Σας κοινοποιούµε την αριθ. 355/2012 γνωµοδότηση του Νοµικού Συµβουλίου του Κράτους, που έγινε δεκτή από τον Γενικό Γραµµατέα ηµοσίων Εσόδων.

Transcript

1 Αθήνα, 13 Φεβρουαρίου 2013 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟ ΩΝ ΓΕΝ. ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ /ΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΤΜΗΜΑ : Α' Ταχ. /νση: Κ. Σερβίας 10 Ταχ. Κώδικας: ΑΘΗΝΑ Τηλέφωνο: ΦΑΞ: ΠΟΛ 1025 ΘΕΜΑ: ικαιολογητικά που απαιτείται να προσκοµίζονται στο συµβολαιογράφο κατά τη σύνταξη τροποποιητικού συµβολαίου οριζόντιας ιδιοκτησίας για τη σύσταση αποκλειστικής χρήσης κοινόχρηστου χώρου. Σας κοινοποιούµε την αριθ. 355/2012 γνωµοδότηση του Νοµικού Συµβουλίου του Κράτους, που έγινε δεκτή από τον Γενικό Γραµµατέα ηµοσίων Εσόδων. Με τη γνωµοδότηση αυτή διατυπώθηκε η γνώµη ότι, επειδή ο περιορισµός της χρήσης των λοιπών οροφοκτητών επί κοινοχρήστου χώρου υπέρ συνιδιοκτήτη επί οικοδοµής, όπου ισχύει το καθεστώς της οριζόντιας ιδιοκτησίας, έχει µεν χαρακτήρα δουλείας, όχι όµως πραγµατικής δουλείας, µε την έννοια των άρθρων του ΑΚ ή άλλης ειδικής διάταξης, δεν απαιτείται, κατά τη σύνταξη συµβολαιογραφικού εγγράφου τροποποίησης υφιστάµενης σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας, προκειµένου να καθοριστεί η αποκλειστική χρήση τµήµατος χώρου (πυλωτής, ταράτσας κλπ) από ιδιοκτήτη οριζόντιας ιδιοκτησίας της ίδιας οικοδοµής, να προσκοµίζεται στο συµβολαιογράφο, κατά περίπτωση, υπεύθυνη δήλωση της παρ. 1 του άρθρου 81 ή το αντίγραφο της δήλωσης του άρθρου 11 του ΚΦΕ. Ο ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ /ΝΤΗΣ Η. ΚΑΤΟΥ ΗΣ

2 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ Αριθµός Γνωµοδότησης 355/2012 ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ (Τµήµα Β ) Συνεδρίαση της 18ης Ιουνίου 2012 Σύνθεση: Προεδρεύων: Αλέξανδρος Καραγιάννης, Νοµικός Σύµβουλος του Κράτους, αρχαιότερος των παρισταµένων Νοµικών Συµβούλων του Τµήµατος, λόγω κωλύµατος του προέδρου του Τµήµατος Φωκίωνα Γεωργακόπουλου, Προέδρου του ΝΣΚ. Μέλη: Θεόδωρος Ψυχογιός, Παναγιώτης Παναγιωτουνάκος, Γεώργιος Κανελλόπουλος, Ευγενία Βελώνη, ηµήτριος Χανής, Αφροδίτη Κουτούκη, ηµήτριος Αναστασόπουλος, Νοµικοί Σύµβουλοι του Κράτους. Εισηγητής: Παναγιώτης Παναγιωτουνάκος, Νοµικός Σύµβουλος του Κράτους. Αριθµός Ερωτήµατος: υπ' αριθ. πρωτ ΕΞ 2011/ Υπουργείου Οικονοµικών - Γενική ιεύθυνση Φορολογίας - ιεύθυνση Φορολογίας Εισοδήµατος - Τµήµα Α'. Περίληψη ερωτήµατος: Ερωτάται εάν, κατά τη σύνταξη συµβολαιογραφικού εγγράφου τροποποίησης υφιστάµενης σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας, προκειµένου να παραχωρηθεί η αποκλειστική χρήση τµήµατος χώρου (πυλωτής, ταράτσας κλπ.) σε ιδιοκτήτη οριζόντιας ιδιοκτησίας της ίδιας οικοδοµής, απαιτείται να προσκοµίζεται ή όχι στο συµβολαιογράφο, κατά περίπτωση, υπεύθυνη δήλωση της παραγράφου 1 του άρθρου 81 ή το αντίγραφο της δήλωσης του άρθρου 11 του ν. 2238/1994 (Κώδικας Φορολογίας Εισοδήµατος, ΚΦΕ). Επί του ανωτέρω ερωτήµατος, το Νοµικό Συµβούλιο του Κράτους (Τµήµα Β') γνωµοδότησε ως ακολούθως: Ι.- ιατάξεις Α).- Στις διατάξεις των άρθρων 11 και 81 του ν. 2238/1994 «Κώδικας Φορολογίας Εισοδήµατος» (Α' 151), όπως ισχύουν, ορίζονται µεταξύ άλλων τα εξής: «ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β' ΑΥΤΟΤΕΛΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗ ΕΙ ΙΚΩΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ Άρθρο 11 Αυτοτελής φορολόγηση εισοδήµατος από ακίνητα. Επιβάλλεται αυτοτελώς φορολογία µε συντελεστή (είκοσι πέντε τοις εκατό) (25%), στον οποίο περιλαµβάνεται ο φόρος εισοδήµατος, τα τέλη χαρτοσήµου και η εισφορά Ο.Γ.Α. στο χαρτόσηµο, στο ακαθάριστο εισόδηµα από εκµίσθωση κοινόχρηστων χώρων, γενικώς, σε οικοδοµές, που από τον κανονισµό της οροφοκτησίας ανήκουν στους ιδιοκτήτες των διηρηµένων ιδιοκτησιών της. Το ποσό του φόρου που αναλογεί αποδίδεται από το διαχειριστή της πολυκατοικίας µε δήλωση, η οποία υποβάλλεται µέχρι την τελευταία εργάσιµη, για τις δηµόσιες

3 υπηρεσίες, ηµέρα του µήνα εκεµβρίου του οικείου έτους, στη δηµόσια οικονοµική υπηρεσία στην περιφέρεια της οποίας βρίσκεται το εκµισθούµενο ακίνητο. Η δήλωση αυτή υποβάλλεται σε τρία αντίτυπα από τα οποία το πρώτο κατατίθεται στην αρµόδια φορολογική αρχή και τα άλλα δύο, αφού θεωρηθούν, παραδίδονται στον υπόχρεο. Τα αντίτυπα αυτά αντικαθιστούν τα πιστοποιητικό που απαιτούνται από οποιαδήποτε αρχή ή ενδιαφερόµενο, για την απόδειξη της εκπλήρωσης της φορολογικής υποχρέωσης. Με απόφαση του Υπουργού Οικονοµικών, που δηµοσιεύεται στην Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως, καθορίζεται το περιεχόµενο της δήλωσης απόδοσης αυτού του φόρου και κάθε άλλη αναγκαία λεπτοµέρεια για την εφαρµογή αυτής της παραγράφου». «Άρθρο 81 Υποχρεώσεις συµβολαιογράφων, υποθηκοφυλάκων, τραπεζών κ.λπ. 1. Οι συµβολαιογράφοι υποχρεούνται να αρνηθούν τη σύνταξη συµβολαιογραφικών εγγράφων για τις περιπτώσεις α' και β της παραγράφου 1 του άρθρου 10 και τις περιπτώσεις ε' της παραγράφου 1 και δ' της παραγράφου 2 του άρθρου 11 του Ν. 2523/1997 αν δεν προσκοµιστεί υπεύθυνη δήλωση του υπόχρεου εις διπλούν, από την οποία να προκύπτει ότι: α) τα µισθώµατα του ακινήτου που µεταβιβάζεται ή υποθηκεύεται δηλώθηκαν εµπρόθεσµα στη φορολογία εισοδήµατος κατά την τελευταία διετία πριν από τη µεταβίβαση, ή την εγγραφή της υποθήκης ή ότι το γεωργικό εισόδηµα από την εκµετάλλευση του ακινήτου που µεταβιβάζεται δηλώθηκε στη φορολογία εισοδήµατος κατά την τελευταία διετία πριν από τη µεταβίβαση ή β) το µεταβιβαζόµενο ή υποθηκευόµενο ακίνητο δεν απέφερε εισόδηµα κατά το χρόνο που ήταν κύριος, επικαρπωτής ή νοµέας του και πάντως όχι πέραν των πέντε (5) ετών από το χρόνο της µεταβίβασης ή της εγγραφής της υποθήκης. Η υπεύθυνη δήλωση µνηµονεύεται στο σχετικό συµβόλαιο. Το ένα αντίτυπο της υπεύθυνης δήλωσης οφείλουν οι συµβολαιογράφοι ή οι υποθηκοφύλακες να στέλνουν µέσα στον επόµενο µήνα από τη σύνταξη του συµβολαιογραφικού εγγράφου ή την εγγραφή της υποθήκης στον Προϊστάµενο της.ο.υ. που είναι αρµόδια για τη φορολογία αυτού που µεταβιβάζει ακίνητο ή παραχωρεί υποθήκη. Ειδικά, σε περίπτωση υποβολής εκπρόθεσµης δήλωσής των, αντί για την προσκόµιση της πιο πάνω υπεύθυνης δήλωσης, απαιτείται η προσκόµιση πιστοποιητικού του προϊσταµένου της αρµόδιας δηµόσιας οικονοµικής υπηρεσίας, από το οποίο να προκύπτει ότι δηλώθηκαν τα µισθώµατα του µεταβιβαζόµενου ή υποθηκευόµενου ακινήτου την τελευταία διετία πριν από τη µεταβίβαση ή την εγγραφή της υποθήκης. εν απαιτείται η υποβολή της υπεύθυνης δήλωσης ή του πιστοποιητικού, όταν η εγγραφή υποθήκης γίνεται ύστερα από δικαστική απόφαση ή από το νόµο. Με απόφαση του Υπουργού Οικονοµίας και Οικονοµικών καθορίζεται ο τύπος και το περιεχόµενο της υπεύθυνης δήλωσης και του πιστοποιητικού, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέµα για την εφαρµογή αυτής της παραγράφου «9. Όσοι παραβαίνουν τις υποχρεώσεις, που προβλέπονται από τις παραγράφους 1, 2, 4 έως 8, υπόκεινται σε πρόστιµο που ορίζεται στο άρθρο 4 του Ν. 2523/1997. Στο ίδιο πρόστιµο υπόκειται και ο υπόχρεος που θα υποβάλλει ψευδή υπεύθυνη δήλωση » (Η παρ αντικαταστάθηκε ως άνω µε την παρ. 1 άρθρ.26 Ν.3220/2004, Α' 15). Β.- Στις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 10 ν. 2523/1997 «ιοικητικές και

4 ποινικές κυρώσεις στη φορολογική νοµοθεσία και άλλες διατάξεις» (Α' 179) και ειδικότερα στο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ' µε τίτλο ΑΛΛΕΣ ΚΥΡΩΣΕΙΣ ορίζονται τα εξής: «Άρθρο 10 Κυρώσεις σε όσους δεν δηλώνουν το εισόδηµα από ακίνητα 1. Όσοι αποκτούν εισόδηµα από ακίνητα και είναι υπόχρεοι να υποβάλλουν δήλωση, σύµφωνα µε τις διατάξεις του ν. 2238/1994, αν δεν δηλώσουν το εισόδηµα αυτό στερούνται το δικαίωµα: α) Να εγείρουν αγωγή έξωσης ή να µεταβιβάσουν την κυριότητα µε οποιονδήποτε τρόπο ή να συστήσουν εµπράγµατα δικαιώµατα, για µια πενταετία από τη λήξη της προθεσµίας για την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήµατος, στα ακίνητα για τα οποία δεν έχουν δηλωθεί τα µισθώµατα. β) Να παραχωρήσουν υποθήκη για µια δεκαετία από τη λήξη της προθεσµίας για την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήµατος, σε ακίνητα για τα οποία δεν έχουν δηλωθεί τα µισθώµατα. γ) Τα εισοδήµατα από εκµίσθωση ακινήτων ή από δωρεάν παραχώρηση, που δηλώνονται εκπρόθεσµα, φορολογούνται αυτοτελώς, χωρίς καµιά έκπτωση ή µείωση, µε συντελεστή πενήντα τοις εκατό (50%), εφόσον µέσα σε τρεις (3) µήνες από την υποβολή της εκπρόθεσµης δήλωσης ζητηθεί το πιστοποιητικά, που προβλέπεται από την παράγραφο 1 του άρθρου 81 του κ. 2238/1994. Για την καταβολή του φόρου αυτού ευθύνεται στο ακέραιο και ο τελευταίος, ύστερα από σύµβαση, διακάτοχος του ακινήτου. Για τη διαδικασία της βεβαίωσης του φόρου εφαρµόζονται οι διατάξεις του άρθρου 74 του ν. 2238/1994». Γ.- Στις διατάξεις των άρθρων 973, και 1118 έως 112 και 1124ΑΚ, για τα εµπράγµατα δικαιώµατα και τις πραγµατικές δουλείες ορίζονται τα εξής: «Άρθρο 973 Εµπράγµατα δικαιώµατα ικαιώµατα που παρέχουν εξουσία άµεση και εναντίον όλων πάνω στο πράγµα (εµπράγµατα δικαιώµατα) είναι η κυριότητα, οι δουλείες, το ενέχυρο και η υποθήκη». «Πραγµατικές δουλείες «Άρθρο 1118 Έννοια Πάνω σε ακίνητο µπορεί να αποκτηθεί εµπράγµατο δικαίωµα υπέρ του εκάστοτε κυρίου άλλου ακινήτου, που να του παρέχει κάποια ωφέλεια (πραγµατική δουλεία). Άρθρο 1119 Με την πραγµατική δουλεία ο κύριος του δουλεύοντος φέρει το βάρος είτε να ανέχεται κάποια χρησιµοποίηση του ακινήτου του από τον κύριο του δεσπόζοντος είτε να παραλείπει ορισµένες πράξεις, τις οποίες θα είχε δικαίωµα να επιχειρεί ως κύριος. Άρθρο 1120 Πραγµατικές δουλείες κατά την έννοια του προηγούµενου όρθρου είναι ιδίως: η δουλεία οδού, η δουλεία διοχέτευσης ή αποχέτευσης ή άντλησης νερού ή ποτισµού

5 θρεµµάτων του δεσπόζοντος, ή βοσκής ή ξύλευσης, η δουλεία εκποµπής στο δουλεύον του νερού της στέγης του δεσπόζοντος, η δουλεία εξώστη ή προστέγου πάνω στο δουλεύον ή στήριξης της οικοδοµής πάνω στο γειτονικό κτίριο, η δουλεία υπονόµου, η δουλεία µη ανέγερσης, µη παρεµπόδισης του φωτός ή της θέας του δεσπόζοντος. Άρθρο 1121 Σύσταση Οι πραγµατικές δουλείες συνιστώνται µε δικαιοπραξία ή µε χρησικτησία. Οι διατάξεις για τη χρησικτησία ακινήτων και για τη µεταβίβασή τους µε συµφωνία εφαρµόζονται αναλόγως και στη σύσταση των πραγµατικών δουλειών. Άρθρο 1122 Περισσότεροι κύριοι Αν το δεσπόζον ή το δουλεύον ακίνητο ανήκει σε περισσότερους, για τη σύσταση δουλείας µε δικαιοπραξία απαιτείται η Συναίνεση όλων». «Άρθρο 1124 Έκταση της δουλείας Το δικαίωµα της δουλείας εκτείνεται µόνο έως την εξυπηρετούµενη ανάγκη του δεσπόζοντος. Νέες ανάγκες του, σε περίπτωση αµφιβολίας, δεν συνεπάγονται διαφορετική επιβάρυνση για τον κύριο του δουλεύοντος».. Εξάλλου, µε τη σύσταση οριζόντιας ή κάθετης ιδιοκτησίας επί οικοπέδου, όπως συνάγεται από τα άρθρα 1002, 1117 του Α.Κ. και από τις διατάξεις του ν. 3741/1929, ιδρύεται χωριστή και αποκλειστική κυριότητα επί ορόφου οικοδοµής ή διαµερίσµατος ορόφου αυτής, µε αναγκαστική συγκυριότητα της οριζόντιας ή κάθετης ιδιοκτησίας επί του οικοπέδου. Η αναγκαστική αυτή συγκυριότητα επί του οικοπέδου αποκτάται αυτοδίκαια, κατ' ανάλογη µερίδα και επί των µερών του όλου ακινήτου, που χρησιµεύουν στην κοινή χρήση όλων των οροφοκτητών. ηλαδή, οποιοδήποτε µέρος του όλου ακινήτου (οικοπέδου και κτίσµατος), που δεν ορίστηκε µε τον τίτλο σύστασης της οριζόντιας ή κάθετης ιδιοκτησίας ότι αποτελεί αντικείµενο της αποκλειστικής κυριότητας κάποιου συνιδιοκτήτη, υπάγεται στα αντικείµενα της αναγκαστικής συγκυριότητας και θεωρείται κοινόκτητο και κοινόχρηστο µέρος του ακινήτου, µεταξύ των οποίων περιλαµβάνονται το έδαφος, οι αυλές, οι θεµελιώσεις, η πυλωτή, η ταράτσα (δώµα) κ.λ.π.. Με συµφωνία όλων των συνιδιοκτητών, που γίνεται µε συµβολαιογραφικό έγγραφο που µεταγράφεται, µπορεί, σύµφωνα µε τα άρθρα 5 και 13 του ν. 3741/1929, να παραχωρηθεί η χρήση των χώρων αυτών αποκλειστικά σε έναν ή ορισµένους ιδιοκτήτες ορόφου ή διαµερίσµατος, αλλά µόνο της οικοδοµής στην οποία υπάρχουν οι χώροι αυτοί. Ο περιορισµός της χρήσης των χώρων αυτών από τους λοιπούς ιδιοκτήτες έχει απλώς το χαρακτήρα δουλείας σύµφωνα µε την παράγραφο 3 του άρθρου 13 του ν. 3741/29, χωρίς όµως να είναι πραγµατική δουλεία µε την έννοια των άρθρων 1118 και 1119 του Α.Κ., δεδοµένου ότι χωρίς ποσοστό συµµετοχής επί του οικοπέδου, δεν µπορούν να υπάρξουν ως ανεξάρτητες ιδιοκτησίες και εποµένως να πάρουν χαρακτήρα «δουλεύοντος» ακίνητου, όπως προϋποθέτει η έννοια της πραγµατικής δουλείας. Συνεπώς, οι χώροι αυτοί δεν µπορούν να µεταβιβαστούν µόνοι τους, αλλά αποτελούν πάντοτε παρακολούθηµα ή αναπόσπαστο µέρος µιας οριζόντιας ή κάθετης ιδιοκτησίας προς ωφέλεια του εκάστοτε κυρίου αυτής (περί των ανωτέρω βλ. ΟλΑΠ 5/1991, Ελλ /νη 32,750, ΑΠ 448/1996, ΑΠ 396/1997, ΑΠ 395/1999, ΟλΑΠ 23/2000, ΑΠ 1311/2001,

6 ΑΠ 1305/2002, ΑΠ 818/2003, ΑΠ 792/2006, ΑΠ 2117/2007 κ.ά.) II.- ΕΡΜΗΝΕΙΑ. Από τις ανωτέρω διατάξεις και τις πάγιες νοµολογιακές παραδοχές, αυτοτελώς αλλά και σε συνδυασµό ερµηνευόµενες, συνάγονται τα ακόλουθα: α) Επί των µισθωµάτων που εισπράττονται από την εκµίσθωση κοινοχρήστων χώρων οικοδοµών, όπου ισχύει το σύστηµα της οριζόντιας ιδιοκτησίας, επιβάλλεται αυτοτελώς φόρος σε ποσοστό 25%, στον οποίο περιλαµβάνονται ο φόρος εισοδήµατος, τα τέλη χαρτοσήµου και η εισφορά υπέρ ΟΓΑ στο χαρτόσηµο, ο οποίος αποδίδεται στην οικεία φορολογική αρχή µε δήλωση σε τρία (3) αντίγραφα του διαχειριστή της οικοδοµής µέχρι το τέλος του εκεµβρίου του οικείου έτους, εκ των οποίων τα δύο (2) παραδίδονται στο διαχειριστή, ως πιστοποιητικά εκπλήρωσης της σχετικής φορολογικής υποχρέωσης των συνιδιοκτητών της οικοδοµής (συνεκµισθωτών οφειλετών του φόρου), κατά τα ειδικότερα οριζόµενα στην οικεία διάταξη (άρθρο 11 ΚΦΕ). β) Προς διασφάλιση καταβολής του φόρου αυτού, καθορίζεται, ρητώς, ως αναγκαία προϋπόθεση σύνταξης των συµβολαιογραφικών εγγράφων τόσο για τη µεταβίβαση της κυριότητας ακινήτων όσο για τη σύσταση επ' αυτών εµπραγµάτων δικαιωµάτων, η υποβολή στο συµβολαιογράφο από τον οποιοδήποτε υπόχρεο καταβολής του φόρου υπεύθυνης δήλωσης είτε περί καταβολής του είτε περί µη απόδοσης σχετικών εισοδηµάτων από εκµίσθωση του ακινήτου που µεταβιβάζεται ή επί του οποίου η σύσταση εµπράγµατου δικαιώµατος, κατά τα χρονικά διαστήµατα που αναφέρονται ειδικότερα στη διάταξη του άρθρου 81 ΚΦΕ. γ) Η υποχρέωση υποβολής της άνω δήλωσης αφορά τη σύσταση οποιουδήποτε, κατά την έννοια όµως του αστικού δικαίου, εµπραγµάτου δικαιώµατος επί ακινήτου, τουτέστιν των εµπραγµάτων δικαιωµάτων περί των οποίων το άρθρο 973 ΑΚ, µεταξύ των οποίων και αυτά των πραγµατικών δουλειών των άρθρων 1118 και 1119 ΑΚ, που ενδιαφέρουν εν προκειµένω. δ) Οι ως άνω φορολογικές διατάξεις, λόγω της φύσης τους, αλλά και της επιβολής µε αυτές διαδικαστικών υποχρεώσεων στους φορολογούµενους (υποβολή δηλώσεων) κατά τη µεταβίβαση ακινήτων τους ή σύστασης εµπραγµάτων δικαιωµάτων επ' αυτών που συνιστούν περιορισµό της οικονοµικής τους ελευθερίας για λόγους, βεβαίως, δηµοσίου συµφέροντος, απαγορεύσεων, κατ' ουσίαν, σύνταξης συµβολαίων στους συµβολαιογράφους επ' απειλή µάλιστα κυρώσεων σε βάρος των παραβατών αυτών, είναι στενώς ερµηνευτέες, µη επιδεχόµενες διασταλτικής ερµηνείας ή ανάλογης εφαρµογής. ε) Συνακολούθως προς τα ανωτέρω, επειδή ο κατά τα ανωτέρω περιορισµός της χρήσεως των λοιπών οροφοκτητών επί κοινοχρήστου χώρου υπέρ συνιδιοκτήτη επί οικοδοµής, όπου ισχύει το καθεστώς της οριζόντιας ιδιοκτησίας, έχει µεν χαρακτήρα δουλείας όχι όµως πραγµατικής δουλείας, µε την έννοια των άρθρων του ΑΚ ή άλλης ειδικής διάταξης, δεν απαιτείται, κατά τη σύνταξη συµβολαιογραφικού εγγράφου τροποποίησης υφιστάµενης σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας, προκειµένου να καθοριστεί η αποκλειστική χρήση τµήµατος χώρου (πυλωτής, ταράτσας κλπ.) από ιδιοκτήτη οριζόντιας ιδιοκτησίας της ίδιας οικοδοµής, να προσκοµίζεται στο

7 συµβολαιογράφο, κατά περίπτωση, υπεύθυνη δήλωση της παραγράφου 1 του άρθρου 81 ή το αντίγραφο της δήλωσης του άρθρου 11 του ΚΦΕ. III.- Κατόπιν των ανωτέρω, επί του τιθεµένου ερωτήµατος αρµόζει η απάντηση που αναφέρεται στην προηγούµενη παράγραφο και ειδικότερα στο υπό στοιχείο ε αυτής. ΘΕΩΡΗΘΗΚΕ Αθήνα, Ο Προεδρεύων Αλέξανδρος Γερ. Καραγιάννης Νοµικός Σύµβουλος του Κράτους Ο Εισηγητής Παναγιώτης Παναγιωτουνάκος Νοµικός Σύµβουλος του Κράτους