Ανάπλαση θαλάσσιου μετώπου. Μελέτη περίπτωσης πάρκο Αγ. Κωνσταντίνου Βόλου.

Transcript

1 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΤΕΓ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΔΡΑΜΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ Πτυχιακή εργασία Ανάπλαση θαλάσσιου μετώπου. Μελέτη περίπτωσης πάρκο Αγ. Κωνσταντίνου Βόλου. Φοιτήτρια: Κολημήτρα Λένα Επιβλέπων καθηγητής: Σπιτάλας Νικόλαος Δράμα, Μάιος 2011

2 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΣΤΕΓ Π. ΔΡΑΜΑΣ Περιεχόμενα Πρόλογος Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή 1.1. Αστικός χώρος Είδη αστικών χώρων Δημόσια πάρκα Κεντρικό τετράγωνο Μνημεία Οδοί Παιδικές χαρές Κοινοτικοί ανοιχτοί χώροι Πορείες πρασίνου και γραμμικοί χώροι στάθμευσης Αστικά αίθρια Προκυμαίες, λιμάνια, παραλίες, όχθες ποταμών, αποβάθρες, όχθες λιμνών 1.2. Αστικό παραθαλάσσιο μέτωπο Ορισμός Αρχές που συνθέτουν ένα αστικό παραθαλάσσιο μέτωπο Αστικό παραθαλάσσιο μέτωπο στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό 1.3. Αντικείμενο μελέτης 1.4. Σκοπός Στόχος Κεφάλαιο Παραδείγματα παρόμοιων περιπτώσεων Park diagonal mar Βαρκελώνη Πολυλειτουργικό παραθαλάσσιο πάρκο Επίχωσης Λεμεσού Κύπρος Princes Street Gardens Εδιμβούργο Πλατεία Συντάγματος Αθήνα Fitzgerald Kennedy Greenway Βοστόνη 2.2. Συμπεράσματα και γενικές αρχές που προκύπτουν από τα παραδείγματα παρόμοιων περιπτώσεων Κεφάλαιο Ιστορική και πολιτιστική εξέλιξη Γενικά Ιστορική διερεύνηση του σχηματισμού και της εξέλιξης της πόλης σε συνάρτηση με τις αλλαγές στο παραθαλάσσιο μέτωπο Μυθολογία Τέχνη 2

3 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΣΤΕΓ Π. ΔΡΑΜΑΣ 3.2. Ανάλυση ευρύτερης περιοχής μελέτης Ζωνοποίηση Γενικά Βόλος Ανάλυση ευρύτερης περιοχής μελέτης Κτίρια αρχιτεκτονικής και ιστορικής αξίας στον κεντρικό αστικό ιστό Περιοχή Δημαρχείου Δημοτικού θεάτρου Λιμάνι Βόλου Παραλία Βόλου Περιοχή πάρκου Αναύρου 3.3. Υφιστάμενη κατάσταση περιοχής μελέτης Περιγραφή περιοχής μελέτης Σημαντικά κτίρια της ευρύτερης περιοχής μελέτης 3.4. Ανάλυση της περιοχής μελέτης Χάρτης θέσης περιοχής Χάρτης περιγραφής περιοχής Χάρτης βλάστησης Χάρτης θέσεων θέας Χάρτης ροών ενέργειας Χάρτης κυκλοφορίας πεζών και οχημάτων 3.5. Περιορισμοί και δυνατότητες Περιορισμοί Δυνατότητες Κεφάλαιο 4 Προτάσεις και γενικός σχεδιασμός 4.1. Στόχοι του σχεδιασμού 4.2. Βασικές αρχές του σχεδιασμού 4.3. Ιδέα του σχεδιασμού 4.4. Κεντρική ιδέα της κάτοψης Βιβλιογραφία 3

4 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΣΤΕΓ Π. ΔΡΑΜΑΣ Πρόλογος Στο σημερινό αστικό περιβάλλον η κυριαρχία του μπετόν και η απουσία χώρων πρασίνου, είναι αυτή που χαρακτηρίζει τη δομή μιας σύγχρονης πόλης. Το φυσικό περιβάλλον μέσα στις πόλεις είναι πολύ δύσκολο να παραμείνει ανέπαφο λόγω των αυξημένων ανθρώπινων δραστηριοτήτων και παρεμβάσεων. Η απουσία αυτών των χώρων πρασίνου καθώς και των στοιχείων της φύσης στις πόλεις δημιουργεί περιβαλλοντικά και αισθητικά προβλήματα. Το "πράσινο" στις πόλεις αποτελεί ίσως έναν από τους πιο σημαντικούς δείκτες που καθορίζουν την ποιότητα της αστικής ζωής. Το κυριότερο όμως είναι η αισθητική αναβάθμιση των αστικών κέντρων καθώς και η δυνατότητα που προσφέρουν στους κατοίκους για αναψυχή. Στα πλαίσια της πτυχιακής εργασίας με θέμα «Ανάπλαση θαλάσσιου μετώπου, μελέτη περίπτωσης πάρκο Αγ. Κωνσταντίνου Βόλου», θα γίνει προσπάθεια αναβάθμισης του υπάρχοντος πάρκου από αισθητικής και λειτουργικής άποψης. Σκοπός της ανάπλασης είναι η ανάδειξη της ιστορικότητας καθώς και η διατήρηση του σαν σημείο αναφοράς όλο τον χρόνο. Η διαμόρφωση ως προς την αισθητική και τη λειτουργικότητα θα γίνει με σεβασμό και φροντίδα στην αρχιτεκτονική ιστορία και την παραδοσιακή αισθητική. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να ευχαριστήσω τον υπεύθυνο καθηγητή κ. Νικόλαο Σπιτάλα για την δυνατότητα που μου έδωσε να πραγματοποιήσω αυτή τη μελέτη καθώς και για τις συμβουλές του. Ιδιαίτερα ευχαριστώ την κ. Ελπινίκη Κωνσταντινίδου για την καθοδήγηση και τις συμβουλές της για τη δομή της εργασίας και την οργάνωση των κειμένων καθώς και για την υποστήριξή της. Τέλος ευχαριστώ τους φίλους και συμφοιτητές μου για τη στήριξη και τις παρατηρήσεις σε κομβικά σημεία της μελέτης. 4

5 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΣΤΕΓ Π. ΔΡΑΜΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Εισαγωγή 1.1. Αστικός χώρος Το αστικό περιβάλλον αποτελείται από ένα σύνολο φυσικών και ημιφυσικών ενδιαιτημάτων με ιδιαίτερες κλιματικές και υδρολογικές συνθήκες. Τα αστικά πάρκα, θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα δίκτυο νησίδων, που σε συνδυασμό με την ενίσχυση του πρασίνου σε οδούς, ακάλυπτους χώρους πολυκατοικιών και ταράτσες, θα προσέφεραν μικρά ενδιαιτήματα για την άγρια ζωή. Η σύγχρονη ελληνική πόλη έχει μεγάλο μέγεθος, πυκνή δόμηση, έλλειψη σχεδιασμού. Το πράσινο θεωρείται απαραίτητο, αλλά για λόγους κυρίως αισθητικούς και ποτέ για οικολογικούς περιβαλλοντικούς και με κριτήριο αυτό γίνονταν και γίνεται ακόμη και σήμερα η χωροθέτηση και η σύνθεσή τους. 1 Εικόνα 1. Η πόλη του Βόλου από ψηλά. Οι χώροι πρασίνου μέσα σε έναν αστικό ιστό είναι σε αρκετές περιπτώσεις υποβαθμισμένοι και δεν έχουν την απαιτούμενη συντήρηση. Τα αίτια της εικόνας αυτής των πάρκων, είναι ότι δεν υπάρχουν αρκετοί ειδικευμένοι κατασκευαστές και μελετητές πρασίνου στους Δήμους ώστε να δίνουν εντολές για την ορθότερη συντήρηση ενός χώρου πρασίνου με αποτέλεσμα οι υπεύθυνοι για το σκοπό, διορισμένοι από την εκάστοτε Δημοτική αρχή, να ενεργούν αυτοσχεδιάζοντας. 2 Εικόνα 2. Η φύση και η ιστορία αντιπροσωπεύεται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους στις αστικές περιοχές, είτε συμβολικά είτε κυριολεκτικά και η εισαγωγή τους στις πόλεις μας δεν είναι τίποτε άλλο από το πώς να 1. Ισπικούδης Ι.,(2/10/05), «Το φυσικό τοπίο στην πόλη», Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας ΑΠΘ, Πρακτικά εισηγήσεων επιστημονικής ημερίδας, Δράμα: ΑΤΕΙ Αρχιτεκτονικής Τοπίου. 2. Εισήγηση της Ντουνιαδάκη Κυριακής (Αρχιτέκτων Μηχανικός) στην στην ημερίδα με θέμα «ΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΜΑΣ ΑΦΟΡΑ ΟΛΟΥΣ» που συνδιοργανώθηκε από το ΤΕΕ/ΤΔΚ και την ΤΕΔΚ την Παρασκευή στα Χανιά. 5

6 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΣΤΕΓ Π. ΔΡΑΜΑΣ εισαγάγουμε με επιτυχία φυσικά και ιστορικά στοιχεία στο αστικό τοπίο, στις πόλεις και κατ επέκταση στους ίδιους τους ανθρώπους. 3 Μέχρι τον 19ο αιώνα, οι αδόμητες επιφάνειες στον αστικό ιστό οφείλονταν στο ανάγλυφο του εδάφους, που δεν επέτρεπε τη δόμηση, ή μπορεί να δικαιολογηθούν από την ενσωμάτωση αγροτικών περιοχών, όπως των αλωνιών. 1.2 Είδη αστικών χώρων Δημόσια πάρκα. Δημόσιο - κεντρικό πάρκο. Δημόσιος αναπτυγμένος και διοικούμενος ανοιχτός χώρος ως τμήμα του ανοιχτού χώρου της πόλης. Είναι τοποθετημένος κοντά στο κέντρο της πόλης και συνήθως μεγαλύτερος από το πάρκο γειτονιάς. Πάρκα στο κέντρο της πόλης. Πράσινα πάρκα με χλοοτάπητα και δέντρα που βρίσκονται στο κέντρο της πόλης. Οι περιοχές αυτές μπορεί να είναι παραδοσιακά, ιστορικά πάρκα ή πρόσφατα αναπτυγμένοι ανοιχτοί χώροι. Πάρκο γειτονιάς Ανοιχτός χώρος που αναπτύσσεται στα κατοικημένα περιβάλλοντα. Δημόσιος αναπτυγμένος και διοικούμενος ανοιχτός χώρος των πόλεων, ή τμήμα της νέας ιδιωτικής κατοικημένης ανάπτυξης μπορεί να περιλαμβάνει παιδικές χαρές, αθλητικές εγκαταστάσεις, κ.λπ. Μικροσκοπικό πάρκο Μικρό αστικό πάρκο δίπλα από κτήρια που μπορεί να περιλαμβάνει τετράγωνα και πλατείες χαρακτηριστικών γνωρισμάτων πηγών ή ύδατος. 3.Μπαργιάννη Ε.,(2/10/2005), «Η αρχιτεκτονική τοπίου στο αστικό πράσινο: Εφαρμογή φυσικών και ιστορικών στοιχείων», Πρακτικά εισηγήσεων επιστημονικής ημερίδας, Δράμα: ΑΤΕΙ Αρχιτεκτονικής Τοπίου. 4. A Typology of Urban Open Spaces (Adapted from Carr, Francis, Rivlin and Carr, 1992) 6

7 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΣΤΕΓ Π. ΔΡΑΜΑΣ Κεντρικό τετράγωνο Τετράγωνο ή πλατεία συχνά μέρος της ιστορικής ανάπτυξης του κέντρου πόλεων μπορεί να υπάρξει ως χώρος μιας συνάντησης των οδών συχνά δημόσια αναπτυγμένος και διοικούμενος Μνημεία Δημόσιοι χώροι που μνημονεύονται άνθρωποι ή τα γεγονότα τοπικής και εθνικής σπουδαιότητας Οδοί Για τους πεζούς πεζοδρόμια. Μέρος των πόλεων όπου οι άνθρωποι κινούνται πεζοί κατά μήκος των πεζοδρομίων. Κυκλοφορία που περιορίζεται. Οδοί που χρησιμοποιούνται ως δημόσιος ανοιχτός χώρος. Ο περιορισμός κυκλοφορίας των οχημάτων μπορεί να παρέχει στους πεζούς βελτιώσεις όπως τη διαπλάτυνση πεζοδρομίων, φύτευση δέντρων, κλπ Παιδικές χαρές Παιδική χαρά Περιοχή παιχνιδιού που βρίσκεται στη γειτονιά συχνά περιλαμβάνει τον παραδοσιακό εξοπλισμό παιχνιδιού όπως κούνιες και μερικές φορές περιλαμβάνει για τους ενηλίκους τραπεζόπαγκους καθώς επίσης και καινοτόμα σχέδια όπως παιδικές χαρές περιπέτειας. Σχολική αυλή Η σχολική αυλή, αναπτύσσεται ως θέση για την περιβαλλοντική εκμάθηση των παιδιών ή ως χώρος ξεκούρασης στα διαλείμματα των μαθημάτων Κοινοτικοί ανοιχτοί χώροι Κοινοτικοί κήποι - πάρκα Διαστήματα γειτονιάς που σχεδιάζονται, και αναπτύσσονται ή διοικούνται από τους ντόπιους και μπορεί να περιλαμβάνει τους κήπους σπιτιών, τις περιοχές παιχνιδιού, και τους κοινοτικούς κήπους συχνά αναπτυγμένους σε ιδιωτικό έδαφος. Επίσημα δεν αντιμετωπίζεται ως τμήμα του συστήματος ανοιχτού χώρου των πόλεων. 7

8 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΣΤΕΓ Π. ΔΡΑΜΑΣ Πορείες πρασίνου και γραμμικοί χώροι στάθμευσης Διασυνδεμένες ψυχαγωγικές και φυσικές περιοχές που συνδέονται με τις πορείες πεζών και ποδηλάτων Αστικά αίθρια Μη αναπτυχθείσες ή άγριες φυσικές περιοχές κοντά στις πόλεις. Συχνά δημοφιλής για την πεζοπορία, το περπάτημα σκυλιών και την αναψυχή Προκυμαίες, λιμάνια, παραλίες, όχθες ποταμών, αποβάθρες, όχθες λιμνών. Ανοιχτός χώρος κατά μήκος των υδάτινων οδών στις πόλεις αυξανόμενη δημόσια πρόσβαση στις περιοχές προκυμαιών ανάπτυξη των πάρκων προκυμαιών Αστικό παραθαλάσσιο μέτωπο Ορισμός Η τομή της πόλης που αντικρίζει το κομμάτι της θάλασσα σε συνδυασμό με το οπτικό ενδιαφέρον προς τον ανοιχτό ορίζοντα αποτελούν στοιχεία του αστικού παραθαλάσσιου μετώπου. Ένα αστικό παραθαλάσσιο μέτωπο πρέπει να περιλαμβάνει λειτουργίες που να δείχνουν την αστικότητα της περιοχής αλλά ταυτόχρονα να μην αποκόβουν τον αστικό ιστό από τη θάλασσα. Εικόνα 3. πηγή: Το παραλιακό μέτωπο αποτελεί το νευραλγικό σημείο της πόλης. Φέρει όλο το δυναμικό ενός κοινόχρηστου χώρου ως χώρου στάσης και κίνησης, συνάθροισης, κοινωνικοποίησης. 8

9 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΣΤΕΓ Π. ΔΡΑΜΑΣ Ο περίπατος σε αυτήν την μεταβατική ζώνη εξασφαλίζει, ελεύθερο χώρο στο μέτωπο που λειτουργεί ως μεταβατικό στάδιο στον ιστό της πόλης καθώς προσφέρει καθημερινή επαφή των κατοίκων με τα φυσικά στοιχεία. Η σχέση κατοίκων μιας αστικής παράκτιας πόλης με το θαλάσσιο στοιχείο είναι άρρηκτη. Συνθέτει ένα σκηνικό που με κατάλληλους σχεδιαστικούς χειρισμούς μπορεί να λειτουργήσει το στοιχείο της θεαματικότητας, των ιστορικών αναφορών και της συλλογικής μνήμης. 5 Εικόνα 4.Παραλία Βόλου Λόγω του ευαίσθητου χαρακτήρα της παραλιακής ζώνης μιας πόλης, οι λειτουργίες που θα πρέπει να επιτρέπονται σε αυτήν, πρέπει να είναι ήρεμης μορφής, όπως εμπορικές λειτουργίες και αναψυχή όχι σε υπερβολικό βαθμό και όγκο Αρχές που συνθέτουν ένα αστικό παραθαλάσσιο μέτωπο: σημείο κατεύθυνσης για εξωτερικές και εσωτερικές μετακινήσεις μεταβαλλόμενο οικοσύστημα ενδιάμεσος χώρος εντυπωσιακή στιγμή άφιξης ισχυρό πολεοδομικό φαινόμενο ικανό να θέσει υπό έλεγχο ολόκληρο τον πολεοδομικό ιστό δημοφιλές δίκτυο δημόσιων τόπων θαλάσσια διαδρομή που επιτρέπει τη βιωματική, σχεδόν σωματική σχέση με τo υδάτινο στοιχείο ενσωμάτωση της αρρυθμίας της φύσης στις ρυθμισμένες ροές της πόλης αρχιτεκτονική αναπαράσταση της θάλασσας αστικά συμβάντα με στόχο την αστικοποίηση και την μετατροπή της θάλασσας σε δημόσιο χώρο. 5. Αριάδνη Μενδωνίδη, Ιούλιος 2009, Εργασία στο μάθημα :όψεις του αστικού τοπίου στο δημόσιο χωρο Διδακτική ομάδα:ι.πολύζος, Σ. Μαυρομμάτη ΘΕΜΑ :οι ιδιότητες και οι διαφορετικές «αναγνώσεις» της παραλιακής ζώνης μιας πόλης- η περίπτωση της Θεσσαλονίκης 6.ΕΜΠ, Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Μάθημα: Περιβαλλοντικές συνιστώσες του σχεδιασμού και της οικιστικής ανάπτυξης, Θέμα: Αστικό θαλάσσιο μέτωπο και μαρίνες. Σχεδιασμός και περιβαλλοντικές επιπτώσεις, Χατζημαρκάκη Μαρία, Διδάσκοντες: Τζ. Κοσμάκη, Δ. Πολυχρονόπουλος, Θ. Βλαστός. 9

10 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΣΤΕΓ Π. ΔΡΑΜΑΣ Αστικό παραθαλάσσιο μέτωπο στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Στις παραθαλάσσιες ελληνικές πόλεις που ο συγκεκριμένος τρόπος ανάπτυξής τους επέβαλλε την απουσία μεγάλων και οργανωμένων δημόσιων χώρων πρασίνου, το νερό εμφανίζεται ως ζωτικό στοιχείο διεξόδου από την ασφυκτική τους δομή, ως μια μοναδική ευκαιρία να ξαναβρεθεί ο χαμένος δημόσιος ανοικτός χώρος που στερήθηκαν. Εικόνα 5.πηγή: Εικόνα 6. πηγή: Οι μεγάλες πόλεις του κόσμου εκτιμώντας σωστά ότι το πολυτιμότερο αναπτυξιακό τους δεδομένο είναι η υψηλή ποιότητα του δημόσιου χώρου, σχεδίασαν, προγραμμάτισαν και εφάρμοσαν ανάλογα με το φυσικό τους περιβάλλον, σημαντικές παρεμβάσεις για την απελευθέρωση και την ανάδειξη των θαλάσσιων, ποτάμιων ή παραλίμνιων μετώπων τους. Αποφάσισαν να ξεδιπλώσουν το ιστορικό πρόσωπο της πόλης τους συναντώντας το τοπίο που το δημιούργησε μέσα στο χρόνο. 7 Εικόνα 5. πηγή: 7. Αριάδνη Μενδωνίδη, Ιούλιος 2009, Εργασία στο μάθημα :όψεις του αστικού τοπίου στο δημόσιο χωρο Διδακτική ομάδα:ι.πολύζος, Σ. Μαυρομμάτη ΘΕΜΑ :οι ιδιότητες και οι διαφορετικές «αναγνώσεις» της παραλιακής ζώνης μιας πόλης- η περίπτωση της Θεσσαλονίκης 10

11 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΣΤΕΓ Π. ΔΡΑΜΑΣ 1.4. Αντικείμενο μελέτης Η παρούσα μελέτη ασχολείται με τη ανάπλαση του παραλιακού πάρκου Αγ. Κωνσταντίνου Βόλου με σκοπό την αισθητική και λειτουργική αναβάθμισή του. Στο αντικείμενο μελέτης συμπεριλαμβάνονται προτάσεις για την ανάδειξη της ιστορικότητας του, καθώς είναι το πρώτο που δημιουργήθηκε στην πόλη. Το πάρκο είναι ένα ζωντανό σημείο αναφοράς το οποίο αποτελεί αστικό τοπίο με πολλές δυνατότητες σχεδιασμού. Η προτεινόμενη ανάπλαση της περιοχής στοχεύει στην ανάδειξη του πάρκου Αγ. Κωνσταντίνου ως ένα σημαντικό χώρο πρασίνου στο κέντρο της πόλης. Η διαμόρφωση ως προς την αισθητική και τη λειτουργικότητα θα γίνει με σεβασμό και φροντίδα στην αρχιτεκτονική ιστορία και την παραδοσιακή αισθητική, καθώς η προστασία και η ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς πρέπει να θεωρείται προτεραιότητα Σκοπός/Στόχος Το πάρκο του Αγ. Κωνσταντίνου βρίσκεται σε ένα κομβικό σημείο στα όρια του κέντρου της πόλης με την γενική κατοικία με αποτέλεσμα να του δίνει έναν σύνθετο χαρακτήρα, που με τις κατάλληλες αρχές του σχεδιασμού θα αναδειχτεί σε ένα χώρο δραστηριοτήτων για το ευρύτερο κοινό. Σκοπός του σχεδιασμού είναι η μετάβαση από τον σκληρό αστικό ιστό στο παραθαλάσσιο μέτωπο μέσω του πάρκου. Κύριος στόχος της ανάπλασης, είναι η διατήρηση της ιστορικότητας και γραμμικότητας της περιοχής, τονίζοντας παράλληλα τον πολιτισμικό χαρακτήρα του πάρκου Αγ. Κωνσταντίνου. 11

12 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΣΤΕΓ Π. ΔΡΑΜΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Παραδείγματα παρόμοιων περιπτώσεων Σημαντικό στοιχείο για την μελέτη και υλοποίηση ενός έργου, είναι η έρευνα του μελετητή για παρόμοιες καταστάσεις ώστε να κατανοήσει τη γενική λειτουργία του θέματος και να συλλέξει πληροφορίες που θα επεξεργαστεί και θα προσαρμόσει στον δικό του σχεδιασμό. Παρόμοιες περιπτώσεις με το παραθαλάσσιο μέτωπο του Βόλου και πιο συγκεκριμένα με το πάρκο του Αγ. Κωνσταντίνου που βρίσκεται στον παραθαλάσσιο μέτωπο υπάρχουν πάρα πολλές στο εσωτερικό και εξωτερικό της χώρας μας. Χαρακτηριστικά στοιχεία της παρούσας μελέτης είναι η αστικότητα και η κεντρικότητα του πάρκου, βρίσκεται στον παραθαλάσσιο αστικό ιστό και αποτελεί σημείο αναφοράς στην ιστορία της πόλης Park Diagonal Mar Βαρκελώνη Το πάρκο Diagonal Mar είναι το τρίτο μεγαλύτερο πάρκο στη Βαρκελώνη μετά από Parc Guell και Parc de la Civtadella και αποτελεί ένα μέρος από την γνωστή ως Νέα Βαρκελώνη. Είναι ένα μεγάλο πρόγραμμα αστικής αναδιαμόρφωσης που κεντροθετείται γύρω από τη διάσημη Avenue Diagonal της Βαρκελώνης, όπου συναντά τη θάλασσα. Πριν το 1996, αυτή η περιοχή της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης της Ισπανίας χαρακτηριζόταν από τις εγκαταλελειμμένες βιομηχανικές περιοχές. 12

13 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΣΤΕΓ Π. ΔΡΑΜΑΣ Σήμερα το πάρκο διαθέτει 35 στρέμματα με μονοπάτια για πεζοπορία αλλά και ποδηλατοδρόμους, χώρους πρασίνου, και ζώνες παιχνιδιού για παιδιά. Πιο συγκεκριμένα, το πάρκο αποτελείται από έξι γενικές περιοχές: υγρό στοιχείο, πηγές με καταρράκτες και μια κεντρική λίμνη, αθλητικές εγκαταστάσεις και περιοχή αμφιθεάτρων, ένα «μαγικό βουνό» για τα μικρά παιδιά, μια περιοχή παιχνιδιού και μια περιοχή σκυλιών. 8 Η ιδέα του σχεδιασμού: Σύνδεση των συνοικιών εργατικής τάξης με τους κατοίκους της υπόλοιπης Μεσογείου χρησιμοποιώντας το Diagonal Mar ως διάδρομος πρασίνου. Δεδομένου ότι είναι μια πύλη προς τη θάλασσα, περιέχει αρκετές δραστηριότητες όπως αναφέρθηκε παραπάνω, που οδηγούν τους κατοίκους και τους επισκέπτες από διάφορες πορείες προς τα εκεί. Ο σχεδιασμός του είναι ένα μίγμα πεζοδρομίων, ύδατος και φυτειών που προορίζονται να σχηματίσουν ένα τοπίο μοντέρνας τέχνης. Απεικονίζει την παράδοση σε συνδυασμό με τη μοντέρνα τέχνη και αρχιτεκτονική. Εικόνα 6.Ιδεόγραμμα Parc Giagonal Mar (πηγή: Εικόνα 2.Κτίρια της περιοχής (πηγή:

14 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΣΤΕΓ Π. ΔΡΑΜΑΣ Τα κύρια υλικά πάρκου: Λόγω των δραστηριοτήτων του πάρκου τα υλικά που έχουν επιλεχθεί είναι οικεία στον χρήστη και του παρέχουν ασφάλεια. Έτσι λοιπόν έχουν χρησιμοποιηθεί βασικά υλικά όπως: πέτρα, χάλυβας, ξύλο, σκυρόδεμα, ύδωρ, και εγκαταστάσεις. Κάποια παραδείγματα κατασκευών με απλά υλικά είναι τα εξής: πεζοδρόμια σκυροδέματος και τούβλου, ξύλινοι πάγκοι και εξοπλισμός παιχνιδιού, άξονες από χάλυβα και υποστηρίξεις πηγών. Όλα τα υλικά επιλέχτηκαν για να αντέχουν τον αλμυρό αέρα της θάλασσας και την ένταση της χρήσης που αναμένεται για ένα αστικό πάρκο. Εικόνα 3.πηγή: Συνδυάζει και αναμειγνύει τις χρήσεις κτιρίων και ελεύθερων χώρων και καθιστά το μέρος αυτάρκες και μοναδικό όχι μόνο για μόνιμη κατοικία αλλά και τουριστικό προορισμό. Σημεία κλειδιά: Σχεδιασμός με καμπύλες και γραμμές άρτια συνδεδεμένες μεταξύ τους. Έντονη δραστηριότητα. Έξι γενικές περιοχές δραστηριοτήτων για όλες τις ηλικίες. (ποδηλατοδρόμοι, αθλητικές εγκαταστάσεις, ζώνες παιχνιδιού). Κεντροθετείται γύρω από την Avenue Diagonal κεντρική αρτηρία που οδηγεί στη θάλασσα. Απεικονίζει την παράδοση σε συνδυασμό με τη μοντέρνα τέχνη και αρχιτεκτονική. Η φύτευση, οι πεζόδρομοι και το υγρό στοιχείο σε συνδυασμό με τις δραστηριότητες οδηγούν τους κατοίκους και επισκέπτες προς τη θάλασσα. Χρησιμοποιούνται βασικά υλικά και κυρίως υλικά που δεν διαβρώνονται από τον αλμυρό αέρα της ευρύτερης περιοχής. Χρήσεις κτιρίων και ελεύθερος χώρος εναρμονίζονται άριστα. 14

15 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΣΤΕΓ Π. ΔΡΑΜΑΣ Πολυλειτουργικό παραθαλάσσιο πάρκο Επίχωσης Λεμεσού - Κύπρος Η Επίχωση αποτελεί συνέχεια της Ακτής Ολυμπίων μπροστά από το κέντρο πόλης μέχρι το παλιό λιμάνι. Η αξιοποίηση του χώρου έχει ήδη γίνει σε μεγάλο βαθμό και προβλέπεται η ολοκλήρωση της με τη δημιουργία πεζόδρομου παρά τη θάλασσα, ποδηλατοδρόμου καθ όλο το μήκος, επιπλέον χώρου στάθμευσης και διαμόρφωση κενών τμημάτων που παραμένουν αναξιοποίητα. Το πολυλειτουργικό πάρκο δημιουργείται στα πλαίσια της ανάπλασης του παραλιακού μετώπου της πόλης που εκτείνεται στα δύο περίπου χιλιόμετρα κατά μήκος της ακτής. Έχουν ήδη αρχίσει οι εργασίες διαμόρφωσης της περιοχής οι οποίες θα ολοκληρωθούν το Εικόνα 7. Σχέδιο γενικής οργάνωσης πάρκου (πηγή: Στόχοι σχεδιασμού: Η ανάγκη αποκατάστασης της λειτουργικής σχέσης και της σύνδεσης του κέντρου της Λεμεσού με τη θάλασσα, αξιοποιώντας τους άξονες κυκλοφορίας, είναι πρωταρχικός στόχος του σχεδιασμού. Η περιοχή της Επίχωσης πρέπει να συνδεθεί τόσο λειτουργικά όσο και σημειωτικά με την υπόλοιπη πόλη με διάφορες προσβάσεις και διαμορφώσεις επί του παραλιακού μετώπου. Καθορισμός της λειτουργικής σχέσης της περιοχής, βόρεια του παραλιακού δρόμου με το παραλιακό μέτωπο, που ορίζεται από το μόλο, το παλιό λιμάνι και μικρή περιοχή δυτικά του λιμανιού. 15

16 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΣΤΕΓ Π. ΔΡΑΜΑΣ Η ένταξη του παραλιακού μετώπου, αποδίδεται ιδιαίτερης σημασίας στον παράλιο χαρακτήρα της πόλης και αφορά κυρίως στη λειτουργική και χωρική δομή του σχεδίου δημιουργώντας οπτικές και λειτουργικές σχέσεις παραλιακού μετώπου και ενδοχώρας. Δημιουργία οργανωμένης παραλίας σε συνδυασμό με παραλιακό πεζόδρομο, τη διατήρηση της μορφολογίας του φυσικού περιβάλλοντος και της φυσιογνωμίας της ακτής. Σεβασμός στα ιστορικά χαρακτηριστικά της περιοχής, η οποία συνδέεται οπτικά και λειτουργικά με τις υφιστάμενες χρήσεις της γης στην ακτή. Παράμετροι Σχεδιασμού: Χώροι στάθμευσης. Χωροθέτηση ποδηλατοδρόμου. Η λειτουργική και οπτική σύνδεση με τους κύριους άξονες βόρεια του παραλιακού δρόμου. Η χωροθέτηση κτιρίου με χρήση εστιατορίου στο ανατολικό άκρο του μόλου. Χωροθέτηση μικρού αμφιθεατρικού πλατώματος για εκδηλώσεις θεματικές και αναψυχής. Κατασκευή αναψυκτηρίων και αποχωρητηρίων. Πεζόδρομοι ιεράρχηση. Ενίσχυση παιχνιδότοπων και χώρου για Skateboard. Εικόνα 9.Αποβάθρα 3D Εικόνα 8. Καφετέρια 3D Εικόνα 7.Πεζόδρομος 3D Εικόνα 8. Πανοραμική εικόνα του πάρκου 16

17 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΣΤΕΓ Π. ΔΡΑΜΑΣ Στο σχεδιασμό για την αναδιαμόρφωση του μόλου λαμβάνονται επίσης υπόψη τα πιο κάτω δεδομένα: (α) Υφιστάμενα σιντριβάνια. (β) Υφιστάμενα γλυπτά. (γ) Υφιστάμενες διαμορφώσεις χώρων πρασίνου από διάφορες εταιρείες. (δ) Η φθορά λόγω χρόνου, καιρικών συνθηκών, περιβάλλοντα χώρου (θάλασσα),ανθρώπινου παράγοντα κλπ. (ε) Η προσβασιμότητα από όλα τα άτομα. Εικόνα 9. Αποβάθρες 3D Εικόνα 10. Πανοραμική εικόνα του πάρκου Τα έργα στην Επίχωση Λεμεσού περιλαμβάνουν ξύλινες αποβάθρες περιπάτου πάνω από τη θάλασσα, λίμνες, γλυπτά και πράσινο, όπως αυτά προβλέπονται μέσα από τη μελέτη και λεπτομερή σχεδιασμό της περιοχής. Σημεία κλειδιά: Δημιουργία πεζόδρομου παρά τη θάλασσα. Διαμόρφωση κενών τμημάτων που παραμένουν αναξιοποίητα. Προσβάσεις και διαμορφώσεις παραλιακού μετώπου ώστε να υπάρχει λειτουργική σχέση κέντρου πόλης με θάλασσα. Ενίσχυση παιδότοπων και χώρου για Skateboard. Σεβασμός στα ιστορικά χαρακτηριστικά. Διατήρηση της μορφολογίας του φυσικού περιβάλλοντος και της φυσιογνωμίας της. 17

18 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΣΤΕΓ Π. ΔΡΑΜΑΣ Princes Street Gardens Εδιμβούργο Το Princes Street Garden ένα δημόσιο πάρκο στο κέντρο του Εδιμβούργου, κάτω από το κάστρο της πόλης. Στη βόρεια πλευρά των κήπων έχει αναπτυχθεί η κύρια αγορά της πόλης κάνοντας τη περιοχή δημοφιλή προορισμό καθημερινά για τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής. Εικόνα 10.Κάτοψη πάρκου (πηγή: GreyfriarsBobby) Ιστορικά στοιχεία Οι κήποι δημιουργήθηκαν το 1820 μετά την στράγγιση της λίμνης Nor και καλύπτουν απόσταση τμ. Η λίμνη Nor, η οποία για αιώνες ενέργησε ως η βόρεια υπεράσπιση για το κάστρο του Εδιμβούργου, είχε καταντήσει μετά από χρόνια μια γραφική λίμνη. Έτσι η απόφαση της στράγγισής της το 1759 και στη θέση της να δημιουργηθούν οι κήποι, ήταν μια πολύ θετική εξέλιξη για τους κατοίκους της γύρο περιοχής. Κύριος σκοπός της δημιουργίας των κήπων ήταν να ενωθούν η παλιά με την νέα πόλη του Εδιμβούργου (1790). Εικόνα 11. Ανάχωμα κήπων (πηγή: 18

19 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΣΤΕΓ Π. ΔΡΑΜΑΣ Συγκεκριμένα το ανάχωμα της δυτικής πλευράς χτίστηκε γι αυτόν τον σκοπό. Το Princes Street Garden χαρακτηρίζεται ως μια περιοχή με έντονα τα στοιχεία της ιστορίας της πόλης μέσα σε αυτή. Μέσα στους κήπους, κατά μήκος της ανατολικής πλευράς βρίσκονται πολυάριθμα αγάλματα, μνημεία καθώς και ιστορικά κτίρια. Αναφορικά κάποια από αυτά είναι: Το μνημείο του συγγραφέα Sir Walter Scott, η Εθνική στοά της Σκωτίας και η βασιλική σκοτσέζικη Ακαδημία, το άγαλμα του Allan Ramsay, και άλλα. Εικόνα 12. Μνημείο συγγραφέα Scott (πηγή: Εικόνα 13. Άγαλμα Allan Ramsay (πηγή: Επίσης, πόλος έλξης στους κήπους είναι το πολεμικό μνημείο και το ρολόι που έχει δημιουργηθεί από πολλά διαφορετικά είδη λουλουδιών και έχει διάμετρο έντεκα μέτρα και είναι το παλαιότερο σε όλη τη Βρετανία. Εικόνα 9. Ρολόι με λουλούδια Εικόνα 10.Πολεμικό μνημείο 19

20 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΣΤΕΓ Π. ΔΡΑΜΑΣ Οι κήποι δεν παρέχουν κάποια ιδιαίτερη δραστηριότητα, έχει χαρακτήρα καθαρά χαλάρωσης και αυτό είναι που προσελκύει τους κατοίκους και επισκέπτες στην περιοχή. Εκτός από τη χρήση για αναψυχή το Princes Street Garden χρησιμοποιείται για εκδηλώσεις κοινού ενδιαφέροντος όπως συναυλίες και άλλα. Στη δυτική πλευρά έχει δημιουργηθεί ένας χώρος συναυλιών στον οποίο λαμβάνει χώρα και το Διεθνές Φεστιβάλ του Εδιμβούργου. Είναι μια από τις σημαντικότερες εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται μέσα στους κήπους και διεξάγεται από το 1947 και διαρκεί 3εβδομάδες (μέσα Αυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου). Εικόνα 14.Χώρος φεστιβάλ (πηγή: Εικόνα 15.Το κάστρο του Εδιμβούργου( 20

21 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΣΤΕΓ Π. ΔΡΑΜΑΣ Κάτω από το κάστρο του Εδιμβούργου και κατά μήκος των κήπων είναι μια γραμμή σιδηροδρόμων που πηγαίνει στο σταθμό Waverley. Η εταιρία κατασκευής του σιδηροδρόμου δημιούργησε μια βαθιά κοπή έτσι ώστε να μην είναι ορατό από την οδό. 9 Εικόνα 16.Πανοραμική άποψη κήπων( Εικόνα 17.Σιδηρόδρομος κάτω από το κάστρο.( Σημεία κλειδιά: Χώρος χαλάρωσης και αναψυχής με έντονη επισκεψιμότητα καθημερινά. Εύκολη πρόσβαση στην περιοχή από το εμπορικό κέντρο της πόλης. Θέσεις θέας προς το κάστρο του Εδιμβούργου. Η περιοχή που εκτείνονται οι κήποι έχει ιστορικό χαρακτήρα λόγω του κάστρου, συνεπώς και το πάρκο σε συνδυασμό με τα μνημεία και τ αγάλματα που υπάρχουν, διατηρεί τον ίδιο χαρακτήρα

22 Πλατεία Συντάγματος - Αθήνα Εικόνα 18.Χάρτης πλατείας Συντάγματος (πηγή: Το Σύνταγμα είναι η μία από τις τρεις πλατείες του "τριγώνου του Κλεάνθη" του αρχικού σχεδίου για την Αθήνα. 10 Βρίσκεται μπροστά από το σημερινό κτίριο της Βουλής των Ελλήνων πρώην Παλαιά Ανάκτορα. Η πλατεία είναι στενά συνδεδεμένη με την αθηναϊκή και ελληνική ιστορία. Ιστορικά στοιχεία Ως το Σεπτέμβριο του 1843 ονομαζόταν Πλατεία Ανακτόρων. Η πλατεία πήρε το σημερινό όνομά της από το Σύνταγμα, που δεν αρνήθηκε να εκδώσει ο βασιλιάς Όθωνας μετά από τη μαζική λαϊκή και στρατιωτική εξέγερση στην λεγόμενη Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου του 1843, που αποδεδειγμένα είχε παρακινηθεί από τις Μεγάλες Δυνάμεις όταν, τότε, μόνο μία εξ αυτών, η Γαλλία, είχε θεσπίσει σύνταγμα. 11 Εικόνα 19.Πλατεία Συντάγματος (πηγή: Εικόνα 20.Πλατεία Συντάγματος (

23 Σχεδιασμός Η βασική χάραξη της πλατείας καθορίζεται από τον μνημειακό άξονα ανατολής - δύσης, ο οποίος διατηρείται ανέπαφος και ενισχύει τη συμμετρία του τόπου. Οι αρχιτεκτονικές μορφές που κοσμούν και υπογραμμίζουν τις όψεις του άξονα αντανακλούν ένα πλούσιο μορφολογικό λεξιλόγιο και αντιπροσωπεύουν διαδοχικούς διακριτούς χρόνους της πόλης. Μια ευρεία γκάμα αρχιτεκτονικών διατάξεων μικρής κλίμακας, φυτεύσεις, νερό, βάθρα, πάγκοι και έργα τέχνης, εντάσσονται σε έναν ορθογώνιο κάνναβο και εμπλουτίζουν τη χωρική εμπειρία. Τοπικό λευκό μάρμαρο περιγεγραμμένο από γκρι χαράξεις στο έδαφος υπερβαίνουν την απλή μνήμη και επιβάλλουν έναν νέο συνολικό ρυθμό. 12 Εικόνα 21.Κάτοψη πλατείας (πηγή: Σύμφωνα με τον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό που προκηρύχθηκε τον Μάρτιο του 1999,η κριτική επιτροπή απένειμε το Α βραβείο στον Δ. Μανίκα, αρχιτέκτων καθηγητής και υπεύθυνο μελέτης και τους συνεργάτες του. Το έργο περιλάμβανε τα εξής: 1. Νέα δαπεδόστρωση της Πλατείας με πλάκες μαρμάρου με ειδική αντιολισθητική επεξεργασία. 2. Διαμόρφωση - διαπλάτυνση πεζοδρομίου που βρίσκεται στην πλευρά της οδού Ερμού. Στην ουσία πρόκειται για μια μεγάλη διαπλάτυνση των πεζοδρομίων της πλευράς αυτής: Από τις επτά λωρίδες κυκλοφορίας αυτοκινήτων που έχει αυτή τη στιγμή η οδός Φιλελλήνων στην πλευρά αυτή θα μείνουν τρεις. 3. Ο τρόπος κυκλοφορίας των αυτοκινήτων δεν αλλάζει

24 4. Στις δύο πλάγιες πλευρές της πλατείας (πλευρά οδού Όθωνος και πλευρά οδού Βασ. Γεωργίου κατασκευάζονται δύο μικροί καταρράκτες, οι οποίοι από άποψη επιπέδου ακολουθούν τις υψομετρικές διαφορές των δρόμων. 5. Στάσεις λεωφορείων ΟΑΣΑ μεταφέρονται είτε στην οδό Όθωνος είτε στην οδό Φιλελλήνων (μετά την πλατεία). 6. Αποκατάσταση του πεζοδρομίου της οδού Βασ. Γεωργίου στην πλευρά της πλατείας προς την Μεγάλη Βρετάνια. 7. Διάνοιξη της οδού Όθωνος προς τη λεωφόρο Αμαλίας, για αποκλειστική χρήση των λεωφορείων και διαμόρφωση των πεζοδρομίων και οδοστρώματος της οδού Όθωνος. 13 Παράλληλα ενισχύεται το πράσινο στο χώρο της πλατείας. Διατηρούνται το μαρμάρινο συντριβάνι και τα παγκάκια, καθώς και τα αγάλματα της πλατείας με τις υπάρχουσες βάσεις τους. Εικόνα 23.πηγή Εικόνα 22.πηγή:

25 Στο κέντρο της πλατείας υπάρχουν αντίγραφα αγαλμάτων από το μουσείο της Νάπολη δωρεά του Λόρδου Bute δικηγόρου του βασιλιά Όθωνα. Σημεία κλειδιά: Διατηρούνται το μαρμάρινο συντριβάνι και τα παγκάκια, καθώς και τα αγάλματα της πλατείας. Η βασική χάραξη της πλατείας καθορίζεται από τον μνημειακό άξονα ανατολής - δύσης, ο οποίος διατηρείται ανέπαφος και ενισχύει τη συμμετρία του τόπου. Τοπικό λευκό μάρμαρο περιγεγραμμένο από γκρι χαράξεις στο έδαφος υπερβαίνουν την απλή μνήμη και επιβάλλουν έναν νέο συνολικό ρυθμό. 25

26 Fitzgerald Kennedy Greenway Βοστόνη Το Greenway είναι μια σειρά τεσσάρων πάρκων μέσα σε έναν καμπυλόγραμμο διάδρομο του εδάφους που επεκτείνει περίπου ένα μίλι στο κέντρο της Βοστώνης. Η περιοχή περιέχει, τεμνόμενες οδούς και παράλληλες δενδρώδεις λεωφόρους σε απόλυτη συνάρτηση με τα πάρκα τις πλατείες και τα πεζοδρόμια. 14 και επανασυνδέονται με το λιμάνι. Σκοπός σχεδιασμού Τα πάρκα του Greenway ενοποιούν την περιοχή που διαιρέθηκε, με την παλαιά ανυψωμένη εθνική οδό. Το καινοτόμο σχέδιό σε συνδυασμό με τα πράσινα διαστήματα και τα αστικά οδικά τοπία, είναι ένα μίγμα που αντιπροσωπεύει τόσο την ομορφιά του όσο και τις πρακτικές χρήσεις του, σε μια θέση όπου οι άνθρωποι από όλες τις γειτονιές της Βοστώνης και της παγκόσμιας κοινότητας ενώνονται. Τα πάρκα ενθαρρύνουν την κοινωνική αλληλεπίδραση μεταξύ των ανθρώπων των ανόμοιων υποβάθρων ενισχύοντας την ταυτότητα της Βοστώνης

27 Στοιχεία που προσδίδουν τον χαρακτήρα των πάρκων: - Βρίσκεται μέσα στο ενεργό κέντρο της Βοστώνης. - Είναι ένας χώρος συνάθροισης. - Συνδέει το πλούσιο ιστορικό παρελθόν της πόλης με ένα τολμηρό όραμα για το μέλλον. - Το Greenway είναι πολιτιστικά ζωντανό, καινοτόμο και προσιτό. - Με τους κήπους και τις πηγές που έχουν δημιουργηθεί κατά μήκος της αλυσίδας πάρκων, προκαλεί τον επισκέπτη να επιβραδύνει και ν απολαύσει το πράσινο τοπίο σε μια γκρι και πολύβουη πόλη. Λίγα λόγια για τα τέσσερα πάρκα του Fitzgerald Kennedy Greenway: Chinatown park 16 Στο νότιο άκρο του Greenway είναι το γραμμικό πάρκο Chinatown έκτασης ενός στέμματος. Περιλαμβάνει σχεδιαστικά στοιχεία που προέρχονται από ασιατικές παραδόσεις και έργα τέχνης. Σχεδιασμένο από τους Carol R. Johnson και Associates, περιέχει μια ελικοειδή διαδρομή ακμών από μπαμπού, γλυπτά στοιχεία και μια βρύση που καταλήγει σε έναν καταρράκτη και μια ρηχή κοίτη ποταμού. Dewey park 17 Το Dewey park είναι ο χώρος στον οποίο έχει δημιουργηθεί το εποχιακό μεταβαλλόμενο τοπίο. Η περιοχή είναι κυρίως χώρος χαλάρωσης διότι υπάρχουν καθιστικοί χώροι, περιοχές με χλοοτάπητα αλλά και μονοπάτια για πεζοπορία

28 Εικόνα 24.Καθιστικοί χώροι (πηγή: Εικόνα 25.Φύτευση πάρκου (πηγή: Wharf District park 18 Σχεδιασμένο από τους EDAW και Copley Wolff Design Group, το πάρκο περιλαμβάνει επιφάνειες για δημόσια χρήση και χρησιμοποιείται ως σημείο συνάντησης για δημόσιες εκδηλώσεις είναι γνωστή ως η Μεγάλη Αίθουσα. Επίσης περιλαμβάνει τρεις ανοικτούς χώρους με χλοοτάπητα και περιμετρικά έχει φύτευση. Χαρακτηριστική κατασκευή της περιοχής είναι μια πλακόστρωτη επιφάνεια που εκτοξεύει νερό, ιδανική για τα μικρά παιδιά. Εικόνα 26.Πλακόστρωτη επιφάνεια εκτόξευσης νερού (πηγή: Εικόνα 27.πηγή:

29 North End park 19 Κατά μήκος της ανατολικής πλευράς ένα είδος πέργκολας σκιάζει ένα μέρος και παρέχει και θέση για συνεδριάσεις. Ένα ρηχό κανάλι νερού τρέχει κατά μήκος του πάρκου. Οι εγκαταστάσεις που υπάρχουν στο North End park, δίνουν την αίσθηση των ευρωπαϊκών κήπων του παρελθόντος με τους φράκτες πυξαριού που εσωκλείουν χρωματιστά λουλούδια. Κάποια από τα είδη είναι τα εξής: ρωσική φασκομηλιά, λεβάντα, ίριδα, και άλλα. Επίσης δέντρα και θάμνοι περικυκλώνουν τον κήπο. Εικόνα 28. Σημεία κλειδιά: Αλυσίδα πράσινων περιοχών που βρίσκεται μέσα στο ενεργό κέντρο της Βοστώνης. Συνδέει το πλούσιο ιστορικό παρελθόν της πόλης με ένα τολμηρό όραμα για το μέλλον. Με τους κήπους και τις πηγές που έχουν δημιουργηθεί κατά μήκος της αλυσίδας πάρκων, προκαλεί τον επισκέπτη να επιβραδύνει και ν απολαύσει το πράσινο τοπίο σε μια γκρι και πολύβουη πόλη. Ενοποίηση όλων των πάρκων και αρμονική συνέχεια μεταξύ τους χωρίς να επηρεάζεται ο χαρακτήρας του κάθε πάρκου

30 2.2. Συμπεράσματα και γενικές αρχές που προκύπτουν από τα παραδείγματα παρόμοιων περιπτώσεων. Η ανάλυση των παραπάνω πάρκων στην Ελλάδα και το εξωτερικό, όσον αφορά τη σχεδίαση και τις δυνατότητες που έχουν, προσδιορίζει τα παρακάτω κοινά σημεία με το πάρκο του Αγ. Κωνσταντίνου. Αποτελούν τμήμα του κεντρικού αστικού ιστού. Οριοθετούνται από την κύρια οδική αρτηρία και την θάλασσα. Υπάρχει πρόσβαση από τον αστικό ιστό στα πάρκα. Ιστορικός χαρακτήρας διότι έχουν διατηρήσει βασικά στοιχεία της αρχικής σχεδίασης. Θέσεις θέας και κτίρια με σημαντικό αρχιτεκτονικό σχεδιασμό. Προσπέλαση κατοίκων και επισκεπτών καθημερινά. Επίσης, από τα παραπάνω παραδείγματα παρουσιάζονται οι εξής βασικές αρχές πάνω στις οποίες θα πρέπει να κινηθούμε για να αναβαθμίσουμε την λειτουργική και αισθητική σχέση του πάρκου με τον αστικό ιστό της πόλης. Διαμόρφωση κενών τμημάτων που παραμένουν αναξιοποίητα. Προσβάσεις και διαμορφώσεις παραλιακού μετώπου ώστε να υπάρχει λειτουργική σχέση κέντρου πόλης με θάλασσα. Ενίσχυση δραστηριοτήτων μέσα στο πάρκο αλλά και περιμετρικά αυτού. Σεβασμός στα ιστορικά χαρακτηριστικά. Διατήρηση της μορφολογίας της φυσιογνωμίας και αναβάθμισή της. Η βασική χάραξη της πάρκου καθορίζεται από τον άξονα ανατολής - δύσης, και τις κάθετες οδούς που οδηγούν στη θάλασσα, οι οποίοι διατηρούνται ανέπαφοι ενισχύει τη συμμετρία του τόπου. Αποτελεί κομμάτι αλυσίδας πράσινων περιοχών που βρίσκεται μέσα στο ενεργό κέντρο της πόλης. Χρήση βασικών υλικών ανθεκτικών στο μικροκλίμα της περιοχής. 30

31 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ιστορική και πολιτιστική εξέλιξη Γενικά Από τον 14 ο αιώνα ως τα 1880 η παλιά πόλη του Βόλου είχε 2 ονομασίες. Γόλος και Βόλος. Την πρώτη ονομασία πρόφεραν και έγραφαν οι Τούρκοι και οι Πηλιορείτες ενώ την δεύτερη οι ξένοι και οι λόγιοι. Στα 1930 ο Δ. Τσοποτός στη μελέτη του «Ο Παγασητικός κόλπος και ο Βόλος», υποστήριξε πως η ονομασία Βόλος προήλθε από την γλωσσική παραφθορά του ονόματος Γόλος το οποίο συνυπήρχε στον τόπο από τα χρόνια της Ιωλκού. Με το όνομα Βόλος, συνεχίζει ο Δ. Τσοποτός, ήταν η τότε γνωστή και σημερινή παραλία του Αγ. Κωνσταντίνου (παραλία Βόλου) όπου τον καιρό εκείνο κατοικούσαν λίγοι ψαράδες που ψάρευαν και τροφοδοτούσαν με το εμπόριο τους την Ιωλκό, το δυτικό Πήλιο και το εσωτερικό της Θεσσαλίας. Το όνομα Βόλος σημαίνει στην ελληνική γλώσσα ρίξιμο πεζοβόλου και ψάρεμα, συνήθειες οι οποίες εξακολουθούν να γίνονται ανατολικά από την εκκλησία του Αγ. Κωνσταντίνου ακόμη και σήμερα. Εικόνα 29. Η παραλία του Βόλου με φόντο το Πήλιο(1930) Στην αρχή η σημερινή μορφή της πόλης ήταν εντελώς διαφορετική. Τα κτίρια στο κέντρο περιορίζονταν μόνο σε αποθήκες και εργαστήρια, και τα σπίτια βρίσκονταν στον Άνω Βόλο (σημερινό προάστιο) όπου οι κάτοικοι κατέβαιναν το πρωί στο λιμάνι και γύριζαν το βράδυ. 31

32 Η περιοχή του Βόλου, η αρχαία Μαγνησία, συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πρώτες περιοχές που κατοικήθηκαν στον ελλαδικό χώρο. Οι σημαντικότεροι νεολιθικοί οικισμοί, Σέσκλο και Διμήνι, ανακαλύφθηκαν από τον αρχαιολόγο Χρήστο Τσούντα και χρονολογούνται από την 7η χιλιετία π.χ., ενώ η πολιτισμική παρουσία στον χώρο συνεχίζεται αδιάκοπη μέχρι σήμερα. Οι πληροφορίες του Ι. Λεονάρδου «Νεότατη της Θεσσαλίας χωρογραφία» (1836) και του Ν. Μάγνη «Περιήγησις η τοπογραφία της Θεσσαλίας και της Θεσσαλικής Μαγνησίας» (1860) τοποθετούν την ίδρυση της καινούργιας πόλης του Βόλου μέσα στη δεκαετία Πριν από την επανάσταση δεν υπήρχε ένα λιμάνι κεντρικό αλλά πολλά μικρά, τόσο από την πλευρά του Παγασητικού όσο και από την πλευρά του Θερμαϊκού και του Αιγαίου. Το μεγάλο και κεντρικότερο λιμάνι της Θεσσαλίας μαζί με την πόλη του Βόλου, δημιουργήθηκε ύστερα από την Ελληνική επανάσταση Ιστορική διερεύνηση του σχηματισμού και της εξέλιξης της πόλης σε συνάρτηση με τις αλλαγές στο παραθαλάσσιο μέτωπο.(πηγή: Ειδικά θέματα πολεοδομίας 9, Θέμα: Μελέτη του Παραλιακού Μετώπου στην πόλη του Βόλου, φοιτήτρια: Καφούση Ροζαλία) Εικόνα 30.Η έκταση της πόλης κατά τον 18ο αιώνα και το Εικόνα 31.Η έκταση της πόλης το Τουρκοκρατία: η πόλη διένυσε τους χρόνους της τουρκοκρατίας σε κατάσταση στασιμότητας και ημι-αφάνειας κλεισμένη ασφυκτικά μέσα στο μικρό κάστρο, ενώ το κέντρο βάρους είχε μεταφερθεί στα χωριά του Πηλίου. Το κάστρο εξάλλου αποτελούσε και τον οικιστικό πυρήνα κατά τα βυζαντινά χρόνια όπου και μνημονεύεται η θέση της Ιωλκού : Η εξέλιξη της πόλης αποτελεί απαίτηση του αυξανόμενου εμπορίου και ονομάζεται νέο προάστιο αποβάθρα στην ανατολική ακτή. Η αδράνεια της τουρκοκρατίας έφερε την μεσαιωνική πόλη στον 19ο αιώνα αμετάβλητη και αδιάφορη απέναντι στις ανάγκες του λιμανιού. Η τοποθεσία παρουσίαζε μειονεκτήματα λόγω της δυσχερούς απορροής και της πολύ ρηχής θάλασσας και οι συχνές πλημμύρες των χειμάρρων γέμιζαν με προσχώσεις και τέλματα την περιοχή υπήρχαν ελάχιστες προδιαγραφές υγιεινής. 32

33 Εικόνα 4.Η έκταση της πόλης το Εικόνα 5.Η εικόνα της πόλης το : Με την προσάρτηση της Θεσσαλίας στο ελληνικό κράτος ενοποιήθηκαν οι δύο πυρήνες και έδωσαν την εικόνα του ακμαίου αστικού κέντρου. Η πόλη έγινε το πεδίο έντονης βιομηχανικής δραστηριότητας και στο τέλος του αιώνα μετατράπηκε στο δεύτερο μετά τον Πειραιά βιομηχανικό κέντρο της χώρας. Η πόλη απέκτησε νέο σχέδιο, μεταφορικές υποδομές- σιδηρόδρομο και λιμάνι-εργοστάσια και χώρους παραγωγική δραστηριότητας, δημόσια κτίρια όπως και πολιτισμού. Η διευθέτηση του λιμανιού αποτέλεσε μεγάλη παρέμβαση στο φυσικό τοπίο. Σύντομα δημιουργήθηκαν λεωφόροι,πλατείες και οργανωμένοι δημόσιοι χώροι κατά το αισθητικό πρότυπο της νεοκλασικής πόλης που απαιτούσε την εξέλιξη της αστικής τάξης. Η περιοχή κοντά στο κάστρο και το λιμάνι αποτέλεσε την βιομηχανική περιοχή ενώ σημαντική είναι η απουσία για τον σχεδιασμό των δημόσιων χώρων. Εικόνα 6.Η έκταση της πόλης το : Δημιουργία του προσφυγικού συνοικισμού της Νέας Ιωνίας (1922). Ενισχύθηκαν τα τεχνικά έργα και δημιουργήθηκαν νέες βιομηχανίες. Εικόνα 7.Η έκταση της πόλης το Εικόνα 8.Η έκταση της πόλης το : Δοκιμάζεται από επάλληλους σεισμούς που σχεδόν την ισοπεδώνουν. Αποτέλεσμα είναι η απώλεια της ιστορικής της φυσιογνωμίας. Η δεκαετία του 60 απαιτεί παράλληλα τους εκσυγχρονισμούς τον οικιστικών συστημάτων. Οι ενέργειες όμως έγιναν χωρίς τον αναγκαίο σχεδιασμό και μέριμνα για την μελλοντική ανάπτυξη της πόλης. Αποτέλεσμα μια νέα πόλη. Η πολυκατοικία αποτελεί τον νέο τύπο αστικής οικοδομής και απορρόφησε τις τεράστιες στεγαστικές πιέσεις που προέκυψαν από την ανάγκη ανοικοδόμησης της πόλης μετά τους σεισμούς και όχι από την έντονη αστυφιλία και την αστικοποίηση. Τα χρόνια θεωρούνται 33

34 ως η άνθηση της αρχιτεκτονικής του μεταπολεμικού μοντερνισμού που ανανέωσε την μορφή των αστικών χώρων.(δημόσια κτίρια, αστυφιλία, μεταφορικές υποδομές).στο Βόλο παρατηρείται η ανέγερση λόγω των σεισμών νέων οικοδομών δημόσιας χρήσης και διαμόρφωση νέων δημόσιων χώρων. Οι χειρισμοί που έγιναν για τη διαμόρφωση της πλατείας αναδεικνύουν την αμηχανία και την στενότητα των επιλογών για την διαρρύθμιση του κεντρικού χώρου. Νέα κτίρια διεκδικούν θέση στην πλατεία όπως το δημαρχείο. Επίσης γίνεται ανέγερση σημαντικών ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων. Εικόνα 9.Η έκταση του Βόλου το : Στην τελευταία περίοδο ανακάμπτοντας από τους σεισμούς ο Βόλος εισέρχεται σε νέα περίοδο. Η πόλη έχει αυξήσει σημαντικά τους κατοίκους της. Η βιομηχανική ύφεση και η δημιουργία του πανεπιστημίου αποτελούν τα νέα δεδομένα. Από το 1980 ο σχεδιασμός της πόλης προσπαθεί να ρυθμίσει το ζήτημα των αυθαίρετων επεκτάσεων και να δώσει συνεκτικό πλαίσιο για την οργάνωση των λειτουργιών και την ανανέωση του αστικού χώρου. Οι πρωτοβουλίες στη δεκαετία του 1990 συντείνουν με αγωνιώδη τρόπο αν και ασαφή στον προσδιορισμό και την διαμόρφωση του νέου χαρακτήρα της πόλης. Οι απόπειρες για εκσυγχρονισμό των μεταφορικών υποδομών, οι ενέργειες για βελτίωση της εικόνας της πόλης με αναπλάσεις αδρανών χώρων, η κάλυψη αναγκών για νέες χρήσεις με την επανάχρηση των βιομηχανικών κτιρίων και η οργάνωση των εγκαταστάσεων του πανεπιστημίου συνιστούν τις σημαντικότερες κινήσεις. Η βιομηχανική ύφεση που έπληξε την περιοχή και η απουσία μεγάλων αναπτυξιακών έργων κατά την εικοσαετία καθήλωσε την λειτουργία της πόλης σε τοπικό επίπεδο Μυθολογία Σύμφωνα με την μυθολογία η Μαγνησία πήρε το όνομά της από τους πρώτους κατοίκους της περιοχής, μεταξύ των οποίων οι Μαγνήτες, απόγονοι του Αιόλου, θεού των ανέμων και τολμηροί θαλασσοπόροι της εποχής. Στην αρχαία Ιωλκό συγκεντρώθηκαν οι ήρωες της ελληνικής μυθολογίας και με αρχηγό τους τον Ιάσονα ξεκίνησαν με την Αργώ για τη μακρινή Κολχίδα, αναζητώντας το χρυσόμαλλο δέρας. 34

35 Τέχνη Από τα τέλη του περασμένου αιώνα ως τη δεκαετία του '30 ο λαϊκός ζωγράφος Θεόφιλος, συνεχίζοντας την παλαιά παράδοση ζωγραφικής διακόσμησης των εκκλησιών και αρχοντικών του Πηλίου, εργάστηκε εδώ και φιλοτέχνησε πολλά έργα στο Βόλο και στο Πήλιο. Εδώ "ανακάλυψε" το Θεόφιλο το 1935 ο μοντέρνος ζωγράφος Γουναρόπουλος, ο ίδιος που ζωγράφισε το εκκλησάκι της Αγίας Τριάδας, στην παραλία, έξω από το Νοσοκομείο του Βόλου. Την εποχή που είχε πρωτοέρθει ο Θεόφιλος, γεννήθηκε στην πόλη και ένας άλλος μεγάλος ζωγράφος παγκόσμιας εμβέλειας, ο Giorgio De Chirico. Γιός του διευθυντή των σιδηροδρόμων Θεσσαλίας, του Ιταλού μηχανικού Evaristo De Chirico που σχεδίασε και το περίφημο Τραινάκι του Πηλίου. Το 1897 χτίστηκε το παλιό Δημοτικό Θέατρο του Βόλου που έγινε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα ένα από τα σημαντικότερα θέατρα της εποχής μαζί με τα θέατρα της Σμύρνης της Κωνσταντινούπολης και της Θεσσαλονίκης. Την ίδια πορεία ακολουθεί και το νέο Δημοτικό Θέατρο με περίπου χίλιες θέσεις και ενδιαφέρουσες παραστάσεις κατά καιρούς. Εικόνα 10.Κτίριο ΟΣΕ. Η πόλη του Βόλου είναι μια από τις Ελληνικές πόλεις με εντυπωσιακά μεγάλο αριθμό νέων κτιρίων, καθώς χρειάστηκε να ανεγερθεί μετά τους καταστροφικούς σεισμούς του Εικόνα 11.Νέο Δημοτικό Θέατρο(εσωτερικός χώρος). 35

36 3.2. Ανάλυση της περιοχής μελέτης Γενικά Βόλος Ο Βόλος βρίσκεται στο κέντρο της ελληνικής ενδοχώρας, περίπου 326 χλμ. βόρεια της Αθήνας και 215 χλμ. νότια της Θεσσαλονίκης. Είναι η πρωτεύουσα του νομού Μαγνησίας με πληθυσμό γύρω στους 83,000 και αποτελεί σημαντικό βιομηχανικό κέντρο. Η υπερσυγκέντρωση του πληθυσμού και δραστηριοτήτων στο σημερινό κέντρο εκτός των ιστορικών καταβολών της, σχετίζεται με την υψηλή οικονομική αξία της γης και τη συμβολική φόρτιση της περιοχής. Η οικοδόμηση πολυώροφων οικοδομών δεν είναι έντονη, παρ όλα αυτά η μεγάλη έλλειψη δημοσίων χώρων και πάρκων σε συνδυασμό με την παρουσία του αυτοκινήτου και την πίεση στις υπάρχουσες υποδομές συντελεί στην υποβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος. Ο Βόλος σήμερα, είναι σε θέση να αναδείξει τον σύγχρονο χαρακτήρα του με την διατήρηση των παλαιοτέρων τάσεων που επικρατούσαν σε συνδυασμό με τις νέες τεχνολογίες σε αρχιτεκτονικά αλλά και πολεοδομικά στοιχεία. Παράλληλα συνδράμει αποφασιστικά προς την προοπτική της ανάπτυξης καθώς το ποιοτικά αναβαθμισμένο περιβάλλον υποστηρίζει την κοινωνικότητα και την συλλογικότητα της αστικής ζωής. Εικόνα 32. Λιμάνι Βόλου (πηγή: os.htm) Εικόνα 33. Πάρκο Αγ. Κωνσταντίνου (πηγή: ath=21_32_36) Εικόνα 34. Ο Βόλος από την Μακρυνίτσα Εικόνα 35. Το πανεπιστήμιο στην παραλία του Βόλου. 36

37 Ανάλυση ευρύτερης περιοχής Ζωνοποίηση Εικόνα 36. Ζώνες ευρύτερης περιοχής μελέτης Κτίρια αρχιτεκτονικής και ιστορικής αξίας στον κεντρικό αστικό ιστό Σε όλο το μήκος της παραλίας του Βόλου, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή του κέντρου υπάρχουν κτίρια δημόσιας χρήσης η αρχιτεκτονική των οποίων είναι σημαντική και καθορίζουν τον χαρακτήρα του κέντρου της πόλης. 37

38 Περιοχή Δημαρχείου Δημοτικού Θεάτρου Βόλου Στην περιοχή βρίσκονται τα κτίρια του δημαρχείου, του δημοτικού θεάτρου, τα γραφεία του ΕΟΤ καθώς και ο σιδηροδρομικός σταθμός της πόλης. Η κεντρική λεωφόρος που περνά από την περιοχή οδηγεί στην έξοδο από την πόλη του Βόλου. Εικόνα 37. Κτίριο ΟΣΕ. Επίσης, ο χώρος πρασίνου που υπάρχει θα μπορούσε να είναι ένα σημείο συνάντησης ακόμη και χώρος εκδηλώσεων λόγο του δημοτικού θεάτρου, χρησιμοποιείται μόνο ως πέρασμα, λόγω της ελλιπούς συντήρησης. Το δημαρχείο χτίστηκε το 1970 με σχέδια του αρχιτέκτονα Δημήτρη Πικιώνη ο οποίος εναρμόνισε το στυλ του με την υπόλοιπη αρχιτεκτονική των κτισμάτων του Πηλίου. Εικόνα 38. Δημαρχείο Βόλου Το νέο Δημοτικό Θέατρο του Βόλου ολοκληρώθηκε το 1989 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Πάνου Τσολάκη συνεχίζοντας την πλούσια θεατρική παράδοση της πόλης. Εικόνα 39. Δημοτικό Θέατρο Βόλου. Εικόνα 40. Ανάπτυγμα περιβάλλοντος χώρου Δημοτικού θεάτρου. 38

39 Λιμάνι Βόλου Το λιμάνι του Βόλου είναι χτισμένο στο κέντρο της πόλης και είναι άμεσα συνδεδεμένο με αυτή. Βρίσκεται στον μυχό του Παγασητικού κόλπου και αποτελεί το κέντρο διακίνησης εμπορευμάτων της ευρύτερης ενδοχώρας και επιβατών. Αναπτύχθηκε παράλληλα με την βιομηχανική ανάπτυξη της περιοχής ώστε να ανταποκριθεί στις αυξημένες ανάγκες της ευρύτερης περιοχής. Εικόνα 41. Γραφεία ΟΛΒ. Εικόνα 42. Οι γερανοί στο λιμάνι. Ιδιαίτερα αναπτύχθηκε μετά το 1978 σαν επιβατικό λιμάνι με τις γραμμές από και προς τα νησιά του Αιγαίου, αλλά επίσης και σαν πορθμειακή γραμμή μεταξύ Ευρώπης και Αραβικές χώρες. Εικόνα 43. Ιπτάμενο δελφίνι στην προβλήτα. Εικόνα 44. Γκαζάδικο αραγμένο λιμένα. 39

40 Παραλία Βόλου Το θαλάσσιο μέτωπο του Βόλου ξεδιπλώνεται σε μήκος 8 χιλιομέτρων από τα Πευκάκια έως τον Άναυρο. Παραλία Βόλου όμως επικράτησε να ονομάζεται το κεντρικό σημείο από ύψος του Δημαρχείου έως το ναό του Αγ. Κωνσταντίνου. Από τις απαρχές της ίδρυσης του Βόλου, η Παραλία αποτελούσε το κατεξοχήν σημείο αναφοράς της πόλης. Πρόκειται για ένα χώρο με υψηλή συμβολική φόρτιση, καθώς υπήρξε το θέατρο όπου διαδραματίστηκαν τα κρίσιμα γεγονότα της ιστορίας της πόλης, ο ορίζοντας του ανοίγματός της στον κόσμο, ο τόπος απ' όπου εισήλθε η αλλαγή, ο νεωτερισμός, το καινούριο. Εικόνα 45. Η παραλία του Βόλου σε επιστολικό δελτάριο της εποχής των Βαλκανικών πολέμων ( )(πηγή: Σήμερα η Παραλία Βόλου έχει διαμορφωθεί σε γραμμικό πάρκο με γλυπτές συνθέσεις, χώρους περιπάτους, ποδηλατοδρόμιο, μεγάλο πάρκινγκ του Οργανισμού Λιμένος. Συμπληρώνεται από πληθώρα καφενείων, τσιπουράδικων και άλλων καταστημάτων. Εικόνα 46.Πανοραμική άποψη της παραλίας 40

41 Περιοχή πάρκου Αναύρου Η παραθαλάσσια ζώνη από τον Άγιο Κων/νο μέχρι την Άναυρο, μετά την οριστική απόδοσή της από το Λιμενικό Ταμείο στον Δήμο, ανασχεδιάστηκε το 1985 από την αρχιτέκτονα Ήβη Αγγελοπούλου ως παρκοπερίπατος διακοσμημένος με γλυπτά Ευρωπαίων καλλιτεχνών, δημιουργώντας ένα αστικό τοπίο στο όριο στεριάς και θάλασσας. Εικόνα 47. Το σχέδιο του πάρκου γλυπτών στον Άναυρο,αρχιτέκτων Ήβη Αγγελοπούλου. Εικόνα 17 Εικόνα 17,18. Αναπτύγματα πάρκου Αναύρου. Στον Άναυρο, επίσης, εκτίθεται μία πολύ πλούσια συλλογή από ευρήματα της περιοχής, όπως Παλαιολιθικά και Νεολιθικά αντικείμενα από τους προϊστορικούς οικισμούς Σέσκλο και Διμήνι. 41

42 Το νοσοκομείο του Βόλου ιδρύθηκε το 1906 και πήρε τ όνομά του από τον πρώτο ιδρυτή του. Αρχικά συντηρούταν από τον Δήμο Παγασών μέχρι το 1953 που έγινε κρατικό. Το Αρχαιολογικό Μουσείο Αθανασάκειο που ιδρύθηκε το 1909 και διαθέτει εκθέματα από την Προϊστορική, Νεολιθική και την Βυζαντινή περίοδο. Στις αίθουσες του μουσείου πραγματοποιούνται κατά διαστήματα περιοδικές εκθέσεις. Ο Ιερός Ναός της Αγίας Τριάδας διαθέτει μοναδικές αγιογραφίες που φιλοτέχνησε ο Γιώργος Γουναρόπουλος. Βρίσκεται κοντά στο νοσοκομείο του Βόλου

43 3.3. Υφιστάμενη κατάσταση περιοχής μελέτης - Πάρκο Αγ. Κωνσταντίνου Περιγραφή περιοχής μελέτης Ο Βόλος αναπτύχθηκε ακολουθώντας τον γραμμικό χαρακτήρα της παραλίας του. Η παραλία καθώς και το πάρκο του Αγ. Κωνσταντίνου στην πράξη αποτελούν το κέντρο της πόλης, καθώς σ αυτά διαμορφώνεται η καθημερινότητα των κατοίκων. Το πάρκο του Αγ. Κωνσταντίνου, δημιουργήθηκε μετά από τον παγκόσμιο πόλεμο. Η πρώτη δεντροφύτευση της πλατείας έγινε το 1925 και αποτέλεσε το μοναδικό πάρκο της πόλης μέχρι τα μέσα του 20 ου αιώνα. Το πάρκο έχει μάκρος 300 μέτρα και πλάτος 30έως 50 μέτρα. Πριν το 1920 χρησιμοποιούνταν ως γήπεδο ποδοσφαίρου. Εικόνα 19. Παλιά μορφή πάρκου (πηγή: g=11&route=2) Η διαμόρφωση του χώρου στο πάρκο, με την υπερύψωση ενός μέρους για να παρέχεται θέα στους περιπατητές, έγινε σε σχέδια του αρχιτέκτονα Ν. Κιτσίκη. (πηγή::// Η περιοχή αρχικά συγκέντρωνε αρχικά κατοικίες εύπορων πολιτών. Από το 1895 τον χώρο διέσχιζε το τρενάκι του Πηλίου ενώ η υπόλοιπη περιοχή παρέμενε αδιαμόρφωτη. Σήμερα είναι φυτεμένο με διάφορα δέντρα και καλλωπιστικά δενδρύλλια. Οι υπηρεσίες που προσφέρει στον επισκέπτη είναι διάφοροι καθιστικοί χώροι σε όλο το μήκος του πάρκου καθώς και κατασκευές με όργανα για τη ψυχαγωγία των παιδιών «Ο Βόλος και το Πήλιο»,1959,Ομαδική προσπάθεια δασκάλων της Α εκπαιδευτικής περιφέρειας Μαγνησίας με συνεργασία του επιθεωρητή Παπαϊωάννου Ι. 43

44 3.3.2.Σημαντικά κτίρια της ευρύτερης περιοχής Στην ευρύτερη περιοχή του πάρκου, σώζονται ακόμα κάποια από τα κτίρια που η αρχιτεκτονική τους σφράγισε την εικόνα του Βόλου πριν από τους καταστρεπτικούς σεισμούς του 1955, όπως η Εξωραϊστική, οι πρώην καπναποθήκες Παπαστράτου και ο ναός του Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης. Το λεγόμενο κτίριο της Εξωραϊστικής αποτελεί σύμβολο της πόλης του Βόλου. Οι σεισμοί του 1955 προκάλεσαν μεγάλες καταστροφές στο αρχικό κτίριο με αποτέλεσμα να διατηρηθεί μόνο το ισόγειο του κτίσματος. Οι όροφοι ανακατασκευάστηκαν από την αρχή ( ) ενώ αργότερα (1962 και 1968) έγιναν διάφορες προσθήκες. Σήμερα στους ορόφους λειτουργεί η Λέσχη Βόλου, στο ημιυπόγειο εστιατόριο, και στον ακάλυπτο χώρο ο κινηματογράφος Εξωραϊστική'.(πηγή: L/city/routes.asp?building=12&route=2) Το 1926 κατασκευάστηκε το αρχικό, διώροφο, κτήριο, ενώ το 1935 προστέθηκε το τετραώροφο κτήριο με τους θόλους, το οποίο επικοινωνούσε με το παλιό με γερανόσκαλα. Το 1985 αγοράστηκε από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ανακαινίστηκε και σήμερα, στεγάζει τα γραφεία της Πρυτανίας και τις Διοικητικές υπηρεσίες. 44

45 Εικόνα 20. Η καπναποθήκη Παπαστράτου (φωτ. Δ.Λέτσιος) πηγή: e/peri/peri.html Στο τέλος της ευθείας της παραλίας βρίσκεται ο ναός του Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης κατασκευασμένος από τον Αριστοτέλη Ζάχο και αποπερατώθηκε στα Ο ναός εμπνέεται από παλαιοχριστιανικά κυρίως πρότυπα ελληνιστικού τύπου. Εκτός από τη σημαντική καλλιτεχνική του αξία, η κατασκευή του ναού δίπλα στη θάλασσα υπήρξε ένα πρωτοποριακό τεχνικό έργο. Το 1898 είχε οικοδομηθεί στη θέση αυτή ένας ξύλινος ναΐσκος των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Το 1928 ωστόσο αποφασίστηκε η ανέγερση μεγαλύτερου ναού που θα ανταποκρινόταν στις νέες ανάγκες που δημιούργησε η ανάπτυξη της περιοχής. Εικόνα 21. (πηγή: 45

46 3.4. Ανάλυση περιοχής μελέτης Χάρτης θέσης περιοχής Το πάρκο του Αγ. Κωνσταντίνου είναι το παλαιότερο πάρκο της πόλης και ο πιο αγαπητός χώρος αναψυχής και περιπάτου των κατοίκων της, με αναψυκτήρια, παιδικές χαρές και κατάφυτα παρτέρια. Εικόνα 22. Χάρτης 1 46