Πρόλογος Πρόγραµµα Ευρωπαϊκών Βραβείων Εταιρικής Κοινωνικής. Ευθύνης (ΕΚΕ) και η χορήγηση «βραβείων ντροπής» 68

Transcript

1 Πρόλογος 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ 1. Εισαγωγή Έννοια Ιστορική αναδροµή Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη Ανάλυση Ορισµός-Γενικά Ορισµός Hohnen, 2007: CSR Ορισµός Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ορισµός Ελληνικού Δικτύου για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη Άλλοι Ορισµοί Διακρίσεις ΕΚΕ. Τοµείς εφαρµογής και δραστηριότητας προγραµµάτων ΕΚΕ Εσωτερική Κοινωνική Ευθύνη Εξωτερική Κοινωνική Ευθύνη Ανάλογα µε τη φύση της ανάλογης πρωτοβουλίας, προγράµµατος ή δράσης Ανάλογα µε τη στόχευση σε συγκεκριµένη κατεύθυνση ή πολιτική Ανάλογα µε τις αρχές που ακολουθούν οι επιχειρήσεις σε συνάρτηση µε την άσκηση της δράσης EKE Η ΕΚΕ µε στόχευση την επίτευξη της Τριπλής Κατώτατης Γραµµής (Triple Bottom Line) Θεωρία των Ενδιαφερόµενων Μερών (Stakeholders) Έννοια Διακρίσεις των ενδιαφερόµενων µερών Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη στην πράξη. Βήµατα εφαρµογής Εκπόνηση σχεδίου εµπλοκής Βήµατα εφαρµογής του προγράµµατος ΕΚΕ σύµφωνα µε το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης Δείκτες Απόδοσης Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης Κοινωνική λογιστική, έλεγχος και αναφορά Προώθηση της ΕΚΕ Ευρωπαϊκή Ένωση Ευρωπαϊκή Επιτροπή Η ΕΚΕ στις Αµερικάνικες επιχειρήσεις Η ΕΚΕ στην Ελληνική πραγµατικότητα Η ΕΚΕ στην Ελληνική Πανεπιστηµιακή Εκπαίδευση Μεγάλες Ελληνικές Επιχειρήσεις και Οργανισµοί µε δράση ΕΚΕ Η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος (ΕΤΕ) Η Cosmote Η Coca Cola 3ε Η Ελληνική Αεροπορική Βιοµηχανία (ΕΑΒ) Η Interamerican Η Eurobank EFG Παροχή υπηρεσιών υποστήριξης δράσεων ΕΚΕ σε επιχειρήσεις και οργανισµούς Το Πρόγραµµα Ευρωπαϊκών Βραβείων Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ) και η χορήγηση «βραβείων ντροπής» Πρόγραµµα Ευρωπαϊκών Βραβείων Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ) Χορήγηση «Βραβείων Ντροπής» Νταβός, Ελβετία Ανάλυση κόστους-οφέλους και ικανότητα δηµιουργίας αξίας από την εφαρµογή επενδυτικών προγραµµάτων ΕΚΕ Οφέλη επιχειρήσεων και οργανισµών από την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη ΕΚΕ και Παγκόσµια Οικονοµική Κρίση Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη στις Εισηγµένες Εταιρείες του Χρηµατιστηρίου Αξιών Αθηνών Συµπεράσµατα Βιβλιογραφία Ηλεκτρονικές πηγές Έντυπες εκδόσεις 86

2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ B ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ ΚΑΙ ΔΙΑΝΟΜΗ ΤΟΥ 1. Εξέλιξη της Λογιστικής Επιστήµης Κοινωνική λογιστική (Social accounting) Έννοια Ιστορική αναδροµή Κοινωνική λογιστική και ανθρώπινο κεφάλαιο Σκοπός Γενικά Απολογισµός ή Λογοδοσία και πρόθυµη διοίκηση Διαχειριστικός έλεγχος (Management Control) Πεδίο εφαρµογής, έλεγχος, αναφορά και επιδιώξεις της κοινωνικής λογιστικής Πεδίο εφαρµογής Αυτοαξιολόγηση και εξωτερικός έλεγχος Περιοχές αναφοράς Ενδιαφερόµενα µέρη Περιβαλλοντική λογιστική (Environmental Accounting) Εφαρµογές, Πρότυπα και τρόπος δηµοσίευσης κοινωνικών ισολογισµών Γενικά Ανάπτυξη του Προτύπου ΑΑ1000/ έτος 1999 (Institute of social and Ethical Accountability/ ISEA) Ανάπτυξη λοιπών Προτύπων Κοινωνικός Ισολογισµός Γενικά Πληροφορίες που αναφέρονται υποχρεωτικά στο Γαλλικό Πρότυπο Κοινωνικού Ισολογισµού Βελγικό Πρότυπο Κοινωνικού Ισολογισµού. Υποχρέωση δηµοσίευσης από τις επιχειρήσεις του Βελγίου Το Κοινωνικό Προϊόν και η Διανοµή του Έννοια Καθορισµός περιεχοµένου κοινωνικού προϊόντος Θεωρητικό παράδειγµα Κατάστασης Προστιθέµενης Αξίας Τα Κοινωνικό προϊόν της ΤΕΞΑΚΟ των ετών Το κοινοποιηµένο Κοινωνικό προϊόν της Intracom Holdings για την πενταετία και η διανοµή του Έκθεση Κοινωνικού Απολογισµού (κοινωνικό προϊόν και κοινωνικός ισολογισµός) της εταιρείας «ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ» για τη χρήση 1995 κατά το Γαλλικό πρότυπο Συµπεράσµατα Βιβλιογραφία 141 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ ΚΩΔΙΚΑΣ ΗΘΙΚΗΣ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ 1. Έννοια Ρόλοι και υπευθυνότητες Πεδίο εφαρµογής στο ανθρώπινο δυναµικό Περιορισµοί (limits) Καθοδήγηση (Guidance) Συµµόρφωση (Compliance) Σύνταξη εκθέσεων αναφοράς των πιθανών παραβιάσεων (Reporting possible violations) Τοµείς που καλύπτονται από τον κώδικα ηθικής επιχειρηµατικής δράσης και συµπεριφοράς (Business Conduct and Ethics Code) Λεπτοµερέστερη ανάλυση των ανωτέρω τοµέων Εταιρικού κώδικα ηθικής Λογιστική απεικόνιση της επιχειρηµατικής δράσης και διαδικασίες εσωτερικού ελέγχου (Accounting and Internal Controls) Γενικά 149

3 Υπευθυνότητα Εσωτερικές ελεγκτικές διαδικασίες Διοικητική ευθύνη Ο ρόλος του εσωτερικού ελεγκτή Καµιά ανοχή σε δόλια διαχείριση Αποφυγή σύγκρουσης συµφερόντων (Avoiding Conflicts of interest) Γενικά Προσφορά δώρων και ψυχαγωγίας Λήψη δώρων και ψυχαγωγίας Επιστολή προς επιχειρηµατικούς συνεργάτες Πρόσθετες πληροφορίες και αναφορά πιθανών παραβιάσεων Συµπέρασµα Εταιρική συµπεριφορά έναντι των εργαζοµένων Πολιτική διακρίσεων και Παρενόχληση (The company's behavior against its employees, Discrimination & Harassment) Η διαφοροποίηση είναι σεβαστή Απαγορεύεται η πολιτική διακρίσεων Απαγορεύεται η παρενόχληση Αµοιβές εργαζοµένων Πολιτική απαγορευµένων ουσιών Βιαιότητες στους εργασιακούς χώρους απαγορεύονται Κυβερνητικές υποθέσεις και πολιτική εµπλοκή (Government Affairs and Political Involvement) Αποφάσεις άσκησης πολιτικής από το Δηµόσιο Lobbying (Παρασκηνιακή πολιτική δράση πίεσης) της εταιρείας Συνεισφορές σε πολιτικές δραστηριότητες Παροχή δώρων ή χρηµάτων σε κυβερνητικούς αξιωµατούχους Εµπλοκή σε κοινωνικές και πολιτικές δραστηριότητες Πολυεθνικές δραστηριότητες (Multinational Operations) Σεβασµός στο νοµικό πλαίσιο της χώρας Δωροδοκία δηµοσίων υπαλλήλων απαγορεύεται Εναρµονιζόµενοι µε τις ελεγκτικές διαδικασίες για τις εξαγωγές και για τις απαιτήσεις για την εισαγωγική δραστηριότητα Κατανόηση των εµπορικών κυρώσεων και απαγορεύσεων Υγεία, Περιβάλλον και Ασφάλεια (Health, Environment and Safety) Άσκηση πολιτικής Αναγνώριση ατοµικών υποχρεώσεων και δικαιωµάτων Εφαρµογή του νόµου Αντιµονοπωλιακή πολιτική και Ανταγωνισµός (Anti-trust and Competition) Έννοια-Σκοπός Συµφωνίες και Συµβόλαια µε τους ανταγωνιστές Σχέσεις µεταξύ πελατών και προµηθευτών Συνέπειες των παραβιάσεων Διαφύλαξη-µυστικότητα-εχεµύθεια της πληροφορίας που αφορά τους εργαζοµένους (Privacy of Information) Συλλογή, συντήρηση και αποκάλυψη της ατοµικής πληροφορίας Κατάλληλη διαχείριση των προσωπικών δεδοµένων Περιορισµοί στην εξωτερική αποκάλυψη προσωπικών δεδοµένων Προστασία της εταιρικής πληροφορίας και πνευµατικής ιδιοκτησίας (Protection of Information and Intellectual Property) Εταιρική περιουσία και πνευµατική ιδιοκτησία Κατάλληλη πρόσβαση και χρήση Διαχείριση ευαίσθητης πληροφορίας και δικαιωµάτων ιδιοκτησίας Χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών και λοιπής

4 τεχνολογίας (Ιντερνέτ) Πρωτόκολλο έρευνας και εκθέσεων αναφοράς για την εκτροπή από τις διαδικασίες εσωτερικού ελέγχου και της πολιτικής σύγκρουσης συµφερόντων (Investigation Protocol Reporting & Investigation violations of Internal Controls and Conflicts of Interest) Λήψη ηθικής απόφασης Μοντέλο Επιχειρηµατικής Ηθικής Αναλυτικότερα η Εταιρική Διακυβέρνηση ως το βασικό στοιχείο του Μοντέλου Επιχειρηµατικής Ηθικής Υπόδειγµα Κώδικα Ηθικής και Επιχειρηµατικής Δεοντολογίας 178 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ ΔΟΛΟΣ ΚΑΙ ΑΘΕΜΙΤΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΡΟΛΗΨΗ, ΑΠΟΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ 1. Ορισµός της δόλιας δραστηριότητας (Definition of fraudulent activity) Συνέπειες (Consequences) Προληπτικά µέτρα (Preventive steps) Το τρίγωνο της απάτης (The fraud triangle) Εταιρική κουλτούρα, Αξιολόγηση κινδύνου, Διοικητική εποπτεία και Έλεγχος Δηµιουργία κουλτούρας εντιµότητας και υψηλού κώδικα ηθικής και επιχειρηµατικής δεοντολογίας Επιτροπή ελέγχου και Διοικητικό Συµβούλιο Διοίκηση Εσωτερικός έλεγχος Ανεξάρτητοι ελεγκτές Βασικά στοιχεία πρόληψης, αποτροπής και αποκάλυψης απάτης Τύποι ελεγκτικών διαδικασιών Τύποι επαγγελµατικής απάτης (Types of Occupational Fraud) Αξιολόγηση Κινδύνου Απάτης (Fraud Risk Assessment/FRA) Τι είναι η µέθοδος αξιολόγησης κινδύνου απάτης Πότε και πού θα πρέπει να διενεργείται η αξιολόγηση κινδύνου απάτης Το πορτραίτο του δράστη της απάτης Ποια είναι τα βήµατα της διαδικασίας αξιολόγησης κινδύνου απάτης Λεπτοµερείς Διαδικασίες Αξιολόγησης Κινδύνου Απάτης Προετοιµασία για την αξιολόγηση κινδύνου απάτης Σύσκεψη Ανταλλαγής Ιδεών για τον Κίνδυνο Απάτης Εκτίµηση της πιθανότητας και της σηµασίας των κινδύνων που εντοπίζονται Ενσωµάτωση των επιφυλάξεων αναφορικά µε τον κίνδυνο απάτης στο πλάνο ελέγχου Εντοπισµός των δικλείδων ασφαλείας και της αποτελεσµατικότητάς τους 237 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι Περιπτώσεις Αυξηµένου Κινδύνου Απάτης και «Κόκκινες Σηµαίες-Red Flags» της Απάτης 238 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ Συχνά απαντώµενα Σχέδια και Σενάρια Απάτης 241 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ Ερωτηµατολόγιο Συζήτησης για τον Κίνδυνο Απάτης 245 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙV Υποθετικό παράδειγµα πίνακα εκτίµησης Κινδύνου Απάτης 247 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ V Πραγµατικές περιπτώσεις δόλιας συµπεριφοράς που εµφανίστηκαν σε µεγάλη πολυεθνική επιχείρηση 249 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VΙ

5 Πραγµατική περίπτωση διαπιστωθεισών αδυναµιών και ενδεχόµενων κινδύνων που γνωστοποιήθηκαν από τον έλεγχο Ορκωτών Ελεγκτών-Λογιστών και αφορούσαν Ανώνυµη Εταιρεία εισηγµένη στο Χρηµατιστήριο Αξιών Αθηνών 252 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΕΦΟΡΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΩΡΟΔΟΚΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ 259 Ο ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 261 ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΕΦΟΡΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΩΡΟΔΟΚΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΦΘΟΡΑ Εισαγωγή Τι είναι Δωροδοκία και Διαφθορά Κατηγορίες Διαφθοράς Δωροδοκία Κατάχρηση Εκβιασµός Ο ρόλος της φορολογικής διοίκησης στην καταπολέµηση της δωροδοκίας και διαφθοράς Γενικά Σχέσεις µε ξέπλυµα χρήµατος Ο ρόλος εφοριακών και ελεγκτών Βελτίωση της ενηµέρωσης Εντοπισµός της δωροδοκίας και της διαφθοράς Πλάνο έρευνας και έλεγχοι συµµόρφωσης Διαθέσιµη πληροφόρηση από άλλες κρατικές υπηρεσίες Διαθέσιµη πληροφόρηση από άλλες χώρες Βήµατα µετά τον εντοπισµό ενδείξεων για πιθανή δωροδοκία ή διαφθορά Ενδείξεις πιθανής δωροδοκίας ή διαφθοράς Ενδείξεις που αφορούν στο εσωτερικό ή εξωτερικό περιβάλλον κινδύνου του φορολογουµένου Εισαγωγή Ενδείξεις Ενδείξεις που αφορούν στο εξωτερικό περιβάλλον κινδύνου του φορολογουµένου Ενδείξεις που αφορούν στο εσωτερικό περιβάλλον κινδύνου του φορολογουµένου Παραδείγµατα Ενδείξεις που αφορούν στις συναλλαγές των φορολογουµένων Εισαγωγή Ενδείξεις Ενδείξεις που αφορούν στους συναλλασσοµένους Ενδείξεις που αφορούν στους όρους των συναλλαγών Παραδείγµατα Ενδείξεις που αφορούν σε πληρωµές και χρηµατικές ροές Εισαγωγή Ενδείξεις Ενδείξεις που αφορούν σε ποιον έγιναν οι πληρωµές ή από πού προέρχονται Ενδείξεις που αφορούν στους όρους πληρωµής Άλλες ενδείξεις που αφορούν σε πληρωµές και χρηµατικές ροές Παραδείγµατα Ενδείξεις που αφορούν στα αποτελέσµατα των συναλλαγών του φορολογουµένου Εισαγωγή Ενδείξεις Ενδείξεις που αφορούν σε αποτελέσµατα που έχουν επίπτωση στην επιχειρηµατική δραστηριότητα του φορολογουµένου Ενδείξεις που αφορούν σε αποτελέσµατα που έχουν επίπτωση στα φορολογικά βιβλία του φορολογουµένου Ενδείξεις που αφορούν σε αποτελέσµατα που έχουν

6 επίπτωση στην προσωπική περιουσία του φορολογουµένου (ή της ανώτερης διοίκησης) Παραδείγµατα Ενδείξεις που αφορούν στον λήπτη προσόδων από πιθανή δωροδοκία ή διαφθορά Εισαγωγή Ενδείξεις Παραδείγµατα 311 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ A 314 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β 317 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ 318