Αναπαραστάσεις του παρελθόντος στα ναυτικά µουσεία της Ελλάδας και του εξωτερικού

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Αναπαραστάσεις του παρελθόντος στα ναυτικά µουσεία της Ελλάδας και του εξωτερικού"

Transcript

1 Αναπαραστάσεις του παρελθόντος στα ναυτικά µουσεία της Ελλάδας και του εξωτερικού ΠΕΡΙΛΗΨΗ Ελένη Στεφάνου 1 Το παρόν άρθρο αποσκοπεί (α) να αποτυπώσει τις σύγχρονες τάσεις όσον αφορά στις µουσειακές αναπαραστάσεις του ναυτικού παρελθόντος στα γνωστότερα ναυτικά µουσεία της Ευρώπης, της Αυστραλίας, και των ΗΠΑ, και (β) να παρουσιάσει τη σύγχρονη ελληνική πραγµατικότητα µε βάση τα πορίσµατα επιτόπιας έρευνας ( ) σε ναυτικά µουσεία της Ελλάδας. ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙ ΙΑ: ναυτικό παρελθόν, ναυτικά µουσεία, εθνική ιδεολογία, ταυτότητα. 1. ΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Η έννοια της ναυτοσύνης ως κοµβικού στοιχείου της εθνικής ταυτότητας πολλών χωρών του δυτικού κόσµου δεν έχει αποτελέσει µέχρι σήµερα αντικείµενο συστηµατικής διερεύνησης. Οι σχετικά λίγες κριτικές έρευνες αναλύουν κυρίως τους τρόπους µουσειακής αναπαράστασης του ναυτικού παρελθόντος χωρίς να εξηγούν επαρκώς το ρόλο του στη διαµόρφωση εθνικών ιδεολογιών. ιεθνώς, η έρευνα στους τοµείς της ναυτικής ιστορίας, της ναυτικής κληρονοµιάς και της ενάλιας αρχαιολογίας είναι δυσανάλογη της σηµασίας που αποδίδουν οι ίδιες οι χώρες µε πλούσια ναυτική παράδοση στην προβολή του ναυτικού τους παρελθόντος. Αυτό εξηγείται µε βάση το γεγονός ότι για µεγάλο διάστηµα οι παραπάνω τοµείς καθηλώθηκαν στα στενά όρια που έθετε ο παρεξηγηµένος επιθετικός προσδιορισµός ναυτική. Συγκεκριµένα, ο τοµέας της ναυτικής ιστορίας, που εξαρχής ταυτίστηκε µε τη µελέτη πλοίων, ηρωικών κατορθωµάτων και θαλάσσιων ταξιδιών, αποκόπηκε τελικά από την κοινωνικοοικονοµική ιστορία και παραγκωνίστηκε από την επίσηµη ιστοριογραφία. Την εξέλιξη αυτή καθόρισε το γεγονός ότι πολλά ναυτικά µουσεία της Ευρώπης ιδρύθηκαν το 19 ο αιώνα (Broeze, 1987: 36), αιώνα της συγκρότησης των εθνικών κρατών και της ανάπτυξης των εθνικών ιδεολογιών οι οποίες επέδρασαν στην οργάνωση των πρώτων µουσειακών συλλογών και στην υιοθέτηση εθνοκεντρικών και παραδοσιακών µουσειακών πρακτικών. Υπό αυτό το πρίσµα εξηγεί ο ιστορικός Broeze (1987: 36, 1995: xix) την αδυναµία της ναυτικής ιστορίας να ερµηνεύσει την ανθρώπινη εµπειρία σε σχέση µε τη θάλασσα. Αντίστοιχα, η ενάλια αρχαιολογία, λόγω των ιδιαίτερων πρακτικών της, τοποθετήθηκε ως διακριτός τοµέας στο περιθώριο της γενικής αρχαιολογίας. Αναπότρεπτα, ως ναυτική ιστορία προβάλλονταν στα ναυτικά µουσεία εξαρχής τα ιστορικά τεκµήρια και τα υλικά κατάλοιπα πλοίων και ένδοξων ναυµαχιών (Broeze, 1987: 36, Leffler, 2004). Τα τελευταία τριάντα χρόνια τόσο στην Ευρώπη όσο και την Αµερική και Αυστραλία άνοιξε ο επιστηµονικός διάλογος, οργανώθηκαν διεθνή συνέδρια, πολλαπλασιάστηκαν οι έρευνες και εµπλουτίστηκε η σχετική βιβλιογραφία στους παραπάνω κλάδους. Σταδιακά συγκροτήθηκε και ο τοµέας της ναυτικής ιστορίας και διευρύνθηκε το ερευνητικό πεδίο της. Σ αυτό συνέβαλε και η ταυτόχρονη ανάπτυξη ακαδηµαϊκών Τµηµάτων/Σχολών και Ινστιτούτων έρευνας που προώθησαν την 1 ιδάσκουσα Π 407/80, Τµήµα Επιστηµών της Προσχολικής Αγωγής και του Εκπαιδευτικού Σχεδιασµού, Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστηµών, Πανεπιστήµιο Αιγαίου. ιδάκτωρ Αρχαιολογίας, Πανεπιστήµιο Σαουθάµπτον, Ηνωµένο Βασίλειο, stefanou@aegean.gr - International Scientific Electronic Journal, Issue 5,

2 Ελένη Στεφάνου ανασκαφή, την τεκµηρίωση, την έρευνα και την προβολή περισσότερων πτυχών της ναυτικής ιστορίας στα ναυτικά µουσεία (Parnes 1987). Συγκεκριµένα, στη δεκαετία του 1980 δηµοσιεύονται αξιόλογες µελέτες γνωστών ιστορικών, κοινωνιολόγων και ανθρωπολόγων/εθνογράφων 1, που συνέβαλαν στη θεωρητική συγκρότηση της ναυτικής ιστορίας µε βάση το πλαίσιο της Νέας Ιστορίας και τις σύγχρονες επιστηµολογικές προσεγγίσεις. Πρώτος, ο ιστορικός Frank Broeze (1987, 1989, 1995) επιχείρησε να ορίσει τη ναυτική ιστορία ως τη σχέση του ανθρώπου µε τη θάλασσα και ως τη χρήση της θάλασσας από τον άνθρωπο. Τη διττή αυτή σχέση εξειδικεύει στις εξής γνωστικές περιοχές: α) στη χρήση της επιφάνειας της θάλασσας (πλοία, εµπόριο, ναυσιπλοϊα, λιµάνια), β) στη χρήση των πόρων της θάλασσας (αλιεία, αλιευτικές κοινότητες), γ) στη χρήση της θάλασσας για άσκηση εξουσίας και βίας (πόλεµοι, πειρατεία), δ) στη χρήση της θάλασσας για επιστηµονικούς σκοπούς (ωκεανογραφία), ε) στη χρήση της θάλασσας για επιστηµονική έρευνα, στ) στη χρήση της θάλασσας για διακοπές και διασκέδαση (τουρισµός), ζ) στην επίδραση της θάλασσας στον πολιτισµό και την ιδεολογία. Ο κοινωνιολόγος Hicks (2001) µελέτησε τις µουσειακές αναπαραστάσεις του ναυτικού παρελθόντος µε βάση τις αρχές της νέας κοινωνικής ιστορίας, τις αλλαγές στη θεµατολογία των ναυτικών µουσείων 2 ως αποτέλεσµα της µετάβασης από τη χρονολογική και επική αναπαράσταση της ναυτικής ιστορίας στη θεµατική οργάνωση των µουσειακών εκθέσεων. Χαρακτηριστικό παράδειγµα αποτελεί το South Australian Maritime Museum 3 (Port Adelaide, Αυστραλία), όπου το θέµα της µετανάστευσης προβάλλεται ως κοµβικό γεγονός της αυστραλιανής ιστορίας (Bann, 1989: ). Σύγχρονη τεχνολογία συνδέει τις λίστες επιβατών-µεταναστών ενός πλοίου µε οπτικοακουστικά εφέ, προσφέροντας τη δυνατότητα στους επισκέπτες να αναζητήσουν τους προγόνους τους µέσω των ηλεκτρονικών υπολογιστών (Bann, 1989: 109; Hicks, 2001: 161). Στη συγκεκριµένη περίπτωση, τα αισθήµατα νοσταλγίας των επισκεπτών δεν αφορούν τους χρυσούς αιώνες και τους ηρωικούς προγόνους, όπως διαπιστώθηκε στις επικές αναπαραστάσεις άλλων µουσείων, αλλά το άγνωστο προσωπικό παρελθόν. Οι κοινές ρίζες που ανακαλύπτουν µετατρέπουν την προσωπική µνήµη και προσωπική ιστορία των επισκεπτών σε συλλογική κληρονοµιά (Lowenthal, 1998: 9). Όµως παρά τις ανανεωτικές προσπάθειες αρκετών ναυτικών µουσείων του εξωτερικού, στις µουσειακές αναπαραστάσεις του ναυτικού παρελθόντος συχνά λείπουν οι ουσιαστικές κοινωνιολογικές και εθνογραφικές προσεγγίσεις (Hicks, 2001). Ένας χώρος πρότυπο που συνδέει τη µουσειακή αναπαράσταση µε την εθνογραφική έρευνα και την πειραµατική αρχαιολογία αποτελεί το Viking Ship Museum 4 (Roskilde, ανία) (εικ.1). Εικ. 1: Άποψη του Viking Ship Museum (φωτ. Ε. Στεφάνου). - International Scientific Electronic Journal, Issue 5,

3 ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ ΣΤΑ ΝΑΥΤΙΚΑ ΜΟΥΣΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ Αυτό είναι ένα άρτια οργανωµένο κέντρο που ακολουθεί σύγχρονες µουσειολογικές προδιαγραφές ως προς την έκθεση και τη µετάδοση πληροφοριών. Το κτιριακό συγκρότηµα του ενοποιεί µε επιτυχία το παράκτιο µε το θαλάσσιο τοπίο, συνδέοντας τη µουσειακή έκθεση των ανασκαµµένων πλοίων των Βίκινγκς µε δραστηριότητες δίπλα ή και µέσα στη θάλασσα, όπως ξυλοναυπηγική στον ταρσανά του µουσείου, δραµατοποιηµένες εκδοχές ναυµαχιών, ιστιοπλοΐα, κωπηλασία και πλοήγηση ανακατασκευασµένων πλοίων. Παράλληλα, προσφέρει αρχαιολογικά σεµινάρια και προγράµµατα πειραµατικής αρχαιολογίας. Οι κοινωνιολόγοι Day και Lunn (2003), που µελέτησαν την επική αναπαράσταση του βρετανικού ναυτικού παρελθόντος στα ναυτικά µουσεία της Αγγλίας 5 µέσα από το πρίσµα του ροµαντισµού και της νοσταλγίας, παραδέχονται ότι γενικά η νοσταλγική αναπαράσταση ασκεί αµεσότερη επίδραση στο θεατή. Στα ναυτικά µουσεία Royal Naval Museum και Mary Rose Museum (ναυτική βάση Portsmouth, Μ. Βρετανία) που είναι αντιπροσωπευτικά αυτής της προσέγγισης (Howarth, 1986), τα ιδεώδη της αποικιοκρατίας δεν αναθεωρούνται παρόλο που συνυπάρχουν ταυτόχρονα µε την επική αναπαράσταση της βρετανικής ναυτικής ιστορίας και άλλες πτυχές της ναυτικής ζωής (ταξικές διαφορές, συνθήκες ζωής του απλού ναύτη), (Day and Lunn, 2003: 295, Leffler, 2004). Ψυχαγωγικές και βιωµατικές δραστηριότητες και πολυµεσικές εφαρµογές στα µουσεία αυτά υποστηρίζουν τη σκηνοθετηµένα ροµαντική αναπαράσταση της ναυτοσύνης, παράγοντας τελικά µια φαντασιακή και εξιδανικευµένη ναυτική ιστορία, αποκοµµένη από το κοινωνικό και πολιτικό της πλαίσιο (Hicks, 2001, Leffler, 2004). Σχετικά µε το ζήτηµα αυτό, οι ίδιοι κοινωνιολόγοι διατυπώνουν τις εξής επιφυλάξεις: α) ως ποιο βαθµό η διέγερση προσωπικών συναισθηµάτων και αναµνήσεων στον επισκέπτη µπορεί να αποτελέσει µία εναλλακτική πρόταση, αντίπαλη στην επική προβολή του ναυτικού παρελθόντος; β) κατά πόσο το «προσωπικό ύφος» αναπαράστασης µπορεί να θεωρηθεί ως µια εκδηµοκρατισµένη και εκλαϊκευµένη προσέγγιση του ναυτικού παρελθόντος, όταν δεν τηρεί κριτική στάση απέναντι στις κυρίαρχες «ελιτίστικες» αναπαραστάσεις; γ) µήπως οι επιλεκτικές ερµηνείες και µνήµες κατασκευάζουν µία ωραιοποιηµένη και τελικά λαϊκίστικη εικόνα για το ναυτικό παρελθόν, ευχάριστη στο θεατή, αλλά αποκοµµένη από το πολιτικό, κοινωνικό και ιστορικό πλαίσιο; (Day and Lunn, 2003). Από τη σκοπιά της κοινωνικής ιστορίας και της ιδεολογίας µελέτησε τα ναυτικά µουσεία του Ηνωµένου Βασιλείου και των ΗΠΑ η ιστορική κοινωνιολόγος Leffler (2004) η οποία κατέληξε στο συµπέρασµα ότι καθοριστικό ρόλο στη διαµόρφωση των εθνικών ταυτοτήτων εντός του εθνικού κράτους και εκτός αυτού, στη διασπορά, δηλαδή στους τόπους της νέας εγκατάστασης των µεταναστών, έπαιξαν οι κοινωνικοπολιτικοί παράγοντες που σχετίζονται µε τη θάλασσα. Όπως σηµειώνει η ίδια, τα τελευταία χρόνια πολλά ναυτικά µουσεία των ΗΠΑ και της Βρετανίας 6 έχουν διευρύνει τη θεµατική τους σε ζητήµατα κοινωνικοοικονοµικής ναυτικής ιστορίας προσεγγίζοντας κριτικά και τα εδραιωµένα ιδεολογήµατα της εθνικής και κοινωνικής ταυτότητας (Leffler, 2004). Αντιπροσωπευτικό παράδειγµα, το Εθνικό Ναυτικό Μουσείο Greenwich (Μ. Βρετανία) το οποίο εξαρχής συνδέθηκε µε αφηγήσεις που πρόβαλαν τη βρετανική ναυτική ισχύ σε παγκόσµια κλίµακα. Τα τελευταία 20 χρόνια το µουσείο ανανέωσε τη θεµατική του 7 φωτίζοντας πολιτικές, οικονοµικές και κοινωνικές πτυχές της ναυτικής ιστορίας (Leffler, 2004: 26-31). Το µουσείο αυτό διαθέτει µία έκθεση αφιερωµένη στα 150 χρόνια των θαλάσσιων µετακινήσεων 8 από και προς τη Βρετανία, η οποία προβάλλει τη σηµασία της θάλασσας ως «δρόµου» κυρίως µέσα από τη µετανάστευση. Άλλη έκθεση, παρουσιάζει µία σειρά επιβατηγών πλοίων (Queen Elizabeth, Τιτανικός κ.ά.) µε έµφαση σε ζητήµατα ταξικής και έµφυλης διάκρισης των επιβατών στους χώρους των πλοίων. Μία τρίτη έκθεση αφιερωµένη στα 400 χρόνια βρετανικής εµπορικής και αποικιοκρατικής εξάπλωσης στην Αµερική, την Ινδία, την Ασία και την Αφρική παρακινεί τους επισκέπτες να προβληµατιστούν σχετικά µε την αποικιοκρατική πολιτική της βρετανικής µοναρχίας. Με αυτοκριτική διάθεση και σύγχρονες µουσειολογικές προσεγγίσεις παρουσιάζεται και το επίµαχο θέµα του εµπορίου - International Scientific Electronic Journal, Issue 5,

4 Ελένη Στεφάνου ανθρώπων σκλάβων, η ιδέα της φυλετικής υπεροχής των λευκών και οι πρακτικές πλουτισµού της Βρετανίας, µε κόστος εκατοµµύρια ανθρώπινων ζωών. Στο ίδιο ανανεωτικό κλίµα κινείται και το Ναυτικό Μουσείο του Merseyside (Λίβερπουλ, Μ. Βρετανία) (Foster, 1987) 9. Μία από τις εκθέσεις του που τιτλοφορείται «Ενάντια στην Ανθρώπινη Αξιοπρέπεια» είναι αφιερωµένη στο υπερατλαντικό δουλεµπόριο. Μέσα από µια πολυπρισµατική προσέγγιση παρουσιάζει τους σκλάβους ως καθηµερινούς ανθρώπους µε ξεχωριστή προσωπικότητα και ποικίλες δραστηριότητες πριν την αιχµαλωσία τους (Leffler, 2004: 41). Στο ίδιο µουσείο προβάλλεται διεξοδικά και το θέµα της µετανάστευσης των Βρετανών προς τις ΗΠΑ και την Αυστραλία ( ). Αναλύονται τα αίτια της µετανάστευσης (οικονοµική ανέχεια, διώξεις πληθυσµών, φιλοδοξία) και δίνεται έµφαση στις συνθήκες διαβίωσης πάνω στο πλοίο κατά τη διάρκεια του ταξιδιού (Leffler, 2004: 38). Είναι φανερό, ότι κατά την τελευταία δεκαετία τα δύο παραπάνω ναυτικά µουσεία υιοθετώντας την επίσηµη στάση της βρετανικής κυβέρνησης για αναθεώρηση του ιστορικού παρελθόντος (Γκότσης 2008), επιχειρούν να αναπροσδιορίσουν τη βρετανική ταυτότητα µε βάση τους νέους όρους της παγκοσµιοποίησης, της πολυπολιτισµικότητας, της ανοχής στη διαφορετικότητα, των ίσων δικαιωµάτων και της συνύπαρξης ποικίλων κοινωνικών οµάδων στη σύγχρονη Βρετανία. Όµως παρά τις αναθεωρητικές και εκσυγχρονιστικές προσπάθειες, το αίσθηµα νοσταλγίας για τη χαµένη δόξα της βρετανικής κυριαρχίας στη θάλασσα παραµένει έντονο και στα δύο ναυτικά µουσεία. Τα σύγχρονα θέµατα συνυπάρχουν µαζί µε τα παραδοσιακά που εξακολουθούν να αναπαράγουν τα γνωστά στερεότυπα περί ναυτοσύνης. Μία διαφορετική πρόταση έρχεται από το Mystic Seaport Museum (Connecticut, ΗΠΑ). 10 Και εδώ προβάλλεται το θέµα της µετανάστευσης µέσα από οικογενειακές ιστορίες µεταναστών µε τη χρήση ακουστικού υλικού προφορικών µαρτυριών που αναφέρονται στη ζωή των µεταναστών στο πλοίο και στις συνθήκες διαβίωσης. Το Mystic Seaport διαφοροποιείται από τα άλλα ναυτικά µουσεία της Βρετανίας ως προς τη νέα θεµατική, δίνοντας έµφαση όχι µόνο στο θέµα της αναχώρησης από το λιµάνι και το µεταναστευτικό ταξίδι, αλλά και στην εγκατάσταση ανθρώπων διαφόρων εθνικοτήτων στη νέα χώρα, ως έκφρασης του «Αµερικανικού Ονείρου». Στο µουσείο αυτό η ανάδειξη ζητηµάτων εθνικότητας, πολυπολιτισµικότητας και ταυτότητας, σύµφωνα µε τη Leffler (2004:36), επιβλήθηκε από την ίδια τη νεότερη ιστορία του αµερικανικού έθνους που συγκροτήθηκε από τη µετανάστευση και τη µακρόχρονη εισροή ανθρώπων, ιδεών, εθίµων και προϊόντων από τη θάλασσα. Ανανεωτικό και συνθετικό πνεύµα χαρακτηρίζει και το Vasa Museum (Στοκχόλµη, Σουηδία) που ιδρύθηκε για να στεγάσει το βυθισµένο πολεµικό πλοίο Vasa (εικ. 2) στο λιµάνι της Στοκχόλµης κατά την πρώτη του βασιλική αποστολή (1628) 11. Σε αντίθεση µε άλλα ναυτικά µουσεία που αποσιωπούν τις εθνικές ήττες, το Vasa Museum παρουσιάζει µε παρρησία τη βύθιση του πλοίου, ένα γεγονός- «όνειδος» για το Βασιλικό Ναυτικό την εποχή εκείνη, χωρίς να υποβαθµίζει βέβαια την ένδοξη αναπαράσταση της ναυτικής δύναµης της Σουηδίας (Μπούνια, 1999: 10, 12). Μια σειρά εκθέσεων µε κεντρικό θέµα το αυθεντικό σκαρί φωτίζουν διάφορες πτυχές της ναυτικής ιστορίας (τεχνικές ναυπηγικής, κατηγορίες ανθρώπων στο πλοίο, δυσκολίες ναυτικής ζωής). Και εδώ δίνεται έµφαση στο Βασιλικό Ναυτικό της Σουηδίας του 17 ου αιώνα, που κατέστησε τη χώρα άξια να ανταγωνιστεί τις ναυτικές υπερδυνάµεις της εποχής (Μ. Βρετανία, Πορτογαλία, Ισπανία). Η συµβολή του σουηδικού ναυτικού στη θαλάσσια κυριαρχία της Σουηδίας αναδεικνύεται µέσα από την παρουσίαση: (α) του πλούσιου ξυλόγλυπτου διάκοσµου του πλοίου στην αίθουσα «Εικονογράφηση και όξα», (β) της ιστορίας των γλυπτών στην αίθουσα «Ισχύς και όξα», και (γ) των παραγόντων που ευνόησαν την ανάπτυξη του σουηδικού ναυτικού (Μπούνια, 1999: 8). - International Scientific Electronic Journal, Issue 5,

5 ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ ΣΤΑ ΝΑΥΤΙΚΑ ΜΟΥΣΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ Εικ. 2: Το πλοίο Vasa (1628) (φωτ. Ε. Στεφάνου) Συµπερασµατικά, θα λέγαµε ότι τα περισσότερα ναυτικά µουσεία του εξωτερικού, που λειτούργησαν για πολλές δεκαετίες ως τόποι διάχυσης της κυρίαρχης εθνικής ιδεολογίας, σήµερα εµφανίζονται µε εκσυγχρονισµένες θεµατικές επιλογές και µουσειακές πρακτικές και συµβαδίζουν µε τα πορίσµατα της διεθνούς έρευνας στους τοµείς της ναυτικής και κοινωνικοοικονοµικής ιστορίας και της µουσειολογίας. Παρόλα αυτά, πολλά ζητήµατα παραµένουν ακόµη ανοιχτά, όπως πχ. κατά πόσο το αίτηµα για «πολιτιστικό πλουραλισµό» (Γκότσης, 2008:47), υπό τους όρους της ενωµένης Ευρώπης και της παγκοσµιοποίησης, µπορεί να οδηγήσει στην παραγωγή νέων κριτικών ερµηνειών στους µουσειακούς χώρους. Έχοντας αυτά τα ζητήµα υπόψη, είναι ενδιαφέρον να εξετάσουµε ποια είναι η ελληνική πραγµατικότητα και πώς αποτυπώνονται οι σύγχρονες τάσεις στα ελληνικά ναυτικά µουσεία. 2. ΤΑ ΝΑΥΤΙΚΑ ΜΟΥΣΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ Η ανάδειξη του ναυτικού παρελθόντος στα ναυτικά µουσεία της Ελλάδας ακολουθεί πιστά τα προτάγµατα της εθνικής ιστοριογραφίας, η οποία για πολύ καιρό παρέµεινε αγκυλωµένη στα παραδοσιακά πρότυπα της γεγονοτολογικής, επικής αφήγησης ένδοξων στιγµών του ναυτικού βίου 12. Ιστορικοί, ιστοριοδίφες (Harlaftis, 1995), αλλά και σύγχρονοι Έλληνες πολιτικοί προσεγγίζουν το ναυτικό παρελθόν µε ανάλογο επικό τρόπο 13. Τα έργα και οι δηλώσεις των διευθυντικών στελεχών των µουσείων επικεντρώνονται στην επιβεβαίωση της ελληνικότητας του Αιγαίου. Η αναγωγή της ναυτοσύνης σε εγγενές χαρακτηριστικό της ελληνικής ταυτότητας ανιχνεύεται σε φράσεις όπως: «η θάλασσα βρίσκεται στο αίµα των Ελλήνων» ή «η θάλασσα είναι η ψυχή του έθνους». Η έννοια της ναυτοσύνης προσεγγίζεται διαχρονικά, µεταφυσικά και ντετερµινιστικά ως αναπόσπαστο στοιχείο της εθνικής ταυτότητας (Harlaftis, 1996). Οι αφηγήσεις για το ναυτικό παρελθόν παρόλο που εκφέρονται από ετερόκλητους φορείς παρουσιάζουν κατά κανόνα οµοιογένεια: α) οι ιστορικοί της επίσηµης ιστοριογραφίας (Κ.Παπαρρηγόπουλος, 1899 [1995]) δίνουν έµφαση στα «µεγάλα» ναυτικά γεγονότα, χωρίς να παραγνωρίζουν σηµαντικές πτυχές της ναυτικής ζωής, π.χ. το εµπορικό ναυτικό ως µοχλό της εθνικής οικονοµίας, β) οι ιστοριοδίφες (de la Graviere, 1894 [1996], Σίµψας, 1982, Λαιµός, 1968) προβάλλουν - International Scientific Electronic Journal, Issue 5,

6 Ελένη Στεφάνου τα πολεµικά ναυτικά γεγονότα και τα ηρωικά κατορθώµατα µε εγκωµιαστικό, επικό ύφος και ανάλογη γλώσσα. Μόλις τα τελευταία είκοσι χρόνια οι κλάδοι της οικονοµικής ναυτικής ιστορίας, ναυπηγικής και ενάλιας αρχαιολογίας απέκτησαν αξιόλογες µελέτες και σύγχρονο θεωρητικό προβληµατισµό εµπλουτίζοντας τη σχετικά φτωχή ελληνική βιβλιογραφία (ενδεικτικά: αµιανίδης, 1997α, 1997β, 1998, Λεονταρίτης, Κρεµµυδάς, 1985, Καρδάσης, Χαρλαύτη, Harlaftis 1994, 1996, Χαρλαύτη και Θεοτοκάς 2004). Η έρευνα στους παραπάνω τοµείς δεν έχει αγγίξει, ωστόσο, ζητήµατα κοινωνικά και ιδεολογικά (µετανάστευση 20 ου αι, πολιτισµικές βιογραφίες ναυτότοπων, πλοίων, κ.ά.), µε αποτέλεσµα η γνώση µας να παραµένει ελλιπής. Το κενό αυτό καταδεικνύει µια βασική αντίφαση για την κατάσταση στην Ελλάδα: ενώ η εθνική ιστοριογραφία προβάλλει το ελληνικό έθνος ως ένα ναυτικό έθνος µε µακραίωνη παράδοση, ωστόσο, η κρατική πολιτική, όσον αφορά στη µουσειακή αξιοποίηση του ναυτικού παρελθόντος, είναι συγκυριακή, αποσπασµατική ή και ανύπαρκτη ακόµη. Τα ναυτικά µουσεία της Ελλάδας µε βάση το θεµατικό τους περιεχόµενο διακρίνονται στις δύο ακόλουθες κατηγορίες ( αµιανίδης, 2001): 1. Τα ναυτικά µουσεία γενικής θεµατολογίας, τα οποία προβάλλουν την ελληνική ναυτική δραστηριότητα σε διάφορες ιστορικές περιόδους. Τα πιο γνωστά και µεγαλύτερα σε έκταση είναι δύο: το Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος ( , Μαρίνα Ζέας, Πειραιάς) (Παΐζης-Παραδέλης, 1997, Τορτορέλης, 2006) 14, και το πλούσιο σε εκθέµατα, αν και άγνωστο σε πολλούς, Ναυτικό Μουσείο Κρήτης στα Χανιά (1973) (Μανιουδάκης και Γιακουµάκης, 1992, Μανιουδάκης, 1997). Και τα δύο ιδρύθηκαν από απόστρατους του πολεµικού ναυτικού. Στην ίδια κατηγορία ανήκει και το Ιστορικό Αρχείο-Μουσείο Ύδρας (1918) (Αδαµοπούλου-Παύλου, 1999) που ιδρύθηκε µε ιδιωτική πρωτοβουλία µελών της Υδραίικης κοινωνίας, αρχικά ως ιστορικό αρχείο και από το 1952 ως µουσείο, και το οποίο σήµερα είναι κρατικό. Παρόλο που προβάλλει αποκλειστικά την τοπική ιστορία, το συµβολικό περιεχόµενο των εκθεµάτων του εκτείνεται σε καίρια ζητήµατα εθνικής ιστορίας (Stephanou, 2005). 2. Τα ναυτικά µουσεία τοπικής θεµατολογίας, τα οποία προβάλλουν τη ναυτική ιστορία του τόπου στον οποίο εδρεύουν. Οι τόποι καταγωγής των σηµαντικότερων εφοπλιστικών οικογενειών της Ελλάδας του 20 ου αιώνα (Harlaftis, 1996: 4) είναι και τόποι ναυτικών µουσείων. Από εφοπλιστικές οικογένειες 15 τέταρτης, πέµπτης και σε µερικές περιπτώσεις έκτης γενιάς ιδρύθηκαν: το Ναυτικό Μουσείο Άνδρου (1972) 16, το Ναυτικό Μουσείο Αιγαίου στη Μύκονο (1985) ( ρακόπουλος, 1987) 17, το Ναυτικό Μουσείο Χίου (1991) 18, το Ναυτικό Μουσείο Οινουσσών (1991) (Λεµού και Τασιού, 1999) και το Ναυτικό Μουσείο Θήρας (1981) 19. Στην κατηγορία αυτή συµπεριλαµβάνονται και τα µουσεία ναυτικής παράδοσης και σπογγαλιείας στην Κάλυµνο (1994) 20, τη Σύµη (1983) 21 και τη Νέα Κούταλη της Λήµνου (2006) ( αµιανίδης, 2006). Επίσης έχει δροµολογηθεί η ίδρυση του Ναυτικού Μουσείου Καβάλας και του Ναυτικού Μουσείου Καρδαµύλων στη Χίο. Ως ναυτικές πινακοθήκες λειτούργησαν το Ναυτικό Μουσείο Γαλαξειδίου (1928) 22 και το Μιλάνειο Ναυτικό Μουσείο Ζακύνθου 23. Τα µουσεία αυτά εκθέτουν κυρίως πλοιογραφίες και ελαιογραφίες του 18 ου και 19 ου αιώνα. Τέλος, ως πλοία-µουσεία λειτουργούν σήµερα το Θωρηκτό Αβέρωφ, τα πλωτά ναυτικά µουσεία του Ναυτικού Μουσείου Αιγαίου Ευαγγελίστρια και Θαλής ο Μιλήσιος, αραγµένα στη Μαρίνα Φλοίσβου µαζί µε την ανακατασκευασµένη τριήρη Ολυµπιάς. Από την εξέταση των ιδρυτικών καταστατικών, του πληροφοριακού υλικού και την επιτόπια έρευνα που πραγµατοποιήσαµε σε πολλά από τα παραπάνω ναυτικά µουσεία κατά την περίοδο (Stefanou, 2008) 24, διαπιστώθηκε ότι όλα τα ναυτικά µουσεία ιδρύθηκαν από οµάδες ανθρώπων που ανήκαν στα ανώτερα κοινωνικά στρώµατα (γιατροί, αρχιτέκτονες, δικηγόροι, τοπικοί πολιτικοί, στελέχη του - International Scientific Electronic Journal, Issue 5,

7 ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ ΣΤΑ ΝΑΥΤΙΚΑ ΜΟΥΣΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ πολεµικού ναυτικού, εφοπλιστές). Επίσης, η έρευνα έδειξε ότι σήµερα τη διοίκηση των ναυτικών µουσείων ασκούν σε µεγάλο βαθµό απόστρατοι του πολεµικού ναυτικού (στα µουσεία γενικής θεµατολογίας) και µέλη εφοπλιστικών οικογενειών (στα µουσεία τοπικής θεµατολογίας). Στη συνέχεια θα αναφερθούµε σύντοµα σε τρεις µελέτες περίπτωσης που αυτοπροσδιορίζονται ως «ναυτικά µουσεία» -γενικής ή τοπικής θεµατολογίας- και όχι ως ειδικές συλλογές (µουσεία σπογγαλιείας, ναυτικές πινακοθήκες, πλοία-µουσεία που προαναφέραµε), για να αναλύσουµε κάποιες χαρακτηριστικές προσεγγίσεις στην παρουσίαση του ναυτικού παρελθόντος στην Ελλάδα Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος Το Ναυτικό Μουσείο Ελλάδας είναι το µεγαλύτερο ναυτικό µουσείο της χώρας. Στο επίκεντρο των µουσειακών αναπαραστάσεων του της ελληνικής ναυτικής ιστορίας βρίσκεται το Αιγαίο, ο εθνικός τόπος, όπου επιβεβαιώνονται δύο προτάγµατα της εθνικής ιδεολογίας: η εθνική συνέχεια και η ανάδειξη της ελληνικότητας. Η έννοια της συνέχειας του έθνους οπτικοποιείται µέσα από τρεις θεµατικούς άξονες που αφορούν κατά κανόνα ναυτικά/πολεµικά γεγονότα προσφιλή στην εθνική ιστοριογραφία: (α) η µινωική θαλασσοκρατορία στο Αιγαίο, καθότι θεωρείται ότι εδραίωσε τον πρώτο ναυτικό ευρωπαϊκό πολιτισµό, (β) η κλασική αρχαιότητα, µε την προβολή της ναυµαχίας της Σαλαµίνας (480 π.χ.) και της προσωπικότητας του Θεµιστοκλή ως ιδρυτού της δηµοκρατίας, και γ) ο ναυτικός Αγώνας για ανεξαρτησία ( ) ως ιδρυτικού γεγονότος του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους. Οι παραπάνω θεµατικές προσεγγίζονται µέσα από µεµονωµένα αντικείµενα, όπως π.χ. προτοµές και πορτραίτα ιστορικών προσωπικοτήτων, µικρά µοντέλα πλοίων, µακέτες ναυµαχιών, σηµαίες επαναστατηµένων νήσων, όπλα 19 ου αιώνα, ακρόπρωρα, ναυτικά αντικείµενα πλοήγησης κ.ά. Στο µουσείο υπάρχουν δύο µικρές αίθουσες αφιερωµένες στην Ξυλοναυπηγική και την Εµπορική Ναυτιλία. Η παρατακτική οργάνωση των εκθεµάτων (µοντέλα πλοίων, ξύλινων σκαριών 18 ου -19 ου αι. και υπερωκεανίων 20ού αι.) δίνει έµφαση στην περιγραφή των αντικειµένων και στα τεχνικά χαρακτηριστικά τους, υποβαθµίζοντας τη συµβολή τους στη νεότερη και σύγχρονη ελληνική κοινωνικοοικονοµική ιστορία. Η χρονολογική παράταξη των εκθεµάτων καθορίζει τόσο την γεγονοτολογική αφήγηση και συνεπώς τη γραµµική αντίληψη για τη ναυτική ιστορία, όσο και τη διαδροµή των επισκεπτών στις αίθουσες. Η έλλειψη σύγχρονων µέσων µουσειακής αναπαράστασης είναι εµφανής στις εκθέσεις του µουσείου Ναυτικό Μουσείο Κρήτης Το µουσείο αυτό είναι το δεύτερο σε έκταση ναυτικό µουσείο της Ελλάδας. Εκθέτει πληθώρα αντικειµένων που σχετίζονται άµεσα ή έµµεσα µε τη θάλασσα και αναφέρονται στις εξής θεµατικές ενότητες: προϊστορική και κλασική αρχαιότητα, Βυζάντιο, Ενετοκρατία, Ναυτικός Αγώνας 1821, Ένωση Κρήτης µε την Ελλάδα, A και B Παγκόσµιος πόλεµος. Η αντικειµενοκεντρική, γραµµική και χρονολογική οργάνωση των εκθεµάτων θυµίζει το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδας. Το πληροφοριακό υλικό του µουσείου επικεντρώνεται σε ζητήµατα χρονολόγησης και τεχνολογίας των εκθεµάτων. Εντούτοις, στο µουσείο αυτό παρουσιάζονται συνοπτικά, µέσα από µοντέλα πλοίων, µακέτες ενετικών νεωρίων και φωτογραφικό υλικό, και άλλες πτυχές της τοπικής ναυτικής προϊστορίας και ιστορίας (Μινωική εποχή, Ενετοκρατία, Ένωση Κρήτης µε την Ελλάδα). Το Ναυτικό Μουσείο Κρήτης διαφοροποιείται ως προς τον τρόπο που ενσωµατώνει τη θρησκευτική παράδοση, όχι µόνο ως λατρευτικού µέσου προστασίας των ναυτικών αλλά και ως επίσηµης θρησκείας του ελληνικού κράτους (η έννοια της θυσίας προβάλλεται µε θρησκευτικό και εθνικό συµβολισµό) 25. Αποκαλυπτική εδώ είναι η αίθουσα µε την ονοµασία «Βωµός της Πατρίδας» (εικ. 3). - International Scientific Electronic Journal, Issue 5,

8 Ελένη Στεφάνου Εικ. 3: Άποψη της αίθουσας Βωµός της Πατρίδας του Ναυτικού Μουσείου Κρήτης, (φωτ. Ε. Στεφάνου). Στη συγκεκριµένη αίθουσα συνυπάρχουν πορτρέτα ελληνικών υποβρυχίων του Β Παγκοσµίου πολέµου, φωτογραφίες-πορτρέτα ανδρών του Πολεµικού Ναυτικού που έπεσαν εις τον βωµόν της πατρίδος, φωτογραφίες ηρωικών πλοίων του Β Παγκοσµίου Πολέµου και η ελληνική σηµαία. To αντίστοιχο αυθεντικό µνηµείο βρίσκεται, σύµφωνα µε τον κατάλογο του µουσείου, στη βάση υποβρυχίων στο Ναύσταθµο της Σαλαµίνας (Μανουδάκης και Γιακουµάκης, 1992:108). Εδώ, η ονοµαστική παρουσία κάθε νεκρού και κάθε πλοίου προσωποποιεί και υπενθυµίζει τις «εθνικές θυσίες». Η δηµόσια έκθεση των πορτρέτων τους λειτουργεί ακριβώς όπως και η µνηµόνευση των αγίων στη δηµόσια λατρεία των εικόνων. Η θυσία του Χριστού για την πνευµατική σωτηρία των ανθρώπων παραλληλίζεται µε τη θυσία των προγόνων για τη σωτηρία του έθνους. Οι θρησκευτικοί συνειρµοί που γεννώνται στον επισκέπτη διευκολύνουν την απόδοση του αντίστοιχου σεβασµού (Sutton, 1998:126, Λιάκος, 2004:14). Οι θρησκευτικές αντιλήψεις για τη θυσία, τη λύτρωση και την αιώνια µνήµη µετατρέπουν τους ατοµικούς θανάτους σε εθνικούς µετασχηµατίζοντας τους νεκρούς σε σύµβολα του εθνικού αγώνα. Έτσι, ο χώρος του µουσείου χώρος αναπαράστασης κοσµικής ιδεολογίας, σύµφωνα µε τις δυτικές θεωρίες από την εποχή του ιαφωτισµού µεταλλάσσεται σε δηµόσιο κενοτάφιο. Το έθνος και η θρησκεία συνυπάρχουν και αλληλοτροφοδοτούνται στον ίδιο µουσειακό χώρο (Van de Veer,1995, Duncan 1995) Ναυτικά µουσεία τοπικής θεµατολογίας Τα µουσεία αυτά είναι επίσης οργανωµένα µε βάση τις παραδοσιακές µουσειολογικές αντιλήψεις και πρακτικές που περιγράψαµε παραπάνω. Πέντε ναυτικά µουσεία αυτής της κατηγορίας έχουν ιδρυθεί από Έλληνες εφοπλιστές, απογόνους γνωστών ελληνικών εφοπλιστικών οικογενειών. Αυτά περιλαµβάνουν στις εκθέσεις τους πορτρέτα πλοίων, µοντέλα πλοίων παραδοσιακής ναυπηγικής (19 ου -αρχών 20 ου αιώνα), ναυτικά όργανα πλοήγησης, ναυτικούς χάρτες, νηολόγια, ακρόπρωρα, προσωπικά κειµήλια κ.ά. Οι εφοπλιστές-ιδρυτές επιλέγουν κατά κανόνα εκθέµατα - International Scientific Electronic Journal, Issue 5,

9 ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ ΣΤΑ ΝΑΥΤΙΚΑ ΜΟΥΣΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ που συνδέονται µε το προσωπικό τους περιβάλλον και όχι µε την τοπική ιστορία του νησιού (µοντέλα προϊστορικών αιγυπτιακών πλοίων, πορτρέτα αγωνιστών του 1821 στο Ναυτικό Μουσείο Αιγαίου, µοντέλα πλοίων της σύγχρονης βρετανικής και αµερικανικής ιστορίας στο Ναυτικό Μουσείο Χίου, µικρά µοντέλα πλοίων από ελεφαντόδοντο κατασκευασµένα από αιχµαλώτους των Ναπολεόντειων πολέµων από την προσωπική συλλογή του εφοπλιστή-ιδρυτή στο Ναυτικό Μουσείο Οινουσσών). Ο καθοριστικός ρόλος των εφοπλιστών-ιδρυτών στη θεµατική οργάνωση των ναυτικών µουσείων διαµορφώνει και το χαρακτήρα των τελευταίων ως χώρων αφήγησης του προσωπικού παρελθόντος από τη σκοπιά µάλιστα της οικονοµικής δύναµης του εφοπλιστικού κεφαλαίου. Η προσωπική σχέση των ιδρυτών µε το νεότερο και σύγχρονο ναυτικό/ναυτιλιακό παρελθόν των τόπων καταγωγής τους προβάλλεται µέσα από την έκθεση οικογενειακών κειµηλίων, τα οποία αναδεικνύουν τη συγγένεια των ιδρυτών µε προγόνους εφοπλιστές και τον πρωταγωνιστικό τους ρόλο στη διαµόρφωση του πρόσφατου ναυτικού παρελθόντος. Με τον τρόπο αυτό συµµετέχουν οι ίδιοι στη δηµιουργία αφηγηµάτων για το ναυτικό παρελθόν. Αυτή η ταξικά προσδιορισµένη συµµετοχή µη-κρατικών φορέων στη δηµιουργία των µουσεακών αυτών εκθέσεων αντανακλάται µε απόλυτο σχεδόν τρόπο (ακόµα και όταν γίνεται ασυνείδητα) στην προβολή ενός εύπορου τελικά ναυτικού παρελθόντος που ξεπερνά τα όρια της τοπικής νησιωτικής κοινότητας, µε αποτέλεσµα οι τοπικές ιστορίες να υποβαθµίζονται ή να προβάλλονται αποσπασµατικά και περιθωριακά σε βάρος της κοινωνικοοικονοµικής ιστορίας και µικροϊστορίας. Εποµένως, στα µουσεία τοπικής θεµατολογίας, προβάλλεται η σχέση ανώτερων κοινωνικών οµάδων µε τη ναυτιλία και δεν αναδεικνύονται οι ιδιαίτερες παράµετροι της ναυτικής/ναυτιλιακής ζωής που διαµόρφωσαν τη σχέση κάθε νησιού µε τη θάλασσα (εµπορικές συναλλαγές, εµπορικά δίκτυα, ξυλοναυπηγική, αλιεία, σπογγαλιεία, ναυτιλιακή επιχειρηµατική δραστηριότητα κ.λπ.). Με άλλα λόγια, από τη µουσειακή αναπαράσταση αποκλείονται κοινωνικές οµάδες που είχαν διαφορετική επαφή µε τη θάλασσα, όπως π.χ. οι ξυλοναυπηγοί, οι ναυτεργάτες και οι αλιείς. Η άγνωστη ιστορία των τελευταίων προβάλλεται αντικειµενοκεντρικά στο Ναυτικό Μουσείο Θήρας και στα Μουσεία Ναυτικής Παράδοσης και Σπογγαλιείας Καλύµνου και Σύµης, τα οποία θα µπορούσαν να χαρακτηριστούν και ως λαογραφικά µουσεία καθότι παρουσιάζουν όψεις της καθηµερινής νησιώτικης ζωής. 3. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η έννοια της ναυτοσύνης, παρόλο που αποτελεί κοµβικό στοιχείο της εθνικής ταυτότητας πολλών χωρών του δυτικού κόσµου, δεν έχει αποτελέσει µέχρι σήµερα αντικείµενο κριτικής διερεύνησης. Η θεµατική οργάνωση των περισσότερων ναυτικών µουσείων καθορίστηκε εξαρχής από το ιστορικό κεφάλαιο κάθε χώρας, τους προσανατολισµούς της επίσηµης ναυτικής ιστοριογραφίας και το πολιτικό και κοινωνικοοικονοµικό της υπόβαθρο. Παρά τις διαφορετικές γεωγραφικές, ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες λειτουργίας τους, τα ναυτικά µουσεία διεθνώς ήταν τόποι εξύµνησης της µακραίωνης ναυτικής ιστορίας. Η υποταγή των ναυτικών µουσείων σε εθνικές σκοπιµότητες και η αγκύλωσή τους στην εθνοκεντρική αντίληψη για το ναυτικό παρελθόν εξηγούν την µακρόχρονη απουσία κοινωνιολογικών και εθνογραφικών ερµηνευτικών προσεγγίσεων τόσο στα ναυτικά µουσεία του εξωτερικού όσο και της Ελλάδας. Το κενό πληροφόρησης γύρω από κοινωνικά και ιδεολογικά ζητήµατα της ναυτοσύνης έχει αρχίσει να καλύπτεται τα τελευταία είκοσι χρόνια στα µεγάλα ναυτικά µουσεία του εξωτερικού µε βάση τα πορίσµατα της σύγχρονης έρευνας στους τοµείς της κοινωνικοοικονοµικής ιστορίας και µικροϊστορίας. Στην άµβλυνση του εθνοκεντρισµού συνέβαλε η στροφή των µεγαλύτερων ναυτικών µουσείων του κόσµου προς νέες θεµατικές (δουλεµπόριο, αποικιοκρατία, µετανάστευση, υπερατλαντικά ταξίδια) µαζί µε την υιοθέτηση νέων επιστηµολογικών και - International Scientific Electronic Journal, Issue 5,

10 Ελένη Στεφάνου µουσειολογικών προσεγγίσεων και µεθόδων (πολυµεσικές εφαρµογές, εκθέσεις ανακαλυπτικού, βιωµατικού και συµµετοχικού χαρακτήρα, απτικές δραστηριότητες). Όσον αφορά στα ναυτικά µουσεία της Ελλάδας, αυτά παραµένουν ασάλευτοι χώροι αναπαραγωγής εθνικών ιδεολογηµάτων, διαµορφωµένων από µη κρατικούς φορείς, αδύναµα να ακολουθήσουν τις εξελίξεις της ιστορικής έρευνας και να αναπροσδιοριστούν µε βάση τις σύγχρονες µουσειολογικές προδιαγραφές. Παραµένουν προσηλωµένα σε παρωχηµένες πρακτικές µουσειακής αναπαράστασης της ναυτικής ιστορίας, καθότι τόσο η επιλογή των εκθεµάτων όσο και η ιδεολογική τους λειτουργία καθορίζονται σε µεγάλο βαθµό από την επαγγελµατική ταυτότητα των ιδρυτών των µουσείων (απόστρατων του πολεµικού ναυτικού, εφοπλιστών) και τα προσωπικά τους κίνητρα (απότιση φόρου τιµής στη θάλασσα, χρέος προς τοπικές κοινότητες, ευεργετική διάθεση, προσωπική φιλοδοξία, υστεροφηµία). Η µονοδιάστατη εθνοκεντρική προβολή των απελευθερωτικών ναυτικών αγώνων, συνεπικουρούµενη από θρησκευτικά σύµβολα της Ορθοδοξίας ως «κινητήριας δύναµης» του ελληνικού έθνους, χαρακτηρίζει περισσότερο τα µουσεία γενικής θεµατολογίας. Ειδικά, στο Ναυτικό Μουσείο Κρήτης και το Ιστορικό Αρχείο- Μουσείο Ύδρας η σχέση έθνους και θρησκείας οπτικοποιείται µέσα από θρησκευτικές αναφορές, συµβολικές και λατρευτικές. Αντίθετα, ο ρόλος της εµπορικής ναυτιλίας στην εθνική οικονοµία υποβαθµίζεται. Παρότι τα τελευταία χρόνια και στην Ελλάδα γίνεται προσπάθεια διεύρυνσης της θεµατολογίας προς νέα πεδία, η όλη προσπάθεια παραµένει αποσπασµατική καθώς δεν υποστηρίζεται από σύγχρονες µουσειακές υποδοµές και νέες ερµηνευτικές προσεγγίσεις. To µεγαλύτερο πρόβληµα των ελληνικών ναυτικών µουσείων (γενικής και τοπικής θεµατολογίας) παραµένει η επιλεκτική και ελλειπτική παρουσίαση της ναυτικής ιστορίας, σε βάρος κυρίως της κοινωνικοοικονοµικής ιστορίας. Η µακρά καθήλωση σε παραδοσιακές θεµατικές και µουσειακές πρακτικές κρατά στην αφάνεια σηµαντικές πτυχές του ναυτικού βίου, όπως είναι οι ιδιαίτερες σχέσεις των νησιών µε τη θάλασσα, η πολιτισµική βιογραφία ανθρώπων της θάλασσας και κυρίως οι τρόποι αξιοποίησης των θαλάσσιων πόρων (µετανάστευση, µεταφορές, ταξίδια, αλιεία, σπογγαλιεία, ξυλοναυπηγική, εµπορικές συναλλαγές), θέµατα που κατεξοχήν συνιστούν τον πλούτο της ελληνικής ναυτικής ιστορίας. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ελληνόγλωσση Αδαµοπούλου-Παύλου, Κ., 1999, Ιστορικό Αρχείο-Μουσείο Ύδρας. Έκδοση του Σωµατείου των Φίλων του Ιστορικού Αρχείου-Μουσείου Ύδρας, Ύδρα. Γκαζή, Α., 2003, Ναυτικά Μουσεία και Νέες Τεχνολογίες: Παρουσίαση µιας ηµερίδας, Εθνογραφικά, 12-13, σ Γκότσης, Σ., 2008, Το µουσείο στη δίνη της «παγκοσµιοποίησης» και της «πολυπολιτισµικότητας», Ιλίσια, 3/Φθινόπωρο 2008, σ , Αθήνα: Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο. αµιανίδης, Κ., 1997α, Ναυτική Παράδοση του Αιγαίου: Ταρσανάδες και Σκαριά. Υπουργείο Αιγαίου, Αθήνα. αµιανίδης, Κ., 1997β, "Θησαυροί της ναυτικής παράδοσης: Τρία ναυτικά µουσεία της ωδεκανήσου φυλάσσουν και προβάλουν µία µεγάλη παράδοση, Επτά Ηµέρες-Η Καθηµερινή: Ελλάδα και Θάλασσα, ΙΣΤ, σ αµιανίδης, Κ., 1998, Ελληνική Παραδοσιακή Ναυπηγική. Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυµα ΕΤΒΑ, Αθήνα (2 η έκδοση). αµιανίδης, Κ., 2001, Ναυτικά µουσεία τεχνικά µουσεία της θάλασσας, Τεχνολογία, 10-11, σ αµιανίδης, Κ., 2006, Μουσείο Ναυτικής Παράδοσης και Σπογγαλιείας Νέας Κούταλης, διαθέσιµο ηλεκτρονικά στον Ναυτότοπο, τελευταία επίσκεψη στις 4/8/09: de la Graviere, J., 1894 [1996], Ιστορία του Ναυτικού των Αρχαίων Ελλήνων. Α. Παπαγεωργίου, Αθήνα. - International Scientific Electronic Journal, Issue 5,

11 ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ ΣΤΑ ΝΑΥΤΙΚΑ ΜΟΥΣΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ρακόπουλος, Γ. (επιµ.), 1987, Ναυτικό Μουσείο Αιγαίου. Ναυτικό Μουσείο Αιγαίου, Μύκονος. Καρδάσης, Β., 2006, ιασπορά. Στο Κωστής, Κ. και Πετµεζάς, Σ. (επιµ.), Η Ανάπτυξη της Ελληνικής Οικονοµίας τον 19 ο αιώνα. Αλεξάνδρεια, Αθήνα, σ Κιτρόεφ, Α., 1997, Συνέχεια και αλλαγή στη σύγχρονη ελληνική ιστοριογραφία. Στο Βερέµης, Θ. (επιµ.), Εθνική Ταυτότητα και Εθνικισµός στη Νεότερη Ελλάδα. Μορφωτικό Ίδρυµα Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ), Αθήνα, σ Κρεµµυδάς, Β., 1985, Ελληνική Ναυτιλία : Όψεις της Μεσογειακής Ναυσιπλοΐας. Ιστορικό Αρχείο- Εµπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα. Κρεµµυδάς, Β., 1986, Ελληνική Ναυτιλία : Οι Μηχανισµοί. Ιστορικό Αρχείο- Εµπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα. Λαιµός, Α., 1968, Το Ναυτικό του Γένους των Ελλήνων (τόµος 1 και 2). Κ. Τσικόπουλος, Αθήνα. Λεµού, Κ. και Τασιού, Φ., 1999, Ναυτικό Μουσείο Οινουσσών: Συλλογή, εκπαιδευτική δραστηριότητα, βιβλιοθήκη και εκδόσεις, Επτά Ηµέρες-Η Καθηµερινή, Αφιέρωµα στις Οινούσσες, 27/6/99, σ (διαθέσιµο και ηλεκτρονικά, τελευταία επίσκεψη στις 2/8/2009: Λεονταρίτης, Γ., 1996, Ελληνική Εµπορική Ναυτιλία ( ). E.M.N.E.-Μνήµων, Αθήνα. Λιάκος, Α., 2004, T αγάλµατα δεν είναι πια συντρίµµια. Τ αγάλµατα είναι στο µουσείο, Τετράδια Μουσειολογίας, 1, σ Μανιουδάκης, Κ. και Γιακουµάκης,. (επιµ.), 1992, Ναυτικό Μουσείο Κρήτης. Εικαστική Παρέµβαση, Αθήνα. Μανιουδάκης, Κ., 1997, Ναυτικό Μουσείο Κρήτης: Η ναυτική παράδοση της νήσου όπως προβάλλεται από το Μουσείο Χανίων, Επτά Ηµέρες-Η Καθηµερινή: Ελλάδα και Θάλασσα, ΙΣΤ, σ Μπούνια, Α., 1999, Ένα αντικείµενο, πολλές προσεγγίσεις: Η περίπτωση του Vasa Museum της Στοκχόλµης, Corpus, 6/Ιούνιος 1999, σ Παΐζης-Παραδέλης, Κ., 1997, Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος: Στις αίθουσές του παρουσιάζεται η ναυτική πορεία του Έθνους µέσα στους αιώνες, Επτά Ηµέρες-Η Καθηµερινή: Ελλάδα και Θάλασσα, ΙΣΤ, σ Παπαρρηγόπουλος, Κ., 1899 [1955], Επίτοµος Ιστορία του Ελληνικού Έθνους: περιλαµβάνουσα τα διδακτικότερα πορίσµατα της επίτοµου ιστορίας του. Περγαµηναί, Αθήνα. Σίµψας, Μ., 1982, Το Ναυτικό στην Ιστορία των Ελλήνων. Γενικό Επιτελείο Ναυτικού Αθήνα. Στεφάνου, Ε., 2008, Ναυτικά µουσεία και εθνική ταυτότητα: η ελληνική περίπτωση, Ιλίσια, 3/Φθινόπωρο 2008, σ , Αθήνα: Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο. Τορτορέλης, Χ., 2006, Ναυτικόν Μουσείον Ελλάδος, Αρχαιολογία και Τέχνες, 99, σ Χαρλαύτη, Τζ., 2006, Ναυτιλία. Στο Κωστής, Κ. και Πετµεζάς, Σ. (επιµ.), Η Ανάπτυξη της Ελληνικής Οικονοµίας τον 19 ο αιώνα. Αλεξάνδρεια, Αθήνα, σ Ξενόγλωσση Bann, S., 1989, On living in a new country. In Vergo P. (ed.), The New Museology. Reaktion Books, London, p Broeze, F., 1987, Maritime Museums: An Historian s Reflections on their Purposes, Objectives, and Methods. In Akveld L. (ed.), 6 th International Congress of Maritime Museums Proceedings, Amsterdam and Rotterdam. Broeze, F., 1989, From the Periphery to the Mainstream. Journal of the Australian Association of Maritime History, 11/1, p Day, A. and Lunn, K., 2003, British Maritime Heritage: Carried along by Currents?, International Journal of Heritage Studies, 9/4, p Dicks, B., 2000, Heritage, Place and Community. University of Wales Press, Cardiff. Duncan, C., 1995, Civilising rituals: inside public art museums. Routledge, London and NY. Foster, R., 1986, National Museums and Galleries on the Merseyside The Development of the Merseyside Maritime Museum, 5 th International Congress of Maritime Museums Proceedings, National Museums and Galleries on Merseyside, National Museum of Wales. Harlaftis, G., 1994, Greek Seamen and Greek Steamships on the Eve of the First World War. Aegean Maritime Museum Publishing Mykonos. Harlaftis, G., 1995, The Maritime Historiography of Greece in Recent Decades. In Broeze, F. (ed.), Maritime history at the crossroads: a critical review of recent historiography. - International Scientific Electronic Journal, Issue 5,

12 Ελένη Στεφάνου Research in maritime history No. 9, Maritime Studies Research Unit, St. John s, Newfoundland, p Harlaftis, G., 1996, A History of Greek-Owned Shipping: The making of an international tramp fleet, 1830 to the present day. Routledge, London and New York. Harlaftis, G., 2005, Mapping the Greek maritime diaspora from the early Eighteenth to the late twentieth centuries. In Baghdiantz McCabe, I., Harlaftis, G, and Pepelasis - Minoglou. I., (eds.), Diaspora entrepreneurial networks: four centuries of history. Berg, Oxford and New York, p Harlaftis, G. and Theotokas, J., 2004, European family firms in international business: British and Greek tramp shipping firms, Business History, 46/2, p Hicks, R., 2001, What is a maritime museum?, Museum Management and Curatorship, 19/2, p Howarth, A., 1986, The Maritime Heritage of Portsmouth. 5 th International Congress of Maritime Museums Proceedings, National Museums and Galleries on Merseyside, National Museum of Wales. Leffler, P., 2004., Peopling the Portholes: National Identity in Maritime Museums in the US and the UK, The Public Historian, 26/4, p Lippincott, K., 1993, The Displays at Greenwich, VVVth International Congress of Maritime Museums Proceedings,Barcelona. Lowenthal, D., The heritage crusade and the spoils of history. Cambridge University Press Cambridge. Parnes, S., 1987, Voyages of Discovery: Challenges facing maritime museums in the presentation of maritime history. In Akveld, I. (ed.), 6th International Congress of Maritime Museums Proceedings, Amsterdam and Rotterdam. Stephanou, E., 2005, Maritime Heritage and the shaping of National Identity: The case of the Historical Archive-Museum of Hydra, Greece, SOMA Proceedings of the IX Symposium on Mediterranean Archaeology, Chieti (Italy), February BAR International Series 1739 (2008), Archaeopress, Oxford, p Stefanou, E., 2008, Aspects of Identity: Commemorating, Representing and Replicating the Greek Maritime Past. Αδηµοσίευτη ιδακτορική ιατριβή, Πανεπιστήµιο Southampton, Μ. Βρετανία. Sutton, D., 1998, Memories cast in stone: the relevance of the past in everyday life. Berg, Oxford. Van der Veer, P., 1995, The secular production of religion, Etnofoor 8/2, p Representations of the past in maritime museums in Greece and abroad Eleni Stefanou ABSTRACT Τhis paper aims to a) record contemporary trends in the museum representation of the maritime past in the better known maritime museums of Europe, Australia, and U.S.A., and (b) to present the contemporary greek reality based on field work (conducted between ) visiting Greek maritime museums. Keywords: maritime past, maritime museums, national ideology, identity. - International Scientific Electronic Journal, Issue 5,

13 ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ ΣΤΑ ΝΑΥΤΙΚΑ ΜΟΥΣΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 1 Από τη σκοπιά των µουσειακών αναπαραστάσεων του ναυτικού παρελθόντος αξιόλογες είναι οι κριτικές µελέτες των: Hicks (2000), Day and Lunn (2003) και Leffler (2004). 2 National Maritime Museum, Greenwich, UK. Prince Hendrik Maritime Museum, Rotterdam. Naval Museum, Μαδρίτη. Sea Museum, San Sebastian, Ισπανία. South Australian Maritime Museum, Port Adelaide, Αυστραλία. Maine Maritime Museum, Bath, ΗΠΑ, κ.ά. 3 Ιστότοπος του South Australian Maritime Museum, τελευταία επίσκεψη στις 2/8/2009: 4 Ιστότοπος του Viking Ship Museum, τελευταία επίσκεψη στις 2/8/2009: 5 National Maritime Museum, Greenwich και Royal Naval Museum, Portsmouth Historic Dockyard, Ηνωµένο Βασίλειο. 6 Στα ναυτικά µουσεία της Μ. Βρετανίας και των ΗΠΑ που καλλιεργούν την εθνική ταυτότητα µέσα από κοινωνικές προσεγγίσεις της ναυτικής ιστορίας, η Leffler (2004) συµπεριλαµβάνει και τα ακόλουθα: Scottish Maritime Museums (Braehead, Irvine, UK), Scottish Fisheries Museum (Anstruther, UK), National Maritime Museum (Cornwall, UK), the Salem Maritime National Historical Site (Massachuserrs, USA), the Navy Museum (Washington D.C., USA), the Patriot s Point and Fort Sumter (South Carolina, USA). 7 Ενδεικτικό της αναθεωρηµένης και ανανεωτικής προσέγγισης του βρετανικού ναυτικού παρελθόντος στο µουσείο του Greenwich είναι το παρακάτω απόσπασµα από τον Οδηγό του Μουσείου: «Πιστεύουµε ότι η θάλασσα είναι βασικό στοιχείο της βρετανικής ταυτότητας και ότι η προβολή των συλλογών µε σύγχρονη µατιά θα καταστήσει κατανοητό τον πρόσφατο προβληµατισµό γύρω από ζητήµατα της βρετανικής ταυτότητας. Οι υποστηρικτές της παράδοσης δεν θα νιώσουν άνετα. Πού είναι οι αποδεικτικές εκθέσεις που υπενθυµίζουν συνεχώς τη βρετανική υπεροχή, τότε που τα µεγαλύτερα και καλύτερα πλοία εκπροσωπούσαν τη βρετανική ναυτική δύναµη, εξασκούσαν µεγάλης κλίµακας εµπόριο, και διέδιδαν παραδόσεις [ ]; Η απάντηση είναι πως αν όντως όλα αυτά υπήρξαν, οι αξίες αυτές δεν αποτέλεσαν ποτέ την καθηµερινότητα µεγάλη µερίδας πληθυσµού και δε θα γίνουν ποτέ αποδεκτές από τους πολίτες του επόµενου αιώνα» (Dicks, 2000: 41-42). 8 Για τις εκθέσεις του µουσείου µε θέµα τη ναυτική πλοήγηση βλ. Lippincott, Ιστότοπος Ναυτικού Μουσείου του Merseyside, τελευταία επίσκεψη στις 2/8/ Ιστότοπος Mystic Seapot Museum, τελευταία επίσκεψη στις 2/8/2009: 11 Ιστότοπος του Vasa Museum, τελευταία επίσκεψη στις 2/8/2009: 12 Αντίθετα, Έλληνες ιστορικοί που έδρασαν στο εξωτερικό ακολούθησαν τις τάσεις της διεθνούς ιστοριογραφίας. Για µία αναλυτική επισκόπηση των σύγχρονων τάσεων στην ελληνική ιστοριογραφία, βλ. Κιτρόεφ, Τα στοιχεία της έρευνας προέρχονται από τις εξής µελέτες: (α) Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, γραµµένη µεταξύ από τον Κωνσταντίνο Παπαρρηγόπουλο, ο οποίος θεωρείται ο εθνικός ιστορικός και ο θεµελιωτής της σύγχρονης εθνικής ιστοριογραφίας, (β) Ιστοριά του Ελληνικού Έθνους, ένα συλλογικό έργο γραµµένο µεταξύ υπό την αιγίδα της Ακαδηµίας Αθηνών. Αποτελείται από 14 τόµους που καλύπτουν χρονικά τις περιόδους από την προϊστορία ως το 1941, (γ) Το Ναυτικό των Αρχαίων Ελλήνων γραµµένο από τον Γάλλο Ναύαρχο και µέλος της Γαλλικής Ακαδηµίας Jurien de la Graviere ( ). Μεταφράστηκε στα Ελληνικά το 1894, (δ) Το Ναυτικό του Γένους των Ελλήνων, γραµµένο από τον Χιώτη εφοπλιστή, πολιτικό και συγγραφέα Ανδρέα Λαιµό. Αποτελείται από 2 τόµους και δηµοσιεύθηκε το 1968, (ε) Το Ναυτικό στην Ιστορία των Ελλήνων, γραµµένο από τον Μάριο Σίµψα. Αποτελείται από 4 τόµους και δηµοσιεύθηκε το Ιστότοπος Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος, Ιστορικό, τελευταία επίσκεψη στις 10/8/2009: 15 Για τη δοµή των εφοπλιστικών οικογενειών, τους ιδιαίτερους δεσµούς συγγένειας και τη σχέση τους µε την παράδοση, βλ. Harlaftis, Ιστότοπος Επιµελητηρίου Κυκλάδων, ιστοσελίδα για το Ναυτικό Μουσείο Άνδρου, τελευταία επίσκεψη στις 10/8/2009: - International Scientific Electronic Journal, Issue 5,

14 Ελένη Στεφάνου kyklades.gr/showroom/tourism/article.jsp?context=403&globalid=14376&categoryid=1&orgid= 13530&css=css Κόµβος Οδυσσέας ΥΠ.ΠΟ, ιστοσελίδα για το Ναυτικό Μουσείο Αιγαίου, τελευταία επίσκεψη στις 10/8/2009: 18 Ιστοσελίδα για το Ναυτικό Μουσείο Χίου, τελευταία επίσκεψη στις 10/8/2009: 19 Ιστοσελίδα για το Ναυτικό Μουσείο Θήρας στο 30/10/06, τελευατία επίσκεψη στις 2/8/2009: 20 Ιστότοπος ήµου Καλυµνίων, ιστοσελίδα για το Ναυτικό Μουσείο Καλύµνου, τελευταία επίσκεψη στις 4/8/2009: 21 Ιστότοπος ήµου Σύµης, ιστοσελίδα για το Μουσείο Ναυτικής Τέχνης, τελευταία επίσκεψη στις 4/8/2009: 22 Το Γαλαξείδι αποτέλεσε το δεύτερο µεγαλύτερο κέντρο ελληνικών ιστιοφόρων µετά τη Σύρο στα τέλη του 19 ου αιώνα. Πληροφορίες για το Μουσείο, στον κόµβο Οδυσσέα ΥΠ.ΠΟ, ιστοσελίδα για το Ναυτικό Μουσείο Γαλαξειδίου, τελευταία επίσκεψη στις 4/8/2009: 23 Ιστοσελίδα για το Μιλάνειο Ναυτικό Μουσείο Ζακύνθου, τελευταία επίσκεψη στις 7/8/09: 24 Το ζήτηµα αυτό αναλύεται εκτενώς στην διδακτορική διατριβή της συγγραφέος (2008), Aspects of Identity and Nationhood: Commemorating, Replicating and Representing the Greek Maritime Past, Πανεπιστήµιο Southampton, United Kingdom, όπου ερευνάται η σηµασία της ναυτικής κληρονοµιάς για τη σύγχρονη ελληνική εθνική ταυτότητα. Μέσα από ποιοτική έρευνα σε επιλεγµένα ναυτικά µουσεία και ναυτικές τελετές µνήµης στην Ελλάδα, αναδεικνύεται η ιστορική διάσταση της διαλεκτικής κατασκευής της ναυτοσύνης. 25 Ένα ακόµα µουσείο στο οποίο συνυπάρχουν δυναµικά η ναυτοσύνη, η θρησκευτικότητα και η εθνική ιδεολογία είναι το Ιστορικό Αρχείο Μουσείο Ύδρας, όπου ανάµεσα σε ένα σύµπλεγµα εθνικών και θρησκευτικών συµβόλων της περιόδου του Ναυτικού Αγώνα του 1821, εκτίθεται η ταριχευµένη καρδιά του Ναυάρχου Ανδρέα Μιαούλη, µε έντονες συµβολικές προεκτάσεις στη λατρεία και στο προσκύνηµα των λειψάνων των αγίων στις ορθόδοξες εκκλησίες (για πληρέστερη ανάλυση και φωτογραφία, βλ. Stefanou, 2008 και Στεφάνου, 2008). - International Scientific Electronic Journal, Issue 5,

Τίτλος: The nation, Europe and the world: Textbooks and Curricula in Transition

Τίτλος: The nation, Europe and the world: Textbooks and Curricula in Transition ACADEMIA ISSN, 2241-1402 http://hepnet.upatras.gr Volume 4, Number 1, 2014 BOOK REVIEW Τίτλος: The nation, Europe and the world: Textbooks and Curricula in Transition Συγγραφέας: Hanna Schlisser, Yasemin

Διαβάστε περισσότερα

Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ42 / Αρχαιολογία στον Ελληνικό Χώρο

Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ42 / Αρχαιολογία στον Ελληνικό Χώρο Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ42 / Αρχαιολογία στον Ελληνικό Χώρο Σχολή ΣΑΚΕ Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Πρόγραμμα Σπουδών ΕΛΠΟΛ Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό Θεματική Ενότητα ΕΛΠ42

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Τίτλος μαθήματος ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Επιλογής / Ενότητα Τεχνών (ΤΕ) ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΕΙΡΗΝΗ ΝΑΚΟΥ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΚΤ1121 ΜΟΝΑΔΕΣ ECTS:

Διαβάστε περισσότερα

Εκθέσεις και προφορική ιστορία. Μουσεία, αντικείμενα και ανθρώπινες φωνές. Τα μουσεία:

Εκθέσεις και προφορική ιστορία. Μουσεία, αντικείμενα και ανθρώπινες φωνές. Τα μουσεία: Εκθέσεις και προφορική ιστορία Μουσεία, αντικείμενα και ανθρώπινες φωνές Τα μουσεία: ακολουθούν το ρεύμα για μια ιστορία «από τα κάτω» εμπλέκονται ολοένα και περισσότερο στην αναπαράσταση «δύσκολων» θεμάτων

Διαβάστε περισσότερα

Η ιστορική εξέλιξη των μουσείων από την Αρχαία Ελλάδα έως και τον 20ο αιώνα

Η ιστορική εξέλιξη των μουσείων από την Αρχαία Ελλάδα έως και τον 20ο αιώνα 1 Απριλίου 2014 Η ιστορική εξέλιξη των μουσείων από την Αρχαία Ελλάδα έως και τον 20ο αιώνα Πολιτισμός / Μουσεία Αναστασία Ματσαρίδου, Εικαστικός Νέο μουσείο Ακρόπολης Αθηνών Το μουσείο χαράζει μια μακραίωνη

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης (676)

Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης (676) Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης (676) Το Τμήμα Το Τμήμα με το νόμο 4521/2018 εντάχτηκε στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής μετά την κατάργηση του ΤΕΙ Αθήνας. Το Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

Μουσεία και Εκπαίδευση (υποχρεωτικό 3,4 εξ.) Προσδοκώμενα αποτελέσματα: Στη διάρκεια του μαθήματος οι φοιτητές/τριες

Μουσεία και Εκπαίδευση (υποχρεωτικό 3,4 εξ.) Προσδοκώμενα αποτελέσματα: Στη διάρκεια του μαθήματος οι φοιτητές/τριες Μουσεία και Εκπαίδευση (υποχρεωτικό 3,4 εξ.) Περιγραφή του μαθήματος - στόχοι: Το μάθημα εξετάζει τις κοινωνικές, πολιτισμικές και ιστορικές διαστάσεις της ανάπτυξης του θεσμού του μουσείου και η ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαιολογία των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων (480 π.χ. - 1ος αι. π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος

Αρχαιολογία των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων (480 π.χ. - 1ος αι. π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος [IA12] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Β Αρχαιολογία των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων (480 π.χ. - 1ος αι. π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος Τι είναι Aρχαιολογία; Η επιστήμη της αρχαιολογίας: Ασχολείται με την περισυλλογή,

Διαβάστε περισσότερα

«Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)»

«Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)» «Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)» Εισαγωγικά Στη σημερινή πρώτη μας συνάντηση θα επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε με απλό και ευσύνοπτο τρόπο

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία της Ιστοριογραφίας

Ιστορία της Ιστοριογραφίας Ιστορία της Ιστοριογραφίας Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 2) Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Πολυμέρης Βόγλης Παραδοσιακή ιστοριογραφία Εδραιώνεται τον 19 ο αιώνα

Διαβάστε περισσότερα

Τσικολάτας Α. (2012) Μουσεία και προσβασιμότητα: ανάδειξη και αξιοποίηση της διαφοράς. Αθήνα

Τσικολάτας Α. (2012) Μουσεία και προσβασιμότητα: ανάδειξη και αξιοποίηση της διαφοράς. Αθήνα ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Εργασία για το μάθημα: Διεπιστημονικό Σεμινάριο: Κοινωνικές

Διαβάστε περισσότερα

Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ)

Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ) Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΕΝΤΑΞΗΣ ΥΠΗΚΟΩΝ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Επιμέλεια Εκθέσεων

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Επιμέλεια Εκθέσεων ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Επιμέλεια Εκθέσεων Τάσεις της επιμέλειας ΙΙΙ: Δίνοντας φωνή σε εκθέματα και κοινωνικά υποκείμεν Διδάσκουσα: Επίκουρη Καθηγήτρια Εσθήρ Σ. Σολομών Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (1) ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΗ Κοινωνικών Επιστημών ΤΜΗΜΑ Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛ201 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ 1 ο ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΘΕΩΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

«Πειραιάς το λιμάνι των τριήρων»

«Πειραιάς το λιμάνι των τριήρων» 25 Μαΐου 2015 «Πειραιάς το λιμάνι των τριήρων» Πολιτισμός / Εκθέσεις / Πολιτισμός Στους εορτασμούς της «Ευρωπαϊκής Ημέρας Θάλασσας 2015»,συμμετέχει το Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος, με την πραγματοποίηση περιοδικής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΜΝΗΜΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΜΝΗΜΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΜΝΗΜΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΑ ΜΟΥΣΕΙΑ Ραγδαία αύξηση μουσείων και κηρυγμένων ιστορικών χώρων Κάθε μουσειακή παρουσίαση συνιστά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (μάθημα επιλογής) Α τάξη Γενικού Λυκείου Α) Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (ΑΠΣ) Στο πλαίσιο της διδασκαλίας του μαθήματος επιλογής «Ελληνικός και Ευρωπαϊκός πολιτισμός»,

Διαβάστε περισσότερα

Θέλετε να διαθέσετε ένα αρχείο στο διαδίκτυο;

Θέλετε να διαθέσετε ένα αρχείο στο διαδίκτυο; Θέλετε να διαθέσετε ένα αρχείο στο διαδίκτυο; Θέλετε να διαθέσετε ένα αρχείο στο διαδίκτυο; Ένας σύντομος οδηγός για να σας διευκολύνει στη λήψη αποφάσεων για τη διάθεση του αρχείου σας σε αποθετήριο του

Διαβάστε περισσότερα

«ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ» ANAPARASTASIS - rendering - animation - VR - stereoscopic presentation

«ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ» ANAPARASTASIS - rendering - animation - VR - stereoscopic presentation Harvard Center for Hellenic Studies Κώδικας VENETUS A Studio Παράλληλο Κύκλωμα Ψηφιοποίηση, Τεκμηρίωση και Ανάδειξη κινηματογραφικών συλλογών από το αρχείο του STUDIO-παράλληλο κύκλωμα - Διάδοση της κινηματογραφικής

Διαβάστε περισσότερα

ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΟΥ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΑΠΟΘΕΜΑΤΟΣ ΤΟΥ Ν. ΧΑΝΙΩΝ

ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΟΥ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΑΠΟΘΕΜΑΤΟΣ ΤΟΥ Ν. ΧΑΝΙΩΝ ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΟΥ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΑΠΟΘΕΜΑΤΟΣ ΤΟΥ Ν. ΧΑΝΙΩΝ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΛΑΝΔΡΑΚΗΣ Δήμαρχος Πλατανιά 4-8 Δεκεμβρίου 2015 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ: «Μεσόγειος-Ίσαλος Γραμμή: με το Μίτο της Αριάδνης,

Διαβάστε περισσότερα

Νεοελληνικός Πολιτισμός

Νεοελληνικός Πολιτισμός ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 2: Η ταυτότητα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους Γρηγόρης Πασχαλίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ Σχολή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ΕΙΚΟΣΤΟΥ ΑΙΩΝΑ 10-12 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2007 Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη Πειραιώς 138 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ΕΙΚΟΣΤΟΥ ΑΙΩΝΑ 10-12 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2007 Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη Πειραιώς 138 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ΕΙΚΟΣΤΟΥ ΑΙΩΝΑ 10-12 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2007 Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη Πειραιώς 138 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ TETAΡΤΗ 10 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Πρόεδρος συνεδρίας: Γιώργος Τόλιας Χαιρετισμοί

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνική Περιβαλλοντική ευθύνη και απασχόληση. ρ Χριστίνα Θεοχάρη

Κοινωνική Περιβαλλοντική ευθύνη και απασχόληση. ρ Χριστίνα Θεοχάρη Κοινωνική Περιβαλλοντική ευθύνη και απασχόληση Συνάντηση Εργασίας ρ Χριστίνα Θεοχάρη Περιβαλλοντολόγος Μηχανικός Γραµµατέας Οικολογίας και Περιβάλλοντος ΓΣΕΕ 7 Ιουνίου 2006 1 1. Η Κοινωνική εταιρική ευθύνη

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη Περίπτωσης Νέο Μουσείο Ακρόπολης

Μελέτη Περίπτωσης Νέο Μουσείο Ακρόπολης Μελέτη Περίπτωσης Νέο Μουσείο Ακρόπολης Μελέτη Περίπτωσης Νέο Μουσείο Ακρόπολης Χαρακτηριστικό Παράδειγµα της Πολιτιστικής Πολιτικής της Ελλάδας Γενικές Αρχές: Α. Η πολιτιστική πολιτική της χώρας µπορεί

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος [IA11] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων (1100-480 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος ΕΚΠΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΚΑΙ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Τέχνη Χώρος Όψεις Ανάπτυξης

Τέχνη Χώρος Όψεις Ανάπτυξης Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών Τέχνη Χώρος Όψεις Ανάπτυξης ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης Πειραιώς 211, Ταύρος Σάββατο, 23 Νοεμβρίου

Διαβάστε περισσότερα

Ασσυχίδη Μαρία Μποτή Άννα Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Μαχά Νάντια

Ασσυχίδη Μαρία Μποτή Άννα Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Μαχά Νάντια ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΑΘΗΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ KAI ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ KAI ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ Από το αντικείμενο στον άνθρωπο. Η έκθεση του ΜΕΛΤ «Άνθρωποι και εργαλεία.

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑ119 Θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές στη μελέτη της κλασικής τέχνης. Δημήτρης Πλάντζος

ΙΑ119 Θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές στη μελέτη της κλασικής τέχνης. Δημήτρης Πλάντζος ΙΑ119 Θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές στη μελέτη της κλασικής τέχνης Δημήτρης Πλάντζος κλασική αρχαιολογία και τοπίο: ο αρχαιοελληνικός κόσμος ως ενεργό μέλος διαδραστικών και πολυεστιακών μεσογειακών

Διαβάστε περισσότερα

Καθηγήτρια Τζελίνα Χαρλαύτη, Διευθύντρια Δρ Μαρίνος Σαρηγιάννης, Αναπλ. Διευθυντής

Καθηγήτρια Τζελίνα Χαρλαύτη, Διευθύντρια Δρ Μαρίνος Σαρηγιάννης, Αναπλ. Διευθυντής Καθηγήτρια Τζελίνα Χαρλαύτη, Διευθύντρια Δρ Μαρίνος Σαρηγιάννης, Αναπλ. Διευθυντής Παραγωγή γνώσης Στην παλιά πόλη του Ρεθύμνου Σύνολο: 42 Ερευνητές- 6 Συνεργαζόμενα μέλη ΔΕΠ- 8 Μεταδιδάκτορες - 12 Μεταπτυχιακοί

Διαβάστε περισσότερα

PROJECT Β 1 ΓΕΛ. Θέμα: Μετανάστευση Καθηγήτρια: Στέλλα Τσιακμάκη

PROJECT Β 1 ΓΕΛ. Θέμα: Μετανάστευση Καθηγήτρια: Στέλλα Τσιακμάκη PROJECT Β 1 ΓΕΛ Θέμα: Μετανάστευση Καθηγήτρια: Στέλλα Τσιακμάκη ΟΡΙΣΜΟΣ Μετανάστευση ονομάζεται η γεωγραφική μετακίνηση ανθρώπων είτε μεμονωμένα είτε κατά ομάδες. Υπάρχουν δυο είδη μετανάστευσης : 1. Η

Διαβάστε περισσότερα

Συνεργασία για την Ανοικτή Διακυβέρνηση. Σχέδιο Δράσης

Συνεργασία για την Ανοικτή Διακυβέρνηση. Σχέδιο Δράσης Συνεργασία για την Ανοικτή Διακυβέρνηση Σχέδιο Δράσης 2016-2018 Δέσμευση : Ενίσχυση της εξωστρέφειας και της προσιτότητας του Κοινοβουλίου στον πολίτη Στόχος: Ενίσχυση της διαφάνειας των κοινοβουλευτικών

Διαβάστε περισσότερα

Έφη Πατσατζή, Αρχαιολόγος-Μουσειολόγος Διεύθυνση Εθνικού Αρχείου Μνημείων ΥΠ.ΠΟ.Τ. Ψηφιακός πολιτισμός και επιμέλεια

Έφη Πατσατζή, Αρχαιολόγος-Μουσειολόγος Διεύθυνση Εθνικού Αρχείου Μνημείων ΥΠ.ΠΟ.Τ. Ψηφιακός πολιτισμός και επιμέλεια Μουσειολογία και ψηφιακή επιμέλεια: το ευρωπαϊκό δίκτυο προβολής ATHENA-EUROPEANA στο πλαίσιο διεπιστημονικής συνεργασίας για την ανάδειξη του ψηφιακού πολιτισμού. Έφη Πατσατζή, Αρχαιολόγος-Μουσειολόγος

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα επικαιροποίησης γνώσεων αποφοίτων ΑΕΙ στην οργάνωση, διοίκηση τουριστικών επιχειρήσεων και στην προώθηση τουριστικών προορισμών

Πρόγραμμα επικαιροποίησης γνώσεων αποφοίτων ΑΕΙ στην οργάνωση, διοίκηση τουριστικών επιχειρήσεων και στην προώθηση τουριστικών προορισμών ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ Πρόγραμμα επικαιροποίησης γνώσεων αποφοίτων ΑΕΙ στην οργάνωση, διοίκηση τουριστικών επιχειρήσεων και στην προώθηση τουριστικών προορισμών 11 Η Ι ΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

Το κομμάτι που λείπει ή αλλιώς η εκπαιδευτική βιογραφία ως εργαλείο αναστοχασμού των εκπαιδευτικών συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης

Το κομμάτι που λείπει ή αλλιώς η εκπαιδευτική βιογραφία ως εργαλείο αναστοχασμού των εκπαιδευτικών συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης Το κομμάτι που λείπει ή αλλιώς η εκπαιδευτική βιογραφία ως εργαλείο αναστοχασμού των εκπαιδευτικών συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης Δρ. Γεώργιος Α. Κουλαουζίδης Λευκωσία 22/11/2017 3 ο Συνέδριο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Αρχαιολογικό Μουσείο Κομοτηνής Γενικό Λύκειο Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης Σαπών Ουδέν ο θάνατος διαφέρει του ζην Θαλής ο Μιλήσιος 1 Συμμετέχοντες Σχολείο: Γενικό Λύκειο Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης Σαπών

Διαβάστε περισσότερα

ICOM και ΜΟΥΣΕΙΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ

ICOM και ΜΟΥΣΕΙΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ICOM ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Αγ.Ασωμάτων 15 ΑΘΗΝΑ 105 53 Τηλ./Fax: 210 3219414 www.otenet.gr/icom Email icom@otenet.gr ICOM και ΜΟΥΣΕΙΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ Το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων ιδρύθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε Σάββατο και διαφορετική εμπειρία στο Μουσείο Ακρόπολης

Κάθε Σάββατο και διαφορετική εμπειρία στο Μουσείο Ακρόπολης Κάθε Σάββατο και διαφορετική εμπειρία στο Μουσείο Ακρόπολης Εναλλασσόμενες θεματικές παρουσιάσεις Κάθε Σάββατο και διαφορετική εμπειρία στο Μουσείο Ακρόπολης Εναλλασσόμενες θεματικές παρουσιάσεις Ποιοι

Διαβάστε περισσότερα

Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές προσεγγίσεις

Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές προσεγγίσεις Έργο: «Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο - για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο)» Επιμορφωτικό Σεμινάριο Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ-ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ & ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ «ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ» IΣΤΟΡΙΚΟ Tο Κοινωφελές Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», αναγνωρίζοντας τις δραστηριότητές

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑ119 Θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές στη μελέτη της κλασικής τέχνης. Δημήτρης Πλάντζος

ΙΑ119 Θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές στη μελέτη της κλασικής τέχνης. Δημήτρης Πλάντζος ΙΑ119 Θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές στη μελέτη της κλασικής τέχνης Δημήτρης Πλάντζος ΙΑ119: Θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές στη μελέτη της κλασικής τέχνης Το μάθημα προφέρει μια συστηματική και

Διαβάστε περισσότερα

«Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ»

«Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ» «Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ» Dr. Ηλίας Γαλανός Δημοτικός Σύμβουλος Φραγκφούρτης Πρόεδρος Συντονιστικής Επιτροπής Δικτύου Ελλήνων Αποδήμων Αιρετών Αυτοδιοίκησης της Ευρώπης Αξιότιμοι

Διαβάστε περισσότερα

Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης»

Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης» ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΚΑΝΙΑΤΣΑΣ' Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης» Α. ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Το θέμα του συνεδρίου, Ήέες πόλεις πάνω σε παλιές", είναι θέμα με πολλές

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΑΣΤΙΧΑΣ ΧΙΟΥ ΤΟΥ Π.Ι.Ο.Π. ΚΑΙ Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΑΣ ΤΗΣ ΜΑΣΤΙΧΑΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΙΑΚΗ ΤΟΥ ΠΡΑΚΤΙΚΗ

ΘΕΜΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΑΣΤΙΧΑΣ ΧΙΟΥ ΤΟΥ Π.Ι.Ο.Π. ΚΑΙ Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΑΣ ΤΗΣ ΜΑΣΤΙΧΑΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΙΑΚΗ ΤΟΥ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΘΕΜΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΑΣΤΙΧΑΣ ΧΙΟΥ ΤΟΥ Π.Ι.Ο.Π. ΚΑΙ Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΑΣ ΤΗΣ ΜΑΣΤΙΧΑΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΙΑΚΗ ΤΟΥ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΕΣ: ΓΚΟΥΤΣΕΛΑ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΚΟΝΤΙΔΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ ΕΠΙΒΛ. ΚΑΘΗΓ.:

Διαβάστε περισσότερα

Επιμορφωτικό πρόγραμμα: «Εκπαιδευτικές δράσεις σε μουσειακά περιβάλλοντα (κύκλος Α )»

Επιμορφωτικό πρόγραμμα: «Εκπαιδευτικές δράσεις σε μουσειακά περιβάλλοντα (κύκλος Α )» Επιμορφωτικό πρόγραμμα: «Εκπαιδευτικές δράσεις σε μουσειακά περιβάλλοντα (κύκλος Α )» Διοργάνωση Συνδιοργάνωση Συνεργαζόμενοι φορείς Σχολικοί Σύμβουλοι Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Χανίων Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ Ηµεροµηνία ηµοσίευσης: 26 03 205 ιάρκεια πρόσκλησης: συνεχής από την ηµεροµηνία δηµοσίευσης έως και την 22/ 07/ 205. Αξιολογούνται σταδιακά σύµφωνα µε τα προβλεπόµενα

Διαβάστε περισσότερα

17. 12.2008-20. 03. 2009. «...ανέφερα εγγράφως...» Διάρκεια Έκθεσης: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ ΜΝΗΜΕΙΩΝ

17. 12.2008-20. 03. 2009. «...ανέφερα εγγράφως...» Διάρκεια Έκθεσης: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ ΜΝΗΜΕΙΩΝ «...ανέφερα εγγράφως...» ΘΗΣΑΥΡΟΙ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ Διάρκεια Έκθεσης: 17. 12.2008-20. 03. 2009 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ ΜΝΗΜΕΙΩΝ Το αρχειακό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος [IA11] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων (1100-480 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος ΕΚΠΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΚΑΙ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Η σχέση και η αλληλεπίδραση της ΚΔΒΚ με τους επιστημονικούς φορείς της περιοχής

Η σχέση και η αλληλεπίδραση της ΚΔΒΚ με τους επιστημονικούς φορείς της περιοχής Η σχέση και η αλληλεπίδραση της ΚΔΒΚ με τους επιστημονικούς φορείς της περιοχής ημήτριος Μαυροματίδης, Πρόεδρος ιοικούσας Επιτροπής ΤΕΕ/Τ Μ Παρασκευή Χριστοπούλου, Πρόεδρος Αντιπροσωπείας ΤΕΕ/Τ Μ Forum

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΧΥΡΡΥΘΜΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΣΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΩΝ ΞΕΝΑΓΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

ΤΑΧΥΡΡΥΘΜΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΣΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΩΝ ΞΕΝΑΓΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΑΧΥΡΡΥΘΜΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΣΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΩΝ ΞΕΝΑΓΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Δευτέρα 27 Μαΐου 2013 Βασικές έννοιες και αρχές της τουριστικής βιομηχανίας/ Η ελληνική

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΧΥΡΡΥΘΜΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΣΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΩΝ ΞΕΝΑΓΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

ΤΑΧΥΡΡΥΘΜΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΣΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΩΝ ΞΕΝΑΓΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΑΧΥΡΡΥΘΜΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΣΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΩΝ ΞΕΝΑΓΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου 2014 Βασικές έννοιες και αρχές της τουριστικής βιομηχανίας/ Η

Διαβάστε περισσότερα

Ψηφιακή Χίµαιρα A CREATIVE PROJECT IN ERMOUPOLIS SEPTEMBER Πανεπιστήµιο Αιγαίου Ινστιτούτο Σύρου HERMeS Aeternus

Ψηφιακή Χίµαιρα A CREATIVE PROJECT IN ERMOUPOLIS SEPTEMBER Πανεπιστήµιο Αιγαίου Ινστιτούτο Σύρου HERMeS Aeternus Ψηφιακή Χίµαιρα A CREATIVE PROJECT IN ERMOUPOLIS 15-30 SEPTEMBER 2018 Πανεπιστήµιο Αιγαίου Ινστιτούτο Σύρου HERMeS Aeternus Η ιδέα 1 Η Ερµούπολη (πόλη του Ερµή, προστάτη του εµπορίου) γνωρίζει αξιοσηµείωτη

Διαβάστε περισσότερα

Στρατηγική της Π.Ν.Α για τον Τουρισμό « Έτος Πολιτισμού»

Στρατηγική της Π.Ν.Α για τον Τουρισμό « Έτος Πολιτισμού» ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Στρατηγική της Π.Ν.Α για τον Τουρισμό «2014 - Έτος Πολιτισμού» Ελευθερία ΦΤΑΚΛΑΚΗ Αντιπεριφερειάρχης Ν.Αιγαίου Τρία Κομβικά σημεία προβληματισμού για την δημιουργία ενός δημιουργικού

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΝΈΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΝΈΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΝΈΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ «Δικτυακές πόλεις και αναπαραστάσεις» ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΚΑΙ ΧΩΡΟΣ Δώρα Μονιούδη-Γαβαλά

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Εκδηλώσεων. Τόποι/ταυτότητες/ φυσική και πολιτιστική κληρονομιά: κρίσι-μα θέματα στρατηγικού σχεδιασμού

Πρόγραμμα Εκδηλώσεων. Τόποι/ταυτότητες/ φυσική και πολιτιστική κληρονομιά: κρίσι-μα θέματα στρατηγικού σχεδιασμού ΠΜΣ ΜΟΥΣΕΙΑΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Τόποι/ταυτότητες/ φυσική και πολιτιστική κληρονομιά: κρίσι-μα θέματα στρατηγικού σχεδιασμού Εορτασμός Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς «Κρίσεις: συνέχειες

Διαβάστε περισσότερα

Επιμέλεια Διονυσία Πομώνη Κοινωνική Λειτουργός Προϊσταμένη τμήματος Κ.Α.Π.Η.

Επιμέλεια Διονυσία Πομώνη Κοινωνική Λειτουργός Προϊσταμένη τμήματος Κ.Α.Π.Η. ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΚΑΜΑΤΕΡΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΚΑΠΗ Επιμέλεια Διονυσία Πομώνη Κοινωνική Λειτουργός Προϊσταμένη τμήματος Κ.Α.Π.Η. ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η αύξηση του πληθυσμού των μεγαλύτερων

Διαβάστε περισσότερα

www.themegallery.com LOGO

www.themegallery.com LOGO www.themegallery.com LOGO 1 Δομή της παρουσίασης 1 Σκοπός και στόχοι των νέων ΠΣ 2 Επιλογή των περιεχομένων & Κατανομή της ύλης 3 Ο ρόλος μαθητή - εκπαιδευτικού 4 Η ΚΠΑ στο Δημοτικό & το Γυμνάσιο 5 Η Οικιακή

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΜΟΥΣΕΙΑ - ΜΙΑ ΜΟΥΣΕΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ. Το παράδειγμα του προτεινόμενου Οικομουσείου στα Μαντεμοχώρια της Χαλκιδικής

ΟΙΚΟΜΟΥΣΕΙΑ - ΜΙΑ ΜΟΥΣΕΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ. Το παράδειγμα του προτεινόμενου Οικομουσείου στα Μαντεμοχώρια της Χαλκιδικής ΟΙΚΟΜΟΥΣΕΙΑ - ΜΙΑ ΜΟΥΣΕΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ Το παράδειγμα του προτεινόμενου Οικομουσείου στα Μαντεμοχώρια της Χαλκιδικής Υπαίθρια μουσεία, Οικομουσεία, Στόχος τους open air, site museums η διάσωση - διατήρηση

Διαβάστε περισσότερα

108 Ιστορίας και Εθνολογίας Θράκης (Κομοτηνή)

108 Ιστορίας και Εθνολογίας Θράκης (Κομοτηνή) 108 Ιστορίας και Εθνολογίας Θράκης (Κομοτηνή) Το Τμήμα ιδρύθηκε το 1990 και άρχισε να λειτουργεί το ακαδημαϊκό έτος 1991-1992. Δέχεται κατ' έτος 200 περίπου φοιτητές. Σκοπός Σκοπός του Τμήματος είναι:

Διαβάστε περισσότερα

Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ. Ο συνολικός προϋπολογισµός της πράξης ανέρχεται στο ποσό των

Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ. Ο συνολικός προϋπολογισµός της πράξης ανέρχεται στο ποσό των ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ & ΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Ιερισσός, 14/1/2013 Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ Εντάσσεται στο ΕΣΠΑ η εκπόνηση µελετών ανάδειξης πολιτιστικής κληρονοµιάς του ήµου Αριστοτέλη. Χρηµατοδοτείται µε προϋπολογισµό

Διαβάστε περισσότερα

Το μουσείο ζωντανεύει με ταξίδι σχολικό! Σχέδια εργασίας σχολείων-μουσείων σχολικού έτους 2011-2012. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ποδράσηη

Το μουσείο ζωντανεύει με ταξίδι σχολικό! Σχέδια εργασίας σχολείων-μουσείων σχολικού έτους 2011-2012. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ποδράσηη ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ 9 5 ποδράσηη Σχέδια εργασίας σχολείων-μουσείων σχολικού έτους 2011-2012 Μουσείο Επιστημών και Τεχνολογίας Πανεπιστημίου Πατρών 2ο Δημοτικό Σχολείο Ακράτας Δημοτικό Μουσείο

Διαβάστε περισσότερα

Στάσεις και αντιλήψεις της ελληνικής κοινωνίας απέναντι στους μετανάστες

Στάσεις και αντιλήψεις της ελληνικής κοινωνίας απέναντι στους μετανάστες Στάσεις και αντιλήψεις της ελληνικής κοινωνίας απέναντι στους μετανάστες Θεωρητικό πλαίσιο και ανάλυση αποτελεσμάτων της πανελλαδικής ποσοτικής έρευνας VPRC Φεβρουάριος 2007 13106 / Διάγραμμα 1 Γενικοί

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραµµα ράσεων 28ης Μαΐου 2015 Βρείτε πληροφορίες για όλες τις δρασεις στο emdpiraeus.gr

Πρόγραµµα ράσεων 28ης Μαΐου 2015 Βρείτε πληροφορίες για όλες τις δρασεις στο emdpiraeus.gr ΗΜΟΣ ΠΕΙΡΑΙΑ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ- ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΜΕΣΩΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΤΜΗΜΑ ΤΥΠΟΥ ΚΑΙ ΜΕΣΩΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΤΗΛ.: 213 2022144 FAX : 213 2022096 Email: typos@pireasnet.gr Website www.pireasnet.gr Πρόγραµµα ράσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΠΠΣ. ΔΕΠΠΣ και ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ

ΔΕΠΠΣ. ΔΕΠΠΣ και ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ ΔΕΠΠΣ ΔΕΠΠΣ και ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών ΔΕΠΠΣ Φ.Ε.Κ., 303/13-03-03, τεύχος Β Φ.Ε.Κ., 304/13-03-03, τεύχος Β Ποιοι λόγοι οδήγησαν στην σύνταξη των ΔΕΠΠΣ Γενικότερες ανάγκες

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑ119 Θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές στη μελέτη της κλασικής τέχνης. Δημήτρης Πλάντζος

ΙΑ119 Θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές στη μελέτη της κλασικής τέχνης. Δημήτρης Πλάντζος ΙΑ119 Θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές στη μελέτη της κλασικής τέχνης Δημήτρης Πλάντζος Αναπαράσταση του κλασικού: Το κλασικό παρελθόν δεν ανασκάπτεται ώστε να μελετηθεί ως αυτόνομη ιστορική οντότητα,

Διαβάστε περισσότερα

Διεύθυνση Εθνικού Αρχείου Μνηµείων

Διεύθυνση Εθνικού Αρχείου Μνηµείων Διεύθυνση Εθνικού Αρχείου Μνηµείων Υπουργείο Πολιτισµού - Διεύθυνση Εθνικού Αρχείου Μνηµείων Αγ. Ασωµάτων 11, 105 53 Αθήνα Τηλ: 210-3229820, 210-3225323 Φαξ: 210-3225628 E-mail: deam@culture.gr Ιστοσελίδες:

Διαβάστε περισσότερα

Μαθήματα Προσανατολισμού Α Λυκείου

Μαθήματα Προσανατολισμού Α Λυκείου Μαθήματα Προσανατολισμού Α Λυκείου 1. Αρχαία Ελληνικά / Αρχαιογνωσία Το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών επιδιώκει, μέσα από κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας στο πρωτότυπο ή από μετάφραση, την πνευματική

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία

Εισαγωγή. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία The project Εισαγωγή ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και διδασκαλία Στόχοι Να κατανοήσετε τις έννοιες της κοινωνικοπολιτισμικής ετερότητας και ένταξης στο χώρο της

Διαβάστε περισσότερα

Μουσειολογία φυσικών επιστημών Ενότητα 2 η : Στοιχεία έκθεσης και ερμηνείας των μουσείων ΦΕΤ

Μουσειολογία φυσικών επιστημών Ενότητα 2 η : Στοιχεία έκθεσης και ερμηνείας των μουσείων ΦΕΤ Μουσειολογία φυσικών επιστημών Ενότητα 2 η : Στοιχεία έκθεσης και ερμηνείας των μουσείων ΦΕΤ Δημήτρης Κολιόπουλος Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (1) ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΑΥΠΗΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ NAOE1354 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ 8 ο Διεθνές θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των πλοίων ΤΙΤΛΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ (ΔΕΥΤΕΡΑ 18 ΜΑΪΟΥ 2015) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ (ΔΕΥΤΕΡΑ 18 ΜΑΪΟΥ 2015) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ (ΔΕΥΤΕΡΑ 18 ΜΑΪΟΥ 2015) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Α1. Ο συγγραφέας αναφέρεται στη σπουδαιότητα των αρχαίων χώρων θέασης και ακρόασης. Αρχικά τονίζει πως

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 7 η Τουρισμός Πολιτιστικής Κληρονομιάς Η Περίπτωση της Ελλάδας

Διάλεξη 7 η Τουρισμός Πολιτιστικής Κληρονομιάς Η Περίπτωση της Ελλάδας Διάλεξη 7 η Τουρισμός Πολιτιστικής Κληρονομιάς Η Περίπτωση της Ελλάδας Δρ. Αλέξανδρος Αποστολάκης Email: aapostolakis@staff.teicrete.gr Τηλ.: 2810379621 E-class μαθήματος: https://eclass.teicrete.gr/courses/dsη229

Διαβάστε περισσότερα

Πρόσκληση απασχόλησης στο έργο ''Πανδέκτης: Ψηφιακός θησαυρός πρωτογενών τεκµηρίων ελληνικής ιστορίας και πολιτισµού''

Πρόσκληση απασχόλησης στο έργο ''Πανδέκτης: Ψηφιακός θησαυρός πρωτογενών τεκµηρίων ελληνικής ιστορίας και πολιτισµού'' Πρόσκληση απασχόλησης στο έργο ''Πανδέκτης: Ψηφιακός θησαυρός πρωτογενών τεκµηρίων ελληνικής ιστορίας και πολιτισµού'' Οι παρακάτω προσκλήσεις εντάσσονται στο Έργο «ΠΑΝ ΕΚΤΗΣ Νο2- Ψηφιακός Θησαυρός Πρωτογενών

Διαβάστε περισσότερα

II29 Θεωρία της Ιστορίας

II29 Θεωρία της Ιστορίας II29 Θεωρία της Ιστορίας Ενότητα 15: Αντώνης Λιάκος Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Ιστορίας - Αρχαιολογίας Τί κοινό έχουν; 2 Το παρόν στο παρελθόν 1 Raphael Samuel, Theatres of memory. Past and Present in contemporary

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΧΕΡΣΑΙΑΣ ΖΩΝΗΣ ΚΑΤΑΚΟΛΟΥ (ΖΩΝΗ Δ)

ΕΡΓΑ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΧΕΡΣΑΙΑΣ ΖΩΝΗΣ ΚΑΤΑΚΟΛΟΥ (ΖΩΝΗ Δ) Κατάκολο 30/01/2018 Η Ελλάδα ως τουριστικός προορισμός αποτελούσε πάντα μια δημοφιλή επιλογή και διαχρονικά συγκαταλέγεται ανάμεσα στους κορυφαίους παγκόσμιους προορισμούς. Η τεράστια ποικιλομορφία της,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΛΟΓΛΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ ΤΕΧΝΩΝ Α.Π.Θ ΓΙΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΘΕΣΗΣ

ΤΕΛΛΟΓΛΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ ΤΕΧΝΩΝ Α.Π.Θ ΓΙΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΘΕΣΗΣ Θεσσαλονίκη, 18 Σεπτεμβρίου 2018 Αριθ. Πρωτοκόλλου: 3228 ΠΡΟΣ: Τμήμα Πολιτιστικών Θεμάτων, Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Θεσσαλονίκης ΘΕΜΑ: ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΕΝΑΡΞΗΣ ΝΕΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΓΕΑ. Γνωριμία με μια πόλη της αρχαίας Αρκαδίας ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΞΕΝΑΓΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΤΕΓΕΑ

ΤΕΓΕΑ. Γνωριμία με μια πόλη της αρχαίας Αρκαδίας ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΞΕΝΑΓΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΤΕΓΕΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΞΕΝΑΓΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΤΕΓΕΑ ΤΕΓΕΑ Γνωριμία με μια πόλη της αρχαίας Αρκαδίας Εύη Αργυροπούλου Αρχαιολόγος MA- Διπλωματούχος ξεναγός Τ: 697.323.2989 email: evan.argyropoulou@gmail.com Στάση 1η Αρχαιολογικό

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντικές διαδρομές στα ίχνη του παρελθόντος, αναζητώντας ένα βιώσιμο μέλλον. Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Λαυρίου

Περιβαλλοντικές διαδρομές στα ίχνη του παρελθόντος, αναζητώντας ένα βιώσιμο μέλλον. Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Λαυρίου Περιβαλλοντικές διαδρομές στα ίχνη του παρελθόντος, αναζητώντας ένα βιώσιμο μέλλον Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Λαυρίου Θεματικά Δίκτυα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΤΟΠΙΚΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΕΘΝΙΚΑ ΔΙΕΘΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

Σκοποί της παιδαγωγικής διαδικασίας

Σκοποί της παιδαγωγικής διαδικασίας Σκοποί της παιδαγωγικής διαδικασίας Θεματικές ενότητες Διαμόρφωση των σκοπών της αγωγής Ιστορική εξέλιξη των σκοπών της αγωγής Σύγχρονος προβληματισμός Διαμόρφωση των σκοπών της αγωγής Η παιδαγωγική διαδικασία

Διαβάστε περισσότερα

Μάριος Βρυωνίδης Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου Εθνικός Συντονιστής Ευρωπαϊκής Κοινωνικής Έρευνας

Μάριος Βρυωνίδης Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου Εθνικός Συντονιστής Ευρωπαϊκής Κοινωνικής Έρευνας Μάριος Βρυωνίδης Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου Εθνικός Συντονιστής Ευρωπαϊκής Κοινωνικής Έρευνας Χριστίνα Παπασολομώντος Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου Μέλος Ομάδας Συντονισμού για Ευρωπαϊκή Κοινωνική Έρευνα

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος μαθήματος ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΕΙΑΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ. ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Επιλογής / Ενότητα Τεχνών ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΕΙΡΗΝΗ ΝΑΚΟΥ

Τίτλος μαθήματος ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΕΙΑΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ. ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Επιλογής / Ενότητα Τεχνών ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΕΙΡΗΝΗ ΝΑΚΟΥ Τίτλος μαθήματος ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΕΙΑΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Επιλογής / Ενότητα Τεχνών ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΕΙΡΗΝΗ ΝΑΚΟΥ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΒΠ 0921 ΜΟΝΑΔΕΣ ECTS: 5 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ: 5 ο ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Τι ήταν η αρχαία Δίολκος; Τι είναι ο Ισθμός; Που, πότε και γιατί γεννήθηκε η ιδέα διάνοιξης της διώρυγας της Κορίνθου και πότε τελικά εφαρμόστηκε; Ξετ

Τι ήταν η αρχαία Δίολκος; Τι είναι ο Ισθμός; Που, πότε και γιατί γεννήθηκε η ιδέα διάνοιξης της διώρυγας της Κορίνθου και πότε τελικά εφαρμόστηκε; Ξετ Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα "6 Xιλιόμετρα" "Από την Αρχαία Δίολκο... στη Διώρυγα της Κορίνθου" Εγκεκριμένο από το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας & Θρησκευμάτων (Α.Π.: 163320-2/10/2017) Πολυθεματικό, Διαδραστικό

Διαβάστε περισσότερα

Το μουσείο τέχνης στη μετανεωτερικότητα

Το μουσείο τέχνης στη μετανεωτερικότητα Το μουσείο τέχνης στη μετανεωτερικότητα Νέοι τρόποι έκθεσης και ανάλυσης των εκθέσεων Μετανεωτερικό μουσείο Το τέλος της καθολικότητας και της παγκοσμιότητας του μουσείου Το τέλος της κυρίαρχης, κεντρικής

Διαβάστε περισσότερα

Επενδύοντας στον Πολιτισμό: Η εμπειρία του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Investing in Culture: The Experience of the National Archaeological Museum

Επενδύοντας στον Πολιτισμό: Η εμπειρία του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Investing in Culture: The Experience of the National Archaeological Museum 888888 Επενδύοντας στον Πολιτισμό: Η εμπειρία του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Investing in Culture: The Experience of the National Archaeological Museum Dr Maria Lagogianni-Georgakarakos Director National

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτιστική κληρονομιά και τουρισμός. Μια πρόσκληση πρόκληση!

Πολιτιστική κληρονομιά και τουρισμός. Μια πρόσκληση πρόκληση! Πολιτιστική κληρονομιά και τουρισμός Μια πρόσκληση πρόκληση! Βασικές αρχές: Τα μνημεία, οι αρχαιολογικοί χώροι, όλα τα αρχαία ερείπια ως φορείς πανανθρώπινης μνήμης συνιστούν απόλυτη αξία a value per

Διαβάστε περισσότερα

Δομή και Περιεχόμενο

Δομή και Περιεχόμενο Υπουργείο Παιδείας & Πολιτισμού Διεύθυνση Δημοτικής Εκπαίδευσης Δομή και Περιεχόμενο Ομάδα Υποστήριξης Νέου Αναλυτικού Προγράμματος Εικαστικών Τεχνών Ιανουάριος 2013 Δομή ΝΑΠ Εικαστικών Τεχνών ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Η πρόσληψη της Καινής Διαθήκης στη λογοτεχνία και την τέχνη

Η πρόσληψη της Καινής Διαθήκης στη λογοτεχνία και την τέχνη ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Η πρόσληψη της Καινής Διαθήκης στη λογοτεχνία και την τέχνη Όγδοη Ενότητα: H πρόσληψη της ιστορίας του Ιησού στον κινηματογράφο (Ι) Αικατερίνη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑς ΤΟΥς ΕΦΗΒΟΥΣ ΙΣΤΟΡΙΑ: ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ. Κουσερή Γεωργία

ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑς ΤΟΥς ΕΦΗΒΟΥΣ ΙΣΤΟΡΙΑ: ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ. Κουσερή Γεωργία ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑς ΤΟΥς ΕΦΗΒΟΥΣ ΙΣΤΟΡΙΑ: ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Κουσερή Γεωργία Φιλόλογος Δρ. Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ΚΕΡΚΥΡΑ ΜΑΙΟΣ 2017 Περιεχόμενα της παρουσίασης Το ιστορικό ερώτημα Το

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ) Ημερομηνία: Δευτέρα 10 Απριλίου 2017 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες. ΚΕΙΜΕΝΟ [Ρατσισμός]

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ) Ημερομηνία: Δευτέρα 10 Απριλίου 2017 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες. ΚΕΙΜΕΝΟ [Ρατσισμός] ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Γ ΕΠΑΛ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ) Ημερομηνία: Δευτέρα 10 Απριλίου 2017 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΚΕΙΜΕΝΟ [Ρατσισμός] Με την παραδοσιακή σημασία του όρου, ρατσισμός είναι το δόγμα

Διαβάστε περισσότερα

Αθλητικός Τουρισμός. Εναλλακτικές μορφές τουρισμού Νικόλαος Θεοδωράκης Επίκουρος Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών, Α.Π.Θ.

Αθλητικός Τουρισμός. Εναλλακτικές μορφές τουρισμού Νικόλαος Θεοδωράκης Επίκουρος Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών, Α.Π.Θ. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εναλλακτικές μορφές τουρισμού Νικόλαος Θεοδωράκης Επίκουρος Καθηγητής, Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΤΕΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΣΠΟΡΑ Γ έτος: 1. Εισαγωγικά στο μάθημα. Αρβανίτη Ευγενία, ΤΕΕΑΠΗ, Πανεπιστήμιο Πατρών earvanitis@aegean.

ΕΤΕΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΣΠΟΡΑ Γ έτος: 1. Εισαγωγικά στο μάθημα. Αρβανίτη Ευγενία, ΤΕΕΑΠΗ, Πανεπιστήμιο Πατρών earvanitis@aegean. ΕΤΕΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΣΠΟΡΑ Γ έτος: 1. Εισαγωγικά στο μάθημα Αρβανίτη Ευγενία, ΤΕΕΑΠΗ, Πανεπιστήμιο Πατρών earvanitis@aegean.gr 1 Δραστηριότητα Πόσο διεθνοποιημένος είναι ο ρόλος του

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΧΤΕΛΙΔΗΣ, ΥΒΟΝ ΚΟΣΜΑ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΧΤΕΛΙΔΗΣ, ΥΒΟΝ ΚΟΣΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παιδική ηλικία είναι ένα ζήτημα για το οποίο η κοινωνιολογία έχει δείξει μεγάλο ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 έως σήμερα βρίσκεται υπό εξέλιξη ένα πρόγραμμα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΠΛΗΡΟΤΗΤΑΣ

ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΠΛΗΡΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην παρούσα διπλωµατική εργασία µε τίτλο «Η πόλη της Καστοριάς ως τουριστικός προορισµός», µελετάται η σχέση τουρισµού και πόλης, εξετάζοντας αν η αλλαγή που παρατηρείται σήµερα στη φυσιογνωµία

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ. Ονομασία Φορέα: ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΦΙΛΙΠΠΩΝ - ΝΕΑΠΟΛΕΩΣ - ΘΑΣΟΥ - ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΠΑΥΛΟΥ - ΚΑΒΑΛΑ

ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ. Ονομασία Φορέα: ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΦΙΛΙΠΠΩΝ - ΝΕΑΠΟΛΕΩΣ - ΘΑΣΟΥ - ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΠΑΥΛΟΥ - ΚΑΒΑΛΑ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ Ονομασία Φορέα: ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΦΙΛΙΠΠΩΝ - ΝΕΑΠΟΛΕΩΣ - ΘΑΣΟΥ - ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΠΑΥΛΟΥ - ΚΑΒΑΛΑ Όνομα συντάκτη: Δρ. Αντώνιος Κώστας Στοιχεία επικοινωνίας: (τηλέφωνο, e-mail)

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Η Βιβλιοθήκη του ΕΜΣΤ και η ψηφιοποίηση των συλλογών των έργων τέχνης και των αρχείων του Μουσείου

Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Η Βιβλιοθήκη του ΕΜΣΤ και η ψηφιοποίηση των συλλογών των έργων τέχνης και των αρχείων του Μουσείου Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης: Η Βιβλιοθήκη του ΕΜΣΤ και η ψηφιοποίηση των συλλογών των έργων τέχνης και των αρχείων του Μουσείου Φωτεινή Αραβανή Βιβλιοθήκη Αρχείο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης e-mail:

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ, ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ, ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ, Ανοιχτό Πανεπιστημιακό Πρόγραμμα / / Το Ανοιχτό Πανεπιστημιακό Πρόγραμμα «ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ στην Ιστορία, την Αρχαιολογία και την Ιστορία της Τέχνης» φιλοδοξεί να φέρει σε επαφή το της Φιλοσοφικής Σχολής

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαία ελληνική τέχνη: τι είναι και σε τι χρησιμεύει;

Αρχαία ελληνική τέχνη: τι είναι και σε τι χρησιμεύει; ΕΘΝΙΚΟN ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟN ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟN ΑΘΗΝΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα: Ἱστορίης Ἐπίσκεψις Αρχαία ελληνική τέχνη: τι είναι και σε τι χρησιμεύει; Δημήτρης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ «ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ»

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ «ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ» ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ «ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ» ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Περιληπτική Απόδοση Κειμένων ΑΣΚΗΣΗ: Να αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόμενο του κειμένου που ακολουθεί σε μία παράγραφο 100 έως 120 λέξεων. (Πανελλαδικές Εξετάσεις

Διαβάστε περισσότερα

_μουσείο αλιείας και αλιευτικών σκαφών στο αλιευτικό καταφύγιο Ραφήνας

_μουσείο αλιείας και αλιευτικών σκαφών στο αλιευτικό καταφύγιο Ραφήνας _μουσείο αλιείας και αλιευτικών σκαφών στο αλιευτικό καταφύγιο Ραφήνας _φοιτήτρια :Τριβυζά Ειρήνη _επιβλέποντες : Παρθένιος Παναγιώτης, Γιαννούδης Σωκράτης _επιτροπή: Βαρουδάκης Αριστομένης, Κωτσάκη Αμαλία

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΜΟΥΣΕΙΑ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ

ΤΑ ΜΟΥΣΕΙΑ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΑ ΜΟΥΣΕΙΑ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ Νησίδα Κουμουνδόυρου Νησίδα Κουμουνδούρου Η Νησίδα Κουμουνδούρου ή παλαιότερα λεγόμενη Σταλίδα ή "νησάκι του Παρασκευά" είναι μια μικρή βραχονησίδα, η πλησιέστερη στον Πειραιά.

Διαβάστε περισσότερα

Αγροτική Κοινωνιολογία

Αγροτική Κοινωνιολογία Αγροτική Κοινωνιολογία Θεματική ενότητα 2: Η μελέτη του αγροτικού χώρου στην Ελλάδα Όνομα καθηγητή: Χαράλαμπος Κασίμης Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Εκπαιδευτικοί στόχοι Στόχος αυτής της ενότητας

Διαβάστε περισσότερα