Transcript

1 1 η ΟΜΑ Α Τι είναι κάπνισµα; Γιατί καπνίζουν οι άνθρωποι; Κάπνισµα ονοµάζεται η πρακτική της εισπνοής καπνού προερχόµενου από την καύση φύλλων του φυτού καπνός. Η καύση γίνεται συνήθως σε τσιγάρο, πίπα, πούρο ή µε άλλο τρόπο. Η πρακτική αυτή ήταν συνήθεια των κατοίκων της Κεντρικής και Νότιας Αµερικής, πριν ακόµα αυτές ανακαλυφθούν από τους Ευρωπαίους. Η συνήθεια µεταφέρθηκε στην Ευρώπη και την Ασία µετά το Τη δεκατία του 1920, Γερµανοί επιστήµονες ανακάλυψαν ότι το κάπνισµα είναι βλαβερό για την υγεία, αλλά η παγκόσµια κοινότητα αναγνώρισε το πρόβληµα σταδιακά µόνο µετά το 1950 Το κάπνισµα σε κλειστό χώρο δηµιουργεί υψηλή συγκέντρωση ορισµένων βλαπτικών ουσιών (µονοξείδιο του άνθρακα, διάφορα σωµατίδια, νικοτίνη) που µπορεί να προκαλέσουν συµπτώµατα σε µη καπνιστές. Το κάπνισµα των γονιών µπορεί να έχει δυσάρεστες επιπτώσεις στην υγεία των παιδιών. Η καθηµερινή έκθεση ενός µη καπνιστή για πολλά χρόνια στο κάπνισµα άλλων επηρεάζει την αναπνευστική του λειτουργία και αυξάνει την πιθανότητα να πάθει καρκίνο του πνεύµονα και καρδιαγγειοπάθειες. Η επίδραση του παθητικού καπνίσµατος στο έµβρυο κατά την εγκυµοσύνη αποτελεί ένα από τα πρώτα θέµατα που έχουν απασχολήσει την έρευνα για το παθητικό κάπνισµα. Ήδη από το 1957 έχει διαπιστωθεί ότι τα µωρά γυναικών που καπνίζουν κατά την εγκυµοσύνη έχουν βάρος µικρότερο από τα µωρά γυναικών που δεν καπνίζουν. Το κάπνισµα σήµερα θεωρείται επικίνδυνο σε όλη τη διάρκεια της εγκυµοσύνης και ιδιαίτερα µετά τον 4ο µήνα, ο µηχανισµός όµως µε τον οποίο προκαλούνται βλάβες στο έµβρυο δεν είναι γνωστός και αποτελεί αντικείµενο µελέτης. Εκτός από το χαµηλό βάρος γέννησης, από σειρά εργασιών έχει διαπιστωθεί ότι το κάπνισµα της µητέρας ευθύνεται για τη µείωση του µήκους του σώµατος και της περιµέτρου της κεφαλής του µωρού, καθώς και για απότοµες αποβολές ή γεννήσεις νεκρών µωρών, όπως και διάφορες άλλες µαιευτικές επιπλοκές. Το κάπνισµα της µητέρας έχει επίσης συνδεθεί και µε τερατογένηση στο έµβρυο. Πρόσφατη µελέτη επισηµαίνει ότι το παθητικό κάπνισµα της µητέρας από τον πατέρα καπνιστή (20 τσιγάρα ηµερησίως) έχει παρόµοια βλαπτική επίδραση το έµβρυο και το µωρό γεννιέται µε βάρος µειωµένο κατά 120 γρ. Τέλος µελέτες έχουν γίνει και για το ποσό της νικοτίνης που προσλαµβάνει το βρέφος από το µητρικό γάλα της καπνίστριας µητέρας του. Έχει δε βρεθεί ότι το ποσόν είναι ανάλογο του αριθµού των τσιγάρων της µητέρας και του χρόνου που µεσολαβεί µεταξύ του καπνίσµατος του τσιγάρου και του θηλασµού. Το παιδί γίνεται παθητικός καπνιστής από το κάπνισµα κυρίως των γονέων του ή άλλων µελών του στενού του περιβάλλοντος. Έχει διαπιστωθεί ότι όταν ο πατέρας και η µητέρα είναι καπνιστές τσιγάρων ηµερησίως το παιδί «καπνίζει» 80 τσιγάρα το χρόνο και τα 50 από αυτά αποδίδονται στο κάπνισµα της µητέρας η οποία εκθέτει περισσότερο το παιδί της στον καπνό. 1

2 Γιατί καπνίζουν οι άνθρωποι Γιατί οι άνθρωποι στην κοινωνία µας καπνίζουν τσιγάρα; Η απάντηση είναι απλή. Γιατί κάποιος τους εκπαίδευσε να συσχετίζουν ευχαρίστηση µ' αυτό. Για σκεφτείτε το. Την πρώτη φορά που καπνίζει κανείς τσιγάρο λέει «γιούπι»; Πολύ αµφίβολο... Μάλλον πνίγεται και βήχει και το µυαλό του λέει «χαζέ, µα τι κάνεις τώρα;» Όµως συνεχίζει να καπνίζει. Γιατί; Γιατί βλέπει διαφηµιστικά και βλέπει τους φίλους του και βλέπει ταινίες ξανά και ξανά και ξανά... Οπότε τι εχει συσχετίσει µε τα τσιγάρα; Μας δίδαξαν. Για σκεφτείτε το. Μια µικρή οµάδα ανθρώπων συγκεντρώθηκαν κάποια µέρα και είπαν: - Λοιπόν, ξέρετε κάτι; Έχουµε ένα προϊόν. Είναι φθηνό και είναι απόλυτα εθιστικό. Αν το πουλήσουµε και καταφέρουµε αρκετούς ανθρώπους να εθιστούν σ' αυτό θα βγάλουµε δισεκατοµµύρια. Κάποιος τότε απ' την οµάδα είπε: - Έχουµε ένα πρόβληµα όµως παιδιά. Το προϊόν µας βρωµάει και σκοτώνει τους ανθρώπους. Και κάποιος άλλος είπε: - Μην ανησυχείς! Οι άνθρωποι είναι χαζοί. Μπορούµε να τους εκπαιδεύσουµε. Θα τους φέρουµε σε µια κατάσταση που να συνδέουν το κάπνισµα µε τα πράγµατα που επιθυµούν περισσότερο. Πράγµατα που δεν έχουν σε τίποτα να κάνουν µε τα τσιγάρα... Και ποια είναι τα πράγµατα που µας είπαν ότι θα αποκτήσουµε µε τα τσιγάρα; Σκεφτείτε το. Τι µας είπαν ότι κερδίζουµε; «Θα είσαι µάγκας, θα είσαι γόησσα, θα είσαι ωραίος τύπος, θα είσαι in, θα είσαι µοντέρνος, θα έχεις στυλ & image» κλπ. Και βέβαια στα παιδιά: «θα είσαι άντρας ή θα είσαι γυναίκα...» Οπότε αν ο τρόπος για να τα καταφέρει κανείς αυτά, είναι το να καπνίσει ένα τσιγάρο, κανένα πρόβληµα, γιατί η ευχαρίστηση αξίζει τον κόπο. Και στην πραγµατικότητα αυτή η ευχαρίστηση είναι πολύ πιο αληθινή απ' ότι ο πόνος του να πνιγείς για λίγα λεπτά απ' το τσιγάρο. Η ουσία είναι ότι συνδέουµε κάθε είδους άσχετα πράγµατα µε το κάπνισµα, και το σεξ είναι ένα απ' τα κυριότερα. Όταν καπνίζεις είσαι σέξι!!! Και πραγµατικά, δε σας κάνει να νιώθετε ότι κάποιος είναι σέξι όταν µυρίζετε την αναπνοή του αφού έχει καπνίσει; ε σας φτιάχνει αυτό; Μάλλον το αντίθετο... Ή το άλλο: Αν καπνίσουµε θα µπορέσουµε να χαλαρώσουµε. Αυτό είναι αλήθεια. Αν συνεχίσουµε να καπνίζουµε θα µπορέσουµε να χαλαρώσουµε για πολύ πολύ καιρό! Αλήθεια, τι έγινε λοιπόν; Πήγαµε να καπνίσουµε ένα τσιγάρο και το µυαλό µας µας είπε: «Έ, χαζέ, τι κάνεις εκεί;» κι εµείς του είπαµε: «Πάψε µυαλό! Το σεξ θα αξίζει τον κόπο». Κι έτσι συνεχίσαµε όλο και περισσότερο... Πραγµατικά οι άνθρωποι µπορούµε να εκπαιδευτούµε ώστε να κάνουµε οτιδήποτε, και σίγουρα πολλά αρνητικά πράγµατα... 2

3 Συνειδητοποιώντας λοιπόν τις ρίζες της καταστροφικής (για µας και τους άλλους) συνήθειας του καπνίσµατος, δε µένει παρά να αναλάβουµε ξανά τον έλεγχο, να επιβληθούµε στον εαυτό µας και να τη σταµατήσουµε µια για πάντα. Γιατί καπνίζουν οι καπνιστές; Στο ερώτηµα γιατί συνεχίζουν το κάπνισµα, οι πιο συνηθισµένες απαντήσεις που δίνουν οι καπνιστές είναι: Για να ηρεµήσουν, να ανακουφιστούν, από κάποια συναισθηµατική φόρτιση (συγκίνηση): π.χ. όταν έχουν νεύρα, γιατί κάτι δεν έγινε όπως το ήθελαν, όταν κάτι που περιµένουν µαταιώνεται, όταν στενοχωριούνται ή αισθάνονται πίεση κ.λ.π. Από ευχαρίστηση: π.χ. µετά από κάποια επιτυχία το κάπνισµα τους προκαλεί ακόµα µεγαλύτερη ευχαρίστηση, το θεωρούν ως µια ανταµοιβή για να γιορτάσουν αυτό που ολοκλήρωσαν µε επιτυχία. Γιατί διασκεδάζει τη µοναξιά και γεµίζει το χρόνο τους: Πολλοί θεωρούν το τσιγάρο µια καλή παρέα, όταν είναι µόνοι τους και δεν έχουν τι να κάνουν. Για να αισθάνονται κοινωνικά προσαρµοσµένοι: π.χ. όταν η παρέα τους είναι καπνιστές και δεν θέλουν να αποτελούν εξαίρεση. Γιατί αυξάνει την ενεργητικότητα τους και τους βοηθά στην εργασία, ιδίως όταν αυτή είναι πνευµατική. Πολλοί αναφέρουν ότι τους βοηθά να αντέξουν και να αποδώσουν σ' αυτό που κάνουν. Από συνήθεια: για την ικανοποίηση που προσφέρει η επαναλαµβανόµενη, χωρίς ιδιαίτερη σκέψη τελετουργία του καπνίσµατος. Για να µην παχύνουν, αν και συνήθως αυτός ο λόγος παρουσιάζεται µε ανάστροφη φορά, δηλ. από το φόβο ότι η διακοπή θα τους παχύνει συνεχίζουν να καπνίζουν. Γιατί βοηθά στη λειτουργία του εντέρου, ιδίως αυτή η σύνδεση γίνεται συνήθως από γυναίκες για το πρωϊνό τσιγάρο που συνοδεύει τον καφέ Φαίνεται, λοιπόν, ότι οι καπνιστές συνδέουν το κάπνισµα µε ορισµένες καταστάσεις και γεγονότα, µε την παρουσία τους σε συγκεκριµένους χώρους, µε τις διαθέσεις αλλά και µε τις φοβίες τους. Μία αιτία, όµως, που είναι κοινή σε όλους τους καπνιστές και η οποία ωθεί τους καπνιστές ν' ανάψουν τσιγάρο είναι: η εξάρτηση (ο εθισµός). Πολλά τσιγάρα καπνίζονται ηµερησίως για να ικανοποιηθεί η ανάγκη να µη στερηθεί ο οργανισµός των καπνιστών τη νικοτίνη, µία από τις πιο εθιστικές ουσίες που γνώρισε ο άνθρωπος. Πολλοί καπνιστές γνωρίζουν ότι το κάπνισµα προκαλεί εθισµό, λίγοι, όµως, τον αναδεικνύουν ως την σηµαντικότερη αιτία για την οποία συνεχίζουν να καπνίζουν. Όσοι καπνιστές είναι ώριµοι να διακόψουν, αισθάνονται πολύ εντονότερα την υποτέλεια στο τσιγάρο. Γιατί οι καπνιστές εθίζονται στο κάπνισµα; Ανάµεσα στις χιλιάδες ουσίες του καπνού υπάρχει ως γνωστόν και η ΝΙΚΟΤΙΝΗ. Αυτή είναι µία άοσµη και άχρωµη ουσία που απορροφάται αµέσως από τους πνεύµονες του καπνιστή, µπαίνει στην κυκλοφορία του αίµατος και µέσα σε 6-7 δευτερόλεπτα φτάνει στον εγκέφαλο. Η νικοτίνη έχει τονωτικές, αλλά και κατευναστικές επιδράσεις στο ανθρώπινο σώµα. Αρχικά 3

4 προκαλεί ευφορία, γιατί δρα στα εγκεφαλικά κύτταρα κατά τον ίδιο τρόπο που δρουν οι ειδικές φυσιολογικές ουσίες που υπάρχουν εκεί και συµβάλλουν στη δηµιουργία των ευχάριστων συναισθηµάτων. Η νικοτίνη διεγείρει τη µνήµη, αυξάνει την επαγρύπνηση και ενισχύει τις δυνατότητες γρήγορης αντίδρασης σε εξωτερικά ερεθίσµατα. Επίσης, ελαττώνει το στρες, ανακουφίζει την πλήξη και µειώνει την επιθετικότητα. Αυτές οι "καλές" δράσεις της νικοτίνης διαρκούν λίγα µόνο λεπτά. Σε νέους καπνιστές η δράση της νικοτίνης στον εγκέφαλο µπορεί να είναι ισχυρή και γι' αυτό να αισθανθούν ζαλάδα (ναυτία) ή ακόµα και ελαφρύ τρέµουλο. Με την πάροδο του χρόνου ο οργανισµός για να επιτύχει τα ευχάριστα αποτελέσµατα απαιτεί ολοένα και περισσότερες ποσότητες νικοτίνης. Συνηθίζοντας πλέον να χρησιµοποιεί τη συγκεκριµένη ουσία, ο οργανισµός του καπνιστή απαιτεί να του χορηγείται τακτικά και στις ανάλογες δόσεις, αλλιώς θα εµφανίσει συµπτώµατα στέρησης. Πολλοί ερευνητές εκτιµούν ότι η εθιστική δράση της νικοτίνης παροµοιάζει µε αυτή των ναρκωτικών ουσιών και του οινοπνεύµατος. Γι' αυτό το λόγο πολλοί επιστήµονες σε διάφορες χώρες εισηγούνται στις κυβερνήσεις τους να συµπεριλάβουν τη νικοτίνη στην κατηγορία των απαγορευµένων εξαρτησιογόνων ουσιών... 2η ΟΜΑ Α - Ουσίες που εµπεριέχει ο καπνός ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Ε ΛΕΝΕ ΨΕΜΑΤΑ Αν και ο καθένας έχει τους δικούς του προσωπικούς λόγους για να κόψει το κάπνισµα, ένα πράγµα είναι σίγουρο: Το κάπνισµα σκοτώνει! Για την ακρίβεια σκοτώνει Έλληνες κάθε χρόνο. Πολύ περισσότερους δηλαδή απ' όσους το αλκοόλ, οι αυτοκτονίες, οι δολοφονίες, οι πυρκαγιές, τα ναρκωτικά και το AIDS όλα µαζί! ΠΩΣ ΝΑ ΣΤΟΙΒΑΞΕΤΕ 4000 ΧΗΜΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ, 43 ΕΚ ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΓΟΝΕΣ ΜΕΣΑ Σ' ΕΝΑ ΜΙΚΡΟ ΤΣΙΓΑΡΟ Προφανώς έχετε ακούσει για τη νικοτίνη και την πίσσα, όµως το ξέρατε ότι ο καπνός του τσιγάρου περιέχει 4000 χηµικές ουσίες, περιλαµβανοµένων των παρακάτω ιδιαίτερα επικίνδυνων ουσιών; ΑΣ ΠΟΥΜΕ ΤΑ ΗΛΗΤΗΡΙΑ ΜΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥΣ Πίσσα: Αποτελεί µίγµα βλαβερών χηµικών ουσιών και χρησιµοποιείται στην ασφαλτόστρωση των δρόµων. Περίπου το 70% της πίσσας του τσιγάρου, εναποτίθεται στους πνεύµονες των καπνιστών µε αποτέλεσµα να τους φράζει. Αµµωνία: Καυστική ουσία που περιέχεται σε δραστικά υγρά καθαρισµού (π.χ. υγρά για πατώµατα) και είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη αν την εισπνεύσει κάποιος. 4

5 Φορµαλδεΰδη: Χηµική ουσία µε έντονη οσµή, που χρησιµοποιείται στη συντήρηση των πτωµάτων και περιέχεται σε διάφορες κόλλες και τυπογραφικές ουσίες. Η εισπνοή της φορµαλδεΰδης µπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή κρίση άσθµατος, ιδίως τα βρέφη και τα µικρά παιδιά. Αρσενικό: Ισχυρό δηλητήριο που µπορεί να σκοτώσει κάθε ζωντανό οργανισµό πολύ γρήγορα. Χρησιµοποιείται στην κατασκευή εντοµοκτόνων, ποντικοφάρµακων κλπ και προκαλεί καρκίνο της ουροδόχου κύστης, των νεφρών, των πνευµόνων και του ήπατος. Επίσης προκαλεί δυσκολίες στην ακοή, πάχυνση του δέρµατος και µυρµηγκιάσµατα στα χέρια και τα πόδια. Μονοξείδιο του άνθρακα: Aοσµο, δηλητηριώδες αέριο που εκπέµπεται κι από τις εξατµίσεις των αυτοκινήτων. Το µονοξείδιο του άνθρακα συνδέεται µε τα συστατικά του αίµατος που µεταφέρουν το οξυγόνο. Το 15% του αίµατος των καπνιστών δεσµεύεται για να µεταφέρει το µονοξείδιο του άνθρακα που περιέχεται στον καπνό, αντί για το απαραίτητο οξυγόνο. Για να αναπληρωθούν όµως οι ανάγκες του οργανισµού σε οξυγόνο, η καρδιά αναγκάζεται να δουλεύει πιο έντονα, µε αποτέλεσµα να φθείρεται και να καταστρέφεται. Μεθάνιο: Χρησιµοποιείται ως καύσιµο για πυραύλους. Εξαιρετικά επιβλαβές για τον άνθρωπο. Κάδµιο: Εξαιρετικά επιβλαβές µέταλλο που χρησιµοποιείται στην κατασκευή µπαταριών και προκαλεί καρκίνο του πνεύµονα, καθώς και χρόνιες παθήσεις στο συκώτι, τα νεφρά και τα κόκαλα. Κυανιούχο άλας: Θανατηφόρο δηλητήριο που χρησιµοποιήθηκε από τους Ναζί στους θαλάµους αερίων. Χρησιµοποιείται επίσης στην κατασκευή ποντικοφάρµακων. Ακετόνη: Ισχυρό διαλυτικό που χρησιµοποιείται ευρέως, ακόµα και για το ξέβαµµα του βερνικιού των νυχιών Γοµολάκα: Χρησιµοποιείται στην επιπλοποιία ως βασικό συστατικό των γυαλιστικών του ξύλου. Αρκετές µπογιές και βερνίκια περιέχουν ως βάση τους τη γοµολάκα. Βενζόλιο: Καρκινογόνος κυκλικός υδρογονάνθρακας µε ισχυρές διαλυτικές ιδιότητες, που χρησιµοποιείται στη βιοµηχανία καυσίµων και τη χηµική βιοµηχανία. Είναι αποδεδειγµένα καρκινογόνο, ακόµα και σε µικρές ποσότητες, ιδιαίτερα για άτοµα κάτω των 18 ετών. Με την εισπνοή επικάθεται στα επιθήλια των πνευµόνων και στη συνέχεια κυκλοφορεί στο αίµα, το οποίο καταστρέφει αργά - αργά. Βουτάνιο: Εύφλεκτο υγρό που χρησιµοποιείται στους αναπτήρες. Εξαιρετικά επιβλαβές για τον άνθρωπο. Η ΝΙΚΟΤΙΝΗ ΕΙΝΑΙ ΕΘΙΣΤΙΚΗ Η νικοτίνη είναι το εθιστικό ναρκωτικό που εµπεριέχει ο καπνός. Ανεβάζει την πίεση του αίµατος και τους παλµούς της καρδιάς κάθε φορά που κάποιος καπνίζει. Εξαιτίας ακριβώς της εθιστικής της φύσης, µπορεί να ανάψετε ένα τσιγάρο χωρίς καν να το σκεφτείτε. Αυτό που κάνετε στην πραγµατικότητα είναι ότι αντιµετωπίζετε τα συµπτώµατα στέρησης της νικοτίνης. Η νικοτίνη είναι εθιστική, όπως η ηρωίνη, η κοκαΐνη και το αλκοόλ. Μεταξύ των νεαρών καπνιστών, η 5

6 µετάβαση, από τον πειραµατισµό στην εξάρτηση, συµβαίνει, το ίδιο συχνά όπως και µεταξύ των χρηστών ηρωίνης και κοκαΐνης. Μεταξύ ανηλίκων ηλικίας από 10 έως 18 ετών, περίπου τα τρία τέταρτα των καπνιζόντων, καθηµερινά και των χρηστών καπνού µειωµένης νικοτίνης, σε καθηµερινή βάση, αναφέρουν πως συνεχίζουν το κάπνισµα, γιατί τους είναι πραγµατικά δύσκολο να το σταµατήσουν. Περίπου το 93% των καπνιζόντων, καθηµερινά, αλλά και των χρηστών καπνού µειωµένης νικοτίνης, σε καθηµερινή βάση, που έχουν προσπαθήσει να το κόψουν, αναφέρουν, τουλάχιστον, ένα σύµπτωµα στέρησης, από τη νικοτίνη. Το κάπνισµα, στην εφηβεία, είναι, συχνά, µια πρώτη ένδειξη µελλοντικών προβληµάτων. Οι έφηβοι, που καπνίζουν, είναι τρεις φορές πιο πιθανό να χρησιµοποιήσουν αλκοόλ, από ότι οι µη καπνιστές, οχτώ φορές πιο πιθανό να χρησιµοποιήσουν µαριχουάνα και 22 φορές πιο πιθανό να κάνουν χρήση κοκαΐνης. Το κάπνισµα συνδέεται, επίσης, µε ένα πλήθος άλλων επικίνδυνων συµπεριφορών, µεταξύ των οποίων οι καβγάδες και το σεξ, χωρίς προφυλάξεις. Ο επεξεργασµένος καπνός µπορεί να προκαλέσει έξι φορές περισσότερη µόλυνση, από ό,τι µια µεγάλη λεωφόρος σε ώρα αιχµής, όταν τον καπνίζετε, σε ένα κατάµεστο εστιατόριο. προκαλεί 30 φορές περισσότερους θανάτους, από καρκίνο των πνευµόνων, από το συνδυασµό όλων των γνωστών µολυσµατικών ουσιών. δίνει µια δυσάρεστη µυρωδιά τόσο στα ρούχα όσο και στα µαλλιά. προκαλεί δυσκολία στην αναπνοή, βήχα, πόνους στα αυτιά και κρίσεις άσθµατος. γεµίζει την ατµόσφαιρα, µε πολλά από τα ίδια δηλητήρια, που υπάρχουν στην ατµόσφαιρα των νεκροταφείων τοξικών απορριµµάτων. καταστρέφει τη µυρωδιά και τη γεύση του φαγητού. προκαλεί κοκκίνισµα και φαγούρα, στα µάτια καθώς και ερεθισµό των δακρυϊκών αδένων. σκοτώνει σχεδόν παθητικούς καπνιστές, κάθε χρόνο, λόγω καρκίνου των πνευµόνων. προκαλεί έως και µολύνσεις των πνευµόνων (όπως η πνευµονία και η βρογχίτιδα), σε νήπια και µικρά παιδιά, κάθε χρόνο. Καθηµερινά, στις Η.Π.Α., περισσότερα από νεαρά άτοµα γίνονται κανονικοί καπνιστές. Αυτό σηµαίνει πάνω από ένα εκατοµµύριο καινούργιοι καπνιστές, ετησίως. 6

7 ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΚΑΠΝΟΥ Τα πρώτα ευρωφουγάρα ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ έχουν τα πρωτεία καπνίσµατος στην Ευρώπη Σε σύγχρονη µάστιγα εξακολουθεί να αναδεικνύεται και σήµερα η ολέθρια συνήθεια του καπνίσµατος, καθώς υπολογίζεται ότι ευθύνεται για 3,5 εκατ. θανάτους το χρόνο σε παγκόσµιο επίπεδο. Στη Γηραιά Ήπειρο οι θάνατοι υπολογίζονται σε ετησίως, ενώ 1 στους 3 κατοίκους είναι καθηµερινοί καπνιστές. Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική και για τη χώρα µας καθώς, σύµφωνα µε τα στοιχεία της Eurostat, πέραν του γεγονότος ότι οι ενήλικοι Έλληνες κατέχουν τα πρωτεία σε ό,τι αφορά το κάπνισµα στην Ευρώπη µε ποσοστό 45%, καθηµερινοί καπνιστές είναι και οι 15χρονοι σε ποσοστό 14%. Επιπλέον το 4% την 11άρηδων έχει δοκιµάσει τσιγάρο, ενώ το ποσοστό αυτό για τους 13άρηδες ανέρχεται στο 21% και για τους 15άρηδες στα 42%. 7

8 Όπως είπε ο καθηγητής, µε αφορµή την Παγκόσµια Ηµέρα κατά του Καπνίσµατος (31 Μαΐου), πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι η υψηλή δόση νικοτίνης έχει µεγαλύτερη επίδραση απ' ό,τι η υψηλή δόση κοκαΐνης. Η «ξαφνική ευφορία» και το «φτιάξιµο» βρέθηκαν να είναι µεγαλύτερα όταν προέρχονται από τη νικοτίνη παρά από την κοκαΐνη, όπως συνέβη και µε τα επίπεδα «ευεξίας». Άλλες έρευνες έδειξαν ότι η διακοπή του καπνίσµατος µειώνει σηµαντικά τον κίνδυνο των ασθενειών που σχετίζονται µε τον καπνό, όπως διάφορες µορφές καρκίνου, χρόνια αποφρακτική πνευµονοπάθεια, εγκεφαλικά, εµφράγµατα, στεφανιαία νόσος κ.λπ. Μόλις ένας άνθρωπος διακόψει το κάπνισµα, επισήµανε ο κ. Μπεχράκης, το σώµα αρχίζει να διορθώνει τις βλάβες σχεδόν αµέσως. Εντός 10 χρόνων από τη διακοπή του καπνίσµατος ο κίνδυνος για ανάπτυξη καρκίνου των πνευµόνων µειώνεται στο µισό του αντίστοιχου κινδύνου που διατρέχει ένας καπνιστής, ενώ ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής µειώνεται στα ίδια επίπεδα µε τον κίνδυνο που διατρέχει ένα άτοµο που δεν έχει καπνίσει ποτέ! Μια θλιβερή διαπίστωση που προκύπτει από τα επιδηµιολογικά στοιχεία των προγραµµάτων της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, ανέφερε ο πρόεδρός της καθηγητής Κ. οντάς, είναι ότι οι καπνιστές είναι συνήθως άτοµα χαµηλού οικονοµικού επιπέδου. Το γεγονός αυτό, σηµείωσε ο καθηγητής, είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό, καθώς µεγάλο ποσοστό της νεολαίας µας ανήκει σε οικογένειες χαµηλού εισοδήµατος. Ο πρόεδρος του ΕΛΙΚΑΡ, καθηγητής κ. Π. Τούτουζας, υπογράµµισε ότι πρωταρχική αιτία για την πρόκληση εµφράγµατος σε νέες γυναίκες αποτελεί το κάπνισµα, ιδιαίτερα αν µετά την ηλικία των 35 χρόνων, συνεχίζουν να παίρνουν αντισυλληπτικά χάπια. Ο κ. Τούτουζας µίλησε και για άλλο τρόπο ενηµέρωσης των νέων. Πρέπει, είπε, να τους πούµε την αλήθεια ότι µε το τσιγάρο δεν θα είναι δυνατοί και θα υστερούν ακόµη και στον ερωτικό τοµέα. Από την Ελληνική Αντικαπνιστική Εταιρεία οι καθηγητές κ. Χούλης και κ. αΐκος αναφέρθηκαν στις συνέπειες από τον καπνό που επεκτείνονται και στους µη καπνιστές όταν συνυπάρχουν στον ίδιο χώρο µε τους καπνιστές. Πρότειναν δε σειρά µέτρων, όπως την απαγόρευση του καπνίσµατος σε κλειστούς χώρους, την απαγόρευση των διαφηµίσεων και την απαγόρευση πώλησης τσιγάρων σε χώρους παροχής υγείας. Ο υπεύθυνος του τµήµατος Προληπτικής Ιατρικής του ήµου Αθηναίων, Θ. Καλοµοίρης, ανακοίνωσε απόφαση της δηµάρχου Ντ. Μπακογιάννη για την εφαρµογή πιλοτικού προγράµµατος σε σχολεία της Αθήνας, µε τακτικά ενηµερωτικά µαθήµατα πάνω σε θέµατα υγείας, συµπεριλαµβανοµένης και της αντικαπνιστικής ενηµέρωσης. Σειρά µέτρων κατά του καπνίσµατος επεξεργάζεται και το υπουργείο Υγείας, τόνισε ο υπουργός Νικ. Κακλαµάνης, ο οποίος παραδέχθηκε ότι οι ώς τώρα προσπάθειες δεν είχαν το αναµενόµενο αποτέλεσµα. Ο υπουργός δεν απέκλεισε το ενδεχόµενο στις δηµόσιες υπηρεσίες να υπάρχουν χώροι καπνιστών και µη καπνιστών, καθώς η απόλυτη σηµερινή απαγόρευση δεν εφαρµόζεται. 8

9 Πώς οι βιοµηχανίες εµποδίζουν τους καπνιστές να κόψουν το τσιγάρο ιάφορες πρόσθετες ουσίες αυξάνουν την εξάρτηση από τα προϊόντα τους Με ποιον τρόπο ενισχύουν τις ιδιότητες της νικοτίνης και καλύπτουν τις βλαβερές συνέπειες του καπνού Εκτός από τη δύναµη της διαφήµισης, ένας άλλος, πιο σίγουρος τρόπος για να πουλήσει ένα προϊόν είναι να γίνει απαραίτητο στους καταναλωτές ή, µε άλλα λόγια, οι καταναλωτές να εθιστούν σε αυτό. Ας πάρουµε για παράδειγµα το τσιγάρο. Ενώ εκατοµµύρια καπνιστές σε όλο τον κόσµο προσπαθούν µε χίλιους δύο τρόπους να κόψουν το κάπνισµα, µε µικρά ποσοστά επιτυχίας, νέες έρευνες φανερώνουν ότι οι καπνοβιοµηχανίες εδώ και πολλά χρόνια έχουν βρει τρόπους να κάνουν τα τσιγάρα πιο εθιστικά, εξαπατώντας τόσο τους καταναλωτές όσο και τις αρµόδιες κρατικές υπηρεσίες ελέγχου. Η αµφιλεγόµενη επιτυχία Προκειµένου να καταλάβουµε καλύτερα τον ρόλο που παίζουν στο κάπνισµα τα πρόσθετα, είναι σηµαντικό να κατανοήσουµε τον τρόπο µε τον οποίο λειτουργούν τα τσιγάρα. Η µακροχρόνια επιτυχία της καπνοβιοµηχανίας είναι αποτέλεσµα της εθιστικής φύσης της νικοτίνης. Οπως αναγνώρισαν πρώτοι οι κύκλοι της καπνοβιοµηχανίας, το τσιγάρο που πλασάρεται ως το ισόβιο αξεσουάρ ενός τρόπου ζωής είναι στην πραγµατικότητα το όχηµα ενός εθιστικού ναρκωτικού. Το τσιγάρο δεν πρέπει να εκλαµβάνεται ως ένα προϊόν αλλά ως συσκευασία. Το προϊόν είναι η νικοτίνη. Σκεφτείτε το τσιγάρο ως συσκευασία που περιέχει την ηµερήσια δόση νικοτίνης... Το τσιγάρο είναι το ανταλλακτικό εργαλείο για τη διάθεση µιας δόσης αυτής της ουσίας». Η αντικαπνιστική οργάνωση ASH και το Αυτοκρατορικό Αντικαρκινικό Ιδρυµα Ερευνών ισχυρίζονται ότι έχουν στη διάθεσή τους στοιχεία τα οποία συγκέντρωσαν από έγγραφα της βιοµηχανίας καπνού και αποδεικνύουν ότι: * Τα πρόσθετα αυξάνουν τον εθισµό. * Χρησιµοποιούνται για να ενισχύουν τη γεύση του καπνού. * Γλυκαντικές ουσίες, όπως η σοκολάτα, κάνουν το κάπνισµα πιο ευχάριστο σε άτοµα νεαρής ηλικίας. * Η ευγενόλη και η µενθόλη µουδιάζουν τον φάρυγγα και έτσι καλύπτονται οι δυσάρεστες ιδιότητες του καπνίσµατος. * Πρόσθετα όπως το κακάο διαστέλλουν τους αεραγωγούς και ο καπνός βρίσκει ευκολότερο πέρασµα προς τους πνεύµονες. Τα πρόσθετα χρησιµοποιούνται για να καλύπτουν τη µυρωδιά και την παρουσία του καπνού που δεν εισπνέεται από τον καπνιστή. 9

10 3η ΟΜΑ Α - Συνέπειες/Επιπτώσεις στην υγεία τον καπνό. Οµόφωνη η ιατρική και επιστηµονική κοινότητα έχει καταλήξει εδώ και πολλά χρόνια στο συµπέρασµα ότι το κάπνισµα του τσιγάρου αποτελεί έναν µεγάλο κίνδυνο για τον ανθρώπινο οργανισµό και κατά συνέπεια, οι επιπτώσεις του καπνίσµατος µπορεί να είναι ακόµα και θανατηφόρες! Από το 1845 (πριν 150 περίπου χρόνια ) ο Sir Spott παρατήρησε ότι οι καπνοκαθαριστές του Λονδίνου προσβάλλονται συχνότερα από καρκίνο του όσχεου. Έκτοτε χιλιάδες χηµικές ενώσεις έχουν ενοχοποιηθεί για την ανάπτυξη του καρκίνου στον άνθρωπο, µε κυριότερη Αν και ο καθένας έχει τους δικούς του προσωπικούς λόγους για να κόψει το κάπνισµα, ένα πράγµα είναι σίγουρο: Το κάπνισµα σκοτώνει! Για την ακρίβεια σκοτώνει Έλληνες κάθε χρόνο. Πολύ περισσότερους δηλαδή απ' όσους το αλκοόλ, οι αυτοκτονίες, οι δολοφονίες, οι πυρκαγιές, τα ναρκωτικά και το AIDS όλα µαζί! Συγκεκριµένα, οι συνέπειες του καπνίσµατος και οι αρνητικές επιπτώσεις του τσιγάρου παρατίθενται παρακάτω. Οι πιο σηµαντικές συνέπειες του καπνίσµατος είναι: Καρκίνος Καρκίνος του πνεύµονα ( Ευθύνεται για το 90% των θανάτων λόγω καρκίνου του πνεύµονα! ) Ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του πνεύµονα ανάλογα µε την κατανάλωση τσιγάρων 40 φορές µεγαλύτερος στους καπνιστές που καπνίζουν 20 τσιγάρα ηµερησίως. Ο καρκίνος του πνεύµονα προκαλείται από τη πίσσα και τη νικοτίνη στο καπνό του τσιγάρου. Πολλοί καρκίνοι του πνεύµονα δεν µπορούν να αφαιρεθούν µε χειρουργική επέµβαση και τα θύµατα συνήθως πεθαίνουν λίγους µήνες µετά τη διάγνωση. Καρκίνος της στοµατικής κοιλότητας (τοπική εµφάνιση καρκίνου µια από τις πιο καταστρεπτικές συνέπειες του καπνίσµατος) Καρκίνος του λάρυγγα (τοπική εµφάνιση καρκίνου µια από τις πιο καταστρεπτικές συνέπειες του καπνίσµατος) Καρκίνος του οισοφάγου 10

11 Καρδιακές παθήσεις Οι καρδιοαγγειακές ασθένειες προκαλούνται από τη νικοτίνη και το µονοξείδιο του άνθρακα στα τσιγάρα. Η πολυδουλεµένη σου κιόλας καρδιά έχει να δουλέψει ακόµα σκληρότερα για να διεκπεραιώσει τις καθηµερινές δραστηριότητες. Οι καρδιοαγγειακές παθήσεις αποµυζούν την ενέργειά σου και κάνουν την αναπνοή σου πολύ δύσκολη. Μείωση της καλής χοληστερίνης µε συνέπεια να αυξάνεται ο κίνδυνος αρτηριοσκλήρυνσης. Γυναίκες που καπνίζουν: Παρουσιάζουν περισσότερους καρκίνους από τους άνδρες. Οι γυναίκες που καπνίζουν κινδυνεύουν περισσότερο από τους άνδρες καπνιστές να παρουσιάσουν καρκίνους που προκαλούνται από το κάπνισµα. Παλαιότερες µελέτες είχαν δείξει ότι οι γυναίκες που εκτίθενται στον καπνό των τσιγάρων έχουν ψηλότερο κίνδυνο παρά οι άνδρες καπνιστές να παρουσιάσουν καρκίνο των πνευµόνων. Η µελέτη που παρουσιάζουµε σήµερα δείχνει ότι πιθανόν αυτό ν' αληθεύει και για τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης. Οι ερευνητές από το Λος Άντζελες, µελέτησαν 1514 ασθενείς οι οποίοι διαγνώσθηκαν µετά από βιοψία ότι έπασχαν από καρκίνο της ουροδόχου κύστης. Οι διαγνώσεις είχαν γίνει στη χρονική περίοδο από το 1987 έως το Στην µελέτη αποδείχτηκε ότι όταν γυναίκες κάπνιζαν τον ίδιο αριθµό τσιγάρων όπως οι άντρες τότε ο κίνδυνος να παρουσιάσουν καρκίνο της ουροδόχου κύστης ήταν σηµαντικά µεγαλύτερος. Στην κατηγορία των καπνιστών που κάπνιζαν το περισσότερο οι γυναίκες είχαν διπλάσιο κίνδυνο από τους άνδρες να παρουσιάσουν καρκίνο της ουροδόχου κύστης. Ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης είναι ο έκτος πιο συχνός καρκίνος στις αναπτυγµένες χώρες. Οι συχνότερες αιτίες που προκαλούν τον δύσκολο αυτό καρκίνο είναι το κάπνισµα και οι καρκινογόνες ουσίες αριλαµίνες (arylamines). Οι ουσίες αυτές βρέθηκαν να είναι πιο αυξηµένες στις γυναίκες καπνίστριες παρά στους άνδρες καπνιστές. Ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης εκδηλώνεται µε αιµατουρία, πόνο κατά την ούρηση, συχνή ούρηση και αίσθηση ανάγκης για ούρηση χωρίς να εξέρχονται ούρα. Οι γιατροί που έκαναν την έρευνα βρήκαν µηχανισµούς σε κυτταρικό επίπεδο που εξηγούν την αυξηµένη αυτή ευαισθησία των γυναικών. Φαίνεται ότι οι γυναίκες δραστηριοποιούν ή εξουδετερώνουν τοξικές χηµικές ουσίες που εισέρχονται στον οργανισµό µε τον καπνό του τσιγάρου µε διαφορετικό τρόπο από τους άντρες. 11

12 Οι ερευνητές συµπεραίνουν µετά από τα ευρήµατά τους αυτά, ότι γενικά οι γυναίκες καπνίστριες έχουν περισσότερο αυξηµένο κίνδυνο να παρουσιάσουν καρκίνους που προκαλούνται από το κάπνισµα σε σχέση µε τους άντρες καπνιστές. Θνησιµότητα Ένας στους δύο µακροχρόνιους καπνιστές θα πεθάνει πρόωρα εξ αιτίας του καπνίσµατος και οι µισοί από αυτούς αυτούς σε µέση ηλικία. Οι περισσότεροι πεθαίνουν από µία εκ των τριών ασθενειών που συνδέονται µε το κάπνισµα, όπως ο καρκίνος των πνευµόνων, η χρόνια αποφρακτική πνευµονοπάθεια (βρογχίτιδα και εµφύσηµα) και οι χρόνιες καρδιακές παθήσεις. ΕΜΦΥΣΗΜΑ Το εµφύσηµα καταστρέφει αργά τους πνεύµονες κάνοντας την αναπνοή τόσο δύσκολη που ακόµη κι ένας απλός περίπατος στο γωνιακό µαγαζί είναι αδύνατος. Παρ' όλο που η ζηµιά που έχει ήδη γίνει δεν επανέρχεται, µπορείς να αποτρέψεις παραπέρα ζηµιά διακόπτοντας το κάπνισµα Λιγότερο επικίνδυνες (αλλά πιο συχνά εµφανιζόµενες) συνέπειες του καπνίσµατος είναι: ιατάραξη της όρασης Κίνδυνος Τύφλωσης (νικοτινική αµβλυωπία µια από τις πιο επικίνδυνες επιπτώσεις του καπνίσµατος στην όρασή σας. Όσο πιο νωρίς αρχίζει κάποιος να καπνίζει και όσο περισσότερα τσιγάρα ή άλλα προϊόντα του καπνού καπνίζει, τόσο περισσότερο αυξάνεται ο κίνδυνος για να καταστρέψει την όρασή του και να τυφλωθεί.) Φαρυγγίτιδα (Μια από τις πιο συχνές επιπτώσεις του καπνίσµατος εµφανίζεται συχνά και σε νέα άτοµα) Αλλοίωση της γεύσης, της ακοής και της όσφρησης Μείωση της αντοχής (Μια από τις πιο γνωστές επιπτώσεις του καπνίσµατος) Τρεµούλιασµα των άκρων Ίλιγγος Νευραλγίες Εγκεφαλική υπεραιµία µε βάρος και ζάλη Παλµούς Ο εγκέφαλος των καπνιστών παρουσιάζει αλλαγές στο µεταβολισµό του, λόγω της χρόνιας στέρησης οξυγόνου που του επιφέρει το κάπνισµα. Μία άλλη µελέτη νέων ηλικίας ετών, ανακάλυψε ότι διάφορες µικροαδιαθεσίες και απουσίες από το σχολείο ήταν µεγαλύτερες στους καπνιστές. Πόνους στοµάχου και εντέρων δυσκοιλιότητα (Πρόκειται για µια από τις επιπτώσεις του καπνίσµατος που εµφανίζεται περισσότερο σε νέους καπνιστές) Τοπικός ερεθισµός στα χείλη, στο στόµα και στη γλώσσα Επίδραση του καπνίσµατος στην εµφάνιση. Το κάπνισµα προσβάλλει σοβαρά όχι µόνο τα εσωτερικά όργανα αλλά και την εµφάνιση (παρουσιαστικό) του καπνιστού αλλοιώνοντας το δέρµα, το ατοµικό βάρος και τη µορφή. 12

13 Κάπνισµα και δέρµα. Το κάπνισµα επιδρά στο δέρµα µε δύο τρόπους: Το περιβάλλον µε καπνό τσιγάρου έχει ξηραντική επίδραση επί της επιδερµίδας. Το κάπνισµα µειώνει τη ροή του αίµατος προς το δέρµα, περιορίζοντας το οξυγόνο µε αποτέλεσµα να του στερεί τις ουσιαστικές θρεπτικές ουσίες. Επίσης επηρεάζει το δέρµα δηµιουργώντας ρυτίδες γύρω από τα µάτια και το στόµα και κιτρινίλα στα δάχτυλα, νύχια και δόντια. Κάπνισµα και σωµατικό βάρος. Όταν κάποιος διακόψει το κάπνισµα αυξάνει το βάρος του κατά 2 3 κιλά. Η ακριβής αιτία του φαινοµένου αυτού είναι άγνωστη, αλλά µπορεί εν µέρει να συνδεθεί µε το ότι το κάπνισµα αυξάνει το µεταβολισµό. Άλλωστε, η νικοτίνη δρα ως κατασταλτικό της όρεξης. Οι καπνιστές φαίνεται να συγκρατούν µεγαλύτερες ποσότητες λίπους στο σώµα τους, οδηγούµενοι σε αυξηµένο κίνδυνο για διαβήτη, καρδιοαγγειακά νοσήµατα, υψηλή πίεση, προβλήµατα χοληδόχου κύστης και καρκίνο της µήτρας. Λειτουργίες που υποβαθµίζονται στους καπνιστές. Εκσπερµάτωση (απώλεια όγκου), µείωση ποσότητας σπέρµατος, γονιµότητα, µείωση κινητικότητας σπέρµατος, ανοσοποιητικό σύστηµα, µικρότερη ικανότητα σπέρµατος να εισχωρήσει στο ωάριο, εµµηνόπαυση (πρόωρη έναρξη), αυξάνουν οι σπερµατικές ανωµαλίες. Κάπνισµα και Σεξουαλική ζωή - Αναπαραγωγή. Λονδίνο Το κάπνισµα επιβαρύνει από κάθε άποψη τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία των καπνιστών καθώς και την υγεία του εµβρύου, σύµφωνα µε βρετανική µελέτη που διενεργήθηκε για λογαριασµό του Βρετανικού Ιατρικού Συλλόγου. Σύµφωνα µε τα στοιχεία της µελέτης, το κάπνισµα είναι υπαίτιο για την ανικανότητα ανδρών ηλικίας από 30 έως 50 ετών. Επίσης ενοχοποιείται για περισσότερες από αποβολές ετησίως, µειώνει τις πιθανότητες επιτυχούς τεχνητής γονιµοποίησης και υπάρχουν ενδείξεις ότι σχετίζεται µε περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου της µήτρας. Ο Βρετανικός Ιατρικός Σύλλογος απευθύνει έκκληση για τη λήψη αυστηρών αντικαπνιστικών µέτρων, περιλαµβανοµένης και της παροχής βοήθειας προς τις εγκύους για την αποφυγή του παθητικού καπνίσµατος. Η έκθεση καταλήγει στο συµπέρασµα ότι η βλάβη που επιφέρει το κάπνισµα είναι εµφανής καθ' όλη τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ζωής, δηλαδή από την εφηβεία µέχρι και την µέση ηλικία. "Το κάπνισµα όχι µόνο αποτρέπει τα άτοµα απ' το να δηµιουργήσουν οικογένεια, αλλά επηρεάζει αρνητικά και την υγεία των παιδιών που θα αποκτήσει το ζευγάρι. Το κάπνισµα µειώνει τις πιθανότητες σύλληψης για µια γυναίκα κατά 40%, ενώ οι γυναίκες που συνεχίζουν να καπνίζουν κατά τη διάρκεια της κύησης έχουν τριπλάσιες πιθανότητες να γεννήσουν ελλιποβαρές νεογνό. Επιπλέον έχει αποδειχθεί ότι το κάπνισµα αυξάνει τον κίνδυνο για συγκεκριµένες εµβρυικές δυσµορφίες, όπως το λαγόχειλο και το λυκόστοµα. Τέλος, το παθητικό κάπνισµα σχετίζεται µε το σύνδροµο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου, τον πρόωρο τοκετό, τα αναπνευστικά νοσήµατα κατά την παιδική ηλικία και την εκδήλωση παιδικού άσθµατος", σηµειώνεται στην έκθεση. 13

14 Αξίζει να αναφερθεί ότι µόνο στη Βρετανία, ετησίως εισάγονται στα νοσοκοµεία περισσότερα από παιδιά κάτω των πέντε ετών µε αναπνευστικά προβλήµατα, εξαιτίας της έκθεσής τους στον καπνό του τσιγάρου εντός του οικιακού περιβάλλοντός τους. Η ρ Βίβιαν Νάθανσον διευθύντρια της επιτροπής για την Επιστήµη και την Ηθική του Βρετανικού Ιατρικού Συλλόγου, µε δηλώσεις της στο BBC σηµειώνει ότι "οι επιπτώσεις του καπνίσµατος στην αναπαραγωγική υγεία και την υγεία του εµβρύου είναι σοκαριστικές. Οι γυναίκες γενικά γνωρίζουν ότι δεν πρέπει να καπνίζουν κατά τη διάρκεια της κύησης, αλλά το µήνυµα πρέπει να γίνει πιο ισχυρό". "Οι άνδρες και οι γυναίκες που σκέφτονται µελλοντικά να γίνουν γονείς θα πρέπει να διακόψουν το κάπνισµα. Και δεν εννοούµε µόνο την τεκνοποίηση. Οι άνδρες που θέλουν να συνεχίσουν να απολαµβάνουν µια υγιή σεξουαλική ζωή, θα πρέπει να διακόψουν το κάπνισµα προκειµένου να µειώσουν τις πιθανότητες ανικανότητας", συµπληρώνει η ρ Νάθανσον. Εάν σε ένα ζευγάρι καπνίζουν και ο άνδρας και η γυναίκα τότε οι αρνητικές επιδράσεις για την τεκνοποίηση είναι µεγαλύτερες. Τα προβλήµατα εστιάζονται τόσο σε δυσκολίες στη σύλληψη αλλά και για την ανάπτυξη του εµβρύου. Είναι σηµαντικό να αντιληφθούν όλοι, αλλά και ιδιαίτερα τα ζευγάρια µε πρόβληµα στειρότητας, ότι το κάπνισµα δεν βοηθά αλλά εµποδίζει περισσότερο τις προσπάθειές τους για τεκνοποίηση. Και δεν πρέπει να ξεχνούν ότι οι αρνητικές επιπτώσεις του καπνίσµατος στο παιδί µπορεί να επηρεάσουν την ανάπτυξη του τόσο κατά την εµβρυϊκή φάση όσο και µετά όταν θα γεννηθεί. Κάπνισµα και µνήµη Σε µια πρώτη στο είδος της έρευνα, γιατροί από το πανεπιστήµιο Northumbria του Νιουκάσλ του Ηνωµένου Βασιλείου εξέτασαν τη µνήµη σε καπνιστές, µη καπνιστές και πρώην καπνιστές. Συγκεκριµένα οι συµµετέχοντες υποβλήθηκαν σε µια δοκιµασία κατά την οποία έπρεπε να θυµούνται διαδοχικά πως να κάνουν µερικά πράγµατα σε διάφορες τοποθεσίες. Τα αποτελέσµατα έδειξαν: 1. Οι καπνιστές είχαν τη χειρότερη µνήµη. Μπορούσαν να θυµηθούν και να κάνουν σωστά µόνο 59% από αυτά που έπρεπε 2. Τα άτοµα που δεν είχαν ποτέ καπνίσει στη ζωή τους είχαν την καλύτερη µνήµη. Θυµούνταν κάτω από τις ίδιες συνθήκες να κάνουν το 81% αυτών που έπρεπε 3. Οι πρώην καπνιστές είχαν µια απόδοση µνήµης σχεδόν παρόµοια µε αυτή των ατόµων που δεν κάπνισαν ποτέ στη ζωή τους. Συγκεκριµένα ήσαν σε θέση να θυµούνται και να πραγµατοποιούν 74% αυτών που τους είχαν ανατεθεί. Το γεγονός ότι το κάπνισµα προκαλεί σοβαρή µείωση της µνήµης πρέπει να προβληµατίσει όλους και ιδιαίτερα τους καπνιστές. Οι ανεπάρκειες της µνήµης προστίθενται στον µεγάλο και θλιβερό κατάλογο των διαταραχών και παθήσεων που δηµιουργεί το κάπνισµα στους καπνιστές αλλά και στους µη καπνιστές, λόγω του παθητικού καπνίσµατος. 14

15 Η διακοπή του καπνίσµατος επαναφέρει σε µεγάλο βαθµό τη µνήµη. Ωστόσο δεν έχει ακόµη εξακριβωθεί η σχέση µεταξύ της διάρκειας ή της έντασης του καπνίσµατος και των βλαβών στη µνήµη και στις γνωσιακές λειτουργίες. Ο εγκέφαλος του καπνιστή υποφέρει από τις τοξικές ουσίες του καπνού. Οι βλάβες είναι συσσωρευτικές και µόνο η έγκαιρη διακοπή µπορεί να σταµατήσει τις αυξανόµενες ανεπάρκειες διαφόρων ζωτικών λειτουργιών του εγκεφάλου. Οι έρευνες ανέδειξαν ενδιαφέροντα στοιχεία για τις επιδράσεις του καπνίσµατος στον εγκέφαλο και µεταξύ αυτών σηµειώνουµε τα ακόλουθα: 1. Τα τοξικά προϊόντα του καπνού που εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίµατος, µε οποιοδήποτε τρόπο καπνίσµατος, σκοτώνουν ορισµένα κύτταρα του εγκεφάλου και εµποδίζουν την παραγωγή άλλων 2. Η νικοτίνη προκαλεί εξάρτηση και εθισµό 3. Οι τοξικές ουσίες του καπνού δηµιουργούν φλεγµονή στις εγκεφαλικές δοµές. Το αποτέλεσµα είναι ότι τα κύτταρα του ανοσολογικού συστήµατος επιτίθενται εναντίον των εγκεφαλικών δοµών δηµιουργώντας έτσι λειτουργικές ανωµαλίες 4. Το κάπνισµα λεπτύνει και αδυνατίζει τον φλοιό του εγκεφάλου (φαιά ουσία) επηρεάζοντας περιοχές που σχετίζονται µε την παρορµητικότητα, το συναισθηµατισµό, τον εθισµό και τη λήψη αποφάσεων 5. Οι βλάβες στις καρωτίδες αρτηρίες που τροφοδοτούν τον εγκέφαλο µε αίµα µειώνουν την παροχή αίµατος, οξυγόνου και άλλων θρεπτικών στοιχείων στα εγκεφαλικά κύτταρα. Επιπλέον η αθηρωµάτωση των καρωτίδων λόγω καπνίσµατος αυξάνει πολύ τον κίνδυνο των καπνιστών να υποστούν εγκεφαλικό επεισόδιο δηλαδή να πάθουν αποπληξία 6. Το κάπνισµα βρέθηκε ότι συσχετίζεται µε µείωση του δείκτη νοηµοσύνης (IQ), των δυνατοτήτων σκέψης, την ικανότητα λήψης αποφάσεων, της συγκέντρωσης και της µνήµης 7. Το κάπνισµα επιδρά στα κέντρα του εγκεφάλου που έχουν σχέση µε τη σεξουαλική ζωή και µειώνουν τη διάθεση και ορµή για σεξ. Συµπερασµατικά βλέπουµε ότι το κάπνισµα κάθε µορφής φθείρει σταδιακά ζωτικές λειτουργίες του εγκεφάλου των καπνιστών. Κάπνισµα και πραγµατικότητα: «Το 40% των καπνιστών που υποβλήθηκαν σε αφαίρεση 15

16 του λάρυγγα (λόγω καρκίνου που προκαλείτε απο το κάπνισµα), προσπαθούν να καπνίσουν ξανά!» «Ένας στους 2 καπνιστές που καπνίζουν συνεχώς θα πεθάνει λόγω της συνήθειάς του αυτής. Ανάµεσα σε αυτούς τους θανάτους, ο ένας στους τρείς συµβαίνει ενώ ο καπνιστής είναι µεσήλικας!» ACS (American Cancer Society) Είναι θλιβερό το γεγονός ότι έως το 2025 θα έχουν πεθάνει άνθρωποι µε αιτία το κάπνισµα, και ένα µεγάλο µέρος αυτών, θα είναι νέοι άνθρωποι. Υπολογίζεται ότι οι καπνιστές σε όλο το κόσµο είναι άνθρωποι και από αυτούς πεθαίνουν το χρόνο ( την ηµέρα) εξαιτίας του καπνίσµατος. «Κάθε χρόνο στην Αµερική περισσότεροι από θάνατοι οφείλονται στο κάπνισµα. Ένα µεγάλο ποσοστό αυτών των θανάτων προκλήθηκαν από καρκίνο!» AHA (American Heart Association) Οι άνθρωποι οι οποίοι καπνίζουν συνηθισµένα ή ελαφριά τσιγάρα στην πραγµατικότητα εισπνέουν σηµαντικά περισσότερη νικοτίνη και πίσσα από αυτή που αναγράφεται πάνω στα πακέτα τσιγάρων Στην Ελλάδα 3 στα 10 ελληνόπουλα δοκίµασαν το τσιγάρο για πρώτη φορά πηγή σε ηλικία 13 ετών. Οι µισοί από τους εφήβους κανονικούς καπνιστές, εάν συνεχίσουν το κάπνισµα, θα πεθάνουν από ασθένειες που προκλήθηκαν από αυτό. 16

17 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ντοκιµαντέρ «Ένα Τσιγάρο ρόµος» (σενάριο-σκηνοθεσία Πέτρου Κουµπλή & Έµυς ηµητρακοπούλου 2006 ΕΡΤ) Εφηµερίδα Το Βήµα, 1/8/ Νίκος Στασινός, εφ. Ελευθεροτυπία, 26/5/ Καταναλωτικά Βήµατα - Τεύχος Απριλίου - Μαϊου %83%CE%BC%CE%B1 17

18