ΘΔΜΑ: ΔΝΝΟΗΑ ΤΜΒΑΗΟΤΥΟΤ ΟΡΗΜΔΝΟΤ ΥΡΟΝΟΤ ΚΑΗ ΤΓΚΡΗΖ ΜΔ ΜΗΘΩΣΟΤ ΑΟΡΗΣΟΤ ΥΡΟΝΟΤ

Transcript

1 ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΜΖΜΑ ΛΟΓΗΣΗΚΖ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΘΔΜΑ: ΔΝΝΟΗΑ ΤΜΒΑΗΟΤΥΟΤ ΟΡΗΜΔΝΟΤ ΥΡΟΝΟΤ ΚΑΗ ΤΓΚΡΗΖ ΜΔ ΜΗΘΩΣΟΤ ΑΟΡΗΣΟΤ ΥΡΟΝΟΤ ΤΠΔΤΘΤΝΖ ΚΑΘΖΓΖΣΡΗΑ ΣΟΚΣΟΤΡΗΓΟΤ ΚΩΝ/ΝΑ ΠΟΤΓΑΣΖ ΣΕΟΤΜΠΑΝΖ ΔΤΑΓΓΔΛΟ ( Α.Μ. 6691)

2 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ Δηζαγσγή ζει. 4-5 Ζ ζχκβαζε εξγαζίαο ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΠΡΩΣΟ ζει. 6-9 Σα κέξε ηεο ζχκβαζεο Α] Έλλνηα εξγνδφηε Β] Έλλνηα εξγαδνκέλνπ- Γηαθξίζεηο εξγαδνκέλσλ ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΓΔΤΣΔΡΟ ζει A] Δίδε ζρέζεσλ εξγαζίαο I) χκβαζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο ΗΗ) Γηαθξίζεηο απφ άιιεο ζπκβάζεηο 1) ζχκβαζε αλεμαξηήησλ ππεξεζηψλ 2) ζχκβαζε κίζζσζεο έξγνπ 3) ζχκβαζε νκάδαο εξγαζίαο 4) ζχκβαζε εηαηξείαο 5) ζχκβαζε εληνιήο 6) ζχκβαζε κεζηηείαο 7) ζχκβαζε καζεηείαο 8) ζχκβαζε αληηπξνζσπείαο 9) κίζζσζε πξνζνδνθφξνπ πξάγκαηνο Β] Δίδε ζπκβάζεσλ εμαξηεκέλεο εξγαζίαο 1) ζχκβαζε νξηζκέλνπ ρξφλνπ 2) ζχκβαζε ανξίζηνπ ρξφλνπ 3) ζχκβαζε εθ πεξηηξνπήο 4) ζχκβαζε κεξηθήο απαζρφιεζεο ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΣΡΗΣΟ ζει χλαςε ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο 1

3 α) Πξνυπνζέζεηο θαηάξηηζεο ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο β) Αλαγγειία πξφζιεςεο θαη γλσζηνπνίεζε ησλ φξσλ εξγαζίαο γ) Γηαηππψζεηο αζθάιηζεο ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΣΔΣΑΡΣΟ ζει Ζ ιεηηνπξγία ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο I) Τπνρξεψζεηο εξγαδφκελνπ α) ππνρξέσζε παξνρήο εξγαζίαο β) ππνρξέσζε πίζηεσο II) Τπνρξεψζεηο εξγνδφηε α) ππνρξέσζε θαηαβνιήο κηζζνχ β) ππνρξέσζε ρνξήγεζεο αδείαο γ) ππνρξέσζε πξνλνίαο ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΠΔΜΠΣΟ ζει χκβαζε νξηζκέλνπ ρξφλνπ I) Έλλνηα II) Γηαθξίζεηο i) Μηθηέο ζπκβάζεηο εξγαζίαο ii) χκβαζε έξγνπ III]Σν επηηξεπηφ ηεο χπαξμεο κηζζσηψλ κε ζχκβαζε νξηζκέλνπ ρξφλνπ IV] Πεξηπηψζεηο επηηξεπηψλ ζπκβάζεσλ νξηζκέλνπ ρξφλνπ α) θαηφπηλ επηζπκίαο ηνπ εξγαδφκελνπ β) κε ζθνπφ ηε δνθηκή ηνπ εξγαδφκελνπ γ) ν νξηζκέλνο ρξφλνο δηθαηνινγείηαη απφ ηε θχζε ή ην ζθνπφ ηεο εξγαζίαο δ) επηβάιιεηαη απφ ην λφκν V] Πεξηπηψζεηο πνπ ε ζχλαςε ζχκβαζεο νξηζκέλνπ ρξφλνπ είλαη αλεπίηξεπηε α) ν νξηζκέλνο ρξφλνο δε δηθαηνινγείηαη απφ ηε θχζε ηεο εξγαζίαο β) δηαδνρηθέο ζπκβάζεηο 2

4 VI) Λήμε ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο νξηζκέλνπ ρξφλνπ 1. κε ηελ πάξνδν ηνπ ζπκθσλεκέλνπ ρξφλνπ 2. κε θαηαγγειία ηεο ζχκβαζεο γηα ζπνπδαίν ιφγν θαη θαηαβνιή απνδεκίσζεο ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΔΚΣΟ ζει χκβαζε ανξίζηνπ ρξφλνπ I) Έλλνηα II) Λήμε ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο ανξίζηνπ ρξφλνπ κε θαηαγγειία απφ ηνλ εξγνδφηε θαη θαηαβνιή απνδεκίσζεο 1) Σξφπνη θαηαγγειίαο ( ηαθηηθή θαη άηαθηε θαηαγγειία) 2) Πξνυπνζέζεηο ηαθηηθήο θαη άηαθηεο θαηαγγειίαο i) έγγξαθν ii) θαηαβνιή απνδεκίσζεο iii) αλαγγειία απφιπζεο iv) έιιεηςε θαηάρξεζεο 3) Οκαδηθέο απνιχζεηο 4) Πεξηνξηζκνί απνιχζεσλ ζε εηδηθέο πεξηπηψζεηο III) Λχζε ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο ανξίζηνπ ρξφλνπ απφ ην κηζζσηφ IV) Ζ δπλαηφηεηα επαγγεικαηηθήο αλέιημεο ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΔΒΓΟΜΟ ζει Οη ζπκβάζεηο νξηζκέλνπ ρξφλνπ ζην ζχγρξνλν δίθαην ηεο επειημίαο α) Ζ νδεγία 1999/70/ΔΚ ηνπ πκβνπιίνπ ηεο β) πκβαζηνχρνη νξηζκέλνπ ρξφλνπ ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα- Πξνεδξηθφ δηάηαγκα 81/2003 γ) πκβαζηνχρνη νξηζκέλνπ ρξφλνπ ζηνλ δεκφζην ηνκέα- Πξνεδξηθφ δηάηαγκα 164/2004 δ) Ννκνινγία ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ζει

5 ΔΙΑΓΧΓΗ Ζ ΤΜΒΑΖ ΔΡΓΑΗΑ H εξγαζία απνηειεί εθδήισζε ηεο αλζξψπηλεο πξνζσπηθφηεηαο. Δξγαζία είλαη θάζε αλζξψπηλε δξαζηεξηφηεηα αλεμάξηεηα απφ ην είδνο ηεο. Σνχην ζεκαίλεη πσο απνηειεί εξγαζία φρη κφλν ε ζεηηθή ελέξγεηα αιιά θαη ν πεξηνξηζκφο γεληθά ηνπ ειεχζεξνπ ρξφλνπ γηα ηηο αλάγθεο ελφο άιινπ, ε ιεγφκελε εηνηκφηεηα γηα εξγαζία. Ζ εξγαζία απνβιέπεη είηε ζε πιηθφ είηε ζε πλεπκαηηθφ απνηέιεζκα πνπ κπνξεί λα ρξεζηκεχζεη ζε ηξίην πξφζσπν. Γη απηφ θαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα αθνξά ζηελ αληαιιαγή αγαζψλ κεηαμχ ησλ ζπκβαιινκέλσλ κεξψλ. Ζ έλλνηα ηεο αηνκηθήο ζχκβαζεο εξγαζίαο δίδεηαη ζην άξζξν 648 παξ.2 Α.Κ. «Με ηε ζχκβαζε εξγαζίαο ν εξγαδφκελνο έρεη ππνρξέσζε λα παξέρεη, γηα νξηζκέλν ή αφξηζην ρξφλν, ηελ εξγαζία ηνπ ζηνλ εξγνδφηε θαη απηφο λα θαηαβάιεη ην ζπκθσλεκέλν κηζζφ». Ζ ζχκβαζε εξγαζίαο απνηειεί ακθνηεξνβαξή, δηαξθή ζχκβαζε. 1 Ακθνηεξνβαξήο δηφηη ηα κέξε (εξγνδφηεο θαη εξγαδφκελνο) αλαιακβάλνπλ αληίζηνηρεο ππνρξεψζεηο θαη δηαξθήο δηφηη ηδξχνληαη επαλαιακβαλφκελεο ηαθηηθά παξνρέο θαη αληηπαξνρέο. Με ηε ζχκβαζε εξγαζίαο θαζνξίδνληαη νη φξνη εθηέιεζεο ηεο εξγαζίαο, ε θχζε, ην είδνο, ε έθηαζε απηήο, ν κηζζφο θιπ. Οη ζπκθσλνχκελνη φξνη ηζρχνπλ κφλν εθφζνλ εμαζθαιίδνπλ ζηνλ κηζζσηφ κεγαιχηεξε πξνζηαζία απφ ηε πξνβιεπφκελε ζην λφκν ή ηε ζπιινγηθή ζχκβαζε εξγαζίαο. Αιιηψο νη δηαηάμεηο ηνπ λφκνπ θαη ηεο ζπιινγηθήο ζχκβαζεο εξγαζίαο ππεξηζρχνπλ ηνπ φξσλ ηεο αηνκηθήο ζχκβαζεο εξγαζίαο. Ζ ζχκβαζε εξγαζίαο είλαη έγθπξε φηαλ ζπληξέρνπλ νη πξνυπνζέζεηο ηνπ λφκνπ. Γηαθνξεηηθά έρνπκε ηελ άθπξε ζχκβαζε εξγαζίαο, δειαδή ηελ απιή ζρέζε εξγαζίαο. Ωο ζρέζε εξγαζίαο λνείηαη ε ζρέζε πνπ 1 Καξαθαηζάλεο Γαξδίθαο, Αηνκηθό Δξγαηηθό Γίθαην, 1995, ζει.107 4

6 δεκηνπξγείηαη απφ ηελ πξαγκαηηθή απαζρφιεζε ηνπ εξγαδνκέλνπ, αλεμάξηεηα απφ ην θχξνο ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο. Αθφκα θαη ζε απηή ηελ πεξίπησζε θαη γηα φζν ρξφλν ιεηηνπξγεί ε ζρέζε εξγαζίαο εθαξκφδνληαη νη πξνζηαηεπηηθέο δηαηάμεηο ηεο εξγαηηθήο λνκνζεζίαο. Σν ζέκα πνπ αθνξά ε παξνχζα εξγαζία είλαη νη ζπκβάζεηο νξηζκέλνπ θαη ανξίζηνπ ρξφλνπ πνπ ζπλάπηνληαη κεηαμχ εξγνδφηε θαη εξγαδφκελνπ κέζα απφ ηε ζπγθξηηηθή παξνπζίαζε ηνπο. Πξνηνχ φκσο αλαθεξζνχκε ζηα θνηλά ραξαθηεξηζηηθά θαη ηηο δηαθνξέο ηνπο ζθφπηκν είλαη λα απνζαθεληζηνχλ νη έλλνηεο εξγνδφηε θαη εξγαδνκέλνπ θαη λα παξνπζηαζηνχλ ηα θπξηφηεξα είδε ζπκβάζεσλ. ηε ζπλέρεηα θξίλεηαη αλαγθαία ε αλάιπζε ηνπ ηξφπνπ ζχλαςεο ησλ αλσηέξσ ζπκβάζεσλ εξγαζίαο, ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπο θαη ηνπ ηξφπνπ ιήμεο ηνπο θαζφηη κέζα απφ απηά πξνθχπηνπλ νη νκνηφηεηεο θαη νη δηαθνξέο ηνπο. Σέινο νινθιεξψλνληαο νθείινπκε λα αζρνιεζνχκε κε ηηο ζχγρξνλεο εμειίμεηο γχξσ απφ ην ζέκα ησλ ζπκβαζηνχρσλ. 5

7 ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΠΡΧΣΟ TA ΜΔΡΗ ΣΗ ΤΜΒΑΗ Απφ ηνλ νξηζκφ ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο ζπλάγεηαη φηη ε ζπκθσλία απηή πξαγκαηνπνηείηαη κεηαμχ δχν πξνζψπσλ, ηνπ εξγνδφηε θαη ηνπ εξγαδνκέλνπ. Καησηέξσ απνζαθελίδεηαη ε έλλνηα ηφζν ηνπ εξγνδφηε φζν θαη ηνπ εξγαδφκελνπ ή αιιηψο κηζζσηνχ, φπσο ζπλεζίδεηαη λα αλαθέξεηαη ζε λνκνζεηηθά θείκελα θαη δηθαζηηθέο απνθάζεηο, ελψ θαηαγξάθνληαη θαη νη ζεκαληηθφηεξεο δηαθξίζεηο ησλ εξγαδνκέλσλ. Α) Έλλνηα ηνπ φξνπ εξγνδφηεο Ο εξγνδφηεο θαηά ηελ εξγαηηθή θαη αζθαιηζηηθή λνκνζεζία είλαη ην πξφζσπν, ην νπνίν αληιεί απφ ηε ζχκβαζε ην δηθαίσκα λα απαηηήζεη ηελ παξνρή εξγαζίαο αθφκε θαη γηα ινγαξηαζκφ ηξίηνπ πξνζψπνπ ην νπνίν νξίδεη ν εξγνδφηεο. Δίλαη δπλαηφλ λα είλαη ηφζν θπζηθφ φζν θαη λνκηθφ πξφζσπν είηε ηδησηηθνχ είηε δεκνζίνπ δηθαίνπ, αθφκα κάιηζηα θαη ην Γεκφζην. Αθφκε είλαη δπλαηφλ λα κεηαβιεζεί ην πξφζσπν ηνπ εξγνδφηε θαη ζπγθεθξηκέλα θαηά ηελ πεξίπησζε ηεο κεηαβίβαζεο ηεο επηρείξεζεο γηα νπνηνδήπνηε ιφγν. Δηδηθφηεξα ε κεηαβίβαζε απηή κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί ζαλ απνηέιεζκα πψιεζεο, θιεξνλνκηθήο δηαδνρήο, ζπγρψλεπζεο θιπ, νπφηε φια ηα δηθαηψκαηα θαη νη ππνρξεψζεηο ηνπ αξρηθνχ εξγνδφηε κεηαβηβάδνληαη θαηά θαλφλα ζην θνξέα ηεο επηρείξεζεο, ην λέν δειαδή εξγνδφηε. Καηά ζπλέπεηα θαη ηα θεθηεκέλα δηθαηψκαηα ηνπ εξγαδνκέλνπ δελ ζίγνληαη απφ ηελ αιιαγή απηή ηνπ πξνζψπνπ ηνπ εξγνδφηε. 2 2 Δπζπκηάηνπ- Πνπιάθνπ Αλη., Δξγαηηθό Γίθαην, ζει. 49 6

8 Β) Έλλνηα ηνπ φξνπ εξγαδφκελνο Ο εξγαδφκελνο είλαη ην πξφζσπν ην νπνίν αλαιακβάλεη ηελ ππνρξέσζε λα παξέρεη ηελ εξγαζία ηνπ ζηνλ εξγνδφηε ή ελδερφκελα ζε ηξίην πξφζσπν πνπ φκσο θαζνξίδεη ν εξγνδφηεο. Καη ν εξγαδφκελνο είλαη δπλαηφλ λα είλαη είηε θπζηθφ είηε λνκηθφ πξφζσπν. Δλ ηνχηνηο φηαλ πξφθεηηαη γηα λνκηθφ πξφζσπν ν λφκνο ζέηεη έλα πεξηνξηζκφ. Έρεη ηε ηθαλφηεηα γηα ζχλαςε κφλν κίζζσζεο αλεμαξηήησλ ππεξεζηψλ θαη φρη ζχκβαζεο εξγαζίαο. Δθφζνλ ππάξρεη εηδηθή ζπκθσλία ν εξγαδφκελνο ππνρξενχηαη λα παξέρεη ηελ εξγαζία ε νπνία ηαηξηάδεη ζηε επαγγεικαηηθή ηνπ εηδηθφηεηα. ηελ πεξίπησζε πνπ ε εξγαζία είλαη δηαθνξεηηθή ηεο εηδηθφηεηάο ηνπ, ηφηε δηθαηνχηαη λα ιάβεη θαη ην κηζζφ πνπ ζπλήζσο θαηαβάιιεηαη ζηελ πεξίπησζε απηή θαη ν νπνίνο ζεσξείηαη φηη ζπκθσλήζεθε ζησπεξά. 3 Πάλησο γηα λα ραξαθηεξηζζεί έλα πξφζσπν σο εξγαδφκελνο αξθεί λα έρεη ηελ ππνρξέσζε παξνρήο εξγαζίαο, έζησ θαη αλ δελ ηελ παξέρεη πξαγκαηηθά ζπλερψο. Γηαθξίζεηο εξγαδνκέλσλ πρλά δηαθξίλνληαη νη εξγαδφκελνη ζε θαηεγνξίεο κε δηάθνξα θξηηήξηα π.ρ. ηε κνξθή ηεο επηρείξεζεο ή ηνλ θιάδν απαζρφιεζεο. Ζ νπζηαζηηθφηεξε φκσο δηάθξηζε είλαη ζε ππαιιήινπο θαη εξγάηεο. χκθσλα κε ηα πνξίζκαηα ηεο λνκνινγίαο, θπξίσο κεηά ην λ.δ. 2655/1953 νη ζρεηηθνί νξηζκνί έρνπλ δηακνξθσζεί σο εμήο: Ωο ππάιιεινο θαηά ην άξζξν 1 ηνπ λ.δ.2655/1953 ζεσξείηαη «θάζε πξφζσπν πνπ απαζρνιείηαη θαηά θχξην επάγγεικα κε ακνηβή αλεμάξηεηα απφ ην ρξφλν πιεξσκήο ζε ππεξεζία ηδησηηθνχ θαηαζηήκαηνο ή γξαθείνπ ή γεληθά επηρείξεζε ή νπνηαδήπνηε εξγαζία θαη παξέρεη εξγαζία απνθιεηζηηθά ή θαηά 3 Δπζπκηάηνπ- Πνπιάθνπ Αλη., Δξγαηηθό Γίθαην, ζει.50 7

9 θχξην ραξαθηήξα κε ζσκαηηθή». Δξγαζία απνθιεηζηηθά ή θαηά θχξην ιφγν πλεπκαηηθή πξνζδίδεη ζηνλ εξγαδφκελν ηελ ηδηφηεηα ηνπ ππαιιήινπ. Ωζηφζν απηφ ην θξηηήξην δε βνεζά πάληα δηφηη νπζηαζηηθά ζε θάζε εξγαζία ελππάξρεη θαη ην ζσκαηηθφ θαη ην πλεπκαηηθφ ζηνηρείν, ψζηε λα κελ είλαη δπλαηφ λα ζηαζκηζηεί επαθξηβψο ν βαζκφο ζπκκεηνρήο ηνπ θάζε ζηνηρείνπ ζηε ζπγθεθξηκέλε εξγαζία. Έηζη γηα ην ζρεκαηηζκφ ηεο θξίζεο γηα ηελ ππαιιειηθή ηδηφηεηα ηνπ εξγαδφκελνπ ρξεζηκνπνηνχληαη θαη άιια εμσηεξηθά ζηνηρεία φπσο ε γξαθηθή εξγαζία, ε ζεσξεηηθή κφξθσζε, ε εμεηδηθεπκέλε εκπεηξία, ε αλάπηπμε πξσηνβνπιίαο θαη επζχλεο θαηά ηελ εθηέιεζε ηεο εξγαζίαο θ.α. Δηδηθφηεξα σο ηδησηηθφο ππάιιεινο ζεσξείηαη ν κηζζσηφο ν νπνίνο ζπλδέεηαη κε ηνλ εξγνδφηε κε ζρέζε ηδησηηθνί δηθαίνπ, εθφζνλ βέβαηα ην πξνέρνλ ζηνηρείν είλαη ε πλεπκαηηθή ηνπ εξγαζία, αλεμάξηεηα απφ ηνλ ηξφπν θαζνξηζκνχ ηνπ κηζζνχ. Ωο εξγάηεο ζεσξείηαη ν εξγαδφκελνο ν νπνίνο θαηά θχξην ιφγν παξέρεη ζσκαηηθή εξγαζία. Δξγάηεο δειαδή ζεσξείηαη θάζε εξγάηεο ή ηερλίηεο αλεμάξηεηα απφ ην θχιν ή ηελ ειηθία πνπ εξγάδεηαη κε κηζζφ, ακνηβή ή αληηκηζζία ζε δηεπζπληή ή ηδηνθηήηε επηρείξεζεο θαη θάζε ρεηξνηέρλεο κε κηζζφ ν νπνίνο παξέρεη ηελ πξνζσπηθή ηνπ εξγαζία. 4 Ωο ππεξέηεο ραξαθηεξίδνληαη απφ ηελ εξγαηηθή λνκνζεζία φρη κφλν νη νηθηαθνί αιιά θαη άιιεο θαηεγνξίεο εξγαδνκέλσλ, εμηζνχληαη φκσο κε ηνπο εξγάηεο. Πάλησο νη νηθηαθνί ππεξέηεο παξέρνπλ ππεξεζίεο νη νπνίεο αθνξνχλ θαηά θχξην ιφγν ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ νηθηαθψλ αλαγθψλ ηνπ εξγνδφηε. Οη δηεπζχλνληεο ππάιιεινη, απνηεινχλ κηα ηδηαίηεξε θαηεγνξία ππαιιήισλ, θαζφηη είλαη ππάιιεινη κε πςειέο ζέζεηο ζηελ επηρείξεζε, ζπλήζσο κε αλψηεξε κφξθσζε θαη ηδηαίηεξα 4 Δπζπκηάηνπ Πνπιάθνπ Αλη, Δξγαηηθό Γίθαην, 2000, ζει. 51 8

10 πξνζφληα θαη ηθαλφηεηεο, πνπ θαηέρνπλ θαίξηεο θαη ππεχζπλεο ζέζεηο ζηελ επηρείξεζε θαη αζθνχλ απνθαζηζηηθή επηξξνή ζηελ εμέιημή ηεο. Ζ ζέζε ηνπο δειαδή ππεξεζηαθά θαη νηθνλνκηθά είλαη θαηά θάπνην ηξφπν κεηαμχ ηνπ εξγνδφηε θαη ησλ ινηπψλ κηζζσηψλ, ρσξίο λα ακθηζβεηείηαη ε ηδηφηεηά ηνπο σο κηζζσηψλ. Λφγσ ησλ πςειψλ ακνηβψλ ηνπο θαη ηεο θχζεο ηνπ έξγνπ ηνπο ν λφκνο ηνπο εμαηξεί απφ ηνπο πξνζηαηεπηηθνχο πεξηνξηζκνχο γηα ηηο ψξεο εξγαζίαο, ηελ εβδνκαδηαία αλάπαπζε, ην νθηάσξν θαη ηηο απνδεκηψζεηο γηα ππεξσξηαθή απαζρφιεζε. Καηά ηα άιια εθαξκφδεηαη θαη ζε απηνχο ε ινηπή εξγαηηθή λνκνζεζία. Οη καζεηεπφκελνη, νη νπνίνη ζπλδένληαη κε ηνλ εξγνδφηε κε ζρέζε καζεηείαο- ζχκβαζε καζεηείαο, έρνπλ σο ζθνπφ λα κάζνπλ νξηζκέλε ηέρλε ή λα απνθηήζνπλ επαγγεικαηηθή εηδηθφηεηα φρη λα πξνζθέξνπλ έξγν. Γηα ην ιφγν απηφ ε ακνηβή ηνπο έρεη δεπηεξεχνπζα ζεκαζία. Οη καζεηεπφκελνη ππνρξεσηηθά ππάγνληαη ζηελ αζθάιηζε ηνπ ΗΚΑ. 5 Γηαθνξεηηθή είλαη ε πεξίπησζε θαηά ηελ νπνία ν καζεηεπφκελνο παξέρεη εξγαζία θαη ε εθκάζεζε κηαο ηέρλεο ή ε απφθηεζε επαγγεικαηηθήο εηδηθφηεηαο γίλεηαη παξεκπηπηφλησο. ηελ πεξίπησζε απηή πξφθεηηαη γηα θνηλή ζρέζε εξγαζίαο. πκπεξαζκαηηθά ελψ ε έλλνηα ηνπ φξνπ εξγνδφηεο είλαη απιή δελ ζπκβαίλεη ην ίδην θαη σο πξνο ηνλ εξγαδφκελν, σο πξνο ηνλ νπνίν γίλεηαη δηάθξηζε ζε ππάιιειν θαη εξγάηε, κε βάζε ηε θχζε ηεο εξγαζίαο ηνπ. Ηδηαίηεξε θαηεγνξία, φπσο αλαθέξζεθε, απνηεινχλ νη δηεπζπληηθνί ππάιιεινη θαη νη καζεηεπφκελνη, γηα ηνπ νπνίνπο δελ έρνπλ εθαξκνγή φιεο νη εξγαηηθέο δηαηάμεηο. 5 Καξαθαηζάλεο- Γαξδίθαο, Αηνκηθό εξγαηηθό δίθαην,1995, ζει.48 επ. 9

11 ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΓΔΤΣΔΡΟ ΔΙΓΗ ΥΔΔΧΝ ΔΡΓΑΙΑ Δξγαζία παξέρεηαη ηφζν ζηα πιαίζηα ηεο εηδηθήο ζρέζεο, ε νπνία έρεη αληηθείκελν αθξηβψο ηελ παξνρή εμαξηεκέλεο εξγαζίαο, φζν θαη ζηα πιαίζηα άιισλ δηαθνξεηηθψλ ελλφκσλ ζρέζεσλ. Δίλαη ζπλεπψο απαξαίηεην λα δηαθξηζεί ε ζρέζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο απφ άιιεο ζρέζεηο ζηηο νπνίεο επίζεο παξέρεηαη εξγαζία, φπσο ηε ζχκβαζε παξνρήο αλεμαξηήησλ ππεξεζηψλ, ηε ζχκβαζε έξγνπ θαη ηελ νκαδηθή ζχκβαζε εξγαζίαο θ.α. Απφ ηηο ζρέζεηο απηέο εξγαζίαο ην εξγαηηθφ δίθαην θαη ηελ παξνχζα εξγαζία ελδηαθέξεη κφλν ε ζχκβαζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο, δηφηη νη δηαηάμεηο ηεο εξγαηηθήο λνκνζεζίαο δελ ηζρχνπλ γηα φιεο ηηο ζπκβάζεηο εξγαζίαο αιιά κφλν γηα απηέο φπνπ πθίζηαηαη εμαξηεκέλε εξγαζία. Η) ΤΜΒΑΖ ΔΞΑΡΣΖΜΔΝΖ ΔΡΓΑΗΑ Ζ ζχκβαζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο είλαη κία ζχκβαζε κε ηελ νπνία αληαιιάζζεηαη ε παξνρή εξγαζίαο κε ηελ αληηπαξνρή ηνπ κηζζνχ. πλεπψο νπζηψδε ζπλζεηηθά ζηνηρεία ηεο είλαη δχν: ε εξγαζία θαη ν κηζζόο. πγθεθξηκέλα, γηα λα ππάξρεη εμαξηεκέλε εξγαζία πξέπεη ππνρξεσηηθά λα ππάξρεη ζπκθσλία ησλ κεξψλ φηη ην έλα απφ απηά, δειαδή ν εξγαδφκελνο ζα παξέρεη ζην άιιν, δειαδή, ζηνλ εξγνδφηε, ηελ εξγαζία ηνπ γηα νξηζκέλν ή γηα αφξηζην ρξφλν. Έηζη ε παξνρή ηεο εξγαζίαο πξέπεη λα απνηειεί ην θχξην αληηθείκελν ηεο ζχκβαζεο θαη ηε βαζηθή ππνρξέσζε ηνπ εξγαδφκελνπ. Αλ αληίζεηα ε εξγαζία παξέρεηαη ρσξίο λα ππάξρεη ππνρξέσζε αιιά κφλν π.ρ. γηα ιφγνπο θηιηθήο ή ζπγγεληθήο εμππεξέηεζεο δελ ππάξρεη ζχκβαζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο. 10

12 Γηα ηε έλλνηα ηεο ζπκβάζεσο εμαξηεκέλεο εξγαζίαο ην ζηνηρείν ηεο εμάξηεζεο είλαη επίζεο απαξαίηεην. Ζ δηάγλσζε αλ ζε κηα ζρέζε εξγαζίαο ε παξερφκελε εξγαζία είλαη εμαξηεκέλε ή φρη δελ είλαη πάληα εχθνιε. Πάλησο ζχκθσλα κε ηελ ειιεληθή επηζηήκε θαη ηε λνκνινγία ζεκαζία έρεη φηη ν εξγαδφκελνο είλαη ππνρξεσκέλνο λα ζπκκνξθψλεηαη κε ηηο νδεγίεο θαη ηηο εληνιέο ηνπ εξγνδφηε, πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ εξγαζία, θαη λα δέρεηαη ηνλ έιεγρφ ηνπ. Γειαδή ζρέζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο ππάξρεη, φηαλ ν εξγνδφηεο έρεη ην δηθαίσκα ηεο δηεχζπλζεο θαη επνπηείαο ηεο εξγαζίαο θαη θαζνξίδεη ηνλ ηφπν, ην ρξφλν, ηνλ ηξφπν θαη ηηο ινηπέο ζπλζήθεο ηεο παξνρήο ηεο, ελψ ν εξγαδφκελνο είλαη ππνρξεσκέλνο λα ζπκκνξθψλεηαη. Σν δεχηεξν απφ ηα θχξηα ζπλζεηηθά ζηνηρεία ηεο ζχκβαζεο εμαξηεκέλεο εξγαζίαο είλαη ν κηζζφο, δειαδή ε ακνηβή ηεο εξγαζίαο. Καη ηνχην ππφ ηελ έλλνηα φηη γηα λα ππάξμεη ζχκβαζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο είλαη αλαγθαίν λα ππάξρεη, εθηφο απφ ηε ζπκθσλία γηα παξνρή ηεο εξγαζίαο θαη επηπιένλ ζπκθσλία γηα ηελ θαηαβνιή κηζζνχ απφ ηνλ εξγνδφηε ζηνλ εξγαδφκελν. Ο κηζζφο απνηειεί ην αληάιιαγκα ηνπ εξγνδφηε πνπ νθείιεη ζηνλ εξγαδφκελν γηα ηελ εξγαζία πνπ ηνπ παξέρεη. Όπσο ε παξνρή εξγαζίαο απνηειεί ηελ θχξηα ζπκβαηηθή ππνρξέσζε ηνπ εξγαδφκελνπ πξνο ηνλ εξγνδφηε έηζη θαη ε παξνρή ηνπ κηζζνχ απνηειεί ηελ θχξηα ππνρξέσζε απφ ηνλ εξγνδφηε πξνο ηνλ εξγαδφκελν. Ζ ζπκθσλία γηα θαηαβνιή ηνπ κηζζνχ κπνξεί λα είλαη ξεηή ή ζησπεξή. Αθφκα δειαδή θαη αλ δελ έρεη ζπκθσλεζεί κηζζφο, πξνθνξηθά ή γξαπηά ζηε ζχκβαζε, θαη κφλν ην γεγνλφο ηεο ζπκθσλίαο γηα παξνρή εξγαζίαο απφ ηνλ εξγαδφκελν πξνο ηνλ εξγνδφηε αξθεί θαηά ην λφκν γηα λα ζεσξεζεί ζησπεξά φηη ν εξγνδφηεο πξέπεη λα θαηαβάιεη κηζζφ. 6 Έλα παξάδεηγκα πνπ θαζηζηά πην θαηαλνεηή ηελ έλλνηα ηεο εμαξηεκέλεο εξγαζίαο θαη ηε δηαρσξίδεη απφ άιιεο κνξθέο εξγαζίαο είλαη ην εμήο: Έλαο ινγηζηήο εξγάδεηαη ζε κεγάιε εηαηξεία - απνθιεηζηηθά ζε 6 Βιαζηόο Ση., Αηνκηθέο εξγαζηαθέο ζρέζεηο, 2005, ζει

13 απηή θαη ιακβάλεη κηζζφ γηα ηελ εξγαζία ηνπ απηή, ελψ ν εξγνδφηεο - εηαηξεία ηνπ θαζνξίδεη ην σξάξην θαη ηνλ ηφπν εξγαζίαο, δειαδή ηελ έδξα ηεο. ε απηή ηελ πεξίπησζε έρνπκε ζχκβαζε παξνρήο εμαξηεκέλεο εξγαζίαο. Αληίζεηα έλαο ινγηζηήο πνπ εξγάδεηαη ζην δηθφ ηνπ γξαθείν - επηρείξεζε θαη έρεη ζαλ πειάηεο κεγάιεο εηαηξείεο θαη θπζηθά πξφζσπα. Ακείβεηαη αλάινγα κε ηηο εξγαζίεο πνπ παξέρεη θαη δνπιεχεη θαζνξίδνληαο απηφο ην πξφγξακκά ηνπ. ε απηή ηελ πεξίπησζε δελ έρνπκε ζχκβαζε παξνρήο εμαξηεκέλεο εξγαζίαο, αιιά ζχκβαζε παξνρήο αλεμαξηήησλ ππεξεζηψλ. ΗΗ) ΓΗΑΚΡΗΔΗ ΑΠΟ ΑΛΛΔ ΤΜΒΑΔΗ 1) χκβαζε εξγαζίαο αλεμαξηήησλ ππεξεζηψλ χκβαζε αλεμαξηήησλ ππεξεζηψλ ππάξρεη φηαλ έλα πξφζσπν πνπ ιέγεηαη εθκηζζσηήο ππνρξενχηαη λα παξέρεη εξγαζία ζηνλ αληηζπκβαιιφκελν, πνπ ιέγεηαη κηζζσηήο, έλαληη νηθνλνκηθνχ αληαιιάγκαηνο, σο αλεμάξηεηνο επαγγεικαηίαο. ηελ ελνρηθή απηή ζχκβαζε ν εθκηζζσηήο δελ ππνβάιιεηαη ζηνλ έιεγρν θαη ηελ επνπηεία ηνπ κηζζσηή πξνο δηαπίζησζε ηεο ζπκκνξθψζεσο ηνπ πξψηνπ ζηηο νδεγίεο ηνπ δεχηεξνπ σο πξνο ηνλ ηφπν, ρξφλν θαη ηνλ ηξφπν παξνρήο ηεο εξγαζίαο ηνπ. Ο παξέρσλ δειαδή ηελ εξγαζία δηαηεξεί ηελ πξσηνβνπιία θαη ηελ ειεπζεξία λα θαζνξίδεη ν ίδηνο ηηο ζπλζήθεο ηεο εξγαζίαο ηνπ θαη ηνπο φξνπο απαζρνιήζεψο ηνπ 7. Ζ ζρέζε παξνρήο αλεμαξηήησλ ππεξεζηψλ δελ εληάζζεηαη ζην πξνζηαηεπηηθφ Δξγαηηθφ Γίθαην. Πην ζπγθεθξηκέλα, νη δηαηάμεηο ηεο εξγαηηθήο λνκνζεζίαο πεξί θαηαγγειίαο ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο, θαλνληθήο άδεηαο, ππεξσξηψλ, Κπξηαθήο θαη εβδνκαδηαίαο αλάπαπζεο, επηδνκάησλ 7 Γθνύηνο Χαξ, Ζ ζρέζε εξγαζίαο θαη νη άιιεο εξγαζηαθέο ζρέζεηο, ΓΔΝ 2001, ζει

14 ενξηψλ, δελ έρνπλ εθαξκνγή ζηε ζχκβαζε αλεμαξηήησλ ππεξεζηψλ. Έρνπλ φκσο εθαξκνγή ηα άξζξα πνπ αθνξνχλ ηελ εθηέιεζε ηεο εξγαζίαο, ηα άξζξα πνπ αθνξνχλ ηελ θαηαβνιή ηνπ κηζζνχ, ηα άξζξα πνπ αλαθέξνληαη ζηελ θαηαγγειία ηεο ζχκβαζεο. Αληίζεηα ηα άξζξα 650 θαη 676 ηνπ Αζηηθνχ Κψδηθα αθνξνχλ απνθιεηζηηθψο ηελ ελ ιφγσ ζχκβαζε. Οη κηζζσηνί κε ζχκβαζε αλεμαξηήησλ ππεξεζηψλ ππάγνληαη ζηελ αζθάιηζε ηνπ ΗΚΑ-ΔΣΑΜ ( Άξζξν 22 ηνπ Ν. 1902/1990), κφλν εθφζνλ παξέρνπλ ηηο ππεξεζίεο ηνπο απνθιεηζηηθά θαη θαηά θχξην ιφγν ζηνλ ίδην εξγνδφηε (άξζξν 1 παξ.1 εδ.α θαη β ηνπ Ν.2639/1998). Ζ ζχκβαζε παξνρήο αλεμαξηήησλ ππεξεζηψλ κπνξεί λα εκθαληζζεί είηε ππφ ηε κνξθή ζχκβαζεο νξηζκέλεο είηε αφξηζηεο δηάξθεηαο. Με ζχκβαζε αλεμαξηήησλ ππεξεζηψλ παξέρνπλ ζπλήζσο ηελ εξγαζία ηνπο νη πεξηνδεχνληεο πσιεηέο, νη ινγηζηέο πνπ δηαζέηνπλ δηθφ ηνπο γξαθείν, νη ηαηξνί πνπ δηαζέηνπλ δηθφ ηνπο ηαηξείν θιπ. 2) χκβαζε κίζζσζεο έξγνπ ηε ζχκβαζε έξγνπ ν έλαο ζπκβαιιφκελνο (εξγνιάβνο) ππνρξενχηαη, έλαληη ακνηβήο, λα πξνζπνξίζεη ζηνλ άιιν (εξγνδφηε) φρη εξγαζία, αιιά έλα νηθνλνκηθφ αγαζφ πνπ ζα παξαρζεί κε ηε ζπκβνιή ηεο εξγαζίαο, ην έξγν (άξζξν 681 ΑΚ). Ζ ζχκβαζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο δηαθξίλεηαη απφ ηε ζχκβαζε κίζζσζεο έξγνπ, δηφηη κε ηε ζχκβαζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο νη ζπκβαιιφκελνη απνβιέπνπλ ζηελ εξγαζία πνπ ζα παξέρεηαη ζε νξηζκέλν ή αφξηζην ρξφλν, ελψ κε ηε ζχκβαζε κίζζσζεο έξγνπ νη ζπκβαιιφκελνη απνβιέπνπλ ζηελ επίηεπμε ελφο απνηειέζκαηνο, ηνπ απνηειέζκαηνο ηεο εξγαζίαο. Καηά ηελ εθηέιεζε ηνπ έξγνπ δελ ππάξρεη απφ ηνλ εξγνδφηε (θχξην ηνπ έξγνπ) έιεγρνο σο πξνο ην ρξφλν, ηφπν θαη ηξφπν παξνρήο ησλ ππεξεζηψλ. Ζ ζχκβαζε κίζζσζεο έξγνπ δελ έρεη θακία ζρέζε κε ηε 13

15 ζχκβαζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο πιελ φκσο ηα πξφζσπα πνπ παξέρνπλ ηελ πξνζσπηθή ηνπο εξγαζία κε ζχκβαζε κίζζσζεο έξγνπ, θάησ απφ νξηζκέλεο πξνυπνζέζεηο, ππάγνληαη ζηελ αζθάιηζε ηνπ ΗΚΑ-ΔΣΑΜ (άξζξν 4 ηνπ λ. 1305/1982, άξζξν 1 παξ.1 θαη 2 ηνπ λ.2639/1998). Πάλησο ε ζχκβαζε έξγνπ ιήγεη απηφκαηα φηαλ ην έξγν γηα ην νπνίν έρεη ζπλαθζεί, πξαγκαηνπνηεζεί. Γελ ρξεηάδεηαη δειαδή θαηαγγειία φπσο ζηε ζχκβαζε εξγαζίαο. Γεγνλφο είλαη πάλησο πσο πνιιέο θνξέο ζηελ πξάμε είλαη δχζθνιν λα δηαπηζησζεί αλ ε εξγαζία απνηειεί άκεζν ή έκκεζν αληηθείκελν ηεο ζχκβαζεο ψζηε λα θξηζεί αλ πξφθεηηαη γηα ζχκβαζε εξγαζίαο ή γηα ζχκβαζε έξγνπ. 3) χκβαζε νκάδαο εξγαζίαο Πνιιέο θνξέο γηα ηελ εθηέιεζε κηαο εξγαζίαο νξηζκέλνπ ή ανξίζηνπ ρξφλνπ απαηηείηαη ε ζχκπξαμε πνιιψλ εξγαδνκέλσλ φπσο π.ρ κηαο νξρήζηξαο ή ελφο ζηάζνπ ή ελφο ζπλεξγείνπ ή κηαο ρνξεπηηθήο νκάδαο. Ζ ζχκβαζε εξγαζίαο θαηαξηίδεηαη ζπλήζσο κεηαμχ ηνπ εξγνδφηε θαη ηνπ αξρεγνχ ή δηαρεηξηζηή ηεο νκάδαο ή κεηαμχ ηνπ αξρεγνχ ηεο νκάδαο θαη ησλ κειψλ ηεο. Δάλ ν αξρεγφο ηεο νκάδαο π.ρ. ν δηεπζπληήο κηαο νξρήζηξαο πξνζιακβάλεη κε αηνκηθέο ζπκβάζεηο κνπζηθνχο θαη ζπγθξνηεί κηα νξρήζηξα γηα δηθφ ηνπ ινγαξηαζκφ, αλαιακβάλνληαο παξάιιεια θάζε ππνρξέσζε ζρεηηθά κε ηελ ακνηβή ηνπο, ηνλ ηξφπν, ρξφλν θαη ηφπν εξγαζίαο θαη ζηε ζπλέρεηα ζπκβάιιεηαη κε έλαλ εξγνδφηε πξνο ηνλ νπνίν ε νκάδα παξέρεη ηηο ππεξεζίεο ηεο, ηφηε πξφθεηηαη γηα ζχκβαζε κίζζσζεο έξγνπ θαη φρη παξνρή νκαδηθήο εμαξηεκέλεο εξγαζίαο. ηελ πεξίπησζε απηή σο εξγνδφηεο ππφρξενο απέλαληη ζην ΗΚΑ-ΔΣΑΜ ζεσξείηαη ν αξρεγφο ηεο νκάδαο. Αληηζέησο αλ ν αξρεγφο ηεο νκάδαο ελεξγεί γηα ινγαξηαζκφ ζπγθεθξηκέλνπ εξγνδφηε, ζπλάπηεη αηνκηθέο ζπκβάζεηο εξγαζίαο κε 14

16 ζπκθσλία λα αθνινπζνχλ νη ζπκβαιιφκελνη κηζζσηνί ηηο νδεγίεο ηνπ εξγνδφηε σο πξνο ηνλ ηξφπν, ηνλ ηφπν θαη ην ρξφλν ηεο εξγαζίαο θαη λα δέρνληαη ηνλ έιεγρν απηνχ θαη ζπκθσλείηαη φηη ν κηζζφο γηα θάζε κέινο ζα θαηαβάιιεηαη απφ ην πξντφλ ηεο νκαδηθήο παξνρήο ησλ ππεξεζηψλ ηνπο, ηφηε πξφθεηηαη γηα νκαδηθή ζχκβαζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο θαη ππφρξενο απέλαληη ζην ΗΚΑ-ΔΣΑΜ ζεσξείηαη ν εξγνδφηεο πξνο ηνλ νπνίν ε νκάδα παξέρεη ηηο ππεξεζίεο ηεο θαη φρη ν αξρεγφο ηεο νκάδαο. 4) χκβαζε εηαηξίαο Με ηε ζχκβαζε εηαηξίαο δχν ή πεξηζζφηεξνη έρνπλ ακνηβαίσο ππνρξέσζε λα επηδηψθνπλ κε θνηλέο εηζθνξέο θνηλφ ζθνπφ θαη ηδίσο νηθνλνκηθφ (άξζξν 741 ΑΚ). ηε ζχκβαζε εηαηξείαο, δειαδή, δχν ηνπιάρηζηνλ πξφζσπα ζπκθσλνχλ φηη ζα ζπκπξάηηνπλ γηα ηελ επηδίσμε νξηζκέλσλ θνηλψλ ζθνπψλ, φηη ην θαζέλα ζα εηζθέξεη θάπνην νηθνλνκηθφ αγαζφ πνπ ζα ρξεζηκνπνηείηαη απφ θνηλνχ θαη φηη ε εηζθνξά ηνπ ελφο ηνπιάρηζηνλ ζα ζπλίζηαηαη ζηελ παξνρή ηεο εξγαζίαο ηνπ ε νπνία ζα εθηειείηαη ζχκθσλα κε ηηο ζρεηηθέο θνηλέο απνθάζεηο. Παξάιιεια ζπκθσλείηαη φηη ηα ζπκβαιιφκελα πξφζσπα ζα κεηέρνπλ ηζφηηκα ζηε ιήςε ησλ απνθάζεσλ, ζηε δηαλνκή ησλ θνηλψλ θεξδψλ θαη ζηελ απνθαηάζηαζε ησλ ηπρφλ θνηλψλ δεκηψλ. Απφ απηή ηε ζχκβαζε γελλψληαη δχν επηκέξνπο ζρέζεηο: Ζ ζχκβαζε πξνζσπηθήο εηαηξία (νκφξξπζκεο, εηεξφξξπζκεο, αζηηθήο ή αθαλνχο) ε νπνία απνηειεί ηε βαζηθή ζρέζε ησλ ζπκβαιινκέλσλ πνπ ιέγνληαη εηαίξνη θαη ε ζρέζε κεηαμχ ηεο εηαηξίαο θαη ηνπ εηαίξνπ πνπ εηζθέξεη ηελ εξγαζία ηνπ, δειαδή εηαηξηθή εξγαζηαθή ζρέζε. 8 8 Γθνύηνο Χαξ., Ζ ζρέζε εξγαζίαο θαη νη άιιεο εξγαζηαθέο ζρέζεηο, ΓΔΝ, 2001, ζει

17 5) χκβαζε εληνιήο χκβαζε εληνιήο είλαη ε ελνρηθή ζχκβαζε κε ηελ νπνία ν εληνινδφρνο αλαιακβάλεη ηελ ππνρξέσζε λα δηεμάγεη, ρσξίο ακνηβή, ηελ ππφζεζε πνπ ηνπ έρεη αλαηεζεί απφ ηνλ εληνιέα (άξζξν 713 ΑΚ), ελεξγψληαο γηα ινγαξηαζκφ ηνπ εληνιέα, ηνλ νπνίν θαη εθπξνζσπεί θαηά ηελ άζθεζε ησλ θαζεθφλησλ ηνπ. Γηαθέξεη δειαδή απφ ηε ζχκβαζε εξγαζίαο γηαηί είλαη θαηά θαλφλα άκηζζε, ελψ ζηε ζχκβαζε εξγαζίαο παξέρεηαη πάληνηε κηζζφο, ν νπνίνο θαη αλ αθφκα δελ ππάξρεη ξεηή πεξί απηνχ ζπκθσλία, ζεσξείηαη φηη ζπκθσλήζεθε ζησπεξψο. Με ζχκβαζε εληνιήο παξέρνπλ ζπλήζσο ηηο ππεξεζίεο ηνπο ν δηαρεηξηζηήο ηεο πνιπθαηνηθίαο, ν εθθαζαξηζηήο νκφξξπζκεο εηαηξίαο θ.α. 9 Αζθαιψο ππάξρεη θαη ε πεξίπησζε ηεο έκκηζζεο εληνιήο. Με ζχκβαζε έκκηζζεο εληνιήο ζπλδένληαη νη δηθεγφξνη κε πάγηα αληηκηζζία, πνπ πξνζιακβάλνληαη απφ κεγάιεο επηρεηξήζεηο, ηξάπεδεο, νξγαληζκνχο γηα λα παξέρνπλ δηαξθψο ηηο λνκηθέο ηνπο ππεξεζίεο. Ζ έκκηζζε εληνιή δηθεγφξνπ είλαη κε βάζε εηδηθή δηάηαμε λφκνπ (άξζξν 22λ.723/1977) ππνρξεσηηθά ανξίζηνπ ρξφλνπ. 6) χκβαζε κεζηηείαο ηε ζχκβαζε κεζηηείαο εθείλνο πνπ ππνζρέζεθε ακνηβή ζε θάπνηνλ (ηνλ κεζίηε) γηα ηε κεζνιάβεζε ή ηελ ππφδεημε επθαηξίαο γηα ηε ζχλαςε κηαο ζχκβαζεο, έρεη ππνρξέσζε λα πιεξψζεη κφλν αλ ε ζχκβαζε θαηαξηηζηεί σο ζπλέπεηα απηήο ηεο κεζνιάβεζεο ή ππφδεημεο (άξζξν 703 ΑΚ). Γηαθέξεη δε απφ ηε ζχκβαζε εξγαζίαο, γηαηί ζηε ζχκβαζε κεζηηείαο απνβιέπνπκε ζην απνηέιεζκα ηεο ελέξγεηαο (κεζηηείαο), ελψ ζηε ζχκβαζε εξγαζίαο ζηελ παξνρή απηήο ηεο εξγαζίαο, αλεμάξηεηα απφ ηελ επίηεπμε ηνπ απνηειέζκαηνο. 9 Γθνύηνο Χαξ., Ζ ζρέζε εξγαζίαο θαη νη άιιεο εξγαζηαθέο ζρέζεηο, ΓΔΝ, 2001, ζει

18 7) χκβαζε καζεηείαο Σν θχξην ζηνηρείν ζηε ζχκβαζε καζεηείαο είλαη ε ππνρξέσζε ηνπ εξγνδφηε-ηερλίηε πξνο ηερληθή εθπαίδεπζε ηνπ καζεηεπφκελνπ θαη φρη ε εθ κέξνπο ηνπ καζεηεπφκελνπ παξνρή εξγαζίαο έλαληη κηζζνχ. Δάλ φκσο ην θχξην αληηθείκελν ηεο ζχκβαζεο είλαη ε παξνρή ηεο εξγαζίαο, παξεπηπηφλησο δε θαη ε εθκάζεζε ηέρλεο, πξφθεηηαη πεξί ζχκβαζεο εμαξηεκέλεο εξγαζίαο. 10 8) χκβαζε αληηπξνζσπείαο ηε ζχκβαζε αληηπξνζσπείαο, ν αληηπξφζσπνο δελ εμαξηάηαη απφ ηνλ εξγνδφηε, αιιά ελεξγεί ειεχζεξα, αληηπξνζσπεχνληαο ηαπηφρξνλα δηάθνξνπο εξγνδφηεο θαη γηα ινγαξηαζκφ ηνπο. 9) Μίζζσζε πξνζνδνθφξνπ πξάγκαηνο ηε κίζζσζε πξνζνδνθφξνπ πξάγκαηνο (ι.ρ. ηαμί) ν νδεγφο θαηαβάιινληαο νξηζκέλν ρξεκαηηθφ πνζφ ζηνλ ηδηνθηήηε, δηθαηνχηαη λα εθκεηαιιεχεηαη ην απηνθίλεην γηα ινγαξηαζκφ ηνπ θαη κε δηθφ ηνπ θίλδπλν, θαηά ηελ ειεχζεξε θξίζε ηνπ, ρσξίο λα ππφθεηηαη ζηνλ έιεγρν θαη ηελ επνπηεία ηνπ ηδηνθηήηε, θαζψο επίζεο θαη ρσξίο ππνρξέσζε λα ζπκκνξθψλεηαη ζηηο εληνιέο ηνπ. 10 Δπζπκηάηνπ-Πνπιάθνπ Αλη., Δξγαηηθό Γίθαην, 2000 ζει

19 Β] ΔΙΓΗ ΤΜΒΑΔΧΝ ΔΞΑΡΣΗΜΔΝΗ ΔΡΓΑΙΑ Απφ άπνςε ρξνληθήο δηάξθεηαο έρνπκε ηα εμήο είδε ζπκβάζεσλ εμαξηεκέλεο εξγαζίαο: ηε ζχκβαζε νξηζκέλνπ θαη ηε ζχκβαζε ανξίζηνπ ρξφλνπ. Οη λεφηεξεο εμειίμεηο φκσο ζηνλ ηνκέα ηεο απαζρφιεζεο καο αλαγθάδνπλ λα θάλνπκε ιφγν θαη γηα δχν αθφκα είδε ζπκβάζεσλ: ηελ ζχκβαζε εθ πεξηηξνπήο θαη ηε κεξηθή απαζρφιεζε. 1) ζύμβαζη εργαζίας οριζμένοσ τρόνοσ έρνπκε, φηαλ εξγνδφηεο θαη εξγαδφκελνο έρνπλ ζπκθσλήζεη φηη ε ζχκβαζε ζα έρεη νξηζκέλε δηάξθεηα. 2) ζύμβαζη εργαζίας αορίζηοσ τρόνοσ έρνπκε, φηαλ νη ζπκβαιιφκελνη δελ έρνπλ ζπκθσλήζεη νξηζκέλε δηάξθεηα γηα ηελ παξνρή ηεο εξγαζίαο, νχηε ε δηάξθεηα απηή ζπλάγεηαη απφ ην είδνο θαη ην ζθνπφ ηεο εξγαζίαο. Ο πξνζδηνξηζκφο ηεο δηάξθεηαο ηεο ζρέζεο εμαξηεκέλεο εξγαζίαο παξνπζηάδεη ελδηαθέξνλ θπξίσο γηαηί, αλάινγα κε ην αλ ε δηάξθεηα ηεο ζρέζεο εξγαζίαο έρεη πξνζδηνξηζηεί σο νξηζκέλνπ ή σο ανξίζηνπ ρξφλνπ, δηαθνξνπνηείηαη ν ηξφπνο θαη νη πξνυπνζέζεηο ηεο ιήμεο ηεο εξγαζηαθήο ζρέζεο θαη ηδηαίηεξα ην αλ νθείιεηαη απνδεκίσζε θαη ζε πνην χςνο ζα είλαη απηή. 3) ζύμβαζη εκ περιηροπής έρνπκε, φηαλ ε εξγαζία είηε βάζεη ηεο αηνκηθήο ζχκβαζεο, είηε απφ ηε θχζε ηεο, είηε απφ ηηο ζπλζήθεο δελ παξέρεηαη φιεο ηηο εξγάζηκεο εκέξεο ηνπ κήλα, δειαδή κπνξεί λα έρεη ελδηάκεζεο ή πεξηνδηθέο δηαθνπέο κε πιήξεο ζπκβαηηθφ εκεξήζην σξάξην. Ζ ζχκβαζε εθ πεξηηξνπήο πεξηιακβάλεηαη ζηηο ξπζκίζεηο ηνπ λ. 2639/1998. Ο εξγνδφηεο θαη ν κηζζσηφο κπνξνχλ είηε θαηά ηε ζχζηαζε ηεο ζρέζεο εξγαζίαο είηε θαηά ηε δηάξθεηα απηήο λα ζπκθσλήζνπλ εγγξάθσο πάζεο κνξθήο εθ πεξηηξνπήο εξγαζία, θαζνξίδνληαο θαη ηελ αλάινγε κηζζνδνζία βάζεη ησλ εθάζηνηε 18

20 εκεξνκηζζίσλ ή κηζζψλ πνπ ηζρχνπλ. Με ηνλ ηξφπν απηφ παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα θαζηέξσζεο κεησκέλεο εβδνκαδηαίαο ή κεληαίαο απαζρφιεζεο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο νπνίαο ν κηζζσηφο κπνξεί λα ιακβάλεη ηηο απνδνρέο πνπ αλαινγνχλ ζην ρξφλν απαζρφιεζήο ηνπ. Αληηζέησο πξνθνξηθή ζπκθσλία είλαη άθπξε. Παξάιιεια γηα λα είλαη έγθπξε ε ζπκθσλία γηα εθ πεξηηξνπήο απαζρφιεζε είλαη αλαγθαίν ε επηρείξεζε λα ιεηηνπξγεί ζπλερψο θαη λα γλσζηνπνηεζεί ε ζπκθσλία ζηελ νηθεία Δπηζεψξεζε εξγαζίαο εληφο 8 εκεξψλ απφ ηελ θαηάξηηζή ηεο. Ζ εθ πεξηηξνπήο εξγαζία εμππεξεηεί θαη εθαξκφδεηαη θπξίσο ζηηο επηρεηξήζεηο πνπ ιεηηνπξγνχλ ζπλερψο. 4) γηα ζύμβαζη μερικής απαζτόληζης θάλνπκε ιφγν, φηαλ ε εξγαζία βάζεη ηεο αηνκηθήο ζχκβαζεο εξγαζίαο παξέρεηαη γηα κηθξφηεξα ρξνληθά δηαζηήκαηα ηεο εκέξαο ή ηεο εβδνκάδαο, δειαδή κε αξηζκφ σξψλ εκεξήζηαο απαζρφιεζεο κηθξφηεξν απφ απηφ ηεο πιήξνπο απαζρφιεζεο (Δγθ.Τπ.Δξγ 2432/1999). Ο ζεζκφο ηεο κεξηθήο απαζρφιεζεο ξπζκίδεηαη θπξίσο απφ ηηο δηαηάμεηο ηνπ λ.1892/1990 φπσο ηξνπνπνηήζεθε απφ ην λ. 2639/1998. Ζ ζπκθσλία γηα κεξηθή απαζρφιεζε, εκεξήζηα ή εβδνκαδηαία, γίλεηαη κε έγγξαθε ζχκβαζε (άξζξν 38 παξ.1 θαη 3 ηνπ λ.1892/1990). Ζ ζχκβαζε απηή πξέπεη λα γλσζηνπνηεζεί κέζα ζε δεθαπέληε κέξεο απφ ηελ θαηάξηηζή ηεο ζηελ Δπηζεψξεζε Δξγαζίαο. Ο εξγνδφηεο δελ κπνξεί λα θαηαγγείιεη ηε ζχκβαζε εξγαζίαο γηα ην φηη ν εξγαδφκελνο αξλείηαη λα δερηεί κεησκέλε εκεξήζηα ή εβδνκαδηαία απαζρφιεζε. (άξζξν 38 παξ.2). Αθφκε, ν κεξηθψο απαζρνινχκελνο κηζζσηφο έρεη πξνηεξαηφηεηα πξφζιεςεο ζε ζέζε πιήξνπο απαζρφιεζεο ζηελ ίδηα επηρείξεζε ( άξζξν 38 παξ.6). Παξάιιεια, νη απνδνρέο ησλ κεξηθψο απαζρνινχκελσλ δελ κπνξεί λα είλαη θαηψηεξεο απφ απηέο πνπ πξνβιέπνληαη γηα ηνπο απαζρνινχκελνπο κε θαλνληθφ σξάξην γηα ηελ ίδηα εξγαζία, ζπλαδέιθνπο ηνπο θαη αληηζηνηρνχλ ζηηο ψξεο κεξηθήο απαζρφιεζεο 19

21 (άξζξν 38 παξ.3 θαη 6). 11 Καηά ηα ινηπά εθαξκφδνληαη γηα ηνπο κεξηθψο απαζρνινχκελνπο νη δηαηάμεηο ηεο εξγαηηθήο λνκνζεζίαο. Ύζηεξα απφ φζα πξνεγήζεθαλ πξνθχπηεη ην ζπκπέξαζκα πσο δελ πξέπεη λα ζπγρέεηαη ε ζχκβαζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο, ζχκθσλα κε ηελ νπνία ν εξγαδφκελνο παξέρεη ηελ εξγαζία ηνπ ζηνλ εξγνδφηε ελεξγψληαο ππφ ηελ επνπηεία θαη ηηο εληνιέο ηνπ κε αληηθαηαβνιή κηζζνχ, κε θάπνηεο άιιεο ζπκβάζεηο φπσο ε κίζζσζε έξγνπ, ε ζχκβαζε αλεμαξηήησλ ππεξεζηψλ, εηαηξία, ε κεζηηεία θιπ, νη νπνίεο έρνπλ απιά θάπνηα θνηλά ζηνηρεία κε απηή. Δπηκέξνπο πάλησο κνξθέο ηεο ζχκβαζεο εμαξηεκέλεο εξγαζίαο είλαη ε ζχκβαζε νξηζκέλνπ θαη ανξίζηνπ ρξφλνπ, ελψ ε ζχκβαζε κεξηθήο απαζρφιεζεο θαη ε εθ πεξηηξνπήο εξγαζία απνηεινχλ λεφηεξεο κνξθέο ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο ζηηο νπνίεο δελ εθαξκφδεηαη σξάξην πιήξνπο απαζρφιεζεο. 11 Πξαθηηθόο νδεγόο εξγαηηθώλ θαη αζθαιηζηηθώλ ζεκάησλ, ζει

22 ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΣΡΙΣΟ ΤΝΑΦΗ ΣΗ ΤΜΒΑΗ ΔΡΓΑΙΑ Ζ ζχκβαζε εξγαζίαο, φπσο θαη θάζε ζχκβαζε, ζπλάπηεηαη λφκηκα εθφζνλ ζπληξέρνπλ θάπνηεο πξνυπνζέζεηο θαη ηεξεζνχλ νξηζκέλεο δηαηππψζεηο. Οη πξνυπνζέζεηο θαη δηαηππψζεηο απηέο αλαιχνληαη παξαθάησ. α) Πξνυπνζέζεηο θαηάξηηζεο ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο Γηα ηελ έγθπξε θαηάξηηζε αηνκηθήο ζπκβάζεσο εξγαζίαο απαηηνχληαη νη πξνυπνζέζεηο γηα ηελ θαηάξηηζε θάζε ζπκβάζεσο θαηά ην αζηηθφ δίθαην. Απαηηείηαη δειαδή ηθαλφηεηα γηα δηθαηνπξαμία (άξζξα 127, 136 ΑΚ), γλήζηα βνχιεζε γηα ζχλαςε ηεο ζχκβαζεο, πξαγκαηηθέο θαη ζνβαξέο δειψζεηο βνπιήζεσο θαη φρη εηθνληθέο (άξζξν 138 ΑΚ), ζεκηηφ θαη ζχλλνκν πεξηερφκελν ηεο ζπκθσλίαο. Δπνκέλσο νη αλήιηθνη πνπ δελ έρνπλ ζπκπιεξψζεη ην δέθαην πέκπην έηνο θαη απηνί πνπ βξίζθνληαη ζε ςπρηθή ή δηαλνεηηθή δηαηαξαρή δελ ζπλάπηνπλ έγθπξα ζχκβαζε εξγαζίαο. Ζ ζχκβαζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο, είηε είλαη νξηζκέλνπ είηε είλαη ανξίζηνπ ρξφλνπ, ζπλάπηεηαη ειεχζεξα θαη άηππα. Γελ απαηηείηαη δειαδή γξαπηή ζπκθσλία θαη ππνγξαθή απηήο, αιιά είλαη δπλαηφλ λα θαηαξηηζζεί ξεηά ή ζησπεξά, πξνθνξηθά ή γξαπηά. Ο έγγξαθνο ηχπνο δειαδή δελ είλαη ζπζηαηηθφ ζηνηρείν γηα ηε ζχκβαζε εξγαζίαο παξά κφλν απνδεηθηηθφ. Κξίλεηαη φκσο ζθφπηκν θαη ζηελ πξάμε ζπλεζίδεηαη λα θαηαξηίδεηαη γξαπηά, γηα λα απνθεχγνληαη δηελέμεηο θαη άζθνπνη δηθαζηηθνί αγψλεο. Δμαίξεζε ζηα παξαπάλσ απνηειεί ε θαηάξηηζε ζχκβαζεο εξγαζίαο κε ην Γεκφζην ή ΝΠΓΓ, φπνπ είλαη απαξαίηεηνο ν έγγξαθνο ηχπνο. ε εηδηθέο πεξηπηψζεηο απαηηνχληαη θαη νξηζκέλνη πξφζζεηνη φξνη γηα ην θχξνο ηεο ζπκβάζεσο, νη νπνίνη αλ ιείπνπλ θαζηζηνχλ ηε ζχκβαζε άθπξε. 21

23 Έηζη ρξεηάδεηαη γηα ηε ζχκβαζε εξγαζίαο αιινδαπνχ εηδηθή κλεία ηνπ Τπνπξγείνπ Δξγαζίαο (λ.1975/1991) κε εμαίξεζε ησλ ππεθφσλ θξαηψλ κειψλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, γηα ηηο ζπκβάζεηο εξγαζίαο ρεηξηζηψλ νξηζκέλσλ κεραλεκάησλ νξηζκέλε άδεηα ή πηπρίν, γηα παξνρή εξγαζίαο ζε εζηηαηφξηα, δαραξνπιαζηεία θ.α. βηβιηάξην πγείαο πεξηνδηθά ζεσξνχκελν ( απνθ. Τπνπξγνχ Τγείαο θαη Πξφλνηαο 8577/1983). 12 β) Αλαγγειία πξφζιεςεο θαη γλσζηνπνίεζε ησλ φξσλ εξγαζίαο Μεηά ηελ θαηάξηηζε ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο ν εξγνδφηεο πξέπεη λα απεπζπλζεί ζηνλ ΟΑΔΓ ηεο πεξηνρήο ηνπ γηα λα ππνβάιεη ηελ αλαγγειία πξφζιεςεο ηνπ κηζζσηνχ. Αθφκα, βάζεη ηνπ πξνεδξηθνχ δηαηάγκαηνο 156/1994 ν εξγνδφηεο ππνρξενχηαη λα γλσζηνπνηεί εγγξάθσο ζηνλ εξγαδφκελν ηνπο βαζηθνχο φξνπο ηεο ζρέζεο εξγαζίαο. Ζ ππνρξέσζε ηζρχεη πξνο φινπο ηνπο εξγαδφκελνπο κε ζρέζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο (νξηζκέλνπ ή ανξίζηνπ ρξφλνπ, κεξηθήο ή επνρηαθήο απαζρφιεζεο θιπ), εθηφο απηψλ πνπ ν ζπλνιηθφο ρξφλνο απαζρφιεζεο δελ ππεξβαίλεη ηνλ 1 κήλα. Ζ έγγξαθε γλσζηνπνίεζε ησλ φξσλ ηεο ζχκβαζεο πεξηιακβάλεη ηνπο πην βαζηθνχο φξνπο ηεο εξγαζίαο: ηα ζηνηρεία ηαπηφηεηαο ησλ ζπκβαιιφκελσλ ηνλ ηφπν παξνρήο ηεο εξγαζίαο θαη ηελ έδξα ηεο επηρείξεζεο ηε ζέζε ή θαη εηδηθφηεηά ηνπ εξγαδφκελνπ, ηελ θαηεγνξία ηεο απαζρφιεζεο θαη ην αληηθείκελν εξγαζίαο ηνπ. ηελ εκεξνκελία έλαξμεο ηεο ζχκβαζεο θαη ηε δηάξθεηά ηεο ηε δηάξθεηα ηεο άδεηαο κε απνδνρέο πνπ δηθαηνχηαη ν εξγαδφκελνο θαζψο θαη ηνλ ηξφπν θαη ρξφλν ιήςεο ηεο. ην χςνο ηεο απνδεκίσζεο πνπ νθείιεηαη θαη ηηο πξνζεζκίεο πνπ πξέπεη λα ηεξνχλ εξγαδφκελνο θαη εξγνδφηεο ζε πεξίπησζε ιχζεο ηεο ζρέζεο εξγαζίαο κε θαηαγγειία ηηο απνδνρέο ηνπ εξγαδφκελνπ θαη ην ρξφλν θαηαβνιήο 12 Καξαθαηζάλεο Γαξδίθαο, Αηνκηθό Δξγαηηθό Γίθαην, 1995, ζει

24 ηνπο ην σξάξην εξγαζίαο (Σα ηειεπηαία 4 ζεκεία κπνξεί λα πξνζδηνξίδνληαη κε παξαπνκπή ζηηο ηζρχνπζεο δηαηάμεηο ηεο Δξγαηηθήο Ννκνζεζίαο) αλαθνξά ηεο Δ πνπ έρεη εθαξκνγή θαη θαζνξίδεη ηνπο ειάρηζηνπο φξνπο ακνηβήο θαη εξγαζίαο Παξάιεηςε ηνπ εξγνδφηε λα ρνξεγήζεη ζηνλ εξγαδφκελν ην έγγξαθν ελεκέξσζεο δελ ζπλεπάγεηαη αθπξφηεηα ηεο ζχκβαζεο. Πξνβιέπεηαη φκσο πξφζηηκν ζε βάξνο ηνπ εξγνδφηε απφ ηελ Δπηζεψξεζε Δξγαζίαο. Πξνθαλψο ζθνπφο ηνπ π.δ. 156/1994 είλαη ε εγθαζίδξπζε θιίκαηνο αζθάιεηαο θαη εκπηζηνζχλεο κεηαμχ εξγνδφηε θαη εξγαδνκέλνπ γηα ηνπ φξνπο πνπ ζα δηέπνπλ ηελ εξγαζηαθή ηνπο ζρέζε. Δηδηθή κλεία γηα ηνλ ηξφπν θαηάξηηζεο ζχκβαζεο αλεμαξηήησλ ππεξεζηψλ ή έξγνπ θάλεη ν λφκνο 2639/1998. «Ζ κεηαμχ εξγνδφηε θαη απαζρνινχκελνπ ζπκθσλία γηα παξνρή ππεξεζηψλ ή έξγνπ γηα νξηζκέλν ή αφξηζην ρξφλν, ηδίσο ζηηο πεξηπηψζεηο ακνηβήο θαηά κνλάδα εξγαζίαο, ηειεξγαζίαο, θαη νίθνλ απαζρφιεζεο, ηεθκαίξεηαη φηη δελ πξνθχπηεη ζχκβαζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο, εθφζνλ ε ζπκθσλία απηή θαηαξηίδεηαη εγγξάθσο θαη γλσζηνπνηείηαη κέζα ζε δεθαπέληε κέξεο ζηελ νηθεία Δπηζεψξεζε εξγαζίαο( άξζξν 1 παξ.1 εδ.α ηνπ λφκνπ 2639/1998). Σν ηεθκήξην απηφ δελ ηζρχεη αλ ν απαζρνινχκελνο πξνζθέξεη ηελ εξγαζία ηνπ απνθιεηζηηθά ή θαηά θχξην ιφγν ζηνλ ίδην εξγνδφηε.( άξζξν 1 παξ.1 εδ.β ηνπ λφκνπ 2639/1998)». Σνχην ζεκαίλεη πσο ε ζπκθσλία κεηαμχ εξγνδφηε θαη αζθαιηζκέλνπ γηα παξνρή ππεξεζηψλ ή έξγνπ ζε πεξηζζφηεξνπο ηνπο ελφο εξγνδφηεο, ζα πξέπεη λα θαηαξηίδεηαη εγγξάθσο θαη λα γλσζηνπνηείηαη ζηελ νηθεία επηζεψξεζε εξγαζίαο κέζα ζε δέθα πέληε κέξεο. Γηαθνξεηηθά αλ ν κηζζσηφο απαζρνιείηαη απνθιεηζηηθά ή θαηά θχξην ιφγν ζηνλ ίδην εξγνδφηε, ή ν εξγνδφηεο παξαιείςεη λα γλσζηνπνηήζεη ηε ζχκβαζε ππεξεζηψλ ή έξγνπ ζηελ επηζεψξεζε εξγαζίαο κέζα ζηελ ηαζζφκελε πξνζεζκία ησλ δεθαπέληε εκεξψλ, ηφηε ζεσξείηαη φηη ν εξγαδφκελνο δελ παξέρεη αλεμάξηεηεο ππεξεζίεο αιιά εμαξηεκέλε εξγαζία. 23

25 Βέβαηα ν απαζρνινχκελνο κπνξεί λα αλαηξέςεη ην παξαπάλσ ηεθκήξην θαη λα απνδείμεη ζηα δηθαζηήξηα πσο παξφηη ππάξρεη έγγξαθε ζπκθσλία γηα παξνρή ππεξεζηψλ ή έξγνπ, γλσζηνπνηεκέλε ζηελ επηζεψξεζε εξγαζίαο, ζηελ νπζία εθηειεί ηελ εξγαζία ηνπ θαηά ηέηνην ηξφπν ψζηε λα πξφθεηηαη γηα εμαξηεκέλε εξγαζία. γ) Γηαηππψζεηο ηεο αζθάιηζεο Παξάιιεια, νη εξγαδφκελνη πνπ παξέρνπλ ηελ εξγαζία ηνπο κε ζρέζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο ηδησηηθνχ δηθαίνπ ππάγνληαη ππνρξεσηηθά ζηελ αζθάιηζε ηνπ ΗΚΑ, ζχκθσλα κε ην λφκν 6298/1934. Γελ ππάγνληαη ζηελ αζθάιηζε ηνπ ΗΚΑ νη κφληκνη δεκφζηνη ππάιιεινη, νη κηζζσηνί πνπ ππάγνληαη ζηελ αζθάιηζε άιισλ ηακείσλ, νη ηεξσκέλνη θαη νη αιινδαπνί πνπ απαζρνινχληαη πξφζθαηξα ζηελ Διιάδα. Όινη γεληθά νη εξγνδφηεο έρνπλ απφ ην λφκν ππνρξέσζε, θαηαξρήλ λα αζθαιίζνπλ εγθαίξσο ζην ΗΚΑ ην πξνζσπηθφ πνπ απαζρνινχλ ζηηο επηρεηξήζεηο ηνπο θαη ζηε ζπλέρεηα λα θαηαβάιινπλ θαλνληθά θαη εκπξφζεζκα ηηο αζθαιηζηηθέο εηζθνξέο. Γηα ην ζθνπφ απηφ θάζε εξγνδφηεο πνπ πξνηίζεηαη λα πξνζιάβεη θαη λα απαζρνιήζεη πξνζσπηθφ ζε εξγαζία πνπ αζθαιίδεηαη ζην ΗΚΑ, νθείιεη λα δεηήζεη απφ ην ππνθαηάζηεκα ηνπ Ηδξχκαηνο ζην νπνίν ππάγεηαη ε επηρείξεζε, ηελ εγγξαθή ηνπ ζην κεηξψν ησλ εξγνδνηψλ θαη ηε ρνξήγεζε ησλ απαξαίηεησλ εληχπσλ, δειαδή βηβιίνπ αγνξάο ελζήκσλ θαη κηζζνινγίνπ ηα νπνία είλαη ππνρξεσηηθά. ην βηβιίν αγνξάο ελζήκσλ πξέπεη λα αλαγξάθεη ηα έλζεκα πνπ αγνξάδεη γηα ηα πξφζσπα πνπ απαζρνιεί ηηο εκέξεο εξγαζίαο θαζελφο, ηηο απνδνρέο πνπ θαηέβαιε θαη ηηο αζθαιηζηηθέο εηζθνξέο πνπ αληηζηνηρνχλ ζε απηέο Δπζπκηάηνπ Πνπιάθνπ Αλη., Δξγαηηθό Γίθαην, 2000, ζει

26 Δμάιινπ, θάζε πξφζσπν πνπ απαζρνιείηαη ή πξφθεηηαη λα απαζρνιεζεί κε ζρέζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο πνπ ππάγεηαη ζηελ αζθάιηζε ηνπ ΗΚΑ, ππνρξενχηαη λα εγγξαθεί ζηα Μεηξψα Αζθαιηζκέλσλ απηνχ. Οθείιεη επνκέλσο λα πξνζέιζεη ζην Τπνθαηάζηεκα ηεο πεξηνρήο ηνπ ηφπνπ εξγαζίαο ηνπ ή θαηνηθίαο θαη λα ζπκπιεξψζεη εηδηθφ έληππν (Αίηεζε Απνγξαθήο Αζθαιηζκέλνπ), πνπ ρνξεγείηαη απφ ηελ ππεξεζία. Δπίζεο νη εξγνδφηεο πνπ απαζρνινχλ πξνζσπηθφ ππαγφκελν ζηελ αζθάιηζε ηνπ ΗΚΑ έρνπλ ηελ ππνρξέσζε λα ηνπο ππνδείμνπλ λα ππνβάιινπλ έγθαηξα ζηελ αξκφδηα ππεξεζία ηνπ Ηδξχκαηνο ηε ζρεηηθή αίηεζε απνγξαθήο. Ζ αίηεζε απηή πεξηέρεη πιήξε ζηνηρεία ζρεηηθά κε ηελ πξνζσπηθή θαη ππεξεζηαθή ηνπ θαηάζηαζε, ππνγξάθεηαη απφ ηνλ εξγαδφκελν θαη ππνβάιιεηαη καδί κε ηα απαηηνχκελα ζε θάζε πεξίπησζε δηθαηνινγεηηθά. ηε ζπλέρεηα απνδίδεηαη ζηνλ αζθαιηζκέλν αξηζκφο κεηξψνπ θαη ηνπ ρνξεγείηαη ζρεηηθή «βεβαίσζε απνγξαθήο». 14 Με βάζε ηε δήισζε απηή εθδίδεηαη ην αζθαιηζηηθφ ηνπ βηβιηάξην, ζην νπνίν επηθνιινχληαη ηα έλζεκα. Με ηνλ ηξφπν απηφ ν εξγαδφκελνο απνθηά ηελ ηδηφηεηα ηνπ αζθαιηζκέλνπ θαη έρεη δηθαίσκα γηα ιήςε αζθαιηζηηθψλ παξνρψλ. Ωο ζπκπέξαζκα πξέπεη λα ζεκεησζεί πσο φιεο νη παξαπάλσ πξνυπνζέζεηο θαη δηαηππψζεηο γηα ηε ζχλαςε ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο ζθνπφ έρνπλ λα απνηξέςνπλ ηελ εηθνληθή ή αλαζθάιηζηε εξγαζία, ηελ εξγαζία αλειίθσλ θαη αλζξψπσλ πνπ πάζρνπλ απφ ζνβαξά πλεπκαηηθά λνζήκαηα. 14 Λαλαξάο Κ., Ζ αζθάιηζε ζην ΗΚΑ, 2006, ζει

27 ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΣΔΣΑΡΣΟ Η ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΑ ΣΗ ΤΜΒΑΗ ΔΡΓΑΙΑ Σε ζχλαςε ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο ηελ αθνινπζεί ε έληαμε ηνπ κηζζσηνχ ζηελ επηρείξεζε θαη ε αλάιεςε εξγαζίαο. Καηά ηε ιεηηνπξγία ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο επέξρνληαη ηφζν γηα ηνλ εξγνδφηε φζν θαη γηα ηνλ εξγαδφκελν δηθαηψκαηα θαη ππνρξεψζεηο πνπ πξνβιέπνληαη ζηνλ Αζηηθφ Κψδηθα ( ΑΚ) θαη ζηελ εξγαηηθή λνκνζεζία θαη αθνξνχλ θπξίσο ηνπο φξνπο εξγαζίαο. Ζ δηαζθάιηζε ησλ δηθαησκάησλ θαη ε ηήξεζε ησλ ππνρξεψζεσλ είλαη αλαγθαία γηα ηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία ηεο εξγαζηαθήο ζρέζεο. Θα πξέπεη λα ζεκεησζεί πσο ην είδνο ηεο ζχκβαζεο εμαξηεκέλεο εξγαζίαο, αλ δειαδή πξφθεηηαη γηα ζχκβαζε ανξίζηνπ ή νξηζκέλνπ ρξφλνπ, γηα κεξηθή ή εθ πεξηηξνπήο απαζρφιεζε δελ δηαθνξνπνηεί ηνπο βαζηθνχο θαλφλεο ιεηηνπξγίαο ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο. πλαθφινπζα θαη ελ πξνθεηκέλσ, ν εξγνδφηεο έρεη ηηο ίδηεο ππνρξεψζεηο απέλαληη ζηνλ εξγαδφκελν θαη ν εξγαδφκελνο ηηο ίδηεο ππνρξεψζεηο απέλαληη ζηνλ εξγνδφηε, είηε ηνπο ζπλδέεη ζχκβαζε νξηζκέλνπ ρξφλνπ είηε ηνπο ζπλδέεη ζχκβαζε ανξίζηνπ ρξφλνπ. Σνχην ζπληζηά θαη κηα βαζηθή νκνηφηεηα ησλ ζπκβαζηνχρσλ νξηζκέλνπ θαη ανξίζηνπ ρξφλνπ. I) ΤΠΟΥΡΔΩΔΗ ΔΡΓΑΕΟΜΔΝΟΤ α) Τπνρξέσζε παξνρήο εξγαζίαο Ζ θχξηα ππνρξέσζε ηνπ κηζζσηνχ, είηε είλαη ζπκβαζηνχρνο νξηζκέλνπ είηε ανξίζηνπ ρξφλνπ είλαη ε παξνρή εξγαζίαο. Ο κηζζσηφο εθπιεξψλεη ηελ ππνρξέσζε παξνρήο εξγαζίαο, φηαλ πξνζθέξεη ηελ εξγαζηαθή ηνπ δχλακε ζηνλ ηόπν θαη ηνλ ρξόλν πνπ πξέπεη, θαηά ηνλ ηξόπν θαη ην είδνο πνπ νθείιεηαη. Αλ ν εξγνδφηεο δελ ρξεζηκνπνηεί ζσζηά ηελ 26

28 πξνζθεξφκελε εξγαζία θαζφιν ην ρξφλν πνπ είλαη ζηε δηάζεζή ηνπ δελ επεξεάδεηαη ε ζέζε ηνπ κηζζσηνχ. Αξθεί γηα ην κηζζσηφ φηη είλαη ζηε δηάζεζε ηνπ εξγνδφηε ην ρξνληθφ δηάζηεκα πνπ νθείιεη θαη έρεη ζε εγξήγνξζε ηηο πλεπκαηηθέο θαη ζσκαηηθέο ηνπ δπλάκεηο. Πξνζσπηθή θύζε ηεο ζρέζεο εξγαζίαο χκθσλα κε ην άξζξν 651 ηνπ Α.Κ, «αλ δελ πξνθχπηεη θάηη άιιν απφ ηε ζπκθσλία ή απφ ηηο πεξηζηάζεηο, ν εξγαδφκελνο νθείιεη λα εθηειέζεη ηελ εξγαζία απηνπξνζψπσο θαη ε αμίσζε ηνπ εξγνδφηε γηα παξνρή ηεο εξγαζίαο απφ ην κηζζσηφ είλαη ακεηαβίβαζηε». Ο κηζζσηφο δειαδή θαηαξρήλ είλαη ππνρξεσκέλνο λα παξέρεη ηηο ππεξεζίεο ηνπ κφλν ζηνλ εξγνδφηε κε ηνλ νπνίν έρεη ζπκβιεζεί. πλαθφινπζα, δελ δηθαηνχηαη νχηε ππνρξενχηαη λα ππνθαηαζηήζεη άιινλ ζηε ζέζε ηνπ, φηαλ γηα νπνηνδήπνηε ιφγν δελ κπνξεί λα εξγαζηεί ν ίδηνο. Ο εξγνδφηεο δελ κπνξεί κνλνκεξψο λα ηνλ ππνρξεψζεη λα πξνζθέξεη ηελ εξγαζία ηνπ ζε ηξίην. Κάηη ηέηνην φκσο είλαη δπλαηφ λα ζπκβεί κε αξρηθή ή κεηαγελέζηεξε ζπκθσλία εξγνδφηε εξγαδνκέλνπ. Δίλαη δπλαηφλ δειαδή λα ζπκθσλεζεί κεηαμχ ησλ κεξψλ «ν δαλεηζκφο» ηνπ εξγαδνκέλνπ, ε πξνζσξηλή δειαδή παξαρψξεζή ηνπ ζε άιιν εξγνδφηε. ηελ πεξίπησζε απηή ν εξγνδφηεο πνπ δαλείδεη ην κηζζσηφ εμαθνινπζεί λα έρεη ππνρξέσζε λα ηνπ θαηαβάιιεη ην κηζζφ, ν κηζζσηφο φκσο γηα φζν δηάζηεκα παξέρεη ηελ εξγαζία ηνπ ζην ηξίην εξγνδφηε ππφθεηηαη ζην δηεπζπληηθφ ηνπ δηθαίσκα ηνπ ηξίηνπ εξγνδφηε. Γηαθνξεηηθή είλαη ε πεξίπησζε «κεηαβνιήο ηνπ πξνζψπνπ ηνπ εξγνδφηε» ιφγσ κεηαβίβαζεο ηεο επηρείξεζεο. Σφηε ν εξγαδφκελνο έρεη ππνρξέσζε λα ζπλερίζεη λα παξέρεη ηελ εξγαζία ηνπ ζηνλ λέν εξγνδφηε κε βάζε ηελ πθηζηάκελε ζχκβαζε εξγαζίαο. 15 Τόπνο παξνρήο εξγαζίαο Ο εξγαδφκελνο έρεη ππνρξέσζε λα παξέρεη ηελ εξγαζία ηνπ ζηνλ ηφπν πνπ ηνπ ππνδεηθλχεη ν εξγνδφηεο, βάζεη ηνπ δηεπζπληηθνχ ηνπ δηθαηψκαηνο. Δθφζνλ ινηπφλ ν εξγνδφηεο δηθαηνχηαη λα θαζνξίδεη ηνλ ηφπν εξγαζίαο 15 Καξαθαηζάλεο Γαξδίθαο, Αηνκηθό Δξγαηηθό Γίθαην, 1996 ζει 175 επ. 27

29 ηνπ κηζζσηνχ, δηθαηνχηαη βάζεη ηνπ δηεπζπληηθνχ ηνπ δηθαηψκαηνο θαη γηα ηελ θαιχηεξε νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ηεο επηρείξεζήο ηνπ, λα κεηαβάιιεη ηνλ ηφπν θαη λα κεηαζέζεη ην κηζζσηφ. Σν δηθαίσκα απηφ ηνπ εξγνδφηε κπνξεί λα απνθιεηζηεί κε εηδηθή δηάηαμε λφκνπ, ή κε αληίζεην φξν ζηελ αηνκηθή ζχκβαζε. Δπηπιένλ δελ πξέπεη λα αζθείηαη θαηαρξεζηηθά. Ο εξγνδφηεο πξέπεη λα ιακβάλεη ππφςελ ηνπ ην καθξνρξφλην ηεο παξακνλήο ηνπ εξγαδνκέλνπ ζε νξηζκέλν ηφπν, ηηο αηνκηθέο θαη νηθνγελεηαθέο αλάγθεο ή ππνρξεψζεηο ηνπ θαη ηε δπλαηφηεηα κεηάζεζεο λεφηεξσλ ζε ειηθία θαη ππεξεζία ππαιιήισλ, νη νπνίνη κε ίδηα θαηά ηα ινηπά πξνζφληα πξέπεη λα πξνηηκψληαη γηα ηε κεηάζεζε. ( βι. απφθαζε Αξείνπ Πάγνπ 1333/2002). Χξόλνο παξνρήο εξγαζίαο Ζ παξνρή ηεο εξγαζίαο απφ ηνλ εξγαδφκελν πξέπεη λα γίλεηαη κέζα ζε θάπνηα ρξνληθά φξηα, ηα νπνία αζθαιψο δελ ζέηνπλ ζε θίλδπλν ηε ζσκαηηθή, πλεπκαηηθή θαη ςπρηθή πγεία ηνπ αηφκνπ. Ωο σξάξην εξγαζίαο ζεσξείηαη ν αξηζκφο σξψλ, κέζα ζε κηα εκέξα ή κηα εβδνκάδα, θαηά ηνλ νπνίν ν εξγαδφκελνο είλαη παξψλ ζην ρψξν εξγαζίαο ηνπ, ζηε δηάζεζε ηνπ εξγνδφηε, ρσξίο λα είλαη απαξαίηεην λα θάλεη ν εξγνδφηεο ρξήζε ηεο εξγαζίαο ηνπ. Δίλαη, επνκέλσο, αδηάθνξν πφζε απφ ηελ εξγαζία ηνπ κηζζσηνχ αμηνπνηεί ν εξγνδφηεο. Ζ δηάξθεηα ηεο παξνρήο ηεο εξγαζίαο κπνξεί λα νξίδεηαη είηε απφ ην λφκν (λφκηκν σξάξην), είηε θαη απφ ηελ αηνκηθή ζχκβαζε κε ηνλ εξγνδφηε (ζπκβαηηθφ σξάξην). ε θάζε πεξίπησζε φκσο ην ζπκβαηηθφ σξάξην δελ πξέπεη λα ππεξβαίλεη ην λφκηκν σξάξην. Σν πξνεδξηθφ δηάηαγκα ηεο 27.6/ φξηζε φηη νη ψξεο εξγαζίαο ζηηο βηνκεραλίεο δελ επηηξέπεηαη λα ππεξβαίλνπλ ηηο 8 ηελ εκέξα θαη ηηο 48 ηελ εβδνκάδα. Ήδε φκσο κε ηελ εζληθή γεληθή ζπιινγηθή ζχκβαζε εξγαζίαο ηεο θαζηεξψλεηαη ε εβδνκάδα ησλ 40 εξγάζηκσλ σξψλ. Είδνο ηεο παξαζρεηέαο εξγαζίαο Ο κηζζσηφο έρεη ππνρξέσζε λα παξέρεη ηηο ππεξεζίεο ηνπ θαηαξρήλ κφλν γηα ην είδνο ηεο εξγαζίαο πνπ νθείιεη, ελψ δελ έρεη ππνρξέσζε λα 28

30 εθηειεί άιινπ είδνπο εξγαζίεο. Σν είδνο ηεο εξγαζίαο πνπ νθείιεη θαζνξίδεηαη ζπλήζσο κε ηελ αηνκηθή ζχκβαζε εξγαζίαο ηνπ. Αλ ε ζχκβαζε εξγαζίαο ηνπ δελ αλαθέξεη ηίπνηα γηα ην είδνο ηεο εξγαζίαο, ην είδνο ηεο εξγαζίαο πξνθχπηεη απφ ηε επαγγεικαηηθή ηνπ εηδηθφηεηα, ην αληηθείκελν ηεο επηρείξεζεο ή ηε ζέζε αλαιακβάλεη. Ο κηζζσηφο θαηαξρήλ δελ νθείιεη λα παξέρεη εξγαζία δηαθνξεηηθή απφ εθείλε πνπ ζπκθψλεζε. Τπάξρεη φκσο κηα εμαίξεζε ζχκθσλα κε ην άξζξν 659 ΑΚ. χκθσλα κε ην άξζξν απηφ ν κηζζσηφο έρεη ππνρξέσζε λα εθηειέζεη δηαθνξεηηθή εξγαζία, αλ ππάξρεη αλάγθε, πρ. γηα λα απνηξαπεί δεκία, είλαη ζε ζέζε λα ηελ εθηειέζεη θαη ε άξλεζή ηνπ ζα ήηαλ αληίζεηε ζηελ θαιή πίζηε. ε ηέηνηα πεξίπησζε δηθαηνχηαη λα πάξεη θαη ζπκπιεξσκαηηθή ακνηβή, αλ ε δηαθνξεηηθνχ είδνπο εξγαζία ακείβεηαη κε πςειφηεξν κηζζφ. 16 Τξόπνο παξνρήο εξγαζίαο Ο κηζζσηφο έρεη ππνρξέσζε λα εθηειεί ηελ εξγαζία ηνπ φπσο ππαγνξεχνπλ ε θαιή πίζηε θαη ηα ζπλαιιαθηηθά ήζε ( άξζξν 288 Α.Κ) ψζηε λα επηηεπρζεί κε ηελ απαζρφιεζή ηνπ ν επηδησθφκελνο εξγαζηαθφο ζθνπφο. Οθείιεη αθφκε λα ζπκκνξθψλεηαη ζηηο γεληθέο θαη εηδηθέο εληνιέο θαη νδεγίεο ηνπ εξγνδφηε. Ο ηξφπνο εθηειέζεσο ηεο εξγαζίαο είλαη δπλαηφ λα θαζνξίδεηαη θαη ζηε ζχκβαζε εξγαζίαο. Γελ είλαη φκσο ππνρξεσκέλνο λα ζπκκνξθψλεηαη ζε εληνιέο πνπ πξνζβάιινπλ ηελ πξνζσπηθφηεηά ηνπ ή ζέηνπλ ζε θίλδπλν ηελ πγεία ηνπ, ηε ζσκαηηθή ηνπ αθεξαηφηεηα θαη ηελ επαγγεικαηηθή ηνπ αμηνπξέπεηα. Σν άξζξν 652 Α.Κ νξίδεη πσο ν κηζζσηφο νθείιεη λα εθηειεί επηκειψο ηελ εξγαζία ηνπ. Ο βαζκφο επηκέιεηαο γηα ηελ νπνία επζχλεηαη ν κηζζσηφο θξίλεηαη θαηά θαιή πίζηε απφ ηε ζχκβαζή ηνπ, ην είδνο ηεο εξγαζίαο ηνπ, ηε κφξθσζή ηνπ, ηηο εηδηθέο γλψζεηο πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ εθηέιεζε ηεο εξγαζίαο πνπ θάλεη θαη απφ ηηο ηθαλφηεηεο ή ηδηφηεηέο ηνπ, πνπ γλψξηδε ή φθεηιε λα γλσξίδεη. πλεπψο φηαλ ν κηζζσηφο κε ηηο ηθαλφηεηεο θαη ηδηφηεηεο πνπ δηαζέηεη, θαη ηηο νπνίεο γλσξίδεη ν εξγνδφηεο, θξνληίδεη λα εθηειεί ζσζηά ηελ εξγαζία ηνπ, 16 Καξαθαηζάλεο Γαξδίθαο, Αηνκηθό Δξγαηηθό Γίθαην, 1996, ζει

31 εθπιεξψλεη ηελ ππνρξέσζή ηνπ θαη δελ επζχλεηαη αλ ην απνηέιεζκα ηεο εξγαζίαο ηνπ δελ είλαη ηθαλνπνηεηηθφ. 17 β) Τπνρξέσζε πίζηεσο Όπσο ήδε εηπψζεθε ε ζρέζε εξγαζίαο είλαη ζρέζε πξνζσπηθή, ζρέζε ζπλεξγαζίαο θαη εκπηζηνζχλεο. ην πιαίζην απηφ ν εξγαδφκελνο έρεη αθφκα κηα ππνρξέσζε, ηελ ππνρξέσζε πίζηεσο. Ζ ππνρξέσζε πίζηεσο πνπ έρεη ν εξγαδφκελνο νξίδεηαη σο εμήο: νθείιεη λα ελεξγεί κε ηέηνην ηξφπν, ψζηε λα εμππεξεηεί ηελ επηρείξεζε φπνπ εξγάδεηαη θαη ηαπηφρξνλα λα παξαιείπεη θάζε πξάμε ή ελέξγεηα πνπ ζα κπνξνχζε λα βιάςεη ηα πιηθά ή εζηθά ζπκθέξνληα ηνπ εξγνδφηε. Πην ζπγθεθξηκέλα δελ επηηξέπεηαη λα απαζρνιείηαη παξάιιεια ζε αληαγσληζηηθή επηρείξεζε, λα δέρεηαη δψξα ή αληαιιάγκαηα απφ ζπλαιιαζζφκελνπο κε ηελ επηρείξεζε ρσξίο λα ην γλσξίδεη ν εξγνδφηεο, εθηφο αλ πξφθεηηαη γηα θηινδσξήκαηα, θαζψο θαη λα ελεξγεί αληαγσληζηηθέο πξάμεηο. Αληαγσληζηηθέο πξάμεηο είλαη ιφγνπ ράξε ε ίδξπζε απφ ην κηζζσηφ επηρείξεζεο φκνηαο κε ηνπ εξγνδφηε, έζησ θαη αλ ηελ θαιχπηεη κε φλνκα ηξίηνπ, ε εμππεξέηεζε ησλ πειαηψλ ηνπ εξγνδφηε απεπζείαο θαη φρη κέζσ ηεο επηρείξεζεο ή ε δηνρέηεπζή ηνπο ζε άιιε επηρείξεζε. Παξάιιεια έρεη ππνρξέσζε ερεκχζεηαο γηα ηα απφξξεηα ηεο επηρείξεζεο πνπ ηα γλσξίδεη ιφγσ ηεο ζέζεο ηνπ. Σα απφξξεηα απηά κπνξεί λα αλάγνληαη ζηελ νξγάλσζε, ηελ νηθνλνκηθή ππφζηαζε, ηελ πνξεία ησλ εξγαζηψλ, ηηο θαηαζηάζεηο ησλ πειαηψλ, ηηο ηερληθέο κεζφδνπο παξαγσγήο, ηα ζρέδηα, ηνλ πξνγξακκαηηζκφ εξγαζηψλ, πξνγξάκκαηα ππνινγηζηψλ θαη άιια. 18 Ζ παξάβαζε ηεο ππνρξέσζεο πίζηεσο, δχλαηαη λα απνηειέζεη πεηζαξρηθφ παξάπησκα θαη λα επηζχξεη σο πνηλή αθφκα θαη ηελ απφιπζε. 17 Καξαθαηζάλεο Γαξδίθαο, Αηνκηθό Δξγαηηθό Γίθαην, 1996, ζει Καξαθαηζάλεο Γαξδίθαο, Αηνκηθό Δξγαηηθό Γίθαην, 1996, ζει

32 ΗΗ] ΤΠΟΥΡΔΩΔΗ ΔΡΓΟΓΟΣΖ α) Τπνρξέσζε θαηαβνιήο κηζζνχ πγθεθξηκέλα, ν εξγαδφκελνο είηε ζπλδέεηαη κε ζχκβαζε εξγαζίαο νξηζκέλνπ ρξφλνπ είηε κε ζχκβαζε εξγαζίαο ανξίζηνπ ρξφλνπ δηθαηνχηαη ακνηβή γηα ηελ εξγαζία ηνπ, ην κηζζφ. Ο κηζζφο αληηζηνηρεί ζην λφκηκν σξάξην. Γηαθξίλνπκε ηνλ λόκηκν, πνπ δίδεηαη βάζεη ησλ ζπιινγηθψλ ζπκβάζεσλ, ηνλ ζπκβαηηθό, πνπ δίδεηαη κε βάζε ηελ αηνκηθή ζχκβαζε θαη ηνλ ζπλήζε, αλ δελ ππάξρεη λφκηκνο κηζζφο νχηε έρεη ζπκθσλεζεί. Ο ζπλήζεο κηζζφο είλαη ν κηζζφο πνπ θαηαβάιιεηαη ζε κηζζσηνχο κε ηελ ίδηα εηδηθφηεηα, ηα ίδηα πξνζφληα, ζηνλ ίδην ηφπν θαη κε ηηο ίδηεο ζπλζήθεο γηα ηελ ίδηα εξγαζία. Θα πξέπεη λα ζεκεησζεί πσο ν ζπκθσλεκέλνο κηζζφο πξέπεη πάληα λα είλαη κεγαιχηεξνο απφ ην λφκηκν γηαηί κηθξφηεξνο απαγνξεχεηαη. ηελ έλλνηα ηνπ κηζζνχ πεξηιακβάλεηαη φρη κφλν ε θχξηα παξνρή ( βαζηθφο κηζζφο) αιιά θαη θάζε άιιε πξφζζεηε παξνρή πνπ παξέρεηαη ζηνλ εξγαδφκελν θαηά ηξφπν κφληκν θαη νκνηφκνξθν. Πξφθεηηαη γηα ηα επηδφκαηα. Βαζηθφο κηζζφο θαη επηδφκαηα απνηεινχλ ηηο ηαθηηθέο απνδνρέο ηνπ εξγαδνκέλνπ. Σα ζεκαληηθφηεξα επηδφκαηα είλαη ηα εμήο: 19 ηα επηδφκαηα ενξηψλ (Υξηζηνπγέλλσλ, Πάζρα). Σν επίδνκα Υξηζηνπγέλλσλ είλαη ίζν κε έλα κεληαίν κηζζφ ή γηα φζνπο ακείβνληαη κε εκεξνκίζζην ίζν κε 25 εκεξνκίζζηα. Σν επίδνκα Πάζρα είλαη ίζν κε κηζφ κεληαίν κηζζφ ή αληίζηνηρα 15 εκεξνκίζζηα. Σα επηδφκαηα απηά θαηά ην άξζξν 1 ηνπ λ. 1082/1980 θαηαβάιινληαη ζην αθέξαην, φηαλ ε εξγαζηαθή ζρέζε δηήξθεζε γηα κελ ην επίδνκα Πάζρα απφ 1.1 έσο 30.4, γηα δε ην επίδνκα Υξηζηνπγέλλσλ απφ 1.5 έσο θάζε ρξφλνπ. Όζνη κηζζσηνί εξγάζηεθαλ ιηγφηεξν ρξφλν δηθαηνχληαη σο επίδνκα κηθξφηεξν πνζφ, αλάινγν κε ην ρξφλν απαζρνιήζεψο ηνπο θαηά ην θξίζηκν δηάζηεκα. 19 Καξαθαηζάλεο- Γαξδίθαο, Αηνκηθό εξγαηηθό δίθαην, ζει 304 επ. 31

33 ην επίδνκα αδείαο, ην νπνίν θαηαβάιιεηαη καδί κε ηηο απνδνρέο αδείαο θαη δελ είλαη δπλαηφλ λα μεπεξάζεη ηηο απνδνρέο ελφο δεθαπελζεκέξνπ γηα φζνπο ακείβνληαη κε κεληαίν κηζζφ θαη δεθαπέληε εξγάζηκσλ εκεξψλ γηα απηνχο πνπ ακείβνληαη κε εκεξνκίζζην ηα νηθνγελεηαθά επηδφκαηα ( γάκνπ θαη παηδηψλ), πνπ ρνξεγνχληαη ζηνπο κηζζσηνχο κε νηθνγελεηαθά βάξε ( ζχδπγν, παηδηά) ην επίδνκα πνιπεηίαο, κε ην νπνίν ακείβεηαη ν κηζζσηφο ιφγσ ηεο αξραηφηεηάο ηνπ ζηελ ίδηα επηρείξεζε ην επίδνκα αλζπγηεηλήο εξγαζίαο, ην νπνίν ρνξεγείηαη ζε πεξηπηψζεηο φπνπ ε εξγαζία παξέρεηαη κε δπζκελείο γηα ηελ πγεία ζπλζήθεο θ.α.. Πέξα απφ ηα επηδφκαηα, ν κηζζσηφο, αλεμαξηήησο ηνπ είδνπο ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο ηνπ, ιακβάλεη πξφζζεηε ακνηβή γηα ηελ εξγαζία ηνπ ηηο Κπξηαθέο, ηηο αξγίεο θαη ηηο λπθηεξηλέο ψξεο. Ζ απαζρφιεζε θαηά ηηο Κπξηαθέο θαη ηηο αξγίεο, φηαλ είλαη λφκηκε, επηηξέπεηαη δειαδή απφ ην λφκν, ακείβεηαη κε ην θαλνληθφ σξνκίζζην κε πξνζαχμεζε 75%. Οη κηζζσηνί πνπ εξγάδνληαη λφκηκα ηε λχρηα, δειαδή απφ ηελ 10 ε λπρηεξηλή έσο ηελ 6 ε πξστλή ψξα, ακείβνληαη κε ην σξνκίζζην πξνζαπμεκέλν θαηά 25%. 20 β) Τπνρξέσζε ρνξήγεζεο αδείαο Όινη νη εξγαδφκελνη, νη νπνίνη ζπλδένληαη κε ζρέζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο κε ηνλ εξγνδφηε ηνπο, δηθαηνχληαη εηήζηα θαλνληθή άδεηα κε πιήξεηο απνδνρέο θαη επίδνκα αδείαο. Ζ άδεηα αλαςπρήο απνβιέπεη ζην λα δνζεί ζηνλ εξγαδφκελν ε δπλαηφηεηα αλαπαχζεσο, γηα ηνλ νξηδφκελν ρξφλν πνπ δηαξθεί απηή, ν νπνίνο ζεσξείηαη αλαγθαίνο γηα ηελ αλαλέσζε ησλ ζσκαηηθψλ, ςπρηθψλ θαη πλεπκαηηθψλ δπλάκεψλ ηνπ. Απνβιέπεη εμίζνπ θαη ζηελ εμππεξέηεζε ηνπ γεληθφηεξνπ θνηλσληθνχ ζπκθέξνληνο, αθνχ κέζσ απηήο θαη ηεο αλαλέσζεο ησλ δπλάκεσλ ηνπ εξγαδνκέλνπ ζπληειείηαη ε δηαηήξεζε ηνπ 20 Καξαθαηζάλεο Γαξδίθαο, Αηνκηθό εξγαηηθό δίθαην, ζει. 214 επ. 32

34 εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ηεο ρψξαο ζε πςειφ επίπεδν παξαγσγηθήο ηθαλφηεηαο πξνο φθεινο ηεο εζληθήο νηθνλνκίαο. 21 Με βάζε ηε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 2 παξ.1 ηνπ αλ. λ. 539/45, φπσο ηζρχεη ζήκεξα κεηά απφ δηαδνρηθέο ηξνπνπνηήζεηο ηεο θαη εηδηθφηεξα απφ ηε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 1 ηνπ λ.1346/83 θαη ζηε ζπλέρεηα απφ ηηο δηαηάμεηο ησλ άξζξσλ 6 ηνπ λ.3144/2003 θαη 13 ηνπ λ.3227/2004, πξνυπφζεζε γηα λα απνθηήζεη ν εξγαδφκελνο δηθαίσκα γηα εηήζηα άδεηα κε απνδνρέο είλαη ε χπαξμε κεηαμχ εξγνδφηε θαη εξγαδφκελνπ ζρέζεσο εμαξηεκέλεο εξγαζίαο, αλεμαξηήησο ηνπ είδνπο. Δπνκέλσο ν λφκνο δελ θάλεη θακία δηάθξηζε κεηαμχ ζπκβαζηνχρσλ νξηζκέλνπ θαη ανξίζηνπ ρξφλνπ. Σφζν νη πξψηνη φζν θαη νη δεχηεξνη, φπσο επίζεο θαη νη κεξηθψο απαζρνινχκελνη θαη νη εθ πεξηηξνπήο εξγαδφκελνη, δηθαηνχληαη άδεηα. Αθφκε, ε αθπξφηεηα ηεο ζχκβαζεο δελ επεξεάδεη ην δηθαίσκα αδείαο ηνπ κηζζσηνχ. χκθσλα κε ην ηζρχνλ ζήκεξα λνκνζεηηθφ θαζεζηψο, φπσο δηακνξθψζεθε απφ ηηο δηαηάμεηο ησλ άξζξσλ 6 ηνπ λ. 3144/2003 θαη 1 ηνπ λ.3302/2004 θαη ζε αληίζεζε κε ην πξντζρχζαλ δίθαην (αλ. λ. 539/1945) πνπ απαηηνχζε δσδεθάκελε ζπλερή απαζρφιεζε γηα ηε ρνξήγεζε αδείαο, πιένλ ν εξγαδφκελνο, απφ ηνλ πξψην κήλα εξγαζίαο ηνπ δηθαηνχηαη πνζνζηφ ηεο εηήζηαο θαλνληθήο αδείαο ηνπ κε απνδνρέο. Σν πνζνζηφ θαλνληθήο αδείαο πνπ δηθαηνχηαη είλαη ίζν κε δχν εξγάζηκεο εκέξεο γηα θάζε κήλα ζπλερνχο απαζρφιεζεο θαη ζπλνιηθά 24 εξγάζηκεο εκέξεο γηα ην πξψην έηνο απαζρνιήζεψο ηνπ ή 20 γηα φζνπο εξγάδνληαη πελζήκεξν. Ζ δηάξθεηα ηεο άδεηαο απμάλεηαη θαηά 1 εκέξα γηα θάζε ρξφλν επηπιένλ ηνπ πξψηνπ, ψζπνπ λα ζπκπιεξσζνχλ 26 εξγάζηκεο εκέξεο θαη αληίζηνηρα 22 γηα φζνπο απαζρνινχληαη πελζήκεξν. Μάιηζηα ηελ θαηά ηα αλσηέξσ θαλνληθή άδεηα δηθαηνχληαη θαη νη ζπκβαζηνχρνη νξηζκέλνπ ρξφλνπ κε δηάξθεηα ηεο ζπκβάζεψο ηνπο κηθξφηεξε ηνπ ελφο έηνπο, νη νπνίνη θαηά ην πξντζρχζαλ δίθαην ( λ. 1346/1983) δελ δηθαηνχληαλ απηνχζηα άδεηα αλαςπρήο, αιιά κφλν απνδεκίσζε αδείαο, ίζε κε 2 εκεξνκίζζηα αλά κήλα απαζρνιήζεσο ζηνλ 21 Βιαζηόο Ση., Αηνκηθέο εξγαζηαθέο ζρέζεηο, ζει.1049 επ. 33