ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2013) 898 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Τελική αξιολόγηση του κοινού προγράμματος «Αυτόνομη διαβίωση υποβοηθούμενη από το περιβάλλον» (AAL JP) EL EL

2 ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Τελική αξιολόγηση του κοινού προγράμματος «Αυτόνομη διαβίωση υποβοηθούμενη από το περιβάλλον» (AAL JP) 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναγνωρίσει ότι οι τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ) είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση των προκλήσεων και των ευκαιριών που θέτει η γήρανση του πληθυσμού. Ειδικότερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αντιμετώπισε αυτή τη θεματική στην ανακοίνωσή της Η ευγηρία στην κοινωνία της πληροφορίας (2007) 1 και έχει διαθέσει σημαντική χρηματοδοτική στήριξη για την έρευνα, την ανάπτυξη και την καινοτομία στο πεδίο αυτό. Η Επιτροπή ενίσχυσε τη δέσμευση της Ένωσης να κάνει χρήση ΤΠΕ για την ενεργό και υγιή γήρανση, στην ανακοίνωσή της με τίτλο Ψηφιακό θεματολόγιο για την Ευρώπη (2010) 2. Η συμμετοχή της ΕΕ στο κοινό πρόγραμμα «Υποβοηθούμενη από το περιβάλλον αυτόνομη διαβίωση» (AAL JP) αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο αυτής της δέσμευσης. Το κοινό πρόγραμμα AAL δημιουργήθηκε το 2008 από 20 κράτη μέλη της ΕΕ και 3 συνδεδεμένες χώρες 3. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να συμβάλει στη στήριξη των χωρών που συμμετέχουν, με χρηματοδότηση από το 7ο πρόγραμμα πλαίσιο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (7ο ΠΠ), με βάση το άρθρο 185 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) 4. Το κοινό πρόγραμμα AAL εστιάζεται σε εφαρμοσμένη έρευνα και καινοτομία προϊόντων και υπηρεσιών ΤΠΕ που αφορούν τη γήρανση του πληθυσμού, με διετές ή τριετές χρονικό διάστημα έως τη διάθεση στην αγορά. Οι κύριοι ιδιοκτήτες του προγράμματος είναι τα συμμετέχοντα κράτη, που το εκτελούν μέσω μιας διεθνούς μη κερδοσκοπικής ένωσης AAL (AALA), η οποία διοικείται από γενική συνέλευση και υποστηρίζεται επιχειρησιακά από κεντρική μονάδα διαχείρισης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει καθεστώς παρατηρητή στη γενική συνέλευση και δικαίωμα βέτο στο ετήσιο πρόγραμμα εργασιών, ενώ είναι συμβαλλόμενο μέρος στις συμφωνίες με την AALΑ όσον αφορά τη χρηματοδοτική συνεισφορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην απόφαση του 2008 σχετικά με την χρηματοοικονομική συνεισφορά της Κοινότητας στο κοινό πρόγραμμα AAL προβλεπόταν ότι η τελική αξιολόγηση του προγράμματος θα είχε ολοκληρωθεί πριν από το τέλος του 2013 πράγματι, διεξήχθη από ανεξάρτητη ομάδα εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου υπό την προεδρία του πρώην Ευρωπαίου Επιτρόπου Έρευνας, κ. Philippe Busquin. Η ομάδα αξιολόγησε τα επιτευχθέντα αποτελέσματα και την πρόοδο που σημειώθηκε για την επίτευξη των στόχων του κοινού προγράμματος AAL και χάραξε στρατηγικές και επιχειρησιακές συστάσεις για τη συνέχεια, τις οποίες απηύθυνε προς την Επιτροπή και τα κράτη μέλη COM (2007) 332 τελικό, 14 Ιουνίου COM(2010) 245 τελικό/2, 19 Μαΐου Βέλγιο, Δανία, Γερμανία, Ιρλανδία, Ελλάδα, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Κύπρος, Λουξεμβούργο, Ουγγαρία, Κάτω Χώρες, Αυστρία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβενία, Φινλανδία, Σουηδία και Ηνωμένο Βασίλειο (συμμετέχοντα κράτη μέλη), μαζί με το Ισραήλ, τη Νορβηγία και την Ελβετία. Απόφαση αριθ. 742/2008/EΚ, της 9ης Ιουλίου EL 2 EL

3 Στην παρούσα έκθεση αναλύονται οι βασικές συστάσεις της ομάδας και προτείνεται ανάληψη δράσης από την Επιτροπή, σε συνεργασία με άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ και με ενδιαφερόμενους φορείς, καθώς και μέσω του ρόλου της Επιτροπής στο κοινό πρόγραμμα AAL. 2. ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ : Η ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΓΗΡΑΝΣΗΣ Τα βασικά στοιχεία για τη γήρανση του πληθυσμού της Ευρώπης παρουσιάζουν μιαν επικείμενη και σημαντική αλλαγή στην κοινωνία και στην οικονομία, για την οποία η ΕΕ εξακολουθεί να μην είναι καλά προετοιμασμένη. Εάν δεν αναληφθεί δράση, προβλέπεται έως το 2020 έλλειψη έως και 2 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας σε ιδρύματα πρόνοιας και υγείας, με αποτέλεσμα να μην καλύπτεται το 15 % των απαιτούμενων εργασιών στο γενικό τομέα της υγειονομικής περίθαλψης 5. Το ποσοστό των άνω των 65 ετών προς τα άτομα σε παραγωγική ηλικία (15 έως 64 ετών) θα μειωθεί, από περίπου 1:4 το 2008, σε 1:3 το 2020 και σε 1:2 το 2050, υποβάλλοντας σε δοκιμασία τη διαγενεακή αλληλεγγύη 6. Το αυξανόμενο κόστος εξαιτίας της γήρανσης του πληθυσμού θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στα δημόσια οικονομικά 7, αλλά επίσης και στην ιδιωτική ευμάρεια. Τα άτομα άνω των 50 ετών έχουν σημαντικό διαθέσιμο εισόδημα, ενώ τα εισοδήματα των συνταξιούχων παρουσίασαν συνεχή αύξηση 8. Από την άλλη πλευρά, οι ανισότητες είναι τεράστιες, με το 19 % των ηλικιωμένων της ΕΕ να αντιμετωπίζει τον κίνδυνο της φτώχειας - ποσοστό που αυξάνεται ταχέως, ιδίως στην ΕΕ των Η δημογραφική πρόκληση μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με έναν συνεκτικό συνδυασμό από πολιτικές: κοινωνικές, οικονομικές, υγείας, καινοτομίας και ψηφιακές 10. Η ανάληψη δράσης ήδη σήμερα μπορεί να εξασφαλίσει σημαντικό τριπλό κέρδος: καλύτερη ποιότητα ζωής για τους πολίτες περισσότερη βιώσιμη φροντίδα στην κοινωνία και νέες θέσεις εργασίας και νέες επιχειρήσεις, χάρη στην αναπτυσσόμενη «οικονομία της τρίτης ηλικίας». Ο μετασχηματιστικός χαρακτήρας των ΤΠΕ παρέχει τη δυνατότητα για πραγματικές καινοτομίες στον τρόπο με τον οποίο είναι οργανωμένη η φροντίδα για τους ηλικιωμένους, μειώνοντας τη γραφειοκρατία, καθιστώντας αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη την παροχή της φροντίδας, κατά συνέπεια παρέχοντας στους περιθάλποντες περισσότερο χρόνο με τους πελάτες τους. Οι ΤΠΕ μπορούν να συμβάλλουν, επίσης, στη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και στην ευημερία των ατόμων που παρέχουν άτυπη φροντίδα, όπως είναι τα μέλη της οικογένειας. Τέλος, μπορεί να συμβάλει σε υγιή και δραστήριο τρόπο ζωής των ηλικιωμένων μέσω διαχείρισης της υγείας, προσαρμογής των χώρων εργασίας και παρέχοντάς τους τη δυνατότητα να συνεχίσουν να συμμετέχουν ενεργά στην οικονομία και την κοινωνία γενικότερα. Όλο και περισσότερες περιπτωσιολογικές μελέτες αναφέρουν ότι τα μέτρα στον τομέα παροχής φροντίδας μπορεί να οδηγήσουν σε βελτίωση της Οι προκαταρκτικές εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής βασίζονται σε στοιχεία της EUROSTAT και του ΟΟΣΑ. SEC(2008) COM(2009)545, 17 Σεπτεμβρίου Silver Economy Network (δίκτυο οικονομίας της τρίτης ηλικίας) των ευρωπαϊκών περιφερειών. Ενδιάμεση κοινή έκθεση EPC-SPC για τις συντάξεις, 28 Μαΐου COM(2006) 571, COM(2009) 180, Έκθεση του 2009 για τη δημογραφική γήρανση σειρά Ευρωπαϊκή Οικονομία. EL 3 EL

4 αποτελεσματικότητας κατά %, σε υψηλότερα επίπεδα ικανοποίησης των χρηστών και σε ετήσια μεγέθυνση των επιχειρήσεων που υπερβαίνει το 10 % 11. Η δημογραφική γήρανση έχει προσδιοριστεί στη στρατηγική «Ευρώπη 2020» 12 ως πρόκληση αλλά και ευκαιρία για έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς μεγέθυνση. Το ψηφιακό θεματολόγιο για την Ευρώπη και η Ένωση καινοτομίας 13, εμβληματικές πρωτοβουλίες της Επιτροπής αντιμετωπίζουν το θέμα κατά προτεραιότητα. Η πρώτη εστιάζεται σε ΤΠΕ για καινοτομικές υπηρεσίες, προϊόντα και διαδικασίες, ψηφιακές λύσεις και οι δραστηριότητες του κοινού προγράμματος AAL παίζουν σημαντικό ρόλο στην ευρωπαϊκή σύμπραξη καινοτομίας για την ενεργό και υγιή γήρανση (EIP-AHA / ΕΣΚ-ΕΥΓ). 3. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Η τελική αξιολόγηση καλύπτει έξι έτη λειτουργίας του κοινού προγράμματος AAL, από το 2008 έως το Σύμφωνα με την εντολή της ομάδας εμπειρογνωμόνων, αξιολογούνται: η πρόοδος προς τους στόχους του προγράμματος και οι συστάσεις της ενδιάμεσης αξιολόγησης η πρόοδος προς την κατεύθυνση του προγράμματος επιχειρησιακής αριστείας και η αποτελεσματικότητα της προσέγγισης του άρθρου 185 σε αυτό το πεδίο. Επιπλέον, διατυπώνει συστάσεις για την πιθανή συνέχεια στο κοινό πρόγραμμα AAL στο πλαίσιο του προγράμματος Ορίζοντας Η ομάδα συγκροτήθηκε ώστε να εξασφαλιστεί καλή γνώση της τεχνολογίας, της οικονομίας της υγείας και των αναγκών των χρηστών, εμπειρία όσον αφορά την αξιολόγηση του προγράμματος, και συνέχεια με την ομάδα που είναι αρμόδια για την ενδιάμεση αξιολόγηση. Τα συμπεράσματα της ομάδας βασίστηκαν σε ανάλυση εκτενούς τεκμηρίωσης του ιστορικού, συμπεριλαμβανομένων της ενδιάμεσης έκθεσης αξιολόγησης, περιπτωσιολογικών μελετών, στατιστικών πληροφοριών σχετικά με το κοινό πρόγραμμα AAL και περίπου 20 συνεντεύξεων με τους εμπλεκόμενους φορείς. Η αξιολόγηση διεξήχθη στο διάστημα μεταξύ Μαΐου και Σεπτεμβρίου 2013, και η τελική έκθεση 14 εκδόθηκε τον Οκτώβριο Η αξιολόγηση διεξήχθη παράλληλα με τη σύνταξη της πρότασης της Επιτροπής σχετικά με τη συνέχεια του κοινού προγράμματος AAL με χρηματοδοτική στήριξη από το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020», ενώ τα προσωρινά ευρήματα χρησίμευσαν στην κατάρτιση της τελικής πρότασης. 4. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ Στην τελική έκθεση αξιολόγησης επιβεβαιώνεται η υψηλή προστιθέμενη αξία και τα μείζονα επιτεύγματα του κοινού προγράμματος AAL. Ειδικότερα, η ομάδα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι: 11 Εκ των προτέρων αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τον αντίκτυπο του προτεινόμενου προγράμματος ενεργού και υποβοηθούμενης αυτόνομης διαβίωσης, SWD/2013/0251, 9 Νοεμβρίου COM(2010)2020, 3 Μαρτίου COM(2010)1161, 6 Οκτωβρίου EL 4 EL

5 (1) το κοινό πρόγραμμα AAL σημείωσε ικανοποιητική πρόοδο προς την επίτευξη των στόχων του και ανταποκρίθηκε καλά στις συστάσεις που είχε διατυπώσει η ομάδα υπό την κα Kuneva στην ενδιάμεση αξιολόγηση του 2010 (2) η αυξανόμενη σημασία της δημογραφικής γήρανσης, η οποία αποτελεί κοινή και επείγουσα πρόκληση σε όλη την Ευρώπη, δικαιολογεί σαφώς την ύπαρξη του AAL JP (3) το κοινό πρόγραμμα AAL λειτουργεί ως συνεκτικό πλαίσιο που παρέχει σαφή προστιθέμενη αξία για την Ευρώπη (4) η συνδεδεμένη ερευνητική, αναπτυξιακή και ερευνητική δραστηριότητα προσεγγίζει την κρίσιμη μάζα (5) οι δραστηριότητες που αποσκοπούν στην βελτίωση των συνθηκών βιομηχανικής εκμετάλλευσης έχουν διευρυνθεί σημαντικά μετά την ενδιάμεση αξιολόγηση (6) η διαχείριση του προγράμματος είναι καλή, με εύρυθμες οργανωτικές ρυθμίσεις και (7) η πρόοδος στο πλαίσιο του προγράμματος είναι ενθαρρυντική, μολονότι δεν έχουν ακόμα προκύψει κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις σε μεγάλη κλίμακα. Η ομάδα αναγνώρισε επίσης ορισμένα σημαντικά επιτεύγματα, ενώ τα πρώτα αποτελέσματα θεωρούνται ελπιδοφόροι δείκτες υψηλού συνολικού αντίκτυπου, συμπεριλαμβανομένων των εξής: καλή συμμετοχή των ΜΜΕ (πάνω από 40 %) εκτιμώμενες ίδιες επενδύσεις άνω των 325 εκατ. ευρώ από συμμετέχοντες του κλάδου (κυρίως ΜΜΕ), σε μόχλευση με κοινές επενδύσεις 150 εκατ. ευρώ από την ΕΕ και 220 εκατ. ευρώ από τις συμμετέχουσες χώρες δρομολόγηση μέχρι σήμερα περίπου 130 έργων με καλή συμμετοχή του τελικού χρήστη περίπου 50 % των έργων στο πλαίσιο των δύο πρώτων προσκλήσεων έχουν ήδη εξασφαλίσει δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας για τα αποτελέσματά τους το 25 % έχει εξασφαλίσει χρηματοδότηση για την εμπορία νέων προϊόντων και υπηρεσιών ΤΠΕ, π.χ. συστημάτων συναγερμού, τηλεπαρακολούθησης, ρομποτικών συστημάτων, επικοινωνιακών εργαλείων και εκπαίδευσης βάσει παιχνιδιών για τους ηλικιωμένους ύπαρξη ορισμένων εμπορικών προϊόντων και υπηρεσιών που προέρχονται απευθείας από τα πρώτα έργα του κοινού προγράμματος AAL και δημιουργία ενός νέου «οικοσυστήματος» για καινοτομία, όπως υπογραμμίστηκε από τα πέντε φόρουμ του AAL, που έχουν διοργανωθεί σε ετήσια βάση από το 2009, με όλο και μεγαλύτερη συμμετοχή, από 500 έως 1200 άτομα, παράλληλα με τον αυξανόμενο αριθμό εκθετών, εμπορικών χορηγών και ενεργά συνεργαζόμενων μέσων μαζικής επικοινωνίας. Η ομάδα διατύπωσε ορισμένες συστάσεις για ενδεχόμενες περαιτέρω βελτιώσεις, καθώς και για προβλήματα που προκύπτουν από την ενδιάμεση αξιολόγηση, όπως η περαιτέρω συμμετοχή των τελικών χρηστών, η αποφασιστικότερη στροφή στην καινοτομία - υπηρεσιών και κοινωνική, περισσότερο βάρος στα επιχειρηματικά μοντέλα και τον σχεδιασμό, βελτιωμένη ανταλλαγή διδαγμάτων και ενίσχυση του ρόλου της κεντρικής μονάδας διαχείρισης. Η ομάδα χαιρέτισε επίσης την πρόταση της Επιτροπής να συνεχιστεί το κοινό πρόγραμμα AAL στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020» και διατύπωσε συστάσεις όσον αφορά τη δρομολόγηση και εφαρμογή του ώστε να μεγιστοποιηθεί ο συνολικός του EL 5 EL

6 αντίκτυπος. Λεπτομερής κατάλογος των συστάσεων της ειδικής ομάδας περιλαμβάνεται στο παράρτημα. Η απάντηση της Επιτροπής στις συστάσεις της ομάδας περιγράφεται παρακάτω Παρατηρήσεις γενικού χαρακτήρα Η Επιτροπή χαιρετίζει την τελική έκθεση αξιολόγησης. Οι συστάσεις βασίζονται σε σαφή και κριτική ανάλυση. Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τα συμμετέχοντα κράτη και άλλους ενδιαφερομένους στην αντιμετώπιση των συστάσεων που αναφέρονται παρακάτω. Ειδικότερα, η Επιτροπή θα λάβει μέτρα για τη διατύπωση και την μετέπειτα εφαρμογή του νομικού πλαισίου της προτεινόμενης συνέχισης στο κοινό πρόγραμμα για ενεργό και υποβοηθούμενη αυτόνομη διαβίωση. Η Επιτροπή αναγνωρίζει τη σημασία της εταιρικής σχέσης με τα κράτη μέλη, σύμφωνα με το άρθρο 185 της ΣΛΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των σαφών δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί ώστε να εξασφαλιστεί ότι το κοινό πρόγραμμα AAL θα αποφέρει εγκαίρως ελπιδοφόρα αποτελέσματα. Παρά το δύσκολο ξεκίνημα σε «αχαρτογράφητο πεδίο», το κοινό πρόγραμμα AAL κατέδειξε σαφώς τη σημασία του, ενώ έχει ανταποκριθεί ή υπερκαλύψει τους αρχικούς στόχους του. Έχει προκύψει ένα νέο κοινό, που εκπροσωπεί την αλυσίδα των οργανώσεων χρηστών, επιχειρήσεων (με ΜΜΕ πάνω από 40 %), παρόχων υπηρεσιών, επενδυτών και ερευνητικών οργανισμών. Έχουν χρηματοδοτηθεί περισσότερα από 130 έργα, με επενδύσεις της ΕΕ ύψους 150 εκατ. ευρώ, που συμπληρώθηκαν από σημαντικές επενδύσεις πάνω από 220 εκατ. ευρώ από τα συμμετέχοντα κράτη, καθώς και μόχλευση συγχρηματοδότησης από τους συμμετέχοντες στο πρόγραμμα σε ύψος που εκτιμάται πάνω από τα 250 εκατ. ευρώ. Η συνεισφορά των συμμετεχόντων κρατών είναι αξιοσημείωτη, καθώς υπερβαίνει τις νομίμως απαιτούμενη δέσμευσή τους κατά σχεδόν 50 %. Σε επιχειρησιακό επίπεδο, το κοινό πρόγραμμα AAL έχει βελτιωθεί σημαντικά μετά την ενδιάμεση αξιολόγηση, μολονότι υπάρχει περιθώριο για περαιτέρω βελτίωση - που είναι πράγματι απαραίτητη ώστε να παραμείνει σημαντικό το πρόγραμμα, ιδίως για τις ΜΜΕ, όπου απαιτείται ευελιξία όσον αφορά το περιεχόμενο των παρεμβάσεων και των προθεσμιών σύναψης συμβάσεων/πληρωμής Συστάσεις προς τα κράτη μέλη Η Επιτροπή συμφωνεί με τη σύσταση της ομάδας αξιολόγησης, σύμφωνα με την οποία οι προσπάθειες για περαιτέρω βελτίωση των επιχειρησιακών επιδόσεων του κοινού προγράμματος AAL ως κρίσιμου παράγοντα επιτυχίας τώρα που κινείται με ρυθμό πλήρους λειτουργίας και έχει προσελκύσει ευρεία ομάδα ενδιαφερόμενων μερών. Οι διαδικασίες και οι διοικητικοί ρόλοι πρέπει να επανεξεταστούν κριτικά για να προσδιοριστούν πιθανά σημεία συμφόρησης και πεδία προς εξορθολογισμό και βελτίωση. Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή έχει ήδη ζητήσει στην πρότασή της για το κοινό πρόγραμμα AAL ότι τα συμμετέχοντα κράτη μέλη οφείλουν να θεσπίσουν κοινούς δεσμευτικούς στόχους αναφορικά με τον απαιτούμενο χρόνο έως τη σύναψη της σύμβασης και έως την πληρωμή. Η Επιτροπή συμφωνεί με τις συστάσεις περί προσανατολισμού των μελλοντικών προσκλήσεων υποβολής προτάσεων στα κοινωνικοοικονομικά προβλήματα, χρησιμοποιώντας πιο ευέλικτα μέσα και συνεργατικά έργα που θα αντικατοπτρίζουν τη μελλοντική δυναμική της αγοράς και τις εξελίξεις στην περιοχή που καλύπτει το πρόγραμμα. EL 6 EL

7 Η Επιτροπή έχει ήδη πραγματευτεί τα θέματα αυτά στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», ενώ η πρότασή της για τη συνέχεια στο κοινό πρόγραμμα AAL περιλαμβάνει τη δυνατότητα χρησιμοποίησης πρόσθετων μέσων, όπως βραβεία και επιχορηγήσεις καινοτομίας, ώστε να υπάρξει ταχεία επέμβαση, εφόσον απαιτείται. Επίσης, η Επιτροπή συμφωνεί με τη σύσταση ότι το πρόγραμμα πρέπει να στραφεί περαιτέρω στην εκμετάλλευση, καθώς και με την υπόδειξη να εκτελούνται αυστηρότερες μετρήσεις και συστηματική παρακολούθηση, ώστε να υπάρξει σαφέστερη εικόνα του αντίκτυπου του έργου, που θα κατευθύνει την περαιτέρω εφαρμογή του. Οι εν λόγω μετρήσεις θα προβλέπονται στο πλαίσιο μελλοντικών συμφωνιών μεταξύ της Επιτροπής και της AALA. Η επιτροπή συνιστά επίσης ότι, πέρα από την καλή ποσοτική συμμετοχή των χρηστών, η ποιότητα της συμμετοχής (από τους χρήστες και από παράγοντες στην πλευρά της ζήτησης, όπως οι πάροχοι υπηρεσιών και οι ασφαλιστικές εταιρείες), πρέπει επίσης να βελτιωθεί στο διάδοχο πρόγραμμα ώστε να εξασφαλιστεί ότι θα εξαπλωθεί σε ευρεία γεωγραφική περιοχή και θα διατηρηθεί καθόλη τη διάρκεια ζωής του έργου. Η Επιτροπή συμμερίζεται την άποψη αυτή και εισήγαγε την απαίτηση τα συμμετέχοντα κράτη να αποβλέπουν στη στήριξη της συμμετοχής από οργανισμούς χρηστών και από την πλευρά της ζήτησης, στο πλαίσιο των εθνικών προγραμμάτων χρηματοδότησης του κοινού προγράμματος AAL. Η Επιτροπή συμφωνεί επίσης με τη σύσταση της ομάδας ότι οι δραστηριότητες επικοινωνίας και δημιουργίας κοινοτήτων - βασικό στοιχείο του προγράμματος - πρέπει να ενισχυθούν περαιτέρω. Τούτο θα αποτελέσει μέρος των μελλοντικών μέτρων στήριξης, καθώς και της εντολής της AALA. Οι παραπάνω συστάσεις εξετάζονται επίσης στο πλαίσιο της πρότασης για επέκταση του πεδίου εφαρμογής του κοινό πρόγραμμα AAL 2 για την ενεργό και υγιή γήρανση και την προγραμματισμένη (και υφιστάμενη) στενή συνεργασία μεταξύ του AAL και συναφών κοινοτήτων EIP AHA / ΕΣΚ ΕΥΓ Συστάσεις προς την Επιτροπή Συνιστάται στην Επιτροπή να συμβάλει στην περαιτέρω ενίσχυση της συνοχής και των συνεργιών μεταξύ των δραστηριοτήτων έρευνας, καινοτομίας και αφομοίωσης που σχετίζονται με τις ΤΠΕ για την ενεργό και υγιή γήρανση. Αυτή είναι ευπρόσδεκτη σύσταση και έχουν ήδη ληφθεί αρκετά μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση. Στην πρόταση για το πρόγραμμα πλαίσιο έρευνας και καινοτομίας «Ορίζοντας 2020», το κοινό πρόγραμμα AAL 2 θεωρείται ήδη συμπληρωματικό σε μακροπρόθεσμα πιλοτικά έργα Ε&Α και καινοτομίας, που υπάγονται στην κοινωνική πρόκληση 1 (υγεία, δημογραφική μεταβολή και ευημερία). Στο πλαίσιο του «Ορίζοντας 2020», το κοινό πρόγραμμα AAL θα ασχοληθεί με αγοραστρεφή έρευνα και καινοτομία και θα επιδιώξει τη μετατροπή των αποτελεσμάτων της ανάντη έρευνας σε προϊόντα και υπηρεσίες ΤΠΕ, που θα εμφανιστούν στην αγορά, ανταποκρινόμενα στις ανάγκες των χρηστών. Στη συνέχεια θα συμπληρωθεί με την πρωτοβουλία κοινού προγραμματισμού «Περισσότερα χρόνια, καλύτερη ζωή», η οποία θα επικεντρωθεί στη νέα πολυεπιστημονική έρευνα για τη δημογραφική αλλαγή, ανταποκρινόμενη στις ανάγκες χάραξης πολιτικής. EL 7 EL

8 Επίσης, η Επιτροπή θα εξασφαλίσει συμπληρωματικότητα με τη σχεδιαζόμενη κοινότητα γνώσης και καινοτομίας του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Τεχνολογίας για την υγιή γήρανση. Τέλος, η EIP-AHA έχει θεσπίσει βασικές προτεραιότητες για την καινοτομία και πρόκειται να αντιμετωπίσει πολλά από τα εμπόδια που επιφυλάσσει η ταχύτερη προώθηση στην αγορά καινοτομικών λύσεων σωστής κλίμακας όσον αφορά την ενεργό και υγιή γήρανση. Ισχυρές συνέργειες θα προκύψουν με τη διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής του κοινού προγράμματος AAL στην κατεύθυνση των EIP-AHA. 5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της για την τελική έκθεση αξιολόγησης του κοινού προγράμματος AAL, όπου τεκμηριώνεται ο θετικός αντίκτυπος της συνένωσης των δυνάμεων της ΕΕ και των συμμετεχόντων κρατών. Τα διδάγματα από τα πορίσματα της έκθεσης και τις συστάσεις αναμένεται να οδηγήσουν στη συνέχιση του κοινού προγράμματος AAL σύμφωνα με το πρόγραμμα πλαίσιο «Ορίζοντας 2020», με ακόμα μεγαλύτερο αντίκτυπο και αποτελέσματα συνέργειας ανάμεσα σε ένα φάσμα συναφών πρωτοβουλιών, σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε εθνική κλίμακα. Όλα τα κράτη μέλη πρέπει επομένως να εξετάσουν το ενδεχόμενο συμμετοχής τους στο AAL 2, γεγονός που θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση στο πεδίο αυτό. Το κοινό πρόγραμμα AAL είναι καλό παράδειγμα της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» εν δράσει, όπου οι ΤΠΕ και η καινοτομία με την ευρύτερη έννοια του όρου συμβάλλουν ώστε η Ευρώπη να αντιμετωπίσει μια σημαντική κοινωνική πρόκληση, ενώ, ταυτόχρονα, θα προκύψουν σημαντικές νέες ευκαιρίες οικονομικής μεγέθυνσης για τον κλάδο, καθώς και πολύτιμες θέσεις απασχόλησης. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο καλούνται να διατυπώσουν τη γνώμη τους σχετικά με την έκθεση, την ανάλυση και τις συστάσεις της, καθώς και να υποστηρίξουν την υλοποίηση των προτεινόμενων δράσεων. EL 8 EL