ΈΝΩΣΗ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΡΟΛΟ ΤΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ Ε.Σ.Δ.Δ. ΣΤΗΝ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ( )

Transcript

1 ΈΝΩΣΗ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΡΟΛΟ ΤΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ Ε.Σ.Δ.Δ. ΣΤΗΝ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ( ) Αθήνα, Ιανουάριος

2 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Η Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης συμπληρώνει φέτος 21 χρόνια συνεχούς λειτουργίας. Έχουν αποφοιτήσει συνολικά 1379 άτομα, οι 1262 των οποίων υπηρετούν σήμερα σε κεντρικές υπηρεσίες Υπουργείων, Ν.Π.Δ.Δ., σε ειδικούς κλάδους (Εμπορικοί Ακόλουθοι, Ακόλουθοι Τύπου), σε αποκεντρωμένες Υπηρεσίες του Κράτους, σε Οργανισμoύς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και σε Ανεξάρτητες Αρχές. Κρίνοντας ότι πλέον το διάστημα λειτουργίας της Σχολής είναι ικανό και τα έως σήμερα συλλεχθέντα δεδομένα συνιστούν ένα ασφαλές δείγμα για την εξαγωγή καθολικών και αξιόπιστων συμπερασμάτων, που ξεπερνούν την εξατομικευμένη περιπτωσιολογία, η Ένωση Αποφοίτων Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης, ο Επιστημονικός και Επαγγελματικός φορέας των Αποφοίτων της Ε.Σ.Δ.Δ., συντάσσει και εκδίδει, από το 2005, μια Ετήσια Έκθεση για το ρόλο των αποφοίτων στη Δημόσια Διοίκηση. Συγκεκριμένα, η παρούσα δεύτερη Έκθεση επιχειρεί να αποτυπώσει το βαθμό ενσωμάτωσης και αξιοποίησης του στελεχιακού δυναμικού που παράγεται από τη σχολή εντός του Ελληνικού διοικητικού συστήματος. Ειδικότερα, να δώσει απαντήσεις στα εξής ερωτήματα: Δημιουργούνται κατά την υπηρεσιακή εξέλιξη των αποφοίτων συνθήκες διαφοροποίησης και παρέχονται κίνητρα, προκειμένου να λειτουργήσουν οι τελευταίοι ως φορείς αλλαγής και ποιοτικής αναβάθμισης του πολιτικοδιοικητικού συστήματος; Εφαρμόζεται το ειδικό νομικό καθεστώς που διέπει την υπηρεσιακή εξέλιξη των αποφοίτων; Οι πρόσφατες νομοθετικές και πολιτικές επιλογές σε κυβερνητικό επίπεδο λειτουργούν προς την κατεύθυνση της αξιοποίησης των αποφοίτων; Εκπληρώνει με άλλα λόγια η Σχολή τους στόχους και την αποστολή ίδρυσής της; Χρειάζεται στους δημόσιους θεσμούς; 2

3 Η απεικόνιση της κατάστασης των αποφοίτων και των προβλημάτων εξέλιξής τους έχει περισσότερο νόημα, γιατί ακτινογραφεί τις δυσλειτουργίες ολόκληρου του ελληνικού πολιτικοδιοικητικού συστήματος και τις αντιστάσεις που αυτό προβάλλει σε οποιαδήποτε προσπάθεια μεταρρύθμισής του. Έτσι, με την Έκθεση επιχειρείται μια μακροσκοπική αξιολόγηση και αποτίμηση της συμβολής μιας μεταρρυθμιστικής τομής στο σύστημα της ελληνικής γραφειοκρατίας. Δια μέσου μιας επιστημονικής όσο και μεθοδευμένης διαδικασίας διαλόγου μεταξύ τους, οι απόφοιτοι, καλούνται να εξωτερικεύσουν την κρυμμένη «γνώση» και με την ήδη αποκτηθείσα εμπειρία τους να δώσουν ορισμένες ιδέεςπροτάσεις, που θα είναι χρήσιμες για περαιτέρω επεξεργασία και μπορεί να τους οδηγήσουν σε συγκεκριμένες ενέργειες και δράσεις, που θα βοηθήσουν και αυτούς και τις υπηρεσίες στις οποίες υπηρετούν. Αξίζει να επισημάνουμε πως οι στόχοι του εκπαιδευτικού προγράμματος της Σχολής είναι η ενίσχυση των γνώσεων, η ανάπτυξη των αναγκαίων επαγγελματικών δεξιοτήτων, η καλλιέργεια πνεύματος πρωτοβουλίας και καινοτομίας και η διαμόρφωση κατάλληλων στάσεων και συμπεριφορών εκ μέρους των σπουδαστών. Παράλληλα το πρόγραμμα σπουδών της Ε.Σ.Δ.Δ. εξοικειώνει τους σπουδαστές με τις πλέον σύγχρονες μεθόδους άσκησης δημόσιας πολιτικής και μάνατζμεντ, καθώς και με τη βελτίωση της ικανότητας χρήσης των νέων τεχνολογιών. Ακόμα, διευρύνει τους ορίζοντες των μελλοντικών στελεχών στο θέμα της λειτουργίας της ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης, στο πλαίσιο λειτουργίας της ευρωπαϊκής, οικονομικής και νομισματικής ένωσης και στοχεύει στη διαμόρφωση μιας σύγχρονης και αποτελεσματικής Δημόσιας Διοίκησης, ικανής να ανταποκριθεί στα αιτήματα και τις ανάγκες του άμεσου και ευρύτερου περιβάλλοντός της. 3

4 Η δεύτερη Ετήσια Έκθεση (2006) για την θέση και τον ρόλο των αποφοίτων Ε.Σ.Δ.Δ. στη Δημόσια Διοίκηση είναι αυτή που έχετε στα χέρια σας. Διαρθρώνεται σε έξι επιμέρους κεφάλαια : Α. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΈΝΩΣΗΣ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ Ε.Σ.Δ.Δ. Β. ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΤΑ ΣΤΕΛΕΧΗ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ: 21 ΧΡΟΝΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ Ε.Σ.Δ.Δ. ( ) Γ. ΥΠΗΡΕΣΙΑΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ Ε.Σ.Δ.Δ. Δ. ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ Ε.Σ.Δ.Δ. Ε. ΣΧΟΛΙΑ ΣΤ. ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ Ελπίδα και ευχή μας είναι, πολύ σύντομα, η Έκθεση αυτή να αποτυπώνει την αρμονική ένταξη των αποφοίτων στις διάφορες υπηρεσίες, την απρόσκοπτη ανάδειξή τους και προπάντων, την καταλυτική συμβολή τους στην μετατροπή της Διοίκησης σε μια Διοίκηση αποτελεσμάτων, που είναι κοντά στον πολίτη και μπορεί να του παρέχει υπηρεσίες υψηλής ποιότητας με λογικό κόστος. Ο πρόεδρος του Δ.Σ. της Ένωσης Κώστας Παπαδημητρίου Συντάκτες της παρούσας Έκθεσης είναι τα μέλη του Δ.Σ. Μαρία Βαρλά και Γρηγόρης Θεοδωράκης, τους οποίους και ευχαριστούμε. 4

5 A. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΈΝΩΣΗΣ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ Ε.Σ.Δ.Δ. Η ΕΝΩΣΗ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ, ιδρύθηκε από αποφοίτους της Ε.Σ.Δ.Δ, στελέχη της δημόσιας διοίκησης στις 17 Μαίου 1995, στην Αθήνα, ως Επιστημονικό-Επαγγελματικό σωματείο. Αναγνωρίστηκε δικαστικά με απόφαση του Πρωτοδικείου Αθηνών (3695/95) και καταχωρήθηκε στα βιβλία του (Αύξ.αρ.καταχώρησης: 20420). Η πραγματική λειτουργία της ξεκίνησε τον Φεβρουάριο 1996, όταν εκλέχθηκε το πρώτο της Διοικητικό Συμβούλιο (πρόεδρος Αθανάσιος Παναγιωτόπουλος). Ο οργανισμός αυτός φιλοδοξεί να αναδειχτεί σε έναν έγκυρο, επιστημονικό και χωρίς κομματικές εξαρτήσεις συνδικαλιστικό φορέα, ο οποίος να συνδέει δημιουργικά την επιστήμη και την τέχνη του διοικείν με την αντίστοιχη πρακτική εντός της δημόσιας διοίκησης. Ένα φορέα που να μπορεί να αρθρώνει αξιόπιστο και εμπεριστατωμένο «τεχνικό» λόγο πάνω σε κρίσιμα σχετικά ζητήματα που απασχολούν την ελληνική δημόσια διοίκηση. Οι σκοποί της Ένωσης, όπως αυτοί καταγράφονται στο Καταστατικό της είναι: 1. Η αποφασιστική συμβολή στην εκτέλεση της συνταγματικής αποστολής της Δημόσιας Διοίκησης, δηλαδή στην εφαρμογή της αρχής της νομιμότητας και στην προστασία του δημόσιου συμφέροντος. 2. Η διαφύλαξη, προάσπιση και εφαρμογή του ειδικού επιστημονικού και επαγγελματικού καθεστώτος των μελών της, όπως αυτό καθορίζεται από τις κείμενες διατάξεις, και η παροχή δικαστικής και εξώδικης συνδρομής προς τους αποφοίτους για την προστασία των επαγγελματικών τους συμφερόντων και την άσκηση των ειδικών δημοσίων δικαιωμάτων τους. 3. Η επεξεργασία προτάσεων για τη βελτίωση του υφιστάμενου νομικού πλαισίου που διέπει την ειδική διοικητική λειτουργία των μελών της και η ανάπτυξη μορφών δημόσιας παρέμβασης ενώπιον των εκάστοτε ασκούντων τη νομοθετική πρωτοβουλία για θέματα δημόσιας διοίκησης. 5

6 4. Η θεσμοθέτηση της υποχρεωτικής τοποθέτησης των αποφοίτων της Ε.Σ.Δ.Δ. στο σύνολο των υπηρεσιών του δημόσιου τομέα, ώστε να επιτελούνται οι σκοποί ίδρυσης του Ε.Κ.Δ.Δ. Η απόλυτη κλαδική, βαθμολογική και μισθολογική διαφοροποίηση των αποφοίτων της Ε.Σ.Δ.Δ. από τους υπηρετούντες στη Δημόσια Διοίκηση διοικητικούς υπαλλήλους με τους γενικούς όρους επαγγελματικής σταδιοδρομίας. 5. Η ουσιαστική συμβολή στην εναρμόνιση της λειτουργίας των διοικητικών υπηρεσιών της Ε.Σ.Δ.Δ. με τους ειδικούς δημόσιους σκοπούς που επέβαλαν την ίδρυσή της. 6. Η διασφάλιση της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου της Ε.Σ.Δ.Δ., σε συνεργασία με το Σύλλογο Σπουδαστών της Σχολής, η επεξεργασία προτάσεων για την αναβάθμισή της και η άσκηση ουσιαστικών παρεμβάσεων ενώπιον των αρμόδιων οργάνων του Ε.Κ.Δ.Δ. για την εξουδετέρωση ενδεχόμενων τάσεων εκφυλισμού της εκπαιδευτικής λειτουργίας. 7. Η συστηματική και ενδελεχής ενημέρωση των σπουδαστών της Ε.Σ.Δ.Δ. για το νομικό πλαίσιο που διέπει το ειδικό υπηρεσιακό καθεστώς των αποφοίτων της Σχολής, η διαμόρφωση πλαισίου κοινής δράσης για την αναβάθμισή του και η σφυρηλάτηση σχέσεων αλληλεγγύης με το σύλλογό τους, ώστε να καταστεί δυνατή η πραγμάτωση των κοινών σκοπών. 8. Η ανάπτυξη πνεύματος συνεργασίας και αλληλεγγύης κατά την υπηρεσιακή δράση των μελών της ώστε να επιτυγχάνεται η προσδοκώμενη ενότητα των διοικητικών σκοπών της. 9. Η άρθρωση επιστημονικού λόγου για τα σύγχρονα δημόσια προβλήματα, η συστηματική επεξεργασία προτάσεων για την άρση των θεσμικών, οργανωτικών και διαρθρωτικών αδυναμιών της Δημόσιας Διοίκησης και η διαμόρφωση μέσων διάδοσής τους στην ελληνική κοινωνία. Η Ένωση δεν έχει κομματικό χαρακτήρα, παραμένει απολύτως αδέσμευτη από τη Διοίκηση και δεν ανήκει στην ΑΔΕΔΥ. 6

7 Τα μέλη της Ένωσης διακρίνονται σε τακτικά και επίτιμα. Τα τακτικά μέλη έχουν όλα τα δικαιώματα που προβλέπει το Καταστατικό (εκλέγειν και εκλέγεσθαι στα όργανα του σωματείου, δικαίωμα λόγου, ενημέρωσης και γνώσης των ενεργειών και αποφάσεων κλπ) μαζί με τις ανάλογες υποχρεώσεις (συμμετοχή στις εκδηλώσεις του συλλόγου, καταβολή ετήσιας συνδρομής, τήρηση επιστημονικής ηθικής και δεοντολογίας ). Ως επίτιμα μέλη εκλέγονται προσωπικότητες που το έργο και η παρουσία τους συμβάλλει αποφασιστικά στην προώθηση των σκοπών του σωματείου. Η Ένωση λειτουργεί με πόρους που εξασφαλίζει είτε από τα μέλη της (ετήσιες συνδρομές, δικαίωμα εγγραφής, προαιρετικές εισφορές) είτε από επιχορηγήσεις φορέων που εκτιμούν τη δράση της. Επιπλέον, μπορεί να έχει έσοδα από επαγγελματικές- εκπαιδευτικές και άλλες επιστημονικές δραστηριότητες. Σε όλη την οικονομική της διαχείριση εφαρμόζεται η αρχή της διαφάνειας. Η Ένωση διοικείται από 7μελές Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο εκλέγεται κάθε δύο χρόνια από το σύνολο των ταμειακά τακτοποιημένων μελών. Άλλα όργανα διοίκησης είναι το Πειθαρχικό Συμβούλιο, προκειμένου να μεριμνά για τη συνεπή εφαρμογή των αρχών επιστημονικής ηθικής και δεοντολογίας που πρέπει να διέπουν τη δράση των μελών της Ένωσης. Όργανο ελέγχου της διαχείρισης των οικονομικών εκ μέρους του Δ.Σ. αποτελεί η 3μελής Ελεγκτική Επιτροπή, τα μέλη της οποίας εκλέγονται ταυτόχρονα με τα μέλη του Δ.Σ. από τη Γενική Συνέλευση, η οποία αποτελεί το ανώτατο όργανο του σωματείου. Η Ένωση επιδιώκει την επίτευξη των σκοπών της με: 1. Τη συσπείρωση και δραστηριοποίηση όλων των μελών της. 2. Την ουσιαστική και τυπική συμμετοχή με αιρετούς αντιπροσώπους στα κέντρα λήψεως των αποφάσεων που συνδέονται με τους σκοπούς της Ένωσης. 7

8 3. Τη διατύπωση εισηγήσεων, γνωμών και απόψεων, τόσο με δική της πρωτοβουλία όσο και κατόπιν αιτήσεως αρμοδίων φορέων. 4. Την πραγματοποίηση επιστημονικών (σεμινάρια, συνέδρια, ημερίδες, εκδόσεις κ.λπ.) καθώς και κοινωνικών εκδηλώσεων. 5. Τη συνεργασία με άλλους επιστημονικούς και συνδικαλιστικούς φορείς, ελληνικούς, ευρωπαϊκούς και διεθνείς. 6. Τη δημιουργία συνεταιρισμών προς εξυπηρέτηση των μελών του. 7. Τη δικαστική παρέμβαση ενώπιον των πάσης φύσεως δικαστηρίων βάσει της κείμενης νομοθεσίας. 8. Κάθε άλλο νόμιμο και πρόσφορο μέσο που επιβάλλεται από τις περιστάσεις στο πλαίσιο του καταστατικού και του νόμου. Διοικητικά Συμβούλια-δράση της ΕΝΩΣΗΣ Μέχρι σήμερα (Ιανουάριος 2007), τα μέλη της Ένωσης έχουν εκλέξει 6 Διοικητικά Συμβούλια έπειτα από αντίστοιχες εκλογικές διαδικασίες (1996, 1997, 1999, 2001, 2003 & 2005). Όλα τα Δ.Σ. έχουν δραστηριοποιηθεί στην επιδίωξη των σκοπών της Ένωσης. Στην κατεύθυνση αυτή, από το 1998, η Ένωση εκδίδει το τριμηνιαίο περιοδικό «ΡΗΞΙΚΕΛΕΥΘΟΝ», για τη Δημόσια Διοίκηση και τον διοικητικό εκσυγχρονισμό. Από το 2004, εμφανίζεται στο διαδίκτυο με την ιστοσελίδα www. nspa. gr Σημαντική στιγμή της δράσης της Ένωσης συνιστά η δημοσιοποίηση της Έκθεσης της ανεξάρτητης επιτροπής (υπό τον καθηγητή Δ. Παπούλια) αξιολόγησης του Προγράμματος «ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ». Σε αυτήν, αναγνωριζόταν ουσιαστικά το δίκαιο, των προσπαθειών των αποφοίτων, για την ομαλή τους ένταξη στον κρατικό μηχανισμό και την απρόσκοπτη υπηρεσιακή τους εξέλιξη, ενώ αναδεικνυόταν πλήρως η υπάρχουσα προβληματική κατάσταση. Από το 2005, η Ένωση εκδίδει τη δικιά της Ετήσια Έκθεση για την κατάσταση των αποφοίτων Ε.Σ.Δ.Δ. στη Δημόσια Διοίκηση. 8

9 Β. ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΤΑ ΣΤΕΛΕΧΗ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ: 21 ΧΡΟΝΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ Ε.Σ.Δ.Δ. ( ) α. Ε.Σ.Δ.Δ.: η πρώτη παραγωγική σχολή στελεχών για τη Δημόσια Διοίκηση Η Εθνική Σχολή Δημόσια Διοίκησης (Ε.Σ.Δ.Δ.), η πρώτη παραγωγική σχολή υπαλλήλων στην ιστορία της ελληνικής δημόσιας διοίκησης, ιδρύθηκε με το Νόμο 1388/83, ως επιμέρους οργανική εκπαιδευτική μονάδα του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης (ΕΚΔΔ). Το ΕΚΔΔ είναι νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, εποπτευόμενο από τον Υπουργό Προεδρίας της Κυβέρνησης (τότε). Σκοπός του Κέντρου, σύμφωνα με το γράμμα του ιδρυτικού του νόμου, είναι «.η δημιουργία στελεχών για τη Δημόσια Διοίκηση, κεντρική ή αποκεντρωμένη και τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης στελεχών, που να διαθέτουν ειδικευμένη επαγγελματική κατάρτιση και νέο πνεύμα προσέγγισης των προβλημάτων, ώστε να συμβάλλουν αποτελεσματικά στον εκδημοκρατισμό και τον εκσυγχρονισμό των μεθόδων διοίκησης.», ενώ η Ε.Σ.Δ.Δ., στα πρότυπα της γαλλικής Ε.Ν.Α. (Ecole Nationale d Administration) «παρέχει στους σπουδαστές, εκπαίδευση εντελώς διαφορετικής φύσης και περιεχομένου από εκείνης που παρέχουν τα κάθε μορφής Ιδρύματα ανώτερης ή ανώτατης παιδείας, είτε προπτυχιακά, είτε μεταπτυχιακά». Από την ανάγνωση της εισηγητικής Έκθεσης του νόμου 1388/1983, το διακομματικό διάλογο στη Βουλή, που προηγήθηκε της ψήφισής του, και το όλο πνεύμα του σχετικού νομοθετήματος, προκύπτει ότι η ίδρυση της Ε.Σ.Δ.Δ. στόχευε στην παραγωγή στελεχών με επιτελικές δεξιότητες, ικανότητες στην επίλυση προβλημάτων και στο σχεδιασμό, συντονισμό και άσκηση της δημόσιας πολιτικής, μέσω μιας εξειδικευμένης διαδικασίας θεωρητικής και πρακτικής κατάρτισης, σε τομείς αιχμής για τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας της Δημόσιας Διοίκησης. Το σώμα αυτό επίλεκτων στελεχών, θα συγκροτούσε μια κρίσιμη μάζα με διαφορετικό πνεύμα και σύγχρονες αντιλήψεις διοίκησης, άφθαρτο από τις πάγιες δυσλειτουργίες του Δημόσιου Τομέα. 9

10 Η ιδέα ότι η ελληνική δημόσια διοίκηση επρόκειτο να αποκτήσει αξιοκρατικά επιλεγμένους και εντατικά εκπαιδευμένους ανώτερους υπάλληλους με προοπτικές γρήγορης ανέλιξης ήταν επαναστατική. Σε αντίθεση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη η ελληνική δημόσια διοίκηση δεν διαθέτει στελέχη υψηλής κατάρτισης, που να μπορούν να ασχοληθούν με αντικείμενα διαφορετικών υπουργείων 1 και να ανταποκριθούν στις διαρκώς αυξανόμενες απαιτήσεις των πολιτών σε ένα νέο συνεχώς μεταβαλλόμενο και εξελισσόμενο περιβάλλον «Ευρωπαϊκού Δημόσιου Χώρου». β. Ο εισαγωγικός διαγωνισμός Η φοίτηση στη σχολή διασφαλίζεται μέσω της επιτυχούς συμμετοχής σε αυστηρό εισαγωγικό διαγωνισμό, που πραγματοποιείται σε δυο στάδια και σε διάφορα γνωστικά αντικείμενα. Ο αξιοκρατικός και αδιάβλητος χαρακτήρας του διαγωνισμού δημιουργεί τις συνθήκες επιλογής αξιόλογων και υψηλού επιπέδου στελεχών. Όπως τονίζεται στην εισηγητική έκθεση του νόμου 1388 του 1983 «..η εισαγωγή στη σχολή, καθόλου εύκολη, βρίσκεται κάτω από εθνικό και διακομματικό έλεγχο». Οι ασφαλιστικές δικλείδες αντικειμενικότητας που περιέχονται σε όλα τα στάδια διεξαγωγής του διαγωνισμού τον είχαν καταξιώσει, μέχρι τη δημιουργία του Α.Σ.Ε.Π. ως το μόνο αδιάβλητο διαγωνισμό του δημοσίου τομέα. Οι ειδικότερες λεπτομέρειες του διαγωνισμού καθορίζονται στα άρθρα 16 έως 19, ενώ το άρθρο 23 απαγορεύει ρητά τη διενέργεια άλλων αντίστοιχων διαγωνισμών για τις θέσεις που καλύπτονται μέσω της Ε.Σ.Δ.Δ.. Τις τελευταίες αλλαγές στον εισαγωγικό διαγωνισμό επέφερε ο νόμος 3491/2006. Στο άρθρο 6 απαγορεύεται η εκ νέου συμμετοχή αποφοίτων της Σχολής στο διαγωνισμό, ενώ το άρθρο 5 δίνει τη διακριτική ευχέρεια στο Δ.Σ. του Κέντρου, με έγκριση του Υπουργού Εσωτερικών, να μεταβάλλει τα εξεταζόμενα μαθήματα τον τρόπο και τη διαδικασία διεξαγωγής των διαγωνισμών, την εξεταστέα ύλη και τους συντελεστές κάθε δοκιμασίας. 1 Είναι χαρακτηριστικό ότι σε Απογραφή του Δημοσίου Τομέα του 1996, μόνο το 26% των υπαλλήλων της Κεντρικής Διοίκησης ήταν απόφοιτοι ΑΕΙ. 1

11 γ. Τα τμήματα ειδίκευσης: η σταδιακή αποδυνάμωση της σχολής Οι εκπαιδευόμενοι λογίζονται από την εισαγωγή τους ως δόκιμοι δημόσιοι υπάλληλοι με όλα τα σχετικά καθήκοντα, περιορισμούς και δικαιώματα, ενώ αν έχουν την ιδιότητα του δημοσίου υπαλλήλου τη διατηρούν και η παρακολούθηση των σπουδών λογίζεται ως απόσπαση. Η εκπαίδευση γίνεται σε δυο φάσεις, την πιο σύντομη κοινή φάση και την μεγαλύτερη ειδική φάση, ανά Τμήμα ειδίκευσης, ενώ παρεμβάλλεται πρακτική εκπαίδευση σε δημόσιες υπηρεσίες. Η κοινή φάση σπουδών στοχεύει να προσδώσει στους σπουδαστές τις απαραίτητες γνώσεις, δεξιότητες και μεθοδολογικά εργαλεία που χρειάζονται για την αποτελεσματική άσκηση των καθηκόντων ενός σύγχρονου διοικητικού στελέχους, μέσω της εξοικείωσης των σπουδαστών με την εμπειρία και την πρακτική της διοικητικής πραγματικότητας στην ελληνική Δημόσια Διοίκηση. Κατατείνει στην ομογενοποίηση των σπουδαστών, οι οποίοι προέρχονται από διαφορετικούς επιστημονικούς χώρους ούτως ώστε, να λειτουργεί υποστηρικτικά προς τα τμήματα εξειδίκευσης. Στην ειδική φάση επιδιώκεται η εμβάθυνση και ενίσχυση ειδικών γνώσεων, δεξιοτήτων και συμπεριφορών των μελλοντικών στελεχών στο ειδικότερο αντικείμενο εκπαίδευσής τους. Τα τμήματα ειδίκευσης της Ε.Σ.Δ.Δ. τα οποία προβλέπονταν από τον ιδρυτικό νόμο στο άρθρο 14 4 ήταν τα εξής: το τμήμα γενικής διοίκησης που αποτελεί και τον κορμό της Σχολής, το τμήμα διοικητικής δικαιοσύνης, το τμήμα διπλωματικής κατεύθυνσης, το τμήμα κοινωνικής διοίκησης, το τμήμα τοπικής αυτοδιοίκησης και περιφερειακής ανάπτυξης καθώς και τα τμήματα οικονομικής κατεύθυνσης και πολιτιστικής κατεύθυνσης που δεν λειτούργησαν ποτέ. 1

12 Ο αριθμός των Τμημάτων εξειδικευμένης επαγγελματικής κατάρτισης και το περιεχόμενο της αποστολής τους μπορεί να μεταβάλλονται με απόφαση του Υπουργού Προεδρίας της Κυβέρνησης (νυν ΥΠΕΣΔΔΑ), ύστερα από πρόταση του Δ.Σ. του Κέντρου 2. Το μόνο από τα αρχικά τμήματα που λειτουργεί ανελλιπώς από τον πρώτο χρόνο λειτουργίας της Σχολής, είναι το Τμήμα Γενικής Διοίκησης. Οι απόφοιτοι του Τμήματος εκπαιδεύονται στη σφαιρική και ολοκληρωμένη προσέγγιση θεμάτων που αφορούν την άσκηση και υλοποίηση δημοσίων πολιτικών και αποτελούν σήμερα το μεγαλύτερο αριθμό αποφοίτων διεσπαρμένο σε μεγάλο φάσμα φορέων της Κεντρικής Διοίκησης και ΝΠΔΔ. Τα υπόλοιπα από τα αρχικώς προβλεπόμενα τμήματα καταργήθηκαν το ένα μετά το άλλο, με διαδοχικές επιλογές των εκάστοτε πολιτικών ηγεσιών με σαφές αποτέλεσμα τον ακρωτηριασμό και τη μείωση του κύρους της σχολής. Με το Ν.1868/1989, καταργήθηκε το Τμήμα Διοικητικής Δικαιοσύνης 3. Μέχρι τότε, είχαν εισαχθεί στο εν λόγω τμήμα 4 σειρές υποψήφιων διοικητικών δικαστών (Α-Δ) με 29 συνολικά άτομα, τα οποία μετά την αποφοίτησή τους τοποθετήθηκαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας και στο Ελεγκτικό Συνέδριο. Ακολούθησε λίγους μόνο μήνες αργότερα, τον Ιούλιο του 1990, η ξαφνική αφαίρεση (με τον...«αναπτυξιακό» νόμο Ν.1892/1990, στο ΦΕΚ της 31/7/1990) και του Τμήματος Διπλωματικής Κατεύθυνσης, το οποίο, σύμφωνα με τον καθηγητή Μακρυδημήτρη, «πάντοτε αντιμετωπίστηκε με σκεπτικισμό και διάθεση είτε υπονόμευσης είτε άλωσης από το Υπουργείο Εξωτερικών». Τη θέση του πήρε το «Κέντρο Διπλωματικών Σπουδών», πλήρως ελεγχόμενο από το Υπουργείο 2 Μια πολύ σημαντική πρόβλεψη που υπήρχε μεν στο άρθρο 14 παράγραφος 6 του Ν.1388, αλλά, δυστυχώς, δεν έχει ενεργοποιηθεί μέχρι σήμερα, ήταν η λειτουργία τμήματος διυπουργικών στελεχών σε μια τρίμηνη -τουλάχιστον- τρίτη φάση σπουδών, στην οποία θα συνέχιζαν να φοιτούν μόνο οι δύο πρώτοι αποφοιτήσαντες κάθε τμήματος (άρθρο 21 παράγραφος 6). 3 Ειδικότερα, αποφασίστηκε από την τότε κυβέρνηση συνασπισμού (πρωθυπουργία Τζ. Τζαννετάκη πως οι διοικητικοί δικαστές θα έπρεπε να αποφοιτούν από έναν άλλο, απολύτως εξειδικευμένο φορέα, το «Κέντρο Δικαστικών Σπουδών» (τον πρόδρομο της σημερινής «Εθνικής Σχολής Δικαστών», που συστάθηκε με το Ν.2236/1994 και εδρεύει στη Θεσσαλονίκη). 1

13 Εξωτερικών 4. Μέχρι τότε, είχαν εισαχθεί μέσω της Ε.Σ.Δ.Δ. 5 σειρές υποψήφιων διπλωματών (Α-Ε) με 64 άτομα, τα οποία διορίστηκαν στον διπλωματικό κλάδο του Υπουργείο Εξωτερικών παρά την ισχυρή αντίδραση του υπηρεσιακού κατεστημένου του Υπουργείου, η οποία κάμφθηκε μόνο με την δραστική παρέμβαση του Συμβουλίου της Επικρατείας 5. Λιγότερο τυχεροί από τους διπλωμάτες-αποφοίτους της Ε.Σ.Δ.Δ. υπήρξαν οι 14 μόλις απόφοιτοι του Τμήματος Μορφωτικών Ακολούθων, το οποίο καταργήθηκε μετά το ΣΤ εισαγωγικό διαγωνισμό του έτους Σήμερα, μόνο 3 υπηρετούν στο Υπουργείο Εξωτερικών, κατόπιν δικαστικής τους δικαίωσης 7 αλλά είναι ενταγμένοι στον κλάδο των Εμπειρογνωμόνων, δηλαδή βρίσκονται κυρίως στην Ελλάδα. Οι μόνοι που υπηρετούν σήμερα σε ελληνικές πρεσβείες στο εξωτερικό είναι οι 3 που μετατάχθηκαν (1995) στον κλάδο Ακολούθων Τύπου του τότε Υπουργείου Τύπου και ΜΜΕ. Άλλοι παραιτήθηκαν απογοητευμένοι, ένας κατέληξε στο ΥΠ.ΕΣ.Δ.Δ.Α, ενώ οι υπόλοιποι βρίσκονται στο Υπουργείο Πολιτισμού, όπου υπηρετούν ως απλοί διοικητικοί υπάλληλοι. Ένα τέταρτο τμήμα που αποχώρησε από την Ε.Σ.Δ.Δ. -έχοντας προλάβει να προσφέρει 10 αποφοίτους- ήταν το Τμήμα Κοινοτικής Κατεύθυνσης, το Δεκέμβριο του Δεν προβλεπόταν από τον ιδρυτικό νόμο, αλλά συστάθηκε στις αρχές του 1992, με σκοπό τη δημιουργία στελεχών, εξειδικευμένων στα κρίσιμα θέματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όμως, λόγω αντιδράσεων όσων υπαλλήλων θίγονταν από τη δημιουργία του, όχι μόνο άργησε δύο και πλέον χρόνια να ενεργοποιηθεί, αλλά επιπλέον υπήρξε το πλέον βραχύβιο τμήμα της Ε.Σ.Δ.Δ., καθώς τελικά λειτούργησε μόνο για 3 χρόνια, στη Θ ( ) και τη Ι ( ) εκπαιδευτική σειρά και ύστερα καταργήθηκε 8. 4 Το τελευταίο είχε αρχικά λειτουργήσει και πριν τη δημιουργία της Ε.Σ.Δ.Δ., την περίοδο , είναι δε γνωστό από τις αρχές του 1999 ως «Διπλωματική Ακαδημία»). 5 Βλέπε σκέψεις για την «προστατευόμενη εμπιστοσύνη του πολίτη», στο Πρακτικό Επεξεργασίας σχεδίου π.δ/τος που εισηγείτο το Υπουργείο Εξωτερικών, το Το τμήμα είχε ήδη ξεκινήσει να λειτουργεί -αρχικά ως υποπρόγραμμα της Γενικής Διοίκησης- από το Β διαγωνισμό, το 1986/87, κατόπιν ιδέας-πρότασης της τότε Υπουργού Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη. 7 Σχετικές οι αριθμ. 1782/95, 2412/95 και 2415/95 Αποφάσεις Διοικητικού Εφετείου Αθηνών 8 Μάλιστα, η αρχική υπουργική απόφαση για τον ΙΑ εισαγωγικό διαγωνισμό, που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ το 1996, περιλάμβανε θέσεις Κοινοτικής Κατεύθυνσης, αλλά από την προκήρυξη του διαγωνισμού στις αρχές του 1997 οι εν λόγω θέσεις είχαν απαλειφθεί! 1

14 Από το δεύτερο έτος της Σχολής και έως σήμερα λειτουργεί το προβλεπόμενο ήδη από το Ν.1388/83 Τμήμα Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Περιφερειακής Ανάπτυξης, το οποίο, όμως, από το 2005 συνυπάρχει με την παρεμφερούς αντικειμένου Ε.Σ.Τ.Α. (Εθνική Σχολή Τοπικής Αυτοδιοίκησης), που ίδρυσε ο Ν.3200/2003. Οι απόφοιτοί του βρίσκονται σήμερα σκορπισμένοι σε όλη την ελληνική επικράτεια, καθώς στελεχώνουν Υπουργεία (ιδίως το παλαιό Υπουργείο Εσωτερικών του νυν ΥΠΕ.Σ.Δ.Δ.Α), Περιφέρειες και ΟΤΑ. Από την ψήφιση του Ν.3200/2003 το εν λόγω τμήμα έχει μετονομαστεί σε Τμήμα Περιφερειακής Διοίκησης και δεν θα τροφοδοτεί πλέον τους ΟΤΑ, στους οποίους θα τοποθετούνται μόνο τα στελέχη της Ε.Σ.Τ.Α., αλλά, θα συνεχίσει να τροφοδοτεί, παράλληλα με την Ε.Σ.Τ.Α. (!), και Διευθύνσεις υπουργείων με αρμοδιότητες περιφερειακής ανάπτυξης και τις ίδιες τις Περιφέρειες. Η σημασία και αναγκαιότητα λειτουργίας του Τμήματος αποκτά ολοένα περισσότερη βαρύτητα, δεδομένου ότι η Περιφερειακή Διοίκηση, ως νέος υπό δοκιμασία θεσμός, έχει ανάγκη εξειδικευμένων στελεχών, ικανών να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις για αποκεντρωμένη λειτουργία της διοίκησης, καθώς και για τη διοίκηση και διαχείριση των επιχειρησιακών προγραμμάτων περιφερειακών και τομεακών. Η σκοπιμότητα λειτουργίας μιας διακριτής οργανικής δομής, της Ε.Σ.Τ.Α., με στόχους που ήδη υπερκαλύπτονταν από το εν λόγω Τμήμα, αμφισβητείται. Το Τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης, ένα από τα 7 αρχικά του Ν.1388, ήταν επί 5 διαγωνισμούς ανενεργό, αλλά επανιδρύθηκε τον Ιανουάριο του ταυτόχρονα με το προηγούμενο- και εξακολουθεί να λειτουργεί μέχρι και σήμερα, χωρισμένο σε δύο διακριτές κατευθύνσεις: Το Πρόγραμμα Διοίκησης υπηρεσιών Υγείας που εκπαιδεύει σπουδαστές για να στελεχώσουν τις Διευθύνσεις του Υπουργείου Υγείας, των ΔΥΠΕ (πρώην ΠΕΣΥΠ), τις Νοσοκομειακές Μονάδες, τα Ασφαλιστικά Ταμεία-Κλάδους Υγείας και τους εποπτευόμενους Φορείς και το Πρόγραμμα Διοίκησης Οργανισμών Κοινωνικής Πολιτικής που εκπαιδεύει σπουδαστές που στελεχώνουν τις 1

15 Διευθύνσεις του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, τις Διαχειριστικές Αρχές Απασχόλησης-Equal, τις μονάδες του ΟΑΕΔ, τα Ασφαλιστικά Ταμεία και τους εποπτευόμενους Φορείς. Τον Ιούλιο του 1993, δημιουργήθηκε το Τμήμα Ακολούθων Τύπου, που λειτούργησε για πρώτη φορά εντός του 1994 και από το 1996 τροφοδοτεί με στελέχη ετησίως τις υπηρεσίες εξωτερικού της Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας-Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης (πρώην Υπουργείου Τύπου και ΜΜΕ) 9. Με τον πρόσφατο Νόμο 3444 ΦΕΚ 46/τ. Α/ το Τμήμα μετονομάζεται σε «Τμήμα Στελεχών Επικοινωνίας». Οι απόφοιτοι του Τμήματος στελεχώνουν, τόσο τις Διευθύνσεις της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης του Υπουργείου Τύπου και ΜΜΕ, όσο και τα Γραφεία Τύπου εξωτερικού. Ως ειδικό πρόγραμμα μέσα στους κόλπους της Γενικής Διοίκησης και, κατόπιν, ως εντελώς ανεξάρτητο τμήμα λειτουργεί εδώ και 20 ολόκληρα χρόνια το Τμήμα Υπαλλήλων ΟΕΥ-Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων (πρώην Τμήμα Εμπορικών Ακολούθων), ενός κλάδου που διοριζόταν αρχικά στο Υπουργείο Εμπορίου, κατόπιν στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και σήμερα -από το τέλος του στο Υπουργείο Εξωτερικών, προκειμένου να στελεχώσουν τα γραφεία Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών, με απώτερο στόχο την προώθηση και καλύτερη εξυπηρέτηση των ελληνικών συμφερόντων και την αποτελεσματικότερη άσκηση Οικονομικής διπλωματίας. Η παρούσα συγκυρία κρίνεται ιδιαίτερα κρίσιμη για το μέλλον του εν λόγω Τμήματος, καθώς με πρωτοβουλία του Υπουργείου Εξωτερικών, προωθείται σχέδιο νόμου, που προβλέπει την τοποθέτηση των υπαλλήλων ΟΕΥ σε προσωποπαγείς θέσεις, αναθέτει τα καθήκοντα οικονομικής διπλωματίας της χώρας σε υπαλλήλους του κλάδου των πολιτικών διπλωματών και 9 Μετά την ψήφιση του Νόμου 3166 ΦΕΚ 178/ για την «Οργάνωση και λειτουργία των Γραφείων Τύπου και Επικοινωνίας του Υπουργείου Τύπου και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και ρυθμίσεις για τον ευρύτερο τομέα των μέσων ενημέρωσης», το Τμήμα της Σχολής μετονομάζεται σε «Τμήμα Ακολούθων Επικοινωνίας» (άρθρο 7 παρ.1) και οι απόφοιτοι του τμήματος διορίζονται με απόφαση του Υπουργού Τύπου και Μ.Μ.Ε. με το βαθμό Ακολούθου Επικοινωνίας Β (άρθρο 7 παρ. 2). 1

16 καταργεί το τμήμα ΟΕΥ και το αντίστοιχο μέρος του διαγωνισμού στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης. Πρόκειται για επιλογή που αποδυναμώνει την ελληνική οικονομική διπλωματία, καταργώντας έναν κλάδο που έχει εργαστεί αποτελεσματικά και αξιόπιστα γι αυτήν από το 1986 μέχρι σήμερα, έχοντας εισαχθεί με τον αδιάβλητο και αξιοκρατικό διαγωνισμό της Ε.Σ.Δ.Δ., όπου και εκπαιδεύεται για το ειδικό αντικείμενο του επί σχεδόν 2 έτη ενώ ταυτόχρονα θίγει το κύρος του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης, που χάνει ένα σημαντικό κομμάτι λειτουργίας του. Επιπροσθέτως, διασπάται το ενιαίο της εκπαίδευσης, καθώς προβλέπεται συμπληρωματική εκπαίδευση των εξερχόμενων από τη διπλωματική Ακαδημία, δημιουργώντας προηγούμενο για τον εμβολισμό της Ε.Σ.Δ.Δ. με πυρήνες υπαλλήλων, που δεν έχουν περάσει την αρχική εισαγωγική διαδικασία. Με το Ν.3200/2003 δημιουργήθηκαν δύο νέα τμήματα, τα οποία τίθενται τελικά σε λειτουργία μετά το 18 ο διαγωνισμό του έτους Το πρώτο είναι το Τμήμα Τουριστικής Οικονομίας και Ανάπτυξης, Οι απόφοιτοι του οποίου προορίζονται να στελεχώσουν τις υπηρεσιακές μονάδες του Υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης, του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (ΕΟΤ) και του Οργανισμού Τουριστικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΟΤΕΚ). Η πρωτοβουλία δημιουργίας του εν λόγω Τμήματος κρίνεται απόλυτα θετική, με δεδομένο ότι οι φορείς που χαράζουν σήμερα και υλοποιούν την τουριστική πολιτική της χώρας, έχουν ανάγκη από εξειδικευμένα στελέχη, ικανά να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις του διεθνούς τουριστικού περιβάλλοντος. Το δεύτερο νεοσύστατο Τμήμα είναι αυτό της Διαχείρισης Πληροφοριακών Συστημάτων με στόχο τη κάλυψη επιτελικών θέσεων Πληροφορικής σε όλο το φάσμα του Δημόσιου Τομέα. Πρόκειται για μία επίσης σωστή κίνηση, καθώς στην εποχή της περίφημης «ηλεκτρονικής διακυβέρνησης», είναι αυταπόδεικτη η ανάγκη της Δημόσιας Διοίκησης από στελέχη που να μπορούν να ανταποκριθούν στις σύγχρονες 1

17 απαιτήσεις της Τεχνολογίας της Πληροφορίας και Επικοινωνιών, με στόχο την ηλεκτρονική αναβάθμιση του Δημόσιου Τομέα. Έτσι, η σημερινή Ε.Σ.Δ.Δ. του 2006 περιλαμβάνει 7 τμήματα, ενώ θα είχε φθάσει τα 11, αν δεν είχαν -κακώς- καταργηθεί άλλα 4. Η σταδιακή αποψίλωση της Σχολής από τα πλέον περιζήτητα τμήματα αποκαλύπτει τις δυσκολίες επιβίωσης του όλου εκσυγχρονιστικού εγχειρήματος, ιδιαίτερα όταν θίγονται κακώς εννοούμενα συντεχνιακά συμφέροντα σκληρών στεγανών της Δημόσιας Διοίκησης, ενεργοποιώντας τα αντίστοιχα αντανακλαστικά. Τα δυσάρεστα αυτά φαινόμενα παλινδρόμησης, προσβάλλουν εκτός των άλλων την συνταγματικά κατοχυρωμένη «προστατευόμενη εμπιστοσύνη του διοικούμενου», καθώς στελέχη που προσελκύονται στο Δημόσιο Τομέα με την προοπτική να τον υπηρετήσουν, με συγκεκριμένο θεσμικό ρόλο, αιφνιδιάζονται δυσάρεστα από τη μετέπειτα διολίσθηση του status και συχνά εμπλέκονται σε μακροχρόνιους δικαστικούς αγώνες, προκειμένου να κατοχυρώσουν τα αυτονόητα. Οι εξερχόμενοι από τη Σχολή τοποθετούνται στις θέσεις που επιλέγουν, κατά τη σειρά βαθμολογίας στο Τμήμα εξειδίκευσης που παρακολούθησαν. Κατά τις διατάξεις του ιδρυτικού νόμου «..για τον καθορισμό του φορέα, στον οποίο διορίζεται κάθε απόφοιτος, λαμβάνονται υπόψη οι ανάγκες των υπηρεσιών σε στελέχη, καθώς και η δήλωση προτίμησης των αποφοίτων, τηρουμένης της σειράς επιτυχίας τους. Στην πραγματικότητα οι τελικές τοποθετήσεις γίνονται στην πλειονότητα των περιπτώσεων, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η επιστημονική προέλευση κάθε αποφοίτου ή οι ειδικότερες δεξιότητες που απέκτησε στη Σχολή. Το σύστημα λειτουργεί ανορθόδοξα πριν ακόμα αρχίσει η ουσιαστική τριβή του αποφοίτου με τον πυρήνα των δυσλειτουργιών της ελληνικής δημόσιας Διοίκησης, αναιρώντας σε μεγάλο βαθμό τους καταστατικούς σκοπούς της ΕΣΔΔ, όπως αυτοί εκφράζονται επίσημα στην αιτιολογική έκθεση του ιδρυτικού νόμου. 1

18 Γ. ΥΠΗΡΕΣΙΑΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ Ε.Σ.Δ.Δ. Ο ρόλος που η πολιτική ηγεσία θέλει να προσδώσει στη σχολή, προσιδιάζεται κυρίως μέσα από τις διατάξεις που ορίζουν τον τρόπο διορισμού και την υπηρεσιακή εξέλιξη των αποφοίτων. Ο ιδρυτικός νόμος παρέλειπε να ρυθμίσει το ιδιαίτερο επαγγελματικό καθεστώς των αποφοίτων και εξουσιοδοτούσε σχετικά εν λευκώ τον Υπουργό Προεδρίας της Κυβέρνησης, συντηρώντας ένα κλίμα αβεβαιότητας για το θεσμικό status των στελεχών της Ε.Σ.Δ.Δ.. α. Ν. 1388/1983: από τις μεγάλες προσδοκίες Το Μάιο του 1988 η πρώτη σειρά αποφοίτων αποτελούμενη, από 27 άτομα ολοκλήρωσε την εκπαίδευση της και τοποθετήθηκε υπηρεσιακά. Μόλις τον Ιούνιο του 1988 με κοινή υπουργική απόφαση των Υπουργών Προεδρίας και Οικονομικών θεσμοθετήθηκαν οι βασικές ρυθμίσεις της σταδιοδρομίας των αποφοίτων. Ο Νόμος 1810/1988 κύρωσε την εν λόγω απόφαση και την ενσωμάτωσε στον κορμό του και συγκεκριμένα στο άρθρο 16. Οι διατάξεις που εισήγαγε ο Ν. 1810/88 συνιστούσαν το ιδιαίτερο υπηρεσιακό καθεστώς των αποφοίτων Ε.Σ.Δ.Δ., ρυθμίζοντας με διαφορετικό τρόπο, από τον ισχύοντα τότε Ν.1586/86, το διορισμό, τις απολαβές, την σταδιοδρομία και τα καθήκοντα μιας διακριτής ομάδας εντός του σώματος των δημοσίων υπαλλήλων 10. Συνιστούσαν δηλαδή ειδικές διατάξεις σε σχέση με τις γενικές του Υπαλληλικού Κώδικα, όπως είχε τροποποιηθεί κυρίως με το ν. 1586/86, που αφορούσαν όλους τους υπαλλήλους, συμπεριλαμβανομένων και των αποφοίτων για όλα τα θέματα (άδειες, μετακινήσεις, αποσπάσεις κλπ) που δεν ρυθμίζονταν από το ν.1810/ Εξαιρούνταν οι διπλωμάτες και οι διοικητικοί δικαστές για τους οποίους ίσχυαν οι ειδικές διατάξεις του κλάδου τους. 11 Σημειωτέον, πως η διαφοροποίηση αυτή γινόταν και στο ίδιο το κείμενο του νόμου, στην παρ.9 του οποίου οριζόταν: «Πέρα των περιπτώσεων που ορίζονται ρητώς στις παραγράφους 4,5,6 και 7 της Απόφασης αυτής εφαρμόζονται οι κείμενες διατάξεις, όπως αυτές ισχύουν για όλους τους υπαλλήλους». 1

19 Ειδικότερα: Οι απόφοιτοι κατατάσσονταν στον Α βαθμό (επί τριών συνολικά Α, Β, Γ ) και στην κατηγορία ΠΕ. Καταλάμβαναν προσωποπαγή θέση Εντάσσονταν στο 11 ο μισθολογικό κλιμάκιο (επί 16 υφισταμένων) Τοποθετούνταν «παρά διευθυντή», εκτός συνήθους δημοσιοϋπαλληλικής ιεραρχίας και λογοδοτούσαν μόνο σε αυτόν Μετά την πάροδο 18μηνου, το οικείο υπηρεσιακό συμβούλιο όφειλε να τους υποβάλει σε αυτοτελή κρίση για κατάληψη τυχόν κενής θέσης προϊσταμένου τμήματος Μετά την άσκηση καθηκόντων τμηματάρχη για μια πλήρη θητεία 3 ετών μπορούσαν να κριθούν για θέση διευθυντή Η ευνοϊκή ρύθμιση του Ν. 1810/1988 έτυχε αρνητικής αντιμετώπισης από τις υπηρεσίες υποδοχής, που άλλοτε δεν εφάρμοσαν καθόλου και άλλοτε εφάρμοσαν επιλεκτικά τις διατάξεις του νόμου, καταστρατηγώντας σε επίπεδο καθημερινής διοικητικής πρακτικής το όλο ευεργετικό πλαίσιο. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων οι διευθυντές ανέθεταν καθήκοντα ρουτίνας στους αποφοίτους, ενώ τα υπηρεσιακά συμβούλια δεν διενεργούσαν την προβλεπόμενη αυτοτελή κρίση για κατάληψη θέσεων τμηματάρχη, όσων είχαν συμπληρώσει 18μηνη παρά διευθυντή δημόσια υπηρεσία. Την ήδη προβληματική κατάσταση ενίσχυσε η παράλειψη του αρμόδιου Υπουργείου Προεδρίας να εκδώσει διευκρινιστική εγκύκλιο, με αποτέλεσμα μια καθ όλα απογοητευτική πραγματικότητα για τις πρώτες σειρές αποφοίτων, που σε όποια εύλογη διαμαρτυρία τους εισέπρατταν την αδιαφορία της πολιτικής ηγεσίας. Ακολούθησε η ψήφιση δυο σημαντικών νομοθετημάτων, του Ν. 2085/1992 και του Ν. 2190/ (γνωστού ως νόμου «Πεπονή») που εισήγαγαν νέο βαθμολόγιο για τους δημόσιους υπαλλήλους, ορίζοντας για τους 12 Ειδικότερα στο νόμο 2190/1994 προβλεπόταν κλίμακα τεσσάρων βαθμών (Δ ο εισαγωγικός, Γ, Β, Α ο καταληκτικός) και τρεις θέσεις ευθύνης (Προϊστάμενος τμήματος, διεύθυνσης, γενικής διεύθυνσης). 1

20 αποφοίτους ως εισαγωγικό βαθμό τον βαθμό Β. Πρόκειται για την πρώτη, αλλά όχι και την τελευταία, καταστατική οπισθοδρόμηση σχετικά με το καθεστώς των αποφοίτων. Στην ήδη προβληματική κατάσταση προστέθηκαν και οι αντικειμενικές δυσκολίες εναρμόνισης με τις ρυθμίσεις των δύο νέων νόμων, με επικρατούσα λύση τη μη εφαρμογή των διαφορετικών διατάξεων. Κι ενώ η αρμόδια Διεύθυνση Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού επιβεβαίωνε το Φεβρουάριο του 1995, ότι οι ειδικότερες διατάξεις του 1810/1988 παραμένουν σε ισχύ (τοποθέτηση παρά διευθυντή και αυτοτελή κρίση, στις 3/1/1997), στις 3/1/1996 το τρίτο τμήμα του ΝΣΚ γνωμοδότησε περί της κατάργησης των σχετικών με τους αποφοίτους διατάξεων του Ν.1810/1988, από την έναρξη σε ισχύ του νόμου 2085/92. Είχε προηγηθεί η προσφυγή αποφοίτων στην ποινική δικαιοσύνη κατά υπαλλήλων του ΥΠ.ΕΣ.Δ.Δ.Α, για «παράβαση καθήκοντος» την παράλειψη δηλαδή της αυτοτελούς κρίσης των αποφοίτων για θέσεις ευθύνης, εξέλιξη που πυροδότησε εντονότατες αντιδράσεις από τους θιγόμενους. Το διάστημα υπήρξε αναμφίβολα η μελανότερη περίοδος στις σχέσεις αποφοίτων-διοίκησης. Επί δύο συνεχείς χρονιές δεν προκηρύχθηκε εισαγωγικός διαγωνισμός για την Ε.Σ.Δ.Δ., τροφοδοτώντας έντονες φήμες περί κλεισίματος της σχολής. Σε όλο αυτό το κλίμα εντάσσεται και απόπειρα προώθησης νομοσχεδίου πρωτοβουλίας ΥΠ.ΕΣ.Δ.Δ.Α, με στόχο την κατάργηση του επαγγελματικού χαρακτήρα της σχολής, που τελικά δεν πέρασε. Μέσα σε τέτοιες συνθήκες και αφού είχαν διοριστεί στη Διοίκηση οι απόφοιτοι 6 εκπαιδευτικών σειρών (183 άτομα), ενώ την ίδια εποχή αποφοιτούσε η πρώτη μεγάλη σειρά (Ζ με 81 άτομα), ιδρύθηκε η ΕΝΩΣΗ των αποφοίτων, τον Μάιο Πολύ σύντομα, στις αρχές του επόμενου χρόνου (τέλη Φεβρουαρίου 1996), η συλλογική έκφραση έπαιρνε δυναμικά τη θέση των μεμονωμένων ατομικών διαμαρτυριών-διεκδικήσεων 13, θέτοντας εξαρχής, ως 13 Μέχρι τότε (τέλη 1995), ύστερα από 7 χρόνια σταδιοδρομίας, η εξέλιξη των αποφοίτων ήταν ελάχιστη. Συγκεκριμένα, 1 απόφοιτος είχε κριθεί ως διευθυντής και 20 είχαν κριθεί ως τμηματάρχες. 2

21 βασικό της στόχο την προάσπιση του ιδιαίτερου επαγγελματικού καθεστώτος των αποφοίτων. β. Ν. 2527/1997: : υποβάθμιση του θεσμικού status των αποφοίτων Τις αμφισβητήσεις περί της υπηρεσιακής κατάστασης των αποφοίτων ήρθε να άρει ο νόμος 2527/ (ΦΕΚ Α 206/ ), επαναπροσδιορίζοντας το ζήτημα σε όρους δυσμενέστερους για τους τελευταίους. Συγκεκριμένα στο άρθρο 12 οριζόταν: Οι απόφοιτοι διακρίνονταν σε αριστούχους και μη. Οι απόφοιτοι κατατάσσονταν στο βαθμό Β (επί τεσσάρων συνολικά Α, Β, Γ, Δ). Εντάσσονταν στον οικείο κλάδο, στην κατηγορία ΠΕ και καταλάμβαναν προσωποπαγή θέση. Τοποθετούνταν σε τμήμα αλλά μέσα στην πρώτη τριετία της υπηρεσίας τους, έπρεπε να τοποθετηθούν και σε άλλα 2 τουλάχιστον. Οι αριστούχοι έπαιρναν τον Α βαθμό σε 3 χρόνια ενώ οι υπόλοιποι σε 5 Κατά τις κρίσεις προϊσταμένων, το 20% των θέσεων τμηματάρχη και το 10% των θέσεων Διευθυντή, έπρεπε να καταλαμβάνεται από αυτούς, εφόσον το αρμόδιο υπηρεσιακό συμβούλιο διαπιστώσει ότι πληρούν τις απαιτούμενες τυπικές και ουσιαστικές προϋποθέσεις. Όσον αφορά τις αποδοχές, με το ν.2470/1997 δέχτηκε άλλο ένα πλήγμα το προηγούμενο καθεστώς. Καταργήθηκε το ευεργέτημα της προωθήσεως κατά πέντε μισθολογικά κλιμάκια και αντικαταστάθηκε η ένταξη στο 11 ο μισθολογικό κλιμάκιο από την παροχή ενός επιδόματος δραχμών, σταθερού για όλη τη σταδιοδρομία του δικαιούχου Επισημαίνουμε, πως και οι διατάξεις του ν.2527/97, συνιστούσαν διαφοροποίηση από αυτές, τις γενικές, του Υπαλληλικού Κώδικα και ήταν «ειδικές» σε σχέση μαζί τους. 15 Με την μοναδική αναπροσαρμογή που επέφερε ο ν. 3205/2003 ανέρχεται σήμερα μόλις σε 40,00 μηνιαίως (!). 2

22 Οι διατάξεις του ν.2527/1997, δεν έτυχαν πολύ καλύτερης τύχης από αυτές του προηγούμενου, παρότι αυτήν την φορά, το αρμόδιο Υπουργείο εξέδωσε σχετική ερμηνευτική εγκύκλιο 16, αποδεικνύοντας ότι το πρόβλημα ήταν στην ουσία του δομικό και όχι συγκυριακό ή απλά ερμηνευτικό. Εκτός από τις κρίσεις που διενήργησαν, τα Υπηρεσιακά Συμβούλια των πρώην Υπουργείων Προεδρίας και Εσωτερικών (όχι πλήρης εφαρμογή το 1998, κανονικά το 2001), του Υπουργείου Υγείας (το 2003) και ορισμένων άλλων μικρότερων φορέων, στα περισσότερα άλλα Υπουργεία και υπηρεσίες, οι ποσοστώσεις γενικά δεν τηρήθηκαν, άλλοτε καθόλου άλλοτε με σημαντική υστέρηση. Οι παραλείψεις αυτές έχουν αιτιολογηθεί (ενώπιον των Δικαστηρίων όχι κατά τη λήψη των σχετικών αποφάσεων της Διοίκησης) με πολλές δικαιολογίες, άλλοτε αυθαίρετες άλλοτε νομιμοφανείς, από την επίκληση περίπλοκων νομικών ερμηνειών μέχρι την αναφορά σκέψεων που προκαλούν θυμηδία. Όπως ήταν αναμενόμενο, η ΕΝΩΣΗ δραστηριοποιήθηκε στην προσπάθεια υπεράσπισης του υφιστάμενου καθεστώτος (του ν.2527/97) αλλά και στην διεκδίκηση ενός νέου, βελτιωμένου τόσο ουσιαστικά όσο και διαδικαστικά, επιδιώκοντας μεταξύ άλλων ειδικές ρυθμίσεις εντός του Υπαλληλικού Κώδικα και όχι σε ξεχωριστό νομοθέτημα, που εύκολα δημιουργούσε αμφισβητήσεις. Στο οπλοστάσιο της ΕΝΩΣΗΣ, σύντομα καταχωρήθηκαν θετικές, για την ισχύ των ποσοστώσεων, αποφάσεις των Διοικητικών Δικαστηρίων, ενώ κατατέθηκε και σχετική ερώτηση ένα χρόνο μετά την θέσπιση του ν.2527/97 στη Βουλή, από τον βουλευτή κ. Φ.Κουβέλη. Η απάντηση του αρμόδιου Υπουργείου Εσωτερικών παρουσιάζει ανάγλυφα την ανυπαρξία οποιασδήποτε σοβαρής πολιτικής για τους αποφοίτους Ε.Σ.Δ.Δ., εκ μέρους της Πολιτείας 17. Κάτω από την πίεση των παραπάνω, η πολιτική ηγεσία επιχείρησε εκ νέου να δώσει κάποια λύση, με την ψήφιση του ν. 3200/2003 (ΦΕΚ Α 281/ ), 16 ΔΙΔΑΔ/Φ.18.11/916/371/ Στην πρώτη απάντηση, καταγράφεται η μη έκδοση αρχικής εγκυκλίου (για τον ν.1810/1988) και η άγνοια του Υπουργείου (!) για τους αριθμούς των υπηρετούντων/κριθέντων αποφοίτων. Με την αφορμή το Υπουργείο «προθυμοποιήθηκε» να ανακαλύψει τους ζητούμενους αριθμούς. Πράγματι, στη δεύτερη-συμπληρωματική απάντησή του προς τον ερωτώντα βουλευτή (αρχές 1999), το Υπουργείο παρουσίασε έναν πίνακα, ο οποίος προσέγγιζε την 2

23 με τον οποίο αναμορφωνόταν ολόκληρο το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης (και Αυτοδιοίκησης πλέον). Στο άρθρο 13 του νόμου αυτού επαναλαμβάνονταν οι βασικές ρυθμίσεις του προηγούμενου περί ποσοστώσεων, με μια διευκρινιστική προσθήκη περί αυτοτελούς κρίσης. Είχε προηγηθεί ο νόμος 2738/1999 για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις στο Δημόσιο, όπου παρεμπιπτόντως οριζόταν ότι ο χρόνος φοίτησης στη σχολή, συνυπολογίζεται ως διανυθείς στο βαθμό Β. γ. Ν. 3260/2004 Εν τέλει, την Άνοιξη του 2004, με όλες τις δυσκολίες είχαν κριθεί και υπηρετούσαν 12 απόφοιτοι ως Διευθυντές και 74 απόφοιτοι ως τμηματάρχες. Το Καλοκαίρι 2004, ξαφνικά και ενώ ήταν σε εξέλιξη οι συλλογικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Υπουργού ΕΣ.Δ.Δ.Α και ΑΔΕΔΥ, η Κυβέρνηση προχώρησε στην ψήφιση του νόμου 3260/2004 (ΦΕΚ Α 151/ ), με τον οποίο τροποποιήθηκε ο Υπαλληλικός Κώδικας, στις σημαντικότερες διατάξεις του και συγκεκριμένα αυτές που συνθέτουν το «βαθμολόγιο», δηλαδή τον τρόπο, τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία υπηρεσιακής εξέλιξης όλων των υπαλλήλων. Όσον αφορά την πρώτη εφαρμογή του νέου θεσμικού πλαισίου, προβλεπόταν ως προϋπόθεση για την επιλογή σε θέση Διευθυντή, θητεία 17 ετών, η οποία για αποφοίτους μειωνόταν σε 15. Το ΥΠΕ.Σ.Δ.Δ.Α με σχετική εγκύκλιο 18 διευκρίνισε την ισχύ των άλλων διατάξεων του ν.3200/2003 (ποσοστώσεις, προσμέτρηση χρόνου εκπαίδευσης στην Ε.Σ.Δ.Δ. κλπ). Ο νέος νόμος τέθηκε άμεσα σε εφαρμογή αλλά οι διάφοροι φορείς της Δημόσιας Διοίκησης απέδειξαν άλλη μια φορά πως έχουν τους δικούς τους ιδιορρύθμους! Οι κρίσεις σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, έχουν πραγματοποιηθεί στην πλειονότητα των Υπηρεσιών, και συγκεκριμένα στις διάφορες υπηρεσίες του πραγματικότητα. Παρά τα αρκετά λάθη του (2 διευθυντές αντί 3, 32 τμηματάρχες αντί 36, 63 μορφωτικοί ακόλουθοι αντί 14! κλπ), ο πίνακας αυτός αποτελεί την πρώτη καταγραφή εκ μέρους της Διοίκησης κάποιων στοιχειωδών ποσοτικών δεδομένων για τους αποφοίτους Ε.Σ.Δ.Δ., η οποία την ίδια εποχή, χρηματοδοτείτο αδρά (κατά 75%) από την Ευρωπαϊκή Ένωση για να εκπαιδεύει στελέχη ταχείας εξέλιξης που θα προωθούσαν την μεταρρύθμιση της ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης (πρόγραμμα «Κλεισθένης» υποπρόγραμμα 1 μέτρο 1.2). 18 ΔΙΔΑΔ/Φ.35.12/763/17380/

24 Υπουργείου Εσωτερικών 19, σε ορισμένες υπηρεσίες του Υπουργείου Ανάπτυξης (Γενική Γραμματεία Εμπορίου, Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας), στο Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, ξεκίνησαν στο Υπουργείο Υγείας, στο ΥΠΕΧΩΔΕ και στη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (έγιναν των διευθυντών εκκρεμούν των τμηματαρχών), στο Παιδείας, ενώ δεν έχει ακόμα γίνει τίποτα στο Υπουργείο Πολιτισμού, στο Απασχόλησης (πρώην Εργασίας) κλπ. Με τα νέα δεδομένα των κρίσεων, αναδεικνύεται και πάλι το γνωστό πρόβλημα, της πλημμελούς εφαρμογής της νομοθεσίας από τους διαφορετικούς φορείς της Διοίκησης. Παρά την διαφαινόμενη αύξηση των αποφοίτων που κρίνονται σε θέσεις ευθύνης, η πραγματικότητα πολύ απέχει από το να εκπληρώνει τις επιταγές του νομοθέτη και πολύ περισσότερο από τις επιθυμίες του διοικητικού μεταρρυθμιστή. Η κατάσταση παρουσιάζει διακυμάνσεις από φορέα σε φορέα. Οι απόφοιτοι φαίνεται να έχουν καλύτερη τύχη στο Εσωτερικών και το Ανάπτυξης, ενώ συστηματικά παραβιάζουν τις διατάξεις περί ποσοστώσεων το Υπουργείο Οικονομικών και το ΠΕΧΩΔΕ. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Υπουργείου Πολιτισμού που δεν έχει διενεργήσει κρίσεις για Τμηματάρχες από το 1987! Πρόσφατα σημειώθηκε μια σοβαρότατη δικαστική εξέλιξη που δικαιώνει πλήρως τους αποφοίτους και δημιουργεί ρωγμές στο σύστημα των κρίσεων όσων υπηρεσιών επιμένουν να μην τηρούν τις προϋποθέσεις νομιμότητας. Πρόκειται για 4 αποφάσεις του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών 20 που ακυρώνουν την παράλειψη κρίσεως αποφοίτων στο πρώην Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, μεταξύ των άλλων και για μη εφαρμογή των (ισχυουσών) ποσοστώσεων (άρθρο 13 &1 του Ν ). Το Δικαστήριο έκρινε, για πρώτη φορά από την ισχύ του ν.3200/2003, ότι κατά την αυτοτελή κρίση των αποφοίτων της Σχολής για την επιλογή προϊσταμένων Τμήματος 19 Κεντρική υπηρεσία, Γενική Γραμματεία Δημόσιας Διοίκησης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, Εθνικό Τυπογραφείο και στα νομικά πρόσωπα που εποπτεύει (Ε.Κ.Δ.Δ.Α.) 20 σχετικές αριθμ. 878/2006, 879/2006, 880/2006 και 1592/2006 ΔΕφετ Αθηνών 2

25 ή Διεύθυνσης πρέπει σε κάθε περίπτωση να τηρείται η προβλεπόμενη στο νόμο ποσόστωση και μάλιστα "να παρατίθενται στο πρακτικό επιλογής οι λόγοι μη πλήρωσης του προβλεπόμενου από το νόμο ποσοστού". Η εξέλιξη αυτή καθιστά μη νόμιμο το σύνολο των κρίσεων και η υπόθεση αναπέμπεται στην Διοίκηση για να προβεί στις απαραίτητες πράξεις θεραπείας. Με δεδομένο ότι στις πρόσφατες κρίσεις συμμετείχαν περίπου δημόσιοι υπάλληλοι και τελικώς αξιολογήθηκαν πάνω από στελέχη, με διαδικασίες που στην πλειονότητα των περιπτώσεων παραβίαζαν τη νομοθετική πρόβλεψη περί ποσοστώσεων, γίνεται εύκολα αντιληπτό το μέγεθος του προβλήματος που μπορεί να προκύψει, αφού οι επίμαχες αποφάσεις ανοίγουν το δρόμο για επιπλέον προσφυγές αποφοίτων που αδικήθηκαν δ. Ο υπό ψήφιση υπαλληλικός κώδικας Από τις αρχές Σεπτεμβρίου 2005 είδαν το φως της δημοσιότητας οι πρώτες ειδήσεις για τον νέο Κώδικα Κατάστασης Δημοσίων Υπαλλήλων. Το σχέδιο του Κώδικα έχει αναλάβει να καταρτίσει επιτροπή του Υπουργείου Εσωτερικών, που συγκροτήθηκε βάσει του άρθρου 14 1 του ν. 3242/2004 στην οποία εκπροσωπείται και η ΑΔΕΔΥ. Το διάστημα κυοφορίας του νέου νόμου αποδείχτηκε ιδιαίτερα μακρύ 21 και τελικά το ολοκληρωμένο σχέδιο του νέου Υπαλληλικού Κώδικα κατατέθηκε στη Βουλή μόλις το Δεκέμβριο του Οι κυριότερες ρυθμίσεις που άπτονται της βαθμολογικής εξέλιξης των αποφοίτων επαναλαμβάνονται, περιλαμβάνοντας και τους απόφοιτους της Ε.Σ.Τ.Α.. Συγκεκριμένα: Οι απόφοιτοι της Ε.Σ.Δ.Δ. και της Ε.Σ.Τ.Α. δεν διανύουν δοκιμαστική υπηρεσία (άρθρο 40 παρ.5) Για τους αποφοίτους Ε.Σ.Δ.Δ. και Ε.Σ.Τ.Α. εισαγωγικός βαθμός είναι ο Β, ενώ ο χρόνος φοίτησης υπολογίζεται ως πλεονάζων στο Β βαθμό. Για τους αριστούχους προσμετράται ένα επιπλέον έτος στον ίδιο βαθμό. Στις περιπτώσεις που ισχύουν αθροιστικά οι ιδιότητες αποφοίτου Ε.Σ.Δ.Δ. και 21 Κυριότερη αιτία της αργοπορίας, σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες υπήρξαν οι σοβαρές αντιθέσεις και επιφυλάξεις που έχει εκφράσει η ΑΔΕΔΥ, ιδιαίτερα για τα επίμαχα άρθρα που αφορούν τις προαγωγές και την αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων. 2

26 Ε.Σ.Τ.Α. και κάτοχου μεταπτυχιακού τίτλου ή διδακτορικού διπλώματος εφαρμόζεται η ευνοϊκότερη ρύθμιση, για την αρχική κατάταξη σε βαθμό (άρθρο 80 παρ.4). Η βασικότερη αλλαγή που προβλέπει το υπό ψήφιση σχέδιο νόμου είναι η καθιέρωση νέου συστήματος επιλογής προϊσταμένων οργανικών μονάδων. Θεσμοθετούνται τρεις ομάδες κριτηρίων. Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει αντικειμενικά κριτήρια, που αφορούν στα επαγγελματικά τεχνικά προσόντα (ύπαρξη ή όχι τίτλου). Η αποφοίτηση από την Ε.Σ.Δ.Δ. και την Ε.Σ.Τ.Α. μοριοδοτείται με 120 μόρια όταν γίνεται κρίση γενικού διευθυντή ή διευθυντή και 174 όταν κρίνονται θέσεις τμηματάρχη (όσο ένας μεταπτυχιακός τίτλος ετήσιας διάρκειας σε συναφές γνωστικό αντικείμενο!). Η δεύτερη ομάδα περιλαμβάνει κριτήρια που αφορούν την εργασιακήδιοικητική εμπειρία, πριμοδοτώντας ιδιαίτερα την αρχαιότητα. Η τρίτη υπό τον τίτλο ικανότητες-δεξιότητες περιλαμβάνει μάλλον ρευστά και υποκειμενικά κριτήρια όπως οι εκθέσεις αξιολόγησης, οι ειδικές δραστηριότητες, η συνέντευξη για τους προϊσταμένους Γενικής Διεύθυνσης και Διεύθυνσης και η ειδική αξιολόγηση από το υπηρεσιακό συμβούλιο για τους προϊσταμένους Τμήματος. Η επιλογή των Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων θα γίνεται από ειδικό υπηρεσιακό συμβούλιο, ύστερα από προκήρυξη 22 του Υπουργού Εσωτερικών ή του οικείου εποπτεύοντος Υπουργού για τα ν.π.δ.δ. Η επιλογή των προϊσταμένων των άλλων οργανικών μονάδων γίνεται από το οικείο υπηρεσιακό συμβούλιο. Συμπερασματικά, η αποφοίτηση από την Ε.Σ.Δ.Δ., επιβραβεύεται φτωχά, σε αντίθεση με άλλα προσόντα (πτυχίο Πανεπιστημίου με «άριστα») και διαδικασίες (συνέντευξη από τα αναξιόπιστα υπηρεσιακά συμβούλια, σεμινάρια επιμόρφωσης), δημιουργώντας σοβαρότατο προβληματισμό για τις πραγματικές προθέσεις της πολιτικής ηγεσίας ως προς την προώθηση των αποφοίτων στην διοικητική ιεραρχία και την αξιοποίηση τους σύμφωνα με τα προσόντα τους. 22 Στη διαδικασία επιλογής παρέχεται για πρώτη φορά δικαίωμα συμμετοχής και σε υπαλλήλους άλλων δημοσίων υπηρεσιών και ν.π.δ.δ., εφόσον πληρούν τους όρους και τις προϋποθέσεις της προκήρυξης υπηρεσιών και ν.π.δ.δ., εφόσον πληρούν τους όρους και τις προϋποθέσεις της προκήρυξης. 2

27 Συνολικά το νέο σύστημα αξιολόγησης δεν εξασφαλίζει την αξιοκρατία. Ειδικότερα: Η επιλογή των προϊσταμένων Διεύθυνσης και Τμήματος εξακολουθεί να γίνεται από τα αναξιόπιστα (λόγω κυρίως πολιτικής συγκρότησης) υφιστάμενα υπηρεσιακά συμβούλια (3 διορισμένοι, 2 αιρετοί) Εισάγει την διαβλητή διαδικασία της ελεύθερης (και όχι δομημένης) προφορικής συνέντευξης στην αξιολόγηση των στελεχών της δημόσιας διοίκησης Αποδίδει ιδιαίτερη βαρύτητα στην υπηρεσιακή αξιολόγηση, με κριτήρια μη μετρήσιμα και με ανακριβές περιεχόμενο. Είναι γνωστό ότι πολλές υπηρεσίες αδιαφορούν να συντάσσουν εκθέσεις ή τις συντάσσουν χρόνια μετά Η αποτυχία του θεσμού της αξιολόγησης είναι δεδομένη σε περιβάλλον που στερείται βασικών οργανωτικών στοιχείων, όπως καθηκοντολόγιο και περιγραφή-αξιολόγηση θέσης εργασίας. Δεν υπάρχει τρόπος έγκυρης και αντικειμενικής μέτρησης της παραγόμενης εργασίας ανά υπάλληλο και το σχέδιο του νέου υπαλληλικού κώδικα δεν λαμβάνει καμία μέριμνα προς αυτήν την κατεύθυνση. Στη δεύτερη κατηγορία (εργασιακή-διοικητική εμπειρία), στην πραγματικότητα δεν αξιολογείται η εμπειρία, αλλά η αρχαιότητα που είναι κάτι διαφορετικό. Η αρχαιότητα, η πάροδος δηλαδή μόνο του χρόνου στην υπηρεσία, χωρίς καμία ποιοτική εκτίμηση, έχει πάψει εδώ και πολλά χρόνια να αξιολογείται σε όλες τις προηγμένες διοικήσεις. Η εμπειρία αντιθέτως, είναι ιδιότητα χρήσιμη και αξιολογητέα, δεν μπορεί όμως να μετρηθεί μόνο με τα χρόνια αλλά απαιτούνται και κάποια πρόσθετα στοιχεία. Μοριοδοτείται υπερβολικά η επιμόρφωση. Χαρακτηριστικά, οι 600 μέρες στην Ε.Σ.Δ.Δ. (εισαγωγικός διαγωνισμός, εξετάσεις σχεδόν κάθε τρίμηνο, τελική εργασία) ισοδυναμούν με 120 μόρια, ενώ με σεμινάρια στο ΙΝΕΠ (άνευ διαγωνισμού, με επιλογή και τυπική εξέταση στο τέλος), μπορεί να λάβει ο υπάλληλος έως 100 μόρια (ένα μόριο ανά ημέρα επιμόρφωσης)! 2

28 Δ. ΣΤATΙΣΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ Ε.Σ.Δ.Δ. Στο κεφάλαιο που ακολουθεί, γίνεται προσπάθεια παρουσίασης και στατιστικής επεξεργασίας ανάλυσης, στοιχείων που αφορούν τους απόφοιτους της Ε.Σ.Δ.Δ.. Η δομή του κεφαλαίου διαιρείται σε τρία μέρη: Στο Α Μέρος η προσπάθεια επικεντρώνεται στην παρουσίαση και ανάλυση στοιχείων που αφορούν στα τμήματα εξειδίκευσης των αποφοίτων από συστάσεως της σχολής έως σήμερα. Στο Β μέρος παρουσιάζονται δεδομένα σχετικά με την αξιοποίηση και εξέλιξη των αποφοίτων στη κλίμακα της διοικητικής ιεραρχίας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην προσπάθεια ανάδειξης του προβλήματος της ελλιπούς εφαρμογής της κείμενης νομοθεσίας από τη διοίκηση και ιδιαιτέρως των διατάξεων του Ν. 2527/97 όπως τροποποιήθηκε από τον Ν. 3200/03 που προβλέπουν την κάλυψη θέσεων τμηματαρχών και διευθυντών από αποφοίτους της Ε.Σ.Δ.Δ., σε ποσοστά 20% και 10% αντιστοίχως. Εδώ πρέπει να τονισθεί ότι, η προσπάθεια καταγραφής στοιχείων αναφορικά με το σύνολο των αποφοίτων, είναι εξαιρετικά δυσχερής, αφενός λόγω της υπηρεσιακής αλλά και χωρικής διασποράς αυτών, αφετέρου λόγω της έλλειψης από πλευράς του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης (Ε.Κ.Δ.Δ.) μέχρι πρότινος, μιας ενημερωμένης βάσης δεδομένων με στοιχεία για τους απόφοιτους της Ε.Σ.Δ.Δ. Πρόσφατα, με πρωτοβουλία του Δ.Σ. της Ένωσης Αποφοίτων Ε.Σ.Δ.Δ. και την ευγενική συνεισφορά κάποιων συναδέλφων, δημιουργήθηκε μία σύγχρονη βάση δεδομένων, η οποία τέθηκε στη διάθεση του Ε.Κ.Δ.Δ., με απώτερο στόχο τη δημιουργία ουσιαστικών διαύλων επικοινωνίας μεταξύ του μητρικού Ε.Κ.Δ.Δ. και του συνόλου των αποφοίτων της σχολής. Η έλλειψη στοιχείων για το σύνολο των αποφοίτων (όπως και κάποιες αλλαγές της τελευταίας στιγμής που δεν συμπεριλαμβάνονται στην παρούσα έκθεση), 2