ΣΕΝΑΡΙΑ. ο τύπος ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ. Συνάντηση με Πάπα Βενέδικτο 16ο και προώθηση των διμερών σχέσεων. Σαν και φέτος... ποτέ!

Transcript

1 ο τύπος ΤΩΝ ΜΑΡΩΝΙΤΩΝ MHNIAIA ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ - ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ ΕΤΟΣ ΕΚΔΟΤΗΣ: MOUSSAS PUBLICATIONS Σελ ΜΕ ΤΟΝ ΦΑΚΟ ΤΟΥ «Τ» ΣΤΟΝ ΑΗ-ΓΙΩΡΚΗ Σαν και φέτος... ποτέ! ΟΜΑΔΑ ΜΑΡΩΝΙΤΩΝ ΤΗΣ ΝΕΟΤΕΡΗΣ ΓΕΝΙΑΣ ΜΕΛΕΤΑ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΖΕΤΑΙ ΣΕΝΑΡΙΑ n Υπό εκπόνηση μελέτη που διερευνά το ευρύτερο οικονομικό περιβάλλον ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ n Όλες οι προσπάθειες θα κινούνται στα πλαίσια της ιδιωτικής και μόνο πρωτοβουλίας n Στις άμεσες προτεραιότητες η σύσταση Εταιρείας Ανάπτυξης n Στόχος η οικονομική δραστηριότητα και η δημιουργία θέσεων εργασίας ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΣΤΗΝ ΣΕΛΙΔΑ 11 ΚΑΡΔΙΝΑΛΙΟΣ Ο ΕΛ-ΡΑΪ ΣΕΛ. 9 Ο Πάπας Βενέδικτος 16ος με πρόσφατη απόφασή του διόρισε τον Πατριάρχη Μαρωνιτών Μπισάρα Μπούτρος Ράι στην θέση του Καρδινάλιου ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ 2013 ΣΕΛ. 6-7 Ο υποψήφιος για την Προεδρία Γιώργος Λιλλήκας σε συνέντευξη στον «Τ» μιλά για την πορεία προς τις εκλογές και την σχέση του με τους Μαρωνίτες ΜΟΝΗ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ ΣΕΛ. 4,16-17 Έκθεση φωτογραφίας διοργανώθηκε για την ιστορική Μονή των Μαρωνιτών. Μιλά στον «Τ» ο Ηγούμενος της Μονής Προφήτη Ηλία π. Ιωσήφ Μιχαηλίδης Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΣΤΟ ΒΑΤΙΚΑΝΟ Συνάντηση με Πάπα Βενέδικτο 16ο και προώθηση των διμερών σχέσεων ΣΕΛ. 9

2 2 ΔEYTEPH ΣEΛIΔA XPHΣIMA THΛEΦΩNA Άμεση ανάγκη...112/199 Πρώτες Bοήθειες...199/112 A.TH.K. Bλάβες Α.Η.Κ. Βλάβες Πληροφορίες Kαταλόγου Kέντρο Άμεσης Bοήθειας Bίας Aστυνομία /Πυροσβεστική...112/199 Aναφορά Δασικών Πυρκαγιών Kέντρο Πληροφόρησης Φαρμάκων και Δηλητηριάσεων Aids Συμβουλευτικό Kέντρο Kίνηση Συμπαράστασης AIDS ( μ.μ.) Nαρκωτικά: Yπηρεσία Άμεσης Aνταπόκρισης / Kέντρο Συντονισμού Έρευνας / Διάσωσης (KΣEΔ) Ώρα Eξυπηρέτηση Πελατών ATHK Πληροφορίες Eξωτερικού Συνδιαλέξεις Eξωτερικού Aξιωματικός Yπηρεσίας Aστυνομίας Aρχηγείο Aστυνομίας Yπηρεσία Δίωξης Nαρκωτικών Aστυνομία Bρετανικών Bάσεων ΛEYKΩΣIA Γενικό Nοσοκομείο Mακάρειο Nοσοκομείο Πρώτες Bοήθειες Aστικές Συγκοινωνίες Aρχή Hλεκτρισμού Πυροσβεστική Yπηρεσία Συμβούλιο Yδατοπρομήθειας Aστυνομική Διεύθυνση Tουριστικές πληροφορίες Kυπριακές Aερογραμμές Tαχυδρομείο ΛEMEΣOΣ Aστικές Συγκοινωνίες Nέο Nοσοκομείο Παλιό Nοσοκομείο Πρώτες Bοήθειες Πυροσβεστική Aστυνομία Aρχή Hλεκτρισμού (πληροφορίες) Λιμάνι Συμβούλιο Υδατοπρομήθειας Tουριστικές Πληροφορίες ΛAPNAKA Nέο Nοσοκομείο Παλιό Nοσοκομείο Πρώτες Bοήθειες Aεροδρόμιο Λάρνακας Kυπριακές Aερογραμμές (αφίξεις αναχωρήσεις) Kρατήσεις θέσεων Oλυμπιακή (αφίξεις/αναχωρήσεις) Tαχυδρομείο Aστυνομική Διεύθυνση Tουριστικές Πληροφορίες Πυροσβεστική Πυροσβεστική αερ Λιμάνι Συμβούλιο Υδατοπρομήθειας ΠAΦOΣ Aεροδρόμιο Πάφου Aστικές Συγκοινωνίες Nοσοκομείο Πρώτες Bοήθειες Aρχή Hλεκτρισμού Ύδρευση Aστυνομία Aστυνομική Διεύθυνση Πυροσβεστική Tουριστικές Πληροφορίες Tαχυδρομεία Λιμενική Αστυνομία ΠAPAΛIMNI Nοσοκομείο Aρχή Hλεκτρισμού (εκτός ωρών γραφείου) Ύδρευση (Nυχτερινή Yπηρεσία) Aστυνομική Διεύθυνση Πυροσβεστική Αμμοχώστου Tουριστικές Πληροφορίες Tαχυδρομείο AΓPOTIKA YΓ. KENTPA Aγρός Aθηένου Aκάκι Eυρύχου Kάμπος Kυπερούντα Λεύκαρα Πεδουλάς Πλάτρες Πόλη Xρυσοχούς Πωμός Πύργος ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΧΤΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ Στα χρόνια που οι ομαδικές εκδρομές των Κορμακιτιανών αποτελούσαν βασικό μέρος της ψυχαγωγίας τους, αφού πολλά διηγούνται και πολλά έχουν να λένε μέχρι και σήμερα, αυτοί που είχαν την τύχη να συμμετέχουν σε τέτοιες εκδρομές. Οι φωτογραφίες του σημερινού μας χρονογράφου είναι παρμένες στον Απόστολο Ανδρέα, τον κλασσικότερο ίσως προορισμό τέτοιων ομαδικών εκδρομών. Φωτογράφος είναι ο Ιωάννης Γ. Σάρρου, επανεγκατασταθής κάτοικος Κορμακίτη. Έτος 1965 Αρχείο Αντώνη Σκούλλου ΑΠΟΨΗ Επανέρχομαι στο θέμα της επιστροφής στα χωριά μας και θα επανέρχομαι με συνεχείς παρεμβάσεις ακόμη και εάν γίνομαι φορτικός. Είναι κοινή πεποίθηση πως, χωρίς την επιστροφή στα χωριά μας, επιβίωση της κοινότητας δεν μπορεί να υπάρξει. Άρα λοιπόν, αυτό που πρέπει όλοι να κάνουμε είναι να στρώνουμε με κάθε δυνατό και εφικτό τρόπο το χαλί της επιστροφής. Η επανεγκατάσταση νέων ανθρώπων και νέων ζευγαριών στα χωριά μας θα πρέπει να αποτελεί τον άμεσο και κυρίαρχο στόχο της κοινότητάς μας. Είναι πολύ γνωστές οι συνθήκες κάτω από τις οποίες βρίσκονται τα χωριά ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΚΗ ΜΟΥΣΑ Από αριστερά: Αλβέρτος Παρπέρη, Ιωσήφ Τερεζίδης, Τάλλα Η. Διόλα, Ηλίας Βρουλλάς, Ορτάνσια Α Σάρρου, Χαννού Ι Σάρρου, Αυγουστίνος Σάρρου, Ιουσέλλας Α Σάρρου, Πεππής Κόκου μας. Ωστόσο, σε καμία περίπτωση αυτό δεν μπορεί να συνιστά δικαιολογία για την όποια αδράνεια και αδιαφορία μας. Ούτε ασφαλώς μπορούμε πλέον να αρκούμαστε στα μεγάλα λόγια και στα εύηχα συνθήματα. Έχουμε πλέον καθήκον και υποχρέωση να αποδείξουμε με έργα και πράξεις την προσήλωσή μας στον στόχο της επιστροφής. Οι γονείς και πρόγονοι μας πολέμησαν και άντεξαν σε ασύγκριτα πιο δύσκολες συνθήκες και κατάφεραν να μας παραδώσουν ατόφια την κληρονομιά μας. Η ιστορία δε θα μας το συγχωρέσει ποτέ. Την ώρα που άλλοι με μοιρασμένες τις οικογένειές τους, χωρίς επαφή με την σύγχρονη κοινωνία, χωρίς τηλέφωνα και επικοινωνία, χωρίς νερό και ηλεκτρισμό, χωρίς εισοδήματα και εργασία κατάφεραν και άντεξαν, τι θα πούμε εμείς στις νεότερες γενεές; Ότι με σχεδόν ελεύθερη διακίνηση, με δικαίωμα στην επανεγκατάσταση, στην ιδιοκτησία και στην άσκηση επαγγέλματος, με κινητά τηλέφωνα της cyta και της turkcell, με ιντερνετ που μας συνδέει με όλο τον κόσμο, με αυτοκίνητα πολυτελείας που καθιστούν την συγκοινωνία και την μετάβαση στα χωριά μας περίπατο, δεν τα καταφέραμε; Πιστεύω πως κανένας δεν θα ήθελε να συνδέσει το όνομά του, και όλοι μαζί ως γενεά δεν θα θέλαμε να συνδεθούμε με χαμένες πατρίδες. Ούτε νομίζω θα θέλαμε, και αυτό είναι ένα μεγάλο ερώτημα, να μετατρέψουμε Από αριστερα: Τζιανίκκος Γ Σάρρου, Αλβέρτος Παρπέρη, Ιωσήφ Τερεζίδης, Αυγουστίνος Σάρρου, Ιουσέλλας Α Σάρρου, Χρυστάλλα Η. Διόλα, Ορτάνσια Α Σάρρου, Ηλίας Βρουλλας, Μισσιέλλης Τερεζίδης, Ιωσήφ Φίτσα Διόλα, Ιωσήφ Παχήτα και Πεππής Κόκου Σκούλλου τα χωριά μας από εστίες και βάση επιβίωσης σε απλά εξοχικά χωριά που θα επισκεπτόμαστε, που και που, για διακοπές και αναψυχή. Είναι κρίνω η ώρα των μεγάλων αποφάσεων. Είναι η ώρα που πρέπει να αποδείξουμε ότι εννοούμε αυτά που λέμε και αυτά που μεγαλοφώνως διακηρύσσουμε. Είναι η ώρα που όλοι μαζί πρέπει να προτάξουμε σε μια μελετημένη και καλά σχεδιασμένη βάση την πολυπόθητη επιστροφή. Επί του παρόντος στον Κορμακίτη και στην Καρπάσια και μόλις οι συνθήκες το επιτρέψουν στον Ασώματο και στην Αγία Μαρίνα. Αρχιεπίσκοπος, Εκπρόσωπος, Κοινοτικά H KOINOTHTA NA ΣΤΗΡΙΞΕΙ ΕΜΠΡΑΚΤΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΓΙΑ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ Τι, αλήθεια, θα πούμε στις επόμενες γενεές; Έτσι απλά «δεν τα καταφέραμε;» Συμβούλια, Συνεργατικά Ιδρύματα, Οργανώσεις και Σωματεία πρέπει με πράξεις και έργα να στηρίξουν και να συνδράμουν το όραμα για επιστροφή και επανεγκατάσταση. Πρέπει να πολεμήσουμε την αντίληψη που πάει να κυριαρχήσει πως τα χωριά μας θα είναι εξοχικός προορισμός και εκεί θα περνούμε ωραία τα Χριστούγεννα, το Πάσχα, και τον Αύγουστο. Οφείλουμε να εργαστούμε για την αναζωογόνηση των χωριών μας η οποία μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την επιστροφή, την επανεγκατάσταση και την δραστηριοποίηση νέων ηλικιακά ανθρώπων. Για να γίνει όμως τούτο κατορθωτό απαιτείται όπως γίνουν πολλά από μέρους μας. Απαιτείται η δημιουργία συνθηκών που θα επιτρέπουν αυτή την επιστροφή. Θέλουμε σχολεία, θέλουμε κίνητρα προς τους νέους για επαγγελματική δημιουργία, θέλουμε εφαρμογή στεγαστικών σχεδίων, θέλουμε τα πολύ βασικά για να μπορεί να λειτουργήσει κατά το ελάχιστο μια μικρή κοινωνία. Και να είστε βέβαιοι πως η εξέλιξη της πορείας των πραγμάτων εφόσον αυτά εξασφαλιστούν θα τρέχει πολύ πιο γρήγορα απ ότι μπορούμε σήμερα να υπολογίσουμε. Ζητούμε λοιπόν με πάθος την στήριξη των νέων ανθρώπων που θέλουν και μπορούν να επιστρέψουν. Ζητούμε από την κοινότητα όπως δηλώσει δυναμικά και ουσιαστικά παρούσα σε αυτήν την μεγάλη πρόκληση. οτυποσ ΜΗΝΙΑΙΑ ENHMEPΩTIKH ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ n Βασιλέως Κωνσταντίνου 7, Διαμ. 101, 2373 Άγιος Δομέτιος n Φαξ: n typos21news@cytanet.com.cy n Ιστοσελίδα: n Eκδίδεται και διευθύνεται από Συντακτική Eπιτροπή n Eκτύπωση: Tυπογραφεία ASTRAFTI, Λευκωσία

3 3

4 4 ΤΑ ΝΕΑ Ο ΝΙΚΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΜΑΡΩΝΙΤΕΣ Αντάλλαξαν απόψεις για το παρόν και το μέλλον του τόπου Πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 10 Νοεμβρίου στις 10 το πρωί, σε γνωστό café στην Έγκωμη και στην παρουσία πολλών νέων, συγκέντρωση νέων Μαρωνιτών με τον Υποψήφιο για την Προεδρία της Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη. Σε ένα φιλικό και όμορφο περιβάλλον, οι νέοι μας έθεσαν επί τάπητος τα προβλήματα που τους απασχολούν και τις ανησυχίες τους και ζήτησαν δεσμεύσεις από τον Υποψήφιο Πρόεδρο για ένα καλύτερο αύριο για αυτούς. Καλωσόρισμα προς τον Υποψήφιο Πρόεδρο απεύθυνε ο Βασίλης Κουμέττου, ο οποίος, αφού τον ευχαρίστησε εκ μέρους όλων που αποδέχτηκε την πρόσκληση, του γνωστοποίησε σκέψεις και προβληματισμούς που αντιμετωπίζει η Μαρωνίτικη Νεολαία ενώ παράλληλα ζήτησε από τον κ. Νίκο Αναστασιάδη να δεσμευτεί προς τους νέους για καλύτερες μέρες. Παράλληλα εξέφρασε την πεποίθηση ότι οι νέοι Μαρωνίτες θα βρίσκονται δίπλα του μέχρι τον Φεβρουάριο αλλά και μετά τις εκλογές. Ακολούθως το λόγο πήρε ο Υποψήφιος Πρόεδρος ο οποίος ευχαρίστησε τους νέους για την πρόσκληση, αλλά και για τη μαζική παρουσία τους στο χώρο και αναγνώρισε την τραγική κατάσταση που πλήττει πρώτα τους νέους του τόπου. Δήλωσε μεταξύ άλλων ότι μέχρι τον Φλεβάρη θέλει τους νέους δίπλα του. Αλλά τόνισε ότι μετά τον Φλεβάρη αυτός πρέπει να είναι δίπλα στους νέους και έδωσε υπόσχεση για αυτό. Μάλιστα, όπως ανέφερε, έδωσε ήδη εντολές για να γίνουν οι προγραμματικές του θέσεις νομοσχέδια και κυρίως αυτές που αφορούν τους νέους. Έθιξε επίσης ζητήματα οικονομίας και κυπριακού, ζητήματα που δεν πρέπει να είναι δευτερεύοντα στο μυαλό των νέων. Ακολούθησε ανταλλαγή απόψεων των νέων με τον κ. Αναστασιάδη ο οποίος έδειχνε πρόθυμος να ακούσει τους νέους αλλά και να δώσει απαντήσεις στους προβληματισμούς και τις ανησυχίες τους. Από τις τοποθετήσεις τους οι νέοι έδειχναν να προβληματίζονται για το ζήτημα της ανεργίας στον τόπο αλλά και για άλλα ζητήματα όπως το κυπριακό κτλ. Με το πέρας της εκδήλωσης, ο Νίκος Αναστασιάδης μίλησε αποκλειστικά στον «Τ» για την εκδήλωση: «Μια εξαιρετική σε αριθμό και σε ποιότητα παρουσία νέων οι οποίοι με πολλή παρρησία εξέφρασαν τις αγωνίες που αντιμετωπίζουν σαν νεολαία. Όχι τόσο των Mαρωνιτών αλλά και γενικότερα σαν νέοι που έχουν πατρίδα τους την Κύπρο και αντιμετωπίζουν, μέσα από την οικονομική κρίση, τις δυσκολίες, την αγωνία, την αβεβαιότητα για το μέλλον». Ερωτηθείς να σχολιάσει δηλώσεις συγκεκριμένου επιτελείου που προωθούν τη διχόνοια στον τόπο και που υποβαθμίζουν το ρόλο και τη θέση των μειονοτήτων, έσπευσε να αναφέρει: «Θέλω να πω ότι όχι μόνο δεν ανέχομαι τη διάκριση, αντίθετα σέβομαι απόλυτα την οντότητα της Μαρωνιτικής κοινότητας και καταδικάζω ανάλογες δηλώσεις που θέλουν να θεωρούν τους Μαρωνίτες, τους Αρμένιους και τους Λατίνους ως ξένους, τάχα, στην ίδια τους την πατρίδα. Αυτά είναι αδιανόητα, απαράδεχτα, ρατσιστικά φαινόμενα, καταδικαστέα και, ιδιαίτερα, αντιλήψεις που δεν συνάδουν καθόλου με ένα ευρωπαϊκό κράτος». Η ΜΟΝΗ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ ΧΤΕΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ Έκθεση φωτογραφίας και ζωγραφικής Πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 3 Νοεμβρίου 2012, μια ξεχωριστή και μοναδική στο είδος της έκθεση φωτογραφίας και ζωγραφικής με τίτλο «Η κατεχόμενη Μαρωνίτικη Μονή Προφήτη Ηλία πριν και μετά το 1974». Η έκθεση φιλοξενήθηκε στις αίθουσες του Δημαρχείου Στροβόλου το οποίο μαζί με την Ιερά Μονή Προφήτη Ηλία, στα πλαίσια της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ήταν συνδιοργανωτής της εκδήλωσης. Τα εγκαίνια τέλεσαν από κοινού ο Αρχιεπίσκοπος των Μαρωνιτών της Κύπρου κ.κ. Ιωσήφ Σουέηφ, ο Γενικός Ηγούμενος του Λιβανικού Μαρωνιτικού Τάγματος (OLM) πατέρας Τανούς, ο Επίσκοπος Μεσαορίας Γρηγόριος ο οποίος εκπροσωπούσε τον Μακαριότατο Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Χρυσόστομο τον Β και ο Δήμαρχος Στροβόλου Λάζαρος Σαββίδης. Παρόντες στα εγκαίνια, ο Πρόεδρος του Δημοκρατικού Κόμματος Μάριος Καρογιάν, ο Προϊστάμενος των Πολιτιστικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, ο εκπρόσωπος των Μαρωνιτών στη Βουλή, βουλευτές, μέλη του διπλωματικού σώματος, ιερείς και πολλοί παράγοντες της κοινότητας των Μαρωνιτών της Κύπρου. Στον σύντομο χαιρετισμό του στην τελετή των εγκαινίων, ο Δήμαρχος Στροβόλου εξέφρασε την μεγάλη ικανοποίηση του από το γεγονός ότι η έκθεση αυτή φιλοξενείται στους χώρους του Δημοτικού Μεγάρου Στροβόλου, του Δήμου που όπως ανέφερε φιλοξενεί σήμερα τους περισσότερους Μαρωνίτες. Συγχαίροντας τον εμπνευστή και οργανωτή της έκθεσης Ηγούμενο της Μονής του προφήτη Ηλία σεβαστού πατέρα Ιωσήφ Μιχαηλίδη, ευχήθηκε όπως σύντομα ο στόχος της αναστήλωσης της Μονής του Προφήτη Ηλία γίνει πραγματικότητα και προπομπός της επιστροφής σε όλες τις άλλες κατεχόμενες Χριστιανικές Μονές και εκκλησίες. Ομιλίες ανέγνωσαν επίσης ο Γενικός Ηγούμενος του Λιβανικού Μαρωνιτικού Τάγματος και ο Αρχιεπίσκοπος Μαρωνιτών Κύπρου. Και οι δύο αναφέρθηκαν στην πολύ σημαντική συμβολή της Μονής του Προφήτη Ηλία στην ιστορική πορεία των Μαρωνιτών της Κύπρου, συγχαίροντας ταυτόχρονα τον πατέρα Μιχαηλίδη για την εξαιρετικής σημασίας απόφαση για την διοργάνωση και παρουσίαση της έκθεσης με σκοπό την συλλογή χρημάτων για την αναστήλωση της κατεστραμμένης Μονής στα κατεχόμενα. Ο Ηγούμενος της Μονής πατέρας Ιωσήφ Μιχαηλίδης στη δική του ομιλία αναφέρθηκε στους σκοπούς και στόχους που έθεσε με τη διοργάνωση της έκθεσης του αυτής, τονίζοντας ότι ο αγώνας για την αναστήλωση και διάσωση του πιο σημαντικού ιστορικού μνημείου των Μαρωνιτών της Κύπρου άρχισε προ πολλού και θα συνεχιστεί ακούραστα μέχρι την οριστική στέψη του με επιτυχία. Ζήτησε τη βοήθεια όλων, του κράτους, της εκκλησίας αλλά και των ειδικών ταμείων στήριξης των Ηνωμένων Εθνών και των Ηνωμένων Πολιτειών για οικονομική αρωγή στην όλη προσπάθεια. Η έκθεση φωτογραφίας και ζωγραφικής ήταν πράγματι εντυπωσιακή. Χωρισμένη σε πέντε ενότητες παρουσιάζει την πορεία της Μονής και των Μοναχών πριν και μετά το Συγκλονισμό προκαλούν οι μοναδικές εικόνες από την κατάσταση της Μονής μετά το 1974 όταν αυτή χρησιμοποιείτο σαν μάντρα για τα ζώα. Μνήμες από το παρελθόν ξυπνούν επίσης πολλά στιγμιότυπα από την καθημερινή ζωή των μοναχών αλλά και τις μέρες των προσκυνημάτων, όταν εκατοντάδες πιστοί από όλα τα χωριά κατέκλυζαν τους χώρους της Μονής για να προσευχηθούν στον μεγάλο τους Προφήτη. Η έκθεση παρέμεινε ανοικτή για το κοινό μέχρι τις 11 Νοεμβρίου, ενώ στα πλαίσια της παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά, το Σάββατο 10 Νοεμβρίου, τρία νέα βιβλία του πατρός Ιωσήφ Μιχαηλίδη υπό τον γενικό τίτλο «Από τη Μαρωνιτική Κληρονομιά μας».

5 5

6 6 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΝΤΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΙΛΛΗΚΑΣ Τρεις μήνες πριν την τελική αναμέτρηση του προσεχούς Φεβρουαρίου για τις πιο κρίσιμες ίσως προεδρικές εκλογές στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας και το θερμόμετρο άρχισε να κτυπά κόκκινο παρά το ότι μπαίνουμε στον χειμώνα. Ο υποψήφιος για την προεδρία, Γιώργος Λιλλήκας είναι μήνες τώρα στο πόδι και αλωνίζει την Κύπρο πέρα ως πέρα. Μπαίνοντας στην κούρσα σαν αουτσαίντερ κατάφερε να αναρριχηθεί σιγά-σιγά σε θέση από την οποία μπορεί πλέον να ελπίζει στην επιτυχία. Ο ίδιος, με μεγάλη αυτοπεποίθηση, δηλώνει σίγουρος για τη νίκη, διότι όπως λέει πιστεύει στην δύναμη του απλού πολίτη. Τον Γιώργο Λιλλήκα συναντήσαμε στο γραφείο του στο Κεντρικό Επιτελείο μιλήσαμε μαζί του για όλα. Για την απόφαση του, για τα σχέδια και το πρόγραμμα του, τις ανησυχίες και το όραμα του για την Κύπρο. Θα κερδίσουμε τις εκλογές Ερ. Πείτε μας πρώτα γιατί πήρατε αυτή την δύσκολη απόφαση να διεκδικήσετε τις προεδρικές εκλογές και μάλιστα χωρίς την στήριξη οποιουδήποτε κόμματος, όταν εξαγγέλλατε υποψηφιότητα; Δε σας ικανοποιούσε ένα υπουργείο; Απ. Είναι γεγονός ότι ήταν δύσκολη η λήψη της απόφασης και τούτο παρά το γεγονός πως πολλοί φίλοι με παρότρυναν προς αυτή την κατεύθυνση. Προσωπικά ήθελα πρώτα να διαπιστώσω κατά πόσο η κοινωνία είναι έτοιμη να στηρίξει ένα ανεξάρτητο υποψήφιο που δεν κουβαλά πίσω του κόμμα και κομματικούς μηχανισμούς και κατά πόσο οι απόψεις και οι θέσεις μου εκφράζουν τον κόσμο, βρίσκουν ανταπόκριση στην κοινωνία. Έτσι από τον Ιανουάριο μέχρι τον Απρίλιο που εξήγγειλα την υποψηφιότητα μου είχα κάμει πάρα πολλές επαφές και συγκεντρώσεις σε σπίτια από την ελεύθερη Αμμόχωστο μέχρι την Πάφο. Είδα διάφορες κοινωνικές και επαγγελματικές ομάδες σε συγκεντρώσεις των 50 με 100 ατόμων όπου συζήτησα τις σκέψεις τις απόψεις μου αλλά την ίδια ώρα άκουσα απόψεις και θέσεις. Όταν λοιπόν έχεις ένα τόσο μεγάλο κύκλο επαφών και διαπιστώνεις ότι η κοινωνία άλλαξε, παρουσιάζει δηλαδή μιαν απεξάρτηση των πολιτών από τα κόμματα και τις κομματικές ηγεσίες, όταν διαπιστώνεις αυτήν την αυτονόμηση των πολιτών τότε έντονα προβληματίστηκα. Και όταν διαπίστωσα ότι υπάρχει μια σοβαρή ανταπόκριση των πολιτών απέναντι στις θέσεις και στις σκέψεις μου τότε αποφάσισα να εξαγγείλω υποψηφιότητα. Εξού και όταν εξήγγειλα την υποψηφιότητα μου απευθύνθηκα απευθείας στους πολίτες και είχα πει την φράση «προσδοκώ να είμαι ο υποψήφιος των πολιτών. Σήμερα μετά από μερικούς μήνες μπορώ να ισχυριστώ πως όντως είμαι ο υποψήφιος των πολιτών και γι αυτό ευχαριστώ τους ίδιους τους πολίτες. Ερ. Να πιστέψουμε δηλαδή πως δεν μετρήσατε επιστημονικά την κοινή γνώμη πριν πάρετε την οριστική σας απόφαση; Αρκεστήκατε στο αισθητήριο σας; Απ. Όχι δεν έκανα καμία δημοσκόπηση και καμία μέτρηση και σας το λέω αυτό με κάθε ειλικρίνεια. Στον λόγο της τιμής μου. Δημοσκόπηση ήταν αυτή η επαφή με τον κόσμο. Τέσσερις μήνες είναι 120 μέρες, τις 100 νύχτες είχα συγκεντρώσεις σε σπίτια. Αν υπολογίσουμε μέσο όρο τα 70 άτομα ανά συγκέντρωση είδα και μίλησα με περίπου επτά χιλιάδες κόσμο. Αυτή ήταν η δημοσκόπηση μου. Αυτή η πολύ ζωντανή επαφή με τον κόσμο και τους πολίτες. Τότε μάλιστα όταν είχα εξαγγείλει υποψηφιότητα και έδοσα την πρώτη μου συνέντευξη στο Μεγκα επέμεναν οι δημοσιογράφοι ότι θα έπαιρνα ένα ποσοστό 2 ή 3 ή 4 και να το εξαργυρώσω στον δεύτερο γύρο με ένα υπουργείο. Και με ρωτούσαν σχετικά. Η απάντηση φυσικά μας πάει πίσω στην ουρά του πρώτου σας ερωτήματος πως εάν ήθελα ένα υπουργείο θα μπορούσα να το πάρω από τον πρώτο γύρο και δεν ήταν ανάγκη να μπω σε αυτή την μεγάλη ταλαιπωρία. Για το ποσοστό θυμάστε πως τους είχα πει πως αν πάρω ποσοστό 3% τότε θα φύγω από την Κύπρο. Ερ. Τώρα έξι μήνες μετά την εξαγγελία υποψηφιότητας πως αξιολογείται την πορεία; Είναι αυτή που προσδοκούσατε; Η ψεσινή πάντως δημοσκόπηση του Ρ.Ι.Κ σας έδειξε σε ανοδική πορεία. Απ. Οι δημοσκοπήσει του Ρ.Ι.Κ είναι οι μόνες δημοσκοπήσεις οι οποίες κατ εμένα δεν έχουν την αξιοπιστία που επιβάλλεται να έχουν. Τους έχω καταγγείλει με επιστολή μου την οποία και την δημοσίευσα. Στην πρώτη δημοσκόπηση είχα υποβάλει 16 τεχνικά ερωτήματα. Στα οποία δεν απάντησαν ούτε ένα. Με αντιφάσεις χοντρές. Για παράδειγμα: Αρνητική και θετική ψήφος για τον κάθε ένα από εμάς. Για την εικόνα των υποψηφίων και των πολιτικών. Ε δεν μπορεί για κάποιον πολιτικό που η διαφορά του αρνητικού από το θετικό είναι 18 μονάδες (που είναι πολύ θετική εικόνα για ένα πολιτικό) με μέσο όρο βαθμολογίας το 2.1, και για ένα άλλο πολιτικό η διαφορά μεταξύ θετικής και αρνητικής εικόνας να είναι 48 μονάδες και να βγάζει ξανά μέσο όρο 2.1 Και τους ρωτήσαμε «πέστε μας την μαθηματική φόρμουλα, την στατιστική φόρμουλα που οι 48 μονάδες και οι 18 μονάδες βγάζουν τον ίδιο μέσο όρο». Τέτοια είχαμε εντοπίσει τουλάχιστο 16 ζητήματα αντιφάσεις που δείχνουν ότι η έρευνα δεν είναι αξιόπιστη. Και το είπα και σήμερα σε ένα ραδιόφωνο πως έστω και εάν είναι θετική για μένα η ψεσινή έρευνα του Ρ.Ι.Κ συνεχίζω να αμφισβητώ την αξιοπιστία του Ρ.Ι.Κ και τις σκοπιμότητες τους. Ερ. Πιστεύετε ότι υπάρχουν σκοπιμότητες; ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΔΙΕΝΗΡΓΗΣΕ ΤΟ ΡΙΚ ΣΤΕΡΟΥΝΤΑΙ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑΣ ΚΑΙ ΕΞΥΠΗΡΕΤΟΥΝ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΕΣ

7 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΝΤΟΣ 7 Απ. Είμαι 100% βέβαιος ότι υπάρχουν σκοπιμότητες. Και εγώ δεν έχω μάθει στην ζωή μου να μασώ τα λόγια μου. Εγώ είμαι ειλικρινής και ευθύς. Όλες οι άλλες δημοσκοπήσεις καμία δεν δείχνει τέτοια ποσοστά. Ερ. Μπορούν να επικαλεστούν πως αυτή είναι δημοσκόπηση κάλπης; Απ. Έκαμα την εξής ερώτηση για την κάλπη την οποία δεν απάντησαν και προς αυτό θα σας πω και μια μαρτυρία και να τη δημοσιεύσετε. Είχα ρωτήσει στην επιστολή μου στο Ρ.Ι.Κ «αφού λένε ότι με την κάλπη είναι πιο αξιόπιστη η έρευνα επειδή είναι μυστική η ψήφος να μας πουν με ποιο τρόπο βγάζουν τις μετακινήσεις των ψηφοφόρων»; Αφού η ψήφος που ρίχνει μέσα ο ψηφοφόρος είναι μυστική άρα δεν ξέρεις τι ψήφησε ο συγκεκριμένος ψηφοφόρος στο ψηφοδέλτιο. Πως γνωρίζεις τι ψήφισε για να πεις αν μετακινήθηκε από τον Συναγερμό στον Λιλλήκκα ή από το ΑΚΕΛ στον Λιλλήκα; Άρα τελικά η ψήφος στην κάλπη δεν είναι μυστική. Και αυτό είναι παράνομο. Είναι παράνομο. Και είχαμε και καταγγελία από γυναίκα η οποία στην έρευνα που έγινε την τελευταία, όταν έριξε την ψήφο στην κάλπη την ρώτησε η ερευνήτρια «το όνομα σας» και της είπε η γυναίκα «μα γιατί να πω το όνομα μου» και της απάντησε η ερευνήτρια πως «αν δε μου πείτε το όνομα σας θα το ακυρώσουμε το ψηφοδέλτιο». Υπάρχει εδώ ένα μεγάλο ζήτημα, πέραν από το ζήτημα ηθικής τάξης, όταν κάνεις δημοσκόπηση κάλπης και λες του άλλου ότι είναι ανώνυμη για να ψηφίσει ελεύθερα πως του ζητάς να σου πει το όνομα του; Δεύτερο, πως ήξερε η ερευνήτρια πιο ψηφοδέλτιο να ακυρώσει από την κάλπη; Μήπως στην κάλπη ΠΕΡΑΣΑΝ 38 ΧΡΟΝΙΑ, ΘΗΤΕΥΣΑΝ ΕΞΙ ΠΡΟΕΔΡΟΙ, ΠΟΥ ΟΔΗΓΗΣΑΝ ΟΙ ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ; ΠΟΥΘΕΝΑ... υπήρχε μόνο ένα ψηφοδέλτιο; Κάθε σπίτι δηλαδή και μια κάλπη; Αυτά τα φαινόμενα μας παίρνουν σε παρωχημένες εποχές όπου οι δημοσκοπήσεις αντί να χρησιμοποιούνται ως επιστημονικά εργαλεία, χρησιμοποιούνται ως μέσο προπαγάνδας γι αυτό και εμείς δε θα παίξουμε αυτό το παιγνίδι. Ερ. Παρ όλα αυτά τα πολύ σοβαρά που καταγγέλλετε, η ψεσινή δημοσκόπηση σας έδειξε να ανεβαίνετε; Απ. Εμείς έχουμε τις δικές μας έρευνες, τις δικές μας δημοσκοπήσεις που είναι πολύ πιο αξιόπιστες οι οποίες μας δίνουν και πολύ καλύτερα αποτελέσματα αλλά πέραν τούτου η καλύτερη σφυγμομέτρηση είναι οι πολίτες. Εγώ θέλω να εκφράσω τις ευχαριστίες μου προς τους πολίτες. Όποιος παρακολουθεί τις συγκεντρώσεις μας φαίνεται και από το μέγεθος των συγκεντρώσεων που είναι οι πιο μεγάλες από όλων των άλλων υποψηφίων. Και εάν κάτι με χαροποιεί, εγώ λέω εάν έχω πετύχει κάτι σε αυτή την εκστρατεία με τους συνεργάτες μου, πετύχαμε την κοινωνική ενότητα. Σε κάθε συγκέντρωση μετέχουν πολίτες από τον ΔΗΣΥ μέχρι το ΑΚΕΛ. Μετέχουν πολίτες από τους ενταγμένους σε κόμματα και από τους ανένταχτους. Από τους πολίτες της αποχής από τους πολίτες που ήταν οργισμένοι. Και αυτό είναι κάτι το οποίο ήθελα να πετύχω. Καταφέραμε σήμερα, την κοινωνική διάσπαση που κάποιοι καλλιεργούσαν εμείς να την ανατρέψουμε σε κοινωνική ενότητα γύρω από ένα κοινό όραμα. Το οποίο κοινό όραμα είναι αυτό που μας ενώνει να αγωνιστούμε για την ελευθερία της πατρίδας μας για ένα πιο δημοκρατικό πολίτευμα, για ένα σύγχρονο κράτος που θα μας κάνει όλους υπερήφανους. Ερ. Κύριε Λιλλήκα αυτά που μας λέτε είναι καλά και εύηχα. Την ίδια ώρα όμως δημιουργούν και ένα μεγάλο ερώτημα. Εάν δεν κερδίσετε τις εκλογές όλη αυτή η προσπάθεια σε τι θα μετεξελιχθεί; Απ. Θα κερδίσουμε τις εκλογές και έτσι αυτή η προσπάθεια θα μετουσιωθεί σε πολιτική πράξη. Οι πολίτες έχουν κάνει κάτι που δεν έχει προηγούμενο στον τόπο. Έχουν ξεκινήσει μια ειρηνική πολιτική επανάσταση. Από τους πολίτες τους ίδιους ξεκίνησε αυτή η επανάσταση. Και αυτή η ειρηνική πολιτική επανάσταση είμαι σίγουρος ότι θα πάει μέχρι τέλους. Για να έχει και το ποθητό αποτέλεσμα, αυτό που θέλουν οι ίδιοι οι πολίτες. Γι αυτό σας λέω πως θα κερδίσουμε τις εκλογές. Λιλλήκας και Μαρωνίτες Ερ. Κύριε Λιλλήκα πείτε μας ποια είναι η σχέση σας με τους Μαρωνίτες της Κύπρου; Ξέρετε κάποια πράγματα για την ιστορία τους για την παρουσία και συμβολή τους στον τόπο; Απ. Ασφαλώς γνωρίζω για την ιστορία των Μαρωνιτών όπως και των Αρμενίων και των Λατίνων. Άστε που θεωρώ πως κανένας δεν δικαιούται να είναι στην πολιτική εάν δεν γνωρίζει την ιστορία του τόπου του γιατί ακριβώς δεν μπορεί να πάρει σωστές αποφάσεις εάν δεν έχει επίγνωση της ιστορίας του τόπου του και του λαού του. Και οι Μαρωνίτες έχουν μεγάλη συμβολή στην κυπριακή κοινωνία. Πρέπει να σας πω ότι επέδειξα και ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ως υπουργός εξωτερικών για την κοινότητα των Μαρωνιτών. Μάλιστα σε μεγάλο βαθμό, για να μη πω απόλυτα, η επίσκεψη που είχαμε οργανώσει με τον αείμνηστο Τάσσο Παπαδόπουλο στο Βατικανό, στον Πάπα ήταν σε μεγάλο βαθμό για τα θέματα των Μαρωνιτών. Είχαμε τότε πάρει μαζί μας και φωτογραφίες και άλλα στοιχεία από τις εκκλησίες και τα χωριά των Μαρωνιτών όπως και για την συμπεριφορά των Τούρκων απέναντι στους Μαρωνίτες και τα είχαμε καταθέσει σε άλμπουμ στον Πάπα. Άρα δεν είναι σημερινό το ενδιαφέρον μου για τους Μαρωνίτες και την κοινότητα τους. Ερ. Πρόσφατα δημιουργήθηκε ένα επεισόδιο μια αντιπαράθεση ανάμεσα στους νέους που σας στηρίζουν και τους νέους Μαρωνίτες με εκείνη την αναφορά σε «ξένους». Υπήρξε ασφαλώς μια σαφέστατη διορθωτική ανακοίνωση από μέρους των νέων που σας στηρίζουν που πιθανό να κλείνει και το ζήτημα. Θέλετε εσείς να σχολιάσετε το θέμα που δημιουργήθηκε; Απ. Να σας πω κάτι. Εάν κάποιος διαβάσει το κείμενο αντικειμενικά πρόκειται για ένα τυπογραφικό λάθος, εξώφθαλμο. Δηλαδή ένας που έχει καλή διάθεση διαπιστώνει ότι πρόκειται για τυπογραφικό λάθος. Δεν υπάρχει κύπριος, κανένας κύπριος, που να θεωρεί τους Μαρωνίτες, τους Λατίνους ή τους Αρμένιους ξένους στην Κύπρο. Ή τους Τουρκοκύπριους. Προς Θεού. Μπορεί απέναντι στους Τουρκοκύπριους να υπάρχουν διαφωνίες για το τι θέλουν ως λύση κλπ αλλά ούτε τους Τουρκοκύπριους κάποιος μπορεί να τους θεωρήσει ξένους. Πόσο μάλλον τους Μαρωνίτες και τους Αρμένιους. Προσπάθησαν κάποια κομματικά επιτελεία να εκμεταλλευθούν το λάθος μιας ομάδας νέων. Η ομάδα πρωτοβουλίας των νέων που με στηρίζει είναι μια ομάδα από νεαρά παιδιά οι οποίοι προέρχονται από όλους τους κομματικούς και ιδεολογικούς χώρους, οι οποίοι εργάζονται εθελοντικά, κανένας δεν πληρώνεται. Και τι είναι το παράδοξο; Aπό την μια λέμε όλοι ότι θέλουμε να δώσουμε στους νέους την ευκαιρία να προσφέρουν, να εκφράζονται ελεύθερα και γενικά να συμμετέχουν και να συμβάλουν στην πολιτική. Και από την άλλη αρπαχτήκαμε από ένα λάθος που έχουν κάνει για το οποίο και απολογηθήκαν την επόμενη μέρα, για να τους πατήσουμε κάτω και να τους εξευτελίσουμε. Είναι έτσι που θέλουμε να δώσουμε ελπίδες και προοπτικές στους νέου μας; Δηλαδή με το πρώτο λάθος που θα κάμουν θα τους στείλουμε στο εκτελεστικό; Εξάλλου να πω το εξής. Η ίδια ομάδα πρωτοβουλίας νέων μια βδομάδα πριν να γίνει αυτό το τυπογραφικό λάθος είναι η μόνη ομάδα νέων στην Κύπρο που εξέδωσε ανακοίνωση για την γενοκτονία των Αρμενίων. Και η κομματική ομάδα του Νίκου Αναστασιάδη που δημιούργησε το πρόβλημα, επειδή από εκεί ξεκίνησε το θέμα και μετά πήγε να το πάρει και το επιτελείο Μαλά, δεν εξέδωσε καμία ανακοίνωση ούτε επέδειξε κανένα ενδιαφέρον για την γενοκτονία των Αρμενίων και μιλάμε τώρα μια βδομάδα ενωρίτερα. Ε ήταν δυνατό οι ίδιοι άνθρωποι οι ίδιοι νέοι να νοιάζονται για τους Αρμενιους μια βδομάδα ενωρίτερα και μια βδομάδα μετά να θεωρούν του Αρμένιους και τους Μαρωνίτες και τους Λατίνους ξένους. Για όνομα του Θεού. Ερ. Κύριε Λιλλήκα πολλοί Μαρωνίτες έχουν επιφυλάξεις, δικαιολογημένες ή αδικαιολόγητες, που έχουν να κάνουν με την φιλοσοφία σας στο κυπριακό πρόβλημα. Όπως ξέρετε τα χωριά των Μαρωνιτών βρίσκονται όλα στα κατεχόμενα, έχουν εγκλωβισμένους, έχουν ένα ειδικό στάτους πρόσβασης και εγκατάστασης στα χωριά τους. Ανησυχούν, πιστεύουν ότι τυχόν εκλογή σας θα απομακρύνει την λύση και θεωρούν πως θα σπρώξετε τα πράγματα σε πορεία όπου η επαναπροσέγγιση με τους Τουρκοκυπρίους θα καταστεί πιο δύσκολη. Τι απαντάτε σε αυτές τις ανησυχίες; Απ. Η δική μου πρόταση λύσης του Κυπριακού, η δική μου στρατηγική στην ουσία είναι η μόνη η οποία μπορεί να φέρει γρήγορη λύση. Και αυτό θα σας το αποδείξω εύκολα. Διαπραγματευόμαστε 38 χρόνια με την Τουρκοκυπριακή ηγεσία, γιατί δεν λύθηκε το κυπριακό; Είχαμε έξι προέδρους. Λένε ότι ο Μακάριος, ο Κυπριανού και ο Παπαδόπουλος ήταν αδιάλλακτοι. Εντάξει, αυτοί οι τρεις κυβέρνησαν είκοσι χρόνια. Είχαμε τρεις προέδρους που θεωρούνται διαλλακτικοί ή που ήθελαν λύση χτες για να χρησιμοποιήσω την ρήση του Γιώργου Βασιλείου. Ο Γλαύκος Κληρίδης, ο Γιώργος Βασιλείου και ο Δημήτρης Χριστόφιας. Και αυτοί οι τρεις κυβέρνησαν ακριβώς είκοσι χρόνια. Γιατί κανένας από τους έξι προέδρους δεν υπόγραψε λύση; Για ένα πολύ απλό λόγο. Διότι αυτά που επιδιώκει η Τουρκία να πετύχει μέσα από την λύση είναι πολύ περισσότερα από αυτά που κατέλαβε με τον στρατό της το Γι αυτό κανένας δεν τόλμησε να υπογράψει λύση. Άρα η αιτία της μη λύσης του Κυπριακού είναι η Τουρκία. Εάν δεν εξαναγκάσουμε την Τουρκία να αλλάξει πολιτική και εάν συνεχίσουμε με την ίδια πολιτική των μονομερών υποχωρήσεων και του εξευμενισμού της Τουρκίας τότε θα έχουμε μόνο δύο επιλογές ενώπιο μας. Ήτε θα συνεχίσουμε να συνομιλούμε για άλλα διακόσια χρόνια με την Τουρκοκυπριακή ηγεσία χωρίς λύση ήτε για να έχουμε λύση θα υποχρεωθούμε να δεχθούμε όλες τις απαιτήσεις της Τουρκίας. Αλλά αυτή η λύση θα είναι λύση Τουρκικών προδιαγραφών. Αν λοιπόν δε θέλουμε να συνομιλούμε ακόμη διακόσια χρόνια και δε θέλουμε λύση Τουρκικών προδιαγραφών αλλά θέλουμε μιαν καλή λύση που θα απελευθερώνει την πατρίδα μας και θα μας επιτρέπει να ζούμε ελεύθερα σε δημοκρατικό καθεστώς με όλα τα ανθρώπινα μας δικαιώματα όλοι οι κύπριοι πολίτες πρέπει να εξαναγκάσουμε την Τουρκία να αλλάξει πολιτική. Εκεί εστιάζω την στρατηγική μου. Και γι αυτό προτείνω να συνάψουνε στρατηγικές συμμαχίες αξιοποιώντας το φυσικό αέριο και την γεωγραφική μας θέση για να ενισχύσουμε την θέση της Κύπρου και να εξισορροπήσουμε το ανισοζύγιο δυνάμεων που είναι σε βάρος μας αυτή τη στιγμή. Προτείνω δεύτερο να αναβαθμίσουμε τον ρόλο μας και την αξία μας μέσα στην ΕΕ και τρίτο να αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες που μας δίνει η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας και τις δυνατότητες που μας δίνει η ΕΕ. Μέχρι το 2004 δεν είχαμε κανένα τρόπο να εξαναγκασουμε την Τουρκία να καθήσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ή να πληρώσει τίμημα για την κατοχή. Τώρα μπορούμε. Το αποδείξαμε το 2006, επιβάλαμε τις πρώτες κυρώσεις κατά τις Τουρκίας με ομόφωνες αποφάσεις από την ΕΕ. Αυτό πρέπει να επιδιώξουμε και τώρα. Πρέπει η Τουρκία να πληρώσει πιο ψηλό τίμημα για την κατοχή από το όφελος που έχει από την κατοχή. Διαφορετικά δεν πρόκειται να αλλάξει πολιτική η Τουρκία. Ερ. Ριαλπολιτικ δηλαδή; Απ. Ριαλπολιτικ ναι, επειδή είναι το μόνο που μπορεί να δώσει διέξοδο. Διαφορετικά επαναλαμβάνω θα συζητούμε άλλα διακόσια χρόνια. Συζητούμε ήδη σχεδόν μισό αιώνα. Για πόσο καιρό ακόμα θα συζητούμε; Ερ. Ας επικεντρωθούμε όμως λίγο στους Μαρωνίτες κύριε Λιλλήκα. Εσεις μπορείτε να διαβεβαιώσετε τους Μαρωνίτες ότι η εκλογή σας δε θα δυσχεραίνει την κατάσταση τους όσον αφορά την διαβίωση τους στα χωριά τους και την πρόσβαση τους από και προς αυτά; Απ. Μπορώ να τους διαβεβαιώσω ότι όχι μόνο δε θα τους δυσκολέψουμε αλλά αντίθετα θα τους στηρίξουμε ακόμη περισσότερο. Θα τους στηρίξουμε για να γίνουν ακόμα πιο παραγωγικοί, πιο δημιουργικοί μέσα στο σύνολο της κυπριακής κοινωνίας αλλά και ταυτόχρονα για να διατηρήσουν τις εθνικές τους ιδιαιτερότητες. Διότι για μένα αυτός είναι ένας πραγματικός πλούτος για την κυπριακή κοινωνία. Ερ. Πολύ σημαντικό αυτό που λέτε. Υπάρχει δηλαδή δέσμευση προεκλογική ότι θα ενισχύσετε την προσπάθεια των Μαρωνιτών για επιβίωση και διατήρηση των ιδιαίτερων τους γνωρισμάτων; Απ. Βεβαίως. Εγώ δεν θέλω ούτε οι Μαρωνίτες, ούτε οι Αρμένιοι ούτε και οι Λατίνοι να γίνουν Ελληνοκύπριοι. Εγώ θέλω να παραμείνουν Μαρωνίτες, να παραμείνουν Λατίνοι, να παραμείνουν Αρμένιοι. Ενσωματωμένοι στην κυπριακή κοινωνία με όλα τα δικαιώματα και τις ελευθερίες και με όλη την στήριξη του κράτους για να προοδεύσουν ως κοινότητες αλλά και να ευημερήσουν οι ίδιοι ως άτομα μέσα στην ευρύτερη κυπριακή κοινωνία.

8 8 ΠΟΛΙTIKH ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

9 ΓΕΓΟΝΟΤΑ 9 ΣΤΟ ΒΑΤΙΚΑΝΟ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΦΙΑΣ Χάρισε ασημένια ελιά στον Άγιο Πατέρα Κατ ιδίαν συνάντηση με τον Πάπα Πάπα Βενέδικτο ΙΣΤ είχε στις 25 Οκτωβρίου ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Δημήτρης Χριστόφιας, στα πλαίσια της επίσημης επίσκεψής του στην Αγία Έδρα. Στη συνάντηση που διήρκησε περίπου 40 λεπτά και η οποία ήταν η πρώτη μεταξύ των δύο ανδρών μετά την τελευταία επίσκεψη του Ποντίφικα στην Κύπρο το 2010, επικράτησε πολύ φιλικό και εγκάρδιο κλίμα. Οι δύο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για διάφορα θέματα που αφορούν τις διμερείς σχέσεις Κύπρου και Βατικανού καθώς και για διάφορα ευρύτερα ζητήματα που αφορούν τον Ευρωπαϊκό χώρο σήμερα. Σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση ο Πρόεδρος Χριστόφιας δώρισε στον Πάπα Βενέδικτο ένα αντίγραφο δέντρου ελιάς από ασήμι λέγοντας του ότι «η Κύπρος είναι γη του ευλογημένου δέντρου της ελιάς. Το δέντρο αυτό αποτελεί σύμβολο ειρήνης».. Ο Πρόεδρος Χριστόφιας έφθασε στο Βατικανό συνοδευόμενος από τη σύζυγό του Έλση, την Υπουργό Εξωτερικών Ερατώ Κοζάκου Μαρκουλλή, τον Πρέσβη της Δημοκρατίας στην Αγία Έδρα Γιώργο Πουλλίδη, τον Διευθυντή του Γραφείου του Προέδρου της Δημοκρατίας Χρίστο Χριστοφίδη και υπηρεσιακούς παράγοντες. Κατά την άφιξη του Προέδρου της Δημοκρατίας στην πόλη του Βατικανού στρατιωτικό άγημα απέδιδε τιμές. Στη συνέχεια, ο Πρόεδρος Χριστόφιας και τα μέλη της κυπριακής αντιπροσωπείας οδηγήθηκαν στο Αποστολικό Μέγαρο, όπου ο Πρόεδρος έτυχε υποδοχής από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΣΤ. Ακολούθησε κατ ιδίαν συνάντησή τους και ανταλλαγή δώρων. Στη συνέχεια, ο Πρόεδρος Χριστόφιας παρουσίασε τα μέλη της αντιπροσωπείας που τον συνοδεύει στον Πάπα Βενέδικτο και υπέγραψε το Βιβλίο Επισκεπτών της Αγίας Έδρας. Ακολούθως, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συναντήθηκε με τον Γραμματέα του Κράτους, Καρδινάλιο Tarcisio Bertone. Ο Πατριάχης Μαρωνιτών διορίζεται Καρδινάλιος Σε Εκκλησιαστικό Συμβούλιο στη Ρώμη στις 24 Νοεμβρίου Κατά τη διάρκεια της εβδομαδιαίας Γενικής Ακρόασης του με τους πιστούς, ο Πάπας Βενέδικτος XVI ανακοίνωσε τη σύγκλιση Εκκλησιαστικού Συμβουλίου για τον διορισμό έξι νέων Καρδιναλίων της Καθολικής Εκκλησίας. Η ανακοίνωση έγινε μπροστά σε χιλιάδες συγκεντρωμένους στην πλατεία του Αγίου Πέτρου μετά την κατήχηση του Αγίου Πατέρα. Ανάμεσα στα ονόματα των έξη νέων Καρδιναλίων που ανέγνωσε προσωπικά ο Ποντίφικας, είναι και αυτό του Μακαριότατου Μπεσιάρα Μπούτρος Ράη, Πατριάρχη των ανά τον κόσμο Μαρωνιτών. «Με μεγάλη χαρά ανακοινώνω σήμερα την πρόθεσή μου, να συγκαλέσω Εκκλησιαστικό Συμβούλιο στις 24 προσεχούς Νοεμβρίου στο οποίο θα διορίσω έξι νέα μέλη του Κολλεγίου των Καρδιναλίων. Οι Καρδινάλιοι έχουν το καθήκον να βοηθήσουν τον Διάδοχο του Πέτρου να φέρει σε πέρας την αποστολή του, να επιβεβαιώσει τους ανθρώπους στην πίστη και να είναι η πηγή και το θεμέλιο της ενότητας της Εκκλησίας και της κοινωνίας είπε ο Άγιος Πατέρας στο πλήθος. Τα νέα μέλη του Κολλεγίου των Καρδιναλίων ανεβάζουν τον αριθμό των καρδιναλίων που έχουν δικαίωμα ψήφου στο κονκλάβιο σε 122. Ο Πάπας έκλεισε την ομιλία του ζητώντας από τους πιστούς να συμπεριλάβουν τους νεοδιοριζόμενους Καρδινάλιους στις προσευχές τους. Καλώ όλους να προσευχηθούν γι αυτούς, ζητώντας την μητρική μεσιτεία της Παναγίας. Για να μπορούν να αγαπούν πάντα τον Χριστό και την Εκκλησία Του με θάρρος και δέσμευση. Η είδηση για τον διορισμό του Μαρωνίτη Πατριάρχη στην θέση του Καρδιναλίου έγινε δεκτή με ιδιαίτερη χαρά στον Λίβανο αλλά και στην Κύπρο, όπως επίσης και στους απανταχού Μαρωνίτες του κόσμου. Το γεγονός θεωρείται πολύ σημαντικό αφού λίγα μόνο χρόνια μετά την εκλογή του στη θέση του Πατριάρχη των Μαρωνιτών, ο Μπεσιάρα Ράη επιλέγεται από την Αυτού Αγιότητα για τη ανώτατη θέση του Καρδιναλίου. Να σημειωθεί ότι και ο προηγούμενος Πατριάρχης, Μακαριότατος Νασράλλα Μπούτρος Σφέηρ είναι καρδινάλιος, λόγω όμως προχωρημένης ηλικίας δεν μπορεί να λαμβάνει μέρος στην διαδικασία εκλογής νέου Πάπα. Ο Αρχιεπίσκοπος των Μαρωνιτών Σεβασμιότατος Ιωσήφ Σουέηφ εξέφρασε με ανακοίνωση του, τη χαρά του ιδίου και όλων των Μαρωνιτών της Κύπρου για το γεγονός και ευχήθηκε στον Πατριάρχη κάθε επιτυχία στο νέο του έργο που αναλαμβάνει σύντομα. Ο Αρχιεπίσκοπος Μαρωνιτών σε ευρωπαϊκό συνέδριο στη Λευκωσία ΟΑρχιεπίσκοπος Μαρωνιτών Κύπρου κ.κ. Ιωσήφ Σουέηφ συμμετείχε πρόσφατα σε ημερίδα με τίτλο: «Αδιάλειπτη Ανάγκη για Θρησκευτική Ελευθερία ή Πεποίθηση στην Κύπρο» που διοργάνωσε η Αντιπροσωπεία της Εκκλησίας της Κύπρου στους Ευρωπαϊκούς Θεσμούς και η Επιτροπή «Εκκλησία και Κοινωνία» της Διάσκεψης Ευρωπαϊκών Εκκλησιών. Η ημερίδα διοργανώθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2012 στην Λευκωσία, στο Πολιτιστικό Κέντρο Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ, με την ευκαιρία της ανάληψης της προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου από την Κυπριακή Δημοκρατία,. Κατά την ομιλία του στη διάρκεια της ημερίδας ο Αρχιεπίσκοπος των Μαρωνιτών αναφέρθηκε εκτενώς σε αποσπάσματα από το κείμενο της Αποστολικής Παραίνεσης για την Εκκλησία στην Μέση Ανατολή την οποία ο Πάπας Βενέδικτος 16ος επέδωσε στις διάφορες εκκλησίες κατά το πρόσφατο του ταξίδι στον γειτονικό Λίβανο. «Όπως αναφέρει η Αυτού Αγιότητα ο Πάπας Βενέδικτος 16ος στην Αποστολική του παραίνεση για την Εκκλησία στην Μέση Ανατολή «Η θρησκευτική ελευθερία είναι το αποκορύφωμα όλων των άλλων ελευθεριών, είναι ένα ιερό και αναφαίρετο δικαίωμα» είπε ο Αρχιεπίσκοπος Ιωσήφ Σουέηφ. «Περιλαμβάνει σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο την ελευθερία του καθενός να ακολουθήσει την συνείδηση του σε θρησκευτικά θέματα, καθώς και την ελευθερία της λατρείας. Περιλαμβάνει την ελευθερία της επιλογής της θρησκείας που ο καθένας κρίνει ως αληθινή και αντιπροσωπευτική των δημόσιων πεποιθήσεων του. Πρέπει να καταστεί δυνατό ο καθένας να ομολογεί και να εκδηλώνει ελεύθερα την θρησκεία του και τα σύμβολα της, χωρίς να θέτει σε κίνδυνο την προσωπική του ζωή και ελευθερία. Η θρησκευτική ελευθερία έχει τις ρίζες της στην αξιοπρέπεια του ατόμου, διαφυλάσσει την ηθική ελευθερία και καλλιεργεί τον αμοιβαίο σεβασμό.» «Είναι αλήθεια» συνέχισε «πως υπάρχουν συγκρούσεις και εντάσεις, πόλεμοι και διχόνοιες σε κάθε ανθρώπινη κοινωνία, αλλά είναι επίσης αλήθεια ότι τα θρησκευτικά ζητήματα όταν δεν χειραγωγούνται μπορούν να παίξουν θετικό και εποικοδομητικό ρόλο στην ανάκτηση της χαμένης εμπιστοσύνης, της κομματιασμένης, διασπασμένης ενότητας, και των διαιρέσεων μεταξύ των διαφόρων κοινωνικών τάξεων. Εδώ ακριβώς, η θρησκευτική τοποθέτηση και αναφέρομαι σε όλες τις θρησκευτικές τοποθετήσεις, είναι ένας ιερός χώρος, θρησκευτικός, πνευματικός και ανθρώπινος, ο οποίος δυναμώνει τους δεσμούς, και βοηθά στην εξάγνιση της προσωπικής κοινοτικής και ιστορικής μνήμης, στην οικειότητα του ανθρώπου. Ας αφήσουμε και ας κρατήσουμε τις πόρτες των εκκλησιών, των μοναστηριών, των τζαμιών, των συναγωγών και των ναών ανοικτές στον καθένα χωρίς εξαίρεση, με ανοικτή, μεγάλη καρδιά μέσα στο πνεύμα της παγκόσμιας αδελφοσύνης. Εκεί όπου ο άνθρωπος καταστρέφει με το μίσος και το προσωπικό του συμφέρον, έρχεται και πάλι ο άνθρωπος μέσα από την εσωτερική του αγιότητα να αποκαταστήσει και να οικοδομήσει την αγάπη και την ειρήνη».

10 10 ΓΕΓΟΝΟΤΑ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΑΣΩΜΑΤΟΥ ΤΙΜΗΣΕ ΤΙΣ ΚΑΛΟΓΡΙΕΣ Σε μια συγκινητική εκδήλωση Σε μια όμορφη και συγκινητική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Κυριακής 11 Νοεμβρίου, ο Πολιτιστικός Όμιλος Ασωμάτου «Αρχάγγελος Μιχαήλ» τίμησε τις Μαρωνίτισσες Καλόγριες. Η εκδήλωση έλαβε χώρα στο αμφιθέατρο της ΠΑΣΥΔΥ στη Λευκωσία, στην παρουσία του Αρχιεπισκόπου των Μαρωνιτών στην Κύπρο κ.κ. Ιωσήφ Σουέηφ, του εκπροσώπου τους στη Βουλή Αντώνη Χατζηρούσου, του Εκπροσώπου του Αρχιεπισκόπου Κύπρου Aρχιμανδρίτη Βενέδεικτου, του Προέδρου της Επιτροπής Παιδείας της Βουλής και αντιπροέδρου του ΔΗΣΥ κ. Νίκου Τορναρίτη, του βουλευτή του ΔΗΣΥ κ. Μάριου Μαυρίδη, Εκπροσώπου του Υπουργείου Παιδείας, του Αντιπροσώπου του Βατικανού στην Κύπρο, πρώην βουλευτών και εκπροσώπων της κοινότητας των Μαρωνιτών, δικαστών, Ιερέων και όλων των Αδελφών Καλογριών, προέδρων οργανωμένων συνόλων της κοινότητας των Μαρωνιτών και πολλών άλλων προσωπικοτήτων. Η εκδήλωση ξεκίνησε με ταινία μικρού μήκους με τις Αδελφές Καλογριές σε εκδήλωση των 50 χρόνων μοναχισμού. Ακολούθησε ένα άκρως συγκινητικό βίντεο από λιτανεία στην εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ στον Ασώματο. Στη συνέχεια συντροφιά στους παρευρισκομένους κράτησε η Κοινοτική Χορωδία Μαρωνιτών με μερικά υπέροχα τραγούδια από το πλούσιο ρεπερτόριο της. Μετά την σύντομη ομιλία του Προέδρου του Πολιτιστικού Ομίλου, ο Αρχιεπίσκοπος Ιωσήφ Σουέηφ με τη συνοδεία του κόσμου, προσευχήθηκε κατά το τυπικό της Συρομαρωνιτικής εκκλησίας της Αντιοχείας. Ακολούθησαν σύντομες ομιλίες από την Σεβαστή Ηγουμένη των Φρακγισκανών αδελφών Μπερναντέτ Σκορδή και τον Εκπρόσωπο των Μαρωνιτών στη Βουλή. Νεαρά ταλέντα της κοινότητας τραγούδησαν ακολούθως όμορφα έντεχνα τραγούδια και τέλος το χορευτικό συγκρότημα του Πολιτιστικού Ομίλου με τα νεαρά παιδιά του, κέρδισαν ένα πολύ ζεστό χειροκρότημα με την παρουσία και τις παραστάσεις τους. Ακολούθησε η τελετή απονομής των πλακέτων σε κάθε μία από τις σεβαστές αδελφές. Η απονομή ακολουθούσε σύντομο βίντεο με σκηνές από τη ζωή και τη δράση της κάθε τιμώμενης. Η φράση, «Εγώ (ο Κύριος) σας διάλεξα και σας όρισα να πάτε και να καρποφορήσετε και ο καρπός σας να είναι μόνιμος, Ιω.15-16», ήταν αποτυπωμένη στις πλακέτες. Σ την ομιλία του ο πρόεδρος του Ομίλου κ. Ανδρέας Φραντζιάς μεταξύ άλλων είπε: «..Διαλέγοντας το μοναχισμό, επιλέξατε την ασκητική της αγάπης. Στα ίχνη του Ιησού που ξενιτεύτηκε από τον ουρανό στη γη, πήρατε το δρόμο για τη ξένη χώρα, αφήνοντας όλες πίσω σας πολυαγαπημένα σας πρόσωπα, φορτωμένα με ερωτηματικά, αγωνία και δυσαναπλήρωτα κενά. Mε απόλυτη εμπιστοσύνη στο Θεό, δεν σας εξέλειπε ποτέ το κουράγιο. Η χάρη του Θεού σας αρκεί. Σύμφωνα με την Αγία Αιμιλία ντε Βιαλάρ, είναι αρκετά δυνατή μέσα σας, ώστε να ειρηνεύει τις ψυχές σας, να σας γεμίζει με ένα είδος χαράς που σας κάνει πραγματικά ευτυχισμένες. Δε λυγίσατε στις όποιες δοκιμασίες. Σταθήκατε όρθιες και σαν λαμπάδες λειώνατε στο βωμό της αγάπης και προσφοράς, για να φωτίζετε όποιον ήθελε να κερδίσει την ψυχή του μέσα από το βιός της μοναχικής πολιτείας. Μ ένα μόνιμο χαμόγελο που δεν περιμένει τίποτα γι ανταμοιβή, με το δάκρυ της συμπόνιας για τον πονεμένο, το άγγιγμα της παρηγοριάς στον άρρωστο, την προσευχή και την αγάπη για εχθρούς και φίλους, τη στήριξη στα άπορα κι ορφανά παιδιά. Με μια αγκαλιά να χωράει όλο τον κόσμο, με μια καρδιά να ξεχειλίζει από πλούτο και με την λάμψη της ψυχής σας, φωτίζετε το δικό μας σκοτάδι. Μέσα στα σχολεία σας χαρίσατε το φως της μόρφωσης των γραμμάτων, των θρησκευτικών και των ηθικών αξιών, σε γενεές και γενεές παιδιών και νέων, κάθε ηλικίας. Εμφυτεύσατε στις ψυχές των παιδιών, με το δικό σας παράδειγμα, την πίστη στο Χριστό, την αξία της ενάρετης ζωής, το μεγαλείο της ταπεινοφροσύνης, την ευτυχία της οικογενειακής ζωής, παραμένοντας πιστές στο γάμο σας με το Χριστό. Η βοήθεια ολονών σας που απλόχερα προσφέρετε στους γέροντες και ανήμπορους στα γηροκομεία μας, η παρηγοριά και φροντίδα που προσφέρετε κατ οίκον στους ασθενείς, δεν έχουν μέτρημα. Ο Οδυσσέας Ελύτης, στα βαθειά γεράματα του είχε αναφέρει: «Μ ένα «τίποτα» έζησα Ώσπου τέλος ένοιωσα, κι ας πα να μέλεγαν τρελό, πως απόνα τίποτα, γίνεται ο παράδεισος» Για σας αδελφές, η θυσία και η προσφορά, είναι το «τίποτα» του Ελίτη. Ευχόμαστε ο Θεός να σας δίνει δύναμη, υπομονή και κουράγιο για τη συνέχεια». ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΝΕΟΛΑΙΑ ΜΑΡΩΝΙΤΩΝ ΚΥΠΡΟΥ Πιστή και φέτος στα ραντεβού της... Με μεγάλη επιτυχία διοργανώθηκαν και φέτος, όπως κάθε χρόνο, η Αιμοδοσία και το τουρνουά futsal από την Καθολική Νεολαία Μαρωνιτών Κύπρου. Πλήθος κόσμου ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα του Δ.Σ. της οργάνωσης και έλαβε μέρος στις δύο διοργανώσεις. 6η Ετήσια Αιμοδοσία Πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 7 Οκτωβρίου 2012, στο Δημοτικό Σχολείο Αγ. Μάρωνα στην Ανθούπολη. Όπως κάθε χρόνο, ήταν και φέτος αφιερωμένη στη μνήμη του Μάριου Γιαλλούρη αλλά και στη μνήμη του αδικοχαμένου νέου Μιχάλη Τζουβάννη. Αρκετός κόσμος έσπευσε να δώσει αίμα, ως επί το πλείστον νέοι αποδυκνείοντας για άλλη μια φορά, ότι οι Μαρωνίτες νέοι νοιάζονται για το συνάνθρωπο και ευαισθητοποιούνται στο κάλεσμά του. Το Διοικητικό Συμβούλιο της Καθολικής Νεολαίας, μέσω ανακοίνωσής του, εξέφρασε ιδιαίτερες ευχαριστίες τόσο στη Σχολική Εφορεία του Δημοτικού Σχολείου Αγ. Μάρωνα για την παραχώρηση της αίθουσας Φιλίσα Χατζηχάννα όπου πραγματοποιήθηκε η αιμοδοσία, όσο και στον κόσμο που παρευρέθηκε. 6ο Ετήσιο Τουρνουά Futsal Πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία το Σάββατο 27 Οκτωβρίου στα γήπεδα του Δημοτικού Αθλητικού Κέντρου Στροβόλου. Το τουρνουά, που είχε ως θέμα Όχι στη βία. Ναι στην αθλητοπρέπεια, τελούσε υπό την αιγίδα του έντιμου Δημάρχου Στροβόλου κ. Λάζαρου Σαββίδη. Η εκδήλωση ξεκίνησε με ομιλία εκ μέρους του Δημάρχου ο οποίος χαιρέτισε την πρωτοβουλία της Καθολικής Νεολαίας, ενώ παράλληλα εξήρε το έργο και τη δράση της μέσα στη Μαρωνιτική κοινότητα και όχι μόνο. Ακολούθως, πραγματοποιήθηκε η κλήρωση των τριών ομίλων του τουρνουά και στη συνέχεια άρχισαν τα παιχνίδια. Στον 3ο όμιλο συμμετείχαν τρεις ομάδες λόγω πρόωρης αποχώρησης μίας ομάδας. Τα παιχνίδια πραγματοποιούνταν σε πολύ καλό κλίμα και μέσα στη πλαίσια αθλητοπρέπειας, όπως άλλωστε άρμοζε και στο θέμα της εκδήλωσης, ενώ κάθε αγώνας ήταν αμφίρροπος αφού όλες οι ομάδες ήταν εξαιρετικές. Με το τέλος της φάσης των ομίλων, στα προημιτελικά βέθηκαν οι Zoom, DDT, Tsampaes, Catholic Trad, Lakatamites, Gotale, Aglantziotes, Asomatos. Τα παιχνίδια συγκέντρωναν τεράστιο ενδιαφερον το καθένα ξεχωριστά και η τελική φάση του τουρνουά αναμενόταν ότι θα ήταν συναρπαστική. Στα ημιτελικά προκρίθηκαν οι Zoom, Tsampaes, Lakatamites, Asomatos. Μετά από δύο συναρπαστικούς αγώνες στον τελικό κατάφεραν να προκριθούν οι Tsampaes και ο Asomatos. Ο τελικός ήταν αμφίρροπος. Αφού το σκορ ήταν 2-1, η ομάδα του Ασωμάτου κατάφερε να ισοφαρίσει στα τελευταία δευτερόλεπτα του παιχνιδιού. Ο αγώνας οδηγήθηκε στη διαδικασία των penalties με νικητή την ομάδα Asomatos. Ομάδα ήθους αναδείχθηκε η Man United. Πραγματικά ήταν ένα εξαιρετικό τουρνουά τόσο από άποψη ποιότητας των ομάδων, όσο και από άποψη ήθους και αθλητοπρέπειας. Το Διοικητικό Συμβούλιο της οργάνωσης, σε ανακοίνωση που εξέδωσε μετά το πέρας του τουρνουά, ευχαρίστησε ιδιαίτερα το Δήμο Στροβόλου για την παραχώρηση των γηπέδων, το Δήμαρχο Στροβόλου κ. Λάζαρο Σαββίδη που έθεσε υπό την αιγίδα του την εκδήλωση, καθώς και το χορηγό της εκδήλωσης, Γιόγιό Café. Ευχαρίστησε επίσης, όλες τις ομάδες που έδωσαν το παρόν τους και αγωνίστηκαν σε πλαίσια αθλητοπρέπειας. Το Διοικητικό Συμβούλιο δεσμεύτηκε για τη διοργάνωση μιας παρόμοιας εκδήλωσης του χρόνου, που να προάγει το ήθος και τον αθλητισμό.

11 ΤΟ ΘΕΜΑ 11 Η ΕΠΑΝΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΝΕΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΜΠΑΙΝΕΙ ΣΕ ΝΕΑ ΒΑΣΗ Η επιστροφή θέλει την ανάπτυξή της Την ιδιωτική επιχειρηματική πρωτοβουλία επιδιώκει να βάλει στο παιγνίδι της επιστροφής και επανεγκατάστασης στον Κορμακίτη ομάδα Μαρωνιτών της νεότερης γεννιάς. Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του «Τ» τα άτομα που έχουν την πρωτοβουλία της εν λόγω κίνησης θεωρούν πως η επιστροφή θα πρέπει πλέον να συνδυαστεί με την επί τόπου οικονομική δραστηριότητα η οποία με την σειρά της θα οδηγήσει τόσο στη δημιουργία θέσεων εργασίας όσο και σε αλλαγή του μαρασμένου κοινωνικού γίγνεσθε στον Κορμακίτη. Φαίνεται πάντως πως ένας επιπλέον παράγοντας που έσπρωξε την ομάδα των νέων προς την κατεύθυνση του σοβαρού πλέον προβληματισμού για επιστροφή και επαναδραστηριοποίηση στον Κορμακίτη, πέραν της αγάπης προς την γη τους, είναι και η αδυσώπητη οικονομική κρίση η οποία ταλανίζει την πατρίδα μας. Έγινε η αρχή Σύμφωνα πάντα με τις ίδιες πληροφορίες η ομάδα, η οποία αποτελείται από άτομα με σοβαρή επαγγελματική κατάρτιση, συνήλθε ήδη δύο φορές και έλαβε αποφάσεις που θέτουν μια νέα βάση στο θέμα της επιστροφής. Η πρώτη απόφαση αφορά στον μανδύα της νέας πρωτοβουλίας. Σύμφωνα με την απόφαση η νέα αυτή προσπάθεια θα κινείται καθαρά στα πλαίσια της ιδιωτικής επιχειρηματικής πρωτοβουλίας και δεν θα έχει καμία σχέση ή και εξάρτηση με πολιτικές και άλλες καταστάσεις. Η δεύτερη αφορά στα βήματα που πρέπει να ακολουθηθούν. Σύμφωνα με μέλος της ομάδας έχει ήδη παρθεί απόφαση και εκπονείται ειδική μελέτη από επαγγελματίες του είδους η οποία θα καταδεικνύει το οικονομικό και άλλο περιβάλλον όπου βρίσκεται σήμερα ο Κορμακίτης. Στην μελέτη (το γνωστό ως SWOT analysis) θα παρουσιάζονται τα δυνατά και αδύναμα σημεία του Κορμακίτη ως τόπου επιχειρηματικής δραστηριοποίησης καθώς επίσης και οι ευκαιρίες που ανοίγονται αλλά και οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν. Η έρευνα αναμένεται να ολοκληρωθεί έως τα Χριστούγεννα και με την νέα χρονιά η ομάδα θα προχωρήσει στη βάση και των αποτελεσμάτων στον πιο συγκεκριμένο πλέον σχεδιασμό. Εταιρεία Ανάπτυξης Όπως αναφέρουν στον «Τ» πηγές προσκείμενες στην ομάδα πρωτοβουλίας ανάμεσα στις πρώτες προτεραιότητες θα είναι και η σύσταση εταιρείας ανάπτυξης ιδιωτικού δικαίου στα πρότυπα άλλων πετυχημένων οργανισμών που λειτουργούν σε κοινότητες που εμφανίζουν παρόμοια γνωρίσματα με αυτή του Κορμακίτη. Η εταιρεία (Kormakitis Development Company) θα έχει ουσιαστικά την ευθύνη του εντοπισμού και της αξιοποίησης επιχειρηματικών ευκαιριών μέσα από τις οποίες θα επιτυγχάνονται οι στόχοι της ήπιας ανάπτυξης και της δημιουργίας αριθμού θέσεων εργασίας που θα ικανοποιεί τις ανάγκες των μόνιμων κατοίκων του Κορμακίτη. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές οι τομείς στους οποίους αναμένεται να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα και που αναμένεται να διερευνηθούν ενδελεχώς είναι αυτοί της γεωργίας, της κτηνοτροφίας, της πράσινης καλλιέργειας, των μικρών βιοτεχνιών και της ήπιας και ελεγχόμενης τουριστικής ανάπτυξης. Κοινωνική ευθύνη Η όλη προσπάθεια με βάση τις αποφάσεις που έχουν παρθεί θα συνοδεύεται στο μέτρο του δυνατού από υψηλό αίσθημα κοινωνικής ευθύνης. Στην πράξη και με απλά λόγια αυτό σημαίνει πως μέσα από τις επιχειρηματικές δραστηριότητες η εταιρεία ανάπτυξης και η όποια άλλη οικονομική οντότητα δημιουργηθεί θα συνδράμουν παράλληλα και στην ανάπτυξη της κοινωνικής ζωής καθώς και στην ενίσχυση πρωτοβουλιών που θα αναβαθμίζουν την ποιότητα ζωής στον Κορμακίτη. Σε αυτό το σκέλος είναι βέβαιο πως θα αναζητηθούν συνεργασίες με όλους τους οργανωμένους φορείς της κοινότητας Κορμακίτη οι οποίοι δύναται να τύχουν οικονομικής και άλλης στήριξης στην προώθηση και υλοποίηση δικών τους κοινωφελών προγραμμάτων. Ακόμη στα ίδια πλαίσια η εταιρεία μέσω των Χρονοδιάγραμμα Με βάση τον αρχικό σχεδιασμό της ομάδας το ευφάνταστο αυτό πλάνο της επιστροφής και επανεγκαταστασης μέσα από την οικονομική δραστηριότητα θα αρχίσει να αποδίδει συγκεκριμένα αποτελέσματα σε δύο περίπου χρόνια. Όπως έχει ήδη αναφερθεί έως και τα Χριστούγεννα θα έχει ολοκληρωθεί η σχετική μελέτη ενώ το 2013 θα είναι το έτος προετοιμασίας και συγκρότησης του θεσμικού πλαισίου που θα καλύπτει την μεγαλόπνοη αυτή προσπάθεια. Σύμφωνα με στέλεχος της ομάδας «ο χρόνος προετοιμασίας θα είναι κάπως μακρύς όμως δεν πρέπει κάποιος να ξεχνά το ιδιόμορφο καθεστώς κάτω από το οποίο βρίσκεται και λειτουργεί ο Κορμακίτη» Για να καταλήξει λέγοντας πως «τα βήματα θα γίνονται μεν αργά αλλά σταθερά προς τα μπροστά και ο στόχος είναι να θεσπιστεί ένα πλαίσιο που θα μπορεί να λειτουργεί και να αποδίδει μέσα στις δοσμένες δύσκολες και ευαίσθητες συνθήκες». Η ομάδα προσδοκά πως το 2014 θα είναι το έτος κατά το οποίο με βεβαιότητα θα αρχίσει να αναπτύσσεται συγκεκριμένη οικονομική δραστηριότητα στους τομείς που διαπιστωθεί μέσα από την μελέτη ότι αποτελούν καλές ευκαιρίες. ΣΤΟ ΤΕΛΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΓΚΡΙΣΗΣ Άλλοι 16 για το επίδομα Η μελέτη οικονομικού περιβάλλοντος που διενεργείται αυτή την περίοδο θα καταδείξει τις δυνατότητες και τις προοπτικές του Κορμακίτη ως κέντρου επιχειρηματικής δραστηριότητας. στελεχών της, εν ήδη δωρεάν συμβουλευτικών υπηρεσιών, θα προσφέρει τις γνώσεις και τις εμπειρίες της σε όποιο επιθυμεί να δραστηριοποιηθεί επιχειρηματικά στον Κορμακίτη. Νέα βάση Αυτό πάντως που πρέπει να θεωρείται βέβαιο, εάν τελικά επαληθευθούν οι εκτιμήσεις και οι σχεδιασμοί της ομάδας, είναι πως τα αριθμητικά, κοινωνικά και άλλα δεδομένα στον Κορμακίτη θα αλλάξουν ριζικά ενώ το θέμα της επιστροφής θα μπει σε μια νέα μακρόπνοη και πιο ελπιδοφόρα βάση. Ασφαλώς το εγχείρημα, για όσους γνωρίζουν καλά τα σημερινά πολιτικά και άλλα δεδομένα, μόνο εύκολο δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Ωστόσο σε σχόλιο του ένα από τα στελέχη της ομάδας ανέφερε πως υπάρχει και η κινεζική ρήση που πολύ σοφά λέει πως «όποιος θέλει να πάει χίλια μίλια πρέπει πρώτα να κάνει το πρώτο βήμα». «Και εμείς» κατέληξε το κάνουμε με πολλή σοβαρότητα και πολλή μελέτη». Στο μεταξύ σε μια άλλη εξέλιξη οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας φαίνεται, σύμφωνα με πληροφορίες του «Τ», να έχουν προτείνει προς την Υπουργό Εργασίας την έγκριση άλλων 16 ατόμων για επανεγκατάσταση στον Κορμακίτη. Τα άτομα αυτά εάν και εφόσον εγκριθούν από την Υπουργό Εργασίας Σωτηρούλα Χαραλάμπους η οποία έχει τον τελικό λόγο θα μπουν στον κατάλογο των επανεγκατεσταθέντων γεγονός που συνεπάγεται αυτόματα και την λήψη του επιδόματος επανεγκατάστασης το οποίο ως γνωστό ανέρχεται για ζεύγος στα 560 ευρώ τον μήνα και για μονήρης στα 350 ευρώ. Ο σχετικός κατάλογος έχει, όπως αναφέρουν οι ίδιες πληροφορίες, σταλεί στην Υπουργό από το περασμένο καλοκαίρι σε δύο δόσεις, με την πρώτη λίστα να περιλαμβάνει εννέα άτομα και την δεύτερη επτά. Στην πρώτη λίστα, η οποία να σημειωθεί ετοιμάζεται κατόπιν συνεργασίας των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας και της Υπηρεσίας Ανθρωπιστικών Θεμάτων, βρίσκονται σύμφωνα με απόλυτα διασταυρωμένες πληροφορίες τα ονόματα των Αντώνη Πύλη, Χριστίνας Σάββα, Αντουανέττας Αράπη, Ιωσήφ Πετρή, Νίνου Σάρρου, Μαρούλλας Πέτρου, Τζωρτζίνου Σάρρου, Ντέιβιτ Τζων και Ιωάννας Τζων ενώ στην δεύτερη λίστα βρίσκονται τα ονόματα των Ηλία Παρπέρη, Κατίνας Παρπέρη, Ιωάννη Παπά, Γιώργου Φοραδάρη, Αυγής Φοραδάρη, Κουμή Πογιατζή και Μαριάννας Σάρρου. Η τελική προώθηση του θέματος φαίνεται να έχει πάντως καθυστερήσει για δύο λόγους. Ο πρώτος έχει να κάνει με την οικονομική κρίση και τον ασφυκτικό περιορισμό των οικονομικών δυνατοτήτων του κράτους και ο δεύτερος με καταγγελίες και ενστάσεις που έγιναν από διάφορους ενδιαφερόμενους κατά διάφορων υποψήφιων επανεγκατασταθέντων. Πρέπει τέλος να αναφερθεί πως καθοριστικό ρόλο στην διαδικασία σύμφωνα με την σχετική απόφαση του υπουργικού συμβουλίου έχει και το Κοινοτικό Συμβούλιο Κορμακίτη το οποίο καλείται να βεβαιώσει κατά πόσο όντως οι υποψήφιοι επανεγκατασταθέντες διαμένουν μόνιμα στον Κορμακίτη. Έως σήμερα στον κατάλογο των επανεγκατασταθέντων βρίσκονται 60 περίπου άτομα ενώ οι αιτήσεις προς την κυβέρνηση από ενδιαφερομένους, συμπεριλαμβανομένων και των δεκαέξι πιο πάνω περιπτώσεων, ξεπερνούν τις πενήντα.

12 12 ΑΦΙΕΡΩΜΑ 13 ΧΙΛΙΟΙ ΚΑΙ ΠΛΕΟΝ ΠΙΣΤΟΙ ΣΤΟΝ ΑΗ ΓΙΩΡΓΗ ΣΤΟΝ ΚΟΡΝΟ Η ιστορία γράφεται με χρυσά γράμματα... στον Κορμακίτη Με κάθε λαμπρότητα τιμήθηκε από τους Μαρωνίτες της Κύπρου και ειδικότερα τους κατοίκους Κορμακίτη η εορτή του Αγίου Γεωργίου του Σπόρου. Στην καθιερωμένη πανήγυρη που λαμβάνει χώρα στο ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου στο περιγιάλι στη περιοχή Κόρνος στον Κορμακίτη βρέθηκαν το Σάββατο 3 Νοεμβρίου εκατοντάδες πιστοί (με βάση εκτιμήσεις οι πιστοί ήταν πέραν των χιλίων) και έδωσαν ένα άνευ προηγουμένου πανηγυρικό χαρακτήρα στην μεγάλη παραδοσιακή γιορτή των γεωργών. Της Θείας Λειτουργίας προέστη ο Αρχιεπίσκοπος Μαρωνιτών Κύπρου Ιωσήφ Σουέηφ βοηθούμενος από τον εφημέριο Κορμακίτη π. Αντώνιο Φραγκίσκου και άλλους τέσσερις ιερείς. Στην πανήγυρη του Αγίου Γεωργίου έδωσαν το παρών τους και πολλοί υψηλοί προσκεκλημένοι ανάμεσα τους ο Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ κ. Άντρος Κυπριανού (βρίσκεται στον Κόρνο για έβδομη συνεχή χρονιά), ο Γενικός Εισαγγελέας κ. Πέτρος Κληρίδης, οι Αντιπρόεδρος και ο Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος του ΔΗΣΥ κ.κ. Νίκος Τορναρίτης και Τάσος Μητσόπουλος, η πρόξενος του Λιβάνου στην Κύπρο, ο Μαρωνίτης Βουλευτής Μάριος Μαυρίδης, ο σύμβουλος του Προέδρου του ΔΗΚΟ κ. Πάνος Εγγλέζος, ο Πρόεδρος της ΠΑΣΥΚΙ Δρ. Βάιος Παρτασίδης και πολλοί άλλοι. Ο Αρχιεπίσκοπος Ιωσήφ Σουέηφ στον πανηγυρικό του λόγο εξέφρασε τον θαυμασμό του για την λαμπρότητα με την οποία οι Κύπριοι Μαρωνίτες εορτάζουν για άλλη μια χρονιά την μεγάλη αυτή γιορτή και κάλεσε όλους να συνεχίσουν με την ίδια πίστη τον αγώνα για διάσωση όλων των Μαρωνίτικων χωριών. Ευχαρίστησε και χαιρέτισε τις υψηλές παρουσίες που βρέθηκαν φέτος στον Κόρνο και τόνισε τον ρόλο που μπορούν οι Μαρωνίτες και ο Κορμακίτης να διαδραματίσουν στην ειρηνική συνύπαρξη και συμβίωση όλων των κοινοτήτων της Κύπρου. Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας άρχισε το γνωστό τραπέζωμα, με σούγλες και οφτό, που φέτος πήρε πρωτόγνωρες διαστάσεις και ξαπλωνόταν από την περιοχή Φωνί έως και τις Αποθήκες σε μια απόσταση που προσεγγίζει το ένα χιλιόμετρο. Το φαγοπότι και η διασκέδαση κράτησαν μέχρι αργά το απόγευμα.

13 Maronite Press THE ENGLISH MAGAZINE OF THE CYPRIOT MARONITE NEWSPAPER «TYPOS MARONITON» Aspecial and unique photography and painting exhibition titled The Occupied Maronite Prophet Elias before and after 1974 took place from Saturday, November 3 to Monday, November 12. The exhibition was hosted in Strovolos City Hall, which along with the Holy Monastery of Prophet Elias co-organized the event within the framework of the Cyprus Presidency of the Council of the European Union. During the exhibition three new books by Father Joseph Michaelides, were presented, under the title From the Maronite heritage. The exhibition was jointly opened by the Maronite Archbishop of Cyprus H.E. Joseph Soueif, the Chief Abbot of the Lebanese Maronite Order (OLM) father Tannous, the Mesaoria Bishop Rev. Gregorios, who represented the Archbishop of Cyprus Chrysostomos II, and the Mayor of Strovolos Lazaros Savvides. Present at the inauguration, were the President of the Democratic Party ΤΗΕ PROPHET ELIAS MONASTERY YESTERDAY AND TODAY Unique exhibition of photographs and paintings at the Strovolos Municipality Hall Marios Garoyian, the Head of the Cultural Services of the Ministry of Education and Culture, the Maronite representative in parliament, MPs, members of the diplomatic corps, ministers and many members of the Maronite community in Cyprus. In a brief address at the opening ceremony, the Mayor of Strovolos expressed his great satisfaction from the fact that this event is hosted in the premises of the Strovolos Municipal Hall, the Municipality. Congratulating the inspirer and organizer of the exhibition Abbot of the Monastery of Prophet Elias revered father Joseph Michaelides, he expressed his wishes for the soonest restoration of the Monastery of Prophet Elias and all other occupied Christian monasteries and churches. Short addresses were also read by the Abbot General of the Lebanese Maronite Order, the Maronite Archbishop of Cyprus and Bishop Gregorios. They all mentioned the very important contribution of the Monastery of Prophet Elias in the history of the Maronites of Cyprus and the relations between the Maronite and Orthodox churches in Cyprus, while congratulating father Michaelides for organizing the event. The Abbot of the monastery father Joseph Michaelides in his speech referred to the goals and objectives set by the organization of the event, stressing that the struggle for the restoration and preservation of the most important historical monument of the Maronites of Cyprus began long ago and will continue tirelessly until it is finally crowned with success. Towards this, he sought the financial and moral support of the state, the church, the United Nations and United States s special funds. President Christofias offered a symbolic silver olive tree to the Pope during his recent visit at the Vatican A private meeting with Pope Pope Benedict XVI had on October 25 the President of the Republic Demetris Christofias, during his official visit to the Holy See. The meeting, which was the first between the two men after the last visit His Holiness in Cyprus back in 2010, was held in a very friendly and cordial atmosphere and lasted about 40 minutes. The two men exchanged views on various issues concerning bilateral relations between Cyprus and the Vatican and various broader issues relating to the European area today. According to an official statement, President Christofias offered to Pope Benedict a symbolic silver olive tree saying that Cyprus is the land of the blessed olive tree. This tree is a symbol of peace. President Christofias arrived in the Vatican accompanied by his wife Elsie, Foreign Minister Erato Kozakou Marcoullis, Ambassador of the Republic to the Holy See George Poullidis, Director of the Office of the President of the Republic Christos Christofides and other officials. Upon arrival to the Vatican, the President of the Republic and members of the Cypriot delegation were led to the Apostolic Palace, where the President was received by Pope Benedict XVI. The two men had then a private meeting where they exchanged gifts. The President presented the members of the delegation accompanying him to Pope Benedict and signed the guestbook of the Holy See. Subsequently, the President met with Secretary of State, Cardinal Tarcisio Bertone. Maronite Patriarch Bechara Boutros Rai appointed new Cardinal During his weekly General Audience, Pope Benedict XVI announced a consistory for the creation of six new Cardinals of the Catholic Church. The announcement was made in front of thousands gather in St. Peter s Square after the Holy Father s catechesis. It is with great joy that I announce my intention to hold a consistory on November 24th in which I will appoint six new members of the College of Cardinals. Cardinals have the task of helping Peter s Successor carry out his mission to confirm people in the faith and to be the source and foundation of the Church s unity and communion, the Holy Father said to the crowd. Pope Benedict XVI proceeded to read out the names of the new cardinals. They are: - Archbishop James Michael Harvey, prefect of the Pontifical Household who, Benedict XVI said, I intend to appoint as archpriest of the papal basilica of St. Paul s Outside-the- Walls. - His Beatitude Bechara Boutros Rai, patriarch of Antioch of the Maronites, Lebanon. - His Beatitude Baselios Cleemis Thottunkal, major archbishop of Trivandrum of the Syro-Malankars, India. - Archbishop John Olorunfemi Onaiyekan of Abuja, Nigeria. - Archbishop Ruben Salazar Gomez of Bogota, Colombia. - Archbishop Luis Antonio G. Tagle of Manila, Philippines. The new members of the College of Cardinals will bring the number to 122 Cardinals who are eligible to vote in the conclave. The Pope concluded his address asking the faithful to keep the newly appointed cardinals in their prayers. As you have heard the new cardinals carry out their ministry at the service of the Holy See or as fathers and pastors of particular Churches in various parts of the world, the Pope said.

14 COMMUNITY EVENTS 15 NIKOS ANASTASIADES MET THE MARONITE YOUTH On Saturday, November 10, the Maronite youth organised a meeting with the candidate for the Presidency of the Republic, Mr Nikos Anastasiades. In a friendly and beautiful environment, young people have put on the table issues that concern them and called for commitments from the presidential candidate for a better tomorrow for them. On behalf of the youth, Vassilis Koumettou addressed Mr Anastasiades. The presidential candidate, then thanked the young people for the invitation and for their massive presence in the meeting and recognized the plight affecting them in the first place. He said, among other things, that until February he wants the youth beside him. But, he noted, after February, you are the ones to lead and I will be standing beside you. ENCOUNTER BETWEEN THE CYPRIOT PRESIDENCY AND EUROPEAN CHURCHES A delegation of Cypriot and European Church representatives accompanied by H.E. The Maronite Archbishop of Cyprus Youssef Soueif was received by the Cypriot Deputy Minister for European Affairs H.E. Andreas D. Mavroyiannis on 6 October 2012 in the Presidential Palace in Nicosia as part of the series of regular encounters between Churches and EU Presidencies. They had an exchange of views concerning a series of topics related to the agenda of the Cyprus Presidency of the Council of the EU. The discussion between church representatives and H.E. Mr Mavroyiannis addressed several human rights issues, in particular on the implementation of freedom of religion or belief in the whole of Cyprus. The church representatives stressed the need for the protection and full accessibility of worship places and holy sites in the whole of the country. HUNDREDS OF FAITHFUL FOR THE FEAST OF ST GEORGE IN KORMAKITIS Hundreds of people were present on the 3rd of November this year at the seafront of Kornos area in Kormakitis for the feast of St George of the Seeds. Maronites from all villages, especially those of Kormakitis, run on the site to celebrate this traditional day by attending Holy Mass, but also by enjoying themselves with a big fiesta on the spot. Holy Mass was celebrated by H.E. MsgrYussef Soueif, the Maronite Bishop in Cyprus accompanied by the parish priest of Kormakitis and four other priests of his Eparchy. Many quests were also present, among them AKEL leader Mr Andros Kyprianou, DYSY mps Nicos Tornaritis, Tassos Mitsopoulos and Marios Mavrides, and the Attorney General Mr Petros Klerides. MARONITE NUNS HONOURED In a beautiful and moving ceremony held in the afternoon of Sunday, November 11, the Cultural Group of Asomatos Archangel Michael honoured the Maronite Nuns for their invaluable services to the community. Present at ceremony were the Archbishop of the Maronites in Cyprus Mngr. Joseph Soueif, their representative in the House Anthony Hadjiroussos, the Representative of Archbishop Chrysostomos, Fr Venedictos, the Chairman of the House Education Committee Nicos Tornaritis, the Vatican Representative in Cyprus, a representative of the Ministry of Education, former MPs, judges, priests and all the nuns, the presidents of organized groups of the Maronite community and many other celebrities. The phrase, I (the Lord) have chosen and appointed you to go and bear fruit and that fruit should be permanent, Io.15-16, was inscribed on the boards.

15 16 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ENTOΣ Η Ιερά Μονή του Προφήτη Ηλία (Κάτω Μοναστήρι) παρά την Αγία Μαρίνα Σκυλλούρας στα κατεχόμενα, αποτελεί ίσως το αρχαιότερο και το σημαντικότερο σημείο αναφοράς στην πολυτάραχη ιστορία των Μαρωνιτών της Κύπρου. Από το 1974, μέχρι και σήμερα, κατά καιρούς, το θέμα της αναστύλωσης και διάσωσης της έρχεται στην επικαιρότητα. Εδώ και αρκετά χρόνια, επιτρέπονται οι επισκέψεις και η τέλεση Θείας Λειτουργίας στον ιερό αυτό χώρο και διάφορες πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας αναφέρονταν σε προσπάθειες που έγιναν με σκοπό την αναστύλωση και διάσωση της Μονής. Για όλα αυτά μιλά στον «Τ» ο π. Ιωσήφ Μιχαηλίδης σε μια ενδιαφέρουσα και αποκαλυπτική συνέντευξη ΗΓΟΥΜΕΝΟΣ ΙΩΣΗΦ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ Αυτό που επείγει είναι η αναστήλωση της Μονής του Προφήτη Ηλία Ερ.Πατέρα Ιωσήφ, αυτές τις μέρες όλοι μας γίναμε μάρτυρες μιας συγκλονιστικής μπορώ να πω έκθεσης φωτογραφίας και ζωγραφικής με θέμα την Ιερά Μονή του Προφήτη Ηλία πριν και μετά το Είδαμε επίσης την παρουσίαση τριών βιβλίων σας με θέμα την Μαρωνιτική κληρονομιά. Ξέρουμε πως δουλέψατε πολύ σκληρά για την όσο το δυνατό καλύτερη διοργάνωση αυτών των εκδηλώσεων. Μιλήστε μας λίγο για τα συναισθήματα σας όλες αυτές τις μέρες αλλά και για την σημασία της έκθεσης και της παρουσίασης των βιβλίων γενικότερα. Απ. Η Ιερά Μονή Προφήτη Ηλία αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της νεότερης ιστορίας των Μαρωνιτών της Κύπρου. Όσοι από τους Μαρωνίτες γνωρίζουν την ιστορία τους, δεν μπορούν παρά να τρέφουν μεγάλη ευγνωμοσύνη, αγάπη, έλξη και μεγάλο ενδιαφέρον προς τη Μονή αυτή. Ιδρύθηκε μόνο και μόνο διότι η άλλοτε πολυάριθμη Μαρωνίτικη Κοινότητα της Κύπρου βρισκόταν υπό τελειωτική εξόντωση. Μετά την κατάκτηση της Κύπρου από τους Οθωμανούς ( ) οι πρόγονοί μας έγιναν στόχος εξάρθρωσης -από τους Οθωμανούς και τους συμμάχους τουςμέσω διωγμών, κακομεταχείρισης, αβάστακτων φόρων, εκβιασμών και απομόνωσης. Ο τελευταίος Επίσκοπος Μαρωνιτών με Έδρα το Νησί ο Λουκάς ο Καρπασιώτης- πέθανε το 1673 και μετά, δεν επιτρεπόταν στους διαδόχους του να εγκατασταθούν ούτε να επισκεφτούν το εν Κύπρω ποίμνιό τους. Οι πρώτοι που κατόρθωσαν να σπάσουν την απομόνωση των μαρωνιτών της Κύπρου ήταν οι Μαρωνίτες Μοναχοί το 1735 που μόλις πρόλαβαν μερικούς εναπομείναντες ομόθρησκους τους στο Νησί, γύρω στα 150 με διακόσια άτομα. Οι εναπομείναντες αυτοί διέμεναν σε 10 χωριά χωρίς ιερείς ούτε ενορίες και οι Μοναχοί ανάλαβαν το δύσκολο έργο της ενίσχυσης και διάσωσης. Με επίκεντρο και βάση τη Μονή του Προφήτη Ηλία όπου λειτούργησε και σχολείο για τα μαρωνιτόπαιδα, επισκέπτονταν συστηματικά και τα 10 χωριά για την πνευματική εξυπηρέτηση των μαρωνιτών πιστών. Έτσι επετεύχθη η διάσωση μας. Γι αυτό εμείς σήμερα υπάρχουμε. Πολύ αργότερα, το 1848, έγινε και η πρώτη επίσκεψη στην Κύπρο από Μαρωνίτη Επίσκοπο κι αυτός ήταν ο Ιωσήφ Τζάατζεα. Γνωρίζοντας λοιπόν την ιστορία μας, δεν μπορούμε -και εγώ ιδιαίτερα ως Μοναχός και Ηγούμενος αυτής της Μονής- παρά να υποκλίνουμε το κεφάλι με σεβασμό, με ευλάβεια κι ευγνωμοσύνη προς αυτό το ιστορικό μας μνημείο για την τεράστια προσφορά του, τη μακραίωνη συμπόρευση του μαζί μας και για τις ανεκτίμητες θυσίες του προς εμάς. Σήμερα και μετά το 1974 είναι αυτός ο λαβωμένος Ιερός Χώρος μας που απειλείται από τελειωτική εξόντωση. Δεν μπορώ να φανταστώ ένα σπουδαίο μέρος της ιστορίας μας να ξεγράφεται προδομένο, ένα από τα κυριότερα μνημεία μας να μετατρέπεται -με την αδιαφορία και απάθειά μας- σε σκόνη, σε μηδέν. Η διάσωση της Μονής αφορά -όχι μονάχα τους Μοναχούς- αλλά τον κάθε Μαρωνίτη και ιδιαίτερα τους ιθύνοντες. Η πρόσφατη έκθεση μας λοιπόν με θέμα τη Μονή Προφήτη Ηλία στόχο έχει την ευαισθητοποίηση, τον προβληματισμό και την αναζωογόνηση του δράματος του Μαρωνίτικου Ιστορικο-θρησκευτικού μας αυτού Μνημείου. Είναι μια ακόμα προσπάθεια στα πλαίσια των προσπαθειών μας για τη διάσωση του, και ο αγώνας συνεχίζεται. Τα μηνύματα, πιστεύω, ήταν σαφέστατα, αναμένουμε Όσον αφορά τα τρία βιβλία -συνέκδοση του Πανεπιστημίου του Κασλίκ και της Ι. Μονής Προφήτη Ηλία- με γενικό τίτλο από την Μαρωνίτικη Κληρονομιά μας, είναι ένα έργο το οποίο χρωστούσα προς την κοινότητα μου. Το θέμα των βιβλίων είναι διπλό: (α) Η Παραδοσιακή Μαρωνίτικη Μουσική ιστορία, χαρακτηριστικά, πορεία, μετεξέλιξη, προβλήματα, ανακαίνιση- τόσο στο Λίβανο όσο και στην Κύπρο (β) Η Συρομαρωνίτικη Υμνογραφία και Ήχοι στη Νεοελληνική -παρουσιάζει την παραδοσιακή μας υμνογραφία σύμφωνα με τη διάταξη του Λειτουργικού Μαρωνίτικου Κύκλου με υμνογραφική απόδοση στην Ελληνική γλώσσα. Αυτά τα βιβλία, πιστεύω, αποτελούν σταθμό στην ιστορία των Μαρωνιτών της Κύπρου αφού είναι η πρώτη φορά που ένα τέτοιο έργο πραγματοποιείται και παρουσιάζεται. Ενώ οι μεταφράσεις προσευχών και κειμένων της Μαρωνίτικης λατρείας σε πεζό, μεταφράστηκαν στην ελληνική κατά καιρούς και χρησιμοποιούνται στις εκκλησίες μας, ουδέποτε κάποιος προσπάθησε να μεταφράσει σε πανομοιότυπη αναπαραγωγή και τους ύμνους μας για να είναι οι τελετές μας ολοκληρωμένες και να συνάδουν με το Μαρωνίτικο Τυπικό. Δεν έγινε αυτό, διότι κάτι τέτοιο είναι έργο δύσκολο, περίπλοκο με πολλαπλές απαιτήσεις: απαιτεί τη γνώση τόσο της Συροαραμαϊκής και Αραβικής γλώσσας όσο και της Ελληνικής, απαιτεί επίσης τη γνώση της Συριακής στιχουργικής και άπταιστη γνώση της παραδοσιακής Συρομαρωνίτικης μουσικής. Και αφού αυτό το θέμα είναι η ειδικότητα μου την οποία εξάσκησα για πάμπολλα χρόνια στο Λίβανο, θεώρησα επιτακτικό μου καθήκον να μεταφέρω και στα μέλη της Κοινότητας μου αυτό τον πολύτιμο θησαυρό που χρονολογείται από τον 3ομέχρι τον 7οαιώνα μ.χ. Με το έργο αυτό η Μαρωνίτες της Κύπρου συγχρονίζονται με τους υπόλοιπους Μαρωνίτες ανά τον κόσμο αφού στο Λίβανο έγινε η απόδοση αυτή στην

16 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ENTOΣ 17 αραβική προ πολλού, στις ΗΠΑ, στην Αυστραλία και την Αγγλία στην αγγλική, στη Νότιο Αμερική στην ισπανική και πορτογαλική γλώσσα. Με το έργο αυτό οι τελετές εμπλουτίζονται, οι πιστοί τρέφονται πνευματικά από τα σπουδαία θεολογικά μηνύματα των ύμνων και η παράδοση διασώζεται αφού οι παραδοσιακή μαρωνίτικη μουσική παραμένει άθικτη, αυθεντική. Ερ. Πως κρίνετε τα αποτελέσματα των εκδηλώσεων αυτών; Είσαστε ευχαριστημένος από το ενδιαφέρον του κόσμου; Θεωρείτε ότι έχετε επιτύχει τους σκοπούς για τους οποίους έγιναν αυτές οι εκδηλώσεις; Σίγουρα, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις συγκυρίες που μας περιβάλλουν όπως η προεκλογική περίοδος, η οικονομική κρίση και το μειωμένο ενδιαφέρον των Κυπρίων γενικά και ιδιαίτερα των Μαρωνιτών για θέματα πνευματικής-πολιτιστικής φύσεως, πιστεύω ότι η Έκθεση είχε σημαντική επιτυχία και τα μηνύματα στάλθηκαν. Η εκδήλωση είναι μια ευκαιρία για ανάδειξη του προβλήματος, θα πρέπει να επιδιώξουμε και να κυνηγήσουμε τα αποτελέσματα. Αναφορικά με τα βιβλία, εγώ προσωπικά δεν ανέμενα περισσότερους Μαρωνίτες στην 1η παρουσίαση, για τους ίδιους προαναφερθέντες λόγους. Θα ήθελα στο σημείο αυτό να ευχαριστήσω θερμά όλους όσους παρευρέθηκαν είτε στην πρώτη εκδήλωση είτε στη δεύτερη ή και στις δυο. Είναι προφανές ότι στους κόλπους της μικρής μας Κοινότητας, σε καιρούς προσφυγιάς και ξεριζωμού, σε καιρούς που οι κίνδυνοι από τα πολυμέσα, το διαδίκτυο, τα ναρκωτικά και την ανήθικη ζωή που απειλούν καθημερινά μικρούς και μεγάλους, χρειάζεται κάποια πνευματική αναγέννηση. Αυτά τα βιβλία λοιπόν μπορούν να συνδράμουν, να γίνουν αντικείμενο για περεταίρω παρουσιάσεις σε Μαρωνίτικα οργανωμένα σύνολα όπως Πολιτιστικοί Όμιλοι, Σύνδεσμοι, Σύλλογοι, Σώματα κλπ Ερ. Γνωρίζουμε όλοι Πάτερ Ιωσήφ, ότι εδώ και πάρα πολλά χρόνια επιτρέπονται οι επισκέψεις και η τέλεση Λειτουργιών στους χώρους της Ιστορικής Μονής του Προφήτη Ηλία. Πέραν τούτου, δεν είδαμε καμιά άλλη πρόοδο εκτός από κάποιες μικροδιορθώσεις στα κτίρια. Ποια η σημερινή κατάσταση με την Μονή του Προφήτη Ηλία πατέρα; Είναι το Μαρωνιτικό Τάγμα εις θέση σήμερα να διαχειρίζεται πλήρως την όλη περιουσία της Μονής; Υπάρχουν οποιαδήποτε προσκόμματα από οπουδήποτε; Πράγματι, από το 2006 απευθύνουμε στα Ηνωμένα Έθνη (UNFICYP) σχετικό αίτημα για να τελέσουμε την ετήσια εορτή του Προστάτη της Μονής μας, Προφήτη Ηλία, αφού οι μαζικές εκδηλώσεις επιτρέπονται μόνο με άδεια. Αυτό κάνουμε ανελλιπώς. Οι ατομικές επισκέψεις είναι ελεύθερες. Όσον αφορά την περιουσία της Μονής, ο εκάστοτε Ηγούμενος την νοικιάζει. Αυτό γινόταν εξ αρχής, από το 1975 και σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα, οι τιμές ήταν απλά συμβολικές, για να εξασφαλίζονται τα δικαιώματα ιδιοκτησίας. Πέραν τούτου, για να μπορεί το Τάγμα να διαχειρίζεται άμεσα και πλήρως την περιουσία αυτή, θα πρέπει οι Μοναχοί να είναι μόνιμοι κάτοικοι του βορρά. Λόγω όμως της κατεστραμμένης κατάστασης της Μονής δεν προσφέρεται στους Μοναχούς αυτή η πιθανότητα. Έγιναν κατά καιρούς κάποιες επί μέρους μικροσυντηρήσεις της εκκλησίας της Μονής - που είναι και το αρχαιότερο μέρος- για να αντέξει μέχρι την πολυπόθητη αναστύλωση. Αντιλαμβάνεστε ότι για μια τέτοια αναστήλωση χρειάζονται τεράστια κονδύλια κι αυτό είναι το πρόσκομμα. Τέτοια κονδύλια μόνο ειδικοί οργανισμοί διαθέτουν. Η σημερινή ελπίδα μας εστιάζεται στη Μεικτή Διακοινοτική Επιτροπή για διάσωση των Μνημείων της Κύπρου η οποία με τη σειρά της, όπως πληροφορούμαι, βρίσκει εμπόδιο την άρνηση του στρατού με το πρόσχημα ότι η περιοχή της Μονής είναι στρατιωτική ζώνη. Ο αγώνας συνεχίζεται. Ερ. Σας ακούσαμε στην διάρκεια των εγκαινίων να κάνετε δραματική έκκληση, με πολλούς αποδέκτες, για βοήθεια με σκοπό την αναστύλωση και διατήρηση της σχεδόν κατεστραμμένης Μονής του Προφήτη Ηλία. Έχουν γίνει μέχρι σήμερα Πάτερ, είτε από την εκκλησία, είτε από την πολιτεία, οποιεσδήποτε ενέργειες προς αυτή την κατεύθυνση; Ακούσαμε ότι στο παρελθόν είχε εξασφαλιστεί κάποιο σοβαρό ποσό από Ευρωπαϊκούς πόρους αλλά μέχρις εδώ. Δεν είδαμε να προχωρά κάτι. Τι έγινε τελικά; Έχετε απόλυτο δίκαιο. Πράγματι η έκκληση ήταν και είναι δραματική αφού ο κύριος στόχος της όλης εκδήλωσης ήταν η ευαισθητοποίηση, ο προβληματισμός και η ανάδειξη του επειγόντως για την αναστήλωση. Να μου επιτρέψετε να μην επεκταθώ στο υπόλοιπο της ερώτησης σας. Περιορίζομαι να συμφωνήσω μαζί σας ότι η σπουδαιότερη προσπάθεια μας για την ποθητή αναστήλωση ήταν η αίτηση που υποβάλαμε στην UDP το 2006 μετά από μια άρτια μελέτη που ανταποκρινόταν στους πολλαπλούς όρους του εν λόγω Οργανισμού. Η αίτηση μας αυτή είχε εγκριθεί. Τα αίτια που οδήγησαν στη μη υλοποίηση του έργου είναι κάτι που αμαυρώνει τη σύγχρονη ιστορία των Μαρωνιτών της Κύπρου. Και η ιστορία γράφεται και δεν ξεγράφεται. Μπροστά σε τέτοιες μαύρες σελίδες ένας Μαρωνίτης νιώθει ντροπή, νιώθει οργή, νιώθει προδομένος από τους δικούς του και ιδιαιτέρως από τους προασπιστές των θεσμών, των δίκαιων, της κουλτούρας και της ιστορίας του, όπως ακριβώς νιώθει και υπερήφανος για τις ένδοξες σελίδες. Προς το παρόν επιφυλάσσομαι. Για το θέμα αυτό, ετοιμάζω βιβλίο με τίτλο: «Η ιστορία της εν Κύπρω Ιεράς Μονής Προφήτη Ηλία των Μαρωνιτών». Όλες αυτές οι λεπτομέρειες θα δουν το φως, είναι ιστορικά γεγονότα με ντοκουμέντα είτε αυτά είναι μαύρα είτε λευκά. Ερ. Τον τελευταίο καιρό και ειδικότερα μετά την τελευταία φορά που τελέστηκε η Θεία Λειτουργία στην Μονή του Προφήτη Ηλία τον περασμένο Ιούλιο, ακούστηκαν και γράφτηκαν διάφορα για την πολύ μικρή προσέλευση και το μειωμένο ενδιαφέρον των πιστών. Τι είναι εκείνο που φταίει, εσείς νομίζετε, και κρατά τον κόσμο μακριά από τους παραδοσιακούς και ιστορικούς πνευματικούς μας χώρους; Για το θέμα αυτό θα ήθελα να αναπτύξω κάποιες βασικές αρχές. (α) Εάν το κίνητρο της προσέλευσης του κόσμου είναι η περιέργεια και μόνο, σίγουρα αφού η περιέργεια ικανοποιηθεί με μια επίσκεψη, τότε θα υπάρξει ύφεση. (β) Εάν πάλι το κίνητρο έγκειται στην καλοπέραση σ αυτό τον ιερό χώρο, ο επισκέπτης θα απογοητευθεί και δε θα επιχειρήσει μια δεύτερη φορά. (γ) Το ιστορικό αυτό Μοναστήρι μας, δεν είναι ένα Μαρωνίτικο χωριό με πολλούς κατοίκους, με ιθύνοντες και οργανωμένα σύνολα. Ένα χωριό με μια τέτοια δομή δεν μπορεί παρά να έχει στις εκδηλώσεις του ένα πολύ σεβαστό αριθμό συμμετεχόντων ενώ για την περίπτωση της Μονής το θέμα είναι διαφορετικό. Πηγαίνοντας πίσω στην ιστορία, η Μονή Προφήτη Ηλία υπήρξε ως ένας κοινός χώρος για όλους τους Μαρωνίτες. Ήταν ένας Ιερός χώρος προσκυνήματος. Οι παλαιότεροι θυμούνται την τεράστια προσέλευση των Μαρωνιτών απ όλα τα χωριά τους, σε εποχές που αυτοκίνητα δεν υπήρχαν. Κατέφθαναν στη χάρη του Αγίου πεζοί ή σε γαϊδούρια διότι πίστευαν, διότι ήταν ευγνώμονες τόσο προς το Θαυματουργό Προφήτη όσο και προς την προσφορά των Μοναχών και της Μονής. Οι παλαιότεροι Μαρωνίτες δεν επέτρεψαν ποτέ στους εαυτούς τους να αγνοήσουν την τόσο σημαντική για την επιβίωση τους στην Κύπρο συνδρομή αυτής της Μονής. Με άλλα λόγια δεν αγνόησαν ποτέ την ιστορία τους, την παράδοση τους και την κληρονομιά τους. Για τους λόγους αυτούς η προσέλευση και συμμετοχή τους στις εκδηλώσεις της Μονής ήταν εντυπωσιακές διότι ήταν αποτέλεσμα πεποίθησης, ευγνωμοσύνης και ζήλου γι αυτό και το έκαναν με αγάπη, με ευχαρίστηση και με θυσία. Σήμερα το ιστορικό αυτό μέρος, είναι ένα από τα πιο σημαντικά -αν όχι το σημαντικότερο- θρησκευτικό μνημείο που έχουν οι Μαρωνίτες της Κύπρου. Αυτό λοιπόν το Μνημείο απειλείται άμεσα από ολοκληρωτική κατάρρευση και αφανισμό. Η σημερινή γενεά των Μαρωνιτών έχει κάθε λόγο να δραστηριοποιηθεί και να διεκδικήσει τη διάσωση μιας κληρονομιάς που της ανήκει, έχει χρέος να αναλάβει τη φλόγα των πατεράδων και προγόνων της οι οποίοι τίμησαν την ιστορία τους, σεβάστηκαν τα ιερά και όσια τους, διαφύλαξαν τις παραδόσεις και την κληρονομιά τους. Τότε, και μόνο τότε η προσέλευση στον Προφήτη Ηλία θα είναι καθολική, τότε μόνο θα βλέπουμε τον Κορμακίτη, την Καρπάσια, τον Ασώματο και την Αγία Μαρίνα να κατακλύζουν αυθόρμητα κι ασφυκτικά τα ιερά χώματα του Ιστορικού τους Μοναστηριού. Ερ. Πιστεύετε ότι είμαστε έτοιμοι, Πατέρα Ιωσήφ, να διεκδικήσουμε με σθένος και επιμονή την αναστύλωση της Ιεράς Μονής του Προφήτη Ηλία; Είμαστε έτοιμοι, και ιδιαίτερα εσείς οι Μοναχοί, στην περίπτωση που ο Θεός βοηθήσει Η ΑΙΤΗΣΗ ΣΤΗΝ UNDP ΤΟ 2006 ΕΙΧΕ, ΝΑΙ, ΕΓΚΡΙΘΕΙ. ΤΟ ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΠΡΟΧΩΡΗΣΕ Η ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΜΑΥΡΗ ΣΕΛΙΔΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ και η Μονή αναστυλωθεί, να δημιουργήσουμε εκεί και πάλι τον φάρο της εκκλησίας μας όπως και στο παρελθόν, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, ακόμη και υπό κατοχή; Αυτό που προέχει και επείγει είναι η αναστήλωση της Μονής. Να μπορούν οι Μοναχοί να διαμένουν στο Μοναστήρι. Να μπορεί -έστω και μικρή μοναχική κοινότητα- να εγκατασταθεί και να βιώσει όπως προνοούν οι Ιεροί Κανόνες, με πρώτιστο μέλημα την προσευχή. Αυτός είναι ο απώτερος σκοπός και στόχος του Τάγματος και δεν τίθεται θέμα για το ποιός κυβερνά. Η χριστιανική αντίληψη και ο Μοναχικός Βίος ακόμα περισσότερο, δεν ενοχλούνται από κυβερνόντες και καθεστώτα αφού είναι προσηλωμένοι στην πίστη, τη λατρεία και την αποστολή. Χωρίς όμως την αναστήλωση τίποτε δε γίνεται. Προσπαθούμε προς αυτή την κατεύθυνση και χρειαζόμαστε έμπρακτη βοήθεια και στήριξη ως προς τη διεκδίκηση μας αυτή, απ όλους ανεξαίρετα τους Μαρωνίτες και όχι μόνο. Ερ. Τέλος πατέρα Ιωσήφ, ποιο το μήνυμα σας προς τους Μαρωνίτες και ιδιαίτερα προς τους νέους μας, με τους οποίους γνωρίζουμε ότι διατηρείτε ιδιαίτερη σχέση; Μπορούμε να ελπίζουμε ως κοινότητα και ως εκκλησία σε αυτούς; Δεν έχω μηνύματα να εκπέμψω ούτε είμαι ο αρμόδιος για κάτι τέτοιο. Εκείνο όμως που θα προτιμούσα να κάνω είναι να μοιραστώ μαζί με τους λοιπούς αδελφούς Μαρωνίτες της Κύπρου και ιδιαίτερα τους νέους, κάποιες ιδέες και κάποιους προβληματισμούς που με απασχολούν έντονα. Σίγουρα ζούμε ως Κύπριοι Μαρωνίτες την πλέον δύσκολη φάση της ύπαρξης μας σ αυτό το Νησί. Μετά το 1974 η Κοινότητα μας διασκορπίστηκε με τρόπο ανησυχητικό σε όλη την επικράτεια της ελεύθερης Κύπρου. Οι Μαρωνίτες ζουν σε περιοχές και γειτονιές που καμιά σχέση έχουν αυτές με την παλιά δομή του χωριού τους. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο σημερινός Μαρωνίτης δεν έχει ούτε το δικό του Μαρωνίτικο σχολείο, ούτε την εκκλησία του, ούτε τον ιερέα του, ούτε τους πεπειραμένους σοφούς του χωριού του κλπ. Οι παππούδες και πατεράδες τού 1974 οι οποίοι έζησαν στα ιερά κατεχόμενα εδάφη μας ολοκληρώνουν τον κύκλο της ζωής και ένας ένας φεύγουν. Η νέοι και τα παιδιά του 1974, σήμερα αποτελούν τον κορμό της Μαρωνίτικης Κοινότητας, είναι με τη σειρά τους έγγαμοι, οικογενειάρχες. Αυτοί έζησαν και εκπαιδεύτηκαν, έχουν τις σχέσεις, τις επαφές και τις φιλίες τους σύμφωνα με τη νέα τάξη πραγμάτων. Τα ερωτηματικά που τίθενται είναι: «Τί και σε ποιο βαθμό πήραν από τους γονείς τους ό τι χρειάζονται ως Μαρωνίτες; Νοουμένου ότι, οι γονείς τους, κατά τα πρώτα χρόνια της προσφυγοποιήσεις, το πρώτιστο μέλημα τους ήταν να εξασφαλίσουν τα προς το ζην. Μήπως η σημερινή έξαρση αναφορικά με τους μεικτούς γάμους δεν είναι αποτέλεσμα αυτής της νέας τάξης πραγμάτων; Τέλος, εάν αυτή είναι η κατάσταση της πρώτης γενιάς μετά την προσφυγοποίηση, πια θα είναι η κατάληξη της δεύτερης γενιάς;». Πολλές φορές έχω ακούσει από στόματα, ιδιαίτερα από βετεράνους Μαρωνίτες, ότι η Μαρωνιά διαλύεται, χάνεται με μαθηματική ακρίβεια. Μπορεί οι βετεράνοι μας να έχουν δίκαιο. Όμως αυτό από εμάς τους ιδίους εξαρτάται. Εάν η εξολόθρευση των Μαρωνιτών της Κύπρου δεν επετεύχθη κατά τον 17ο και 18ο αιώνα είναι διότι οι Μαρωνίτες πάλεψαν, ανταποκρίθηκαν στις εκκλήσεις, προτροπές και υποδείξεις των Μοναχών που έσπευσαν να τους σώσουν παρ όλον που οι υπαίτιοι της εξόντωσης ήταν εχθροί ορατοί και τα μέσα που χρησιμοποίησαν ήταν οδυνηρά. Σήμερα όλα αυτά δεν υφίστανται, το αντίθετο μάλιστα, οι μειονότητες είναι προστατευόμενες από νομοθεσίες και συνθήκες και η Κύπρος είναι μέλος της Ε.Ε. Εναπόκειται σε μας λοιπόν να κάνουμε τις επιλογές μας. Εάν θέλουμε μια αυτό-εξολόθρευση θα την έχουμε. Θέλουμε να συνεχίσουμε την μακραίωνη πορεία και το παράδειγμα των προγόνων μας, κανένας δεν μπορεί να μας το απαγόρευση. Αλλά θα πρέπει να θέσουμε προτεραιότητες και στόχους. Ο καθένας είναι υπεύθυνος. Από τον πιο μικρό μέχρι τον πιο μεγάλο. Μέσα από τη νέα τάξη πραγμάτων, δεν αφήνομαι στο έλεος του Θεού, δεν καταπιάνομαι μονάχα από κάτι που μ ευχαριστεί και το απολαμβάνω. Μια Κοινότητα σαν τη δική μας, δεν επιβιώνει ούτε ανορθώνεται με μέλη που δεν προσφέρουν παρά μόνο στους εαυτούς τους. Το κυνήγι, το φαγοπότι, οι διασκεδάσεις, η θάλασσα, τα ταξίδια αναψυχής, τα μπουάτ κλπ σίγουρα χρειάζονται για τον άνθρωπο αλλά δεν μπορούν να αποτελούν βίωμα του ανθρώπου. Μόνο ένα ισορροπημένο πρόγραμμα με γνώμονα το στόχο μου ως Μαρωνίτης μπορεί να έχει αίσιο αποτέλεσμα: Πιστεύω, προσεύχομαι, ανήκω, συμμετέχω, προσφέρω, απολαμβάνω, χαίρομαι.

17 18

18 ΖΟΥΜ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ 19 Oι Μαρωνίτες μυλωνάδες της Κυθρέας ΤΟΥ ΑΡΝΟΛΝΤ ΕΝKΛΑΑΡ επισκέφτηκα τον Ασώματο, την Καρπάσια, τον Κορμακίτη και την Κυθρέα. Η τελευταία είναι η πιο ευχάριστη απ όλα τα άλλα μέρη. Είναι γεμάτη δέντρα και ρυάκια που πηγάζουν από δύο πηγές. Ο όγκος του νερού κάθε πηγής είναι ίσος με την περιφέρεια δυο ανθρώπων. Αυτά τα χωριά ανήκουν σε «Προσωπικά Χριστιανούς Μαρωνίτες.» Τη μαρτυρία αυτή οφείλουμε στον Τζόαν Λοπεζ, τον Φραγκισκανό ιεραπόστολο στην Συρία και Παλαιστίνη, ο οποίος έκανε περιοδεία στην Κύπρο το έτος Μας θυμίζει ότι στη Κυθρέα, που από τον Μεσαίωνα μέχρι το 1974 ήταν ένα από τα μεγαλύτερα και πλουσιότερα χωριά της Κύπρου, παλαιά οι Μαρωνίτες ήταν ο κύριος πληθυσμός. Όμως οι πιο πρόσφατες ιστορικές μελέτες από Ελληνοκύπριους συγγραφείς για την Κυθρέα, μόνο παρεμπιπτόντως αναφέρονται στους Μαρωνίτες και έτσι σκοπίμως η από άγνοια υποβαθμίζουν το σημαντικό ρόλο που διαδραμάτιζαν οι Μαρωνίτες στην ανάπτυξη αυτής της ευχάριστης πράσινης κοιλάδας, όπως θέλω να αναδείξω σε αυτό το άρθρο. Ας αρχίσουμε από την αρχή, με την ονομασία Κυθρέα. Το τοπωνύμιο Κυθρέα δεν προέρχεται από την νήσο Κύθηρα, όπως ισχυρίζονται πολλοί σε μια προσπάθεια να τη συνδέσουν με την Ελλάδα, αλλά είναι μεταμόρφωση του παλαιού τοπωνυμίου Χύτροι (και Χυτραία για την περιοχή των Χύτρων), το οποίο σήμαινε βαθιές κοιλάδες (με πηγές). Σε μερικές ιστορικές πηγές από τον 6ον και τον 9ον αιώνα ήδη την πόλη αποκαλούν Κύθροι, με μετάθεση της βράδυνσης (Χυτραία > Κυθρέα). Χύτροι ήταν ένα από τα 10 αρχαία βασίλεια της Κύπρου και μεταγενέστερα έγινε έδρα επισκόπου. Τα ερείπια της αρχαίας πόλης βρίσκονται λίγο δυτικά από την κοιλάδα της σημερινής Κυθρέας. Στο 806 μ.χ. η πόλη καταστράφηκε ολοκληρωτικά από τους Σαρακηνούς με αρχηγό τον Χαρούν αλ Ρασίδ και δεν αποκαταστάθηκε ποτέ. Οι κάτοικοι, που αιχμαλωτίστηκαν και μεταφέρθηκαν στη Βαγδάτη, χάρη των ενεργειών του επισκόπου τους, Άγιου Δημητριανού, τελικά απελευθερώθηκαν. Επιστρέψαν στην Κύπρο και προφανώς εγκαταστάθηκαν σε μικρούς αγροτικούς συνοικισμούς στην μεγάλη κοιλάδα, την οποία πλέον αποκαλούσαν Κυθρέα. Η περιοχή έχει και άλλο όνομα, Τζιρκά, που κατάγεται από την ίδια ρίζα: Κυθρέα>Τζιρεά>Τζιρκά. Η ευημερία της Κυθρέας οφείλεται στην πηγή που βρίσκεται στην πάνω είσοδο της κοιλάδας, το Κεφαλόβρυσο, η σημαντικότερη πηγή νερού σε όλη την Κύπρο. Το νερό του Κεφαλόβρυσου, όχι μόνο πότιζε απέραντες εκτάσεις των ελαιόδεντρων και εσπεριδοειδών, αλλά κινούσε επίσης δεκάδες νερόμυλους. Η Κυθρέα ήταν το σπουδαιότερο κέντρο της αλευροποιίας στην Κύπρο, μέχρι που οι μηχανοκίνητοι μύλοι να αντικαταστήσουν τους νερόμυλους στις αρχές του 20ου αιώνα. Οι νερόμυλοι της Κυθρέας είχαν εξαιρετική σημασία για την οικονομία του μεσαιωνικού βασιλείου. Γι αυτό ο βασιλιάς νέμεται αποκλειστικά τους βασιλικούς νερόμυλους της Κυθρέας, μαζί με τις αλυκές της Λάρνακας και τους ιχθυότοπους, όπως η Λίμνη της Λεμεσού. Σε ποια εποχή εγκαταστάθηκαν οι πρώτοι νερόμυλοι στην κοιλάδα της Κυθρέας; Ο Σάββας Χριστίδης, ο τελευταίος δήμαρχος της Κυθρέας πριν το 1974, έγραψε ένα ενδιαφέρον βιβλίο για την ιστορία της Κυθρέας και ιδιαίτερα έκανε λεπτομερειακή μελέτη των νερόμυλων. Ο Χριστίδης γράφει ότι τα πρώτα στοιχεία για τους νερόμυλους προέρχονται από την φράγκικη εποχή, όμως δεν μπορεί να πιστεύει ότι πριν από 1191, όταν αφικνούντο οι Σταυροφόροι, δεν είχε νερόμυλους στην Κυθρέα, επειδή ο ίδιος τύπος νερόμυλου ήταν ήδη γνωστός στην Ρωμαϊκή εποχή (3ον αιώνα μ.χ.). Δεν με πείθει όμως. Βέβαια είχε αρκετούς νερόμυλους στην Βυζαντινή αυτοκρατορία, αλλά υποθέτω πως αυτοί βρίσκονταν αποκλειστικά σε περιοχές με άφθονο νερό η ποταμούς, όπως η Ανατολία. Στην Κύπρο όμως δεν υπάρχουν πολλές τοποθεσίες όπου όλο το χρόνο υπάρχει άφθονο νερό, εκτός από στον Κεφαλόβρυσο. Και ακόμα στην Κυθρέα χρειάζεται περίπλοκο σύστημα καναλιών για να εκμεταλλεύεται αρκετά τη περιορισμένη ροή νερού του Κεφαλόβρυσου. Δεύτερο παρατηρώ ότι οι Ρωμαίοι προτιμούσαν τους μύλους με κάθετο τροχό, όπως οι δυτικοί Ευρωπαίοι στον Μεσαίωνα, ενώ οι Άραβες χρησιμοποιούσαν και κάθετους και οριζόντιους τροχούς, και οι νερόμυλοι της Κυθρέας έχουν.. οριζόντιο τροχό. Έτσι η καταγωγή των νερόμυλων της Κυθρέας μπορεί να κείται στην Ανατολή.. Τρίτο, τα ονόματα των νερόμυλων, που λεπτομερειακά συλλέγει και περιγράφει ο Χριστίδης, στην πλειοψηφία είναι Γαλλικά ή αναφέρονται σε Σύρους, και δεν υπάρχουν ονομασίες που καταλογίζονται στην Βυζαντινή εποχή. Οι μύλοι ονομάζονται π.χ.: Μανεβίσος: main-vice, κακή μεταχείριση; Ρυάτικος: réal, royal, βασιλικός Μπαρτελεμές : Bartolomée, Βαρθολομαίος Συρκανός 1 καί Συρκανός 2: Δύο έχουν το όνομα Σύριος (μύλος). Σμαήλης : Ο Χριστίδης νομίζει ότι αναφέρεται σε ένα Τούρκο ιδιοκτήτη με το όνομα Ismail, αλλά αλλού ισχυρίζεται ότι σχεδόν δεν είχε Τούρκους κατοίκους στην κοιλάδα και ότι οι Τούρκοι κυβερνήτες μόνο ασχολούντο με τους νερόμυλους όσον αφορά τους φόρους. Εγώ προτείνω εναλλακτική ερμηνεία: ότι πρόκειται για Σύρο Μαρωνίτη. Ήδη από τις ονομασίες συμπεραίνεται ότι οι Σύροι (Μαρωνίτες) εμπλέκοντο στην διαχείριση των μύλων. Όλα αυτά κατά την γνώμη μου οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι μύλοι της Κυθρέας δεν υπήρχαν στην Βυζαντινή εποχή, και ότι η εγκατάσταση τους στην Κυθρέα οφείλεται στους Φράγκους βασιλιάδες της Κύπρου. Πολύ πιθανό αυτοί έφεραν έμπειρους Μαρωνίτες τεχνίτες από την Συρία για να κατασκευάσουν τους νερόμυλους και να τους διαχειρίζονται. Εκείνη η υπόθεση εξηγεί το γεγονός ότι έμεναν τόσο πολλοί Μαρωνίτες (αποκαλούμενοι Σύροι ) στην Κυθρέα. Ο Νταντίνι κάνει αναφορά στους διαφόρους οικισμούς της Κυθρέας που ζούσαν Μαρωνίτες: Cesalauriso (Κεφαλόβρυσο), Crusicida (Χρυσίδα), Sotto Crusicida (Κάτω Χρυσίδα), και Ieri presso Citria (Γέροι κοντά στην Κυθρέα). Το Κεφαλόβρυσο πρέπει να ταυτοποιηθεί με τον οικισμό κοντά στη πηγή, που σήμερα αποκαλείται Συρκανιά. Ο Χριστίδης από προκατάληψη δίνει μία απίθανη ετυμολογία του τοπωνύμιου από τα γαλλικά sur cannaie (στα καλάμια), ενώ είναι οφθαλμοφανές ότι η λέξη είναι στην κυπριακή διάλεκτο για Συριανά, δηλαδή κτήματα των Σύρων. Η διάκριση ανάμεσα στη Χρυσίδα και Κάτω Χρυσίδα δεν είναι πια γνωστή στον 20ον αιώνα. Αλλά στον βιβλίο βαπτίσεων των Μαρωνιτών γράφεται μερικές φορές ότι παιδιά βαφτίστηκαν στο ναό της Παναγίας στην Χρυσίδα. Η Παναγία Θεοτόκου βρίσκεται στην σημερινή ενορία Πάνω, παλαιά μυλόπετρα στην Κυθρέα. Κάτω, Νερόμυλος με οριζόντιο τροχό. της Αγίας Μαρίνας που πρέπει λοιπόν να ταυτιστεί με την Χρυσίδα του Νταντίνι, ενώ η Κάτω Χρυσίδα θα έπρεπε να ταυτιστεί με την σημερινή ενορία Χρυσίδα. Τοποθεσία με όνομα Γέροι κοντά στην Κυθρέα δεν συναντιέται σε καμία συνοικία της σημερινής Κυθρέας. Αλλά από μία αδημοσίευτη αγγλική διατριβή για τα τοπωνύμια της Κύπρου έμαθα ότι πρόκειται για οικισμό ανάμεσα στον Κουτσοβέντη και το Κεφαλόβρυσο, σε απόσταση 1 μιλίων (δηλαδή 2 χιλιόμετρα) ανατολικά από τον Κουτσοβέντη, το 1974 ακατοίκητο. Όταν βρήκα το σημείωμα αυτό, ξαφνικά είχα μία ιδέα: Μήπως πρόκειται εδώ για την τοποθεσία του Μαρωνίτικου μοναστηρίου του Αγίου Ιωάννη στον Κουτσοβέντη, το οποίο ανέφερα σε άλλο άρθρο; Δηλαδή Γέροι να σημαίνει (Καλό)γεροι και να αποτελείτο από μικρή μονή και τσιφτλίκι όπου κατοικούσαν μερικές οικογένειες Μαρωνιτών, όπως π.χ. η μονή της Παναγίας του Μαρκί; Η Κυθρέα πριν το 1974 διέθετε αριθμό εκκλησιών, η πλειονότητα των οποίων ανεγέρθηκαν στο τέλος της 19ου αιώνα, αν και δεν αποκλείεται ότι είχαν πιο απλούς προδρόμους. Μόνο η μονή και ο ναός της Παναγίας Θεοτόκου και ο ναός του Αγίου Αντωνίου στο Κεφαλόβρυσο χρονολογούνται στον μεσαιώνα και ανήκαν στους Μαρωνίτες. Μπορεί ο Χριστίδης να έχει δίκαιο ότι τα δύο συγκροτήματα αυτά μαζί με την περιουσία τους υπήρχαν ήδη στην Βυζαντινή περίοδο και ανήκαν τότε στην ορθόδοξη εκκλησία, και τα σφετερίστηκαν οι Φράγκοι, αλλά δεν δίνει τεκμήρια. Το 1776 ο ιερέας Μπαρτελμάους Ισκάνδαρ Αλ Γκάμπρι από το Λίβανο επισκέφτεται τα μαρωνίτικα χωριά της Κύπρου και υπολογίζει: -78 άτομα στην Κυθρέα με τον ιερέα τους -7 άτομα στον Κεφαλόβρυσο με την εκκλησία του Αγίου Αντωνίου Ο Μαρωνίτικος πληθυσμός του Κεφαλόβρυσου προφανώς είχε μειωθεί, αφού 7 άτομα για μία εκκλησία είναι πολύ λίγοι. Αλλά η πλειοψηφία των Μαρωνιτών στην κοιλάδα έμενε στην Κυθρέα. Την ίδια στιγμή, στο μεγαλύτερο Μαρωνίτικο χωριό Κορμακίτη ζούνε 139 άτομα. Δηλαδή μπορούμε να συμπεραίνουμε ότι στην μέση του 18ον αιώνα η Κυθρέα ήταν ακόμα μία από τις μεγαλύτερες Μαρωνίτικες κοινότητες στην Κύπρο. Και χωρίς αμφιβολία ήταν η πιο πλούσια και ευημερούσα κοινότητα Μαρωνιτών, με πολύτιμα καλά αρδευμένα κτήματα και την ιδιοκτησία μύλων. Πολλοί από αυτούς πιθανό ήξεραν γράμματα και αριθμητική, σε μία εποχή που οι περισσότεροι γεωργοί της Κύπρου ήταν αγράμματοι. Πολύ πιθανό επίσης δεν μιλούσαν πια αραβικά αλλά μόνο ελληνικά, δια τις καθημερινές επαφές με έλληνες γεωργούς που έφεραν το σιτάρι στους μύλους και με τους άλλους έλληνες που έμεναν στην γύρω περιοχή. Αυτή η ανεπτυγμένη ακμάζουσα κοινότητα Μαρωνιτών έχει εξαφανιστεί. Για το τι ακριβώς συνέβηκε και τι έγινε με τους ανθρώπους αυτούς θα ασχοληθώ στο επόμενο μου άρθρο. Βιβλιογραφία: Ν.Γ. Κυριαζής, Κυπριακά Χρονικά ΙΑ, 1935, Σάββα Π. Χριστίδη, Κυθραία, η πράσινη μας κοιλάδα (2003). Α. Φραγκίσκου, Ιστορία και λαογραφία των Μαρωνιτών Κύπρου (1989).

19 ASH XABAR ENΘΕΤΟ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ «ΤΥΠΟΣ» ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΜΑΡΩΝΙΤΙΚΗ ΑΡΑΒΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ GBIR CIT TEL AYIORGI SINE Mil agbar tapitfik tynnie tel deca L-cit tel Ayiorki tel Ptar kan l- ssine mil agbar tamanfik. Vakca xxar Sift (tlaxe tel Niovri) u caskar xtir txaushu antaxt l-knise shaitu xok gyro telpaxr tel Korno. L-aufa l-nes kanu mil Kormatjiti, amma kanfia u xtir oxar mil oxar l-dkyiaca tel Maronites. L-Kiddas sar saca cashra minpukra. Kaddes l-iskof tel Maronites Yusef Sueif ma l-kassis tel Kormatjiti Antoni Fragkisku. Maxxon kanu oxar arpca ksus. Axxulla kanu u xtir gbarie mcazumin. Kan l-geniko Isagelea Petro Kliride, kan l-geniko Grammatea tel AKEL Andro Kyprianou, kanu l-vouleftes tel DYSI Nico Tornariti, Taso Mitsopoullo u Mario tel Mavride, kant l-presvena tel Livano, kan l-proedro tel yiatrous Vaio Partaside, kan Pano Egglezo tel DIKO u xtir oxar. Fil kkilme shaitu, l-iskof kal kif kan ma farxitu ta kishce arka xtir tinie adak l- xxar antaxt l-ayiorki. Ada o Cit tel kullon l- Maronites kal u kislax tankun kulitna mxaltin min kullon l-dkyiaca u antji an kaddes l- knise. Efkaristisen u ekalosorisen l-corba kullon ta ltaku fil kiddas u cazimon teju kulssine te sau cit ma l-maronites. Ystera mil kiddas antakosen l-ikl u l- shirb. Mil exen l-ttaraf tel paxr ost l- axar dala l-modca sniat, suvles u iklat. Kullon l-ikogenies kallixon l-snie shaiton u l-corba shaton. L- tixxan mil xumat kanyitlca mesourana u rixe xilve mallet l-xrash, l-paxr u l-modca kullu. Mil Apothikes ost l-foni makanfia modca attakco tsaera. Sar tjimbush gbir u xtir efku ost l-softcashie. SAROU FIL SHAXR TA KATCA Xristofkia ltaka ma l-papa Fil 25 tel shaxr takatca, l-proedro Xristofkia ltaka ma l- Papa Venedixto l-romi. Ltaku xazir exte saca u xku pshan diafora zitimata tel Kypro, tel Vatikano u tel Evropi kulla. Ma l-proedro kant mpratu Elsi u l-ypurgo Eksoterikon Erato Kozakou Markulli. Kan paca l-presvi tel Kypro v-vatikano Yiorko Pullide. L-Proedro Xristofkia xe doro pshan l-papa, exte zaitunua asimenia. Lmadca tenna kallu e l-ard tel evloimeni zaitune. Ada l-dentro o symvolo tel irini. L-oxt ta xilek l-proedro Xristofkia l-vatikano, tilcu kindamu stratiotes tel frura tel Papa u ekalosorisan ton. Ystera xitux l-ouo u allik takanu macu fil grafio tel Papa. Ystera mi ta ltaka ma l-papa, Xristofkia kishce l- Grammatea tel Vatikano Kardinalio Bertone. L-Patriarxi tel Maronites sar Kardinalio Fi l-kilme shaitu, xost l-platea tel Ay Petro l-romi prin exen shaxr xazir, l-papa Venedixto kal kif l-patriarxi tel Maronites Bechara Butros Raci ttekun exen mi l-sitte jdat kardinaleus ta ediorisen. Kal kif fil 24 tel Niovri ttekunfia xost l-knise tel Ay Petro gbire teleti u axxulla enna tus diorisi episima. Shocolon l- Kardinaleus kal l- Papa uo tesacatu l-papa fil kathikonta shatu. Ite ttekafu teaxtmu mil Vatikano, ite tteaxtmu mil modici shaton katha vexen fi l-tinie kulla. Ma l-jtad l-kardinaleus allik takyiaxtru u psifizun Papa, pisuru 122. L-diorizmo tel Patriarxi fil posto tel Kardinaleo jap xtir farxa fi kullon l-maronites tel tinie. Kardinaleo o u l-catik l-patriarxi tel Maronites, Nasralla Sfeir. Makyiaxter na psifizi omos epidi o shex. L- Iskof Yusef Soueif vadda sygxaritiria min kullon l- Maronites tel Kypro.

20 SALLU U TCAALMU 21 L-zait tel Oxtovri To λάδι του Οκτώβρη Antaxt l-deca shaitna, antaxt l-kormatjiti l- tinie pitxavesh l zaitun mil evga tel Oxtovri ost l-niovri. Lixon te kulu kif l-zait tel Oxtovri o l-axsen. Pfik l-yiapati kursine pikulinaaxa. Xottu zait tel Oxtovri java u o l-axsen zzait. Annishkor l-rabbi antaxt l-deca shaitna, l-zaitunat ma kitcaddu. Enne shiliaes rizes. Kullon l-ness lixon min fitte zaitunat u l-zait telon pishilux. Pisau u tsakkistes u pimalxu u zaitun sut telunlixon tval sine. Εκεί κάτω στο χωριό μας, εκεί κάτω στον Κορμακίτη, ο κόσμος μαζεύει τις ελιές από το τέλος Οκτωβρίου μέχρι τον Νιόβρη. Λένε πως το λάδι του Οκτώβρη είναι το καλύτερο. Θυμούμαι τον πατέρα μου, κάθε χρόνο μας έλεγε «Βάλτε λάδι του Οκτώβρη σπίτι, είναι το καλύτερο λάδι». Ευχαριστούμε το Θεό, εκεί κάτω στο χωριό μας, τα ελαιόδεντρα είναι αμέτρητα. Είναι χιλιάδες ρίζες. Όλοι οι άνθρωποι έχουν από λίγα ελαιόδεντρα και βγάζουν το λάδι τους. Κάνουν και τσακκιστές και αλατίζουν και ελιές μαύρες για να έχουν όλο τον χρόνο. Xost l-oxtovri antakosa u kun futt vana l- zaitun shati. Min zman ntailift, lakait kannavitses, mushammaes u dixtia, skalua, xtenies, sakkulles u ashma axar shi kuntacatez. U fitte parea u ruxna an futt zaitun. Tailipna u l-jraipe kaes. Min kullon xattaina. Xops, zaitun, xallume, pomilorka, xiar u xtir moe. O dyskolo shocol amma ma kaise parea l-saca pittaxtca texte. U amma enne xemplin u l-zaitunat, ssakkulles kintlu mani mani. Μέσα στον Οκτώβρη άρχισα και εγώ να λουβώ τις ελιές μου. Ετοιμάστηκα από καιρό, βρήκα κανναβίτσες, μουσαμμάδες και δύκτια, σκάλα, χτενιές, σακούλλες, και ότι άλλο χρειαζόμουν. Και λίγη παρέα και πήγαμε να λουβήσουμε ελιές. Ετοιμάσαμε και τη βούρκα μας καλά. Ψωμί, ελιές, χαλλούμι, ντομάτες, αγγουράκια και πολύ νερό. Είναι δύσκολη δουλειά, αλλά με καλή παρέα η ώρα περνά γρήγορα. Και όταν είναι και τα ελαιόδεντρα φορτωμένα, οι σακούλλες γεμίζουν μάνι μάνι. Ruxna arpca dkiem u xavishna ashka kuannaxter. Xammilnaxon xok l-aftokinito u ruxna ttaxune. Axxulla lakaina u oxar nes mil deca. Msikna ssira shaitna u kuannistander. Istera min xaitsh caitinna l-insan tel taxune. Nizel zzait tenna. Mafkia axsen shi. Attakshca l-tacap telak te ijri. Fitte fitte mallaina arpca paurka zait. Likep mshikl llira lli xrysi. Ufaina, msikna zzait tenna u rjacana deca. Xattaina zait tel Οxtovri java. Yarabbi sacittna u ssine! Πήγαμε για τέσσερις μέρες και μαζέψαμε όσες μπορούσαμε. Τις φορτώσαμε στο αυτοκίνητο και πήγαμε στον μύλο. Εκεί βρήκαμε και άλλο κόσμο από το χωριό. Πήραμε τη σειρά μας και περιμέναμε. Ύστερα από λίγο μας φώναξε ο υπεύθυνος του μύλου. Κατέβαινε το λάδι το δικό μας. Δεν υπάρχει καλύτερο πράγμα. Να βλέπεις τον κόπο σου να τρέχει. Λίγο-λίγο γεμίσαμε τέσσερα παγούρια λάδι. Καθαρό σαν τη λίρα τη χρυσή. Πληρώσαμε, πήραμε το λάδι μας και επιστρέψαμε στο χωριό. Βάλαμε λάδι του Οκτώβρη στο σπίτι. Θεέ μου μας βοήθησες και φέτος! Candaina fil shitvie... o jey ll cit milet u tynnie kulla pittindaylep Sfeshfe-shfeshfe candaina fil shitvie. Fia fitte zman ta antakosen u pishatti, minpukra u softcashie fia xaitsh pard u picabbesh texte pkion mil-xxar ta pitlet u l-saca. L- tinie arkepsen u pittintailep pshan tatshil l-shitvie. Kullon katcu u japu xatap java pshan te kunlixon te ishcelu l-moγde, u katsara xtir psha fforn. Σιγά-σιγά μπήκαμε στον χειμώνα. Έχει λίγο καιρό που ξεκίνησε να βρέχει, το πρωί και το απόγευμα κάνει λίγο κρύο και σουρουπώνει νωρίς πιά από τη μέρα που άλλαξε και η ώρα. Ο κόσμος άρχισε και ετοιμάζεται για να βγάλει τον χειμώνα. Όλοι έκοψαν και έφεραν ξύλα στο σπίτι για να έχουν να ανάβουν το τζάκι, και πολλά κάτσαρα για τον φούρνο. Fil taraf te ll-trup u xok noxtus tel xkali arkepsen u pisammex tsheir. Nneshperies misku shocol, saku u fatxu ll-xkali kullon u andakosan mascara. Shacaranat, mcallat, u vikus. L-trup xost u parra mil deca enne mplanin traxtor mal sporees u oxar mixanimata. Στην άκρη των δρόμων και στους όχτους των χωραφιών, άρχισε να φυτρώνει χορτάρι. Οι γεωργοί έπιασαν δουλειά, όργωσαν και άνοιξαν τα χωράφια όλα και άρχισαν τη σπορά. Κριθάρια, σιτάρια και βίκους. Οι δρόμοι μέσα και έξω από το χωριό είναι γεμάτοι τρακτέρ με τους σπορέες και άλλα μηχανήματα. Antaxt l-deca, l-shitvie kapote e xtir thkile. Pisai xtir pard u kyiffox xtir. Kullon l-nes mil softcashie picandu java, kyishcelu l-moγde u kyiakcatu jumba. Kyishfu shi lukaniko, shi kotoletta, katsures u fitte xallume, kyishirpu shi mbit ya zivania u pernun kaes ost l-oxt tel nawm. Candaina fil shitvie! Sham Cit Miled! Εκεί κάτω στο χωριό, ο χειμώνας κάποτε είναι πολύ βαρύς. Κάνει πολύ κρύο και φυσά πολύ. Όλοι οι άνθρωποι, από το απόγευμα μπαίνουν σπίτι, ανάβουν το τζάκι και κάθονται κοντά του. Ψήνουν κανένα λουκάνικο, καμιά κοτολέττα, καπίρες και λίγο χαλλούμι, πίνουν κανένα κρασί ή ζιβανία και περνούν καλά μέχρι την ώρα του ύπνου. Μπήκαμε στον χειμώνα! Μύρισαν Χριστούγεννα! XTUPU TANNAXTOP KLAM FIL SANNA!