ΟΜΑΔΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΧΟΛΕΙΟ. Σμαράγδα Φαρίδου, Θεολόγος Ιωάννα Κομνηνού, Θεολόγος. 2 ο Πειραματικό Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης

Transcript

1 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΜΕ ΧΡΗΣΗ MOODLE ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΕΧΝΙΚΗ «ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΡΟΛΩΝ» ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: «ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑ: ΜΙΑ ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΠΟΥ ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΕ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ» ΤΗΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΜΑΔΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Σμαράγδα Φαρίδου, Θεολόγος Ιωάννα Κομνηνού, Θεολόγος ΣΧΟΛΕΙΟ 2 ο Πειραματικό Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 6 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015

2 1. Συνοπτική περιγραφή της ανοιχτής εκπαιδευτικής πρακτικής Πρόκειται για ένα σενάριο που πραγματοποιήθηκε στο Γ1 του 2ου (Πρότυπου) Πειραματικού Γυμνασίου Θεσσαλονίκης, κατά το σχολικό έτος Συνεργάστηκαν η Θεολόγος του Σχολείου Σμαράγδα Φαρίδου και η τότε υπεύθυνος του ΔΚΕΕ Ιωάννα Κομνηνού. Η καινοτομία του σεναρίου αυτού έγκειται στο συνδυασμό της φιλοσοφίας των Νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων με τις μεθόδους διδασκαλίας της δημιουργικής σκέψης και τη χρήση ΤΠΕ. Ως εργαλείο επιλέξαμε το moodle, ένα μεικτό περιβάλλον μάθησης ανοικτού τύπου, που ευνοεί τόσο την ανάπτυξη εκπαιδευτικών δράσεων που βασίζονται σε ψηφιακά περιβάλλοντα, όσο και τη διδασκαλία μέσα στη σχολική τάξη. Επιλέξαμε επίσης το παιχνίδι ρόλων, τεχνική διδασκαλίας που συνδυάζει την ενεργητική συμμετοχή των συμμετεχόντων με τη συνεργατική και βιωματική μάθηση στα πλαίσια μιας εκπαιδευτικής δραστηριότητας που απεικονίζει μια πραγματική κατάσταση. Σελίδα 2 από 15

3 2. Σχεδιασμός της ανοιχτής εκπαιδευτικής πρακτικής 2.1 Στοιχεία σχεδιασμού Κατά το σχολικό έτος το Σχολείο μας, 2 ο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης, μετά την υπογραφή - συμφωνία συνεργασίας με το Διορθόδοξο Κέντρο της Εκκλησίας της Ελλάδος (ΔΚΕΕ), στο πλαίσιο του νέου Νόμου περί λειτουργίας των Προτύπων Πειραματικών Σχολείων, που προβλέπει τη σύνδεση των ΠΠΣ με επιστημονικά ιδρύματα και φορείς (: Νόμος 3966/2011, άρθρο 46 που ψηφίστηκε από τη Βουλή στις 12/5/2011), πραγματοποίησε ένα καινοτόμο σενάριο με τους μαθητές της Γ Γυμνασίου στη διδακτική ενότητα για την εικονομαχία. Για να ανταποκριθούμε στις ανάγκες μιας μάθησης που θα ευνοεί την καινοτομία και τη δημιουργικότητα, επιλέξαμε το Moodle, ένα σύστημα διαχείρισης μαθημάτων, ένα open source software package, δηλαδή, ένα πακέτο λογισμικού ανοιχτού κώδικα, σχεδιασμένο έτσι, ώστε αξιοποιώντας παιδαγωγικές αρχές να βοηθά τους εκπαιδευτές να δημιουργούν δικτυακά, αποτελεσματικές ομάδες εκπαίδευσης. Το μάθημα ακολούθησε μια δομή, που απέβλεπε στην εξοικείωση των μαθητών με το νέο περιβάλλον μάθησης. Για την υλοποίηση των μαθημάτων ακολουθήθηκε η δομή των Palloff και Pratt που προτείνουν μια συγκεκριμένη δομή για το εξ αποστάσεως ασύγχρονο ηλεκτρονικό μάθημα. Αρχικά δημιουργήσαμε έναν χώρο υποδοχής των μαθητών, όπου αναρτούσαμε σημαντικές ανακοινώσεις για το μάθημα και επικείμενα γεγονότα. Τον χώρο αυτό οι μαθητές έπρεπε να τον επισκέπτονται τακτικά για να ενημερώνονται. Επιπλέον για να αντιμετωπιστεί καλύτερα η απομόνωση λόγω της απόστασης, δημιουργήθηκε ένα ξεχωριστό φόρουμ, όπου μπορούσαν να συζητηθούν θέματα εκτός της εκπαίδευσης. Το περιεχόμενο του μαθήματος χωρίστηκε σε ενότητες που αποκαλύπτονταν σταδιακά στους μαθητές. Τέλος, στις πρώτες οδηγίες που δόθηκαν στους μαθητές υπήρχε η περιγραφή του μαθήματος και οι στόχοι, ο χρόνος ενασχόλησης με αυτό και οδηγίες για την έγκαιρη παράδοση των εργασιών, ο τρόπος αξιολόγησης των εκπαιδευομένων, οι αρχές για τις συζητήσεις σε φόρα και της αξιολόγησης της συμμετοχής σε αυτά και τέλος οι προαπαιτούμενες γνώσεις για συμμετοχή. Σελίδα 3 από 15

4 2.2 Διδακτικοί στόχοι Διδακτικοί και παιδαγωγικοί στόχοι: Η καλλιέργεια της δημιουργικής σκέψης. Η συνεργασία του μαθητή με τους συμμαθητές του και Η ενεργός συμμετοχή του μαθητή στη μάθηση, στη χαρά της δημιουργίας. Σύμφωνα με τη θεωρία του συμπεριφορισμού, η μάθηση κατακτάται μέσα από μία σειρά προσεκτικά σχεδιασμένων ασκήσεων, επομένως χρησιμοποιούμε τον υπολογιστή ως αλληλεπιδραστικό βιβλίο και ως εργαλείο για την ιεραρχική δόμηση μιας σειράς δραστηριοτήτων σε διάφορα επίπεδα δυσκολίας (από απλές σε σύνθετες). Να μάθουν οι μαθητές να οικοδομούν μόνοι τους τη γνώση, αξιοποιώντας ποικίλους ψηφιακούς πόρους, καθώς σύμφωνα με τον εποικοδομητισμό - θεωρία Piaget - η γνώση είναι μία ενεργητική διαδικασία δόμησης η οποία δομείται σε συνάφεια με το περιβάλλον όπου συναντάται, ενώ οι μαθητές οικοδομούν τη μάθηση μέσω συνεργασίας και διαλόγου & μέσω των εμπειριών τους. Έτσι, οι δραστηριότητες μάθησης αφορούν τη σταδιακή μετάβαση από το απλοποιημένο στο συνθετότερο περιβάλλον μάθησης και ένα αυθεντικό μαθησιακό περιβάλλον. Μαθησιακοί στόχοι: Η ανάπτυξη στους μαθητές της ικανότητας του να «Μαθαίνω πώς να μαθαίνω». Η ανάπτυξη της ικανότητας των μαθητών να αναπτύσσουν δεξιότητες επεξεργασίας. Η αξιοποίηση παλιών και νέων, προσωπικών και διαμεσολαβημένων εμπειριών, για να κατανοούν σε βάθος τα θέματα που μελετούν, Η αξιοποίηση νέων στάσεων, γνώσεων και ικανοτήτων, για να κάνουν στοχευμένες βελτιωτικές παρεμβάσεις στο προσωπικό τους πεδίο και στα πεδία του, άμεσου και ευρύτερου, κοινωνικού, φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος και Η καλλιέργεια της ενσυναίσθησης, ώστε να είναι σε θέση να αντιλαμβάνονται τη θέση του άλλου και να μπορούν να διαλέγονται δημοκρατικά με την άλλη άποψη. Σελίδα 4 από 15

5 3. Εφαρμογή της ανοιχτής εκπαιδευτική πρακτικής 3.1 Περιβάλλον πλαίσιο Σενάριο που δοκιμάστηκε στην Γ τάξη του τότε 2 ου Προτύπου Πειραματικού Γυμνασίου Θεσσαλονίκης (Σεπτέμβριος Δεκέμβριος 2013). (Τώρα βέβαια είναι απλώς Πειραματικό). Προϋπόθεση η εξοικείωση των μαθητών με την αναζήτηση στο διαδίκτυο, με το παιχνίδι ρόλων και τη χρήση του moodle. 3.2 Τάξη Επιλέξτε από την παρακάτω λίστα την τάξη στην οποία εφαρμόστηκε η ανοιχτή εκπαιδευτική πρακτική. Αν η δραστηριότητα είναι συνεργατική μπορείτε να επιλέξετε παραπάνω από μία τάξεις. Νηπιαγωγείο A γυμνασίου Α δημοτικού Β γυμνασίου Β δημοτικού Γ γυμνασίου Γ δημοτικού Α λυκείου Δ δημοτικού Β λυκείου Ε δημοτικού Γ λυκείου ΣΤ δημοτικού 3.3 Διάρκεια δραστηριότητας Προσδιορίστε παρακάτω τη διάρκεια πραγματοποίησης της ανοιχτής εκπαιδευτικής πρακτικής. Ώρες διδασκαλίας Διδακτική ενότητα ωρών μαθητικής δραστηριότητας Άλλη: Προσδιορίστε την διάρκεια: 10/2/13 10/03/13. Η καινοτόμος δράση μας διήρκησε τον Φεβρουάριο με Μάρτιο Σενάριο με χρονοδιάγραμμα, μέσω σχεδιασμού. Σελίδα 5 από 15

6 3.4 Αναλυτική περιγραφή της πραγματοποίησης της ανοιχτής εκπαιδευτικής πρακτικής Φάσεις σεναρίου. Εισαγωγή στο μάθημα. Εικόνα 1: Το μάθημά μας στην πλατφόρμα moodle. Σε πρώτη φάση, οι μαθητές, αφού πήραν τους κωδικούς εισόδου για το μάθημα, πληροφορήθηκαν για τον τρόπο εργασίας και γενικά για τον τρόπο λειτουργίας του φόρουμ. Έγινε η αλληλογνωριμία και οι πρώτες συστάσεις από την υπεύθυνο του ΔΚΕΕ. Σελίδα 6 από 15

7 Εικόνα 2 - Το εισαγωγικό μας μάθημα. Εδώ οι μαθητές πληροφορήθηκαν και τους κανόνες καλής συμπεριφοράς στο διαδίκτυο. Εικόνα 3 Καλή συμπεριφορά στο διαδίκτυο. 1η ενότητα: Ιστοεξερεύνηση (17 23 Φεβρουαρίου). Σελίδα 7 από 15

8 Το σενάριο έχει χρονοδιάγραμμα. Δόθηκαν οδηγίες στους μαθητές για ιστοεξερεύνηση σε ιστοσελίδες σχετικά με το προς εξέταση θέμα και παραπέμφθηκαν στο προφίλ τους, όπου διαπίστωσαν ότι ανήκαν σε μια από τις δύο ομάδες: Ομάδα εικονολάτρες ή Ομάδα εικονομάχοι. Τρίτο βήμα η συγκέντρωση των πληροφοριών στο wiki της ομάδας τους. Εικόνα 4 Το wiki της ομάδας των εικονομάχων. Το υλικό που συγκέντρωσε κάθε ομάδα αξιολογήθηκε με βάση δύο κριτήρια: α) πόσο έγκυρες και αξιόπιστες είναι οι πηγές των πληροφοριών, αν οι μαθητές χρησιμοποιούν πληροφορίες αναφέροντας την πηγή (αν προσέχουν, δηλαδή, τα πνευματικά δικαιώματα), αν έχουν καλύψει το θέμα χωρίς περιττές πληροφορίες και επαναλήψεις, αν έχουν διασταυρώσει τις πηγές τους (αν υπάρχουν διαφορετικές ή αντικρουόμενες πληροφορίες για κάποιο θέμα) και β) από το ατομικό σκόρ κάθε μαθητή, το οποίο προκύπτει από τη συμμετοχή του σε ένα κουίζ γνώσεων για την εικονομαχία. Το ατομικό σκορ προστίθεται στη βαθμολογία της ομάδας. Σελίδα 8 από 15

9 Εικόνα 5 - Το κουίζ. Η ενότητα έκλεισε με την παρακολούθηση ενός βίντεο που έχουν δημιουργήσει μαθητές από τη Νορβηγία για ένα πρόγραμμα που αφορούσε την ασφάλεια και το Διαδίκτυο: Εικόνα 6 Το βίντεο για την ασφάλεια στο διαδίκτυο. Σελίδα 9 από 15

10 2η ενότητα: Συγγραφή σεναρίου (24 Φεβρουαρίου με 2 Μαρτίου): Οι μαθητές κλήθηκαν να γράψουν το σενάριο της ομάδας τους. Στοχεύσαμε στην απελευθέρωση των δημιουργικών ικανοτήτων και της φαντασίας που δικαιωματικά το κάθε πρόσωπο μαθητής διαθέτει και στην ανάπτυξη των ατομικών συγγραφικών δεξιοτήτων τους. Σύμφωνα με τις οδηγίες που δώσαμε στους μαθητές το σενάριό τους μπορούσε να περιλαμβάνει εκτός από τα ιστορικά πρόσωπα και φανταστικά πρόσωπα, που θα λειτουργούσαν όμως στο συγκεκριμένο ιστορικό πλαίσιο. Εικόνα 7 - Οδηγίες συγγραφής σεναρίου. Η ενότητα αυτή έκλεισε με την αξιολόγηση των σεναρίων και ανάδειξη της νικήτριας ομάδας. Λήξη μαθήματος: 3-9 Μαρτίου: Με την ανακοίνωση του αποτελέσματος της νικήτριας ομάδας έληξε το μάθημα αυτό. Οι μαθητές είχαν τη δυνατότητα να συζητήσουν μεταξύ τους στο φόρουμ καφέ και να εκφράσουν τα σχόλιά τους. Σελίδα 10 από 15

11 Εικόνα 8 Οι μαθητές στο φόρουμ εκφράζουν τις εντυπώσεις τους από το νέο τρόπο μάθησης. 3.5 Ρόλος του διδάσκοντα Επιλέξτε από την παρακάτω λίστα τα βασικά χαρακτηριστικά του ρόλου του διδάσκοντα. Υπάρχει η δυνατότητα πολλαπλών επιλογών. Διδακτικός Ενθαρρυντικός Υποστηρικτικός Συμβουλευτικός Διευκολυντικός Συντονιστικός Ηγετικός Προπονητικός Διαχειριστικός Μέντωρ Υποκινητικός Κριτικός Επιμελητής περιεχομένου (curator) Τεχνική υποστήριξη Διαμεσολαβητικός Άλλος ρόλος:.. Εποπτικός Σελίδα 11 από 15

12 4. Πηγές Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Περιεχόμενου που αξιοποιήθηκαν (: χρονολόγιο), (:χρονολόγιο), (:κουίζ), (:κουίζ), (:κουίζ), (:πηγές ιστορικές), (: ιστορική πηγή), (:γλωσσάριο). 5. Στοιχεία τεκμηρίωσης και επέκτασης της ανοιχτής εκπαιδευτικής πρακτικής 5.1 Αποτελέσματα - Αντίκτυπος Για να υλοποιηθεί το σενάριο επιλέχθηκε ως η πιο κατάλληλη και καινοτόμος μορφή εκπαίδευσης η εξ αποστάσεως ασύγχρονη ηλεκτρονική μάθηση. Στην ασύγχρονη ηλεκτρονική μάθηση εκπαιδευτικοί και εκπαιδευόμενοι δεν βρίσκονται στον ίδιο χρόνο και στον ίδιο τόπο προκειμένου να παρακολουθήσουν το μάθημα. Η τεχνολογία πίσω από αυτή τη μορφή εκπαίδευσης βασίζεται σε πλατφόρμες ηλεκτρονικής μάθησης. Πρόκειται για λογισμικό, το οποίο είναι εγκατεστημένο σε εξυπηρετητές (servers) στο Διαδίκτυο και στο οποίο οι εκπαιδευτικοί και εκπαιδευόμενοι συνδέονται με τους ατομικούς τους λογαριασμούς σε ψηφιακές τάξεις. Το moodle, δημιουργήθηκε το 1999 από τον Αυστραλό Martin Dougiamas και βασίζεται στη θεωρία του κοινωνικού εποικοδομητισμού. Σελίδα 12 από 15

13 Το όνομα Moodle είναι ακρωνύμιο του Modular Object-Oriented Dynamic Learning Environment (Αρθρωτό Αντικειμενοστραφές Δυναμικό Μαθησιακό Περιβάλλον). Επιλέξαμε το moodle, μια πλατφόρμα ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης, διότι δίνει δυνατότητα για ποικίλη προσέγγιση του εκπαιδευτικού υλικού μέσα από κείμενα, εικόνες και πολυμέσα, στηρίζει την ενεργό στάση του μαθητή απέναντι στο εκπαιδευτικό υλικό, την αυτοδιδασκαλία και τη μαθησιακή του αυτονόμηση, και αναπτύσσει τη συνεργατικότητα και την ευελιξία στην ανάληψη ποικίλων ρόλων στο πλαίσιο μιας ερευνητικής ομάδας. Επιπλέον είναι απλό στη χρήση και παρέχει πολλές δυνατότητες: κουίζ με ερωτήσεις αντιστοίχισης, πολλαπλών επιλογών κλπ., δυνατότητα αποστολής της εργασίας online και επιστροφής της με βαθμολόγηση και σχόλια από τον διδάσκοντα, χώρους συνομιλιών μεταξύ διδάσκοντος και μαθητή, φόρουμ συζητήσεων μεταξύ των συμμετεχόντων στο μάθημα, βίντεο, δυνατότητα ιστολογίου, wiki κά. Η φιλοσοφία του στηρίζεται στη διαπίστωση ότι ο άνθρωπος κατακτά τη γνώση όταν αλληλοεπιδρά με το περιβάλλον. Επιπρόσθετα, η διαδικασία της μάθησης ενισχύεται όταν ο μαθητής δημιουργεί κάτι νέο πάνω σε αυτά τα οποία προηγουμένως έχει διδαχθεί. Παράλληλα η δημιουργία του μαθητή μοιράζεται σε μια εικονική κοινότητα όπου ανθεί η συνεργασία και η συλλογικότητα, τόσο μεταξύ μαθητών όσο και μεταξύ διδασκόντων. Οι χρήστες μπορούν να ενημερώσουν το προφίλ τους, να ανεβάσουν φωτογραφία να επικοινωνούν με τη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου τους. Γενικά, η εικονική τάξη δεν διαφέρει πολύ από την παραδοσιακή και ο εκπαιδευτής μπορεί να χρησιμοποιήσει τεχνικές, όπως καταιγισμό ιδεών, παιχνίδια ρόλων, προσομοιώσεις και άλλα. Έτσι, κατά την πραγματοποίηση του σεναρίου υπήρξε μια ποικιλία και εναλλαγή αυτών των τεχνικών με βασικότερη αυτή του παιχνιδιού ρόλων. Για την πραγματοποίηση της δραστηριότητας χρησιμοποιήσαμε καινοτόμους παιδαγωγικές τεχνικές, θεωρώντας ότι με αυτόν τον τρόπο μπορεί να δημιουργηθεί ένα υλικό - πρότυπο, ώστε να μπορούν να το αξιοποιήσουν και άλλοι συνάδελφοι: Το παιδαγωγικό μοντέλο που υιοθετήθηκε είναι το Συνεργατικό, διαλογικό πλαίσιο εργασίας και σε αυτό είναι φανερή η αποκεντρωμένη-ελεύθερη οικοδόμηση της γνώσης, μέσα από τη σχέση μεταξύ των ατόμων της ομάδας και της ίδιας της ομάδας. Επιλέξαμε την τεχνική «παιχνίδι ρόλων» διότι ενισχύει την ενεργό συµµετοχή των εκπαιδευόµενων δίνοντας περισσότερη έµφαση στη διαδικασία παραγωγής της γνώσης και της µάθησης παρά στο τελικό αποτέλεσµα. Σελίδα 13 από 15

14 Η διαδικασία µιας δραστηριότητας που βασίζεται στο παιχνίδι ρόλων περιλαµβάνει τρία κύρια στάδια: Προετοιµασία της δραστηριότητας Εκτέλεση της δραστηριότητας Συζήτηση και αξιολόγηση της δραστηριότητας. Αυτό, το τρίτο στάδιο, έγινε με την αξιολόγηση των σεναρίων και την ανάδειξη της νικήτριας ομάδας. 5.2 Σχέση με άλλες ανοιχτές εκπαιδευτικές πρακτικές Η καινοτομία της δράσης μας έγκειται: α) στις καινοτόμες παιδαγωγικές διδακτικές μεθόδους που εφαρμόσαμε, β) στη χρήση της Τεχνολογίας και Πληροφορικής από τους μαθητές της Γ Γυμνασίου, οι οποίοι κλήθηκαν να αναζητήσουν και να οικοδομήσουν τη γνώση εργαζόμενοι συνεργατικά στην πλατφόρμα του moodle. Διασφαλίσαμε την αυτονομία σκέψης, μάθησης και δράσης των μαθητών, η οποία είναι το απώτερο ζητούμενο της γνώσης. Διαμορφώσαμε τη δραστηριότητά μας με βάση το διδακτικό συγκείμενο (learning context), την παιδαγωγική προσέγγιση (pedagogical approach) και τις ενέργειες (activities) του εκπαιδευόμενου (τύπος, τεχνική, εργαλεία, αλληλεπίδραση, ρόλους, και ανατροφοδότηση), με έμφαση στο πώς ο μαθητής θα μάθει να μαθαίνει, να ενεργεί, να ζει και να συνεργάζεται με τους άλλους. 5.3 Αξιοποίηση, Γενίκευση, Επεκτασιμότητα Η εφαρμογή του συγκεκριμένου σεναρίου απέδειξε ότι η αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών, στο πλαίσιο των νέων θεωριών μάθησης, είναι εξαιρετικά ωφέλιμη για τους μαθητές. Η χρήση των ψηφιακών μέσων και η ποικιλία των μαθησιακών δραστηριοτήτων, που εμπεριέχονταν στο σενάριό μας, βοήθησε τους μαθητές να αναπτύξουν πλήθος δεξιοτήτων. Τα ψηφιακά μέσα μπορούν να εμπλουτίσουν τη μαθησιακή διαδικασία και να κάνουν το σχολείο πιο ενδιαφέρον για τους μαθητές. Επιπλέον, βοηθούν στη συμμετοχή όλων των μαθητών, γιατί ανταποκρίνονται σε όλους τους τύπους νοημοσύνης. Το μαθησιακό αγαθό που προσφέρθηκε με αυτόν τον τρόπο, εξυπηρετούσε την ολιστική προσέγγιση της γνώσης, καθώς αναπτύχθηκε διαθεματικά. Σελίδα 14 από 15

15 Με τη δράση μας αυτή αποδείχτηκε ότι η μάθηση είναι ενεργητική διαδικασία προσωπικής νοηματοδότησης των πραγμάτων. Οι μαθητές μας, της Γ τάξης του 2ου ΠΠΓ Θεσσαλονίκης, είναι εξοικειωμένοι σε καινοτόμους τρόπους διδασκαλίας του μαθήματος των Θρησκευτικών και έτσι ήταν ευκολότερη η εξέλιξη του σεναρίου μας. Θετικό στοιχείο ήταν επίσης η δυνατότητα που παρέχει το moodle να μπορούν οι εργασίες να γίνονται και σε ασύγχρονο επίπεδο και ο επιβλέπων να μπορεί να παρακολουθεί την πρόοδο του μαθητή. Η δράση μπορεί να αναπτυχθεί από οποιοδήποτε σχολείο της χώρας. 6. Πρόσθετο υλικό που αξιοποιήθηκε Αναφέρετε τυχόν πρόσθετο υλικό που αξιοποιήθηκε. αγδιλέλης Β. & εληγιάννη Ε. (2004), Μια απόπειρα εφαρµογής του Bloom στον ψηφιακό εγγραµµατισµό, Πρακτικά 4ου Πανελλήνιου Συνεδρίου «Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση», Αθήνα, Bauman, S. (2010). Cyberbullying in a rural intermediate school: An exploratory study. The Journal of Early Adolescence, 30(6), Calvete, E., Orue, I., Estevez, A., Villard, L., & Padilla, P. (2010). Cyberbullying in adolescents: Modalities and aggressors profile. Computers in Human Behavior, 26, Campbell, M., Butler, D., & Kift, S. (2008). A school s duty to provide a safe learning environment: Does this include cyberbullying? Australia & New Zealand Journal of Law & Education, 13(2), Chisholm, J. F. (2006). Cyberspace violence against girls and adolescent females. Annals New York Academy of Sciences, 1087, Σελίδα 15 από 15