Δράσεις για την αύξηση της Φυσικής Δραστηριότητας

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Δράσεις για την αύξηση της Φυσικής Δραστηριότητας"

Transcript

1

2 ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ: ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ, ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Δράσεις για την αύξηση της Φυσικής Δραστηριότητας ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Δ. Κουτσούκη & Γ. Μπογδάνης

3

4 Πρόλογος Τ ο πρόγραμμα «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη Δημόσια Υγεία: Αποτύπωση, Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Παιδικής Παχυσαρκίας Δράσεις για την Άσκηση και την Υγιεινή Διατροφή», που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Υπουργείο Υγείας αφορά στην υλοποίηση δράσεων αγωγής και προαγωγής της υγείας του παιδικού πληθυσμού σε όλη την επικράτεια, μετά από μελέτη των παραγόντων του κοινωνικού και φυσικού περιβάλλοντος που σχετίζονται με το αυξημένο σωματικό βάρος των παιδιών. Το πρόγραμμα εκπονείται από Επιστημονική Ομάδα με επιστημονικά υπεύθυνο τον κ. Στέφανο Μιχαλάκο Παιδίατρο-Παιδοενδοκρινολόγο, Συντονιστή Διευθυντή με συνεργασία του Ενδοκρινολογικού Τμ. Τμ. Αύξησης και Ανάπτυξης του Νοσοκομείου Παίδων Π. Α. Κυριακού (Στ. Μιχαλάκος, Ε. Βλαχοπαπαδοπούλου, Διευθύντρια, Φ. Καραχάλιου, Διευθύντρια), της Ιατρικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α. (Α. Χατζάκης Καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής, Θ. Ψαλτοπούλου Επικ. Καθηγήτρια, Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής), του ΤΕΦΑΑ, Ε.Κ.Π.Α. (Δ. Κουτσούκη Καθηγήτρια, Διευθύντρια του Εργαστηρίου «Προσαρμοσμένης Κινητικής Δραστηριότητας /Αναπτυξιακών & Κινητικών Διαταραχών», Γ. Μπογδάνης, Λέκτορας), του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου (Ι. Μανιός Αν. Καθηγητής), της Ιατρικής Σχολής Α.Π.Θ. (Γ. Κατζός, Ομότιμος Καθηγητής) και του Τ.Ε.Ι. Αθήνας (Β. Καραγιάννη, Επίκ. Καθηγήτρια, Τμήμα Δημόσιας Υγιεινής). Επίσης από το Νοσοκ. Παίδων Π. Α. Κυριακού συμμετέχει η Α. Παπαδοπούλου, Επισκέπτρια Υγείας. Επιστημονικός συνεργάτης για θέματα παιδαγωγικής Α. Καψάλη, Παιδαγωγός. Η επιστημονική ομάδα εκπόνησε το αναλυτικό πρωτόκολλο τόσο της πρώτης όσο και της δεύτερης φάσης του προγράμματος. Το εγχειρίδιο της φυσικής δραστηριότητας επιμελήθηκαν οι κ.κ. Κουτσούκη και Μπογδάνης τους οποίους ευχαριστώ για την άρτια και εμπεριστατωμένη εργασία. Το εγχειρίδιο αυτό αποτελεί πολύτιμο εργαλείο για την υλοποίηση του πρωτοποριακού αυτού προγράμματος. Σημαντική βοήθεια προσέφεραν, οι συνεργάτες του προγράμματος Δ. Bακιρτζής, Γ. Κατσιούλης, Δ. Καρακατσάνης, Μ. Μουσουράκη, Κ. Μπάρδης, Σ. Σέγκος, Χ. Τζωρτζάτος, Ε. Στρογγυλού, Α. Γκιοβάση και Ε. Νιώρα, τους οποίες ευχαριστώ για την πρωτοβουλία και τις εποικοδομητικές προτάσεις. Περαιτέρω ευχαριστώ τους εκπαιδευτικούς, τους μαθητές και τους γονείς τους για την άψογη συνεργασία η οποία επέτρεψε την απρόσκοπτη ολοκλήρωση της Α Φάσης του προγράμματος. 5

5 Τέλος θα ήθελα να ζητήσω την συνεχή συνεργασία των εκπαιδευτικών με την επιστημονική ομάδα και τους συνεργάτες του προγράμματος, καθώς προϋπόθεση για την επιτυχή υλοποίηση και έκβαση αυτού, είναι η άρρηκτη συνεργασία μεταξύ της επιστημονικής ομάδας και των εκπαιδευτικών καθώς και η απρόσκοπτη επικοινωνία και συνεργασία με τους γονείς. Ο Επιστημονικά Υπεύθυνος Στέφανος Μιχαλάκος 6

6 Εισαγωγικό σημείωμα Ο σκοπός του φυλλαδίου αυτού είναι να στηρίξει και να ενισχύσει μια προσπάθεια για την αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας στη χώρα μας. Ελπίζουμε η προσπάθεια αυτή να στεφθεί με επιτυχία και να συμβάλλει ώστε μειωθούν τα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας και να γίνουν τα παιδιά μας πιο υγιή και πιο χαρούμενα. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί ΜΠΟΡΟΥΝ να συμβάλλουν αποφασιστικά στους δύο στόχους που έχουν τεθεί: Να αγαπήσουν τα παιδιά μας την άσκηση και Να αποκτήσουν καλές διατροφικές συνήθειες Επιστημονικές έρευνες των τελευταίων ετών δείχνουν ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει λέγοντας ή επιβάλλοντας στα παιδιά αυτό που θεωρείται σωστό και ωφέλιμο. Γίνεται μόνο αν τα παιδιά αλλά και εμείς οι μεγαλύτεροι, αλλάξουμε τις στάσεις και τις αντιλήψεις μας για τη σωστή διατροφή και την άσκηση και αν φροντίσουμε ώστε τα παιδιά να αποκτήσουν θετικές εμπειρίες στο περιβάλλον του σχολείου σχετικά με τη φυσική δραστηριότητα. Δεν αρκούν μόνο η καταγραφή και οι προτροπές για να δώσουμε στα παιδιά μας το δώρο της υγείας μέσα από την φυσική δραστηριότητα και τη σωστή διατροφή. Πρέπει να προχωρήσουμε ένα βήμα πιο πέρα, προσπαθώντας να εντοπίσουμε και να κατανοήσουμε τι είναι αυτό που μπορεί να εμποδίζει τα παιδιά και τους νέους να είναι φυσικά δραστήριοι και να έχουν καλές διατροφικές συνήθειες που θα τους συνοδεύουν για όλη τους τη ζωή. Στόχος του προγράμματος που αφορά τη φυσική δραστηριότητα είναι: να αποκτήσουν τα παιδιά θετικές εμπειρίες σχετικά με την άσκηση να μη νιώθει κανένα παιδί αποκλεισμένο να μη νιώθει κανένα παιδί ότι «δεν μπορεί» να νιώσει κάθε παιδί τη χαρά που προσφέρει η φυσική δραστηριότητα να νιώθει κάθε παιδί ότι οι δάσκαλοι, οι καθηγητές και οι γυμναστές το στηρίζουν και το ενθαρρύνουν να αξιοποιήσει τις δυνατότητές του και να βελτιώσει τον εαυτό του να αποκτήσουν όλα τα παιδιά γνώσεις για το σώμα και την υγεία τους 7

7 Στην προσπάθεια αυτοί είμαστε όλοι σημαντικά πρόσωπα: ο διευθυντής ή η διευθύντρια, ο καθηγητής και η καθηγήτρια, ο γυμναστής και η γυμνάστρια, τα μέλη της ομάδας μας. Όλοι μαζί θα προσπαθήσουμε να δείξουμε στα παιδιά ότι μπορούν να καταφέρουν πολλά. Όλα στηρίζονται στη θετική μας στάση, στη θέληση, στην αγάπη και στο όραμα που έχουμε για τα παιδιά. Όπως θα δείτε, ο χρόνος που θα χρειαστεί να διαθέσετε για το πρόγραμμα είναι ελάχιστος. Αυτό που είναι αναγκαίο όμως είναι η θετική στάση όλων Με εκτίμηση, Δ. Κουτσούκη & Γ. Μπογδάνης 8

8 Εισαγωγή Ποιος είναι ο σκοπός του προγράμματος αυτού; Να βοηθήσει τα παιδιά να επιλέξουν έναν υγιεινό τρόπο διατροφής και να αγαπήσουν την άσκηση Ο κύριος στόχος είναι η αλλαγή των στάσεων και των πεποιθήσεων που έχουν τα παιδιά για τη σωστή διατροφή και την άσκηση. Mε σεβασμό στην προσωπικότητα του παιδιού παρέχουμε κίνητρα και υποστήριξη έτσι ώστε ΟΛΑ τα παιδιά να αποκτήσουν θετικές εμπειρίες σχετικά με τη φυσική δραστηριότητα και τη σωστή διατροφή. Λίγα λόγια για το πρόγραμμα Τίτλος: Ο τίτλος του προγράμματος είναι: «Εθνικό σχέδιο δράσης για τη Δημόσια Υγεία: Αποτύπωση, Πρόληψη και Αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας. Δράσεις για την άσκηση και την υγιεινή διατροφή», Φορέας υλοποίησης: Το πρόγραμμα υλοποιείται από το Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Αθηνών «Π. & Α. Κυριακού», υπό την αιγίδα των Υπουργείων Υγείας-Παιδείας & Θρησκευμάτων, και περιλαμβάνει τρεις φάσεις. Τι έχει γίνει μέχρι σήμερα; Α φάση-μετρήσεις/αποτύπωση παχυσαρκίας & υποκινητικότητας στα παιδιά Η πρώτη φάση ξεκίνησε το 2011 και ολοκληρώθηκε στο τέλος του Η φάση αυτή περιλάμβανε μετρήσεις σε 278 σχολεία με μαθητές δημοτικών και γυμνασίων όλης της χώρας. Οι μετρήσεις έγιναν από πέντε (5) εξειδικευμένα επιστημονικά κλιμάκια που το καθένα απαρτίζονταν από πέντε (5) ειδικούς επιστήμονες (παιδιάτρους, γυμναστές, διαιτολόγους, διοικητικούς & πληροφορικής, επισκέπτες υγείας, νοσηλευτές συνολικά 24 επιστήμονες). Μετρήθηκαν συνολικά μαθητές, για τους οποίους έδωσαν έγγραφη συγκατάθεση οι γονείς, και καταγράφηκαν λεπτομερώς τα πιθανά αίτια της παχυσαρκίας και της υποκινητικότητας. 9

9 Τι θα γίνει τώρα; Β φάση-πρόγραμμα παρέμβασης αγωγής και προαγωγής υγείας των μαθητών: Η δεύτερη φάση του προγράμματος (σχολική χρονιά ) περιλαμβάνει μετρήσεις και πρόγραμμα παρέμβασης σε 85 επιλεγμένα σχολεία σε σύνολο παιδιών. Το σχολείο σας έχει επιλεγεί με τυχαίο τρόπο να συμμετάσχει στη φάση αυτή του προγράμματος και η συμμετοχή σας έχει οριστεί μετά τη σύμφωνη γνώμη του Διευθυντή και του εκπαιδευτικού προσωπικού του σχολείου σας. Αρχικές μετρήσεις από τα επιστημονικά κλιμάκια του προγράμματος Οι αρχικές μετρήσεις της Β φάσης έχουν γίνει ή γίνονται τώρα, από εξειδικευμένη επιστημονική ομάδα που επισκέπτεται το σχολείο σας για 1 ή 2 ημέρες. Οι μετρήσεις γίνονται αποκλειστικά από την επιστημονική μας ομάδα που αποτελείται από 5 εξειδικευμένους επιστήμονες και απασχολούν τα παιδιά για όχι πάνω από 1 έως 2 εκπαιδευτικές ώρες. Οι μετρήσεις αυτές θα επαναληφθούν μετά το τέλος της εξάμηνης παρέμβασης προς το τέλος της σχολικής χρονιάς Στην Γ φάση του προγράμματος θα γίνει η τελική αξιολόγηση και αξιοποίηση των ευρημάτων από την επιστημονική ομάδα του προγράμματος. Με ποιο τρόπο θα συμμετάσχουν οι εκπαιδευτικοί σε αυτή τη φάση του προγράμματος; 10 Αρχικά θα γίνει εκπαίδευση και ενημέρωση των εκπαιδευτικών που θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα. Αυτό θα γίνει με ενημερωτικά φυλλάδια και εκπαιδευτικό υλικό που θα διατεθεί σε έντυπη μορφή καθώς και από το διαδίκτυο. Οι εκπαιδευτικοί θα υλοποιήσουν μέρος του προγράμματος διαθέτοντας μόνο μια προγραμματισμένη ώρα την εβδομάδα (ευέλικτη ζώνη), όπου θα διδάσκουν με βάση το ειδικό πρόγραμμα που θα τους δοθεί από τους υπευθύνους του προγράμματος. Oι εκπαιδευτικοί φυσικής αγωγής θα υποστηρίζονται από μέλη της επιστημονικής ομάδας και των ομάδων εργασίας του προγράμματος με στόχο Οι εκπαιδευτικοί που θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα παρέμβασης θα λάβουν εκπαιδευτικό υλικό, καθώς και πιστοποιητικό συμμετοχής. Οι εκπαιδευτικοί που επιθυμούν να επι μορφωθούν στη μεθοδολογία και στις μεθόδους παρέμβασης θα έχουν τη δυνατότητα να εγγραφούν και να παρακολουθήσουν κύκλο σεμιναρίων μέσω διαδικτύου (e-learning). Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του κύκλου επιμόρφωσης, οι εκπαιδευτικοί θα λάβουν βεβαίωση από το Πανεπιστήμιο Αθηνών.

10 την αλλαγή των στάσεων και των πεποιθήσεων των μαθητών για την άσκηση, ανεξάρτητα από τις σωματικές τους δυνατότητες. Μέλη του προγράμματός μας θα επισκέπτονται το σχολείο κάθε 15 μέρες με στόχο να υποστηρίζουν και να διευκολύνουν το έργο των εκπαιδευτικών. Οι πληροφορίες και τα συμπεράσματα που θα προκύψουν στο τέλος του προγράμματος θα είναι διαθέσιμα σε όλα τα θεσμικά όργανα των υπουργείων Παιδείας και Υγείας, καθώς και σε όλους τους εκπαιδευτικούς με στόχο την ανάδειξη διαδικασιών επιτυχούς αντιμετώπισης της παιδικής παχυσαρκίας. Στόχοι του προγράμματος Ο κύριος στόχος του προγράμματος είναι να αυξηθεί η φυσική δραστηριότητα των παιδιών στο σχολείο και εκτός σχολείου, όχι μόνο κατά τη διάρκεια του προγράμματος, αλλά για όλη τους τη ζωή. Αυτό μπορεί να γίνει ΜΟΝΟ αν τα παιδιά νιώσουν ότι όλα μπορούν να είναι φυσικά δραστήρια γιατί η φυσική δραστηριότητα δίνει ΧΑΡΑ, ΕΥΧΑΡΙ- ΣΤΗΣΗ και ΥΓΕΙΑ. Αυτό γίνεται με την καλλιέργεια της αγάπης για τη φυσική δραστηριότητα ως πηγή θετικών εμπειριών και ευχαρίστησης. Οι αξίες που θα καλλιεργηθούν (εμπιστοσύνη στις ικανότητες του παιδιού, συνεργασία, επίτευξη στόχων) μπορούν να μεταφερθούν σε όλους τους τομείς της ζωής του παιδιού. Χρειάζεται να αλλάξουν και οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί τις στάσεις και πεποιθήσεις τους σχετικά με την άσκηση. 11

11 Οι τρεις λέξεις που έχουν σημασία Οι τρεις λέξεις που μπορούν να κάνουν τη διαφορά και να αλλάξουν τις στάσεις και τις αντιλήψεις των παιδιών, αλλά και των μεγάλων, για τη φυσική δραστηριότητα εντός και εκτός σχολείου είναι: ΜΠΟΡΩ! ΟΛΟΙ! ΜΟΥ ΑΡΕΣΕΙ! ΟΛΟΙ! Στο κάθε μάθημα, σε κάθε φυσική δραστηριότητα θα πρέπει ο/η γυμναστής/τρια να διασφαλίζει ότι θα συμμετέχουν ενεργά όλα τα παιδιά. Όπως γνωρίζουν όλοι οι εκπαιδευτικοί, το παιδί που είναι «καλό» σε κάτι, αγαπά και να το κάνει. Όποιο νιώθει «κακό» σε κάποια δραστηριότητα, τότε αυτό την αποφεύγει έμμεσα ή άμεσα. 12 Συνεργασία, ομαδικότητα και αποδοχή, τα κλειδιά της συμμετοχής ΟΛΩΝ Το πνεύμα της ομαδικότητας μπορεί να καλλιεργηθεί σε σημαντικό βαθμό μέσα από τη φυσική δραστηριότητα. Τα βασικά στοιχεία που πρέπει να έχουν όλα τα μέλη της ομάδας είναι η αποδοχή όλων των μελών και ο σεβασμός μεταξύ τους. Οι «αρχηγοί» και τα μέλη με υπευθυνότητες μέσα στην ομάδα της τάξης πρέπει να εναλλάσσονται. Η ανάθεση απλών και συγκεκριμένων αρμοδιοτήτων σε διαφορετικό παιδί κάθε φορά βελτιώνουν την αυτοεκτίμηση, την αποδοχή και το σεβασμό μεταξύ των μελών της ομάδας. Αυτό γίνεται με την επίβλεψη του εκπαιδευτικού, ώστε να διασφαλίζεται η δημιουργία ενός θετικού περιβάλλοντος σε κάθε μάθημα και σε κάθε δραστηριότητα.

12 Στόχος μας είναι να κινητοποιήσουμε τα πιο αδύναμα παιδιά, αυτά που μέχρι σήμερα «δεν ήθελαν» ή «δεν μπορούσαν», αυτά που «δεν είναι καλά». Αυτό γίνεται με το να προσεγγίσουμε τα παιδιά αυτά και να τα βοηθήσουμε να νιώσουν ότι δεν «απαιτούμε» από αυτά, ότι δεν θα τα κρίνουμε για τις επιδόσεις τους αλλά για την προσπάθεια και τη βελτίωσή τους, και ότι στόχος μας είναι να νιώσουν τη χαρά της κίνησης, του παιχνιδιού και της άσκησης. Το κλειδί της επιτυχίας δεν είναι τόσο το περιεχόμενο του προγράμματος φυσικής αγωγής αλλά η δική μας στάση. ΜΠΟΡΩ! Όλοι μας συμμετέχουμε σε κάτι που πιστεύουμε ότι μπορούμε να κάνουμε. Πάρα πολλά παιδιά δοκιμάζουν κάτι όταν νομίζουν ότι «μπορούν». Και δυστυχώς, πάρα πολλά παιδιά, αλλά και μεγαλύτεροι, πιστεύουν ότι «δεν μπορούν». Στόχος μας είναι να βοηθήσουμε όλα τα παιδιά να πιστέψουν στον εαυτό τους και στις δυνάμεις τους, να αυξήσουν την αυτοεκτίμησή τους, να διευρύνουν τις δυνατότητές τους, να πιστέψουν ότι ΜΠΟΡΟΥΝ! Αυτό δεν γίνεται μειώνοντας το βαθμό δυσκολίας των δραστηριοτήτων. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται τις διαφορές με τους «καλύτερους» και τοποθετούν τον εαυτό τους και τις προσδοκίες τους ανάλογα. Η πίστη του παιδιού στον εαυτό του ενισχύεται όταν ΕΜΕΙΣ ΠΙΣΤΕΨΟΥΜΕ σε αυτό, όταν νιώσει ότι πραγματικά είμαστε δίπλα του στην προσπάθειά του, ότι το στηρίζουμε και το επαινούμε πραγματικά. Γνωρίζω ότι μπορώ Το κάθε παιδί θα πρέπει να γνωρίσει τις δυνατότητες που έχει το σώμα του, να τις αποδεχθεί και να τις εξελίξει. Το πρώτο βήμα στη διαδικασία αυτή είναι η επίγνωση των δυνατοτήτων του, η οποία θα γίνει μέσα από πολλαπλές εμπειρίες και βιώματα φυσικής δραστηριότητας. Το παιδί πρέπει να δοκιμάσει τις δυνατότητές του, ανεξάρτητα από το πόσο «καλά» μπορεί να αποδώσει στην κάθε δραστηριότητα. Αυτό γίνεται κυρίως με την αποδοχή του επιπέδου των ικανοτήτων του από το γυμναστή, το δάσκαλο/καθηγητή και τους συμμαθητές του. Η στάση των ανθρώπων του περιβάλλοντός του την ώρα που δοκιμάζει τις ικανότητές του είναι καθοριστική για το είδος της εμπειρίας που βιώνει. Αποδεχόμαστε λοιπόν ως δάσκαλοι/καθηγητές όλα τα επίπεδα ικανοτήτων και επιβραβεύουμε τη βελτίωση. Ταυτόχρονα, δημιουργούμε ένα θετικό περιβάλλον όπου το κάθε παιδί νιώθει καλά και νιώθει ότι ΜΠΟΡΕΙ. 13

13 Αυτοεκτίμηση Η αυτοεκτίμηση εκφράζει την συναισθηματική αξιολόγηση ενός ατόμου για την «αξία» του. Η αυτοεκτίμηση εμπεριέχει τα πιστεύω ενός ατόμου (π.χ. είμαι ικανός, αξίζω) καθώς και συναισθήματα όπως υπερηφάνεια, ντροπή, απόγνωση. Η αυτοεκτίμηση περιλαμβάνει επίσης τις έννοιες της αυτοπεποίθησης και του αυτοσεβασμού. Η αυτοεκτίμηση αποτελεί σημαντικό παράγοντα που συμβάλλει στην επίτευξη στόχων και καθορίζει τη συμμετοχή σε δραστηριότητες όπως είναι η άσκηση και γενικότερα η φυσική δραστηριότητα. Είναι τεκμηριωμένο ότι τα μαθητικά χρόνια είναι μια περίοδος που επηρεάζει σημαντικά την αυτοεκτίμηση του παιδιού σχετικά με τη φυσική δραστηριότητα. Η ανάδειξη της αδυναμίας, της αποτυχίας, της δυσκολίας και της μη συμμετοχής δημιουργούν αρνητικά συναισθήματα και αποτρέπουν το παιδί από το να αγαπήσει τη φυσική δραστηριότητα. Για να ενισχυθεί η αυτοεκτίμηση του παιδιού, οι εκπαιδευτικοί πρέπει να εξαφανίσουν την αρνητική κριτική προς το παιδί και να καλλιεργήσουν την αίσθηση του σεβασμού και της υποστήριξης με στόχο την ατομική βελτίωση και τη χαρά της συμμετοχής σε φυσικές δραστηριότητες. Θα πρέπει να τονίζεται τι ξέρει το παιδί και όχι τι δεν ξέρει, τι μπορεί κάνει και όχι τι δεν μπορεί να κάνει. 14

14 ΜΟΥ ΑΡΕΣΕΙ! Η χαρά και η ευχαρίστηση μέσα από τη φυσική δραστηριότητα είναι μέρος της φύσης των παιδιών. Το παιχνίδι, το οποίο είναι αναπόσπαστο μέρος του μαθήματος φυσικής αγωγής, του διαλείμματος, του ελεύθερου χρόνου στο σπίτι, είναι αγαπητό από όλα τα παιδιά. Το πρόβλημα ανακύπτει όταν η φυσική δραστηριότητα συνδέεται με αρνητική κρίση, με την αίσθηση του αποκλεισμού από την ομάδα (από το ΌΛΟΙ), με την πεποίθηση του «δεν μπορώ». Για να αρθούν αυτά τα εμπόδια θα πρέπει αρχικά να διασφαλίσουμε τη συμμετοχή όλων και να εδραιώσουμε την αντίληψη όλοι μπορούν. Η ευχαρίστηση μπορεί να έρθει στη συνέχεια μέσα από ένα παιχνίδι, μέσα από την προσωπική βελτίωση του κάθε παιδιού, μέσα από την αποδοχή στην ομάδα που ανήκουν ΟΛΟΙ. Μια ενδιαφέρουσα σημείωση Η Αμερικανική Αθλητιατρική Εταιρεία (ACSM, exerciseismedicine.org/) καθώς και πολλές άλλες Αθλητιατρικές Εταιρείες ανά τον κόσμο ( org.au/) έχουν τεκμηριώσει και συνεχίζουν να αναδεικνύουν το ρόλο της άσκησης για την πρόληψη, αντιμετώπιση και θεραπεία πολλών ασθενειών όπως η αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η παχυσαρκία, η στεφανιαία νόσος και ο καρκίνος. Το πρόγραμμα αυτό ονομάζεται EXERCISE IS MEDICINE, δηλαδή «Η ΑΣΚΗΣΗ ΕΙΝΑΙ ΦΑΡΜΑΚΟ» και ο κύριος στόχος του είναι να ενσωματωθεί η φυσική δραστηριότητα ως μέρος της καθημερινότητας των ανθρώπων κάθε ηλικίας. Η φυσική δραστηριότητα είναι ένα «φάρμακο» χωρίς παρενέργειες, ένα «φάρμακο» που προλαβαίνει την εμφάνιση ασθενειών, ένα φάρμακο που θεραπεύει και κυρίως ένα φάρμακο που σε γεμίζει χαρά. ΑΣ ΔΩΣΟΥΜΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΔΩΡΟ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ 15

15

16 ΟΡΙΣΜΟΙ Τι είναι φυσική δραστηριότητα; Είναι οποιαδήποτε κίνηση αυξάνει την καρδιακή συχνότητα και επιταχύνει την αναπνοή. Οποιαδήποτε δραστηριότητα των μυών που απαιτεί ενέργεια. Πόση άσκηση πρέπει να κάνει ένα παιδί; Για τη διατήρηση και τη βελτίωση της υγείας και της φυσικής κατάστασης των παιδιών 5-17 ετών, θα πρέπει να κάνουν τουλάχιστον 60 λεπτά την ημέρα μέτρια έως έντονη άσκηση. Τα λεπτά αυτά δεν είναι απαραίτητο να είναι συνεχόμενα. Μπορούν να αθροίζονται κατά τη διάρκεια της ημέρας. Στη γυμναστική του σχολείου, στο διάλειμμα, στο παιχνίδι στη γειτονιά, στους αθλητικούς χώρους. Σχετικοί «δεσμοί» προς διαδικτυακούς τόπους Τι είναι μέτρια έως έντονη άσκηση; Αν ζητήσουμε σε ένα παιδί να αξιολογήσει τη δυσκολία της άσκησης σε μια κλίμακα από 1 έως 10, τότε η άσκηση μέτριας έντασης θα βαθμολογηθεί με 5-6. Ένας απλός τρόπος να καταλάβουμε ότι κάνουμε άσκηση μέτριας έντασης είναι ότι κατά τη διάρκειά της μπορούμε να συνομιλήσουμε λέγοντας μικρές προτάσεις αλλά δεν μπορούμε να μιλήσουμε συνεχόμενα ή να τραγουδήσουμε. Μια άσκηση χαρακτηρίζεται ως έντονη όταν κατά τη διάρκειά της δεν μπορούμε να πούμε παραπάνω από μερικές λέξεις σε μια συνομιλία γιατί πρέπει να αναπνεύσουμε. Η έντονη άσκηση αξιολογείται με βαθμό 7-8 σε στην κλίμακα Στη διάρκειά της νιώθουμε την καρδιά να χτυπά έντονα. Η μέτρια-προς-έντονη άσκηση (Moderate-to Vigorous-intensity physical activity ή MVPA) είναι η ενδιάμεση των δύο παραπάνω εντάσεων. Αυτή η ένταση είναι και η επιθυμητή για να έχουμε το καλύτερο αποτέλεσμα. Συνδυάζοντας τα παραπάνω, ή άσκηση αυτή θα πρέπει να αξιολογείται με 6-7 στην κλίμακα 1-10, και θα πρέπει να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε μια πρόταση αν θα μιλούσαμε κατά τη διάρκεια της άσκησης. 17

17 Ενεργητικό παιχνίδι Το ενεργητικό παιχνίδι είναι παρόμοιο με τη μέτρια-προς-έντονη άσκηση και αναφέρεται σε παιγνιώδεις δραστηριότητες που κάνουν τα παιδιά να αναπνέουν έντονα, να ζεσταίνονται και να ιδρώνουν. Το ενεργητικό παιχνίδι μπορεί να περιλαμβάνει οποιασδήποτε μορφής δραστηριότητες που έχουν την απαιτούμενη ένταση. Ο ρόλος του γυμναστή και της γυμνάστριας 18 Ο ρόλος του γυμναστή και της γυμνάστριας στη σχολική κοινότητα έχει ερμηνευτεί και εμπεδωθεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Όλοι οι τρόποι αντίληψης του ρόλου αυτού από τους άλλους (συνάδελφοι εκπαιδευτικοί, μαθητές, γονείς) εξαρτώνται από τον τρόπο με τον οποίο οι γυμναστές αντιλαμβάνονται το λειτούργημά τους και τις αρμοδιότητες που έχουν και αποδέχονται ότι τους ανήκουν. Ο γυμναστής και η γυμνάστρια ως εκπαιδευτικοί έχουν ένα σύνθετο έργο το οποίο απαρτίζεται από λειτουργίες οι οποίες ξεπερνούν τη διδασκαλία στην αίθουσα, στο γήπεδο ή τη σχολική αυλή. Μπορεί και πρέπει να έχουν έναν ηγετικό ρόλο στο να διαμορφώσουν μια ολιστική αντίληψη για το σημαντικό ρόλο της φυσικής αγωγής αλλά και γενικότερα της φυσικής δραστηριότητας στη ζωή των μαθητών τους. Τα οφέλη που θα έχουν τα παιδιά αν διαμορφώσουν μια τέτοια συνείδηση επεκτείνονται σε όλες τις φάσεις της εξέλιξής τους και έχουν άμεση αλλά και μακροχρόνια επίδραση στην ποιότητας ζωής. Οι γυμναστές του σχολείου έχουν τη δύναμη να μεγιστοποιήσουν την αποτελεσματικότητα του μαθήματος φυσικής αγωγής του σχολείου και να γίνουν οι εμψυχωτές των μαθητών για να απολαμβάνουν τη χαρά της άσκησης.

18 Oι γυμναστές εμψυχωτές των μαθητών για να απολαμβάνουν τη χαρά της άσκησης Ο γυμναστής και η γυμνάστρια: Είναι αυτοί που ενθαρρύνουν τους μαθητές να βελτιώσουν τη φυσική τους κατάσταση, την υγεία τους, την εμφάνισή τους και αυτοί που εμπνέουν στους μαθητές την αγάπη για τη φυσική δραστηριότητα. Γίνονται πηγή πληροφόρησης για όσα θέλει να μάθει το παιδί για την άσκηση, αλλά και παράδειγμα προς μίμηση για τους μαθητές και την εκπαιδευτική κοινότητα γενικότερα. Δεν κρίνουν τα παιδιά ανάλογα με τις σωματικές τους δυνατότητες, αλλά τα προσεγγίζουν με σεβασμό και αγάπη. Σχεδιάζουν το μάθημα ώστε να βοηθά όλους, ανεξάρτητα από τις ικανότητές τους, να συμμετάσχουν και να βελτιωθούν. Στηρίζουν και εμψυχώνουν ΟΛΑ τα παιδιά και περισσότερο αυτά που έχουν χαμηλότερες ικανότητες από τα άλλα, ώστε και αυτά να επιτύχουν το καλύτερο που μπορούν και να χαρούν γι αυτό. Καλλιεργούν ηγετικές συμπεριφορές σε ΟΛΟΥΣ τους μαθητές αναθέτοντάς τους ακόμα και το ρόλο του διδάσκοντα για να «δείξουν» στα άλλα παιδιά κάτι που είναι ιδιαίτερα επιδέξιοι ή είναι περήφανοι γι αυτό, ή αναθέτοντας τους εναλλάξ μια αρμοδιότητα στο μάθημα. Επικροτούν και επιβραβεύουν τη συμμετοχή και κάθε προσπάθεια ακόμα και αν αυτή δεν συναντά τα κριτήρια του μέσου όρου των άλλων μαθητών. Ο κάθε μαθητής έχει δικά του σημεία αναφοράς και δυσκολίες οι οποίες για να ξεπεραστούν θα πρέπει να έχει επιμονή και αυτοπεποίθηση σε κάθε στάδιο εξέλιξής του. Η αίσθηση της αποτυχίας επιφέρει την αποχή και την αδιαφορία. Καλλιεργούν δεξιότητες και διδάσκουν δραστηριότητες που μπορεί το παιδί να τις «μεταφέρει» και να τις υλοποιήσει σε άλλα περιβάλλοντα, έξω από το σχολείο, δηλαδή στο παιχνίδι του και στις εξωσχολικές του δραστηριότητες, αλλά και αργότερα ως ενήλικας. Ενθαρρύνουν και ενισχύουν την αντίληψη ότι οι δυσκολίες που έχει κάθε μαθητής είναι απλά δοκιμασίες που όταν τις ξεπεράσει θα είναι ακόμα πιο δυνατός και ότι αυτή είναι η διαδικασία μέσα από την οποία μαθαίνουμε από βρέφη μέχρι το γήρας. Οι δυσκολίες είναι προκλήσεις για να δείξουμε πόσο καλύτεροι μπορούμε να γίνουμε. Αυτό γίνεται μέσα από την προσπάθεια η οποία πρέπει να είναι πάντα μια όμορφη και επιβεβαιωτική εμπειρία. Παροτρύνουν τα παιδιά να είναι σωματικά δραστήρια και έξω από το περιβάλλον του σχολείου είτε σε αθλητικούς συλλόγους, είτε σε προγράμματα των δήμων, είτε σε παιχνίδι στη γειτονιά και να μεταφέρουν τις δεξιότητες αυτές καθώς και τις εντυπώσεις τους μέσα στο μάθημα. 19

19 Μαθαίνουν στα παιδιά να παίρνουν χαρά από την κάθε μορφής φυσική δραστηριότητα. Φυσική δραστηριότητα δεν είναι μόνο ότι γίνεται στο σχολείο και στο γήπεδο, αλλά το περπάτημα για να πάμε στο σχολείο, στη γειτονιά, στα ψώνια, στην παραλία, περπατώντας με το σκύλο, ανεβαίνοντας σκαλιά, παίζοντας παιχνίδια στη γειτονιά ή στην παραλία, κάνοντας κηπουρική, αλλά και η συμμετοχή στις οικιακές εργασίες μπορεί να αποτελέσουν μια μορφή φυσικής δραστηριότητας που προστίθεται στον ενεργητικό χρόνο στο τέλος της ημέρας και που συμβάλλει στην καλή λειτουργία όλων των συστημάτων στον οργανισμό. Ενθαρρύνουν τους μαθητές να δοκιμάζουν δικούς τους τρόπους άσκησης, βοηθώντας τους έτσι να δομούν το δικό τους πρόγραμμα φυσικής δραστηριότητας το οποίο τους είναι αρεστό και κυρίως είναι δική τους επιλογή. Η μέθοδος αυτή είναι πιο αποδοτική για τα μεγαλύτερα παιδιά, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί με επιτυχία και στα μικρότερα. Ακόμα και Η φυσική δραστηριότητα είναι σημαντικός παράγοντας για την πολύπλευρη ανάπτυξη του ατόμου Η ρήση «νους υγιής εν σώματι υγιή» είναι όσο ποτέ άλλοτε επίκαιρη καταρρίπτοντας την αντίληψη ότι η άσκηση ισούται με καταπόνηση του σώματος άρα με μείωση της δύναμης και της αντοχής του ανθρώπου να παράγει νοητικό έργο. ηλεκτρονικά παιχνίδια που περιλαμβάνουν στοιχεία φυσικής δραστηριότητας, όπως είναι το Wii, μπορούν να χρησιμοποιηθούν από όσα παιδιά τα έχουν και στη συνέχεια να συζητήσουν με τους φίλους την εμπειρία τους. Η υγεία και η διατήρησή της συνδέεται άμεσα με τη φυσική δραστηριότητα και όλες οι έρευνες επικεντρώνονται στο να αναδείξουν τον πρωτεύοντα ρόλο της στη μείωση της συνταγογράφησης και τη μείωση τους κόστους θεραπείας πολλών ασθενειών, οι οποίες προκαλούνται και επιδεινώνονται από τον τρόπο ζωής. Έτσι, η καθιστική ζωή, το άγχος και το σωματικό στρες που βιώνει ο άνθρωπος είναι αιτίες που μαζί με τον ακατάστατο τρόπο διατροφής συμβάλλουν στην νωρίς εμφάνιση ασθενειών οι οποίες υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής. Οι στόχοι του μαθήματος της φυσικής αγωγής Να αναπτύξει και να θεμελιώσει όλα τα κινητικά πρότυπα (βάδισμα, τρέξιμο, ρίψεις, υποδοχή και σύλληψη αντικειμένων, άλματα, βηματισμούς όπως κουτσό, χόπλα, κλπ. και γενικά χειρισμό αντικειμένων όπως μπάλες, ρακέτες, σχοινάκια, κ.ά.). 20 Να ενσωματώσει τα θεμελιώδη κινητικά πρότυπα σε ρουτίνες οι οποίες αποτελούν τις βασικές δεξιότητες των διαφόρων αθλημάτων. Να ενθαρρύνει τον πειραματισμό των μαθητών με διάφορες μορφές κίνησης με στόχο την καλλιέργεια της φαντασίας και της έκφρασης συναισθημάτων.

20 Να αναπτύξει τις κινητικές ικανότητες (δύναμη, αντοχή, ταχύτητα, ευκαμψία, ισορροπία, και ευλυγισία). Να οξύνει την αντιληπτική ικανότητα του μαθητή και την ετοιμότητα ανταπόκρισης σε ερεθίσματα του περιβάλλοντος και της διδασκαλίας. Να διδάξει τις απεριόριστες δυνατότητες του ανθρώπου να επιλύει προβλήματα που θεωρούσε ανυπέρβλητα, μέσα από απλές και επιτυχημένες προσπάθειες να ξεπεράσει απλά, αλλά και πιο σύνθετα προβλήματα μέσα από τη συμμετοχή του σε παιχνίδια και αθλητικές δεξιότητες. Να διδάξει στο νου και το σώμα να λειτουργούν συμπληρωματικά και όχι ανταγωνιστικά. Η άσκηση δεν είναι μόνο ανταγωνισμός, επιτυχία και αποτυχία, νίκη και ήττα. Να περάσει στους μαθητές η αντίληψη και να γίνει τελικά βεβαιότητα ότι δεν χρειάζεται να είσαι «καλός» για να συμμετάσχεις, για να χαρείς και για να βελτιωθείς. Να διδάξει στους μαθητές την αυτοπεποίθηση, που σημαίνει ότι δοκιμάζω και αν αποτύχω, ξαναδοκιμάζω με άλλον τρόπο μέχρι να πετύχω. Να οδηγήσει τα παιδιά στη χαρά και στην ευχαρίστηση που απορρέει από τη φυσική δραστηριότητα. Να δείξει στα παιδιά ότι όσο βελτιώνονται οι δυνατότητές τους, τόσο περισσότερα πράγματα μπορούν να κάνουν (να περπατήσουν και να ανέβουν βουνά, να παίξουν χωρίς να κουράζονται για πολλή ώρα, να κολυμπήσουν και να χαρούν τη θάλασσα και τον ήλιο). Να οδηγήσει τα παιδιά στο να αποδεχθούν και να αγαπήσουν το σώμα τους και τις δυνατότητές του και να προσπαθούν πάντα για το καλύτερο. Να δείξει στα παιδιά ότι φυσική δραστηριότητα και υγεία είναι αλληλένδετες έννοιες και η ότι πρόληψη ασθενειών δε νοείται χωρίς ενεργό και δραστήριο σώμα και νου. Μερικές πρακτικές συμβουλές για μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας του μαθήματος Ο χώρος του μαθήματος να είναι οργανωμένος πριν από την έναρξή του έτσι ώστε να διευκολύνεται η υλοποίησή του χωρίς να «χάνεται» πολύτιμος χρόνος. Να αποφεύγονται οι πολλές οδηγίες κατά την διάρκεια των οποίων ο χρόνος άσκησης είναι «νεκρός». Από το συνολικό χρόνο δραστηριότητας τουλάχιστον το 50% πρέπει να περιέχει δραστηριότητες με μέτρια έως έντονη ένταση. Ο σχεδιασμός του μαθήματος και του χώρου να είναι τέτοιος ώστε να μην περιμένουν τα παιδιά για πολύ χρόνο μέχρι να κάνουν την κάθε δραστηριότητα. 21

21 Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης προγράμματος Φυσικής δραστηριότητας Κύριοι Στόχοι: Αύξηση του επιπέδου φυσικής δραστηριότητας των παιδιών Αλλαγή στάσεων και αντιλήψεων για τη φυσική δραστηριότητα Αλλαγή των συνηθειών άσκησης του παιδιού Στοχεύουμε περισσότερο στα άτομα που έχουν χαμηλούς δείκτες φυσικής κατάστασης ή δεν τους αρέσει η φυσική αγωγή και δεν ακολουθούν σωστή διατροφή, χωρίς φυσικά να αγνοούμε τους άλλους. Ανάλυση χρονοδιαγράμματος υλοποίησης προγράμματος Φυσικής Εβδομάδες α/α Μάθημα 1 Μάθημα φυσικής αγωγής x x x x x x x x x x Διάλειμμα Δημιουργία χώρων στην αυλή x x ΦΔ στα διαλείμματα x x x x x x x x x x Επιβράβευση & ενθάρρυνση 1 x x x x x 5 Θεματικές ημέρες και συμβόλαια x x x Εκτός Σχολείου 6 Ομαδικοί στόχοι 2 x x x x x 7 Επιβράβευση με ατομικά προγράμματα 3 8 Βηματομετρητές Σύνταξη ημερολογίων άσκησης x x x 1. Επιβράβευση και ενθάρρυνση όλων των παιδιών στο περιβάλλον του σχολείου από τους δικούς μας γυμναστές. 2. Οι ομαδικοί στόχοι θα ορίζονται από τους υπεύθυνους γυμναστές του προγράμματός μας.

22 Διάρκεια προγράμματος παρέμβασης 6 μήνες (έναρξη Οκτώβριος 2013 και λήξη Απρίλιος 2013). δραστηριότητας στο Γυμνάσιο x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x 3. Τα ατομικά προγράμματα με στόχο τη βελτίωση της εμφάνισης και της εικόνας σώματος (π.χ. εμφάνιση κοιλιακών, αύξηση μυϊκής μάζας, ) θα δίνονται στα παιδιά που θα το ζητήσουν από τους υπεύθυνους του προγράμματος. 4. Θα δοθούν μια φορά σε κάθε σχολείο κατά τη διάρκεια της παρέμβασης. 23

23 ΜΑΘΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Δομή μαθήματος φυσικής αγωγής Στο σημείο αυτό δίδονται ενδεικτικά περιεχόμενα μαθημάτων που περιλαμβάνουν τους κύριους στόχους του προγράμματος. Ο εκπαιδευτικός φυσικής αγωγής μπορεί να επιλέξει όποιες δραστηριότητες κρίνει ότι ταιριάζουν στους τρεις ΣΤΟΧΟΥΣ (ΟΛΟΙ, ΜΠΟΡΩ, ΜΟΥ ΑΡΕΣΕΙ) του μαθήματος από το πλούσιο περιεχόμενο των βιβλίων φυσικής αγωγής, του αναλυτικού προγράμματος και των εμπειριών του. Βασικές οδηγίες 1. Η παρέμβαση διαρκεί 6 μήνες ή περίπου 26 εβδομάδες (δηλ. 52 ώρες, 26 εβδομάδες x 2 ώρες την εβδομάδα). Τουλάχιστον η ΜΙΑ από τις δύο ώρες την εβδομάδα να έχει ως κύριο περιεχόμενο τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης. Αυτό μπορεί να γίνει και με παιχνίδια που έχουν υψηλή ένταση (π.χ. κυνηγητό), καθώς και με πιο «συμβατικές μεθόδους» (π.χ. ασκήσεις ενδυνάμωσης, αντοχής, ισορροπίας), που όμως γίνονται ΠΑΝΤΑ με το πνεύμα του προγράμματος (συμμετοχή και ευχαρίστηση) 2. Το περιεχόμενο δεν αποκλίνει από το αναλυτικό πρόγραμμα που περιγράφεται στην ισχύουσα νομοθεσία. Η μεγάλη διαφορά επιδιώκεται να είναι στον τρόπο προσέγγισης του μαθήματος. Οι στόχοι του μαθήματος κυριαρχούν σε όλη τη διάρκειά του, με τον εκπαιδευτικό να φροντίζει να διασφαλίζει ότι: συμμετέχουν ΟΛΟΙ νιώθουν ότι ΜΠΟΡΟΥΝ ΟΛΟΙ ΧΑΙΡΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΟΥΝΤΑΙ ΟΛΟΙ Ο ορισμός των επιμέρους στόχων του μαθήματος της φυσικής αγωγής περιγράφεται στη σχετική νομοθεσία. Ο σκοπός του προγράμματος δεν είναι να αλλάξουμε τους στόχους αυτούς, αλλά να κάνουμε το παιδί να αγαπήσει την άσκηση. 24 Αυτό θα γίνει μόνο όταν το παιδί νιώσει ότι: Μπορεί σταδιακά να καταφέρει όλες τις ασκήσεις Είναι αποδεκτός/ή από την ομάδα και από το ΔΑΣΚΑΛΟ Εκτιμά τον εαυτό του/της και τις δυνατότητές του/της. Παίρνει ευχαρίστηση από τη συμμετοχή του στο μάθημα Μπορεί να βελτιωθεί

24 Κύριο ρόλο για την επίτευξη αυτού του στόχου έχει ο γυμναστής και η γυμνάστρια, οι οποίοι είναι αυτοί που ενθαρρύνουν, στηρίζουν, εμπνέουν και καθοδηγούν τα παιδιά ώστε να αυξήσουν την αυτοεκτίμησή τους, να πιστέψουν ότι μπορούν και να γίνουν μέλη ομάδας. 1. OΛΟΙ Ενδεικτικά μαθήματα Φυσικής Αγωγής ανάλογα με τους τρεις στόχους του προγράμματος Η αρχή του μαθήματος γίνεται επιβεβαιώνοντας το ότι όλα τα παιδιά ανήκουν σε μια ομάδα: την τάξη τους! Είναι πιασμένα χέρι-χέρι σε ένα κύκλο και δηλώνουν ότι είναι μέλη της ομάδας της τάξης, φωνάζοντας το όνομα της τάξης. Το μάθημα μπορεί να περιλαμβάνει παιχνίδια συνεργασίας όπου συμμετέχουν όλοι ως ισότιμα μέλη. ΣΤΟΧΟΣ: ΝΑ ΕΝΙΣΧΥΘΕΙ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ Το κλειδί της επιτυχίας δεν είναι τόσο το περιεχόμενο του προγράμματος φυσικής αγωγής αλλά η δική μας στάση που επιβραβεύει την ομαδικότητα και τη συμμετοχή όλων. Η εναλλαγή των «αρχηγών» και ο ορισμός της έννοιας του αρχηγού/ηγέτη ως μέλος με υπευθυνότητες μέσα στην ομάδα της τάξης και όχι ως «αυταρχικού» προσώπου είναι πρωταρχικής σημασίας στο μάθημα της φυσικής αγωγής αλλά και στο σχολικό περιβάλλον γενικότερα. Τα παιδιά μπορούν να χωριστούν σε κάποιες περιπτώσεις, σε ομάδες με μέλη που έχουν διαφορετικές ικανότητες (από «καλοί» σε «λιγότερο καλοί» σε κάποια δραστηριότητα) και να δοθεί ο στόχος να βοηθήσουν όλοι, ώστε όλα τα μέλη της ομάδας να βελτιωθούν και να μάθουν ή να κάνουν κάτι παραπάνω από αυτό που μπορούσαν. Αυτό θα ενισχύσει και τους δεσμούς μεταξύ των παιδιών και θα αποτελέσει ισχυρό κίνητρο συμμετοχής για όλα τα παιδιά. 2. MΠΟΡΩ ΣΤΟΧΟΣ: ΝΑ ΝΙΩΣΟΥΝ ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΟΤΙ ΜΠΟΡΟΥΝ Η αυτοεκτίμηση ενισχύεται όταν τα παιδιά πετυχαίνουν στόχους που βάζουν τα ίδια, με τη βοήθειά μας. Για παράδειγμα, μπορούμε να ρωτήσουμε τα παιδιά πόσους 25

25 κοιλιακούς νομίζουν ότι μπορούν να κάνουν, να το γράψουν σε ένα χαρτί και να επιχειρήσουν να τους ξεπεράσουν με τη βοήθεια και την επίβλεψή μας. Την επόμενη φορά, τα παιδιά μας λένε αν και πως θα μπορέσουν να πετύχουν ένα νέο στόχο. Σημαντικό είναι να νιώσει το παιδί ότι πραγματικά είμαστε δίπλα του στην προσπάθειά του, ότι το στηρίζουμε και το επαινούμε πραγματικά. ΣΤΟΧΟΣ: ΝΑ ΕΝΙΣΧΥΘΕΙ Η ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ Ο στόχος αυτός είναι από τους πιο σημαντικούς, αλλά και τους πιο δύσκολους για να επιτευχθεί. Όσο το παιδί πετυχαίνει τους στόχους που βάζει και όσο περισσότερο νιώθει ότι το στηρίζουν οι εκπαιδευτικοί και οι συμμαθητές του, τόσο αυξάνεται η αυτοεκτίμησή του. Ο σημαντικότερος, ίσως, παράγοντας που καθορίζει την αλλαγή και βελτίωση της αυτοεκτίμησης του παιδιού είναι ο εκπαιδευτικός φυσικής αγωγής. Αυτός με τη στάση του προς τους μαθητές, καλλιεργεί το σεβασμό μεταξύ όλων και μετακινεί το «βάρος» του μαθήματος από τον ανταγωνισμό και τη σύγκριση στη θετική στάση, τη συμμετοχή και την ατομική βελτίωση. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι όσοι είναι καλοί θα πρέπει να «προσαρμόσουν» τις δυνάμεις τους για να μη φαίνονται οι πιο αδύναμοι. Αντίθετα, αυτοί θα εκφράσουν τις δυνατότητές τους, χωρίς να συγκρίνονται με τους άλλους παρά μόνο με τον εαυτό τους. 3. ΜΟΥ ΑΡΕΣΕΙ! ΣΤΟΧΟΣ: ΝΑ ΝΙΩΣΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΧΑΡΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ Όπως παρουσιάζεται παρακάτω, ο χορός είναι μια πολύ μεγάλη πηγή ευχαρίστησης και μπορεί να συνδυάζει έντονη φυσική δραστηριότητα. 26

26 Μπορούμε να ζητήσουμε στα παιδιά να χορέψουν έναν έντονο χορό που θα τους διδάξουμε, μπορούμε να δυναμώσουμε τη μουσική, να τους δώσουμε τη δυνατότητα να αυτοσχεδιάσουν και να διασκεδάσουμε κι εμείς μαζί τους συμμετέχοντας ακόμα και στο χορό. Η ενεργός συμμετοχή του γυμναστή σε μια τέτοια περίπτωση είναι καταλυτικής σημασίας. Ο χορός ως μέσο αύξησης της φυσικής δραστηριότητας Ο χορός είναι από τους πιο ευχάριστους τρόπους για να αυξήσει κάποιος τη φυσική του δραστηριότητα παίρνοντας ταυτόχρονα χαρά. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε περιστασιακά το χορό στο μάθημα ή και στο διάλειμμα, για να γυμνάσουμε και να ψυχαγωγήσουμε τα παιδιά, χωρίς να δώσουμε σημασία σε λάθη εκτέλεσης παρά μόνο στην ευχαρίστηση και στην ένταση. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε παραδοσιακούς γρήγορους χορούς (χασαποσέρβικο) ή ξένους γρήγορους χορούς για να πετύχουμε ταυτόχρονα αύξηση της έντασης της άσκησης και διασκέδαση. Σε κάποια σχολεία του εξωτερικού, πρωτοποριακοί διευθυντές και εκπαιδευτικοί έχουν ήδη χρησιμοποιήσει το χορό στο διάλειμμα με μουσική που ακούγεται από τα ηχεία της αυλής. Αυτή η δράση θα χρησιμοποιηθεί και στο πρόγραμμά μας προσαρμοσμένη ανάλογα στα δεδομένα της χώρας μας και του κάθε σχολείου. Η γνώμη των παιδιών είναι σημαντική Ένας πολύ χρήσιμος τρόπος για να αυξήσουμε τη φυσική δραστηριότητα των παιδιών είναι να ρωτήσουμε και να αφουγκραστούμε τι θέλουν αυτά να κάνουν (π.χ. γράψτε σε ένα ανώνυμο χαρτάκι ποια δραστηριότητα θέλετε να κάνετε στην ώρα της γυμναστικής και ποια στο διάλειμμα), χωρίς να δώσουμε στα παιδιά την εντύπωση ότι θα τα αφήσουμε να κάνουν «ότι θέλουν». Κάποιο ή κάποια μαθήματα και διαλείμματα θα πρέπει να αφιερωθούν σε αυτά που θέλουν να κάνουν τα παιδιά, με τρόπο δομημένο από τον εκπαιδευτικό φυσικής αγωγής (π.χ. κάποιοι να παίξουν σχοινάκι, κάποιοι μήλα, κάποιοι να χορέψουν και κάποιοι να παίξουν ποδόσφαιρο ή μπάσκετ). 27

27 ΦΥΣΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑΤΩΝ Η φυσική δραστηριότητα στα διαλείμματα θα οργανωθεί με τα παρακάτω βήματα: Δημιουργία χώρων στην αυλή όπου το παιδί μπορεί να ασκηθεί στο διάλειμμα 1 (π.χ. μονόζυγα, χώρος για τρέξιμο, μπάσκετ, βόλεϊ ) Ένα σημαντικό στοιχείο του προγράμματος είναι να δημιουργηθούν περισσότερες ευκαιρίες ώστε να έχει το παιδί αυξημένη φυσική δραστηριότητα. Μια μέθοδος, που έχει εφαρμοστεί με επιτυχία σε πολλές χώρες του εξωτερικού αλλά και στη χώρα μας, είναι η δημιουργία χώρων στην αυλή, όπου τα παιδιά μπορούν να παίξουν, να ασκηθούν και να διασκεδάσουν. Για να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα και οι πιθανότητες να πετύχει αυτή η δράση, μπορούμε να ζητήσουμε στα ίδια τα παιδιά να συμβάλουν στην διαμόρφωση ενός κομματιού της αυλής με την καθοδήγησή μας. Ακόμα, θα μπορούσαμε να ζητήσουμε από τα ίδια τα παιδιά να μας πουν πως θα ήθελαν να διαμορφωθεί αυτός ο χώρος. Οι ειδικές οδηγίες για τη δημιουργία χώρων στην αυλή βρίσκονται στο Παράρτημα 2. 2 Οργανωμένη φυσική δραστηριότητα στα διαλείμματα (σε ένα ή περισσότερα διαλείμματα) με τη βοήθεια του γυμναστή. Στο διάλειμμα το παιδί μπορεί να αξιοποιήσει το χρόνο για να κινηθεί και να πάρει ευχαρίστηση από τη φυσική δραστηριότητα. Αξιοποιήστε το χώρο που έχετε ορίσει στην αυλή. Μπορείτε να ορίσετε μια μέρα για να κάνουν όλοι «σχοινάκι» στο διάλειμμα, για να παίξουν «λάστιχο», ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλεϊ (σε περιορισμένο χώρο και υπό έλεγχο). Φτιάξτε χώρους για να παίζουν περισσότερες από μια ομάδες παιδιών μήλα, κυνηγητό, σχοινάκι. Μπορείτε ακόμα να αξιοποιείτε περιοδικά χώρους όπως η αίθουσα εκδηλώσεων για ένα διάλειμμα όπου τα παιδιά θα κάνουν ασκήσεις (π.χ. κοιλιακούς, κάμψεις, κλπ). Ενα εξειδικευμένο μέλος της ομάδας του προγράμματος σε συνεργασία με το γυμναστή θα δείξει σε κάθε τάξη (κατά τη διάρκεια ενός διαλείμματος), τι μπορεί να κάνει ώστε να αυξήσει τη φυσική του δραστηριότητα στο διάλειμμα. Για παράδειγμα, τα παιδιά θα δουν τι παιχνίδια μπορούν να παίξουν, που να τα παίξουν, πώς να οργανωθούν, ώστε να μπορούν να το επαναλάβουν μόνα τους στο μέλλον. 28 Για να αυξήσουμε τη συμμετοχή και να ευαισθητοποιήσουμε και τους γονείς, μπορούμε να ζητήσουμε από τα παιδιά να μας φέρουν γραμμένο σε ένα χαρτί από ένα παιχνίδι με έντονο χαρακτήρα (που να περιλαμβάνει μέτρια-προς-έντονη δραστηριό τητα). Τα συμβουλεύουμε να ρωτήσουν τους γονείς τους και να μας φέρουν

28 κάτι που άρεσε σε αυτούς να παίζουν. Τα παιδιά θα παρουσιάσουν στους συμμαθητές τους τα παιχνίδια και κάθε μέρα μπορούν να παίζουν στα διαλείμματα και από ένα. Επιβράβευση και ενθάρρυνση στο Σχολείο από μέλη του προγράμματός μας 3 σε όλα τα παιδιά (επίσκεψη μέλους της ομάδας μας κάθε 2 εβδομάδες). Η ενθάρρυνση θα περιλαμβάνει την αναγνώριση της προόδου και της συμμετοχής της κάθε τά ξης με αυτοκόλλητα και άλλες μορφές επιβράβευσης. Επίσης, για τα παιδιά του γυμνα σίου, επιβράβευση με ατομικά προγράμματα άσκησης για βελτίωση της εικόνας σώματος. Ανάλυση προγράμματος φυσικής δραστηριότητας στο διάλειμμα Η οργανωμένη φυσική δραστηριότητα στο διάλειμμα θα γίνεται κάθε Τρίτη, Πέμπτη και Παρασκευή, στη διάρκεια του μεγαλύτερου (2ου ή/και του 3ου) διαλείμματος. Την Τρίτη και την Πέμπτη το πρωί, όταν όλα τα παιδιά του σχολείου είναι συντεταγμένα στην αυλή, ο/η γυμναστής/τρια ανακοινώνει το πρόγραμμα δραστηριοτήτων και το διάλειμμα στο οποίο θα πραγματοποιηθεί. Ο/Η γυμναστής/τρια, έχει ήδη ορίσει τον υπεύθυνο μαθητή από κάθε τάξη (διαφορετικός υπεύθυνος για κάθε ημέρα), ο οποίος θα συμπληρώνει το έντυπο καταγραφής της συμμετοχής των παιδιών της τάξης στο πρόγραμμα των παιχνιδιών/φυσικής κατάστασης. Η δραστηριότητα μπορεί να είναι ένα παιχνίδι υψηλής έντασης, μια άσκηση δύναμης, απλό τρέξιμο (π.χ. όλοι να κάνουν 5 γύρους στο προαύλιο), που θα γίνεται με μια απλή οδηγία στα παιδιά (π.χ. να νιώσεις ότι «λαχάνιασες», ότι η άσκηση ήταν έντονη, ή ότι η άσκηση ήταν λίγο δύσκολη). Από εκεί και πέρα, κάθε παιδί θα μπορεί να κάνει τη δραστηριότητα με το ρυθμό που αυτό θέλει. Στόχος είναι η συμμετοχή όλων των παιδιών κάθε τάξης, και ο έλεγχος να γίνεται από ένα συμμαθητή τους. Τα έντυπα θα φυλάσσονται στο σχολείο από τους υπεύθυνους μαθητές και θα επιστρέφονται στο μέλος της ομάδας μας που θα επισκέπτεται το σχολείο κάθε 2 εβδομάδες, ο οποίος θα τα συγκεντρώνει και θα ενημερώνει τα poster της κάθε τάξης. Στο poster της τάξης το μέλος της ομάδας μας θα κολλά αυτοκόλλητα που θα βεβαιώνουν τη συμμετοχή όλης της τάξης στις δραστηριότητες του διαλείμματος. Κάθε Παρασκευή στο μεγάλο διάλειμμα θα υπάρχει μουσική της επιλογής των παιδιών (με επιτροπή που θα οργανώσει το μέλος της ομάδας μας η οποία θα αλλάζει κάθε 2 εβδομάδες) και τα παιδιά θα χορεύουν όπως το καθένα θέλει (μπορούν να χοροπηδούν, να κάνουν παντομίμα, ή να κινούνται όπως επιθυμούν). ΤΡΙΤΗ ΠΕΜΠΤΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Παιχνίδια και φυσική κατάσταση στο 2ο ή/και το 3ο διάλειμμα Παιχνίδια και φυσική κατάσταση στο 2ο ή/και το 3ο διάλειμμα Ψυχαγωγία- Δημιουργικότητα- Έκφραση (Χορός στο 2ο ή/και το 3ο διάλειμμα 29

29 Παιχνίδια & δραστηριότητες για το μάθημα της Φυσικής Αγωγής και το διάλειμμα Τα παιχνίδια και οι δραστηριότητες αυτές μπορούν να χρησιμοποιηθούν και στο μάθημα της φυσικής αγωγής και στο διάλειμμα, αλλά και εκτός σχολείου. Κατηγοριοποιούνται ανάλογα με το κύριο χαρακτηριστικό τους, σε τρεις κατηγορίες: Η ανάλυση των παιχνιδιών αυτών βρίσκεται στο Παράρτημα 3. Εδώ είναι σημαντικό να τονιστεί ότι όλα τα παιχνίδια και οι δραστηριότητες έχουν τροποποιηθεί έτσι ώστε να είναι «μη αποκλεισμού», δηλαδή να μην βγαίνει κανένα παιδί έξω από το παιχνίδι, αλλά να μετακινείται σε διπλανό χώρο όπου παίζεται το ίδιο παιχνίδι. ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 1. ΜΕΤΡΙΑΣ ΕΩΣ ΥΨΗΛΗΣ ΕΝΤΑΣΗΣ 2. ΔΥΝΑΜΗΣ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ 3. ΚΙΝΗΤΙΚΟΥ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Ουρές Πυραμίδες Μάζεμα-Άπλωμα αντικειμένων Άσπροι-μαύροι Πιάσε με αν μπορείς Δρόμος μετ εμποδίων Τρελή σκυταλοδρομία Σκυταλοδρομία σε τρίγωνο Μονομαχία με μπάλα Ποιος θα πάρει τη μπάλα Αμαξάκι Ο κύκλος που καίει Δύναμη (κορμού, χεριών) Ισορροπία Ευλυγισία Σημάδι κινητού Στόχου Κυνηγητό ζευγαριών Κυνηγητόμπαλα Παιχνίδια με λάστιχα Παιχνίδια με σχοινάκι Παιχνίδια με κουτσό Γερμανικό Παιχνίδι με πάσες Πέταγμα της μπάλας με τρέξιμο Μήλα Τρέξιμο 30

30 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΕΚΤΟΣ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Θεματικές μέρες/εβδομάδες, συμβόλαια και ομαδικοί στόχοι Κάθε 2-4 εβδομάδες θα οργανώνονται από την ομάδα του προγράμματος θεματικές ημέρες και θα «συνάπτονται συμβόλαια» σε κάθε τάξη για την επίτευξη ομαδικών και ατομικών στόχων. Παραδείγματα συμβολαίων και ομαδικών στόχων: Θεματική εβδομάδα: «Βρες κι εσύ ένα παραδοσιακό παιχνίδι». Ζητάμε στα παιδιά να βρουν παιχνίδια και να φτιάξουν Posters για να τα κολλήσουν σε μια έκθεση παραδοσιακών παιχνιδιών που θα γίνει στο σχολείο με φροντίδα των μελών της ομάδας μας. Μετά την παρουσίαση θα γίνει επίδειξη και θα παίξουν τα παιδιά τα παιχνίδια αυτά. Θεματική εβδομάδα: «Πόσους κοιλιακούς μπορούν συνολικά να κάνουν τα παιδιά του σχολείου;» Αθροίζονται οι κοιλιακοί που μπορούν να κάνουν όλα τα παιδιά του σχολείου έτσι ώστε κάθε παιδί να συνεισφέρει στον ομαδικό στόχο. Βγαίνει ο μέσος όρος του σχολείου (άθροισμα κοιλιακών δια του αριθμού των παιδιών που φοιτούν στο σχολείο) και γίνεται διαγωνισμός μεταξύ των σχολείων με τελική επιβράβευση όλων. Στο γυμνάσιο, ο «Διαγωνισμός» με άλλα σχολεία στην περιφέρεια μπορεί να γίνει με την προβολή των συνολικών αποτελεσμάτων στο site του Προγράμματος ή στο facebook (δημιουργία κλειστού group με κωδικό για το κάθε σχολείο). Το «αντικείμενο» του διαγωνισμού μπορεί να είναι «κοιλιακοί», κάμψεις (push-ups) για αγόρια και κορίτσια, άλμα σε μήκος χωρίς φόρα, κ.ά. Μεγάλη σημασία εδώ έχει ότι κάθε παιδί μπορεί να συνεισφέρει έστω και με λίγες επαναλήψεις που θα εκτελέσει, διότι η διαίρεση για τον υπολογισμό του μέσου όρου γίνεται δια τον αριθμό των παιδιών που φοιτούν στο σχολείο και όχι δια του αριθμού όσων συμμετάσχουν! Θεματική εβδομάδα «πάω στο σχολείο με τα πόδια», όπου μετρώνται τα παιδιά που πήγαν με τα πόδια στο σχολείο κάποιες ημέρες ή εβδομάδες (γίνεται «συμβόλαιο» που γράφει ότι: «το παιδί μου πήγε και ήρθε στο σχολείο με τα πόδια... φορές αυτή την εβδομάδα», το οποίο υπογράφει ο γονέας και επιστρέφεται στο σχολείο. Στόχος είναι να συλλεχθούν όσο περισσότερα τέτοια συμβόλαια. Τήρηση ατομικών ημερολογίων άσκησης από τα παιδιά, που θα καταγράφουν τη δική τους πρόοδο. Τα ημερολόγια θα τα βλέπουν μέλη της ομάδας του προγράμματος κάθε 3-4 εβδομάδες και θα επιβραβεύουν/ενθαρρύνουν τα παιδιά. 31

31 Βηματομετρητές Οι συσκευές αυτές είναι πολύ μικρές, μπαίνουν στη ζώνη ή στο παντελόνι ή τη φούστα (στη μέση) και μετρούν τον αριθμό βημάτων ή κινήσεων που κάνει το παιδί κατά τη διάρκεια όλης της ημέρας. Οι βηματομετρητές αυτοί θα δοθούν μια φορά στα παιδιά για 1-3 ημέρες μέσα στο διάστημα που διαρκεί το πρόγραμμα. Μετά από κάθε θεματική ημέρα ή συμβόλαιο γίνεται επιβράβευση και ενθάρρυνση όλων των παιδιών στο σχολείο από μέλη του προγράμματός (επίσκεψη μέλους της ομάδας μας κάθε 2 εβδομάδες). Επίσης, για όσα παιδιά επιθυμούν, θα γίνεται επιβράβευση με την εκπόνηση ατομικού προγράμματος άσκησης από μέλος της ομάδας μας για τη βελτίωση της εικόνας σώματος. Με τον τρόπο αυτό: Βελτιώνεται μια παράμετρος της φυσικής κατάστασης Τα παιδιά παρακινούνται να εξασκηθούν για να συμβάλλουν στη γενική βαθμολογία της τάξης/σχολείου Τα παιδιά και οι γονείς συνειδητοποιούν τα οφέλη της άσκησης και έρχονται σε μεγαλύτερη και συχνότερη επαφή με το site του προγράμματος, όπου θα πάρουν και άλλη πληροφόρηση. 32

32 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

33

34 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΒΑΣΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ

35

36 Σχέση φυσικής δραστηριότητας και υγείας Η Παχυσαρκία τα τελευταία χρόνια έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας στις αναπτυσσόμενες χώρες και αποτελεί πλέον ένα κυρίαρχο πρόβλημα για τη δημόσια υγεία. Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η σημαντική αύξηση της συχνότητας της παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας. Η αύξηση του ρυθμού της παιδικής παχυσαρκίας έχει απασχολήσει πολλές ομάδες επιστημόνων που ερευνούν τα αίτια, αλλά και τρόπους αντιμετώπισής της. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία επιδημιολογικών μελετών, το ποσοστό των υπέρβαρων παιδιών στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής έχει φτάσει το 32%, εκ των οποίων τα 16% είναι παχύσαρκα. Ένα μεγάλο ποσοστό των παιδιών αυτών (~70%), εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν πρόβλημα με το βάρος τους και κατά την ενήλικη ζωή τους. Στην Ελληνική πραγματικότητα τα ποσοστά είναι εξίσου υψηλά. Από τα αποτελέσματα μιας πρόσφατης μετα-ανάλυσης δεδομένων της τελευταίας δεκαετίας φαίνεται ότι ένα στα δέκα παιδιά ηλικίας 1-12 ετών στη χώρα μας είναι παχύσαρκα, ενώ πάνω από τρία στα δέκα Ελληνόπουλα εμφανίζουν αυξημένο σωματικό βάρος και χαρακτηρίζονται ως υπέρβαρα. Με βάση αυτά τα δεδομένα, η χώρα μας κατατάσσεται στις υψηλότερες θέσεις παχύσαρκων παιδιών μεταξύ των Ευρωπαϊκών κρατών. Από τα παραπάνω στοιχεία επισημαίνεται η ανάγκη να αναπτυχθούν στρατηγικές παρέμβασης για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας. Δεδομένου, ότι η παχυσαρκία συνδέεται με τη διατροφή και τον καθιστικό τρόπο ζωής, οι παρεμβάσεις θα πρέπει να στοχεύουν α) στην αλλαγή των διατροφικών συνηθειών, β) στην αύξηση της φυσικής δραστηριότητας και γ) κατά συνέπεια στη μείωση του καθιστικού τρόπου ζωής. Γενικότερα, βασικός σκοπός των παρεμβάσεων θα πρέπει να είναι η αλλαγή συμπεριφοράς και του τρόπου ζωής και σ αυτό εμπλέκονται κυρίως οι γονείς και το σχολικό περιβάλλον. Σε πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα έχει βρεθεί πως υπάρχει μια αντιστρόφως ανάλογη σχέση μεταξύ φυσικής δραστηριότητας και νοσηρότητας από καρδιαγγειακά νοσήματα. Η φυσική δραστηριότητα μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων μέσω θετικών επιδράσεων που ασκεί σε βασικούς παράγοντες κινδύνου όπως στις συγκεντρώσεις λιπιδίων του αίματος, στην παχυσαρκία, στην αρτηριακή πίεση και στη βελτίωση της ανοχής στη γλυκόζη και της ινσουλινοευαισθησίας. Παρά τη σημασία της συχνής φυσικής δραστηριότητας για τη διατήρηση της υγείας σε όλη τη διάρκεια της ζωής, πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν πως τα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας κατά την παιδική ηλικία παραμένουν χαμηλά και μειώνονται ακόμη περισσότερο στην εφηβική ηλικία. Οι λόγοι γι αυτή τη μείωση στη σύγχρονη εποχή είναι πολλοί και κάποιοι από αυτούς συνοψίζονται στο Διάγραμμα 1. 37

37 Οικογενειακό περιβάλλον Αρνητικοί προσδιοριστικοί παράγοντες επιπέδου φυσικής δραστηριότητας Παρακολούθηση τηλεόρασης, βίντεο και ενασχόλησης με ηλεκτρονικά παιχνίδια στον ελεύθερο χρόνο. Έλλειψη χρόνου που μπορούν να αφιερώσουν οι γονείς μέσα στην εβδομάδα για να κάνουν άσκηση με τα παιδιά τους. Μειωμένη κινητικότητα μεγάλων σε ηλικία ατόμων που προσέχουν τα παιδιά (π.χ. γιαγιά, παππούς). Αντίληψη των γονέων ότι η φυσική δραστηριότητα πρέπει να είναι πάντα δομημένη (π.χ. αθλητισμός), αλλιώς δεν είναι χρήσιμη. Αδυναμία κατανόησης από τους γονείς και αυτούς που προσέχουν το παιδί, ότι η μειωμένη φυσική δραστηριότητα είναι παράγοντας που σχετίζεται με την παχυσαρκία. Θετικοί προσδιοριστικοί παράγοντες επιπέδου φυσικής δραστηριότητας Αντίληψη γονέων ότι η φυσική δραστηριότητα προάγει την κινητική και ψυχο-κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού. Ενθάρρυνση του παιδιού να κάνει φυσική δραστηριότητα από τα άτομα που το προσέχουν στο σπίτι όταν λείπουν οι γονείς. Διαθεσιμότητα και παροχή υλικοτεχνικής υποδομής για φυσική δραστηριότητα στα παιδιά (π.χ. παιδικές χαρές, παιχνίδια, κ.λπ.). Εγγύτητα του σπιτιού σε πάρκα και αθλητικές εγκαταστάσεις ή εγκαταστάσεις αναψυχής. 38 Προσαρμοσμένο από Rodriguez-Oliveros et al. (2011). Archives of Medical Research, 42:

38 Κακή διατροφή Περιβάλλον εκτός σπιτιού Αρνητικοί προσδιοριστικοί παράγοντες επιπέδου φυσικής δραστηριότητας ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ Χαμηλή φυσική δραστηριότητα Ανησυχία των γονέων για έλλειψη ασφάλειας όταν το παιδί παίζει στους δρόμους, στη γειτονιά και στα πάρκα. Ανησυχία των γονέων ότι το παιδί θα χτυπήσει όταν παίζει έξω από το σπίτι. Έλλειψη δυνατότητας πρόσβασης μικρών παιδιών σε δημόσιους χώρους άσκησης (πολλές φορές δεν επιτρέπεται). Ανεπαρκής πληροφόρηση από το σχολείο ή άλλους φορείς προς τους γονείς για τα οφέλη της φυσικής δραστηριότητας. Θετικοί προσδιοριστικοί παράγοντες επιπέδου φυσικής δραστηριότητας Αντίληψη γονέων ότι η φυσική δραστηριότητα πρέπει να επιδιώκεται καθημερινά με την επίβλεψη των ιδίων ή άλλων ατόμων που προσέχουν τα παιδιά. Επαρκής φυσική δραστηριότητα Διάγραμμα 1. Θετικοί και αρνητικοί προσδιοριστικοί παράγοντες του επιπέδου φυσικής δραστηριότητας του παιδιού στο οικογενειακό περιβάλλον και στο περιβάλλον εκτός σπιτιού. 39

39 Τα τελευταία χρόνια γίνεται μια συντονισμένη προσπάθεια να εφαρμοστούν παρεμβατικά προγράμματα, τα οποία χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: (α) προγράμματα φυσικής δραστηριότητας, (β) διατροφής και (γ) συνδυαστικά προγράμματα. Ωστόσο, οι παρεμβάσεις που εφαρμόζονται στο χώρο του σχολείου, εφαρμόζονται σε μικρές ηλικιακές ομάδες και συνδυάζουν διαφορετικές μεθόδους είναι πιο αποτελεσματικές. Βασικός σκοπός όλων των παρεμβάσεων είναι η αλλαγή των στάσεων και των αντιλήψεων των παιδιών και εφήβων αναφορικά με τις διατροφικές τους συνήθειες αλλά και τη φυσική δραστηριότητα, ώστε να αναπτυχθούν κατάλληλα πρότυπα τα οποία αργότερα θα διατηρηθούν και θα εφαρμοστούν κατά την ενήλικη ζωή. 40

40 Θετικές επιδράσεις φυσικής δραστηριότητας στην υγεία παιδιών και εφήβων Τα παιδιά και οι έφηβοι που αθλούνται τακτικά έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να είναι υγιείς κατά την ενήλικη ζωή. Στο παρελθόν, χρόνια νοσήματα όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, η υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 παρατηρούνταν σπανίως στην νεαρή ηλικία. Παρόλα αυτά, η συχνότητα εμφάνισης αυτών των χρόνιων νοσημάτων, καθώς και οι παράγοντες κινδύνου τους αυξάνονται μεταξύ παιδιών και εφήβων. Η συχνή φυσική δραστηριότητα στα παιδιά και εφήβους προστατεύει από την εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων στην μετέπειτα ζωή μέσω θετικών επιδράσεων που ασκεί στην υγεία τους. Σε σχέση με άτομα της ηλικίας τους που δεν αθλούνται, τα παιδιά και οι έφηβοι που είναι δραστήριοι έχουν υψηλότερα επίπεδα καρδιαγγειακής ευρωστίας, πιο δυνατούς μύες και οστά, καθώς και πιο υγιές σωματικό βάρος και χαμηλότερα επίπεδα σωματικού λίπους. Επίσης, παρουσιάζουν μειωμένα συμπτώματα αγχωτικών συμπεριφορών και κατάθλιψης. Σχολικό περιβάλλον και φυσική δραστηριότητα Μια τυπική σχολική ημέρα διαρκεί περίπου 5 ώρες καταλαμβάνοντας μεγάλο μέρος της ημέρας του παιδιού ή εφήβου με αποτέλεσμα το σχολείο να αποτελεί ένα ιδανικό περιβάλλον για την προώθηση και αύξηση της φυσικής δραστηριότητας. Η Φυσική Αγωγή αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του ημερήσιου σχολικού προγράμματος, το οποίο είναι οργανωμένο έτσι ώστε να προσφέρει ευκαιρίες για τη δραστηριοποίηση των μαθητών (διαλείμματα, σχολικός παιδότοπος, αίθουσες και εξοπλισμός γυμναστηρίου). Επίσης, δίνει ευκαιρίες στα παιδιά να αναπτύξουν τις κινητικές τους δεξιότητες, την ικανότητα τους στη λήψη αποφάσεων, τη συνεργασία, και την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων. Τα σχολεία αποτελούν έναν ιδανικό χώρο για παρεμβάσεις με σκοπό την αύξηση της φυσικής δραστηριότητας των παιδιών αφού πολλά ερευνητικά δεδομένα δείχνουν πως υπάρχει θετική σχέση μεταξύ φυσικής δραστηριότητας και σχολικής απόδοσης. Συγκεκριμένα έχει βρεθεί ότι η φυσική δραστηριότητα στο σχολικό περιβάλλον μπορεί να βοηθήσει ώστε να βελτιωθεί η σχολική απόδοση, η απόδοση στα διαγωνίσματα, οι γνωστικές ικανότητες, η συγκέντρωση και η προσοχή των μαθητών. Τα παρεμβατικά προγράμματα που εφαρμόζονται στο σχολικό περιβάλλον φαίνεται να επηρεάζουν αποτελεσματικά τις συμπεριφορές των παιδιών, διότι τα παιδιά περνούν αρκετές ώρες καθημερινά στο σχολείο, υπάρχουν υποδομές που υποστηρίζουν την παρέμβαση (π.χ. εγκαταστάσεις) και επηρεάζονται από τις συμπεριφορές των συμμαθητών και των καθηγητών. Σε έρευνα που έγινε σχετικά πρόσφατα σε 14 σχολεία στη Γαλλία (Lazaar et al 2007), εφαρμόστηκε ένα παρεμβατικό πρόγραμμα διάρκειας 6 μηνών, το οποίο περιελάμβανε ασκήσεις συντονισμού και ισορροπίας, ορθοσωμικές ασκήσεις, τεχνικές 41

41 χαλάρωσης, μουσικοκινητική αγωγή, δημιουργική γυμναστική και ομαδικά αθλήματα. Κάθε εβδομάδα οι μαθητές συμμετείχαν 2 φορές την εβδομάδα σε μονόωρο μάθημα φυσικής αγωγής (τα 45 λεπτά ήταν έντονες δραστηριότητες). Βρέθηκε, ότι το παρεμβατικό πρόγραμμα είχε ευνοϊκή επίδραση στα παχύσαρκα παιδιά όσον αφορά το δείκτη μάζας σώματος (ΒΜΙ), την περιφέρεια μέσης και την άλιπη σωματική (μυϊκή) μάζα, συγκριτικά με τα παιδιά που δεν παρακολούθησαν το πρόγραμμα. Δεν υπήρχαν διαφορές ανάμεσα στα δυο φύλα, παρόλο που οι αλλαγές στα ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά ήταν μεγαλύτερες στα κορίτσια από τα αγόρια. Αναφορικά με την αλλαγή στο BMI τα παχύσαρκα παιδιά είχαν μεγαλύτερη ανταπόκριση. Οι ερευνητές κατέληξαν, ότι το παρεμβατικό πρόγραμμα εκτός από την επίδραση στη μείωση του λίπους επιδρά και στην αλλαγή της συμπεριφοράς και του τρόπου ζωής σχετικά με τη φυσική δραστηριότητα. Προσέγγιση για την αύξηση της φυσικής δραστηριότητας στα σχολεία Η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας στα σχολεία μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω πολλών μεθόδων όπως είναι η αύξηση της συμμετοχής στο μάθημα της γυμναστικής, η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας στο διάλειμμα, η φυσική δραστηριότητα στο δρόμο από και προς το σχολείο, η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας στο ολοήμερο σχολείο, η ενημέρωση των παιδιών και εφήβων σχετικά με την αξία της φυσικής δραστηριότητας εντός και εκτός του σχολείου. Οι κύριες δράσεις του παρόντος προγράμματος συνοψίζονται στο Διάγραμμα 2. 42

42 Μάθημα Φυσικής Αγωγής Χώροι στην αυλή του σχολείου. Φυσική δραστηριότητα στο διάλειμμα. Ενημέρωση μαθητών από δάσκαλο - καθηγητή & γυμναστή (+ οπτικοακουστικό υλικό). Ημερολόγιο Φυσικής Δραστηριότητας. Ενημέρωση γονέων με φυλλάδια & ημερίδα. ΕΝΤΟΣ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΕKΤΟΣ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Μείωση χρόνου τηλεόρασης. Μείωση ενασχόλησης με ηλεκτρονικά παιχνίδια. Ομαδικοί στόχοι (αθροιστικές δυναμομετρήσεις, κοιλιακοί). Site Facebook Αύξηση παιχνιδιού έξω από το σπίτι. Αύξηση περπατήματος - μετακίνησης με ποδήλατο. Χρήση βηματομετρητών για 1 μέρα κάθε 2 εβδομάδες και καταγραφή δραστηριότητας. Θεματικές ημέρες (π.χ. πάω στο σχολείο με τα πόδια). Συμβόλαια (στήριξη και εμψύχωση των μαθητών για βελτίωση της φυσικής κατάστασης, ιδιαίτερα στα παιδιά με τη χαμηλότερη φυσική κατάσταση). Διάγραμμα 2. Σχηματική παρουσίαση των επιμέρους δράσεων του προγράμματος με στόχο την αύξηση της φυσικής δραστηριότητας. 43

43 Θεωρίες αλλαγής συμπεριφοράς Το πρόγραμμα αυτό στοχεύει να αλλάξει τις στάσεις και τις αντιλήψεις των παιδιών και των γονέων τους σε σχέση με τη σωστή διατροφή και τη φυσική δραστηριότητα. Στο παράρτημα αυτό παρουσιάζονται οι βασικές θεωρίες πάνω στις οποίες στηρίζονται οι δράσεις του προγράμματος. Κοινωνική Γνωστική Θεωρία Η κοινωνική γνωστική θεωρία πρεσβεύει ότι οι άνθρωποι εκπαιδεύονται μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο και η κοινωνική συμπεριφορά (οποιοδήποτε είδος συμπεριφοράς που εμφανίζουν κοινωνικά) μαθαίνεται κυρίως με την παρατήρηση και τη μίμηση της συμπεριφοράς των άλλων. Περιλαμβάνει θεωρίες όπως η μοντελοποίηση και η μάθηση μέσω παρατήρησης. Οι άνθρωποι, και ιδιαίτερα τα παιδιά, μαθαίνουν από το περιβάλλον και επιδιώκουν την αποδοχή από την κοινωνία μέσω της μάθησης από άλλα άτομα-πρότυπα που τα επηρεάζουν. Η κοινωνική συμπεριφορά επηρεάζεται επίσης από την επιβράβευση ή/και την τιμωρία για τις πράξεις τους. «Θεωρητικό Μοντέλο της Πυραμίδας» 44 Η κινητική ανάπτυξη έχει περιγραφεί ως μια συνεχής διαδικασία ποιοτικής αλλαγής της κινητικής συμπεριφοράς και των κινητικών χαρακτηριστικών, η οποία πραγματοποιείται σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου (Gallahue & Ozmun, 1998). Τα στάδια της κινητικής εξέλιξης εμφανίζονται σε διάφορα είδη δεξιοτήτων (απλές σε σύνθετες), αλλά και κατά την διάρκεια απόκτησης μιας δεξιότητας (αρχάρια απόδοση σε επιδέξια) (Κουτσούκη 2001; 2003). Το «Θεωρητικό Μοντέλο της Πυραμίδας» που αναπτύχθηκε από τους Gallahue & Ozmun (1998) βασίζεται στην αρχή, ότι η κινητική εξέλιξη πραγματοποιείται σε διάφορες φάσεις και ότι για να εμφανιστεί η κάθε φάση πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η προηγούμενη. Το «Θεωρητικό Μοντέλο της Πυραμίδας» προβλέπει τέσσερις φάσεις ανάπτυξης των κινήσεων: την αντανακλαστική, την στοιχειώδη, την θεμελιώδη και την αθλητική ή ειδική κινητική φάση. Η αντανακλαστική φάση που περιλαμβάνει τα στάδια συλλογής πληροφοριών και αποκωδικοποίησης, εκτείνεται στον πρώτο χρόνο της ζωής (0-1). Η στοιχειώδης φάση που περιλαμβάνει τα στάδια αναστολής των αντανακλαστικών και ημιτελούς ελέγχου της κίνησης, διαρκεί από τον πρώτο ως τον δεύτερο χρόνο (1-2). Η φάση των θεμελιωδών κινήσεων που περιλαμβάνει τα 3 στάδια : πρώιμο, βασικό και ώριμο, ξεκινάει τον δεύτερο χρόνο και φθάνει ως τον έβδομο. Τέλος η αθλητική ή

44 ειδική κινητική φάση που περιλαμβάνει το μεταβατικό στάδιο, το στάδιο εφαρμογής και το στάδιο δια βίου χρήσης, ξεκινάει στα οκτώ χρόνια και έχει διάρκεια ανάλογη του είδους της δραστηριότητας και των στόχων των παιδιών (Καμπάς, 2004). Τα στάδια και οι φάσεις που ακολουθεί η κινητική εξέλιξη έχουν περιγραφεί και κατηγοριοποιηθεί από τον Gallahue και καταγράφονται στο Σχήμα 1. Τόσο η διαδικασία της ανάπτυξης και κινητικής εξέλιξης, όσο και το αποτέλεσμά της που είναι η κίνηση φυσικά, επηρεάζονται από μια μεγάλη ποικιλία παραγόντων οι οποίοι είτε αλληλεπιδρούν μεταξύ τους είτε δρουν ανεξάρτητα. Αυτοί οι παράγοντες σχετίζονται τόσο με το ίδιο το άτομο όσο και με το περιβάλλον του, καθώς επίσης και με τις απαιτήσεις του εκάστοτε κινητικού στόχου που το άτομο καλείται να κατακτήσει. Σύμφωνα με τις αρχές της ανάπτυξης και κινητικής εξέλιξης, η αδρή κινητικότητα αναπτύσσεται πρώτα στο άτομο και η λεπτή ακολουθεί αργότερα. Βέβαια, όλες σχεδόν οι καθημερινές κινήσεις στην ζωή του ανθρώπου, αλλά και οι εξειδικευμένες αθλητικές κινήσεις σπάνια ανήκουν σε μία μόνο κατηγορία. Συνήθως αποτελούν συνδυασμό αυτών. Στάδια κινητικής εξέλιξης l Εξειδικευμένο στάδιο δεξιότητας (14 - και πάνω) (8 -...) ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ l Ειδικές κινητικές δεξιότητες (11-13 χρ.) l Γενικό ή μεταβατικό στάδιο (7-10 χρ.) l Τελικό ή ώριμο στάδιο ( 6-7 χρ.) ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ (2-7 χρόνων) l Ενδιάμεσο ή βασικό στάδιο (4-5 χρ.) l Αρχικό ή πρώιμο στάδιο (2-3 χρ.) l Στάδιο προ-ελέγχου (1-2 χρ.) ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΕΙΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ (1-2 χρόνων) ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ (0-1 χρόνων) l Στάδιο αναστολής αντανακλαστικών κινήσεων (0-1 χρ.) l Στάδιο αποδικοποίησης πληροφοριών - ερεθισμάτων (4 μηνών - 1 χρ.) l Στάδιο εγγραφής πληροφοριών (εμβρυϊκή ζωή - 4 μηνών) Φάσεις κινητικής εξέλιξης Σχήμα 1. Το Θεωρητικό Μοντέλο της Κινητικής Εξέλιξης (Gallahue & Ozmun, 1998) 45

45 Η θεωρία της «Γνωστικής Βάσης» Τα τελευταία χρόνια έχει διατυπωθεί μια διαφορετική προσέγγιση αναφορικά με την εξέλιξη και την απόδοση των κινητικών δεξιοτήτων. Οι Wall και συν. (1985) αναπτύσσοντας τη θεωρία της «Γνωστικής Βάσης» («Knowledge-Based Approach») (σχήμα 2), τόνισαν τη σπουδαιότητα της γνώσης για την κινητική δραστηριότητα, καθώς και το ρόλο της στη διαδικασία απόκτησης δεξιοτήτων (Κουτσούκη 2001; 2008). Οι Wallκαι συν. (1985) υποστήριξαν, ότι η αποκτηθείσα γνώση στον κινητικό τομέα διαιρείται σε πέντε (5) βασικές κατηγορίες: τη διαδικαστική, τη δηλωτική, την επηρεαστική-συναισθηματική, τη μεταγνώση και τις μεταγνωστικές δεξιότητες. Η διαδικαστική γνώση (procedural knowledge) αναφέρεται στην απόκτηση και αποθήκευση γνωστικών σχημάτων, που συμβάλλουν στην εκτέλεση επιδέξιων κινήσεων (Wall et al., 1985). Περιλαμβάνει τον προσδιορισμό του ερεθίσματος, τις αντιληπτικές φάσεις της λήψης απόφασης, την επιλογή και την εκτέλεση των κινητικών δεξιοτήτων. Προκειμένου να αναπτυχθούν μια σειρά από κινήσεις και να εκτελεστούν εξαρτώνται άμεσα από τη διαδικαστική γνώση, η οποία αποκτάται μέσω της μάθησης και των εμπειριών (Wall et al., 1990). Η δηλωτική γνώση (declarative knowledge) αναφέρεται στην εννοιολογική γνώση, που αναπτύσσεται και αποθηκεύεται για τον κινητικό τομέα. Η ηλικία αλλά και οι κατάλληλες εμπειρίες ευνοούν τη χρήση λέξεων και φράσεων στη λεκτική περιγραφή μιας κίνησης. Η συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες εμπλουτίζουν το λεξιλόγιο, με το οποίο αναπτύσσεται η εικόνα της κίνησης (image of action) (Κουτσούκη, 2001; 2003). Η επηρεαστική-συναισθηματική γνώση (affective knowledge) αναφέρεται στα υποκειμενικά συναισθήματα, που αναπτύσσονται μέσα από ευχάριστες ή δυσάρεστες εμπειρίες όσον αφορά τις κινητικές δραστηριότητες (Wall et al., 1985). Οι ευχάριστες Διαδικαστική εκτελεστική ΓΝΩΣΗ Δηλωτική γνώση Μεταγνωστικές δεξιότητες Μεταγνώση Επηρεαστική συναισθηματική γνώση 46 Σχήμα 2. Η γνωστική βάση της εξέλιξης της ανθρώπινης κίνησης (Wall et. al., 1985)

46 εμπειρίες δημιουργούν συναισθήματα ικανότητας, που καταλήγουν στη θετική αυτοαντίληψη (Harter, 1982). Αντίστροφα, τα αρνητικά συναισθήματα οδηγούν σε έλλειψη αυτοπεποίθησης και κινήτρων. Η μεταγνώση (μεταγνωστική γνώση) είναι η επίγνωση που έχει το άτομο για τις γνωστικές του ικανότητες αναφορικά με μια κινητική δραστηριότητα. Πιο συγκεκριμένα, καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, αρχίζουν να κατανοούν, τι μπορούν και τι δεν μπορούν να κάνουν. Αναπτύσσεται σε σχέση με τη διαδικαστική, δηλωτική και επηρεαστική-συναισθηματική γνώση. Οι μεταγνωστικές δεξιότητες (metacognitive skills) είναι υπεύθυνες για το γνωστικό έλεγχο μιας κινητικής δραστηριότητας. Με τη χρήση του μεταγνωστικού ελέγχου το άτομο πρέπει να γνωρίζει και να είναι σε θέση να προβλέψει τις δυνατότητές του έτσι ώστε να προγραμματίζει τις κατάλληλες στρατηγικές για την επίλυση ενός προβλήματος. Να εντοπίζει ποιές στρατηγικές έχει διαθέσιμες και ελέγχει την αποτελεσματικότητά τους. Να αντικαθιστά τις αποτυχημένες στρατηγικές και αξιολογεί την επιτυχία ή αποτυχία των ενεργειών (Κουτσούκη, 2001; 2003).. Θεωρία σχεδιασμένης συμπεριφοράς Σύμφωνα με τη θεωρία της σχεδιασμένης συμπεριφοράς, εάν ένα άτομο αξιολογεί μια προτεινόμενη συμπεριφορά (στάση) ως θετική και αν νομίζει ότι άλλα άτομα σημαντικά για αυτό, θέλουν να εκτελέσει τη συμπεριφορά (αντίληψη της κοινωνικής επίδρασης), αυτό οδηγεί σε μια αύξηση της πρόθεσής του (κίνητρο) και είναι πιο πι θανό να πραγματοποιήσει την εν λόγω συμπεριφορά. Η τάση για την εκτέλεση μιας συμπεριφοράς επηρεάζεται από την προσωπική στάση του ατόμου και από την κοινω νική πίεση που δέχεται το άτομο για την εκτέλεση της και οδηγεί σε αύξηση ή μείωση της πιθανότητας εμφάνισης της συμπεριφοράς αυτής. 47

47 Θεωρία προσδοκιών-αξιών (Expectancy-value theory) Η θεωρία προσδοκιών-αξιών στόχων έχει σαν στόχο να εξηγήσει τις νοητικές εκτιμήσεις και λειτουργίες που οδηγούν στην ανάπτυξη της συμπεριφοράς του ατόμου. Η θεωρία προσδοκιών-αξιών έχει τρία βασικά συστατικά. Αρχικά, τα άτομα ανταποκρίνονται σε νέες πληροφορίες σχετικά με ένα στοιχείο ή ενέργεια, και αναπτύσσουν μια πεποίθηση για το στοιχείο ή ενέργεια. Αν η γνώση υπάρχει ήδη, μπορεί πιθανότατα να τροποποιηθεί με νέες πληροφορίες. Δεύτερον, τα άτομα αποδίδουν μια αξία για κάθε χαρακτηριστικό στο οποίο βασίζεται η πεποίθησή τους. Τρίτον, δημιουργείται ή τροποποιείται μια προσδοκία με βάση τους υπολογισμούς του ατόμου που προέρχονται από τις πεποιθήσεις και τις αξίες που έχει δημιουργήσει. Τι πρέπει να αποκτήσει ο μαθητής; l Θεμελιώδεις αθλητικές κινήσεις (για να μπορεί να ασχοληθεί με ένα άθλημα όταν είναι μεγαλύτερος). l Να γνωρίζει τα οφέλη της φυσικής δραστηριότητας. l Να μπορεί να θέτει στόχους. l Να μπορεί να προγραμματίζει το χρόνο του. l Να έχει επιμονή και υπομονή. l Να ξέρει τι μπορεί και τι δεν μπορεί να κάνει (μεταγνώση-επίγνωση) και να νιώθει ότι αν προσπαθήσει μπορεί να βελτιωθεί στα πάντα. l Να μην αισθάνεται ως αποτυχία όταν δεν μπορεί να κάνει κάτι. Να νιώθει την υποστήριξη από τους δασκάλους, τους γονείς και το περιβάλλον του. l Να έχει αυτοεκτίμηση και εμπιστοσύνη στις ικανότητές του. l Να γνωρίζει πως θα βελτιώσει μόνος του τις βασικές φυσικές ικανότητες. 48

48 Ενδεικτική Βιβλιογραφία Blackburn H, Jacobs DR, Jr. Physical activity and the risk of coronary heart disease. N Engl J Med : Caspersen CJ, Pereira MA, Curran KM. Changes in physical activity patterns in the United States, by sex and cross-sectional age. Med Sci Sports Exerc : Centers for Disease Control and Prevention. The association between school based physical activity, including physical education, and academic performance. Atlanta, GA: US Department of Health and Human Services Dale D, Corbin CB. Physical activity participation of high school graduates following exposure to conceptual or traditional physical education. Res Q Exerc Sport :61-8. Davinson, K. K., Werder, J. L., & Lawson, C. T. (2008). Children s active commuting to school: current knowledge and future directions. Preventive Chronic Diseases, 5(3), Dennison BA, Straus JH, Mellits ED, Charney E. Childhood physical fitness tests: predictor of adult physical activity levels? Pediatrics : Dishman RK, Motl RW, Sallis JF, et al. Self-management strategies mediate self-efficacy and physical activity. Am J Prev Med :10-8. Dishman RK, Motl RW, Saunders R, et al. Enjoyment mediates effects of a school-based physical-activity intervention. Med Sci Sports Exerc : Goldberg L, Elliot DL. The effect of exercise on lipid metabolism in men and women. Sports Med : Hagberg JM, Seals DR. Exercise training and hypertension. Acta Med Scand Suppl : Haskell WL. The influence of exercise training on plasma lipids and lipoproteins in health and disease. Acta Med Scand Suppl : Haynos, A. F., & O Donohue, W. T. (2012). Universal childhood and adolescent obesity prevention programs: review and critical analysis. Clinical Psychological Review, 32(5), Hellison D. Physical activity programs for underserved youth. J Sci Med Sport : Holloszy JO, Schultz J, Kusnierkiewicz J, Hagberg JM, Ehsani AA. Effects of exercise on glucose tolerance and insulin resistance. Brief review and some preliminary results. Acta Med Scand Suppl : Kahn EB, Ramsey LT, Brownson RC, et al. The effectiveness of interventions to increase physical activity. A systematic review. Am J Prev Med : Kuh DJ, Cooper C. Physical activity at 36 years: patterns and childhood predictors in a longitudinal study. J Epidemiol Community Health : Lazaar, N., Aucoututier, J., Ratel, S., Rance, M., Meyer, M., & Duché, P. (2007). Effect of physical activity intervention on body composition in young children: influence of body mass index status and gender. Acta Paediatrica, 96, Lobstein, T., & Frelut, M. L. (2003). Prevalence of overweight among children in Europe. Obesity reviews, 4, Marcus, B. H., Williams, D. M., Dubbert, P. M., Sallis, J. F., King, A. C., Yancey, A. K., Franklin, B. A., Buchner, D., Daniels, S. R., & Claytor, R. P. (2006). Physical activity intervention studies: What we know and what we need to know: A scientific statement from the American Heart Association Council on nutrition, physical activity, and metabolism (Subcommittee on Physical Activity) Council on Cardiovascular Disease in the Young and the interdisciplinary working group on quality of care and outcomes research. Circulation, 114,

49 50 May AL, Kuklina EV, Yoon PW. Prevalence of cardiovascular disease risk factors among US adolescents, Pediatrics : Nicklas, T. A., Baranowski, T., Cullen, K. W., & Berenson, G. (2001). Eating patterns, dietary quality and obesity. Journal of the American College of Nutrition, 20(6), Pacy PJ, Webster J, Garrow JS. Exercise and obesity. Sports Med : Physical Activity Guidelines Advisory Committee Department of Health and Human Services Physical Activity Guidelines Advisory Committee report, Pradinuk, M., Chanoine, J. P., & Goldman, R. D. (2011). Obesity and physical activity in children. Juillet, 57, Reilly, J. J. (2012). Evidence-based obesity prevention in childhood and adolescence: critique of recent etiological studies, preventive interventions, and policies. Advances of Nutrition, 3(4), 636S-641S. Sahota, P., Rudolf, M. C. J., Dixey, R., Hill, A. J., Barth, J. H., & Cade, J. (2001). Randomized controlled trial of primary school based intervention to reduce risk factors for obesity. British Medical Journal, 323, Sallis JF, Buono MJ, Roby JJ, Micale FG, Nelson JA. Seven-day recall and other physical activity self-reports in children and adolescents. Med Sci Sports Exerc : Seals DR, Hagberg JM. The effect of exercise training on human hypertension: a review. Med Sci Sports Exerc : Segal KR, Pi-Sunyer FX. Exercise and obesity. Med Clin North Am : Singh, G. K, Kogan, M. D., & van Dyck, P. C. (2010). Changes in state-specific childhood obesity and overweight prevalence in the United States from 2003 to Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine, 164(7), Slattery ML, Jacobs DR, Jr., Nichaman MZ. Leisure time physical activity and coronary heart disease death. The US Railroad Study. Circulation : Sleddens, E. F. C., Kremers, S. P. J., Hughes, S. O., Cross, M. B., Thijs, C., De Vries, N. K., & O Connor, T. M. (2012). Physical activity parenting: a systematic review of questionnaires and their associations with child activity levels. Obesity Reviews, 13(11), Telama R, Yang X. Decline of physical activity from youth to young adulthood in Finland. Med Sci Sports Exerc : Trudeau F, Shephard RJ. Contribution of school programmes to physical activity levels and attitudes in children and adults. Sports Med : van Mechelen W, Twisk JW, Post GB, Snel J, Kemper HC. Physical activity of young people: the Amsterdam Longitudinal Growth and Health Study. Med Sci Sports Exerc : Vaz de Almeida MD, Graca P, Afonso C, D Amicis A, Lappalainen R, Damkjaer S. Physical activity levels and body weight in a nationally representative sample in the European Union. Public Health Nutr : Warren, J. M., Henry, C. J. K., Lightowler, H. J., Bradshaw, S. M., & Perwaiz, S. (2003). Evaluation of a pilot school programme aimed at the prevention of obesity in children. Health Promotion International, 18(4), Xiang P, McBride R, Guan J. Children s motivation in elementary physical education: a longitudinal study. Res Q Exerc Sport : Κοτανίδου, Ε. (2011). Η παιδική παχυσαρκία στην Ελλάδα: Μετα-ανάλυση δεδομένων Αδημοσίευτη μεταπτυχιακή διατριβή. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

50 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΧΩΡΩΝ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

51

52 Διαμόρφωση χώρου διαλειμμάτων Χώρος 1: Χώρος για παιχνίδια με λάστιχα Χώρος 2: Χώρος για παιχνίδια με σχοινάκια, μήλα κλπ. Χώρος 3: Χώρος για επιδαπέδια παιχνίδια (φιδάκι, σκάκι κ.λπ.) Χώρος 4: Χώρος για παιχνίδια με κουτσό 53

53 Παρατηρήσεις: Τα 4 επιμέρους τετράγωνα (25m 2 ) του «παιχνιδοχώρου» μπορούν να είναι όλα μαζί ή ξεχωριστά ανάλογα με τους υπόλοιπους διαθέσιμους χώρους. Παράδειγμα 1 Παράδειγμα 2 54

54 Εικόνες από τους «Παιχνιδοχώρους» Χώρος 1: Χώρος για παιχνίδια με λάστιχα. Χώρος 2: Χώρος για παιχνίδια με σχοινάκια, μήλα κ.λπ. Χώρος 3: Χώρος για επιδαπέδια παιχνίδια (φιδάκι, σκάκι κ.λπ.). Χώρος 4: Χώρος για παιχνίδια με κουτσό. 55

55 Οδηγίες δημιουργίας και χρήσης των «παιχνιδοχώρων» Α) Κάθε χώρος σχεδιάζεται έτσι ώστε να μπορούν να πραγματοποιηθούν 3 τουλάχιστον διαφορετικά παιχνίδια. Στην αρχή της χρονιάς και κατά τη διάρκεια του μαθήματος της Φ.Α. ο καθηγητής καθώς και τα μέλη της ομάδας μας παρουσιάζουν ενδεικτικά κάποια παιχνίδια (δίνοντάς τους κάποιες ιδέες ή εικόνες παιχνιδιών), ενώ τα ενθαρρύνουν να βρουν ή να δημιουργήσουν τα ίδια παιχνίδια που τους αρέσουν. Β) Τα παιχνίδια παρουσιάζονται από τον καθηγητή Φ.Α. στα παιδιά και εκείνα διαλέγουν αυτά που θέλουν. Είναι σημαντικό να δίνεται η δυνατότητα στα παιδιά να επιλέξουν τα παιχνίδια εκείνα που επιθυμούν κάθε φορά, ανάλογα με τη διάθεση, τις ανάγκες τους για κίνηση ή ακόμα και τους κινητικούς στόχους που θέτουν κάθε φορά (ομαδικούς ή ατομικούς). Γ) Τα παιδιά συμμετέχουν ενεργά στη δημιουργία αυτών των χώρων (είτε στο πλαίσιο του μαθήματος της Φ.Α., είτε των εικαστικών). Είναι σημαντικό τα παιδιά να συμμετέχουν ενεργά σε κάθε στάδιο του παιχνιδιού (επιλογή, δημιουργία, παιχνίδι), έτσι ώστε να αποκτήσουν υπευθυνότητα, δημιουργικότητα και μία αίσθηση επίτευξης. Δ) Σε συνεργασία με τον καθηγητή Φ.Α. τα παιδιά δημιουργούν ένα πρωτόκολλο χρήσης των «παιχνιδοχώρων» κατά τα διαλείμματα. Η δημιουργία ενός πρωτόκολλου χρήσης των «παιχνιδοχώρων» κατά τη διάρκεια του μαθήματος της Φ.Α. ή των διαλειμμάτων είναι σημαντική για την ομαλή διεξαγωγή των παιχνιδιών, αλλά και για την αποφυγή τραυματισμών και προβλημάτων συμπεριφοράς. Ε) Οι ήδη διαμορφωμένοι αθλητικοί χώροι χρησιμοποιούνται κατά τα διαλείμματα με διαφορετικό τρόπο. Η διαφορετική χρήση των αθλητικών χώρων (μπάσκετ, βόλεϋ) κατά τα διαλείμματα δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να εκτονωθούν, να δημιουργήσουν, να ψυχαγωγηθούν και να κατανοήσουν τη σημασία του διαλείμματος, ενώ παράλληλα αποφεύγονται οι τραυματισμοί. 56 ΣΤ) Το είδος των επιλεγόμενων παιχνιδιών θα πρέπει να είναι συμβατό με τη γενικότερη φιλοσοφία του προγράμματος. Είναι σημαντικό να ληφθούν υπόψη οι τρεις βασικοί στόχοι που καθορίζουν τη φιλοσοφία του προγράμματος: 1) η ενεργή συμμετοχή όλων (ΟΛΟΙ), 2) η αύξηση της αυτοεκτίμησης / αυτοπεποίθησης (ΜΠΟΡΩ) και 3) της επιθυμίας για κίνηση / σωματική έκφραση (ΜΟΥ ΑΡΕΣΕΙ).

56

57

58 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3 ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ, ΤΟ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

59

60 ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ Βασική Σημείωση: Τα παιχνίδια που συνοδεύονται με το σύμβολο Q έχουν τροποποιηθεί ώστε να είναι παιχνίδια μη αποκλεισμού. Αυτό σημαίνει ότι κανένα παιδί δεν σταματάει το παιχνίδι. Η διαμόρφωση βοηθητικών γηπέδων (πανομοιότυπων με τα αρχικά γήπεδα και δίπλα σε αυτά) είναι απαραίτητη για να συνεχίζουν τα παιδιά που «χάνουν» ή βγαίνουν από το παιχνίδι. Για παράδειγμα στο παιχνίδι με τις ουρές όποιος χάσει την ουρά του βγαίνει από το παιχνίδι, και αφού αποκλειστούν τουλάχιστον δύο άτομα συνεχίζεται το παιχνίδι στο βοηθητικό γήπεδο. 1) ΜΕΤΡΙΑΣ ΕΩΣ ΥΨΗΛΗΣ ΕΝΤΑΣΗΣ Οι ουρές 1. 1 Οι ουρές: Κάθε παίκτης στερεώνει μία ουρά (κορδέλα ή λωρίδα από εφημερίδα μήκους 25 έως 30 εκ.) στο λάστιχο του παντελονιού ή της φούστας στη μέση του /της και κυνηγάει τους υπόλοιπους σε συγκεκριμένο χώρο που έχει οριοθετηθεί με κώνους προσπαθώντας να πάρει τις ουρές τους, χωρίς ταυτόχρονα να χάσει τη δική του. Όποιος χάσει την ουρά του πηγαίνει στο διπλανό χώρο όπου παίζεται το ίδιο παιχνίδι, ενώ νικητής είναι εκείνος που μάζεψε τις περισσότερες ουρές. 61

61 1.2.- Πυραμίδες Αποτελεί μία παραλλαγή του κυνηγητού. Ένας παίκτης ορίζεται κυνηγός και προσπαθεί να πιάσει όσους περισ σότερους παίκτες μπορεί. Ο παίκτης για να μη πιαστεί στέκεται σαν πυραμίδα (με τα πόδια σε διάσταση και τα χέρια ενωμένα στις παλάμες πάνω απ το κεφάλι). Για να μπορέσει να τρέξει πάλι πρέπει ένας άλλος παίκτης να περάσει κάτω απ τα πόδια του. Ο παίκτης που θα πιαστεί παίρνει τη θέση του κυνηγού Μάζεμα-Άπλωμα αντικειμένων Μπροστά από κάθε ομάδα υπάρχει ένας κύκλος με τρία μικρά αντικείμενα (πέτρες, μολύβια, μπάλες κ.λπ.). Σε απόσταση 5-6μ. πιο πέρα από τον βασικό κύκλο υπάρχουν τρεις άλλοι κύκλοι ή στεφάνια. Ο πρώτος παίκτης παίρνει από τον βασικό κύκλο ένα αντικείμενο, το αφήνει στον πρώτο κύκλο, γυρίζει, παίρνει το δεύτερο αντικείμενο, το πάει στον άλλο κύκλο κ.ο.κ.. Στη συνέχεια, ακουμπά το χέρι του συμπαίκτη του, ο οποίος κάνει το αντίθετο, δηλαδή μαζεύει τα αντικείμενα ένα-ένα στον βασικό κύκλο, ακουμπάει τον τρίτο και πάει στο τέλος της ομάδας Άσπροι-Μαύροι 62 Δύο ισοδύναμες ομάδες παρατάσσονται σε δύο παράλληλες γραμμές και παίρνουν τα ονόματα άσπροι η μία και μαύροι η άλλη. Με το φώναγμα κάποιου χρώματος η ομάδα στην οποία αντιστοιχεί το χρώμα αυτό κυνηγάει την άλλη μέχρι την τελική της

62 γραμμή που βρίσκεται 10-15μ. πίσω από κάθε ομάδα. Η απόσταση που θα έχουν οι ομάδες μεταξύ τους ενώ περιμένουν το σύνθημα εξαρτάται από την ηλικία των παικτών και τη θέση αφετηρίας που θα έχει η κάθε ομάδα Πιάσε με αν μπορείς Ο εκπαιδευτικός ζητά από τα παιδιά να καθίσουν σε ένα μεγάλο κύκλο (ακτίνας >10 μέτρων) και δίνει στο καθένα ένα αριθμό από το ένα μέχρι το πέντε. Ο εκπαιδευτικός φωνάζει έναν αριθμό και τα παιδιά που έχουν αυτόν τον αριθμό, σηκώνονται όρθια και αρχίζουν να τρέχουν γύρω από τον κύκλο. Το κάθε παιδί προσπαθεί να αγγίξει το παιδί που προηγείται. Όταν κάποιος ακουμπήσει έναν συμπαίκτη του δεν σταματά να τρέχει, αλλά κυνηγά τον παίκτη που είναι πιο μπροστά. Ο παίκτης που τον άγγιξαν σταματά για 2-3 δευτερόλεπτα και συνεχίζει κυνηγώντας τον παίκτη που είναι μπροστά του. Κάθε άγγιγμα, του δίνει έναν πόντο. Η διάρκεια του τρεξίματος είναι 30 δευτερόλεπτα. Παραλλαγή: Ο εκπαιδευτικός μπορεί, ενώ τρέχουν τα παιδιά, να φωνάξει «αλλαγή», οπότε αλλάζουν κατεύθυνση και κυνηγούν αυτόν που τους κυνηγούσε Δρόμος μετ εμποδίων Τα παιδιά χωρίζονται σε δύο ισάριθμες ομάδες Α και Β. Η Α ομάδα δημιουργεί εμπόδια με διάφορους τρόπους, ορίζει με ακρίβεια μια διαδρομή και την εξηγεί στην ομάδα Β. Ορίζει με ακρίβεια μια διαδρομή και την εξηγεί στην ομάδα Β. Παραδείγματα: Πέρασμα κάτω από τα ανοικτά πόδια του πρώτου ανθρώπινου εμποδίου 63

63 Πήδημα πάνω από το δεύτερο εμπόδιο το οποίο κάθεται σε θέση συσπείρωσης. Τρέξιμο ενδιάμεσα από τα εμπόδια τα οποία στέκονται σε μία σειρά. Χτύπημα στο σηκωμένο χέρι του «παιδιού-εμπόδιο», κ.τ.λ. Τα παιδιά της ομάδας Β στέκονται στη σειρά και περιμένουν την εντολή από τον εκπαιδευτικό για να ξεκινήσουν. Ο εκπαιδευτικός χρονομετρά τις προσπάθειες των ομάδων. Οι ομάδες αλλάζουν ρόλους και νικήτρια είναι εκείνη που έκανε το μικρότερο χρόνο για το πέρασμα των εμποδίων Τρελή σκυταλοδρομία Ο εκπαιδευτικός χωρίζει τους παίκτες σε δύο ισοδύναμες ομάδες. Οι πρώτοι της κάθε ομάδας κρατούν στα χέρια τους μια μπάλα. Ο χώρος διαμορφώνεται έτσι ώστε να μπορούν να γίνουν διάφορες δραστηριότητες. Για παράδειγμα, με το σφύριγμα του εκπαιδευτικού οι πρώτοι των δύο ομάδων ξεκινούν και κάνουν άλμα πάνω από το λάστιχο, στη συνέχεια εκτελούν βαρελάκι ή κυβίστηση στο στρώμα, κυλούν τη μπάλα απαλά πλάι από τα στεφάνια, περνούν μέσα από αυτά, πιάνουν τη μπάλα και κάνουν σουτ στο καλάθι. Στη συνέχεια, μαζεύουν τη μπάλα, περνούν με ντρίπλα ζιγκ-ζαγκ τους κώνους, δίνουν χέρι με χέρι τη μπάλα στον δεύτερο της ομάδας τους και πηγαίνουν τελευταίοι στη σειρά τους. Όποια ομάδα ολοκληρώσει την προσπάθεια πρώτη και χωρίς σφάλματα είναι η νικήτρια Σκυταλοδρομία σε τρίγωνο 64 Αρχικά ο εκπαιδευτικός σχεδιάζει στο έδαφος ένα ισόπλευρο τρίγωνο, με πλευρά μ.. Στη συνέχεια, χωρίζει τα παιδιά σε τρεις ισάριθμες ομάδες και τις τοποθετεί στις κορυφές του τριγώνου. Η κάθε ομάδα έχει μέτωπο προς την κατεύθυνση που θα παραδώσει τη σκυτάλη. Με το σύνθημα του γυμναστή ξεκινούν ταυτόχρονα οι πρώτοι παίκτες από κάθε ομάδα. Ο πρώτος παίκτης από το σημείο Α, αφού διατρέξει την καθορισμένη απόσταση, παραδίδει τη σκυτάλη στον παίκτη της ομάδας Β και πηγαίνει στο τέλος της σειράς Β.

64 Ο παίκτης από τη σειρά Β παραδίδει τη σκυτάλη στον παίκτη της σειράς Γ και πηγαίνει στο τέλος της σειράς Γ., κ.ο.κ. Το ίδιο επαναλαμβάνεται από όλους τους παίκτες στα τρία σημεία του τριγώνου, μέχρι να καλύψουν όλοι τους τις καθορισμένες διαδρομές και να βρεθούν ξανά στην αρχική τους θέση Τρέξιμο Ο εκπαιδευτικός συγκεντρώνει τα παιδιά σε προκαθορισμένο σημείο και τους εξηγεί ότι θα τρέξουν μια συγκεκριμένη απόσταση (π.χ. γύρω από την αυλή του σχολείου) με όποια ένταση μπορεί ο καθένας, αρκεί μετά το τέλος της προσπάθειας να αισθάνονται ότι έχουν «λαχανιάσει». Το κάθε παιδί μπορεί να περπατάει γρήγορα, να τρέχει ή να συνδυάζει και τα δύο, αρκεί να έχουμε το παραπάνω αποτέλεσμα. Παραλλαγή 1: Η απόσταση που θα καλύψουν τα παιδιά, μπορεί να έχει κάποια εμπόδια (π.χ. τσάντες, στρώματα, μπάλες κ.α.), τα οποία τα περνάνε πηδώντας από πάνω (πάλι με την ένταση που μπορεί το καθένα). Παραλλαγή 2: Κατά τη διάρκεια της απόστασης ορίζουμε κάποιους σταθμούς (π.χ. σταθμός 1: κάθετα άλματα- σταθμός 2: βαρελάκια σταθμός 3: πλάγια βήματα κ.α.). Αφού τρέχουν τα παιδιά με την ένταση που μπορούν φτάνοντας στο σταθμό με μια άσκηση, εκτελούν 3-5 επαναλήψεις και μετά συνεχίζουν το τρέξιμο τους μέχρι να ολοκληρώσουν την απόσταση. Παραλλαγή 3: Όταν κάποια μέρα δεν έχει καλό καιρό και δεν μπορεί να γίνει κάποια δραστηριότητα στην αυλή, τότε ο εκπαιδευτικός ορίζει ένα σημείο συνάντησης στο οποίο μπορούν να γίνουν κάποιες «ασκήσεις επιτόπου». Π.χ. Ο Γυμναστής με το δικό του παράγγελμα βάζει τα παιδιά να κάνουν τρέξιμο επιτόπου, με τέτοια ένταση ώστε ο κάθε μαθητής, μέχρι το τέλος της άσκησης, να έχει «λαχανιάσει». 65

65 2) ΔΥΝΑΜΗΣ & ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Μονομαχία με μπάλα Το παιχνίδι αυτό παίζεται σε ζευγάρια. Ο κάθε παίκτης έχει μια μπάλα ανάμεσα στα πόδια του και προσπαθεί με αναπηδήσεις να σπρώξει τους αντιπάλους το, έτσι ώστε να χάσουν τη μπάλα τους. Το σπρώξιμο γίνεται μόνο με τα χέρια. Στο νικητή δίνεται ένας πόντος. Μετά από ορισμένο χρονικό διάστημα υπολογίζουμε τους πόντους κάθε ζευγαριού Ποιος θα πάρει τη μπάλα Οι παίκτες είναι σε ζευγάρια. Κάθε ζευγάρι κρατάει μια μπάλα. Με το σύνθημα του εκπαιδευτικού κάθε παίκτης προσπαθεί να αποσπάσει από τα χέρια του άλλου παίκτη τη μπάλα. Οι παίκτες πρέπει να αγωνίζονται όρθιοι και νικητής είναι αυτός που μετά από κάποια λεπτά πάρει περισσότερες φορές τη μπάλα Το αμαξάκι Το παιχνίδι παίζεται σε ζευγάρια. Ο ένας παίκτης είναι το «αμαξάκι» (στηρίζεται στα χέρια του), ενώ ο άλλος είναι ο «εργάτης» (κρατάει τα πόδια του συμπαίκτη του). Όλα τα ζευγάρια στέκονται στη γραμμή εκκίνησης και μετά το σήμα της έναρξης, κατευθύνονται ελεγχόμενα, «περπατώντας» με τα χέρια προς τη γραμμή του τερματισμού (που βρίσκεται απέναντι σε απόσταση 6-10 μέτρων). Μόλις φτάσουν απέναντι, οι ρόλοι των παικτών αλλάζουν. Σημασία δεν έχει ο ανταγωνισμός ή η ταχύτητα, αλλά η σωστή και ασφαλής εκτέλεση (ίσιο και σφιχτό σώμα που δεν «κρεμάει προς τα κάτω) Ο κύκλος που καίει 66 Σχηματίζουμε ομάδες των 4-6 παικτών. Κάθε παίκτης προσπαθεί να σπρώξει τους άλλους μέσα στον κύκλο που έχουμε σχηματίσει μπροστά από κάθε ομάδα χωρίς να πατήσει αυτός μέσα. Νικητής είναι αυτός που στις 10 προσπάθειες θα μπει λιγότερες φορές στον κύκλο. Στη συνέχεια αλλάζουμε ομάδες και παίκτες.

66 2.5.- Δύναμη Διπλώσεις κορμού Ο εκπαιδευτικός συγκεντρώνει τους μαθητές σε ένα σημείο με στρώματα και τους εξηγεί τις διπλώσεις κορμού (κοιλιακούς). Τα παιδιά σε ζευγάρια εκτελούν τις διπλώσεις του κορμού ως εξής: αφού μπλέξουν τα πόδια τους, κάνουν άρσεις κορμού, χτυπώντας κάθε φορά που σηκώνονται τα χέρια τους. Παραλλαγή 1: Πάλι σε ζευγάρια τα παιδιά εκτελούν την ίδια κίνηση με την διαφορά ότι ο ένας μαθητής κρατάει τα πόδια του συμμαθητή του. Παραλλαγή 2: Οι μαθητές σε ζευγάρια, ο ένας όρθιος με τα πόδια του σε διάσταση και ο άλλος μπροστά του σε ύπτια κατάκλιση, κρατάει τα πόδια του συμμαθητή του και κάνει άρση των ποδιών του προς το σώμα του όρθιου μαθητή. Ο όρθιος μαθητής με την σειρά του σπρώχνει τα πόδια του συμμαθητή του προς τα κάτω. Η ένταση και οι επαναλήψεις εκτελούνται ανάλογα με τις δυνατότητες των μαθητών. Άρσεις κορμού από πρηνή θέση Ο εκπαιδευτικός συγκεντρώνει τους μαθητές σε ένα σημείο με στρώματα και τους εξηγεί τις άρσεις κορμού από πρηνή θέση. Οι μαθητές χωρίζονται σε ζευγάρια. Ο ένας βρίσκεται μπρούμυτα στο στρώμα και ο άλλος κρατάει τα πόδια του συμμαθητή του που κάνει άρση του κορμού του μέχρι το σημείο που ξεκολλάει το στήθος από το έδαφος. Οι επαναλήψεις και η ένταση προσαρμόζονται ανάλογα με τις δυνατότητες του κάθε μαθητή. Παραλλαγή: Οι μαθητές σε ζευγάρια ξαπλώνουν μπρούμυτα με μέτωπο μεταξύ τους και εκτελούν ταυτόχρονα άρση του κορμού, χτυπώντας τα χέρια τους στο ψηλότερο σημείο. Κάμψεις-τάσεις χεριών (push-ups) Ο εκπαιδευτικός αφού συγκεντρώσει τους μαθητές σε προκαθορισμένο σημείο, τους εξηγεί τις κάμψεις-τάσεις των χεριών. Οι μαθητές στηρίζονται με τεντωμένα χέρια στο έδαφος και λυγίζουν-τεντώνουν τους αγκώνες τους, προσπαθώντας να κρατούν το σώμα τους ίσιο και σφιχτό. Ο κάθε μαθητής εκτελεί όσες επαναλήψεις μπορεί ανάλογα με τις δυνατότητές του. 67

67 Παραλλαγή: Οι μαθητές βρίσκονται όρθιοι απέναντι σε ένα τοίχο και με τα πόδια να είναι σε ελαφρά διάσταση. Με τα παράγγελμα του εκπαιδευτικού οι μαθητές σπρώχνουν τον τοίχο λυγίζοντας και τεντώνοντας τους αγκώνες τους. Ο κάθε μαθητής εκτελεί όσες επαναλήψεις μπορεί, ανάλογα με τις δυνατότητές του. Σημαντικό είναι να διατηρείται ο κορμός σε ευθεία και να μην «κρεμάει» η μέση Ισορροπία Ο εκπαιδευτικός συγκεντρώνει τους μαθητές σε ένα προκαθορισμένο σημείο και τους εξηγεί τις ασκήσεις ισορροπίας. Οι μαθητές στηρίζονται στο ένα πόδι και εκτελούν διάφορες μετατοπίσεις (αριστερά-δεξιά, μπρος-πίσω) χωρίς να ακουμπήσουν το άλλο πόδι στο έδαφος. Επίσης σε αυτή τη στάση μπορούν να κάνουν διάφορα σχήματα με το σώμα τους (τεντωμένα χέρια, κάμψη του κορμού κ.ά.) Παραλλαγή: Οι μαθητές χωρίζονται σε ζευγάρια και στέκονται με το ένα πόδι ο ένας απέναντι από τον άλλον. Ο ένας προσπαθεί να σπρώξει με τις παλάμες του τον άλλον, έτσι ώστε να χάσει την ισορροπία του, χωρίς ο ίδιος να πέσει Ευλυγισία Ο εκπαιδευτικός συγκεντρώνει τους μαθητές σε ένα προκαθορισμένο σημείο και εξηγεί τη σημασία των διατάσεων. Οι μαθητές σε ζευγάρια ο ένας απέναντι από τον άλλον, σηκώνουν το ένα πόδι τεντωμένο (π.χ. το δεξί) και κρατάνε με το αριστερό τους χέρι το δεξί πόδι του συμμαθητή τους, προσπαθώντας να ισορροπήσουν με όσο το δυνατό περισσότερο τεντωμένο το πόδι. Μετά αλλάζουν πόδια. 68 Παραλλαγή: Οι μαθητές σε ζευγάρια εκτελούν διάφορες πρωτότυπες παραλλαγές των διατάσεων που τους έχει μάθει ο εκπαιδευτικός και προσπαθούν να κάνουν όσο το δυνατόν πιο πρωτότυπες διατάσεις ώστε να εντυπωσιάσουν τους συμμαθητές τους.

68 3) ΚΙΝΗΤΙΚΟΥ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ Σημάδι κινητού στόχου Οι παίκτες χωρίζονται σε δύο ομάδες. Η μία τοποθετείται πάνω σε δύο παράλληλες γραμμές (μισοί - μισοί) και η άλλη σε μια κάθετη γραμμή έξω από τον χώρο που ορίζουν οι παράλληλες γραμμές (αριστερό μέρος του σχήματος). Η απόσταση των παράλληλων γραμμών (γραμμών βολής) είναι ανάλογη με την ηλικία των παικτών και κυμαίνεται από 10-20μ. Οι παίκτες που πήραν θέση στις παράλληλες γραμμές κρατάνε από μια μπάλα στα χέρια τους, με την οποία θα προσπαθήσουν να χτυπήσουν τους παίκτες της άλλης ομάδας που θα επιχειρήσουν να περάσουν απέναντι. Η άλλη ομάδα θα προ σπαθήσει να περάσει από την γραμμή αφετηρίας στην γραμμή τερματισμού με τους εξής τρόπους: Όλοι μαζί τρέχουν να περάσουν απέναντι και όσοι χτυ πηθούν βγαίνουν από το παι χνίδι και πηγαίνουν στο διπλα νό χώρο που παίζεται το ίδιο παιχνίδι. Οι υπόλοιποι συνεχίζουν τις προσπάθειες μέχρι να χτυπηθούν όλοι. Η ομάδα που θα κάνει τις περισσότερες διαδρομές μέχρι να χτυπηθούν όλοι οι παίχτες της είναι και η νικήτρια. Ένας-ένας παίκτης τρέχει να περάσει τη γραμμή τερματισμού προσπαθώντας να αποφύγει τις μπαλιές των αντιπάλων. Μετράμε πόσες φορές χτυπήθηκε ο παίκτης και στο τέλος αθροίζουμε τον αριθμό των χτυπημάτων για την ομάδα. Νικήτρια είναι η ομάδα που δέχτηκε τα λιγότερα χτυπήματα Κυνηγητό ζευγαριών Οι παίκτες χωρίζονται σε ομάδες οκτώ ατόμων. Ορίζεται ένα ζευγάρι κυνηγών ανά οκτώ άτομα το οποίο κυνηγά τους ελεύθερους παίκτες μέσα σε προκαθορισμένο χώρο. Οι παίκτες που θα πιαστούν από τους κυνηγούς σχηματίζουν και αυτοί ζευγάρια και κυνηγούν τους υπόλοιπους μέχρι που να πιαστεί και ο τελευταίος. Νικητές του παιχνιδιού είναι εκείνοι που δε θα πιαστούν μέσα στον χρόνο που θα έχουμε ορίσει. 69

69 Παραλλαγές: α) Όλοι οι παίκτες χωρίζονται σε δύο ομάδες και σχηματίζουν ζευγάρια. Επί 2-3 λεπτά τα ζευγάρια της πρώτης ομάδας κυνηγούν τα ζευγάρια της δεύτερης και μετράμε πόσα θα πιάσουν. Το ίδιο γίνεται με τη δεύτερη ομάδα και νικήτρια είναι αυτή που θα πιάσει τα περισσότερα ζευγάρια. β) Οι μισοί παίκτες σχηματίζουν ζευγάρια και οι μισοί είναι ελεύθεροι. Όταν το ζευγάρι πιάσει κάποιον παίκτη τότε αυτός που τον έπιασε γίνεται ελεύθερος παίκτης και ο πιασμένος παίρνει την θέση του στο ζευγάρι που κυνηγάει Κυνηγητόμπαλα Το παιχνίδι αυτό παίζεται μέσα στα όρια του γηπέδου. Ένας κυνηγός κρατάει μια μπάλα και προσπαθεί να πετύχει τους υπόλοιπους που τρέχουν για να τον αποφύγουν. Όποιος βγει έξω από τα όρια του γηπέδου χάνει και πηγαίνει στο διπλανό χώρο που παίζεται το ίδιο παιχνίδι. Για μεγαλύτερη δυσκολία ο κυνηγός προσπαθεί να πετύχει τους παίκτες στα πόδια ή κάτω από τα γόνατα. Ο νικητής θα είναι αυτός που σε λιγότερο χρόνο θα βγάλει τους περισσότερους παίχτες Παιχνίδια με λάστιχα 70 Δύο παιδιά, κρατούν το λάστιχο στα πόδια τους, πρώτα με ανοιχτά πόδια (αυξάνοντας τη δυσκολία ξεκινώντας από τους αστραγάλους, έπειτα στα γόνατα, στους μηρούς, στην κοιλιά και τέλος το στήθος), μετά με κλειστά πόδια και τέλος με το ένα

70 πόδι. Τα παιδιά κάνουν μια σειρά από κινήσεις για να περάσουν στην επόμενη και κάθε φορά δυσκολότερη φάση του παιχνιδιού. Οι κινήσεις αυτές είναι οι εξής: με μια κίνηση βάζουν το ένα τους πόδι ανάμεσα στο λαστιχάκι (εύκολο όταν αναπηδούν στα δυο πόδια, δύσκολο όταν αναπηδούν στο ένα), μετά το άλλο, βγάζοντας το πρώτο. Στη συνέχεια και τα δυο μέσα και τέλος έξω Παιχνίδια με σχοινάκι Καμάρα: Στην καμάρα παίζουν ομάδες 10 παιδιών. Δύο παιδιά βγαίνουν έξω και γυρνάνε το σχοινάκι και τα υπόλοιπα παιδιά πηδούν από πάνω του. Όποιο μπερδευτεί στο σχοινάκι, χάνει, βγαίνει έξω και γυρνάει το σχοινί. Ο ένας από τους δύο που το γυρνούσε, μπαίνει μέσα μαζί με τα άλλα παιδιά κι έτσι το παιχνίδι συνεχίζεται. Παραλλαγές: Μπαίνουν δύο παιδιά μαζί και πηδούν συγχρονισμένα. Αλλαγή θέσεων και ζευγαριών για συνεργασία όλοι με όλους. Ατομικός διαγωνισμός: ο καθένας μετρά τα άλματά του και προσπαθεί να βελτιώσει το ρεκόρ του. Αλλαγή στον τρόπο άλματος: Το ίδιο άλμα για όλους ή το κάθε παιδί διαλέγει να κάνει άλματα όπως θέλει (γυρίζοντας σταδιακά / στροφή στα δύο πόδια, με κουτσό, σε νεκρό χρόνο ή απευθείας, με ποικιλία αλμάτων). Είσοδος την ώρα που οι δύο γυρίζουν το σχοινάκι. Άλματα μέχρι να συμπληρώσουν το αλφάβητο. Ορίζουν εθελοντικά πιο γρήγορο ρυθμό. Ο καθένας αποφασίζει λέγοντας «θέλω αργά» ή «θέλω γρήγορα». Ένα παιδί στη μέση κάνει σχοινάκι μόνο του, ενώ άλλα δύο γυρίζουν ένα μεγάλο σχοινάκι. Ρολόι: Ένα παιδί γυρίζει χαμηλά το σχοινάκι και τα υπόλοιπα πηδούν πάνω απ αυτό, ενώ βρίσκονται σε κύκλο, για να το αποφύγουν. 71

71 3.6.- Παιχνίδια με κουτσό α) Ολυμπιακοί Αγώνες: Το κουτσό αυτό παίζεται σύμφωνα με τις γενικές οδηγίες μέχρι τον αριθμό 10. Ο πρώτος παίκτης από τη θέση εκκίνησης ρίχνει ένα σακουλάκι με πετρούλες ή άμμο ή ένα πώμα ή κάποιο ακίνδυνο αντικείμενο στον αριθμό 1 και πηγαίνει με κουτσό έως το 10, πατώντας σε όλα τα νούμερα στη σειρά, χωρίς όμως να πατήσει στο νούμερο που έχει το σακουλάκι. Επιστρέφοντας από το 10 προς το 1, θα σταθεί με κουτσό στο νούμερο 2 και θα πάρει το σακουλάκι του από νούμερο 1, χωρίς να πατήσει κάτω. Στη συνέχεια ρίχνει το σακουλάκι του στο 2, και κάνει το ίδιο. Μόλις τελειώσει και το 1ο, ο παίκτης ρίχνει το σακουλάκι του στο στέμμα και ανάλογα με το χώρο που θα προσγειωθεί (χρυσό, αργυρό, χάλκινο) παίρνει και την αντίστοιχη θέση. Αν θέλει να πάρει άλλη θέση πρέπει να ξεκινήσει από την αρχή. β) Κουτσό με ένα και δύο πόδια: Στους αριθμούς 4 και 7 δικαιούται ο παίκτης να πατήσει με τα δύο πόδια. Όταν ένας παίχτης τελειώσει όλα τα τετράγωνα φτάσει δηλ. στο 9 για να κερδίσει «σπίτι» πρέπει στην επιστροφή από το νούμερο 9 να εκτελέσει μια δοκιμασία που του βάζει ο επόμενος παίχτης. Τέτοιες δοκιμασίες μπορεί να είναι να επιστρέψει: Με τα χέρια στο κεφάλι. Με βατραχάκια. Με το δάχτυλο πάνω στη μύτη. Με τα χέρια στην μέση. Με κουτσό προς τα πίσω. Κάνοντας στροφή σε κάθε αριθμό. 72 γ) Υπολογιστική Μηχανή: Ο πρώτος παίκτης από τη θέση εκκίνησης ρίχνει το σακουλάκι του ή ένα πώμα ή κάποιο ακίνδυνο αντικείμενο στον αριθμό 0. Μετά με κουτσό πηδά στο = και σχηματίζει με οποιοδήποτε τρόπο αποτέλεσμα 0. π.χ. 3-3 μαζεύει το σακουλάκι και πηδά στην εκκίνηση. Μετά ρίχνει το σακουλάκι στο 1. Ο παίχτης αποφασίζει και πηδά από την εκκίνηση = 3-2 ή = 4-3 κ.τ.λ. Συμφωνούμε με τα παιδιά ότι στους μονούς αριθμούς προσγειωνόμαστε με κουτσό ενώ στους ζυγούς με τα 2 πόδια.

72 Το παιχνίδι τελειώνει όταν φτάσουμε στον αριθμό 9. Ένας παίχτης χάνει όταν πατήσει γραμμή, όταν πατήσει στο τετράγωνο που είναι μέσα το σακουλάκι του ή όταν αποτύχει να ρίξει το σακουλάκι του στο σωστό τετράγωνο. Όταν ξαναέρθει η σειρά του συνεχίζει από τον αριθμό που έχασε Επιδαπέδια παιχνίδια α) Four Square (τετρασφαίριση): Το Four Square είναι ένα παιχνίδι που παίζεται σε 4 τετράγωνα ίσα μεταξύ τους. Σε κάθε τετράγωνο αντιστοιχεί ένας παίκτης. Το παιχνίδι παίζεται με τα δύο χέρια και σκοπός του είναι ο κάθε παίκτης να χτυπήσει την μπάλα με τα δύο χέρια του και να την μεταφέρει σε κάποιο από τα τετράγωνα των αντιπάλων. Το Four Square σαν παιχνίδι έχει το πλεονέκτημα ότι μπορούν να παίζουν πολλά παιδιά τα οποία περιμένουν να μπουν στο παιχνίδι. Το παιχνίδι ξεκινά με σερβίς πάντα από τη θέση Α (πάνω τετράγωνο αριστερά). Ο παίκτης που θα υποδεχτεί την μπάλα από το σερβίς πρέπει να την αφήσει να αναπηδήσει στο δικό του τετράγωνο και κατόπιν να την με ταφέρει (χωρίς να την πιάσει) σε κά ποιο άλλο τετράγωνο. Αν η μπάλα ακουμπήσει σε κάποια από τις εξωτερικές γραμμές το παιχνίδι συνεχίζεται κανονικά. Αν όμως ακουμπήσει σε κάποια από τις εσωτερικές γραμμές τότε ο παίκτης που την έστειλε πάνω από τη γραμμή βγαίνει από το παιχνίδι και πηγαίνει στο διπλανό χώρο που παίζεται το ίδιο παιχνίδι. Όταν ένας παίκτης βγει από το παιχνίδι τη θέση του παίρνει ο πρώτος που περιμένει στη σειρά. Ο παίκτης που μπαίνει, καταλαμβάνει πάντα το τετράγωνο Δ (κάτω τετράγωνο αριστερά). Αν χάσει και βγει ο Α τότε ο Β παίρνει τη θέση του Α, ο Γ παίρνει τη θέση του Β, ο Δ παίρνει τη θέση του Γ και στη θέση του Δ μπαίνει ο καινούριος παίκτης. Μετά από απόφαση του διαιτητή και εφόσον επιθυμούν και οι 4 παίκτες, το παιχνίδι μπορεί να διεξαχθεί χρησιμοποιώντας μόνο το ένα χέρι ή το πόδι ή το κεφάλι. β) Midline jump Πρόκειται για ένα παιχνίδι κινητικών δεξιοτήτων. Ο κάθε παίκτης προσπαθεί να περάσει στα κουτάκια με τ αποτυπώματα της πατούσας πατώντας κάθε φορά με το σωστό πόδι ή πόδια ανάλογα με το αποτύπωμα που υπάρχει στο αντίστοιχο κουτί. Ο παίκτης που δεν θα κάνει κανένα λάθος είναι ο νικητής. Στην περίπτωση 73

73 που περισσότεροι παίκτες δεν έχουν κάνει κανένα λάθος νικητής είναι αυτός που κάνει το μικρότερο χρόνο. γ) Twister (Ανεμοστρόβιλος) Είναι ένα παιχνίδι φυσικής ικανότητας. Στο πάτωμα έχουν ζωγραφιστεί χρωματιστοί κύκλοι (κόκκινοι, κίτρινοι, μπλε, πράσινοι και άσπροι). Ο κάθε παίκτης ανάλογα με τις εντολές που παίρνει πρέπει να κινείται και να ταιριάζει χέρι ή πόδι σε έναν κύκλο του σωστού χρώματος. Δεν μπορεί να υπάρχουν δύο παίχτες που να έχουν το χέρι ή το πόδι τους στον ίδιο κύκλο. Πολλές φορές οι παίκτες θα πρέπει να βάλουν τον εαυτό τους σε απίθανη ή επισφαλή θέση με αποτέλεσμα να πέσουν. Ο παίκτης βγαίνει έξω απ το παιχνίδι όταν πέσει ή όταν ο αγκώνας ή το γόνατό του αγγίξει το πάτωμα Γερμανικό Το παιχνίδι παίζεται σε οριοθετημένο χώρο χωρισμένο σε δύο ίσα μέρη. Τα παιδιά χωρίζονται σε δύο ισάριθμες ομάδες. Με κλήρωση αποφασίζεται ποιο γήπεδο θα πάρει η κάθε ομάδα και ποια ομάδα θα έχει στην κατοχή της την μπάλα για να ξεκινήσει το παιχνίδι. Στόχος του παιχνιδιού είναι οι παίκτες της μιας ομάδας να βγάλουν από το παιχνίδι τους παίκτες της άλλης ομάδας. Όταν ένας παίχτης χτυπηθεί με τη μπάλα από κάποιον παίχτη της αντίπαλης ομάδας βγαίνει έξω απ το γήπεδο, πίσω από τους παίχτες της αντίπαλης ομάδας και ονομάζεται «αιχμάλωτος». Αν ένας παίκτης καταφέρει να πιάσει τη μπάλα πριν χτυπήσει στο έδαφος κερδίζει «μήλο» το 74

74 οποίο το χρησιμοποιεί όπως στο παιχνίδι «τα μήλα». Ο αιχμάλωτος μπορεί να μαζεύει τη μπάλα ή να δέχεται πάσες από τους συμπαίκτες του και να προσπαθεί να χτυπήσει τους αντιπάλους τους. Νικήτρια είναι η ομάδα η οποία θα χτυπήσει όλους τους παίκτες της αντίπαλης ομάδας. Όταν μέσα στο γήπεδο μείνει μόνο ένας παίκτης από μία ομάδα, ορίζεται ο αριθμός των προσπαθειών της αντίπαλης ομάδας για να τον χτυπήσει. Αν δεν τα καταφέρει, τότε όλοι οι αιχμάλωτοι ελευθερώνονται και η ομάδα αυτή μετράει μια νίκη, ενώ το παιχνίδι αρχίζει από την αρχή Παιχνίδι με πάσες Το παιχνίδι παίζεται μέσα στα όρια του γηπέδου μπάσκετ. Αν δεν υπάρχει, ο εκπαιδευτικός πρέπει να οριοθετήσει ένα χώρο ο οποίος θα λειτουργήσει ως γήπεδο. Τα παιδιά χωρίζονται σε δύο ισάριθμες ομάδες. Κάθε ομάδα έχει έναν «τερματοφύλακα» ο οποίος στέκεται στην μπασκέτα ακουμπώντας σε αυτή το ένα χέρι συνεχώς. Οι παίχτες της κάθε ομάδας προσπαθούν να δώσουν τη μπάλα στο ελεύθερο χέρι του τερματοφύλακά τους, έτσι ώστε να κερδίσουν έναν πόντο. Ο παίκτης ο οποίος έχει τη μπάλα μπορεί να κάνει μόνο τρία βήματα με αυτή και έπειτα πρέπει να τη μεταβιβάσει με πάσα. Η ομάδα η οποία βρίσκεται στην άμυνα αμύνεται όπως θα έκανε και σε έναν αγώνα μπάσκετ. Ισχύουν επίσης οι κανονισμοί του μπάσκετ για τις περιπτώσεις που η μπάλα βγαίνει εκτός γηπέδου και για την κατοχή της μετά από την επίτευξη του πόντου. Παραλλαγή: Το παραπάνω παιχνίδι παίζεται χωρίς «τερματοφύλακες». Ο πόντος επιτυγχάνεται όταν ο παίκτης της μιας ομάδας καταφέρει να χτυπήσει με τη μπάλα το ταμπλό της αντίπαλης ομάδας. Για να αυξηθεί ο βαθμός δυσκολίας μπορούν να απαγορευτούν τα τρία βήματα της μετακίνησης με τη μπάλα, έτσι ώστε η προώθησή της να γίνεται μόνο με πάσες Πέταγμα της μπάλας με τρέξιμο Σχηματίζουμε δύο με τρεις ομάδες και η κάθε ομάδα σχηματίζει το δικό της κύκλο. Οι παίχτες τρέχουν στον κύκλο τους, ο ένας πίσω από τον άλλο και πετάνε μία μπάλα κατακόρυφα πάνω από το κεφάλι τους, ώστε να την πιάσει ο επόμενος που ακολουθεί. Ο πρώτος που θ αρχίσει το παιχνίδι από κάθε ομάδα μετρά τους κύκλους που κάνει η ομάδα του. Νικήτρια είναι η ομάδα που θα συμπληρώσει πρώτη 8-10 στροφές. Η μπάλα πρέπει να μην είναι πολύ ελαφριά και να πετιέται χαμηλά και οι παίχτες να είναι αραιωμένοι όταν τρέχουν. 75

75 Μήλα Δύο παιδιά βρίσκονται αντικριστά σε μια απόσταση μεταξύ τους (10-15 μέτρα), κρατώντας μια μπάλα. Ανάμεσά τους τοποθετούνται τα υπόλοιπα παιδιά, τα οποία προσπαθούν να μην τα πετύχει η μπάλα με την οποία τα σημαδεύουν οι παίχτες που είναι έξω. Αν την πιάσουν στον αέρα, κερδίζουν ένα μήλο και έχουν μια «ζωή» επιπλέον. Αν τους χτυπήσει η μπάλα, «καίγονται» και βγαίνουν από το παιχνίδι (δηλ. πηγαίνουν στο διπλανό χώρο που παίζεται το ίδιο παιχνίδι). Παραλλαγή «Λεμόνια»: Το παιχνίδι αυτό είναι μία παραλλαγή του παιχνιδιού «μήλα». Παίζεται με πολλά παιδιά που χωρίζονται σε δύο ομάδες. Η μία ομάδα αναλαμβάνει το πέταγμα της μπάλας και στέκονται απέναντι σε αρκετή απόσταση. Ανάμεσά τους στέκονται τα παιδιά της άλλης ομάδας. Η διαφορά εδώ με τα «μήλα» είναι ότι στα «λεμόνια» τα παιδιά κάθονται το ένα πίσω από το άλλο σε σειρά με ανοιχτά τα πόδια. Η μπάλα κυλάει ανάμεσά τους (όπως στο μπόουλινγκ) και όποιον αγγίζει, τον «καίει» (δηλ. πηγαίνει στο διπλανό χώρο που παίζεται το ίδιο παιχνίδι). Αν κάποιος φυλακίσει την μπάλα κλείνοντας τα πόδια του, κερδίζει ένα «λεμόνι» ή μια «ζωή». Τα παιδιά που πετούν τη μπάλα πρέπει να βγάλουν απ το παιχνίδι τα παιδιά της άλλης ομάδας. Αυτό γίνεται με τέτοιον τρόπο, ώστε να μην χάνει η μπάλα την επαφή της με το έδαφος. Καλύτερα είναι να την κλωτσούν ελαφρά. Τα παιδιά που βρίσκονται στη μέση πρέπει υποχρεωτικά να πηδήξουν πάνω από την μπάλα, ώστε να μην τα ακουμπήσει. Αν προσπαθήσουν να την αποφύγουν χωρίς να πηδήξουν από πάνω της, βγαίνουν από το παιχνίδι (δηλ. πηγαίνουν στο διπλανό χώρο που παίζεται το ίδιο παιχνίδι). 76

Σκοπός του Προγράμματος

Σκοπός του Προγράμματος www.espa.gr Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη Δημόσια Υγεία: Αποτύπωση Πρόληψη και Αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας. Δράσεις για την άσκηση και την υγιεινή διατροφή. www.ygeia-pronoia.gr Tμήμα Επιστήμης

Διαβάστε περισσότερα

Οι γνώμες είναι πολλές

Οι γνώμες είναι πολλές Η Ψυχολογία στη Φυσική Αγωγή στο πλαίσιο του σχολικού περιβάλλοντος ΚασταμονίτηςΚωνσταντίνος Ψυχολόγος Οι γνώμες είναι πολλές Πολλές είναι οι γνώμες στο τι προσφέρει τελικά ο αθλητισμός στην παιδική ηλικία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑςΗς ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟςΙΑ ΥΓΕΙΑ: ΑΠΟΤΥΠΩςΗ, ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙςΗ ΤΗς ΠΑΙΔΙΚΗς ΠΑΧΥςΑΡΚΙΑς ΔΡΑςΕΙς ΓΙΑ ΤΗΝ ΑςΚΗςΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΙΕΙΝΗ

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑςΗς ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟςΙΑ ΥΓΕΙΑ: ΑΠΟΤΥΠΩςΗ, ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙςΗ ΤΗς ΠΑΙΔΙΚΗς ΠΑΧΥςΑΡΚΙΑς ΔΡΑςΕΙς ΓΙΑ ΤΗΝ ΑςΚΗςΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΙΕΙΝΗ ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑςΗς ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟςΙΑ ΥΓΕΙΑ: ΑΠΟΤΥΠΩςΗ, ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙςΗ ΤΗς ΠΑΙΔΙΚΗς ΠΑΧΥςΑΡΚΙΑς ΔΡΑςΕΙς ΓΙΑ ΤΗΝ ΑςΚΗςΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΑΝΑΓΚΗ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Πρόσφατες ευρωπαϊκές

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική δραστηριότητα. Μάνου Βασιλική, Ph.D Διδάσκουσα στο ΤΕΦΑΑ Τρικάλων

Φυσική δραστηριότητα. Μάνου Βασιλική, Ph.D Διδάσκουσα στο ΤΕΦΑΑ Τρικάλων Φυσική δραστηριότητα Μάνου Βασιλική, Ph.D Διδάσκουσα στο ΤΕΦΑΑ Τρικάλων Δεδομένα έρευνας Το 24% περίπου των παιδιών δεν συμμετέχει σε καμία οργανωμένη φυσική δραστηριότητα. Μόλις το 4% δεν συμμετέχει σε

Διαβάστε περισσότερα

Δημιουργικό Παιχνίδι ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ Φ.Α. Διάλεξη 3η

Δημιουργικό Παιχνίδι ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ Φ.Α. Διάλεξη 3η Δημιουργικό Παιχνίδι ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ Φ.Α. Διάλεξη 3η Σκοποί της παρουσίασης Εξέταση των προϋποθέσεων καταλληλότητας των παιχνιδιών σε σχέση με τα προγράμματα Φ.Α. Εισαγωγή στα

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση και Αυτοαξιολόγηση Εκπαιδευομένων- Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού

Αξιολόγηση και Αυτοαξιολόγηση Εκπαιδευομένων- Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Αξιολόγηση και Αυτοαξιολόγηση Εκπαιδευομένων- Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Σεντελέ Αικατερίνη, Εκπαιδευτικός Β/θμιας Εκπαίδευσης ΠΡΟΛΟΓΟΣ Αξιολόγησα τους μαθητές μου θεωρώντας την αξιολόγηση σαν μια διαδικασία

Διαβάστε περισσότερα

Το νέο Πρόγραμμα Σπουδών Φυσικής Αγωγής στο Λύκειο. Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής

Το νέο Πρόγραμμα Σπουδών Φυσικής Αγωγής στο Λύκειο. Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής Το νέο Πρόγραμμα Σπουδών Φυσικής Αγωγής στο Λύκειο Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής Η μετάβαση από το Πρόγραμμα Σπουδών του 1990 στο νέο Πρόγραμμα Σπουδών του 2015 Σύνταξη του νέου

Διαβάστε περισσότερα

Το νέο Πρόγραμμα Σπουδών Φυσικής Αγωγής στο Λύκειο. Κωνσταντινίδου Ξανθή Σχολική Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής Θράκης

Το νέο Πρόγραμμα Σπουδών Φυσικής Αγωγής στο Λύκειο. Κωνσταντινίδου Ξανθή Σχολική Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής Θράκης Το νέο Πρόγραμμα Σπουδών Φυσικής Αγωγής στο Λύκειο Κωνσταντινίδου Ξανθή Σχολική Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής Θράκης Το νέο Πρόγραμμα Σπουδών Φυσικής Αγωγής στο Λύκειο 1. Ανοιχτό Αναλυτικό Πρόγραμμα με αντίστροφο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΖΩΗΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ. Σακελλαρίου Κίμων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΖΩΗΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ. Σακελλαρίου Κίμων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ, ΠΘ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΖΩΗΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Σακελλαρίου Κίμων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Τι είναι

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχοκοινωνικές Διαστάσεις των Κινητικών Παιχνιδιών. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΓΙΑ την ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ της ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ ενός ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ

Ψυχοκοινωνικές Διαστάσεις των Κινητικών Παιχνιδιών. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΓΙΑ την ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ της ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ ενός ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ Ψυχοκοινωνικές Διαστάσεις των Κινητικών Παιχνιδιών ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΓΙΑ την ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ της ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ ενός ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ Σκοποί της παρουσίασης Παρουσίαση των Ψυχοκινητικών, γνωστικών και συναισθηματικών

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής

Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής Θα αξιολογηθείτε δίκαια όλοι στην ίδια άσκηση: το σκαρφάλωμα στο δένδρο Ο όρος διαφοροποίηση περιλαμβάνει κάθε οργανωτική και διδακτική προσπάθεια

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΠΕΤΟΣΦΑΙΡΙΣΗΣ Α/ΘΜΙΑΣ Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΠΕΤΟΣΦΑΙΡΙΣΗΣ Α/ΘΜΙΑΣ Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΠΕΤΟΣΦΑΙΡΙΣΗΣ Α/ΘΜΙΑΣ Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ «Η διδασκαλία του Βόλεϊ στο Σχολείο» ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΚΑΜΙΝΑΡΗΣ Καθηγητής Φυσ. Αγωγής ΣΚΟΠΟΣ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ Το σεμινάριο αυτό έχει σαν σκοπό να δώσει βασικές κατευθύνσεις

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτηματολόγιο Δέσμης Αξιολόγησης Κινητικού Γραμματισμού

Ερωτηματολόγιο Δέσμης Αξιολόγησης Κινητικού Γραμματισμού Ερωτηματολόγιο Δέσμης Αξιολόγησης Κινητικού Γραμματισμού Σε ποια τάξη πηγαίνεις; (κύκλωσε μία τάξη) Α Β Γ Δ Ε ΣΤ Α Γυμνασίου Β Γυμνασίου Είσαι (κύκλωσε μια λέξη) Κορίτσι Αγόρι Ποιο μήνα είναι τα γενέθλιά

Διαβάστε περισσότερα

«ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: Προσθέτει χρόνια στη ζωή αλλά και ζωή στα χρόνια»

«ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: Προσθέτει χρόνια στη ζωή αλλά και ζωή στα χρόνια» «ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: Προσθέτει χρόνια στη ζωή αλλά και ζωή στα χρόνια» 1 ο Γενικό Λύκειο Πάτρας Ερευνητική Εργασία Β Τάξης Σχολικού έτους 2012-2013 Ομάδα Ε Ας φανταστούμε μία στιγμή το σχολείο των ονείρων μας.

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή - Σκοπός. Το «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη Δημόσια Υγεία Αποτύπωση, Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Παιδικής Παχυσαρκίας»

Εισαγωγή - Σκοπός. Το «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη Δημόσια Υγεία Αποτύπωση, Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Παιδικής Παχυσαρκίας» ΦΥΣΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΣΕ ΜΑΘΗΤΕΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ «ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ» (ΕΣΠΑ MIS301205) Δ. Κουτσούκη 1, Γ. Μπογδάνης 1, Ε. Βλαχοπαπαδοπούλου

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΑΠΣ) ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Ι. Γ'- Δ' ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ. 1. Ειδικοί σκοποί. Σωματικός τομέας (Ψυχοκινητικός)

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΑΠΣ) ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Ι. Γ'- Δ' ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ. 1. Ειδικοί σκοποί. Σωματικός τομέας (Ψυχοκινητικός) ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΑΠΣ) ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Ι. Γ'- Δ' ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 1. Ειδικοί σκοποί Ανάπτυξη των αντιληπτικών ικανοτήτων: κιναισθητική αντίληψη, οπτική αντίληψη, ακουστική αντίληψη, αντίληψη μέσω της

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΩΝ ΗΜΕΡΙΔΑΣ

ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΩΝ ΗΜΕΡΙΔΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΩΝ ΗΜΕΡΙΔΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟ «ΓΕΜΑΤΟ ΔΙΑΤΡΟΦΗ» Δημοσθένης Β. Παναγιωτάκος, Καθηγητής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Οι διατροφικές

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη Κοινωνικών Δεξιοτήτων σε μαθητή με ΔΑΦ

Ανάπτυξη Κοινωνικών Δεξιοτήτων σε μαθητή με ΔΑΦ Ανάπτυξη Κοινωνικών Δεξιοτήτων σε μαθητή με ΔΑΦ Τσιταμπάνη Χριστίνα Δασκάλα Ειδικής Αγωγής (ΠΕ71) Σχ. έτος 2016-17 ΠΡΟΦΙΛ ΜΑΘΗΤΗ ΔΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ Γνωστικές & Αντιληπτικές δεξιότητες Αδρή - λεπτή κινητικότητα

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΔΟΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ. Νιάκα Ευγενία Σχολική Σύμβουλος

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΔΟΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ. Νιάκα Ευγενία Σχολική Σύμβουλος Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΔΟΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ Νιάκα Ευγενία Σχολική Σύμβουλος ΤΙ ΡΟΛΟ ΠΑΙΖΕΙ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΔΟΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ Η ανατροφή των παιδιών, οι αξίες, τα κίνητρα που δίνει

Διαβάστε περισσότερα

Η χαμηλή αυτοπεποίθηση - Βοηθείστε το παιδί σας. Επιμέλεια football-academies Τρίτη, 27 Μάρτιος 2012

Η χαμηλή αυτοπεποίθηση - Βοηθείστε το παιδί σας. Επιμέλεια football-academies Τρίτη, 27 Μάρτιος 2012 Εισηγήσεις που μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά σας - Μια μαγική λέξη που κάνει τους ανθρώπους και κυρίως τα παιδιά να αισθάνονται άνετα, πολύ καλά με τον εαυτό τους και τους άλλους. ΑΠΟΦΥΓΕΤΕ τα αρνητικά

Διαβάστε περισσότερα

Ηλιάνα Χρηστάκη, Παιδίατρος

Ηλιάνα Χρηστάκη, Παιδίατρος ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑςΗς ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟςΙΑ ΥΓΕΙΑ: ΑΠΟΤΥΠΩςΗ, ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙςΗ ΤΗς ΠΑΙΔΙΚΗς ΠΑΧΥςΑΡΚΙΑς ΔΡΑςΕΙς ΓΙΑ ΤΗΝ ΑςΚΗςΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Γ Θεματική Ενότητα ΚΑΘΙςΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΑΘΙςΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

«Βελτιώνω τη φυσική κατάσταση, προάγω και προασπίζω την υγεία μου» Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής

«Βελτιώνω τη φυσική κατάσταση, προάγω και προασπίζω την υγεία μου» Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής Ενδεικτικό σχέδιο δράσης Φυσικής Αγωγής στο Λύκειο «Βελτιώνω τη φυσική κατάσταση, προάγω και προασπίζω την υγεία μου» Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής Η βασική ιδέα της δράσης Να

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα εκπαίδευσης και κατάρτισης για τις δεξιότητες ηγεσίας. Αξιολόγηση Ικανοτήτων

Ενότητα εκπαίδευσης και κατάρτισης για τις δεξιότητες ηγεσίας. Αξιολόγηση Ικανοτήτων 3 Ενότητα εκπαίδευσης και κατάρτισης για τις δεξιότητες ηγεσίας Αξιολόγηση Ικανοτήτων Αξιολόγηση Ικανοτήτων Γενική Περιγραφή της Ενότητας: Αυτή η ενότητα στοχεύει στην αξιολόγηση των ηγετικών ικανοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη δεξιοτήτων ζωής στη ΦΑ & τον Αθλητισμό

Ανάπτυξη δεξιοτήτων ζωής στη ΦΑ & τον Αθλητισμό ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Ανάπτυξη δεξιοτήτων ζωής στη ΦΑ & τον Αθλητισμό Ασπασία Δανιά Επίκουρη

Διαβάστε περισσότερα

ΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ. Σακελλαρίου Κίμων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα

ΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ. Σακελλαρίου Κίμων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ, ΠΘ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Σακελλαρίου Κίμων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικά Παιχνίδια για παιδιά στη φύση

Εκπαιδευτικά Παιχνίδια για παιδιά στη φύση Εκπαιδευτικά Παιχνίδια για παιδιά στη φύση Πληροφορίες για την οργάνωση σχολικών εκδρομών περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Kids And Nature Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Ψυχαγωγία Φροντίδα Δημιουργική Απασχόληση

Διαβάστε περισσότερα

ΣΚΟΠΟΙ Η προαγωγή της υγείας Η κοινωνική αλληλεπίδραση Χαρακτήρας περιπέτειας Αρχή ομαδικής συνεργασίας

ΣΚΟΠΟΙ Η προαγωγή της υγείας Η κοινωνική αλληλεπίδραση Χαρακτήρας περιπέτειας Αρχή ομαδικής συνεργασίας Περιγραφή του προγράμματος Το Kids Athletics είναι ένα παιδαγωγικό πρόγραμμα για μαθητές που αποτελεί μία διαφορετική προσέγγιση από το ενήλικο μοντέλο του Στίβου. Αυτή η προσέγγιση στρέφεται σε μορφές

Διαβάστε περισσότερα

Υποστηρικτικό υλικό για τη διεξαγωγή. της παρουσίασης. «Μαθαίνω για τη Σωματική Δραστηριότητα» σε μαθητές Νηπιαγωγείου, Α και Β τάξεων Δημοτικού

Υποστηρικτικό υλικό για τη διεξαγωγή. της παρουσίασης. «Μαθαίνω για τη Σωματική Δραστηριότητα» σε μαθητές Νηπιαγωγείου, Α και Β τάξεων Δημοτικού Υποστηρικτικό υλικό για τη διεξαγωγή της παρουσίασης «Μαθαίνω για τη Σωματική Δραστηριότητα» σε μαθητές Νηπιαγωγείου, Α και Β τάξεων Δημοτικού Διαφάνεια 1: Η παρουσίαση έχει ως σκοπό να ενημερώσει τα παιδιά

Διαβάστε περισσότερα

Πιο αναλυτικά, δημιουργήθηκε, μια ιστοσελίδα τύπου wiki όπου προστέθηκαν οι ανάλογες αναφορές σε δραστηριότητες από το Φωτόδεντρο.

Πιο αναλυτικά, δημιουργήθηκε, μια ιστοσελίδα τύπου wiki όπου προστέθηκαν οι ανάλογες αναφορές σε δραστηριότητες από το Φωτόδεντρο. ΣΧΟΛΕΙΟ Στα πλαίσια της ευέλικτης ζώνης, με θέμα την διατροφή, οι μαθητές με την χρήση των Τ.Π.Ε, εξερευνούν, πειραματίζονται και δοκιμάζουν τις γνώσεις τους σε μια σειρά από ψηφιακές δραστηριότητες. Οι

Διαβάστε περισσότερα

Βαθμολογία των μαθητών

Βαθμολογία των μαθητών Βαθμολογία των μαθητών Τι σημαίνει βαθμολογία Η βαθμολογία ως παιδαγωγική ενέργεια ισοδυναμεί με τη διαδικασία απόδοσης βαθμού Βαθμός σημαίνει συγκεκριμενοποίηση της αξιολόγησης με έναν αριθμό ή χαρακτηρισμό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΑΠΣ) 1. Ειδικοί σκοποί. Σωματικός τομέας (Ψυχοκινητικός)

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΑΠΣ) 1. Ειδικοί σκοποί. Σωματικός τομέας (Ψυχοκινητικός) ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΑΠΣ) ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Ι. Α'- Β' ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 1. Ειδικοί σκοποί Ανάπτυξη των αντιληπτικών ικανοτήτων: κιναισθητική αντίληψη, οπτική αντίληψη, ακουστική αντίληψη, αντίληψη μέσω της

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητική Εργασία (Project)

Ερευνητική Εργασία (Project) Ερευνητική Εργασία (Project) Ερευνητικές Εργασίες (Project) Τι είναι ερευνητική εργασία Σκοπός της ερευνητικής εργασίας Εκπαιδευτική Αξία Προϋποθέσεις επιτυχίας του project Ρόλος του μαθητή Ρόλος του Εκπαιδευτικού

Διαβάστε περισσότερα

Ε. Βλαχοπαπαδοπούλου1

Ε. Βλαχοπαπαδοπούλου1 Ε. Βλαχοπαπαδοπούλου 1, Φ. Καραχάλιου 1, Θ. Ψαλτοπούλου 2, Δ. Κουτσούκη 3, Ι. Μανιός 4, Γ. Μπογδάνης 3, Β. Καραγιάννη 5, Α. Καψάλη 6, Α. Χατζάκης 2, Σ. Μιχαλάκος 1 1 Ενδοκρινολογικό Τμ. Νοσοκ. Παίδων,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΩΡΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ (Π.Ε.Σ.) ΠΡΑΓΑ 25-29/1/2016

ΠΡΟΩΡΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ (Π.Ε.Σ.) ΠΡΑΓΑ 25-29/1/2016 ΠΡΟΩΡΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ (Π.Ε.Σ.) ΠΡΑΓΑ 25-29/1/2016 ΣΚΟΠΟΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ Βασικός σκοπός ήταν η απόκτηση νέων και εμβάθυνση ήδη γνωστών τεχνικών για την πρόληψη της μαθητικής διαρροής.

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΘΕΟΔΩΡΙΔΟΥ ΘΕΟΔΩΡΑ

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΘΕΟΔΩΡΙΔΟΥ ΘΕΟΔΩΡΑ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΘΕΟΔΩΡΙΔΟΥ ΘΕΟΔΩΡΑ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ Β ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ 2016 Α, Β ΤΑΞΗ 6 τμήματα 151 μαθητές ΣΚΟΠΟΣ Διά βίου άσκηση για υγεία και ποιότητα ζωής ΣΤΟΧΟΙ Να αποκτήσουν

Διαβάστε περισσότερα

Σύνθεση στόχων και διδακτικών ενεργειών στο ημερήσιο μάθημα διδασκαλίας των αθλοπαιδιών στη Φυσική Αγωγή

Σύνθεση στόχων και διδακτικών ενεργειών στο ημερήσιο μάθημα διδασκαλίας των αθλοπαιδιών στη Φυσική Αγωγή Σύνθεση στόχων και διδακτικών ενεργειών στο ημερήσιο μάθημα διδασκαλίας των αθλοπαιδιών στη Φυσική Αγωγή Δρ. Αποστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φ.Α. Η διδασκαλία των αθλοπαιδιών στο μάθημα της Φυσικής

Διαβάστε περισσότερα

Άδειες Χρήσης. Μοντέλο προαγωγής προγραμμάτων αγωγής υγείας μέσω της φυσικής αγωγής. Χρηματοδότηση. Σκοποί ενότητας. Οι παρακάτω θεωρίες

Άδειες Χρήσης. Μοντέλο προαγωγής προγραμμάτων αγωγής υγείας μέσω της φυσικής αγωγής. Χρηματοδότηση. Σκοποί ενότητας. Οι παρακάτω θεωρίες ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Άδειες Χρήσης Μοντέλο προαγωγής προγραμμάτων αγωγής υγείας μέσω της φυσικής αγωγής Θεοδωράκης Γιάννης Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη ψυχολογικών δεξιοτήτων μέσα από τον αθλητισμό. Ψούνη Λίνα ΚΦΑ, Ψυχολόγος. MSc, υποψήφια διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Ανάπτυξη ψυχολογικών δεξιοτήτων μέσα από τον αθλητισμό. Ψούνη Λίνα ΚΦΑ, Ψυχολόγος. MSc, υποψήφια διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ανάπτυξη ψυχολογικών δεξιοτήτων μέσα από τον αθλητισμό Ψούνη Λίνα ΚΦΑ, Ψυχολόγος. MSc, υποψήφια διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ποιες είναι οι ψυχολογικές Ο όρος «Εξάσκηση Ψυχολογικών Δεξιοτήτων» χρησιμοποιείται

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ Αγαπητοί γονείς, Καθώς το νηπιαγωγείο μας έχει ήδη ανοίξει τις πόρτες του στα μικρά μας παιδάκια αλλά και σε εσάς, βρισκόμαστε

Διαβάστε περισσότερα

Προβλήματα και πως αντιμετωπίζονται. Προβλήματα που εντοπίστηκαν από του υπεύθυνους Ε.Ε. και εκφράστηκαν μέσω των συντονιστών και πιθανές λύσεις

Προβλήματα και πως αντιμετωπίζονται. Προβλήματα που εντοπίστηκαν από του υπεύθυνους Ε.Ε. και εκφράστηκαν μέσω των συντονιστών και πιθανές λύσεις Προβλήματα και πως αντιμετωπίζονται Προβλήματα που εντοπίστηκαν από του υπεύθυνους Ε.Ε. και εκφράστηκαν μέσω των συντονιστών και πιθανές λύσεις Υπάρχουν ελλείψεις σε υπολογιστές, εκτυπωτές, βιντεοπροβολείς,

Διαβάστε περισσότερα

Ο πολλαπλός ρόλος του Διευθυντή στο νέο σχολείο 1. Εισαγωγή 2. Τα καθήκοντα του Διευθυντή της σχολικής μονάδας.

Ο πολλαπλός ρόλος του Διευθυντή στο νέο σχολείο 1. Εισαγωγή 2. Τα καθήκοντα του Διευθυντή της σχολικής μονάδας. Ο πολλαπλός ρόλος του Διευθυντή στο νέο σχολείο 1. Εισαγωγή 2. Τα καθήκοντα του Διευθυντή της σχολικής μονάδας. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων 1 Εισαγωγή Στη σημερινή παρουσίαση εξετάζεται και αναλύεται μέσα

Διαβάστε περισσότερα

Μοναδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών

Μοναδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών Μοναδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών Γιατί ακόμα και όταν η αγάπη είναι δεδομένη, η επικοινωνία είναι κάτι που μαθαίνεται* *Προγράμματα βασισμένα στην «Επικοινωνία

Διαβάστε περισσότερα

Η ιδέα διεξαγωγής έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου δόθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα του Σχολείου μας, η οποία στα πλαίσια έκδοσης της Εφημερίδας

Η ιδέα διεξαγωγής έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου δόθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα του Σχολείου μας, η οποία στα πλαίσια έκδοσης της Εφημερίδας 1 2 Η ιδέα διεξαγωγής έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου δόθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα του Σχολείου μας, η οποία στα πλαίσια έκδοσης της Εφημερίδας μας, διεξήγαγε έρευνα ανάμεσα στους συμμαθητές μας.

Διαβάστε περισσότερα

Ορισμός της μετάβασης

Ορισμός της μετάβασης Ορισμός της μετάβασης Ορίζεται ως το από έναν σε έναν που εμπεριέχει σύνθετες και διαδοχικές διαδικασίες αλλαγών που επηρεάζουν το συνολικό φάσμα της ατομικής και

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ

ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ Το σχολείο, ως ένας κατεξοχήν κοινωνικός θεσμός, δεν μπορεί να παραμείνει αναλλοίωτο μπροστά στις ραγδαίες

Διαβάστε περισσότερα

29 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΡΔΙΑΣ ΑΣΚΗΣΗ & ΚΑΡΔΙΑ

29 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΡΔΙΑΣ ΑΣΚΗΣΗ & ΚΑΡΔΙΑ ΠΑΠΑΠΑΝΤΕΛΗΣ ΝΙΚΗΤΑΣ ΕΚΠ/ΚΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ e-mail: nikitpapa@yahoo.gr (ΑΡΘΡΟ) 29 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΡΔΙΑΣ ΑΣΚΗΣΗ & ΚΑΡΔΙΑ Σεπτεμβρίου Κάθε χρόνο από το 1999, η Παγκόσμια Ομοσπονδία Καρδιολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχοκινητική και Φυσική Αγωγή στην Προσχολική Ηλικία

Ψυχοκινητική και Φυσική Αγωγή στην Προσχολική Ηλικία Ψυχοκινητική και Φυσική Αγωγή στην Προσχολική Ηλικία Παρουσίαση του μαθήματος Βασιλική Ρήγα Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Τ.Ε.Ε.Α.Π.Η. 1 Περιεχόμενα του μαθήματος Εξετάζονται οι εξής θεματικές

Διαβάστε περισσότερα

Η χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών είναι από τα σημαντικότερα κοινωνικά προβλήματα.

Η χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών είναι από τα σημαντικότερα κοινωνικά προβλήματα. Η χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών είναι από τα σημαντικότερα κοινωνικά προβλήματα. Το ΚΕΣΑΝ - Κέντρο Πρόληψη Ηρακλείου, σε συνεργασία με τον ΟΚΑΝΑ, λειτουργεί με σκοπό την πρόληψη της χρήσης ψυχοδραστικών

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε επιλογή, κάθε ενέργεια ή εκδήλωση του νηπιαγωγού κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι σε άμεση συνάρτηση με τις προσδοκίες, που

Κάθε επιλογή, κάθε ενέργεια ή εκδήλωση του νηπιαγωγού κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι σε άμεση συνάρτηση με τις προσδοκίες, που ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι προσδοκίες, που καλλιεργούμε για τα παιδιά, εμείς οι εκπαιδευτικοί, αναφέρονται σε γενικά κοινωνικά χαρακτηριστικά και παράλληλα σε ατομικά ιδιοσυγκρασιακά. Τέτοια γενικά κοινωνικο-συναισθηματικά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΟΥΜΠΟΥΡΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ. Συνεργάτης ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ. Τμήμα Νοσηλευτικής

ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΟΥΜΠΟΥΡΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ. Συνεργάτης ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ. Τμήμα Νοσηλευτικής ΚΟΥΜΠΟΥΡΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Συνεργάτης ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ Τμήμα Νοσηλευτικής ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ Το παιδί από τη γέννησή του μέχρι την ηλικία των 19 έως 20 ετών παρουσιάζει μία αύξηση του βάρους αλλά και του ύψους. Αν

Διαβάστε περισσότερα

1o ΣΥΝΕ ΡΙΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ 7 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2006 «ΣΩΣΤΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΑ ΑΤΟΜΑ ΥΓΙΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΥΠΡΟΥ»

1o ΣΥΝΕ ΡΙΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ 7 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2006 «ΣΩΣΤΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΑ ΑΤΟΜΑ ΥΓΙΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΥΠΡΟΥ» 1o ΣΥΝΕ ΡΙΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ 7 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2006 «ΣΩΣΤΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΑ ΑΤΟΜΑ ΥΓΙΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΥΠΡΟΥ» ΕΥΑ ΝΕΟΦΥΤΟΥ Βοηθός ιευθύντρια Σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης

Διαβάστε περισσότερα

Σακελλαρίου Κίμων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα

Σακελλαρίου Κίμων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ, ΠΘ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΜΕΙΩΣΗ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΑΥΞΗΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Σακελλαρίου Κίμων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα

Διαβάστε περισσότερα

ΗΘΙΚΗ & ΗΘΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ & ΣΤΗΝ Φ.Α.

ΗΘΙΚΗ & ΗΘΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ & ΣΤΗΝ Φ.Α. ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΗΘΙΚΗ & ΗΘΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ & ΣΤΗΝ Φ.Α. Μορέλα Έρη, PhD Ορισμοί Ηθική: σύνολο αρχών που ορίζουν τι είναι σωστό και

Διαβάστε περισσότερα

----- Ταχ. Δ/νση: Ανδρέα Παπανδρέου 37 Τ.Κ. Πόλη: 15180 Μαρούσι Ιστοσελίδα: www.minedu.gov.gr Πληροφορίες: Αν. Πασχαλίδου Τηλέφωνο: 210-3443422

----- Ταχ. Δ/νση: Ανδρέα Παπανδρέου 37 Τ.Κ. Πόλη: 15180 Μαρούσι Ιστοσελίδα: www.minedu.gov.gr Πληροφορίες: Αν. Πασχαλίδου Τηλέφωνο: 210-3443422 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- Βαθμός Ασφαλείας: Να διατηρηθεί μέχρι: Βαθ. Προτεραιότητας: Αθήνα, 09-10-2015 Αρ. Πρωτ. 159298/Δ2 ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π/ΘΜΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

«Φυσική Αγωγή στο δημοτικό σχολείο. Πως βλέπουν το μάθημα οι μαθητές του σχολείου.»

«Φυσική Αγωγή στο δημοτικό σχολείο. Πως βλέπουν το μάθημα οι μαθητές του σχολείου.» «Φυσική Αγωγή στο δημοτικό σχολείο. Πως βλέπουν το μάθημα οι μαθητές του σχολείου.» «Ποιο είναι το αγαπημένο σου μάθημα;» Μία κλασσική ερώτηση για κάθε παιδί οποιασδήποτε βαθμίδας της εκπαίδευσης. Ακόμα

Διαβάστε περισσότερα

Αποδεδειγμένα από ειδικούς και έρευνες, η καλύτερη προστασία απέναντι στο άγχος και την πίεση της καθημερινότητας είναι η άσκηση. Η προσωπική άσκηση

Αποδεδειγμένα από ειδικούς και έρευνες, η καλύτερη προστασία απέναντι στο άγχος και την πίεση της καθημερινότητας είναι η άσκηση. Η προσωπική άσκηση 1. 2. 3. 4. 5. Αποδεδειγμένα από ειδικούς και έρευνες, η καλύτερη προστασία απέναντι στο άγχος και την πίεση της καθημερινότητας είναι η άσκηση. Η προσωπική άσκηση του καθενός μειώνει την ένταση του άγχους

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 9: Η συνεργατική διδασκαλία & μάθηση

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 9: Η συνεργατική διδασκαλία & μάθηση Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 9: Η συνεργατική διδασκαλία & μάθηση Διδάσκουσα: Μαρία Καμπεζά Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Σκοποί ενότητας

Διαβάστε περισσότερα

Η ανάπτυξη θετικής αυτό-εικόνας Εισαγωγή Ορισμοί Αυτό-αντίληψη Αυτό-εκτίμηση Μηχανισμοί ενίσχυσης και προστασίας της αυτό-εκτίμησης

Η ανάπτυξη θετικής αυτό-εικόνας Εισαγωγή Ορισμοί Αυτό-αντίληψη Αυτό-εκτίμηση Μηχανισμοί ενίσχυσης και προστασίας της αυτό-εκτίμησης Η ανάπτυξη θετικής αυτό-εικόνας Εισαγωγή Ο εαυτός ως αντικείμενο συνειδητής σκέψης αποτελεί κεντρικό θέμα διερεύνησης από διάφορους επιστημονικούς κλάδους. Η άποψη που έχουμε για τον εαυτό μας και τις

Διαβάστε περισσότερα

Η Πολιτική του Σχολείου για την Αγωγή Ζωής

Η Πολιτική του Σχολείου για την Αγωγή Ζωής Δημοτικό Σχολείο Παλώδιας Σχολικό έτος: 2011-2012 Η Πολιτική του Σχολείου για την Αγωγή Ζωής Θέμα για όλες τις τάξεις: Η ποιότητα της σχολικής ζωής των παιδιών του σχολείου, εξαιτίας της αλματώδους ανάπτυξης

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Νικόλαος Τσιγγίλης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής

Δρ. Νικόλαος Τσιγγίλης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής Δρ. Νικόλαος Τσιγγίλης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής γής Τρέξτε τώρα που μπορείτε για να μην. «τρέχετε» όταν δεν μπορείτε Ποια είναι η κατάσταση στη χώρα μας; Αριθμός σταδίων (μέση τιμή)

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιασμός, εφαρμογή και καθοδήγηση προγραμμάτων άσκησης

Σχεδιασμός, εφαρμογή και καθοδήγηση προγραμμάτων άσκησης ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Σχεδιασμός, εφαρμογή και καθοδήγηση προγραμμάτων άσκησης Ενότητα 7: Προγραμματισμός προπόνησης ανάπτυξης φυσικής κατάστασης Γεροδήμος Βασίλειος, Καρατράντου Κωνσταντίνα Τμήμα Επιστήμης

Διαβάστε περισσότερα

5 ο Δ. Σ. ΚΙΛΚΙΣ ΤΑΞΕΙΣ Γ2, Δ1, Δ2 ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΝΤΙΝΟΥ (ΠΕ11) FIT FOR FUN ΓΥΜΝΑΖΟΜΑΙ ΜΟΝΟΣ ΜΟΥ ΠΑΝΤΟΥ ΚΑΙ ΠΑΝΤΑ!

5 ο Δ. Σ. ΚΙΛΚΙΣ ΤΑΞΕΙΣ Γ2, Δ1, Δ2 ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΝΤΙΝΟΥ (ΠΕ11) FIT FOR FUN ΓΥΜΝΑΖΟΜΑΙ ΜΟΝΟΣ ΜΟΥ ΠΑΝΤΟΥ ΚΑΙ ΠΑΝΤΑ! 5 ο Δ. Σ. ΚΙΛΚΙΣ ΤΑΞΕΙΣ Γ2, Δ1, Δ2 ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΝΤΙΝΟΥ (ΠΕ11) FIT FOR FUN ΓΥΜΝΑΖΟΜΑΙ ΜΟΝΟΣ ΜΟΥ ΠΑΝΤΟΥ ΚΑΙ ΠΑΝΤΑ! 2013-14 ΣΚΟΠΟΣ Η δια βίου άσκηση προάγει τη σωματική υγεία και την ψυχική

Διαβάστε περισσότερα

ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΠΑΙΔΩΝ - ΠΡΟΕΦΗΒΩΝ -

ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΠΑΙΔΩΝ - ΠΡΟΕΦΗΒΩΝ - ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΠΑΙΔΩΝ - ΠΡΟΕΦΗΒΩΝ - ΣΕΦΑΑ ΕΦΗΒΩΝ ΑΘΗΝΩΝ Εμμανουήλ Ζαχαράκης Επίκ. Καθηγητής Νικόλαος Κωστόπουλος Επίκ. Καθηγητής Η ομάδα των 6-7 ετών Έχουν σημαντικές ατομικές διαφορές Ασήμαντες

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη Στρατηγικού Σχεδίου για τη βελτίωση της Οδικής Ασφάλειας στην Ελλάδα Παιδεία Οδικής Ασφάλειας

Ανάπτυξη Στρατηγικού Σχεδίου για τη βελτίωση της Οδικής Ασφάλειας στην Ελλάδα Παιδεία Οδικής Ασφάλειας Εσπερίδα «Προτάσεις για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας στην Ελλάδα» Ρόδος, 22 Μαρτίου 2012 Ανάπτυξη Στρατηγικού Σχεδίου για τη βελτίωση της Οδικής Ασφάλειας στην Ελλάδα Παιδεία Οδικής Ασφάλειας Γ. Κανελλαΐδης,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΑΝΤΩΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, Μ.Α. ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΑΝΤΩΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, Μ.Α. ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ Ενισχύστε την Αυτοπεποίθηση των Παιδιών Βελτιώνοντας & Μαθαίνοντας τον Γονεϊκό Τύπο!!! ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΑΝΤΩΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, Μ.Α. ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ Κλεισθένους 12 (Στοά Κοββατζή) 1 ος όροφος Τηλ.: 2742029421 Κιν.: 6979985566

Διαβάστε περισσότερα

Σκοποί και στόχοι της Φυσικής Αγωγής

Σκοποί και στόχοι της Φυσικής Αγωγής Σκοποί και στόχοι της Φυσικής Αγωγής Ο επαναπροσδιορισμός του ρόλου της Φυσικής Αγωγής πρέπει να στηρίζεται: Στα πορίσματα της επιστημονικής έρευνας για τη φυσική κατάσταση και την υγεία των Ελλήνων. Στις

Διαβάστε περισσότερα

Τοκπασίδης Παναγιώτης Προπονητής Ποδοσφαίρου UEFA A. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΑΛΗΘΙΝΟΥ ΠΡΟΠΟΝΗΤΗ και ΟΧΙ ΤΗΣ ΕΞΟΜΟΙΩΣΗΣ

Τοκπασίδης Παναγιώτης Προπονητής Ποδοσφαίρου UEFA A. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΑΛΗΘΙΝΟΥ ΠΡΟΠΟΝΗΤΗ και ΟΧΙ ΤΗΣ ΕΞΟΜΟΙΩΣΗΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΑΛΗΘΙΝΟΥ ΠΡΟΠΟΝΗΤΗ και ΟΧΙ ΤΗΣ ΕΞΟΜΟΙΩΣΗΣ Χαλκίδα, 2019 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΑΛΗΘΙΝΟΥ ΠΡΟΠΟΝΗΤΗ και ΟΧΙ ΤΗΣ ΕΞΟΜΟΙΩΣΗΣ Είναι γεγονός πως τα τελευταία χρόνια με την ανάπτυξη της τεχνολογίας και των υπολογιστών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ «ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΓΙΑ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΕΥΕΞΙΑ»

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ «ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΓΙΑ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΕΥΕΞΙΑ» ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ «ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΓΙΑ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΕΥΕΞΙΑ» Σκοπός της εκπόνησης του Προγράμματος Αγωγής Υγείας ήταν Να γνωρίσουν τα παιδιά το σώμα τους και βασικές του λειτουργίες. Nα γνωρίσουν

Διαβάστε περισσότερα

Στόχοι, Ενδεικτικές ραστηριότητες και Πλάνο Μαθήµατος στη διδασκαλία του Κλασικού Αθλητισµού

Στόχοι, Ενδεικτικές ραστηριότητες και Πλάνο Μαθήµατος στη διδασκαλία του Κλασικού Αθλητισµού Στόχοι, Ενδεικτικές ραστηριότητες και Πλάνο Μαθήµατος στη διδασκαλία του Κλασικού Αθλητισµού ρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύµβουλος Φυσικής Αγωγής 1 Το αντικείµενο του Κλασικού Αθλητισµού περιλαµβάνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ: Βασικε ς πληροφορι ες

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ: Βασικε ς πληροφορι ες ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ: Βασικες πληροφοριες Πέτρος Γαλάνης Δρ. ΕΚΠΑ, Δάσκαλος Ε.Α. (ΚΕ.Δ.Δ.Υ. Δ Αθήνας) Τι είναι η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ); Ο όρος «Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος» (ΔΑΦ)

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιάζοντας εκπαιδευτικές δραστηριότητες με νόημα για τους μαθητές-ο ρόλοςτωνστιλ διδασκαλίας. Αυγερινός Γ. Ανδρέας

Σχεδιάζοντας εκπαιδευτικές δραστηριότητες με νόημα για τους μαθητές-ο ρόλοςτωνστιλ διδασκαλίας. Αυγερινός Γ. Ανδρέας Σχεδιάζοντας εκπαιδευτικές δραστηριότητες με νόημα για τους μαθητές-ο ρόλοςτωνστιλ διδασκαλίας Αυγερινός Γ. Ανδρέας aavgerin@phyed.duth.gr Κεντρική έννοια είναι ότι Ο καθηγητής ΦΑ επιτυγχάνει τους διδακτικούς

Διαβάστε περισσότερα

Γιάννης Θεοδωράκης (2010). ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ

Γιάννης Θεοδωράκης (2010). ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ Γιάννης Θεοδωράκης (2010). ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ Πολύ συχνά, τα άτομα, παρατηρώντας τους άλλους, εντοπίζουν υπερβολές και ακρότητες στις συμπεριφορές τους. Παρατηρούν υπερβολές στους χώρους της εργασίας.

Διαβάστε περισσότερα

Μάριος Γούδας Θέματα Διάλεξης. Ένας κοινά αποδεκτός ορισμός για τον όρο Θετική Ανάπτυξη είναι ο παρακάτω:

Μάριος Γούδας Θέματα Διάλεξης. Ένας κοινά αποδεκτός ορισμός για τον όρο Θετική Ανάπτυξη είναι ο παρακάτω: Ψυχολογία Φυσικής Αγωγής Διάλεξη 1 Θετική Ανάπτυξη μέσω της Φυσικής Αγωγής και του Παιδικού Αθλητισμού Μάριος Γούδας Θέματα Διάλεξης Τι εννοούμε με τον όρο Θετική Ανάπτυξη Φυσική Αγωγή, Παιδικός Αθλητισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ:«ΠΩ,ΠΩ, ΠΟΣΟ ΜΕΓΑΛΩΣΕΣ!!!!»

ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ:«ΠΩ,ΠΩ, ΠΟΣΟ ΜΕΓΑΛΩΣΕΣ!!!!» ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ:«ΠΩ,ΠΩ, ΠΟΣΟ ΜΕΓΑΛΩΣΕΣ!!!!» Υπεύθυνες Προγράμματος: Κιοσκερίδου Αικατερίνη Σχολική Νοσηλεύτρια. Παπαγερίδου Φωτεινή Κοινωνική Λειτουργός ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ: Διαφυλικές

Διαβάστε περισσότερα

Τα παιδιά βιώνουν παιχνίδια από το παρελθόν με τους παππούδες ΦΑΝΗ ΧΡΗΣΤΟΥ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ-ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΙΝΕ/ΓΣΕΕ

Τα παιδιά βιώνουν παιχνίδια από το παρελθόν με τους παππούδες ΦΑΝΗ ΧΡΗΣΤΟΥ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ-ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΙΝΕ/ΓΣΕΕ Τα παιδιά βιώνουν παιχνίδια από το παρελθόν με τους παππούδες ΦΑΝΗ ΧΡΗΣΤΟΥ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ-ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΙΝΕ/ΓΣΕΕ Τα παιχνίδια είναι δημιουργήματα του Ελληνικού πολιτισμού με ρίζες που φτάνουν στην

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση, υγεία και χρόνιες παθήσεις

Άσκηση, υγεία και χρόνιες παθήσεις Συμμαχία για την υγεία - Άσκηση Άσκηση, υγεία και χρόνιες παθήσεις Συγγραφική ομάδα: Δίπλα Κωνσταντίνα, Ph.D., Λέκτορας, ΤΕΦΑΑ Σερρών ΑΠΘ Καρατράντου Κωνσταντίνα, MSc, Διδάσκουσα στο ΤΕΦΑΑ - ΠΘ Ιπποκράτης

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΣΧ. ΕΤ Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ

ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΣΧ. ΕΤ Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΡΔΙΑ ΠΟΥ ΤΡΕΧΕΙ ΑΝΤΕΧΕΙ ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΣΧ. ΕΤ. 2013 2014 Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ : Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΑΣΚΗΣΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΣΚΑΜΠΑΡΔΩΝΗΣ ΗΛΙΑΣ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΥΣΙΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΡΑΞΗ. Εισηγήτρια : Ζέρβα Ζ. Αντιγόνη καθηγήτρια φυσικής αγωγής

ΜΟΥΣΙΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΡΑΞΗ. Εισηγήτρια : Ζέρβα Ζ. Αντιγόνη καθηγήτρια φυσικής αγωγής ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΡΑΞΗ Εισηγήτρια : Ζέρβα Ζ. Αντιγόνη καθηγήτρια φυσικής αγωγής ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η καταγραφή των απόψεων σχετικά µε το µάθηµα της φυσικής αγωγής σε δηµοτικά σχολεία

Διαβάστε περισσότερα

Μάχη Νικολάρα: Δεν ακούγεται και πολύ δημιουργικό αυτό, έτσι όπως το περιγράφετε.

Μάχη Νικολάρα: Δεν ακούγεται και πολύ δημιουργικό αυτό, έτσι όπως το περιγράφετε. Μάχη Νικολάρα: Θα μιλήσουμε για τον τομέα της εκπαίδευσης από μια άλλη σκοπιά. Οι ανακοινώσεις του Υπουργείου Παιδείας εχθές ανέτρεψαν κατά κάποιο τρόπο τον προγραμματισμό αυτής της εκπομπής, όμως όλα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΜΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΙΔΗΜΙΑ

ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΜΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΜΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΙΔΗΜΙΑ Η παχυσαρκία αποτελεί μία ασθένεια η οποία τείνει να εκλάβει διαστάσεις επιδημίας ή κοινωνικής μάστιγας τις τελευταίες δεκαετίες. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οργανισμό

Διαβάστε περισσότερα

ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2019 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ. ΡΟΥΜΤΣΙΟΥ ΜΑΡΙΑ Νοσηλεύτρια CPN, MSc Α Παιδιατρικής κλινικής ΑΠΘ

ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2019 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ. ΡΟΥΜΤΣΙΟΥ ΜΑΡΙΑ Νοσηλεύτρια CPN, MSc Α Παιδιατρικής κλινικής ΑΠΘ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2019 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΡΟΥΜΤΣΙΟΥ ΜΑΡΙΑ Νοσηλεύτρια CPN, MSc Α Παιδιατρικής κλινικής ΑΠΘ «Η μεγαλύτερη δύναμη της δημόσιας υγείας είναι η πρόληψη»

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΟ Γ1 ΤΟΥ 10 ΟΥ Δ.Σ. ΤΣΕΣΜΕ ( ) ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. ΜΑΘΗΜΑ: Μελέτη Περιβάλλοντος. ( Ενότητα 3: Μέσα συγκοινωνίας και μεταφοράς

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΟ Γ1 ΤΟΥ 10 ΟΥ Δ.Σ. ΤΣΕΣΜΕ ( ) ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. ΜΑΘΗΜΑ: Μελέτη Περιβάλλοντος. ( Ενότητα 3: Μέσα συγκοινωνίας και μεταφοράς ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΟ Γ1 ΤΟΥ 10 ΟΥ Δ.Σ. ΤΣΕΣΜΕ (10.11.2010) ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ: Μελέτη Περιβάλλοντος ( Ενότητα 3: Μέσα συγκοινωνίας και μεταφοράς Κεφάλαιο 3: Κυκλοφορούμε με ασφάλεια) ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχεία Αξιολόγησης Μαθητών

Στοιχεία Αξιολόγησης Μαθητών Στοιχεία Αξιολόγησης Μαθητών ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2013-2014 ΝΟΜΟΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ Με την επιστημονική ευθύνη του Τμήματος Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Περιγραφή & Στόχοι του Προγράμματος Τ

Διαβάστε περισσότερα

Εμείς, μαθητές και δάσκαλοι συμφωνούμε με όλα τα πιο πάνω.

Εμείς, μαθητές και δάσκαλοι συμφωνούμε με όλα τα πιο πάνω. Εμείς, μαθητές και δάσκαλοι συμφωνούμε με όλα τα πιο πάνω. Είμαστε υποχρεωμένοι να εφαρμόζουμε τον Κώδικα Καλής Συμπεριφοράς και να τηρούμε τους κανονισμούς για την καλύτερη λειτουργία του σχολείου μας

Διαβάστε περισσότερα

Μανουσάκη Μαρία Σχολική Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής

Μανουσάκη Μαρία Σχολική Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής Μανουσάκη Μαρία Σχολική Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής 1 Αλμπέρ Καμύ ( 1913-1960, Γάλλος συγγραφέας, Νόμπελ 1957) βιβλία: "Ο Ξένος", και " Η Πανούκλα" Γάλλος φιλόσοφος και συγγραφέας που γεννήθηκε στην Αλγερία.

Διαβάστε περισσότερα

Υπεύθυνη Επιστημονικού Πεδίου Χρυσή Χατζηχρήστου

Υπεύθυνη Επιστημονικού Πεδίου Χρυσή Χατζηχρήστου «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21 ου αιώνα) Νέο Πρόγραμμα Σπουδών, Οριζόντια Πράξη» MIS: 295450 Υποέργο 1: «Εκπόνηση Προγραμμάτων Σπουδών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και οδηγών για τον εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχεία Αξιολόγησης Μαθητών

Στοιχεία Αξιολόγησης Μαθητών Στοιχεία Αξιολόγησης Μαθητών ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2012-2013 ΝΟΜΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ Με την επιστημονική ευθύνη του Τμήματος Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Στοιχεία Αξιολόγησης Μαθητών Προγράμματος

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικά Προγράμματα και Δράσεις στη Δημοτική Εκπαίδευση

Εκπαιδευτικά Προγράμματα και Δράσεις στη Δημοτική Εκπαίδευση Εκπαιδευτικά Προγράμματα και Δράσεις στη Δημοτική Εκπαίδευση Επιχορηγήσεις δράσεων Αγωγής Υγείας Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού προβαίνει στην επιχορήγηση δράσεων Αγωγής Υγείας που αναπτύσσουν τα

Διαβάστε περισσότερα

και εφηβική ηλικία Πήδουλας Γεώργιος M.sc Γυμναστής Φυσικής κατάστασης ποδοσφαίρου

και εφηβική ηλικία Πήδουλας Γεώργιος M.sc Γυμναστής Φυσικής κατάστασης ποδοσφαίρου Η Αερόβια προπόνηση στην παιδική και εφηβική ηλικία Πήδουλας Γεώργιος M.sc Γυμναστής Φυσικής κατάστασης ποδοσφαίρου Εισαγωγή Αντοχή είναι η ικανότητα αντίστασης του παιδικού οργανισμού στην κόπωση. Στην

Διαβάστε περισσότερα

Το προφίλ των κινητικών δραστηριοτήτων των μαθητών του σχολείου

Το προφίλ των κινητικών δραστηριοτήτων των μαθητών του σχολείου Το προφίλ των κινητικών δραστηριοτήτων των μαθητών του σχολείου Πλέον είναι πολύ συχνό φαινόμενο να συναντάμε συχνά στη καθημερινότητα μας μηνύματα σχετικά με τα οφέλη της συστηματικής άσκησης στην υγεία

Διαβάστε περισσότερα

Σχολική Μουσική Εκπαίδευση: αρχές, στόχοι, δραστηριότητες. Ζωή Διονυσίου

Σχολική Μουσική Εκπαίδευση: αρχές, στόχοι, δραστηριότητες. Ζωή Διονυσίου Σχολική Μουσική Εκπαίδευση: αρχές, στόχοι, δραστηριότητες Ζωή Διονυσίου Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Βασιλειάδης Γρηγόρης, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπευτής, Διδάκτωρ Ψυχολογίας (Ph.D.)

Γράφει: Βασιλειάδης Γρηγόρης, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπευτής, Διδάκτωρ Ψυχολογίας (Ph.D.) www.iatronet.gr Γράφει: Βασιλειάδης Γρηγόρης, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπευτής, Διδάκτωρ Ψυχολογίας (Ph.D.) Πολλές μπορεί να είναι οι αιτίες που αναγκάζουν ένα παιδί να μην τα πηγαίνει καλά στα μαθήματα: Σχολική

Διαβάστε περισσότερα

Σκοποί και στόχοι της Φυσικής Αγωγής

Σκοποί και στόχοι της Φυσικής Αγωγής Σκοποί και στόχοι της Φυσικής Αγωγής Σκοποί ελληνικού αναλυτικού προγράμματος σπουδών «Nα συμβάλει κατά προτεραιότητα στη σωματική ανάπτυξη των μαθητών και παράλληλα να βοηθήσει στην ψυχική και πνευματική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ. Πάνος Πλατρίτης Διαιτολόγος-Διατροφολόγος

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ. Πάνος Πλατρίτης Διαιτολόγος-Διατροφολόγος ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Πάνος Πλατρίτης Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Έρευνα Συνδέσμου Διαιτολόγων Κύπρου. Αποτελέσματα από επιδημιολογική έρευνα για το ποσοστό της παχυσαρκίας και υπερβάλλοντος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ-ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ-ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ-ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΔΑΣΚΩΝ/ ΟΥΣΑ: ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ:. Σας παρακαλούμε, απαντώντας στα δύο ερωτηματολόγια που ακολουθούν,

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Το έργο υλοποιείται με δωρεά από το Σύντομη περιγραφή Το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο

Διαβάστε περισσότερα

Α. Τσιάμης, Μ.Α., CPsychol Εκπαιδευτικός Ψυχολόγος

Α. Τσιάμης, Μ.Α., CPsychol Εκπαιδευτικός Ψυχολόγος Α. Τσιάμης, Μ.Α., CPsychol Εκπαιδευτικός Ψυχολόγος Ο εαυτός μας Τι μπορούμε να κάνουμε Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας μας Πως αντιδρούμε σε καταστάσεις ή περιβάλλοντα Είδη / Τύποι «Εαυτού»

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές αρχές σχεδιασμού και οργάνωσης Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο. Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φ.Α.

Βασικές αρχές σχεδιασμού και οργάνωσης Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο. Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φ.Α. Βασικές αρχές σχεδιασμού και οργάνωσης Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φ.Α. Βιωματικές Δράσεις Γυμνασίου Στην Α τάξη υλοποιούνται θέματα του διδακτικού αντικειμένου

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση Υγεία και Ποιότητα Ζωής. Εισαγωγή. Γιάννης Θεοδωράκης Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Άσκηση Υγεία και Ποιότητα Ζωής. Εισαγωγή. Γιάννης Θεοδωράκης Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Άσκηση Υγεία και Ποιότητα Ζωής Εισαγωγή Γιάννης Θεοδωράκης Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Θέματα που θα μελετηθούν Ορισμοί σχετικοί με την ψυχολογία άσκησης, την ψυχική υγεία, κλπ. Ποια πρέπει να είναι τα χαρακτηριστικά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ. Ειδική Φυσική Αγωγή. Ενότητα 3η: Εξατομικευμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα (Ε.Ε.Π.)

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ. Ειδική Φυσική Αγωγή. Ενότητα 3η: Εξατομικευμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα (Ε.Ε.Π.) ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Ειδική Φυσική Αγωγή Ενότητα 3η: Εξατομικευμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα (Ε.Ε.Π.) Κοκαρίδας Δημήτρης Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα