«ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΤΡΟΠΟΥ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΑΠΩΛΕΙΑ ΒΑΡΟΥΣ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ»

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "«ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΤΡΟΠΟΥ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΑΠΩΛΕΙΑ ΒΑΡΟΥΣ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ»"

Transcript

1 Χάρης ηµοσθενόπουλος MMedSci.SRD Κλινικός ιαιτολόγος- ιατροφολόγος Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Λαϊκό» «ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΤΡΟΠΟΥ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΑΠΩΛΕΙΑ ΒΑΡΟΥΣ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ» Στις σύγχρονες κοινωνίες, υπάρχει µια τεράστια αφθονία αγαθών, που αντί να αποτελεί θετικό στοιχείο για την ποιότητα της ζωής και τη επιµήκυνση της διάρκειας της, αντίθετα αποτελεί µία σοβαρή και ύπουλη απειλή για τη υγεία του κοινωνικού συνόλου και ταυτόχρονα παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη παθολογικών καταστάσεων, όπως η παχυσαρκία, οι καρδιαγγειακές νόσοι, ο διαβήτης και άλλες. Η υπεραφθονία των καταναλωτικών αγαθών, αλλά κυρίως των τροφίµων και των βιοµηχανοποιηµένων προϊόντων σίτισης, οδηγεί τον πληθυσµό στην υπερκατανάλωση θερµίδων και στην υπερφόρτωση των οργανισµού µε θερµίδες, αλλά και µε επικίνδυνες ουσίες και µε επιβαρυντικά συστατικά.

2 Παντού, στις αναπτυγµένες κοινωνίες παρουσιάζεται µια σταδιακή µείωση του επιπέδου φυσικής δραστηριότητας, µια ραγδαία αύξηση της κατανάλωσης αναψυκτικών µε ζάχαρη, τρανς και κορεσµένων λιπαρών, µια συνολική αύξηση του µεγέθους της τυπικής µερίδας φαγητού και µια σηµαντική υποτίµηση του περιεχοµένου λίπους στα τρόφιµα που καταναλώνονται καθηµερινά. Αποτέλεσµα αυτής της υπερκατανάλωσης και γενικότερα της κακής διατροφής είναι η έξαρση σε επίπεδα πανδηµίας, τόσο της παχυσαρκίας, όσο και του σακχαρώδη διαβήτη, και η εµφάνιση πλέον του όρου diabesity, που δείχνει τη στενή σχέση των δύο αυτών παθολογικών καταστάσεων. Σύµφωνα µε τον WHO, ανάµεσα στους σηµαντικότερους παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται µε τον τρόπο ζωής (lifestyle-related risk factors), η παχυσαρκία και η έλλειψη σωµατικής δραστηριότητας, σε συνδυασµό µε το κάπνισµα και το αλκοόλ είναι υπεύθυνοι για το µεγαλύτερο ποσοστό παθολογικών καταστάσεων στην Ευρώπη, αλλά και παγκοσµίως. Η παχυσαρκία είναι πλέον ίσως η πιο διαδεδοµένη νόσος στις αναπτυγµένες κοινωνίες, µε περισσότερο από το 1/3 των κατοίκων των HΠA και του Καναδά και πάνω από το 1/4 των Ευρωπαίων, να είναι υπέρβαρα και παχύσαρκα. Πιο συγκεκριµένα, ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας υπολογίζει ότι το 5 έως 10% του πληθυσµού παγκοσµίως, δηλαδή περίπου 250 εκατοµµύρια άτοµα, πάσχει από παχυσαρκία, νούµερο που δείχνει τις διαστάσεις του προβλήµατος. Στην Αµερική σήµερα το 64% είτε είναι υπέρβαροι (body mass index [BMI] = kg/m 2 ), είτε παχύσαρκοι (BMI 30 kg/m 2 ), ενώ το 30% του πληθυσµού ηλικίας 20 έως 74 χρόνων είναι παχύσαρκοι (40 χρόνια πριν ήταν µόλις το 13%). Υπολογίζεται πως σε περίπου 20 χρόνια ένας στους δύο

3 Αµερικανούς θα είναι παχύσαρκος. Στην Ευρώπη, αντίστοιχα στατιστικά στοιχεία εµφανίζει η Αγγλία, όπου το 8% της παχυσαρκίας το 1980 διπλασιάστηκε στο 16% το Ο World Health Organization στηριζόµενος σε αυτά τα στοιχεία υπολογίζει πως σήµερα παγκοσµίως, 1 δισεκατοµµύριο είναι υπέρβαροι και 300 εκατοµµύρια παχύσαρκοι. είκτης µάζας σώµατος (Body Mass Index, ΒΜΙ) Αναφέρθηκε παραπάνω ο όρος είκτης µάζας σώµατος (ΒΜΙ), σύµφωνα µε τον οποίο καθορίζεται αν το άτοµο είναι φυσιολογικού βάρους, υπέρβαρο ή παχύσαρκο. Ο δείκτης αυτός αποτελεί το λόγο του σωµατικού βάρους (Kg) προς το τετράγωνο του ύψους (m 2 ). Στη ουσία ο δείκτης µάζας σώµατος αποτελεί ένα δείκτη των αποθεµάτων λίπους του οργασµού και σχετίζεται µε αυξηµένο κίνδυνο νοσηρότητας και θνητότητας για τα άτοµα, κατατάσσοντας τα ως υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Ο ΜΣ υπολογίζεται µε το λόγο: ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: είκτης Μάζας Σώµατος και κίνδυνος νοσηρότητας Βάρος (σε κιλά) ΜΣ= (Ύψος σε µέτρα) 2 ΒΜΙ Κατάσταση Βάρους Περίµετρος µέσης Περίµετρος µέσης Α<102, Γ<88 Α>102, Γ>88 <16 kg/m 2 Σοβαρός Υποσιτισµός ,5 kg/m 2 Ελλιποβαρής , kg/m 2 Φυσιολογικό εύρος τιµών Αυξηµένος Υψηλός kg/m 2 Υπέρβαρο Υψηλός Πολύ υψηλός kg/m 2 Παχυσαρκία Πολύ υψηλός Πολύ υψηλός >40 kg/m 2 Παθολογική παχυσαρκία Εξαιρετικά υψηλός Εξαιρετικά υψηλός Οι τιµές του δείκτη που είναι µικρότερες από 25 θεωρούνται φυσιολογικές. Τα άτοµα που έχουν ΜΣ=25-30 θεωρούνται υπέρβαρα. Τέλος, τιµές του ΜΣ της τάξεως του υποδηλώνουν την ύπαρξη σχετικού βαθµού παχυσαρκίας, και τιµές άνω του 30 ισοδυναµούν µε έκδηλη παχυσαρκία. Αλλαγές τρόπου ζωής

4 Αλλαγές στο σύγχρονο τρόπο ζωής, που αποσκοπούν στη µειωµένη ενεργειακή πρόσληψη και στην αύξηση της σωµατικής δραστηριότητας, είναι πρωταρχικής σηµασίας για τη µείωση του σωµατικού βάρους. Το επίπεδο της παχυσαρκίας είναι αυτό που καθορίζει τον τρόπο αντιµετώπισης. Το National Heart, Lung, and Blood Institute (NHLBI) και το North American Association for the Study of Obesity (NAASO) µέσω του Οδηγού Practical Guide to the Identification, Evaluation, and Treatment of Overweight and Obesity in Adults εδωσε ένα σχετικό αλγόριθµος. O αλγόριθµος των οδηγιών των NHLBI/NAASO συστήνει πως ασθενείς µε BMI 30 kg/m 2 ή άτοµα µε BMI από kg/m 2 µε επιπρόσθετα δύο επιβαρυντικούς παράγοντες κινδύνου πρέπει να προσπαθήσουν να χάσουν το επιπλέον βάρος µέσα από στο συνδυασµό ολιγοθερµιδική δίαιτα, άσκηση και τροποποίηση συµπεριφοράς. Αυτό το τρίπτυχο είναι µέρος της τροποποίησης του τρόπου ζωής και είναι απαραίτητο κοµµάτι για την αντιµετώπιση της παχυσαρκίας. Η παχυσαρκία σχετίζεται µε πολλές παθολογικές καταστάσεις. Αρχικά, δυσχεραίνει την αντιµετώπιση του διαβήτη τύπου 2, αυξάνοντας την αντίσταση στην ινσουλίνη και τα επίπεδα της γλυκόζης αίµατος. Η παχυσαρκία είναι επίσης ένας ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για την εκδήλωση δυσλιπιδαιµίας, υπέρτασης και καρδιαγγειακής νόσου, συµβάλλοντας µε αυτό τον τρόπο στην αυξηµένη εµφάνιση καρδιαγγειακών επιπλοκών και θνητότητας. 403 Knowler, WC, N Engl J Med. 2002:346,393-

5 Η φαρµακευτική αντιµετώπιση µπορεί να αποβεί χρήσιµη σε συνδυασµό µε την τροποποίηση του τρόπου ζωής, στη µακροπρόθεσµη αντιµετώπιση σε επιλεγµένους ασθενείς. Φάρµακα που συντελούν στη µείωση του σωµατικού βάρους µπορεί να χρησιµοποιηθούν σε άτοµα µε ΒΜΙ 30 ή σε όσους έχουν ΒΜΙ 27, αλλά σε συνδυασµό µε προβλήµατα υγείας που συνδέονται µε την παχυσαρκία. Παράλληλα, η χειρουργική αντιµετώπιση µπορεί να αποτελέσει µια εναλλακτική µέθοδο αντιµετώπισης της παχυσαρκίας για ασθενείς µε ΒΜΙ>40 ή µε ΒΜΙ >35 και συγκεκριµένα προβλήµατα υγείας. Η απώλεια του βάρους είναι ένας σηµαντικός στόχος για υπέρβαρα και παχύσαρκα άτοµα. Η έστω και µέτρια απώλεια βάρους (5% του αρχικού σωµατικού βάρους) µπορεί να βελτιώσει µεταξύ των άλλων τη δράση της ινσουλίνης και να µειώσει τα επίπεδα γλυκόζης νηστείας, να µειώσει τον κίνδυνο για καρδιαγγειακή νόσο και την αρτηριακή πίεση και να βελτιώσει τη συγκέντρωση λιπιδίων του πλάσµατος (προκαλεί µείωση τριγλυκεριδίων, της συνολικής χοληστερόλης και της LDL χοληστερόλης, και αύξηση της HDL χοληστερόλης). Ο συνδυασµός απώλειας σωµατικού βάρους µε αυξηµένη σωµατική δραστηριότητα µπορεί πολύ πιο αποτελεσµατικά να προλάβει ή να καθυστερήσει την εµφάνιση πολλών παθολογικών καταστάσεων, όπως είναι π.χ. η εµφάνιση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 σε άτοµα µε διαταραγµένη ανοχή στη γλυκόζη. Για παράδειγµα, στοιχεία που παρουσιάστηκαν από το Diabetes Prevention Program, έδειξαν πως απώλεια βάρους (5-7% τον πρώτο χρόνο) και αυξηµένη φυσική δραστηριότητα (150 min εντατικού περπατήµατος ανά εβδοµάδα) οδηγούν στη µείωση κατά 58% σε άντρες και γυναίκες µε διαταραγµένη ανοχή στη γλυκόζη της εµφάνισης σε 4 χρόνια διαβήτη. Ειδικότερα βρέθηκε πως οι αλλαγές στον τρόπο ζωής ήταν αποτελεσµατικότερες στο διπλάσιο σε σχέση µε τη χρήση φαρµακευτικής αγωγής στην πρόληψη της εµφάνισης της νόσου.

6 (Knowler, WC, N Engl J Med. 2002:346, ) Η διαιτητική αντιµετώπιση της παχυσαρκίας Ο όρος δίαιτα είναι διαφορετικός από την τροποποίηση τρόπου ζωής, δεδοµένου ότι η δίαιτα απαιτεί την πιστή τήρηση ενός προγράµµατος διατροφής για συγκεκριµένο χρόνο, ενώ το δεύτερο περιλαµβάνει τόσο διατροφικές όσο και αλλαγές συµπεριφοράς, που πρέπει να καθιερωθούν µόνιµα για να µειωθεί το βάρος και να διατηρηθεί η απώλεια. Οι διαιτητικές παρεµβάσεις για την αντιµετώπιση της παχυσαρκίας σχεδιάζονται έτσι ώστε να δηµιουργηθεί ένα αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας (οι θερµίδες που προσλαµβάνονται < θερµίδες που καταναλώνονται) ώστε η ενέργεια που προσλαµβάνεται από τον οργανισµό να είναι χαµηλότερη από τις ενεργειακές ανάγκες του ατόµου. Οι περισσότεροι οργανισµοί και φορείς όπως είναι το National Heart, Lung και Blood Institute Obesity Education Initiative Expert Panel συστήνουν τη χρήση απλά υποθερµιδικών διαιτολογίων που στοχεύουν σε ένα αρχικό θερµιδικό έλλειµµα ίσο µε kcal/d και παρέχουν kcal/d για τις γυναίκες και kcal/d για τους άντρες, για να αντιµετωπισθεί η παχυσαρκία. Κατά καιρούς πολλά είναι τα διαιτολόγια που έχουν προταθεί για την αποτελεσµατική διαιτητική αντιµετώπιση της παχυσαρκίας. Αν και τα περισσότερα από αυτά έχουν σηµαντικά βραχυπρόθεσµα αποτελέσµατα, σπάνια έχουν εξίσου σηµαντικά

7 µακροπρόθεσµα αποτελέσµατα και σχεδόν πάντα υπάρχει επανάκτηση του χαµένου βάρους. Μεγάλη έρευνα έχει γίνει για διαιτολόγια που είναι χαµηλά σε υδατάνθρακες, και πολλά είναι τα «επαναστατικά» διαιτολόγια που έχουν προταθεί κατά καιρούς για άτοµα µε υπέρβαρο ή παχυσαρκία. Οι περισσότερες όµως µελέτες που παρακολούθησαν άτοµα που ακολουθούσαν τέτοια διαιτολόγια έδειξαν πως όσα έµεναν πιστά σε ένα διαιτολόγιο που ήταν χαµηλό σε υδατάνθρακες (25-40% των συνολικών θερµίδων) και υψηλό σε πρωτεΐνες και λίπος είχαν καλύτερα βραχυπρόθεσµα αποτελέσµατα (6 µηνών), αλλά όχι και µακρυπρόθεσµα (12 µηνών) από τα άτοµα που ακολουθούσαν ένα διαιτολόγιο χαµηλό σε λίπος (25-30%) και υψηλό σε υδατάνθρακες (55-60%). Στόχος της διαιτητικής παρέµβασης πρέπει να είναι η δηµιουργία ενός ενεργειακού ελλείµµατος κατά kcal/d, το οποίο θα οδηγήσει στη µείωση kg/εβδοµάδα και µια συνολική µείωση κατά 8% µετά από 6 µήνες. Η χρήση πολύ αυστηρών και ολιγοθερµιδικών διαιτολογίων ( 800 kcal/d) οδηγούν στην απότοµη µείωση του σωµατικού βάρους, που µπορεί να φτάσει το 15-20% του αρχικού σωµατικού βάρους σε 4 µήνες. Έτοιµα παρασκευασµένα γεύµατα σε υγρή µορφή (liquid meals) παρέχουν µια εναλλακτική µέθοδο διαιτητικής αντιµετώπισης της παχυσαρκίας µέσω των LCD διαίτων. Τα γεύµατα αυτά έχουν βρει υποστηρικτές µέσα στην επιστηµονική κοινότητα. Έτσι, µελέτες του Ditschuneit και της Ashley και συνεργατών το 1999

8 και το 2001 αντίστοιχα, έδειξαν πως όσοι κατανάλωναν υποκατάστατα γευµάτων έχαναν περισσότερο από ότι αυτούς που τρώγανε συµβατικά τρόφιµα. Ειδικότερα, η πρώτη µελέτη έδειξε πως παχύσαρκοι ασθενείς που αντικατέστησαν δύο γεύµατα τους µε ένα τέτοιο προϊόν, έχασαν 8% του αρχικού τους βάρους σε διάστηµα 3 µηνών θεραπείας, ενώ τα άτοµα που κατανάλωσαν τις ίδιες θερµίδες ( kcal) µέσα από κλασσικά τρόφιµα που διάλεγαν τα ίδια, έχασαν µόνο το 1.5% του αρχικού τους βάρους. Τα γεύµατα αυτά είναι χρήσιµα και για τη διατήρηση της απώλειας, µετά τη λήξη του προγράµµατος. Ταυτόχρονα όµως η χρήση αυτών των σκευασµάτων έχει δεχθεί και αρνητική κριτική, θεωρώντας τα ως αναποτελεσµατικά, δεδοµένου ότι δεν αποτελούν µέρος µιας γενικότερης αλλαγής στον τρόπο ζωής και διατροφής. (Ditschuneit, HH et al Am J Clin Nutr.1999, οµάδα Α: µε συµβατικά τρόφιµα, οµάδα Β: µε χρήση προπαρασκευασµένων γευµάτων) Οι δίαιτες µε πολύ χαµηλό θερµιδικό φορτίο (VLCD) συστήνονται µόνο σε άτοµα µε ΒΜΙ 30 kg/m2 που απέτυχαν να χάσουν βάρος ακολουθώντας ένα απλά χαµηλοθερµιδικό πρόγραµµα διατροφής (LCD). Τα VLCD διαιτολόγια παρέχουν πολύ χαµηλό θερµιδικό φορτίο ( kcal/day) και υψηλή ποσότητα πρωτεϊνών ( γρ), για να επιτευχθεί η διατήρηση της µυϊκής µάζας. Τα προγράµµατα αυτά, που περιλαµβάνουν ειδικά προϊόντα διατροφής σε υγρή µορφή, εµπλουτισµένα µε βιταµίνες και ιχνοστοιχεία, δεν είναι πλέον ιδιαίτερα διαδεδοµένα, λόγω κόστους αλλά και περιορισµένης αποτελεσµατικότηταςδιατήρησης του αποτελέσµατος µετά από µακροχρόνια χρήση. Οι δίαιτες λοιπόν µε

9 πολύ χαµηλές θερµίδες (VLCD) δε συστήνονται για τους περισσότερους ασθενείς (υπέρβαρους ή παχύσαρκους) γιατί κρίνονται επικίνδυνες και µπορεί να οδηγήσουν σε προβλήµατα υγείας όπως για παράδειγµα η εµφάνιση χολολιθίασης. Ένα εξατοµικευµένο, χαµηλό σε λίπος διαιτολόγιο (µε 25-30% των συνολικών θερµίδων από λίπος), που να στηρίζεται στις ενεργειακές ανάγκες του ατόµου, στις διατροφικές του συνήθεις και το οποίο να αποσκοπεί στη σταδιακή και ασφαλή απώλεια βάρους, θεωρείται ως η πιο σωστή, ενδεδειγµένη και υγιεινή επιλογή για την αντιµετώπιση της παχυσαρκίας. Το να θέτονται µικροί και εφικτοί στόχοι καθιστά πιο εύκολο, για το άτοµο που αντιµετωπίζει το αυξηµένο βάρος σώµατος, το να βιώσει την επιτυχία µετά την κατάκτηση του πρώτου, αλλά και όλων των εποµένων στόχων, στοιχείο που θα το οπλίσει µε υποµονή και επιµονή, για να συνεχίσει την προσπάθεια του, µέχρι τέλος. ιάφορες στρατηγικές όπως είναι διατήρηση ενός καθηµερινού, προσωπικού αρχείου (self-monitoring record), όπου θα καταγράφονται στοιχεία σχετικά, τόσο µε την πρόσληψη τροφής και το ηµερήσιο διαιτολόγιο, όσο και στοιχεία για τη µορφή και τη διάρκεια της σωµατικής του δραστηριότητας θεωρούνται ιδιαίτερα βοηθητικές. Στην καταγραφή αυτή θα πρέπει ακόµα να περιλαµβάνονται στόχοι που πρέπει να επιτευχθούν, αλλά και κίνητρα ή λύσεις σε προβλήµατα που θα κάνουν την όλη προσπάθεια πιο εύκολη. Σωµατική δραστηριότητα Η φυσική δραστηριότητα είναι ένας δεύτερο σηµαντικότερο κοµµάτι στην αντιµετώπιση της παχυσαρκίας και της απώλειας του υπερβάλλοντος σωµατικού βάρους-λίπους. Τα οφέλη της άσκησης περιλαµβάνουν τη δηµιουργία αρνητικού ισοζυγίου ενέργειας (µέσα από την αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας), το µεταβολισµό του σωµατικού λίπους µέσα από τη µείωση του σωµατικού βάρους καθώς και τη βελτίωση της καρδιαγγειακής φυσικής κατάστασης. Βέβαια πρέπει να τονιστεί ότι η σωµατική άσκηση οδηγεί σε περιορισµένη απώλεια βάρους, όταν δε συνοδεύεται από παράλληλο θερµιδικό περιορισµό. Για παράδειγµα: ένα πρόγραµµα που περιλαµβάνει περπάτηµα διάρκειας λεπτών για 4 ηµέρες την εβδοµάδα θα συµβάλει σε ένα θερµιδικό έλλειµµα 1000 kcal την εβδοµάδα, µε αποτέλεσµα µια µείωση του σωµατικού βάρους ίση µε 0.15 kg. Αντίθετα, ένα χαµηλοθερµιδικό πρόγραµµα διατροφής LCD σχεδιάζεται και προτείνεται µε στόχο τη δηµιουργία θερµιδικού ελλείµµατος ίσου µε kcal και απώλεια βάρους ίση µε kg/εβδοµάδα. Αν και ο θερµιδικός περιορισµός µέσω ενός προγράµµατος διατροφής συµβάλει κατά µεγάλο βαθµό στην αρχική απώλεια βάρους, η τακτική φυσική δραστηριότητα συντελεί στη διατήρηση της απώλειας και αποτρέπει την

10 επανάκτηση του σωµατικού βάρους. Μελέτες έχουν δείξει πως άτοµα που ασκούνται τακτικά έχουν καλύτερα αποτελέσµατα στη διατήρηση του σωµατικού τους βάρους από όσου δεν ασκούνται. Επίσης οι ίδιες µελέτες έδειξαν πως όσοι παίρνουν δίαιτα µαζί µε άσκηση διατηρούν περισσότερο την απώλεια, από ότι όσοι έπαιρναν µόνο τη δίαιτα, αλλά µε διαφορές στατιστικά µη σηµαντικές. Η φυσική δραστηριότητα µπορεί να χωριστεί σε δύο υποκατηγορίες: την προγραµµατισµένη άσκηση και τη δραστηριότητα στα πλαίσια του τρόπου ζωής «lifestyle activity». Η προγραµµατισµένη άσκηση είναι οργανωµένη και σχεδιασµένη, αεροβικής µορφής και ενταγµένη σε ένα πλαίσιο όπως συστηµατικό περπάτηµα, ποδηλασία, πρόγραµµα αεροβικής γυµναστικής σε γυµναστήριο και άλλα. Αντίθετα, η άσκηση στα πλαίσια του τρόπου ζωής περιλαµβάνει την αυξηµένη ενεργειακή κατανάλωση κατά τη διάρκεια όλης της ηµέρας µέσω µεθόδων όπως η χρήση της σκάλας και όχι του ανελκυστήρα ή η επιλογή µιας πιο µακρινής θέσης από τη δουλειά µας για το παρκάρισµα του αυτοκινήτου µας. Μελέτη του 1999 έδειξε πως και οι δύο µορφές άσκησης, όταν συνδυάζονται µε δίαιτα απίσχνανσης, οδηγούν στη µείωση του σωµατικού βάρους που ξεκινάει από 8 kg σε 16 εβδοµάδες. Ιδιαίτερα, ο δεύτερος τύπος άσκησης, που σχετίζεται µε καθηµερινές διαδικασίες εκγύµνασης σχετίζονται µε µικρότερη επανάκτηση του βάρους, από ότι µε την οργανωµένη άσκηση, µετά από ένα χρόνο θεραπείας (0.08 kg vs 1.6 kg αντίστοιχα). Για αυτό και ιδιαίτερα για παχύσαρκα άτοµα η προτροπή για αύξηση της καθηµερινής τους δραστηριότητας, έχει καλύτερα από αποτελέσµατα σε σχέση µε την συστηµατική άσκηση, που συνήθως δε συµπαθούν. Επιστηµονικοί φορείς όπως το National Heart, Lung και Blood Institute Obesity Education Initiative Expert Panel, το American Heart Association, το American College of Sport Nutrition και το National Institutes of Health Consensus Development Panel on Physical Activity and Cardiovascular Health συστήνουν κατά µέσο όρο µια λεπτών, µέσης έντασης αερόβια άσκηση (40-60% της µέγιστης κατανάλωσης οξυγόνου, ή 50-70% του µέγιστου καρδιακού παλµού) για 3-5 µέρες την εβδοµάδα αρχικά και µετά σταδιακή αύξηση τόσο στη διάρκεια όσο και στη συχνότητα της άσκησης. Πολλές είναι οι µελέτες, τόσο συγχρονικές όσο και διαχρονικές, που δείχνουν τη στενή σχέση της έλλειψης δραστηριότητας (physical inactivity) µε την ανάπτυξη παχυσαρκίας, όπως η µελέτη του Fogelholm το 2000, ενώ µελέτη των Prentice και Jebb το 1995 συσχέτισε τις ώρες τηλεθέασης και τον αριθµό αυτοκινήτων ανά οικογένεια µε τις αυξητικές τάσεις εµφάνισης της παχυσαρκίας στη Μεγάλη Βρετανία.

11 Jeffery, RW et al, Am J Clin Nutr.2003 Η µακροπρόθεσµη διατήρηση της απώλειας του σωµατικού βάρους απαιτεί επίσης ένα συστηµατικό πρόγραµµα σωµατική δραστηριότητας που να περιλαµβάνει λεπτά µέτριας ένταση δραστηριότητα (π.χ. περπάτηµα) ή 35 λεπτά υψηλής έντασης δραστηριότητα (π.χ. τρέξιµο) καθηµερινά. Η ένταξη της άσκησης στο ηµερήσιο πρόγραµµα του κάθε ατόµου πρέπει να γίνεται σταδιακά και µεθοδικά, ανάλογα µε το βαθµό της προηγούµενης δραστηριότητας του (από 10 min/d σε 30-45min/d), όσο η αντοχή και φυσική κατάσταση του βελτιώνεται. Ο τρόπος που θα επιλεγεί για να ασκηθεί το υπέρβαρο ή παχύσαρκο άτοµο δεν είναι πάντα το ίδιο, καθώς και το απλό περπάτηµα ή η χρήση της σκάλας και όχι του ανελκυστήρα µπορεί να έχει εξίσου θετικά αποτελέσµατα µε µια πιο οργανωµένη, µε επαναλαµβανόµενες ασκήσεις, σωµατική δραστηριότητα.

12 Συµπέρασµα Συµπερασµατικά, ο διαφοροποιηµένος αυτός τρόπος καθηµερινής διατροφής και άσκησης πρέπει να γίνει ένας µακροπρόθεσµος και µόνιµος τρόπος ζωής. Πρέπει να αποτελέσει την έκφραση αυτοκυριαρχίας και αυτοπειθαρχίας, που να περιλαµβάνει τη γνώση, τις ικανότητες, τη σωστή αντιµετώπιση και τη διάθεση για καλυτέρευση της συνολικής υγείας του οργανισµού. ε θα πρέπει δηλαδή να αποτελεί µια πιστή τήρηση κανόνων και συστάσεων (nutritional guidelines), αλλά µια διαφορετική φιλοσοφία ζωής, που να περιλαµβάνει µια ισορροπηµένη διατροφή, στα πλαίσια της Μεσογειακής διατροφής, µε καθηµερινή ήπια άσκηση. Βιβλιογραφία 1. Flegal KM, Carroll MD, Ogden CL, Johnson CL: Prevalence and trends in obesity among U.S. adults, , 2002; JAMA 288: World Health Organization: Obesity: Preventing and Managing the Global Epidemic. Geneva, World Health Organization, Ditschuneit HH, Flechtner-Mors M, Johnson TD, Adler G: Metabolic and weight loss effects of long-term dietary intervention in obese subjects. Am J Clin Nutr 1999; 69: Klem ML, Wing RR, McGuire MT, Seagle HM, Hill JO: A descriptive study of individuals successful at long-term maintenance of substantial weight loss. Am J Clin Nutr 1997; 66:

13 5. Andersen RE, Wadden TA, Bartlett SJ, Zemel BS, Verde TJ, Franckowiak SC: Effects of lifestyle activity vs. structured aerobic exercise in obese women: a randomized trial. JAMA 1999; 281: Fogelholm M., Kukkonen-Harjula K. Does physical activity prevent weight gaina systematic review. Obes. Rev Prentice AM., Jebb SA. Obesity in Britain: Gluttony or sloth? Br Med J 1995; 311: Fabricatore AN, Wadden TA. Treatment of Obesity: An overview. Clinical Diabetes 2003; 21: Rolls BJ, Bell EA. Dietary approaches to the treatment of obesity. Med Clin North Am 2000; 84: Astrup A. Healthy lifestyles in Europe: prevention of obesity and type II diabetes by diet and physical activity. Public Health Nutrition 2001;4 (2B): National Institutes of Health/National Heart Lung and Blood Institute, North American Association for the Study of Obesity: Practical Guide to the Identification, Evaluation, and Treatment of Overweight and Obesity in Adults. Bethesda, Md., National Institutes of Health, Ashley JM, St Jeor ST, Schrage JP, Perumean-Chaney SE, Gilbertson MC, McCall NL, Bovee V: Weight control in the physician s office. Arch Intern Med 2001; 161:

Σοφία Παυλίδου. 13 ο Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο Έδεσσα, Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου 2012

Σοφία Παυλίδου. 13 ο Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο Έδεσσα, Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου 2012 13 ο Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο Έδεσσα, Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου 2012 Σοφία Παυλίδου Ιατρός, Επιστημονική Συνεργάτης Ιατρείου Αθηροσκλήρωσης, Β Καρδιολογική Κλινική ΑΠΘ Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ Ως παχυσαρκία χαρακτηρίζεται η παθολογική κατάσταση εκείνη κατά την οποία το βάρος σώματος είναι σημαντικά ανώτερο του φυσιολογικού. Ως κριτήριο καθορισμού

Διαβάστε περισσότερα

Μαρία Καράντζα- Χαρώνη, MD, FAAP Διευθύντρια Ενδοκρινολογικής Κλινικής- Ιατρείου Ελέγχου Βάρους «Παίδων Μητέρα»

Μαρία Καράντζα- Χαρώνη, MD, FAAP Διευθύντρια Ενδοκρινολογικής Κλινικής- Ιατρείου Ελέγχου Βάρους «Παίδων Μητέρα» Μαρία Καράντζα- Χαρώνη, MD, FAAP Διευθύντρια Ενδοκρινολογικής Κλινικής- Ιατρείου Ελέγχου Βάρους «Παίδων Μητέρα» Πως υπολογίζουµε εάν ένα παιδί έχει φυσιολογικό βάρος ; ΒΜΙ = Βάρος/Ύψος² (σε kg/m²) Χρησιμοποιείται

Διαβάστε περισσότερα

Η σημασία της ποσότητας και της ποιότητας των υδατανθράκων στη δίαιτα του σακχαρώδη διαβήτη

Η σημασία της ποσότητας και της ποιότητας των υδατανθράκων στη δίαιτα του σακχαρώδη διαβήτη Η σημασία της ποσότητας και της ποιότητας των υδατανθράκων στη δίαιτα του σακχαρώδη διαβήτη Μελίνα Σ. Καριπίδου, MSc Κλινική Διαιτολόγος Διατροφολόγος Νοσοκομείο «ΜΗΤΕΡΑ» Εταιρεία Μελέτης Παραγόντων Κινδύνου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΙΣ ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΕΣ

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΙΣ ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΕΣ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΙΣ ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΕΣ Η δυσλιπιδαιμία χαρακτηρίζει τις μη φυσιολογικές συγκεντρώσεις λιπιδίων και λιποπρωτεϊνών στο αίμα. Ορίζεται περαιτέρω ως η ύπαρξη αυξημένων συγκεντρώσεων

Διαβάστε περισσότερα

Οι διατροφικές συνήθειες υπέρβαρων και παχύσαρκων ατόμων με Σ τύπου 2

Οι διατροφικές συνήθειες υπέρβαρων και παχύσαρκων ατόμων με Σ τύπου 2 Οι διατροφικές συνήθειες υπέρβαρων και παχύσαρκων ατόμων με Σ τύπου 2 Ελένη Αθανασιάδου, Κωνσταντίνος Παλέτας, Μαρία Σαρηγιάννη, Πασχάλης Πάσχος, Ελένη Μπεκιάρη, Απόστολος Τσάπας Β Παθολογική Κλινική,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΑΓΗ ΤΡΟΠΟΥ ΖΩΗΣ ΠΟΥ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΝΟΥΜΕ ΚΑΙ ΠΟΥ ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

ΑΛΛΑΓΗ ΤΡΟΠΟΥ ΖΩΗΣ ΠΟΥ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΝΟΥΜΕ ΚΑΙ ΠΟΥ ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ ΑΛΛΑΓΗ ΤΡΟΠΟΥ ΖΩΗΣ ΠΟΥ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΝΟΥΜΕ ΚΑΙ ΠΟΥ ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΜΑΡΣΕΛΟΥ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ-ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΟΦΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ/ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

ΙΑΤΡΟΦΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ/ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ ΙΑΤΡΟΦΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ/ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Μαρία Μπασκίνη-Αρσένη, MSc, RD Κλινική ιαιτολόγος, Ειδική ιατροφολόγος Εσπερινό Λύκειο Αµπελοκήπων 11 εκεµβρίου 2014 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία.

Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία. Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία. Παχυσαρκία είναι η παθολογική αύξηση του βάρους του σώματος, που οφείλεται σε υπερβολική συσσώρευση λίπους στον οργανισμό. Παρατηρείται γενικά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΤΗ ΝΕΑΡΗ ΗΛΙΚΙΑ

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΤΗ ΝΕΑΡΗ ΗΛΙΚΙΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΤΗ ΝΕΑΡΗ ΗΛΙΚΙΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΤΕ, Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Α.Π.Θ. Γ.Ν.Θ. «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ» ΜSc Εργαστήριο Ιατρικής της Άθλησης Α.Π.Θ. Πτυχιούχος

Διαβάστε περισσότερα

Παχυσαρκία και Σακχαρώδης Διαβήτης

Παχυσαρκία και Σακχαρώδης Διαβήτης Παχυσαρκία και Σακχαρώδης Διαβήτης Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 (ΣΔ2) Ο Σακχαρώδης Διαβήτης γενικά είναι μια πάθηση κατά την οποία ο οργανισμός και συγκεκριμένα το πάγκρεας δεν παράγει ή δεν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΓΚΌΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΝΕΦΡΟΥ 2017 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΠΑΓΚΌΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΝΕΦΡΟΥ 2017 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Παχυσαρκία και νεφρική νόσος ΠΑΓΚΌΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΝΕΦΡΟΥ 2017 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΝΕΦΡΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Κριτήρια* Η διαπίστωση για 3 μήνες: Νεφρικής βλάβης GFR < 60 ml/min/1.73m2 με ή χωρίς νεφρική

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Μ. ΧΑΝΤΑΝΗΣ Διευθυντής Καρδιολογίας Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιάς

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Μ. ΧΑΝΤΑΝΗΣ Διευθυντής Καρδιολογίας Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιάς ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Μ. ΧΑΝΤΑΝΗΣ Διευθυντής Καρδιολογίας Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιάς Μεταβολικό Σύνδρομο Γλυκόζης νηστείας 110mg/dl Σπλαχνική παχυσαρκία [>102cm (m) >88cm (f)] TG 150mg/dl αρτηριακή

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφή και καρδιαγγειακά νοσήµατα στα άτοµα µε Σακχαρώδη Διαβήτη

Διατροφή και καρδιαγγειακά νοσήµατα στα άτοµα µε Σακχαρώδη Διαβήτη Διατροφή και καρδιαγγειακά νοσήµατα στα άτοµα µε Σακχαρώδη Διαβήτη Κριτική θεώρηση των διεθνών κατευθυντήριων οδηγιών Σ. Λιάτης Κ. Μακρυλάκης Ν. Κατσιλάµπρος Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική & Διαβητολογικό

Διαβάστε περισσότερα

Δυσλιπιδαιμίες αντιμετώπιση. Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Λέκτορας Παθολογίας ΑΠΘ Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

Δυσλιπιδαιμίες αντιμετώπιση. Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Λέκτορας Παθολογίας ΑΠΘ Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Δυσλιπιδαιμίες αντιμετώπιση Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Λέκτορας Παθολογίας ΑΠΘ Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Δυσλιπιδαιμίες LDL-C HDL-C < 40 mg/dl Τριγλυκερίδια 150-199 mg/dl : οριακά

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΟΛΟΣΤΗΣΑΣΚΗΣΗΣΣΤΟ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΣΥΝ ΡΟΜΟ, ΣΤΑ ΛΙΠΙ ΙΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ

ΟΡΟΛΟΣΤΗΣΑΣΚΗΣΗΣΣΤΟ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΣΥΝ ΡΟΜΟ, ΣΤΑ ΛΙΠΙ ΙΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΟΡΟΛΟΣΤΗΣΑΣΚΗΣΗΣΣΤΟ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΣΥΝ ΡΟΜΟ, ΣΤΑ ΛΙΠΙ ΙΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΒασίληςΜούγιος, PhD ΤΕΦΑΑ ΑΠΘ http://mougios.webpages.auth.gr Μεταβολικό σύνδροµο Παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΜΑΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΑΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΜΑΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΑΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΜΑΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΑΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΔΟΥΒΟΓΙΑΝΝΗ Κ Λ Ι Ν Ι Κ Η Δ Ι Α Ι Τ Ο Λ Ο Γ Ο Σ - Δ Ι ΑΤ Ρ Ο Φ Ο Λ Ο Γ Ο Σ M S C, R D Περίληψη

Διαβάστε περισσότερα

Πόσο μπορούμε να εξατομικεύσουμε ένα διατροφικό πρόγραμμα απώλειας βάρους; Γιάννης Δημακόπουλος, RD, MSc

Πόσο μπορούμε να εξατομικεύσουμε ένα διατροφικό πρόγραμμα απώλειας βάρους; Γιάννης Δημακόπουλος, RD, MSc Πόσο μπορούμε να εξατομικεύσουμε ένα διατροφικό πρόγραμμα απώλειας βάρους; Γιάννης Δημακόπουλος, RD, MSc Χωρίς εξατομίκευση (ισορροπημένο) Δεν χρειάζεται να γνωρίζουμε το άτομο. Φύλο Ηλικία Σωματικό βάρος

Διαβάστε περισσότερα

«Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες που επηρεάζουν την παχυσαρκία στην προσχολική ηλικία»

«Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες που επηρεάζουν την παχυσαρκία στην προσχολική ηλικία» ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ «Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες που επηρεάζουν την παχυσαρκία στην προσχολική

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος της δίαιτας στην πρόληψη και την αντιμετώπιση της NAFLD.

Ο ρόλος της δίαιτας στην πρόληψη και την αντιμετώπιση της NAFLD. Μη Aλκοολική Λιπώδης Νόσος του Ήπατος. Μία ολιστική προσέγγιση. Ο ρόλος της δίαιτας στην πρόληψη και την αντιμετώπιση της NAFLD. Χάρης Δημοσθενόπουλος MMedSc.PhDc Κλινικός Διαιτολόγος-Βιολόγος Προϊστάμενος

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΩΝ & ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΩΝ ΚΥΠΡΟΥ

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΩΝ & ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΩΝ ΚΥΠΡΟΥ Ανακοίνωση Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου για την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη (14 Νοεμβρίου 2018) Τι είναι ο Διαβήτης Φετινό Θέμα: «Ο διαβήτης αφορά κάθε οικογένεια» Ο διαβήτης είναι μια αυτοάνοση

Διαβάστε περισσότερα

Παιδική παχυσαρκία στα ηµοτικά Σχολεία Βροντούς, Αγίου Σπυρίδωνα και ίου - Προτάσεις για αντιµετώπιση της επιδηµίας

Παιδική παχυσαρκία στα ηµοτικά Σχολεία Βροντούς, Αγίου Σπυρίδωνα και ίου - Προτάσεις για αντιµετώπιση της επιδηµίας Παιδική παχυσαρκία στα ηµοτικά Σχολεία Βροντούς, Αγίου Σπυρίδωνα και ίου - Προτάσεις για αντιµετώπιση της επιδηµίας Πρόσφατα υλοποιήθηκε µία σειρά ενηµερωτικών εκδηλώσεων στα ηµοτικά Σχολεία Βροντούς,

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Δημήτριος Π. Χιώτης, Διευθυντής Ενδοκρινολογικού Τμήματος και Κέντρου Παιδικής Παχυσαρκίας Ευρωκλινικής Παίδων

Γράφει: Δημήτριος Π. Χιώτης, Διευθυντής Ενδοκρινολογικού Τμήματος και Κέντρου Παιδικής Παχυσαρκίας Ευρωκλινικής Παίδων Γράφει: Δημήτριος Π. Χιώτης, Διευθυντής Ενδοκρινολογικού Τμήματος και Κέντρου Παιδικής Παχυσαρκίας Ευρωκλινικής Παίδων Η συχνότητα της παιδικής παχυσαρκίας έχει παγκοσμίως αυξηθεί και καθίσταται ολοένα

Διαβάστε περισσότερα

Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή;

Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή; Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή; Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ξεκίνησε μία μεγάλη έρευνα, γνωστή ως η μελέτη των 7 χωρών, όπου μελετήθηκαν οι διατροφικές συνήθειες ανθρώπων από τις εξής

Διαβάστε περισσότερα

Η παιδική παχυσαρκία στην Ελλάδα/ Συµπεράσµατα συνεδρίου

Η παιδική παχυσαρκία στην Ελλάδα/ Συµπεράσµατα συνεδρίου Η παιδική παχυσαρκία στην Ελλάδα/ Συµπεράσµατα συνεδρίου Χριστιάνα Γ. Παυλίδου D.U., MSc Κλινικός ιατροφολόγος ιαιτολόγος Επιστηµονικός σύµβουλος ΠΑΙ ΕΙΑΤΡΟΦΗ by Epode Παιδική παχυσαρκία στην Ελλάδα Το

Διαβάστε περισσότερα

24/1/ ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

24/1/ ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ 1 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 24 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2014 1 2 Σχετικά με την παχυσαρκία Η παχυσαρκία αναγνωρίστηκε παγκοσμίως μία από τις πιο επικίνδυνες και σοβαρές ασθένειες

Διαβάστε περισσότερα

7 ο ΣΥΝΕ ΡΙΟ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2011 Πόλλυ Μιχαηλίδου Κλινική ιαιτολόγος ιατροφολόγος Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, Κύπρος

7 ο ΣΥΝΕ ΡΙΟ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2011 Πόλλυ Μιχαηλίδου Κλινική ιαιτολόγος ιατροφολόγος Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, Κύπρος 7 ο ΣΥΝΕ ΡΙΟ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2011 Πόλλυ Μιχαηλίδου Κλινική ιαιτολόγος ιατροφολόγος Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, Κύπρος polly.michaelidou@gmail.com 1 ΘΕΜΑΤΑ Η σημασία της ιατροφής

Διαβάστε περισσότερα

H επίδραση της αερόβιας άσκησης στα επίπεδα απελίνης και γκρελίνης ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη τυπου 2

H επίδραση της αερόβιας άσκησης στα επίπεδα απελίνης και γκρελίνης ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη τυπου 2 H επίδραση της αερόβιας άσκησης στα επίπεδα απελίνης και γκρελίνης ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη τυπου 2 Ν. Καδόγλου, Ι. Βράμπας, Α. Καπελούζου, Ν. Σάιλερ, Α. Κωστάκης, Ν. Αγγελοπούλου Τμήμα Επιστήμης Φυσικής

Διαβάστε περισσότερα

ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2019 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ. ΡΟΥΜΤΣΙΟΥ ΜΑΡΙΑ Νοσηλεύτρια CPN, MSc Α Παιδιατρικής κλινικής ΑΠΘ

ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2019 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ. ΡΟΥΜΤΣΙΟΥ ΜΑΡΙΑ Νοσηλεύτρια CPN, MSc Α Παιδιατρικής κλινικής ΑΠΘ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2019 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΡΟΥΜΤΣΙΟΥ ΜΑΡΙΑ Νοσηλεύτρια CPN, MSc Α Παιδιατρικής κλινικής ΑΠΘ «Η μεγαλύτερη δύναμη της δημόσιας υγείας είναι η πρόληψη»

Διαβάστε περισσότερα

Από τον Κώστα κουραβανα

Από τον Κώστα κουραβανα Από τον Κώστα κουραβανα Περιεχόμενα Γενικός ορισμός παχυσαρκίας Ορμονικοί-Γονιδιακοί-παράγοντες Επιπτώσεις στην υγεία Θεραπεία-Δίαιτα Γενικός ορισμός παχυσαρκίας Παχυσαρκία είναι κλινική κατάσταση στην

Διαβάστε περισσότερα

Μεταβολικό Σύνδροµο (NCEP) -2ος ορισµός

Μεταβολικό Σύνδροµο (NCEP) -2ος ορισµός Μεταβολικό Σύνδροµο (NCEP) -2ος ορισµός Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults. JAMA. 21;285:2486-2497. 2497. Σ ή Σάκχαρο >11 >11 mg% Τριγλυκερίδια >15

Διαβάστε περισσότερα

Στέργιος Ι. Τραπότσης Χειρουργός Ορθοπαιδικός Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Διδάσκων ΤΕΦAΑ-ΠΘ

Στέργιος Ι. Τραπότσης Χειρουργός Ορθοπαιδικός Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Διδάσκων ΤΕΦAΑ-ΠΘ Άσκηση, διατροφή & υγεία Στέργιος Ι. Τραπότσης Χειρουργός Ορθοπαιδικός Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Διδάσκων ΤΕΦAΑ-ΠΘ Άσκηση, διατροφή & υγεία Μακροχρόνια επιστημονική έρευνα έχει αποδείξει ότι πολλά από

Διαβάστε περισσότερα

Προδιαβήτης και µεταβολικό σύνδροµο

Προδιαβήτης και µεταβολικό σύνδροµο Προδιαβήτης και µεταβολικό σύνδροµο ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ Ι. Ιωαννίδης Παθολόγος Υπεύθυνος ιαβητολογικού Ιατρείου και Ιατρείου Παχυσαρκίας Κωνσταντοπούλειο Συγκρότηµα Γ.Ν.Ν.Ιωνίας«Αγία Όλγα» Προδιαβήτης

Διαβάστε περισσότερα

Μεταβολικό Σύνδρομο και Άσκηση στην παιδική ηλικία: Ο Ρόλος των Αδικοπινών. Θανάσης Τζιαμούρτας ΤΕΦΑΑ Παν. Θεσσαλίας

Μεταβολικό Σύνδρομο και Άσκηση στην παιδική ηλικία: Ο Ρόλος των Αδικοπινών. Θανάσης Τζιαμούρτας ΤΕΦΑΑ Παν. Θεσσαλίας Μεταβολικό Σύνδρομο και Άσκηση στην παιδική ηλικία: Ο Ρόλος των Αδικοπινών Θανάσης Τζιαμούρτας ΤΕΦΑΑ Παν. Θεσσαλίας Μεταβολικό Σύνδρομο Δεν είναι ασθένεια αλλά ένα σύμπλεγμα από ιατρικές διαταραχές που

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος του γλυκαιμικού δείκτη και γλυκαιμικού φορτίου στον έλεγχο του σωματικού βάρους και στην πρόληψη του Σακχαρώδη Διαβήτη.

Ο ρόλος του γλυκαιμικού δείκτη και γλυκαιμικού φορτίου στον έλεγχο του σωματικού βάρους και στην πρόληψη του Σακχαρώδη Διαβήτη. Ο ρόλος του γλυκαιμικού δείκτη και γλυκαιμικού φορτίου στον έλεγχο του σωματικού βάρους και στην πρόληψη του Σακχαρώδη Διαβήτη. Ματθαίου Αναστασία Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Προϊσταμένη Τμήματος Κλινικής

Διαβάστε περισσότερα

ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ. Νικολούδη Μαρία. Ειδικ. Παθολόγος, Γ.Ν.Θ.Π. «Η Παμμακάριστος»

ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ. Νικολούδη Μαρία. Ειδικ. Παθολόγος, Γ.Ν.Θ.Π. «Η Παμμακάριστος» ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ Νικολούδη Μαρία Ειδικ. Παθολόγος, Γ.Ν.Θ.Π. «Η Παμμακάριστος» Ο όρος δυσλιπιδαιμία εκφράζει τις ποσοτικές και ποιοτικές διαταραχές των λιπιδίων του αίματος. Τα λιπίδια όπως η χοληστερόλη και

Διαβάστε περισσότερα

Συντάχθηκε απο τον/την Παναγιώτης Θεoδωρόπουλος Δευτέρα, 31 Αύγουστος :22 - Τελευταία Ενημέρωση Παρασκευή, 13 Ιούνιος :48

Συντάχθηκε απο τον/την Παναγιώτης Θεoδωρόπουλος Δευτέρα, 31 Αύγουστος :22 - Τελευταία Ενημέρωση Παρασκευή, 13 Ιούνιος :48 Τα οφέλη για την υγεία που κερδίζονται μέσω της αερόβιας άσκησης έχουν αποδειχτεί. Η έρευνα έχει δείξει ότι συστηματική και μέτριας έντασης φυσική δραστηριότητα, έχει ευεργετική επίδραση στην υγεία και

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ONOMATEΠΩΝΥΜΟ: ΤΗΛΕΦΩΝΟ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΓΕΝΝΗΣΗΣ: ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ: ΤΑΞΗ/ΤΜΗΜΑ ΣΧΟΛΕΙΟ ΦΟΙΤΗΣΗΣ:

ΔΕΛΤΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ONOMATEΠΩΝΥΜΟ:   ΤΗΛΕΦΩΝΟ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΓΕΝΝΗΣΗΣ: ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ: ΤΑΞΗ/ΤΜΗΜΑ ΣΧΟΛΕΙΟ ΦΟΙΤΗΣΗΣ: ΔΕΛΤΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ONOMATEΠΩΝΥΜΟ: E-MAIL: ΤΗΛΕΦΩΝΟ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΓΕΝΝΗΣΗΣ: ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ: ΤΑΞΗ/ΤΜΗΜΑ ΣΧΟΛΕΙΟ ΦΟΙΤΗΣΗΣ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ: ΗΛΙΚΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΜΕΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Υδατάνθρακες: σύνθετο και μπερδεμένο και στους καταναλωτές & επαγγελματίες υγείας

Υδατάνθρακες: σύνθετο και μπερδεμένο και στους καταναλωτές & επαγγελματίες υγείας Υδατάνθρακες: σύνθετο και μπερδεμένο και στους καταναλωτές & επαγγελματίες υγείας Πλούσιες σε Υδατ/χαμηλές Σύνθετοι υδατάνθρακες σε λίπη δίαιτες Απλές ζάχαρες Δίαιτες χαμηλού GI Χαμηλής γλυκαιμικής δόσης

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΙΑΤΡΟΦΗΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΙΑΤΡΟΦΗΣ Νούς υγιής εν σώµατι υγιή ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΙΑΤΡΟΦΗΣ ιατροφή και Υγεία Η υγεία αλλά και η νόσος είναι καταστάσεις που δεν οφείλονται ποτέ σε ένα µόνο παράγοντα. Οι κύριες οµάδες παραγόντων

Διαβάστε περισσότερα

Ε. Πασχαλίδου¹, Ι. Ευθυμιάδης¹, Σ. Παυλίδου¹, Κ. Μακέδου², Φ. Ντογραματζή³, Α. Χίτογλου- Μακέδου², Απ. Ευθυμιάδης¹

Ε. Πασχαλίδου¹, Ι. Ευθυμιάδης¹, Σ. Παυλίδου¹, Κ. Μακέδου², Φ. Ντογραματζή³, Α. Χίτογλου- Μακέδου², Απ. Ευθυμιάδης¹ Ε. Πασχαλίδου¹, Ι. Ευθυμιάδης¹, Σ. Παυλίδου¹, Κ. Μακέδου², Φ. Ντογραματζή³, Α. Χίτογλου- Μακέδου², Απ. Ευθυμιάδης¹ 1. Ιατρείο Αθηροσκλήρωσης Β Παθολογική Κλινική Α.Π.Θ Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφή και Υγεία. Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων

Διατροφή και Υγεία. Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Διατροφή και Υγεία Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Μαθητές Α Τάξης ΕΠΑ.Λ. Σχ. έτος 2015-2016 Διατροφή και Υγεία Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Μαθητές Α Τάξης ΕΠΑ.Λ.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Κ. Παπαδοπούλου-Λεγμπέλου Επίκουρη Καθηγήτρια Παιδιατρικής- Παιδοκαρδιολογίας ΑΠΘ Νοσ. «Παπαγεωργίου» Δεν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων Η καρδιαγγειακή

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ: «Πώς επιτυγχάνω καλή ρύθμιση στις δύσκολες περιπτώσεις: Σχέδιο δράσης» ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ: «Πώς επιτυγχάνω καλή ρύθμιση στις δύσκολες περιπτώσεις: Σχέδιο δράσης» ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ: «Πώς επιτυγχάνω καλή ρύθμιση στις δύσκολες περιπτώσεις: Σχέδιο δράσης» ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ Δρ. Α. Μελιδώνης Υπεύθυνος Διαβητολογικού Κέντρου Γ.Ν. Πειραιά «ΤΖΑΝΕΙΟ» Διαβητολογικό Κέντρο

Διαβάστε περισσότερα

Π. Σταφυλάς, Π. Σαραφίδης, Σ. Γουσόπουλος, Π. Γεωργιανός, Ο. Σαμόγλου, Α.Κανάκη, Λ. Χατζηϊωαννίδης, Χ. Καλίτσης, Π. Ζεμπεκάκης, Α. Λαζαρίδης.

Π. Σταφυλάς, Π. Σαραφίδης, Σ. Γουσόπουλος, Π. Γεωργιανός, Ο. Σαμόγλου, Α.Κανάκη, Λ. Χατζηϊωαννίδης, Χ. Καλίτσης, Π. Ζεμπεκάκης, Α. Λαζαρίδης. 11ο Πανελλήνιο Συνέδριο Υπέρτασης Με Διεθνή Συμμετοχή 5 7 Μαρτίου 2009, Ξενοδοχείο Divani Caravel, Αθήνα. Π. Σταφυλάς, Π. Σαραφίδης, Σ. Γουσόπουλος, Π. Γεωργιανός, Ο. Σαμόγλου, Α.Κανάκη, Λ. Χατζηϊωαννίδης,

Διαβάστε περισσότερα

Διαιτητικές οδηγίες για το ΣΔ. Κατευθυντήριες οδηγίες για τη Διαχείριση του Διαβητικού Ασθενούς

Διαιτητικές οδηγίες για το ΣΔ. Κατευθυντήριες οδηγίες για τη Διαχείριση του Διαβητικού Ασθενούς ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΚΑΘΟΡΙΖΟΥΝ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΤΡΙΤΗΣ ΚΑΙ ΤΕΤΑΡΤΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2 Αναστάσιος Κουτσοβασίλης, Μαρία

Διαβάστε περισσότερα

Eίναι τελικά ο διαβήτης ισοδύναμο στεφανιαίας νόσου; Η αλήθεια για τον πραγματικό καρδιαγγειακό κίνδυνο στον ΣΔ τύπου 2

Eίναι τελικά ο διαβήτης ισοδύναμο στεφανιαίας νόσου; Η αλήθεια για τον πραγματικό καρδιαγγειακό κίνδυνο στον ΣΔ τύπου 2 Eίναι τελικά ο διαβήτης ισοδύναμο στεφανιαίας νόσου; Η αλήθεια για τον πραγματικό καρδιαγγειακό κίνδυνο στον ΣΔ τύπου 2 Σ. Θ. Λιάτης Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική & Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ «Λαϊκό»

Διαβάστε περισσότερα

Αρκούν οι αλλαγές του τρόπου ζωής να αλλάξουν την καρδιαγγειακή νόσο Συμβάλει η άσκηση Ποια? και Πόσο?

Αρκούν οι αλλαγές του τρόπου ζωής να αλλάξουν την καρδιαγγειακή νόσο Συμβάλει η άσκηση Ποια? και Πόσο? Αρκούν οι αλλαγές του τρόπου ζωής να αλλάξουν την καρδιαγγειακή νόσο Συμβάλει η άσκηση Ποια? και Πόσο? ΠΕΤΡΟΣ Γ. ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΓΕΝΙΚΟ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΚΗΦΙΣΙΑΣ ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ Ενδοκρινολογικό Ιατρείο Γεωργίου Μαστοράκου. Κανατά Μαρία-Χριστίνα (Α.Μ ) Εαρινό εξάμηνο 2017

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ Ενδοκρινολογικό Ιατρείο Γεωργίου Μαστοράκου. Κανατά Μαρία-Χριστίνα (Α.Μ ) Εαρινό εξάμηνο 2017 ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ Ενδοκρινολογικό Ιατρείο Γεωργίου Μαστοράκου Κανατά Μαρία-Χριστίνα (Α.Μ. 213023) Εαρινό εξάμηνο 2017 Ιατρείο Γεωργίου Μαστοράκου Ο Ιατρός Αριστούχος απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής

Διαβάστε περισσότερα

Καρδιαγγειακή*υγεία! Διατροφή!&!Αντιγήρανση! Δημήτρης!Συκιανάκης! Gerontology & Antiaging Medicine!

Καρδιαγγειακή*υγεία! Διατροφή!&!Αντιγήρανση! Δημήτρης!Συκιανάκης! Gerontology & Antiaging Medicine! Καρδιαγγειακή*υγεία Διατροφή&Αντιγήρανση ΔημήτρηςΣυκιανάκης Gerontology & Antiaging Medicine Χτυπώ&χτυπώ,&δίχως&να&σε&πονώ,&μ'&αν&πάψω& να&χτυπώ,&χάθηκες&στο&λεπτό. && &Τι&είναι&; Μαφυσικά ηκαρδιά. -Τοόργανοτης«ζωής»όλωνμας,τοόργανοπουσυμπάσχει&μετοάγχοςμας,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΕΦΗΒΟΥΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΛΕΩΝΙΔΑ ΑΝΤΩΝΑΚΗ ΜΑΡΙΑΣ ΒΟΥΛΔΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΛΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΑΜΑΤΙΑΣ ΣΥΡΙΟΠΟΥΛΟΥ

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΕΦΗΒΟΥΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΛΕΩΝΙΔΑ ΑΝΤΩΝΑΚΗ ΜΑΡΙΑΣ ΒΟΥΛΔΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΛΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΑΜΑΤΙΑΣ ΣΥΡΙΟΠΟΥΛΟΥ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΕΦΗΒΟΥΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΛΕΩΝΙΔΑ ΑΝΤΩΝΑΚΗ ΜΑΡΙΑΣ ΒΟΥΛΔΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΛΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΑΜΑΤΙΑΣ ΣΥΡΙΟΠΟΥΛΟΥ Η Σημασία της σωστής διατροφής και της άσκησης στην εφηβεία Οι διατροφικές

Διαβάστε περισσότερα

MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΔΙΑΒΗΤΗΣ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.

MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΔΙΑΒΗΤΗΣ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C. MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.S Στόχοι για την αντιμετώπιση του Γνώση Δεξιότητες Πηγές Υποστήριξη

Διαβάστε περισσότερα

Η Παιδική Παχυσαρκία στην Κύπρο. Σάββας Χρ Σάββα MD, PhD Ερευνητικό και Εκπαιδευτικό Ινστιτούτο Υγεία του Παιδιού

Η Παιδική Παχυσαρκία στην Κύπρο. Σάββας Χρ Σάββα MD, PhD Ερευνητικό και Εκπαιδευτικό Ινστιτούτο Υγεία του Παιδιού Η Παιδική Παχυσαρκία στην Κύπρο Σάββας Χρ Σάββα MD, PhD Ερευνητικό και Εκπαιδευτικό Ινστιτούτο Υγεία του Παιδιού Επιδημία Παχυσαρκίας Source: IASOWebsite 2013 Αν δεν πάρουμε σύντομα αποτελεσματικά μέτρα,

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Π.Ε., ΜΔΕ: ΟΡΓΑΝΩΣΗ& ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ.

ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Π.Ε., ΜΔΕ: ΟΡΓΑΝΩΣΗ& ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Π.Ε., ΜΔΕ: ΟΡΓΑΝΩΣΗ& ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ira_mod@yahoo.gr Προκύπτει σε συνάρτηση με: Ατομικούς παράγοντες, όπως η συμπεριφορά (διατροφικές συνήθειες, φυσική δραστηριότητα, χρήση φαρμάκων

Διαβάστε περισσότερα

Πρωτεΐνες (proteins) Υδατάνθρακες (carbohydrates) 13/7/2015. Ομάδες Τροφίμων (food groups) Θρεπτικά συστατικά (nutrients)

Πρωτεΐνες (proteins) Υδατάνθρακες (carbohydrates) 13/7/2015. Ομάδες Τροφίμων (food groups) Θρεπτικά συστατικά (nutrients) Ομάδες Τροφίμων (food groups) Προληπτική Ιατρική και Δημόσια Υγεία 8 η Υποχρεωτική Άσκηση Επιλογής Διατροφή στη Δημόσια Υγεία Ανδρονίκη Νάσκα, Αναπλ. Καθηγήτρια Υγιεινής και Επιδημιολογίας Δημητριακά και

Διαβάστε περισσότερα

Η Αξία της Αυτομέτρησης στο Σακχαρώδη Διαβήτη

Η Αξία της Αυτομέτρησης στο Σακχαρώδη Διαβήτη Η Αξία της Αυτομέτρησης στο Σακχαρώδη Διαβήτη Τι είναι η αυτομέτρηση; Η αυτομέτρηση είναι: Ο προσδιορισμός του σακχάρου σύμφωνα όμως με τις οδηγίες και τις κατευθύνσεις των επαγγελματιών υγείας Η αυτομέτρηση

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΙΤΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

ΙΑΙΤΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Χάρης ηµοσθενόπουλος MMedSci.SRD Κλινικός ιαιτολόγος- ιατροφολόγος Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Λαϊκό» ΙΑΙΤΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Ως Παχυσαρκία χαρακτηρίζεται η µη φυσιολογική ή υπερβολική συσσώρευση

Διαβάστε περισσότερα

Συµβάλλει η γλυκόζη στην αθηρωµάτωση ;

Συµβάλλει η γλυκόζη στην αθηρωµάτωση ; Συµβάλλει η γλυκόζη στην αθηρωµάτωση ; Δρ. Χρήστος Μανές Παθολόγος µε εξειδίκευση στον Σακχαρώδη Διαβήτη ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΜΉΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ Γ..Ν «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ» ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗ Πρόεδρος

Διαβάστε περισσότερα

Η συμβολή της άσκησης στην πρόληψη των καρδιομεταβολικών παραγόντων κινδύνου ΚΑΥΚΙΑ ΘΕΟΔΩΡΑ

Η συμβολή της άσκησης στην πρόληψη των καρδιομεταβολικών παραγόντων κινδύνου ΚΑΥΚΙΑ ΘΕΟΔΩΡΑ Η συμβολή της άσκησης στην πρόληψη των καρδιομεταβολικών παραγόντων κινδύνου ΚΑΥΚΙΑ ΘΕΟΔΩΡΑ MSc Άσκηση & Υγεία, PhD (c), Προϊσταμένη Αναισθησιολογικού Τμήματος ΓΝΘ Άγιος Παύλος-ΠΑΝΑΓΙΑ Εργαστηριακή Συνεργάτιδα,

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΙΔΙΟΠΑΘΟΥΣ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ: ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗΝ ΣΥΝΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑ ΑΠΌ ΑΛΛΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΙΔΙΟΠΑΘΟΥΣ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ: ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗΝ ΣΥΝΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑ ΑΠΌ ΑΛΛΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΙΔΙΟΠΑΘΟΥΣ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ: ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗΝ ΣΥΝΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑ ΑΠΌ ΑΛΛΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Καρδιολογικό τμήμα, Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Ψυχιατρική Κλινική Πανεπιστημίου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΗ HACCP ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ. Ελπίδα Παπαδοπούλου Διαιτολόγος, Ε. Α. Ν. Πειραιά «ΜΕΤΑΞΑ»

ΕΦΑΡΜΟΓΗ HACCP ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ. Ελπίδα Παπαδοπούλου Διαιτολόγος, Ε. Α. Ν. Πειραιά «ΜΕΤΑΞΑ» ΕΦΑΡΜΟΓΗ HACCP ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ Ελπίδα Παπαδοπούλου Διαιτολόγος, Ε. Α. Ν. Πειραιά «ΜΕΤΑΞΑ» ΣΧΕΣΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ Πρόληψη εμφάνισης νοσημάτων Θεραπεία ασθενών στο χώρο του νοσοκομείου

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός Σακχαρώδης Διαβήτης Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος με μετεκπαίδευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος Μετεκπαιδευθείσα στο Σακχαρώδη Διαβήτη Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα της παχυσαρκίας των ενηλίκων. Ιωάννα Πασπάλα, Άννα Τσιλιγκίρογλου - Φαχαντίδου

Βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα της παχυσαρκίας των ενηλίκων. Ιωάννα Πασπάλα, Άννα Τσιλιγκίρογλου - Φαχαντίδου Βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα της παχυσαρκίας των ενηλίκων Ιωάννα Πασπάλα, Άννα Τσιλιγκίρογλου - Φαχαντίδου Θεσσαλονίκη 2007 2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας στην αναφορά του για την παχυσαρκία

Διαβάστε περισσότερα

16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ : Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής. 24 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας

16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ : Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής. 24 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας 16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ : Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής 24 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας Η διατροφή σημαντικός παράγοντας υγείας!! ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΛΗΡΟΝΟ ΜΙΚΟΤΗΤΑ ΥΓΕΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΝΘΥΓΕΙΝΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ Ποιά είναι η

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ

ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ 1 ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ Δ. Κιόρτσης Ενδοκρινολόγος Αν. Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Ιωαννίνων European SCOPE fellow 1η ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΥ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Ελληνική Ιατρική

Διαβάστε περισσότερα

Π.ΠΑΣΧΟΣ, Ε.ΜΠΕΚΙΑΡΗ, Ε.ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΟΥ, Μ. ΣΑΡΗΓΙΑΝΝΗ, Α. ΤΣΑΠΑΣ, Κ. ΠΑΛΕΤΑΣ

Π.ΠΑΣΧΟΣ, Ε.ΜΠΕΚΙΑΡΗ, Ε.ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΟΥ, Μ. ΣΑΡΗΓΙΑΝΝΗ, Α. ΤΣΑΠΑΣ, Κ. ΠΑΛΕΤΑΣ Π.ΠΑΣΧΟΣ, Ε.ΜΠΕΚΙΑΡΗ, Ε.ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΟΥ, Μ. ΣΑΡΗΓΙΑΝΝΗ, Α. ΤΣΑΠΑΣ, Κ. ΠΑΛΕΤΑΣ ΜΟΝΑΔΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ, Β ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΠΘ, ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Το 20 30% του γενικού πληθυσμού

Διαβάστε περισσότερα

Αδραμερινά Άλκηστις Ειδικευόμενη Ιατρός Παιδιατρικής Κλινικής ΓΝ Δράμας

Αδραμερινά Άλκηστις Ειδικευόμενη Ιατρός Παιδιατρικής Κλινικής ΓΝ Δράμας Αδραμερινά Άλκηστις Ειδικευόμενη Ιατρός Παιδιατρικής Κλινικής ΓΝ Δράμας Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ) από το 1997 αναγνώρισε την παχυσαρκία ως μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας Παγκόσμιο πρόβλημα

Διαβάστε περισσότερα

Η παχυσαρκία ορίζεται ως η περίσσεια λιπώδους ιστού στον ανθρώπινο οργανισµό µε αποτέλεσµα τη συσσώρευση αυξηµένου λίπους κάτω από το δέρµα (υποδόριο) αλλά και σε διάφορα όργανα του σώµατος (σπλαχνικό)

Διαβάστε περισσότερα

Υπέρταση. Τι Είναι η Υπέρταση; Από Τι Προκαλείται η Υπέρταση; Ποιοι Είναι Οι Παράγοντες Κινδύνου Για Την Υπέρταση;

Υπέρταση. Τι Είναι η Υπέρταση; Από Τι Προκαλείται η Υπέρταση; Ποιοι Είναι Οι Παράγοντες Κινδύνου Για Την Υπέρταση; Υπέρταση Τι Είναι η Υπέρταση; Η πίεση του αίματος είναι η δύναμη που ασκεί το αίμα στις αρτηρίες όταν μεταφέρεται από την καρδιά στην κυκλοφορία. Η σταθερά αυξημένη πίεση, άνω των φυσιολογικών ορίων, αποκαλείται

Διαβάστε περισσότερα

Στην Ευρώπη η παιδική παχυσαρκία έχει...την πρωτιά

Στην Ευρώπη η παιδική παχυσαρκία έχει...την πρωτιά Παγκοσμίως η Ελλάδα κατέχει την 3η θέση στην παιδική παχυσαρκία μετά από τη Νότια Αφρική και το Κουβέιτ. Σε 20 χρόνια θα χαθούν περισσότερα παιδιά από την κακή διατροφή παρά από τα ναρκωτικά ή το AIDS,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 18: ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 18: ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 18: ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΝΕΥΡΟΓΕΝΗΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑ Οι ασθενείς με νευρογενή ανορεξία παρουσιάζουν σημαντική απώλεια βάρους, είναι ανορεκτικοί και υποφέρουν από

Διαβάστε περισσότερα

Π Α Π Α Γ Ι Α Ν Ν Η Ο.

Π Α Π Α Γ Ι Α Ν Ν Η Ο. ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Παχυσαρκία σημαίνει υπέρμετρη αύξηση του σωματικού λίπους σε ποσοστό τέτοιο, ώστε να δυσχεραί- νει την υγεία του ανθρώπου. Η παιδική & εφηβική παχυσαρκία συνήθως διατηρείται και στην

Διαβάστε περισσότερα

«Μεσογειακή δίαιτα και υγεία»

«Μεσογειακή δίαιτα και υγεία» «Μεσογειακή δίαιτα και υγεία» «Μεσογειακή δίαιτα και υγεία» Μερόπη Κοντογιάννη Επίκουρη Καθηγήτρια Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας Διατροφής ρ ήμ Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Μεσογειακή δίαιτα

Διαβάστε περισσότερα

Επιδηµιολογική Έρευνα για τη ιαπίστωση της Συχνότητας του Μεταβολικού Συνδρόµου και των Συνιστωσών του στον Ενήλικα Πληθυσµό της Ελεύθερης Κύπρου

Επιδηµιολογική Έρευνα για τη ιαπίστωση της Συχνότητας του Μεταβολικού Συνδρόµου και των Συνιστωσών του στον Ενήλικα Πληθυσµό της Ελεύθερης Κύπρου Επιδηµιολογική Έρευνα για τη ιαπίστωση της Συχνότητας του Μεταβολικού Συνδρόµου και των Συνιστωσών του στον Ενήλικα Πληθυσµό της Ελεύθερης Κύπρου Ταυτότητα Έρευνας Χρηµατοδότηση: Ίδρυµα Προώθησης Έρευνας

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης διαβήτης. Νέζη Ματίνα

Σακχαρώδης διαβήτης. Νέζη Ματίνα Σακχαρώδης διαβήτης Νέζη Ματίνα Ορισμός Είναι ένα μεταβολικό νόσημα με πολλαπλή αιτιολογία που χαρακτηρίζεται από: Χρόνια υπεργλυκαιμία Διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, των λιπιδίων και των πρωτεϊνών,

Διαβάστε περισσότερα

Ισορροπημένη διατροφή. της αναλογίας της μέσης προς τους. Κλασσική Πυραμίδα τροφών. Πυραμίδες Τροφών. Κατανομή λίπους και χρόνιες παθήσεις

Ισορροπημένη διατροφή. της αναλογίας της μέσης προς τους. Κλασσική Πυραμίδα τροφών. Πυραμίδες Τροφών. Κατανομή λίπους και χρόνιες παθήσεις Άσκηση και διατροφή στην πρόληψη και αντιμετώπιση ασθενειών Ισορροπημένη διατροφή Κατανομή λίπους και χρόνιες παθήσεις Ο τρόπος εναπόθεσης του σωματικού λίπους έχει αποδειχτεί τελευταία πως αποτελεί ένα

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Στατίνες και σακχαρώδης διαβήτης Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Σακχαρώδης διαβήτης και καρδιαγγειακός κίνδυνος Μετα-ανάλυση

Διαβάστε περισσότερα

Ν. Κατσίκη[1], Α. Γκοτζαμάνη-Ψαρράκου[2], Φ. Ηλιάδης[1], Τρ. Διδάγγελος[1], Ι. Γιώβος[3], Δ. Καραμήτσος[1]

Ν. Κατσίκη[1], Α. Γκοτζαμάνη-Ψαρράκου[2], Φ. Ηλιάδης[1], Τρ. Διδάγγελος[1], Ι. Γιώβος[3], Δ. Καραμήτσος[1] Ολόγοςλεπτίνης/αδιπονεκτίνης ως ανεξάρτητος προγνωστικός παράγοντας 10ετούς καρδιαγγειακού κινδύνου σε ινσουλινοθεραπευόμενους ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 Ν. Κατσίκη[1], Α. Γκοτζαμάνη-Ψαρράκου[2], Φ. Ηλιάδης[1],

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης. Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης

Σακχαρώδης Διαβήτης. Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης Σακχαρώδης Διαβήτης Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης Number of people with diabetes by IDF Region, 2013 IDF Diabetes Atlas.

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση στο Σακχαρώδη Διαβήτη

Άσκηση στο Σακχαρώδη Διαβήτη Άσκηση στο Σακχαρώδη Διαβήτη Δρ Παναγιώτης Β. Τσακλής ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Εργαστήριο Εµβιοµηχανικής & Εργονοµίας Άσκηση?? «Η άσκηση παίζει καθοριστικό ρόλο στην αντιµετώπιση του διαβήτη» Βελτιώνει τη δράση της ινσουλίνης

Διαβάστε περισσότερα

Ιδέες για ένα σωστό πρωινό

Ιδέες για ένα σωστό πρωινό Ιδέες για ένα σωστό πρωινό Υγιεινή Διατροφή Ισορροπία Ποικιλία Μέτρο Ομάδες τροφίμων Γάλα-γαλακτοκομικά προϊόντα (γιαούρτι) Φρούτα-απλοί υδατάνθρακες Λαχανικά (κυρίως πράσινα φυλλώδη) Ψωμί-αμυλώδη τρόφιμα

Διαβάστε περισσότερα

Η παχυσαρκία επιβαρυντικός ή βοηθητικός παράγοντας. Π.Α. Κυριάκου Καρδιολόγος Διευθύντρια ΕΣΥ Διδάκτωρ ΑΠΘ Γ Καρδιολογική κλινική, ΙΓΠΝΘ

Η παχυσαρκία επιβαρυντικός ή βοηθητικός παράγοντας. Π.Α. Κυριάκου Καρδιολόγος Διευθύντρια ΕΣΥ Διδάκτωρ ΑΠΘ Γ Καρδιολογική κλινική, ΙΓΠΝΘ Η παχυσαρκία επιβαρυντικός ή βοηθητικός παράγοντας Π.Α. Κυριάκου Καρδιολόγος Διευθύντρια ΕΣΥ Διδάκτωρ ΑΠΘ Γ Καρδιολογική κλινική, ΙΓΠΝΘ Από μόνη η παχυσαρκία αυξάνει την θνητότητα Calle EE, Thun MJ, Petrelli

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΑΤΟΦΗ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ. Μαθητές: Τάτσιου Ελενη,ΖάχουΚατερίνα,Κοκκινίδου Αθανασία,Καρπόζηλος Κωνσταντίνος. Καθηγητής: κ. Παπαμήτσος

Η ΔΙΑΤΟΦΗ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ. Μαθητές: Τάτσιου Ελενη,ΖάχουΚατερίνα,Κοκκινίδου Αθανασία,Καρπόζηλος Κωνσταντίνος. Καθηγητής: κ. Παπαμήτσος Η ΔΙΑΤΟΦΗ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ Μαθητές: Τάτσιου Ελενη,ΖάχουΚατερίνα,Κοκκινίδου Αθανασία,Καρπόζηλος Κωνσταντίνος Καθηγητής: κ. Παπαμήτσος ΔΙΑΤΡΟΦH Η διατροφή στην ζωή του ανθρώπου παίζει τον μεγαλύτερο ρόλο. Για

Διαβάστε περισσότερα

10 Healthy Lifestyle Tips for Adults

10 Healthy Lifestyle Tips for Adults 10 Healthy Lifestyle Tips for Adults 07 June 2017 1. Καταναλώνετε ποικιλία τροφίμων 2. Βασίστε τη δίαιτά σας σε άφθονα τρόφιμα που είναι πλούσια σε υδατάνθρακες 3. Αντικαταστήστε τα κορεσμένα με τα ακόρεστα

Διαβάστε περισσότερα

«Οι Top Τροφές για απώλεια βάρους!», από την Μαργαρίτα Μυρισκλάβου Τελειοφ. Διαιτολόγο Διατροφολόγο και το logodiatrofis.gr!

«Οι Top Τροφές για απώλεια βάρους!», από την Μαργαρίτα Μυρισκλάβου Τελειοφ. Διαιτολόγο Διατροφολόγο και το logodiatrofis.gr! «Οι Top Τροφές για απώλεια βάρους!», από την Μαργαρίτα Μυρισκλάβου Τελειοφ. Διαιτολόγο Διατροφολόγο και το logodiatrofis.gr! Γνωρίζεις ποιες είναι οι τροφές που θα σε βοηθήσουν στην απώλεια βάρους; Δεν

Διαβάστε περισσότερα

ΙΔΡΥΜΑ. Θεσσαλονίκη, ύλα

ΙΔΡΥΜΑ. Θεσσαλονίκη, ύλα ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ, ΤΡΟΦΙΜΩΝ & ΔΙΑΤΡΟΦΗΔ ΗΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ & ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟΝ ΔΗΜΟ ΚΑΒΑΛΑΣ Πτυχιακή

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 3: ΗΠΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΗΠΑΤΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ Κάλυψη των ενεργειακών αναγκών Πρόληψη της απώλειας βάρους Ενίσχυση προγράμματος αποκατάστασης ΕΡΓΑΛΕΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Μέχρι σήµερα γνωρίζατε ότι η κατανάλωση ψωµιού είναι µία απολαυστική και θρεπτική συνήθεια. Από σήµερα η αγαπηµένη σας αυτή καθηµερινή συνήθεια µπορεί να παρέχει στον οργανισµό ακόµη περισσότερα θρεπτικά

Διαβάστε περισσότερα

IP/03/1022. Βρυξέλλες, 16 Ιουλίου 2003

IP/03/1022. Βρυξέλλες, 16 Ιουλίου 2003 IP/03/1022 Βρυξέλλες, 16 Ιουλίου 2003 Πρόταση της Επιτροπής σχετικά µε τους ισχυρισµούς για τις θρεπτικές και υγιεινές ιδιότητες των τροφίµων για την καλύτερη ενηµέρωση των καταναλωτών και την εναρµόνιση

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική δραστηριότητα. Μάνου Βασιλική, Ph.D Διδάσκουσα στο ΤΕΦΑΑ Τρικάλων

Φυσική δραστηριότητα. Μάνου Βασιλική, Ph.D Διδάσκουσα στο ΤΕΦΑΑ Τρικάλων Φυσική δραστηριότητα Μάνου Βασιλική, Ph.D Διδάσκουσα στο ΤΕΦΑΑ Τρικάλων Δεδομένα έρευνας Το 24% περίπου των παιδιών δεν συμμετέχει σε καμία οργανωμένη φυσική δραστηριότητα. Μόλις το 4% δεν συμμετέχει σε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η αφορμή για την επιλογή του θέματος δόθηκε από δημοσίευση των αποτελεσμάτων έρευνας με θέμα «Η παχυσαρκία στην παιδική ηλικία». Έρευνα που έγινε σε όλη την Ε.Ε. κατέδειξε την Ελλάδα πρώτη σε

Διαβάστε περισσότερα

Καρδιολογική Εταιρεία Κύπρου

Καρδιολογική Εταιρεία Κύπρου Προστάτεψε την καρδία σου Καρδιολογική Εταιρεία Κύπρου Καρδιοαγγειακές παθήσεις και γυναικείο φύλο Εισαγωγή Οι καρδιαγγειακές παθήσεις αποτελούν σε παγκόσμιο επίπεδο την κυριότερη αιτία θανάτου στο γυναικείο

Διαβάστε περισσότερα

Οικιακή Οικονομία Β Λυκείου. Μάθημα Επιλογής (4ωρο)

Οικιακή Οικονομία Β Λυκείου. Μάθημα Επιλογής (4ωρο) Οικιακή Οικονομία Β Λυκείου Μάθημα Επιλογής (4ωρο) Βασικές επισημάνσεις Το μάθημα σε Γυμνάσιο και Λύκειο ονομάζεται Οικιακή Οικονομία Το περιεχόμενο του μαθήματος και των Δεικτών Επιτυχίας/Επάρκειας, βασίζονται

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΙΑΓΝΩΣΗ & ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΙΑΓΝΩΣΗ & ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΙΑΓΝΩΣΗ & ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ Το Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center ακολουθώντας σύγχρονες διεθνείς πρακτικές στην παροχή υπηρεσιών υγείας προχώρησε στη δηµιουργία του Κέντρου

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΟΦΗ. WWW.dimosthenopoulos.gr ΙΑΙΤΕΣ ΧΑΜΗΛΩΝ Υ ΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ ΚΙΝ ΥΝΟΙ ΚΑΙ ΟΦΕΛΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΡ ΙΑΓΓΓΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΙΑΤΡΟΦΗ. WWW.dimosthenopoulos.gr ΙΑΙΤΕΣ ΧΑΜΗΛΩΝ Υ ΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ ΚΙΝ ΥΝΟΙ ΚΑΙ ΟΦΕΛΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΡ ΙΑΓΓΓΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το άρθρο του µήνα ΙΑΤΡΟΦΗ Χάρης ηµοσθενόπουλος MMedSci.SRD Κλινικός ιαιτολόγος- ιατροφολόγος - Βιολόγος Προϊστάµενος του ιαιτολογικού τµήµατος του Λαϊκού Νοσοκοµείου Αθηνών Επιστηµονικός συνεργάτης ΚΕΝΤΡΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Η αλλαγή του σώματος στο διάστημα του χρόνου. Η διατροφή του Κύπριου και η σχέση της με την πρόληψη των. Παχυσαρκία στο μυαλό και το σώμα 12/7/2012

Η αλλαγή του σώματος στο διάστημα του χρόνου. Η διατροφή του Κύπριου και η σχέση της με την πρόληψη των. Παχυσαρκία στο μυαλό και το σώμα 12/7/2012 Η διατροφή του Κύπριου και η σχέση της με πρόληψη των καρδιοπαθειών Η αλλαγή του σώματος στο διάστημα του χρόνου Δρ Ελένη Ανδρέου, RD, LD, FHEA Επίκουρη Καθηγήτρια UNIC Πρόεδρος Συνδέσμου Διαιτολόγων και

Διαβάστε περισσότερα

Μεταβολισμός λιπιδίων Δυσλιποπρωτειναιμίες. Μαρίνα Νούτσου Διευθύντρια Β Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ Ιπποκράτειο

Μεταβολισμός λιπιδίων Δυσλιποπρωτειναιμίες. Μαρίνα Νούτσου Διευθύντρια Β Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ Ιπποκράτειο Μεταβολισμός λιπιδίων Δυσλιποπρωτειναιμίες Μαρίνα Νούτσου Διευθύντρια Β Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ Ιπποκράτειο Πολλοί παράγοντες κινδύνου έχουν συσχετισθεί με καρδιαγγειακά

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΣΕ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΜΕ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑ

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΣΕ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΜΕ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΣΕ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΜΕ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑ Μαρία Αιναλίδου, Φρίντα Παναγιωτίδου, Στύλος Διονύσιος ΑΤΕΙΘ Τμήμα Διατροφής και Διαιτολογίας Εισαγωγή Κάπνισμα, καθιστική

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ ΕΦΗΒΕΙΑ- ΑΝΑΓΚΕΣ v Επιτάχυνση ρυθμού ανάπτυξης v Ωρίμανση και αύξηση ιστών v Αποκτά το 20% του ύψους και το 50% του βάρους του ενήλικα, ενώ οι μύες, ο όγκος του αίματος και γενικά

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 12: HIV Ο HIV έχει συνδεθεί με κακή θρέψη και με το σύνδρομο απώλειας καθαρής σωματικής μάζας και λιπώδους ιστού (AIDS wasting syndrome). Η απώλεια σωματικού

Διαβάστε περισσότερα