Introduction: Electrocochleography (EcochG) is a method that involves measurement of the stimulus - related

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Introduction: Electrocochleography (EcochG) is a method that involves measurement of the stimulus - related"

Transcript

1 Γκερμπεσιώτης Π Μαραγκουδάκης Π Μανδραλή Θ Προίκας Κ Ιωσήφ Δ Κανδηλώρος Δ Νικολόπουλος Θ Β Πανεπιστημιακή ΩΡΛ Κλινική, Αττικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο, Αθήνα. Ελληνική Ωτορινολαρυγγολογία Χειρουργική Κεφαλής & Τραχήλου Τόμος 32 - Τεύχος 2 Gerbesiotis P Marangoudakis P Mandrali T Proikas K Iosif D Kandiloros D Nikolopoulos T 2nd ENT Department of Athens University, Attiko University Hospital. Hellenic Otorhinolaryngology - Head and Neck Surgery Volume 32 - Issue 2 Νεώτερα δεδομένα στις μεθόδους καταγραφής - μετρήσεων και σύγχρονες εφαρμογές της ηλεκτροκοχλιογραφίας Current techniques in recording - measurement and new clinical applications of electrocochleography: a review. Περίληψη Εισαγωγή: Η ηλεκτροκοχλιογραφία (EcochG) αποτελεί μια νευροωτολογική εξέταση/μέθοδος που καταγράφει τα ηλεκτρικά δυναμικά του κοχλία και του ακουστικού νεύρου, τα οποία προκαλούνται από την χορήγηση κατάλληλου ακουστικού ερεθίσματος. Η αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για αυτήν την εξέταση ως εργαστηριακό εργαλείο στην κλινική πρακτική ξεκίνησε αφενός λόγω ευρείας χρήσης και εξέλιξης των ακουστικών δυναμικών του εγκεφαλικού στελέχους και αφετέρου εξαιτίας της εφαρμογής πιο εκλεπτυσμένων και λιγότερο επεμβατικών μεθόδων καταγραφής. Σκοπός: Aντικειμενικός σκοπός της εξέτασης είναι να καταγράψουμε το κύμα Ι με την μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια και να ανιχνεύσουμε τα αθροιστικά δυναμικά (SP), που αποτελούν τον «ώμο» πάνω στο κύμα Ι (ΑΡ). Παράλληλα μελετούμε και άλλες παραμέτρους, όπως ο λανθάνων χρόνος του ΑΡ και τα κοχλιακά μικροφωνικά. Εφαρμογές - είδη ηλεκτροδίων : Στις μέρες μας η ηλεκτροκοχλιογραφία δεν αποτελεί χρήσιμη διαγνωστική εξέταση μόνον για τη νόσο Meniere, αλλά και για μια άλλη σειρά νοσολογικών οντοτήτων. Τις βασικές κατηγορίες ηλεκτροδίων αποτελούν τα διατυμπανικά, αυτά που εφάπτονται της τυμπανικής μεμβράνης και τα εξωτυμπανικά. Συμπέρασμα: Το ενδιαφέρον των νευροωτολόγων για την ηλεκτροκοχλιογραφία παρουσιάζεται αυξημένο λόγω των νέων εφαρμογών της μεθόδου, της δυνατότητας εξασφάλισης ενός αξιόπιστου αποτελέσματος με την χρησιμοποίηση κατάλληλης τεχνικής, με την ταυτόχρονη άνεση και ασφάλεια του ασθενούς. Λέξεις κλειδιά: ηλεκτροκοχλιογραφία, είδη ηλεκτροδίων, Meniere Abstract Introduction: Electrocochleography (EcochG) is a method that involves measurement of the stimulus - related cochlear potentials (as opposed to the resting potentials), and often includes measurement of the whole nerve or compound action potential (AP) of the auditory nerve. Τhe development and refinement of non-invasive recording techniques has contributed to the further development of the method. Purpose: For clinical purposes, the most popular application of the AP involves the measurement of its magnitude in comparison to that of the summating potential (SP) in patients suspected of having Meniere disease. It is widely accepted among those who routinely perform EcochG that an enlarged SP/AP ratio is a positive finding for endolymphatic hydrop. Moreover, we study the AP latency and features of cochlear microphonics wave in other diseases. Electrodes - Applications: There are two general approaches for recording EcochG: Transtympanic (TT) and Extratympanic (ET). TT is an invasive procedure that involves passing a needle electrode through the tympanic membrane to rest on the cochlear promontory. In the clinical practice many audiologists prefer ET approaches, wherein recordings are performed with an electrode resting against the skin of the ear canal or surface of the tympanic membrane. Electrococheography may be used during intraoperative monitoring procedures in which certain structures of the ear are at risk for permanent damage. More recently, it has gained attention in the diagnosis of auditory neuropathy. Conclusion: The technical capability to record cochlear and auditory nerve potentials in human has led to a variety of clinical applications for EcochG. These applications will expand as we continue to learn more about transduction processes in the cochlea, and also we refine our recording approaches to make them more sensitive and reliable. Key words: electrocochleography, electrodes, Meniere 86

2 Εισαγωγή Η ηλεκτροκοχλιογραφία αποτελεί μια ηλεκτροφυσιολογική μέθοδος εξέτασης του ωτός διαθέσιμη στους ωτορινολαρυγγολόγους για πάνω από 50 χρόνια. Η αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για αυτήν την εξέταση ως εργαστηριακό εργαλείο στην κλινική πρακτική ξεκίνησε αφενός λόγω ευρείας χρήσης και εξέλιξης των ακουστικών δυναμικών του εγκεφαλικού στελέχους (auditory brainstem response - ABR) και αφετέρου εξαιτίας της εφαρμογής πιο εκλεπτυσμένων και λιγότερο επεμβατικών μεθόδων καταγραφής. Επιπροσθέτως, νεότερες νοσολογικές οντότητες (π.χ. ακουστική νευροπάθεια, αποκεκαλυμμένος άνω ημικύκλιος σωλήνας) συνέβαλαν στην ευρύτερη διερεύνηση για το αν η ηλεκτροκοχλιογραφία θα μπορούσε να συμβάλει στη διάγνωση αυτών των παθήσεων. Είναι χαρακτηριστικό πως οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν την ηλεκτροκοχλιογραφία 1-3 διενεργούσαν τις μετρήσεις τους στους ασθενείς εκτελώντας χειρουργική προσπέλαση του μέσου ωτός και/ή διαπερνώντας την τυμπανική μεμβράνη με ένα ηλεκτρόδιο - βελόνα, το οποίο ακουμπούσε πάνω στο ακρωτήριο (transtympanic -TT-approach). Η μέθοδος αυτή όταν εφαρμοζόταν χωρίς γενική νάρκωση προκαλούσε τουλάχιστον δυσφορία στους ασθενείς και έτσι δεν ήταν καλά ανεκτή. Σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα αναπτύχθηκαν λιγότερο ή μη επεμβατικές μέθοδοι «εξωτυμπανικές» (extratympanic - ET). Σύμφωνα με αυτές, χρησιμοποιούνται ηλεκτρόδια που ακουμπούν στην επιφάνεια της τυμπανικής μεμβράνης (ΤΜ) ή άλλα που εφαρμόζουν στον έξω ακουστικό πόρο (ΕΑΠ). Πρωτεργάτες σε αυτήν την προσπάθεια ήταν για παράδειγμα οι: Sohmer and Feinmesser 4, Coats and Dickey 5, Cullen et al 6. Με το πέρασμα του χρόνου μια μεγάλη ποικιλία ηλεκτροδίων του ΕΑΠ έχουν σχεδιαστεί και είναι διαθέσιμα προς χρήση (π.χ. Nowosielski et al 7 ; Nishida et al 8 ). Κύριος στόχος αυτών των ηλεκτροδίων είναι η καταγραφή των ηλεκτροκοχλιογραφικών κυμάτων με σχετική ευκρίνεια, ώστε να έχουν διαγνωστική αξία. Αντίθετα, σε άλλες περιπτώσεις τα κύματα μπορεί να μην είναι ευκόλως ανιχνεύσιμα με άλλα ηλεκτρόδια επιφανείας, όπως της μαστοειδούς απόφυσης ή του λοβίου του πτερυγίου 9. Ακόμα και σήμερα αναζητούνται ανώδυνες, γρήγορες και ευκόλως ανεκτές μέθοδοι ηλεκτροκοχλιογραφικής καταγραφής με την μεγαλύτερη δυνατή ευαισθησία, ειδικότητα και αξιοπιστία. Δυναμικά του κοχλία Μέσα στον κοχλία παράγονται ηλεκτρικά δυναμικά, που διακρίνονται σε δυναμικά ηρεμίας (καταγράφονται σε κατάσταση ηρεμίας του κοχλία) και σε δυναμικά που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια ηχητικού ερεθίσματος. Η ηλεκτροκοχλιογραφία (EcochG) αποτελεί μια νευροωτολογική εξέταση/μέθοδος που καταγράφει τα ηλεκτρικά δυναμικά του κοχλία και του ακουστικού νεύρου, τα οποία προκαλούνται από την χορήγηση ηχητικών κλικς (clicks) ή τόνων βραχείας διάρκειας (tone bursts). Τα σημαντικότερα που έχουν ιδιαίτερη κλινική και διαγνωστική σημασία αποτελούν τα κοχλιακά μικροφωνικά, τα αθροιστικά δυναμικά και τα σύνθετα δυναμικά ενεργείας. α. Κοχλιακά μικροφωνικά - cochlear microphonic potential (CM) Αυτά παράγονται κατά κύριο λόγο από τα έξω τριχωτά κύτταρα του όργανου του Corti και αντανακλούν κυρίως την δραστηριότητα της βασικής μεμβράνης και του κοχλία. Αποτελούν μια εναλλασσόμενου ρεύματος απάντηση (alternating current - AC - response ), των οποίων η χρονική διακύμανση της κυματομορφής τους και η διάρκειά τους είναι σχεδόν ταυτόσημη με το ηχητικό ερέθισμα. Η πολικότητά τους είναι παράλληλη με αυτήν του ερεθίσματος. Για αυτόν τον λόγο όταν η πολικότητα του ερεθίσματος αντιστρέφεται, τότε και η πολικότητα των κοχλιακών μικροφωνικών θα αντιστρέφεται. Επίσης, η διάρκειά τους εξαρτάται από την διάρκεια του ερεθίσματος. Διακρίνουμε δύο ειδών κοχλιακών δυναμικών: τα ξεχωριστά δυναμικά της μονάδος (individual unit potentials), που καταγράφονται απευθείας από ένα αισθητικό κύτταρο ή νευρικό κύτταρο, καθώς και τα σύνθετα δυναμικά (compound potentials), τα οποία καταγράφονται από μια απόσταση, αντανακλώντας την δραστηριότητα μεγάλου αριθμού κυττάρων. Τα ξεχωριστά/μονήρη δυναμικά της μονάδος (single unit potentials) που καταγράφονται από τα αισθητικά κύτταρα είναι επίσης γνωστά και ως δυναμικά του υποδοχέα (σχήμα 1). Δεδομένου ότι τα κοχλιακά μικροφωνικά αποτελούν το άθροισμα των ενδοκυττάριων δυναμικών σε ξεχωριστά τριχωτά κύτταρα, συνεπάγεται ότι θα επηρεάζονται περισσότερο από εκείνα τα τριχωτά κύτταρα που είναι πλησιέστερα στο ηλεκτρόδιο καταγραφής, δηλαδή στην περιοχή της βασικής μεμβράνης. 87

3 Σχήμα 1: Ξεχωριστά δυναμικά της μονάδος: αυτά καταγράφονται με την βοήθεια ενός μικρο-ηλεκτροδίου που τοποθετείται απευθείας μέσα στο κύτταρο (intracellular recordings). Μονήρη δυναμικά της μονάδος (single unit potentials) των πρωτογενών ακουστικών νευρώνων δύνανται να καταγραφούν είτε στο επίπεδο των δενδριτών, είτε στα κυτταρικά σώματα του σπειροειδούς γαγγλίου, είτε στο επίπεδο των ακουστικών νευρικών ινών. Σχήμα 2: Καταγραφή των ενδοκυττάριων δυναμικών από ένα έσω τριχωτό κύτταρο για διαφορετικής συχνότητας τόνων βραχείας διάρκειας (tone bursts). Όσο η συχνότητα αυξάνεται, τόσο η DC συνιστώσα γίνεται πιο εμφανής. Αυτό το φαινόμενο αποτελεί πιθανόν την πηγή των αθροιστικών δυναμικών 10. και η χαμηλότερη στάθμη καταγραφής τους περιορίζεται μόνο από το θόρυβο του καταγραφικού οργάνου και της συσκευής ανάλυσης του ήχου. Συχνά όταν χρησιμοποιούνται μη επεμβατικές μέθοδοι είναι δύσκολο να διακριθούν από το artifact του ηχητικού ερεθίσματος. Αυξάνονται γραμμικά σε εύρος καθώς αυξάνουμε την ένταση του ερεθίσματος, μέχρι τουλάχιστον τα 100 db. Σε μεγαλύτερες εντάσεις ηχητικής πίεσης το μέγεθος των δυναμικών φθίνει. Η ανεύρεσή τους υποδηλώνει ότι η λειτουργία του έσω ωτός είναι φυσιολογική. β. Αθροιστικά δυναμικά - summating potential (SP) Τα αθροιστικά δυναμικά, κατά κύριο λόγο, εκφράζουν την μεταβολή του βασικού ηλεκτρικού δυναμικού, που προκαλείται από το ακουστικό ερέθισμα και αντανακλούν τις ενδολεμφικές πιέσεις. Η διάρκειά τους εξαρτάται από την διάρκεια του ακουστικού ερεθίσματος. Όπως φαίνεται και στο σχήμα 3, χρησιμοποιώντας ερεθίσματα κλικ (clicks), το εύρος του SP μετριέται ευκολότερα και είναι περισσότερο διακριτό όταν δίδονται με αλληλουχία εναλλασσόμενα (alternating) κλικ συμπύκνωσης (condensation) και αραίωσης (rarefaction) ή υπολογίζοντας το άθροισμα των ερεθισμάτων με κλικ συμπύκνωσης και αραίωσης (obtaing the sum of a rarefaction and condensation stimulation)11. Χρησιμοποιώντας, δηλαδή, alternating polarity clicks σχεδόν εξαλείφεται η απάντηση των CM και το SP φαίνεται σαν ένα «γόνυ» επάνω στην κυματομορφή των δυναμικών ενεργείας (AP). Σε περίπτωση που υπολογίσουμε το αποτέλεσμα της αφαίρεσης (subtract) των ερεθισμάτων με κλικ συμπύκνωσης και αραίωσης, Όπως φαίνεται στο σχήμα 2, οι απαντήσεις των ξεχωριστών τριχωτών κυττάρων στο ηχητικό ερέθισμα, που καταγράφονται ενδοκυττάρια, αποτελούνται από δύο συνιστώντα μέρη. Η πρώτη εναλλασσόμενου ρεύματος - AC - συνιστώσα που είναι παρόμοια με το ηχητικό ερέθισμα και μια δεύτερη συνιστώσα συνεχούς ρεύματος (direct current - DC - component), που αποτελεί μια μετακίνηση της βασικής γραμμής κατά την διάρκεια της παρουσίας του ερεθίσματος. Είναι αυτό το άθροισμα των AC συνιστωσών κάθε ξεχωριστού τριχωτού κυττάρου που συνθέτουν τα CM. Από την άλλη, το άθροισμα των DC συνιστωσών δημιουργεί μια απάντηση που δύναται να καταγραφεί και για την οποία χρησιμοποιείται ο όρος αθροιστικά δυναμικά (summating potential - SP) 10. Δεν έχουν εμφανή ουδό Σχήμα 3: Ηλεκτροκοχλιογραφική καταγραφή με ηλεκτρόδια της τυμπανικής μεμβράνης (ΤΜ) μετά από ερεθισμό με clicks με rarefaction, condensation και alternating πολικότητα αντίστοιχα 11. STIM=stimulus, CM=cochlear microphonic response, SP=summating potential, AP=action potential 88

4 89 τότε ενισχύονται τα κοχλιακά μικροφωνικά (CM). γ. Δυναμικά ενεργείας auditory nerve compound action potential (AP) Το σύνθετο δυναμικό ενέργειας του ακουστικού νεύρου - σε αντίθεση με τα προαναφερθέντα δυναμικά - δεν αποτελεί είδος κοχλιακού δυναμικού, παρά το γεγονός ότι δύναται να καταγραφεί από τον κοχλία. Αυτό παράγεται από την εκπόλωση του κοχλιακού νεύρου. Αποτελεί απλώς το άθροισμα των σύγχρονων δυναμικών ενεργείας χιλιάδων ξεχωριστών ακουστικών νευρικών ινών. Δεδομένου πως ο ερεθισμός της κάθε νευρικής ίνας εξαρτάται από τις δυνάμεις διάτμησης των τριχωτών κυττάρων που δημιουργούνται από το ταξιδεύον κύμα, οι νευρικές ίνες που νευρώνουν τα τριχωτά κύτταρα της βασικής έλικας του κοχλία θα ερεθιστούν νωρίτερα από εκείνες της κορυφής του κοχλία. Ο χρόνος που χρειάζεται το ταξιδεύον κύμα για να κινηθεί από τη βάση προς την κορυφή είναι περίπου 2,5 msec. Η χρονική αυτή διαφορά δημιουργεί ασυγχρονία στην εκκένωση των διαφόρων νευρικών ινών που απολήγουν σε διαφορετικά σημεία κατά μήκος του βασικού υμένα του κοχλία. Ως εκ τούτου, οι νευρικές εκκενώσεις που αποτελούνται από θετικές και αρνητικές τιμές χρονικά, με αποτέλεσμα κατά το συνολικό άθροισμα των δυναμικών να εξουδετερώνει εν μέρει το ένα το άλλο. Σε περίπτωση, όμως, που χορηγηθεί ένας αιφνίδιος ήχος, μόνον το βασικό άκρο του βασικού υμένα ερεθίζεται αρχικώς και τότε βέβαια η εκκένωση στη βασική έλικα του κοχλία είναι σχεδόν σύγχρονη. Αυτή η σχεδόν ταυτόχρονη εκκένωση μεγάλου αριθμού νευρικών ινών στη βάση ακολουθείται από λιγότερο σύγχρονες νευρικές ώσεις από σημεία του βασικού υμένα που βρίσκονται προς την κορυφή. Το μέρος των δυναμικών ενεργείας που κατά κύριο λόγο καταγράφεται αποτελείται από το άθροισμα των αρχικών σύγχρονων εκκενώσεων των νευρικών ώσεων που προκαλούνται από αιφνίδιο ηχητικό ερεθισμό. Πιστεύεται ότι το δυναμικό αυτό αντανακλά όχι μόνον το βαθμό διέγερσης, αλλά επίσης το βαθμό συγχρονισμού της ενεργοποίησης των νευρικών ινών του κοχλιακού νεύρου. Απόρροια των παραπάνω είναι πως το δυναμικό ενεργείας είναι πιο ευαίσθητο σε παροδικούς ήχους με ταχύ χρόνο έγερσης, όπως για παράδειγμα το ηχητικό ερέθισμα με click. Το σύνθετο δυναμικό ενέργειας των ακουστικών ινών καταγράφεται υπό τη μορφή δύο ευδιάκριτων αρνητικών κορυφών, που συνήθως αποκαλούνται Ν1 και Ν2. Η πρώτη συνισταμένη αυτών (Ν1) είναι ίδια με το κύμα Ι των προκλητών ακουστικών δυναμικών του εγκεφαλικού στελέχους. Η διάρκειά τους είναι ανεξάρτητη από την διάρκεια του ακουστικού ερεθίσματος. Σε αντίθεση με τα CM, η πολικότητα τόσο των SP, όσο και των AP, είναι ανεξάρτητη από την πολικότητα του ηχητικού ερεθίσματος. Επομένως, η απάντηση των CM σε ηχητικό κλικ συμπύκνωσης (condensation click) θα είναι αντίστροφη εκείνης από κλικ αραιοποίησης (rarefaction click), αλλά και τα δύο είδη ηχητικού ερεθίσματος θα συνεπάγονται απαντήσεις των SP και των AP ίδιας πολικότητας. Στους ανθρώπους η πολικότητα των SP είναι σχεδόν πάντοτε ίδια με αυτήν των AP στην ηλεκτροκοχλιογραφία. Για κλινικούς σκοπούς τα πιο χρήσιμα χαρακτηριστικά του κύματος AP αποτελούν το πλάτος και ο λανθάνων χρόνος εμφάνισής του. Το πρώτο αντανακλά τον αριθμό των νευρικών ινών που εκπολώνονται, ενώ το δεύτερο το χρόνο που μεσολάβεί μεταξύ της έναρξης του ηχητικού ερεθίσματος και της πρώτης αρνητικής κορυφής Ν1. Αυτή η μέτρηση είναι ανάλογη του απόλυτου λανθάνοντος χρόνου των προκλητών δυναμικών του εγκεφαλικού στελέχους. Σκοπός της εξέτασης Aντικειμενικός σκοπός της εξέτασης είναι να καταγράψουμε το κύμα Ι με την μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια και να ανιχνεύσουμε τα αθροιστικά δυναμικά (SP), που αποτελούν τον ώμο πάνω στο κύμα Ι (ΑΡ). Σε άλλες περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα στην ακουστική νευροπάθεια, επιδιώκεται κατά κύριο λόγο η καταγραφή και μελέτη πρωτίστως των κοχλιακών μικροφωνικών. Ο λόγος SP / ΑΡ γενικά κυμαίνεται από 0,1 εώς 0,4 με μια μέση τιμή 0,25. Γενικά, χρήσιμες μετρήσεις αποτελούν αυτές του εύρους - πλάτους των CM, SP και AP, καθώς και του λανθάνοντος χρόνου του AP. Οι συνηθέστερες και πιο διαδεδομένες εφαρμογές της ηλεκτροκοχλιογραφίας (EcochG) είναι οι κάτωθι, αν και ακόμη δεν έχει διασαφηνιστεί ο ακριβής ρόλος και η αξία της: 1. Την διάγνωση, εκτίμηση και καταγραφή του ενδολεμφικού ύδρωπα και ειδικότερα της νόσου Meniere. Στο πάσχων αυτί παρατηρείται αύξηση των αθροιστικών δυναμικών, ενώ τα δυναμικά ενεργείας διατηρούνται φυσιολογικά (σχήμα 4). Η ευαισθησία του λόγου SP/ΑΡ κυμαίνεται από 60-71% και υποστηρίζεται ότι αυξάνεται όταν η εξέταση διενεργείται κατά την φάση της συμπτωματολογίας. Αποτελεί, επίσης, χρήσιμο εργαλείο για την εκτίμηση και καταγραφή της

5 θεραπευτικής στρατηγικής για παράδειγμα με φαρμακευτική αγωγή, ενδοτυμπανική ένεση κορτιζόνης ή γενταμυκίνης, καθώς και τη χειρουργική αποσυμπίεση του ενδολεμφικού σάκου. Για την τελευταία επέμβαση, αν και έχει αμφισβητηθεί, αναφέρεται πως καλύτεροι υποψήφιοι ασθενείς είναι εκείνοι που παρουσιάζουν παθολογικά ηλεκτροκοχλιογραφικά ευρήματα 12. Στο σχήμα 5 παρουσιάζουμε την ηλεκτροκοχλιογραφική καταγραφή σε μια ασθενή με κλινική διάγνωση νόσου Meniere στο (ΔΕ) αυτί που εξετάστηκε στο νευροωτολογικό εργαστήριό μας. Παρατηρούμε στην άνω καμπύλη/διάγραμμα την παθολογική αύξηση του κύματος SP και κατ επέκταση της αναλογίας SP / ΑΡ, γεγονός που είναι ενδεικτικό ενδολεμφικού ύδρωπα στο δεξιό αυτί. Αντίθετα, στην κάτω καμπύλη του φυσιολογικού αριστερού αυτιού φαίνεται πως τα αποτελέσματα είναι Σχήμα 4: Στη νόσο Meniere συχνά παρατηρείται παθολογική αύξηση του κύματος SP. Σχήμα 5: Παθολογική αύξηση του λόγου SP / ΑΡ σε μια 52χρονη ασθενή με νόσο Meniere στο (ΑΡ) ους [κάτω καμπύλη] με τη χρησιμοποίηση ηλεκτροδίων του έξω ακουστικού πόρου. Στον άνω πίνακα διακρίνουμε τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ερεθίσματος και τις συχνότητες του φίλτρου και στον αριστερό πίνακα τα αποτελέσματα της ηλεκτροκοχλιογραφικής καταγραφής στο πάσχoν ους. εντός φυσιολογικών ορίων. 2. Την ενίσχυση (enhancement) του κύματος Ι των προκλητών δυναμικών του εγκεφαλικού στελέχους σε περιπτώσεις απώλειας της ακοής και σε δυσκολία αναγνώρισής του λόγω μη ικανοποιητικής καταγραφής του. 3. Την καταγραφή των δυναμικών (νευροφυσιολογική παρακολούθηση) κατά την διάρκεια χειρουργικών επεμβάσεων στην περιοχή του έσω ωτός και του έσω ακουστικού πόρου 13, Πρόσφατα η ηλεκτροκοχλιογραφία και ειδικότερα η καταγραφή των κοχλιακών μικροφωνικών (CM) κερδίζει έδαφος στην διαγνωστική προσέγγιση της ακουστικής νευροπάθειας. Πιο συγκεκριμένα καταγράφεται εύρωστο CM και απουσία ABR συστατικών/κυμάτων (σε λίγες περιπτώσεις - περίπου 20% - μπορεί να καταγράφεται ένα αδύναμο κύμα V), ενώ παράλληλα παρατηρούνται φυσιολογικές (ή σχεδόν φυσιολογικές) ωτοακουστικές εκπομπές 15. Άλλες λιγότερο δημοφιλείς εφαρμογές της ηλεκτροκοχλιογραφίας είναι οι ακόλουθες: i. Τον προσδιορισμό του ουδού της ακοής, ιδίως στις συχνότητες 3-4 ΚΗz. Ο ουδός πιθανόν να διαφέρει μόνο 5-10 db του τονικού ακουογράμματος. Δεδομένου ότι η εξέταση δεν επηρεάζεται από την γενική αναισθησία, είναι ιδιαιτέρως χρήσιμη στα μικρά παιδιά και σε πάσχοντες από νευρολογικά νοσήματα. ii. Την διάγνωση περιλεμφικού συριγγίου16. Στην EcochG, που δύναται να αντικατοπτρίζει την πίεση της λέμφου στην scala media, υφίστανται αλλαγές στην περίπτωση που μεταβάλλεται η πίεση στην scalae vestibuli και tympani, όπως σε ένα συρίγγιο. iii. Την διάγνωση του συνδρόμου Cogan, στο οποίο παρατηρείται ενίσχυση των αθροιστικών δυναμικών σε σχέση με το εύρος των δυναμικών ενεργείας, εύρημα σύμφωνο με ύπαρξη ενδολεμφικού ύδρωπα, ιδιαίτερα σε περιόδους έξαρσης της συμπτωματολογίας. iv. Την διάγνωση, παρακολούθηση και μετεγχειρητική εκτίμηση ασθενών με σύνδρομο αποκεκαλυμμένου άνω ημικύκλιου σωλήνα (superior semicircular canal dehiscence). Σε μια σειρά ασθενών διαπιστώθηκε παθολογική αύξηση του λόγου SP/AP, η οποία αποκαταστάθηκε μετά από την χειρουργική επέμβαση 17. Άλλη χρήσιμη διαγνωστική ωτονευρολογική εξέταση είναι τα αιθουσαία προκλητά μυογενή δυναμικά (VEMPS) 18,19,20. Βέβαια, παθογνωμονική εξέταση είναι η υψηλής ευκρίνειας αξο- 90

6 νική τομογραφία λιθοειδών. v. Την πρώιμη ανίχνευση και καταγραφή της απώλειας της ακοής μετά από ένα ακουστικό τραύμα 21. vi. Την διερεύνηση για όγκους του έσω ακουστικού πόρου και της γεφυροπαρεγκεφαλιδικής γωνίας, όπως του ακουστικού νευρινώματος. Σε ποσοστό 85% τα δυναμικά ενεργείας είναι ανώμαλα. Δυσλετουργία του κοχλία και του κοχλιακού νεύρου μπορεί να εκτιμηθεί με καταγραφή των κυμάτων CM και AP και σύμφωνα με κάποιους ερευνητές παρέχονται σημαντικές πληροφορίες για να κριθεί με προσέγγιση η πρόγνωση της ακουστικής ικανότητας 22. Εντούτοις η μαγνητική τομογραφίας λιθοειδών αποτελεί αναμφισβήτητα την χρυσή εξέταση για την διάγνωση αυτών των όγκων. vii. Την εκτίμηση ασθενών με ξαφνική απώλεια της ακοής λόγω κατά πλάκας σκλήρυνσης. Σε αυτούς τους ασθενείς διαπιστώθηκαν ανωμαλίες στα δυναμικά ενεργείας, όπως παράταση του λανθάνοντος χρόνου και μη φυσιολογική προσαρμογή χρησιμοποιώντας ερεθίσματα με υψηλή ταχύτητα, ενώ τα κοχλιακά μικροφωνικά και τα αθροιστικά δυναμικά ήταν εντός φυσιολογικών ορίων. Τα παραπάνω πιθανώς να υποδηλώνουν μια διαταραχή του συγχρονισμού στο επίπεδο του πρώτου ακουστικού νευρώνα. Ασφαλώς δεν αντικαθιστούν τις άλλες εξετάσεις και την μαγνητική τομογραφία. Είδη ηλεκτροδίων Τα ηλεκτρόδια που χρησιμοποιούνται για την καταγραφή διαδραματίζουν σπουδαίο ρόλο, επειδή επηρεάζουν άμεσα το μέγεθος του εύρους των παραγόμενων δυναμικών από το έσω ους. Όσο πιο μακριά τοποθετούνται από τον κοχλία, τόσο μικραίνει και το εύρος που καταγράφεται. Για τους παραπάνω λόγους το πιο ιδανικό ηλεκτρόδιο είναι μια ασημένια μπάλα που τοποθετείται πάνω στο δευτερεύοντα τυμπανικό υμένα της στρογγύλης θυρίδας. Είναι ολοφάνερο πως για κλινικούς λόγους αυτό δεν είναι καθόλου πρακτικό. Μπορεί όμως να χρησιμοποιηθεί αυτό το ηλεκτρόδιο σε περιπτώσεις χειρουργικών επεμβάσεων του μέσου ωτός. Σχεδόν παρόμοιας αποτελεσματικότητας θεωρείται η διατυμπανική τεχνική (transtympanic technique - TT), για την οποία χρησιμοποιείται ένα ηλεκτρόδιο - βελόνη (α needle electrode) που διαπερνά την τυμπανική μεμβράνη και τοποθετείται πάνω στο κοχλιακό ακρωτήριο (σχήμα 6). Αυτή η τεχνική απαιτεί αναισθησία της τυμπανικής μεμβράνης και χρήση ωτομικροσκοπίου. Μια εναλλακτική και ιδιαίτερα χρήσιμη τεχνική που 91 Σχήμα 6: Σχηματική αναπαράσταση της θέσης του διατυμπανικού ηλεκτροδίου επί της στρογγύλης θυρίδας. παρακάμπτει πολλές από τις παραπάνω δυσκολίες αποτελεί αυτή κατά την οποία χρησιμοποιούνται ηλεκτρόδια της επιφάνειας της τυμπανικής μεμβράνης (tympanic membrane surface electrode - TM). Είναι σχετικά ανώδυνη και με μικρή δυσφορία από τον ασθενή στις περιπτώσεις που διενεργείται σωστά και με ικανοποιητικά αποτελέσματα όσον αφορά το πλάτος των κυμάτων 23,24. Mια τρίτη, λιγότερο αποτελεσματική, αλλά σαφώς πολύ πιο ανεκτή τεχνική είναι εκείνη κατά την οποία χρησιμοποιούνται ηλεκτρόδια για καταγραφή από το δέρμα του έξω ακουστικού πόρου. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται είτε ηλεκτρόδια επιφανείας εκπτυσσόμενα δίκην φύλλου (expanding leaf-type of surface electrode), είτε αφρώδες ηλεκτρόδια που επικαλύπτονται με αλουμινόχαρτο χρυσού (foam in- Σχήμα 7: Σχηματική αναπαράσταση του αφρώδους ηλεκτροδίου με επικάλυψη αλουμινόχαρτου χρυσού του έξω ακουστικού πόρου.

7 sert earphone covered with gold foil) (σχήμα 7). Τέλος, υπάρχουν τα ηλεκτρόδια επιφανείας που εφαρμόζουν είτε στην μαστοειδή απόφυση, είτε στο λοβίο του εξετάζοντος ωτός. Τα παραγόμενα όμως δυναμικά είναι ακόμα πιο ασθενή από αυτά που παράγονται με τα ηλεκτρόδια του ΕΑΠ. Σχήμα 9 : Φυσιολογικό EcochGm με την χρήση tone bursts. Σχήμα 8: Δύο διαφορετικοί τρόποι μέτρησης των κυμάτων SP και AP, ανάλογα με την χρησιμοποιούμενη μέθοδο - τύπο ηλεκτροδίων και την εμπειρία των ερευνητών. Αναλυση του ηλεκτροκοχλιογραφηματος Στο σχήμα 8 απεικονίζεται ένα φυσιολογικό ηλεκτροκοχλιογράφημα (EcochGm) μετά από ερεθισμό με ηχητικά clicks με alternating polarity για την καλύτερη ενίσχυση των κυμάτων SP και AP. Για την εξωτυμπανική - ΕΤ - EcochG είναι προτιμότερη η μέτρηση τoυ απόλυτου ή του από κορυφή σε κορυφή ( absolute or peak - to - peak ) πλάτους των κυμάτων όπως φαίνεται στο αριστερό διάγραμμα. Σε αντίθεση με το παραπάνω, στην διατυμπανική - ΤΤ - EcochG πολλοί ερευνητές χρησιμοποιούν ως σημείο αναφοράς την βασική γραμμή (baseline), όπως χαρακτηριστικά αποτυπώνεται στο δεξιό διάγραμμα 25. Στο σχήμα 9 αποτυπώνεται ένα φυσιολογικό EcochGm με την χρησιμοποίηση 2 KHz tone bursts με alternating polarity. Παρατηρούμε ότι το κύμα AP και η πρώτη αρνητική του κορυφή Ν1 εμφανίζεται στο ξεκίνημα σχεδόν της απάντησης. Τα αθροιστικά δυναμικά SP επιμένουν-διαρκούν τόσο χρόνο όσο και το ερέθισμα, σε αντίθεση με τα click - evoked ερεθίσματα στα οποία το SP φαίνεται σαν ένας ώμος πάνω στο κύμα AP. Σε αυτήν την περίπτωση το πλάτος/ μέγεθος του κύματος SP το μετράμε στο μέσον της απάντησης (σημείο Β) για να ελαχιστοποιήσουμε την επίδραση του AP, με σημείο αναφοράς στην βασική 92 μεμβράνη (σημείο Α). Μια σχετικά πρόσφατη προσπάθεια στην κατεύθυνση αύξησης της διαγνωστικής ευαισθησίας της ηλεκτροκοχλιογραφίας βασίζεται στην μέτρηση της περιοχή του λόγου SP/AP (SP/AP area ratio), λαμβάνοντας υπόψιν τον συνδυασμό του πλάτους και την χρονική διάρκεια των κυμάτων. Αυτή η προσέγγιση απεικονίζεται στα σχήματα 10 και 11 και υποστηρίζεται από τους συγγραφείς πως είναι πιο ευαίσθητη από εκείνη προσδιορισμού του λόγου SP/AP 26. Αντιθέτως, άλλοι ισχυρίζονται πως αυτή η μέθοδος εκτίμησης ασθενών με νόσο Meniere διενεργώντας διατυμπανική ηλεκτροκοχλιογραφία είναι λιγότερο ευαίσθητη από Σχήμα 10: Μέθοδος προσδιορισμού της περιοχής του λόγου SP/AP (SP/AP area ratio).

8 Σχήμα 11 : Παράδειγμα μέτρησης της περιοχής του λόγου SP/ AP (SP/ AP area ratio). εκείνη του προσδιορισμού του λόγου SP/AP 27. Άλλη τεχνική μέτρησης - λιγότερο δημοφιλής - είναι η συσχέτιση του πλάτους, του λανθάνοντα χρόνου, καθώς και της κλίσης των καταγεγραμμένων κυμάτων. Αυτή αναφέρεται ως γραφική μέτρηση της γωνίας (Graphic Angle Measurement - GAM) τεχνική 28. Βασίζεται στη μέτρηση της γωνίας μεταξύ δύο διασταυρούμενων γραμμών: μιας που ενώνει τις κορυφές των κυμάτων AP και SP και μιας δεύτερης που φέρεται κάθετα από την κορυφή του SP (σχήμα 12). Οι φυσιολογικές τιμές κυμαίνονται μεταξύ 102 ο και 158 ο. Συμπερασμα Στις μέρες μας η ηλεκτροκοχλιογραφία δεν αποτελεί χρήσιμη διαγνωστική εξέταση μόνον για τη νόσο Meniere, αλλά και για μια άλλη σειρά νοσολογικών οντοτήτων και κλινικών εφαγμογών. Η διαδικασία που θα ακολουθηθεί και ειδικότερα ο τύπος των ηλεκτροδίων που θα χρησιμοποιηθεί εξαρτάται από μια ποικιλία παραγόντων, όπως για παράδειγμα η κατάσταση της ακοής του ασθενούς (με τη χρησιμοποίηση εξωτυμπανικών ηλεκτροδίων σε μεγάλου βαθμού βαρηκοΐα είναι συχνά δυσχερής ή αδύνατη η καταγραφή των κυμάτων), η ηλικία του ασθενούς (βρέφη-παιδιάενήλικες) και η διαθεσιμότητα του τεχνικού υλικού που απαιτείται. Έμφαση δίδεται την σύγχρονη εποχή στην επίτευξη της εξασφάλισης ενός όσο το δυνατόν πιο αξιόπιστου αποτελέσματος με την ταυτόχρονη άνεση και ασφάλεια του ασθενούς. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Σχήμα 12: Διάγραμμα για την τεχνική «γραφική μέτρηση της γωνίας» (Graphic Angle Measurement GAM) Ruben RJ, Bordley JE, Nager GT, Sekula J, Knickerbocker GG, Fisch U. Human cochlea responses to sound stimuli.ann Otol Rhinol Laryngol 1960;69: Yoshie N, Ohashi T, Suzuki T. Non-surgical recording of auditory nerve action potentials in man. Laryngoscope 1967;77: Aran JM, Le Bert G. Cochlear nervous responses in man: image of the function of the ear and a new test for objective audiometry. Rev Laryngol Otol Rhinol 1968;89: Sohmer H, Feinmesser M.Cochlear action potentials recorded from the external ear in man. Ann Otol Rhinol Laryngol 1967;76: Coats AC, Dickey JR. Nonsurgical recording of human auditory nerve action potentials and cochlear microphonics. Ann Otol Rhinol Laryngol 1970;79: Cullen JK Jr, Ellis MS, Berlin CI, Lousteau RJ. Human acoustic nerve action potential recordings from the tympanic membrane without anesthesia. Acta Otolaryngol 1972;74: Nowosielski JE, Redhead TJ, Kattula SP. Extratympanic electrocochleography with a conductive fluid and flexible electrode. Br J Audiol 1991;25: Nishida H, Komatsuzaki A, Noguchi Y. A new electrode (HN-5) for CM measurement in extratympanic electrocochleography. Audiology 1998;37: Musiek FE, Baran JA. Canal electrode electrocochleography in patients with absent wave I ABRs. Otolaryngol Head Neck Surg 1990;103: Palmer AR, Russell IJ. Phase-locking in the cochlear nerve of the guinea-pig and

9 its relation to the receptor potential of inner hair-cells. Hear Res 1986;24: Weber PC, Adkins WY Jr. The differential diagnosis of Meniere's disease. Otolaryngol Clin North Am 1997;30: Gibson WP, Moffat DA, Ramsden RT. Clinical electrocochleography in the diagnosis and management of Meniere's disorder. Audiology 1977;16: Ferraro JA, Krishnan G. Cochlear potentials in clinical audiology. Audiol Neurootol 1997;2: Ruth RA, Lambert PR, Ferraro JA. Electrocochleography: methods and clinical applications. Am J Otol 1988;9 Suppl: Anastasio AR, Alvarenga Kde F, Costa Filho OA. Extratympanic electrocochleography in the diagnosis of auditory neuropathy/auditory dyssynchrony. Braz J Otorhinolaryngol 2008;74: Sass K, Densert B, Magnusson M. Transtympanic electrocochleography in the assessment of perilymphatic fistulas. Audiol Neurootol 1997;2: Arts HA, Adams ME, Telian SA, El-Kashlan H, Kileny PR. Reversible electrocochleographic abnormalities in superior canal dehiscence. Otol Neurotol 2009;30: Brantberg K, Bergenius J, Tribukait A. Vestibular-evoked myogenic potentials in patients with dehiscence of the superior semicircular canal. Acta Otolaryngol 1999;119: Brantberg K, Verrecchia L. Testing vestibular-evoked myogenic potentials with 90- db clicks is effective in the diagnosis of superior canal dehiscence syndrome. Audiol Neurootol 2009;14: Streubel SO, Cremer PD, Carey JP, Weg N, Minor LB. Vestibular-evoked myogenic potentials in the diagnosis of superior canal dehiscence syndrome. Acta Otolaryngol Suppl 2001;545: Nam EC, Won JY. Extratympanic electrocochleographic changes on noise-induced temporary threshold shift. Otolaryngol Head Neck Surg 2004;130: Yokoyama K, Nishida H, Noguchi Y, Komatsuzaki A. Hearing impairment in patients with acoustic neuroma--analysis by electrocochleography. Auris Nasus Larynx 1999;26: Ferraro JA, Thedinger BS, Mediavilla SJ, Blackwell WL. Human summating potential to tone bursts: observations on tympanic membrane versus promontory recordings in the same patients. J Am Acad Audiol 1994;5: Schoonhoven R, Fabius MA, Grote JJ. Input/output curves to tone bursts and clicks in extratympanic and transtympanic electrocochleography. Ear Hear 1995;16: Νικολόπουλος Θ. Ηλεκτροκοχλιογραφία. Σε: Σισμάνης-Αθανασιάδης Α (ed.). Ωτολογία Νευροωτολογία. Τόμος Α. Αθήνα: Παρισιάνου ΑΕ, 2009: Ferraro JA, Tibbils RP. SP/AP area ratio in the diagnosis of Meniere's disease. Am J Audiol 1999;8: Baba A, Takasaki K, Tanaka F, Tsukasaki N, Kumagami H, Takahashi H. Amplitude and area ratios of summating potential/action potential (SP/AP) in Meniere's disease. Acta Otolaryngol 2009;129: Mustafa MW. Graphic Angle Measurement (GAM) technique in electrocochleography: A novel reliable tool. Internet J Otorhinolaryngol 2004;3:1. 94

AKOH HXOΣ. ένταση. τόνος. Χροιά : πολυπλοκότητα ηχητικών κυµάτων.

AKOH HXOΣ. ένταση. τόνος. Χροιά : πολυπλοκότητα ηχητικών κυµάτων. AKOH HXOΣ ένταση τόνος Χροιά : πολυπλοκότητα ηχητικών κυµάτων. Ακουστό φάσµα : 20-20000 Hz (συνήθως 1000-4000 Hz) Φάσµα ήχου για την κατανόηση της οµιλίας: 200-2000 Hz ΜΕΤΑ ΟΣΗ ΤΟΥ ΗΧΟΥ ΣΤΟ ΟΥΣ Έξω ους

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ

ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Έξω Ους, Μέσω Ους, Έσω Ους Έξω Ους, Μέσω Ους: μετάδοση ηχητικών κυμάτων Έσω Ους: Όργανο Ακοής και Ισορροπίας Ανατομία του ωτός ΕΞΩ ΟΥΣ α) Πτερύγιο, β)έξω ακουστικός πόρος

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΤΟΜΙΑ του ΩΤΟΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ

ΑΝΑΤΟΜΙΑ του ΩΤΟΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑ του ΩΤΟΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Έξω Ους, Μέσω Ους, Έσω Ους Έξω Ους, Μέσω Ους: μετάδοση ηχητικών κυμάτων Έσω Ους: Όργανο Ακοής και Ισορροπίας ΕΞΩ ΟΥΣ α) Πτερύγιο β) Έξω ακουστικός

Διαβάστε περισσότερα

Νευροαισθητήρια Βαρηκοΐα

Νευροαισθητήρια Βαρηκοΐα Εθνκό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Νευροαισθητήρια Βαρηκοΐα Βασικές Έννοιες Θάνος Μπίμπας Επ. Καθηγητής ΕΚΠΑ Hon. Reader UCL Ear InsOtute Διαταραχές Φωνής & Ακοής στις Ερμηνευτικές Τέχνες Η ιστορία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ

ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Έξω Ους, Μέσω Ους, Έσω Ους Έξω Ους, Μέσω Ους: μετάδοση ηχητικών κυμάτων Έσω Ους: Όργανο Ακοής και Ισορροπίας ΕΞΩ ΟΥΣ α) Πτερύγιο, β)έξω ακουστικός πόρος (οστέινη και χόνδρινη

Διαβάστε περισσότερα

AKOH Απ. Χατζηευθυμίου Αν Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Μάρτιος 2018

AKOH Απ. Χατζηευθυμίου Αν Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Μάρτιος 2018 AKOH Απ. Χατζηευθυμίου Αν Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Μάρτιος 2018 ΗΧΗΤΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ Ο ήχος χρειάζεται ένα μέσον για να μεταδοθεί, πχ αέρα. Προκαλεί δόνηση των μορίων του αέρα. Η συχνότητα δόνησης καθορίζει

Διαβάστε περισσότερα

03_00_GERBESIOTIS02-OK-6:MASTER ORL 09/02/2010 12:11 ΜΜ Page 154

03_00_GERBESIOTIS02-OK-6:MASTER ORL 09/02/2010 12:11 ΜΜ Page 154 03_00_GERBESIOTIS02-OK-6:MASTER ORL 09/02/2010 12:11 ΜΜ Page 154 Π. Γκερμπεσιώτης Θ. Νικολόπουλος Δ. Ασημακόπουλος Λ. Πρέζας Ν. Παπαδημητρίου Ν. Τσίλης Α. Τζαγκαρουλάκης Β Ωτορινολαρυγγολογική Κλινική

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή εργασία ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ ΧΡΥΣΟΒΑΛΑΝΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΛΕΜΕΣΟΣ 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Μηχανικά και ηλεκτρικά φαινόμενα της ακουστικής λειτουργίας Αντικειμενική ακουομετρία & ακουστική νευροπάθεια

Μηχανικά και ηλεκτρικά φαινόμενα της ακουστικής λειτουργίας Αντικειμενική ακουομετρία & ακουστική νευροπάθεια Μηχανικά και ηλεκτρικά φαινόμενα της ακουστικής λειτουργίας Αντικειμενική ακουομετρία & ακουστική νευροπάθεια ΑΝΕΣΤΗΣ ΨΗΦΙ ΗΣ Αν. Καθηγητής Ωτορινολαρυγγολογίας ΑΠΘ, Πανεπιστημιακή ΩΡΛ Κλινική Νοσοκομείο

Διαβάστε περισσότερα

στοιχεία ανατομικής του συστήματος της ακοής και της ισορροπίας

στοιχεία ανατομικής του συστήματος της ακοής και της ισορροπίας 1 Κλινικά στοιχεία ανατομικής του συστήματος της ακοής και της ισορροπίας Το σύστημα ακοής αποτελείται από δύο μεγάλα τμήματα, την περιφερική και την κεντρική ακουστική οδό. Η περιφερική ακουστική οδός

Διαβάστε περισσότερα

Mitomycin C application for the prevention of postoperative synechiae formation at the anterior commissure.

Mitomycin C application for the prevention of postoperative synechiae formation at the anterior commissure. Otorhinolaryngologia - Head and Neck Surgery Issue 50, October - November - December 2012, pages 18-22 ORIGINAL REVIEW ARITCLE Mitomycin C application for the prevention of postoperative synechiae formation

Διαβάστε περισσότερα

Το όργανο της ακοής και της ισορροπίας.

Το όργανο της ακοής και της ισορροπίας. Σημειώσεις Προβολής: 1. Στις διαφάνειες, όπου υπάρχουν υπογραμμισμένες λέξεις (υπερσύνδεση), σημαίνει ότι, πατώντας την λέξη, πηγαίνεις σε άλλη, κρυφή σελίδα. Για να επιστρέψεις στην προηγούμενη πατάς

Διαβάστε περισσότερα

ΘΟΡΥΒΟΣ. Λεοτσινίδης Μιχάλης Καθηγητής Υγιεινής

ΘΟΡΥΒΟΣ. Λεοτσινίδης Μιχάλης Καθηγητής Υγιεινής ΘΟΡΥΒΟΣ Λεοτσινίδης Μιχάλης Καθηγητής Υγιεινής ΟΡΙΣΜΟΣ Θόρυβος είναι κάθε ανεπιθύμητος ήχος. Ήχος είναι το αίτιο που διεγείρει το αισθητήριο της ακοής. Δημιουργία θορύβου Οι ήχοι δημιουργούνται όταν ένα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ TMHMA AKOOΛΟΓΙΑΣ - ΝΕΥΡΟΩΤΟΛΟΓΙΑΣ Το αυτί είναι ένα όργανο που εξυπηρετεί δύο λειτουργίες στον ανθρώπινο οργανισµό: η µία είναι η αίσθηση

Διαβάστε περισσότερα

Παιδί βαρήκοο ή με διαταραχή στο φάσμα του αυτισμού;

Παιδί βαρήκοο ή με διαταραχή στο φάσμα του αυτισμού; ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ / ORIGINAL ARTICLE Παιδί βαρήκοο ή με διαταραχή στο φάσμα του αυτισμού; Hard of hearing child or suffering from autism spectrum disorder? Χειμώνα Θ 1 Βλατάκη Μ 2 Πρώιμος Ε 1 Παπουτσάκη

Διαβάστε περισσότερα

Αισθητήρια όργανα Αισθήσεις

Αισθητήρια όργανα Αισθήσεις Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 10 Αισθητήρια όργανα Αισθήσεις Ειδικές Αισθήσεις Όραση Ακοή Δομή του οφθαλμικού βολβού Οφθαλμικός βολβός Σκληρός χιτώνας Χοριοειδής χιτώνας Αμφιβληστροειδής χιτώνας Μ.Ντάνος Σκληρός

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικά Αισθητήρια Όργανα

Ειδικά Αισθητήρια Όργανα Ειδικά Αισθητήρια Όργανα Ους Σοφία Χαβάκη Λέκτορας Εργαστήριο Ιστολογίας-Εμβρυολογίας ΤΟ ΟΥΣ Έξω Μέσο Έσω ΕΞΩ ΟΥΣ Πτερύγιο: τριχοφόρο δέρμα + ελαστικός χόνδρος Έξω ακουστικός πόρος: τριχοφόρο δέρμα με

Διαβάστε περισσότερα

Η πολύ σημαντική λειτουργία για τον άνθρωπο

Η πολύ σημαντική λειτουργία για τον άνθρωπο Η πολύ σημαντική λειτουργία για τον άνθρωπο Ίλιγγος και προβλήματα ισορροπίας Η ισορροπία είναι πολύ σημαντική λειτουργία για τον άνθρωπο. Για να κατανοήσουμε τις διάφορες παθήσεις που επηρεάζουν την ισορροπία,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΟΛΙΣΘΗΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΜΑΚΡΟΥΦΗ ΤΩΝ ΟΔΟΔΤΡΩΜΑΤΩΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΟΛΙΣΘΗΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΜΑΚΡΟΥΦΗ ΤΩΝ ΟΔΟΔΤΡΩΜΑΤΩΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Πτυχιακή εργασία ΟΛΙΣΘΗΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΜΑΚΡΟΥΦΗ ΤΩΝ ΟΔΟΔΤΡΩΜΑΤΩΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ Χριστοδούλου Αντρέας Λεμεσός 2014 2 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Δρ.Κων. Κων.Λαμπρόπουλος. Χειρουργός ΩΡΛ Φωνίατρος Πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου

Δρ.Κων. Κων.Λαμπρόπουλος. Χειρουργός ΩΡΛ Φωνίατρος Πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου Δρ.Κων Κων.Λαμπρόπουλος Χειρουργός ΩΡΛ Φωνίατρος Πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου Πρόεδρος Ελληνικής Φωνιατρικής Εταιρείας Αθήνα, 17 νοεμβρίου 2010 πέντε αισθήσεις όραση αφή όσφρηση γεύση ακοή η ακοή

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή εργασία ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΕΩΝΙΔΟΥ Λεμεσός, 2012 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ

Διαβάστε περισσότερα

V Chalkiadakis A Vassiliou A Dimitriou P Maragoudakis N Papadimitriou A Komis D Kandiloros T Nikolopoulos

V Chalkiadakis A Vassiliou A Dimitriou P Maragoudakis N Papadimitriou A Komis D Kandiloros T Nikolopoulos Β Χαλκιαδάκης Α Βασιλείου Α Δημητρίου Π Μαραγκουδάκης Ν Παπαδημητρίου A Κόμις Δ Κανδηλώρος Θ Νικολόπουλος Β Ωτορινολαρυγγολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθήνας, Αττικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο. Διευθυντής

Διαβάστε περισσότερα

Προληπτική Μαστογραφία Ανακαλύπτοντας το DCIS. Ιωάννης Θ. Νατσιόπουλος Ειδικός Χειρουργός Μαστού

Προληπτική Μαστογραφία Ανακαλύπτοντας το DCIS. Ιωάννης Θ. Νατσιόπουλος Ειδικός Χειρουργός Μαστού Προληπτική Μαστογραφία Ανακαλύπτοντας το DCIS Ιωάννης Θ. Νατσιόπουλος Ειδικός Χειρουργός Μαστού Ductal Carcinoma in Situ Πορογενές καρκίνωμα in Situ In Situ = επί τόπου Τοπικό πορογενές καρκίνωμα; Ductal

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή διατριβή. Ονοματεπώνυμο: Αργυρώ Ιωάννου. Επιβλέπων καθηγητής: Δρ. Αντρέας Χαραλάμπους

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή διατριβή. Ονοματεπώνυμο: Αργυρώ Ιωάννου. Επιβλέπων καθηγητής: Δρ. Αντρέας Χαραλάμπους ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή διατριβή Διερεύνηση της αποτελεσματικότητας εναλλακτικών και συμπληρωματικών τεχνικών στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής σε άτομα με καρκίνο

Διαβάστε περισσότερα

Οι απόψεις και τα συμπεράσματα που περιέχονται σε αυτό το έγγραφο, εκφράζουν τον συγγραφέα και δεν πρέπει να ερμηνευτεί ότι αντιπροσωπεύουν τις

Οι απόψεις και τα συμπεράσματα που περιέχονται σε αυτό το έγγραφο, εκφράζουν τον συγγραφέα και δεν πρέπει να ερμηνευτεί ότι αντιπροσωπεύουν τις Οι απόψεις και τα συμπεράσματα που περιέχονται σε αυτό το έγγραφο, εκφράζουν τον συγγραφέα και δεν πρέπει να ερμηνευτεί ότι αντιπροσωπεύουν τις επίσημες θέσεις των εξεταστών. i ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Η παρούσα

Διαβάστε περισσότερα

Μέτρηση του κνημοβραχιόνιου δείκτη, ΤcPO 2, δακτυλικών πιέσεων. Ιωάννα Ελευθεριάδου Επιστημονικός Συνεργάτης Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ Λαϊκό

Μέτρηση του κνημοβραχιόνιου δείκτη, ΤcPO 2, δακτυλικών πιέσεων. Ιωάννα Ελευθεριάδου Επιστημονικός Συνεργάτης Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ Λαϊκό Μέτρηση του κνημοβραχιόνιου δείκτη, ΤcPO 2, δακτυλικών πιέσεων Ιωάννα Ελευθεριάδου Επιστημονικός Συνεργάτης Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ Λαϊκό Περιφερική αγγειοπάθεια και σακχαρώδης διαβήτης Μια από τις κύριες

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΙΛΙΓΓΟΥ ΣΤΗΝ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑ

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΙΛΙΓΓΟΥ ΣΤΗΝ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ Νευρολογική Κλινική Γενικού Νοσοκομείου «Πολυκλινική», Αθήνα. Εισαγωγή Ο ίλιγγος, ένα συνηθέστατο αίτιο προσέλευσης ασθενών στο ιατρείο της εφημερίας, συχνά υποκρύπτει επείγουσες καταστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΛΕΚΤΙΚΗ ΑΠΡΑΞΙΑ

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΛΕΚΤΙΚΗ ΑΠΡΑΞΙΑ Σχολή Επιστημών Υγείας Πτυχιακή εργασία ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΛΕΚΤΙΚΗ ΑΠΡΑΞΙΑ Χαρίκλεια Χαρωνίτη Λεμεσός, Μάϊος 2018 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

7. Μικρόφωνα ΗΧΗΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Ι

7. Μικρόφωνα ΗΧΗΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Ι 7. Μικρόφωνα 1 Μικρόφωνα Το μικρόφωνο είναι μια συσκευή που μετατρέπει τα ηχητικά κύματα σε ηλεκτρικά σήματα. Στα περισσότερα μικρόφωνα τα ηχητικά κύματα προσπίπτουν σε μια μεμβράνη που ονομάζεται διάφραγμα

Διαβάστε περισσότερα

ηλεκτροφυσιολογία της όρασης

ηλεκτροφυσιολογία της όρασης ηλεκτροφυσιολογία της όρασης www.ophthalmica.gr IΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ Ινστιτούτο Ophthalmica & εργαστήριο Ηλεκτροφυσιολογίας Στο εργαστήριο Ηλεκτροφυσιολογίας της όρασης πραγματοποιούνται

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ήχος ως Σήμα & η Ακουστική Οδός ως Σύστημα

Ο Ήχος ως Σήμα & η Ακουστική Οδός ως Σύστημα Εθνκό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Ο Ήχος ως Σήμα & η Ακουστική Οδός ως Σύστημα Βασικές Έννοιες Θάνος Μπίμπας Επ. Καθηγητής ΕΚΠΑ Hon. Reader UCL Ear InsUtute Διαταραχές Φωνής & Ακοής στις Ερμηνευτικές

Διαβάστε περισσότερα

Πτυχιακή εργασία Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΧΡΟΝΙΟ ΑΣΘΜΑ

Πτυχιακή εργασία Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΧΡΟΝΙΟ ΑΣΘΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Πτυχιακή εργασία Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΧΡΟΝΙΟ ΑΣΘΜΑ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΛΟΙΖΟΥ ΑΡΙΘΜΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

2. Να ονομάσετε τους διαφορετικούς τύπους υποδοχέων που συναντάμε στο ανθρώπινο σώμα και να καταγράψετε τις αλλαγές που ανιχνεύουν:

2. Να ονομάσετε τους διαφορετικούς τύπους υποδοχέων που συναντάμε στο ανθρώπινο σώμα και να καταγράψετε τις αλλαγές που ανιχνεύουν: ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ 10 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ «ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ-ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ» ΜΕΡΟΣ Α: ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ 1. Τι είναι οι υποδοχείς και ποιος είναι ο ρόλος τους; 2. Να ονομάσετε τους διαφορετικούς τύπους υποδοχέων που

Διαβάστε περισσότερα

Υπεύθυνος αλληλογραφίας: Δρ. Θεογνωσία Χειμώνα Αγ. Μαρίνας 63, 73300 Κόκκινο Μετόχι, Μουρνιές, Χανιά. Email: chimonath@yahoo.gr

Υπεύθυνος αλληλογραφίας: Δρ. Θεογνωσία Χειμώνα Αγ. Μαρίνας 63, 73300 Κόκκινο Μετόχι, Μουρνιές, Χανιά. Email: chimonath@yahoo.gr Χειμώνα Θ 1 Κιαγιαδάκη Δ 1 Πρώιμος Ε 1 Σεφερλής Φ 1 Μαρουδιάς Ν 2 Παπαδάκης Χ 1 1. ΩΡΛ Τμήμα Γενικού Νοσοκομείου Χανίων, Χανιά. 2. ΩΡΛ Τμήμα Κωνσταντοπούλειου Γενικού Νοσοκομείου Ν. Ιωνίας. Συσχέτιση των

Διαβάστε περισσότερα

Ο νοσηλευτικός ρόλος στην πρόληψη του μελανώματος

Ο νοσηλευτικός ρόλος στην πρόληψη του μελανώματος ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή διατριβή Ο νοσηλευτικός ρόλος στην πρόληψη του μελανώματος Ονοματεπώνυμο: Αρτέμης Παναγιώτου Επιβλέπων καθηγητής: Δρ. Αντρέας Χαραλάμπους

Διαβάστε περισσότερα

Από τους πιο σημαντικούς ελέγχους που πρέπει να κάνουμε πολύ συχνά μέχρι μια συγκεκριμένη ηλικία του παιδιού είναι η σωματική του ανάπτυξη!

Από τους πιο σημαντικούς ελέγχους που πρέπει να κάνουμε πολύ συχνά μέχρι μια συγκεκριμένη ηλικία του παιδιού είναι η σωματική του ανάπτυξη! Από τους πιο σημαντικούς ελέγχους που πρέπει να κάνουμε πολύ συχνά μέχρι μια συγκεκριμένη ηλικία του παιδιού είναι η σωματική του ανάπτυξη! Το ύψος του, το βάρος, η περίμετρος των σημείων του σώματος του

Διαβάστε περισσότερα

Αισθητικοί Υποδοχείς. Ντελής Κων/νος MD, PHD Ρευματολόγος

Αισθητικοί Υποδοχείς. Ντελής Κων/νος MD, PHD Ρευματολόγος Αισθητικοί Υποδοχείς Ντελής Κων/νος MD, PHD Ρευματολόγος Νευρικες Απολήξεις Αισθητικοί υποδοχείς Θερμουποδοχείς Μηχανουποδοχείς Χημειουποδοχείς Ηλεκτρομαγνητικοί υποδοχείς Υποδοχείς ιστικής βλάβης Δέρμα

Διαβάστε περισσότερα

Συνιστώνται για... Οι δονήσεις είναι αποτελεσματικές...

Συνιστώνται για... Οι δονήσεις είναι αποτελεσματικές... ΠΕΔΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Εκφυλιστικές αλλοιώσεις Αγγειακές παθήσεις Παθολογίες των πνευμόνων Ουρο-γυναικολογικές διαταραχές Καρδιακές παθήσεις Παθολογίες σπονδυλικής στήλης Παθολογίες αρθρώσεων Παθολογίες συνδέσμων

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου Ενότητα 3 : Φυσιολογία ακοής (Μέρος Α ) Ναυσικά Ζιάβρα 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Κεφάλαιο 2 Εμβρυολογία Φυλογενεση Εμβρυολογια Εξω αυτι Μεσο αυτι Εσω αυτι

Περιεχόμενα. Κεφάλαιο 2 Εμβρυολογία Φυλογενεση Εμβρυολογια Εξω αυτι Μεσο αυτι Εσω αυτι Περιεχόμενα Κεφάλαιο 1 Φυσική του ήχου Στοιχεια ακουστικης Στοιχεια ψυχοακουστικης Ακουστότητα Περιοχή και όρια ακουστότητας Ύψος καθαρων τόνων Μετήχηση Διαφορικοί ουδοί Aκοή και χρόνος Σχέση διάρκειας

Διαβάστε περισσότερα

14-Σεπτ-2009 ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΆ ΦΗΜΑ. Χαρακτηριστικά, εντολές εισόδου

14-Σεπτ-2009 ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΆ ΦΗΜΑ. Χαρακτηριστικά, εντολές εισόδου 3. 1 ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΆ ΦΗΜΑ Χαρακτηριστικά, εντολές εισόδου ΠΕΡΙΟΧΈΣ ΕΓΚΕΦΆΛΟΥ (από www.aph.org/cvi/brain.html) (από www.emc.maricopa.edu) 2 ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΆΦΗΜΑ (ΗΕΓ) Εικόνα από: www.deymed.com 3 ΜΗ-ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΉ

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Ηλεκτροθεραπείας Φυσική του Ηλεκτρισμού Ηλεκτροφυσιολογία Γαλβανικά ρεύματα Παλμικά-εναλλασσόμενα ρεύματα Μαγνητικά πεδία Υπέρηχοι Ακτινοβολιες

Αρχές Ηλεκτροθεραπείας Φυσική του Ηλεκτρισμού Ηλεκτροφυσιολογία Γαλβανικά ρεύματα Παλμικά-εναλλασσόμενα ρεύματα Μαγνητικά πεδία Υπέρηχοι Ακτινοβολιες Περιεχόμενα μαθήματος Αρχές Ηλεκτροθεραπείας Φυσική του Ηλεκτρισμού Ηλεκτροφυσιολογία Γαλβανικά ρεύματα Παλμικά-εναλλασσόμενα ρεύματα Μαγνητικά πεδία Υπέρηχοι Ακτινοβολιες - Laser Θερμοθεραπεία Υδροθεραπεία

Διαβάστε περισσότερα

Η συμβολή των απεικονιστικών μεθόδων στη διάγνωση μαθησιακών και αναπτυξιακών διαταραχών. Φοιτήτρια: Νούσια Αναστασία

Η συμβολή των απεικονιστικών μεθόδων στη διάγνωση μαθησιακών και αναπτυξιακών διαταραχών. Φοιτήτρια: Νούσια Αναστασία Η συμβολή των απεικονιστικών μεθόδων στη διάγνωση μαθησιακών και αναπτυξιακών διαταραχών Φοιτήτρια: Νούσια Αναστασία Απεικονιστικές μέθοδοι Οι νευροαπεικονιστικές μέθοδοι εμπίπτουν σε δύο μεγάλες κατηγορίες:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΒΟΥΡΗΣ Ν. ΙΩΑΝΝΗΣ. ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΩΤΟΡΙΝΟΛΑΡΥΓΓΟΛΟΓΟΣ ΠΑΙΔΩΝ & ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ ΩΡΛ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ METROPOLITAN www.orl-peiraias.

ΑΒΟΥΡΗΣ Ν. ΙΩΑΝΝΗΣ. ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΩΤΟΡΙΝΟΛΑΡΥΓΓΟΛΟΓΟΣ ΠΑΙΔΩΝ & ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ ΩΡΛ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ METROPOLITAN www.orl-peiraias. ΑΒΟΥΡΗΣ Ν. ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΩΤΟΡΙΝΟΛΑΡΥΓΓΟΛΟΓΟΣ ΠΑΙΔΩΝ & ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ ΩΡΛ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ METROPOLITAN ΕΜΒΟΕΣ ΩΤΩΝ Ορισμός - επιδημιολογία Με τον όρο εμβοές εννοούμε την αντίληψη ήχων κατά

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή εργασία ΤΟ ΚΑΠΜΝΙΣΜΑ ΩΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟΥΣ ΑΝΔΡΕΣ Κατσαρής Γιάγκος Λεμεσός 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑ

ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑ Γενικές Αρχές Απεικόνισης 1 Κ. Χατζημιχαήλ ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑ Καλώς ήλθατε..δεν ξεχνώ Ιατρική Απεικόνιση-Υπερηχογραφία Υπέρηχοι Για τη διάδοση απαιτείται

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΑΝΑΚΛΙΣΕΩΣ. Π Φλεβάρη. Β Πανεπιστηµιακή Καρδιολογική Κλινική, Νοσοκοµείο Αττικόν, Αθήνα

ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΑΝΑΚΛΙΣΕΩΣ. Π Φλεβάρη. Β Πανεπιστηµιακή Καρδιολογική Κλινική, Νοσοκοµείο Αττικόν, Αθήνα ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΑΝΑΚΛΙΣΕΩΣ Π Φλεβάρη Β Πανεπιστηµιακή Καρδιολογική Κλινική, Νοσοκοµείο Αττικόν, Αθήνα Φυσιολογική βάση DIAGNOSTIC YIELD OF VARIOUS TESTS IN 308 PATIENTS WITH A FINAL DIAGNOSIS ACCORDING TO ESC

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ ΣΕ ΕΦΗΒΟΥΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ ΣΕ ΕΦΗΒΟΥΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή εργασία ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ ΣΕ ΕΦΗΒΟΥΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ Φίλιππος Λουκά Λεμεσός 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Προϊόντα Edwards Lifesciences

Προϊόντα Edwards Lifesciences Προϊόντα Edwards Lifesciences Τεχνικά χαρακτηριστικά και κλινικές μελέτες Τεχνολογίες Edwards Lifesciences Το 70% των προϊόντων αιμοδυναμικού ελέγχου που χρησιμοποιoύνται παγκοσμίως είναι Edwards. Η Edwards

Διαβάστε περισσότερα

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΑΥΤΙΟΥ

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΑΥΤΙΟΥ ΦΥΣΙΙΚΗ ΤΗΣ ΑΚΟΗΣ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα δύο βασικά συστήµατα παραγωγής και ανίχνευσης του ήχου στον άνθρωπο είναι αφενός ο λάρυγγας και οι στοµατικές κοιλότητες, που αποτελούν τη φυσική πηγή του ήχου, και αφετέρου

Διαβάστε περισσότερα

Είναι γεγονός ότι μία από τις πλέον σημαντικές ανακαλύψεις

Είναι γεγονός ότι μία από τις πλέον σημαντικές ανακαλύψεις Ωτορινολαρυγγολογία - Χειρουργική Κεφαλής & Τραχήλου: τεύχος 29, Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2007, σελίδες 27-31 Invited Article Δέκα χρόνια εμπειρίας στα κοχλιακά εμφυτεύματα ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΑΝΙΗΛΙΔΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Amplitude Mode, A - Mode

Amplitude Mode, A - Mode US TPA Amplitude Mode, A - Mode 1. Κεφαλή Υπερήχων, 2. Εκπεμπόμενη δέσμη, 3. Ηχοανακλαστικές επιφάνειες, 4. Επιστρεφόμενη Ηχώ 5. Απεικόνιση Αφετηρία για την εξέλιξη... Βασικές αρχές: Απεικόνιση ως peaks

Διαβάστε περισσότερα

Παραμετρική ανάλυση του συντελεστή ανάκλασης από στρωματοποιημένο πυθμένα δύο στρωμάτων με επικλινή διεπιφάνεια 1

Παραμετρική ανάλυση του συντελεστή ανάκλασης από στρωματοποιημένο πυθμένα δύο στρωμάτων με επικλινή διεπιφάνεια 1 4 93 Παραμετρική ανάλυση του συντελεστή ανάκλασης από στρωματοποιημένο πυθμένα δύο στρωμάτων με επικλινή διεπιφάνεια Π. Παπαδάκης,a, Γ. Πιπεράκης,b & Μ. Καλογεράκης,,c Ινστιτούτο Υπολογιστικών Μαθηματικών

Διαβάστε περισσότερα

«Αξιολόγηση ατόμων με αφασία για Επαυξητική και Εναλλακτική Επικοινωνία, σύμφωνα με το μοντέλο συμμετοχής»

«Αξιολόγηση ατόμων με αφασία για Επαυξητική και Εναλλακτική Επικοινωνία, σύμφωνα με το μοντέλο συμμετοχής» Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Αποκατάστασης ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «Αξιολόγηση ατόμων με αφασία για Επαυξητική και Εναλλακτική Επικοινωνία, σύμφωνα με το μοντέλο συμμετοχής» Χρυσάνθη Μοδέστου Λεμεσός, Μάιος,

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ (II)

ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ (II) ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ (II) Γιάννης Τσούγκος Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής Γ.Τσούγκος Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής Γ.Τσούγκος Εργαστήριο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΕΦΗΒΟΥΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 1

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΕΦΗΒΟΥΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή εργασία Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΕΦΗΒΟΥΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 1 ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΝΔΡΕΟΥ Φ.Τ:2008670839 Λεμεσός 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία Χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D σχετιζόμενα με το βρογχικό άσθμα στα παιδιά και στους έφηβους Κουρομπίνα Αλεξάνδρα Λεμεσός [2014] i ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΟΡΥΒΟΣ ΗΧΟΔΟΣΙΜΕΤΡΙΑ Σιδερής Ευστάθιος

ΘΟΡΥΒΟΣ ΗΧΟΔΟΣΙΜΕΤΡΙΑ Σιδερής Ευστάθιος ΘΟΡΥΒΟΣ ΗΧΟΔΟΣΙΜΕΤΡΙΑ Σιδερής Ευστάθιος 1. Θόρυβος Θόρυβος είναι κάθε υπερβολικός ή ανεπιθύμητος ήχος ο οποίος προκαλεί στον αποδέκτη άνθρωπο δυσφορία ή ακόμα και απώλεια ακοής. Δεκάδες εκατομμύρια εργαζόμενοι

Διαβάστε περισσότερα

2 ο ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΗΣ EΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ

2 ο ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΗΣ EΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ 2 ο ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΗΣ EΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Οργάνωση: Εργαστήριο Ηλεκτρομυογραφίας και Κλινικής Νευροφυσιολογίας Α Νευρολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Αθήνα, 23 26 Σεπτεμβρίου 2012

Διαβάστε περισσότερα

Β. Να επιλέξετε την ορθή απάντηση αναγράφοντας στον πίνακα της ακόλουθης

Β. Να επιλέξετε την ορθή απάντηση αναγράφοντας στον πίνακα της ακόλουθης Ονοματεπώνυμο:.. Βαθμός: Ωριαία γραπτή εξέταση Α Τετραμήνου στη Βιολογία [Κεφ. 9 ο, σελ. 153-158] Α. Να χαρακτηρίσετε τις ακόλουθες προτάσεις με το γράμμα Ο, εφόσον είναι ορθές, ή με το γράμμα Λ, αν είναι

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ

Κεφάλαιο 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ Κεφάλαιο 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ 1.1. Εισαγωγή Ο ζωντανός οργανισµός έχει την ικανότητα να αντιδρά σε µεταβολές που συµβαίνουν στο περιβάλλον και στο εσωτερικό του. Οι µεταβολές αυτές ονοµάζονται

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία. Κόπωση και ποιότητα ζωής ασθενών με καρκίνο.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία. Κόπωση και ποιότητα ζωής ασθενών με καρκίνο. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία Κόπωση και ποιότητα ζωής ασθενών με καρκίνο Μαργαρίτα Μάου Λευκωσία 2012 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία Ο ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΜΕ ΤΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥΣ ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΟΓΚΟΓΟΝΙΔΙΟΥ BRCA1 ΚΑΙ BRCA2. Βασούλλα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ. Πτυχιακή Εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ. Πτυχιακή Εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Πτυχιακή Εργασία ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ. Ονοματεπώνυμο:

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχεία Ανατομικής & Φυσιολογίας Μέσου & Έσω Ωτός

Στοιχεία Ανατομικής & Φυσιολογίας Μέσου & Έσω Ωτός Εθνκό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Στοιχεία Ανατομικής & Φυσιολογίας Μέσου & Έσω Ωτός Θάνος Μπίµπας Επ. Καθηγητής ΕΚΠΑ Hon. Reader UCL Ear Institute Διαταραχές Φωνής & Ακοής στις Ερµηνευτικές Τέχνες

Διαβάστε περισσότερα

Ακουστικά βαρηκοΐας και κοχλιακά εμφυτεύματα στην αποκατάσταση των κωφών παιδιών

Ακουστικά βαρηκοΐας και κοχλιακά εμφυτεύματα στην αποκατάσταση των κωφών παιδιών Ωτορινολαρυγγολογία - Χειρουργική Κεφαλής & Τραχήλου: τεύχος 27, Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2007, σελίδες 22-29 Ακουστικά βαρηκοΐας και κοχλιακά εμφυτεύματα στην αποκατάσταση των κωφών παιδιών

Διαβάστε περισσότερα

6-8 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2014. Πειραματικό Εργαστήριο ΝΧ Ανατομίας Ευαγγελισμός

6-8 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2014. Πειραματικό Εργαστήριο ΝΧ Ανατομίας Ευαγγελισμός Γ.Ν.Α. «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ-ΟΦΘΑΛΜΙΑΤΡΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ-ΠΟΛΥΚΛΙΝΙΚΗ» Ωτο-Ρινο-Λαρυγγολογική Κλινική Διευθύντρια: Ηρώ Κοκκέβη ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΕΚΣΚΑΦΗΣ ΚΡΟΤΑΦΙΚΟΥ ΟΣΤΟΥ 6-8 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2014 Πειραματικό ΝΧ Ανατομίας Ευαγγελισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Γνωριμία με την ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ 1 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: ΘΕΩΡΙΑ 5. 1 ος ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ: ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ 7 Προσδοκώμενα αποτελέσματα 8

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Γνωριμία με την ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ 1 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: ΘΕΩΡΙΑ 5. 1 ος ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ: ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ 7 Προσδοκώμενα αποτελέσματα 8 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Γνωριμία με την ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ 1 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: ΘΕΩΡΙΑ 5 1 ος ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ: ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ 7 Προσδοκώμενα αποτελέσματα 8 1.1. Περιοδική κίνηση Περιοδικά φαινόμενα 9 1.2. Ταλάντωση - Ταλαντούμενα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΞΟΥΘΕΝΩΣΗ ΠΟΥ ΒΙΩΝΕΙ ΤΟ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΣΤΙΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΕΝΑΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Άντρη Αγαθαγγέλου Λεμεσός 2012 i ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΩΑΝΝΗΣ Θ. ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ Α ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ»

ΙΩΑΝΝΗΣ Θ. ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ Α ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ» 8ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 18-21 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2007 ΙΩΑΝΝΗΣ Θ. ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ Α ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ» ΠΙΘΑΝΗ ΚΑΚΟΗΘΕΙΑ ΚΛΙΝΙΚΗ Ψηλαφητή

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΤΡΙΣΟΚΚΑ Λευκωσία 2012 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΚΟΛΙΩΣΗ ΚΑΙ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΕΣ

ΣΚΟΛΙΩΣΗ ΚΑΙ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΕΣ ΣΚΟΛΙΩΣΗ ΚΑΙ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΕΣ 18 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2010 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΜΑΡΙΑ Θ. ΠΑΠΑΦΥΛΑΚΤΟΥ ΩΝΑΣΕΙΟ ΚΑΡΔΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σκελετικές ανωμαλίες παρατηρούνται συχνά σε ασθενείς με συγγενή καρδιοπάθεια

Διαβάστε περισσότερα

H ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΜΑΓΝΗΤΙΚΗΣ ΦΑΣΜΑΤΟΣΚΟΠΙΑΣ (SPECTROSCOPY-MRS) ΣΕ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΤΟΜΟΓΡΑΦΟ 3Τ ΣΤΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

H ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΜΑΓΝΗΤΙΚΗΣ ΦΑΣΜΑΤΟΣΚΟΠΙΑΣ (SPECTROSCOPY-MRS) ΣΕ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΤΟΜΟΓΡΑΦΟ 3Τ ΣΤΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ H ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΜΑΓΝΗΤΙΚΗΣ ΦΑΣΜΑΤΟΣΚΟΠΙΑΣ (SPECTROSCOPY-MRS) ΣΕ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΤΟΜΟΓΡΑΦΟ 3Τ ΣΤΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ Γ. Μπουλογιάννη 1, Α. Δρεβελέγκας 1, Ι. Χρυσογονίδης 2 1.Ιατρικό Διαβαλκανικό Κέντρο

Διαβάστε περισσότερα

Η πρόληψη των κατακλίσεων σε βαριά πάσχοντες και η χρήση ειδικών στρωμάτων για την πρόληψη και αντιμετώπιση των κατακλίσεων

Η πρόληψη των κατακλίσεων σε βαριά πάσχοντες και η χρήση ειδικών στρωμάτων για την πρόληψη και αντιμετώπιση των κατακλίσεων ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Η πρόληψη των κατακλίσεων σε βαριά πάσχοντες και η χρήση ειδικών στρωμάτων για την πρόληψη και αντιμετώπιση των κατακλίσεων Ονοματεπώνυμο

Διαβάστε περισσότερα

Η θέση ύπνου του βρέφους και η σχέση της με το Σύνδρομο του αιφνίδιου βρεφικού θανάτου. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

Η θέση ύπνου του βρέφους και η σχέση της με το Σύνδρομο του αιφνίδιου βρεφικού θανάτου. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Η θέση ύπνου του βρέφους και η σχέση της με το Σύνδρομο του αιφνίδιου βρεφικού θανάτου. Χρυσάνθη Στυλιανού Λεμεσός 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Αξονική στεφανιογραφία σε ασθενείς μετά από αορτοστεφανιαία παράκαμψη

Αξονική στεφανιογραφία σε ασθενείς μετά από αορτοστεφανιαία παράκαμψη Αξονική στεφανιογραφία σε ασθενείς μετά από αορτοστεφανιαία παράκαμψη Φώτιος Λάσπας Ακτινοδιαγνώστης Τμήμα Αξονικού-Μαγνητικού Τομογράφου Νοσοκομείο «Υγεία» Εισαγωγή Η αορτοστεφανιαία παράκαμψη αποτελεί

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΕ ΩΝ ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΑΙΤΙΩΝ ΠΡΟΚΛΗΣΗΣ ΘΑΝΑΤΟΥ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΨΥΧΟΓΕΝΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ Γεωργία Χαραλάµπους Λεµεσός

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή διατριβή Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΩΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή διατριβή Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΩΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή διατριβή Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΩΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣ Παναγιώτου Νεοφύτα 2008969752 Επιβλέπων καθηγητής Δρ. Νίκος Μίτλεττον,

Διαβάστε περισσότερα

Σκοπός: Αξιολόγηση των λειτουργικών αποτελεσμάτων

Σκοπός: Αξιολόγηση των λειτουργικών αποτελεσμάτων Γεραμάς Ι Κυριαφίνης Γ Χαλκιαδάκης Β Τσαλιγόπουλος Μ Μαραγκουδάκης Π Νικολόπουλος Θ Β Ωτορινολαρυγγολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθήνας, Αττικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Αθήνας. Διευθυντής Καθ. Δ. Κανδηλώρος

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 1. Όργανα εργαστηρίου, πηγές συνεχούς τάσης και μετρήσεις

Άσκηση 1. Όργανα εργαστηρίου, πηγές συνεχούς τάσης και μετρήσεις ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Τ.Ε. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ Ι (ΕΡ) Άσκηση 1 Όργανα εργαστηρίου, πηγές συνεχούς τάσης και μετρήσεις Στόχος Η άσκηση είναι εισαγωγική και προσφέρει γνωριμία και εξοικείωση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΕΚΤΑΚΤΕΣ ΚΟΙΛΙΑΚΕΣ ΣΥΣΤΟΛΕΣ ΤΖΩΡΤΖ ΔΑΔΟΥΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ.

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΕΚΤΑΚΤΕΣ ΚΟΙΛΙΑΚΕΣ ΣΥΣΤΟΛΕΣ ΤΖΩΡΤΖ ΔΑΔΟΥΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ. ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΕΚΤΑΚΤΕΣ ΚΟΙΛΙΑΚΕΣ ΣΥΣΤΟΛΕΣ ΤΖΩΡΤΖ ΔΑΔΟΥΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2016 Το φάσμα των κοιλιακών αρρυθμιών κυμαίνεται

Διαβάστε περισσότερα

Ψηφιακή Επεξεργασία Σηµμάτων

Ψηφιακή Επεξεργασία Σηµμάτων Ψηφιακή Επεξεργασία Σηµμάτων Διάλεξη 3: DSP for Audio Δρ. Θωµμάς Ζαρούχας Επιστηµμονικός Συνεργάτης Μεταπτυχιακό Πρόγραµμµμα: Τεχνολογίες και Συστήµματα Ευρυζωνικών Εφαρµμογών και Υπηρεσιών 1 Προεπισκόπηση

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ Ι * ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ: ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ Ι * ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ: ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ Ι * ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ: ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Υπεύθυνος: Κων/νος Παπαθεοδωρόπουλος, Αναπληρωτής καθηγητής ΑΣΚΗΣΗ 1. ΕΞΑΣΚΗΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ. Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς»

ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ. Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς» ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς» ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ Οι επιπλοκές του διαβήτη στον άκρο πόδα αποτελούν μια από τις συχνότερες αιτίες: νοσηρότητας,

Διαβάστε περισσότερα

Είναι ικανό να αντιληφθεί το πιο μικρό ηχητικό σήμα εώς έναν ήχο που θα προκαλούσε

Είναι ικανό να αντιληφθεί το πιο μικρό ηχητικό σήμα εώς έναν ήχο που θα προκαλούσε Το αυτί είναι ένα σύνθετο όργανο ακοής και ισορροπίας. Είναι ικανό να αντιληφθεί το πιο μικρό ηχητικό σήμα εώς έναν ήχο που θα προκαλούσε ακόμη και πόνο ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΑΥΤΙ ΚΑΙ Η ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ 1 / 5 Ο ακουστικός

Διαβάστε περισσότερα

Τραχειοοισοφαγικό συρίγγιο σε παιδιά: Η προσέγγιση του ακτινολόγου

Τραχειοοισοφαγικό συρίγγιο σε παιδιά: Η προσέγγιση του ακτινολόγου Τραχειοοισοφαγικό συρίγγιο σε παιδιά: Η προσέγγιση του ακτινολόγου Παστρωμά Αγγελική, Κελέσης Χρήστος, Σιδέρη Ναταλί, Μπιζίμη Βασιλική, Παπαϊωάννου Ασημίνα, Αλεξοπούλου Ευθυμία. B Εργαστήριο Ακτινολογίας

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 24 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2018 ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 24 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2018 ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 4 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 018 ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΘΕΜΑ Α Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις Α1-Α4 και δίπλα το γράμμα που

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτες Διαγνωστικής Ακρίβειας

Μελέτες Διαγνωστικής Ακρίβειας Clinical Research & Evidence-Based Medicine Unit Aristotle University of Thessaloniki Μελέτες Διαγνωστικής Ακρίβειας Πασχάλης Πάσχος MD, MSc Γαστρεντερολόγος Μονάδα Κλινικής Έρευνας και Τεκμηριωμένης Ιατρικής

Διαβάστε περισσότερα

Έλεγχος ακουστικής επεξεργασίας στην Ήπια Γνωστική Διαταραχή

Έλεγχος ακουστικής επεξεργασίας στην Ήπια Γνωστική Διαταραχή Έλεγχος ακουστικής επεξεργασίας στην Ήπια Γνωστική Διαταραχή Νίκος Μοσχόπουλος Ειδικευόµενος Ψυχιατρικής Γ Ψυχιατρική Κλινική Α.Π.Θ. Π.Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ Ήπια Γνωστική Διαταραχή ή Ήπια Νοητική Έκπτωση Mild Cognitive

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΜΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΘΕΩΡΙΑ ο ΜΑΘΗΜΑ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΜΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΘΕΩΡΙΑ ο ΜΑΘΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΜΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΘΕΩΡΙΑ 2017 7 ο ΜΑΘΗΜΑ Εισαγωγή Κύμα είναι η διάδοση των περιοδικών κινήσεων (ταλαντώσεων) που κάνουν τα στοιχειώδη σωματίδια ενός υλικού γύρω από τη θέση ισορροπίας

Διαβάστε περισσότερα

Η φαρµακοκινητική και φαρµακοδυναµική του Rituximab. Αθηνά Θεοδωρίδου Ρευµατολόγος

Η φαρµακοκινητική και φαρµακοδυναµική του Rituximab. Αθηνά Θεοδωρίδου Ρευµατολόγος Η φαρµακοκινητική και φαρµακοδυναµική του Rituximab Αθηνά Θεοδωρίδου Ρευµατολόγος Ra: Διαρκής κίνηση αυτοδραστικών Β-κυττάρων από τον µυελό των οστών στα περιφερικά λεµφικά όργανα και τον προσβεβληµένο

Διαβάστε περισσότερα

Επεμβατική Ακτινολογία: Η εναλλακτική σου στη χειρουργική

Επεμβατική Ακτινολογία: Η εναλλακτική σου στη χειρουργική Επεμβατική Ακτινολογία Ενημέρωση Ασθενών Επεμβατική Ακτινολογία: Η εναλλακτική σου στη χειρουργική Τα τελευταία 20 χρόνια, η Επεμβατική Ακτινολογία παρουσιάζει διαρκή εξέλιξη και αποτελεί μία πολύτιμη

Διαβάστε περισσότερα

6. Oι Παροδικά Προκλητές Ωτοακουστικές Εκπομπές σε Ηλικιωμένους

6. Oι Παροδικά Προκλητές Ωτοακουστικές Εκπομπές σε Ηλικιωμένους 208 6. Oι Παροδικά Προκλητές Ωτοακουστικές Εκπομπές σε Ηλικιωμένους Δ. Μπαλατσούρας, Π. Γκανελής, Γ. Κουκούτσης, Γ. Κλούτσος, Χ. Μπάθα, Α. Μούκος, Κ. Μπουκόνης, Α. Νικολακόπουλος, Α. Καμπέρος Ωτορινολαρυγγολογική

Διαβάστε περισσότερα

Βιοστατιστική Ι. Δείκτες αξιολόγησης διαγνωστικών μεθόδων Θετική-Αρνητική Διαγνωστική Αξία ROC καμπύλες

Βιοστατιστική Ι. Δείκτες αξιολόγησης διαγνωστικών μεθόδων Θετική-Αρνητική Διαγνωστική Αξία ROC καμπύλες Βιοστατιστική Ι Δείκτες αξιολόγησης διαγνωστικών μεθόδων Θετική-Αρνητική Διαγνωστική Αξία ROC καμπύλες Διαγνωστικές εξετάσεις Κλινικές ή εργαστηριακές Αναγνώριση ατόμου ως πάσχον από ένα νόσημα πολλές

Διαβάστε περισσότερα

Ενδείξεις της δοκιμασίας κόπωσης σε παιδιά με χρόνια αναπνευστικά προβλήματα. Θ. Τσιλιγιάννης

Ενδείξεις της δοκιμασίας κόπωσης σε παιδιά με χρόνια αναπνευστικά προβλήματα. Θ. Τσιλιγιάννης Ενδείξεις της δοκιμασίας κόπωσης σε παιδιά με χρόνια αναπνευστικά προβλήματα Θ. Τσιλιγιάννης Παιδίατρος Εξειδικευμένος Παιδοπνευμονολόγος Διευθυντής Παιδοπνευμονολογικού Παιδιατρική Κλινική ΜΗΤΕΡΑ Φυσική

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία Η ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΗ ΜΕ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΝΕΑΝΙΚΗ ΙΔΙΟΠΑΘΗ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ Όνομα Φοιτήτριας: Μαρία Θωμά Αριθμός φοιτητικής ταυτότητας:2010221455

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΦΥΕ η ΕΡΓΑΣΙΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΦΥΕ η ΕΡΓΑΣΙΑ 6/11/004 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΦΥΕ 34 004-05 η ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ Προθεσμία παράδοσης 0/1/004 1) Εκκρεμές μήκους L και μάζας m 1 εκτελεί μικρές ταλαντώσεις γύρω από τη θέση ισορροπίας, έχοντας συνδεθεί

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΔΙΑΒΡΩΣΗΣ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ/ΑΝΟΔΙΩΣΗ Al

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΔΙΑΒΡΩΣΗΣ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ/ΑΝΟΔΙΩΣΗ Al Σχολή Μηχανικής και Τεχνολογίας Πτυχιακή εργασία ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΔΙΑΒΡΩΣΗΣ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ/ΑΝΟΔΙΩΣΗ Al Ανδρέας Παπαχριστοδούλου Λεμεσός, Μάιος 2017 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΚΑΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΜΠΟΣ ΕΚΤΗΣ ΑΝΙΧΝΕΥΤΗΣ

ΠΟΜΠΟΣ ΕΚΤΗΣ ΑΝΙΧΝΕΥΤΗΣ Σαν ήχος χαρακτηρίζεται οποιοδήποτε μηχανικό ελαστικό κύμα ή γενικότερα μία μηχανική διαταραχή που διαδίδεται σε ένα υλικό μέσο και είναι δυνατό να ανιχνευθεί από τον άνθρωπο μέσω της αίσθησης της ακοής.

Διαβάστε περισσότερα