«Η εμπειρία της BRAUIII για τη βιομηχανική κληρονομιά Επόμενες ενέργειες», ΤΕΕ/τμ. Δυτικής Μακεδονίας. Μαυροματίδης Δημήτρης, Πρόεδρος ΔΕ ΤΕΕ/τΔΜ

Transcript

1 Διεθνές Επιστημονικό Συμπόσιο: "Η Βιομηχνική κληρονομιά ως μοχλός Βιώσιμης Ανάπτυξης: Η περίπτωση της ΛΙΠΤΟΛ", Πτολεμΐδ «Η εμπειρί της Επόμενες ενέργειες», ΤΕΕ/τμ. Δυτικής Μκεδονίς Μυρομτίδης Δημήτρης, Πρόεδρος ΔΕ ΤΕΕ/τΔΜ ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ BRAU III Η Δυτική Μκεδονί γκάλισε την πρωτοουλί της BRAUμ III κι υτό διφάνηκε πό την άριστη συνεργσί όλων των φορέων. Κύριο στόχος ήτν η ευισθητοποίηση του κόσμου σχετικά με τις πρωτοουλίες ξιοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς, άυλης ή υλικής, τμήμ της οποίς ποτελεί κι η ιομηχνική κληρονομιά. Με την ολοκλήρωση της Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής διεξήχθησν ορισμένες διπιστώσεις επάνω στ θέμτ ποκτάστσης, διτήρησης κι επνάχρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς Συγκεκριμέν νφέρθηκε η νγκιότητ δημιουργίς ενός ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΧΑΡΤΗ επνάχρησης των ξιόλογων μνημείων [με την ευρεί έννοι του όρου] που ν εμπεριέχει ποι πό υτά μπορούν πργμτικά ν επνχρησιμοποιηθούν κι ν χρκτηριστούν σε επόμενο στάδιο ξιολόγησης ως μνημεί της UNESCO. Κρίθηκε πρίτητη η δημιουργί σε Περιφερεικό Επίπεδο ενός ΤΑΜΕΙΟΥ γι την κάλυψη των σωστικών επεμάσεων σε οικοδομήμτ που ρίσκοντι σε άσχημη κτάστσης πθολογίς. Τέθηκε το θέμ της άυλης κι της υλικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Η σημσί της άυλης κληρονομίς κι η ρύτητ της μέσ στην νάδειξη ενός ποκτεστημένου οικοδομήμτος προυσιάστηκε μέσ πό το πράδειγμά του εργοστσίου κλωστουφντουργίς της Νάουσς. Τελικός στόχος μις ποκτάστσης είνι η δημιουργί ενός ζωντνού οργνισμού που θ συνδιλέγετι με το κοινό με όρους μνήμης. Συνεπώς, δεν πρέπει ν νοιζόμστε μόνο γι το κέλυφος λλά κι γι την νάδειξη της ιστορίς μέσω χρηστικών ντικειμένων κι άλλων τεκμηρίων. Μνεί πράλληλ, έγινε στις άδηλες όψεις ενός πργωγικού τοπίου κι στη στδική μετάλλξη του πό μιγώς γροτικό τοπίο σε άκρως ιομηχνικό. Στο πως οι ρχικές θριμευτικές περιγρφές της ιομηχνικής επνάστσης σε μι περιοχή μπορεί μέσ στο πέρσμ του χρόνου ν εξελιχθούν σε μφισητήσεις κι νθεωρήσεις της ρχικής τοποθέτησης ρχικά κι σε ζήτημ ποκτάστσης σε δεύτερο επίπεδο. Η σπουδιότητ λλά κι η νγκιότητ γι μελέτη νάπλσης πέρ των ορίων της ποκτάστσης, υπογρμμίστηκε με την προκήρυξη ενός πό τους σημντικότερους «Η εμπειρί της Επόμενες ενέργειες», ΤΕΕ/τμ. Δυτικής Μκεδονίς 1

2 Διεθνές Επιστημονικό Συμπόσιο: "Η Βιομηχνική κληρονομιά ως μοχλός Βιώσιμης Ανάπτυξης: Η περίπτωση της ΛΙΠΤΟΛ", Πτολεμΐδ πνελλήνιους ρχιτεκτονικούς διγωνισμούς της ΔΕΗ. Είνι η πρώτη φορά που η επιστημονική κι κδημϊκή κοινότητ κλήθηκε ν κτθέσει προτάσεις πρέμσης σε υτή την κλίμκ. Προυσιάστηκε η πρότση ξιοποίησης των εγκτστάσεων της ΑΕΒΑΛ κι οι διφορετικοί τρόποι διάθεσης πόρων πέρ πό τον Δήμο Εορδίς γι την επίτευξη το στόχου, όπως Ιδιωτικά Κεφάλι /προγράμμτ ΕΣΠΑ / τοπικούς πόρους / Χρημτοδοτικά Εργλεί (τύπου Jessica) & μορφωτικά ιδρύμτ. Ανλύθηκν οι δυντότητες χρημτοδότησης δράσεων Βιομηχνικής Κληρονομίς πό το Επιχειρησικό Πρόγρμμ ΠΔΜ μέσω του 6 ου άξον προτεριότητς. Στόχος του προγράμμτος είνι η νάδειξη της πολιτισμικής κληρονομιάς μέσω τουριστικών δράσεων όπως γι πράδειγμ η νάπτυξη δικτύων θεμτικών πολιτιστικών διδρομών, εκδηλώσεων, πολιτιστικών φεστιάλ. Σε περίπτωση έργων υποδομής που θεωρούντι «πγκόσμι πολιτιστική κληρονομιά» της UNESCO η ρχική οικονομική υποστήριξη διπλσιάζετι. Στ πλίσι του προγράμμτος HISTCAPE δημιουργήθηκε η 1 η ιστοσελίδ σε εθνικό επίπεδο που φορά τη ιομηχνική κληρονομιά κι ονομάζετι industrial heritage. Η Περιφέρει Δυτικής Μκεδονίς κάνοντς χρήση ιδίων κονδυλίων κτάφερε ν πργμτοποιήσει στην συγκεκριμένη ιστοσελίδ την κτγρφή Δράσεων κι Εφρμογών ώστε η Βιομηχνική Κληρονομιά ν πρμείνει χργμένη στις μνήμες των πολιτών. Ως πιλοτική δράση χρτογρφήθηκε ο χώρος της ΑΕΒΑΛ κι οι ζώνες ξιοποίησης του χώρου προυσιάζοντι σχημτικά. Σε υτό το σημείο νλύθηκε η συμολή του 3D Scanning στην γρήγορη λλά λεπτομερή ποτύπωση. Έγινε νφορά γι τις Ομάδες Εργσίς, που προέκυψν πό τη συνεργσί του ΤΕΕ/ΤΔΜ με το Πράρτημ της ΕΛΛΕΤ, με στόχο τη κτγρφή κι κτηγοριοποίηση των ιομηχνικών κτιρίων κθώς κι τη επεξεργσί προτάσεων με τη μορφή πιλοτικών δράσεων γι τη δημιουργί ενός συνολικού σχεδίου ξιολόγησης, ποτίμησης, προστσίς κι μελλοντικής διχείρισης τους. Στ πλίσι της συγκρότησης διεπιστημονικών ομάδων υλοποιήθηκν συνεργσίες με εκπιδευτικά ιδρύμτ κθώς κι το Υπουργείο Πολιτισμού & Πιδείς (Γενικά Αρχεί του κράτους) κι τον φορέ TICCHI (Διεθνής Επιτροπή γι τη Διτήρηση της Βιομηχνικής Κληρονομιάς). Όλο το υλικό που συγκεντρώθηκε, ψηφιοποιήθηκε πό το Αρχείο Διεύθυνσης Ανάπτυξης Περιφερεικής Ενότητς Κοζάνης. Το όλο εγχείρημ όμως εξιτίς έλλειψης πόρων στμάτησε πριν την ολοκλήρωση του. Τέλος, η ΔΕΗ νέπτυξε τον προλημτισμό της σχετικά με την ξιοποίηση σημντικών κοιτσμάτων που θέτουν σε κτάστση κτεδάφισης τ κτίρι που είνι θεμελιωμέν επάνω τους. Τ δομήμτ υτά είνι ξιόλογ όχι μόνο λόγω της εξιρετικής ρχιτεκτονικής μορφής τους λλά κυρίως γι τον μηχνολογικό εξοπλισμό τους που ποδεικνύει την υψηλή τεχνολογί της τότε εποχής. Επίσης, έγινε νφορά στο γεγονός ότι δεν υπάρχει ένς συλλογικός σχεδισμός γι τη διτήρηση της ιομηχνικής κληρονομιάς. «Η εμπειρί της Επόμενες ενέργειες», ΤΕΕ/τμ. Δυτικής Μκεδονίς 2

3 Διεθνές Επιστημονικό Συμπόσιο: "Η Βιομηχνική κληρονομιά ως μοχλός Βιώσιμης Ανάπτυξης: Η περίπτωση της ΛΙΠΤΟΛ", Πτολεμΐδ ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ: ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ Είνι πι κοινή πεποίθηση όλων των φορέων της Δυτικής Μκεδονίς που συμμετείχν στις εργσίες κι τις συνντήσεις νφορικά με το θέμ της Βιομηχνικής Κληρονομιάς, ότι η ώρ γι την διάσωση κι την νάδειξη της έχει φθάσει. Συνεπώς, η νάγκη γι τη λήψη των νγκίων ποφάσεων γι την επιλογή των στοιχείων που θ δισωθούν κι θ συγκροτήσουν τον πυρήν ενός ζωντνού εκθεσικού κι λειτουργικού οργνισμού είνι πλέον επιτκτική. Αποφάσεις κι ενέργειες που δεν ποτάσσουν το πρελθόν λλά κρτούν ίχνη της ιστορίς του τόπου, επνδιτυπώνοντς τ προς νέες δυνμικές σημσιοδοτήσεις. Το συγκρότημ της ΛΙΠΤΟΛ ποτελεί ιδιίτερ ξιόλογο πράδειγμ επεξεργσίς λιγνίτη κι πργωγής ενέργεις τόσο σε εθνικό όσο κι διεθνές επίπεδο. Γι το λόγο υτό πιτείτι ν πργμτοποιηθεί μι συνολική ξιολόγηση της ιομηχνικής κληρονομιάς της ΛΙΠΤΟΛ λλά κι στον ΑΗΣ Πτολεμΐδς πό ομάδ εξειδικευμένων επιστημόνων, ώστε ν ποφνθούν εάν κι ποι κτίρι/εξοπλισμός μπορούν ν ξιοποιηθούν, με ποιο τρόπο κι με ποιο κόστος. Ιδιίτερο ενδιφέρον θ πρέπει ν επιδειχθεί στην διάσωση κυρίως τμημάτων του μηχνολογικού εξοπλισμού που έχουν την δυντότητ πργωγής ηλεκτρικής ενέργεις ή κόμ κι της κλσσικής μπρικέτς, φού το εν λόγω προϊόν υπήρξε ιδιίτερ δημοφιλές κι πετέλεσε την φθηνότερη θερμογόν ύλη γι την θέρμνση των νοικοκυριών κι επιχειρήσεων πό την δεκετί του 1960 κι εντεύθεν. Τ εν λόγω στοιχεί μπορούν ν στεγστούν σε υφιστάμεν κτίρι κι ν ποτελέσουν έν ιδιίτερ ελκυστικό επισκέψιμο χώρο γι τους μθητές των σχολείων, τους σπουδστές λλά κι γι ενήλικες. Η κοινωνί της περιοχής μπορεί κι πρέπει ν έρθει σε επφή με το ντικείμενο της ιομηχνικής κληρονομιάς του του τόπου της. Οι χώροι πρέπει ν νοίξουν στο κοινό κόμ κι στην κτάστση στην οποί ρίσκοντι. Η δημιουργί κοινωνικής συνείδησης μπορεί ν φέρει κτοίκους της περιοχής στο πλευρό των φορέων κι της επιστημονικής κοινότητς. Στο σημείο υτό, θ πρέπει ν νφερθεί ότι η πρόθεση της ΔΕΗ, κτά τη διεξγωγή της ήτν ν κτγράψει τις υφιστάμενες εγκτστάσεις κι στην συνέχει ν προχωρήσει στην κτεδάφιση τους, στοχεύοντς στην οικονομική εκμετάλλευση των υφιστάμενων ξιόλογων κοιτσμάτων λιγνίτη σύμφων με την εγκεκριμένη Μελέτη Περιλλοντικών Επιπτώσεων. Η ποτύπωση θ περιελάμνε την κτρχήν ξιολόγηση πό μέρους της ΔΕΗ του εξοπλισμού του ευρύτερου συγκροτήμτος της ΛΙΠΤΟΛ. Με τις εξελίξεις κτά το τελευτίο έτος δεν φίνετι ν υπάρχει ένς ρελιστικός συμφωνημένος οδικός χάρτης γι τον σχεδισμό σε επίπεδο ΔΕΗ, Υπουργείου, Αυτοδιοίκησης, φορέων. Ο τρόπος ποτύπωσης κι τεκμηρίωσης πό τη ΔΕΗ με τους συνεργάτες της, όπως προυσιάστηκε στο ΤΕΕ ήτν άκρως επγγελμτικός κι κινείτι σε υψηλά επίπεδ, με «Η εμπειρί της Επόμενες ενέργειες», ΤΕΕ/τμ. Δυτικής Μκεδονίς 3

4 Διεθνές Επιστημονικό Συμπόσιο: "Η Βιομηχνική κληρονομιά ως μοχλός Βιώσιμης Ανάπτυξης: Η περίπτωση της ΛΙΠΤΟΛ", Πτολεμΐδ τ τελικά πρδοθέντ στοιχεί ν διφοροποιούντι κι ν ενισχύοντι ως προς τη προσέγγιση της ποτύπωσης που προτάθηκε πό το ΤΕΕ/ΤΔΜ προς τη ΔΕΗ. Επισημίνετι ωστόσο ότι ντιμετωπίζει μονοδιάσττ τον τομέ της ποτύπωσης, επειδή εστιάζει μόνον στην γεωγρφική κι την τοπογρφική ποτύπωση, δίχως ν υπεισέρχετι σε άλλους τομείς της ποτύπωσης κι της τεκμηρίωσης, κτά τη φάση της πριν έν περίπου χρόνο. Η ιομηχνική κληρονομιά στην ενεργεική λεκάνη δεν φορά μόνο στ ιομηχνικά κι κτιρικά συγκροτήμτ της ΛΙΠΤΟΛ κι του ΑΗΣ Πτολεμΐδς λλά κι στ ντίστοιχ της ΑΕΒΑΛ, κθώς επίσης κι στην ευρύτερη περιοχή στους χώρους των ορυχείων. Σημντικό στοιχείο υτής της περιόδου ποτελεί κι η δημιουργί του οικισμού γι τους εργζόμενους στην ΔΕΗ. Ιδιίτερη μνεί πρέπει ν γίνει γι την κτσκευή της σιδηροδρομικής γρμμής πό το Αμύντιο μέχρι την Κοζάνη, η οποί χρησιμοποιήθηκε εκτός πό την μετφορά ιομηχνικών υλικών γι τις νάγκες της ΔΕΗ κι γι την εμπορική κι επιτική επικοινωνί κυρίως με την Θεσσλονίκη. Επομένως κρίνετι πρίτητη η δημιουργί ενός ολιστικού σχεδίου γι τη περιοχή που θ λμάνει υπόψη του τις ενεργεικές νάγκες της ΔΕΗ, τις οικονομικοκοινωνικές πιτήσεις κι τις ξίες γι διάσωση της ιομηχνικής κληρονομιάς σε εθνικό επίπεδο. Το σχέδιο υτό οφείλει ν συμπεριλμάνει τις νγκίες δράσεις προώθησης της επιχειρημτικότητς με έν πλέγμ δράσεων, κτά νλογί ντίστοιχων πετυχημένων πρωτοουλιών σε περιοχές που ντιμετώπισν ντίστοιχες προκλήσεις. Το σχέδιο υτό μπορεί ν προσεγγιστεί με την νγκιότητ δημιουργίς ενός Ενεργεικού Τεχνολογικού Πάρκου, ενός πολυχώρου γενικότερ, όπου η νάδειξη της ιομηχνικής κληρονομιάς θ ποτελεί μέρος υτού, σε κολουθί ντίστοιχης μελέτης λλά με νέ προσέγγιση που εκπονήθηκε το Ο τίτλος της μελέτης ήτν «Μελέτη σκοπιμότητς προμελέτη γι τη δημιουργί Ενεργεικού Τεχνολογικού πάρκου στο λεκνοπέδιο Πτολεμΐδς Αμυντίου με στόχο την νάπτυξη του Βιομηχνικού Τουρισμού». Το συγκεκριμένο σε δράσεις συμφωνημένο σχέδιο θ πρέπει ν υλοποιείτι πό Ενιίο Φορέ Διχείρισης με ότι υτό συνεπάγετι γι τον ίδιο τον φορέ, ένντι νάληψης χρημτοδότησης πόδοσης μελετών κι έργων στην τοπική κοινωνί κι στην πολιτεί. Ένν φορέ που πρέπει ν έχει δισφλισμένους πόρους κι την ισχυρή στήριξη/συμμετοχή της Αυτοδιοίκησης, των Φορέων της Περιφέρεις μς, της ΔΕΗ κι ιδιίτερ της Πολιτείς. Το ΤΕΕ/ΤΔΜ είνι διθέσιμο ν συνεισφέρει/συνεργστεί με τη ΔΕΗ, το Δήμο Εορδίς, την Περιφέρει Δυτικής Μκεδονίς, το TICCHI ώστε ν πργμτοποιηθεί η δέουσ ξιολόγηση με μονδικό στόχο τη έλτιστη λύση τόσο γι τη ΔΕΗ, όσον κι γι την περιοχή κι τους κτοίκους της, λμάνοντς σορόττ υπόψη φενός ότι η μετλιγνιτική περίοδος γι την περιοχή μς έχει ξεκινήσει με την προοδευτική μείωση της λιγνιτικής πργωγής κι φετέρου τις νάγκες εξόρυξης γι την εύρυθμη λειτουργί της λιγνιτικής πργωγής. «Η εμπειρί της Επόμενες ενέργειες», ΤΕΕ/τμ. Δυτικής Μκεδονίς 4

5 Επόμενες Ενέργειες Δημήτρης Μυρομτίδης Πρόεδρος ΔΕ ΤΕΕ/ΤΔΜ. 1

6 2

7 Ανγκιότητ δημιουργίς ενός Περιφερεικού Χάρτη επνάχρησης μνημείων Απρίτητη η δημιουργί σε Περιφερεικό επίπεδο ενός Τμείου γι την κάλυψη των σωστικών επεμάσεων. 3

8 Η σημσί της ΑΥΛΗΣ Κληρονομίς & η ρύτητ τ μέσ στην νάδειξη 4

9 Οι άδηλες όψεις ενός ιομηχνικού τοπίου. 5

10 Μελέτη νάπλσης πέρ πό τ εμφνή όρι της. Τι γίνετι στην μετλιγνιτική περίοδο σχετικά με τους οικισμούς & την ποκτάστση του τοπίου; 6

11 Δημιουργί Εθνικού Πολυθεμτικού πάρκου Πολιτικής προστσίς Η Νέ Πυροσεστική σχολή 7

12 Μετλιγνιτική περίοδος Η ΑΕΒΑΛ συνεχίζει ν εμπνέει. 8

13 Δυντότητες χρημτοδότησης δράσεων Βιομηχνικής Κληρονομιάς Επιχειρησικό Πρόγρμμ ΠΔΜ

14 1 η Ιστοσελίδ σε εθνικό επίπεδο που φορά τη ιομηχνική κληρονομιά 10

15 Ομάδες εργσίς ΤΕΕ/ΤΔΜ Ελληνική Ετιρεί Περιάλλοντος κι Πολιτισμού ΕΛΛΕΤ 11

16 Αξιοποίηση σημντικών κοιτσμάτων & νγκιότητ κτεδάφισης κτηρίων Έλλειψη συνολικού σχεδισμού γι τη διτήρηση της ιομηχνικής κληρονομιάς. 12

17 Το συγκρότημ της ΛΙΠΤΟΛ ποτελεί ιδιίτερ ξιόλογο πράδειγμ επεξεργσίς λιγνίτη κι πργωγής ενέργεις τόσο σε εθνικό όσο κι διεθνές επίπεδο 13

18 Διάσωση τμημάτων μηχνολογικού εξοπλισμού που έχουν τη δυντότητ πργωγής ηλεκτρικής ενέργεις ή κόμη κλσσικής μπρικέτς 14

19 Αξιοποίηση σημντικών κοιτσμάτων & νγκιότητ κτεδάφισης κτηρίων 15

20 Σιδηροδρομική γρμμή Αμυντίου - Κοζάνης 16

21 Δημιουργί ενός ολιστικού σχεδίου που θ λμάνει υπόψη του της ενεργεικές νάγκες της ΔΕΗ κι τις ξίες γι διάσωση της ιομηχνικής κληρονομιάς σε εθνικό επίπεδο. 17

25 Στόχος μετξύ των φορέων πέρν της Περιφέρεις είνι η νάπτυξη ενός δικτύου διχείρισης πολιτιστικής κληρονομιάς που ν δεσμεύετι γι τη ιωσιμότητ των επιδιωκόμενων στόχων. 21