Περιεχόμενα. Οι Τολτέκοι...11 Εισαγωγή του δον Μιγκέλ Ρούιζ Όλα εμπεριέχονται στο πρόγραμμα Η Τέχνη των Ανθρώπων...27

Transcript

1 Περιεχόμενα Οι Τολτέκοι...11 Εισαγωγή του δον Μιγκέλ Ρούιζ...13 ΜΕΡΟΣ A: Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΩΝ ΣΥΜΒΟΛΩΝ 1. ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ Όλα εμπεριέχονται στο πρόγραμμα ΣΥΜΒΟΛΑ ΚΑΙ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ Η Τέχνη των Ανθρώπων Η ΔΙΚΗ ΣΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Η Πρώτη Συμφωνία: Να Είστε Άμεμπτοι στη Χρήση του Λόγου Σας ΚΑΘΕ ΝΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΣ ΚΟΣΜΟΣ Η Δεύτερη Συμφωνία: Μην Παίρνετε Τίποτα Προσωπικά ΑΛΗΘΕΙΑ Ή ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑ Η Τρίτη Συμφωνία: Μην Κάνετε Υποθέσεις Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ Ο Άγιος Βασίλης Η ΕΞΑΣΚΗΣΗ ΧΑΡΙΖΕΙ ΑΥΤΟΚΥΡΙΑΡΧΙΑ Η Τέταρτη Συμφωνία: Να Δίνεις Πάντα τον Καλύτερό Σου Εαυτό...71 ΜΕΡΟΣ B: Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗΣ 8. Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗΣ Η Πέμπτη Συμφωνία: Να Είστε Αμφισβητίες, Αλλά Μάθετε να Ακούτε ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ Τα Θύματα ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ Οι Πολεμιστές ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ Οι Διδάσκαλοι Η ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΟΡΑΣΗΣ Μια νέα οπτική ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΓΛΩΣΣΕΣ Τι είδους αγγελιαφόρος είστε; ΕΠΙΛΟΓΟΣ Βοηθήστε με να αλλάξω τον κόσμο Για τους συγγραφείς

2

3 Οι Τολτέκοι Πρ ι ν α π ό χ ι λ ι ά δ ε ς χ ρ ό ν ι α, οι Τολτέκοι ήταν γνωστοί στο Νότιο Μεξικό ως «γυναίκες και άντρες που κατέχουν γνώση». Οι ανθρωπολόγοι θεωρούν ότι οι Τολτέκοι ήταν μια φυλή, αλλά στην πραγματικότητα ήταν επιστήμονεςκαλλιτέχνες και είχαν δημιουργήσει μια κοινωνία εξερεύνησης και διατήρησης της πνευματικής γνώσης και παράδοσης των αρχαίων προγόνων. Οι διδάσκαλοι (ναγκουάλ) και μαθητές Τολτέκοι άκμασαν στο Τεοτιχουακάν, την αρχαία πόλη των πυραμίδων που βρισκόταν έξω από τη σημερινή Πόλη του Μεξικού, το οποίο ήταν γνωστό ως το μέρος στο οποίο «Ο Άνθρωπος Γίνεται Θεός». Ανά τους αιώνες, οι ναγκουάλ υποχρεώνονταν να κρύβουν τη σοφία των προγόνων τους και να τη διατηρούν στην αφάνεια. Η άφιξη των Ευρωπαίων κατακτητών, σε συνδυασμό με την ανεξέλεγκτη κατάχρηση εξουσίας μερικών μαθητευόμενων, οδήγησε αναγκαστικά στην απόκρυψη της γνώσης απ όσους δεν ήταν έτοιμοι να τη διαχειριστούν σωστά και απ όσους σκόπευαν να τη χρησιμοποιήσουν με εσφαλμένο τρόπο για τα ιδιοτελή τους συμφέροντα. Ευτυχώς, η εσωτερική γνώση των Τολτέκων διασώθηκε και μεταλαμπαδεύτηκε από γενιά σε γενιά μέσα από διάφορες

4 12 η πεμπτη Συμφωνία γενεαλογίες ναγκουάλ. Αυτή η γνώση παρέμεινε μυστική για πολλούς αιώνες. Ωστόσο, οι αρχαίες προφητείες προέβλεπαν την έλευση μιας εποχής όπου η σοφία θα έπρεπε να μεταδοθεί στον κόσμο. Τώρα, ο δον Μιγκέλ Ρούιζ και ο δον Χοσέ Ρούιζ (ναγκουάλ από τη γενεαλογία του Ιππότη του Αετού) μοιράζονται μαζί μας τις μνημειώδεις διδασκαλίες των Τολτέκων. Η σοφία των Τολτέκων πηγάζει από την ίδια αλήθεια που εμπνέει όλες τις ιερές εσωτερικές παραδόσεις του κόσμου. Παρότι δεν είναι θρησκεία, τιμά όλους τους δασκάλους της πνευματικότητας που δίδαξαν στη γη. Παρόλο που πιστεύει στο πνεύμα, είναι περισσότερο ένας τρόπος ζωής. Κύριο γνώρισμά της είναι η έμφαση στην ευτυχία και την αγάπη.

5 Εισαγωγή του δον Μιγκέλ Ρούιζ Οι tέσσερις συμφωνίες δημοσιεύτηκαν πριν από πολλά χρόνια. Αν διαβάσατε εκείνο το βιβλίο, ξέρετε ήδη τι μπορείτε να επιτύχετε μέσα από αυτές τις Συμφωνίες. Αυτές οι Συμφωνίες μπορούν να αλλάξουν τη ζωή σας, με το να σας παροτρύνουν να αποτινάξετε χιλιάδες αυτοπεριοριστικές συμφωνίες που έχετε κάνει με τον εαυτό σας, με άλλους ανθρώπους, με την ίδια τη ζωή. Την πρώτη φορά που διαβάσατε τις Τέσσερις Συμφωνίες, ενεργοποιήθηκε η «μαγεία» τους. Αυτό δεν οφειλόταν μόνο στην ανάγνωση του βιβλίου συνέβησαν πράγματα πολύ πιο βαθιά από την απλή ανάγνωση των σελίδων του. Το νιώσατε, αλλά ίσως δεν το διατυπώσατε ποτέ σε λέξεις. Όταν διαβάσατε τις Τέσσερις Συμφωνίες για πρώτη φορά, κληθήκατε να αναθεωρήσετε τις πεποιθήσεις σας και οδηγηθήκατε στα όρια της κατανόησής σας. Σπάσατε πολλές αυτοπεριοριστικές συμφω νίες και ξεπεράσατε πολλές προκλήσεις. Ωστόσο, μετέπειτα εμφανίστηκαν και άλλες προκλήσεις. Όταν διαβάσατε το βιβλίο για δεύτερη φορά, αισθανθήκατε ότι διαβάζετε ένα άλλο βιβλίο, αφού η κατανόησή σας είχε διευρυνθεί. Και πάλι, κατανοήσατε

6 14 η πεμπτη Συμφωνία βαθύτερα τον εαυτό σας και φτάσατε στα όρια που είχατε τη δυνατότητα να προσεγγίσετε εκείνη τη στιγμή. Και όταν διαβάσατε το βιβλίο τρίτη φορά, νομίσατε και πάλι ότι διαβάζετε άλλο βιβλίο. Ακούγεται μαγικό επειδή είναι μαγικό. Οι Τέσσερις Συμφωνίες μας βοηθούν να γίνουμε ο αυθεντικός εαυτός μας. Με την εξάσκηση, αυτές οι απλές τέσσερις συμφωνίες σάς κάνουν αυτό που πραγματικά είστε, όχι αυτό που προσποιείστε πως είστε. Και αυτό ακριβώς είναι που αποζητάτε περισσότερο απ οτιδήποτε άλλο: να γίνετε αυτός που πραγματικά είστε. Οι αρχές των Τεσσάρων Συμφωνιών αγγίζουν την καρδιά όλων των ανθρώπων, όλων των ηλικιών. Αγγίζουν ανθρώπους διαφορετικών πολιτισμών του κόσμου, ανθρώπους που μιλούν διαφορετικές γλώσσες, ανθρώπους με θρησκευτικές και φιλοσοφικές πεποιθήσεις που διαφέρουν ριζικά. Αυτές οι αρχές διδάσκονται σε διάφορα είδη σχολείων, από το δημοτικό μέχρι το λύκειο και το πανεπιστήμιο. Οι αρχές των Τεσσάρων Συμφωνιών αγγίζουν όλους τους ανθρώπους, επειδή βασίζονται στην κοινή λογική. Τώρα, ήρθε η στιγμή να δώσουμε άλλο ένα δώρο: την Πέμπτη Συμφωνία. Η πέμπτη συμφωνία δεν περιλήφθηκε στο πρώτο βιβλίο, αφού οι πρώτες τέσσερις συμφωνίες αποτελούσαν ήδη αρκετά μεγάλη πρόκληση. Η πέμπτη συμφωνία γίνεται με λέξεις, αλλά η σημασία και η πρόθεσή της υπερβαίνουν τα όρια του λόγου. Η πέμπτη συμφωνία θα σας κάνει να αντιληφθείτε την πραγματικότητά σας με τα μάτια της αλήθειας, εξωλεκτικά. Το αποτέλεσμα της εξάσκησης στην πέμπτη συμφωνία είναι η πλήρης αποδοχή του εαυτού σας και όλων των ανθρώπων. Και η αμοιβή γι αυτό είναι η αιώνια ευτυχία. Πριν από αρκετά χρόνια, άρχισα να διδάσκω μερικές από τις αρχές του βιβλίου στους μαθητευόμενούς μου. Ωστόσο, κάποια στιγμή σταμάτησα γιατί κανένας δεν έμοιαζε να καταλαβαίνει αυτά που έλεγα. Παρότι είχα μοιραστεί την πέμπτη συμφωνία με τους μαθητευόμενούς μου, ανακάλυψα ότι κανένας

7 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 15 δεν ήταν έτοιμος να εμπεδώσει τις διδασκαλίες που βρίσκονται πίσω από αυτή τη συμφωνία. Μετά από χρόνια, ο γιος μου, δον Χοσέ, μοιράστηκε τις ίδιες διδασκαλίες με μια ομάδα μαθητών και πέτυχε αυτό που δεν είχα καταφέρει. Η επιτυχία του ίσως οφείλεται στο ότι πίστευε το μήνυμα ακράδαντα. Το παρουσιαστικό του εξέπεμπε αλήθεια. Κατάφερε να μεταμορφώσει τις πεποιθήσεις τους, και η ζωή τους άλλαξε μια για πάντα. Ο δον Χοσέ Ρούιζ ήταν μαθητής μου από τα παιδικά του χρόνια, από τότε που έμαθε να μιλάει. Σε αυτό το βιβλίο, έχω την τιμή να παρουσιάσω το γιο μου και την πεμπτουσία των διδασκαλιών που δίναμε μαζί για επτά χρόνια. Σε αυτό το βιβλίο, μιλάμε στον αναγνώστη με μία φωνή, με μία καρδιά.

8

9 ΜΕΡΟΣ A Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΩΝ ΣΥΜΒΟΛΩΝ

10

11 ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ Όλα εμπεριέχονται στο πρόγραμμα Απ ό τ η σ τ ι γ μ ή που γεννιόμαστε, δίνουμε στον κόσμο ένα μήνυμα. Ποιο είναι αυτό το μήνυμα; Το μήνυμα είστε εσείς, αυτό το παιδί που έρχεται στον κόσμο. Είναι η παρουσία ενός αγγέλου, ενός αγγελιαφόρου από το άπειρο, που φιλοξενείται σε ένα ανθρώπινο σώμα. Το άπειρο, η απόλυτη δύναμη, δημιουργεί ένα μοναδικό πρόγραμμα για εσάς και μόνο για εσάς. Αυτό το πρόγραμμα περιέχει ό,τι χρειάζεστε για να γίνετε αυτοί που είστε. Γεννιέστε, μεγαλώνετε, βρίσκετε ένα σύντροφο, γερνάτε και στο τέλος επιστρέφετε στο άπειρο. Κάθε κύτταρο του σώματός σας είναι από μόνο του ένα σύμπαν. Είναι ευφυές, πλήρες και προγραμματισμένο να γίνει αυτό που είναι. Είστε προγραμματισμένοι να είστε εσείς, ό,τι και αν είναι αυτό. Το πρόγραμμα δεν επηρεάζεται από το τι πιστεύει ο νους σας ότι είστε. Το πρόγραμμα δεν βρίσκεται στις σκέψεις σας. Βρίσκεται στο σώμα, σε αυτό που καλούμε DNA. Στην αρχή, από ένστικτο όλοι ακολουθούμε τη σοφία του. Στα παιδικά σας χρόνια, πάντα ξέρατε τι σας αρέσει, τι δεν σας αρέσει, πότε θέλετε και πότε δεν θέλετε κάτι. Κάνατε αυτό που θέλατε και

12 20 η πεμπτη Συμφωνία προσπαθούσατε να αποφύγετε όσα δεν σας άρεσαν. Ακολουθούσατε το ένστικτό σας, το οποίο σας οδηγούσε στην ευτυχία, σας έκανε να απολαμβάνετε τη ζωή, να παίζετε και να εκπληρώνετε τις ανάγκες σας. Μετά, τι συνέβη; Το σώμα σας άρχισε να εξελίσσεται, ο νους σας άρχισε να ωριμάζει και αρχίσατε να μεταδίδετε τα μηνύματά σας χρησιμοποιώντας σύμβολα. Όπως τα πτηνά δείχνουν αλληλοκατανόηση, όπως οι γάτες καταλαβαίνουν η μια την άλλη, έτσι και οι άνθρωποι επικοινωνούν μέσα από συγκεκριμένα σύμβολα. Αν είχατε γεννηθεί σε νησί και ζούσατε ολομόναχοι, μπορεί να χρειαζόσασταν δέκα χρόνια για να ονοματίσετε οτιδήποτε βλέπετε. Για να μεταδώσετε ένα μήνυμα, ακόμη και αν επρόκειτο να το μεταδώσετε μόνο στον εαυτό σας, θα χρησιμοποιούσατε τη γλώσσα των συμβόλων. Γιατί θα συνέβαινε αυτό; Επειδή αυτή η γλώσσα είναι εύκολα κατανοητή και όχι επειδή ο άνθρωπος είναι ιδιαίτερα ευφυές ον. Θα συνέβαινε επειδή είμαστε προγραμματισμένοι να δημιουργούμε γλώσσες, να επινοούμε σύμβολα έκφρασης. Όπως γνωρίζετε, όλοι οι άνθρωποι, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης, εκφράζονται μέσω του προφορικού και του γραπτού λόγου, σε χιλιάδες γλώσσες. Ο άνθρωπος έχει επινοήσει πλήθος συμβόλων όχι τόσο για να επικοινωνεί με άλλους ανθρώπους, όσο για να επικοινωνεί με τον εαυτό του. Τα σύμβολα μπορεί να είναι εκφερόμενοι ήχοι, χειρονομίες, λέξεις ή γραφικά σύμβολα. Υπάρχουν σύμβολα που αντιπροσωπεύουν αντικείμενα, ιδέες, μουσικές νότες και μαθηματικές πράξεις. Ωστόσο, το πρώτο βήμα είναι η εισαγωγή των ήχων, γεγονός που σημαίνει ότι μαθαίνουμε να χρησιμοποιούμε σύμβολα για να επικοινωνούμε μέσω του λόγου. Οι άνθρωποι που πέρασαν από αυτό τον πλανήτη πριν από εμάς, καθιέρωσαν ονόματα για όλα αυτά που μας περιβάλλουν. Χάρη σε αυτούς, είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε τη σημασία των ήχων. Καλούν ένα αντικείμενο τραπέζι και κάποιο άλλο καρέκλα. Επίσης, καθιέρωσαν ονόματα για οντότητες που

13 ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ 21 υπάρχουν μόνο στη φαντασία μας, όπως οι γοργόνες και οι μονόκεροι. Κάθε λέξη που μαθαίνουμε είναι ένα σύμβολο για κάτι υποστατό ή φανταστικό. Και φυσικά, υπάρχουν χιλιάδες λέξεις. Αν παρατηρήσουμε τα παιδιά από ενός έως τεσσάρων ετών, διακρίνουμε αμέσως την προσπάθεια που καταβάλλουν για να μάθουν μια ολόκληρη συμβολολογία. Εν γένει, δεν θυμόμαστε την τιτάνια προσπάθεια που καταβάλλαμε, επειδή τότε ο νους μας δεν είχε ωριμάσει. Εντούτοις, χάρη στην επανάληψη και την εξάσκηση μάθαμε να μιλάμε. Μόλις μάθουμε να μιλάμε, οι άνθρωποι που μας φροντίζουν μας μαθαίνουν όσα γνωρίζουν, δηλαδή μας προγραμματίζουν με γνώση. Οι άνθρωποι που μας περιβάλλουν έχουν πολλή γνώση, όντας καταρτισμένοι στους κοινωνικούς, θρησκευτικούς και ηθικούς κανόνες του πολιτισμού τους. Κερδίζουν την προσοχή μας, μας μεταδίδουν πληροφορίες και μας μαθαίνουν να είμαστε σαν αυτούς. Μαθαίνουμε να συμπεριφερόμαστε σαν άντρες ή γυναίκες ανάλογα με την κοινωνία στην οποία γεννηθήκαμε. Μαθαίνουμε να συμπεριφερόμαστε «σωστά» ως μέλη του κοινωνικού συνόλου, να είμαστε «καλοί» άνθρωποι. Ουσιαστικά, εξημερωνόμαστε με τον ίδιο τρόπο που εξημερώνεται ένας σκύλος, μια γάτα ή ένα οποιοδήποτε οικόσιτο ζώο: με μια μέθοδο που προβλέπει επιβράβευση και τιμωρία. Μας λένε πως είμαστε καλά παιδιά όταν κάνουμε αυτό που προσδοκούν από εμάς οι ενήλικοι. Είμαστε κακά παιδιά όταν δεν κάνουμε αυτό που θέλουν. Μερικές φορές, μας τιμωρούν χωρίς να είμαστε κακοί, ενώ άλλες φορές επιβραβευόμαστε χωρίς να είμαστε καλοί. Εξαιτίας του φόβου της τιμωρίας ή της μη-επιβράβευσης, καταβάλλουμε προσπάθειες για να ικανοποιήσουμε τους άλλους. Προσπαθούμε να είμαστε καλοί, επειδή οι κακοί άνθρωποι δεν ανταμείβονται αλλά τιμωρούνται. Στην ανθρώπινη κοινωνία που αποτελείται από εξημερωμένους ανθρώπους, υποτασσόμαστε σε όλους τους κανόνες και τις αξίες που μας επιβάλλει η οικογένεια και ο κοινωνικός περίγυρος. Δεν έχουμε την ευκαιρία να επιλέξουμε τις πεποιθήσεις

14 22 η πεμπτη Συμφωνία μας. Από πολύ μικρή ηλικία μαθαίνουμε τι πρέπει να πιστεύουμε και τι δεν πρέπει να πιστεύουμε. Οι άνθρωποι που ζουν μαζί μας, μας λένε τις απόψεις τους: τι είναι καλό και τι είναι κακό, τι είναι ορθό και τι λανθασμένο, τι είναι όμορφο και τι άσχημο. Όλες αυτές οι πληροφορίες καταγράφονται στον εγκέφαλό μας, ο οποίος τις απορροφά όπως ο ηλεκτρονικός υπολογιστής ένα μεταφορτωμένο αρχείο. Είμαστε αθώοι. Πιστεύουμε ό,τι ακούμε από τους γονείς μας και άλλους ενηλίκους. Αποδεχόμαστε αυτά που ακούμε και οι πληροφορίες αποθηκεύονται στη μνήμη μας. Ό,τι μαθαίνουμε αποτυπώνεται στο νου μας μέσα από την αποδοχή μας και παραμένει στο νου μας επειδή συμφωνούμε με αυτό. Ωστόσο, προτού κάτι αποτυπωθεί στο νου μας, πρώτα φιλτράρεται από την προσοχή μας. Η προσοχή είναι πολύ σημαντική για τον άνθρωπο, αφού είναι το τμήμα του νου που μας δίνει τη δυνατότητα να προσηλωνόμαστε σε ένα αντικείμενο ή σκέψη, αποκλείοντας κάθε άλλο παράγοντα. Μέσω της προσοχής, οι πληροφορίες που λαμβάνουμε από τον εξωτερικό κόσμο αποθηκεύονται στον εσωτερικό μας κόσμο. Και ασφαλώς, συμβαίνει και το αντίστροφο. Η προσοχή είναι το εργαλείο που χρησιμοποιούμε για να στείλουμε και να λάβουμε μηνύματα από τους συνανθρώπους μας. Είναι μια γέφυρα ανάμεσα σε νόες, η οποία «ανοίγει» με ήχους, σύμβολα, αγγίγματα ουσιαστικά ενεργοποιείται από οποιοδήποτε γεγονός προσηλώνει τις αισθήσεις μας. Η προσοχή μάς δίνει τη δυνατότητα να διδάξουμε και να διδαχτούμε. Δεν μπορούμε να διδάξουμε τίποτα, αν δεν μας προσέξει κάποιος. Επίσης, δεν μπορούμε να διδαχτούμε κάτι, αν δεν προσηλώσουμε την προσοχή μας σε αυτό. Χρησιμοποιώντας την προσοχή, οι ενήλικοι μας μαθαίνουν να δημιουργούμε μια ολόκληρη πραγματικότητα μέσα στο νου μας, με τη χρήση των συμβόλων. Αφού μας διδάξουν μια συμβολολογία μέσω του ήχου, οι ενήλικοι μας εκπαιδεύουν στη χρήση του αλφάβητου και διδασκόμαστε τη σχηματική όψη της γλώσσας που ομιλούν. Η φαντασία μας αναπτύσσεται, η περιέργειά

15 ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ 23 μας οξύνεται και αρχίζουμε να κάνουμε ερωτήσεις. Θέτουμε το ένα ερώτημα μετά το άλλο με καταιγιστικό ρυθμό. Συγκεντρώνουμε πληροφορίες από παντού. Και ξέρουμε ότι επιτέλους μάθαμε μια γλώσσα, όταν μπορούμε να χρησιμοποιούμε τα σύμβολα για να μιλάμε στον εαυτό μας. Τότε μαθαίνουμε να σκεφτόμαστε. Πριν από αυτό, δεν σκεφτόμαστε. Μιμούμαστε ήχους και χρησιμοποιούμε σύμβολα για να επικοινωνήσουμε. Ωστόσο, η ζωή μας είναι απλή πριν προσδώσουμε συγκεκριμένες σημασίες ή συναισθήματα στα σύμβολα. Όταν προσδώσουμε σημασίες στα σύμβολα, αρχίζουμε να τα χρησιμοποιούμε για να ερμηνεύσουμε τα βιώματά μας. Χρησιμοποιούμε τα σύμβολα για να συλλογιζόμαστε υποστατά ή φανταστικά πράγματα. Έπειτα, θεωρούμε ότι ορισμένα πράγματα είναι αληθινά για παράδειγμα, θεωρούμε ότι κάποιοι άνθρωποι είναι όμορφοι ή άσχημοι, λεπτοί ή ευτραφείς, ευφυείς ή ανόητοι. Και δεν ξέρω αν το παρατηρήσατε, αλλά έχουμε τη δυνατότητα να σκεφτόμαστε μόνο σε μια γλώσσα την οποία γνωρίζουμε. Για πολλά χρόνια μιλούσα μόνο ισπανικά. Χρειάστηκα μεγάλο χρονικό διάστημα για να εμπεδώσω σύμβολα στην αγγλική γλώσσα και να αρχίσω να σκέφτομαι στα αγγλικά. Η εκμάθηση μιας γλώσσας δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ωστόσο, σε κάποια φάση, συνειδητοποιούμε ότι σκεφτόμαστε με τα σύμβολα που μάθαμε. Όταν πάμε στο σχολείο, δηλαδή σε ηλικία 5-6 ετών, κατανοούμε αφηρημένες έννοιες, όπως το «σωστό» και το «λάθος», ο «νικητής» και ο «ηττημένος», το «τέλειο» και το «ατελές». Στο σχολείο, εμβαθύνουμε τη γνώση μας για την ανάγνωση και γραφή των συμβόλων που ήδη γνωρίζουμε. Ο γραπτός λόγος μας δίνει τη δυνατότητα να αποκτήσουμε ακόμη περισσότερες γνώσεις. Συνεχίζουμε να προσδίδουμε σημασίες σε ολοένα και περισσότερα σύμβολα και σκεφτόμαστε όχι μόνο αβίαστα, αλλά και αυτόματα. Τώρα, τα σύμβολα που μάθαμε προσηλώνουν την προσοχή μας από μόνα τους. Τα λόγια που απευθύνονται προς εμάς,

16 24 η πεμπτη Συμφωνία καθώς και όλα όσα ακούμε, φιλτράρονται από τις γνώσεις μας. Αυτό το αποκαλώ φωνή των γνώσεων, επειδή οι γνώσεις μας «μιλούν» ασταμάτητα μέσα στο νου μας. Πολλές φορές ακούμε αυτή τη φωνή με διαφορετικές τονικότητες. Άλλοτε ακούμε τη φωνή της μητέρας μας, άλλοτε του πατέρα μας, άλλοτε των αδελφών μας. Και η φωνή δεν σταματά ποτέ να μιλά. Αυτή η φωνή δεν είναι αληθινή είναι δικό μας δημιούργημα. Εντούτοις, εμείς τη θεωρούμε αληθινή, επειδή της δίνουμε υπόσταση μέσα από τη δύναμη της πίστης μας. Έτσι, πιστεύουμε ακράδαντα ό,τι μας λέει αυτή η φωνή. Και τότε, οι απόψεις των ανθρώπων που μας περιβάλλουν αρχίζουν να εισβάλλουν στο νου μας. Όλοι έχουν κάποια άποψη για εμάς και μας λένε τι είμαστε. Όταν ήμαστε πολύ μικροί, δεν ξέραμε τι ήμαστε. Ο μόνος τρόπος να αντιληφθούμε τον εαυτό μας είναι μέσω ενός καθρέφτη, και οι άλλοι άνθρωποι παίζουν το ρόλο αυτού του καθρέφτη. Η μητέρα μας μας λέει τι είμαστε, και εμείς την πιστεύουμε. Ο πατέρας μας μας λέει ότι είμαστε κάτι άλλο, τα αδέλφια μας ότι είμαστε κάτι εντελώς διαφορετικό, αλλά εμείς αποδεχόμαστε τη γνώμη όλων. Διάφοροι άνθρωποι εκφράζουν την άποψή τους για το παρουσιαστικό μας, ιδίως όταν είμαστε μικρά παιδιά. «Μα έχεις τα μάτια της μητέρας σου και τη μύτη του παππού σου». Ακούμε τις απόψεις των μελών της οικογένειάς μας, των δασκάλων μας και των συμμαθητών μας. Αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας μέσα από αυτούς τους καθρέφτες και αποδεχόμαστε τις απόψεις των άλλων. Και μόλις αποδεχτούμε μια άποψη, αυτή γίνεται μέρος του συστήματος πεποιθήσεων που ενστερνιζόμαστε. Σιγά-σιγά, αυτές οι απόψεις αλλοιώνουν τη συμπεριφορά μας και μέσα στο νου μας διαμορφώνουμε μια εικόνα για τον εαυτό μας, σύμφωνα με τις απόψεις των άλλων για εμάς: «Είμαι όμορφος. Δεν είμαι και τόσο όμορφος. Είμαι έξυπνος. Δεν είμαι και τόσο έξυπνος. Γενικά βγαίνω κερδισμένος. Γενικά βγαίνω χαμένος. Τα καταφέρνω καλά σε αυτό. Δεν είμαι καθόλου καλός σε αυτό». Σε κάποιο σημείο, όλες οι απόψεις των γονιών και των δασκάλων μας, της θρησκείας και της κοινωνίας μας, μας κάνουν

17 ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ 25 να πιστέψουμε ότι πρέπει να είμαστε κάπως προκειμένου να γίνουμε αποδεκτοί. Μας υπαγορεύουν πώς πρέπει να είμαστε, πώς πρέπει να είναι η εμφάνιση και η συμπεριφορά μας. Πρέπει να είμαστε έτσι. Δεν πρέπει να είμαστε αλλιώς. Και επειδή δεν είναι θεμιτό να είμαστε αυτό που είμαστε, αρχίζουμε να προσποιούμαστε. Ο φόβος της απόρριψης γίνεται ο φόβος ότι δεν είμαστε αρκετά καλοί και αρχίζουμε να αναζητάμε αυτό που καλείται τελειότητα. Στην αναζήτησή μας, διαμορφώνουμε ένα πρότυπο τελειότητας, ένα πρότυπο για το πώς θέλουμε να είμαστε. Ωστόσο, ξέρουμε ότι δεν είμαστε αυτό το πρότυπο και αρχίζουμε να επικρίνουμε τον εαυτό μας γι αυτό. Δεν μας αρέσει ο εαυτός μας και του λέμε «Κοίτα πόσο χάλια φαίνεσαι, πόσο άσχημος είσαι. Κοίτα πόσο χοντρός, πόσο κοντός, πόσο κοκαλιάρης, πόσο ανόητος είσαι». Και τότε ξεκινά το δράμα, αφού τώρα τα σύμβολα στρέφονται εναντίον μας. Ούτε καν αντιλαμβανόμαστε ότι απορρίπτουμε τον εαυτό μας χρησιμοποιώντας τα σύμβολα που μάθαμε. Πριν από την «εξημέρωσή» μας, δεν μας καίγεται καρφί για την εμφάνιση και τη συμπεριφορά μας. Το μόνο που θέλουμε είναι να εξερευνάμε, να εκφράζουμε τη δημιουργικότητά μας, να αποζητάμε την απόλαυση και να αποφεύγουμε τον πόνο. Μικρά παιδιά, είμαστε αχαλίνωτοι και ελεύθεροι. Τρέχουμε ολόγυμνοι, χωρίς να μας ενδιαφέρει η αυτο-εικόνα μας, χωρίς να επικρίνουμε τον εαυτό μας. Λέμε την αλήθεια, επειδή ζούμε στην αλήθεια. Η προσοχή μας είναι συγκεντρωμένη στην κάθε στιγμή που περνάει. Δεν ανησυχούμε για το μέλλον, ούτε ντρεπόμαστε για το παρελθόν. Μετά την ένταξή μας στο κοινωνικό σύνολο, προσπαθούμε να είμαστε αρκετά καλοί για όλους, αφού είναι αδύνατον να πραγματώσουμε την εικόνα μας περί τελειότητας. Όλες οι φυσιολογικές ανθρώπινες τάσεις μας χάνονται κατά τη διαδικασία της εξημέρωσης. Και έπειτα αρχίζουμε να αναζητάμε αυτό που χάσαμε. Αρχίζουμε να αναζητάμε την ελευθερία, επειδή δεν είμαστε πια ελεύθεροι να είμαστε αυτό που πραγματικά είμαστε. Αρχίζουμε να αναζητάμε την ευτυχία, επειδή δεν

18 26 η πεμπτη Συμφωνία είμαστε πια ευτυχισμένοι. Αρχίζουμε να αναζητάμε το κάλλος, επειδή έχουμε πάψει να πιστεύουμε πως είμαστε όμορφοι. Συνεχίζουμε να μεγαλώνουμε. Στην εφηβεία μας, το σώμα μας είναι προγραμματισμένο να εκλύσει τις ουσίες που αποκαλούμε ορμόνες. Το σώμα μας δεν είναι πια παιδικό, και είναι αδύνατον να ακολουθήσουμε τον παλιό μας τρόπο ζωής. Δεν θέλουμε να κάνουμε αυτό που λένε οι γονείς μας. Θέλουμε να είμαστε ελεύθεροι. Θέλουμε να είμαστε ο εαυτός μας, αλλά από την άλλη, φοβόμαστε να είμαστε ο εαυτός μας. Ο κόσμος μάς λέει «Δεν είσαι πια παιδί». Ωστόσο, δεν είμαστε ούτε ενήλικοι. Γι αυτό, η εφηβεία είναι μια δύσκολη περίοδος για τους περισσότερους ανθρώπους. Στην εφηβεία μας, δεν χρειαζόμαστε κανέναν να μας πει τι να κάνουμε για να ενταχθούμε στο κοινωνικό σύνολο. Έχουμε μάθει να κρίνουμε, να τιμωρούμε και να επιβραβεύουμε τον εαυτό μας, σύμφωνα με το σύστημα πεποιθήσεων με το οποίο γαλουχηθήκαμε. Η διαδικασία της ένταξης μπορεί να είναι πιο εύκολη για κάποιους σε ορισμένες περιοχές του κόσμου ή πιο δύσκολες αλλού. Ωστόσο, εν γένει κανένας από εμάς δεν έχει τη δυνατότητα να αποφύγει αυτή την ένταξη-εξημέρωση. Ουδείς. Τελικά, το σώμα ωριμάζει και όλα αλλάζουν ξανά. Αρχίζουμε πάλι την αναζήτησή μας, τώρα όμως αναζητάμε τον εαυτό μας. Ψάχνουμε την αγάπη, γιατί μάθαμε να πιστεύουμε πως η αγάπη βρίσκεται κάπου έξω από εμάς. Ψάχνουμε τη δικαιοσύνη, επειδή δεν υπάρχει δικαιοσύνη στο σύστημα πεποιθήσεων που διδαχτήκαμε. Ψάχνουμε την αλήθεια, επειδή πιστεύουμε μόνο στις γνώσεις που βρίσκονται αποθηκευμένες στο νου μας. Και φυσικά, εξακολουθούμε να αναζητάμε την τελειότητα, αφού τώρα πια συμφωνούμε με τους υπόλοιπους ανθρώπους, ότι «κανείς δεν είναι τέλειος».