kosmogonia Before IVF vol. 2

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "kosmogonia Before IVF vol. 2"

Transcript

1 Giles Palmer everything IVF πριν από την εξωσωματική 2 γονιμοποίηση kosmogonia Before IVF vol. 2

2 Giles Palmer. Ο κλινικός εμβρυολόγος και Διευθυντής του Τμήματος Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής του Μαιευτηρίου Μητέρα στην Αθήνα. Ο Giles Palmer σπούδασε γενετική στο πανεπιστήμιο του Leeds. Εργάστηκε στο τμήμα Εξωσωματικής Γονιμοποίησης του πανεπιστημιακού νοσοκομείου του Hammersmith κατέχοντας τη θέση του κλινικού εμβρυολόγου-ερευνητή. Στη συνέχεια εργάστηκε ως σύμβουλος στο πρώτο κέντρο IVF της Ισλανδίας (University Hospital, Reykjavik). Στην Ελλάδα ήρθε το 1992, όπου και έχει εργαστεί στα μεγαλύτερα κέντρα εξωσωματικής γονιμοποίησης. Είναι μέλος της ESHRE (Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ανθρώπινης Αναπαραγωγής και Εμβρυολογίας), ενεργό μέλος της ομάδας εργασίας της ΠΓΔ (Προεμφυτευτική Γενετική Διάγνωση - PGD), της ALPHA (Διεθνής Εταιρεία Επιστημόνων Αναπαραγωγικής Ιατρικής) και του ΠΕΚΕ (Πανελλήνια Ένωση Κλινικών Εμβρυολόγων ). Συνεργασία με το Τμήμα Παιδιατρικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου παίδων Αγία Σοφία, προσφέρει ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα προεμφυτευτικής διάγνωσης για την Κυστική Ίνωση και τη Β - Μεσογειακή Αναιμία. Ήδη από το 1998, γεννήθηκε στην Ελλάδα το πρώτο παιδί που σε εμβρυικό στάδιο υποβλήθηκε σε προεμφυτευτικό έλεγχο για τη Β - Μεσογειακή Αναιμία. Συνεργαζόμενος με το Νοσοκομείο Παίδων Αγία Σοφία έχει δημοσιεύσει πολλές μελέτες στις σημαντικότερες περιοδικές επιστημονικές εκδόσεις σε θέματα όπως της προεμφυτευτικής διάγνωσης για την κυστική ίνωση και την Μεσογειακή Αναιμία (βλ.βιβλιογραφία). Ο δικτυακός τόπος του, στοχεύει στην ενημέρωση σχετικά με την εξωσωματική γονιμοποίηση. Καλύπτονται θέματα θεωρητικά, τεχνικά, ενώ μπορείτε να βρείτε και διάφορες χρήσιμες διευθύνσεις σχετικά με την εξωσωματική γονιμοποίηση στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

3 IVF Information centre: Kosmogonia.gr! Η Κοσμογονία περέχει τα τελευταία νέα σχετικά με την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή στην Ελλάδα και τον υπόλοιπο κόσμο. Η ομάδα μας που αποτελείται από μαίες, κλινικούς εμβρυολόγους και εξειδικευμένους γιατρούς απαντά σε δημοσιογραφικές ερωτήσεις σχετικά με την εξωσωματική γονιμοποίηση, την αντιμετόπιση της υπογονιμότητας και την εγκυμοσύνη. Η Κοσμογονία παραμένει το σημείο αναφοράς σε ότι αφορά στην εξωσωματική γονιμοποίηση..

4 Πως λειτουργεί το σώμα σας Εμμηνορροϊκός κύκλος Η ωορρηξία είναι το αποτέλεσμα μιας σύνθετης σειράς γεγονότων που οδηγούν στην παραγωγή και την απελευθέρωση ενός ωαρίου. Όταν το ωάριο γονιμοποιηθεί και εμφυτευφθεί στα τοιχώματα της μήτρας (ενδομήτριο) τότε η διαδικασία της εγκυμοσύνης ξεκινά. Η γονιμοποίηση του ωαρίου μπορεί μόνο να συμβεί την συγκεκριμένη χρονική στιγμή, στην αποκαλούμενη γόνιμη φάση του κύκλου. Εάν δεν γονιμοποιηθεί τότε το ωάριο αποβάλλεται μαζί με το ενδομήτριο ως εμμηνορροϊκή ροή αίματος στην αρχή της επόμενης περιόδου. Για να προκύψει μια εγκυμοσύνη 1) η ισορροπία των ορμονών πρέπει να είναι σωστή, για να εξασφαλιστεί ότι το ωάριο αναπτύσσεται κανονικά 2) πρέπει να υπάρξει ωορρηξία 3) η ερωτική συνεύρεση των συντρόφων πρέπει να συμβεί την ημέρα της ωορρηξίας(την αποκαλούμενη γόνιμη ημέρα του κύκλου) 4) το σπέρμα πρέπει να έχει τον επαρκή αριθμό σπερματοζωαρίων και τη δυνατότητα να φθάσει στο ωάριο. 5) δεν πρέπει να υπάρξει οποιοδήποτε μηχανικό εμπόδιο αποτρέποντας έτσι τη γονιμοποίηση και την εμφύτευση.

5 Αυτά τα γεγονότα ελέγχονται από έναν ενδοκρινή αδένα, την υπόφυση, μια μικρή δηλαδή δομή που τοποθετείται στο κατώτερο τμήμα του εγκεφάλου. Στην αρχή του κύκλου μια ορμόνη αποκαλούμενη ωοθυλακιοτρόπος ορμόνη (FSH) απελευθερώνεται από την υπόφυση. Η FSH υποκινεί την ωρίμανση των διάφορων ωοθυλακίων. Περιλαμβανομένης στα ωοθυλάκια αυτά αποκαλούνται ωοκύτταρα. Κατά τη διάρκεια των επόμενων 14 ημερών τα ωάρια αυξάνονται και ωριμάζουν, ενώ η ωοθήκη παράγει συνεχώς όλο και αυξανόμενα ποσά οιστρογόνων. Αυτό οδηγεί στα εξής 2 γεγονότα... 1) Τα οιστρογόνα αναγνωρίζονται από τον εγκέφαλο από τους ειδικούς υποδοχείς. Εάν παραχθεί αρκετή ποσότητα οιστρογόνων τότε αυτό-ρυθμίζεται η έκλυση FSH, με αποτέλεσμα να μειώνεται το ποσό FSH που παράγεται. Αυτό επιτρέπει μόνο σε ένα από τα ωοθυλάκια (το μεγαλύτερο) να συνεχίσει την ανάπτυξή του. 2) Τα επίπεδα των οιστρογόνων προκαλούν έπειτα την έκλυση της ωχρινοτρόπους ορμόνης (LH) από την αδενουπόφυση. Αυτή η ορμόνη είναι υπεύθυνη για την ωοθυλακιορρηξία (την απελευθέρωση του ωαρίου). Μετά την ωορρηξία γίνεται μετατροπή των υπολειμμάτων του ωοθυλακίου σε ωχρό σωμάτιο. Η μετατροπή αυτή συνοδεύεται από αυξημένη παραγωγή προγεστερόνης(μια θηλυκή ορμόνη). Αυτό το στάδιο καλείται ωχρή φάση, όταν δηλαδή αυξάνονται τα επίπεδα προγεστερόνης μετά από την ωορρηξία και δρουν στο ενδομήτριο προετοιμάζοντας το για την εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου. Εάν το γονιμοποιημένο ωάριο δεν εμφυτευφθεί τα επίπεδα της προγεστερόνης μειώνονται και τότε αρχίζει μια νέα νέες περίοδος. Στις διαδικασίες της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται μιμούνται τον φυσικό σας κύκλο. Αποτρέπεται η ανάμιξη των φυσικών ορμονών σας με τα φάρμακα που σας χορηγεί ο γιατρός σας. Η χορήγηση της FSH γίνεται μέσω ενέσεων.. Μια ορμόνη παρόμοια με την ωχρινοτρόπο ορμόνη LH (αποκαλούμενη HCG) δίνεται την σωστή χρονική στιγμή έτσι ώστε να ωριμάσουν τα ωοθυλάκια. Η προγεστερόνη χορηγείται για να βοηθήσει την εμφύτευση και για να διατηρήσει το ενδομήτριο. - προβλήματα ωορρηξίας - σαλπιγγίτιδα - ενδομητρίωση - συνδυασμό αντρικών και γυναικείων παραγόντων

6 Πρόβλεψη ωορρηξίας Οι περισσότερες γυναίκες ξέρουν ότι οι πιο γόνιμες ημέρες είναι στη μέση του εμμηνορροϊκού κύκλου τους (σε κύκλο 28 ημερών), όπου το ωοθυλάκιο σπάζει και ένα ωάριο απελευθερώνεται (ωορρηξία). Μερικές γυναίκες παρατηρούν μια αύξηση στην βλέννα πριν από την ωορρηξία και αυτό μπορεί να είναι μια αρκετά χρήσιμη πρόβλεψη ότι η ωορρηξία είναι επικείμενη. Μπορείτε να αγοράσατε ένα τεστ ωορρηξίας από το φαρμακείο. Αυτό το τεστ, το οποίο μπορείτε να το κάνετε μόνοι σας, μπορεί να προβλέψει με μεγάλη ακρίβεια την στιγμή που θα συμβεί η ωορρηξία.. Η δοκιμή είναι βασισμένη στην ανίχνευση του κύματος ορμονών LH ακριβώς πριν από την απελευθέρωση του ωαρίου. Όταν αυξάνονται τα επίπεδα LH υπάρχει μια αλλαγή χρώματος στο τεστ που δείχνει ότι η ωορρηξία είναι πιθανό να συμβεί μέσα στις επόμενες ώρες. Όταν το χρώμα αλλάζει η ερωτική επαφή με το σύντροφο σας θα μπορούσε να οδηγήσει σε εγκυμοσύνη. Έλεγχος των ωοθυλακίων και μια χρονικά προγραμματισμένη επαφή μπορούν να συστηθούν από τον γιατρό σας. Οι υπέρηχοι των ωοθηκών σας και τα τεστ που δείχνουν τα επίπεδα των ορμονών σας στο αίμα τον αποτελούν τον ακριβέστερο τρόπο πρόβλεψης της ωορρηξίας. Μερικοί άνθρωποι θεωρούν την απλούστερη και την λιγότερο χρονοβόρα μέθοδο πρόβλεψης της ωορρηξίας την βασική θερμοκρασία σώματος (BBT). Πολλές ιστοσελίδες που υπάρχουν εξηγούν και συστήνουν την BBT αλλά συμβουλευτείτε τον γυναικολόγο σας εάν αξίζει να ακολουθήσετε αυτή τη μέθοδο. - προβλήματα ωορρηξίας - σαλπιγγίτιδα

7 Βασικά, κάνετε ένα διάγραμμα με τη θερμοκρασία σώματος που έχετε κάθε πρωί μόλις ξυπνάτε. Κάθε διάγραμμα αντιπροσωπεύει έναν κύκλο και αρχίζει από την πρώτη ημέρα μιας περιόδου και συνεχίζεται έως ότου αρχίσει η επόμενη περίοδος. Καθώς εξετάσετε ένα διάγραμμα BBT θα διαπιστώσετε την έναρξη της ωορρηξίας μόλις δείτε μια πτώση της θερμοκρασίας, η οποία ακολουθείται από μία μικρή άνοδο μέχρι να ξαναπέσει καθώς μια νέα περίοδος αρχίζει. Η πτώση και η επόμενη άνοδος αντιπροσωπεύουν το χρόνο της ωορρηξίας Όπως προαναφέραμε η προγεστερόνη παράγεται από την ωοθήκη μετά από την ωοθυλακιορρηξία. Η συνεχής παραγωγή προγεστερόνης και η μετέπειτα πτώση της συνδέεται με την άνοδο της θερμοκρασίας του σώματος κατά τη διάρκεια αυτού του μέρους του κύκλου. Εάν δεν συμβεί ωορρηξία η προγεστερόνη δεν θα παραχθεί και η BBT σας θα παραμείνει χαμηλή. Το μειονέκτημα στη μέθοδο της BBT είναι ότι δίνει μια αναδρομική απάντηση στην ερώτηση έχει συμβεί ωορρηξία; ενώ τα τεστ ωορρηξίας και οι υπέρηχοι αν και είναι ακριβότεροι σαν μέθοδοι είναι σίγουρα πιο ακριβείς. Οποιοσδήποτε τρόπος πάντως χρησιμοποιείται, είναι σίγουρα αποτελεσματικός όσον αφορά τις πληροφορίες για το πως λειτουργεί το σώμα μας. Αν και αυτές οι πληροφορίες υπάρχουν για να προσφέρουν μια σημαντική βοήθεια μη ξεχνάμε ότι η ερωτική επαφή υπάρχει για να προσφέρει και ευχαρίστηση. Είναι πολύ εύκολο εν τούτοις να αρχίσουμε να εξαρτιόμαστε και να ζούμε γύρω από διαγράμματα,τεστ και εξετάσεις αίματος. Εάν αυτό αρχίζει να κυβερνά τη ζωή σας κάντε ένα διάλειμμα από αυτόν τον τύπο έρευνας έως ότου αποκατασταθεί η προοπτική σας στη ζωή. - προβλήματα ωορρηξίας - σαλπιγγίτιδα - ενδομητρίωση - συνδυασμό αντρικών και γυναικείων παραγόντων Κάντε τη διάγνωση μόνοι σας Βήμα 1ο : Για να κατανοήσετε το επίπεδο γονιμότητας του συντρόφου σας ή το δικό σας, διαβάστε προσεκτικά τις παρακάτω ερωτήσεις και αν απαντήσετε «ναι» σε έστω και λίγες από αυτές απευθυνθείτε σε έναν ειδικό.

8 Ωορρηξία & σύλληψη ωοθήκη σάλπιγγα Ένα ωάριο ελευθερώνεται από την ωοθήκη και γονιμοποιείται από το σπέρμα στο έξω τριτημόριο της σάλπιγγας μήτρα Το γονιμοπιημένο ωάριο κινείται κατά μήκος της σάλπιγγας προς το εσωτερικό της μήτρας και εμφυτεύεται στο τοίχωμα της μήτρας. - προβλήματα ωορρηξίας - σαλπιγγίτιδα - ενδομητρίωση - συνδυασμό αντρικών και γυναικείων παραγόντων Κάντε τη διάγνωση μόνοι σας Βήμα 1ο : Για να κατανοήσετε το επίπεδο γονιμότητας του συντρόφου σας ή το δικό σας, διαβάστε προσεκτικά τις παρακάτω ερωτήσεις και αν απαντήσετε «ναι» σε έστω και λίγες από αυτές απευθυνθείτε σε έναν ειδικό.

9 Σπερματέγχυση - IUI Η σπερματέγχυση μπορεί να είναι το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση υπογονιμότητας σε ένα ζευγάρι που θέλει να τεκνοποιήσει. Βασική προϋπόθεση για να έχει επιτυχία αυτή η μέθοδος είναι Α) Η γυναίκα να έχει διαβατότητα στις σάλπιγγες της, δηλαδή να μην είναι κατεστραμένες ή βουλωμένες από οποιαδήποτε αιτία. Β) Η ηλικία της γυναίκας να είναι κατάλληλη (σε μερικές περιπτώσεις η ηλικία καθορίζει τα περιθώρια για το αν πρέπει να κάνει σπερματέγχυση ή να παει κατ ευθείαν στη εξωσωματική γονιμοποίηση) Γ) Το σπέρμα του άνδρα να είναι κατάλληλο και ικανό να γονιμοποιήσει (αρκετός αριθμός,καλή ποιότητα και κινητικότητα σπερματοζωαρίων). Η μέθοδος είναι απλή και οικονομική σε σχέση με την εξωσωματική γονιμοποιήση ενώ τα ποσοστά επιτυχίας αυξάνονται σημαντικά μετά από κάποιες επανειλημένες προσπάθειες που θα καθορίσει ο ιατρός. Η ωοθυλακική ανάπτυξη καθώς και ο προσδιορισμός της ωορρηξίας της γυναίκας θα παρακολουθείται υπερηχογραφικά. Η ωορρηξία συμβαίνει μία φορά τον μήνα (συνήθως στα μέσα του κύκλου), αποδεσμεύεται δηλαδή ένα ωάριο από την ωοθήκη της γυναίκας και πηγαίνει στην σάλπιγγα για να γονιμοποιηθεί με σεξουαλική επαφή με ένα και μόνο σπερματοζωάριο ανάμεσα στα εκατομύρια που θα υπάρχουν. Με τα υπερηχογραφήματα που θα κάνει η γυναίκα ο ιατρός θα μπορεί να είναι σε θέση να δεί πότε είναι η ημέρα της ωορρηξίας της. Συνήθως χορηγείται στη γυναίκα μία ένεση (HCG) η οποία θα βοηθήσει τον γιατρό να υπολογίσει την ακριβή μέρα και ώρα που θα γίνει η σπερματέγχυση (συνήθως περίπου 38 ώρες μετά). Ο βιολόγος στο εργαστήριο θα επεξεργαστεί το σπέρμα του συζύγου με φυγοκέντριση και θα κρατήσει τα σπερματοζωάρια με την καλυτερη κινητικότητα. Στη συνέχεια ο γιατρός θα τοποθετήσει το σπέρμα στη μήτρα της γυναίκας με κατάλληλο καθετήρα Η διαδικασία της σπερματέγχυσης διαρκεί λίγα λεπτά και δεν προκαλεί καθόλου πόνο στην γυναίκα. Απο εκεί και πέρα το ζευγάρι θα περιμένει 14 ημέρες μέχρι να δει αν η προσπαθεια αυτή επέφερε εγκυμοσύνη. Είναι δυνατόν σε πολλές περιπτώσεις να χορηγηθούν στην γυναίκα από την αρχή του κύκλου της ορμόνες - γοναδοτροπίνες, ώστε ο οργανισμός της να παράγει παραπάνω από ένα ωάρια για να αυξηθούν οι πιθανότητες για τεκνοποίηση μια και που θα έχουμε παραπάνω από ένα ωάριο για γονιμοποίηση.

10 Πρόκληση ωορρηξίας ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Το ωοθηλάκιο καθώς μεγαλώνει παράγει οιστραδιόλη FSH και LH εκκρίνονται από την υπόφυση. Διεγείρουν την ωοθήκη για να ωριμάσει ενα ωάριο Το ωάριο που έχει ελευθερωθεί από το ωοθηλάκιο προς την σάλπιγγα Ωοθήκη Σάλπιγγα FSH και LH εκκρίνονται από την υπόφυση - Διεγείρουν την ωοθήκη για να ωριμάσει ενα ωάριο Στην εξωσωματική γονιμοποίηση- Το φάρμακο καταστολής σταματά την έκκριση μιας ορμόνης (LH) που παράγεται από την υπόφυση στον εγκέφαλο και προκαλεί ωορρηξία. Έτσι γίνεται δυνατό να ρυθμίσουμε εμείς με ακρίβεια το ΠΟΤΕ θα γίνει η ωορρηξία. Το δεύτερο φάρμακο διέγερσης περιέχει ορμόνες ίδιες με αυτές που παράγει η υπόφυση στον εγκέφαλο προκειμένου να διεγερθούν οι ωοθήκες και να αναπτυχθούν τα ωοθυλάκια. Η ποσότητα και ο τρόπος χορήγησης του φαρμάκου όμως οδηγεί σε ανάπτυξη πολλών ωοθηλακίων αντί του ενός που ωριμάζει στον φυσικό κύκλο. - προβλήματα ωορρηξίας - σαλπιγγίτιδα - ενδομητρίωση - συνδυασμό αντρικών και γυναικείων παραγόντων

11 ΚΥΚΛΟΣ IVF- εξωσωματική γονιμοποίηση Τα ωοθηλάκια καθώς μεγαλώνουν παράγουν οιστραδιόλη FSH και LH δεν εκκρίνονται από την υπόφυση - μπλοκάρονται από τους ανταγωνιστές Τα ωάρια συλλέγονται και γονιμοποιούνται στο εργαστήριο (IVF) Ωοθήκη Σάλπιγγα Eνέσεις των FSH/LH- Διεγείρουν την ωοθήκη για να ωριμάσουν πολλά ωάρια Η παρακολούθηση της ανταπόκρισης των ωοθηκών γίνεται με υπερηχογράφημα και εξετάσεις αίματος Ε2 (οιστραδιόλης). Μια HCG ένεση γίνεται για την τελική ωρίμανση των ωαρίων και είναι σχεδόν όμοια με την ορμονη LH, που εκκρίνεται στην μέση του κύκλου 36 ωρες πριν την ωορρηξία. - προβλήματα ωορρηξίας - σαλπιγγίτιδα - ενδομητρίωση - συνδυασμό αντρικών και γυναικείων παραγόντων Κάντε τη διάγνωση μόνοι σας

12 Ωοθηκική διέγερση Οι πιθανότητες να προκύψει μια εγκυμοσύνη αυξάνονται από την δημιουργία περισσότερων του ενός εμβρύου. Επιπλέον δεν γονιμοποιούνται in vitro όλα τα ωάρια. Επομένως, για να υπάρξουν περισσότερα του ενός έμβρυα, οι ωοθήκες σας θα διεγερθούν ορμονικά για να παράγουν περισσότερα ωοκύτταρα από το συνηθισμένο. Το φάρμακο για την ωοθηκική διέγερση ποικίλλει. Μπορείτε να έχετε έναν ρινικό ψεκασμό ή καθημερινές εγχύσεις είτε την ημέρα 20 του κύκλου σας που προηγείται του κύκλου θεραπείας είτε την ημέρα 2 του πραγματικού κύκλου θεραπείας. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται σε αυτήν την φάση αποτρέπουν την ανάμιξη των φυσικών σας ορμονών με τον διεγερμένο κύκλο. Αυτό πραγματοποιείται με καθημερινές εγχύσεις καθαρής ωοθυλακιοτρόπους ορμόνης (FSH). Μια παραλλαγή περιλαμβάνει τη χρήση ενός φαρμάκου γνωστού ως Cetrotide ή Ganirelix (Orgalutran) που δίνεται με τη μορφή ενέσεων κατά τη διάρκεια των εγχύσεων FSH για να αποτραπεί έτσι η φυσική ωορρηξία. Δεν υπάρχει ΚΑΜΙΑ τυποποιημένη θεραπεία. Ο γιατρός σας θα εξατομικεύσει την θεραπεία σας σύμφωνα με τις απαιτήσεις σας και αυτή μπορεί να ποικίλει στη συνέχεια σύμφωνα με τα αποτελέσματα των εξετάσεων αίματος και των υπερήχων. (για να καθορίσει τον αριθμό, τη θέση και το μέγεθός τους). Ο αριθμός των εξετάσεων αίματος που απαιτούνται ποικίλλει σύμφωνα με την μέθοδο της ωοθηκικής διέγερσης. Αυτές οι εξετάσεις αίματος καθορίζουν την ιδανική χρονική στιγμή που πρέπει να πραγματοποιηθεί η ωοληψία. Η ωρίμανση των ωαρίων προκαλείται με έγχυση της ανθρώπινης χοριονικής γοναδοτροπίνης (HCG) και η ωοληψία προγραμματίζεται 36 περίπου ώρες αργότερα γνωρίζοντας ότι έχετε το μέγιστο αυτό το χρόνο για να μεταβείτε στο νοσοκομείο. - προβλήματα ωορρηξίας - σαλπιγγίτιδα - ενδομητρίωση - συνδυασμό αντρικών και γυναικείων παραγόντων

13 Η εξωσωματική γονιμοποίηση Εισαγωγή Πρωτόκολλα τεστ κύκλος IVF μακρύ/βραχύ πρωτόκολλο more... kosmogonia?? φάρμακα - προβλήματα ωορρηξίας Εμβρυολογία - σαλπιγγίτιδα Ποιά μέρα θα γίνει η εμβρυομεταφορά ; - ενδομητρίωση Μέθοδος ICSI (Μικρογονιμοποίηση) - συνδυασμό αντρικών και γυναικείων παραγόντων Μέθοδος TESE (Βιοψία όρχεως) IVF ή ICSI; Το στάδιο της βλαστοκύστης.,υποβοηθούμενη Εκκόλαψη. Γονιμοποίηση Εμφύτευση - Οδηγίες / Φαρμακευτική Υποστήριξη / Παρενέργειες Κάντε Υπογονιμότητα τη διάγνωση μόνοι σας Ανδρική Εκτίμηση και ανάλυση Βήμα 1ο : Για να κατανοήσετε το επίπεδο γονιμότητας του συντρόφου σας ή το δικό σας, διαβάστε προσεκτικά τις παρακάτω Οι πιο συνηθισμένες ερωτήσεις αιτίες και αν απαντήσετε «ναι» σε έστω και λίγες από αυτές απευθυνθείτε σε έναν ειδικό. Κατανοώντας την αναπαραγωγή Ζητώντας βοήθεια / εκτιμήσεις Προσπαθείτε να επιτύχετε εγκυμοσύνη για πάνω απο δώδεκα μήνες; Συλλογη & αναλυση / μικρογονιμοποιηση (ICSI) / TESE Γυναικεία Είστε εσείς ή ο σύντροφός άνω των 35 ετών; Οι πιο συνηθισμένες αιτίες Ξένα ωαρια Έχετε Γενετική ακανόνιστο και Υπογονιμότητα κύκλο ή έχετε παρατηρήσει απουσία περιόδου; Γενετική και ανδρική υπογονιμότητα Είχατε PGD 2 ή περισσότερες αποτυχημένες κυήσεις στο παρελθόν; FISH Καρυότυπος Υπήρξε προηγούμενη χρήση ενδομήτριου σπειράματος σπιράλ (IUD); Πληροφορίες Σχετικά με τον συγγραφέα Έχετε ενδομητρίωση ή δυσμηνόρροια; Κίνδυνοι Το κόστος Υπάρχει Ποσοστά ιστορικό επιτυχίας-τι πυελικής πιθανότητες μόλυνσης έχω γιατρέ? ή μόλυνσης των γεννητικών οργάνων σε κάποιον από το ζευγάρι; After IVF Acne Αρνητική or hirsuism Βιοχημική εγγυμοσύνη 1ο τρίμηνο Αντιμετωπίζετε πρόβλημα κατά τη συνεύρεση; θεραπεία προγεστερόνης Aυτόματη αποβολή,έκτοπος κύηση,πολύδυμη κύηση Είχε κάποιος απο εσάς υποβληθεί προηγούμενα σε ενδοκοιλιακή χειρουργική επέμβαση; Εγκυμοσύνη Πάσχει κάποιος από τους δύο από κάποια χρόνια ασθένεια; (π.χ. διαβήτης, υψηλή αρτηριακή πίεση κτλ.) Copyright kosmogonia All rights reserved

14 Πολλές αιτίες ανδρικής και γυναικείας υπογονιμότητας μπορούν να αντιμετωπιστούν χρησιμοποιώντας διαφορετικές θεραπείες. Αφού ολοκληρωθούν οι εξετάσεις γονιμότητας, ο γιατρός με βάση τα αποτελέσματα θα συστήσει την κατάλληλη αγωγή. Αυτή η αγωγή μπορεί να περιλαμβάνει πρόκληση ωορρηξίας για να αυξηθεί η παραγωγή υγιών ωαρίων, μικρές χειρουργικές επεμβάσεις για τη διόρθωση ανατομικών ανωμαλιών, σπερματέγχυση για να βοηθηθούν τα σπερματοζωάρια να γονιμοποιήσουν τα ωάρια, ή πιο προχωρημένες μορφές θεραπείας που χρησιμοποιούν τεχνικές της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, όπως εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF). *Many causes of male and female infertility can be successfully overcome using a range of treatment options. Once your infertility testing has been completed, your doctor will review the results and recommend a treatment plan. This plan may include one or more treatment alternatives including ovulation induction to enhance the production of healthy eggs, minimally invasive surgery to correct or improve anatomical abnormalities, intrauterine inseminations (IUI) to enhance sperms ability to fertilize the egg, or the more advanced care using the Assisted Reproductive Technologies such as IVF.

15 Στοχεύουμε στην ενημέρωση σχετικά με την εξωσωματική γονιμοποίηση. Καλύπτονται θέματα θεωρητικά και τεχνικά, ενώ μπορείτε να βρείτε και διάφορες χρήσιμες διευθύνσεις σχετικά με την εξωσωματική γονιμοποίηση στην Ελλάδα...και το εξωτερικό.

16 1) Η υπογονιμότητα οφείλεται κυρίως σε γυναικείο παράγοντα. Μύθος Έρευνες έχουν δείξει ότι η υπογονιμότητα οφείλεται 40% σε γυναικείο παράγοντα, 40% σε ανδρικό παράγοντα και 20% σε συνδυασμό και των δυο. 2)Το σπέρμα μπορεί να επιβιώσει μόνο μερικές ώρες. Μύθος Σε φυσιολογικό γόνιμο τραχηλικό περιβάλλον το σπέρμα μπορεί να επιβιώσει μέχρι και 5 ημέρες στο αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας. 3)Αν μια γυναίκα ακολουθήσει φαρμακευτική αγωγή για να μπορέσει να συλλάβει το αποτέλεσμα θα είναι να έχει δίδυμα ή τρίδυμα. Μύθος Αν και τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται σε θεραπείες υπογονιμότητας αυξάνουν τις πιθανότητες μια γυναίκα να έχει πολύδυμη εγκυμοσύνη, η πλειοψηφία αυτών γεννούν ένα παιδί.. 4)Η ωορρηξία συμβαίνει την ημέρα που υπάρχει πτώση ή αύξηση της βασικής θερμοκρασίας σώματος (ΒΒΤ). Μύθος Η ακριβής ημέρα της ωορρηξίας δεν μπορεί να προβλεφθεί από την αύξηση της βασικής θερμοκρασίας του σώματος. Την στιγμή που η θερμοκρασία έχει ανεβεί η ωορρηξία έχει πλέον συμβεί και από τη στιγμή που το ωάριο μπορεί να επιζήσει για ώρες, η θερμοκρασία από μόνη της δεν αποτελεί καλή ένδειξη για την ακριβή ημέρα της ωορρηξίας. 5) Οι κολπικές εκκρίσεις υποδηλώνουν την ύπαρξη μόλυνσης. Μύθος Οι κολπικές εκκρίσεις είναι φυσιολογικές και αποτελούν σημάδι γονιμότητας και όχι μολυσματικές απεκκρίσεις που χρειάζονται θεραπεία 6) Αν ένας άνδρας είναι σεξουαλικά ενεργός τότε θα έχουμε ένα φυσιολογικό αριθμό σπερματοζωαρίων. Μύθος Στην πραγματικότητα οι άνδρες με φυσιολογικές σεξουαλικές ορμές μπορεί να μην έχουν καθόλου σπέρμα και το αντίστροφο, αφού δεν υπάρχει καμία συσχέτιση μεταξύ γονιμότητας και σεξουαλικής ενεργότητας. 7)Η ωορρηξία συμβαίνει την 14η ημέρα του εμμηνορροϊκού κύκλου της γυναίκας. Μύθος Αν αυτό ήταν αλήθεια τότε τόσο η αντισύλληψη όσο και η σύλληψη δεν θα αποτελούσαν πρόβλημα. Τα ζευγάρια θα μπορούσαν είτε να έχουν ερωτική επαφή είτε να την αποφύγουν την συγκεκριμένη ημέρα για να επιτύχουν μία εγκυμοσύνη ή να την αποφύγουν αντιστοίχως..

17 8) Ένας φυσιολογικός εμμηνορροϊκός κύκλος διαρκεί 28 ημέρες. Μύθος Ένας φυσιολογικός γυναικείος εμμηνορροϊκός κύκλος περιόδου κυμαίνεται μεταξύ ημέρες σε διάρκεια. 9) Ανησυχία για μία καθυστέρηση το μόνο που επιφέρει είναι περαιτέρω καθυστέρηση. Μύθος Το άγχος δεν μπορεί να καθυστερήσει την περίοδο πάρα μόνο την ωορρηξία. Ο αριθμός των ημερών της ωχρινικής φάσης του εμμηνορροϊκού κύκλου (χρονικό διάστημα μεταξύ ωορρηξίας και περιόδου) τυπικά παραμένει σταθερό σε κάθε κύκλο Μύθος Τα αντισυλληπτικά χάπια εμποδίζουν την ωορρηξία αυξάνοντας τα επίπεδα κάποιων ορμονών. Τα επίπεδα αυτών των ορμονών επιστρέφουν στο φυσιολογικό αμέσως μόλις σταματήσει η χρήση των αντισυλληπτικών χαπιών και θα πρέπει να υπάρχει ωορρηξία στον επόμενο εμμηνορροϊκό κύκλο. 12) Το άγχος μπορεί να προκαλέσει υπογονιμότητα. Μύθος Το άγχος δεν εμποδίζει την σύλληψη αλλά μπορεί να καθυστερήσει την ωορρηξία καταστέλλοντας τις ορμόνες που είναι απαραίτητες για να συμβεί. 10) Μία γυναίκα μπορεί να μείνει έγκυος μόνο μία ημέρα στην διάρκεια κάθε κύκλου της Μύθος Αν και το ανθρώπινο ωάριο μπορεί να επιζήσει για ώρες, μια γυναίκα μπορεί να μείνει έγκυος αν έχει ερωτική επαφή 5 ημέρες πριν την ωορρηξία και μέχρι και 2 ημέρες μετά από αυτήν, έχοντας έτσι την πιθανότητα να μείνει έγκυος σε διάστημα 7 ημερών. 11) Μία γυναίκα θα πρέπει να περιμένει τουλάχιστον 3 μήνες αφού σταματήσει να παίρνει αντισυλληπτικά χάπια μέχρι να προσπαθήσει να συλλάβει. 13)Είναι όλα στο μυαλό σου. Απλώς χαλάρωσε ή πήγαινε διακοπές. Τότε θα μείνεις έγκυος. Μύθος Η υπογονιμότητα αποτελεί μια δυσλειτουργική κατάσταση του αναπαραγωγικού συστήματος. Αν και μπορεί να οδηγήσει σε στρες και άγχος, το ίδιο το άγχος δεν προκαλεί υπογονιμότητα. Ευτυχώς οι ανεπτυγμένες πλέον ιατρικές τεχνικές έχουν κάνει πιο εύκολη τόσο τη διάγνωση όσο και την αντιμετώπιση των προβλημάτων υπογονιμότητας.

18 14) Το ωάριο γονιμοποιείται μέσα στη μήτρα Μύθος Η εμφύτευση φυσιολογικά συμβαίνει στην μήτρα αλλά η γονιμοποίηση συμβαίνει στην περιοχή των σαλπίγγων και όχι στη μήτρα. 15)Η υπογονιμότητα δεν αποτελεί πρόβλημα για τους ανθρώπους μέχρι να φτάσουν ηλικιακά στο τέλος της τέταρτης δεκαετίας τα ζωής τους. Μύθος Οι περισσότεροι άνθρωποι αγνοούν ότι η υπογονιμότητα τους ξεκινά στα 25 τους! Σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Αναπαραγωγικής Ιατρικής περίπου το 10% των γυναικών κάτω των 35 ετών αντιμετωπίζουν προβλήματα γονιμότητας και αυτός ο αριθμός αυξάνει περίπου στο διπλάσιο, 22%, για γυναίκες ετών. Για γυναίκες άνω των σαράντα τα ποσοστά σχεδόν τριπλασιάζονται και φτάνουν στο 29%. Η υπογονιμότητα ορίζεται για ασθενείς κάτω των 35 ετών ως η αποτυχία σύλληψης μετά από έναν χρόνο με την απουσία οποιασδήποτε αντισύλληψης. Για ασθενείς άνω των 35 ετών, ο χρόνος περιορίζεται στους 6 μήνες 16) Οι άνθρωποι που έχουν συλλάβει επιτυχώς στο παρελθόν δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα γονιμότητας αργότερα στη ζωή τους. Μύθος Σύμφωνα με την Διεθνή Έρευνα στην ΗΠΑ περισσότερα από ένα εκατομμύριο ζευγάρια αντιμετωπίζουν προβλήματα δευτερογενούς υπογονιμότητας. Ένας μέχρι πρότινος γόνιμος σύντροφος να προσπαθεί να κάνει παιδιά με ένα νέο σύντροφο ή ένα ζευγάρι να αντιμετωπίζει πρόβλημα γονιμότητας μετά την γέννηση του τελευταίο τους παιδιού (π.χ. ενδομητρίωση- ο συνηθέστερος γυναικείος παράγοντας δευτερογενούς υπογονιμότητας )μη τακτική ωορρηξία ή σαλπιγγικός παράγοντας. Ή ένας άντρας μπορεί να αντιμετωπίζει πρόβλημα στη συγκέντρωση ή στην κινητικότητα του σπέρματος τους. Άλλοι παράγοντες περιλαμβάνουν την ηλικία (ακόμα και 5 χρόνια μπορούν να κάνουν τη διαφορά στον κύκλο γονιμότητας μιας γυναίκας ή στο σπερμοδιάγραμμα ενός άνδρα), σημάδια μετά την γέννηση ή το άγχος το οποίο μπορεί να επηρεάσει την ωορρηξία και την παραγωγή σπέρματος. 17) Η in vitro γονιμοποίηση (IVF)είναι ακόμα ανεπιτυχής. Μύθος Σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Αναπαραγωγικής Ιατρικής ο μέσος ρυθμός γεννήσεων στην IVF το 2000 ήταν 29,9% ανά κύκλο ωοληψίας - ελαφρώς καλύτερος από το 20% των πιθανοτήτων που έχει ένα αναπαραγωγικά φυσιολογικό ζευγάρι να επιτύχει εγκυμοσύνη και γέννα..

19 Kosmogonia - the blog! Καλωσορίζουμε με μεγάλη χαρά την Κοσμογονία στο χώρο των ιστολογίων. Η ivf πύλη Κοσμογονία, μετά από την πολυετή επιτυχημένη της παρουσία στο διαδύκτιο, απέκτησε το δικό της ιστολόγιο. Στους χρήστες του διαδικτύου που ασχολούνται με την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, είτε βρίσκονται από την πλευρά του ασθενή ή από αυτήν του επαγγελματία υγείας, η Κοσμογονία είναι γνωστή και πολύτιμη για το έργο της. Με μεράκι και δημιουργικότητα έχει συμβάλλει στην ουσιαστική ενημέρωσή μας με χρήσιμες πληροφορίες και υλικό - μακρυά από εμπορικές κραυγές και διαφημιστικές σειρήνες. Αν και συνεργάτης ιδιωτικής Μ.Ι.Υ.Α., δεν περιορίστηκε στην εντυπωσιακή παρουσίαση υπηρεσιών αλλά εξελίχθηκε σε κόμβο αντικειμενικής πληροφόρησης προσφέροντας σημαντική βοήθεια και υποστήριξη σε όσους ψάχνουν πληροφορίες στο διαδίκτυο για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Ευχόμαστε στην Κοσμογονία, με το μπλογκ της να επεκτείνει την επικοινωνία της με το κοινό και να αποτελέσει ένα βήμα ανταλλαγής απόψεων που θα φέρει βελτιώσεις στο χώρο της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής..

20 Independent IVF information. Helping patients to learn more about IVF and start a basis for dialogue with their fertility specialist Giles Palmer, Mitera IVF.

21 kosmogonia.gr Η Κοσμογονία IVF παραμένει η μοναδική ανεξάρτητη είσοδος πληροφοριών εξωσωματικής γονιμοποίησης, προσφέροντας διαδικτυακή υποστήριξη και απαντώντας σε όλες τις ερωτήσεις με

22 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΗΣΗ Η διαγνωστική λαπαροσκόπηση είναι μια μέθοδος η οποία μας επιτρέπει να βλέπουμε τα όργανα του σώματος που βρίσκονται μέσα στην κοιλιά Ειδικά στον τομέα της υπογονιμότητας, η λαπαροσκόπηση προσφέρει στο γιατρό σημαντικές πληροφορίες για την κατάσταση του γεννητικού συστήματος της γυναίκας καθώς και την λειτουργικότητα του (μήτρα, ωοθήκες, σάλπιγγες). Με αυτή την μέθοδο μπορούν να διαγνωστούν προβλήματα όπως συμφύσεις, κύστεις ωοθηκών, ινομυμώματα, ενδομητρίωση. Η διαγνωστική λαπαροσκόπηση απαιτεί γενική αναισθησία ώστε να υπάρχει πλήρης χαλάρωση των κοιλιακών τοιχωμάτων. Χρειάζεται να γίνουν τουλάχιστον δύο μικρές τομές στην κοιλιά (1 εκατοστό), μια στο ύψος του ομφαλού και μία στο κάτω μέρος της κοιλιάς. Ορισμένες φορές μπορεί να απαιτηθεί και τρίτη τομή. Από την τομή του ομφαλού ο γιατρός θα περάσει ένα χειρουργικό τηλεσκόπιο, το λαπαροσκόπιο που είναι συνδεδεμένο με μια κάμερα η οποία μεταφέρει την εικόνα της κοιλιάς σε μία οθόνη. Από την άλλη τομή θα περάσει ένα βοηθητικό μικροεργαλείο με το οποίο ο γιατρός θα βοηθηθεί στον έλεγχο των γεννητικών οργάνων. Μετά την λαπαροσκόπηση η γυναίκα μπορεί να φύγει από το νοσοκομείο αφού συνέλθει από την νάρκωση ή εάν το κρίνει ο γιατρός να παραμείνει για μία ημέρα. ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΥΣΤΕΡΟΣΚΟΠΗΣΗ Η υστεροσκόπηση είναι μια διαγνωστική μέθοδος η οποία μας επιτρέπει να ελέγχουμε την κοιλότητα της μήτρας και του τραχήλου καθώς και την κατάληξη των σαλπίγγων στην μήτρα (σαλπιγγικά στόμια), δηλαδή με απλά λόγια ελέγχει το εσωτερικό της μήτρας. Με την υστεροσκόπηση ο γιατρός μπορεί να διαγνώσει διάφορες καταστάσεις οι οποίες είναι δυνατόν να επηρεάσουν σημαντικά την γονιμότητα όπως συμφύσεις, διαφράγματα, πολύποδες, ινομυώματα. Η διαγνωστική υστεροσκόπηση γίνεται με ένα πολύ λεπτό χειρουργικό τηλεσκόπιο, το υστεροσκόπιο το οποίο είναι συνδεδεμένο με κάμερα που μεταφέρει την εικόνα του εσωτερικού της μήτρας σε μία οθόνη μέσω της οποίας ο γιατρός πραγματοποιεί την επέμβαση.η επέμβαση γίνεται από τον κόλπο και δεν απαιτούνται τομές. Η υστεροσκόπηση μπορεί να γίνει: χωρίς κανένα αναισθητικό με τοπικό αναισθητικό η με ήπια μέθη ανάλογα με το πόσο εύκολα μπορεί να περάσει το υστεροσκόπιο μέσα από το πιο στενό τμήμα της μήτρας, τον τράχηλο. Όταν γίνεται χωρίς αναισθητικό, η γυναίκα μπορεί να νιώθει μια ενόχληση- ένα βάρος στο κάτω μέρος της κοιλιάς που γίνεται συνήθως ανεκτό από τις περισσότερες γυναίκες. Το αίσθημα βάρους μπορεί να συνεχιστεί για μικρό χρονικό διάστημα μετά την επέμβαση. Η γυναίκα μπορεί να φύγει από το νοσοκομείο λίγη ώρα μετά

23 - προβλήματα ωορρηξίας - σαλπιγγίτιδα - ενδομητρίωση - συνδυασμό αντρικών και γυναικείων παραγόντων υ συντρόφου σας ή το δικό σας, διαβάστε προσεκτικά τις παρακάτω ερωτήσεις και αν απαντήσετε «ναι» σε έστω και λίγες από αυτές απευθυνθείτε σε έναν ειδικό. Προσπαθείτε να επιτύχετε εγκυμοσύνη για πάνω απο δώδεκα μήνες; Είστε εσείς ή ο σύντροφός άνω των 35 ετών; Έχετε ακανόνιστο κύκλο ή έχετε παρατηρήσει απουσία περιόδου; Είχατε 2 ή περισσότερες αποτυχημένες κυήσεις στο παρελθόν; Υπήρξε προηγούμενη χρήση ενδομήτριου σπειράματος σπιράλ (IUD);

24 ΥΣΤΕΡΟΣΑΛΠΙΓΓΟΓΡΑΦΙΑ Η υστεροσαλπιγγογραφία είναι μία ακτινοσκοπική διαγνωστική μέθοδος η οποία μας επιτρέπει να ελέγχουμε το εσωτερικό της μήτρας και των σαλπίγγων. Με αυτή την μέθοδο ο γιατρός μπορεί να διαγνώσει προβλήματα που αφορούν την γονιμότητα όπως συ μφύσεις,πολύποδες,ινομυώματα,διαφράγματα,φραγμένες σάλπιγγες. Για την εξέταση δεν απαιτείται νάρκωση. Ο γιατρός διοχετεύει μία μικρή ποσότητα σκιαγραφικού υγρού από τον κόλπο το οποίο διαγράφει το εσωτερικό της μήτρας και των σαλπίγγων,κατά την δίοδο του υγρού λαμβάνονται διαδοχικά ακτινογραφίες Κατά την διάρκεια της εξέτασης η γυναίκα νιώθει ένα ήπιο πόνο χαμηλά στην κοιλιά. Μετά το τέλος της εξέτασης η γυναίκα μπορεί να φύγει. Office Hysteroscopy Η υστεροσκόπηση μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε στο ιατρείο, είτε στο νοσοκομείο με εισαγωγή της ασθενούς. Η υστεροσκόπηση γραφείου χρησιμοποιείται κυρίως σαν διαγνοστικό μέσον για την αξιολόγηση ασθενών που πάσχουν από υπογονιμότητα, καθ έξην αποβολές, ή αιμοραγία. Είναι μια σχετικά ανώδυνη διαδικασία που γίνεται με τοπική αναισθησία, ή και χωρίς, κατά την οποία ο γυναικολόγος διαπερνά τα τοιχώματα του κόλπου για να επιτύχει να περάσει η κάμερα μέχρι την μήτρα. Συνήθως χρησιμοποιείται διοξέιδιο του άνθρακα ή νερό για την διάταση της μήτρας. Ένα δυνατό φως ενσωματωμένο στην κάμερα φωτίζει το εσωτερικό της μήτρας. Κατά την παρατήρηση ο γυναικολόγος ελέγχει το εσωτερικό της μήτρας για τυχόν ανωμαλίες. Συνήθως ο ισθμός των σαλπίγγων είναι ορατός. Συνήθως λαμβάνεται και ένα μικρό κομμάτι ιστού για βιοψία. Στις περισσότερες περιπτώσεις η ασθενής μπορεί ακόμη και να επιστρέψει στην εργασία της την ίδια ημέρα. Μερικές φορές μπορεί να εκδηλωθούν συμπτώματα όπως αδιαθεσία και κράμπες που μπορεί να διαρκέσουν αρκετές ώρες μετά. Ελαφρά αιμοραγία παρόμοια με αυτήν της περιόδου μπορεί να εκδηλωθεί αρκετές ημέρες μετά. Τα συμπτώματα αυτά θεωρούνται φυσιολογικά.

25 Σπερματέγχυση - IUI Η σπερματέγχυση μπορεί να είναι το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση υπογονιμότητας σε ένα ζευγάρι που θέλει να τεκνοποιήσει. Βασική προϋπόθεση για να έχει επιτυχία αυτή η μέθοδος είναι Α) Η γυναίκα να έχει διαβατότητα στις σάλπιγγες της, δηλαδή να μην είναι κατεστραμένες ή βουλωμένες από οποιαδήποτε αιτία. Β) Η ηλικία της γυναίκας να είναι κατάλληλη (σε μερικές περιπτώσεις η ηλικία καθορίζει τα περιθώρια για το αν πρέπει να κάνει σπερματέγχυση ή να παει κατ ευθείαν στη εξωσωματική γονιμοποίηση) Γ) Το σπέρμα του άνδρα να είναι κατάλληλο και ικανό να γονιμοποιήσει (αρκετός αριθμός,καλή ποιότητα και κινητικότητα σπερματοζωαρίων). Η μέθοδος είναι απλή και οικονομική σε σχέση με την εξωσωματική γονιμοποιήση ενώ τα ποσοστά επιτυχίας αυξάνονται σημαντικά μετά από κάποιες επανειλημένες προσπάθειες που θα καθορίσει ο ιατρός. Η ωοθυλακική ανάπτυξη καθώς και ο προσδιορισμός της ωορρηξίας της γυναίκας θα παρακολουθείται υπερηχογραφικά. Η ωορρηξία συμβαίνει μία φορά τον μήνα (συνήθως στα μέσα του κύκλου), αποδεσμεύεται δηλαδή ένα ωάριο από την ωοθήκη της γυναίκας και πηγαίνει στην σάλπιγγα για να γονιμοποιηθεί με σεξουαλική επαφή με ένα και μόνο σπερματοζωάριο ανάμεσα στα εκατομύρια που θα υπάρχουν. Με τα υπερηχογραφήματα που θα κάνει η γυναίκα ο ιατρός θα μπορεί να είναι σε θέση να δεί πότε είναι η ημέρα της ωορρηξίας της. Συνήθως χορηγείται στη γυναίκα μία ένεση (HCG) η οποία θα βοηθήσει τον γιατρό να υπολογίσει την ακριβή μέρα και ώρα που θα γίνει η σπερματέγχυση (συνήθως περίπου 38 ώρες μετά). Ο βιολόγος στο εργαστήριο θα επεξεργαστεί το σπέρμα του συζύγου με φυγοκέντριση και θα κρατήσει τα σπερματοζωάρια με την καλυτερη κινητικότητα. Στη συνέχεια ο γιατρός θα τοποθετήσει το σπέρμα στη μήτρα της γυναίκας με κατάλληλο καθετήρα Η διαδικασία της σπερματέγχυσης διαρκεί λίγα λεπτά και δεν προκαλεί καθόλου πόνο στην γυναίκα. Απο εκεί και πέρα το ζευγάρι θα περιμένει 14 ημέρες μέχρι να δει αν η προσπαθεια αυτή επέφερε εγκυμοσύνη. Είναι δυνατόν σε πολλές περιπτώσεις να χορηγηθούν στην γυναίκα από την αρχή του κύκλου της ορμόνες - γοναδοτροπίνες, ώστε ο οργανισμός της να παράγει παραπάνω από ένα ωάρια για να αυξηθούν οι πιθανότητες για τεκνοποίηση μια και που θα έχουμε παραπάνω από ένα ωάριο για γονιμοποίηση.

26 Αντισπερματικά αντισώματα και το τεστ μετά την σεξουαλική πράξη(huhner test) Αντισπερματικά αντισώματα(όταν το ανοσοποιητικό σύστημα του άνδρα αντιδρά ενάντια στα σπερματοζωάρια) Αν κανένα από τα τεστ γονιμότητας που έχουν προηγηθεί δεν έχει καταδείξει ένα λόγο για την υπογονιμότητα του ζευγαριού, τότε ο γιατρός μπορεί να προτείνει το τεστ των Αντισπερματικών Αντισωμάτων. Η χρησιμότητα όμως του τεστ αυτού αμφισβητείται και πολλοί γιατροί συστήνουν την ίδια θεραπεία υπογονιμότητας αναξάρτητα από το αποτέλεσμά του. Το τεστ ανιχνεύει αντισώματα που κινούνται ενάντια στα σπερματοζωάρια και τα αδρανοποιούν ή και τα εξολοθρεύουν εμποδίζοντας έτσι την γονιμοποίηση του ωαρίου. Πρόκειται για μια δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος του άντρα η οποία λαμβάνει χώρα όταν παράγεται το σπέρμα. Οι παράγοντες που πιθανόν να παίζουν κάποιο ρόλο στην υπερευαοσθησία αυτή του ανοσοποιητικού συστήματος είναι ο τραυματισμός των όρχεων, οι πιθανές λοιμώξεις (ορχίτιδα, επιδιδυμίτδα) και οι χειρουργικές επεμβάσεις (απολίνωση σπερματικού πόρου). Το τεστ μετά την σεξουαλική επαφή Το τεστ αυτό είναι επίσης γνωστό και με άλλα ονόματα: post coital test, Ηuhner τεστ ή Sims-Huhner τεστ. Η δοκιμασία αυτή αναλύει την τραχηλική βλέννη μετά την σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλακτικό και ερευνά την ύπαρξη και την κινητικότητα του σπέρματος στο περιβάλλον του γυναικείου κόλπου. Η χρησιμότητα αυτού του τεστ αμφισβητείται σε μεγάλο βαθμό από τους ιατρούς της αναπαραγωγής γιατί είναι δύσκολο να εκτιμήσει κανείς το αποτελέσμά του όσον αφορά την αλλαγή της πορείας της θεραπείας του ζευγαριού. Το τεστ πραγματοποιείται αν υπάρχει φυσιολογικά ωορρηξία στη γυναίκα, οι σάλπιγγές της είναι βατές και το σπερμοδιάγραμμα του άνδρα έχει φυσιολογικές τιμές. Γίνεται την ημέρα πρίν την ωορρηξία, όταν δηλαδή η τραχηλική βλέννη είναι λεπτή και ελαστική και αφήνει έτσι τα σπερματοζωάρια να δυεισδύσουν στην μήτρα. Ο γιατρός συλλέγει το κολπικό υγρό 2-4 ώρες μετά την σεξουαλική επαφή και ο εμβρυολόγος το εξετάζει στο μικροσκόπιο. Το τεστ αυτό είναι απλό, αλλά τα αποτελέσματά του μπορούν έυκολα να μην αξιολογηθούν σωστά αν έχει γίνει λάθος υπολογισμός της ημέρας ωορρηξίας. Δεν πρέπει να συγχέεται με το σπερμοδιάγραμμα. Δεν μπορεί να δώσει ακριβείς πληροφορίες για τον πραγματικό αριθμό σπερματοζωαρίων.

27 GIFT Η διαδικασία GIFT (ενδο-σαλπιγγική μεταφορά γαμετών) είναι μια παραλλαγή των τεχνικών που χρησιμοποιούνται στην IVF (εξωσωματικη γονιμοποιηση ), χρησιμοποιώντας πολλά από τα ίδια βήματα. Μετά την ωοληψία από τις ωοθήκες (είτε με υπερηχο είτε με λαπαροσκόπηση) τα ωάρια και το σπέρμα τοποθετούνται στην μια εκ των δύο σαλπίγγων της γυναίκας για να γίνει γονιμοποίηση στον φυσικο τους περιβαλλον.. Η διαδικασία τοποθέτησης των ανακτημένων ωαρίων και του σπέρματος στο σώμα της γυναίκας απαιτεί λαπαροσκόπηση (μια μικρή χειρουργική διαδικασία). Αυτό διαφέρει από την κλασσική IVF, στην οποία τα ανακτημένα ωάρια τοποθετούνται σε ένα ειδικό τρυβλίο στο εργαστήριο και γονιμοποιούνται σε αυτό, δηλαδή έξω από το σώμα. Αυτή η τεχνική χρησιμοποιείται λιγότερο ευρέως από την IVF. Αν και με την GIFT η γονιμοποίηση μπορεί να επιτευχθεί στο φυσικό περιβάλλον, η IVF έχει το πλεονέκτημα της γονιμοποίησης στο εργαστήριο και την επιλογή συνεπώς των καλύτερων μορφολογικά εμβρύων Η GIFT είναι μια διαδικασία κατάλληλη σε γυναίκες που έχουν μια ομαλή και φυσιολογική λειτουργία των σαλπίγγων και οι άντρες τους φυσιολογικές παράμετρους σπέρματος.

28 Η εξωσωματική με απλά λόγια! Εμείς στην εξωσωματική απλά μιμούμαστε τη φύση. Όλα τα έμβρυα αναπτύσσονται από δύο διαφορετικούς τύπους κυττάρων που ενώνονται τα σπερματοζωάρια και τα ωάρια. Οι γυναίκες γεννιούνται με ωάρια τα οποία παράγονται και αναπτύσσονται στις ωοθήκες. Οι άντρες παράγουν σπερματοζωάρια καθημερινά στους όρχεις. Ένα ζευγάρι αναζητά βοήθεια όταν δεν μπορεί να συλλάβει μετά από εντατική και ελεύθερη σεξουαλική συνεύρεση για πάνω από ένα χρόνο. Φυσιολογικά, η σύλληψη γίνεται στις σάλπιγγες μέσα στο γυναικείο σώμα. Όταν όμως ένα ζευγάρι δεν μπορεί να συλλάβει φυσιολογικά η εξωσωματική γονιμοποίηση επιτρέπει τη σύλληψη εκτός του σώματος της γυναίκας. Κατά τη διάρκεια της εξωσωματικής γονιμοποίησης ο γιατρός συλλέγει τα ωάρια από τη γυναίκα κατά την ωορρηξία. Τα ωάρια τοποθετούνται σε καλλιεργητικό υλικό και έπειτα εκεί προστίθενται και τα σπερματοζωάρια του άντρα. Το επόμενο βήμα είναι η μεταφορά των εμβρύων που δημιουργούνται στη μήτρα της γυναίκας. Αν το έμβρυο εμφυτευτεί στη μήτρα, τότε μιλάμε για εγκυμοσύνη.

29 1)Διέγερση ωοθηκών 2) Ωοληψία 3) Γονιμοποίηση ωαρίων 4) Εμβρυομεταφορά 5) Τεστ εγκυμοσύνης Αν και τα πρώτα στάδια της εξωσωματικής γονιμοποίησης γίνονται με μη παραδοσιακό τρόπο, το υπόλοιπο της εγκυμοσύνης, συμπεριλαμβανομένου του τοκετού, είναι ίδια με αυτά μιας φυσιολογικής εγκυμοσύνης. Αν και η σύλληψη είναι τεχνητή, τα μωρά που προκύπτουν από εξωσωματική γονιμοποίηση δεν διαφέρουν σε τίποτα από αυτά που προκύπτουν από μια φυσιολογική σύλληψη. Το πρώτο μωρό από εξωσωματική γεννήθηκε το Από τότε η εξωσωματική γονιμοποίηση εξελίχθηκε σε ένα γρήγορα αναπτυσσόμενο κλάδο της ιατρικής, αποδεικνύοντας ότι η ιατρική και η τεχνολογία όταν ενωθούν μπορούν να ξεπεράσουν εμπόδια της φύσης.

30 Επομένως, τη διαδικασία αυτή μιμούμαστε στην εξωσωματική, αλλά σε μεγαλύτερη κλίμακα. Δε μπορούμε να έχουμε ακατάστατα επίπεδα ορμονών πριν την εξωσωματική, γι αυτό τις καταστέλλουμε πριν ξεκινήσουμε τη διαδικασία χρησιμοποιώντας φάρμακα Καταστολής. Διεγείρουμε τις ωοθήκες έτσι ώστε να παράγουν περισσότερα από ένα ωάρια και να αυξήσουμε τις πιθανότητες επιτυχίας χρησιμοποιώντας φάρμακα Διέγερσης. Προγραμματίζουμε το χρόνο της ωοληψίας με ακρίβεια χρησιμοποιώντας ένα φάρμακο γοναδοτροπίνης για να ωριμάσουν τα ωάρια. Για να υποβοηθήσουμε την εμφύτευση χρησιμοποιούμε φάρμακα προγεστερόνης Βήμα βήμα : Καταστολή Διέγερση Ωρίμανση Εμφύτευση Φάρμακα Καταστολής : Λαμβάνονται καθημερινά μέχρι την ένεση της γοναδοτροπίνης Φάρμακα Διέγερσης : Όταν οι ωοθήκες είναι υπό καταστολή (διαπιστώνεται με υπέρηχο και τεστ αίματος) το φάρμακο διέγερσης λαμβάνεται καθημερινά μέχρι την ημέρα της ένεσης γοναδοτροπίνης. Η ένεση Ωρίμανσης (HCG) γίνεται συνήθως τα μεσάνυχτα, πάντα δύο μέρες (36 ώρες ) πριν την ωοληψία και μόνο μια φορά έτσι ώστε να ωριμάσουν τα ωάρια. Π.χ. Δευτέρα βράδυ HCG-ένεση, όχι φάρμακα καταστολής ή

31 Π.χ. Δευτέρα βράδυ HCG-ένεση, όχι φάρμακα καταστολής ή διέγερσης! Τετάρτη πρωί ωοληψία. Η προγεστερόνη (για την εμφύτευση )δίνεται από τους περισσότερους γιατρούς περίπου την ώρα της ωοληψίας και η λήψη της συνεχίζεται μέχρι το τεστ εγκυμοσύνης. Έμμηνος Κύκλος vs Κύκλος Εξωσωματικής Αρχή κύκλου=αρχή διέγερσης Ωάριο μεγαλώνει σε μέγεθος = Ωάρια μεγαλώνουν σε μέγεθος - υπέρηχος και τεστ αίματος Ωρίμανση= Ένεση Ωρίμανσης (HCG) Ωορρηξία (Στη μέση του κύκλου) = Ωοληψία ~ 12η-14η ημέρα διέγερσης Γονιμοποίηση/Εμφύτευση????? =Τεχνητή γονιμοποίηση Εμβρυομεταφορά Λήψη προγεστερόνης Δυο εβδομάδες-μετά.. Καθυστέρηση περιόδου,τεστ εγκυμοσύνης =Δύο εβδομάδες μετά, τεστ Εγκυμοσύνης

32 ΠΑΡΟΧΕΤΕΥΣΗ ΑΠΛΗΣ ΚΥΣΤΕΩΣ ΩΟΘΗΚΗΣ Τι είναι η απλή κύστη ωοθήκης Αρκετά συχνά στη διάρκεια του διαγνωστικού ελέγχου για υπογονιμότητα, ή και στη διάρκεια της θεραπείας, σε κάποιες γυναίκες εντοπίζονται απλές κύστεις ωοθήκης. Η διάγνωσή τους γίνεται με υπερηχογράφημα, συνήθως ενδοκολπικό. Αποτελούν, κατά κύριο λόγο, κατάλοιπο ενός ωοθηλακίου κάποιου προηγούμενου έμμηνου κύκλου το οποίο είτε δεν κατάφερε να οδηγηθεί σε ωορρηξία, είτε μετά την ωορρηξία δεν απορροφήθηκε από την ωοθήκη όπως συμβαίνει συνήθως, αλλά παρέμεινε στην επιφάνεια γεμίζοντας με ορώδες ή αιματηρό υγρό. Τέτοια κυστικά ωοθηλάκια μπορεί να φτάσουν σε μέγεθος τα 5 εκ. ή περισσότερο. Ο όρος απλή/φυσιολογική κύστη, ή κυστικό ωοθυλάκιο διαχωρίζει αυτά τα ευρήματα από άλλα παθολογικά όπως οι ενδομητριωσικές, οι φλεγμονώδεις και οι νεοπλασματικές κύστεις. Τι μπορεί να προκαλέσουν οι απλές κύστεις Οι απλές κύστεις ωοθήκης είναι δυνατό να παράγουν αυξημένες ποσότητες οιστρογόνων. Αυτή η ενδοκρινική τους δραστηριότητα μπορεί 1. Να διαταράσσει το φυσιολογικό κύκλο (ενδιάμεση αιμόρροια ή καθυστέρηση) ή 2. Να παρεμποδίζει τη φαρμακευτική αγωγή στη διάρκεια της φάσης καταστολής της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Αν λάβουν μεγάλο μέγεθος οι κύστεις είναι ακόμη δυνατό να σπάσουν και να προκαλέσουν πόνο, αιμορραγία στο εσωτερικό τους ή αιμορραγία στην κοιλιά. Απλές κύστεις ωοθήκης μπορεί να εμφανίζονται περισσότερο από μια φορές σε μια γυναίκα, χωρίς αναγκαστικά να υποδηλώνουν κάποιο πρόβλημα. Για όλους τους παραπάνω λόγους, σε απλές κύστεις ωοθήκης που διαπιστώνονται υπερηχογραφικά, στη διάρκεια εξωσωματικής γονιμοποίησης, συνιστάται η παρακέντησή τους. Πως διενεργείται η παρακέντηση απλής κύστης της ωοθήκης Η παρακέντηση κύστης είναι σχετικά απλή και σύντομη επέμβαση. Μπορεί να γίνει είτε με ήπια νάρκωση, είτε με τοπικό αναισθητικό ή και χωρίς καθόλου νάρκωση. Γίνεται όμως πάντοτε σε χώρο με εξοπλισμό χειρουργείου. Η γυναίκα χρειάζεται να έρθει νηστική. Στη συνέχεια γίνεται διακολπικό υπερηχογράφημα. Εντοπίζεται η κύστη και υπό συνεχή υπερηχογραφικό έλεγχο εισάγεται διαμέσου του δέρματος του κόλπου μέσα στην κύστη μια λεπτή βελόνη η οποία και αναρροφά το υγρό της περιεχόμενο. Η όλη διαδικασία διαρκεί 5 λεπτά. Η γυναίκα στη συνέχεια θα αναπαυθεί για περίπου μισή ώρα σε ειδικό χώρο ανάνηψης. Έπειτα μπορεί να επιστρέψει στις κανονικές της δραστηριότητες, την ίδια μέρα. Αν της έχει χορηγηθεί νάρκωση, θα πρέπει να συνοδεύεται από κάποιον οικείο για τη μεταφορά της στο σπίτι. Μετά την παρακέντηση είναι δυνατό να παρουσιαστεί ελαφρύς πόνος στην κάτω κοιλιά που συνήθως υποχωρεί με απλά παυσίπονα ( Depon, Ponstan, Panadol). Επίσης μπορεί να εμφανιστεί μικρο-αιμόρροια, που δεν διαρκεί περισσότερο από μια-δυο ημέρες. Τέλος, αν υποδειχθεί από τον θεράποντα γιατρό, η γυναίκα μπορεί να επανέλθει για υπερηχογραφικό έλεγχο σε λίγες ημέρες ή στη διάρκεια του επόμενου κύκλου.

33 Σας παρακαλώ, βρήκα την ιστοσελίδα σας τυχαία ψάχνοντας στο Ίντερνετ, ενώ έπρεπε να δουλεύω, αλλά είναι στιγμές που πνίγομαι τόσο πολύ και ψάχνω κάτι να με κρατήσει, να με πληροφορήσει, να μου δώσει ίσως κάποια ελπίδα. Εχετε την πιο ενημερωμένη και σοβαρή ελληνική ιστοσελίδα γύρω από τέτοια θέματα, γι αυτό και σας γράφω ζητώντας σας βοήθεια. Ελπίζω να μπορέσετε να μου τη δώσετε. Θα ήθελα απλώς να σας πω συγχαρητήρια για τη σελίδα σας(kosmogonia.gr) στο ΙΝΤΕΡΝΤΕΤ. Είναι νομίζω η καλύτερη, είναι πολύ καλά στημένη και περιέχει τις περισσότερες πληροφορίες απο κάθε άλλη. Ασχολούμαι χρόνια με πληροφορίες σχετικά με την εξωσωματική και την υπογονιμότητα και πάντα οι απορίες μου λύνονται στη σελίδα σας. Επίσης πριν απο 7 μήνες περίπου σας είχα στείλει ένα σχετικά με ένα πρόβλημά μου(το οποίο έχω ακόμη) και μου έκανε πολύ ευχάριστη εντύπωση πως μου απαντήσατε σχεδόν αμέσως. Και πάλι ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ!

34 Q&A ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΣΥΧΝΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ 1. Τι εννοούμε όταν λέμε «Εξωσωματική Γονιμοποίηση»; Με τον όρο Εξωσωματική Γονιμοποίηση ουσιαστικά αναφερόμαστε σε μία μόνο από τις μεθόδους που μπορούν να βοηθήσουν ένα ζευγάρι με πρόβλημα υπογονιμότητας. Ο σωστός όρος είναι Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και καλύπτει ένα μεγάλο φάσμα «θεραπειών» όπως η σπερματέγχυση, η πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας, και φυσικά η εξωσωματική γονιμοποίηση. Με την τελευταία εννοούμε την γονιμοποίηση του ωαρίου από το σπερματοζωάριο σε ένα τεχνητό περιβάλλον και όχι μέσα στο σώμα της γυναίκας και συγκεκριμένα στη σάλπιγγα, όπως γίνεται από τη φύση. Υπό φυσιολογικές συνθήκες ένα ζευγάρι που προσπαθεί συνειδητά να τεκνοποιήσει πρέπει να τα καταφέρει μέσα σε ένα διάστημα 12 με 18 μηνών. Τα ακριβή όρια διαφέρουν από χώρα σε χώρα και μάλιστα υπάρχει μια ελαφρά διχογνωμία θα έλεγε κανείς μεταξύ της Αμερικανικής και της Βρετανικής σχολής. Όταν βέβαια μιλάμε για συνειδητή προσπάθεια εννοούμε ότι και οι δύο σύντροφοι γνωρίζουν πόσο συχνά και κυρίως σε πιο σημείο το κύκλου της γυναίκας πρέπει να κάνουν έρωτα χωρίς προφυλάξεις. 2. Πότε ένα ζευγάρι πρέπει να καταφύγει στην βοήθεια ενός Γυναικολόγου ειδικού σε θέματα υπογονιμότητας; 3. Τι περιλαμβάνει ένας έλεγχος για τη γονιμότητα των δύο συντρόφων. Κατ αρχήν ο ιατρός παίρνει ένα λεπτομερές ιατρικό ιστορικό και από τους δύο συντρόφους, τους οποίους επίσης καλό θα ήταν να εξετάσει και κλινικά. Απαραίτητα είναι επίσης για τη γυναίκα ένα υπερηχογράφημα έσω γεννητικών οργάνων, ορμονικός έλεγχος και έλεγχος διαβατότητας των σαλπίγγων. Ανάλογα με το υπάρχον πρόβλημα και την κρίση του ο γυναικολόγος μπορεί να συστήσει τη διενέργεια λαπαροσκόπησης ή/και υστεροσκόπησης. Πρέπει επίσης οπωσδήποτε να ελεγχθεί η ποιότητα του σπέρματος του άνδρα.

35 4. Πώς ξεκινάει μια θεραπεία; Αφού συλλεχθούν όλες οι απαραίτητες πληροφορίες και ο ειδικός καταλήξει στην αναγκαιότητα στης εξωσωματικής γονιμοποίησης καταστρώνεται το λεγόμενο πρωτόκολλο θεραπείας. Έτσι την προκαθορισμένη ημέρα του κύκλου ξεκινάει μια θεραπεία με μία ή και περισσότερες ορμόνες που αποσκοπεί στη διέγερση των ωοθηκών έτσι ώστε αυτές να αναπτύξουν πολλά ωοθυλάκια και όχι μονάχα ένα όπως συνήθως γίνεται σε ένα φυσιολογικό κύκλο. Περιμένουμε τα ωοθυλάκια, τα οποία περιέχουν τα ωάρια να φτάσουν ένα κρίσιμο μέγεθος και αριθμό. Πάνω από αυτό θεωρούμε ότι τα ωάρια είναι ώριμα και έτοιμα για ωοληψία. Ταυτόχρονα σιγουρευόμαστε ότι και το ενδομήτριο έχει το κατάλληλο πάχος για την εμβρυομεταφορά. Στη συνέχεια χορηγούμε μία ορμόνη η οποία προκαλεί την τελική ωρίμανση των ωαρίων και την απελευθέρωσή τους στο υγρό των ωοθυλακίων. 5. Πώς γίνεται η παρακολούθηση της ασθενούς; Μετά την πρώτη συνήθως εβδομάδα η ασθενής -που βέβαια δεν ασθενεί- προσέρχεται κάθε δύο ημέρες για έναν υπερηχογραφικό έλεχγο του αριθμού και μεγέθους των ωοθυλακίων καθώς επίσης και του πάχους του ενδομητρίου. Συνήθως πραγματοποιείται και ορμονικός έλεγχος της ωοθηκικής ανταπόκρισης. Αν χρειαστεί γίνονται οι απαραίτητες αυξομειώσεις στη δόση των ορμονών. 6. Πότε είναι έτοιμες οι ωοθήκες;

36 Q&A 7. Πότε γίνεται η ωοληψιία; Η ωοληψία γίνεται περίπου 36 ώρες μετά την τελική ένεση, τη χοριακή γοναδοτροπίνη. Είναι σημαντικό να είναι η ασθενής εξαιρετικά συνεπής με την τήρηση του προγράμματος. 8. Πώς γίνεται η ωοληψία; Γίνεται υπό άσηπτες συνθήκες και με υπερηχογραφικό έλεγχο. Με τη χορήγηση κατάλληλων φαρμάκων η ασθενής περιέρχεται σε κατάσταση «μέθης» που προξενεί αναλγησία. Σε μερικά Κέντρα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής η ωοληψία γίνεται με γενική αναισθησία. Το υγρό από τα ωοθυλάκια αναρροφάται με μία βελόνα και παραδίδεται στον εμβρυολόγο, ο οποίος με μικροσκόπιο βρίσκει τα ωάρια. σπερματοζωάρια τοποθετούνται μέσα σε ειδικό θρεπτικό υλικό και κλείνονται μέσα σε ειδικούς επωαστήρες όπου αφήνονται για 20 ώρες. Την επόμενη ημέρα ελέγχεται ο αριθμός των εμβρύων. Αλλες 24 ώρες μετά ελέγχεται και η ποιότητα των εμβρύων. 10. Γονιμοποιούνται όλα τα ωάρια; Τα ωάρια γονιμοποιούνται σε ένα ποσοστό γύρω στο 60-66%. Οποιοδήποτε νούμερο πλησιάζει ή και ξεπερνάει τον αριθμό αυτό είναι ικανοποιητικό. Βέβαια σημαντικό ρόλο παίζει η ποιότητα του σπέρματος και φυσικά των ωαρίων 9. Πώς γίνεται η γονιμοποίηση; Ο σύζυγος παραδίδει την ίδια μέρα το σπέρμα στον εμβρυολόγο. Τα ωάρια και τα 11. Πότε τοποθετούνται τα έμβρυα στη μήτρα; Η εμβρυομεταφορά γίνεται συνήθως τη δεύτερη ή τρίτη ημέρα μετά την ωοληψία*. Δεν απαιτεί νάρκωση και είναι γενικά μια απλή για την ασθενή διαδικασία. Παραμένει όμως η πιο λεπτή στιγμή τόσο για την ασθενή όσο και για τον ειδικό καθώς τα έμβρυα, αλλά και το ενδομήτριο, είναι πάρα πολύ ευαίσθητα. *Μια μέθοδος είναι της βλαστοκύστης όπου τα έμβρυα μεταφέρονται στη μήτρα κατά την 6η περίπου ημέρα μετά την ωοληψία.

37 12. Πόσα έμβρυα τοποθετούνται; Συνήθως τοποθετούνται 2-3 έμβρυα ή και λιγότερα αν η ποιότητά τους δεν είναι ικανοποιητική. Γενικά ο αριθμός των εμβρύων που μεταφέρονται τείνει να μειωθεί γιατί αυξάνεται ο κίνδυνος της πολλαπλής κύησης. 13.Τι γίνεται με τα έμβρυα που περισσεύουν; Αν τα έμβρυα που περισσέψουν είναι πολύ καλής ποιότητας τότε μπορούν να καταψυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από το ζευγάρι σε μια μελλοντική προσπάθεια η οποία βέβαια δεν περιλαμβάνει διέγερση ωοθηκών, ούτε και ωοληψία. 14. Πότε γίνεται το τεστ κύησης; 14 ημέρες μετά την εμβρυομεταφορά γίνεται ένα απλό τεστ κύησης. Αν το αποτέλεσμα είναι θετικό τότε πραγματοποιείται έλεγχος με υπερήχους σε 2 εβδομάδες για να επιβεβαιωθεί πως όλα βαίνουν καλώς. 15. Ποιο είναι το ποσοστό επιτυχίας; Αυτή είναι βέβαια και η πιο σημαντική ερώτηση για τα ζευγάρια. Τα ποσοστά επιτυχίας διαφέρουν από Κέντρο σε Κέντρο. Πολύ σημαντικοί παράγοντες είναι η ηλικία της γυναίκας. Γενικά θα έλεγα πως τα ποσοστά κυμαίνονται σε ένα φάσμα μεταξύ 30-40% ή και λίγο παραπάνω για τις γυναίκες μέχρι 38 ετών.

38 Disclaimer Το kosmogonia δεν φέρει καμία ευθύνη για τυχόν λάθη,παραλείψεις ή οποιοδήποτε πρόβλημα συμβεί που να έχει σχέση με πληροφορίες που περιλαμβάνονται στις ιστοσελίδες αυτές. Η πληροφόρηση που δίνεται εδώ δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σαν βάση για διάγνωση ή επιλογή θεραπείας. Οι πληροφορίες που περιέχονται δεν πρέπει να αντικαθιστούν τις συμβουλές ή οδηγίες του γιατρού σας. Για οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας σας πρέπει ν απευθύνεστε στον γιατρό σας, που είναι ο πλέον αρμόδιος για να σας δώσει θεραπεία ή συμβουλές για την περίπτωση σας. Οι πληροφορίες, τα άρθρα και το περιεχόμενο της ιστοσελίδας αυτής αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία του kosmogonia και απαγορεύεται η αντιγραφή, δημοσίευση ή αναπαραγωγή τους, από οποιονδήποτε και με οποιοδήποτε μέσο χωρίς την έγγραφη άδεια από το kosmogonia. Το Kosmogonia live δεν έχει σκοπό να αντικαταστήσει τη σχέση γιατρού ασθενή ή μια ιατρική εξέταση. Το Kosmogonia live προσφέρει υποστήριξη και συμβουλές, ερμηνεύοντας τις θεραπείες υπογονιμότητας. Παρακαλώ ακολουθήστε τις οδηγίες των γιατρών σας σχετικά με τα θέματα υγείας. Κάθε πληροφορία που προσφέρει το Kosmogonia live δεν σκοπεύει να διαγνώσει ή να θεραπεύσει οποιαδήποτε ασθένεια. Πάντα αναζητήστε τις οδηγίες από τον γιατρό σας πριν αρχίσετε νέα θεραπεία. Εάν δεν συμφωνείτε με οποιονδήποτε από τους παραπάνω όρους, μην χρησιμοποιήσετε αυτό το site & βιβλιο... Χρησιμοποιώντας αυτόν τον ιστοχώρο δηλώνετε την συμφωνία σας με αυτούς τους όρους. - προβλήματα ωορρηξίας - σαλπιγγίτιδα - ενδομητρίωση Copyright kosmogonia All rights reserved

39 Ευχαριστούμε τους: Έμυ Γκαβέρα-Παναγιωταρέα κοινωνική λειτουργός Τ. Τριανταφύλλου, Αγγιολίνα Κουρή, Ισαβέλλα Σπυροπούλου,Εύη Μπάιμπου Μαζοκοπάκη Κατερίνα, Αφροδίτη Σιαλακούμα, Θεοδώρα Μαυρέλη, Δώρα Μποζάκη εμβρυολόγοι ΜΗΤΕΡΑ IVF Βούλα Χριστοπούλου -βιολόγος - κυτταρογενετιστής Βίκη Παπαδοπούλου-ψυχολόγος Έρση Νταχρή-Δικηγόρος-Υπ. Δρ. Συνταγματικού Δικαίου Ορσαλία Δέσκου -μαία και ιατροί εξωσωματικής Κώστα Δημητρόπουλο. Σταμάτη Ζαφειρίου, Γιώργος Ιωαννίδης, Νταίζη Κατόπη, Μακταμπί Ταλάλ, Μαραγκού Σταυρούλα,Αντώνη Μαυρίκιο, Γιάννη Σκλαβούνο, Μαρία Τριβελα, Χάρη Χηνιάδη, Απόστολο Χριστοφοράτο (Ιατροί Γυναικολόγοι) μαιευτήριο ΜΗΤΕΡΑ - Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής

40 Η εξωσωματική γονιμοποίηση Εισαγωγή Πρωτόκολλα τεστ κύκλος IVF μακρύ/βραχύ πρωτόκολλο φάρμακα Εμβρυολογία Ποιά μέρα θα γίνει η εμβρυομεταφορά ; Μέθοδος ICSI (Μικρογονιμοποίηση) Μέθοδος TESE (Βιοψία όρχεως) IVF ή ICSI; Το στάδιο της βλαστοκύστης.,υποβοηθούμενη Εκκόλαψη. Γονιμοποίηση Εμφύτευση - Οδηγίες / Φαρμακευτική Υποστήριξη / Παρενέργειες Υπογονιμότητα Ανδρική Εκτίμηση και ανάλυση Οι πιο συνηθισμένες αιτίες Κατανοώντας την αναπαραγωγή Ζητώντας βοήθεια / εκτιμήσεις Συλλογη & αναλυση / μικρογονιμοποιηση (ICSI) / TESE Γυναικεία Οι πιο συνηθισμένες αιτίες Ξένα ωαρια Γενετική και Υπογονιμότητα Γενετική και ανδρική υπογονιμότητα PGD FISH Καρυότυπος Πληροφορίες Σχετικά με τον συγγραφέα Κίνδυνοι Το κόστος Ποσοστά επιτυχίας-τι πιθανότητες έχω γιατρέ? After IVF Αρνητική Βιοχημική εγγυμοσύνη 1ο τρίμηνο θεραπεία προγεστερόνης Aυτόματη αποβολή,έκτοπος κύηση,πολύδυμη κύηση Εγκυμοσύνη more... kosmogonia?? Copyright kosmogonia All rights reserved

41 Giles Palmer everything IVF

42 ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ Α Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Ν Ξ Ο Π Ρ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω Α Αναστολή προσπάθειας Στην εξωσωματική, όταν ένας κύκλος θεραπείας εγκαταλείπεται αφού χορηγηθούν τα φάρμακα, αλλά σε οποιοδήποτε στάδιο πριν από την ωοληψία. Ανεξήγητη υπογονιμότητα Υπογονιμότητα που δεν οφείλεται σε κανένα γνωστό παράγοντα. Ανευπλοείδια ανώμαλος αριθμός χρωμοσωμάτων. Αντίδραση ph Ο βαθμός οξύτητας ενός υλικού. PH=7 σημαίνει ουδέτερο, ph >7 αλκαλικό και ph<7 όξινο. Αντισπερματικά αντισώματα Αντισώματα που εμποδίζουν την άνοδο του σπέρματος στο γεννητικό σωλήνα και επομένως τη σύλληψη. Απόψυξη εμβρύου Σταδιακή αργή αλλαγή θερμοκρασίας κατεψυγμένων εμβρύων ώστε να αποφευχθούν τυχόν βλάβες στη δομή τους. ASRM American Society of Reproductive Medicine Αμερικανική Εταιρεία Αναπαραγωγικής Ιατρικής. Β Βιοψία Όρχεων (ΒΛ. ΤΕSE) Εξέταση όρχεων για εντοπισμο πιθανής κακοήθειας ή για εντοπισμό εστιών σπερματογένεσης. Βλαστοκύστη Ο κυτταρικός σχηματισμός κατά το στάδιο της εμβρυϊκής ανάπτυξης μετά από 5 ή 6 ημέρες καλλιέργειας στο εργαστήριο. Βραχύ Πρωτόκολλο (SHORT PROTOCOL) Θεραπευτικό σχήμα εξωσωματικής γονιμοποίησης. Γ Γαμέτης Το ανδρικό σπερματοζωάριο ή το θηλυκό ωάριο. Γοναδοτροπίνες Ορμόνες που εκκρίνονται από την υπόφυση και διεγείρουν τις ωοθήκες και τους όρχεις στις γυναίκες και τους άνδρες αντίστοιχα. Γοναδοτροφίνες Φαρμακευτικά σκευάσματα που χρησιμοποιούνται για να διεγείρουν τις ωοθήκες, παρόμοιες σε δομή με την θυλακιοτρόπο ορμόνη (FSH), που παράγεται από την υπόφυση.

43 Γονιμότητα Η ικανότητα του άνδρα και της γυναίκας για τεκνοποίηση. Γονόρροια. Σεξουαλικά μεταδιδόμενη νόσος. Υπεύθυνος μικροοργανισμός ο γονόκοκκος. Gamete Intra Fallopian Transfer (GIFT) Μία επέμβαση κατά την οποία ωάρια συλλέγονται από τις ωοθήκες, αναμιγνύονται με το σπέρμα και αμέσως μεταφέρονται στην σάλπιγγα, έτσι ώστε η γονιμοποίηση να επιτευχθεί μέσα στο σώμα της γυναίκας. Δ Δευτερογενής υπογονιμότητα Υπογονιμότητα που εμφανίζεται ύστερα από προηγούμενη εγκυμοσύνη, οποιοδήποτε και αν ήταν το αποτέλεσμα αυτής. (~60% των περιπτώσεων). Διαβατότητα σαλπίγγων Η δυνατότητα της σάλπιγγας να επιτρέψει τη δίοδο των γονιμοποιημένων ωαρίων και τη μετάβασή τους στη μήτρα. Διέγερση Διέγερση των ωοθηκών με φάρμακα για να παράγουν περισσότερα ωάρια από ένα φυσιολογικό κύκλο. Δωρεά ωαρίων Χρήση ωαρίων από άλλη γυναίκα. DNA Το γενετικό υλικό ενός κυττάρου που καθορίζει τα χαρακτηριστικά και τις λειτουργίες του. Ε Εθνική Βιοηθική Συμβουλευτική Επιτροπή Επιτροπή που συμβουλεύει τον Πρόεδρο για ζητήματα ηθικής σχετικά με την Ιατρική και τη Βιολογία, με γνωμοδοτικό αλλά όχι αναγκαστικά αποφασιστικό ρόλο. Έλεγχος τραχηλικής βλέννας Η πυκνότητα της τραχηλικής βλέννας είναι διαφορετική στα διάφορα στάδια του έμμηνου κύκλου. Έλεγχος ωορρηξίας Η με διάφορους τρόπους (υπερηχογραφικός, ορμονικός) επιβεβαίωση της ωορρηξίας Έμβρυο Ένα γονιμοποιημένο ωάριο και εάν επιτευχθεί εγκυμοσύνη το κύημα έως τον τοκετό. (Στην αγγλική γλώσσα καλείται embryo το κύημα μέχρι την 8η εβδομάδα ανάπτυξης ενώ από τότε και έως τον τοκετό λέγεται fetus). Εμβρυομεταφορά Μεταφορά ενός ή περισσοτέρων εμβρύων στην κοιλότητα της μήτρας. Εμβυονικά Αρχέγονα Κύτταρα (Stem Cells). Κύτταρα που είναι κατάλληλα να αναπρογραμματίζονται και να εξελίσσονται σε οποιοδήποτε ή σχεδόν οποιοδήποτε τύπο κυττάρου μέσα στο σώμα.

44 ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ Εμφύτευση Η εμφώλευση του γονιμοποιημένου ωαρίου στον βλεννογόνο της μήτρας Ενδομητρίωση Κατάσταση κατά την οποία κύτταρα παρόμοια με αυτά του ενδομητρίου, που φυσιολογικά επενδύουν την κοιλότητα της μήτρας, βρίσκονται έξω από την μήτρα, προκαλώντας πόνο, εσωτερική αιμορραγία, και μείωση της γονιμότητας. Ένεση HCG Ορμόνη που χορηγείται σε κύκλους διέγερσης για να προκαλέσει ωοθυλακιορρηξία Εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF) Η διαδικασία κατά την οποία συλλέγονται ωάρια και σπερματοζωάρια και τοποθετούνται μαζί για να επιτύχουν γονιμοποίηση έξω από το σώμα, στο εργαστήριο. Επιδιδυμίδα Ελικοειδές σωληνάριο πάνω στους όρχεις, όπου το σπέρμα υφίσταται επεξεργασία ώστε να αποκτήσει κινητικότητα και αποθηκεύεται. Η HFEA Είναι η ανεξάρτητη δημόσια διοικητική αρχή στο Ηνωμένο Βασίλειο. αρμόδια για την ρύθμιση και διαπίστευση μονάδων και επαγγελματιών. Ακόμη διατηρεί μία βάση δεδομένων με τα στατιστικά στοιχεία σχετικά με τη θεραπέια της υπογονιμότητας. Ζ Ζυγοτες Γονιμοποιημένα ωάρια 1ο μερες...16 με 20 ώρες μετά την γονιμοποιήση οι προπυρήνες είναι ορατοί. Τα ωάρια αποτελούνται από 2 προπυρήνες (το ένα είναι το DNA της μητέρας και το άλλο είναι το DNA του πατέρα) και απομακρύνονται από τα ωάρια που δεν γονιμοποιήθηκαν. Ι Ινομυώματα Το ινομύωμα είναι κατά 99,5% όγκος της μήτρας. in vitro Εργαστηριακή δοκιμασία ICSI Ενδοωoπλασμική έγχυση σπερματοζωαρίου ICSI είναι η τεχνική της εγχύσεως ενός μόνο σπερματοζωαρίου μέσα στο ωάριο. IVF In vitro fertilization, γονιμοποίηση στο εργαστήριο, εξωσωματική γονιμοποίηση.

45 Θ Θυρεοειδής, Ενδοκρινής αδένας που παράγει τις ορμόνες: θυροξίνη (Τ3) και τριωδοθυρονίνη (Τ4). Κ Καλλιεργητικά υγρά. Υλικά επεξεργασίας και ανάπτυξης σπέρματος ή άλλων ζωντανών κυττάρων. Καρυότυπος Περιγραφή του αριθμού και του τύπου χρωμοσωμάτων στο γενετικό υλικό ενός οργανισμού. Κατάψυξη Εμβρύων Η εφαρμογή της εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι δυνατό να οδηγήσει στη δημιουργία πολλών εμβρύων. Η περίσσεια των εμβρύων αυτών καταψύχεται και διατηρείται σε τράπεζα εμβρύων ώστε να χρησιμοποιηθούν πάλι επί πιθανής αποτυχίας. Έμβρυα που δεν χρησιμοποιούνται κατά την διάρκεια ενός κύκλου εξωσωματικής μπορούν να καταψυχθούν και να αποθηκευτούν για μελλοντική χρήση. Συνώνυμη της κρυοσυντήρησης. Κιρσοκήλη Διόγκωση του αγγείου μέσα στους όρχεις το οποίο οδηγεί σε μια αύξηση της θερμοκρασίας και εμποδίζει την σωστή αιμάτωση της περιοχής. Κληρονομικές ασθένειες Ασθένειες που μεταδίδονται από τους γονείς. Κλίμακα ποιότητας του εμβρύου Τα έμβρυα που προκύπτουν από την εξωσωματική βαθμολογούνται με γνώμονα υφιστάμενη κλίμακα ώστε εκείνα που θα μεταφερθούν να είναι καλής ποιότητας. Κλινικές Κυήσεως το οποίο κυρίως κρίνεται από το θετικό τέστ κυήσεως που θα γίνει ή από την στιγμή που θα ακούσουμε τους καρδιακούς παλμούς του εμβρύου υπερηχογραφικά εμβρυομεταφορά. στάδιο της βλαστοκύστης. Κλινικοί Εμβρυολόγοι Ειδικευμένοι βιολόγοι πάνω στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. ΒΛ. Π.Ε.Κ.Ε. Πανελλήνια Ένωσης των Κλινικών Εμβρυολόγων. Κλωνισμός /κλωνοποίηση Κατασκευή κυττάρων, οργάνων ή ολόκληρων οργανισμών με χρήση του DNA ενός μόνο ατόμου «γονέα», χωρίς την διαδικασία της αναπαραγωγής. Kορτιζόνη. Ορμόνη που εκκρίνεται από τον φλοιό των επινεφριδίων.

46 ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ Κρυοσυντήρηση Η αποθήκευση γαμετών (σπερματοζωαρίων) ή εμβρύων καταψύχοντάς τα σε χαμηλές θερμοκρασίες. Η εφαρμογή της εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι δυνατό να οδηγήσει στη δημιουργία πολλών εμβρύων. Η περίσσεια των εμβρύων αυτών καταψύχεται και διατηρείται σε τράπεζα εμβρύων ώστε να χρησιμοποιηθούν πάλι επί πιθανής αποτυχίας. ΚΥΒΕΛΗ Το Σωματείο Υποστήριξης Γονιμότητας ΚΥΒΕΛΗ είναι ενα σωματείο αλληλοϋποστήριξης των υπογόνιμων ζευγαριών στην Ελλάδα. Κύκλος εξωσωματικής γονιμοποίησης Σύνολο ενεργειών, ιατρικών πράξεων, εργαστηριακών εξετάσεων και χορήγησης φαρμακευτικής αγωγής με σκοπό την γονιμοποίηση ενός ή πολλών ωαρίων, τη δημιουργία εμβρύων και την μεταφορά τους στη μήτρα σε ένα συγκεκριμένο διάστημα. Κύκλος θεραπείας α)εξωσωματική γονιμοποίηση με φρέσκα έμβρυα- ο κύκλος αρχίζει με την χορήγηση φαρμάκων για την διέγερση των ωοθηκών, ή αν δεν χρησιμοποιούνται φάρμακα, με απλή παρακολούθηση του ωοθυλακίου με σκοπό την συλλογή ωαρίων και την γονιμοποίηση τους για την δημιουργία εμβρύων. β)εξωσωματική με κατεψυγμένα έμβρυα- ο κύκλος αρχίζει με την απόψυξη των αποθηκευμένων εμβρύων με σκοπό την μεταφορά στην μητρική κοιλότητα. Κυστική Ίνωση Η κυστική ίνωση αποτελεί μια από τις πιο συνηθισμένες γενετικές νόσους που προσβάλλουν τη λευκή φυλή. Χαρακτηριστικό της νόσου είναι η έκκριση κολλώδους βλέννας, που δεν μπορεί να περάσει ελεύθερα από τους αεραγωγούς, προκαλώντας επαναλαμβανόμενες μολύνσεις στους πνεύμονες και ανικανότητα απορρόφησης των θρεπτικών ουσιών από το έντερο. Το ελαττωματικό γονίδιο προκαλεί, ακόμη, τη μειωμένη έκκριση ενζύμων τα οποία υποβοηθούν την πέψη των τροφών (παγκρεατικά ένζυμα). Λ Λαπαροσκόπηση Επεμβατική διαγνωστική ιατρική τεχνική με τη βοήθεια οργάνου που ονομάζεται λαπαροσκόπιο η οποία επιτρέπει τον έλεγχο του εσωτερικού της κοιλιάς. Λευκά αιμοσφαίρια Ένα από τα συστατικά του αίματος. Σχετίζεται με τον αμυντικό μηχανισμό του σώματος. Live birth H γέννηση ενός ή περισσοτέρων μωρών Live birth rate Ο αριθμός (%) των ζωντανών γεννήσεων που επιτυγχάνονται στο τέλος 100 κύκλων θεραπείας.

47 Μ Μακρύ Πρωτόκολλο Θεραπευτικό σχήμα εξωσωματικής γονιμοποίησης. Μεσογειακή Αναιμία. Κατά το πλείστον κληρονομική νόσος που συνίσταται στη διαταραχή σχηματισμού αιμοσφαιρίνης (έλλειψη μιας αλυσίδας από τις 4 που απαιτούνται) και καταστροφής των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Η νόσος χωρίς καμιά θεραπευτική φροντίδα εξελίσσεται θανατηφόρα μέσα στην πρώτη δεκαετία της ζωής. Με την εφαρμογή θεραπευτικών μέτρων η επιβίωση έχει παραταθεί πολύ και η κατάληξη μπορεί να συμβεί λόγω των επαναλαμβανόμενων λοιμώξεων κυρίως λόγω των επιπλοκών της εμφανιζόμενης αιμοχρωμάτωσης (ανεπάρκεια ενδοκρινών αδένων, κίρρωση και κυρίως καρδιακή ανεπάρκεια που επιτείνεται και λόγω της χρόνιας υποξαιμίας). Μήτρα Όργανο μέσα στο οποίο αναπτύσσεται το έμβρυο. Μικρογονιμοποίηση (ICSI) Ενδοωπλασμική έγχυση σπερματοζωαρίου -Μια παραλλαγή της εξωσωματικής θεραπείας, όπου ένα μοναδικό σπερματοζωάριο εισάγεται με μικροένεση στο εσωτερικό του κυττάρου του ωαρίου. Μικρό-ελλείμματα στο χρωμόσωμα Υ (Y Micro-deletions) Από το χρωμόσωμα Υ λείπουν μικρά δομικά κομμάτια Microsurgical Epididymal Sperm Aspiration (MESA) Η συλλογή σπέρματος άμεσα από τις επιδιδυμίδες με απλή παρακέντηση. Ν Νεογνικός θάνατος Ο θάνατος ενός μωρού μέσα στις πρώτες 28 ημέρες από την γέννηση. Ο Οιστραδιόλη Μία από τις δύο ορμόνες της γυναίκας που σχετίζονται άμεσα με τη διαδικασία της αναπαραγωγής Ομοζυγωτά δίδυμα Δίδυμα που προέρχονται από το ίδιο ωάριο. Ορμόνη LH Ορμόνη κρινόμενη από την υπόφυση που προάγει την παραγωγή σπέρματος στον άνδρα και την ωοθυλακιορρηξία στη γυναίκα Όρχεις Ανδρικό γεννητικό όργανο που παράγει το σπέρμα και την ανδρική ορμόνη τεστοστερόνη

48 ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ Π Παλίνδρομη εκσπερμάτωση Το σπέρμα λόγω παράλυσης του έσω σφικτήρα στον αυχένα της ουροδόχου κύστης αντί να εξέλθει κατά τον οργασμό από το έξω στόμιο της ουρήθρας ακολουθεί μια πορεία προς τα πίσω και καταλήγει στην ουροδόχο κύστη για να εξέλθει κατά την διάρκεια της ούρησης αναμεμειγμένο με ούρα. Π.Ε.Κ.Ε. Πανελλήνια Ένωσης των Κλινικών Εμβρυολόγων. Ο Σκοπός του ΠΕΚΕ επιστημονική αναβάθμιση των μελών του, προς εξασφάλιση υψηλού επιπέδου υπηρεσιών υγείας στους ασθενείς και την συνεχή αναβάθμιση των εργαστηρίων της εμβρυολογίας Πλεονάζοντα Έμβρυα Η εφαρμογή της εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι δυνατό να οδηγήσει στη δημιουργία πολλών εμβρύων. Η περίσσεια των εμβρύων αυτών καταψύχεται και διατηρείται σε τράπεζα εμβρύων ώστε να χρησιμοποιηθούν πάλι επί πιθανής αποτυχίας. Πολικό σωμάτιο Σωμάτιο που περιλαμβάνει μέρος του γενετικού υλικού του ωαρίου. Το πρώτο πολικό. Πολύδυμη κύηση Κυήσεις στις οποίες αναπτύσσονται 2 ή περισσότερα έμβρυα. Πολυκυστικές Ωοθήκες Ο όρος περιγράφει την εικόνα που φαίνεται στο υπερηχογράφημα, όταν στην επιφάνεια των ωοθηκών διακρίνονται πολλές μικρές κύστεις. Πολύποδες Καλοήθη συνήθως νεοπλασματικά μισχωτά ογκίδια σε βλεννογόνους όπως της μήτρας ή του τραχήλου. Ποσοστό γονιμοποίησης Επί πολλών ωαρίων κατά την εξωσωματική γονιμοποίηση ποσοστό τους μόνο γονιμοποιείται. Προεμφυτευτική γενετική διάγνωση Τεχνικές κατά τις οποίες έμβρυα που γονιμοποιούνται με εξωσωματική εξετάζονται για ειδικές γενετικές ανωμαλίες (π.χ. μεσογειακή αναιμία ή κυστική ίνωση) ή άλλα χαρακτηριστικά όπως το φύλο προτού μεταφερθούν στη μήτρα. Προεμφυτευτική Γενετική Διάγνωση (Π.Γ.Δ) (PGD) Η διαδικασία εντοπισμού γενετικών ασθενειών στο γενετικό υλικό εμβρύων και η εν συνεχεία επιλογή και εμβρυομεταφορά υγιών εμβρύων που προέκυψαν με τη μέθοδο αυτή. Προγεστερόνη Μία από τις δύο βασικές ορμόνες της γυναίκας. Προλακτίνη Ορμόνη σχετιζόμενη με τη γαλουχία. Διαταραχές της σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας συνδέεται με υπογονιμότητα.

49 Προπυρήνες Πρόδρομοι πυρήνες σε άωρα κύτταρα. Πρωτογενής υπογονιμότητα χαρακτηρίζεται η περίπτωση στην οποία η γυναίκα δεν έχει καμιά προηγούμενη εγκυμοσύνη. (~40% των περιπτώσεων). Πρωτόκολλο Ο τρόπος ιατρικής προσέγγισης του κύκλου διέγερσης. Συνήθως ποικίλλει ως προς τη διάρκειά του, τον αριθμό των χρησιμοποιουμένων φαρμάκων και το δοσολογικό σχήμα. Πρωτόκολλο διέγερσης. Θεραπευτικό σχήμα διέγερσης των ωοθηκών. Πυρηνική μεταφορά Μεταφορά DNA από ένα κύτταρο σε ένα ωάριο του οποίου έχουμε αφαιρέσει τον πυρήνα. PCR POLYMERASE CHANGE REACTION. Η PCR είναι τεχνική που χρησιμοποιείται για να πολλαπλασιάσει με ακρίβεια μικρά τμήματα του DNA ώστε να βοηθηθεί η διάγνωση γενετικών λαθών που οδηγούν σε ασθένειες. Percutaneous Epididymal Sperm Aspiration (PESA) Διαδερμική συλλογή σπέρματος με βελόνη από την επιδιδυμίδα. Percoll. Κολλοειδές υγρό που έχει τώρα καταργηθεί. Σε διαβάθμηση πυκνότητας χρησίμευε για την απομώνωση των σπερματοζωαρίων. Σήμερα χρησιμοποιούνται άλλα διαλύμματα, αλλά ο όρος Percol test χρησιμοποιείται ακόμη, και αναφέρεται γενικά σε διαλύμματα σε διαβάθμιση πυκνότητας, που χρησιμοποιούνται για τον διαχωρισμό των σπερματοζωαρίων. Σ Σάλπιγγες (ωαγωγοί) Τα σωληνάρια μεταξύ ωοθηκών και μήτρας. Μετά την απελευθέρωση του ωαρίου από την ωοθήκη, η σάλπιγγα μεταφέρει το ωάριο στην μήτρα. Σπερματογέννεση Η διαδικασία παραγωγής σπέρματος Σπερματογόνια πρώιμα σπερματοζωάρια Σπερματέγχυση Η ένεση (έγχυση) σπέρματος στην κοιλότητα της μήτρας, μετά από ειδική επεξεργασία στο εργαστήριο. Σπερματέγχυση με δότη Η χρήση σπέρματος δότη για σπερματέγχυση.

50 ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ Σπερμοδιάγραμμα Ενδελεχής μικροσκοπική εξέταση σπέρματος και προσδιορισμός της κινητικότητας και της μορφολογίας των σπερματοζωαρίων. Στεροειδή Ομάδα ορμονών. Οι γεννητικές ορμόνες ανήκουν στα στεροειδή Συμβουλευτική Οι μονάδες που παρέχουν πλήρη κάλυψη των τεχνικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής αναμένονται να παρέχουν ειδική υπηρεσία συμβουλευτικής. Αυτό θα βοηθούσε τα ζευγάρια να καταλάβουν πλήρως τις συνέπειες της θεραπείας, να βρουν συναισθηματική υποστήριξη και να αντεπεξέλθουν στο άγχος της θεραπείας. Αυτή η υπηρεσία παρέχεται από ειδικά εκπαιδευμένους γιατρούς, κοινωνικούς λειτουργούς ή ψυχολόγους. Συμφύσεις, Σχηματισμοί στις σάλπιγγες ή την μήτρα που προκαλούν υπογονιμότητα παρεμποδίζοντας την συνάντηση ωαρίου-σπερματοζωαρίου ή την εμφώλευση του γονιμοποιημένου ωαρίου. Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCO). Σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από άλλοτε άλλου βαθμού ανάπτυξη πολλαπλών μικρών κύστεων στις ωοθήκες, διαταραχές περιόδου και ωορρηξίας, παχυσαρκία, ακμή ή υπερτρίχωση λόγω αυξημένων ανδρογόνων. Σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών που σημαίνει ότι η ανταπόκριση τους στην θεραπεία είναι πολύ μεγαλύτερη από την αναμενόμενη. Αυτό θα επιφέρει κύστεις στις ωοθήκες με συλλογή υγρού στην κοιλιακή χώρα και έντονο το αίσθημα της κακουχίας. Μια επιπλοκή άλλοτε άλλης βαρύτητας που μπορεί να ακολουθήσει την διέγερση των ωοθηκών με γοναδοτροφίνες σε περίπου σε 1% των περιπτώσεων. Σύνδρομο Klinefelter. Σε αυτήν την περίπτωση οι άνδρες έχουν δύο χρωμοσώματα Χ και ένα Y σε αντίθεση με την φυσιολογική μορφή που είναι ένα χρωμόσωμα Χ και ένα Υ δηλαδή συνολικά 47 αντί για 46. Sertoli Κύτταρα ευρισκόμενα στα σπερματικά σωληνάρια που συμμετέχουν στη διαδικασία ανάπτυξης των σπερματοζωαρίων.

51 Τ Τακτική εμμηνορρυσία περίοδος από 22 έως 35 ημέρες. Τραχηλική βλέννη Οι εκκρίσεις που φυσιολογικά υπάρχουν μέσα στο τραχηλικό κανάλι. Η ποσότητα και η σύστασή τους αλλάζουν με την ωορρηξία για να διευκολύνουν την διείσδυση του σπέρματος. TESE Testicular Sperm Extraction. Σε αζωσπερμικούς άνδρες, λήψη σπερματοζωαρίων από τον όρχι. Η μέθοδος συνδυάζεται με την ICSI Η συλλογή σπέρματος κατ ευθείαν από τον όρχι. Υ Υβριδισμός in situ» (FISH) Εργαστηριακή μέθοδος η οποία χρησιμοποιώντας δείκτες διαφορετικών χρωμάτων για τα διάφορα χρωμοσώματα, εντοπίζει φυλοσύνδετες και άλλες γενετικές ασθένειες Υδροσάλπιγγες Παθολογική κατάσταση στην οποία παρατηρείται παγιδευμένο υγρό μέσα στις σάλπιγγες, που συνήθως προκαλείται από μικροβιακή μόλυνση των έσω γεννητικών οργάνων. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να αποκατασταθεί χειρουργικά. Υπερηχογραφήμματα Υπερηχογράφημα είναι η οπτική απεικόνιση οργάνου με τη βοήθεια υπερήχων. Υστεροσαλπιγγογραφία Εξέταση των σαλπίγγων με τη βοήθεια έγχυσης σκιαστικού υγρού μέσω της μήτρας και στη συνέχεια λήψη ακτινογραφικών εικόνων. Υποβοηθούμενη εκκόλαψη (ΑSSISTED HATCHING) Η μηχανική, χημική ή με laser διάσπαση της ζελατινώδους κάψας που περιβάλλει το έμβρυο η οποία γίνεται με σκοπό τη διευκόλυνση της εμφύτευσης του εμβρύου. Υποθάλαμος Μέρος του εγκεφάλου και μέρος όπου παράγονται πολλές ορμόνες. Υπόφυση. Μέρος του εγκεφάλου και μέρος όπου παράγονται πολλές ορμόνες. Υψηλή ορμόνη FSH Φυσιολογικό εύρημα στις μετεμηνοπαυσιακές γυναίκες. Στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας υποδηλώνει βλάβες του γεννητικού συστήματος και υπογονιμότητα. Υστεροσκόπηση Εξέταση του εσωτερικού της μήτρας με τη βοήθεια ιατρικού οργάνου που ονομάζεται υστεροσκόπιο. Υστεροσκόπιο Ιατρικό εργαλείο για την εξέταση του εσωτερικού της μήτρας. Φ Φυγοκέντριση Διαδικασία ταχείας περιστροφής που είναι χρήσιμη στη διαλογή κυττάρων από ένα υγρό.

52 ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ Φυσικός κύκλος Κύκλος εξωσωματικής κατά τον οποίο δεν χορηγούνται φάρμακα για να διεγείρουν την παραγωγή ωαρίων. Χ χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης Στον άνδρα σχετίζεται με πολλές δυσλειτουργίες (γεννητικές και μη) και σε σοβαρές καταστάσεις σημαίνει διαταραχές στη σπερματογένεση και υπογονιμότητα. Χλαμύδια Σεξουαλικά μεταδιδόμενοι μικροοργανισμοί που μπορεί να οδηγήσουν σε σαλπιγγίτιδα και στειρότητα. Ω Ωάριο Το γεννητικό κύτταρο της γυναίκας Ωοθήκες Τα γυναικεία αναπαραγωγικά όργανα, που παράγουν ωάρια και ορμόνες. Ωοθήκη - Όργανο που φιλοξενεί ~ 150,000 άωρα ωάρια. Ωοθυλάκιο Ένα μικρό κυστίδιο στην ωοθήκη όπου αναπτύσσεται το ωάριο. Σάκος που περιέχεται το ωάριο Ωοθυλακική ανάπτυξη Τα ωάρια ευρίσκονται μέσα στα ωοθυλάκια. Σε κάθε κύκλο μιας γυναίκας αναπτύσσεται ένα ωοθυλάκιο το οποίο στη συνέχεια ρύγνυται απελευθερώνοντας ένα ωάριο. Ωοληψία Επέμβαση κατά την οποία τα ωάρια συλλέγονται από τις ωοθήκες μιας γυναίκας είτε διακολπικά με τη χρήση βελόνης η οποία καθοδηγείται μέσω υπερήχου είτε από την κοιλιά με τη χρήση βελόνης μέσω λαπαροσκοπίου (όργανο με το οποίο μπορούμε να δούμε μέσα στην κοιλιά). Ωορρηξία Η απελευθέρωση του ωαρίου από το ωοθυλάκιο Ωχρινική Φάση Η φάση μετά την ωοθυλακιορρηξία.

53

Γράφει: Ματκάρης Τ. Μιλτιάδης, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος

Γράφει: Ματκάρης Τ. Μιλτιάδης, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος Γράφει: Ματκάρης Τ. Μιλτιάδης, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος Πώς πρέπει να υπολογίζω τον κύκλο και την ωορρηξία μου; Ο κύκλος μιας γυναίκας μετριέται από την πρώτη μέρα της περιόδου της μέχρι την

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘ. Α.

ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘ. Α. ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘ. Α. ΑΝΤΣΑΚΛΗΣ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Η ανικανότητα σύλληψης μετά από ένα χρόνο σεξουαλικών

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μευτήρας - Γυναικολόγος

Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μευτήρας - Γυναικολόγος Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μευτήρας - Γυναικολόγος Ένα πέπλο μυστηρίου καλύπτει τη γυναικολογική πάθηση που λέγεται "ενδομητρίωση". Έχει δύσκολο όνομα, άγνωστη προέλευση, ποικιλία στη εμφάνιση και τη

Διαβάστε περισσότερα

Τµήµα Υπερήχων & Εµβρυοµητρικής Ιατρικής. Το θαύµα... της ζωής!

Τµήµα Υπερήχων & Εµβρυοµητρικής Ιατρικής. Το θαύµα... της ζωής! Τµήµα Υπερήχων & Εµβρυοµητρικής Ιατρικής Το θαύµα... της ζωής! Οι Υπέρηχοι Εγκυμοσύνης... Τμήμα Υπερήχων & Εμβρυομητρικής Ιατρικής Στο Τμήμα Υπερήχων & Εμβρυομητρικής Ιατρικής της ΡΕΑ Μαιευτικής Γυναικολογικής

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Χάρης Χηνιάδης, Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος, τ. Επιμελητής Μονάδας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης Παν/κού Νοσοκομείου St Bart's, London

Γράφει: Χάρης Χηνιάδης, Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος, τ. Επιμελητής Μονάδας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης Παν/κού Νοσοκομείου St Bart's, London Γράφει: Χάρης Χηνιάδης, Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος, τ. Επιμελητής Μονάδας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης Παν/κού Νοσοκομείου St Bart's, London Στη διαδικασία της τεχνητής γονιμοποίησης (IVF) μεταφέρονται

Διαβάστε περισσότερα

Αλέξανδρος Δ. Τζεφεράκος

Αλέξανδρος Δ. Τζεφεράκος Κλασσική Εξωσωματική Γονιμοποίηση και Εμβρυομεταφορά στο στάδιο της βλαστοκύστης Αλέξανδρος Δ. Τζεφεράκος «ΜΟΝΑΝΑΔΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ» μαιευτήρια «ΜΗΤΕΡΑ» και «ΛΗΤΩ» 2002 Κατά τη διαδικασία της εξωσωματικής

Διαβάστε περισσότερα

medical center Εξωσωματική Γονιμοποίηση Ηλίας Γάτος MD Επιστημονικός Διευθυντής embio

medical center Εξωσωματική Γονιμοποίηση Ηλίας Γάτος MD Επιστημονικός Διευθυντής embio medical center Εξωσωματική Γονιμοποίηση Ηλίας Γάτος MD Επιστημονικός Διευθυντής embio Εξωσωματική Γονιμοποίηση (IVF) Η εξωσωματική γονιμοποίηση αποτελεί μία ευρέως διαδεδομένη τεχνική τεκνοποίησης ανά

Διαβάστε περισσότερα

12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ

12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η αναπαραγωγή είναι μία χαρακτηριστική λειτουργία, η μόνη που δεν είναι απαραίτητη για την επιβίωση του ίδιου του οργανισμού αλλά για τη διαιώνιση του είδους. Η αναπαραγωγή στον

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΝΟΜΑ ΜΑΘΗΤΗ-ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ:... 1. Το πιο κάτω σχεδιάγραμμα δείχνει ανθρώπινο σπερματοζωάριο.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΝΟΜΑ ΜΑΘΗΤΗ-ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ:... 1. Το πιο κάτω σχεδιάγραμμα δείχνει ανθρώπινο σπερματοζωάριο. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:... ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΠΑΤΗΡ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΙΣΑΑΚ ΤΜΗΜΑ:... ΑΡ. ΜΑΘΗΤΗ-ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ:... ΟΝΟΜΑ ΜΑΘΗΤΗ-ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ:... 1. Το πιο κάτω σχεδιάγραμμα δείχνει

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση του ζευγαριού που θέλει να τεκνοποιήσει

Διαχείριση του ζευγαριού που θέλει να τεκνοποιήσει Διαχείριση του ζευγαριού που θέλει να τεκνοποιήσει Υπογονιµότητα: αδυναµία σύλληψης µετά από 1 χρόνο ελεύθερων σεξουαλικών επαφών Ικανότητα σύλληψης/µήνα: ~20% 10-15% των ζευγαριών: πρόβληµα υπογονιµότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ 1 Ο ΘΕΜΑ 1. Η γέννηση ενός παιδιού με σύνδρομο Down συνήθως οφείλεται: α. στην προσβολή της μητέρας από ερυθρά κατά τη διάρκεια της κύησης, β. στην ανεπαρκή πρόσληψη ασβεστίου

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Dr. Μιχάλης Λαζανάκης M.R.C.O.G, C.C.S.T, Γυναικολόγος - Χειρουργός - Μαιευτήρας

Γράφει: Dr. Μιχάλης Λαζανάκης M.R.C.O.G, C.C.S.T, Γυναικολόγος - Χειρουργός - Μαιευτήρας Γράφει: Dr. Μιχάλης Λαζανάκης M.R.C.O.G, C.C.S.T, Γυναικολόγος - Χειρουργός - Μαιευτήρας Τί είναι η λαπαροσκόπηση; Λαπαροσκόπηση είναι μια χειρουργική μέθοδος η οποία μέσω μιάς μικρής «τρύπας» στην κοιλιά

Διαβάστε περισσότερα

Φυσικές Μέθοδοι (α) Αποχή (μόνιμη ή περιοδική) (β) Διακεκομμένη συνουσία (αποτράβηγμα)

Φυσικές Μέθοδοι (α) Αποχή (μόνιμη ή περιοδική) (β) Διακεκομμένη συνουσία (αποτράβηγμα) ΣΧΟΙΝΑ ΧΑΡΑ Α4 Φυσικές Μέθοδοι (α) Αποχή (μόνιμη ή περιοδική) (β) Διακεκομμένη συνουσία (αποτράβηγμα) II. Τεχνικές Μέθοδοι (α) Μέθοδοι Φραγμού (β) Ενδομήτριο Σπείραμα (γ) Ορμονική Αντισύλληψη (δ) Στείρωση

Διαβάστε περισσότερα

Κατάψυξη ωαρίων (eggfreezing) η επιστηµονική επιλογή της σύγχρονης εργαζόµενης γυναίκας. Όσο νωρίτερα τόσο καλύτερα

Κατάψυξη ωαρίων (eggfreezing) η επιστηµονική επιλογή της σύγχρονης εργαζόµενης γυναίκας. Όσο νωρίτερα τόσο καλύτερα Κατάψυξη ωαρίων (eggfreezing) η επιστηµονική επιλογή της σύγχρονης εργαζόµενης γυναίκας Όσο νωρίτερα τόσο καλύτερα Κατάψυξη ωαρίων (eggfreezing) Οι σύγχρονες συνθήκες ζωής, µε τους γρήγορους εργασιακούς

Διαβάστε περισσότερα

Στο Εργαστήριο Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής προσφέρονται διαγνωστικές εξετάσεις που σχετίζονται με την ανδρική υπογονιμυπογονημότηταότητα όπως:

Στο Εργαστήριο Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής προσφέρονται διαγνωστικές εξετάσεις που σχετίζονται με την ανδρική υπογονιμυπογονημότηταότητα όπως: Σ. Κονιδάρης Αν. Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας Στ. Μπάκα Επ. Καθηγήτρια Βιοπαθολογίας Π. Βάκας Επ. Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας Δ. Τζανακάκη Κλινική Εμβρυολόγος Στο Τμήμα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής

Διαβάστε περισσότερα

«ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΕΝΑ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟ ΖΕΥΓΑΡΙ ΜΗΤΕΡΑ «ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ» ΤΖΕΦΕΡΑΚΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

«ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΕΝΑ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟ ΖΕΥΓΑΡΙ ΜΗΤΕΡΑ «ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ» ΤΖΕΦΕΡΑΚΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ «ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΕ ΕΝΑ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟ ΖΕΥΓΑΡΙ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΕΓΕΡΣΗ ΤΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ» ΤΖΕΦΕΡΑΚΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ «ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ» ΜΗΤΕΡΑ Η εξέλιξη στην υπερηχογραφική τεχνολογία

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΗΣΗΣ

ΟΔΗΓΙΕΣ ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΗΣΗΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΗΣΗΣ Πρόκειται για μία χειρουργική επέμβαση μικρής βαρύτητας, όταν είναι απλά διαγνωστική, η οποία επιτρέπει την άμεση εξέταση και τον πλήρη έλεγχο των εσωτερικών γεννητικών οργάνων της

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ. 2. (α) Ποια μέρη του γεννητικού συστήματος του άνδρα δείχνουν οι αριθμοί 1-8 στο σχήμα;

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ. 2. (α) Ποια μέρη του γεννητικού συστήματος του άνδρα δείχνουν οι αριθμοί 1-8 στο σχήμα; ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ 1. (α) Τι αντιπροσωπεύουν οι αριθμοί 1-6 στο σχήμα; (β) Εξηγήστε τι είναι τα ωοθυλάκια και ποιος είναι ο ρόλος τους. (γ) Σε ποιο μέρος του γεννητικού συστήματος της γυναίκας αρχίζει η ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ

12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η αναπαραγωγή είναι μία χαρακτηριστική λειτουργία, η μόνη που δεν είναι απαραίτητη για την επιβίωση του ίδιου του οργανισμού αλλά για τη διαιώνιση του είδους. Η αναπαραγωγή στον

Διαβάστε περισσότερα

ΠΜΣ Έρευνα στη Γυναικεία Αναπαραγωγή

ΠΜΣ Έρευνα στη Γυναικεία Αναπαραγωγή ΠΜΣ Έρευνα στη Γυναικεία Αναπαραγωγή Μεθοδολογία και πρακτικές εφαρμογές της έρευνας στην προεμφυτευτική διάγνωση Φαρμακολογία στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή Ορμονικά σχήματα Προετοιμασία IVF Χαράλαμπος

Διαβάστε περισσότερα

Εξωσωματική γονιμοποίηση Πληροφορίες και συχνές ερωτήσεις

Εξωσωματική γονιμοποίηση Πληροφορίες και συχνές ερωτήσεις Εξωσωματική γονιμοποίηση Πληροφορίες και συχνές ερωτήσεις Εισαγωγή Η εξωσωματική με απλά λόγια Ένα ζευγάρι αναζητά βοήθεια όταν δεν μπορεί να συλλάβει μετά από εντατική και ελεύθερη ερωτική συνεύρεση για

Διαβάστε περισσότερα

Δειγματοληψία Χοριακών Λαχνών (CVS) ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ. Μονάδα Πρόληψης Μεσογειακής Αναιμίας και άλλων Αιμοσφαιρινοπαθειών

Δειγματοληψία Χοριακών Λαχνών (CVS) ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ. Μονάδα Πρόληψης Μεσογειακής Αναιμίας και άλλων Αιμοσφαιρινοπαθειών Δειγματοληψία Χοριακών Λαχνών (CVS) ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ Μονάδα Πρόληψης Μεσογειακής Αναιμίας και άλλων Αιμοσφαιρινοπαθειών ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΛ: 2310892819

Διαβάστε περισσότερα

Ευριπίδης Μαντούδης FRCOG Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Μαιευτήρας

Ευριπίδης Μαντούδης FRCOG Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Μαιευτήρας Ευριπίδης Μαντούδης FRCOG Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Μαιευτήρας Πώς γίνεται η υστεροσκόπηση Η υστεροσκόπηση είναι μια εξέταση με την οποία διερευνάται το εσωτερικό της μήτρας. Γίνεται με τη βοήθεια του

Διαβάστε περισσότερα

Αντντυλληπχικές Μέθοδοι ΑΓΟΓΗ ^ΥΓΕΙΑΣ

Αντντυλληπχικές Μέθοδοι ΑΓΟΓΗ ^ΥΓΕΙΑΣ Αντντυλληπχικές Μέθοδοι ΑΓΟΓΗ ^ΥΓΕΙΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΑΘΗΝΑ 2003 «ί.. ί ι Ά. 1 : 4 ί. 4 Α ντισύλληψ η είναι η παρεμπόδιση μιας α νεπιθύμητης εγκυμ οσύνης, η διαφύλαξη τη ς γονιμότητας και

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Δομή και λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος 1. Να ονομάσετε τις αριθμημένες δομές του παρακάτω σχήματος. Βλέπε εικ. 12.1 της σ. 219 του βιβλίου του μαθητή. 2. Να ενώσετε

Διαβάστε περισσότερα

Οι κυριότερες τεχνικές εξωσωματικής γονιμοποίησης

Οι κυριότερες τεχνικές εξωσωματικής γονιμοποίησης Μαρία Βενετίκου 1, Σοφία Σκυλοδήμου και Φερενίκη Κοσμά 12 Οι κυριότερες τεχνικές εξωσωματικής γονιμοποίησης εξωσωματική γονιμοποίηση (in vitro fertilization, IVF) αποτελεί την πλέον εξελιγμένη μέθοδο υποβοηθούμενης

Διαβάστε περισσότερα

NATURAL FERTILITY PROJECT

NATURAL FERTILITY PROJECT NATURAL FERTILITY PROJECT Το Natural Fertility Project είναι ένα πρόγραμμα που προσεγγίζει το θέμα της γονιμότητας με φυσικές μεθόδους. Απευθύνεται σε όλες τις γυναίκες που θέλουν να συλλάβουν, φυσιολογικά

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ ΒΑΣ. ΣΙΔΕΡΗΣ, ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 6, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ 115 27, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ: 210 7777.654, FAX

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ ΒΑΣ. ΣΙΔΕΡΗΣ, ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 6, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ 115 27, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ: 210 7777.654, FAX ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ Μικροβιολογικό & Ερευνητικό Εργαστήριο Καθ έξιν Αποβολές Οι καθ 'έξιν αποβολές είναι μια ασθένεια σαφώς διακριτή από τη στειρότητα, και που ορίζεται ως δύο ή περισσότερες αποτυχημένες

Διαβάστε περισσότερα

Στην κεντρική σελίδα του δικτυακού τόπου www.embio.com.gr. μπορείτε να δείτε video της μονάδας embio

Στην κεντρική σελίδα του δικτυακού τόπου www.embio.com.gr. μπορείτε να δείτε video της μονάδας embio Στην κεντρική σελίδα του δικτυακού τόπου www.embio.com.gr μπορείτε να δείτε video της μονάδας embio 2 3 Ηλίας Θ. Γάτος MD Χειρουργός Γυναικολόγος - Μαιευτήρας Eιδικός στην εξωσωματική γονιμοποίηση και

Διαβάστε περισσότερα

gr

gr ΟΡΙΣΜΟΣ - ΕΠΙ ΗΜΙΟΛΟΓΙΑ Αδυναµία σύλληψης µετά από ένα έτος ελεύθερων επαφών. Αφορά το 10 15% όλων των ζευγαριών αναπαραγωγικής ηλικίας. Η συχνότητα της υπογονιµότητας εξαρτάται από την ηλικία της γυναίκας.

Διαβάστε περισσότερα

27 /3 /2018 : Υπογονιμότητα Διερεύνηση & Αντιμετώπιση. ( Περισάκη Κυριακή /ΤΕ Μαία ) ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Μαιευτική Γυναικολογική

27 /3 /2018 : Υπογονιμότητα Διερεύνηση & Αντιμετώπιση. ( Περισάκη Κυριακή /ΤΕ Μαία ) ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Μαιευτική Γυναικολογική 27 /3 /2018 : Υπογονιμότητα Διερεύνηση & Αντιμετώπιση ( Περισάκη Κυριακή /ΤΕ Μαία ) ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Μαιευτική Γυναικολογική Η αδυναμία ενός ζευγαριού να επιτύχει εγκυμοσύνη εντός της μέσης χρονικής διάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ Α: ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΝΤΡΑ

ΜΕΡΟΣ Α: ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΝΤΡΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ 12 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ «ΑNAΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΑΝΑΠΤΥΞΗ» ΜΕΡΟΣ Α: ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΝΤΡΑ Α. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ 1. Ποιος είναι ο ρόλος της αναπαραγωγής και

Διαβάστε περισσότερα

Εξαρτάται από Αιτία υπογονιμότητας Διάρκεια υπογονιμότητας Ηλικία συντρόφων Προσωπικές επιλογές συντρόφων

Εξαρτάται από Αιτία υπογονιμότητας Διάρκεια υπογονιμότητας Ηλικία συντρόφων Προσωπικές επιλογές συντρόφων Εξαρτάται από Αιτία υπογονιμότητας Διάρκεια υπογονιμότητας Ηλικία συντρόφων Προσωπικές επιλογές συντρόφων 1 Αλλαγές τρόπου ζωής 2 Φαρμακευτική θεραπεία 3 Χειρουργική θεραπεία 4 Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή!!!

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Γενική Ιατρική Διερεύνηση υπογονιμότητας Υπεύθυνη μαθήματος: Επίκ. Καθηγήτρια Α. Τατσιώνη Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Παρακαλώ δώστε τις ημερομηνίες των τελευταίων σας τεσσάρων περιόδων, συμπεριλαμβανομένων των ημερομηνιών έναρξης και λήξης.

Παρακαλώ δώστε τις ημερομηνίες των τελευταίων σας τεσσάρων περιόδων, συμπεριλαμβανομένων των ημερομηνιών έναρξης και λήξης. Προετοιμασία για την επίσκεψη σε έναν ειδικό σε θέματα γονιμότητας Κάντε άλλο ένα βήμα μπροστά Απαιτείται μεγάλη ικανότητα ώστε να προσδιοριστεί η πηγή των προβλημάτων γονιμότητας και να συστηθεί η κατάλληλη

Διαβάστε περισσότερα

ΜΠΑΜΠΑΤΣΙΑΣ ΛΑΜΠΡΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ-ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ

ΜΠΑΜΠΑΤΣΙΑΣ ΛΑΜΠΡΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ-ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ ΚΑΘ` ΕΞΙΝ ΑΠΟΒΟΛΕΣ (πληροφορίες για το κοινό σύμφωνα με το Βρετανικό κολλέγιο μαιευτήρωνγυναικολόγων) για περισσότερες πληροφορίες η γυναίκα πρέπει να συμβουλεύεται το γυναικολόγο της. ΓΕΝΙΚΑ Αποβολή είναι

Διαβάστε περισσότερα

Προεμφυτευτική γενετική διάγνωση (P.G.D) σε χρωμοσωμικές ανωμαλίες και κληρονομικά νοσήματα

Προεμφυτευτική γενετική διάγνωση (P.G.D) σε χρωμοσωμικές ανωμαλίες και κληρονομικά νοσήματα Προεμφυτευτική γενετική διάγνωση (P.G.D) σε χρωμοσωμικές ανωμαλίες και κληρονομικά νοσήματα MAΡΙΑ ΠΑΠΑΛΟΥΚΑ Κλινική Εμβρυολόγος Μονάδα Αναπαραγωγικής Ιατρικής Περιεχόμενα Ορισμός Ιστορική Αναδρομή Γενετική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΑΤΡΑΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ Σπουδαστής: Σουλελές Χαράλαμπος Καθηγητής:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΔΡΙΚΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ

ΑΝΔΡΙΚΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Μεσογείων 6, Αμπελόκηποι 115 27 ΑΝΔΡΙΚΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ [1]/[6] ΑΝΔΡΙΚΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Εισαγωγή Περίπου το 15% των ζευγαριών δεν είναι σε θέση να συλλάβουν μετά από ένα χρόνο ελεύθερων σεξουαλικών επαφών.

Διαβάστε περισσότερα

Αναπαραγωγή. Π.Παπαζαφείρη. 1. Εισαγωγή 2. Αναπαραγωγική φυσιολογία άρρενος 3. Αναπαραγωγική φυσιολογία θήλεος 4. Κύηση Εμβρυϊκή ανάπτυξη

Αναπαραγωγή. Π.Παπαζαφείρη. 1. Εισαγωγή 2. Αναπαραγωγική φυσιολογία άρρενος 3. Αναπαραγωγική φυσιολογία θήλεος 4. Κύηση Εμβρυϊκή ανάπτυξη ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ 43-44 / 30 Μαΐου 2018 Αναπαραγωγή Π.Παπαζαφείρη 1. Εισαγωγή 2. Αναπαραγωγική φυσιολογία άρρενος 3. Αναπαραγωγική φυσιολογία θήλεος 4. Κύηση Εμβρυϊκή ανάπτυξη 1. Γενικές λειτουργίες του

Διαβάστε περισσότερα

Υπογονιμότητα Δημήτριος Γ. Γουλής

Υπογονιμότητα Δημήτριος Γ. Γουλής Μονάδα Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Α Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Υπογονιμότητα Δημήτριος Γ. Γουλής Αναπληρωτής καθηγητής Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Αριστοτέλειο

Διαβάστε περισσότερα

Συνέντευξη με τον Μαιευτήρα, Χειρουργό Γυναικολόγο αναπαραγωγής, Μιχάλη Κλ. Φραγκουλίδη

Συνέντευξη με τον Μαιευτήρα, Χειρουργό Γυναικολόγο αναπαραγωγής, Μιχάλη Κλ. Φραγκουλίδη Συνέντευξη με τον Μαιευτήρα, Χειρουργό Γυναικολόγο αναπαραγωγής, Μιχάλη Κλ. Φραγκουλίδη Η ανδρική υπογονιμότητα είναι ένα θέμα που απασχολεί ιδιαίτερα τον επιστημονικό κόσμο με δεδομένο ότι τα τελευταία

Διαβάστε περισσότερα

Πρόκληση ωορρηξίας. Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος. Επίκουρος Καθηγητής Ενδοκρινολογίας. Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Πατρών

Πρόκληση ωορρηξίας. Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος. Επίκουρος Καθηγητής Ενδοκρινολογίας. Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Πατρών Πρόκληση ωορρηξίας Κριτήρια επιλογής ασθενών Νεοκλής Α. Γεωργόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Πατρών Ερωτηματολόγιο πρόκλησης ωορρηξίας

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα»

Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» Παρακάτω θα αναφερθούμε χωριστά στις επιπτώσεις και την αντιμετώπιση (α) του

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Φ.Ν. Σκοπούλη Καθηγήτρια τον Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών συστηματικός ερυθηματώδης λύκος θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΕΙΟ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΑΣ & ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ΦΡΑΓΚΟΥΛΙΔΗΣ. Δίνουμε προτεραιότητα σε εσάς, στις ανάγκες σας αλλά, κυρίως, στις επιθυμίες σας!

ΙΑΤΡΕΙΟ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΑΣ & ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ΦΡΑΓΚΟΥΛΙΔΗΣ. Δίνουμε προτεραιότητα σε εσάς, στις ανάγκες σας αλλά, κυρίως, στις επιθυμίες σας! ΙΑΤΡΕΙΟ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΑΣ & ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ΦΡΑΓΚΟΥΛΙΔΗΣ Δίνουμε προτεραιότητα σε εσάς, στις ανάγκες σας αλλά, κυρίως, στις επιθυμίες σας! ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΕΜΑΣ Το κέντρο γυναικολογίας και αναπαραγωγής Fertility

Διαβάστε περισσότερα

ΑΜΝΙΟΠΑΡΑΚΕΝΤΗΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ. Μονάδα Πρόληψης Μεσογειακής Αναιμίας και άλλων Αιμοσφαιρινοπαθειών

ΑΜΝΙΟΠΑΡΑΚΕΝΤΗΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ. Μονάδα Πρόληψης Μεσογειακής Αναιμίας και άλλων Αιμοσφαιρινοπαθειών ΑΜΝΙΟΠΑΡΑΚΕΝΤΗΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ Μονάδα Πρόληψης Μεσογειακής Αναιμίας και άλλων Αιμοσφαιρινοπαθειών ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΛ: 2310892819 e-mail: hmesogiaki@ippokratio.gr

Διαβάστε περισσότερα

Πριν επισκεφτείτε τον/την ιατρό σας, συμπληρώστε τα ελλιπή στοιχεία και τυπώστε μια περίληψη για να την πάρετε μαζί σας στο ραντεβού.

Πριν επισκεφτείτε τον/την ιατρό σας, συμπληρώστε τα ελλιπή στοιχεία και τυπώστε μια περίληψη για να την πάρετε μαζί σας στο ραντεβού. Προετοιμασία για την επίσκεψη σε έναν ιατρό Κάντε τις απαραίτητες ρυθμίσεις μαζί Το να κανονίσετε ένα ραντεβού για να επισκεφτείτε έναν ιατρό, είναι ένα από τα πρώτα θετικά βήματα που μπορείτε να κάνετε

Διαβάστε περισσότερα

Ενδοκρινολογία Αναπαραγωγής Υπογονιµότητα Αντισύλληψη

Ενδοκρινολογία Αναπαραγωγής Υπογονιµότητα Αντισύλληψη Μονάδα Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Α Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης Ενδοκρινολογία Αναπαραγωγής Υπογονιµότητα Αντισύλληψη Δηµήτριος Γ. Γουλής Αναπληρωτής καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΟΙ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΣΑΣ ΣΤΗΝ ΜΟΝΑΔΑ ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

ΤΙ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΟΙ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΣΑΣ ΣΤΗΝ ΜΟΝΑΔΑ ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ - ΠΟΤΕ ΑΡΧΙΖΕΙ ΕΝΑ ΖΕΥΓΑΡΙ ΝΑ ΣΚΕΦΤΕΤΑΙ ΤΗΝ ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΙ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΟΙ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΣΑΣ ΣΤΗΝ ΜΟΝΑΔΑ ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

λειτουργεί με την ευθύνη του Διευθυντή του Ενδοκρινολογικού Τμήματος (Εγκ. Υπ. Υγείας Α1σ )».

λειτουργεί με την ευθύνη του Διευθυντή του Ενδοκρινολογικού Τμήματος (Εγκ. Υπ. Υγείας Α1σ )». Μαρούσι, 9-2-208 Αρ. Πρωτ.: ΔΒ4Α/οικ. 5723 ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ: ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Δ/ΝΣΗ: ΦΑΡΜΑΚΟΥ ΤΜΗΜΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ Πληροφορίες: Γραφείο Διευθύντριας

Διαβάστε περισσότερα

Θεραπείες υπογονιμότητας

Θεραπείες υπογονιμότητας Θεραπείες υπογονιμότητας Μειωμένη γονιμότητα Γόνιμος Υπογόνιμος Η μειωμένη γονιμότητα ενός ζεύγους είναι συνήθως αποτέλεσμα ενός συνδυασμού παραγόντων. Στην αναπαραγωγική ιατρική, αναφερόμαστε σπάνια στους

Διαβάστε περισσότερα

Ευριπίδης Μαντούδης FRCOG Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Μαιευτήρας

Ευριπίδης Μαντούδης FRCOG Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Μαιευτήρας Ευριπίδης Μαντούδης FRCOG Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Μαιευτήρας Πόσο συχνή είναι; Ο αριθμός των μητέρων που γεννούν με καισαρική έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Περίπου ένα στα τέσσερα μωρά που γεννήθηκαν

Διαβάστε περισσότερα

6.4 Η αναπαραγωγή στον άνθρωπο ΜΙΚΡΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ

6.4 Η αναπαραγωγή στον άνθρωπο ΜΙΚΡΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΙΚΡΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1. Τα νεογνά των φυτοφάγων θηλαστικών, όπως της γίδας, γεννιούνται με τρίχωμα. Τα μάτια τους είναι ανοιχτά και μπορούν αμέσως να περπατήσουν. Αντίθετα, τα νεογνά των σαρκοφάγων

Διαβάστε περισσότερα

ειγµατοληψία Χοριακών Λαχνών (CVS)

ειγµατοληψία Χοριακών Λαχνών (CVS) 12 ειγµατοληψία Χοριακών Λαχνών (CVS) Μεταφρασµένο από την Κατερίνα Πουγούνια και την Μαρία Τζέτη. Ιανουάριος 2009 Τροποποιήθηκε από φυλλάδια που εκδόθηκαν από τα νοσοκοµεία Guy s και St Thomas στο Λονδίνο,

Διαβάστε περισσότερα

Ο καρκίνος του τραχήλου χης μήτρας είναι ο δεύτερος σε συχνότητα καρκίνος στον γυναικείο πληθυσμό κάτω των 45 ετών.

Ο καρκίνος του τραχήλου χης μήτρας είναι ο δεύτερος σε συχνότητα καρκίνος στον γυναικείο πληθυσμό κάτω των 45 ετών. Ο καρκίνος του τραχήλου χης μήτρας είναι ο δεύτερος σε συχνότητα καρκίνος στον γυναικείο πληθυσμό κάτω των 45 ετών. Με ιη συμβολή του τεστ ΠΑΠ, ο καρκίνος του τραχήλου έπαψε να είναι η πρώτη αιτία θανάτου

Διαβάστε περισσότερα

Ευριπίδης Μαντούδης FRCOG Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Μαιευτήρας

Ευριπίδης Μαντούδης FRCOG Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Μαιευτήρας Ευριπίδης Μαντούδης FRCOG Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Μαιευτήρας Λαπαροσκόπηση Πρόκειται για μία χειρουργική επέμβαση μικρής βαρύτητας, όταν είναι απλά διαγνωστική, η οποία επιτρέπει την άμεση εξέταση και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Η ηθική και κοινωνική διάσταση της υπογονιμότητας και οι μέθοδοι υποβοηθούμενης αναπαραγωγής

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Η ηθική και κοινωνική διάσταση της υπογονιμότητας και οι μέθοδοι υποβοηθούμενης αναπαραγωγής Τ.Ε.Ι. ΠΑΤΡΑΣ ΣΧΟΛΗ Σ.Ε.Υ.Π. ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Η ηθική και κοινωνική διάσταση της υπογονιμότητας και οι μέθοδοι υποβοηθούμενης αναπαραγωγής Επιβλέπων: ΝΟΜΙΚΟΥ ΑΝΤΩΝΙΑ Σπουδάστριες:

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακή διερεύνηση υπογονιμότητας στις γυναίκες

Εργαστηριακή διερεύνηση υπογονιμότητας στις γυναίκες Εργαστηριακή διερεύνηση υπογονιμότητας στις γυναίκες Δημήτριος Ρίζος Αναπληρωτής Καθηγητής Κλινικής Χημείας Υπεύθυνος Ορμονολογικού Εργαστηρίου, Αρεταίειο Νοσοκομείο Περίληψη παρουσίασης Προϋποθέσεις γυναικείας

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΝΑΔΑ. Η Ιατρική Ομάδα του EmbryoClinic συγκροτήθηκε το 1999 και έκτοτε δραστηριοποιείται στην εξωσωματική γονιμοποίηση με επιτυχία.

ΜΟΝΑΔΑ. Η Ιατρική Ομάδα του EmbryoClinic συγκροτήθηκε το 1999 και έκτοτε δραστηριοποιείται στην εξωσωματική γονιμοποίηση με επιτυχία. ΜΟΝΑΔΑ Η Ιατρική Ομάδα του EmbryoClinic συγκροτήθηκε το 1999 και έκτοτε δραστηριοποιείται στην εξωσωματική γονιμοποίηση με επιτυχία. Το EmbryoClinic είναι μια νέα, σύγχρονη και εξαιρετικά υψηλής ποιότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΤΥΠΑ ΣΥΓΚΑΤΑΘΕΣΗΣ για συµµετοχή σε πρόγραµµα έρευνας (Τα έντυπα αποτελούνται συνολικά από... σελίδες)

ΕΝΤΥΠΑ ΣΥΓΚΑΤΑΘΕΣΗΣ για συµµετοχή σε πρόγραµµα έρευνας (Τα έντυπα αποτελούνται συνολικά από... σελίδες) (Τα έντυπα αποτελούνται συνολικά από... σελίδες) Καλείστε να συµµετάσχετε σε ένα ερευνητικό πρόγραµµα. Πιο κάτω (βλ. «Πληροφορίες για Ασθενείς ή/και Εθελοντές») θα σας δοθούν εξηγήσεις σε απλή γλώσσα σχετικά

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΑΠ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΑΠ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΦ.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1. Αρχές αντισύλληψης 1 1.2. Ιστορία της αντισύλληψης 3 1.3. Δημογραφικά στοιχεία

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι ο HPV; Μετάδοση Η μετάδοση του HPV μπορεί να γίνει με τους παρακάτω τρόπους:

Τι είναι ο HPV; Μετάδοση Η μετάδοση του HPV μπορεί να γίνει με τους παρακάτω τρόπους: Τι είναι ο HPV; Ο HPV (Human Pappiloma Virus) είναι ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων. Είναι μια από τις πιο συχνές σεξουαλικώς μεταδιδόμενες μολύνσεις στον άνθρωπο. Ο HPV είναι ο πιο συχνά σεξουαλικά μεταδιδόμενος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΣΠΕΡΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ Γ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΣΠΕΡΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ Γ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΣΠΕΡΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ Γ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων διάγνωσης των προβλημάτων στον τομέα της ανδρικής γονιμότητας Λεωφ. Κηφισίας 46 115 26 Αθήνα (2ος όροφος) Τηλ: 210 6452 172, 210 6400

Διαβάστε περισσότερα

Τα οφέλη της λαπαροσκοπικής χολοκυστεκτομής στην πράξη - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Δευτέρα, 27 Δεκέμβριος :17

Τα οφέλη της λαπαροσκοπικής χολοκυστεκτομής στην πράξη - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Δευτέρα, 27 Δεκέμβριος :17 Απαντά ο κ. Θεμιστοκλής Ευκαρπίδης, Γενικός Χειρουργός Ίσως λίγοι από εμάς να είμαστε ενημερωμένοι για τη σπουδαία εργασία που εκτελεί στο σώμα μας, ένα από τα όργανα του, η χοληδόχος κύστη. Εκεί μέσα

Διαβάστε περισσότερα

Ονοματεπώνυμο ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΌ ΣΥΣΤΗΜΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ι

Ονοματεπώνυμο ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΌ ΣΥΣΤΗΜΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ι Ονοματεπώνυμο ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΌ ΣΥΣΤΗΜΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ι ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ ΑΝΤΡΑ 1. Να ταξινομήσετε τις παρακάτω έννοιες σε τέσσερις θεματικές ομάδες: Σπερματικός πόρος, σηραγγγώδη σώματα, λοβοί, σπερματικά

Διαβάστε περισσότερα

ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΛΕΜΕΣΟΥ

ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΛΕΜΕΣΟΥ ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΛΕΜΕΣΟΥ 2007-8 www.cyprusbiology.com 1 ΕΝΟΤΗΤΑ Α. ΠΩΣ ΑΡΧΙΖΕΙ Η ΖΩΗ ιαιώνιση των ειδών 1. Ποια είναι τα µέρη του σπερµατοζωαρίου; 2. Να συµπληρώσετε τις ενδείξεις του πιο κάτω σχήµατος

Διαβάστε περισσότερα

Ευριπίδης Μαντούδης FRCOG Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Μαιευτήρας

Ευριπίδης Μαντούδης FRCOG Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Μαιευτήρας Ευριπίδης Μαντούδης FRCOG Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Μαιευτήρας Υστεροσαλπιγγογραφία Η υστεροσαλπιγγογραφία είναι στην ουσία μια ακτινογραφία της μήτρας και των σαλπίγγων. Πραγματοποιείται προκειμένου να

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΑΝΑΠΤΥΞΗ 2o ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ - ΓΗ_Α_ΒΙΟ_0_11208 Ι. Ένα από τα τμήματα του αναπαραγωγικού συστήματος του άνδρα είναι η εκφορητική οδός του σπέρματος η οποία ξεκινά από την επιδιδυμίδα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΣ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗΣ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΣ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΣ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗΣ Τα μέλη της Ομάδας Β συνέχισαν την καλή δουλειά για την ολοκλήρωση της εργασίας. Αφού μοίρασαν τα ερωτηματολόγια έκαναν κάποιες

Διαβάστε περισσότερα

ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ: Παπαγεωργοπούλου Γεωργία-Χριστίνα

ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ: Παπαγεωργοπούλου Γεωργία-Χριστίνα Τ.Ε.Ι. ΠΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΗ Σ.Ε.Υ.Π. ΤΜΗΜΑ: ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Σύγχρονες τεχνικές και μέθοδοι για την αντιμετώπιση της υπογονιμότητας ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ: Παπαγεωργοπούλου Γεωργία-Χριστίνα ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Κουτσογιάννης

Διαβάστε περισσότερα

Αναπαραγωγή - Ανάπτυξη

Αναπαραγωγή - Ανάπτυξη Αναπαραγωγή - Ανάπτυξη ΘΕΜΑ 1ο Ένα από τα τμήματα του αναπαραγωγικού συστήματος του άνδρα είναι η εκφορητική οδός του σπέρματος η οποία ξεκινά από την επιδιδυμίδα και καταλήγει στη βάλανο. α) Πώς ονομάζεται

Διαβάστε περισσότερα

1. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΥ ΖΕΥΓΟΥΣ

1. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΥ ΖΕΥΓΟΥΣ 1. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΥ ΖΕΥΓΟΥΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ Η υπογονιμότητα στις μέρες μας είναι ένα συχνό κλινικό πρόβλημα. Αφορά το 13-15% των ζευγαριών διεθνώς. Η επίπτωσή της ποικίλει, με το μεγαλύτερο

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Βιολογίας. Β Τετράμηνο. Θέμα: Προγεννητικός Έλεγχος (Κεφάλαιο 12) Ονοματεπώνυμο: Κ. Κυριακή Τμήμα: Α2 Καθηγητής: κ.

Εργασία Βιολογίας. Β Τετράμηνο. Θέμα: Προγεννητικός Έλεγχος (Κεφάλαιο 12) Ονοματεπώνυμο: Κ. Κυριακή Τμήμα: Α2 Καθηγητής: κ. Εργασία Βιολογίας Β Τετράμηνο Θέμα: Προγεννητικός Έλεγχος (Κεφάλαιο 12) Ονοματεπώνυμο: Κ. Κυριακή Τμήμα: Α2 Καθηγητής: κ.πιτσιλαδής Βασίλης Τι είναι ο προγεννητικός έλεγχος; Ο προγεννητικός έλεγχος αποτελείται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ:

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: ΑΛΕΞΑΝ ΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ: ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ: ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΠΟΥ ΥΠΟΚΕΙΝΤΑΙ ΣΕ ΙΑΤΡΙΚΩΣ ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

λειτουργεί με την ευθύνη του Διευθυντή του Ενδοκρινολογικού Τμήματος (Εγκ. Υπ. Υγείας Α1σ )».

λειτουργεί με την ευθύνη του Διευθυντή του Ενδοκρινολογικού Τμήματος (Εγκ. Υπ. Υγείας Α1σ )». Μαρούσι, 20--207 Αρ. Πρωτ.: ΔΒ4Α/οικ. 46847 ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ: ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Δ/ΝΣΗ: ΦΑΡΜΑΚΟΥ ΤΜΗΜΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ Πληροφορίες: Γραφείο Διευθύντριας

Διαβάστε περισσότερα

Γυναικολογικη επισκεψη

Γυναικολογικη επισκεψη Γυναικολογικη επισκεψη ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΠΙΣΚΕΦΤΩ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΤΗΝ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟ; Η πρώτη επίσκεψη στο γυναικολόγο είναι πολύ σημαντική όχι μόνο για τις κοπέλες που έχουν ξεκινήσει τη σεξουαλική τους ζωή,

Διαβάστε περισσότερα

Εξωσωματική Γονιμοποίηση Όλα όσα χρειάζεται να ξέρετε

Εξωσωματική Γονιμοποίηση Όλα όσα χρειάζεται να ξέρετε Εξωσωματική Γονιμοποίηση Όλα όσα χρειάζεται να ξέρετε Μαζί κάνουμε το όνειρο πραγματικότητα! www.eugonia.gr Αγαπητοί μας φίλοι, Βασική μας αρχή είναι, ότι, όλες οι γυναίκες έχουν δικαίωμα στην μητρότητα,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ ΤΕΙ ΠΑΤΡΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : Γεράσιµος Π. Βανδώρος ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ Η µήτρα (εικόνα 1) είναι κοίλο µυώδες όργανο µήκους περίπου 8 cm που προέρχεται από την συνένωση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Αθήνα, 20/05/2015 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 13 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαιευτικής Γυναικολογίας στο Βόλο, 28-31 Μαΐου 2015 Στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης ιατρικής εκπαίδευσης

Διαβάστε περισσότερα

www.cirse.org www.uterinefibroids.eu

www.cirse.org www.uterinefibroids.eu Εμβολισμός Ινομυωμάτων Μήτρας Ενημέρωση Ασθενών Επεμβατική Ακτινολογία: Η εναλλακτική σου στη χειρουργική www.cirse.org www.uterinefibroids.eu Cardiovascular and Interventional Radiological Society of

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ Γυναικεία Ορµονικά Προφίλ (για την αναπαραγωγική και περιεµµηνοπαυσιακή ηλικία) Οι ωοθήκες βρίσκονται στο δεξιό και αριστερό τµήµα της πυελική κοιλότητας, πλησίον της µήτρας και

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΕΝΔΟΚΡΙΝΩΝ ΑΔΕΝΩΝ. Εμμ. Μ. Καραβιτάκης Παιδίατρος

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΕΝΔΟΚΡΙΝΩΝ ΑΔΕΝΩΝ. Εμμ. Μ. Καραβιτάκης Παιδίατρος ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΝΔΟΚΡΙΝΩΝ ΑΔΕΝΩΝ Εμμ. Μ. Καραβιτάκης Παιδίατρος ΕΝ ΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ κλάδος της ιατρικής ο οποίος ασχολείται µε τις ασθένειες του ενδοκρινολογικού συστήµατος. το ενδοκρινολογικό σύστηµα αποτελείται

Διαβάστε περισσότερα

Άλλο κονδυλώματα κι άλλο HPV;

Άλλο κονδυλώματα κι άλλο HPV; Άλλο κονδυλώματα κι άλλο HPV; Στην ουσία πρόκειται για το ίδιο πράγμα. Κονδυλώματα είναι η αρχαία ονομασία και HPV είναι η σύγχρονη ιατρική ορολογία και σημαίνει Human Pappiloma Virus ή στα ελληνικά Ιός

Διαβάστε περισσότερα

Νέα Δεδομένα στην Αγγειοχειρουργική στην Κύπρο - Ενδοφλεβική Θεραπεία με λέϊζερ Μέθοδος EVLA Η πιολιγότερο ανώδυνη ιατρική πρακτική για Κιρσούς

Νέα Δεδομένα στην Αγγειοχειρουργική στην Κύπρο - Ενδοφλεβική Θεραπεία με λέϊζερ Μέθοδος EVLA Η πιολιγότερο ανώδυνη ιατρική πρακτική για Κιρσούς Νέα Δεδομένα στην Αγγειοχειρουργική στην Κύπρο - Ενδοφλεβική Θεραπεία με λέϊζερ Μέθοδος EVLA Η πιολιγότερο ανώδυνη ιατρική πρακτική για Κιρσούς Πια είναι η καλύτερη μέθοδος θεραπείας; Κιρσοί είναι το αποτέλεσμα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

ΒΙΟΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΒΙΟΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Ενότητα 5: Έκτρωση: Μορφές, μέθοδοι, συνέπειες Μιλτιάδης Βάντσος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

«τι συμβαίνει στην εφηβεία;»

«τι συμβαίνει στην εφηβεία;» «τι συμβαίνει στην εφηβεία;» ΜΟΝΑΔΑ ΕΦΗΒΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ (Μ.Ε.Υ) Β ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΙΔΩΝ «Π. & Α. ΚΥΡΙΑΚΟΥ» Διευθύντρια: Καθηγήτρια Μαρίζα Τσολιά Επιστ. Υπεύθυνος: Επ. Καθηγήτρια

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΟΣ ΤΣΕΠΗΣ. European Society of Human Reproduction and Embryology

ΟΔΗΓΟΣ ΤΣΕΠΗΣ. European Society of Human Reproduction and Embryology European Society of Human Reproduction and Embryology ΟΔΗΓΟΣ ΤΣΕΠΗΣ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΣΤΗΝ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΙΑΤΡΙΚΩΣ ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΘΕΙΤΕ ΣΤΙΣ ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 12. Α. ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΚΕΝΟΥ Συμπληρώστε σε κάθε κενό τη λέξη που ταιριάζει σωστά.

Κεφάλαιο 12. Α. ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΚΕΝΟΥ Συμπληρώστε σε κάθε κενό τη λέξη που ταιριάζει σωστά. Κεφάλαιο 12 Α. ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΚΕΝΟΥ Συμπληρώστε σε κάθε κενό τη λέξη που ταιριάζει σωστά. 1. Τα επιθηλιακά κύτταρα του τοιχώματος του ωοθυλακίου παράγουν 2. Ο ενδομήτριος κύκλος ελέγχεται ορμονικά από 3.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΩΣ ΕΝΑΣ ΓΙΑΤΡΟΣ ΘΑ ΙΑΓΝΩΣΕΙ ΜΙΑ ΣΥΓΓΕΝΗ ΚΑΡ ΙΟΠΑΘΕΙΑ

ΠΩΣ ΕΝΑΣ ΓΙΑΤΡΟΣ ΘΑ ΙΑΓΝΩΣΕΙ ΜΙΑ ΣΥΓΓΕΝΗ ΚΑΡ ΙΟΠΑΘΕΙΑ 2 ΠΩΣ ΕΝΑΣ ΓΙΑΤΡΟΣ ΘΑ ΙΑΓΝΩΣΕΙ ΜΙΑ ΣΥΓΓΕΝΗ ΚΑΡ ΙΟΠΑΘΕΙΑ Κατά κανόνα, η διάγνωση µιας συγγενούς καρδιοπάθειας γίνεται στη βρεφική ηλικία, αν και αρκετές περιπτώσεις µπορούν να διαγνωσθούν σε οποιαδήποτε

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ & ΑΝΔΡΙΚΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ

ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ & ΑΝΔΡΙΚΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ & ΑΝΔΡΙΚΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ WORKSHOP Σάββατο 27 Ιουνίου 2015 ΚΑΛΑΜΑΤΑ Ναυαρίνου & Ρήγα Φεραίου Καλαμάτα Οργάνωση: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ WORKSHOP 09:30 10:15 Χαιρετισμοί Δραστηριότητες της ΕΕΑΙ Ευγένιος Κουμαντάκης,

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ευάγγελος Γκικόντες, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος

Γράφει: Ευάγγελος Γκικόντες, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος Γράφει: Ευάγγελος Γκικόντες, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος Τι ακριβώς εννοούμε με τον όρο δυσπανευρία; Είναι η επώδυνη σεξουαλική επαφή. Η γυναίκα, είτε όταν την εξετάζει ο γυναικολόγος είτε κατά

Διαβάστε περισσότερα

ΕAU πληροφορίες ασθενών. Κρυψορχία. Ελληνικά

ΕAU πληροφορίες ασθενών. Κρυψορχία. Ελληνικά ΕAU πληροφορίες ασθενών Κρυψορχία Ελληνικά Πίνακας περιεχομένων Τι είναι η κρυψορχία;... 3 Ποια είναι τα αίτια της κρυψορχίας;... 3 Τύποι Κρυψορχίας... 3 Συμπτώματα και Διάγνωση... 4 Συμπτώματα... 4 Διάγνωση...

Διαβάστε περισσότερα

Χρήσιμες πληροφορίες για την εξωσωματική γονιμοποίηση

Χρήσιμες πληροφορίες για την εξωσωματική γονιμοποίηση Χρήσιμες πληροφορίες για την εξωσωματική γονιμοποίηση Περιεχόμενα Μιχάλης Φραγκουλίδης ΜSc, DFFP, BSCCP σύντομο βιογραφικό σημείωμα 11 λόγοι για να εμπιστευτείτε το γέννημα Ενότητα 1 Η θεραπεία εξωσωματικής

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια είναι η προοδευτική, μη αναστρέψιμη μείωση της νεφρικής λειτουργίας, η οποία προκαλείται από βλάβη του νεφρού ποικίλης αιτιολογίας. Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΘΕΜΑ: ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ

ΥΠΟΘΕΜΑ: ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ 13 ΓΕΛ ΠΕΙΡΑΙΑ ΜΑΘΗΜΑ:ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ-PROJECT ΘΕΜΑ:ΥΓΕΙΑ-ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2013-14 ΤΑΞΗ Α1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: 1)ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΗΤΡΑΣ- ΝΩΤΙΑΙΟΥ ΜΥΕΛΟΥ 2)AIDS 3)ΜΗΝΙΣΚΟΣ 4)ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑ ΥΠΟΘΕΜΑ: ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

DEPAKINE/DEPAKINE CHRONO/DEPAKINE CHRONOSPHERE (ΒΑΛΠΡΟΪΚΟ)

DEPAKINE/DEPAKINE CHRONO/DEPAKINE CHRONOSPHERE (ΒΑΛΠΡΟΪΚΟ) DEPAKINE/DEPAKINE CHRONO/DEPAKINE CHRONOSPHERE (ΒΑΛΠΡΟΪΚΟ) ΦυΛΛΑΔιΟ ενημερωσησ ΑσθενΟυσ Το παρόν φυλλάδιο απευθύνεται σε κορίτσια ή γυναίκες που λαμβάνουν οποιοδήποτε φάρμακο περιέχει βαλπροϊκό Περιλαμβάνει

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΕΞΑΝ ΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ

ΑΛΕΞΑΝ ΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΑΛΕΞΑΝ ΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΝΕΟΤΕΡΑ Ε ΟΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ - ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ RECENTFINDINGSINIVF-NURSINGINTERVATIONS

Διαβάστε περισσότερα

Γονιµοποίηση Κύηση - Γαλουχία

Γονιµοποίηση Κύηση - Γαλουχία Γονιµοποίηση Κύηση - Γαλουχία Γονιµοποίηση Για να επέλθει κύηση η συνουσία πρέπει να γίνει από 5 µέρες πριν την ωορρηξία µέχρι την ηµέρα της ωορρηξίας Χρόνος ζωής σπερµατοζωαρίων 5 µέρες Χρόνος ζωής ωαρίου

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Αναπαραγωγικής Υγείας στην Προεφηβεία & Εφηβεία. Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής

Θέματα Αναπαραγωγικής Υγείας στην Προεφηβεία & Εφηβεία. Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής Θέματα Αναπαραγωγικής Υγείας στην Προεφηβεία & Εφηβεία Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής Ενήβωση - Εφηβεία Puberty - Adolescence Puberty vs. Adolescence Ενήβωση vs. Εφηβεία 12-15 y 12- >>15

Διαβάστε περισσότερα