Φύλακες μουσείων και αρχαιολογικών χώρων: Πρακτική Εφαρμογή στην Ειδικότητα Ιωάννα Σωτηροπούλου- Ελένη Παπαδοπούλου 5 η Παράδοση

Transcript

1 χωροθετείται στο δυτικότερο άκρο του ελλαδικού χώρου και ειδικότερα στο κεντρικό προς βόρειο τμήμα του. Η συνορεύει ΝΑ με τη Στερεά Ελλάδα, ανατολικά με τη Θεσσαλία και ΒΑ με τη Μακεδονία. Στη βορειοδυτική πλευρά συνορεύει με την Αλβανία, ενώ ολόκληρη η δυτική πλευρά και η νοτιοδυτική βρέχεται από το Ιόνιο Πέλαγος και τον Αμβρακικό Κόλπο. Έχει έκταση χλμ 2. Η μεγαλύτερη οροσειρά της Ηπείρου είναι η Πίνδος. Η χαρακτηρίζεται από εξαιρετική ποικιλία του γεωμορφολογικού ανάγλυφου που τη διατρέχει

2 . Η κατοικήθηκε από τους παλαιολιθικούς χρόνους. H ανασκαφή του Βρετανού καθηγητή Eric Higgs με τον Σωτήριο Δάκαρη το στο Παλαιολιθικό Σπήλαιο Ασπροχάλικο Πρέβεζας απέδωσε ευρήματα ζωής Homo Sapiens από το πχ. Παρόμοια ευρήματα βρέθηκαν στη θέση Καστρίτσα Ιωαννίνων και στον Κοκκινοπηλό Πρέβεζας Τα αρχαιολογικά κατάλοιπα -λίθινα εργαλεία, κεραμική από την πεδιάδα της Παραμυθιάς, την πλουσιότερη περιοχή της Ελλάδας σε λίθινα εργαλεία χρονολογούμενα από τη Νεότερη Παλαιολιθική μέχρι την Εποχή του Χαλκού- επιβεβαιώνουν την αδιάκοπη κατοίκηση στο χώρο σε όλη τη διάρκεια της εποχής του Λίθου.

3 Η λέξη ετυμολογικώς προέρχεται από τη δωρική έκφραση "ΑΠΕΙΡΟΣ ΧΩΡΑ«. Η λέξη ΑΠΕΙΡΩΤΑΝ που αναγράφεται στα αρχαία νομίσματα είναι η δωρική γενική των Ηπειρωτών. Η κατά την Αρχαιότητα εκτεινόταν από τη σημερινή Πρέβεζα νοτίως έως την Εγνατία ρωμαϊκή οδό, δηλαδή τον ποταμό Σκούμπιν, γνωστό στην αρχαιότητα ως Γενούσο, που περνάει από το Ελμπασάν της Αλβανίας. Αυτό προκύπτει από κείμενο του γεωγράφου Στράβωνα. H Αρχαία αποτέλεσε υπολογίσιμο κράτος που κατείχε κατά κύριο λόγο την ευρύτερη περιοχή της σύγχρονης Ηπείρου, καθώς και Βόρειας Ηπείρου.

4 Οι Δωριείς εισέβαλαν στην Πελοπόννησο δια μέσου της Ηπείρου και της Μακεδονίας στο τέλος της 2ης χιλιετίας π.χ. (περίπου 1100 με 1000 π.χ.), όμως οι λόγοι αυτής της μετακίνησης δεν έχουν διασαφηνιστεί. Ενώ πολλοί κάτοικοι της περιοχής μετανάστευσαν προς νότο, εκείνη την εποχή εμφανίστηκαν στην Ήπειρο οι τρεις βασικές φυλές της (σύμφωνα και με τους ιδρυτικούς μύθους των φυλών αυτών). Τα φύλα αυτά ήταν οι Χάονες στα βορειοδυτικά (σημερινή νότια Αλβανία), οι Μολοσσοί στο κέντρο (Ιωάννινα και Άρτα) και οι Θεσπρωτοί στο νότο (Θεσπρωτία και Πρέβεζα) Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα ελληνικά φύλα που διαμορφώθηκαν στα πρότυπα της πόλης-κράτους, όπως η Αθήνα, η Σπάρτη και η Κόρινθος, οι Ηπειρώτες ζούσαν σε μικρά χωριά. Η περιοχή βρίσκονταν στο άκρο του ελληνικού κόσμου και συχνά οι Ηπειρωτικές φυλές είχαν να αντιμετωπίσουν τους Ιλλυριούς εισβολείς από τον βορρά. Η περιοχή πάντως ήταν ιδιαίτερης θρησκευτικής σημασίας για τον αρχαίο ελληνικό κόσμο, λόγω της παρουσίας του Μαντείου της Δωδώνης.

5 5η Παράδοση Η έγινε ενιαίο βασίλειο στη διάρκεια του 4ου αιώνα. Η φυλή των Μολοσσών ένωσε τις δυνάμεις της με τους Θεσπρωτούς και τους Χάονες, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη ενός ισχυρού κράτους με δικό του βασιλιά, αξιωματούχους, νόμισμα, αυλή, συμβούλιο απεσταλμένων των φυλών και στενές σχέσεις με το γειτονικό μακεδονικό βασίλειο. Με μακεδονική υποστήριξη οι ενωμένοι πλέον Ηπειρώτες κατέλαβαν άλλες πόλεις στα δυτικά, αποκτώντας πρόσβαση στη θάλασσα. Η δυναστεία των Μολοσσών, γνωστή και ως Αιακίδες, ήταν πλέον σαφώς εξελληνισμένη. Διεκδικούσε μάλιστα καταγωγή από τον Αχιλλέα. Με τον τρόπο αυτό η ενώθηκε σε ενιαία πολιτική οντότητα το 370 π.χ. Το 359 π.χ. η Μολοσσή πριγκίπισσα Ολυμπιάδα, ανιψιά του βασιλιά Αρύββα της Ηπείρου, παντρεύτηκε τον βασιλιά Φίλιππο Β' της Μακεδονίας.

6 5η Παράδοση Τον 3ο αιώνα π.χ. η παρέμεινε υπολογίσιμη, ενωμένη υπό το Κοινό των Ηπειρωτών ως ομόσπονδο κράτος με το δικό της κοινό αντιπροσώπων (ή «Συνέδριο» όπως αναφέρονταν). Όμως βρέθηκε στο επίκεντρο των Μακεδονικών Πολέμων, συγκρούσεων μεταξύ της Μακεδονίας και της ανερχόμενης δύναμης της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας. Το Κοινό των Ηπειρωτών παρέμεινε ουδέτερο στη διαμάχη αυτή, όμως στον Γ' Μακεδονικό Πόλεμο ( π.χ.) οι Μολοσσοί πήραν το μέρος των Μακεδόνων, ενώ οι Χάονες και οι Θεσπρωτοί το μέρος των Ρωμαίων. Οι συνέπειες ήταν καταστροφικές για την Ήπειρο, οι Μολοσσοί υποτάχθηκαν το 167 π.χ. και κάτοικοι πάρθηκαν σκλάβοι. Η περιοχή λεηλατήθηκε τόσο έντονα από τους Ρωμαίους, που έπρεπε να περάσουν 500 χρόνια για να επανακάμψει και πάλι.

7 5η Παράδοση Η περιήλθε στην ανατολική ρωμαϊκή αυτοκρατορία (Βυζάντιο), όταν διαιρέθηκε η αυτοκρατορία το 395 μ.χ.. Όταν έπεσε η Κωνσταντινούπολη από τους σταυροφόρους το 1204, ο Μιχαήλ Α' Κομνηνός Δούκας κατέλαβε την Ήπειρο και ίδρυσε το ανεξάρτητο Δεσποτάτο της Ηπείρου, με πρωτεύουσα την Άρτα. Γεωγραφικά, το Δεσποτάτο περιλάμβανε εκτός από την Ήπειρο (από τον ποταμό Γενουσό στα βόρεια ως τον Αμβρακικό), την Αιτωλία, την Ακαρνανία και περιοχές της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Το 1348 την περιοχή την κατέλαβαν προσωρινά Σέρβοι, υπό την αρχηγεία του Στέφανου Δουσάν, και αργότερα για ένα διάστημα κατέλαβαν κάποιες πόλεις Αλβανοί. Το 1359 το Δεσποτάτο πέρασε στην επικράτεια του Βυζαντίου, αλλά όχι για πολύ. Λίγο πριν την Οθωμανική κατάκτηση, η ελέγχονταν από την Ιταλική οικογένεια των Τόκκων.

8 5η Παράδοση Η Οθωμανική περίοδος ήταν εξαιρετικά επώδυνη για την Ήπειρο, οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις δόθηκαν στους μουσουλμάνους και πολλοί Ηπειρώτες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την περιοχή, για μια καλύτερη ζωή. Υπήρχαν όμως μεμονωμένες περιοχές στα παράλια που βρίσκονταν υπό βενετική κυριαρχία μέχρι τα τέλη του 15ου αι. όπου ολοκληρώθηκε η οθωμανική κατάκτηση στην Ήπειρο (Πρέβεζα, Πάργα κ.α.). Η περιοχή υπήρξε εστία εξεγέρσεων με κυριότερη αυτή του Διονυσίου του Φιλοσόφου, που καταπνίγηκε στο αίμα το Από τον 17ο αιώνα πολλοί έμποροι από τα Ιωάννινα, το Μέτσοβο, το Ζαγόρι και άλλες περιοχές, συνέβαλαν με τα ευεργετήματά τους στην πνευματική ανάκαμψη του τόπου, με την ανέγερση σχολείων και βιβλιοθηκών. Η υπήρξε από τις περιοχές που καλλιέργησαν έντονα τις ιδέες του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Δεν είναι υπερβολική η έκφραση που αναφέρεται στα Γιάννενα (Ιωάννινα) εκείνη την εποχή, ότι είναι «πρώτα στα άρματα, στα γρόσια και στα γράμματα».

9 5η Παράδοση Η Συνθήκη του Βερολίνου το 1881 έδωσε στην Ελλάδα την περιοχή της Άρτας και με τους Βαλκανικούς πολέμους του προσαρτήθηκε και η υπόλοιπη. Όμως τελικά οι περιοχές Κορυτσάς και Αργυροκάστρου, δηλαδή η Βόρεια, επιδικάστηκε στην νεοϊδρυθείσα τότε Αλβανία μετά από ιδιαίτερη πίεση των Ιταλών διπλωματών. Η στην περίοδο της κατοχής ανήκε στην ιταλική ζώνη κατοχής και αργότερα με την συνθηκολόγηση της Ιταλίας στους Συμμάχους (1943), ανήκε στην γερμανική ζώνη. Στα βουνά της Ηπείρου έγιναν σκληρές μάχες στον εμφύλιο πόλεμο, μεταξύ του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ, ακόμη και πριν ολοκληρωθεί η αποχώρηση των Γερμανών από την περιοχή. Η μεταπολεμικά υπήρξε από τις πιο παραμελημένες, οικονομικά, περιοχές της χώρας, με πολλούς Ηπειρώτες να φεύγουν για το εξωτερικό για μια καλύτερη τύχη. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες μεγάλη έξαρση έχει σημειώσει ο τουρισμός της περιοχής, ιδιαίτερα το καλοκαίρι στις παραθαλάσσιες περιοχές, αλλά ακόμη και τον χειμώνα στις ορεινές.

10 Μουσεία Συλλογές 1. Πινακοθήκη Αβέρωφ

11 Μουσεία Συλλογές 2. Μουσείο Ελληνικής Ιστορίας Παύλου Βρέλλη

12 Μουσεία Συλλογές 3. Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων

13 Μουσεία Συλλογές 4. Βυζαντινό Μουσείο Ιωαννίνων

14 Μουσεία Συλλογές 5. Μουσείο Ηπειρωτικής Λαϊκής Τέχνης "Κώστας Φρόντζος"

15 Μουσεία Συλλογές 6. Αρχαιολογικό Μουσείο Άρτας

16 Μουσεία Συλλογές 6. Αρχαιολογικό Μουσείο Άρτας

17 Μουσεία Συλλογές 7. Αρχαιολογική Συλλογή (Παρηγορήτισσα)

18 Μουσεία Συλλογές 8. Λαογραφικό Μουσείο "Σκουφά"

19 Μουσεία Συλλογές 8. Ιδιωτική Συλλογή Λαογραφικού Υλικού Π.Καραλη (Κυψέλη Άρτας)

20 Μουσεία Συλλογές 9. Λαογραφικό Μουσείο Αθαμανίου

21 Μουσεία Συλλογές 10. Κέντρο Πληροφόρησης Σαλαώρας Αρχαιολογικές ξεναγήσεις- ΑΡΧΑΙΑ ΔΩΔΩΝΗ (1988).mp4

22 Μουσεία Συλλογές 11. Μουσείο φάρου

23 Μουσεία Συλλογές 12. Αρχαιολογικό Μουσείο Νικόπολης

24 Μουσεία Συλλογές 12. Αρχαιολογικό Μουσείο Νικόπολης

25 Μουσεία Συλλογές 13. Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στο Νεοχώρι Πρέβεζας

26 Μουσεία Συλλογές 14. Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας

27 Μουσεία Συλλογές 15. Λαογραφικό Μουσείο Φοινικίου

28 1. Ακρόπολη Καστρίτσας

29 2. Κάστρο Ιωαννίνων

30 3. Ακρόπολη Μεγάλου Γαρδικίου

31 4. Ναός Άρειου Δία στο Ροδοτόπι

32 5. Βίτσα Ζαγορίου

33 6. Ελληνιστικό νεκροταφείο Ελληνικών Κοπάνης

34 Αρχαιολογικοί Χώροι 7. Παλαιολιθικές θέσεις στον Εθνικό Δρυμό Βίκου-Αωού. Η βραχοσκεπή Μπόϊλα, η βραχοσκεπή Κλειδί και το σπήλαιο Μεγαλάκκος

35 8. Αρχοντικό Μίσιου στα Ιωάννινα

36 9. Γέφυρα Αώου

37 10. Δωδώνη

38 10. Δωδώνη Ιερή Οικία

39 10. Δωδώνη Ναός της Διώνης Ναός της Θέμιδας Ναός του Ηρακλή Ναός της Αφροδίτης Πρυτανείο Βουλευτήριο Αρχαίο στάδιο Ακρόπολη

40 11. Γέφυρα στη θέση Μεγάλη Βρύση Βουργαρελίου 12. Γεφύρι στο ρέμα Κοραή στο Βουργαρέλι 13. Γεφύρι στο Διάσελλο Άρτης 14. Γεφύρι στη θέση Καμάρα Βουργαρελίου 15. Γεφύρι στα Θεοδώριανα Άρτης 16. Γεφύρι Πλαστήρα 17. Γεφύρι Μεσούντα 18. Γεφύρι Καμάρα στο Μονόξυλο 19. Γεφύρι Πλάκας

41 20. Το γεφύρι της Άρτας

42 21. Το Κάστρο της Άρτας

43 22. Παναγία Παρηγορήτισσα

44 23. Ο Ναός της Αγίας θεοδώρας

45 24. Μονή Κάτω Παναγιάς

46 25. Bυζαντινός Ναός του Αγίου Βασιλείου

47 26. Όρραον

48 27. Αμβρακία

49 Νεκροταφείο

50 Τείχος Αρχαίας Αμβρακίας

51 Μικρό θέατρο Αμβρακίας

52 Ναός Απόλλωνα Πυθίου Σωτήρα

53 28. Εφύρα

54 29. Νεκροπόλεις

55 30. Κασσώπη

56 Τείχη Κασσώπης

57 Εμπορική Αγορά ή Καταγώγιο

58 Θέατρο Κασσώπης

59 Αρχαιολογικοί Χώροι Καταγώγειο: δημόσιος ξενώνας της πόλης, για τη φιλοξενία τιμώμενων προσώπων και αντιπροσώπων άλλων πόλεων

60 31. Νικόπολη

61 Ρωμαϊκό Υδραγωγείο Νικόπολης

62 Ρωμαϊκό θέατρο Νικόπολης

63 Ρωμαϊκό ωδείο

64 Νυμφαίο

65 Ρωμαϊκή οικία του Αντωνίνου

66 Μνημείο Αυγούστου

67 Ρωμαϊκές θέρμες Προαστείου Νικόπολης

68 32. Νεκρομαντείο του Αχέροντα

69 32. Νεκρομαντείο του Αχέροντα

70 33. Κάστρο Ελευθεροχωρίου

71 34. Κάστρο Κιάφας στο Σούλι

72 35. Κάστρο Μαργαριτίου

73 36. Κάστρο Ηγουμενίτσας

74 37. Κάστρο Παραμυθιάς ή Αγίου Δονάτου

75 38. Δυμόκαστρο στην Πέρδικα

76 38. Δυμόκαστρο στην Πέρδικα

77 39. Γίτανα στους Φιλιάτες

78 40. Ελέα στην Παραμυθιά

79 40. Ελέα στην Παραμυθιά