ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ

Transcript

1 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΥ & ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥΠΟΛΗ, ΡΙΟ, ΠΑΤΡΑ, Σοφία Βαγιώτα, Αρχιτέκτων Μηχανικός, MSc, MA ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ Διατριβή επί Διδακτορία ΜΑΡΤΙΟΣ 2014 Η παρούσα έρευνα έχει χρηματοδοτηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο ΕΚΤ) και από εθνικούς πόρους μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ) Ερευνητικό Χρηματοδοτούμενο Έργο: Ηράκλειτος ΙΙ. Επένδυση στην κοινωνία της γνώσης μέσω του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου.

2 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΥ & ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥΠΟΛΗ, ΡΙΟ, ΠΑΤΡΑ, Σοφία Βαγιώτα, Αρχιτέκτων Μηχανικός, MSc, MA ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ Διατριβή επί Διδακτορία ΜΑΡΤΙΟΣ 2014 Η παρούσα έρευνα έχει χρηματοδοτηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο ΕΚΤ) και από εθνικούς πόρους μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ) Ερευνητικό Χρηματοδοτούμενο Έργο: Ηράκλειτος ΙΙ. Επένδυση στην κοινωνία της γνώσης μέσω του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου. 1

3 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΥ & ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥΠΟΛΗ, ΡΙΟ, ΠΑΤΡΑ, Υποβλήθηκε στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών Τριμελής επιτροπή Παππάς Βασίλης, Καθηγητής του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών (επιβλέπων), Πολυδωρίδης Νικόλαος, Ομότιμος Καθηγητής του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών, Κοτζαμάνης Βύρων, Καθηγητής του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας καιπεριφερειακής Ανάπτυξης της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. 2

4 Αφιερωμένο στην οικογένεια μου, 3

5 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα έρευνα εντάσσεται στο πλαίσιο εκπόνησης διδακτορικής διατριβής στο Εργαστήριο του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών. Η χαρτογράφηση της εγκληματικότητας (Crime Mapping) είναι η διαδικασία χρήσης της τεχνολογίας των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών και της εφαρμογής μεθόδων και τεχνικών της Χωρικής Ανάλυσης και της Χαρτογραφίας για την μελέτη και ανάλυση εγκληματικών συμβάντων. Ένα μεγάλο σύνολο ανθρωπίνων δραστηριοτήτων αναπτύσσεται, παρατηρείται και καταγράφεται στους αστικούς χώρους. Η επίδραση που ασκεί ο χώρος στην ανθρώπινη συμπεριφορά αλλά και η επίδραση της ανθρώπινης συμπεριφοράς που ασκείται πάνω στον χώρο είναι μια σχέση αμφίδρομη και αποτελεί σημαντικό στοιχείο για το σχεδιασμό. Συνεπώς, η δομή αυτή καθ αυτή των πόλεων, οι ήδη διαμορφωμένοι δημόσιοι αστικοί χώροι και οι κοινωνικό-οικονομικές αλλαγές που συντελούνται, συνιστούν μια πρόκληση για τους σύγχρονους σχεδιαστές του χώρου αυτού. Η έρευνα αφορά τη μελέτη της χωρικής κατανομής εγκλημάτων ιδιοκτησίας (απόπειρες, κλοπές, διαρρήξεις, ληστείες) στον αστικό ιστό της πόλης σε σχέση με χωρικά χαρακτηριστικά και κυρίως με πολεοδομικές παραμέτρους, ενώ παράλληλα εστιάζει με τρόπο ώστε να είναι δυνατή η εφαρμογή και ενσωμάτωση πορισμάτων της εγκληματολογίας στην διαδικασία του πολεοδομικού σχεδιασμού και γενικότερα του σχεδιασμού του χώρου. Ολοκληρώνεται, με συστηματική μελέτη περίπτωσης, μέσω αναλυτικής στατιστικής ανάλυσης και ανάλυσης γεωστατιστικής σχετικών δεδομένων που αφορούν το Σχέδιο Πόλεως Πατρών και τη δημιουργία γεωσυνόλων και θεματικών χαρτών που απεικονίζουν τη χωρική κατανομή του φαινομένου. Για την ανάλυση των χαρακτηριστικών της μελέτης περίπτωσης χρησιμοποιούνται χωρικές βάσεις δεδομένων με στοιχεία που η Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος διέθεσε για την εκπόνηση της εργασίας: απογραφικά δελτία εγκληματικών συμβάντων (εγκλήματα ιδιοκτησίας) που αφορούν το σύνολο τεσσάρων ετών από το 2007 έως και το Η εκπόνηση της έρευνας χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση, Ηράκλειτος ΙΙ, Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, ΕΣΠΑ , Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο. Λέξεις κλειδιά: εγκλήματα ιδιοκτησίας, πολεοδομικοί παράμετροι, χωρική βάση δεδομένων, γεωστατιστικοί δείκτες, χωρική αυτοσυσχέτιση, τεχνικές χωρικής παρεμβολής, χαρτογράφηση εγκληματικότητας 4

6 ABSTRACT This thesis has been elaborated in the Laboratory of Urban and Regional Planning, Department of Architecture, University of Patras. Crime Mapping is the process of using GIS technology and the implementation of Spatial Analysis and Mapping methods for studying and analysis of criminal incidents. In recent years, the rapid evolution of GIS technology and the availability of digital spatial data have strengthened the significant role of spatial analysis and GIS in crime analysis. A great deal of human activity is developed, observed and recorded in urban areas. The human impact is implemented on the urban areas as well as the urban areas have an impact on human behavior, setting a correlation that is an important design/planning characteristic. Consequently, the structure of modern cities, the existing urban public spaces along with the socioeconomic changes that happen constitute a challenge for contemporary designers and planners. The research is based on the study of spatial criminal distribution of property crimes (attempts, thefts, burglaries, robberies) in the urban web of a city, in terms of spatial characteristics and urban planning parameters while it focuses on criminology findings so as they can be incorporated and applied in urban planning in order to design and identify strategic orientations and create safer urban areas. It concludes with a systematic case study through an analytical statistical and geostatistical analysis of relevant data concerning the Master Plan of city of Patras and the development of geosets and thematic maps depicting the spatial distribution of the phenomenon. For that purpose, the Central Police Department of Patras offered to the university Laboratory all census forms of criminal acts and events (property crimes): reports that took place at the city of Patras (Greece) during the years This research has been co-financed by the European Union (European Social Fund ESF) and Greek national funds through the Operational Program Education and Lifelong Learning of the National Strategic Reference Framework (NSRF) - Research Funding Program: Heracleitus II. Key words: property crimes, urban parameters, spatial geodatabase, geostatistical indices, spatial autocorrelation, spatial interpolation techniques, crime mapping 5

7 Ευχαριστίες Οι στρατηγικές πρόληψης της εγκληματικότητας μέσω της χαρτογράφησης, έχουν ως αφετηρία την υπόθεση ότι το έγκλημα προκύπτει από τις ευκαιρίες που παρέχει ο χώρος. Η εκπόνηση της διδακτορικής διατριβής μου έδωσε την ευκαιρία να πραγματοποιήσω το ταξίδι στην έρευνα και να γνωρίσω την ανάλυση της εγκληματικότητας μέσω της χαρτογράφησης εγκλημάτων ιδιοκτησίας, τη σχέση χώρου και «κατάλληλων» ευκαιριών, αλλά και τις δυνατότητες των γεωγραφικών συστημάτων πληροφοριών. Θα ήθελα κατ αρχήν να ευχαριστήσω τον επιβλέποντα καθηγητή μου κ. Βασίλη Παππά, Καθηγητή του τμήματος Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Πατρών, για την καθοδήγηση του, την υπομονετική βοήθειά του, αλλά και τη συνεχή παρουσία του σε όλα τα στάδια της έρευνας. Εκφράζω ακόμη τις ευχαριστίες μου στους επιβλέποντες της επιτροπής για τις συμβουλές και τις χρήσιμες παρατηρήσεις τους. Επιπλέον, θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τον κ. Φίλιππο Αλεβίζο, Αναπληρωτή Καθηγητή του τμήματος Μαθηματικών του Πανεπιστημίου Πατρών για την πολύτιμη βοήθεια του σε θέματα αναλύσεως δεδομένων. Θέλω να ευχαριστήσω θερμά την οικογένεια μου που με ενθάρρυνε και με στήριξε όλο αυτό το διάστημα, και ιδιαίτερα το σύζυγό μου Γιώργο, τους γονείς μου και την αδερφή μου αλλά και τους φίλους μου που με άκουγαν να παραπονιέμαι σε δύσκολες στιγμές. Είμαι ευγνώμων στην Καθηγήτρια μου από το TU Delft, Αkkelies van Nes που ως ένα σημείο εμπνεύστηκε το θέμα και μου έβαλε την ιδέα για τη συνέχεια των σπουδών μου μέσω της διδακτορικής διατριβής. Αισθάνομαι υπόχρεη σε ανθρώπους που με βοήθησαν ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια δημιουργίας της βάσης δεδομένων, τη Διόνυ, την κα Βούλα από το αρχείο της Α.Δ.Α, αλλά και τους ανθρώπους της Αστυνομικής Διεύθυνσης Αχαΐας που μου έδειξαν τόσο μεγάλη εμπιστοσύνη. Επίσης, τους Μένιο και Ξενοφώντα, που έλυναν κάθε τεχνικό πρόβλημα που παρουσιαζόταν, την κα Μαίρη, τον Γιώργο και την κα Όλγα για την όμορφη παρέα τους στο εργαστήριο. Ευχαριστώ τους συνεργάτες μου από το τεχνικό γραφείο για την ανοχή που έδειξαν σε παραλήψεις καθηκόντων μου εκεί όλο αυτό το διάστημα. Τέλος θα ήθελα να ευχαριστήσω το πρόγραμμα Ηράκλειτος ΙΙ «Ενίσχυση του ανθρώπινου ερευνητικού δυναμικού μέσω της υλοποίησης διδακτορικής έρευνας» για την οικονομική στήριξη του ώστε να μπορέσω να ολοκληρώσω απρόσκοπτα την έρευνά μου. Σοφία Βαγιώτα Πάτρα, Ιούνιος

8 Περιεχόμενα ΕΙΣΑΓΩΓΗ Α. Η εγκληματικότητα στα αστικά κέντρα 10 Β. Ανάλυση & Χαρτογράφηση της Eγκληματικότητας 12 Γ. Ερευνητική προσέγγιση 15 Αντικείμενο και Στόχος της έρευνας 15 Ερευνητική υπόθεση 17 Μελέτη περίπτωσης 18 Ερευνητική μεθοδολογία 19 Συμβολή της έρευνας 20 Δ. Επιστημονικό & Κοινωνικό ενδιαφέρον 22 Ε. Δομή της Έρευνας 24 Part 1: ANALYSIS - Διερεύνηση της διεθνούς & ελληνικής βιβλιογραφίας Κεφάλαιο 1: Εννοιολογικές προσεγγίσεις & ορισμοί Η έννοια του εγκλήματος Εγκλήματα ιδιοκτησίας Ιστορική αναδρομή Εγκληματικότητας & Σχεδιασμού Γαλλία και Βέλγιο (1820s): μακροοικονομική έρευνα σε επίπεδο νομών & περιφερειών Αγγλία 19ος αιώνας: η στατιστική κοινότητα του Λονδίνου Η σχολή του Σικάγο (1920s): γειτονιές και τετραγωνικά μίλια ως μονάδες ανάλυσης Μελέτη εγκληματικότητας σε επίπεδο μικρό-κλίμακας (1980s) - (CPTED) Σύγχρονες προσεγγίσεις και συμπεράσματα 49 Κεφάλαιο 2: Θεωρίες αστικού χώρου & εγκληματικότητας Περιβαλλοντική Εγκληματολογία Θεωρία των καθημερινών δραστηριοτήτων (Routine activity theory) Θεωρία της ορθολογικής επιλογής (Rational choice perspective) Θεωρία των τυπολογικών επιλογών (Crime pattern theory) Θεωρίες hot spot Θεωρίες τόπου (place theories) Θεωρίες δρόμου (street theories) Θεωρίες γειτονιάς (neighborhood theories) Θεωρία των σπασμένων παραθύρων (broken window theory) Θεωρίες επαναλαμβανόμενων θυμάτων (repeat victimization) Σύνοψη κεφαλαίου 67 Κεφάλαιο 3: Μέθοδοι & Τεχνικές ανάλυσης της εγκληματικότητας Διαδικασία επίλυσης προβλημάτων Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (Γ.Σ.Π.) Βασικά χαρακτηριστικά χαρτογράφησης της εγκληματικότητας Χωρική στατιστική ανάλυση με Γ.Σ.Π. 81 Part 2: DESIGN against crime Κεφάλαιο 4: Αστικός Σχεδιασμός, Πολεοδομικοί Παράμετροι & Εγκληματικότητα Αλληλεπίδραση χωρικών & κοινωνικό-οικονομικών παραγόντων Το φαινόμενο της φτώχιας Το μεταναστευτικό ζήτημα Προσβασιμότητα Χρήσεις γης Αστική πυκνότητα Συνέχεια Αστικού Ιστού Η διάσταση του χρόνου 100 7

9 4.7 Ορατότητα Ιδιοκτησιακό καθεστώς -εδαφοκυριαρχία Σχεδιασμός προστασίας και πρόληψης 104 Κεφάλαιο 5: Πρακτικές εφαρμογές case studies Νέα Υόρκη (1985) «μηδενική ανοχή» Milwakee COMPASS Project (1999) Λονδίνο (2000) Μελέτη 3 πόλεων: Shu (2000) NIJ (2006) - κλοπές οχημάτων The Oregon case study (2010) Η ελληνική πραγματικότητα 121 Part 3: MODEL: case study Κεφάλαιο 6: Μεθοδολογική προσέγγιση Μελέτη περίπτωσης: Πάτρα Πολεοδομικοί Παράμετροι Το Μεθοδολογικό Πλαίσιο : διαδικασία ανάλυσης εγκληματικότητας Προσδοκώμενα αποτελέσματα 143 Κεφάλαιο 7: Δόμηση Χωρικής Βάσης Δεδομένων εγκλημάτων ιδιοκτησίας Παρουσίαση της βάσης δεδομένων Περιγραφική στατιστική μεταβλητών της Β.Δ Περιγραφική Ανάλυση βασικών ερωτημάτων Τρόπος τέλεσης (Modus Operandi - MO) Εμπλεκόμενα πρόσωπα (Persons involved in crime) Εμπλεκόμενα οχήματα (Vehicles involved in crime) 172 Κεφάλαιο 8: Χωρική διάσταση Εγκληματικότητας στη Πάτρα Χαρτογράφηση εγκλημάτων ιδιοκτησίας: Πάτρα Θεματική χαρτογράφηση Γεωστατιστικοί δείκτες Χωρική αυτοσυσχέτιση: ανάλυση απόστασης από γειτονικό σημείο (NNI) Χωρικές κατανομές εγκληματικότητας Μεθοδολογία εύρεσης κελιού (cell) & ακτίνας (Radius) Βασικές μέθοδοι ομαδοποίησης Θεματικοί χάρτες πυκνοτήτων 196 Εγκλήματα ιδιοκτησίας ανά έτος Θέμα εγκλημάτων ιδιοκτησίας Εποχή τέλεσης εγκλημάτων ιδιοκτησίας Ημέρα τέλεσης εγκλημάτων ιδιοκτησίας Part 4: STRATEGIC crime analysis Κεφάλαιο 9: Εξειδικευμένος καθορισμός μεθοδολογικών ζητημάτων Καθορισμός Χωρικού Κανάβου Δημιουργία & περιγραφή νέας χωρικής βάσης δεδομένων Περιγραφική στατιστική & Θεματική χαρτογράφηση νέας Β.Δ Κατηγορικές μεταβλητές 212 Συντελεστής δόμησης Ποσοστό κάλυψης Ύψος κτιρίων Χρήσεις γης Θέση του σημείου σε σχέση με το σχέδιο πόλεως Ποσοτικές μεταβλητές 217 Πυκνότητα εγκλημάτων ιδιοκτησίας & οχήματα Πληθυσμιακή πυκνότητα 8

10 Απόσταση από τους κύριους οδικούς άξονες Απόσταση από τους κοινόχρηστους & κοινωφελείς χώρους Απόσταση από τις θέσεις των αστυνομικών τμημάτων Απόσταση από τα γραμμικά κέντρα της πόλης 9.4 Στατιστική Ανάλυση Μεθοδολογία ανάλυσης Κατηγορικών μεταβλητών Μεθοδολογία ανάλυσης Ποσοτικών μεταβλητών Επίδραση Κατηγορικών μεταβλητών στην πυκνότητα εγκλημάτων Επίδραση Ποσοτικών μεταβλητών στην πυκνότητα εγκλημάτων Συσχέτιση μεταξύ των ποσοτικών μεταβλητών Ανάλυση κυρίων συνιστωσών Ταξινομική ανάλυση: προσδιορισμός περιοχών μελέτης Σύνοψη αποτελεσμάτων: χαρτογράφηση εγκληματικότητας στην Πάτρα 245 Part 5: EVALUATION & CONCLUSIONS Κεφάλαιο 10: Πορίσματα - Συμπεράσματα Βασικά συμπεράσματα της έρευνας Προκλήσεις Ανάλυσης & Χαρτογράφησης της εγκληματικότητας Δημιουργία συνθηκών που αποτρέπουν τις «κατάλληλες» συνθήκες στο έγκλημα Εφαρμογή μέτρων ενάντια στο έγκλημα σε όλα τα στάδια του Σχεδιασμού Ανάλυση & Χαρτογράφηση του εγκλήματος στα αστικά κέντρα της χώρας Γ.Σ.Π Μελλοντική έρευνα προοπτικές Μεθοδολογία προσέγγισης Σύγκριση με άλλες πόλεις Προσθήκη νέων μεταβλητών Το «ταξίδι» στο έγκλημα Η διάσταση του χώρο-χρόνου Επανασχεδιασμός του τρόπου καταγραφής εγκλημάτων ιδιοκτησίας Κλίμακα ανάλυσης 269 Επίλογος 270 Πίνακες χαρτών 272 Βιβλιογραφία

11 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το κεφάλαιο αυτό παρουσιάζει το θέμα της διδακτορικής διατριβής. Γίνεται αναφορά στην εγκληματικότητα στα αστικά κέντρα, στο σημαντικό ρόλο της Ανάλυσης και Χαρτογράφησης της εγκληματικότητας, ενώ στη συνέχεια παρουσιάζεται η ερευνητική προσέγγιση της έρευνας καθώς και το επιστημονικό και κοινωνικό ενδιαφέρον αυτής. Α. Η εγκληματικότητα στα αστικά κέντρα Στο τελευταίο τέταρτο του 20ου αιώνα η εγκληματικότητα παύει να είναι ένα αφηρημένο στατιστικό μέγεθος, καθώς οι πολίτες των αστικών κέντρων, βιώνουν άμεσα την έξαρση της βίας, την αύξηση των κλοπών και των ληστειών. Η νέα αυτή πραγματικότητα οδήγησε βαθμιαία σε μία ποιοτική μεταστροφή στην κοινωνική πρόσληψη του εγκλήματος και αποτελεί ένα φυσικό γεγονός που ακολουθεί την οργάνωση της καθημερινότητας, ένα ενοχλητικό αλλά αναπόφευκτο στοιχείο της κοινωνικής ζωής. Συνεπώς, το έγκλημα αποτελεί μία δεδομένη και διαδεδομένη κατάσταση, στην οποία καλούνται όλοι να προσαρμοστούν. Η διαφορετική αυτή αντίληψη του εγκλήματος δε συνεπάγεται την εξάλειψη των αισθημάτων φόβου και ανασφάλειας απέναντι στο φαινόμενο της εγκληματικότητας. Τουναντίον, τα τελευταία τριάντα χρόνια ο φόβος του εγκλήματος έχει μεταβληθεί σ ένα νέο κοινωνικό φαινόμενο τέτοιας εμβέλειας, ώστε να αποσυνδέεται από την εγκληματικότητα και να χρήζει διαφορετικής αντιμετώπισης. Επιχειρώντας έναν εννοιολογικό προσδιορισμό, θα λέγαμε πως ο φόβος του εγκλήματος, συνιστά ένα ψυχικό συναίσθημα, το οποίο σε ατομικό επίπεδο εκδηλώνεται με τη μορφή του φόβου πιθανής θυματοποίησης του ατόμου ή των κοντινών του προσώπων από βίαιες εγκληματικές επιθέσεις και σε συλλογικό επίπεδο, ως συλλογικό άγχος των κατοίκων μίας περιοχής μίας πόλης, ή χώρας, που προκύπτει από την πεποίθηση της έλλειψης δημόσιας ασφάλειας. Η αμφισβήτηση, ωστόσο, του συστήματος ποινικής δικαιοσύνης και του προνοιακού -αναμορφωτικού μοντέλου αντεγκληματικής πολιτικής δεν υπήρξε μόνο συνέπεια της αύξησης της εγκληματικότητας. Και αυτό συνάγεται ευχερώς, καθώς οι δείκτες της εγκληματικότητας ακολουθούσαν μία σταθερή ανοδική πορεία, ήδη από τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, χωρίς το γεγονός αυτό να επιφέρει τριγμούς στο σύστημα ποινικής δικαιοσύνης, ούτε στην εμπιστοσύνη των πολιτών. Παράλληλα, η απαξίωση της ακολουθούμενης αντεγκληματικής πολιτικής ευνοήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τις ίδιες τις αναζητήσεις της εγκληματολογικής θεωρίας αλλά και τις πολιτικό-φιλοσοφικές τάσεις της εποχής. Έτσι, άρχισε να αναπτύσσεται η κριτική εγκληματολογική κατεύθυνση (Critical Criminology), που έστρεψε το ενδιαφέρον από τα αίτια της παραβατικής συμπεριφοράς, στις ίδιες τις δομές του κοινωνικοπολιτικού συστήματος που παράγει το έγκλημα. Η θεώρηση, εντούτοις, του εγκλήματος σαν κάτι φυσιολογικό, παρά ως παθολογικό φαινόμενο που χρήζει ειδικής μεταχείρισης, προκάλεσε νέα ερωτήματα ως προς την ικανότητα της εγκληματολογικής έρευνας να εντοπίζει αποτελεσματικές κυρώσεις και ποινές. Εάν ο εγκληματίας κατασκευάζεται από τη δράση των μηχανισμών κοινωνικού ελέγχου, στερείται νοήματος κάθε προσπάθεια βελτίωσης, αναμόρφωσης ή κοινωνικής του επανένταξης. 10

12 Η σχέση της πόλης με την ασφάλεια διαμορφώνεται από το μέγεθος, την ένταση και τη συχνότητα των εγκληματικών φαινομένων που έχει αντιμετωπίσει. Επιπλέον όμως διαμορφώνεται και από την κοινωνικοοικονομική της δυναμική, τη γνώση για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων απειλών, αλλά και από την ίδια την εικόνα της πόλης. Πρόκειται για μια κρίσιμη σχέση που στοιχειοθετεί και το βαθμό στον οποίο το «στοιχείο της ασφάλειας» έχει εισαχθεί στην κοινωνική ζωή και λειτουργία της πόλης. Το πώς γίνεται αντιληπτή η σχέση της πόλης με την ασφάλεια, εξαρτάται από έναν πολυδιάστατο και πολυεπίπεδο συνδυασμό παραμέτρων (Δελλαδέτσιμας, 2009). Η διεθνής βιβλιογραφία (Shu, 2000, Keith, 1999) αναφέρει ότι κάτω από διαφορετικές συνθήκες προβάλλουν για παράδειγμα ως αντίληψη της ασφάλειας τα κτίρια και οι υποδομές, η ορατότητα, ο πληθυσμός, ο αριθμός ορόφων, το πλάτος πεζοδρομίου ή δρόμου κα ή ακόμα και ο βαθμός επίγνωσης της διακινδύνευσης όπως αυτός εκφράζεται από κώδικες συμπεριφοράς του πληθυσμού και των φορέων της πόλης. Υπό αυτή την οπτική, η εγκληματικότητα μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο λειτουργίας μιας πόλης. Όταν οι άνθρωποι αισθάνονται ότι απειλούνται, αυτό θα αλλάξει τον τρόπο ζωής τους και κατά συνέπεια τον τρόπο με τον οποίο κινούνται στην πόλη. Κάποιοι θα αποφύγουν να βγουν το βράδυ, να χρησιμοποιήσουν τα μέσα μαζικής μεταφοράς ή και να προσεγγίσουν δημόσιους χώρους όπως πάρκα και πλατείες. Αυτό έχει ως επακόλουθο την έλλειψη ελευθερίας και τον περιορισμό της ποιότητας διαβίωσης στην πόλη όπου κατοικούν. Είναι προφανές ότι η εγκληματικότητα μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις επιχειρηματικές δραστηριότητες και να επιφέρει παρακμή στους δημόσιους χώρους. Ως εκ τούτου, η ασφάλεια επηρεάζει την οικονομική ανάπτυξη. Επιπλέον, σύνθετοι παράγοντες συμβάλλουν στην ανασφάλεια στην πόλη. Οι οικονομικές συνθήκες και τα κοινωνικά προβλήματα θεωρούνται ως βασικές αιτίες, όμως η ασφάλεια επηρεάζεται και από το αστικό περιβάλλον. Ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι ταυτίζονται με το περιβάλλον που ζουν και αναπτύσσουν το αίσθημα της ασφάλειας ή της ανασφάλειας έχει άμεση σχέση με το σχεδιασμό. Όμως, στο ερώτημα «ποιά είναι η έννοια της ασφάλειας στην πόλη», έρευνες έχουν αποδείξει ότι οι πολίτες ζητούν μεγαλύτερη ασφάλεια, αναφερόμενοι όχι μόνο σε εγκληματικά συμβάντα, αλλά και στην ίδια την εικόνα της πόλης. Μπορούμε να προσδιορίσουμε τα παρακάτω κύρια στοιχεία: τον πραγματικό κίνδυνο να πέσουν θύματα επιθετικότητας ή πράξεων βίας, αντικοινωνική συμπεριφορά, την έλλειψη συντήρησης δημοσίων χώρων, τη καθαριότητα, τη παρουσία της αστυνομίας στους δρόμους, την αίσθηση ανασφάλειας που σχετίζεται με πολεοδομικούς παράγοντες όπως κακή ρυμοτομία, πυκνοκατοικημένες περιοχές, κακός φωτισμός κα, και τέλος το αίσθημα του φόβου. Στον σύγχρονο αστικό χώρο, οι άνθρωποι συναντιούνται, η κοινωνική ζωή είναι πολύπλοκη, ο πολιτισμός παράγεται και η οικονομική ανάπτυξη σε συνδυασμό με την τεχνική και επιστημονική πρόοδο είναι πιο εμφανής. Ορισμένες πόλεις παρέχουν καλή ποιότητα και τρόπο ζωής. Κάποιες πόλεις όμως, έχουν ορισμένες δυσκολίες όπως ρύπανση, κοινωνικά και υγειονομικά προβλήματα ή μεγάλο ποσοστό ανεργίας. Σε αυτά τα προβλήματα προστίθεται συχνά και η έλλειψη ασφάλειας καθώς τα τελευταία είκοσι χρόνια, ο φόβος του εγκλήματος έχει αυξηθεί. Σήμερα η ασφάλεια στις πόλεις και τους αστικούς χώρους αποτελεί μια κοινωνική πρόκληση για το σχεδιασμό (Keith, 1999). Είναι κοινώς αποδεκτό, ότι η ανησυχία για την ασφάλεια των αστικών χώρων συγκλίνει με την 11

13 ανησυχία για την αειφόρο ανάπτυξη και την ποιότητα σε αυτούς. Ένας από τους κύριους στόχους της έρευνας είναι η επεξεργασία κριτηρίων σχεδιασμού και διαχείρισης της πόλης που αναμένεται να προωθήσουν την ασφάλεια. Ο σχεδιασμός, η υλοποίηση και η διαχείριση είναι τα τρία στάδια τα οποία πρέπει να ακολουθούμε όταν οραματιζόμαστε μια «ασφαλή πόλη». Είναι προφανές, ότι οι πόλεις είναι ο χώρος όπου οι συνέπειες της παγκοσμιοποίησης που σχετίζονται με το αίσθημα της ανασφάλειας, του φόβου και του εγκλήματος, εμφανίζονται με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο. Το γεγονός αυτό αποτελεί μεγάλη πρόκληση για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος. Οι πολιτικές οι οποίες χρησιμοποιούνται σήμερα για την ασφάλεια του χώρου προέρχονται από τρεις προσεγγίσεις: η πρώτη προσέγγιση ασχολείται με την ασφάλεια, κυρίως μέσω της επιβολής και της τήρησης των νόμων ρυθμιζόμενη από την αστυνομία. η δεύτερη προσέγγιση επικεντρώνει τις προσπάθειες της για την πρόληψη του εγκλήματος σε κοινωνικό επίπεδο και η τρίτη προσέγγιση αφορά την πρόληψη της εγκληματικότητας μέσω του σχεδιασμού. Στο παρελθόν οι προσεγγίσεις αυτές θεωρούνταν αντικρουόμενες. Η πρόσφατη εμπειρία δείχνει ότι η ενσωμάτωση των τριών αυτών προσεγγίσεων είναι αναγκαία για την επίλυση του προβλήματος. Η αναζωογόνηση του ενδιαφέροντος γύρω από την πρόληψη του εγκλήματος τις τελευταίες δεκαετίες αφορά την εφαρμογή προγραμμάτων πρωτογενούς ή περιστασιακής πρόληψης, που δεν αποσκοπούν στην αντιμετώπιση των αιτιών της εγκληματικότητας μέσα από κοινωνικά μέτρα βελτίωσης της ποιότητας ζωής των ευπαθών κοινωνικών ομάδων αλλά στη διαχείριση του προβλήματος μέσα από τη μείωση των ευκαιριών διάπραξης εγκλήματος. Οι πολιτικές μάλιστα αυτές πλαισιώθηκαν από νέες εγκληματολογικές θεωρίες που στρέφουν το ενδιαφέρον από το δράστη-εγκληματία στις συνθήκες εκείνες της καθημερινότητας, που δημιουργούν ευκαιρίες ή ευνοϊκές συνθήκες διάπραξης εγκλήματος. Β. Ανάλυση & Χαρτογράφηση της Εγκληματικότητας Η χαρτογράφηση της εγκληματικότητας (Crime Mapping) είναι η διαδικασία χρήσης ενός Γεωγραφικού Συστήματος Πληροφοριών για τη διεξαγωγή Χωρικής Ανάλυσης (Spatial Analysis) των εγκληματικών συμβάντων. Τα γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών είναι τα πληροφοριακά συστήματα που έχουν ως βασική διάσταση την αναφορά σε συγκεκριμένο χώρο. Βασικό χαρακτηριστικό των ΓΣΠ είναι ο συνδυασμός χαρτογραφικής και στατιστικής -θεματικής- πληροφορίας. Περιλαμβάνουν σειρά πληροφοριών που αφορούν στο χώρο και στις δραστηριότητες που επιτελούνται σε αυτόν. Η έμφαση είναι ισότιμα κατανεμημένη στη χαρτογραφική, στην ποιοτική και στην ποσοτική διάσταση. Τα ΓΣΠ έχουν να διαχειριστούν ένα μεγάλο όγκο ποικιλόμορφων πληροφοριών που άπτονται των διαφορετικών δραστηριοτήτων που επιτελούνται στο χώρο (Παππάς, 2011). Η χαρτογράφηση της Εγκληματικότητας εξυπηρετεί τρεις κύριες λειτουργίες στα πλαίσια Ανάλυσης του Εγκλήματος (Boba, 2009): 1.Διευκολύνει την οπτική και στατιστική ανάλυση της χωρικής φύσης του εγκλήματος. 12

14 2.Επιτρέπει την κοινή σύνδεση δεδομένων με γεωγραφικές μεταβλητές. 3.Παρέχει χάρτες που συμβάλλουν στην οπτική παρουσίαση των αποτελεσμάτων. Η έρευνα έχει στόχο να μελετήσει τη χωρική κατανομή εγκληματικών συμβάντων στον αστικό ιστό της πόλης σε αντιπαραβολή με τα χωρικά της χαρακτηριστικά, αναφερόμενη σε πολεοδομικούς παραμέτρους. Εφόσον, μελετάμε χωρικά το έγκλημα, η δημιουργία ενός χάρτη που απεικονίζει τη χωρική του κατανομή είναι κρίσιμο θέμα, καθώς αποτελεί τη βάση για την μετέπειτα στατιστική ανάλυση του φαινομένου (Shu, 2000). Συνεπώς προκύπτουν αρκετά προβλήματα όσον αφορά την ακριβή δημιουργία του χαρτογραφικού υπόβαθρου: η επιλογή του δείγματος, τα δεδομένα που μπορούν να αξιοποιηθούν και η ίδια η πρακτική διαδικασία εισαγωγής τους. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η χρήση ενός Γ.Σ.Π. δεν λύνει υποθέσεις εγκληματικών πράξεων, αλλά παρέχει ένα μέσο για τη διαχείριση του όγκου πληροφοριών που δημιουργούνται από ένα συμβάν. Συνεπώς, από τη στιγμή που οι χάρτες είναι τα εργαλεία καταγραφής γεωγραφικών χαρακτηριστικών της κοινωνίας όπως οι δρόμοι και τα όρια της πόλης, τα αστυνομικά τμήματα χρησιμοποίησαν αυτό το υλικό για να ελέγξουν το φαινόμενο της εγκληματικότητας. Από το 1990 η σημαντική πρόοδος της τεχνολογίας ώθησε την ψηφιοποίηση των πληροφοριών δημιουργώντας χωρικές βάσεις δεδομένων. Ένα Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών (GIS) είναι ένα σύνολο εργαλείων σε ηλεκτρονικό υπολογιστή που επιτρέπει στο χρήστη να τροποποιήσει, να απεικονίσει και να αναζητήσει γεωγραφικά δεδομένα και πίνακες δεδομένων. Πρόκειται για κάτι ανάλογο με ένα υπολογιστικό φύλλο ή με ένα πρόγραμμα επεξεργασίας δεδομένου ότι το λογισμικό αυτό παρέχει ένα πλαίσιο και πρότυπα για τη συμβολή, αντιπαραβολή και ανάλυση στοιχείων. Ένα Γ.Σ.Π συμβάλλει πολύ περισσότερο στην έρευνα απλά και μόνο με την παραγωγή ενός χάρτη: επιτρέπει επίσης να δούμε τα δεδομένα που κρύβονται πίσω από τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά, συνδυάζοντάς τα με άλλα στοιχεία, διαχειρίζοντας δεδομένα και χάρτες και αξιοποιώντας στατιστικές μεθόδους. Η ενασχόληση με την εγκληματικότητα και την πόλη άρχισε να κατέχει σημαντική θέση στο πεδίο μελέτης στα επόμενα χρόνια. Οι έρευνες συνεχίζονται με μια πιο εξελιγμένη μορφή μέσω μεθόδων όπως αυτή του Crime Mapping Research που χρησιμοποιώντας το σύστημα των ΓΣΠ χαρτογραφεί ηλεκτρονικά την εγκληματικότητα διαφόρων πόλεων. Τέτοιου τύπου μέθοδοι συνηθίζονται κατά κύριο λόγο στο εξωτερικό και ιδιαίτερα στις ΗΠΑ και στην Αγγλία. Η γεωγραφική σκιαγράφηση εστιάζει στα γεωγραφικά χαρακτηριστικά του εγκλήματος, τη θέση του παραβάτη, την θέση του στόχου και τους χωρικούς συσχετισμούς μεταξύ διαφόρων περιοχών του εγκλήματος. Δίνοντας μια ολοκληρωμένη εικόνα της περιοχής που μελετάται και χαρτογραφείται κάθε φορά σχετικά με τα σημεία εκδήλωσης της εγκληματικότητας διευκολύνεται κατά πολύ το γεγονός του να γίνει κατανοητό ποια σημεία της περιοχής εκδηλώνουν τα μεγαλύτερα ποσοστά της εγκληματικότητας αναζητώντας τους λόγους και ψάχνοντας τρόπους καταστολής και πρόληψης με μια από τις συνισταμένες να εγγυάται σε χωρικά ζητήματα με στόχο την αναβάθμιση των υποδομών, την αναδιαμόρφωση ή και την δημιουργία νέων. Τα τελευταία είκοσι χρόνια πολλοί ερευνητές έχουν αποδώσει διάφορους ορισμούς για την Ανάλυση της εγκληματικότητας (crime analysis). Αν και οι ορισμοί αυτοί διαφέρουν, εντούτοις μοιράζονται 13

15 κάτι κοινό: όλοι συγκλίνουν ότι κύριος στόχος είναι η διευκόλυνση των αστυνομικών αρχών, και η παροχή πληροφοριών του φαινομένου σε ένα ευρύ κοινό. Ο επόμενος ορισμός είναι και ο επικρατέστερος για να περιγράψει καλύτερα την έννοια της ανάλυσης της εγκληματικότητας. «Η ανάλυση της εγκληματικότητας ορίζεται ως η συστηματική μελέτη παραβατικών πράξεων για την επίλυση προβλημάτων που συνδέονται με παράγοντες κοινωνικούς, δημογραφικούς και χωρικούς με στόχο τη μείωση, πρόληψη και εξάλειψη του φαινομένου» (Boba, 2009). Το διάγραμμα ροής που παρουσιάζεται στη συνέχεια, διευκρινίζει τα διάφορα συστατικά στοιχεία του ορισμού της ανάλυσης του εγκλήματος. Εγκληματικές Πράξεις και Συναφή Αστυνομικά Θέματα (εστιάζοντας σε κοινονικό-δημογραφικούς, χωρικούς και χρονικούς παράγοντες) Συστηματική Έρευνα (ποσοτικά και ποιοτικά δεδομένα) Συλλήψεις Πρόληψη Μείωση Εγκληματικότητας Αξιολόγηση Εικόνα 1: Ο ορισμός της «Ανάλυσης Εγκληματικότητας», πηγή Boba (2009) H ανάλυση της εγκληματικότητας είναι η συστηματική μελέτη και καταγραφή των εγκληματικών πράξεων (εικόνα 1). Δεν θεωρείται κάτι τυχαίο και ανακριβές. Αντίθετα βασίζεται στη συλλογή δεδομένων, σε αναλυτικές μεθόδους και στατιστικές τεχνικές. Πιο συγκεκριμένα, η ανάλυση της εγκληματικότητας βασίζεται τόσο σε ποσοτικά όσο και ποιοτικά δεδομένα και μεθόδους. Τα ποιοτικά δεδομένα, ειδικεύονται στην ανάλυση περικλείοντας ένα πεδίο έρευνας, όπως τα χαρακτηριστικά μιας περιοχής και στοιχεία όπως αστυνομικά δελτία καταγραφής συμβάντων. Τα ποσοτικά δεδομένα αφορούν τη στατιστική ανάλυση των αριθμητικών δεδομένων. Τα βασικά είδη δεδομένων που χρησιμοποιούνται στην ανάλυση της εγκληματικότητας είναι χωρικά, χρονικά, κοινωνικά και δημογραφικά. Τα κοινωνικό-δημογραφικά αφορούν προσωπικά χαρακτηριστικά ατόμων και ομάδων όπως το φύλλο, η ηλικία, η εθνικότητα και το μορφωτικό επίπεδο. Στόχος είναι η δημιουργία ενός προφίλ θύματος και θύτη και πώς αυτοί τελικά αντιδρούν και σχετίζονται με το έγκλημα. Η χωρική φύση της εγκληματικότητας είναι συνεπώς βασικό στοιχείο για την κατανόηση του φαινομένου. Τα τελευταία χρόνια με την ανάπτυξη της τεχνολογίας είναι εφικτή η αποθήκευση χωρικών δεδομένων σε χάρτες, προσφέροντας έτσι μια εποπτεία του χώρου. Επιπλέον, η χρονική φύση της εγκληματικότητας αναφέρεται στην έρευνα για μακροχρόνιες χρονικές περιόδους όπου είναι δημοφιλή εγκλήματα ιδιοκτησίας, για ενδιάμεσες χρονικές στιγμές της ημέρας ή της εβδομάδας ή μιας ώρας της ημέρας αλλά και των σύντομων χρονικών στιγμών της ημέρας. Βασικός στόχος της ανάλυσης της εγκληματικότητας είναι η πρόληψη της εγκληματικότητας προτού φτάσουμε στη σύλληψη -Crime Prevention through Environmental Design. 14

16 Γ. Ερευνητική προσέγγιση Στις ευρωπαϊκές χώρες οι πολίτες έχουν νόμιμο και πασίδηλο δικαίωμα να είναι και να νιώθουν ασφαλείς. Η πολιτική ιστορία των ευρωπαϊκών χωρών και ειδικότερα της χώρας μας έχουν οδηγήσει στη σύλληψη και εφαρμογή του πολιτεύματος της δημοκρατίας. Η παροχή ελευθερίας αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της δημοκρατικής διαδικασίας και διέρχεται μέσα από την εγγύηση της ασφάλειας των πολιτών και αποτελεί ουσιαστικό καθήκον των Ευρωπαϊκών κρατών (Poyner Barry, 1983). Οι κάτοικοι θέλουν να είναι και να νοιώθουν ασφαλείς στα σπίτια τους, στις γειτονιές στο κέντρο της πόλης, και γενικότερα στο ευρύτερο περιβάλλον που ζουν. Το έγκλημα είναι ένα φαινόμενο το οποίο χαρακτηρίζεται από διαχρονικότητα και παγκοσμιότητα και παρατηρείται σε κάθε κοινωνία, παρά τις διαφοροποιήσεις τις οποίες παρουσιάζει χωροχρονικά (Γιωτοπούλου-Μαραγκοπούλου, 1984). Για κάθε δημόσια αρχή είναι ένα προφανές και αδήριτο καθήκον να ανταποκριθεί σε αυτό το λογικό αίτημα με την εφαρμογή πρακτικών μέτρων και δράσεων σε διάφορα επίπεδα: κοινωνικό, πολιτιστικό, κατασταλτικό, προληπτικό αλλά και μέτρων που άπτονται το σχεδιασμό του ίδιου του κτισμένου περιβάλλοντος. Η ερευνητική προσέγγιση της έρευνας διέρχεται μέσα από τον ορισμό του αντικειμένου και του στόχου της έρευνας, την ερευνητική υπόθεση, την ερευνητική μεθοδολογία, την επιλογή της μελέτης περίπτωσης και τη συμβολή της έρευνας. Αντικείμενο και Στόχος της έρευνας Στα πλαίσια του σύγχρονου αστικού χώρου και της αστικής φυσιογνωμίας που έχει διαμορφωθεί, αναμφίβολα ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα με στόχο την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής στον αστικό χώρο, και ιδιαίτερα το δημόσιο χώρο, είναι η μείωση της εγκληματικότητας. Η διδακτορική διατριβή, διερευνά τη διττή σχέση Πολεοδομίας και Εγκληματικότητας. Καθώς πρόκειται για ένα ζήτημα πολυδιάστατο και έχοντας ως βασικό σημείο αναφοράς τη σχέση πόλης και εγκληματικότητας, εξετάζονται ορισμένες συνθήκες. Ο αφηρημένος χώρος μέσω της ανθρώπινης παρέμβασης γίνεται τόπος με τη δική του φυσιογνωμία (Στεφάνου, 2001). Η εστίαση των στρατηγικών του αστικού σχεδιασμού σε θέματα αποτροπής των εγκληματικών συμβάντων είχε παραμεληθεί και δεν είχε μελετηθεί επαρκώς. Δεν είναι μόνο οι παρεμβάσεις βελτίωσης στον κτισμένο χώρο που αποτρέπουν και μειώνουν τις πιθανότητες τέλεσης ποινικών περιστατικών και αντικοινωνικών συμπεριφορών αλλά και οι βασικές αρχές και στόχοι σχεδιασμού του δημόσιου ή/και του ιδιωτικού χώρου. Μέχρι πρότινος αντικείμενο της εγκληματολογικής έρευνας και του κοινωνικού ελέγχου ήταν ο εγκληματίας ως ένα άτομο που παραβιάζει το νόμο, συνειδητά, εκφράζοντας την εσωτερική του βούληση. Σκοπός της εγκληματολογίας αλλά και του ποινικού δικαίου ήταν η αναζήτηση των αιτιών της συμπεριφοράς του, η εξέταση του βαθμού ενοχής και υπαιτιότητας της πράξης του και η επιβολή της κατάλληλης σωφρονιστικής μεταχείρισης, με απώτερο στόχο την αναμόρφωση της προσωπικότητας του. Στο νέο σχήμα της ασφαλιστικής δικαιοσύνης (actuarial Justice) ωστόσο και της Νέας Ποινολογίας που τη συνοδεύει, δεν ενδιαφέρει τόσο η ευθύνη, η ηθική ευαισθησία ή η δυνατότητα βελτίωσης του παραβάτη, όσο η μείωση του κινδύνου υποτροπής. Ο στόχος της αστικής παρέμβασης δεν είναι αναμορφωτικός αλλά διαχειριστικός, ενώ ο εγκληματίας δεν συνιστά πλέον μία αυτόνομη προσωπικότητα αλλά μία ουδέτερη μονάδα σε ένα αφηρημένο σύνολο, που 15

17 φέρει ένα φορτίο επικινδυνότητας που πρέπει να εξουδετερωθεί, προς όφελος της δημόσιας ασφάλειας (Feeley M., Simon J. 1992). Η χωρική δομή με την οποία σχεδιάζονται και υλοποιούνται οι υποδομές (δρόμοι, ελεύθεροι χώροι, κτίρια, πλατείες κλπ) της πόλης αξίζουν ιδιαίτερη προσοχή ώστε να αποτρέπουν τέτοιου τύπου ενέργειες. Η έρευνα εστιάζει με τρόπο ώστε να είναι δυνατή η εφαρμογή και ενσωμάτωση πορισμάτων της εγκληματολογίας στην διαδικασία αστικού σχεδιασμού. Ο σχεδιασμός είναι πράξη, συγκεκριμένη ενέργεια με αρχή και τέλος, και όχι θεωρία, ανάλυση, ιδεολογία. Βέβαια, πάντα υπάρχει κάποια θεωρία ή ιδεολογία στη διαδικασία σχεδιασμού. Σημαντικό στοιχείο στον ορισμό του σχεδιασμού είναι ο «μελλοντικός προσανατολισμός» του. Η έννοια σχέδιο σημαίνει αναφορά στο μέλλον. Μπορεί η αφετηρία μας να είναι οποιαδήποτε σημερινή συνθήκη ή ακόμη και μια σειρά από γεγονότα που προχωράνε πολύ πίσω στο παρελθόν. Από τη στιγμή όμως που κάνουμε σχεδιασμό, σημαίνει ότι έχουμε στραφεί στο μέλλον σε συνθήκες που σήμερα δεν υπάρχουν άλλα που θα υπάρξουν αύριο και που αυτές θέλουμε να επηρεάσουμε. «Ο σχεδιασμός, ως γενική δραστηριότητα, είναι η διατύπωση μιας συγκροτημένης σειράς ενεργειών που θα οδηγήσει στην επιτυχία ενός προκαθορισμένου στόχου» (Πολυδωρίδης, 2005). Στόχος του σχεδιασμού του χώρου, είναι η βελτίωση των συνθηκών και της ποιότητας ζωής του πληθυσμού. Με σχέδια και προγράμματα δράσης, ο σχεδιασμός επιχειρεί να επέμβει στο χώρο, επιλύοντας τα προβλήματα που υπάρχουν στις διάφορες πλευρές της ζωής στο χώρο. Αναζητώντας και καταπολεμώντας τις αιτίες που προκαλούν φαινόμενα εγκληματικότητας, στόχος είναι η αντιμετώπισή τους προστατεύοντας τη φυσιογνωμία και τις συνθήκες ζωής στον αστικό χώρο. Στο άκουσμα της λέξης «Πολεοδομία», η πρώτη σκέψη είναι πως αναφερόμαστε αποκλειστικά στο χτίσιμο της πόλης όσον αφορά την υλική της μορφή και στη δημιουργία ενός δομημένου ιστού. «Πολεοδομώ» όμως δεν σημαίνει απλά «κτίζω την πόλη» (Αραβαντινός, 1997). Συχνά, η πολεοδομική σκέψη αποκτά προεκτάσεις οικονομικές, πολιτικές, ιδεολογικές και κυρίως κοινωνικές. Η έρευνα επικεντρώνεται στην κατάσταση της ασφάλειας του πολίτη (αστικό περιβάλλον) και στην απόκτηση γνώσης για τη σχέση μεταξύ των φυσικών χαρακτηριστικών των αντικειμένων (πολεοδομικά χαρακτηριστικά). Συνεπώς, αν θέλουμε να επινοήσουμε τρόπους που να επηρεάζουν την αντίληψη του ατόμου στην ασφάλεια, αλλά και την επίτευξη της ασφάλειας αυτής καθ αυτής πρέπει πέρα των άλλων να παρέμβουμε στα χαρακτηριστικά του αστικού περιβάλλοντος. Οι κύριοι στόχοι της έρευνας είναι να βρει λύσεις για: τον τρόπο με τον οποίο πολεοδομικοί παράμετροι δημιουργούν ένα ασφαλές περιβάλλον της ανθρώπινης δραστηριότητας μέσα στις αστικές περιοχές, το πώς δημιουργούνται μέσα από το σχεδιασμό ασφαλείς δρόμοι και ασφαλείς γειτονιές, το πώς μεταφράζεται αυτή η γνώση σε κατευθυντήριες πολιτικές που βοηθούν τις αρχές να εφαρμόσουν αποτελεσματικά τις αρχές της βιώσιμης και αειφόρου πόλης, αλλά και χωρικές στρατηγικές για την ανάπτυξη ασφαλών περιοχών. 16

18 Ερευνητική υπόθεση Κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, οι πόλεις είχαν την τάση να θέτουν σε προτεραιότητα την οικονομική τους ανάπτυξη πολλές φορές εις βάρος της κοινωνικής ευημερίας και της περιβαλλοντικής ισορροπίας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις να δημιουργούνται κοινωνικά προβλήματα όπως ο αποκλεισμός, η ανασφάλεια, η ύπαρξη εγκληματικών επεισοδίων, η απώλεια της πολιτιστικής ταυτότητας αλλά και περιβαλλοντικών επιπτώσεων, όπως η κακή ποιότητα του αέρα, η ρύπανση και η χαμηλής πυκνότητας αστική εξάπλωση. Επιπλέον, τα αποτελέσματα της κυκλοφοριακής συμφόρησης και της υποβάθμισης των υποδομών και του δομημένου περιβάλλοντος έχουν επηρεάσει τις θέσεις των οικονομικών δραστηριοτήτων με συνέπεια να δημιουργούνται γειτονιές που είναι διαχωρισμένες με συσσώρευση εγκληματικών και κοινωνικών προβλημάτων (Patermann, 2002). Μέχρι τώρα, ήταν δύσκολο να εφαρμοστούν αντεγκληματικές πολιτικές που σχετίζονται με τον αστικό χώρο, λόγω έλλειψης σαφών και καθορισμένων ιδεών. Αυτή η έλλειψη γνώσης είναι ένα από τα προβλήματα που πολλοί συγγραφείς, πολεοδόμοι, ερευνητές, σχεδιαστές και υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αντιμετωπίζουν κατά την υποβολή προτάσεων σχετικά με την ασφάλεια στις πόλεις (SUSCAM, 2009). Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, φορείς της χάραξης πολιτικής έχουν εφαρμόσει διάφορες γνώσεις που παρέχονται από την περιβαλλοντική εγκληματολογία. Αυτές οι ιδέες έχουν μεταφραστεί σε κατευθυντήριες εφαρμογές πρόληψης και οδήγησαν τελικά σε επιτυχείς προσεγγίσεις. Πριν από μια δεκαετία μόλις, η διεθνής βιβλιογραφία αναφέρει περιπτώσεις αδύναμης συσχέτισης μεταξύ φόβου και πραγματικού κινδύνου τέλεσης εγκληματικής πράξης και εστιάζοταν στην επισήμανση ότι τα αισθήματα ανασφάλειας των πολιτών ήταν δυσανάλογα μεγάλα σε σχέση με τον πραγματικό κίνδυνο. Τα ευρήματα αυτά, ωστόσο, αποδείχθηκε ότι ήταν το αποτέλεσμα της μίας υπερευαίσθητης δειγματοληψίας και τώρα γνωρίζουμε ότι, παρόλο που μερικοί άνθρωποι ανησυχούν πολύ για την ανασφάλειά τους, φαίνεται να είναι καλά ενημερωμένοι ως προς το ενδεχόμενο να καταστούν θύματα παραβατικών πράξεων (Zedner L., 2010). Στις περισσότερες περιπτώσεις τα αισθήματα ασφάλειας / ανασφάλειας έχουν σχέση με προσωπικά βιώματα αλλά και την κοινωνικοποίηση και την αντικειμενική κατάσταση της ασφάλειας του ατόμου σε κατοικημένες περιοχές. Ιστορικά γεγονότα αλλά και η αντίληψη του οικιστικού περιβάλλοντος είναι βασικοί παράγοντες για το πώς οι πολίτες αντιλαμβάνονται τη δική τους ασφάλεια και ανασφάλεια. Αυτό σημαίνει ότι αν θέλουμε να επινοήσουν τρόπους που να επηρεάζουν την αντίληψη του ατόμου στην ασφάλεια, αλλά και την επίτευξη της ασφάλειας αυτής καθ αυτής πρέπει πέρα των άλλων να παρέμβουμε στα χαρακτηριστικά του αστικού περιβάλλοντος. Η παρούσα έρευνα συνθέτει την εφαρμογή περιβαλλοντικών εγκληματολογικών εννοιών με τον αστικό χωροταξικό σχεδιασμό. Στην ουσία υπάρχουν τρεις κύριοι λόγοι για την αναγκαιότητα αυτού του είδους της έρευνας: 1: Τα συστατικά αντικείμενα του κτισμένου χώρου (κτήρια, πλατείες, κλπ.) συνήθως αλλάζουν τη λειτουργία τους εντός κάποιων λίγων δεκαετιών, αλλά η δομή του χώρου (πχ. όπως αποτυπώνεται από το οδικό δίκτυο) είναι ιδιαίτερα δύσκαμπτη και επιδέχεται πολύ λίγες και δύσκολες αλλαγές, κάτι το οποίο όμως είναι εύκολο να προβλεφθεί κατά τη διαδικασία του σχεδιασμού. 17

19 2: Η εξασφάλιση της δημόσιας ασφάλειας απορρέει κυρίως από τεχνικές παρεμβάσεις που απαιτούν συνήθως μεγάλες επενδύσεις εξαρτώμενες από την τεχνολογική πρόοδο. Το κόστος του δημόσιου σχεδιασμού, που να λαμβάνει υπόψη του την αποτροπή των εγκληματικών πράξεων, ελάχιστα αυξάνεται σε σχέση με τον «κλασσικό» που δεν λαμβάνει υπόψη του το αίσθημα και το περιβάλλον ασφάλειας των πολιτών. 3: Οι πολίτες θέλουν να ζουν σε ένα ασφαλές περιβάλλον και επιθυμούν να αισθάνονται αναλόγως. Η ανασφάλεια εντείνεται και από την αντίληψη του χώρου. Διαρθρωτικές βελτιώσεις στο σχεδιασμό του χώρου συμβάλουν σε μία δραστική εμπειρία της κοινωνικής ύφεσης. Κύριο ερώτημα της έρευνας είναι εάν είναι εφικτό η διαδικασία σχεδιασμού του χώρου να λαμβάνει υπόψη της παραμέτρους που να μπορούν να αποτρέπουν την τέλεση εγκληματικών επεισοδίων ή εχθρικών /αντικοινωνικών συμπεριφορών. Η έρευνα έχει ως σκοπό να απαντήσει σε αυτή την ερώτηση, η απάντηση της οποίας δεν έχει την διάσταση που απαιτείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ στο ελληνικό αγνοείται παντελώς. Ως κύρια ερευνητικά ερωτήματα ορίζονται τα ακόλουθα: Με ποιό τρόπο σχετίζεται η χωρική κατανομή των εγκλημάτων ιδιοκτησίας με πολεοδομικά χαρακτηριστικά του αστικού περιβάλλοντος; Πώς μπορεί η γνώση της χωρικής διαμόρφωσης του αστικού περιβάλλοντος και της χωρικής κατανομής των εγκληματικών πράξεων ιδιοκτησίας να μεταφραστεί σε κατευθυντήριες γραμμές ασφάλειας και χωρικού σχεδιασμού; Ποιά είναι η διεθνής γνώση και πρακτική και πώς μπορεί να εξειδικευτεί στη χώρα μας; Η Χαρτογράφηση του εγκλήματος μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αστυνόμευση και τη διαδικασία μείωσης του εγκλήματος, από το πρώτο κιόλας στάδιο της συλλογής δεδομένων μέσω της παρακολούθησης και της αξιολόγησης του φαινομένου. Μπορεί επίσης να λειτουργήσει ως κατασταλτικός μηχανισμός σε προκαταρκτικό στάδιο, βοηθώντας στο σχεδιασμό πρωτοβουλιών που είναι επιτυχείς στην αντιμετώπιση του εγκλήματος. Η πρόκληση είναι να εντοπιστούν με τη βοήθεια της ανάλυσης της εγκληματικότητας και της χαρτογράφησης του εγκλήματος οι χωρικές προϋποθέσεις για βιώσιμα αστικά κέντρα. Ο Clarke (2005) αναφέρει ότι, «Πολύ σύντομα, η χαρτογράφηση του εγκλήματος θα γίνει τόσο αναγκαίο εργαλείο της μελέτης του εγκλήματος όσο είναι η στατιστική ανάλυση σήμερα». Μελέτη περίπτωσης Συνδυάζοντας γεωγραφικά δεδομένα με δεδομένα εγκληματικών συμβάντων της αστυνομίας και στη συνέχεια οι πληροφορίες αυτές να εμφανίζονται σε ένα χάρτη είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να αναλύσει κανείς πού, πώς και γιατί συμβαίνουν τα εγκλήματα. Για τη μελέτη περίπτωσης επιλέγει η πόλη της Πάτρας, τρίτη σε πληθυσμό στον ελλαδικό χώρο και ειδικότερα ο χώρος που περιέχεται στο εγκεκριμένο Σχέδιο Πόλεως. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή (2011), το ευρύτερο αστικό σύμπλεγμα έχει περίπου κατοίκους και το Σχέδιο Πόλεως περίπου

20 Στην παρούσα έρευνα τα δεδομένα που αφορούν τη σύλληψη ενός δράστη και σε ευρύτερο βαθμό η αποτελεσματικότητα της αστυνομίας δεν λαμβάνονται καθόλου υπόψη. Αφετηρία της έρευνας είναι ότι βασικός υπαίτιος τέλεσης εγκληματικών συμβάντων είναι ο χώρος και οι ευκαιρίες που παρέχει στους επίδοξους εγκληματίες. Συνεπώς, οι βελτιώσεις στο σχεδιασμό των πόλεων αντιπροσωπεύει ουσιαστικά σε μεγάλο βαθμό, τη λύση επίλυσης του προβλήματος. Στόχος είναι να διερευνηθεί η σχέση της χωρικής κατανομής των εγκληματικών συμβάντων με πολεοδομικούς παραμέτρους του αστικού περιβάλλοντος στο οποίο διαπράχθηκαν οι πράξεις αυτές. Ερευνητική μεθοδολογία Υπάρχουν τρία κρίσιμα στοιχεία για την ακριβή διερεύνηση της σχέσης του εγκλήματος και του χώρου που πρέπει να εξεταστούν. Το πρώτο είναι ο τρόπος δημιουργίας ενός χαρτογραφικού υπόβαθρου των επιμέρους εγκλημάτων σε μια αστική περιοχή, ώστε να χρησιμεύσει ως βάση αρχικά στην οπτική μελέτη του προτύπου κατανομής του εγκλήματος και έπειτα στη στατιστική ανάλυση. Το δεύτερο είναι η δημιουργία τρόπου ελέγχου του σχεδιασμού και των χωρικών στοιχείων ώστε συγκεκριμένοι πολεοδομικοί παράμετροι να συνδέονται με τη θέση των εγκλημάτων. Το τρίτο στοιχείο είναι η καθιέρωση μεθόδων στατιστικής ανάλυσης εγκληματικότητας και πολεοδομικών παραμέτρων. Ωστόσο, προκειμένου να εστιάσει ο ερευνητής στις τρεις αυτές πτυχές, η προσοχή επικεντρώνεται σε βασικά μεθοδολογικά προβλήματα που μπορεί να προκύψουν (Shu, 2000). Το πρώτο είναι η επιλογή του είδους των εγκλημάτων ιδιοκτησίας. Η κοινή λογική, καθώς και ερευνητικά στοιχεία, αποδεικνύουν ότι διαφορετικά είδη εγκλημάτων αλληλεπιδρούν με το χώρο με διαφορετικό τρόπο. Στην παρούσα διατριβή τα εγκλήματα κατά της ιδιοκτησίας θα επιλεγούν είναι η απόπειρα, η κλοπή, η διάρρηξη και η ληστεία. Το δεύτερο θέμα αφορά τη διασφάλιση ότι οι πολεοδομικοί παράμετροι δεν συγχέονται με κοινωνικούς. Αυτό έχει σημασία στην επιλογή της χωρικής ενότητας που θα μελετηθεί, όσον αφορά τη κοινωνική της δομή και θα αποτελέσει σε μεγάλο βαθμό το κριτήριο της επιλογής των επιμέρους περιοχών για λεπτομερή μελέτη και η σχέση ανάμεσα στην χωρική και χρονική διάσταση του εγκλήματος. Αν λάβουμε υπόψη ότι δύο περιοχές μπορούν να γίνουν περισσότερο ή λιγότερο ευάλωτες σε διαφορετικές ώρες της ημέρας ή της νύχτας. Επιπλέον, η σχέση εγκληματικότητας και πολεοδομίας πρέπει να λάβει υπόψη της κάποια κρίσιμα θέματα ως προς την ανάλυση. Το πρώτο θέμα είναι η ακριβής χωρική εξάρτηση της θέσης κάθε συμβάντος στον αστικό χώρο, συμβάλλοντας τόσο στην οπτικοποίηση όσο και στη μετέπειτα στατιστική ανάλυση του φαινομένου. Η μεθοδολογική προσέγγιση της διδακτορικής διατριβής διέρχεται από τα ακόλουθα στάδια: Διερεύνηση της διεθνούς και ελληνικής βιβλιογραφίας: Διερεύνηση, συλλογή, οργάνωση και αποδελτίωση της διεθνούς και ελληνικής βιβλιογραφίας σχετικής με το θέμα. Συστηματοποίηση, τεκμηρίωση και κριτική προσέγγιση στην υφιστάμενη γνώση. Ενσωμάτωση της αποκτημένης γνώσης στη μεθοδολογική διαδικασία και την αναλυτική προσέγγιση του θέματος. Δόμηση Χωρικής Βάσης Δεδομένων: Πρωταρχικός σκοπός είναι ο προσδιορισμός και καταγραφή συμβάντων που έχουν σχέση με την εγκληματικότητα και τη δημιουργία χωρικής Βάσης Δεδομένων, 19

21 η οποία περιλαμβάνει αναλυτική περιγραφή του αστικού χώρου και των προσδιοριστικών περιγραφικών παραμέτρων του. Για την αναλυτική αυτή περιγραφή γίνεται συστηματική συλλογή στοιχείων πεδίου που αφορούν πολεοδομικές παραμέτρους και ένταξή τους στο σύστημα ενώ παράλληλα ενσωματώνεται και η χωρική βάση δεδομένων. Η αστυνομική Διεύθυνση Αχαΐας διέθεσε στην ερευνητική ομάδα απογραφικά δεδομένα εγκληματικών συμβάντων που αφορούν το σύνολο τεσσάρων (4) ετών από το 2007 έως το μη συμπεριλαμβανομένων εκείνων που δεν διαφυλάσσουν τα προσωπικά δεδομένα του ατόμου (τα δεδομένα αναφέρονται κυρίως στη λεγόμενη «Εγκληματικότητα του δρόμου»). Τα δεδομένα αυτά είχαν μεγάλο όγκο και δεν παρουσίαζαν κάποια τυποποιημένη μορφή, ουσιαστικά αποτελούσαν εσωτερικές αναφορές της Υπηρεσίας με μικρή τυποποίηση. Κατά το στάδιο αυτό τα δεδομένα αυτά αξιολογήθηκαν, ψηφιοποιήθηκαν, οργανώθηκαν και δομήθηκαν με τρόπο ώστε να αποτελέσουν το βασικό υλικό για τη δημιουργία χωρικής βάσης δεδομένων στην οποία εφαρμόζονται όλοι οι κανόνες που διέπουν τη δόμηση μίας βάσης δεδομένων με χωρική αναφορά (κωδικοποίηση, κανονικοποίηση, ταξινόμηση, λογικοί κανόνες, εντοπισμός θέσης, κλπ). Εξειδικευμένος καθορισμός μεθοδολογικών ζητημάτων: Με δεδομένη την ολοκλήρωση των προηγούμενων πεδίων εργασίας. η έρευνα επικεντρώνεται στη μεθοδολογική ενσωμάτωση των πορισμάτων της βιβλιογραφικής διερεύνησης και πως αυτά εξειδικεύονται σύμφωνα με τις απαιτήσεις των συλλεχθέντων και οργανωθέντων σε Γ.Σ.Π. χωρικών δεδομένων της έρευνας. Ουσιαστικά πρόκειται για τη θεωρητική εκείνη φάση προσδιορισμού των μοντέλων χωρικής ανάλυσης (χωρική στατιστική, στατιστική ανάλυση κλπ.) με στόχο την εφαρμογή τους για τον προσδιορισμό της συμβολής των πολεοδομικών παραμέτρων στη διαδικασία χωρικής κατανομής των εγκληματικών συμβάντων. Εφαρμογή χωρικών μοντέλων ανάλυσης: Με την χρήση μεθόδων και εργαλείων της γεωπληροφορικής (Γ.Σ.Π.) Συντακτική ανάλυση του χώρου, αναλυτική και θεματική χαρτογραφία, κα, εφαρμόζονται τα επιλεγμένα μοντέλα χωρικής ανάλυσης που έχουν προκύψει από το προηγούμενο στάδιο της έρευνας. Πορίσματα Συμπερασματολογία: Συστηματική ανάλυση των πορισμάτων των προηγούμενων δύο σταδίων και σύγκρισή τους με πορίσματα αντίστοιχων διεθνών μελετών ερευνών. Διεξαγωγή συμπερασμάτων για την ελληνική πραγματικότητα. Σύνταξη κανόνων καλής πρακτικής χωρικού σχεδιασμού για την ελληνική πραγματικότητα. Συμβολή της έρευνας Η έρευνα εστιάζει στη διερεύνηση της σχέσης αναφορικά με την χωρική κατανομή των εγκλημάτων ιδιοκτησίας (κλοπές, διαρρήξεις, ληστείες, απόπειρες) και των πολεοδομικών παραμέτρων του αστικού περιβάλλοντος στον οποίο τελούνται οι πράξεις αυτές. Η συμβολή της έγκειται στην κατανόηση της σχέσης χωρικών χαρακτηριστικών σε διαφορετικά επίπεδα κλίμακας, τη δημογραφική σύνθεση των κατοίκων και την ανθρώπινη συμπεριφορά. Στην Ελλάδα, σε εθνικό επίπεδο, η σύνθεση χώρου και εγκληματικότητας στο δομημένο περιβάλλον λείπει ως συνιστώσα στις υπάρχουσες ελληνικές πολιτικές. Υπάρχουν γενικές κατευθύνσεις σχετικά με θέματα ασφάλειας, αλλά και ένα όραμα για το πώς το έγκλημα μπορεί να μειωθεί, λείπει. Σε πολλούς δήμους τα θέματα εγκληματικότητας είναι υψηλά στην πολιτική ατζέντα, όμως οι πρακτικές οδηγίες για την δημιουργία ασφαλών αστικών περιοχών με τη χρήση του σχεδιασμού είναι ελειπής. Υπάρχουν πολιτικές που δηλώνουν ότι τα 20

22 υπάρχοντα κέντρα της πόλης πρέπει να είναι ασφαλή, αλλά οι πολιτικές και η γνώση σχετικά με το πώς μπορεί να επιτευχθεί αυτό είναι ουσιαστικά ανύπαρκτες. Ως εκ τούτου, τα πορίσματα από την παρούσα εργασία είναι απαραίτητα για να επισημάνουν και να υποδείξουν το δρόμο για τη σωστή και επιτυχή πολιτική και τις κατευθυντήριες γραμμές του σχεδιασμού για το πώς αστικές περιοχές μπορούν να γίνουν ασφαλείς και βιώσιμες για τους πολίτες της. Στα πλαίσια του Σχεδιασμού, πρέπει να γνωρίζουμε πώς τα αντικείμενα ή οι πιθανοί στόχοι τοποθετούνται και αλληλεπιδρούν, ώστε να συσχετίζονται με τη διαμόρφωση της δομής των αστικών πολεοδομικών παραμέτρων της περιοχής, την ανθρώπινη συμπεριφορά και τη γεωγραφική και χρονική κατανομή της εγκληματικότητας. Όλες αυτές οι πτυχές πρέπει να εξεταστούν σε σχέση με την κοινωνικά και δημογραφικά στοιχεία. Βρίσκοντας την απάντηση στο ερώτημα αυτό η αντιμετώπιση της εγκληματικότητας είναι περισσότερο σαφής. Τέλος, θα πρέπει να γεφυρωθεί το χάσμα ανάμεσα στις θεωρίες και τις πρακτικές μεθόδους της ανάλυσης της εγκληματικότητας μέσω της χαρτογράφησης. Τα προσδοκώμενα αποτελέσματα της έρευνας είναι αρχικά η εφαρμογή ενός νέου τρόπου ελέγχου της εγκληματικότητας. Η πρόληψη της εγκληματικότητας μέσω του Σχεδιασμού (πολεοδομικοί παράμετροι) μπορεί να ενσωματωθεί στα ήδη υπάρχοντα προληπτικά μέτρα και στις παρεμβάσεις στην εικόνα της πόλης, ενώ τα προγράμματα εκπαίδευσης για τους πολεοδόμους και τους αρχιτέκτονες στο σχεδιασμό ασφαλών πόλεων θα περιλαμβάνουν αυτή την προοπτική. Συνεπώς, θα προκύψουν μια σειρά από κατευθυντήριες στρατηγικές σχεδιασμού που βασίζονται σε στοιχεία που έχουν αποκτηθεί από την ανάλυση του εγκλήματος, μέσω της χαρτογράφησης του εγκλήματος. Οι στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές σχεδιασμού θα πρέπει να βασίζονται: σε μια ολοκληρωμένη κατανόηση της σχέσης χώρου και εγκλήματος σε ένα ολοκληρωμένο όραμα για το χώρο, την εγκληματικότητα και τις αστικές παραμέτρους σχεδιασμού με βάση τις Θεωρίες αστικού χώρου & εγκληματικότητας με τη χρήση των GIS. σε μια τυποποιημένη μέθοδο χαρτογράφησης της εγκληματικότητας στις αστικές περιοχές και στη βελτίωση και τα νέα εργαλεία για την ανάλυση του εγκλήματος Για να ανταποκρίνονται οι στρατηγικές σχεδιασμού σε όλες από τις παραπάνω προκλήσεις αρκετές προϋποθέσεις πρέπει να πληρούνται: να υπάρχει το θεωρητικό υπόβαθρο για τις θεωρίες πρόληψης του εγκλήματος, τα δεδομένα να περιέχουν εγκληματικά συμβάντα, πολεοδομικούς παραμέτρους, αλλά και σε μελλοντική έρευνα λόγω δυσκολίας εύρεσης δεδομένων κοινωνικό-οικονομικά και δημογραφικά δεδομένα των κατοίκων, τα δεδομένα πρέπει θα ακολουθούν τη διαδικασία Ανάλυσης του εγκλήματος η οποία περιλαμβάνει τη συλλογή, τη σύνθεση, την ανάλυση, την επεξεργασία, τη διάδοση και την ανατροφοδότηση δεδομένων, τη γνώση των στατιστικών εφαρμογών και τεχνικών χαρτογράφησης της εγκληματικότητας (GIS) που απαιτούνται για να βρεθεί μια απάντηση στις μεθοδολογικές προκλήσεις και, τέλος, τα αποτελέσματα της έρευνας θα πρέπει να είναι σχετικά όχι μόνο με την επιστήμη αλλά και να κεντρίζουν την προσοχή των φορέων σε τοπικό και σε εθνικό επίπεδο. 21