΑΠ: Έχω 5 παιδιά. Τέσσερα δικά μου, και ένα που μεγαλώνω από μικρό παιδί. Τα 3 είναι στην Ελλάδα, και τα άλλα 2 μαζί μου εδώ. ΕΡ: Τι σας δίνει η Ρωσία; ΑΠ: Η Ρωσία μου δίνει πολλή δύναμη και ενέργεια. Βλέπεις ότι τα πάντα είναι μεγάλα -τα κτίρια, οι δρόμοι, τα μαγαζιά- βλέπεις τα πολλά αυτοκίνητα, την αδιάκοπη κίνηση του κόσμου. Όλη αυτή η εικόνα σε επηρεάζει και θέλεις να κάνεις κι' εσύ πολλά, και να φτάσεις ψηλά.

3 ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗ 27 ΙΑΝΟΥΡΙΟΥ ΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ Ο Ελληνας κάνει θαύματα ΑΝΝΑ ΛΙΑΤΣΟΥ RUSSIA BEYOND THE HEADLINES Μήνυμα στους Ελληνες επιχειρηματίες, να σταματήσουν την εσωστρέφεια, και να κάνουν ανοίγματα κυρίως στις αναπτυσσόμενяες χώρες, και όχι τόσο στις "ώριμες αγορές", απευθύνει ο γενικός διευθυντής της Togas Moscow, μιας από τις μεγαλύτερες ελληνικές εταιρείες υφασμάτων στη Ρωσία, κ. Κώστας Τόγκας Πόσα είναι τα μαγαζιά που διαθέτετε προιόντα σας και σε ποιές πόλεις; Είμαστε η μεγαλύτερη αλυσίδα λιανικής στη Ρώσικη επικράτεια με είδη Home textile. Εχουμε 72 καταστήματα σε όλη τη Ρωσία, και 44 Shop in the shop..συνολικά 116 καταστήματα. Ο χώρος των καταστημάτων μας είναι από 120 μέχρι 750 τετραγωνικά μέτρα. Τα μισά από αυτά είναι στη Μόσχα και τα υπολοιπα στις Αγία Πετρούπολη, Εκατερινιμπουρκ, Νιζνι Νοβγκοροντ, Καζαν, Κρασναντάρ. Είμαστε εγκατεστημένοι σε όλες τις πόλεις με πληθυσμό άνω του ενός εκατομυρίου, και τώρα έχουμε αρχίσει την διείσδυση σε μικρότερες πόλεις με πληθυσμό ενός εκατομμυρίου, σαν το Βλαδιβοστόκ, το Ομσκ, κλπ. Στην κρίση που περνάει η Ελλάδα, τι θα προτείνατε στους επιχειρηματίες; Να κοιτάξουν σοβαρά την εξωστρέφεια της επιχείρησης. Ο Ελληνας μπορεί να κάνει θαυμάσια πραγματα όταν βγεί να ανταγωνιστεί στη διεθνή αρένα. Πρέπει να ξεχάσουν την ελληνική θάλασσα, την ελληνική ομορφιά και να επικεντρωθούν σε αγορές που είναι ακόμα σε νηπιακό επίπεδο. Από τις ώριμες αγορές θα κερδίσουν μόνο ψίχουλα. Οι ενδιαφέρουσες αγορές είναι Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Αραβία και Βραζιλία που βρίσκονται σε οργασμό ανάπτυξης. Θεωρείτε πως η Ρωσία είναι μια αγορά που θα μπορούσε να συμβάλλει στη διέξοδο απο την κρίση για τους Ελληνες; Βεβαίως. Νομίζω ότι ο μοναδικός δρόμος για έξοδο από την κρίση για μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι οι εξαγωγές και η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των προιόντων τους. Η Ρωσία είναι η πιο σημαντική αγορά στο "ανατολικό Μπλοκ". Βρίσκεστε στη ρωσική αγορά πολλά χρόνια; Ποιά ήταν τα πιο σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίσατε; Βρίσκομαι στη Ρωσία από το 1994 και το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμέτωτησαμε σαν εταιρία ήταν στο ξεκίνημα, το 1998, που έγινε η υποτίμηση του ρουβλίου με αποτέλσμα τη μεγάλη κρίση για όλη την ρώσικη επικράτεια. Μας πήρε 3 χρόνια για να ορθοποδήσουμε. Πιστεύω η κρίση τότε ήταν μεγαλύτερη απο αυτή της Ελλάδας. Οι δρόμοι της Μόσχας παρέλυσαν για πάνω από 6 μήνες. Θέλει υπομονή και επιμονή. Δεν κερδίζεται ενας αγώνας με λίγες μάχες. Θέλει συνεχείς μάχες και όραμα. Κάποιοι στην Ελλάδα μιλάνε για αξεπέραστα εμπόδια στη Ρωσία, για κίνδυνο να χάσουν τα χρηματά τους. Εσείς που, παρά τις δυσκολίες, μένετε στη Ρωσία, τι απαντάτε; Τελικά αξίζει να έρθει κάποιος στη Ρωσία για να δουλέψει; Αυτοί που τα λένε αυτά δεν έχουν γνώση της χώρας. Δεν υπάρχει πρόβλημα αξιοπιστίας για τους Ρώσους επιχειρηματίες. Εγώ προσωπικά κατά τη διάρκεια 17 χρονων στη Ρωσία δεν έχω Η μεγαλύτερη αλυσσίδα καταστημάτων με υφάσματα Η εταιρεία TOGAS δημιουργήθηκε στην Ελλάδα το 1926, από τον Ηλία Τόγκα. Το 1991 έκανε την έξοδό της στη διεθνή αγορά. Το 1995 δημιούργησε στη Μόσχα το πρώτο κατάστημά της, και έκτοτε επεκτείνεται διαρκώς σε πολλές πόλεις της Ρωσίας. Σήμερα, η ελληνική αλυσσίδα καταστημάτων με υφάσματα για το σπίτι, θεωρείται "ηγέτης" στον τομέα της σε όλη τη Ρωσία. Μάλιστα, διαθέτει εργοστάσιο, τμήματα σχεδιασμού, αποθηκευτικούς χώρους, και πάρα πολλά καταστήματα, ενώ έχει να προτείνει στους καταναλωτές πάνω από 3000 ονομασίες διαφόρων προϊόντων της. Πρόκειται για μια από τις λίγες επιτυχημένες κινήσεις που έχουν κάνει Ελληνες επιχειρηματίες στη Ρωσία. Η εταιρεία αναπτύχθηκε παρά τα προβλήματα που αντιμετώπισε, ειδικά εξαιτίας της μεγάλης κρίσης (μεγαλύτερης από την ελληνική) που έπληξε τη Ρωσία το χάσει λεφτά από Ρώσους. Απλώς, οι περισσότεροι Ελληνες επιχειρηματίες που έχω γνωρίσει, δεν εχουν κοιτάξει τη Ρωσία με τη σοβαρότητα μιας αγοράς 140 εκατομμυρίων κατοίκων που συνεχώς αναπτύσσεται. Πρέπει να ξέρουν όμως, ότι όσο περνάει ο καιρός, το "διαβατήριο" για να μπεις στη ρωσικη αγορά, θα αποκτιέται με μεγαλύτερη δυσκολία. Οι Ελληνες επιχειρηματίες πρέπει να βιαστούν. Ποιά είναι τα μελλοντικά σας σχέδια στη Ρωσία; Συνεχής διείσδυση με επενδύσεις σε παραγωγικές εγκαταστάσεις και άνοιγμα και άλλων μαγαζιών λιανικής. Για το 2013 υπολογίζουμε να ανοίξουμε άλλα πέντε καταστήματα στη Μόσχα και δώδεκα στην επαρχία. Για να πουλήσω την εταιρεία μου και να φύγω από εδώ... ; Λίγο δύσκολο το βλέπω. Είμαι άλλωστε, πολύ νέος ακόμα για να σκέφτομαι κάτι τέτοιο.

4 04 KYΡIAKH 27 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2013 ΤΥΠΟΣ THΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Οδηγός επενδύσεων στις start Μια νέα γενιά "start ups επιχειρηµατιών" αναδύεται στη Ρωσία, ενώ η αντίστοιχη εγχώρια επιχειρηµατική σκηνή µοιάζει ολοένα περισσότερο µε τις αντίστοιχές της σε ΗΠΑ, Ευρώπη και Ασία. ΑΝΤΡΕΪ ΧΕΝΙ Το στερεότυπο που ήθελε τους καινοτόµους Ρώσους ειδικούς να είναι αποκοµµένοι από την αγορά και να δουλεύουν σε σοβιετικού τύπου ερευνητικά κέντρα έχει αντικατασταθεί από επιχειρηµατίες και µηχανικούς της νέας τεχνολογίας που διαθέτουν µοντέρνα σκέψη και είναι διεθνώς δικτυωµένοι. Ετσι, οι ξένοι επενδυτές κεφαλαίων επιχειρηµατικού ρίσκου τείνουν να αντιµετωπίζουν τις ρωσικές νεοφυείς επιχειρήσεις ουσιαστικά µε τον ίδιο τρόπο που αντιµετωπίζουν και εκείνες που προέρχονται από άλλες χώρες. «Τα βασικά επενδυτικά κριτήρια είναι τα ίδια και στη Ρωσία», λέει ο Ιγκόρ Ταµπέρ, της Intel Capital, που είναι πρωτοπόρος στις δυτικές επενδύσεις επιχειρηµατικού ρίσκου στη Ρωσία. «Μια εξαιρετική οµάδα διαχείρισης, µια µεγάλη αγορά, υψηλά εµπόδια εισόδου στην αγορά και ιδίως η δυνατότητα διακοπής, είναι εξίσου έγκυρα εδώ όπως και οπουδήποτε αλλού στον κόσµο». Παρ' όλα αυτά, ορισµένα ειδικά θέµατα απαιτούν µεγαλύτερη προσοχή στη Ρωσία και συγκεκριµένα στις λεγόµενες αναδυόµενες αγορές. Κατά έναν ειρωνικό τρόπο, τα ζητήµατα αυτά δεν είναι πάντα αυτά που πολλοί ξένοι επενδυτές φαντάζονται. Πώς µπορώ να πληροφορηθώ για τους επενδυτικούς στόχους; 1 Μπορεί να περιηγηθεί κανείς τον κόσµο των νεοφυών επιχειρήσεων µέσα από µια σειρά προγραµµάτων και διαγωνισµών τεχνολογικού προσανατολισµού, Μέσων Ενηµέρωσης και βάσεων δεδοµένων, που έχουν προκύψει τα τελευταία χρόνια. Ορισµένες από αυτές χρησιµοποιούν την αγγλική γλώσσα, παρέχοντας στους χρηµατοδότες αποτελεσµατικά µέσα για προώθηση των πωλήσεων. Μια άλλη επιλογή είναι είτε να δουλέψει κανείς είτε να επενδύσει από κοινού µε εγχώρια funds. H Fast Lane Ventures, µία δυτικού τύπου νεοφυής επιχείρηση συνεχούς ανάπτυξης του Ιντερνετ, είναι από αυτές που συνεργάζονται µε µια σειρά δυτικά funds, τα οποία δεν διαθέτουν µόνιµη οµάδα στη Μόσχα. Πρέπει να συνεργαστώ µε «θερµοκοιτίδες» επιχειρήσεων και τεχνολογικά πάρκα; 2 Μόνον στη Μόσχα, τα τελευταία χρόνια έχουν ξεπηδήσει δεκάδες ανταγωνιστικές επενδυτικές δοµές, όπως τεχνολογικά πάρκα, «θερ- µοκοιτίδες» επιχειρήσεων και προγράµµατα accelerators. Πολλά από αυτά προσπαθούν να προσελκύσουν ξένους χρηµατοδότες, ώστε να αυξήσουν τη δραστηριότητά τους προσφέροντας ευκαιρίες συγχρηµατοδοτούµενων επενδύσεων. Ανάµεσα στα διεθνώς δικτυωµένα accelerators είναι οι Farminers, που φέρνουν τις νεοφυείς επιχειρήσεις τους στη RocketSpace του Σαν Φρανσίσκο, το τεχνολογικό κέντρο Moscow Plug and Play Tech Center, που συνεργάζεται µε το διάσηµο και οµώνυµο accelerator της Καλιφόρνια, και η TexDrive, που ιδρύθηκε από κοινού µε το βετεράνο accelerator των νεοφυών επιχειρήσεων στη Μεγάλη Βρετανία, τον Τζον Μπράντφορντ. Επίσης, επενδυτική επιλογή συνιστούν και τα τεχνολογικά πάρκα της Ρωσίας. Με µαζικές επιδοτήσεις και φορολογικές ελαφρύνσεις σε καινοτόµα σχέδια και έργα, το Σκόλκοβο στη νοτιοδυτική Μόσχα συνιστά γιγαντιαίο κόµβο τεχνολογίας, ο οποίος βρίσκεται στο στάδιο της ολοκλήρωσης και έχει ήδη προσελκύσει δεκάδες κεφάλαια υψηλού ρίσκου και επιχειρηµατικών συµµετοχών καθώς και εταιρίες υψηλής τεχνολογίας. Για να αξιοποιήσουν οι ξένοι επενδυτές το δυναµικό καινοτοµίας της Ρωσίας που βρίσκεται πέρα από τη Μόσχα, µπορούν να συνεργαστούν µε περιφερειακές αρχές. Η θερµοκοιτίδα επιχειρήσεων της Ινγκρια -διακεκριµένο τεχνοπάρκο της Αγίας Πετρούποληςπεριλαµβάνει 70 ηµεδαπές εταιρίες, που απασχολούν πάνω από 500 ειδικούς σε διάφορους τεχνολογικούς τοµείς. Στο Καζάν, την πρωτεύουσα της αυτόνοµης ηµοκρατίας του Ταταρστάν, το πάρκο Πληροφορικής θεωρείται ένα από τα µεγαλύτερα τεχνοπάρκα της Ανατολικής Ευρώπης. Εκεί άνοιξε πέρυσι µια θερµοκοιτίδα επιχειρήσεων, και µια αντιπροσωπία από 25 κορυφαίους Ευρωπαίους επενδυτές υψηλού ρίσκου ήδη επισκέφθηκε την πόλη. Θα πρέπει να επενδύσω από κοινού µε ένα ρωσικό fund; 3 Αν και η ρωσική επιχειρη- µατική σκηνή επενδύσεων υψηλού κινδύνου έµοιαζε µε έρηµο πριν από δύο χρόνια, τον τελευταίο χρόνο στον τοµέα της πληροφορικής έχουν εµπλακεί τουλάχιστον 60 ρωσικά funds. Σήµερα, υπάρχουν πολύ περισσότερα χρήµατα στη Μόσχα από ό,τι σε άλλα σηµεία στον παγκόσµιο χάρτη. «Επρόκειτο για το µεγαλύτερο σωρό χρηµάτων που είδα ποτέ µου», δήλωσε χαρακτηριστικά, ο Αµερικανός βετεράνος τεχνολογίας Στιβ Μπλανκ, ο οποίος πέρυσι επισκέφθηκε τη Μόσχα. Τα περισσότερα από αυτά τα κεφάλαια λειτουργούν σύµφωνα µε τα διεθνή πρότυπα και δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερο κίνδυνο για τις ξένες επιχειρηµατικές συµµετοχές. Πώς προσεγγίζω τις ρωσικές οµάδες; 4 Παρόλο που οι Ρώσοι επιχειρηµατίες εκσυγχρονίζονται, κατά τα δυτικά πρότυπα, µε γρήγορους ρυθµούς, η συνεργασία µαζί τους ενδεχοµένως να απαιτεί ειδική προσέγγιση. Ενα θέµα είναι η σχετική έλλειψη πείρας: «Ενώ οι περισσότεροι νεοφυείς ΕΚΑ ΕΣ ΞΕΝΑ FUNDS ΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ Η Η ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ, ΟΠΩΣ ΤΑ: Accel Alpha Associates Balderton Bessemer E. Ventures Garage General Catalyst Partners Index Ventures Intel Capital Kinnevik Mangrove Rocket Internet Team Europe Tiger Global Management Tomorrow's Ventures UMJ Ventech Veritas Finance Europe, για να αναφέρουµε µόνο µερικά. Σύµφωνα µε τη Fast Lane Ventures, µόνον από τις δηµοσιοποιηµένες συναλλαγές, οι επενδύσεις επιχειρηµατικού κινδύνου σε ρωσικές νεοφυείς (startups) εταιρίες στο Internet έφτασαν στα 2,17 δισ. δολάρια το ηλαδή, 70% αύξηση σε σχέση µε το 1,28 δισ. δολάρια του προηγούµενου έτους.

5 ΤΥΠΟΣ THΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ KYΡIAKH 27 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ ups ρωσικές επιχειρήσεις Εξέλιξη αριθµού επενδυτών υψηλού ρίσκου σε startups εταιρίες στη Ρωσία Πηγή: Η Ρωσία σήµερα είναι η µεγαλύτερη αγορά ιαδικτύου και κινητών στην Ευρώπη. Προσφέρει διαρκώς αυξανόµενες ευκαιρίες σε βιοµηχανίες υψηλής τεχνολογίας, από το πεδίο των καινοτόµων λογισµικών µέχρι τις νανοτεχνολογίες και τις τεχνολογίες βιοϊατρικής Χαµηλότερο κόστος εργασίας (µε εξαίρεση τη Μόσχα) Αφθονη χρηµατοδότηση Πρέπει να επενδύσω στις νεοφυείς ρωσικές επιχειρήσεις; 8 ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΞΕΤΑΣΗ ΜΙΑ ΕΠΕΝ ΥΣΗΣ ΣΕ ΜΙΑ STARTUP ΡΩΣΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ ΚΑΤΑ ΝΟΥ ΤΑ ΕΞΗΣ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ: Η Ρωσία διαθέτει µια µεγάλη και ταχέως αναπτυσσόµενη καταναλωτική αγορά (το κατά κεφαλήν ΑΕΠ αυξάνεται περίπου κατά13% ετησίως, από το 1999 µέχρι το 2010) Το υψηλό επίπεδο της επιστήµης και της τεχνολογίας Περισσότερα startups, ισχυρούς επιχειρηµατίες, γρήγορα αναπτυσσόµενο οικονοµικό σύστηµα Ισχυρή δέσµευση της κυβέρνησης για στήριξη της καινοτοµίας επιχειρηµατίες των ΗΠΑ διαθέτουν ήδη ένα ιστορικό στο startup, οι περισσότεροι Ρώσοι µπαίνουν σε αυτό για πρώτη φορά», σύµφωνα µε τον ειδικό, Αρκάντι Μορεϊνίς. «Στη Ρωσία τείνω να εµπιστεύοµαι τους ιδρυτές που είναι λίγο µεγαλύτεροι, ας πούµε αυτούς που είναι ήδη 30 χρόνων και είναι πιο έµπειροι από τους 25χρονους που διαθέτουν µόνον το πτυχίο κολεγίου στις ΗΠΑ», υπογραµµίζει ο υτικός «επιχειρηµατικός άγγελος» Φαµπρίτσε Γκρίντα, ο οποίος έχει επενδύσει στις εταιρίες του Ιντερνετ, Wikimart.ru, Oktogo.ru, Mallstreet. ru και Hipclub.ru. Από την άλλη πλευρά, το κόστος εργασίας συνιστά κίνητρο για τους επενδυτές που έρχονται στη Ρωσία. Ενας µέσος µηχανικός λογισµικού στη Silicon Valley κοστίζει δολάρια το χρόνο και είναι πολύ ακριβότερος σε σύγκριση µε τα δολάρια που παίρνει κάποιος στη Ρωσία. Οι µισθοί είναι υψηλοί στις νεοφυείς επιχειρήσεις της Μόσχας, αλλά σε µια πόλη σαν το Τοµσκ, της Σιβηρίας, όπου κάθε τέταρτος κάτοικος είναι φοιτητής, ερευνητής, καθηγητής Πανεπιστηµίου ή υπάλληλος της Ρωσικής Ακαδηµίας Επιστηµών, ο ταπεινός µισθός των δολαρίων το µήνα µπορεί να αποδειχθεί αρκετός για να προσελκύσει την αφρόκρεµα των µηχανικών της περιοχής. Είναι απολύτως διαφανείς οι ρωσικές νεοφυείς επιχειρήσεις; 5 Αναµφισβήτητα στη Ρωσία υπάρχουν επιθετικοί επιχειρηµατίες ή διεφθαρµένα δικαστήρια, ωστόσο οι πιο τυχεροί επιχειρηµατίες και επενδυτές, τουλάχιστον στα αρχικά στάδια της τεχνολογικής νεοφυούς επιχειρηµατικότητας, περιγράφουν ένα άλλο κλίµα. Η Εσθέρ Ντισόν, Αµερικανίδα που έχει επενδύσει σε 15 ρωσικές νεοσύστατες επιχειρήσεις, καθώς και στο ρωσικό γίγαντα αναζήτησης Yandex (είναι το ρωσικό Google), δηλώνει ότι ποτέ δεν έχει δεχθεί σοβαρές απειλές. «Οι εταιρίες τεχνολογίας έχουν την τάση να είναι πιο διαφανείς, καθώς η αξία τους εξαρτάται από τους ανθρώπους που εργάζονται εκεί και όχι από φυσικούς πόρους ή περιουσιακά στοιχεία που χρειάζονται ευνοϊκούς διακανονισµούς», προσθέτει η Ντιζόν. Φαίνεται πως σε µεγάλο βαθµό οι νεοφυείς επιχειρήσεις έχουν γλιτώσει από τη µάστιγα της διαφθοράς. «Στην ψηφιακή σφαίρα, οι άπληστοι δηµόσιοι υπάλληλοι δεν ξέρουν τι να ψάξουν και πού», σχολιάζει ο Γκλεµπ Νταβίντιουκ, διευθύνων σύµβουλος της itech Capital, ενός Ταµείου επιχειρηµατικών συµµετοχών που εδρεύει στη Μόσχα. «Αυτό, λοιπόν, βοηθά τις νεοφυείς επιχειρήσεις να µένουν έξω από την εµβέλεια των ραντάρ της διαφθοράς», υποστηρίζει ο ίδιος. Παρ' όλα αυτά, πολλοί επενδυτές, συµπεριλαµβανοµένων των Ρώσων, τείνουν να εντάσσουν τις νεοσύστατες επιχειρήσεις στη δυτική νοµική δικαιοδοσία, θεωρώντας ότι έτσι θα εγγυηθούν καλύτερα την προστασία των πνευµατικών δικαιωµάτων αλλά και των δικαιωµάτων των µετόχων. Ποιες είναι οι προοπτικές εξόδου; 6 Οι ανεπαρκείς προοπτικές εξόδου είναι ένα σηµαντικό ζήτηµα για αυτή την πολύ νέα αγορά. Για παράδειγµα, στον τοµέα του ηλεκτρονικού εµπορίου, σύµφωνα µε έκθεση της East-West Digital News που δηµοσιεύτηκε πρόσφατα, µέχρι σήµερα οι έξοδοι που έχουν πραγµατοποιηθεί δεν υπερβαίνουν τις τέσσερις. «Είναι κρίσιµο να επενδύεις σε ηγετικούς τοµείς, όταν οι επιλογές για την έξοδο και για τους δύο παίκτες είναι ακόµη πιο δύσκολη», ισχυρίζεται ο Ιγκόρ Ταµπέρ. Τι συµβαίνει όταν λειτουργώ από το εξωτερικό και δεν µιλώ ρωσικά; 7 Οι επενδυτές στη Ρωσία δεν είναι απαραίτητο να µιλούν ρωσικά, δεδο- µένου ότι πολλοί startups επιχειρηµατίες µιλούν αγγλικά. Αλλά η άµεση παρέµβαση στην αγορά απαιτεί οπωσδήποτε φυσική παρουσία στη χώρα. Ενώ ορισµένα διεθνή funds, από την Intel Capital µέχρι τη γερµανική e.ventures, και την ιαπωνική UMJ, έχουν ένα γραφείo στη Μόσχα, άλλες, όπως η Capital Partners, Mangrove και Ventech, έχουν εκπροσώπους που ταξιδεύουν συχνά στη Ρωσία. Το ίδιο κάνουν και υτικοί επιχειρηµατικοί άγγελοι, Εσθέρ Ντισόν, Φαµπρίτσε Γκρίντα και Χοσέ Μαρίν. Ο Αντρέι Χένι είναι αρχισυντάκτης του East-West Digital News.

6 06 KYΡIAKH 27 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2013 ΤΥΠΟΣ THΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Υψιστη προτεραιότητα οι Στην αύξηση των εξαγωγών από το περίπου 9% - 10% του τζίρου της, που είναι σήµερα, στο 20% το 2017 «ποντάρει» η «Μινέρβα», επιβεβαιώνοντας την άποψη του διευθυντή πωλήσεων Ελλάδος και διεθνών αγορών, κ. Χριστόφορου Σταµουλακάτου, ότι το άνοιγµα στις διεθνείς αγορές αποτελεί έναν «από τους βασικούς άξονες ανάπτυξης» της εταιρίας. ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΒΕΛΕΣΙΩΤΗ avelesioti@e-typos.com Σύµφωνα µε τον ίδιο, παρά το γεγονός ότι η «Μινέρβα» εξάγει σε 42 χώρες, υπάρχει ένα group χωρών υψηλής προτεραιότητας, στις οποίες -δικαίως- συγκαταλέγεται και η Ρωσία. «ΤτΚ»: H «Μινέρβα» διανύει το δεύτερο αιώνα ζωής της. Ποιοι παράγοντες συνέβαλαν έτσι ώστε να εξελιχθεί σε µία από τις µεγαλύτερες ελληνικές επιχειρήσεις τροφίµων; Χ.Σ.: Πίστη στις αξίες µας, σεβασµός στον καταναλωτή και την ποιοτική διατροφή, σωστά αναπτυξιακά σχέδια, εξωστρεφής προσανατολισµός, καινοτοµία και επενδύσεις. Αυτοί είναι εν ολίγοις οι άσοι στο «µανίκι» της «Μινέρβα». «ΤτΚ»: Τι ρόλο παίζουν οι εξαγωγές για τη «Μινέρβα»; Ποια είναι σήµερα η εξαγωγική της δραστηριότητα και ποια τα σχέδιά σας για το µέλλον; Χ.Σ.: Οι εξαγωγές είναι από τους βασικούς άξονες ανάπτυξης της εταιρίας. Η εξαγωγική δραστηριότητα της «Μινέρβα» «µετρά» πάνω από 30 χρόνια, µε παρουσία σε περίπου 42 χώρες. Τα τελευταία τρία µε τέσσερα χρόνια, ωστόσο, έχουµε προσανατολιστεί στο να κάνουµε την πρότασή µας πιο µοντέρνα, πιο επίκαιρη, κυρίως όσον αφορά στο µοντέλο των εξαγωγών. Είµαστε ο Νο1 εξαγωγέας του ελαιολάδου και έχουµε πάρα πολύ µεγάλη ανάπτυξη στον τοµέα των τυροκοµικών. Ο στόχος µας είναι να εδραιώσουµε τη µάρκα «Μινέρβα», γιατί αυτό είναι το international brand µας, µε σηµαντικά µερίδια αγοράς στο οργανωµένο λιανεµπόριο, στις χώρες προτεραιότητας. Παρότι εξάγουµε σε 42 χώρες, έχουµε ένα group χωρών υψηλής προτεραιότητας. Μία από αυτές τις χώρες είναι και η Ρωσία, στα εδάφη της οποίας συνεργαζόµαστε ήδη από το 2007 µε την εταιρία Dionyssos Imports, που αντιπροσωπεύει αποκλειστικά και µόνο επώνυµα ελληνικά προϊόντα. «ΤτΚ»: Γιατί η Ρωσία και πώς έχει δεχτεί ο Ρώσος καταναλωτής την παρουσία των ελληνικών προϊόντων; Χ.Σ.: Κατ' αρχάς, είναι πολύ µεγάλη αγορά για την κατηγορία του ελαιολάδου, προσεγγίζει, δηλαδή, περίπου τα 100 εκατ. ευρώ. Αρα, εάν υποθέσει κάποιος ότι η Ελλάδα παραγωγικά αντιπροσωπεύει το 10% του ελαιολάδου, έχει και ένα δίκαιο µερίδιο γύρω στο 10%. υνητικά, λοιπόν, µπορούµε να µιλήσουµε για τζίρους σηµαντικά υψηλούς. Αυτή τη στιγµή το ελληνικό ελαιόλαδο στη Ρωσία αντιπροσωπεύουν εννέα µαζί µε εµάς ελληνικές µάρκες και το µερίδιό τους δεν ξεπερνά το 1%. Οι Ισπανοί είναι κυρίαρχοι σε επίπεδο µεριδίου αγοράς. Εν γένει είναι µία αγορά η οποία αναπτύσσεται σηµαντικά. Το διάστηµα εµφάνισε µια κάποια µείωση, αλλά ανακάµπτει. Το ρούβλι, άλλωστε, είναι σχετικά σταθερό -δεν έχουµε αυξο- µειώσεις- και αυτό παίζει σηµαντικό ρόλο για τις εξαγωγές. Ο κόσµος δεν γνωρίζει το ελαιόλαδο, τα οφέλη του και πώς µπορεί να το χρησιµοποιήσει, ενώ έρευνες έχουν αποδείξει πως αγνοεί τι είναι «εξαιρετικό παρθένο». Οσον αφορά στο τυρί, υπάρχει µία προσφορά κάποιων ελληνικών µαρκών, αλλά και πάρα πολλές ξένες εταιρίες, οι οποίες ως επί το πλείστον πωλούν τυρί τύπου φέτα, καθώς στη Ρωσία δεν ισχύει το status του ΠΟΠ. Πρόκειται για περίπου 100 αλυσίδες ση- µαντικού µεγέθους σε όλη τη ρωσική επικράτεια. Το 45% των πωλήσεων, ωστόσο, γίνεται στη Μόσχα και την Αγία Πετρούπολη. Υπάρχει, δηλαδή, µία συγκέντρωση, οπότε µπορούµε να κάνουµε από κάπου ένα ξεκίνηµα. Αυτό που είναι πολύ σηµαντικό να ξέρει κάποιος για τη ρωσική αγορά είναι ότι το οργανωµένο λιανεµπόριο των σούπερ µάρκετ καταλαµβάνει µόνον το 20% του τζίρου των τροφίµων. Επιπρόσθετα, η Ρωσία ανήκει στο Bric κοµ- µάτι των τεσσάρων αναπτυσσόµενων χωρών (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία και Κίνα), ενώ υπάρχει πληθυσµός που µπορεί να πληρώσει υψηλής ποιότητας και αξίας προϊόντα. Εν κατακλείδι, στη Ρωσία µπορούµε να πουλήσουµε το Ελληνικό καλάθι µας, το οποίο νοµίζω ότι ταιριάζει µε το προφίλ του σύγχρονου Ρώσου καταναλωτή. Σαφώς και υπάρχουν περιοχές που δεν «σηκώνουν» ακριβά τρόφιµα, αλλά τουλάχιστον στις κεντρικές πόλεις υπάρχει αυτή η δυνατότητα. Οσον αφορά στο εάν οι Ρώσοι δείχνουν εµπιστοσύνη στα ελληνικά προϊόντα, θα έλεγα πως όχι όση πρέπει µέχρι τώρα. Εάν δει κάποιος τα στοιχεία της αγοράς, πάνω από το 60% του ελαιολάδου είναι ισπανικό. Αυτό που δεν καταλαβαίνει ο ξένος καταναλωτής -και αυτό δεν ισχύει µόνο για τη Ρωσίαείναι η διαφοροποίηση. Ναι µεν οι περισσότεροι γνωρίζουν όταν θα σταθούν µπροστά στο ράφι, στην κατηγορία του ελαιολάδου, πως ο βασικός διαχωρισµός είναι ελληνικά, ισπανικά και ιταλικά, ωστόσο δεν έχουν τη δυνατότητα να καταλάβουν για ποιο λόγο το ελληνικό είναι καλύτερο. Οι ανταγωνιστές µας, δηλαδή, έχουν δουλέψει περισσότερο πάνω σε αυτό το κοµµάτι. Ο διευθυντής πωλήσεων Ελλάδος και διεθνών αγορών, κ. Χριστόφορος Σταµουλακάτος, είναι πεπεισµένος πως η «Μινέρβα» µπορεί να πουλήσει στη Ρωσία το Ελληνικό καλάθι της. Τα προϊόντα της εταιρίας «φιγουράρουν» σε έντυπα ρωσικών αλυσίδων σούπερ µάρκετ.

7 ΤΥΠΟΣ THΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ KYΡIAKH 27 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ εξαγωγές για τη «Mινέρβα» Αρα, εµείς πάµε στη Ρωσία όχι µόνο για να ανεβάσουµε το κοµµάτι του ελληνικού ελαιολάδου, αλλά να µπορέσουµε να πούµε ότι στο κοµµάτι που έχει τη σηµαία Ελλάδα η «Μινέρβα» είναι Νο1 εταιρία, µε 100 χρόνια ιστορία, µε ηγετική παρουσία στην Ελλάδα και διασφαλίζει µέσα από ένα σύγχρονο µενού προϊόντων ότι µπορεί να ωφεληθεί η συνολική κατηγορία ελαιολάδου. Κι αν αυτό για τον καταναλωτή δεν έχει νόηµα, έχει πάρα πολύ για τους λιανεµπόρους. Στόχος µας, λοιπόν, είναι από το περίπου 9% - 10% του τζίρου µας, που αντιπροσωπεύουν οι εξαγωγές, να φτάσουµε στο 20% το «ΤτΚ»: Πολλοί θα σπεύσουν να πουν πως πρόκειται για έναν εξαιρετικά φιλόδοξο στόχο, δεδοµένων των συνθηκών που επικρατούν. Χ.Σ.: Ναι, φιλόδοξοι είµαστε. Στη «Μινέρβα» προσπαθούµε να πούµε τα πράγµατα µε αριθ- µούς. Η αγορά του ελαιολάδου στον κόσµο είναι 15 δισ. δολ. Εάν, δε, µιλήσουµε για το τυρί τύπου φέτα, τότε στον παραπάνω αριθµό θα πρέπει να προσθέσετε ακόµη 5 δισ. δολ. Εν ολίγοις, πρόκειται για µία αγορά από το σούπερ µάρκετ προς τον καταναλωτή ύψους 20 δισ. δολ. Σε τι- µές πώλησης για εξαγωγή, λοιπόν, οι δύο βασικές κατηγορίες ελληνικών προίόντων διατροφής υπολογίζονται στα 10 δισ. δολ. και η Ελλάδα δικαιωµατικά πρέπει να έχει το 10% τουλάχιστον σε αυτές τις δύο κατηγορίες. Για τη χώρα µας σηµαίνει δυνητικά ένας τζίρος -στο καλύτερο σενάριο- κοντά στο 1 δισ. δολ. Η «Μινέρβα» ως εταιρία µε παρουσία και στις δύο κατηγορίες διαθέτει προϊόντα που µπορούν να σταθούν στο σύγχρονο λιανεµπόριο. Οπότε, µε βάση τον ανταγωνισµό, θεωρούµε ότι µπορούµε να δηµιουργήσουµε µία ευκαιρία για την εταιρία µας τουλάχιστον 10% του 1 δισ. δολ., δηλαδή άλλα 100 εκατ. δολ. Η φιλοδοξία µας εποµένως είναι βασισµένη στα δεδοµένα και τις κινήσεις µας. Εµείς δεν κάνουµε παραδοσιακές εξαγωγές. εν στέλνουµε προϊόντα σε ένα πρόσωπο, περιµένοντας πότε θα ξαναστείλει παραγγελία. Εµείς πηγαίνουµε και παρουσιάζουµε τις επιχειρηµατικές προτάσεις µας απευθείας στις µεγάλες αλυσίδες λιανεµπορίου. Εχουµε µία οµάδα στις πωλήσεις του εξωτερικού, µε ανθρώπους πολύ καλά καταρτισµένους, οι οποίοι παρουσιάζονται σε διεθνείς πελάτες απευθείας, έρχονται σε συµφωνία µαζί τους, κάνουµε marketing plans ανά χώρα και έρευνες αγοράς, γίνεται, δηλαδή, µία σοβαρή επαγγελµατική δουλειά. Οπως την κάνουµε στην Ελλάδα, προσπαθούµε να την κάνουµε το ίδιο καλά και καλύτερα στο εξωτερικό. «ΤτΚ»: Πόσο δύσκολο είναι για µία ελληνική εταιρία να διεκδικήσει µερίδιο από την παγκόσµια «πίτα» της αγοράς; Χ.Σ.: Από τις συζητήσεις που έχω κάνει προσωπικά και από τις δυσκολίες που έχουµε αντιµετωπίσει εµείς οι ίδιοι, υπάρχει ένα πρόβληµα αξιοπιστίας ως Ελληνική εταιρία. Σαφώς και υπάρχει µία διάθεση να αλλάξει αυτό, ειδικά από ένα κοµµάτι της Ευρώπης. Εκτός Ευρώπης τα πράγµατα δεν είναι τόσο άσχηµα στον τρόπο που µας αντιµετωπίζουν. Αρα ένα πρόβληµα που έχει να αντιµετωπίσει ο Ελληνας προµηθευτής είναι να πείσει για την αξιοπιστία του, τη δυναµικότητά του, τα standards ποιότητας που απαιτούνται στις περισσότερες των περιπτώσεων και το πιο βασικό πράγµα -ειδικά στο δικό µας χώρο- είναι το πώς θα διαφοροποιηθεί. Υπάρχουν χιλιάδες προµηθευτές που κάνουν το ίδιο πράγµα, οπότε πρέπει να βρει να πει κάτι άλλο και εκεί είναι το δύσκολο νοµίζω. Γενικά, πάντως, για µία µεγάλη εταιρία δεν είναι δύσκολο να διεκδικήσει µερίδιο από την παγκόσµια «πίτα» της αγοράς αν εφαρµόσει µια σύγχρονη και εστιασµένη στρατηγική εξαγωγών. «ΤτΚ»: Επηρέασε -και εάν ναι πόσο- η κρίση τα οικονοµικά αποτελέσµατα της «Μινέρβα»; Χ.Σ.: Η κρίση µάς έχει επηρεάσει όλους. Εµείς στη «Μινέρβα», όµως, συνεχίζουµε να κάνουµε τη δουλειά µας. Ξέρουµε τι θέλουµε να πετύχου- µε και απλά προσαρµοζόµαστε στις συνθήκες του εξωτερικού περιβάλλοντος πάνω σε αυτά τα δεδοµένα. ιατηρούµε την αναπτυξιακή µας τροχιά και είµαστε προσηλωµένοι στις ανάγκες του Ελληνα καταναλωτή σεβόµενοι την ίδια στιγµή όλους τους συνεργάτες µας. Σαφώς και έχουµε επηρεαστεί σε ένα βαθ- µό, αλλά η πορεία µας είναι ξεκάθαρα εναρµονισµένη µε τους στόχους µας. Μία εταιρία, άλλωστε, που «µετρά» 110 χρόνια λειτουργίας είναι µαθηµένη να δηµιουργεί το µέλλον της. «ΤτΚ»: Πολλές επιχειρήσεις αναγκάστηκαν -ελέω κρίσης- να «παγώσουν» τα όποια επενδυτικά τους πλάνα. Ποια η στάση της «Μινέρβα»; Χ.Σ.: Φιλοσοφία µας είναι να επενδύουµε σε όλους τους τοµείς, προκειµένου να βελτιώσουµε όσο περισσότερο γίνεται την ποιότητα και την ανταγωνιστικότητά µας. Στη «Μινέρβα» πιστευόυµε ότι το µοναδικό αντίδοτο στην κρίση είναι οι επενδύσεις, γι αυτό και συνεχίζουµε στην ίδια λογική. Ο στόχος µας είναι να εδραιώσουµε τη µάρκα «Μινέρβα», γιατί αυτό είναι το international brand µας, µε σηµαντικά µερίδια αγοράς στο οργανωµένο λιανεµπόριο, στις χώρες προτεραιότητας. Παρότι εξάγουµε σε 42 χώρες, έχουµε ένα group χωρών υψηλής προτεραιότητας. Μία από αυτές τις χώρες είναι και η Ρωσία, στα εδάφη της οποίας συνεργαζόµαστε ήδη από το 2007 µε την εταιρία Dionyssos Imports, που αντιπροσωπεύει αποκλειστικά και µόνο top ελληνικά προϊόντα Ο ρωσικός Τύπος αφιερώνει εκτενή αναφορά στα προϊόντα της «Μινέρβα».

8 08 ΚΥΡΙΑΚΗ 27 ΙΑΝΟΥΡΙΟΥ 2013 ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ Αρπαξε την ευκαιρία τώρα Η αύξηση του αριθμού των ρώσων τουριστών στην Ελλάδα επιδρά θετικά στις πωλήσεις των ελληνικών προϊόντων. Επιστρέφοντας στην πατρίδα τους, οι ρώσοι αναζητούν στα μαγαζιά ελληνικά προϊόντα. Ποιές είναι λοιπόν οι κινήσεις που πρέπει να κάνει ο Ελληνας έμπορος, επιχειρηματίας ή παραγωγός; Κατ αρχήν πρέπει να βρει έναν αξιόπιστο συνεργάτη στη Ρωσία. Πρέπει να γνωρίζει επίσης, ότι για να εγκαταστήσει την επιχείρησή του στη Ρωσία, θα δαπανήσει αρκετά, και θα υποχρεωθεί να κάνει μια μεγάλη προεργασία, την οποία έχουν κάνει από καιρό οι ρώσοι εισαγωγείς. Η αναζήτηση αξιόπιστων εταίρων είναι καλό να γίνεται σε εκδηλώσεις με ειδικευμένη θεματολογία (π.χ. σε εκθέσεις). Κατά προτίμηση δε, σε μια τρίτη χώρα (για παράδειγμα Γερμανία, κ.λ.π.). Διότι, μόνο εκεί θα πάει ο αληθινός επαγγελματίας. Οι φτασμένοι επιχειρηματίες συμβουλεύουν να ελέγχονται και να διασταυρώνονται όλες οι πληροφορίες από το μέγιστο δυνατό αριθμό πηγών. Αν είσαστε ικανοποιημένοι με τον εισαγωγέα, τότε το επόμενο σημαντικό βήμα είναι να ξεκινήσετε μια αποτελεσματική συνεργασία. Οι ρώσοι εισαγωγείς ξεχωρίζουν για την οργάνωση και την ακρίβεια που χαρακτηρίζει την εργασία τους. Γι αυτό η συνεργασία μαζί τους προϋποθέτει γρήγορες αντιδράσεις. Δεν πρέπει λοιπόν, να αναβάλλετε τίποτα, καθώς αν καθυστερήσετε να απαντήσετε, θα βρεθεί κάποιος άλλος που θα πάρει την πρωτοβουλία. ΑΝΝΑ ΛΙΑΤΣΟΥ RUSSIA BEYOND THE HEADLINES Η Ρωσία είναι η μεγαλύτερη σε έκταση χώρα στον κόσμο. Διαθέτει πληθυσμό 143 εκατομμύρια, ενώ οι πόλεις με πάνω από ένα εκατομμύριο κατοίκους φτάνουν τις14. Μόνο στη Μόσχα ζουν περίπου 20 εκατ. άνθρωποι. Δυό φορές περισσότεροι δηλαδή, από τον πληθυσμό της Ελλάδας. Όλος αυτός ο κόσμος έχει ανάγκη από προϊόντα διατροφής. Η Ρωσία καταλαμβάνει εκτάσεις στις οποίες το χειμώνα δεν παράγονται πορτοκάλια ή μανταρίνια, και το καλοκαίρι δεν είναι πάντοτε εφικτή η σοδειά από ροδάκινα. Την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης οι νότιες Δημοκρατίες, εύκολα ή δύσκολα, εφοδίαζαν τη χώρα με φρούτα και λαχανικά, αλλά σήμερα τα πάντα έχουν αλλάξει. Οι περιοχές αυτές ανεξαρτητοποιήθηκαν και δεν είναι υποχρεωμένες να προμηθεύουν με τα προϊόντα τους κατά προτεραιότητα τη Ρωσία. τροφής. Υπό αυτές τις συνθήκες της αφθονίας, είναι δύσκολο για τα ελληνικά προϊόντα να αντέξουν τον ανταγωνισμό στη ρωσική αγορά. Και εφόσον οι έλληνες παραγωγοί σχεδιάζουν παρ όλα αυτά να δώσουν τη μάχη τους για την κατάκτηση της ρωσικής αγοράς, θα πρέπει να λάβουν υπόψη ορισμένους παράγοντες. Οδηγός προς Ελληνες επιχειρηματίες Πρώτον, σήμερα δεν μπορεί να γίνει λόγος για εισαγωγή μόνο ελληνικών προϊόντων. Τα υψηλά έσοδα και η σταθερή παρουσία στη ρωσική αγορά προϋποθέτουν μεγάλο όγκο εισαγωγών και την ανάληψη σημαντικών υποχρεώσεων, γεγονός που συνδέεται άμεσα με το μέγεθος της εταιρίας-παραγωγού. Όσον αφορά τον συγκεκριμένο συντελεστή, η Ελλάδα υπολείπεται σημαντικά σε σχέση με την Ισπανία και την Τουρκία, οι οποίες είναι ισχυρότεροι παίκτες. Κι'αυτό παρά το γεγονός ότι η ποιότητα των ελληνικών προϊόντων είναι συχνά καλύτερη. Δεύτερον. Η αύξηση της τιμής του προϊόντος οφείλεται στα ακριβά ενοίκια, στους υψηλούς δασμούς εισαγωγής και σε άλλες δαπάνες. Γι αυτό, οι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στη ρωσική αγορά έχουν κατανοήσει εδώ και καιρό ότι η εισαγωγή μικρών ποσοτήτων είναι είτε ασύμφορες, είτε ζημιογόνες. Η μεσαία τάξη στη Ρωσία είναι προς το παρόν μικρή. Κάτι που σημαίνει ότι αν όχι όλοι, τουλάχιστον οι περισσότεροι από τους πελάτες των καταστημάτων των μεγάλων ρωσικών αλυσσίδων Σούπερ Μάρκετ (Magnit, X5, Diksi) δεν έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν ακριβά προϊόντα. Και τα ελληνικά προϊόντα είναι μάλλον ακριβά. Αν, λοιπόν, κάποιος έχει σκοπό να λανσάρει τα προϊόντα του μόνο ως είδη πολυτελείας, θα πρέπει να είναι προετοιμασμένος για την πιθανότητα ενός πολύ μικρού αγοραστικού κοινού. Τρίτον. Υπάρχουν πολλά ευρωπαϊκά προγράμματα στήριξης των παραγωγών γεωργικών προϊόντων. Εκτός από τα χρήματα που κατευθύνονται συγκεκριμένα για την ανάπτυξη της γεωργικής οικονομίας, υπάρχουν επιδοτήσεις που προορίζεται για τη συμμετοχή σε εκθέσεις και για μάρκετινγκ. Να σημειωθεί ότι ο ρώσος καταναλωτής που αναζητά την ποιότητα (αυτός άλλωστε, θα αγοράσει τα ελληνικά προϊόντα), γνωρίζει πλέον πολλά γύρω από το τι είναι ποιοτικό και τι όχι. Αυτοί οι άνθρωποι που διαθέτουν καλά και υψηλά εισόδήματα ζούν κυρίως στη Μόσχα και σε άλλες μεγαλουπόλεις. Η εμπειρία δείχνει ότι για να κρατήσει κανείς αυτούς τους καταναλωτές, πρέπει να ITAR TASS 5 Απαιτητικοί καταναλωτές Στο μεταξύ, τα τελευταία 20 χρόνια οι Ρώσοι έγιναν πιο απαιτητικοί και εκλεκτικοί καταναλωτές και, σε αντίθεση με το παρελθόν, δεν συμβιβάζονται με προϊόντα τα οποία δεν είναι φρέσκα και ποιοτικά. Οι κάτοικοι των μεγαλουπόλεων έχουν τη δυνατότητα να παραγγέλνουν εξωτικά φρούτα απευθείας από την Ταϊλάνδη, με εγγυημένη την παράδοση φρεσκότατων φρούτων και λαχανικών αεροπορικώς σε συγκεκριμένη μέρα, και μάλιστα κατ οίκον. Στις ιστοσελίδες που προσφέρουν τις σχετικές υπηρεσίες, υπάρχει μια ευρεία γκάμα αγαθών, και μπορεί κανείς μέσω αυτών να παραγγείλει φρέσκα λουλούδια! Το σημαντικότερο δε, είναι ότι οι τιμές για αυτά τα αγαθά δεν είναι απλώς ανταγωνιστικές, αλλά συχνά είναι αισθητά χαμηλότερες από αυτές των καταστημάτων. Επιπλέον, ιδιαίτερα σημαντικό είναι το γεγονός ότι ο ρώσος καταναλωτής έμαθε επιτέλους να μετρά τα χρήματά του. Με άλλα λόγια, έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί οι εποχές εκείνες που μπορούσε κανείς να πουλήσει στους Ρώσους οτιδήποτε και σε οποιαδήποτε τιμή, αρκεί αυτό να ήταν ξένης προέλευσης. Οσον αφορά τον Τουρσιμό, ενδειτκικό είναι ότι τα τελευταία χρόνια χρεοκόπησαν αρκετές μεγάλες τουριστικές εταιρίες. Ο κόσμος έπαψε να πληρώνει διάφορους μεσάζοντες, και άρχισε να επικοινωνεί απευθείας με τα ξενοδοχεία, να προγραμματίζει τα ταξίδια του, να κανονίζει την ενοικίαση του αυτοκινήτου κλπ. Το ίδιο περίπου συμβαίνει και με τα προϊόντα δια-

9 ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗ 27 ΙΑΝΟΥΡΙΟΥ Μάχη στα ράφια των σούπερ μάρκετ Πολοί θεωρούν ότι οι Ρώσοι περιμένουν με ανυπομονησία τα υψηλής ποιότητας προϊόντα και είναι έτοιμοι να τα αρπάξουν αμέσως με το που θα εμφανιστούν. Στην πραγματικότητα, οι Ρώσοι που δεν αγοράζουν ποιοτικά προϊόντα είναι πάρα πολλοί, και σε πολλούς πρέπει να εξηγείς με κάθε λεπτομέρεια, για παράδειγμα, τη διαφορά του ισπανικού προϊόντος από το ελληνικό. Τα ράφια των σούπερ μάρκετ έχουν από όλα τα καλά. Εδώ μπορεί να βρει κανείς τα πάντα, ή σχεδόν τα πάντα. Όμως ο χώρος στο ράφι στοιχίζει ακριβά, διότι για να τοποθετήσεις κάτι σε αυτό, πρέπει να αποσύρεις κάτι άλλο. Με τα θέματα αυτά ασχολούνται κυρίως οι ρωσικές εταιρίες - εισαγωγείς. Οι τελευταίοι ωστόσο, είναι αδύνατο από μόνοι τους να προωθήσουν ένα ξένο προϊόν. Ο έλληνας παραγωγός θα πρέπει να τους παρέχει κάθε δυνατή βοήθεια. Δηλαδή, να επιτρέψει την εξόφληση του εμπορεύματος σε δόσεις, να χορηγήσει δείγματά του για διανομή (ο όγκος αυτών των δειγμάτων μπορεί να είναι αρκετά σημαντικός, έως και μερικές παλέτες για μια διαφημιστική καμπάνια σε ένα σούπερ μάρκετ), και να δώσει πληρέστατες πληροφορίες για το προϊόν. Τέλος, να συγχρηματοδοτήσει τις διαφημιστικές εκστρατείες, κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Σταδιακά, χώρα της μεσαίας τάξης διαφοροποιεί συνεχώς τα προϊόντα του, να προτείνει νέα είδη, ποικιλίες, μορφές και γεύσεις. Το τουρκικό παράδειγμα Ένα μοναδικό παράδειγμα ανάπτυξης των εμπορικών συναλλαγών με τη Ρωσία, αποτελεί η Τουρκία. Πριν 10 χρόνια, η χώρα βρισκόταν στην 15η θέση στις εισαγωγές προϊόντων διατροφής στη Ρωσία. Σήμερα, καταλαμβάνει σταθερά την1η θέση. Σε μεγάλο βαθμό, η επιτυχία αυτή οφείλεται στην στήριξη των εξαγωγών από την τουρκική κυβέρνηση, αλλά και στο γεγονός ότι τα τουρκικά προϊόντα εισάγονται σε μεγάλες ποσότητες, οι οποίες διανέμονται στις μεγάλες ρωσικές αλυσίδες λιανικής πώλησης. Κοντολογίς, οι Τούρκοι δεν ποντάρουν στο αποκλειστικό προϊόν, αλλά στην ποσότητα. Τα ελληνικά δεδομένα Ας παρουσιάσουμε και κάποια στοιχεία που αφορούν την εισαγωγή των ελληνικών φρούτων. Το 1992 τα ελληνικά πορτοκάλια εισάγονταν σε ποσότητες που έφταναν τους τόνους. Φαινόταν τότε, ότι καμιά άλλη χώρα δεν θα μπορέσει να ανταγωνιστεί την Ελλάδα. Σήμερα την Ελλάδα έχουν ξεπεράσει η Αίγυπτος και το Μαρόκο, οι οποίες άλλοτε βρίσκονταν πολύ πίσω. Το 1995 πραγματοποιούνταν μεγάλες προμήθειες σταφυλιού από την Καβάλα και τη Χαλκιδική. Σήμερα, οι προμήθειες έχουν σταματήσει, και η Χαλκιδική είναι γνωστή ως το μόνο οικονομικό μέρος για διακοπές στην Ελλάδα. Να σημειωθεί ότι η ανάπτυξη του τουρισμού στη Χαλκιδική ακολούθησε τα βήματα του τουρκικού μοντέλου μαζικού τουρισμού. Ένα από τα ελληνικά προϊόντα που είχαν επιτυχημένες πωλήσεις τα τελευταία χρόνια, είναι η φράουλα. Εμφανίστηκε στη ρωσική αγορά πριν από 6 περίπου χρόνια και σε σύντομο χρονικό διάστημα απέκτησε πολλούς πελάτες. Σε μεγάλο βαθμό αυτό οφείλεται στο ήταν κάτι το καινούριο, καθώς και στη γεύση της και στην καλή εμπορική της προώθηση. Σε γενικές γραμμές, η στάση των Ρώσων απέναντι στα ελληνικά προϊόντα μπορεί να περιγραφεί ως εξής: Μεταξύ των δύο χωρών υπάρχουν πολλά κοινά, και οι δυο πλευρές αναγνωρίζουν την πολιτιστική τους εγγύτητα, τις κοινές αξίες, ενώ στη Ρωσία υπάρχει η επιθυμία για κατανάλωση προϊόντων από την Ελλάδα! Τον τελευταίο καιρό όμως τα ελληνικά προϊόντα έπαψαν να εκπέμπουν την εθνική τους χροιά, η οποία στο παρελθόν ήταν το κυριότερό τους χαρακτηριστικό. Δυστυχώς, τα ελληνικά προϊόντα άρχισαν να αναμιγνύονται στην αγορά με τα προϊόντα άλλων χωρών, και σε πολλές περιπτώσεις να χάνουν στον ανταγωνισμό μαζί τους. Άλλες χώρες, νεώτερες στη ρωσική αγορά, διαθέτουν πιο επιθετική πολιτική, αφουγκράζονται τον καταναλωτή, είναι πρόθυμες να μειώσουν τις τιμές τους, αλλά και να προσφέρουν την ποικιλία, για την οποία διψά ο ρώσος καταναλωτής. Ο Ελληνας παραγωγός, προς μεγάλη απογοήτευση των Ρώσων, οι οποίοι αγαπούν ειλικρινά την Ελλάδα, είναι πολύ υπερήφανος ώστε να μην κατεβάζει τις τιμές του, αλλά όχι το ίδιο υπερήφανος ώστε να διατηρεί την εθνική του ιδιαιτερότητα, και συχνά τα εμπορεύματά του χάνουν εκείνη τη νότια, ζεστή, χαρούμενη, θαλασσινή, παιχνιδιάρικη ελκυστικότητα, την οποία τόσο πολύ νοσταλγεί ο Ρώσος, ιδιαίτερα κατά τον κρύο χειμώνα. Ο Ρώσος καταναλωτής είναι διατεθειμένος να περιμένει την Ελλάδα και να την δεχτεί ξανά, ταυτόχρονα όμως, είναι αρκετά ώριμος ώστε να κατανοήσει ότι το εμπόριο είναι εμπόριο, ότι υπάρχουν οι Κινέζοι, οι Ινδοί και οι Βραζιλιάνοι, των οποίων το εργατικό δυναμικό (και κατ επέκταση η τελική τιμή) είναι πολύ φθηνότερο, ενώ και το κλίμα για την ανάπτυξη της γεωργίας είναι το ίδιο καλό. PHOTOSHOT/VOSTOCK PHOTO Καθώς η οικονομία ανακάμπτει από την κρίση, σημειώνεται έκρηξη ευημερίας. Το φαινόμενο αυτό εξαπλώνεται σιγά - σιγά σε 11 ρωσικές περιφερειακές πόλεις με πληθυσμό άνω του ενός εκατομμυρίου (ονομάζονται «Μillionki», δηλαδή οι πόλεις με τουλάχιστον ένα εκατ.), οι οποίες πιά έχουν μετατραπεί στον παράδεισο του λιανοπωλητή. Και μπορεί το κατά κεφαλήν εισόδημα στη Ρωσία να είναι το μισό από αυτό της Ευρώπης, αλλά δεδομένου ότι οι Ρώσοι δεν είναι χρεωμένοι, διαθέτουν, ουσιαστικά, την ίδια αγοραστική δύναμη με τους Ευρωπαίους, και εννοείται, τους αρέσει πολύ να ψωνίζουν. Η Ρωσία κατέχει την ενδέκατη θέση σε κατανάλωση στον κόσμο και την δεύτερη - τρίτη στην Ευρώπη, σε πολλές κατηγορίες προϊόντων, σύμφωνα με την εταιρεία έρευνας αγοράς Euromonitor. «Χωρίς αμφιβολία, η αύξηση του πλούτου την τελευταία δεκαετία, έχει μετατρέψει τη Ρωσία για πρώτη φορά στην ιστορία της- σε χώρα της μεσαίας τάξης», σημειώνει ο επικεφαλής στρατηγι- Δεν γίνονται θαύματα Υπάρχει ο μύθος πως η ένταξη της Ρωσίας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου θα «εξορίσει» τα χαμηλής ποιότητας προϊόντα από τα ρωσικά ράφια και τη θέση τους θα καταλάβουν τα ποιοτικά. Τόσο οι Ελληνες, όσο και οι Ρώσοι παραγωγοί, είναι σίγουροι ότι εδώ δεν πρόκειται να συμβούν θαύματα, και κής ανάλυσης της Kingsmill Bond. Καθώς, λοιπόν, τα εισοδήματά τους αυξάνονται, οι Ρώσοι καταναλωτές έχουν ρίξει το βάρος των αγορών τους, κατ αρχήν, στα προϊόντα διατροφής. Κάτι τέτοιο, πάντως, δεν σημαίνει ότι υστερούν στις προτιμήσεις τους τα εξελιγμένα προϊόντα. «Η λιανική αγορά τροφίμων είναι πράγματι η μεγαλύτερη και η ταχύτερα αναπτυσσόμενη στη ρώσικη αγορά», λέει η αναλύτρια λιανικών πωλήσεων του πρωθυπουργικού γραφείου, Καταρζίνα Τουάρτζικ, και συμπληρώνει ότι «έχει τη δυνατότητα να ανταγωνιστεί ακόμη και τις πιο πρωτοπόρες χώρες της Δυτικής Ευρώπης». ο λόγος είναι πως τα πάντα εξαρτώνται από τη μείωση ή την αύξηση των φορολογικών συντελεστών. Αυτοί όμως δεν αλλάζουν αυτομάτως με την είσοδο στον ΠΟΕ. Θα χρειαστεί να περάσουν χρόνια μέχρι να προσαρμόσει πλήρως η Ρωσία το σύστημά της σύμφωνα με τα πρότυπα του ΠΟΕ.

10 10 ΚΥΡΙΑΚΗ 27 ΙΑΝΟΥΡΙΟΥ 2013 ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Το έργο του ζωγράφου, Νικολάϊ Ρέριχ, "Οι φίλοι πέρα από τη θάλασσα", δείχνει τους Ρώσους που ταξιδεύουν προς το Βυζάντιο που έχει ως συνέπεια, να χάνει τη μάχη η χώρα μας, από ανταγωνιστές της, ακόμα και σε προνομιακούς τομείς, όπως τα αγροτικά προϊόντα. Πολιτικές πρωτοβουλίες Η ανάπτυξη του «επιχειρείν» βεβαίως, είναι ευνόητο ότι δεν μπορεί να γίνει, χωρίς να «στρώσουν το χαλί» οι κυβερνήσεις και των δύο χωρών. Δίχως σαφή, και έμπρακτα βήματα για τη δημιουργία ενός στέρεου οικοδομήματος πολιτικο-οικονομικών σχέσεων, βασισμένου στα αμοιβαία οφέλη και των δύο πλευρών, η ανάπτυξη των επιχειρηματικών «πάρε δώσε», μάλλον είναι καταδικασμένη σε δευτερεύουσας σημασίας κινήσεις. Επιβάλλεται λοιπόν, η ύπαρξη πολιτικής βούλησης και από τις δύο μεριές, η διευκόλυνση των επενδύσεων, καθώς και η άρση των πολλών γραφειοκρατικών εμποδίων που υπάρχουν. Πόσο μάλλον, όταν είναι γνωστό ότι και στη Ρωσία, παρά τα θεματικά βήματα που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια, η επιχειρηματική δραστηριότητα ειδικά για έναν ξένο, κάθε άλλο παρά εύκολη υπόθεση είναι. Ανοιγμα προς το Βορρά ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΕΙΔΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗ RUSSIA BEYOND THE HEADLINES Το άνοιγμα προς τη Ρωσία πρέπει να αποτελέσει μια από τις βασικές προτεραιότητες της Ελλάδας, και ειδικότερα του επιχειρηματικού κόσμου της. Οι στενές ιστορικές σχέσεις των δύο λαών, αποτελούν καλές παρακαταθήκες, οι οποίες σήμερα, σε συνθήκες οξείας οικονομικής κρίσης, επιβάλλεται να ενισχυθούν με στέρεους οικονομικούς δεσμούς. Σημαντικές πρωτοβουλίες είναι ανάγκη να αναλάβουν Μόσχα και Αθήνα για τη δημιουργία μιας στέρεας οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής γέφυρας ανάμεσα στις δύο χώρες. Κάτι Το ελληνικό κράτος, ελάχιστα κάνει για να ενισχύσει την επιχειρηματικότητα προς τη Ρωσία, πιστεύουν πολλοί επιχειρηματίες τέτοιο θα ανοίξει το δρόμο, όχι μόνον για σημαντικές διακρατικές συμφωνίες προκειμένου να υλοποιηθούν μεγάλα έργα και στρατηγικές επενδύσεις, αλλά και για τη δραστηριοποίηση των Ελλήνων και Ρώσων επιχειρηματιών. Εκτός των επιχειρηματικών κολοσσών δηλαδή, που θα ευνοηθούν, τέτοιου είδους κινήσεις θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για να αναπτυχθεί το «επιχειρείν» από μεσαίες, ακόμα και από μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Προφανώς, τον πρώτο λόγο στις μεγάλες «δουλειές» δεν μπορεί παρά να τον έχουν οι μεγάλες εταιρείες. Εξάλλου, έως τώρα αυτές είναι που δραστηριοποιούνται και στις δύο χώρες. Είναι χαρακτηριστικό άλλωστε, ότι και στη Ρωσία, οι περισσότερες από τις ελληνικές εταιρείες που ασκούν δραστηριότητα, είναι με- γάλες. Για τη Μόσχα πάντως, όπως όλα δείχνουν, η Ελλάδα αποτελεί μια πολύ σημαντική επιλογή για επενδύσεις σε σημαντικούς τομείς της δοκιμαζόμενης, εξαιτίας της κρίσης, οικονομίας της. Αυτή η στάση της Ρωσίας δεν είναι σημερινή. Υπάρχει εδώ και αρκετά χρόνια. Ωστόσο, με λίγες εξαιρέσεις ελληνικών κυβερνήσεων, δεν υπήρχε ουσιαστική ανταπόκριση από την Αθήνα. Πόσο μάλλον, σαφείς προθέσεις και πολιτική βούληση για γενναία ανοίγματα προς τη Ρωσία. Ο «εξ Ανατολών κίνδυνος» Αυτές οι «αγκυλώσεις» επηρέαζαν άμεσα και τη δραστηριότητα των ελληνικών επιχειρήσεων στη Ρωσία, η οποία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί διαχρονικά ως υποτονική. Αποτέλεσμα είναι, οι Ελληνες επιχειρηματίες να βλέπουν συχνά την πλάτη των Τούρκων ανταγωνιστών τους, οι οποίοι εδώ και πολλά χρόνια παίρνουν στη Ρωσία τη μια δουλειά κατόπιν της άλλης. Ενδεικτική είναι η κατάσταση στον κλάδο των κατασκευών. Βέβαια, κάποιοι υποστηρίζουν ότι είναι δύσκολο να ανταγωνιστούν οι ελληνικές τις τουρκικές κατασκευαστικές. Αν και δεν είναι λίγες οι αντίθετες απόψεις, άπαντες συγκλίνουν στη διαπίστωση ότι το πρόβλημα είναι η άκρως χαμηλή ανταγωνιστικότητα συνολικά- των ελληνικών εταιρειών στο εξωτερικό. Μπορεί λοιπόν, οι τουρκικές κατασκευαστικές, για παράδειγμα, εταιρείες, να είναι «δυνατές», πως όμως εξηγείται το γεγονός ότι, ακόμα και στο ελαιόλαδο, στο μεγάλο «ανταγωνιστικό πλεονέκτημα» της Ελλάδας, υπάρχει «Εξ Ανατολών κίνδυνος»; Από την Τουρκία, δηλαδή, η οποία δεν φημίζεται και για το τόσο καλό λάδι της. Ως γνωστόν, επίσης, στη ρωσική αγορά ελαιολάδου, η Ελλάδα υστερεί και έναντι των Ιταλών και Ισπανών ανταγωνιστών της. Στην περίπτωση της Ιταλίας μάλιστα, οι τιμές της γείτονος είναι ακριβότερες από τις ελληνικές. Είναι πασιφανές ότι πάσχει η ελληνική επιχειρηματικότητα στο εξωτερικό και ειδικά στις νεοαναδυόμενες -και με μεγάλη δυναμική- οικονομίες. Μείζον πρόβλημα επίσης εντοπίζεται στην παραγωγική διαδικασία στην Ελλάδα, καθώς και στους μηχανισμούς προώθησης εξαγωγών των κύριων προϊόντων της. Διότι, δεν είναι δυνατόν σε οικονομικούς κλάδους που αποτελούν προνομιακούς χώρους για εξαγωγές, να υστερεί η χώρα μας. Ανάγκη επαναστατικών αλλαγών Είναι προφανές ότι τόσο οι επιχειρηματίες, όσο και οι παραγωγοί πρέπει να αλλάξουν νοοτροπίες και να μπούν δυναμικά στο «παιχνίδι» των εξαγωγών. Οι «λογικές» των παλιών καλών εποχών των επιδοτήσεων, και των κρατικοδίαιτων κερδών, αποτελούν πλέον παρελθόν. Να σημειωθεί πως σε συζητήσεις με Ρώσους επιχειρηματίες, επανειλημμένως έχει επισημανθεί η «αρπακολλατζίδικη» τακτική πολλών Ελλήνων επιχειρηματιών, μεγάλων και μικρομεσαίων, οι οποίοι, ειδικά μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, στην αρχή της δεκαετίας του 1990, αντί να προχωρήσουν σε σοβαρές επιχειρηματικές κινήσεις και να επενδύσουν σε βάθος χρόνου στη Ρωσία, προχώρησαν σε ευκαιριακές κινήσεις, με στόχο το εύκολο και προσωρινό κέρδος. Ετσι, δεν είναι τυχαίο ότι από τις εκατοντάδες ελληνικές εταιρείες, που το 1990 έσπευσαν να «κατακτήσουν» τη Ρωσία, σήμερα λίγες έχουν απομείνει. Στη χώρα πλέον, τις ελληνικές εταιρείες έχουν ξεπεράσει άλλες επιχειρήσεις χωρών της ΕΕ. Κι' όμως, η Ελλάδα θα μπορούσε να κατέχει μια θεαματικά καλύτερη θέση, από αυτή που έχει σήμερα στη Ρωσία. Και που, δυστυχώς, είναι του «φτωχού συγγενούς». Στο μεταξύ, εντονότατες είναι οι διαμαρτυρίες για το ελληνικό κράτος, το οποίο ελάχιστα πράττει για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας προς την κατεύθυνση της Ρωσίας και για τη δημιουργία σοβαρών μηχανισμών προώθησης των ελληνικών προϊόντων προς τη χώρα. Κάτι Από τη Μεταπολίτευση στη σημερινή κρίση Ανέκαθεν, οι σχέσεις Μόσχας και Αθήνας,περνούσαν πρωτίστως μέσα από τις πολιτικές ηγεσίες των δύο χωρών. Ποιος ξεχνά στη Μεταπολίτευση το ιστορικό, μεταπολεμικό άνοιγμα του Κωνσταντίνου Καραμανλή προς τη Ρωσία, και κατόπιν του Ανδρέα Παπανδρέου στη δεκαετία του Τότε, κλείστηκαν μεγάλες οικονομικές συμφωνίες. Στις δεκαετίες 1990 και 2000, αν και έγιναν κάποια σημαντικά βήματα, οι στόχοι που έμπαιναν στο πλαίσιο των ελληνορωσικών σχέσεων, τις περισσότερες φορές δεν επιτυγχάνονταν. Μάλιστα, ιδίως από το 2009 παρατηρείται ένα ιδιότυπο «πάγωμα» στις σχέσεις των δύο χωρών, το οποίο, κατά τη Μόσχα, οφείλεται στην ελληνική πλευρά. Πάντως, το 2012, και ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες, επιχειρείται αναθέρμανση των διμερών σχέσεων. Με δεδομένα ωστόσο, τα πισωγυρίσματα των τελευταίων ετών στις ελληνορωσικές σχέσεις -εξαιτίας, όπως επισημαίνουν διπλωματικοί κύκλοι στη Μόσχα, και των ωμών παρεμβάσεων προς την Ελλάδα άλλων χωρών που ανταγωνίζονται τη Ρωσία στην περιοχή- το Κρεμλίνο αναμένει με επιφυλακτικότητα τις εξελίξεις. Δεν παύει όμως, να υπογραμμίζει ότι, στην περίπτωση των επενδύσεων στην Ελλάδα, δεν ζητά προνομιακή μεταχείριση για τις ενδιαφερόμενες ρωσικές εταιρείες, αλλά ισότητα. Διπλωμάτες μάλιστα, σημειώνουν με έμφαση ότι δεν είναι δυνατόν, οι κάθε λογής «Δυτικοί καλοθελητές» να κόπτονται δήθεν για τους κανόνες της αγοράς, και όταν βλέπουν ότι η Ρωσία προηγείται, να μιλούν για «ρωσικά μονοπώλια» και για «εξάρτηση της Ελλάδας από τη Ρωσία». Επενδύσεις θα λιώσουν τους πάγους σε Αθήνα και Μόσχα GETTY IMAGES/FOTOBANK διαφέρεται σφόδρα για μεγάλες επενδύσεις στην Ελλάδα, καθώς και για τις ιδιωτικοποιήσεις αρκετών νευραλγικής σημασίας Δημοσίων επιχειρήσεων. Ενδεικτικό του ρωσικού ενδιαφέροντος είναι ότι ALAMY/LEGION MEDIA Το τελευταίο έτος υπάρχει έντονη κινητικότητα για επαναπροσέγγιση και για να σπάσει ο πάγος ανάμεσα σε Ελλάδα και Ρωσία. Από την πλευρά της, η Ρωσία έχει καταστήσει πεντακάθαρο ότι ενπροσφορές που έχουν υποβληθεί για την εξαγορά ελληνικών Δημοσίων εταιρειών, είναι μακράν ανταγωνιστικές και δύσκολα «κτυπιούνται» από ανταγωνιστές.

11 ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗ 27 ΙΑΝΟΥΡΙΟΥ ΑΠΟΨΕΙΣ Χρονιά μεγάλων ανατροπών το 2013 ΣΕΡΓΚΕΪ ΓΚΟΥΡΙΕΦ ΑΝΑΛΥΤΗΣ ΟΛΕΓΚ TΣΙΒΙΝΣΚΙ ΑΝΑΛΥΤΗΣ Η χρονιά που τρέχει θα είναι καθοριστική για την υλοποίηση των προεκλογικών υποσχέσεων του Βλαντίμιρ Πούτιν στην οικονομική πολιτική. Η σημαντικότερη από αυτές, είναι η εξαγγελία για την είσοδο της Ρωσίας στην κορυφαία παγκόσμια εικοσάδα με το καλύτερο επιχειρηματικό κλίμα, το Με μια πρώτη ματιά, το 2018 είναι πολύ μακριά. Ωστόσο, αν το 2013 περάσει αναξιοποίητο, είναι πολύ πιθανό η Ρωσία να μην μπορέσει να πραγματοποιήσει αυτόν το στόχο. Στόχος που είναι αδύνατον να εκπληρωθεί χωρίς την ποιοτική βελτίωση των θεσμών και συνολικότερα του κλίματος για την προσέλκυση επενδύσεων. Σχεδόν ένα χρόνο πριν, στις 30 Ιανουαρίου 2012, ο Βλαντίμιρ Πούτιν δημοσίευσε άρθρο τουμε τίτλο «Χρειαζόμαστε μια νέα οικονομία». Οι προτεραιότητες της πολιτικής του που αναπτύχθηκαν σε αυτό το κείμενο, θεσμοθετήθηκαν με το Προεδρικό Διάταγμα «περί μακροπρόθεσμης κρατικής οικονομικής πολιτικής», που υπεγράφη στις 7 Μαΐου Με αυτό, εδόθη εντολή στην κυβέρνηση «να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για την επίτευξη, μεταξύ άλλων, των ακόλουθων δεικτών: Βελτίωση της θέσης της Ρωσίας στον κατάλογο της Παγκόσμιας Τράπεζας για τις συνθήκες ανάπτυξης επιχειρηματικής δραστηριότητας από την 120η θέση το 2011, στην 50η το 2015 και στην 20η θέση, το 2018». Στο διεθνές μικροσκόπιο Αλλά ο χρόνος για την επίτευξη του στόχου αυτού, δεν είναι αρκετός. Στην κατάταξη της Παγκόσμιας Τράπεζας, Doing Business για το 2013, που δημοσιεύθηκε το φθινόπωρο του 2012, η Ρωσία βρέθηκε στην 112η θέση παγκοσμίως. Σύμφωνα με σχετική κυβερνητική απόφαση του Νοεμβρίου 2012, το χάσμα μεταξύ της 50ης και 112ης θέσης, πρόκειται να ξεπεραστεί με δύο άλματα. Σε πρώτη φάση, το 2014 η Ρωσία θα πρέπει να αναρριχηθεί στην 81η θέση. Αλλά η κατάταξη Doing Business για το 2014, δημοσιεύεται το φθινόπωρο του 2013, με βάση των τα δεδομένα που συγκεντρώνονται στις αρχές του Δυστυχώς, στη Ρωσία δεν ψηφίστηκαν νόμοι για τη βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος μέσα στο Η Κρατική Δούμα, ήταν απασχολημένη με άλλες σημαντικές και μη υποθέσεις. Βέβαια, δεν μπορούμε να πούμε ότι δεν έγινε απολύτως τίποτα την περασμένη χρονιά. Η κυβέρνηση και η Υπηρεσία Στρατηγικών Πρωτοβουλιών, έχουν ολοκληρώσει ένα σημαντικό όγκο εργασίας, προετοιμάζοντας «οδικούς χάρτες» για τη βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις. Αυτοί οι «οδικοί χάρτες», που θα γίνουν νέοι νόμοι και πράξεις, θα βοηθήσουν σε κάποιο βαθμό ώστε η Ρωσία να ανέβει σε υψηλότερη θέση στην κατάταξη του Doing Business για το Μια άλλη σημαντική υπόσχεση, που περιλαμβάνεται στο Διάταγμα της 7ης Μαΐου, είναι η συγκεκριμενοποίηση του χρονοδιαγράμματος ιδιωτικοποιήσεων της κρατικής περιουσίας. Ο Πούτιν έδωσε εντολή στην κυβέρνηση ώστε μέχρι την 1η Νοεμβρίου 2012 να έχει επεξεργαστεί ένα πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων, που να περιλαμβάνει «την ολοκλήρωση μέχρι το 2016 της εξόδου τους κράτους από το μετοχικό κεφάλαιο των κρατικών εταιρειών του μηενεργειακού τομέα», και «που δεν σχετίζονται με τα θέματα των φυσικών μονοπωλίων και της αμυντικής βιομηχανίας». Αυτό, εν μέρει σημαίνει την πλήρη ιδιωτικοποίηση των περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών Sberbank, VTB, Russian Agricultural Bank και των μεταφορικών εταιρειών σε ανταγωνιστικούς τομείς, συμπεριλαμβανομένων των γιγάντων, Aeroflot και Sovcomflot. Φιλόδοξο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων Η εφαρμογή του φιλόδοξου αυτού προγράμματος θα βελτιώσει την ποιότητα τόσο στη διαχείριση των ιδιωτικοποιημένων επιχειρήσεων, όσο και στο επίπεδο του ανταγωνισμού στην οικονομία. Το μόνο ερώτημα είναι αν το πρόγραμμα θα υλοποιηθεί, επειδή, τα προηγούμενα προγράμματα ιδιωτικοποιήσεων συστηματικά δεν προχώρησαν μέχρι τέλους. Σε σχέση με την πρόοδο που έχει γίνει για τη βελτίωση στην κατάταξη του δείκτη Doing Business, για το συγκεκριμένο πεδίο, δεν έχουν γίνει ούτε καν οι προπαρασκευαστικές εργασίες. Αν μέσα στο 2013 δεν δημοσιευθεί το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων , το οποίο θα ανακοινώνει την ιδιωτικοποίηση των προαναφερθέντων περιουσιακών στοιχείων, τότε θα χαθεί η ελπίδα για την υλοποίηση του συγκεκριμένου σημείου του Διατάγματος Πούτιν. Είναι δυνατόν να εκπληρωθούν οι προεκλογικές υποσχέσεις του Πούτιν για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και τις ιδι- ωτικοποιήσεις; Πιστεύουμε ότι μπορεί να πραγματοποιηθούν. Και για να συμβεί αυτό, μέσα στο 2013 θα χρειαστούν όχι μόνο λόγια, αλλά συγκεκριμένες πράξεις. Ο Σεργκέι Γκούριεφ, είναι ο πρύτανης της Ρώσικης Οικονομικής Σχολής. Ο Ολέγκ Τσιβίνσκι, είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Γέϊλ και στη Ρώσικη Οικονομική Σχολή. Η "Νέα Οικονομική Πολιτική" του Πούτιν ΜΠΕΝ ΑΡΙΣ ΑΝΑΛΥΤΗΣ Ούτε έναν, ούτε δύο, αλλά είκοσι δύο οδικούς χάρτες για ριζικές μεταρρυθμίσεις σε μια σειρά οικονομικών τομέων, έχει δρομολογήσει η ρωσική κυβέρνηση. Γεγονός που επισημαίνει και ο κ.σβέντμπεργκ, οικονομολόγος και επικεφαλής της East Capital, του μεγαλύτερου επενδυτικού ταμείου στη Ρωσία, ο οποίος τονίζει ότι «δεν είναι αλήθεια πως δεν γίνονται μεταρρυθμίσεις στη χώρα». Η «ΝΕΠ» του Πούτιν «Για τον Πούτιν, οι μεταρρυθμίσεις είναι η τελευταία του ευκαιρία, Κι' αν τώρα δεν την εκμεταλλευτεί, δεν θα έχει άλλη ευκαιρία, μετά», υποστηρίζει ο αναλυτής της Carnegie Endowment, Νικολάι Πετροβ. Μάλιστα, ο ίδιος έχει βαπτίσει αυτήν την προσπάθεια ως την «ΝΕΠ του Πούτιν», παραλληλιζοντάς την με τη Νέα Οικονομική Πολιτική, που εισήγαγε ο Λένιν, μετά την Οκτωβριανή επανάσταση το 1917, με στόχο την ανοικοδόμηση της χώρας και την άνθηση της επιχειρηματικότητας. Πάντως, παρά την φτωχή επενδυτική εικόνα της χώρας, ήδη το Κρεμλίνο έχει εισαγάγει κάμποσες επιτυχείς μεταρρυθμίσεις. Το Τραπεζικό σύστημα έχει ήδη μεταρρυθμιστεί από το 2004, ενώ ο τομέας της ηλεκτρικής ενέργειας ιδιωτικοποιήθηκε επιτυχώς στο μέσο της προηγούμενης δεκαετίας, προσελκύοντας επενδύ- σεις δισεκατομμυρίων δολαρίων. Κι οι ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις στην εσωτερική αγορά κεφαλαίων, που ξεκίνησαν τον Απρίλιο του 2008, θα κορ υ φ ω θ ο ύ ν στις αρχές του επόμενου έτους, όταν οι κινητές αξίες αγοράς της Ρωσίας θα έχουν κλειδώσει στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Ηδη, ένας νέος ρεαλισμός έχει παρεισφρήσει στις προσπάθειες ανασχεδιασμού της οικονομίας, που στοχεύουν στη διευκόλυνση των μικρών επιχειρηματιών και των διεθνών επενδυτών. Πέρυσι τον Φεβρουάριο, ο Βλαντιμίρ Πούτιν ζήτησε από την κυβέρνηση να λάβει μέτρα προκειμένου να ανεβεί η Ρωσία στην κατάταξη της επιχειρηματικότητας της Παγκόσμιας Τράπεζας, από την 120ή θέση που είναι, στην 50ή μέχρι το 2015, και στην 20ή θέση μέχρι το Πράγματι, το πρώτο που έκανε αμέσως μετά την ανάληψη των προεδρικών του καθηκόντων τον περασμένο Μάιο, ήταν να υπογράψει το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα για τη λήψη μέτρων κατά της γραφειοκρατίας σε σειρά οικονομικών το- μέων. Ετσι, στην τελευταία έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας που κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 2012, η Ρωσία βελτίωσε τη θέση της καταλαμβάνοντας την 112η θέση, καθώς οι πρώτες μεταρρυθμίσεις άρχισαν να φέρνουν αποτελέσματα. Παρότι πολλές αλλαγές που δρομολογήθηκαν, είναι σχετικά μικρές, πιστεύουμε ότι οι οδικοί χάρτες θα συμβάλλουν σ ένα πιο θετικό επενδυτικό κλίμα, υποστηρίζει ο Ρώσος επικεφαλής στρατηγικών μελετών του Citi στη Μόσχα, Κίνγσμιλ Μποντ. Σε ορισμένους τομείς η Ρωσία τα πάει εκπληκτικά καλά. Καταλαμβάνει την 11η θέση ανάμεσα σε 185 χώρες που εξετάστηκαν. Κι' όλα αυτά, τη στιγμή που έχει κυριαρχήσει η φήμη, σύμφωνα με την οποία στη Ρωσία υπάρχει απουσία νομοθετικών μεταρρυθμίσεων και πρωτοβουλιών. Τα συν και τα πλην Και πέρυσι, η χώρα τα πήγε πολύ καλά στην αναδιάρθρωση των φορολογικών μηχανισμών, ανεβαίνοντας από την 105η θέση στην 64η, ξεπερνώντας έτσι ακόμα και τις ΗΠΑ. Για παράδειγμα, οι απαιτήσεις τεκμηρίωσης των δικαιολογητικών προς την Εφορία ήταν μειωμένες και όλη η διαδικασία έγινε μέσω Ιντερνετ. Ο αριθμός των Ρώσων που κατέθεσαν φορολο- γική δήλωση μέσω του διαδικτύου έφτασε το 75%, από10% που ήταν το 2000, σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Φορολογική Υπηρεσία. Ωστόσο, σε πολλούς άλλους κρίσιμους τομείς η Ρωσία τα πάει λιγότερο καλά. Παρότι, ο Πούτιν έδρασε άμεσα για να ξεκινήσουν οι μεταρρυθμίσεις στον κατασκευαστικό κλάδο, η Ρωσία παραμένει στην 178η θέση, όσον αφορά την ευκολία έκδοσης αδειών για κατασκευές, ενώ η Ρωσία θεωρείται το δεύτερο πιο δύσκολο μέρος στον κόσμο για να πάρει κανείς ένα εργοστάσιο ηλεκτρικό ρεύμα. Εδώ πέφτει στην 184η θέση. Ιδιαίτερα επιζήμια είναι η αναποτελεσματικότητα της Τελωνειακής Υπηρεσίας, η οποία καταλαμβάνει την 162η θέση. Ο υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης Αντρέι Μπελούσοβ παραδέχεται ότι «τα τελωνεία παραμένουν ένα εμπόδιο για το σύνολο της οικονομικής μας ανάπτυξης», αλλά τονίζει ότι οι μεταρρυθμίσεις στους τομείς της οικοδομής, των τελωνείων, της παροχής ηλεκτρισμού, μόλις ξεκίνησαν και θα προχωρήσουν ιδιαίτερα το «Οι οδικοί χάρτες άρχισαν να υλοποιούνται στην πράξη το δεύτερο εξάμηνο του 2012, και αναμένουμε να δώσουν τα πρώτα αποτελέσματα από το επόμενο έτος και μετά» σημειώνει ο κ. Μπελούσοβ.

12 12 ΚΥΡΙΑΚΗ 27 ΙΑΝΟΥΡΙΟΥ 2013 ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ REAL ESTATE Μετ' εμποδίων η αγορά ακινήτων στην Ελλάδα για τους Ρώσους ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ RUSSIA BEYOND THE HEADLINES Εχουν γραφεί τόσα πολλά το τελευταίο διάστημα στον ελληνικό Τύπο για επίσκεψη Σαμαρά στη Μόσχα, ή ανάλογες επισκέψεις στην Ελλάδα, Ρώσων κορυφαίων υπουργών (Λαβρόφ και Σοιγκού, υπουργοί Εξωτερικών και Αμυνας, αντίστοιχα), ακόμα και του πρωθυπουργού, Μεντβέντεφ. Οι αναφορές αυτές προκαλούν από απορία έως θυμηδία στη ρωσική πρωτεύουσα. Κάτι ανάλογο συμβαίνει, για τους γνωρίζοντες, και στον τομέα των ακινήτων, σε διμερές επίπεδο. Ολα δείχνουν ότι όσα γράφονται, μάλλον αντικατοπτρίζουν επιθυμίες, παρά την πραγματικότητα. Τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2012, κινήσεις που να έδωσαν συγκεκριμένα αποτελέσματα, δεν υπάρχουν. Απο τα τέλη της δεκαετίας του 90, κάποιες ελληνικές κατασκευαστικές -απο κείνες που είχαν σπεύσει στο Κατάρ, τα Εμιράτα κ.α.- είδαν τη ρωσική αγορά ως προοπτική. Πλην όμως, αποφάνθηκαν ότι είναι "δύσκολη" και με μια - δυο φωτεινές εξαιρέσεις, δεν το τόλμησαν. Μία που τόλμησε, παλεύει επι δεκαετία, αγόρασε κάμποσα οικόπεδα, και σε δυο - τρία απο αυτά άρχισε να κτίζει. Το ερχόμενο καλοκαίρι ολοκληρώνει μια πολυκατοικία. Στο μεταξύ, ένα πολύ μεγάλο έργο αναγκάστηκε να το πουλήσει, με μεγάλη χασούρα, λογω έλλειψης χρηματοδότησης απο τις ελληνικές Τράπεζες! Οσον αφορά τις προοπτικές της ρωσικής παρουσίας στην Ελλάδα, είναι χαρακτηριστική η άποψη ρώσου επενδυτή στη χώρα μας: "Τη δεκαετία του 90 -λέγει ο ίδιος- ερχόμασταν και σας παρακαλούσαμε να ρίξετε λίγο τις υπερβολικά υψηλές τιμές και να μας πουλήσετε. Οι δικοί σας μας ειρωνεύονταν, και μας αντιμετώπιζαν σαν... τριτοκοσμικούς. Τώρα οι ίδιοι μας παρακαλούν να αγοράσουμε, και δεν μας αφήνουν σε ησυχία. Ορους πλέον βάζουμε εμείς και επειδή σας αγαπάμε, αν καταφέρετε ποτέ και ψηφίσετε κανένα σοβαρό νόμο επι του θέματος, μπορεί να έρθουμε. Βιαστείτε γιατί καιροί ου μενετοί...!" Αυτή είναι η σκληρή πραγματικότητα. Το 2010 οι Ρώσοι αγόρασαν στην Κύπρο γύρω στις 85 βίλλες μέσω μόνον ενός μεγάλου μεσητικού γραφείου που δραστηριοποιείται και στην Ελλάδα. Την ίδια στιγμή, μέσω του ίδιου γραφείου, πουλήθηκαν στην Κρήτη όλες κι' όλες τρείς βίλλες! Δεν είναι δυνατό να ξεπεράσεις τη γραφειοκρατία στην Ελλάδα, λέει μάνατζερ, ο οποίος ξεκίνησε ήδη ανοίγματα στη... Βουλγαρία. Κρητικός που πουλάει δυο - τρείς κατοικίες σε πολύ καλή θέση, προσφέρθηκε ο ίδιος να πείσει το Ρώσο υποψήφιο αγοραστή πως θα φροντίσει να βγούν τα απαιτούμενα χαρτιά οσο πιο γρήγορα γίνεται. Πόσο διάστημα θα χρειαστεί;, ρωτησε ο Ρώσος. Απο οκτώ μήνες έως ένα χρόνο, απάντησε ο Κρητικός, και ο Ρώσος έμεινε εμβρόντητος. Εχω Στη δεκαετία του 1990, οι Ρώσοι αντιμετωπίζονταν στην Ελλάδα ως τριτοκοσμικοί. Τώρα, αντίθετα, τους παρακαλούμε να έλθουν κουμπαριές και στα δυο κόμματα, (ΠΑΣΟΚ - Ν.Δ.), μην ανησυχείς αν αλλάξει η κυβέρνηση, είπε αφοπλιστικά ο Κρητικός. Κι' όλα αυτά, το 2011, εν μέσω κρίσης. Η περιγραφή δεν γίνεται για διακωμώδηση. Δείχνει απλά, το αδιέξοδο. Οι Ρώσοι τα τελευταία χρόνια, αγοράζουν μαζικά παντού. Στην Ισπανία, την Πορτογαλία, τη Βουλγαρία, την Τουρκία, την Κροατία, το Μαυροβούνιο... Χώρες που βρίσκονται τριγύρω μας. Για να μην αναφέρουμε στις Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία Αυστρία, Ελβετία, όπου αγοράζουν επαύλεις δεκάδων εκ. ευρώ, μαρίνες κ.λ.π. Υπήρχαν, και υπάρχουν σκέψεις για αγορά ξενοδοχειακών συγκροτημάτων, τεραστίων οικοπέδων για ανέγερση ξενοδοχείων, σε περιοχές της Ελλάδας. Διότι γνωρίζουν ότι θα εξασφαλίσουν πελάτες απο τη Ρωσία. Το θέμα είναι τι κάνουμε εμείς ως Πολιτεία. Διαφήμισαν το περασμένο καλοκαίρι το νόμο που "θα" γίνει και "θα" δίνει δικαίωμα για απόκτηση καθεστώτος "αδεια παραμονής". Σε λίγες μέρες είχε πεί ο Κ. Χατζηδάκης το περασμένο Οκτώβριο! Εν πάση περιπτώσει, εκεί θα αναφέρεται πως για να αποκτήσει την άδεια παραμονής, ο ξένος πρέπει να αγοράσει ακίνητο απο 300 χιλ. ευρώ και πάνω, ή να έχει κάνει ανάλογη επένδυση. Καλό ακούγεται. Ελα όμως που η Ισπανία ανάλογο νόμο ήδη ψήφισε, και το "πλαφόν" για την άδεια παραμονής το έβαλε στις140 χιλ ευρώ. Γιατί λοιπόν, στην Ελλάδα να είναι στα 300; Οι δημοσιογράφοι του τουριστικού ρεπορτάζ στη Μόσχα ήδη αναρωτιούνται: "Καλά, οι Ελληνες δεν θέλουν να πουλήσουν στους Ρώσους;" Η εικόνα δεν δίνεται για να προκληθεί απογοήτευση, αλλά για να βγάλουν οι υπεύθυνοι και αρμόδιοι τα παραμορφωτικά γυαλιά τους και να αντικρύσουν την πραγματικότητα, όπως αυτή είναι και όχι όπως θα ήθελαν να είναι. ΧΡΗΣΙΜΑ 50 χιλ. ευρώ Περί τις 50 χιλιάδες ευρώ διαθέτει το 80% των Ρώσων για αγορές ακινήτων που κάνουν μαζικά πλέον στη Βουλγαρία. 20 χιλ. ευρώ Τελευταία παρατηρείται αύξηση του αριθμού των Ρώσων που καταβάλουν 20 χιλ. ευρώ για αγορά ακινήτου στο εξωτερικό. 15 φορές Ο αριθμός πρακτορείων αγοραπωλησίας ακινήτων στην Τουρκία είναι 15 φορές μεγαλύτερος σε σχέση με άλλες χώρες. SHUTTERSTOCK/LEGION MEDIA ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ TΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Σε κάθε περιοχή της Ρωσίας υπάρχουν επενδυτικά γραφεία ή άλλες κυβερνητικές υπηρεσίες που έχουν καθήκον να βοηθούν τους εν δυνάμει επενδυτές. Οι υπηρεσίες υποχρεούνται να παρέχουν πλήρη συμβουλευτική στήριξη και σε ορισμένες περιοχές επιβάλλεται να συνδράμουν με το μηχανισμό τους. Στο Ταταρστάν, ενδεικτικά, ο επικεφαλής του γραφείου προσέλκυσης επενδυτών είναι μέλος της κυβέρνησης και έχει δικαιοδοσία να λύνει τα όποια προβλήματα παρουσιάζονται απ ευθείας με την ηγεσία της Δημοκρατίας.Αν ο επιχειρηματίας δεν έχει καταλήξει που θέλει να δραστηριοποιηθεί, μπορεί να απευθυνθεί στο τμήμα Επενδυτικής Πολιτικής της κυβέρνησης και στην Υπηρεσία Συνεργασίας του Ομοσπονδιακού υπουργείου Οικονομικής Ανάπτυξης της Ρωσίας. depinvest/ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Οι ενδιαφερόμενοι για "ανοίγματα" στη Ρωσία, εννοείται ότι πρέπει να έχουν μια πολύ καλή επαφή με συνεργάτες - επιχειρηματίες στη Ρωσία. Ωστόσο, για μια πρώτη πληροφόρηση, οι ευρισκόμενοι στην Ελλάδα μπορούν να απευθυνθούν, και να αποκτήσουν μια καλή εικόνα, στο Ελληνορωσικό Επιχειρηματικό Επιμελητήριο ή στη ρωσική Εμπορική Αντιπροσωπεία, στην Αθήνα. Iδιοκτησία ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ Α.Ε. Εκδότες Δημήτρης Μπενέκος, Αλέξης Σκαναβής Διευθυντής Πάνος Αμυράς Creative Director Λευτέρης Παλαιός Διεύθυνση διαφήμισης Λουκάς Παπανικολάου Υποδοχή διαφήμισης Mίνα Γιαννάκη sales@e-typos.com Τηλ.: Φωτογραφικό αρχείο «E.T.» Φανή Νικολαΐδου ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ Aγίας Λαύρας 2 & Σαρανταπόρου, Ν. Ηράκλειο Τ.Κ Τηλ FAX: Site: