Τα καμένα δάση της Ευρωστίνης

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Τα καμένα δάση της Ευρωστίνης"

Transcript

1

2 Τα καμένα δάση της Ευρωστίνης Κώστας Α. Θάνος Αναπλ. Καθηγητής, Τομέας Βοτανικής. Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών Το καλοκαίρι του 2000 υπήρξε αναμφισβήτητα το χειρότερο των τελευταίων 50 ετών στον τομέα των δασικών πυρκαγιών, ιδιαίτερα από την άποψη της τεράστιας συνολικής έκτασης που αποτεφρώθηκε. Μία από τις μεγαλύτερες πυρκαγιές ήταν δυστυχώς εκείνη της Κορινθίας, που κατά το διάστημα Ιουλίου κατέκαυσε δεκάδες χιλιάδες στρέμματα καλλιεργειών και φυσικών εκτάσεων. Ιδιαίτερα στην επικράτεια του Δήμου Ευρωστίνης, το ποσοστό της καμένης έκτασης ήταν ιδιαίτερα υψηλό. Τα φυσικά, δασικά οικοσυστήματα που κάηκαν ήσαν στο σύνολό τους ώριμα και πυκνά Μεσογειακά πευκοδάση χαλεπίου πεύκης αλλά και σημαντικές εκτάσεις μαύρης πεύκης, στην περιοχή του οροπεδίου της Ευρωστίνης. Η χαλέπιος πεύκη (Pinus halepensis Mill.) αποτελεί το κυρίαρχο είδος πεύκης της δυτικής και κεντρικής ζώνης των παραλίων της Μεσογείου. Μαζί με το συγγενικό είδος της τραχείας πεύκης (Pinus brutia Ten.), που την αντικαθιστά στην ανατολική ζώνη, συγκροτούν τα σημαντικότερα αλλά και περισσότερο ευπαθή δασικά οικοσυστήματα της Νότιας Ευρώπης, τα Μεσογειακά πευκοδάση. Είναι αξιοσημείωτο μάλιστα, ότι η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στην οποία συναντώνται οι φυσικές κατανομές των δύο ειδών. Τα κυριότερα δάση χαλεπίου πεύκης στη χώρα μας απαντούν στην Αττική (Κιθαιρώνας, Γεράνεια, Πατέρας, Πάρνηθα, Πεντέλη, Υμηττός), στα νησιά του Αργοσαρωνικού, στη βόρεια-βορειοδυτική και ανατολική Πελοπόννησο (Ηλεία, Αχαΐα, Κορινθία, Αργολίδα), στη Ζάκυνθο, στη Λευκάδα, στη Βοιωτία (παράλια προς Κορινθιακό και Ευβοϊκό κόλπο), στην παραλιακή ζώνη της Φθιώτιδας προς τον Ευβοϊκό κόλπο (Χλωμόν όρος, Καλλίδρομο), στη βόρεια και κεντρική Εύβοια, στις Β. Σποράδες, στη Χαλκιδική (Κασσάνδρα, Σιθωνία) και στο Άγιον Όρος (Άθως). Με βάση τα στοιχεία της πρώτης Εθνικής Απογραφής Δασών υπολογίζεται ότι τα δάση χαλεπίου πεύκης καταλαμβάνουν συνολική έκταση εκτάρια, δηλαδή περίπου το 11% του συνόλου των Ελληνικών δασών. Η χαλέπιος πεύκη συγγενεύει μορφολογικά και ταξινομικά με την τραχεία πεύκη, παρουσιάζει όμως ουσιαστικές διαφορές σε φυσιολογικό και οικολογικό επίπεδο. Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό και ίσως ενδεικτικό το γεγονός ότι τα δύο είδη έχουν διακριτή γεωγραφική κατανομή, με διαχωριστική γραμμή, από Β προς Ν: στη ΒΑ ηπειρωτική Ελλάδα, στο Κεντρικό Αιγαίο Πέλαγος και στη θάλασσα Κυθήρων. Η τραχεία πεύκη απαντά στη Θάσο, στη Θράκη, στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και στην Κρήτη (όπως και στην Κύπρο και στη Μικρά Ασία). Αν και οι βιοκλιματικές περιοχές των δύο ειδών επικαλύπτονται σε σημαντικό βαθμό, επισημαίνεται η ικανότητα επιβίωσης της χαλεπίου πεύκης σε σαφώς ξηρότερα και άρα δυσμενέστερα περιβάλλοντα. Το Μεσογειακό κλίμα χαρακτηρίζει με διάφορες παραλλαγές σχεδόν ολόκληρη την ελληνική επικράτεια αλλά και την παραλιακή ζώνη της Μεσογείου. Παρόμοιο κλίμα, Μεσογειακού-τύπου παρατηρείται επίσης και σε 4 ακόμη

3 περιοχές του πλανήτη μας: Καλιφόρνια, Κεντρική Χιλή, Νότιος Αφρική (περιοχή Ακρωτηρίο Καλής Ελπίδας) και Νοτιοδυτική Αυστραλία. Τα βασικά χαρακτηριστικά του Μεσογειακού κλίματος είναι το θερμό και ξηρό καλοκαίρι, ο υγρός και ήπιος χειμώνας (με περιορισμένους παγετούς) και η μεγάλη διακύμανση της ετήσιας βροχόπτωσης (εναλλαγή ξηρών και υγρών ετών). Τέλος, η φωτιά είναι ένας παράγοντας που συνόδευσε για πολλές χιλιετίες το Mεσογειακό κλίμα και γίνεται σήμερα αποδεκτός σαν φυσικό συστατικό των Μεσογειακού τύπου οικοσυστημάτων. Εικόνα 1. Η πυρκαγιά της Κορινθίας (12-16 Ιουλίου) όπως φωτογραφήθηκε από δορυφόρο της NASA (SEAWIFS Project), την Οι καπνοί φτάνουν μέχρι τα ανατολικά όρια του Αιγαίου. Παρά τις δραματικές περιγραφές των τυπικών πυρκαγιών των Μεσογειακών πευκοδασών από τα ΜΜΕ κάθε καλοκαίρι, που συνοδεύονται από χαρακτηρισμούς όπως οικολογική καταστροφή, σεληνιακό τοπίο, κρανίου τόπος, κάηκε η Ελλάδα και λοιπά ηχηρά, η φύση διαθέτει θαυμαστή ικανότητα μεταπυρικής αναγέννησης. Εννοείται ότι με τον πολλαπλασιασμό των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, η συχνότητα των πυρκαγιών, είτε από αμέλεια είτε από πρόθεση, έχει αυξηθεί κατακόρυφα και είναι ορατή η απειλή να ξεπεραστούν τα όρια της ικανότητας φυσικής αναγέννησης. Για διάφορους, ανθρωπογενείς κυρίως λόγους, στα τελευταία χρόνια τα πευκοδάση της Νότιας Ευρώπης έχουν υποστεί τεράστιες καταστροφές από πυρκαγιές. Στη λεκάνη της Μεσογείου καίγονται περίπου εκτάρια δασών ετησίως με αποτέλεσμα τη ραγδαία ελάττωση της ώριμης δασοκάλυψης. Στην Ελλάδα, οι δύο τελευταίες δεκαετίες έχουν αποβεί καταστροφικότατες για τα πευκοδάση εφόσον υπερτριπλασιάστηκε ο μέσος όρος της κατ' έτος καιόμενης επιφάνειας που πλησιάζει τα εκτάρια δάσους και δασικών εκτάσεων. Φυσική συνέπεια της αύξησης των καιομένων εκτάσεων είναι

4 βέβαια και η ελάττωση του μέσου χρονικού διαστήματος ανάμεσα σε δύο διαδοχικές πυρκαγιές στο ίδιο ακριβώς δάσος (μεσοπυρικό διάστημα). Διάφοροι παράγοντες, όπως οι συχνές πυρκαγιές αλλά και η βόσκηση και η κάθε άμεση ή έμμεση ανθρώπινη δραστηριότητα στις καμένες και αναγεννώμενες περιοχές υποβαθμίζουν τα Μεσογειακά πευκοδάση και οδηγούν (μεταξύ άλλων) σε μείωση της πυκνότητας των πεύκων. Αυτή η ποσοτική υποβάθμιση του πληθυσμού του αντιπροσωπευτικότερου είδους, σαν αποτέλεσμα της μη ύπαρξης ικανού αριθμού αρτιβλάστων για την ανόρθωση του πευκοδάσους, συχνά οδηγεί σε κατακερματισμό της αρχικής έκτασης σε μικρότερες συστάδες και ουσιαστική αλλοίωση του οικοσυστήματος. Για το λόγο αυτό ο πρύτανης των Ελλήνων δασολόγων Ομότιμος Καθηγητής Σ. Ντάφης συνέστησε να μην κάνουμε τίποτα απολύτως στις καμένες περιοχές παρά μόνον να τις προστατεύουμε απολύτως (δηλαδή από αλλαγή χρήσης γης, βόσκηση ή δεύτερη πυρκαγιά). Οι αποκρίσεις των φυτικών ειδών των Μεσογειακών οικοσυστημάτων είναι συνήθως αποκρίσεις ομοιοστατικής ρύθμισης απέναντι στη φωτιά. Σε σύντομο χρονικό διάστημα η ισορροπία του οικοσυστήματος αποκαθίσταται και πάλι, έτσι ώστε το καμένο οικοσύστημα να μη διακρίνεται από το άκαυτο. Η ανάκαμψη αυτή των δασών χαλεπίου πεύκης πραγματοποιείται χάρη στις στρατηγικές (και στους επιμέρους εξειδικευμένους μηχανισμούς) τόσο της αναβλάστησης όσο και της αναγέννησης από σπέρματα. Εικόνα 2. Μωσαϊκό καμένων και άκαυτων περιοχών σε δάσος χαλεπίου πεύκης του Δήμου Ευρωστίνης. Η χαλέπιος πεύκη, όπως άλλωστε όλα σχεδόν τα είδη πεύκου, είναι υποχρεωτικά σπερματοαναγεννητικό φυτό (δεν διαθέτει δηλαδή την ικανότητα της αναβλάστησης) αντίθετα με όλα τα φυτικά είδη των μακί και αρκετά των φρυγάνων. Το γεγονός αυτό μάλιστα δεν είχε διαφύγει της προσοχής του ιδρυτή της Βοτανικής, Θεοφράστου. Οι κώνοι (κουκουνάρια) και τα σπέρματα (σπόροι) ωριμάζουν στην αρχή του καλοκαιριού, ανοίγουν επάνω στο δέντρο και τα σπέρματα διασπείρονται γρήγορα και συχνά σε σημαντικές αποστάσεις χάρη στα

5 πτερύγια που διαθέτουν (φαινόμενο ανεμοχωρίας). Τα σπέρματα που παράγει ετησίως ένα ώριμο δέντρο χαλεπίου είναι άφθονα και υπολογίζεται πως ανέρχονται σε αρκετές χιλιάδες. Σε ορισμένα είδη πεύκων, ένα μέρος ή και το σύνολο των ώριμων κώνων παραμένουν κλειστοί για αρκετά χρόνια ή ανοίγουν πάνω στο δένδρο σε άτακτα διαστήματα. Το φαινόμενο αυτό καλείται βραδυχωρία και παρατηρείται έντονο στη χαλέπιο πεύκη, αφού ένα σημαντικό ποσοστό της ετήσιας παραγωγής ώριμων κώνων παραμένει κλειστό πάνω στο δέντρο, μεταθέτοντας τη διασπορά των σπερμάτων για το μέλλον. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι οι κλειστοί κώνοι παραμένουν στο δένδρο για μεγάλα χρονικά διαστήματα (5-10 ή και περισσότερα χρόνια), συγκροτώντας έτσι μια υπέργεια τράπεζα από σπέρματα διαφορετικών ηλικιών. Το άνοιγμα των κώνων, απουσία της φωτιάς, γίνεται με μηχανικό τρόπο κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού (και μάλιστα τους πρώτους μήνες του), μετά από παρατεταμένης διάρκειας υψηλές θερμοκρασίες και χαμηλή σχετική υγρασία αέρα (ξηροχασία). Παρόμοιες συνθήκες επικρατούν, βεβαίως με μικρότερη διάρκεια αλλά μεγαλύτερη ένταση, κατά τη φωτιά. Τα σπέρματα των πεύκων που βρίσκονται μέσα στη στρωμνή ή κοντά στην επιφάνεια του εδάφους απανθρακώνονται από τη φωτιά.. Συνεπώς υπεύθυνα για τη μεταπυρική αναγέννηση και την επιτυχή επανίδρυση του πευκοδάσους μετά τη φωτιά είναι αποκλειστικά τα σπέρματα της υπέργειας τράπεζας που παραμένουν εν αναμονή σε κλειστούς κώνους διαφόρων ηλικιών και συσσωρεύονται στα ενήλικα άτομα με την πάροδο του χρόνου. Οι υψηλές θερμοκρασίες της πυρκαγιάς προκαλούν άμεση διάνοιξη των κλειστών κώνων και απελευθέρωση των σπερμάτων. Η φύτρωση των σπερμάτων αυτών αρχίζει λίγο μετά την έναρξη της επόμενης βροχερής περιόδου (Οκτώβριος-Δεκέμβριος) και ολοκληρώνεται συνήθως πριν από το χειμώνα. Η στρατολόγηση αρτιβλάστων πεύκου γίνεται μόνον την πρώτη μεταπυρική χρονιά αφού όλα τα σπέρματα φυτρώνουν ομαδικά. Στη συνέχεια, ένα από τα πλέον ευαίσθητα σημεία στην πορεία της μεταπυρικής αναγέννησης είναι αυτό της εγκατάστασης των νεαρών πεύκων. Η μεγαλύτερη θνησιμότητα εντοπίζεται κατά τη διάρκεια τόσο του πρώτου χειμώνα όσο και του πρώτου μεταπυρικού καλοκαιριού. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι τα φυτάρια που θα επιβιώσουν μέχρι την έλευση της επόμενης βροχερής περιόδου έχουν μεγάλες πιθανότητες να αποτελέσουν τα άτομα του μελλοντικού δάσους. Ο προσδιορισμός της τελικής τους πυκνότητας στο δεδομένο χρόνο είναι αναμφίβολα ένας ασφαλής δείκτης πρόβλεψης για τη μελλοντική κατάσταση του πευκοδάσους και αποτελεί καθοριστικό γνώμονα για την ανάγκη επιβολής επιπρόσθετων μέτρων, όπως η ενδεχόμενη φύτευση δενδρυλλίων σε προβληματικές περιοχές. Εννοείται ότι, παρ όλο που το κέντρο βάρους βρίσκεται όπως είναι φυσικό στα πεύκα, δεν πρέπει καθόλου να αγνοούνται τα υπόλοιπα συστατικά στοιχεία του οικοσυστήματος. Ιδιαίτερα για την υπόλοιπη βλάστηση, είναι γνωστές οι μεταπυρικές προσαρμογές πολλών Μεσογειακών φυτών που είτε χάρη στα σπέρματα των εδαφικών τραπεζών είτε χάρη σε υπόγεια όργανα καταφέρνουν να φυτρώνουν ή αναβλαστάνουν, αντίστοιχα, επανεποικίζοντας την καμένη περιοχή. Η σύντομη επανεμφάνιση της βλάστησης είναι ιδιαίτερα σημαντική τόσο για την διατήρηση της βιοποικιλότητας όσο και για άλλα χαρακτηριστικά του οικοσυστήματος (π.χ. το έδαφος).

6 Η ολοκλήρωση της μετάβασης ολόκληρου του πληθυσμού των πεύκων στην ώριμη, αναπαραγωγική φάση (οπότε και υπάρχει επαρκής ικανότητα αναγέννησης μετά από νέα πυρκαγιά), υπολογίζεται ανάλογα με την περίπτωση σε περίπου έτη μετά την πρώτη πυρκαγιά. Η ικανότητα επιβίωσης της χαλεπίου πεύκης σε άνυδρες συνθήκες και η αξιόλογη αναγεννητική ικανότητά της μετά από φωτιές ευνόησαν την εξάπλωσή της. Με το μεγάλο (σε σύγκριση με άλλα Μεσογειακά φανερόφυτα) τάχος αύξησης που τη χαρακτηρίζει (ύστερα από τα αρχικά, μάλλον βραδυαυξή στάδια), την πυκνή σκίαση που δημιουργεί, την παραγωγή όξινου χούμου που επιτρέπει λιγότερη υγρασία στο έδαφος καθώς και την σχετικά ταχεία είσοδο στην αναπαραγωγική φάση (σε συνδυασμό με την αφθονία και την ικανότητα ευρείας διασποράς των παραγόμενων σπερμάτων), το είδος αυτό φαίνεται ιδιαίτερα προσαρμοσμένο να κυριαρχεί στο Μεσογειακό κλίμα, εφ' όσον βέβαια το επιτρέπουν οι εδαφολογικές συνθήκες. Από όλα όσα προαναφέρθησαν προκύπτει αβίαστα η κρισιμότητα της πρώτης μεταπυρικής χρονιάς οπότε το καμένο οικοσύστημα θα πρέπει να αφεθεί εντελώς απερίσπαστο στη διαδικασία της φυσικής αναγέννησης. Είναι αυτονόητο ότι οι καμένες περιοχές θα πρέπει να κηρυχθούν αναδασωτέες (πράγμα που απαγορεύει την αλλαγή του δασικού χαρακτήρα της περιοχής), να απαγορευτεί κάθε βόσκηση και να αποφευχθούν κατά το δυνατόν οι παρεμβάσεις. Η αφαίρεση της καμένης ύλης αλλά και η δημιουργία κορμοδεμάτων και κορμοφραγμάτων για την ελάττωση του κινδύνου πλημμύρας δεν έχουν επιστημονική τεκμηρίωση και μόνον περιορισμένη και ήπια εφαρμογή θα ήταν επιτρεπτή. Ιδιαίτερα για την υλοτομία θα πρέπει να απαγορεύεται αμέσως μετά την έναρξη της βροχερής περιόδου, δηλαδή στο πιο κρίσιμο και ευάλωτο στάδιο της φυσικής αναγέννησης. Εκτός όμως από τα συνήθη θύματα των θερινών πυρκαγιών (δηλαδή τα πευκοδάση χαλεπίου και τραχείας) η φετινή πυρκαγιά της Κορινθίας αποτέφρωσε μεγάλο τμήμα δάσους μαύρης πεύκης, στο οροπέδιο της Ευρωστίνης. Το δάσος αυτό ήταν ένα πραγματικό φυσικό κόσμημα και το αποκλειστικό μέλημα όλων πρέπει να είναι η ασφαλέστερη και ταχύτερη αποκατάσταση του οικοσυστήματος. Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια με τις πυρκαγιές στον Ταϋγετο, τη Λέσβο και τη Σάμο το φαινόμενο πυρκαγιών σε ορεινά πευκοδάση μαύρης πεύκης αρχίζει να παίρνει ανησυχητικές διαστάσεις τόσο για την οικολογική σημασία των δασών αυτών όσο και εξ αιτίας της δυσκολίας της φυσικής τους αναγέννησης. Σπουδαία ένδειξη της σημασίας αυτών των δασών είναι η Ευρωπαϊκή Οδηγία 92/43/ΕΟΚ, Παράρτημα Ι, που στα πλαίσια της δημιουργίας του πανευρωπαϊκού περιβαλλοντικού δικτύου ΦΥΣΗ 2000, περιλαμβάνει τα πευκοδάση P. nigra subsp. pallasiana ως οικότοπους προτεραιότητας για την Ευρωπαϊκή Ένωση, οικότοπους που χρήζουν ιδιαίτερου ενδιαφέροντος και προστασίας διατήρησης. Η μαύρη πεύκη (Pinus nigra Arnold) παρουσιάζει ευρεία γεωγραφική κατανομή σε ορεινές περιοχές της Νότιας Ευρώπης και χαρακτηρίζεται από μεγάλη ενδοειδική ποικιλότητα. Για το λόγο αυτό διαχωρίζεται σε 6 υποείδη, ένα από τα οποία, το υποείδος pallasiana (P. nigra subsp. pallasiana) καταλαμβάνει το ανατολικό άκρο (Ελλάδα, Τουρκία, Κύπρος). Μάλιστα στην Ελλάδα φύεται σε υψόμετρα μ. σε ασβεστολιθικά ή σερπεντινικά εδάφη και οι πληθυσμοί της είναι σχετικά απομονωμένοι στις ορεινές περιοχές του Ταΰγετου, του

7 Πάρνωνα, της Κυλλήνης, του Μαύρου Όρους (Ευρωστίνης), στην οροσειρά της Πίνδου, στον Όλυμπο και στα λοιπά βουνά της Μακεδονίας και της Θράκης, στη βόρειο Εύβοια, στη Θάσο, στη Λέσβο και στη Σάμο. Εικόνα 3. Ολοκληρωτικά καμένη συστάδα μαύρης πεύκης στο οροπέδιο της Ευρωστίνης. Σε αντίθεση με τη χαλέπιο πεύκη και παρά το γεγονός ότι και η μαύρη πεύκη είναι μεσογειακό είδος, η τελευταία δεν είναι προσαρμοσμένη στις πυρκαγιές μια και διάλεξε σαν βιότοπό της τις ορεινές περιοχές. Έτσι η οικολογία του είδους διαφέρει σημαντικά από εκείνη της χαλεπίου πεύκης. Οι κώνοι ωριμάζουν μέσα στο χειμώνα και ανοίγουν με τις πρώτες λιακάδες της άνοιξης. Τα σπέρματα διασπείρονται επομένως στις αρχές της άνοιξης, φυτρώνουν αμέσως και αρχίζουν να αναπτύσσονται μέχρι τον επόμενο χειμώνα που τα περιμένει η δοκιμασία του παγετού. Η μαύρη πεύκη δεν φαίνεται να διαθέτει ειδικές προσαρμογές στη φωτιά και αυτό καθιστά προβληματική και αμφίβολη την μεταπυρική αναγέννηση του είδους αλλά και του οικοσυστήματος συνολικά. Η ανάμειξη ή γειτνίαση όμως των δασών χαλεπίου και μαύρης πεύκης μπορεί να φέρει τη φωτιά στα τελευταία, ιδιαίτερα σε ακραίες κλιματικές συνθήκες. Η δράση της θερινής πυρκαγιάς στη μαύρη πεύκη είναι πραγματικά καταστροφική αφού εκτός από τη νέκρωση των ώριμων δένδρων καταστρέφεται και η δυνατότητα αναγέννησης. Αυτό γιατί με την φωτιά θερμάνθηκαν οι κώνοι που ανοίγοντας διέσπειραν τα ανώριμα (και όχι φυτρώσιμα) σπέρματα. Έτσι δεν υπάρχει επαρκές αναπαραγωγικό δυναμικό αν και σε ορισμένες περιοχές μερικά δένδρα έχουν παραμείνει ζωντανά ενώ άλλα ίσως σχηματίσουν νέο φύλλωμα (ενώ φαίνονται καψαλισμένα με καφέ, νεκρωμένες βελόνες). Τα δένδρα αυτά θα αποτελέσουν τις πολύτιμες μητέρες για την αναγέννηση του δάσους και δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να υλοτομηθούν.

8 Εικόνα 4. Ώριμοι κώνοι χαλεπίου (αριστερά) και μαύρης πεύκης (δεξιά). Η παρουσία ποδίσκου στον κώνο του πρώτου είδους έχει σαν αποτέλεσμα την κατακόρυφη διάταξη των κώνων της χαλεπίου. Σχετικά με τον χρόνο που θα απαιτηθεί για την πλήρη ανάκαμψη και δημιουργία ενός νέου ώριμου δάσους υπολογίζεται ένα διάστημα 50 ετών. Πρόχειρη δενδροχρονολόγηση (μετρήσεις ετησίων δακτυλίων σε 3 καμένα, υλοτομημένα δένδρα) έδωσε τιμές 69±4, 61±4 και 52±2 έτη. Όπως στη χαλέπιο έτσι και στην περίπτωση της μαύρης πεύκης είναι αυτονόητο ότι οι καμένες περιοχές θα πρέπει να κηρυχθούν αναδασωτέες (πράγμα που απαγορεύει την αλλαγή του δασικού χαρακτήρα της περιοχής), να απαγορευτεί κάθε βόσκηση και να αποφευχθούν κατά το δυνατόν οι παρεμβάσεις. Η όποια υλοτόμηση που αποφέρει σημαντικό εισόδημα στους σχετικούς συνεταιρισμούς θα πρέπει να γίνει μόνον επιλεκτικά και οπωσδήποτε πριν από την άνοιξη οπότε αναμένεται η εκδήλωση της φυσικής αναγέννησης. Επειδή, όπως αναφέρθηκε, το αναπαραγωγικό δυναμικό (δηλαδή τα διαθέσιμα σπέρματα) δεν είναι επαρκές για πλήρη ανάκαμψη του οικοσυστήματος προτείνεται να αναληφθεί προσπάθεια υποβοήθηση της φυσικής αναγέννησης με ήπιες παρεμβάσεις. Συγκεκριμένα, θα ήταν δυνατό να συγκροτηθεί ερευνητική ομάδα εργασίας για την παρακολούθηση και μελέτη της φυσικής αναγέννησης αλλά και τη συλλογή συγγενούς γενετικού υλικού (σπερμάτων από γειτονικά άκαυτα πευκοδάση) και είτε απ ευθείας σπορά είτε φύτευση αρτιβλάστων μαύρης πεύκης την επόμενη άνοιξη. Το τελευταίο προϋποθέτει τη δημιουργία δασικού φυτωρίου κατά προτίμηση από το Δήμο Ευρωστίνης.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. Άσκηση: Αναπαραγωγική Βιολογία Μεσογειακών πεύκων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. Άσκηση: Αναπαραγωγική Βιολογία Μεσογειακών πεύκων ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Άσκηση: Αναπαραγωγική Βιολογία Μεσογειακών πεύκων Σύνοψη, Προαπαιτούμενη γνώση Η χαλέπιος πεύκη (Pinus halepensis) αποτελεί το κυρίαρχο είδος πεύκου της δυτικής και κεντρικής περιμεσογειακής

Διαβάστε περισσότερα

Μεταπυρική Διαχείριση Δασών Ψυχρόβιων Κωνοφόρων

Μεταπυρική Διαχείριση Δασών Ψυχρόβιων Κωνοφόρων Μεταπυρική Διαχείριση Δασών Ψυχρόβιων Κωνοφόρων Μ. Αριανούτσου, Δρ. Καζάνης Δημήτρης Τομέας Οικολογίας - Ταξινομικής Τομέας Οικολογίας -Τμήμα Βιολογίας Τμήμα Βιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

Δομή της παρουσίασης.

Δομή της παρουσίασης. Το μέλλον των δασών Δομή της παρουσίασης. Γιατί καίγονται τα δάση μας; Πως καίγονται τα δάση μας; Καίγονται όλα τα δάση μας; Ζημιά ή καταστροφή; Γιατί τόσο συχνά; Φυσική ή τεχνητή αποκατάσταση; Γιατί γιγαντώνονται

Διαβάστε περισσότερα

Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ. και ΚΛΙΜΑ

Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ. και ΚΛΙΜΑ Το κλίμα της Ευρώπης Το κλίμα της Ευρώπης Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ και ΚΛΙΜΑ Καιρός: Οι ατμοσφαιρικές συνθήκες που επικρατούν σε μια περιοχή, σε

Διαβάστε περισσότερα

Δάση & Πυρκαγιές: αναζητείται ελπίδα

Δάση & Πυρκαγιές: αναζητείται ελπίδα Δάση & Πυρκαγιές: αναζητείται ελπίδα Ανθρωπογενείς επιδράσεις Κλιματική αλλαγή Μεταβολές πυρικών καθεστώτων Κώστας Δ. Καλαμποκίδης Καθηγητής Παν. Αιγαίου Περίγραμμα 1.0 Δασικά Οικοσυστήματα: επαναπροσδιορισμός

Διαβάστε περισσότερα

Πέτρος Κακούρος και Αντώνης Αποστολάκης

Πέτρος Κακούρος και Αντώνης Αποστολάκης Εγκατάσταση και αποτελέσματα παρακολούθησης της φυσικής και τεχνητής αποκατάστασης των δασών μαύρης πεύκης στον Πάρνωνα, προοπτικές έρευνας και τεκμηρίωσης Πέτρος Κακούρος και Αντώνης Αποστολάκης Ο σχεδιασμός

Διαβάστε περισσότερα

5. κλίμα. Οι στέπες είναι ξηροί λειμώνες με ετήσιο εύρος θερμοκρασιών το καλοκαίρι μέχρι 40 C και το χειμώνα κάτω από -40 C

5. κλίμα. Οι στέπες είναι ξηροί λειμώνες με ετήσιο εύρος θερμοκρασιών το καλοκαίρι μέχρι 40 C και το χειμώνα κάτω από -40 C 5. κλίμα 5. κλίμα Οι στέπες είναι ξηροί λειμώνες με ετήσιο εύρος θερμοκρασιών το καλοκαίρι μέχρι 40 C και το χειμώνα κάτω από -40 C 5. κλίμα 5. κλίμα Οι μεσογειακές περιοχές βρίσκονται μεταξύ 30 0 και

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιάζοντας με οικολογικά κριτήρια τη μεταπυρική διαχείριση των δασών μας

Σχεδιάζοντας με οικολογικά κριτήρια τη μεταπυρική διαχείριση των δασών μας Σχεδιάζοντας με οικολογικά κριτήρια τη μεταπυρική διαχείριση των δασών μας Μαργαρίτα Αριανούτσου Φαραγγιτάκη Τμήμα Βιολογίας ΕΚΠΑ http://uaeco.biol.uoa.gr ΕΚΒΥ 19/11/2014 Τα πλέον επιρρεπή στη φωτιά δασικά

Διαβάστε περισσότερα

Ο.Ε.Φ. / Α.Σ. ΤΥΜΠΑΚΙΟΥ

Ο.Ε.Φ. / Α.Σ. ΤΥΜΠΑΚΙΟΥ Ο.Ε.Φ. / Α.Σ. ΤΥΜΠΑΚΙΟΥ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΕΛΑΙΩΝΩΝ ΑΠΟ ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: ΤΕΤΑΡΤΗ 22 ΜΑΡΤΙΟΥ 2017 2 ο έτος υλοποίησης Πρόγραμμα συγχρηματοδοτούμενο από την Ε.Ε. και την Ελλάδα Καν.(ΕΚ)

Διαβάστε περισσότερα

Βιολόγος- Μεταδιδάκτορας, Τομέας Οικολογίας & Ταξινομικής, Τμήμα Βιολογίας ΕΚΠΑ. 2

Βιολόγος- Μεταδιδάκτορας, Τομέας Οικολογίας & Ταξινομικής, Τμήμα Βιολογίας ΕΚΠΑ. 2 ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ & ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ: ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ, ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ, ΜΕΤΡΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Χριστοπούλου Α 1, Φύλλας ΝΜ 2, Αριανούτσου Μ 3 1 Βιολόγος- Μεταδιδάκτορας, Τομέας Οικολογίας & Ταξινομικής,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΑ ΔΑΣΗ ΜΑΣ ΣΧ. ΕΤΟΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΑ ΔΑΣΗ ΜΑΣ ΣΧ. ΕΤΟΣ 16 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΑ ΔΑΣΗ ΜΑΣ ΣΧ. ΕΤΟΣ 2014-15 Δάσος ονομάζεται ένα πολύπλοκο οικοσύστημα με φυτά και ζώα που χαρακτηρίζεται από τη μεγάλη πυκνότητα δέντρων. Τα

Διαβάστε περισσότερα

LIFE07 NAT/GR/ PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR ) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης.

LIFE07 NAT/GR/ PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR ) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης. LIFE07 NAT/GR/000286 PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR2520006) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης www.parnonaslife.gr Δρ. Πέτρος Κακούρος petros@ekby.gr Η πυρκαγιά Η θέση της πυρκαγιάς

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία του καθηγητού Χρήστου Σ. Ζερεφού, ακαδημαϊκού Συντονιστού της ΕΜΕΚΑ

Ομιλία του καθηγητού Χρήστου Σ. Ζερεφού, ακαδημαϊκού Συντονιστού της ΕΜΕΚΑ Ομιλία του καθηγητού Χρήστου Σ. Ζερεφού, ακαδημαϊκού Συντονιστού της ΕΜΕΚΑ Οι επιμέρους μελέτες ανέδειξαν τον πλούτο των φυσικών πόρων που διαθέτει η χώρα μας αλλά και τους κινδύνους που απειλούν το φυσικό

Διαβάστε περισσότερα

ΥΛΗ Προστασία και Διαχείριση Περιβάλλοντος Ευριπίδου 18, Αθήνα 2103213695 www.forest.gr

ΥΛΗ Προστασία και Διαχείριση Περιβάλλοντος Ευριπίδου 18, Αθήνα 2103213695 www.forest.gr Τα Ελληνικά δάση και η Κλιματική Αλλαγή Το ιοξείδιο του άνθρακα Τα τελευταία χρόνια, που η Κλιματική αλλαγή έχει μπει στις συζητήσεις όλης της ανθρωπότητας, εμείς στην Ελλάδα κοιτάζουμε με αληθινή λύπη

Διαβάστε περισσότερα

Αναδάσωση. Εισαγωγή. Το δάσος. Η φωτιά. Αναδάσωση: φυσική ή τεχνητή;

Αναδάσωση. Εισαγωγή. Το δάσος. Η φωτιά. Αναδάσωση: φυσική ή τεχνητή; Αναδάσωση. Αναδάσωση: φυσική ή τεχνητή; Εισαγωγή Το δάσος Τα δάση δεν αποτελούν απλώς ένα σύνολο δένδρων και θάµνων, αλλά πλούσια οικοσυστήµατα µε πολλά είδη φυτών και ζώων, που αλληλοσυνδέονται µε πολύπλοκες

Διαβάστε περισσότερα

Κ ι λ µα µ τι τ κές έ Α λλ λ α λ γές Επι π πτ π ώ τ σει ε ς στη τ β ιοπο π ικιλό λ τη τ τα τ κ αι τ η τ ν ν ά γρια ζ ωή

Κ ι λ µα µ τι τ κές έ Α λλ λ α λ γές Επι π πτ π ώ τ σει ε ς στη τ β ιοπο π ικιλό λ τη τ τα τ κ αι τ η τ ν ν ά γρια ζ ωή Επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα και την άγρια ζωή Η παγκόσµια κλιµατική αλλαγή θεωρείται ως η σηµαντικότερη τρέχουσα απειλή για τη βιοποικιλότητα του πλανήτη. Παραδείγµατα από την Κυπριακή Φύση Μερικές από

Διαβάστε περισσότερα

LIFE07 NAT/GR/ PINUS Οι δράσεις αποκατάστασης του καμένου δάσους μαύρης πεύκης στον Πάρνωνα.

LIFE07 NAT/GR/ PINUS Οι δράσεις αποκατάστασης του καμένου δάσους μαύρης πεύκης στον Πάρνωνα. LIFE07 NAT/GR/000286 PINUS Οι δράσεις αποκατάστασης του καμένου δάσους μαύρης πεύκης στον Πάρνωνα www.parnonaslife.gr Δρ. Πέτρος Κακούρος petros@ekby.gr Η πυρκαγιά Η θέση της πυρκαγιάς στην ευρύτερη περιοχή

Διαβάστε περισσότερα

Προσαρμογή της Διαχείρισης των Δασών στην Κλιματική Αλλαγή στην Ελλάδα: Δασαρχείο Πάρνηθας. Ομάδα έργου: Γ. Ζαρείφης Ηλ. Ντούφας Γ. Πόθος Κ.

Προσαρμογή της Διαχείρισης των Δασών στην Κλιματική Αλλαγή στην Ελλάδα: Δασαρχείο Πάρνηθας. Ομάδα έργου: Γ. Ζαρείφης Ηλ. Ντούφας Γ. Πόθος Κ. Προσαρμογή της Διαχείρισης των Δασών στην Κλιματική Αλλαγή στην Ελλάδα: Δασαρχείο Πάρνηθας Ομάδα έργου: Γ. Ζαρείφης Ηλ. Ντούφας Γ. Πόθος Κ. Ψαρρή Σεμινάριο Κατάρτισης Δασικών Υπηρεσιών 18-19 Νοεμβρίου

Διαβάστε περισσότερα

Δημογραφία. Ενότητα 11.1: Παράδειγμα - Περιφερειακές διαφοροποιήσεις και ανισότητες του προσδόκιμου ζωής στη γέννηση

Δημογραφία. Ενότητα 11.1: Παράδειγμα - Περιφερειακές διαφοροποιήσεις και ανισότητες του προσδόκιμου ζωής στη γέννηση ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Δημογραφία Ενότητα 11.1: Παράδειγμα - Περιφερειακές διαφοροποιήσεις και ανισότητες του προσδόκιμου ζωής στη γέννηση Μιχάλης Αγοραστάκης Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας &

Διαβάστε περισσότερα

Πρότυπα οικολογικής διαφοροποίησης των μυρμηγκιών (Υμενόπτερα: Formicidae) σε κερματισμένα ορεινά ενδιαιτήματα.

Πρότυπα οικολογικής διαφοροποίησης των μυρμηγκιών (Υμενόπτερα: Formicidae) σε κερματισμένα ορεινά ενδιαιτήματα. Πρότυπα οικολογικής διαφοροποίησης των μυρμηγκιών (Υμενόπτερα: Formicidae) σε κερματισμένα ορεινά ενδιαιτήματα. Γεωργιάδης Χρήστος Λεγάκις Αναστάσιος Τομέας Ζωολογίας Θαλάσσιας Βιολογίας Τμήμα Βιολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Η Πάρνηθα κάποτε... hol.gr -

Η Πάρνηθα κάποτε... hol.gr - Η Πάρνηθα κάποτε... Λ. Θρακομακεδόνων 131, 136 72 Αχαρνές Τηλ.. 210 2435333-210 2445226, Fax: : 210 2445226 e-mail: parnitha@hol.gr 28.06.2007 Λ. Θρακομακεδόνων 131, 136 72 Αχαρνές Τηλ.. 210 2435333-210

Διαβάστε περισσότερα

LIFE PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα μέσω μιας δομημένης προσέγγισης

LIFE PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα μέσω μιας δομημένης προσέγγισης LIFE PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα μέσω μιας δομημένης προσέγγισης Εταίροι, διάρκεια και προϋπολογισμός Έναρξη έργου 1/1/2009 Oλοκλήρωση 30/6/2013 To έργο έχει προϋπολισμό 3,035,791.00

Διαβάστε περισσότερα

Ακραία Κλιματικά Φαινόμενα και Κλιματική Αλλαγή: Η περίπτωση της Ελλάδας

Ακραία Κλιματικά Φαινόμενα και Κλιματική Αλλαγή: Η περίπτωση της Ελλάδας Ακραία Κλιματικά Φαινόμενα και Κλιματική Αλλαγή: Η περίπτωση της Ελλάδας Χρήστος Σ. Ζερεφός Ακαδημαϊκός Μουσείο Κως, 20 Μαΐου Ακρόπολης, 2016 31 Οκτωβρίου 2018 Το πανόραμα των Αθηνών από των Λόφο των Νυμφών

Διαβάστε περισσότερα

«Οι επιπτώσεις της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής στο περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία της Ελλάδος»

«Οι επιπτώσεις της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής στο περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία της Ελλάδος» «Οι επιπτώσεις της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής στο περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία της Ελλάδος» Χρήστος Σ. Ζερεφός Ακαδημαïκός Ακαδημία Αθηνών 28 Νοεμβρίου 2017 Χωρίς την παρουσία των αερίων

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. Χλωρίδα και Πανίδα

ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. Χλωρίδα και Πανίδα ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Χλωρίδα και Πανίδα ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ Ερωτήσεις της µορφής σωστό-λάθος Σηµειώστε αν είναι σωστή ή λάθος καθεµιά από τις παρακάτω προτάσεις περιβάλλοντας µε ένα κύκλο το αντίστοιχο

Διαβάστε περισσότερα

Οι επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής στα ξηροθερμοόρια δασικών ειδών: Η Δασική πεύκη Πιερίων

Οι επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής στα ξηροθερμοόρια δασικών ειδών: Η Δασική πεύκη Πιερίων Οι επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής στα ξηροθερμοόρια δασικών ειδών: Η Δασική πεύκη Πιερίων Χ. Περλέρου, Γ. Σπύρογλου, Δ. Αβτζής και Σ. Διαμαντής ΕΛΓΟ-Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Σεμινάριο κατάρτησης δασολόγων,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΑ ΛΙΒΑΔΙΑ

ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΑ ΛΙΒΑΔΙΑ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΑ ΛΙΒΑΔΙΑ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Η σχέση μεταξύ βλάστησης και των παραγόντων του περιβάλλοντος, δηλαδή του κλίματος (cl), του μητρικού πετρώματος(p), του ανάγλυφου

Διαβάστε περισσότερα

Θ Δημοτικό Σχολείο Πάφου. «Κουπάτειο» Τάξη : Δ

Θ Δημοτικό Σχολείο Πάφου. «Κουπάτειο» Τάξη : Δ Θ Δημοτικό Σχολείο Πάφου «Κουπάτειο» Τάξη : Δ Σχολική χρονιά 2013-2014 αγρινό: Είναι το μεγαλύτερο χερσαίο θηλαστικό και ενδημικό είδος στην Κύπρο. Χαρακτηρίζεται ως ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της πανίδας

Διαβάστε περισσότερα

Ένωση Εργοληπτών Δασοτεχνικών Έργων & Πρασίνου

Ένωση Εργοληπτών Δασοτεχνικών Έργων & Πρασίνου Ένωση Εργοληπτών Δασοτεχνικών Έργων & Πρασίνου Δ/ΝΣΗ:Ν.ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ 10 Τ.Κ.18900 ΤΗΛ:2104640271 FAX:2104644020 Αθήνα 08/02/2010 ΠΡΟΣ:1) την ΥΠΟΥΡΓΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ,ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ Κ.Τ.Μπιρμπίλη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΝΗΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΝΗΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΝΗΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ Το κλίμα μιας γεωγραφικής περιοχής διαμορφώνεται κατά κύριο λόγο από τους 3 παρακάτω παράγοντες: 1)το γεωγραφικό πλάτος 2)την αναλογία ξηράς/θάλασσας 3)το

Διαβάστε περισσότερα

Η ΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ Η ΠΑΝΙΔΑ ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ. ΟΜΑΔΑ 1 Κορμπάκη Δέσποινα Κολακλίδη Ναταλία Ζαχαροπούλου Φιλιππούλα Θανοπούλου Ιωαννά

Η ΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ Η ΠΑΝΙΔΑ ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ. ΟΜΑΔΑ 1 Κορμπάκη Δέσποινα Κολακλίδη Ναταλία Ζαχαροπούλου Φιλιππούλα Θανοπούλου Ιωαννά Η ΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ Η ΠΑΝΙΔΑ ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ ΟΜΑΔΑ 1 Κορμπάκη Δέσποινα Κολακλίδη Ναταλία Ζαχαροπούλου Φιλιππούλα Θανοπούλου Ιωαννά ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΕΠΙΛΕΞΑΜΕ: Η χλωρίδα και η πανίδα στην χώρα μας είναι ένα πολύ σημαντικό

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντικά Συστήματα

Περιβαλλοντικά Συστήματα Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 10: Μεγαδιαπλάσεις Χερσαία Οικοσυστήματα Χαραλαμπίδης Γεώργιος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

γεωγραφικό γλωσσάρι για την πέμπτη τάξη (από το βιβλίο «Μαθαίνω την Ελλάδα» του ΟΕΔΒ)

γεωγραφικό γλωσσάρι για την πέμπτη τάξη (από το βιβλίο «Μαθαίνω την Ελλάδα» του ΟΕΔΒ) γεωγραφικό γλωσσάρι για την πέμπτη τάξη (από το βιβλίο «Μαθαίνω την Ελλάδα» του ΟΕΔΒ) Α Κεφ. αβιοτικό κάθε στοιχείο που δεν έχει ζωή 4 αιολική διάβρωση Η διάβρωση που οφείλεται στον άνεμο 5 ακρωτήριο ακτογραμμή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΘΕΣΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΡΓΟΥ

ΕΚΘΕΣΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΡΓΟΥ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΜΟΝΙΜΩΝ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΙΚΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ Ο.Σ.Μ.Α.Ν ΕΚΘΕΣΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΡΓΟΥ Ο Ο.Σ.Μ.Α.Ν, στα πλαίσια των απαιτούμενων ενεργειών σχεδιασμού και δράσεων για την προστασία και αποκατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

LIFE07 NAT/GR/ PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR ) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης.

LIFE07 NAT/GR/ PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR ) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης. LIFE07 NAT/GR/000286 PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR2520006) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης www.parnonaslife.gr Δρ. Πέτρος Κακούρος petros@ekby.gr Εταίροι και προϋπολογισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΛΙΒΑΔΙΚΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ

ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΛΙΒΑΔΙΚΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΛΙΒΑΔΙΚΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΛΙΒΑΔΙΚΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ ΒΡΑΧΥΧΡΟΝΙΕΣ Δεν υπάρχουν Μόνιμες αλλαγές ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΕΣ Υπάρχουν Μόνιμες αλλαγές Διαδοχή Μετανάστευση ειδών Ιστορικές αλλαγές,

Διαβάστε περισσότερα

LIFE07 NAT/GR/ PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR ) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης.

LIFE07 NAT/GR/ PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR ) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης. LIFE07 NAT/GR/000286 PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR2520006) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης www.parnonaslife.gr Δρ. Πέτρος Κακούρος petros@ekby.gr Εταίροι και προϋπολογισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΚΑΙ ΑΓΡΙΑ ΠΑΝΙΔΑ

ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΚΑΙ ΑΓΡΙΑ ΠΑΝΙΔΑ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΚΑΙ ΑΓΡΙΑ ΠΑΝΙΔΑ Η φωτιά στα μεσογειακά οικοσυστήματα Πολλές περιοχές της χώρας μας, ιδιαίτερα οι παράκτιες και νησιώτικες, χαρακτηρίζονται από μεσογειακού τύπου κλίμα κατά το οποίο οι βροχεροί

Διαβάστε περισσότερα

LIFE08 NAT/CY/ Δράση Γ.5: Εμπλουτισμός των πληθυσμών των υπό μελέτη ειδών

LIFE08 NAT/CY/ Δράση Γ.5: Εμπλουτισμός των πληθυσμών των υπό μελέτη ειδών LIFE08 NAT/CY/000453 Δράση Γ.5: Εμπλουτισμός των πληθυσμών των υπό μελέτη ειδών Παραδοτέο: Έκθεση για τον Εμπλουτισμό των Πληθυσμών των Υπό Μελέτη Ειδών PLANT-NET CY Ιούνιος 2013 Περιεχόμενα I. Εισαγωγή...

Διαβάστε περισσότερα

AdaptFor Προσαρμογή της διαχείρισης των δασών στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα

AdaptFor Προσαρμογή της διαχείρισης των δασών στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση 2008 AdaptFor Προσαρμογή της διαχείρισης των δασών στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα Βασιλική Χρυσοπολίτου Δήμητρα Κεμιτζόγλου 13.12.2010, Αθήνα Δήμητρα Κεμιτζόγλου

Διαβάστε περισσότερα

Κλιματική αλλαγή και συνέπειες στον αγροτικό τομέα

Κλιματική αλλαγή και συνέπειες στον αγροτικό τομέα Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Περιφέρεια Κρήτης Ημερίδα: «Κλιματική Αλλαγή και Γεωργία» Ηράκλειο, Παρασκευή 22 Μαρτίου 2019 Κλιματική αλλαγή και συνέπειες στον αγροτικό τομέα Μιχαήλ Σιούτας,

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος...11. 1. Οργανισμοί...15

Πρόλογος...11. 1. Οργανισμοί...15 Περιεχόμενα Πρόλογος...11 1. Οργανισμοί...15 1.1 Οργανισμοί και είδη...15 1.1.1 Ιδιότητες των οργανισμών...15 1.1.2 Φαινότυπος, γονότυπος, οικότυπος...17 1.1.3 Η έννοια του είδους και ο αριθμός των ειδών...19

Διαβάστε περισσότερα

Το κλίμα της Ελλάδος. Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία Σ ε λ ί δ α 1

Το κλίμα της Ελλάδος. Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία Σ ε λ ί δ α 1 Το κλίμα της Ελλάδος Λόγω της ιδιαίτερης γεωγραφικής της θέσης στη Μεσόγειο και του πλούσιου ανάγλυφου της, η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από διάφορες κλιματικές ζώνες. Η Ελλάδα, συνολικής επιφάνειας 131.957

Διαβάστε περισσότερα

Η Αφρική είναι η τρίτη σε μέγεθος ήπειρος του πλανήτη μας, μετά την Ασία και την Αμερική. Η έκτασή της είναι, χωρίς τα νησιά, 29,2 εκατομμύρια τετρ. χ

Η Αφρική είναι η τρίτη σε μέγεθος ήπειρος του πλανήτη μας, μετά την Ασία και την Αμερική. Η έκτασή της είναι, χωρίς τα νησιά, 29,2 εκατομμύρια τετρ. χ Β. Π. Γ. Π. Η Αφρική είναι η τρίτη σε μέγεθος ήπειρος του πλανήτη μας, μετά την Ασία και την Αμερική. Η έκτασή της είναι, χωρίς τα νησιά, 29,2 εκατομμύρια τετρ. χιλιόμετρα, ενώ με τα νησιά φτάνει τα 30,2

Διαβάστε περισσότερα

Δασική Εδαφολογία. Γεωχημικός, Βιοχημικός, Υδρολογικός κύκλος

Δασική Εδαφολογία. Γεωχημικός, Βιοχημικός, Υδρολογικός κύκλος Δασική Εδαφολογία Γεωχημικός, Βιοχημικός, Υδρολογικός κύκλος Μέρος 1 ο ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Η μεταφορά του νερού από την ατμόσφαιρα στην επιφάνεια της γης, η κίνησή του σ αυτή και η επιστροφή

Διαβάστε περισσότερα

ΔΑΣΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ: Πρόληψη & καταστολή

ΔΑΣΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ: Πρόληψη & καταστολή ΔΑΣΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ: Πρόληψη & καταστολή Νικόλαος Γρηγοριάδης, Πρόεδρος Ελληνικής Δασολογικής Εταιρείας ( Δασολόγος-Ερευνητής), Δρ.Δασοκομίας-Οικολογίας - Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Θεσ-νίκης/ΕΛΓΟ -ΔΗΜΗΤΡΑ

Διαβάστε περισσότερα

Αθανασίου Έκτωρ, Ζαμπέτογλου Αθανάσιος, Μπογκντάνι Φίντο, Πάνος Δημήτριος, Παπαλεξίου Ευαγγελία Μαθητές Α Λυκείου, Αριστοτέλειο Κολλέγιο

Αθανασίου Έκτωρ, Ζαμπέτογλου Αθανάσιος, Μπογκντάνι Φίντο, Πάνος Δημήτριος, Παπαλεξίου Ευαγγελία Μαθητές Α Λυκείου, Αριστοτέλειο Κολλέγιο Αθανασίου Έκτωρ, Ζαμπέτογλου Αθανάσιος, Μπογκντάνι Φίντο, Πάνος Δημήτριος, Παπαλεξίου Ευαγγελία Μαθητές Α Λυκείου, Αριστοτέλειο Κολλέγιο Επιβλέπουσες Καθηγήτριες: Δρ. Κοκκίνου Ελένη Φυσικός Παπαχρήστου

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ Ο ΗΓΟΣ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ ΚΡΗΤΗΣ

ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ Ο ΗΓΟΣ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ ΚΡΗΤΗΣ LIFE ENVIRONMENT «ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΙ ΥΓΡΟΤΟΠΟΙ ΚΑΙ ΛΙΜΝΟ ΕΞΑΜΕΝΕΣ: ΕΠΙ ΕΙΞΗ ΠΟΛΥΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΟ ΝΗΣΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ» LIFE00ENV/GR/000685 ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ Ο ΗΓΟΣ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ ΚΡΗΤΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Είναι µια γης

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Εργασιών. «Αποκατάσταση Δασικού Οικοσυστήματος & Τοπίου μετά από Φυσικές Καταστροφές ή άλλες Επεμβάσεις Επίδειξη Καλών Πρακτικών»

Πρόγραμμα Εργασιών. «Αποκατάσταση Δασικού Οικοσυστήματος & Τοπίου μετά από Φυσικές Καταστροφές ή άλλες Επεμβάσεις Επίδειξη Καλών Πρακτικών» Πρόγραμμα Εργασιών «Αποκατάσταση Δασικού Οικοσυστήματος & Τοπίου μετά από Φυσικές Καταστροφές ή άλλες Επεμβάσεις Επίδειξη Καλών Πρακτικών» Αθήνα 14 Οκτωβρίου 2013, Ξενοδοχείο Divani Caravel 8:30-9:00 Εγγραφές

Διαβάστε περισσότερα

Το αγροδασικό μέτρο στα πλαίσια της νέας ΚΑΠ και οι προοπτικές εφαρμογής του στην Ελλάδα

Το αγροδασικό μέτρο στα πλαίσια της νέας ΚΑΠ και οι προοπτικές εφαρμογής του στην Ελλάδα ΗΜΕΡΙΔΑ ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, ΓΕΩΤΕΕ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΓΡΟΔΑΣΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ Η Αγροδασοπονία στα Πλαίσια της Νέας ΚΑΠ 2014 2020 Αθήνα, 26 Φεβρουαρίου 2014 Το αγροδασικό μέτρο στα πλαίσια

Διαβάστε περισσότερα

ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΚΑΙΡΙΚΑ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΤΑ ΤΟ 2018

ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΚΑΙΡΙΚΑ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΤΑ ΤΟ 2018 1 ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΚΑΙΡΙΚΑ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΤΑ ΤΟ 2018 Στην παρούσα έκθεση δελτίο περιγράφονται τα σημαντικά καιρικά και κλιματικά φαινόμενα στην Ελλάδα κατά το 2018. Παρουσιάζονται με γραφικά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ & Κλίµα / Χλωρίδα / Πανίδα της Κύπρου

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ & Κλίµα / Χλωρίδα / Πανίδα της Κύπρου ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ & Κλίµα / Χλωρίδα / Πανίδα της Κύπρου Παρουσίαση Γιώργος Σέκκες Καθηγητής Γεωγραφίας Λευκωσία 2017 Ερώτηση! Ποια η διάφορα µεταξύ του κλίµατος

Διαβάστε περισσότερα

Προδιαγεγραμμένη καύση και αντίπυρ: Επιστημονική τεκμηρίωση

Προδιαγεγραμμένη καύση και αντίπυρ: Επιστημονική τεκμηρίωση Προδιαγεγραμμένη καύση και αντίπυρ: Επιστημονική τεκμηρίωση Δρ. Γαβριήλ Ξανθόπουλος ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων και Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων e-mail: gxnrtc@fria.gr Το

Διαβάστε περισσότερα

«Η Επίδραση της Βόσκησης στη Βιοποικιλότητα του Ακάμα»

«Η Επίδραση της Βόσκησης στη Βιοποικιλότητα του Ακάμα» «Η Επίδραση της Βόσκησης στη Βιοποικιλότητα του Ακάμα» Αειφόρος Αγροτική Ανάπτυξη Ακάμα Περιφερειακό Συνέδριο ΕΕ-Κύπρος 24/01/2015 Μηνάς Παπαδόπουλος Τομέας Πάρκων και Περιβάλλοντος Τμήμα Δασών ΤΜΗΜΑ ΔΑΣΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Οικογένεια ARAUCARIACEAE Αριθμός γενών: 2.( Araucaria, Agathis ) Αριθμός ειδών: περίπου 32. Γεωγραφική εξάπλωση:

Οικογένεια ARAUCARIACEAE Αριθμός γενών: 2.( Araucaria, Agathis ) Αριθμός ειδών: περίπου 32. Γεωγραφική εξάπλωση: Οικογένεια ARAUCARIACEAE Αριθμός γενών: 2.( Araucaria, Agathis ) Αριθμός ειδών: περίπου 32 Γεωγραφική εξάπλωση: Οι αντιπρόσωποι της οικογένειας εξαπλώνονται αποκλειστικά στο Ν. ημισφαίριο και απουσιάζουν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 9 ο : Χαρτογράφηση καμένων εκτάσεων- Εκτίμηση σφοδρότητας της πυρκαγιάς

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 9 ο : Χαρτογράφηση καμένων εκτάσεων- Εκτίμηση σφοδρότητας της πυρκαγιάς ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 9 ο : Χαρτογράφηση καμένων εκτάσεων- Εκτίμηση σφοδρότητας της πυρκαγιάς Οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν, ακόμα και σήμερα, μεγάλο πρόβλημα για τα δάση αλλά και το φυσικό περιβάλλον γενικότερα.

Διαβάστε περισσότερα

Ο χώρος του πανεπιστηµίου περικλείεται από εκτάσεις βλάστησης σε όλη την περίµετρο του λόφου µε συνολική έκταση 18 στρεµµάτων. Για την καταγραφή των

Ο χώρος του πανεπιστηµίου περικλείεται από εκτάσεις βλάστησης σε όλη την περίµετρο του λόφου µε συνολική έκταση 18 στρεµµάτων. Για την καταγραφή των . ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΤΟΥ CO 2.1 Γενικά Η υπερθέρµανση του πλανήτη και οι κλιµατικές αλλαγές ως αποτέλεσµα της αύξησης των εκλυόµενων αερίων του θερµοκηπίου, λόγω των ανθρώπινων δραστηριοτήτων,

Διαβάστε περισσότερα

LIFE10 NAT/CY/000717. Βελτίωση της κατάστασης διατήρησης του οικότοπου προτεραιότητας 9560* στην Κύπρο

LIFE10 NAT/CY/000717. Βελτίωση της κατάστασης διατήρησης του οικότοπου προτεραιότητας 9560* στην Κύπρο JUNIPERCY LIFE10 NAT/CY/000717 Βελτίωση της κατάστασης διατήρησης του οικότοπου προτεραιότητας 9560* στην Κύπρο 3ο ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΕΛΤΙΟ Ιούνιος 2014 2 JUNIPERCY ΤΟ ΕΡΓΟ JUNIPERCY Το έργο «Βελτίωση της κατάστασης

Διαβάστε περισσότερα

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο /Ελληνικός χώρος Τα ελληνικά βουνά (και γενικότερα οι ορεινοί όγκοι της

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση και Προστασία των Κυπριακών Δασών

Διαχείριση και Προστασία των Κυπριακών Δασών Δάση Τα κυπριακά δάση είναι σχεδόν στο σύνολο τους φυσικά και συντίθενται κυρίως από κωνοφόρα δέντρα και πλατύφυλλους θάμνους. Κυρίαρχο είδος αποτελούν τα πεύκα και ιδιαίτερα η τραχεία πεύκη (Pinus brutia)

Διαβάστε περισσότερα

ΦΙΛΟΔΑΣΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΚΥΠΡΟΥ

ΦΙΛΟΔΑΣΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΚΥΠΡΟΥ ΦΙΛΟΔΑΣΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΚΥΠΡΟΥ ΕΔΡΑ: ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΔΑΣΩΝ ΤΗΛ:22771188, 22805541, ΦΑΞ:22781419 email:filodasikossk@hotmail.com ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Πρόεδρος: Τάκης Τσιντίδης Γραμματέας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΕ ΥΨΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΜΕΤΡΟ ΤΗΣ ΧΑΛΕΠΙΟΥ ΠΕΥΚΗΣ (PINUS ΗALEPENSIS) ΣΕ ΦΥΤΕΙΑ ΑΠΟΓΟΝΩΝ ΣΤΗ Β. ΕΥΒΟΙΑ

ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΕ ΥΨΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΜΕΤΡΟ ΤΗΣ ΧΑΛΕΠΙΟΥ ΠΕΥΚΗΣ (PINUS ΗALEPENSIS) ΣΕ ΦΥΤΕΙΑ ΑΠΟΓΟΝΩΝ ΣΤΗ Β. ΕΥΒΟΙΑ ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΕ ΥΨΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΜΕΤΡΟ ΤΗΣ ΧΑΛΕΠΙΟΥ ΠΕΥΚΗΣ (PINUS ΗALEPENSIS) ΣΕ ΦΥΤΕΙΑ ΑΠΟΓΟΝΩΝ ΣΤΗ Β. ΕΥΒΟΙΑ Κομματά Αικατερίνη (1), Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου (1), Βαρελίδης Κων/νος (2), Ιωαννίδης Κων/νος (2),

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΕΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ. Μαρία Κιτριλάκη ΠΕ04.04

ΦΥΣΙΚΕΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ. Μαρία Κιτριλάκη ΠΕ04.04 ΦΥΣΙΚΕΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Μαρία Κιτριλάκη Διαχείριση φυσικών περιοχών Η σύγχρονη αντίληψη για τη διαχείριση των φυσικών περιοχών δεν κυριαρχείται από την παλαιότερη τακτική της εξάντλησης αλλά από

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ. Ο Πρόεδρος του Φορέα. Λ. Καμπάνης

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ. Ο Πρόεδρος του Φορέα. Λ. Καμπάνης ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ Ο Ελληνικός Οργανισμός Ανάπτυξης Κοινωφελών Έργων, φορέας υλοποίησης του έργου της αναδάσωσης καμένης δασικής έκτασης Αγ.Μαρίνας Ν. Μάκρης του Πεντελικού όρους, σας προσκαλεί να συμμετάσχετε

Διαβάστε περισσότερα

ENOTHTA 1: ΧΑΡΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ENOTHTA 1: ΧΑΡΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ 1 ENOTHTA 1: ΧΑΡΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Μάθημα 1: Οι έννοιες και θέση 1. Τι ονομάζεται σχετική θέση ενός τόπου; Να δοθεί ένα παράδειγμα. Πότε ο προσδιορισμός της σχετικής θέσης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ ΤΩΝ ΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΛΛΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Οι δασικές πυρκαγιές στην Ελλάδα θεωρούνται ένα από τα σοβαρότερα και περιπλοκότερα προβλήματα που καλείται να

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα LIFE PINDOS/ GREVENA Δράσεις διαχείρισης του Οικότοπου προτεραιότητας 9530* (Δάση μαύρης πεύκης - Pinus nigra) περιοχής Γρεβενών (Β.

Πρόγραμμα LIFE PINDOS/ GREVENA Δράσεις διαχείρισης του Οικότοπου προτεραιότητας 9530* (Δάση μαύρης πεύκης - Pinus nigra) περιοχής Γρεβενών (Β. Πρόγραμμα LIFE PINDOS/ GREVENA Δράσεις διαχείρισης του Οικότοπου προτεραιότητας 9530* (Δάση μαύρης πεύκης - Pinus nigra) περιοχής Γρεβενών (Β. Πίνδος) Τα δάση μαύρης πεύκης: ένα πολύτιμο φυσικό απόθεμα

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ -ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΑ

ΦΥΣΙΚΗ -ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΑ Γιάννης Λ. Τσιρογιάννης Γεωργικός Μηχανικός M.Sc., PhD Επίκουρος Καθηγητής ΤΕΙ Ηπείρου Τμ. Τεχνολόγων Γεωπόνων Κατ. Ανθοκομίας Αρχιτεκτονικής Τοπίου ΦΥΣΙΚΗ -ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΑ Κλιματική αλλαγή

Διαβάστε περισσότερα

Περιφερειακή Ημερίδα Ενδιαφερομένων Φορέων

Περιφερειακή Ημερίδα Ενδιαφερομένων Φορέων Περιφερειακή Ημερίδα Ενδιαφερομένων Φορέων του έργου GP-WIND Πάτρα 29 Σεπτεμβρίου 2011 Αιολικά Πάρκα Παναχαϊκού & Περιβαλλοντική Παρακολούθηση Πιθανών Επιπτώσεων Κων/νος Γ. Κωνσταντακόπουλος, ΑΔΕΠ Α.Ε.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑΣ ΜΕΛΕΤΩΝ ΕΙΔΙΚΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ. Γιώργος Βαβίζος Βιολόγος Eco-Consultants S.A.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑΣ ΜΕΛΕΤΩΝ ΕΙΔΙΚΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ. Γιώργος Βαβίζος Βιολόγος Eco-Consultants S.A. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑΣ ΜΕΛΕΤΩΝ ΕΙΔΙΚΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Γιώργος Βαβίζος Βιολόγος Eco-Consultants S.A. 1 Εισαγωγή Η εισήγηση αυτή αποσκοπεί: Στον εντοπισμό της αξιοπιστίας των νομοθετημένων τεχνικών

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση της παρούσας κατάστασης των περιοχών έρευνας από δασοκομική και οικοφυσιολογική άποψη

Αξιολόγηση της παρούσας κατάστασης των περιοχών έρευνας από δασοκομική και οικοφυσιολογική άποψη LIFE + AdaptFor Αξιολόγηση της παρούσας κατάστασης των περιοχών έρευνας από δασοκομική και οικοφυσιολογική άποψη Επίδραση της κλιματικής αλλαγής στα Δασικά οικοσυστήματα Καλλιόπη Ραδόγλου & Γαβριήλ Σπύρογλου

Διαβάστε περισσότερα

Προσαρµογήτης ιαχείρισηςτων ασώνστηνκλιµατικήαλλαγήστηνελλάδα: ασαρχείο Πάρνηθας

Προσαρµογήτης ιαχείρισηςτων ασώνστηνκλιµατικήαλλαγήστηνελλάδα: ασαρχείο Πάρνηθας Προσαρµογήτης ιαχείρισηςτων ασώνστηνκλιµατικήαλλαγήστηνελλάδα: ασαρχείο Πάρνηθας Οµάδαέργου: Γ. Ζαρείφης Ηλ. Ντούφας Γ. Πόθος Κ. Ψαρρή 18 εκεµβρίου 2014, ΑΘΗΝΑ LIFE+ AdaptFor: εφαρµογή σε τέσσερις πιλοτικές

Διαβάστε περισσότερα

Δασοτεχνική Διευθέτηση των Ορεινών Λεκανών Απορροής στην Ευρύτερη Περιοχή του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης

Δασοτεχνική Διευθέτηση των Ορεινών Λεκανών Απορροής στην Ευρύτερη Περιοχή του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΑΣΩΝ Π.Κ.Μ. Δασοτεχνική Διευθέτηση των Ορεινών Λεκανών Απορροής στην Ευρύτερη Περιοχή του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης Κυριάκος Ανδρεάδης - Δασολόγος

Διαβάστε περισσότερα

«Οικολογικός απολογισμός των καταστροφικών πυρκαγιών του Αυγούστου 2007 στην Πελοπόννησο», WWF Ελλάς, Αθήνα: Σεπτέμβριος 2007

«Οικολογικός απολογισμός των καταστροφικών πυρκαγιών του Αυγούστου 2007 στην Πελοπόννησο», WWF Ελλάς, Αθήνα: Σεπτέμβριος 2007 «Οικολογικός απολογισμός των καταστροφικών πυρκαγιών του Αυγούστου 2007 στην Πελοπόννησο», WWF Ελλάς, Αθήνα: Σεπτέμβριος 2007 Ομάδα εργασίας Α. WWF Ελλάς: Παναγιώτα Μαραγκού (PhD), Βιολόγος, Συντονίστρια

Διαβάστε περισσότερα

LIFE PINUS Η δομημένη προσέγγιση για την αποκατάσταση των καμένων δασών μαύρης πεύκης

LIFE PINUS Η δομημένη προσέγγιση για την αποκατάσταση των καμένων δασών μαύρης πεύκης LIFE PINUS Η δομημένη προσέγγιση για την αποκατάσταση των καμένων δασών μαύρης πεύκης Τα δάση μαύρης πεύκης στην Ευρώπη, την Ελλάδα και τον Πάρνωνα Pinus nigra subsp. nigra var. caramanica Στην Ελλάδα

Διαβάστε περισσότερα

Καφέ αρκούδα (Ursus arctos), ο εκτοπισμένος συγκάτοικός μας

Καφέ αρκούδα (Ursus arctos), ο εκτοπισμένος συγκάτοικός μας 19 Αυγούστου 2018 Καφέ αρκούδα (Ursus arctos), ο εκτοπισμένος συγκάτοικός μας Επιστήμες / Περιβάλλον - Οικολογία Μέσα από μία πορεία εξέλιξης 35 εκατομμυρίων χρόνων η καφέ αρκούδα, ζώο ιδιαίτερα προσαρμοστικό,

Διαβάστε περισσότερα

Προστασία Γενετικής Βιολογικής Ποικιλότητας

Προστασία Γενετικής Βιολογικής Ποικιλότητας Εργαστήριο Δασικής Γενετικής και Βελτίωσης Δασοπονικών Ειδών Προστασία Γενετικής Βιολογικής Ποικιλότητας Το γενετικό επίπεδο της βιοποικιλότητας 1 Υποκατάσταση μέτρησης Η βιοποικιλότητα ορίζεται, αλλά

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΚΑΙ ΙΑΣΠΟΡΑ ΤΩΝ ΕΝΤΟΜΩΝ ΣΕ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΚΑΙ ΙΑΣΠΟΡΑ ΤΩΝ ΕΝΤΟΜΩΝ ΣΕ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΚΑΙ ΙΑΣΠΟΡΑ ΤΩΝ ΕΝΤΟΜΩΝ ΣΕ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Α. Λεγάκις* & Π.Β. Πετράκης** * Ζωολογικό Μουσείο Πανεπιστημίου Αθηνών ** ΕΘΙΑΓΕ, Ινστιτούτο Μεσογειακών Οικοσυστημάτων 11 ο Πανελλήνιο

Διαβάστε περισσότερα

Νεοφυτικός αιώνας (περίοδος των Αγγειοσπέρμων)

Νεοφυτικός αιώνας (περίοδος των Αγγειοσπέρμων) Νεοφυτικός αιώνας (περίοδος των Αγγειοσπέρμων) Η κυριαρχία των Αγγειοσπέρμων αρχίζει από το Mέσο Kρητιδικό (πριν 100 εκ. χρόνια) και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Υπάρχουν περίπου 250.000 είδη Αγγειοσπέρμων.

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΟΠΙΟΥ. Χειμερινό εξάμηνο

ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΟΠΙΟΥ. Χειμερινό εξάμηνο ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΟΠΙΟΥ Χειμερινό εξάμηνο 2009 2010 Κ. Ποϊραζίδης Διαμόρφωση προτύπων ΕΙΣΗΓΗΣΗ 3 Γιατί μελετάμε το πρότυπο τοπίου; Το χωρικό πρότυπο επηρεάζει τις οικολογικές διεργασίες (δυναμική των πληθυσμών,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 8 ο : Χαρτογράφηση καμένων εκτάσεων- Εκτίμηση σφοδρότητας της πυρκαγιάς

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 8 ο : Χαρτογράφηση καμένων εκτάσεων- Εκτίμηση σφοδρότητας της πυρκαγιάς ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 8 ο : Χαρτογράφηση καμένων εκτάσεων- Εκτίμηση σφοδρότητας της πυρκαγιάς Οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν, ακόμα και σήμερα, μεγάλο πρόβλημα για τα δάση αλλά και το φυσικό περιβάλλον γενικότερα.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΕΙΛΗΣ ΑΠΟ ΔΑΣΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΜΙΞΗ ΜΕ ΔΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΕΙΛΗΣ ΑΠΟ ΔΑΣΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΜΙΞΗ ΜΕ ΔΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΕΙΛΗΣ ΑΠΟ ΔΑΣΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΜΙΞΗ ΜΕ ΔΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ Ιωάννης Μητσόπουλος 1, Γαβριήλ Ξανθόπουλος 2, Αναστασία Πλατανιανάκη 2, Γεώργιος Μαλλίνης 3 1 Τμήμα Βιοποικιλότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ-ΘΡΑΚΗΣ

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ-ΘΡΑΚΗΣ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ-ΘΡΑΚΗΣ Μονάδες 1 3 10 3 3 20 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΡΑΜΑΣ Δωμάτια 73 173 173 119 49 587 Κλίνες 147 365 352 217 92 1.173 Μονάδες 3 2 19 29 10 63 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ Μονάδες 1 3 11 2 3 20 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΡΑΜΑΣ Δωμάτια 73 173 222 68 49 585 Κλίνες 147 365 449 121 92 1.174 Μονάδες 3 2 19 28 10 62 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΜΠΙΝΓΚ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ-ΘΡΑΚΗΣ

ΚΑΜΠΙΝΓΚ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ-ΘΡΑΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ-ΘΡΑΚΗΣ Μονάδες 1 0 0 1 2 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΒΡΟΥ Οικίσκοι 0 0 0 0 0 Θέσεις 216 0 0 105 321 Μονάδες 1 1 2 0 4 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΘΑΣΟΥ Οικίσκοι 0 0 0 0 0 Θέσεις 303 195

Διαβάστε περισσότερα

Τα φυτά χρειάζονται κατάλληλο περιβάλλον για να φυτρώσουν και να μεγαλώσουν. Οι φυτεύσεις στο οικοσύστημα της Πάρνηθας αποτελούν μια ιδιαίτερη

Τα φυτά χρειάζονται κατάλληλο περιβάλλον για να φυτρώσουν και να μεγαλώσουν. Οι φυτεύσεις στο οικοσύστημα της Πάρνηθας αποτελούν μια ιδιαίτερη Οδηγός φυτεύσεων Η Πάρνηθα καταλαμβάνει μια μεγάλη έκταση στη γεωγραφική περιοχή της Αττικής και μαζί με τα όρη Πεντέλη, Υμηττός και Αιγάλεω-Ποικίλο περικλείει την πρωτεύουσα και τα προάστια αυτής. Το

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση των. Προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. που λειτουργούν στον. Βοτανικό Κήπο. «Ιουλίας & Αλεξάνδρου Ν. Διομήδους»

Παρουσίαση των. Προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. που λειτουργούν στον. Βοτανικό Κήπο. «Ιουλίας & Αλεξάνδρου Ν. Διομήδους» Παρουσίαση των Προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που λειτουργούν στον Βοτανικό Κήπο «Ιουλίας & Αλεξάνδρου Ν. Διομήδους» Πρόγραμμα 1 ο Βλάβες και Αποκατάσταση Φυσικού περιβάλλοντος Στόχοι του προγράμματος:

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΔΑΣΗ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Κατάσταση Απειλές - Προοπτικές

ΤΑ ΔΑΣΗ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Κατάσταση Απειλές - Προοπτικές 1 ο Παγκύπριο Επιστημονικό Συνέδριο ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΚΥΠΡΟΣ 2014 28 Μαΐου Λεμεσός - ΤΕΠΑΚ ΤΑ ΔΑΣΗ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Κατάσταση Απειλές - Προοπτικές ΤΑΚΗΣ ΤΣΙΝΤΙΔΗΣ Πρώτος Συντηρητής Δασών ΤΙ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα μας το κλίμα. Και οι παράγοντες που το επηρεάζουν.

Θέμα μας το κλίμα. Και οι παράγοντες που το επηρεάζουν. Θέμα μας το κλίμα. Και οι παράγοντες που το επηρεάζουν. 1 Που συμβαίνουν οι περισσότερες βροχοπτώσεις; Κυρίως στη θάλασσα. Και μάλιστα στο Ισημερινό. Είδαμε γιατί στο προηγούμενο μάθημα. Ρίξε μία ματιά.

Διαβάστε περισσότερα

Το τσακάλι, τόσο κοντινό μα τόσο ντροπαλό! (Ανακαλύπτοντας το τσακάλι)

Το τσακάλι, τόσο κοντινό μα τόσο ντροπαλό! (Ανακαλύπτοντας το τσακάλι) Το τσακάλι, τόσο κοντινό μα τόσο ντροπαλό! (Ανακαλύπτοντας το τσακάλι) ΗΛΙΚΙΑ: 7-12 ΕΠΟΧΗ: Φ, Χ, Α, Κ. ΙΑΡΚΕΙΑ: 1 ώρα προετοιμασία στην τάξη, 1 ώρα έρευνα στο σπίτι, 3-4 εβδομάδες έρευνας. ΥΛΙΚΑ: Ερωτηματολόγιο,

Διαβάστε περισσότερα

Κατανάλωση νερού σε παγκόσμια κλίμακα

Κατανάλωση νερού σε παγκόσμια κλίμακα Κατανάλωση νερού σε παγκόσμια κλίμακα ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ - ΜΟΡΦΗ ΕΡΓΟΥ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΝΕΡΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Προέλευση Μορφή έργων Χρήση Επιφανειακό νερό Φράγματα (ταμιευτήρες) Λιμνοδεξαμενές (ομβροδεξαμενές) Κύρια για

Διαβάστε περισσότερα

Απόψεις για τη διαχείριση των δασικών πυρκαγιών στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής

Απόψεις για τη διαχείριση των δασικών πυρκαγιών στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής Απόψεις για τη διαχείριση των δασικών πυρκαγιών στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής Ιωάννης Ραυτογιάννης, Susanna Nocentini and Enrico Marchi, Rafael Calama Sainz and Carlos Garcia Guemes, Ivan Pilas and

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Ομάδα Β και Γ τάξης 1 ου Γυμνασίου Ραφήνας και Μαθητική Διαστημική Ομάδα Ραφήνας Μάρτιος 2019

Περιβαλλοντική Ομάδα Β και Γ τάξης 1 ου Γυμνασίου Ραφήνας και Μαθητική Διαστημική Ομάδα Ραφήνας Μάρτιος 2019 Περιβαλλοντική Ομάδα Β και Γ τάξης 1 ου Γυμνασίου Ραφήνας και Μαθητική Διαστημική Ομάδα Ραφήνας Μάρτιος 2019 Νέα στοιχεία δείχνουν ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν γίνει πιο συχνά μετά το 1980, ενώ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΟΠΙΟΥ. Χειμερινό εξάμηνο

ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΟΠΙΟΥ. Χειμερινό εξάμηνο ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΟΠΙΟΥ Χειμερινό εξάμηνο 2009 2010 Κ. Ποϊραζίδης Δομή του Τοπίου ΕΙΣΗΓΗΣΗ 2 ΔΟΜΗ του ΤΟΠΙΟΥ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΔΟΜΗ του ΤΟΠΙΟΥ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ Την επόμενη μέρα από τη μεγάλη φωτιά, εξερευνήσαμε τη μαυρισμένη

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυση της δομής και της ποικιλότητας των εδαφικών κολεοπτέρων (οικογένειες: Carabidae και Tenebrionidae) σε ορεινά οικοσυστήματα

Ανάλυση της δομής και της ποικιλότητας των εδαφικών κολεοπτέρων (οικογένειες: Carabidae και Tenebrionidae) σε ορεινά οικοσυστήματα Ανάλυση της δομής και της ποικιλότητας των εδαφικών κολεοπτέρων (οικογένειες: Carabidae και Tenebrionidae) σε ορεινά οικοσυστήματα Ι. Αναστασίου, Χ. Γεωργιάδης & Α. Λεγάκις Τομέας Ζωολογίας Θαλάσσιας Βιολογίας,

Διαβάστε περισσότερα

Ι ΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: Ας γνωρίσουμε τη γεωγραφία της Ελλάδας

Ι ΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: Ας γνωρίσουμε τη γεωγραφία της Ελλάδας Ι ΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: Ας γνωρίσουμε τη γεωγραφία της Ελλάδας Ενότητα: Γεωγραφία (2 φύλλα εργασίας) Επίπεδο: Β1, Β2 Κοινό: αλλόγλωσσοι ενήλικες ιάρκεια: 4 ώρες (2 δίωρα) Υλικοτεχνική υποδομή: Για τον διδάσκοντα:

Διαβάστε περισσότερα

Τελική Συνάντηση 18 εκεµβρίου 2014, Αθήνα

Τελική Συνάντηση 18 εκεµβρίου 2014, Αθήνα Προσαρµογήτης ιαχείρισηςτων ασώνστηνκλιµατικήαλλαγήστηνελλάδα: ασαρχείο Σπάρτης Οµάδαέργου: ΖάκκαςΓεώργιος ασολόγος, ΣηµάδηΠαναγιώτα ασολόγος, Βουλουµάνος Παναγιώτης ασοπόνος, Βουραντώνης Σαράντος ασολόγος

Διαβάστε περισσότερα

ΣΚΟΠΟΣ της ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ του ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΣΚΟΠΟΣ της ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ του ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΚΟΠΟΣ της ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ του ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Η Διαχείριση είναι το σύνολο των οικονομικών, τεχνολογικών, θεσμικών, κοινωνικών, εμπειρικών μέτρωνμέσων που είναι αναγκαία για την επίτευξη του στόχου, δηλαδή

Διαβάστε περισσότερα

Ταξιδεύοντας στην ηπειρωτική Ελλάδα. Τάξη Φύλλο Εργασίας 1 Μάθημα Ε Δημοτικού Διαιρώντας την Ελλάδα σε διαμερίσματα και περιφέρειες Γεωγραφία

Ταξιδεύοντας στην ηπειρωτική Ελλάδα. Τάξη Φύλλο Εργασίας 1 Μάθημα Ε Δημοτικού Διαιρώντας την Ελλάδα σε διαμερίσματα και περιφέρειες Γεωγραφία Ταξιδεύοντας στην ηπειρωτική Ελλάδα Τάξη Φύλλο Εργασίας 1 Μάθημα Ε Δημοτικού Διαιρώντας την Ελλάδα σε διαμερίσματα και περιφέρειες Γεωγραφία Ταξιδεύουμε στην ηπειρωτική Ελλάδα, χρησιμοποιώντας διαφορετικά

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ SET03: ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ

ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ SET03: ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης καταγράφει το εργατικό δυναμικό σύμφωνα με το μέγεθος του οικονομικώς ενεργού πληθυσμού ανά Περιφέρεια και το ποσοστό του επί του πληθυσμού άνω

Διαβάστε περισσότερα