ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ"

Transcript

1 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

2 Περιεχόμενα 1. Αναλυτικός Πίνακας Δραστηριοτήτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης για το Σχολικό Έτος Εισαγωγή Δραστηριότητες σε αστική περιοχή Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Α. Τρίτσης» «Τα πουλιά στην πόλη» «Πάει, πέταξε η τροφή!» «Μία λίμνη στην πόλη μας» «Χελιδονίσματα» «Σπόροι, μπουκάλι, ψαλίδι, χαρτί» Δραστηριότητες σε περιοχές που προστατεύονται για τον φυσικό πλούτο τους Υγρότοπος Βραυρώνας, Μαρκόπουλο Αττικής «Βραυρώνα: γνωρίζοντας έναν παράκτιο υγρότοπο» Ετήσια προγράμματα για ανάπτυξη δραστηριοτήτων από τους εκπαιδευτικούς «Ταξιδεύοντας με τη Νανόχηνα στους ελληνικούς υγρότοπους» (Β. Ελλάδα) «Φτερωτοί ταξιδιώτες: Το μεταναστευτικό ταξίδι των πουλιών στα Ιόνια νησιά» (Ιόνια νησιά) «Ένα πάρκο για τα πουλιά και τους ανθρώπους» «Φτερωτοί αγγελιοφόροι για το κλίμα» Φορητά εκπαιδευτικά πακέτα για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων από τους εκπαιδευτικούς «Ο Μαυροπετρίτης μάς ταξιδεύει στο Αιγαίο» (Απειλούμενα είδη) «Ταξιδεύοντας με τον Αιγαιόγλαρο και τον Θαλασσοκόρακα στις ελληνικές θάλασσες» (Απειλούμενα είδη) «Ταξιδεύοντας με το Κιρκινέζι στους οικισμούς της Θεσσαλίας» (Απειλούμενα είδη) «Γνωριμία με το Φυσικό Περιβάλλον του Πάρνωνα» (Νομοί Αρκαδίας & Λακωνίας) & «Εξόρμηση στη φύση του Ταΰγετου» (Νομοί Λακωνίας & Μεσσηνίας) «Γνωριμία με τη φύση των Προστατευόμενων Περιοχών» «Γνωριμία με τη φύση της Σκύρου» «Αναζητώντας τους φυσικούς θησαυρούς της Ζώνης Ειδικής Προστασίας Άνδρου»

3 1. Αναλυτικός Πίνακας Δραστηριοτήτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης για το Σχολικό Έτος ΤΟΠΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ (λεπτά) ΜΑΘΗΤΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ Α. Δραστηριότητες σε αστική περιοχή 1. Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Α. Τρίτσης», Ίλιον Αττικής Κάθε πρόγραμμα ξεκινά με επίσκεψη στο Κέντρο Προσανατολισμού & Ενημέρωσης «Τα πουλιά στην πόλη» «Πάει, πέταξε η τροφή!» «Μία λίμνη στην πόλη μας» Εκπαιδευτική περιήγηση στο Πάρκο Α. Τρίτσης και παρατήρηση πουλιών Εκπαιδευτική περιήγηση στο Πάρκο «Α. Τρίτσης» και βιωματικό παιχνίδι Υλοποίηση ημερησίου προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Σεπτέμβριος - Ιούλιος Σεπτέμβριος - Ιούλιος Σεπτέμβριος - Ιούλιος 90 Νηπιαγωγείο Γ Λυκείου Νηπιαγωγείο Β Δημοτικού Ε Δημοτικού Γ Λυκείου 3

4 ΤΟΠΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ «Χελιδονίσματα» «Σπόροι, μπουκάλι, ψαλίδι, χαρτί» Ενημερωτική παρουσίαση και κατασκευή πήλινων τεχνητών φωλιών για Σπιτοχελίδονα Εργαστήριο κατασκευής ταΐστρας για πουλιά ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ (λεπτά) ΜΑΘΗΤΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ Φεβρουάριος Γ Δημοτικού ΣΤ Δημοτικού Δεκέμβριος - Ιανουάριος Α Δημοτικού ΣΤ Δημοτικού Β. Δραστηριότητες σε περιοχές που προστατεύονται για το φυσικό πλούτο τους 1. Υγρότοπος Βραυρώνας, Μαρκόπουλο Αττικής «Βραυρώνα: γνωρίζοντας έναν παράκτιο υγρότοπο» Ι. Εκπαιδευτική περιήγηση στον υγρότοπο και παρατήρηση πουλιών ΙΙ. Υλοποίηση ημερήσιου προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Σεπτέμβριος - Ιούνιος Σεπτέμβριος - Ιούνιος 90 Β Δημοτικού Γ Λυκείου Νηπιαγωγείο Γ Λυκείου 4

5 ΤΟΠΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΙΙΙ. Εκπαιδευτική περιήγηση σε ειδικά διαμορφωμένο μονοπάτι για άτομα με προβλήματα όρασης ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Σεπτέμβριος - Ιούνιος Γ. Ετήσια προγράμματα για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων από τους εκπαιδευτικούς 1. Βόρεια Ελλάδα «Ταξιδεύοντας με τη Νανόχηνα στους ελληνικούς υγρότοπους» 2. Ιόνια νησιά «Φτερωτοί ταξιδιώτες: Το μεταναστευτικό ταξίδι των πουλιών στα Ιόνια νησιά» 3. Αστικές περιοχές «Ένα πάρκο για τα πουλιά και τους ανθρώπους» 4. Νησιά Αιγαίου Πελάγους «Φτερωτοί αγγελιοφόροι για το κλίμα» Ετήσιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα Ετήσιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα Ετήσιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα Ετήσιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ (λεπτά) ΜΑΘΗΤΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ 60 Νηπιαγωγείο Γ Λυκείου - - Νηπιαγωγείο Γ Λυκείου - - Νηπιαγωγείο Α Λυκείου - - Α Δημοτικού Γ Γυμνασίου Δ Δημοτικού Γ Γυμνασίου 5

6 ΤΟΠΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ (λεπτά) ΜΑΘΗΤΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ Δ. Φορητά εκπαιδευτικά πακέτα για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων από τους εκπαιδευτικούς 1. Απειλούμενα είδη «Ταξιδεύοντας με τον Αιγαιόγλαρο και τον Θαλασσοκόρακα στις ελληνικές θάλασσες» «Ο Μαυροπετρίτης μάς ταξιδεύει στο Αιγαίο» Φορητό εκπαιδευτικό πακέτο Φορητό εκπαιδευτικό πακέτο - - Β Δημοτικού Α Λυκείου Γ Δημοτικού Α Λυκείου «Ταξιδεύοντας με το Κιρκινέζι στους οικισμούς της Θεσσαλίας» Φορητό εκπαιδευτικό πακέτο - - Α Δημοτικού Γ Γυμνασίου 2. Νομοί Αρκαδίας & Λακωνίας 3. Νομοί Λακωνίας & Μεσσηνίας «Γνωριμία με το Φυσικό Περιβάλλον του Πάρνωνα» «Εξόρμηση στη φύση του Ταΰγετου» Φορητό εκπαιδευτικό πακέτο Φορητό εκπαιδευτικό πακέτο Γ Δημοτικού Α Λυκείου Γ Δημοτικού Α Λυκείου 6

7 ΤΟΠΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 4. Προστατευόμενες Περιοχές «Γνωριμία με τη φύση των προστατευόμενων περιοχών»: 1. Λιμνών Κορώνειας Βόλβης 2. Λίμνης Κερκίνης 3. Εθνικού Δρυμού Ολύμπου 4. Χελμού Βουραϊκού 5. Υγροτόπων Κοτυχίου Στροφυλιάς 6. Καρπάθου Σαρίας 7. Εθνικού Δρυμού Αίνου Φορητά εκπαιδευτικά πακέτα ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ (λεπτά) - - ΜΑΘΗΤΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ Β Δημοτικού Α Λυκείου 5. Σκύρος «Γνωριμία με τη φύση της Σκύρου» 6. Άνδρος «Αναζητώντας τους φυσικούς θησαυρούς της Ζώνης Ειδικής Προστασίας Άνδρου» Φορητό εκπαιδευτικό πακέτο Φορητό εκπαιδευτικό πακέτο Α Δημοτικού έως Γ Γυμνασίου Α Δημοτικού έως Γ Γυμνασίου 7

8 2. Εισαγωγή Οι εκπαιδευτικοί στόχοι όλων των δράσεων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που σχεδιάζει και υλοποιεί η Ορνιθολογική, προσεγγίζονται μέσα από το σχεδιασμό δραστηριοτήτων που ενισχύουν τους τρεις βασικούς τομείς γνώσης των μαθητών: το γνωστικό, το συναισθηματικό και τον ψυχοκινητικό. Η υλοποίηση των προγραμμάτων στοχεύει στην υποστήριξη του έργου των εκπαιδευτικών και με τη συνεργασία τους δίνει έμφαση στην άμεση επαφή των μαθητών με το περιβάλλον, στην απόκτηση προσωπικών εμπειριών, στην ανάπτυξη της δημιουργικότητας και της κριτικής σκέψης, τη διεπιστημονικότητα, καθώς και στη θέληση για συμμετοχή σε δράσεις. Για τη διευκόλυνση των εκπαιδευτικών ομάδων οι περισσότερες δραστηριότητες που περιλαμβάνουν συμμετοχή των μαθητών στις ημερήσιες δραστηριότητες, χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες: α) ενημερωτική παρουσίαση, συζήτηση και εκπαιδευτική περιήγηση στην επιλεγμένη περιοχή και β) υλοποίηση παιχνιδιών και δραστηριοτήτων στο πλαίσιο ημερήσιου Προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. 3. Δραστηριότητες σε αστική περιοχή 3.1 Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Α. Τρίτσης» Καθώς οι περισσότεροι υγρότοποι της Αττικής έχουν συρρικνωθεί τα τελευταία χρόνια, οι τεχνητές λίμνες του Πάρκου Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Α. Τρίτσης», τα φυλλοβόλα και κωνοφόρα δέντρα, οι καλαμιώνες και οι αγροτικές καλλιέργειες, προσελκύουν πολλά είδη πουλιών και άλλα είδη ζώων σε όλες τις εποχές του χρόνου. Την ευθύνη για τη διαχείριση του Πάρκου έχει ο ειδικός Οργανισμός Διοίκησης & Διαχείρισης (κοινωφελής οργανισμός μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα) με τη συμμετοχή των δύο γειτονικών Δήμων. Το Πάρκο, ανάμεσα στους Δήμους Ιλίου και Αγίων Αναργύρων και Καματερού, έχει έκταση στρ. και αποτελεί ένα από τα τελευταία καταφύγια άγριας ζωής στο αστικό περιβάλλον της Αθήνας. Από τις αρχές της δημιουργίας του Πάρκου και συστηματικά τα τελευταία είκοσι χρόνια, μέλη της Ορνιθολογικής παρατηρούν τα πουλιά έχοντας καταγράψει περίπου 180 διαφορετικά είδη. Η Ορνιθολογική διοργανώνει τρία προγράμματα για μαθητές/τριες σε συνεργασία κάθε φορά με τον Φορέα που είναι Υπεύθυνος για τη Διαχείριση του Πάρκου. Η υλοποίηση των προγραμμάτων γίνεται σε ειδικά διαμορφωμένες αίθουσες και εκπαιδευτικές διαδρομές. Οι γενικοί στόχοι των προγραμμάτων είναι: Η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση δίνοντας παράλληλα την ευκαιρία στους/στις μαθητές/τριες και εκπαιδευτικούς για δημιουργική και επιστημονική δραστηριότητα και 8

9 μάθηση γύρω από το φυσικό περιβάλλον στις αστικές περιοχές μέσα σε ένα μοναδικής ομορφιάς πάρκο. Η υποστήριξη των προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης των σχολείων (σε θεματικές ενότητες όπως άγρια πανίδα και χλωρίδα, αστικό περιβάλλον, σημασία αγροτικών περιοχών, βιοποικιλότητα, νερό κ.ά.) με επιτόπου επαφή με το φυσικό περιβάλλον, τη ζωή στα διάφορα οικοσυστήματα, την αστική βιοποικιλότητα, δίνοντας έμφαση στην ορνιθοπανίδα «Τα πουλιά στην πόλη» Το πρόγραμμα το οποίο υλοποιείται για δωδέκατη συνεχή χρονιά, στοχεύει στη βιωματική επαφή των μαθητών με τη φύση, στην κατανόηση της οικολογικής αξίας των αδόμητων χώρων στα αστικά κέντρα και στην ευαισθητοποίηση και γνωριμία τους με βασικά χαρακτηριστικά των άγριων πουλιών και των βιοτόπων τους. Μέσα από τις ειδικά σχεδιασμένες δραστηριότητες, οι μαθητές/τριες αναπτύσσουν ικανότητες προσανατολισμού, αυξάνουν την παρατηρητικότητα τους, δημιουργούν και ενισχύουν την κριτική τους σκέψη. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει: Α. Επίσκεψη στο Κέντρο Προσανατολισμού & Ενημέρωσης Στον ειδικά διαμορφωμένο εκθεσιακό χώρο γίνεται η υποδοχή των μαθητών και δίνονται γενικές πληροφορίες για το Πάρκο και τη φύση στην πόλη καθώς και για τα οικοσυστήματα στις διαφορετικές εποχές του χρόνου με τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων. Κατόπιν τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες και ενημερώνονται για την επιλεγμένη δραστηριότητα/ διαδρομή. Ακολούθως, δίνονται συμπληρωματικές πληροφορίες, όπως κανόνες συμπεριφοράς και ασφάλειας για την κίνηση στο Πάρκο. Τέλος, στην κάθε ομάδα διανέμονται φύλλα καταγραφής και παρατήρησης πουλιών τα οποία θα χρησιμοποιήσουν στο πεδίο. Β. Περιήγηση στη «Διαδρομή της Λίμνης» Πρόκειται για ειδικά διαμορφωμένο εκπαιδευτικό μονοπάτι με ενημερωτικές πινακίδες ερμηνείας περιβάλλοντος στα λιμναία, δασικά και αγροτικά οικοσυστήματα του Πάρκου, αντίστοιχα. Οι μαθητές/τριες γνωρίζουν τους τρεις διαφορετικούς τύπους οικοσυστημάτων του Πάρκου, ενημερώνονται από τις ειδικές πινακίδες ερμηνείας περιβάλλοντος, μαθαίνουν για τη χλωρίδα του Πάρκου και εξοικειώνονται με την παρατήρηση πουλιών. Η περιήγηση γίνεται από ειδικευμένους συνοδούς της Ορνιθολογικής. 9

10 Γ. Επιστροφή στο Κέντρο Προσανατολισμού & Ενημέρωσης Γίνεται παρουσίαση των παρατηρήσεων, συζήτηση και αξιολόγηση της εμπειρίας των μαθητών. Για την υλοποίηση του προγράμματος προβλέπεται συμβολική συμμετοχή 2 ανά μαθητή «Πάει, πέταξε η τροφή!» Το πρόγραμμα στοχεύει στην ευαισθητοποίηση των μαθητών για τις βασικές ανάγκες των πουλιών, για τις δυσκολίες που συναντούν τα άγρια πουλιά στην προσπάθειά τους να βρουν τροφή και ασφαλή μέρη για να φωλιάσουν και για τους τρόπους προστασίας τους. Αυτό επιτυγχάνεται μέσα από ενημερωτική παρουσίαση στο Κέντρο Προσανατολισμού της Ορνιθολογικης, περιήγηση στο Πάρκο και βιωματικό παιχνίδι σε επιλεγμένο χώρο μέσα στο Πάρκο, κατάλληλα προσαρμοσμένο για την προσχολική ηλικία καθώς και τις πρώτες τάξεις του δημοτικού. Παράλληλα, δίνεται η δυνατότητα στους/στις μαθητές/τριες να διαπιστώσουν την οικολογική αξία των αδόμητων χώρων αλλά και τη σημασία αυτών για τον άνθρωπο. Η δραστηριότητα περιλαμβάνει: Α. Επίσκεψη στο Κέντρο Προσανατολισμού & Ενημέρωσης Στον ειδικά διαμορφωμένο εκθεσιακό χώρο γίνεται η υποδοχή των μαθητών και δίνονται γενικές πληροφορίες για το Πάρκο. Οι μαθητές/τριες γνωρίζονται με τέσσερα διαφορετικά είδη άγριων πουλιών (Χελιδόνι, Φαλαρίδα, Σταχτοτσικνιάς, Κότσυφας), τις διατροφικές τους συνήθειες και τους διαφορετικούς τρόπους φωλιάσματος. Μέσα από τη διαλεκτική μέθοδο οι μαθητές/τριες εντοπίζουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα πουλιά στην κάλυψη της ανάγκης τους για τροφή (π.χ. υποβάθμιση βιοτόπων, καιρικές συνθήκες, λαθροθηρία). Τέλος, δίνονται συμπληρωματικές πληροφορίες, όπως κανόνες συμπεριφοράς και ασφάλειας για την κίνηση στο Πάρκο. Β. Περιήγηση στη «Διαδρομή της Λίμνης» Ακολουθώντας το ειδικά διαμορφωμένο εκπαιδευτικό μονοπάτι με ενημερωτικές πινακίδες ερμηνείας περιβάλλοντος, οι μαθητές/τριες εντοπίζουν τα τέσσερα είδη πουλιών που γνώρισαν, ανακαλύπτουν τις πηγές τροφής τους και βρίσκουν τις φωλιές τους. Στη συνέχεια υιοθετούν ρόλους άγριων πουλιών και ξεκινούν την πτήση του προς την τροφή όπου συναντούν διάφορες δυσκολίες και εμπόδια. 10

11 Γ. Βιωματικό παιχνίδι «Πάει, πέταξε η τροφή!» Η δραστηριότητα κλείνει με ένα κινητικό παιχνίδι βασισμένο σε ρόλους. Μέσα από το παιχνίδι αναδεικνύονται βασικά προβλήματα των άγριων πουλιών, όπως η έλλειψη επαρκούς ποσότητας τροφής. Οι μαθητές/τριες χωρίζονται σε ομάδες και συμμετέχουν σε ένα παιχνίδι εύρεσης κατάλληλης τροφής για τα πουλιά. Μόλις ολοκληρωθεί το παιχνίδι, γίνεται συζήτηση και οι μαθητές/τριες προτείνουν μέτρα προστασίας των άγριων πουλιών ανακαλώντας πληροφορίες που έχουν αντλήσει από το πρόγραμμα. Για την υλοποίηση του προγράμματος προβλέπεται συμβολική συμμετοχή 2 ανά μαθητή «Μία λίμνη στην πόλη μας» Το πρόγραμμα στοχεύει στην ευαισθητοποίηση και γνωριμία των παιδιών με τις προστατευόμενες περιοχές και την έννοια της βιοποικιλότητας, στην κατανόηση της σημασίας της ιδιαίτερης συμπεριφοράς που πρέπει να υιοθετούν όταν βρίσκονται σε προστατευόμενες περιοχές και γενικότερα στη φύση, στην αντίληψη της σημασίας των υγροτοπικών οικοσυστημάτων στην υποστήριξη της βιοποικιλότητας, στον εμπειρικό προσδιορισμό της ευαισθησίας και οικολογικής κατάστασης των υγροτοπικών οικοσυστημάτων και στην κατανόηση της σύνδεσης μεταξύ υγροτοπικών οικοσυστημάτων και ανθρώπου. Δίνεται στους/στις μαθητές/τριες η δυνατότητα να έρθουν σε επαφή με τη φύση, να γνωρίσουν το βιοτικό και το αβιοτικό περιβάλλον προσεγγίζοντάς το συναισθηματικά (χρησιμοποιούν τις αισθήσεις, παρατηρούν), αλλά και επιστημονικά (πραγματοποιούν μετρήσεις, παρατηρούν στο στερεοσκόπιο, ερμηνεύουν τον καιρό). Επίσης, ασκούν δεξιότητες (χειρονακτικές, μαθηματικές, κ.ά.), αυξάνουν την παρατηρητικότητά τους, δημιουργούν και παίζουν. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει: Α. Επίσκεψη στο Κέντρο Ενημέρωσης & Προσανατολισμού Στον ειδικά διαμορφωμένο εκθεσιακό χώρο γίνεται η υποδοχή των μαθητών και δίνονται γενικές πληροφορίες για το Πάρκο, για τους τρεις διαφορετικούς τύπους οικοσυστημάτων που απαντώνται στο Πάρκο με έμφαση στα λιμναία οικοσυστήματα του Πάρκου, για την άγρια ζωή που υποστηρίζει, ενημερώνονται για τον ευτροφισμό και γενικότερα την ευαισθησία των υγροτοπικών οικοσυστημάτων και συμμετέχουν σε σχετική με το πρόγραμμα εκπαιδευτική δραστηριότητα. Τα παιδιά στη συνέχεια χωρίζονται σε ομάδες (σε περίπτωση που αυτό δεν έχει γίνει στο χώρο του σχολείου, πριν την επίσκεψη στο Πάρκο), δίνονται συμπληρωματικές πληροφορίες για το πρόγραμμα που συμμετέχουν, επεξηγούνται τα φύλλα εργασίας που έχουν αποσταλεί, και ενημερώνονται για τους κανόνες 11

12 συμπεριφοράς και ασφαλείας για την κίνηση μέσα στο Πάρκο. Β. Περιήγηση στη «Διαδρομή της Λίμνης» Οι μαθητές/τριες ακολουθούν συγκεκριμένη διαδρομή στο Πάρκο, γνωρίζουν τους διαφορετικούς τύπους οικοσυστημάτων του Πάρκου, ενημερώνονται για τη χλωρίδα και πανίδα του Πάρκου, παρατηρούν και καταγράφουν τα είδη πουλιών και των βασικών ειδών χλωρίδας, πραγματοποιούν δραστηριότητες πεδίου (συλλογή δείγματος νερού από διαφορετικά σημεία της λίμνης, μέτρηση διαφάνειας νερού με χρήση του δίσκου του Secchi) και συμπληρώνουν τα σχετικά φύλλα εργασίας. Γ. Επιστροφή στο Κέντρο Προσανατολισμού & Ενημέρωσης Ολοκληρώνονται κάποιες από τις δραστηριότητες πεδίου που προηγήθηκαν και αξιοποιείται το υλικό που συνέλεξαν οι μαθητές/τριες για τη διεξαγωγή βασικών εργαστηριακών ασκήσεων (εξέταση στο μικροσκόπιο του δείγματος νερού και αναγνώριση μικροοργανισμών βάσει φωτογραφικού υλικού και ερμηνεία αποτελεσμάτων). Στο τελικό στάδιο του προγράμματος οι μαθητές/τριες προβληματίζονται με συγκεκριμένα ζητήματα ορθής διαχείρισης του Πάρκου ως μία προστατευόμενη περιοχή. Κατόπιν, οι ομάδες παρουσιάζουν τα φύλλα εργασίας, γίνεται συζήτηση και αξιολόγηση του προγράμματος. Για την υλοποίηση του προγράμματος προβλέπεται συμβολική συμμετοχή 2 ανά μαθητή. Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες στο Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Α. Τρίτσης» απευθύνονται σε μαθητές/τριες Προσχολικής Αγωγής, Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου και είναι προσαρμοσμένες στις ηλικιακές ομάδες των μαθητών. Το πρόγραμμα επίσκεψης των σχολείων διαμορφώνεται με βάση το διαθέσιμο χρόνο και το ιδιαίτερο ενδιαφέρον τους κατόπιν συνεννόησης με το Γραφείο Επικοινωνίας της Ορνιθολογικής στο Πάρκο «Α. Τρίτσης» και συμπλήρωση σχετικής φόρμας. Σε κάθε σχολείο αποστέλλεται ειδικός φάκελος για τον εκπαιδευτικό με ενημερωτικό υλικό για την προετοιμασία της επίσκεψης. Οι επισκέψεις είναι δυνατό να γίνονται απογεύματα και σαββατοκύριακα μετά από έγκαιρο προγραμματισμό. Τηλέφωνο/ φαξ: , park@ornithologiki.gr «Χελιδονίσματα» Το πρόγραμμα στοχεύει στη γνωριμία των μαθητών με τα μεταναστευτικά είδη πουλιών και κυρίως τα είδη χελιδονιών που επισκέπτονται τη χώρα μας με τον ερχομό της άνοιξης καθώς και στην εξοικείωση των μαθητών με δράσεις προστασίας των άγριων πουλιών στο αστικό 12

13 περιβάλλον. Οι μαθητές/τριες ενημερώνονται για το μεταναστευτικό ταξίδι των χελιδονιών, τις βασικές τους ανάγκες και τις δυσκολίες που συναντούν κατά το ταξίδι τους μέσα από σχετική εκπαιδευτική παρουσίαση και στη συνέχεια αναλαμβάνουν ενεργό δράση φτιάχνοντας τη δική τους πήλινη τεχνητή φωλιά για Σπιτοχελίδονα. Όλα τα απαραίτητα υλικά για την κατασκευή της φωλιάς προμηθεύονται από την Ορνιθολογικη. Η δραστηριότητα περιλαμβάνει: Α. Επίσκεψη στο Κέντρο Προσανατολισμού & Ενημέρωσης Στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο γίνεται υποδοχή των μαθητών και παρουσίαση για τα χελιδόνια. Οι μαθητές/τριες γνωρίζονται με τα πέντε διαφορετικά είδη χελιδονιών, τις συνήθεις τους, το μεταναστευτικό τους ταξίδι και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σε αυτό, αλλά και τις απειλές που δέχονται όταν φτάνουν στον προορισμό τους. Β. Κατασκευή φωλιάς Στη συνέχεια οι μαθητές/τριες περνούν σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο για το εργαστήριο κατασκευής φωλιάς. Λαμβάνουν οδηγίες και τα απαραίτητα υλικά για να κατασκευάσουν τις φωλιές. Οι φωλιές φτιάχνονται από πηλό και κάθε μαθητής/τρια φτιάχνει από μια φωλιά που μπορεί να την τοποθετήσει στο μπαλκόνι ή στην αυλή του. Η εκπαιδευτική δραστηριότητα «Χελιδονίσματα» απευθύνεται σε μαθητές/τριες Γ τάξης έως ΣΤ τάξης του Δημοτικού. Το πρόγραμμα επίσκεψης των σχολείων διαμορφώνεται κατόπιν συνεννόησης με το Γραφείο Επικοινωνίας της Ορνιθολογικής στο Πάρκο «Α. Τρίτσης» και συμπλήρωσης σχετικής φόρμας. Η δραστηριότητα υλοποιείται συγκεκριμένες ημερομηνίες του Φεβρουαρίου. Τηλέφωνο/ φαξ: , Για την υλοποίηση του προγράμματος προβλέπεται συμβολική συμμετοχή 2,5 ανά μαθητή «Σπόροι, μπουκάλι, ψαλίδι, χαρτί» Το πρόγραμμα στοχεύει στη γνωριμία των μαθητών/τριών με χαρακτηριστικά είδη πουλιών που διαχειμάζουν στις πόλεις, στην εξοικείωσή τους με τεχνικές επαναχρησιμοποίησης υλικών και στην παρότρυνσή τους σε απλές δράσεις προστασίας των άγριων πουλιών στο αστικό περιβάλλον. Οι μαθητές/τριες ενημερώνονται για είδη πουλιών που απαντούν στις πόλεις κατά τη διάρκεια του χειμώνα, για τις βασικές τους ανάγκες, τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν κατά τους κρύους μήνες και για τρόπους προστασίας που μπορούν οι 13

14 ίδιοι/ιες να αναλάβουν. Ακολουθεί το εργαστήριο κατασκευής ταΐστρας όπου κάθε μαθητής φτιάχνει τη δική του ταΐστρα αξιοποιώντας ανακυκλώσιμα υλικά αλλά και σπόρους κατάλληλους για άγρια πουλιά. Τα απαραίτητα υλικά για την κατασκευή της ταΐστρας προμηθεύονται από την Ορνιθολογική ενώ τα ανακυκλώσιμα υλικά προσκομίζουν οι μαθητές/τριες. Η δραστηριότητα περιλαμβάνει: Α. Επίσκεψη στο Κέντρο Προσανατολισμού & Ενημέρωσης Στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο γίνεται υποδοχή των μαθητών και παρουσίαση με θέμα τα είδη πουλιών που διαχειμάζουν στην πόλη μας. Οι μαθητές/τριες ενημερώνονται για είδη πουλιών στα οποία μπορούν να προσφέρουν τη βοήθειά τους (Κοκκινολαίμης, Σπιτοσπουργίτης, Καλόγερος, Γαλαζοπαπαδίτσα κ.ά.), τις συνήθειες τους, τις δυσκολίες κατά τις κρύες μέρες του χειμώνα καθώς και τις ιδιαίτερες συνήθειες που έχουν τα ίδια τα είδη αναπτύξει για να προστατευθούν. Β. Σύντομη περιήγηση-παρατήρηση πουλιών στις Λίμνες Στην συνέχεια, κατευθυνόμενοι προς τον κλειστό χώρο υλοποίησης του εργαστηρίου κατασκευής ταΐστρας και εφόσον ο καιρός το επιτρέπει, πραγματοποιούνται στάσεις στις δύο κεντρικές λίμνες του πάρκου για την παρατήρηση υδρόβιων πουλιών. Γ. Κατασκευή ταΐστρας Τέλος, οι μαθητές/τριες περνούν σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο για το εργαστήριο κατασκευής ταΐστρας. Λαμβάνουν οδηγίες και τα απαραίτητα υλικά για να κατασκευάσουν τις ταΐστρες. Οι ταΐστρες φτιάχνονται από ανακυκλώσιμα υλικά και κάθε μαθητής/τρια φτιάχνει από μια ταΐστρα που μπορεί να την τοποθετήσει στο μπαλκόνι, στην αυλή του ή στην αυλή του σχολείου. Τέλος, δίνονται οδηγίες για τη συντήρηση και ανανέωση της ταΐστρας καθώς και για την παρατήρηση των πουλιών που θα προσελκύσουν οι ταΐστρες. Η εκπαιδευτική δραστηριότητα «Σπόροι, μπουκάλι, ψαλίδι, χαρτί» απευθύνεται σε μαθητές/τριες Δημοτικού. Το πρόγραμμα επίσκεψης των σχολείων διαμορφώνεται κατόπιν συνεννόησης με το Γραφείο Επικοινωνίας της Ορνιθολογικής στο Πάρκο «Α. Τρίτσης» και συμπλήρωσης σχετικής φόρμας. Η δραστηριότητα υλοποιείται συγκεκριμένες ημερομηνίες του Δεκεμβρίου και του Ιανουαρίου. Τηλέφωνο/ φαξ: , Για την υλοποίηση του προγράμματος προβλέπεται συμβολική συμμετοχή 2,5 ανά μαθητή. 14

15 4. Δραστηριότητες σε περιοχές που προστατεύονται για τον φυσικό πλούτο τους 4.1 Υγρότοπος Βραυρώνας, Μαρκόπουλο Αττικής Βρισκόμενη στα παράλια της Ανατολικής Αττικής, η προστατευόμενη περιοχή υγροτόπου Βραυρώνας έχει έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα, ο οποίος σε μεγάλο βαθμό έχει παραμείνει αναλλοίωτος από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας. Η παρουσία του ποταμού Ερασίνου, ο κλειστός και ρηχός κόλπος που αναπτύσσεται στις εκβολές του, οι λόφοι που περιβάλλουν τον υγρότοπο και οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις που αναπτύσσονται γύρω του έχουν δημιουργήσει ένα πλούσιο οικοσύστημα, μοναδικό για την περιοχή των Μεσογείων. Ο Ναός της Αρτέμιδος, η ποικιλία των βιοτόπων και η πλούσια ορνιθοπανίδα της περιοχής αποτελούν μερικούς από τους λόγους που κάνουν την εκπαιδευτική επίσκεψη σε αυτή ξεχωριστή «Βραυρώνα: γνωρίζοντας έναν παράκτιο υγρότοπο» Ι. Εκπαιδευτική περιήγηση στον υγρότοπο και παρατήρηση πουλιών Οι μαθητές/τριες Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου έχουν τη δυνατότητα να επισκεφθούν τους προστατευόμενους βιότοπους της Βραυρώνας και να παρατηρήσουν την πλούσια ορνιθοπανίδα που φιλοξενούν. Η περιήγηση περιλαμβάνει περίπατο στον υγρότοπο και την παράλια ζώνη σε ειδικές περιηγητικές διαδρομές, ενημέρωση για τη σημαντικότητα των οικοτόπων, τα μεταναστευτικά πουλιά καθώς και τις ανθρώπινες δραστηριότητες στο πέρασμα του χρόνου. Παράλληλα, κατά την περίοδο Μαρτίου-Ιουνίου και Σεπτεμβρίου- Οκτωβρίου οργανώνεται παρατήρηση πουλιών με τη διάθεση κατάλληλου εξοπλισμού (κιάλια, οδηγοί πουλιών) σε κάθε παιδί και τη συνοδεία έμπειρων μελών της Ορνιθολογικής. Για την υλοποίηση του προγράμματος προβλέπεται συμβολική συμμετοχή 2 ανά μαθητή. ΙΙ. Υλοποίηση ημερησίου Προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Βραυρώνα: γνωρίζοντας έναν παράκτιο υγρότοπο απευθύνεται στους εκπαιδευτικούς και τους/τις μαθητές/τριες που επιθυμούν να προσεγγίσουν το φυσικό περιβάλλον της προστατευόμενης περιοχής του υγροτόπου της Βραυρώνας, έναν από τους τελευταίους εναπομείναντες υγροτόπους της Ανατολικής Αττικής. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται τόσο σε ερευνητικές όσο και σε δραστηριότητες που αντλούν ευχαρίστηση από την περιήγηση στην περιοχή. Βασικός σκοπός είναι τα παιδιά να γνωρίσουν καλύτερα και να αγαπήσουν τον υγρότοπο της Βραυρώνας, ώστε στη συνέχεια να είναι φυσική συνέπεια η φροντίδα τους γι αυτόν. 15

16 Το Πρόγραμμα περιλαμβάνει μικρό περίπατο στον υγρότοπο και την παραλιακή ζώνη, καθώς και ενημέρωση για τη σημαντικότητα των οικοτόπων και την πλούσια βιοποικιλότητα που φιλοξενεί. Κατά τη διάρκεια του προγράμματος υλοποιούνται δραστηριότητες Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, ειδικά προσαρμοσμένες στις ιδιαιτερότητες της προστατευόμενης περιοχής. Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες απευθύνονται τόσο στην Α /θμια, όσο και στη Β /θμια εκπαίδευση και είναι προσαρμοσμένες στις ηλικιακές ομάδες των μαθητών. Περιλαμβάνονται υπαίθριες δραστηριότητες μελέτης που αποσκοπούν κυρίως στην αναγνώριση ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του φυσικού περιβάλλοντος της προστατευόμενης περιοχής (φύλλα καταγραφής χλωρίδας, δείκτες ποιότητας νερού, κ.ά.), καθώς και δραστηριότητες ψυχαγωγίας που αποσκοπούν στην άντληση ευχαρίστησης από την προσέγγιση της φύσης. Για την υλοποίηση του προγράμματος προβλέπεται συμβολική συμμετοχή 2 ανά μαθητή. ΙΙΙ. Εκπαιδευτική περιήγηση σε ειδικά διαμορφωμένο μονοπάτι για άτομα με προβλήματα όρασης Το μονοπάτι για άτομα με προβλήματα όρασης που έχει δημιουργηθεί στον υγρότοπο της Βραυρώνας, αποτελεί μοναδικό του είδους του στην Ελλάδα. Ξεκινάει από το Αρχαιολογική Μουσείο Βραυρώνας, περνάει ανατολικά του αρχαιολογικού χώρου και καταλήγει λίγο μετά τον ποταμό Ερασίνο. Το συνολικό μήκος του μονοπατιού είναι 500 μ. και είναι εξοπλισμένο με ειδικό σύστημα περιήγησης για άτομα με προβλήματα όρασης. Περιλαμβάνει πινακίδες ερμηνείας περιβάλλοντος ειδικά διαμορφωμένες και ανάγλυφα σχεδιασμένες, αφιερωμένες στους βασικούς βιότοπους της περιοχής (καλλιέργειες και θαμνώνες, υγρολίβαδα, υγρότοπος). Η κάθε πινακίδα περιλαμβάνει πληροφορίες γραμμένες με σύστημα braille καθώς και ομοιώματα χαρακτηριστικών οργανισμών του κάθε βιότοπου σε πραγματικό μέγεθος. Επίσης η κάθε πινακίδα έχει ένα ηχοακουστικό σύστημα ώστε ο επισκέπτης να ακούει χαρακτηριστικά πουλιά και άλλους οργανισμούς του υγροτόπου. Στη μέση της διαδρομής υπάρχει σταθμός ξεκούρασης με πάγκους. Λόγω των χαρακτηριστικών του μονοπατιού καθίσταται ιδανικό για εκπαιδευτικές ομάδες κάθε ηλικίας. Για την υλοποίηση του προγράμματος προβλέπεται συμβολική συμμετοχή 2 ανά μαθητή. Εξαιρούνται ειδικές ομάδες. 16

17 Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες στον Υγρότοπο της Βραυρώνας απευθύνονται σε μαθητές/τριες Νηπιαγωγείου, Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου και είναι προσαρμοσμένες στις ηλικιακές ομάδες των μαθητών. Το πρόγραμμα επίσκεψης των σχολείων διαμορφώνεται βάση του διαθέσιμου χρόνου και το ιδιαίτερο ενδιαφέρον της κάθε ομάδας κατόπιν συνεννόησης με τα Κεντρικά Γραφεία της Ορνιθολογικής στην Αθήνα και συμπλήρωσης της σχετικής φόρμας. Σε κάθε ομάδα χορηγείται φάκελος με ενημερωτικό υλικό για τους εκπαιδευτικούς και ενημερωτικά έντυπα και αναμνηστικά για τα παιδιά. Οι επισκέψεις είναι δυνατό να πραγματοποιηθούν απογευματινές ώρες και σαββατοκύριακο μετά από έγκαιρο προγραμματισμό. Τηλέφωνο/ φαξ: &

18 5. Ετήσια προγράμματα για ανάπτυξη δραστηριοτήτων από τους εκπαιδευτικούς 5.1 «Ταξιδεύοντας με τη Νανόχηνα στους ελληνικούς υγρότοπους» (Β. Ελλάδα) Σκοπός του προγράμματος είναι να υποστηρίξει τους εκπαιδευτικούς να διαμορφώσουν μια ατμόσφαιρα που να καλλιεργεί το οικολογικό πνεύμα και να δημιουργήσουν τις κατάλληλες συνθήκες για την ενασχόληση και ευαισθητοποίηση των μαθητών σχετικά με την προστασία ενός απειλούμενου είδους, της Νανόχηνας, με την προστασία γενικά των ειδών αλλά και εν γένει με θέματα προστασίας του περιβάλλοντος. Το εκπαιδευτικό υλικό «Ταξιδεύοντας με τη Νανόχηνα στους ελληνικούς υγροτόπους», αφορά σε ένα σύνολο εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων που μπορούν να υλοποιηθούν σε ετήσια βάση κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Η βασική θεματολογία αναλύεται σε τρεις κεντρικούς άξονες: τη βιοποικιλότητα, τα άγρια πουλιά και τέλος το είδος - στόχο του Προγράμματος, τη Νανόχηνα (Anser erythropus). Η Νανόχηνα αποτελεί το είδος στόχο μέσα από το οποίο προσεγγίζεται εκπαιδευτικά η αξία της διατήρησης της βιοποικιλότητας. Είναι ένα από τα πιο απειλούμενα είδη πουλιών στην Ευρώπη, του οποίου ο ευρωπαϊκός πληθυσμός βρίσκεται στο χείλος της εξαφάνισης, αριθμώντας πλέον λιγότερα από 30 ζευγάρια. Το εκπαιδευτικό υλικό έχει δομηθεί βάσει των διαφορετικών επιπέδων αντίληψης και οικοδόμησης της γνώσης που υπάρχει σε κάθε ηλικία. Οι δραστηριότητες που προτείνονται αφορούν στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τη συμπεριφορά των άγριων πουλιών, εστιάζουν στο παράδειγμα της Νανόχηνας ως απειλούμενου είδους αλλά ταυτόχρονα δίνουν την ευκαιρία για την ανάπτυξη ποικίλλων περιβαλλοντικών θεμάτων. Μέσα από την υλοποίηση των δραστηριοτήτων οι μαθητές/τριες συνεργάζονται, αναπτύσσουν και μοιράζονται τις ιδέες τους, προβληματίζονται σε θέματα περιβαλλοντικής προστασίας και προτείνουν λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα άγρια πουλιά και το συγκεκριμένο είδος. Οι δραστηριότητες συνοδεύονται από βοηθητικά φύλλα εργασίας βασισμένα στη χρήση περιβαλλοντικού σκίτσου. Το υλικό είναι σε τέτοια μορφή έτσι ώστε να μπορεί να προσαρμοστεί από τον εκπαιδευτικό ανάλογα με το πλήθος και τη δυναμική της ομάδας, την ηλικία και τις ανάγκες των μαθητών. Το Υλικό ΠΕ δημιουργήθηκε στα πλαίσια του Προγράμματος LIFE + «Διαφύλαξη του φιννοσκανδικού πληθυσμού της Νανόχηνας σε σημαντικές περιοχές διαχείμασης και στάθμευσης κατά μήκος της Ευρωπαϊκής μεταναστευτικής διαδρομής», που υλοποίησε η Ορνιθολογική κατά την περίοδο

19 Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες του προγράμματος «Ταξιδεύοντας με τη Νανόχηνα στους ελληνικούς υγρότοπους» απευθύνονται σε μαθητές/τριες Προσχολικής Αγωγής, Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου και είναι προσαρμοσμένες στις ηλικιακές ομάδες των μαθητών. Το υλικό είναι διαμορφωμένο έτσι ώστε να υλοποιείται από τον εκπαιδευτικό κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους. Η αποστολή του υλικού και η συμμετοχή στο πρόγραμμα γίνεται κατόπιν συνεννόησης με τα Κεντρικά Γραφεία της Ορνιθολογικής στην Αθήνα. Τηλέφωνο/ φαξ: & , «Φτερωτοί ταξιδιώτες: Το μεταναστευτικό ταξίδι των πουλιών στα Ιόνια νησιά» (Ιόνια νησιά) Η μετανάστευση των πουλιών αποτελεί ένα εκπληκτικό φαινόμενο που λαμβάνει χώρα ετησίως εδώ και εκατομμύρια χρόνια. Κάθε φθινόπωρο δισεκατομμύρια πουλιά αφήνουν την Ευρώπη και την Ασία για να κατευθυνθούν προς την Αφρική και ένας αντίστοιχος αριθμός αφήνει τη Βόρεια Αμερική για την Κεντρική και Νότια Αμερική. Σκοπός τους; Να εκμεταλλευτούν τη διαθέσιμη τροφή και να βρουν το κατάλληλο μέρος για να φωλιάσουν. Σήμερα, πολλά ωδικά και αρπακτικά πουλιά παγιδεύονται ή θανατώνονται παράνομα στη Νότια Ευρώπη (Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Κύπρος, Μάλτα) στην προσπάθειά τους αυτή. Το εκπαιδευτικό υλικό «Φτερωτοί ταξιδιώτες: Το μεταναστευτικό ταξίδι των πουλιών στα Ιόνια νησιά» αφορά σ ένα σύνολο εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων που μπορούν να υλοποιηθούν σε ετήσια βάση, κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς το οποίο εστιάζει στη γνωριμία των παιδιών με τα μεταναστευτικά πουλιά και το δύσκολο ταξίδι της μετανάστευσης. Η προσπάθεια των άγριων πουλιών να ολοκληρώσουν το μεταναστευτικό τους ταξίδι και η ανάγκη τους για ασφαλή καταφύγια γίνονται τα μέσα προκειμένου να προσεγγιστεί εκπαιδευτικά το πρόβλημα της παράνομης θανάτωσής τους κατά την ανοιξιάτικη μετανάστευση. Η βασική θεματολογία αναλύεται σε τρεις κεντρικούς άξονες: 1) τα μεταναστευτικά πουλιά, 2) το ταξίδι της μετανάστευσης και 3) η μελέτη της μετανάστευσης. Οι δραστηριότητες που προτείνονται αφορούν στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και στη συμπεριφορά των άγριων πουλιών εστιάζοντας σε συγκεκριμένα είδη μεταναστευτικών πουλιών. Ένα από τα είδη πουλιών που απαντάται συχνά στο εκπαιδευτικό υλικό είναι το Τρυγόνι (Streptopelia turtur) του οποίου ο ευρωπαϊκός πληθυσμός έχει υποστεί μείωση 70% από το 1980 (Pan-European Common Birds Monitoring Scheme). Εκτός από το Τρυγόνι, μέσα από την υλοποίηση των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, τα παιδιά γνωρίζουν και άλλα μεταναστευτικά είδη πουλιών όπως ο Κούκος, το Σταβλοχελίδονο, ο Μελισσοφάγος, ο Συκοφάγος, ο Γκιώνης, ο Τσαλαπετεινός κ.ά. 19

20 Το εκπαιδευτικό υλικό έχει δομηθεί βάσει των διαφορετικών επιπέδων αντίληψης και οικοδόμησης της γνώσης που υπάρχει σε κάθε ηλικία. Οι δραστηριότητες απευθύνονται σε παιδιά ηλικίας 4-8, 9-12 και ετών. Το Υλικό ΠΕ αφορά κυρίως τις περιοχές όπου εντοπίζεται το πρόβλημα της ανοιξιάτικης λαθροθηρίας (κυρίως την περιοχή του Ιονίου και ειδικότερα: Ζάκυνθος, Κέρκυρα, Οθωνοί, Παξοί και Αντίπαξοι, Στροφάδια), προκειμένου τα παιδιά να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο και να λειτουργήσουν θετικά στην επίλυση του προβλήματος σε τοπικό επίπεδο. Μπορεί όμως να εφαρμοστεί σε κάθε άλλη περιοχή της Ελλάδας που φιλοξενεί μεταναστευτικά είδη πουλιών. Το Υλικό Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Φτερωτοί ταξιδιώτες: Το μεταναστευτικό ταξίδι των πουλιών στα Ιόνια νησιά» έχει δημιουργηθεί στο πλαίσιο του Προγράμματος LIFE+ Information and Communication «Ασφαλή καταφύγια για τα άγρια πουλιά: Αλλάζοντας κοινωνικές αντιλήψεις για το παράνομο κυνήγι στη Βόρεια Μεσόγειο για την προστασία της ευρωπαϊκής Βιοποικιλότητας» που υλοποίησε η Ορνιθολογική κατά την περίοδο Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες του προγράμματος «Φτερωτοί ταξιδιώτες: Το μεταναστευτικό ταξίδι των πουλιών στα Ιόνια νησιά» απευθύνονται σε μαθητές/τριες Προσχολικής Αγωγής, Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου και είναι προσαρμοσμένες στις ηλικιακές ομάδες των μαθητών. Το υλικό είναι διαμορφωμένο έτσι ώστε να υλοποιείται από τον εκπαιδευτικό κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους. Η αποστολή του υλικού και η συμμετοχή στο πρόγραμμα γίνεται κατόπιν συνεννόησης με τα Κεντρικά Γραφεία της Ορνιθολογικής στην Αθήνα. Τηλέφωνο/ φαξ: & , «Ένα πάρκο για τα πουλιά και τους ανθρώπους» Η διατήρηση των ελάχιστων αδόμητων περιοχών στις σύγχρονες πόλεις (πάρκα, περιοχές πρασίνου, λοφοι, αλσύλλια κ.λπ.), αποτελεί ζωτική ανάγκη για τον άνθρωπο αλλά και σημαντική παράμετρο επιβίωσης της άγριας ζωής. Παρά τη δεδομένη όμως αξία των αδόμητων περιοχών, συχνά παρατηρείται εγκατάλειψή τους και ελλιπής διαχείριση, πρακτικές που επιτείνουν το βασικό πρόβλημα της έλλειψής τους. Η έκδοση «Ένα πάρκο για τα πουλιά και τους ανθρώπους» προτείνει την εφαρμογή ενός ετήσιου προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης με πεδίο δράσης τους αδόμητους χώρους ώστε τα παιδιά να έρθουν σε επαφή με δράσεις προστασίας τους. Βασικοί στόχοι του υλικού είναι η υποστήριξη και ενίσχυση της βιοποικιλότητας μέσα στο αστικό περιβάλλον καθώς και η ευαισθητοποίηση των παιδιών και της τοπικής κοινωνίας για τη σημασία των χώρων πρασίνου μέσα στην πόλη, τόσο για τον άνθρωπο όσο και για τα 20

21 πουλιά. Στοχεύει επίσης στην παρότρυνση των μαθητών για ανάληψη πρωτοβουλιών και δράσεων για την εξυγίανση των χώρων. Περιλαμβάνει δραστηριότητες από το εκπαιδευτικό υλικό «Πουλιά των κήπων και πάρκων» που εκδόθηκε το 2010 από την Ορνιθολογική καθώς και νέες δραστηριότητες που σχεδιάσθηκαν στο πλαίσιο του ετήσιου εκπαιδευτικού Προγράμματος «Δίκτυο Αδόμητων χώρων: Για τα πουλιά και τους ανθρώπους». Το Δίκτυο λειτούργησε με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος για τρεις σχολικές χρονιές κατά την περίοδο σε συνεργασία με σχολεία της Α/θμίας και Β/θμιας Εκπαίδευσης και τις αντίστοιχες Διευθύνσεις (Υπεύθυνοι Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης) με πεδίο εφαρμογής πάνω από 25 αδόμητους χώρους σε πόλεις της Ελλάδας (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Καλαμάτα, Έδεσσα). Το πρόγραμμα υποστηρίζεται από την ιστοσελίδα Εκεί, οι μαθητές/τριες μπορούν να βρουν το σύνολο του εκπαιδευτικού υλικού, πληροφορίες για τα πάρκα στα οποία έχουν πραγματοποιηθεί δραστηριότητες και για τα άγρια πουλιά που ζουν στις πόλεις, να δουν τις αξιολογήσεις επιλεγμένων αδόμητων χώρων από μαθητές/τριες που συμμετείχαν στο Δίκτυο αλλά και να αναρτήσουν τις δικές τους αξιολογήσεις για τον αδόμητο χώρο της επιλογής τους. Δεν υπάρχουν καθορισμένα και σαφή κριτήρια με τα οποία θα επιλέξουν οι μαθητές/τριες τον αδόμητο χώρο με τον οποίο θα ασχοληθούν. Παρ όλα αυτά προτείνεται να επιλέξουν έναν χώρο που βρίσκεται κοντά στο σχολείο τους, ώστε να μπορούν να τον επισκέπτονται τακτικά αρχικά σαν ομάδα και στη συνέχεια ακόμα και ως μεμονωμένα άτομα. Επίσης, μπορούν να κάνουν την επιλογή τους βάσει κριτηρίων προστασίας, δηλαδή να χρησιμοποιήσουν τη συμμετοχή τους στο δίκτυο ως εργαλείο προστασίας, είτε αν κρίνουν ότι ο χώρος έχει παραμεληθεί, είτε αν υπάρχει υπόνοια για παραχώρηση του ελεύθερου χώρου προς άλλη χρήση. Σημείωση: Η Ορνιθολογική έχει την ευθύνη για την καλή λειτουργία της ιστοσελίδας ώστε να μπορούν οι ενδιαφερόμενες ομάδες να προμηθεύονται το διαθέσιμο εκπαιδευτικό υλικό καθώς και να αναρτούν τα δεδομένα που θα συλλέξουν κατά την εφαρμογή του προγράμματος «Φτερωτοί αγγελιοφόροι για το κλίμα» Εδώ και εκατοντάδες χρόνια, τα πουλιά μας στέλνουν μηνύματα για την υγεία του φυσικού περιβάλλοντος. Μας προειδοποιούν με τη σιωπή και την απουσία τους αλλά και μας προαγγέλλουν την άφιξη της άνοιξης και το πέρασμα στη νέα εποχή. Τι μήνυμα όμως μας φέρνουν σήμερα; Σε έναν πλανήτη όπου ζουν πάνω από γνωστά είδη πουλιών είναι ίσως αδύνατον να 21

22 αποδοθούν συμπεράσματα που να τα αφορούν στο σύνολό τους. Ανάμεσά τους όμως, υπάρχουν πολλά είδη ανά τις ηπείρους, τα οποία φαίνεται να μετατοπίζουν τις μετακινήσεις τους σε μεγαλύτερα γεωγραφικά πλάτη και υψόμετρα για να αποφύγουν τις μεταβολές της θερμοκρασίας. Στην Ευρώπη, είδη όπως ο Τρυποφράχτης (Troglodytes troglodytes) παρουσιάζουν αύξηση του πληθυσμού τους σε βόρειες περιοχές, όπου οι χειμώνες γίνονται όλο και πιο ήπιοι, αλλά έχουν μειωθεί σε μερικές νότιες χώρες, όπου τα καλοκαίρια γίνονται όλο και πιο ζεστά και ξηρά. Οι αλλαγές στο καθεστώς παρουσίας των πουλιών σε διάφορες περιοχές του πλανήτη, υποδεικνύουν την αλλαγή του κλίματος, η οποία επιφέρει αρνητικές συνέπειες για πολλά από αυτά. Το εκπαιδευτικό υλικό «Φτερωτοί αγγελιοφόροι για το κλίμα» σχεδιάστηκε με σκοπό τη διάδοση του μηνύματος που μας φέρνουν τα πουλιά και την ανάληψη δράσης για την αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής. Ο Μαυροπετρίτης γίνεται ο αγγελιοφόρος των αλλαγών που επιφέρει η Κλιματική Αλλαγή για τη βιοποικιλότητα και τον άνθρωπο κυρίως στη χώρα μας αλλά και σε ολόκληρο τον πλανήτη. Το γεράκι του Αιγαίου παρουσιάζει τις περιπέτειες του μέσα από την ομώνυμη έκδοση κόμικ που συνοδεύει το εκπαιδευτικό υλικό. Οι 10 αυτοτελείς περιπέτειες του Μαυροπετρίτη αποτελούν το βασικό ερέθισμα για την ενασχόληση με τις 10 επιμέρους ενότητες του εκπαιδευτικού υλικού. Οι δραστηριότητες ακολουθούν την εξέλιξη του κόμικ εισάγοντας σταδιακά τα παιδιά στις θεματικές του εκπαιδευτικού υλικού. Κάθε δραστηριότητα πραγματεύεται μία συγκεκριμένη θεματική και περιέχει μία σειρά από επιμέρους δραστηριότητες. Οι δραστηριότητες έχουν μεγάλη διάρκεια, δίνοντας τη δυνατότητα για χρήση του υλικού στο πλαίσιο ενός Περιβαλλοντικού Προγράμματος ενώ συμπληρωματικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί το προηγούμενο εκπαιδευτικό υλικό για τον Μαυροπετρίτη. Η εισαγωγική χρήση του υλικού «Ο Μαυροπετρίτης μας ταξιδεύει στο Αιγαίο», δίνει τη δυνατότητα επέκτασης της διάρκειας του Προγράμματος και της γνωριμίας των παιδιών με το είδος, δίνοντας στη συνεχεία έμφαση στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει από την Κλιματική Αλλαγή. Το υλικό αφορά κυρίως σχολεία των νησιωτικών περιοχών όπου παρατηρείται το είδος του Μαυροπετρίτη προκειμένου τα παιδιά να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην ανάδειξη και προστασία του σε τοπικό επίπεδο. Μπορεί όμως να προσαρμοστεί κατάλληλα ώστε να εφαρμοστεί και σε άλλες περιοχές, δίνοντας έμφαση στο μήνυμα που φέρνουν τα πουλιά για την Κλιματική Αλλαγή. Οι δραστηριότητες απευθύνονται κυρίως σε παιδιά ηλικίας Το υλικό Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Φτερωτοί αγγελιοφόροι για το κλίμα» σχεδιάστηκε στο πλαίσιο του Προγράμματος LIFE+ «Διαχειριστικές δράσεις για τη διευκόλυνση της προσαρμογής του Μαυροπετρίτη (Falco eleonorae*) στην κλιματική αλλαγή» που 22

23 υλοποιείται από την Ορνιθολογική την περίοδο Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες του προγράμματος «Μήνυμα από τον Μαυροπετρίτη για το κλίμα» απευθύνονται σε μαθητές/τριες των Δ, Ε και ΣΤ τάξεων του Δημοτικού και σε μαθητές/τριες του Γυμνασίου. Το υλικό είναι διαμορφωμένο έτσι ώστε να υλοποιείται από τον εκπαιδευτικό κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους. Η αποστολή του υλικού και η συμμετοχή στο πρόγραμμα γίνεται κατόπιν συνεννόησης με τα Κεντρικά Γραφεία της Ορνιθολογικής στην Αθήνα. Τηλέφωνο/ φαξ: & , 6. Φορητά εκπαιδευτικά πακέτα για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων από τους εκπαιδευτικούς 6.1. «Ο Μαυροπετρίτης μάς ταξιδεύει στο Αιγαίο» (Απειλούμενα είδη) Πρόκειται για φορητό εκπαιδευτικό πακέτο που έχει σκοπό τη γνωριμία με τον Μαυροπετρίτη, τη μετανάστευσή του από το Αιγαίο και τη Μεσόγειο στη μακρινή Μαδαγασκάρη καθώς και τις απειλές που διαβλέπουν ένα ίσως αβέβαιο μέλλον για το σπάνιο γεράκι. Επιπρόσθετα στοχεύει στην εισαγωγή σε έννοιες της επιστήμης της Οικολογίας, στα μεγάλα και μικρά περιβαλλοντικά προβλήματα της εποχής μας. Το υλικό του πακέτου περιέχει φύλλα δραστηριοτήτων που απευθύνονται σε εκπαιδευτικούς και παιδιά. Χωρίζονται σε δραστηριότητες κατασκευαστικές που καλλιεργούν τη δεξιοτεχνία, σε δραστηριότητες ή παιχνίδια ομαδικά που εμπλέκουν όλη τη σχολική τάξη καθώς και σε δραστηριότητες ατομικές που απαιτούν συγκέντρωση. Οι σελίδες για τα παιδιά μπορούν να φωτοτυπούνται εύκολα στο σχολείο. Το υλικό συμπληρώνεται από ένα βιβλιαράκι πληροφοριών, εποπτικό υλικό (CD Rom, DVD) καθώς και οδηγίες προς τον εκπαιδευτικό για την εφαρμογή των δραστηριοτήτων μαζί με σύντομα βοηθητικά κείμενα. Τα φύλλα δραστηριοτήτων, ανάλογα με το θέμα τους, απευθύνονται σε μαθητές/τριες Ε Δημοτικού έως Γ Γυμνασίου. Το εκπαιδευτικό πακέτο, για τέταρτη συνεχή χρονιά, απευθύνεται στα σχολεία όλης της χώρας τα οποία επιβαρύνονται με τα έξοδα της αποστολής. Προτεραιότητα δίνεται σε σχολεία της νησιωτικής χώρας. Το εκπαιδευτικό πακέτο έχει δημιουργηθεί στο πλαίσιο του Προγράμματος LIFE «Δράσεις για την προστασία του Μαυροπετρίτη στην Ελλάδα» που υλοποιήθηκε κατά την περίοδο

24 6.2 «Ταξιδεύοντας με τον Αιγαιόγλαρο και τον Θαλασσοκόρακα στις ελληνικές θάλασσες» (Απειλούμενα είδη) Το Υλικό Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Ο Αιγαιόγλαρος και ο Θαλασσοκόρακας μας ταξιδεύουν στα ελληνικά αρχιπελάγη» απευθύνεται στους εκπαιδευτικούς και τους/τις μαθητές/τριες (ιδιαίτερα των τάξεων του Δημοτικού και του Γυμνασίου) που επιθυμούν να γνωρίσουν τα θαλασσοπούλια που ζουν στις ελληνικές θάλασσες και μαζί με αυτά να «ταξιδέψουν» στα ελληνικά αρχιπελάγη και να γνωρίσουν την ξεχωριστή φύση του Αιγαίου και του Ιονίου. Οι δραστηριότητες που περιέχονται στο εκπαιδευτικό υλικό είναι οργανωμένες σε θεματικές ενότητες (τάξης, μελέτης, ψυχαγωγίας, στοχασμού). Το Υλικό ΠΕ δημιουργήθηκε στα πλαίσια του Προγράμματος LIFE+ Φύση «Υλοποίηση δράσεων διατήρησης για τον Θαλασσοκόρακα και τον Αιγαιόγλαρο και αναγνώριση Θαλάσσιων Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά της Ελλάδας» (LIFE07 NAT/GR/000285), που υλοποίησε η Ορνιθολογική κατά την περίοδο Δραστηριότητες υλικού Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ένα θαλασσοπούλι, μα ποιο θαλασσοπούλι; (κλείδα αναγνώρισης θαλασσοπουλιών) Φτιάξε μια αποικία θαλασσοπουλιών (ζωγραφική για την εξοικείωση με τα χαρακτηριστικά αναγνώρισης των θαλασσοπουλιών) Γίνε και εσύ θαλασσοπούλι! (κατασκευή μασκών θαλασσοπουλιών) Ο Αιγαιόγλαρος και ο Θαλασσοκόρακας πετούν πάνω από τις σημαντικές περιοχές για τα θαλασσοπούλια! (ζωγραφική απεικόνιση των σημαντικών περιοχών για τα θαλασσοπούλια της Ελλάδας) Φαγητό για ψαροπούλια (κατασκευή Αιγαιόγλαρου και Θαλασσοκόρακα και διερεύνηση των τροφικών τους συνηθειών) Ονόματα, ονόματα, ονόματα!!! (παιχνίδι με την ονοματολογία θαλασσοπουλιών) Το σμήνος των θαλασσοπουλιών (χαρούμενη δραστηριότητα μίμησης φωνών θαλασσοπουλιών) Το παιχνίδι του Αρτέμη (παιχνίδι γνωριμίας με τη ζωή των πελαγικών θαλασσοπουλιών) Τυχαία παγίδευση τυχαία περιστροφή (παιχνίδι με κάρτες για τα προβλήματα και τις λύσεις της τυχαίας παγίδευσης θαλασσοπουλιών) Ανορθόγραφα θαλασσοπούλια (χαρούμενα λογοπαίγνια με τα ονόματα των θαλασσοπουλιών) Γύρω - γύρω από το δόλωμα (παιδικό παιχνίδι με αναφορά στην τυχαία παγίδευση θαλασσοπουλιών) Ο μουντζούρης (παιχνίδι με κάρτες για τα απειλούμενα ζώα που ζουν στις ελληνικές θάλασσες) Θαλασσοπούλια: τόσο όμοια και τόσο διαφορετικά (παιχνίδι απομνημόνευσης των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών θαλασσοπουλιών) 24

25 Καλικατζούδες, βαρβάκια, κέπφοι και άλλες λέξεις (καταγραφή λαογραφικών στοιχείων για την ορνιθοπανίδα της περιοχής) Έρευνα για την τυχαία παγίδευση θαλασσοπουλιών (έρευνα με ερωτηματολόγιο για την τυχαία παγίδευση πουλιών σε αλιευτικά εργαλεία) Ώρα για λίγη λογοτεχνία (ανάγνωση και σχολιασμός αποσπασμάτων αφιερωμένα στους γλάρους) Θαλάσσιες Σημαντικές Περιοχές Προστασίας! (Ναι, αλλά στην πράξη.; αποτύπωση προβλημάτων σε χάρτη. διερεύνηση εναλλακτικών λύσεων) Θαλασσοκόρακες και ψαράδες σε απόγνωση (συζήτηση για τη συνολική κατανόηση ενός ζητήματος) Οι αιολικοί σταθμοί στη ζυγαριά (δραστηριότητα διαλεκτικής αντιπαράθεσης) Νησίδες χωρίς ησυχία (αντιστοίχηση ανθρώπινων δραστηριοτήτων με πιθανές επιπτώσεις σε ευαίσθητα είδη) 6.3 «Ταξιδεύοντας με το Κιρκινέζι στους οικισμούς της Θεσσαλίας» (Απειλούμενα είδη) Η σταθερή παρουσία του Κιρκινεζιού (Falco naumanni) κάθε άνοιξη στους οικισμούς της Θεσσαλίας δίνει τη δυνατότητα στους κατοίκους, ιδίως στα παιδιά, να έρθουν σε επαφή με ένα απειλούμενο είδος, να το γνωρίσουν από κοντά, να παρακολουθήσουν τις συνήθειες του και να έρθουν σε επαφή με δράσεις που ωφελούν το Κιρκινέζι του οποίου η εξάπλωση είναι σήμερα περιορισμένη λόγω των αλλαγών στις χρήσεις της αγροτικής γης. Η βασική θεματολογία του εκπαιδευτικού υλικού «Ταξιδεύοντας με το Κιρκινέζι στους οικισμούς της Θεσσαλίας» αναλύεται σε τρεις κεντρικούς άξονες: 1) Γνωριμία με το είδος, 2) Βιότοπος του είδους και η σχέση του με το περιβάλλον και 3) Δράσεις προστασίας του είδους. Δραστηριότητες εκπαιδευτικού υλικού: Γνωριμία με το είδος Χρωματιστά Κιρκινέζια Το πάζλ των Κιρκινεζιών Κιρκινεζομάσκες Μια βεντάλια-ουρά Βιότοπος-συνήθειες-σχέσεις με το περιβάλλον και άλλους οργανισμούς Χελιδόνια και σπουργίτια των οικισμών της Θεσσαλίας Πουλιά των αγρών και οικισμών της Θεσσαλίας Ένα Κιρκινέζι που το ψάχνουν οι Κινέζοι Κιρκινεζοχώρια της Θεσσαλίας Χάρτης για τα Κιρκινέζια Καταγραφή αποικίας Κιρκινεζιών 25

26 Στο τραπέζι με το Κιρκινέζι Ντοπιολαλιές και ιστορίες Χρωματιστά ηχοτοπία Χτενο-τερετίσματα Σιωπηλή (;) άνοιξη Ετήσιοι κύκλοι Τα μικρά πλάσματα γύρω μας Διαχείριση Η ιδανική τεχνητή φωλιά Μια τεχνητή φωλιά για τα Κιρκινέζια Όταν το τοπίο αλλάζει! Ερωτήσεις παρακαλώ! Οδηγός πρώτων βοηθειών για το Κιρκινέζι Το υλικό αφορά, κυρίως την περιοχή της Θεσσαλίας όπου το είδος έχει σχετικά έντονη παρουσία. Συγκεκριμένα αφορά κυρίως τους Νομούς Λαρίσης, Μαγνησίας και Καρδίτσας. Μέρος του υλικού θα μπορούσε να προσαρμοστεί κατάλληλα ώστε να αφορά και τις υπόλοιπες περιοχές όπου συναντάται το είδος (Λήμνος κ.λπ.). Το σύνολο του υλικού είναι διαθέσιμο σε ψηφιακή μορφή. Το CD «Ταξιδεύοντας με το Κιρκινέζι στους οικισμούς της Θεσσαλίας: Υλικό Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης για το Δημοτικό και το Γυμνάσιο» περιλαμβάνει: Το σύνολο του υλικού (φύλλα δραστηριοτήτων για τον/την εκπαιδευτικό και τα παιδιά, φύλλα πληροφοριών για τους εκπαιδευτικούς) Έγχρωμα φύλλα δραστηριότητας για τα παιδιά για επιλεγμένες δραστηριότητες Παρουσίαση (σε μορφή Power Point) με φωτογραφίες που αφορούν τη θεματική του υλικού Συμπληρωματικό υλικό για ελεύθερη χρήση από τον/την εκπαιδευτικό (σκίτσα με θέμα το Κιρκινέζι) Το εκπαιδευτικό υλικό «Ταξιδεύοντας με το Κιρκινέζι στους οικισμούς της Θεσσαλίας: Υλικό Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης για το Δημοτικό και το Γυμνάσιο», δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του Προγράμματος LIFE+ «Διατήρηση και διαχείριση του Κιρκινεζιού (Falco naumanni) σε τρεις Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) της Ελλάδας» που υλοποίησε η Ορνιθολογική κατά την περίοδο «Γνωριμία με το Φυσικό Περιβάλλον του Πάρνωνα» (Νομοί Αρκαδίας & Λακωνίας) & «Εξόρμηση στη φύση του Ταΰγετου» (Νομοί Λακωνίας & Μεσσηνίας) Οι γενικοί στόχοι των δύο φορητών εκπαιδευτικών πακέτων για τον Πάρνωνα και τον Ταΰγετο τα οποία απευθύνονται σε μαθητές/τριες Ε Δημοτικού έως Γ Γυμνασίου, είναι: 26

27 Να παρακινήσουν τα παιδιά να βρεθούν στην εξοχή των δύο βουνών (καθώς και της Λιμνοθάλασσας Μουστού) με αίσθημα περιέργειας για τα μυστικά της φύσης τους. Η γνωριμία των παιδιών με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του φυσικού περιβάλλοντος του Πάρνωνα και του Ταΰγετου αντίστοιχα. Πιο συγκεκριμένα, τα παιδιά να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τα πιο χαρακτηριστικά είδη χλωρίδας και πανίδας που θα συναντήσουν στην εξοχή των δύο βουνών και να μπορούν να υπολογίσουν βασικές παραμέτρους που χαρακτηρίζουν την ανάπτυξη των δασικών δέντρων. Τα παιδιά να καταγράψουν και να αναλύσουν στοιχεία που χαρακτηρίζουν τις σχέσεις του ανθρώπου με το περιβάλλον των δύο βουνών. Το εκπαιδευτικό πακέτο Γνωριμία με το Φυσικό Περιβάλλον του Πάρνωνα περιλαμβάνει: Α) Δραστηριότητες μελέτης στην ύπαιθρο Υψομέτρηση δέντρου Παρατήρηση πουλιών (βασικές πληροφορίες για την παρατήρηση πουλιών birdwatching) Αναγνώριση ειδών ή κατηγοριών οργανισμών στη φύση με τη βοήθεια διχοτομικών κλείδων: - Άρκευθοι - Ιτιές - Σφενδάμια Ποιο υπάρχει στη λιμνοθάλασσα; (δοκιμασία αναγνώρισης υδρόβιων ειδών) Οδηγός αναγνώρισης υδρόβιων και καλοβατικών πτηνών Αποτυπώματα φύλλων (εικαστική αποτύπωση των φύλλων διαφορετικών φυτών) Γύψινο εκμαγείο (αποτύπωση ιχνών) Β) Δραστηριότητες για την τάξη ή τον οικισμό Κλείδα αναγνώρισης (χρήση διχοτομικής κλείδας αναγνώρισης) Χρωμάτισε τις αγριόπαπιες (δραστηριότητα εξοικείωσης με τα φαινολογικά χαρακτηριστικά των διαφορετικών ειδών αγριόπαπιων) Η πυραμίδα των εποχών (εικαστική αποτύπωση των εποχών στον Πάρνωνα) Οριγκάμι πάπιας (υπόδειγμα χαρτουργήματος) Ο χάρτης των προβλημάτων του Πάρνωνα Το πάζλ των γερακιών (καλλιτεχνική δραστηριότητα) Συνταγή (ιδανική χωροθέτηση ανθρώπινων δραστηριοτήτων στον Πάρνωνα) Ετοίμασε μια ξύλινη τεχνητή φωλιά για πουλιά Λαογραφική έρευνα (οδηγίες) Διαμαρτυρία (σύνταξη μιας επιστολής διαμαρτυρίας) 27

28 Μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα: Ερπετά. (άσκηση απομνημόνευσης των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των ερπετών του Πάρνωνα) Ποιος χωράει σε αυτό το δάσος; (άσκηση προβληματισμού για τη διαχείριση μιας δασικής περιοχής) Γ) Δραστηριότητες ψυχαγωγίας (όχι διασκέδασης!): Το παραμύθι ξεκίνησε..ευτυχώς! (αυτοσχέδιο παραμύθι) Εντάσεις και ενστάσεις στο χωριό (παιχνίδι ρόλων, ντιμπέϊτ) Βρες το ταίρι σου στην κιβωτό (χαρούμενη δραστηριότητα ανάκλησης γνώσεων) Η θήκη του Πάρνωνα (παιχνίδι αναζήτησης στη φύση) Το εκπαιδευτικό πακέτο Εξόρμηση στη φύση του Ταΰγετου περιλαμβάνει: Α) Δραστηριότητες μελέτης στην ύπαιθρο Μέτρηση στηθιαίας διαμέτρου (δασικού δέντρου) Ξηρές και υγρές χρονιές (συσχέτιση ετήσιας βροχόπτωσης με την ανάπτυξη κωνοφόρων δέντρων μονοποδιακής ανάπτυξης) Αναγνώριση ειδών ή κατηγοριών οργανισμών στη φύση με τη βοήθεια διχοτομικών κλείδων: - Δρυς - Κωνοφόρα της Πελοποννήσου - Υποοικογένειες μυρμηγκιών Αναγνώριση ιχνών (φύλλο ταυτοποίησης ιχνών των χαρακτηριστικότερων θηλαστικών του Ταϋγέτου) Χρονολόγηση κορμού δέντρου Ταυτοποίηση κατηγορίας δέντρου από το ξύλο του Κάλυψη κομοστέγης (εκτίμηση κάλυψης κόμης δέντρων) Β) Δραστηριότητες για την τάξη ή τον οικισμό Κρυπτόλεξο Μομπίλε: Μετέωρη απεικόνιση τροφικών σχέσεων Αφίσα (πρόταση δημιουργίας αφίσας) Ετοίμασε ένα ξύλινο υπνοδωμάτιο για Μυωξούς Ετοίμασε ένα ξύλινο καταφύγιο για χειρόπτερα Το μυστηριώδες πουλί (συνδυασμός αφηγηματικής ζωγραφικής δραστηριότητας) Μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα: Δέντρα και θάμνοι (άσκηση απομνημόνευσης των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των βασικών δέντρων και θάμνων του Ταΰγετου) Το ρολόι της χρονιάς (ετήσια άσκηση αποτύπωσης των φαινολογικών μεταβολών 28

29 ενός φυτού ή εντόμου) (ετήσιος χρονοδείκτης) Μεγάλες περιοχές ιθαγενών (Απεικόνιση των γεωγραφικών διαμερισμάτων της Ελλάδας με βάση τον συνολικό αριθμό των ενδημικών τους ειδών φυτών). Γ) Δραστηριότητες ψυχαγωγίας (όχι διασκέδασης!): Βρες κάποιον που (αποτύπωση χαρακτηριστικών του Ταΰγετου που μπορεί να είναι κοινά με κάποιου ανθρώπου!) Τυφλή πορεία ή Τυφλοσούρτης (περίπατος στο δάσος με βοηθό την αφή) Ο ιστός του Ταΰγετου (άσκηση κατανόησης της «αλυσίδας» τροφικών σχέσεων) 6.5 «Γνωριμία με τη φύση των Προστατευόμενων Περιοχών» Το εκπαιδευτικό υλικό αφορά σε εφτά προστατευόμενες περιοχές και αποτελείται συνολικά από 13 φορητά πακέτα. Για κάθε περιοχή, έχουν συνταχθεί δύο διαφορετικά πακέτα (εκτός από το Γνωριμία με τη φύση του Εθνικού Δρυμού Αίνου, που σχεδιάστηκε ενιαίο υλικό για τις τελευταίες τάξεις του δημοτικού και τις πρώτες τάξεις του γυμνασίου), ένα για την Α/θμια και ένα για τη Β/θμια. Οι περιοχές είναι: i. Λίμνη Κερκίνη ii. Λίμνες Κορώνεια Βόλβη iii. Υγρότοποι Κοτυχίου Στροφυλιάς iv. Χελμός Βουραϊκός v. Κάρπαθος Σαρία vi. Εθνικός Δρυμός Ολύμπου vii. Εθνικός Δρυμός Αίνου viii. Λίμνη Τάκα Οι γενικοί στόχοι των φορητών εκπαιδευτικών πακέτων είναι: Να παρακινήσει τα παιδιά να βρεθούν στις περιοχές με αίσθημα περιέργειας για τα μυστικά της φύσης τους. Η γνωριμία των παιδιών με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής και ιδιαίτερα των πιο εμφανών και εντυπωσιακών στοιχείων που συνθέτουν το περιβάλλον της (χλωρίδα, πανίδα, ηχότοποι κ.λπ.). Τα παιδιά να στοχαστούν περιβαλλοντικά προβλήματα και ίσως να αναθεωρήσουν συνήθειες και συμπεριφορές που επηρεάζουν το φυσικό περιβάλλον της περιοχής. Να παρακινήσει τα παιδιά να προβληματιστούν ώστε να έχουν μια εισαγωγική κριτική επαφή στα θέματα «αειφορίας». Δραστηριότητες υλικού Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Οι δραστηριότητες που περιλαμβάνει το πακέτο χωρίζονται σε τέσσερις βασικές ενότητες: Α) Τάξης: προετοιμασία της εκπαιδευόμενης ομάδας πριν από την επίσκεψη στην περιοχή 29

30 Β) Ψυχαγωγίας: Υπαίθριες δραστηριότητες ευχάριστης γνωριμίας με την περιοχή Γ) Μελέτης: Υπαίθριες δραστηριότητες αναγνώρισης των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της περιοχής Δ) Στοχασμού: δραστηριότητες προβληματισμού και αναζήτησης λύσεων για υπαρκτά ή ενδεχόμενα περιβαλλοντικά προβλήματα της περιοχής Α) Δραστηριότητες για την τάξη Διχοτομική κλείδα αναγνώρισης ειδών Χρωμάτισε τις αγριόπαπιες Φτιάξε μια αποικία πουλιών! Φτιάξε ένα δέντρο στην τάξη! Πετώντας σε Προστατευόμενες Περιοχές Η γενναιόδωρη βελανιδιά Γέμισε το δάσος με πουλιά! Πυραμίδα των ζωνών βλάστησης Ενδημικά φυτά Φτιάξε μια Αλκυόνη! Φροντίζω τα πουλιά στην αυλή του σχολείου μου! Β) Δραστηριότητες μελέτης στην ύπαιθρο Παρατήρηση πουλιών Αναγνώριση ειδών Αποτυπώματα φύλλων Νούφαρα και άλλα εφυδατικά φυτά Ηχότοποι Ίχνη στις όχθες της λίμνης Ζωντανοί δείκτες ποιότητας νερού Καταγραφή πουλιών Αναγνώριση φυτικών ειδών Ετήσιοι δακτύλιοι Μονοποδική ανάπτυξη Δρόμος στρωμένος με... σκουπίδια; Φυτά των αμμόλοφων Ίχνη στην άμμο Βόλτα στη ψαραγορά Ηχότοποι Η λαογραφική μου έρευνα για τα πουλιά Γ) Δραστηριότητες ψυχαγωγίας 30

31 Βρες το σμήνος σου! Μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα Βρες κάποιον που... Η θήκη της περιοχής Τυφλοσούρτης Τι πουλί είμαι; Δ) Δραστηριότητες στοχασμού Παιχνίδι ρόλων Και οι Προστατευόμενες Περιοχές έχουν προβλήματα! Ενοχλητικοί επισκέπτες; Τι θα συμβεί αν... Ποιοι χωρούν στη νησίδα; Οικο-διακοπές στην προστατευόμενη περιοχή Κατάρρευση Διαλογική αντιπαράθεση Δασικές πυρκαγιές Κάθε πακέτο περιλαμβάνει: CD ενημέρωσης για την περιοχή (για το καθεστώς προστασίας, τα προστατευόμενα και απειλούμενα είδη και οικοσυστήματα). Φύλλα δραστηριοτήτων για την περιοχή που απευθύνονται σε εκπαιδευτικούς και παιδιά. Χωρίζονται σε δραστηριότητες που καλλιεργούν τη δεξιοτεχνία και περιλαμβάνουν κατασκευές, σε δραστηριότητες ή παιχνίδια ομαδικά που εμπλέκουν όλη τη σχολική τάξη καθώς και σε δραστηριότητες ατομικές που απαιτούν συγκέντρωση. Ορισμένες δραστηριότητες μπορούν να υλοποιηθούν στην τάξη και άλλες στο πεδίο. Οι σελίδες για τα παιδιά μπορούν να φωτοτυπούνται εύκολα στο σχολείο. Τα φύλλα δραστηριοτήτων ανάλογα με το θέμα τους απευθύνονται στις τελευταίες τάξεις της Α/βάθμιας και σε όλες τις τάξεις της Β/βάθμιας Εκπαίδευσης. Περιλαμβάνονται τουλάχιστον 20 δραστηριότητες με το αναγκαίο υλικό (κείμενα, σχέδια, φωτογραφίες κλπ.). Οδηγό για τον εκπαιδευτικό με αναλυτικές οδηγίες για την εφαρμογή των δραστηριοτήτων μαζί με σύντομα βοηθητικά κείμενα. Για τις δραστηριότητες δεν απαιτείται εργαστηριακός εξοπλισμός παρά μονάχα φωτοτυπίες των φύλλων δραστηριοτήτων ή στοιχειώδη βοηθήματα (π.χ. μεγεθυντικοί φακοί, μολύβια, σχοινιά). 31

32 Τα φορητά εκπαιδευτικά πακέτα είναι διαμορφωμένα ώστε να υλοποιούνται από τον εκπαιδευτικό. Η αποστολή του υλικού σε ηλεκτρονική μορφή γίνεται κατόπιν συνεννόησης με τα Κεντρικά Γραφεία της Ορνιθολογικής στην Αθήνα. Τηλέφωνο/ φαξ: , «Γνωριμία με τη φύση της Σκύρου» Το εκπαιδευτικό υλικό αφορά στην προστασία και διατήρηση της βιοποικιλότητας της Σκύρου. Η Σκύρος απέχει σήμερα 35 χλμ. από την πιο κοντινή στεριά και πιθανότατα ήταν απομονωμένη από την ηπειρωτική Ελλάδα τα τελευταία 5-8 εκατομμύρια χρόνια. Το διάστημα αυτό είναι αρκετό για να εξελιχθούν σε ενδημικά είδη όσα ζώα και φυτά δεν μπορούσαν να διασχίσουν τη θάλασσα ώστε να διατηρήσουν την επικοινωνία με τα ομοειδή τους στην ηπειρωτική Ευρώπη. Οι δραστηριότητες είναι θεματικά προσαρμοσμένες στις συνθήκες της Σκύρου. Καλύπτουν θεματικά την ποικιλία της άγριας ζωής, τις σχέσεις των ζώων με το περιβάλλον τους, την επίδραση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και την ανάγκη να διατηρηθεί η λειτουργικότητα των φυσικών οικοσυστημάτων. Για τον σκοπό αυτό, οι δραστηριότητες: είναι απλές, επομένως κατάλληλες για παιδιά μικρότερης ηλικίας πραγματοποιούνται σε χαρτί και είναι ιδανικές για εσωτερικό χώρο περιλαμβάνουν συνεργασία και ομαδική προσπάθεια προσφέρουν εμπειρίες στη φύση εξοικειώνουν με την επιστημονική μεθοδολογία (παρατήρηση, διατύπωση υποθέσεων, δειγματοληψίες στο ύπαιθρο, εξαγωγή συμπερασμάτων) τονώνουν τη φαντασία (καλλιτεχνική έκφραση, δημιουργική γραφή). Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες σχεδιάστηκαν για το Δημοτικό και το Γυμνάσιο. Οι δραστηριότητες: Δραστηριότητα Α1: Παραμύθι με ζώα Δραστηριότητα Α2: Ιστορίες με δαχτυλοκουκλάκια Δραστηριότητα Α3: Ένας χάρτης από ήχους Δραστηριότητα Α4: Ψάξε στη φύση Δραστηριότητα Β1: Γίνε ένα ζώο! 32

33 Δραστηριότητα Β2: Βρες το σμήνος σου Δραστηριότητα Β3: Φτιάξε το σπίτι της σαύρας Δραστηριότητα Β4: Φτιάξτε μια αποικία με Μαυροπετρίτες και θαλασσοπούλια Δραστηριότητα Β5: Κάθε ζώο στον τόπο του Δραστηριότητα Β6: Ψάξτε για ζώα Δραστηριότητα Β7: Ταξινόμησέ τα Δραστηριότητα Β8: Πουλιά στα δέντρα και ξεφτέρι Δραστηριότητα Β9: Αναγνώρισε ένα Σκυριανό άλογο Δραστηριότητα Β10: Εικόνες από τον τόπο σου Δραστηριότητα Β11: Πώς θα διαχειριστείς έναν μικρό υγρότοπο; Δραστηριότητα Γ1: Αναγνώρισε τις διαφορετικές ζώνες βλάστησης Δραστηριότητα Γ2: Ένα για όλους και όλοι για το ένα Δραστηριότητα Γ3: Πού θα εγκαταστήσεις ένα αιολικό πάρκο; Δραστηριότητα Γ4: Προώθησε ένα τοπικό προϊόν Δραστηριότητα Γ5: Ονειρέψου το χτες, το σήμερα και το αύριο Το Υλικό ΠΕ «Γνωριμία με τη φύση της Σκύρου: Υλικό Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης για το Δημοτικό και το Γυμνάσιο» δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE Φύση και Βιοποικιλότητα «Επιδεικτική Εφαρμογή της προσέγγισης Σχέδιο Δράσης για τη βιοποικιλότητα για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας της Σκύρου» που υλοποίησε η Ορνιθολογική κατά την περίοδο «Αναζητώντας τους φυσικούς θησαυρούς της Ζώνης Ειδικής Προστασίας Άνδρου» Η ποικιλία ενδιαιτημάτων, ο υψηλός βαθμός διατήρησης και η σταθερή παρουσία τεσσάρων ειδών προτεραιότητας του Μαυροπετρίτη, του Θαλασσοκόρακα, του Αιγαιόγλαρου και του Σπιζαετού είναι βασικά γνωρίσματα της Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) Άνδρου και είναι αυτά που την καθιστούν ένα πεδίο κατάλληλο για υλοποίηση δράσεων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Οι δραστηριότητες που προτείνονται στο εκπαιδευτικό υλικό στοχεύουν κάθε μαθητής/τρια να αναγνωρίζει τα ιδιαίτερα γνωρίσματα της ΖΕΠ Άνδρου, να αντλεί ευχαρίστηση από δραστηριότητες που σχετίζονται με την αυτήν, να συσχετίζει τις αξίες του περιβάλλοντος της ΖΕΠ με την κοινωνία και οικονομία της περιοχής και να επιλέγει στάσεις και συμπεριφορές που εξασφαλίζουν στο διηνεκές τα χαρακτηριστικά και τις αξίες της. Το υλικό έχει δομηθεί σε τρεις ενότητες: (α) είδη, (β) οικότοποι και (γ) διαχείριση. Κάθε 33

34 ενότητα περιλαμβάνει τις παρακάτω δραστηριότητες: (α) Είδη Είμαστε και εμείς εδώ! (είδη πουλιών προτεραιότητας-γνωριμία) Ένα λάχνισμα για τα πουλιά (είδη πουλιών προτεραιότητας-συνήθειες) Γνωστοί και άγνωστοι γλάροι (Αιγαιόγλαρος και άλλοι γλάροι-αναγνώριση) Φυτολόγιο της ΖΕΠ (χλωρίδα θαμνώνων-δασών) Θαλάσσια ανθοφόρα φυτά (θαλάσσια χλωρίδα) (β) Οικότοποι Τι ναι αυτό που έχεις ανάγκη (βασικές ανάγκες πουλιών και άλλων οργανισμών) Οι θησαυροί της Άνδρου (ενδιαιτήματα των πουλιών προτεραιότητας) Είδη προτεραιότητας σε χάρτη (καταγραφή ειδών πουλιών προτεραιότητας) Πόσοι κρύβονται σε ένα θαλάσσιο λιβάδι (βιοποικιλία ποσειδώνιων λιβαδιών) Φτιάχνουμε το θαλάσσιο λιβάδι μας; (η βραδεία ανάπτυξη των ποσειδώνιων λιβαδιών) Πόσοι χωράνε σε μια νησίδα; (ανταγωνισμός Ασημόγλαρων-Αιγαιόγλαρων στις νησίδες) Ο Σπιζαετός και ο Μαυροπετρίτης στις καλλιέργειες (οι αγροτικές καλλιέργειες ως χώροι τροφοληψίας αρπακτικών πουλιών) Η συναυλία του δάσους (ηχοτοπίο αντιπροσωπευτικών δασών της Άνδρου) Υδροχαρή δέντρα (παραποτάμια ξυλώδης βλάστηση) Γραφή στην ακτογραμμή (θαλάσσιο περιβάλλον) Χάρτης με βότσαλα (ερμηνεία - σύνταξη γεωμορφολογικού χάρτη) Χάραξη υδροκρίτη (υδρολογία) Διαπερατότητα εδαφών και πηγές (έδαφος-υδρολογία) (γ) Διαχείριση Καλοκαιρινό βράδυ στις νησίδες (απειλές για την άγρια ζωή των νησίδων) Η ιστορία του παππού-ανδρέα (επιπτώσεις φυτοφαρμάκων στην άγρια ζωή) Ναυμαχία στην ποσειδωνία (απειλές ποσειδώνιων λιβαδιών) Καμπάνια για τα λιβάδια ποσειδωνίας (ευαισθητοποίηση κοινού για τα ποσειδώνια λιβάδια) Ένας ιδανικός τόπος για τον αετό της Μεσογείου (εντοπισμός - προστασία σπάνιων ενδιαιτημάτων) Αξιολόγηση ξερολιθιών (αγροτικό-ανθρωπογενές περιβάλλον) Ρούχα με χρώματα από τη φύση (αξιοποίηση φυτικών υλικών για βαφή ρούχων) Στερεωτικό βαφής με τανίνες (αξιοποίηση φυτικών υλικών για τη στερέωση χρωμάτων) Το υλικό αφορά σε παιδιά Δημοτικού και Γυμνασίου. Δίνεται έμφαση σε δραστηριότητες 34

35 βιωματικές, με ψυχαγωγικό χαρακτήρα, που αποσκοπούν στην άντληση ευχαρίστησης από την γνωριμία και περιήγηση στην περιοχή της ΖΕΠ. Απώτερος σκοπός είναι η συναισθηματική σύνδεση των παιδιών με την περιοχή και η ταυτόχρονη καλλιέργεια του πνεύματος διατήρησης των χαρακτηριστικών της. Το εκπαιδευτικό υλικό «Αναζητώντας τους φυσικούς θησαυρούς της ΖΕΠ Άνδρου», δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του Προγράμματος LIFE+ «Διαχείριση της Ζώνης Ειδικής Προστασίας Άνδρου για επίτευξη ικανοποιητικής προστασίας προστατευόμενων πτηνών» που υλοποιεί ο Δήμος Άνδρου σε συνεργασία με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και την εταιρεία συμβούλων περιβαλλοντικού σχεδιασμού NCC ΕΠΕ. 35

36 Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία είναι περιβαλλοντική, μη κερδοσκοπική οργάνωση με σκοπό τη μελέτη και προστασία των άγριων πουλιών και των βιοτόπων τους στην Ελλάδα. Από το 1982, εργάζεται με σκοπό να διασφαλίσει ένα βιώσιμο περιβάλλον τόσο για τα πουλιά, όσο και για τον άνθρωπο. To έργο της περιλαμβάνει ευρύ φάσμα δράσεων: από την προστασία και τη μελέτη, ως την ενημέρωση, την εκπαίδευση, αλλά και τις παρεμβάσεις για τα κρίσιμα θέματα του φυσικού περιβάλλοντος. Η Ορνιθολογική είναι εταίρος της BirdLife International, της μεγαλύτερης παγκόσμιας ομοσπονδίας που στοχεύει στην προστασία των πουλιών και των βιοτόπων τους. Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία Αθήνα: Θεμιστοκλέους 80, , Τηλ./Φαξ: , Θεσσαλονίκη: Κομνηνών 23, , Τηλ./Φαξ:

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΠΑΡΚΟ «Α.ΤΡΙΤΣΗΣ» ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΠΑΡΚΟ «Α.ΤΡΙΤΣΗΣ» ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΠΑΡΚΟ «Α.ΤΡΙΤΣΗΣ» ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2016 2017 1 Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Α. Τρίτσης» Καθώς οι περισσότεροι υγρότοποι της Αττικής έχουν συρρικνωθεί

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΠΑΡΚΟ «Α.ΤΡΙΤΣΗΣ» ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΠΑΡΚΟ «Α.ΤΡΙΤΣΗΣ» ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΠΑΡΚΟ «Α.ΤΡΙΤΣΗΣ» ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2015 2016 1 Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Α. Τρίτσης» Καθώς οι περισσότεροι υγρότοποι της Αττικής έχουν συρρικνωθεί

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑΡΚΟ Α.ΤΡΙΤΣΗΣ ΥΓΡΟΤΟΠΟΣ ΒΡΑΥΡΩΝΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑΡΚΟ Α.ΤΡΙΤΣΗΣ ΥΓΡΟΤΟΠΟΣ ΒΡΑΥΡΩΝΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑΡΚΟ Α.ΤΡΙΤΣΗΣ ΥΓΡΟΤΟΠΟΣ ΒΡΑΥΡΩΝΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2017 2018 Περιεχόμενα 1. Αναλυτικός Πίνακας Δραστηριοτήτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης για το Σχολικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ στο

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ στο ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ στο ΠΑΡΚΟ «Α. ΤΡΙΤΣΗΣ» ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2019 2020 Περιεχόμενα 1. Αναλυτικός Πίνακας Δραστηριοτήτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης για το Σχολικό Έτος 2019-20

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2014 2015

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2014 2015 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2014 2015 Περιεχόμενα 1. Αναλυτικός Πίνακας Δραστηριοτήτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης για το Σχολικό Έτος 2014-15... 3 2. Εισαγωγή...

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2016 2017 Περιεχόμενα 1. Αναλυτικός Πίνακας Δραστηριοτήτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης για το Σχολικό Έτος 2016-17... 3 2. Εισαγωγή...

Διαβάστε περισσότερα

Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση ως μέσο προστασίας

Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση ως μέσο προστασίας Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση ως μέσο προστασίας Ρούλα Τρίγκου Συντονίστρια Ενημέρωσης ράσεων ιατήρησης Μέλος Εκπαιδευτικής Ομάδας Ορνιθολογικής ΘΕΡΙΝΟ ΣΧΟΛΕΙΟ 28 ΙΟΥΝΙΟΥ -1 ΙΟΥΛΙΟΥ 2013, ΑΝ ΡΟΣ Γιατί Περιβαλλοντική

Διαβάστε περισσότερα

Α. Δραστηριότητες σε αστική περιοχή

Α. Δραστηριότητες σε αστική περιοχή Περιεχόμενα 1. Εισαγωγή... 2 2. Αναλυτικός πίνακας δραστηριοτήτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης για το σχολικό έτος 2010 2011... 3 3. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ... 8 Α. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΕ ΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ... 8 Α.1 Πάρκο

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικήςεκπαίδευσης στοπάρκοα. Τρίτσης: Μία λίμνηστην πόλη μας

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικήςεκπαίδευσης στοπάρκοα. Τρίτσης: Μία λίμνηστην πόλη μας Πρόγραμμα Περιβαλλοντικήςεκπαίδευσης στοπάρκοα. Τρίτσης: Μία λίμνηστην πόλη μας Ψύχας Σπύρος & Κοντοζήση Ιωάννα Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία Δομή παρουσίασης 1. Λίγα λόγια για την ΕΟΕ και το Πάρκο 2.

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Το έργο υλοποιείται με δωρεά από το ΕΠΜ_2014 Εκπαιδευτικό Έργο «Το Κινητό Μουσείο»

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικοί Βιότοποι. Τάξη Οδηγίες Μάθημα Ε Δημοτικού Πώς συμπληρώνουμε τα φύλλα εργασίας Γεωγραφία

Ελληνικοί Βιότοποι. Τάξη Οδηγίες Μάθημα Ε Δημοτικού Πώς συμπληρώνουμε τα φύλλα εργασίας Γεωγραφία Τάξη Οδηγίες Μάθημα Ε Δημοτικού Πώς συμπληρώνουμε τα φύλλα εργασίας Γεωγραφία Στόχος της δραστηριότητας αυτής είναι να γνωρίσουμε και να καταγράψουμε τους ελληνικούς βιότοπους και να εντοπίσουμε τα ζώα

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Το έργο υλοποιείται με δωρεά από το Σύντομη περιγραφή Το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο

Διαβάστε περισσότερα

Προγραμματισμός 2015

Προγραμματισμός 2015 Προγραμματισμός 2015 Το 2015 προβλέπεται να παραμείνει μια χρονιά εξαιρετικά δύσκολη και με ιδιαίτερα αυξημένες απαιτήσεις για την Ορνιθολογική. Το συνολικό οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον στο οποίο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΛΙΕΙΑ «Η θάλασσα κοινό μας σπίτι»

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΛΙΕΙΑ «Η θάλασσα κοινό μας σπίτι» ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ LIFE «Μεσογειακή φώκια και Αλιεία: Αντιμετωπίζοντας τη σχέση ανταγωνισμού και αλληλεπίδρασης στις ελληνικές θάλασσες» ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΛΙΕΙΑ «Η θάλασσα

Διαβάστε περισσότερα

Η δράση μας μέσα από το Πρόγραμμα LIFE: Καλές πρακτικές & επιτυχημένα παραδείγματα Γιώργος Σγούρος Διευθυντής

Η δράση μας μέσα από το Πρόγραμμα LIFE: Καλές πρακτικές & επιτυχημένα παραδείγματα Γιώργος Σγούρος Διευθυντής Μέρος 1 Η δράση μας μέσα από το Πρόγραμμα LIFE: Καλές πρακτικές & επιτυχημένα παραδείγματα Γιώργος Σγούρος Διευθυντής Ποιοι είμαστε Η Ορνιθολογική ιδρύθηκε το 1982. Είναι από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 5-12 ετών Υποστήριξη: Σας καλωσορίζουμε στο περιβαλλοντικό πρόγραμμα «Στο βάθος ΚΗΠΟΣ!» που λαμβάνει χώρα κάθε εβδομάδα από το 2010 στον υπέροχο χώρο του Πάρκου Περιβαλλοντικής

Διαβάστε περισσότερα

1o ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΛΛΗΝΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

1o ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΛΛΗΝΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 1o ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΛΛΗΝΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2014-15 ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Ε ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΜΑΣ ΣΤΗΝ ΠΑΡΝΗΘΑ Ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας από το 2007 πραγματοποιεί Πρόγραμμα

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Ένα παζλ της φύσης» Σχολικό έτος

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Ένα παζλ της φύσης» Σχολικό έτος Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Ένα παζλ της φύσης» Σχολικό έτος 2018-2019 Γεωπαιδεία Κοιν.Σ.Επ. Ολυμπιονικών 9Α ΤΚ 15232, Χαλάνδρι τηλ. 2130299551 κιν. 6984198181 info@geopedia.gr www.geopedia.gr

Διαβάστε περισσότερα

Ανακαλύπτοντας τα μυστικά της Κερκίνης

Ανακαλύπτοντας τα μυστικά της Κερκίνης 18 Νοεμβρίου 2016 Ανακαλύπτοντας τα μυστικά της Κερκίνης Επιστήμες / Περιβάλλον - Οικολογία Φωτογραφίες: Νίκος Λουπάκης Τριήμερη εκδρομή στη λίμνη Κερκίνη διοργανώνει από την Αθήνα η Ελληνική Ορνιθολογική

Διαβάστε περισσότερα

Δράσεις εξωστρέφειας του ΦΔ

Δράσεις εξωστρέφειας του ΦΔ Φορέας Διαχείρισης Περιοχής Οικοανάπτυξης Κάρλας-Μαυροβουνίου-Κεφαλόβρυσου-Βελεστίνου Δράσεις εξωστρέφειας του ΦΔ Χαμόγλου Μαρία MSc, Χατζηγούλας Αλέξανδρος, Δρ. Παπαδημητρίου Δότη Δράσεις εξωστρέφειας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΤΥΠΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ- ΜΑΘΗΜΑ 1. Σχολείο: Περιφερειακό Δημοτικό Σχολείου Καλού Χωριού Λεμεσού

ΕΝΤΥΠΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ- ΜΑΘΗΜΑ 1. Σχολείο: Περιφερειακό Δημοτικό Σχολείου Καλού Χωριού Λεμεσού ΕΝΤΥΠΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ- ΜΑΘΗΜΑ 1 Όνομα Εκπαιδευτικού: Θεοδοσία Βασιλείου Σχολείο: Περιφερειακό Δημοτικό Σχολείου Καλού Χωριού Λεμεσού Ζήτημα της Αειφόρου Περιβαλλοντικής Εκπαιδευτικής Πολιτικής: Ανάληψη

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Βιότοπος Η φύση στην αυλή μας

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Βιότοπος Η φύση στην αυλή μας Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Βιότοπος ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ Περιβαλλοντική οργάνωση για τη διατήρηση της άγριας ζωής και την ορθή διαχείριση των ορεινών οικοσυστημάτων& του φυσικού περιβάλλοντος ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΥΔΡΟΒΙΟΤΟΠΟΙ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ

ΟΙ ΥΔΡΟΒΙΟΤΟΠΟΙ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΟΙ ΥΔΡΟΒΙΟΤΟΠΟΙ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ Υδατικά οικοσυστήματα Στη βιόσφαιρα υπάρχουν δύο είδη οικοσυστημάτων: τα υδάτινα και τα χερσαία. Tα υδάτινα οικοσυστήματα διαχωρίζονται ανάλογα με την αλατότητα του νερού

Διαβάστε περισσότερα

epanoriou@ornithologiki.gr Σερρών, serreschools@gmail.com Σερρών sofiaeft@gmail.com ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Δίκτυα ΠΕ και Σχολικά Προγράμματα ΠΕ

epanoriou@ornithologiki.gr Σερρών, serreschools@gmail.com Σερρών sofiaeft@gmail.com ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Δίκτυα ΠΕ και Σχολικά Προγράμματα ΠΕ Ο σχεδιασμός Προγράμματος ΠΕ για την προστασία ενός απειλούμενου είδους και η συμβολή του θεσμού των Δικτύων. Το Τοπικό Θεματικό Δίκτυο ΠΕ «Η Νανόχηνα στην Κερκίνη» Ευγενία Πανώριου 1, Ιωάννης Πούλιος

Διαβάστε περισσότερα

Προγράμματα στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και στην Εκπαίδευση για την Αειφορία. Έτος: 2008 2009

Προγράμματα στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και στην Εκπαίδευση για την Αειφορία. Έτος: 2008 2009 Προγράμματα στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και στην Εκπαίδευση για την Αειφορία 1. Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Έτος: 2008 2009 Το πρόγραμμα είναι τριήμερο και απευθύνεται σε μαθητές Α/θμιας και Β/θμιας

Διαβάστε περισσότερα

Ο όρος Π.Ε. στην Ελλάδα άρχισε να χρησιμοποιείται από το 1976 και έπειτα. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που υπάρχουν, η ανάπτυξη της Π.Ε.

Ο όρος Π.Ε. στην Ελλάδα άρχισε να χρησιμοποιείται από το 1976 και έπειτα. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που υπάρχουν, η ανάπτυξη της Π.Ε. Ο όρος Π.Ε. στην Ελλάδα άρχισε να χρησιμοποιείται από το 1976 και έπειτα. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που υπάρχουν, η ανάπτυξη της Π.Ε. στην Ελλάδα σχετίζεται καθαρά με τις δραστηριότητες διεθνών οργανισμών

Διαβάστε περισσότερα

να καλλιεργήσουν υπεύθυνη στάση απέναντι στη ρύπανση και την υπερκατανάλωση του νερού, συμπεριφορές:

να καλλιεργήσουν υπεύθυνη στάση απέναντι στη ρύπανση και την υπερκατανάλωση του νερού, συμπεριφορές: ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Θεματική Ενότητα: Νερό Γνωστικό Αντικείμενο: Γεωγραφία - Επιστήμη Διδακτική Ενότητα: Υδάτινοι πόροι της Κύπρου Τάξη: Δ Εκπαιδευτικός: Ντόρα Μηχανικού Φρόσω Καμπάνη Σχολείο: Π.Δ.Σ. Ταμασού

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικά Παιχνίδια για παιδιά στη φύση

Εκπαιδευτικά Παιχνίδια για παιδιά στη φύση Εκπαιδευτικά Παιχνίδια για παιδιά στη φύση Πληροφορίες για την οργάνωση σχολικών εκδρομών περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Kids And Nature Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Ψυχαγωγία Φροντίδα Δημιουργική Απασχόληση

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΠΟΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΦΟΡΕΑΣ. Παρατήρηση πουλιών. Περιήγηση στις λίμνες του Πάρκου Παιδικά εργαστήρια Διαγωνισμοί. Παρατήρηση πουλιών

ΤΟΠΟΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΦΟΡΕΑΣ. Παρατήρηση πουλιών. Περιήγηση στις λίμνες του Πάρκου Παιδικά εργαστήρια Διαγωνισμοί. Παρατήρηση πουλιών ΤΟΠΟΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΦΟΡΕΑΣ 11:00-14:00 ΑΤΤΙΚΗ Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Α. ΤΡΙΤΣΗΣ», Ίλιον Περιήγηση στις λίμνες του Πάρκου τηλ. 210 2316977, 210 8228704 e-mail: park@ornithologiki.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΠΟΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΦΟΡΕΑΣ. Παρατήρηση πουλιών. Περιήγηση στις λίμνες του Πάρκου Παιδικά εργαστήρια Διαγωνισμοί. Παρατήρηση πουλιών

ΤΟΠΟΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΦΟΡΕΑΣ. Παρατήρηση πουλιών. Περιήγηση στις λίμνες του Πάρκου Παιδικά εργαστήρια Διαγωνισμοί. Παρατήρηση πουλιών ΤΟΠΟΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΦΟΡΕΑΣ 11:00-14:00 ΑΤΤΙΚΗ Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Α. ΤΡΙΤΣΗΣ», Ίλιον Περιήγηση στις λίμνες του Πάρκου τηλ. 210 2316977, 210 8228704 e-mail: park@ornithologiki.gr

Διαβάστε περισσότερα

Αναδεικνύω τον τόπο μου μέσα από την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

Αναδεικνύω τον τόπο μου μέσα από την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Αναδεικνύω τον τόπο μου μέσα από την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Σοφία Τσιροπούλου Υπεύθυνη Σχολικών Δραστηριοτήτων Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Έβρου softsi@sch.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην παρούσα εργασία

Διαβάστε περισσότερα

Υλικό περιβαλλοντικής ενημέρωσης για σχολικές ομάδες: Ανακαλύπτοντας τη φύση της λίμνης Κάρλας και του Μαυροβουνίου

Υλικό περιβαλλοντικής ενημέρωσης για σχολικές ομάδες: Ανακαλύπτοντας τη φύση της λίμνης Κάρλας και του Μαυροβουνίου Υλικό περιβαλλοντικής ενημέρωσης για σχολικές ομάδες: Ανακαλύπτοντας τη φύση της λίμνης Κάρλας και του Μαυροβουνίου Ευγενία Πανώριου Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΤΙΤΛΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΤΙΤΛΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ Γ. Περιβάλλον ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΤΙΤΛΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ ΠΡΒ 1 ΠΡΒ 2 ΠΡΒ 3 «Μες στα στενά σοκάκια της Αρναίας» «Στο Πασχαλίγο Ρομπέν για λίγο» «Νοφαλιάς: Ταξίδι στη φύση και την παράδοση» Έντυπο

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Περιβαλλοντικής Ομάδας Γυμνασίου Αγριάς. Το Φράγμα του Παναγιώτικου - Τεχνητή Λίμνη

Εργασία Περιβαλλοντικής Ομάδας Γυμνασίου Αγριάς. Το Φράγμα του Παναγιώτικου - Τεχνητή Λίμνη Εργασία Περιβαλλοντικής Ομάδας Γυμνασίου Αγριάς Το Φράγμα του Παναγιώτικου - Τεχνητή Λίμνη Σκοποί Στόχοι Γνωριμία με την τεχνητή λίμνη του φράγματος «Παναγιώτικο». Να αναγνωρίσουν τη χλωρίδα και την πανίδα

Διαβάστε περισσότερα

περιβάλλον: προνομιακό πεδίο ανάπτυξης εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων Ευγενία Πανώριου, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία

περιβάλλον: προνομιακό πεδίο ανάπτυξης εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων Ευγενία Πανώριου, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία Αδόμητοι πράσινοι χώροι στο αστικό περιβάλλον: προνομιακό πεδίο ανάπτυξης εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων Ευγενία Πανώριου, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία Μοναδική περιβαλλοντική

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΔΗΜΗΤΙΚΑ ΠΟΥΛΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΜΑΘΗΤΗΣ: ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΙΤΤΟΣ ΤΜΗΜΑ Γ 3 ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΖΑΧΑΡΟΥΛΑ ΚΙΡΓΙΑ

ΑΠΟΔΗΜΗΤΙΚΑ ΠΟΥΛΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΜΑΘΗΤΗΣ: ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΙΤΤΟΣ ΤΜΗΜΑ Γ 3 ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΖΑΧΑΡΟΥΛΑ ΚΙΡΓΙΑ ΑΠΟΔΗΜΗΤΙΚΑ ΠΟΥΛΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΜΑΘΗΤΗΣ: ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΙΤΤΟΣ ΤΜΗΜΑ Γ 3 ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2017-18 ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΖΑΧΑΡΟΥΛΑ ΚΙΡΓΙΑ ΤΑΞΙΔΙΑΡΙΚΑ ΠΟΥΛΙΑ Τι είναι η μετανάστευση ή αποδημία; Είναι η τακτική των

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ

ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΣΧΟΛΕΙΟ: Δημοτικό Σχολείο Παλώδιας ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2011-2012 Αρ. Μαθητών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα: 38 Αρ. Εκπαιδευτικών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα: 7 Εκπαιδευτικοί:

Διαβάστε περισσότερα

Ταξιδεύοντας στην ηπειρωτική Ελλάδα. Τάξη Φύλλο Εργασίας 1 Μάθημα Ε Δημοτικού Διαιρώντας την Ελλάδα σε διαμερίσματα και περιφέρειες Γεωγραφία

Ταξιδεύοντας στην ηπειρωτική Ελλάδα. Τάξη Φύλλο Εργασίας 1 Μάθημα Ε Δημοτικού Διαιρώντας την Ελλάδα σε διαμερίσματα και περιφέρειες Γεωγραφία Ταξιδεύοντας στην ηπειρωτική Ελλάδα Τάξη Φύλλο Εργασίας 1 Μάθημα Ε Δημοτικού Διαιρώντας την Ελλάδα σε διαμερίσματα και περιφέρειες Γεωγραφία Ταξιδεύουμε στην ηπειρωτική Ελλάδα, χρησιμοποιώντας διαφορετικά

Διαβάστε περισσότερα

Αδόμητοι - Πράσινοι Χώροι στο Αστικό Περιβάλλον: Προνομιακό Πεδίο Ανάπτυξης Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων

Αδόμητοι - Πράσινοι Χώροι στο Αστικό Περιβάλλον: Προνομιακό Πεδίο Ανάπτυξης Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων Αδόμητοι - Πράσινοι Χώροι στο Αστικό Περιβάλλον: Προνομιακό Πεδίο Ανάπτυξης Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων Ιωάννα Κοντοζήση 1, Κώστας Τενεκετζής 2, Ευγενία Πανώριου 3 1 Υπεύθυνη Τμήματος Περιβαλλοντικής

Διαβάστε περισσότερα

Απειλούμενα και σπάνια θηλαστικά: Αγριόγατος Ζαρκάδι Βίδρα

Απειλούμενα και σπάνια θηλαστικά: Αγριόγατος Ζαρκάδι Βίδρα ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ - ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΚΑΙ ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΡΛΑΣ - ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ - ΚΕΦΑΛΟΒΡΥΣΟΥ ΒΕΛΕΣΤΙΝΟΥ ΧΑΜΟΓΛΟΥ ΜΑΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

«Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΗΣ ΚΑΛΛΟΝΗΣ»

«Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΗΣ ΚΑΛΛΟΝΗΣ» ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ «Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΗΣ ΚΑΛΛΟΝΗΣ» Δημοτικό Σχολείο Δαφίων Λέσβου Στ τάξη Υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί: Σκοπελίτου Αντωνία Κούβα Ελένη Σχολ. Έτος: 2013-2014 2014 Υποθέματα Διαστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

Αποδημητικά πουλιά της Κύπρου. Όνομα: Κωνσταντίνος Χριστοφή Τμήμα: Γ 4 Μάθημα: Βιολογία

Αποδημητικά πουλιά της Κύπρου. Όνομα: Κωνσταντίνος Χριστοφή Τμήμα: Γ 4 Μάθημα: Βιολογία Αποδημητικά πουλιά της Κύπρου Όνομα: Κωνσταντίνος Χριστοφή Τμήμα: Γ 4 Μάθημα: Βιολογία Εισαγωγή Αποδημητικά πουλιά είναι τα πουλιά που κάθε χρόνο μεταναστεύουν, από το Νότο προς το Βορρά την άνοιξη και

Διαβάστε περισσότερα

Γυμνάσιο Αγίου Θεοδώρου Σχολική χρονιά ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ

Γυμνάσιο Αγίου Θεοδώρου Σχολική χρονιά ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ Γυμνάσιο Αγίου Θεοδώρου Σχολική χρονιά 2018-2019 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ Έχουμε αναμμένα τα φώτα, μόνο, όταν χρειάζεται Κλείνουμε τις ηλεκτρικές συσκευές, όταν δεν τις χρησιμοποιούμε Κλείνουμε πόρτες και παράθυρα,

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση περιοχών Δικτύου Natura 2000. Μαρίνα Ξενοφώντος Λειτουργός Περιβάλλοντος Τμήμα Περιβάλλοντος

Διαχείριση περιοχών Δικτύου Natura 2000. Μαρίνα Ξενοφώντος Λειτουργός Περιβάλλοντος Τμήμα Περιβάλλοντος Διαχείριση περιοχών Δικτύου Natura 2000 Μαρίνα Ξενοφώντος Λειτουργός Περιβάλλοντος Τμήμα Περιβάλλοντος Το Δίκτυο Natura 2000 Πανευρωπαϊκό Δίκτυο Οικολογικών Περιοχών το οποίο δημιουργήθηκε το 1992 με την

Διαβάστε περισσότερα

h t t p : / / d i p e - v - t h e s s. t h e s s. s c h. g r

h t t p : / / d i p e - v - t h e s s. t h e s s. s c h. g r ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ------- ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Α/ΘΜΙΑΣ & Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ---------- ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Π.Ε. ΔΥΤΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ------- Ταχ. Δ/νση:

Διαβάστε περισσότερα

Μητροπολιτικό Πάρκο«Αντώνης Τρίτσης»

Μητροπολιτικό Πάρκο«Αντώνης Τρίτσης» Μητροπολιτικό Πάρκο«Αντώνης Τρίτσης» Έγραψαν για το πάρκο ΣτοέλεοςτηςεγκατάλειψηςτοΠάρκοΤρίτση. «ΕΘΝΟΣ» ΥπόκατάρρευσητοΠάρκοΤρίτση. «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» Στο Πάρκο Τρίτση δεν έχουμε πια ζωή. «ΕφΣυν» ΠάρκοΤρίτση:

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Επιμέλεια παρουσίασης: Ιωάννα Υφαντίδου Υπεύθυνη Τμήματος Ενημέρωσης και Γραφείου Τύπου

Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Επιμέλεια παρουσίασης: Ιωάννα Υφαντίδου Υπεύθυνη Τμήματος Ενημέρωσης και Γραφείου Τύπου Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Επιμέλεια παρουσίασης: Ιωάννα Υφαντίδου Υπεύθυνη Τμήματος Ενημέρωσης και Γραφείου Τύπου ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο υγροβιότοπος των λιμνών Κορώνειας Βόλβης, είναι ένας από τους σημαντικότερους

Διαβάστε περισσότερα

Οι υγρότοποι της Αττικής και η σημασία τους για την ορνιθοπανίδα Μαργαρίτα Τζάλη

Οι υγρότοποι της Αττικής και η σημασία τους για την ορνιθοπανίδα Μαργαρίτα Τζάλη Οι υγρότοποι της Αττικής και η σημασία τους για την ορνιθοπανίδα Μαργαρίτα Τζάλη Διαχείριση και αξιοποίηση ρεμάτων στο αστικό περιβάλλον. Προκλήσεις και προοπτικές, 2012 Περιεχόμενο παρουσίασης Η Ορνιθολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ LIFE07. Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ LIFE07. Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΒΑΘΜΟΥ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΣΚΕΠΤΩΝ ΤΟΥ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟΥ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ LIFE07 07NAT/GR/000285 Ζιάρκα Δήμητρα 1, Μαρτίνης Αριστοτέλης

Διαβάστε περισσότερα

«Λουλουδάκι μου π ανθείς, πες μου τι φορεσιά φορείς!» Μέσα από το ποίημα του Κωστή Παλαμά «Γεια σας τριαντάφυλλα»

«Λουλουδάκι μου π ανθείς, πες μου τι φορεσιά φορείς!» Μέσα από το ποίημα του Κωστή Παλαμά «Γεια σας τριαντάφυλλα» «Λουλουδάκι μου π ανθείς, πες μου τι φορεσιά φορείς!» Μέσα από το ποίημα του Κωστή Παλαμά «Γεια σας τριαντάφυλλα» Αρτηνού Δήμητρα, ΠΕ 70 (τοποθέτηση /Δ/ντρια) Καρκανιά Γεωργία, ΠΕ 70 (απόσπαση από 10ο

Διαβάστε περισσότερα

Αξιοποιώντας τη μελέτη πεδίου και τη δυναμική της κοινότητας για την προστασία ενός απειλούμενου είδους. Η περίπτωση του Κιρκινεζιού στη Θεσσαλία

Αξιοποιώντας τη μελέτη πεδίου και τη δυναμική της κοινότητας για την προστασία ενός απειλούμενου είδους. Η περίπτωση του Κιρκινεζιού στη Θεσσαλία Αξιοποιώντας τη μελέτη πεδίου και τη δυναμική της κοινότητας για την προστασία ενός απειλούμενου είδους. Η περίπτωση του Κιρκινεζιού στη Θεσσαλία Παναγιώτης Λατσούδης 1, Ευγενία Πανώριου 2 1 Δασολόγος

Διαβάστε περισσότερα

Δραστηριότητες LINC. Learning Sheet ΦΥΛΛΟ ΕΚΜΑΘΗΣΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ LINC ΕΚΜΑΘΗΣΗ ΤΟΥ ΥΔΡΟΒΙΟΤΟΠΟΥ

Δραστηριότητες LINC. Learning Sheet ΦΥΛΛΟ ΕΚΜΑΘΗΣΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ LINC ΕΚΜΑΘΗΣΗ ΤΟΥ ΥΔΡΟΒΙΟΤΟΠΟΥ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ LINC ΦΥΛΛΟ ΕΚΜΑΘΗΣΗΣ Σχετικά με την δραστηριότητα Η δραστηριότητα «Εκμάθηση του Υδροβιότοπου» στοχεύει στην ενίσχυση της συνεργατικότητας μεταξύ οικογένειας και σχολείου. Είναι ένα πρόγραμμα

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση του Προγράμματος LIFE Nature (ElClimA) για την προστασία του Μαυροπετρίτη από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής

Παρουσίαση του Προγράμματος LIFE Nature (ElClimA) για την προστασία του Μαυροπετρίτη από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής Newsletter No1 Ιούνιος 2015 Παρουσίαση του Προγράμματος LIFE Nature (ElClimA) για την προστασία του Μαυροπετρίτη από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής Γενική περιγραφή Το πρόγραμμα «Διαχειριστικές

Διαβάστε περισσότερα

«Εθνικό Πάρκο Δέλτα Αξιού: 12 χρόνια δράσεις για τη φύση και τον άνθρωπο»

«Εθνικό Πάρκο Δέλτα Αξιού: 12 χρόνια δράσεις για τη φύση και τον άνθρωπο» «Εθνικό Πάρκο Δέλτα Αξιού: 12 χρόνια δράσεις για τη φύση και τον άνθρωπο» 10 Οκτωβρίου 2015 Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης «Τα πουλιά: οι πρωταγωνιστές του Εθνικού Πάρκου» Εύα Κατράνα Βιολόγος Msc Εθνικό

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου

Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου Βασίλειος Κωτούλας vaskotoulas@sch.gr h=p://dipe.kar.sch.gr/grss Αρχαιολογικό Μουσείο Καρδίτσας Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου Η Δομή της εισήγησης 1 2 3 Δυο λόγια για Στόχοι των Ερευνητική

Διαβάστε περισσότερα

Αστικέ ς πέζοπορι ές και διαδρομέ ς τέ χνης μέ σω του Geocaching

Αστικέ ς πέζοπορι ές και διαδρομέ ς τέ χνης μέ σω του Geocaching Αστικέ ς πέζοπορι ές και διαδρομέ ς τέ χνης μέ σω του Geocaching Πώς να χρησιμοποιήστε έξυπνα το κινητό σας, περπατώντας και μαθαίνοντας! Όταν η δημιουργικότητα συνεργάζεται με την τεχνολογία και όλο αυτό

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΥΓΡΟΤΟΠΟΣ ΤΗΣ ΒΡΑΥΡΩΝΑΣ

Ο ΥΓΡΟΤΟΠΟΣ ΤΗΣ ΒΡΑΥΡΩΝΑΣ Ο ΥΓΡΟΤΟΠΟΣ ΤΗΣ ΒΡΑΥΡΩΝΑΣ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΒΙΤΟΥΣ Μεταπτυχιακή Σπουδάστρια Καποδιστριακού Παν. Αθηνών Εκπαιδευτικός 4 ου ηµοτικού Σχολείου Αρτέµιδος, /νση Ανατολικής Αττικής Πόρου 17, Άρτεµις, Τ.Κ. 19016, cristina_vitus@yahoo.gr

Διαβάστε περισσότερα

3 ο Δημοτικό Σχολείο Κατερίνης

3 ο Δημοτικό Σχολείο Κατερίνης 3 ο Δημοτικό Σχολείο Κατερίνης Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Ο φίλος μας το δάσος» Μαθητικές Ομάδες των Τμημάτων Δ1, Γ1, Γ2 Παιδαγωγική Ομάδα: Γιάντσιου Σταματία, Ουκουτζιόγλου Αντωνία, Παπαθανασίου

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ. Σχ. Έτος: Ημερομηνία Αριθ. Πρωτ.

ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ. Σχ. Έτος: Ημερομηνία Αριθ. Πρωτ. ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ X ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ Σχ. Έτος: 2012-2013 Ημερομηνία 26-11-2012 Αριθ. Πρωτ. 266 ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ

Διαβάστε περισσότερα

www.ornithologiki.gr Θεμιστοκλέους 80, 10681 Αθήνα, Tηλ. Fax: 210 8228704, 210 8227937 Κομνηνών 23, 54624 Θεσσαλονίκη, Τηλ.

www.ornithologiki.gr Θεμιστοκλέους 80, 10681 Αθήνα, Tηλ. Fax: 210 8228704, 210 8227937 Κομνηνών 23, 54624 Θεσσαλονίκη, Τηλ. Επιμέλεια έκδοσης: Ευγενία Πανώριου Εικονογράφηση: Βασίλης Χατζηρβασάνης Γραφιστική επιμέλεια: Sandipo Όλγα Βλάχου Εκτύπωση: COLORPRINT - Τσεκούρας Ε.Π.Ε. ISBN: 978-960 - 6861-29 -1 Ελληνική Ορνιθολογική

Διαβάστε περισσότερα

Διαβίωση στη Φύση. Περιβαλλοντική Ομάδα Δημοτικού Σχολείου Νέας Χηλής Τάξη ΣΤ, Σχ. Έτη ,

Διαβίωση στη Φύση. Περιβαλλοντική Ομάδα Δημοτικού Σχολείου Νέας Χηλής Τάξη ΣΤ, Σχ. Έτη , Διαβίωση στη Φύση Περιβαλλοντική Ομάδα Δημοτικού Σχολείου Νέας Χηλής Τάξη ΣΤ, Σχ. Έτη 2011-2012, 2012-2013 Υπεύθυνη προγράμματος: Δελίδου Ελένη Msc Φυσικής Αγωγής Εκπ/κός Α/θμιας Εκπ/σης Σκοπός : Μύηση

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΛΙΘΙΚΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΑΥΓΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ ΡΑΣΕΙΣ 2014

ΝΕΟΛΙΘΙΚΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΑΥΓΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ ΡΑΣΕΙΣ 2014 ΝΕΟΛΙΘΙΚΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΑΥΓΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ ΡΑΣΕΙΣ 2014 Η ΚΘ Εφορεία Προϊστορικών & Κλασικών Αρχαιοτήτων και η Επιστημονική Ομάδα των Ανασκαφών Αυγής οργανώνουν για πέμπτη χρονιά εκπαιδευτικές δράσεις με αφορμή

Διαβάστε περισσότερα

Το περιβάλλον κι εγώ

Το περιβάλλον κι εγώ Ανοιχτή Εκπαιδευτική Πρακτική Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη Το περιβάλλον κι εγώ Εκπαιδευτικός & Τάξη Καζάκου Μαρίνα, Α, Β & Γ Λυκείου email kazakoumarina@gmail.com ΣΧΟΛΕΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

γεωγραφικό γλωσσάρι για την πέμπτη τάξη (από το βιβλίο «Μαθαίνω την Ελλάδα» του ΟΕΔΒ)

γεωγραφικό γλωσσάρι για την πέμπτη τάξη (από το βιβλίο «Μαθαίνω την Ελλάδα» του ΟΕΔΒ) γεωγραφικό γλωσσάρι για την πέμπτη τάξη (από το βιβλίο «Μαθαίνω την Ελλάδα» του ΟΕΔΒ) Α Κεφ. αβιοτικό κάθε στοιχείο που δεν έχει ζωή 4 αιολική διάβρωση Η διάβρωση που οφείλεται στον άνεμο 5 ακρωτήριο ακτογραμμή

Διαβάστε περισσότερα

Παρασκευή 07 έως και την Κυριακή 09 Δεκεμβρίου 2018 Κλειτορία

Παρασκευή 07 έως και την Κυριακή 09 Δεκεμβρίου 2018 Κλειτορία Το Κ.Π.Ε Κλειτορίας-Ακράτας και το ΚΠΕ Θέρμου συνδιοργανώνουν, σε συνεργασία με τις Δ/νσεις Α/θμιας και Β/θμιας Εκπ/σης Αχαΐας και Αιτ/νίας και τις Δ/νσεις Β/θμιας Εκπ/σης Ευβοίας και Γ Αθήνας, τριήμερο

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης 2 ο 2/θ Νηπιαγωγείο Αιγινίου Τμήμα 1 ο Κλασικό Αριθμός νηπίων προνηπίων: 13 Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Το σποράκι πηγή Ζωής «Σποράκι εδώ - σποράκι εκεί χτίζεται μια νέα ζωή» Υπεύθυνη Νηπιαγωγός:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΕΙΦΟΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ. Agenda 21 στα σχολεία Ένα παράδειγμα εφαρμογής σε Γαλλικό σχολείο. Γιώργος Παυλικάκης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικών Επιστημών

ΑΕΙΦΟΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ. Agenda 21 στα σχολεία Ένα παράδειγμα εφαρμογής σε Γαλλικό σχολείο. Γιώργος Παυλικάκης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικών Επιστημών ΑΕΙΦΟΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Agenda 21 στα σχολεία Ένα παράδειγμα εφαρμογής σε Γαλλικό σχολείο Γιώργος Παυλικάκης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικών Επιστημών Αειφόρος(βιώσιμη) Ανάπτυξη Μία ιδέα που προχωράει. Γέννηση: 1987

Διαβάστε περισσότερα

Τουρισμός για παρατήρηση πουλιών στην Κεφαλονιά: Ένας δυναμικός τομέας εναλλακτικών μορφών τουρισμού

Τουρισμός για παρατήρηση πουλιών στην Κεφαλονιά: Ένας δυναμικός τομέας εναλλακτικών μορφών τουρισμού Τουρισμός για παρατήρηση πουλιών στην Κεφαλονιά: Ένας δυναμικός τομέας εναλλακτικών μορφών τουρισμού Δρ. Μιχαήλ Ξανθάκης Συντονιστής Φορέα Διαχείρισης Ε.Δ. Αίνου Αργοστόλι, 15 Νοεμβρίου 2014 Οικοτουρισμός

Διαβάστε περισσότερα

h t t p : / / d i p e - v - t h e s s. t h e s s. s c h. g r

h t t p : / / d i p e - v - t h e s s. t h e s s. s c h. g r ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ------- ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Α/ΘΜΙΑΣ & Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ---------- ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Π.Ε. ΔΥΤΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ------- Ταχ. Δ/νση:

Διαβάστε περισσότερα

Salinity Project Ανακρίνοντας τo θαλασσινό νερό

Salinity Project Ανακρίνοντας τo θαλασσινό νερό Salinity Project Ανακρίνοντας τo θαλασσινό νερό Μέτρηση της Αλατότητας σε θάλασσες τις Αττικής Ε. Θαρουνιάτη ΠΕ03, Ε. Κοντογούλα ΠΕ04, Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο με Λ.Τ. Γέρακα Προτεινόμενη δραστηριότητα Εκπαιδευτική

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση των. Προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. που λειτουργούν στον. Βοτανικό Κήπο. «Ιουλίας & Αλεξάνδρου Ν. Διομήδους»

Παρουσίαση των. Προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. που λειτουργούν στον. Βοτανικό Κήπο. «Ιουλίας & Αλεξάνδρου Ν. Διομήδους» Παρουσίαση των Προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που λειτουργούν στον Βοτανικό Κήπο «Ιουλίας & Αλεξάνδρου Ν. Διομήδους» Πρόγραμμα 1 ο Βλάβες και Αποκατάσταση Φυσικού περιβάλλοντος Στόχοι του προγράμματος:

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟ ΒΟΥΡΚΟ.ΤΟ ΒΟΥΡΚΑΡΙ;

ΣΤΟ ΒΟΥΡΚΟ.ΤΟ ΒΟΥΡΚΑΡΙ; 1 Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΜΕΓΑΡΩΝ ΣΧΟΛ. ΕΤΟΣ: 2011 2012 ΣΤΟ ΒΟΥΡΚΟ.ΤΟ ΒΟΥΡΚΑΡΙ; Στα πλαίσια της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και δεδομένης της ένταξής μας στο εθνικό περιβαλλοντικό δίκτυο με τίτλο «Τα μονοπάτια του

Διαβάστε περισσότερα

F ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑ ή ΕΠΙΣΚΕΠΤΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΗΜΕΙΩΣΤΕ ΣΤΑ ΤΕΤΡΑΓΩΝΑΚΙΑ þ:

F ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑ ή ΕΠΙΣΚΕΠΤΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΗΜΕΙΩΣΤΕ ΣΤΑ ΤΕΤΡΑΓΩΝΑΚΙΑ þ: ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ F ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑ ή ΕΠΙΣΚΕΠΤΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΗΜΕΙΩΣΤΕ ΣΤΑ ΤΕΤΡΑΓΩΝΑΚΙΑ þ: ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΠΙΣΚΕΠΤΗ ΠΟΥ ΡΩΤΕΙΤΑΙ: -ΦΥΛΟ: ΑΡΣΕΝΙΚΟq, ΘΗΛΥΚΟ q -

Διαβάστε περισσότερα

Ανησυχείς για το µέλλον;

Ανησυχείς για το µέλλον; Ανησυχείς για το µέλλον; Η έκθεση Ο Πλανήτης σε Χρειάζεται είναι μία διαδραστική εκπαιδευτική έκθεση σχεδιασμένη από το Mουσείο Eπιστημών του Λονδίνου(Science Museum). Η έκθεση παρουσιάζεται για πρώτη

Διαβάστε περισσότερα

Οι δράσεις πληροφόρησης, ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του έργου LIFE PINUS

Οι δράσεις πληροφόρησης, ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του έργου LIFE PINUS Οι δράσεις πληροφόρησης, ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του έργου LIFE PINUS Συνάντηση παρουσίασης των αποτελεσμάτων του έργου LIFE PINUS Μουσείο Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού Σπάρτη 15 Μαΐου 2013 Οι δράσεις

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη Πεδίου ΟΜΑΔΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2012

Μελέτη Πεδίου ΟΜΑΔΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2012 Μελέτη Πεδίου ΟΜΑΔΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2012 Μελέτη Πεδίου-Ορισμός Οι μελέτες πεδίου αναφέρονται σε προσχεδιασμένες δραστηριότητες των μαθητών/τριών που πραγματοποιούνται

Διαβάστε περισσότερα

3 Εισδοχή Οι Νηπιαγωγοί μας

3 Εισδοχή Οι Νηπιαγωγοί μας Πίνακας 2 Περιεχομένων Το Σχολείο μας 3 Εισδοχή Οι Νηπιαγωγοί μας 4 Σχολικό Έτος και Αργίες Ωράριο 6 Οι καθημερινές μας Οι Δραστηριότητες 7 εργασίες μας 9 Κατ οίκον Εργασία Οι Αξιολόγηση 10 Εγκαταστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης: «Υδρο οικολογικά σχολεία»

Δίκτυο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης: «Υδρο οικολογικά σχολεία» Δίκτυο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης: «Υδρο οικολογικά σχολεία» Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS Μαμάη 3α, Αθήνα 10440 τηλ/φαξ:210 8228795 email: schools@medsos.gr www.medsos.gr Το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS εγκαινιάζει μια

Διαβάστε περισσότερα

Προγράμματα στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και στην Εκπαίδευση για την Αειφορία. Έτος: 2010 2011

Προγράμματα στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και στην Εκπαίδευση για την Αειφορία. Έτος: 2010 2011 Προγράμματα στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και στην Εκπαίδευση για την Αειφορία 1. Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Έτος: 2010 2011 Απευθύνεται σε μαθητές Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης καθώς και σε ομάδες

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΠΟΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΦΟΡΕΑΣ ΑΤΤΙΚΗ ΙΛΙΟΝ. Κυριακή 4 Οκτωβρίου 11:00-14:00 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ. Παρατήρηση πουλιών

ΤΟΠΟΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΦΟΡΕΑΣ ΑΤΤΙΚΗ ΙΛΙΟΝ. Κυριακή 4 Οκτωβρίου 11:00-14:00 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ. Παρατήρηση πουλιών ΤΟΠΟΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΦΟΡΕΑΣ ΑΤΤΙΚΗ ΙΛΙΟΝ Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Α. ΤΡΙΤΣΗΣ» 11:00-14:00 Περιήγηση στις λίμνες του Πάρκου Παιδικά εργαστήρια Κουκλοθέατρο Διαγωνισμοί τηλ. 210

Διαβάστε περισσότερα

«Οικοσυστημικές Υπηρεσίες & Οικοτουρισμός»

«Οικοσυστημικές Υπηρεσίες & Οικοτουρισμός» «Οι οικολογικές υπηρεσίες, τα κοινωνικά οφέλη και η οικονομική αξία των υπηρεσιών των οικοσυστημάτων Εκπαιδευτικό Σεμινάριο για Επαγγελματίες Τουρισμού «Οικοσυστημικές Υπηρεσίες & Οικοτουρισμός» Ομαλός

Διαβάστε περισσότερα

Προγραμματισμός του μαθήματος Οικιακής Οικονομίας-Αγωγής Υγείας Επισημάνσεις για Α, Β και Γ Γυμνασίου

Προγραμματισμός του μαθήματος Οικιακής Οικονομίας-Αγωγής Υγείας Επισημάνσεις για Α, Β και Γ Γυμνασίου Προγραμματισμός του μαθήματος Οικιακής Οικονομίας-Αγωγής Υγείας Επισημάνσεις για Α, Β και Γ Γυμνασίου Ο ετήσιος προγραμματισμός πρέπει να ανταποκρίνεται στους Δείκτες Επιτυχίας της κάθε τάξης ξεχωριστά.

Διαβάστε περισσότερα

Μετά την υλοποίηση. Κατά την υλοποίηση. Πριν την υλοποίηση. 140 Σχολεία 6,000 μαθητές. 54 Σχολεία 2,500 μαθητές. 16 Σχολεία 750 μαθητές

Μετά την υλοποίηση. Κατά την υλοποίηση. Πριν την υλοποίηση. 140 Σχολεία 6,000 μαθητές. 54 Σχολεία 2,500 μαθητές. 16 Σχολεία 750 μαθητές ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ 2004-2005 2005 Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης 2005-2006 2006 2006-2007 2007 2007-2008 2008 16 Σχολεία 750 μαθητές 54 Σχολεία 2,500 μαθητές 110 Σχολεία 4,500 μαθητές 140 Σχολεία

Διαβάστε περισσότερα

Διαχειριστικές δράσεις για τη διευκόλυνση της προσαρμογής του είδους Falco eleonorae* στην κλιματική αλλαγή - LIFE13 NAT/GR/000909

Διαχειριστικές δράσεις για τη διευκόλυνση της προσαρμογής του είδους Falco eleonorae* στην κλιματική αλλαγή - LIFE13 NAT/GR/000909 Διαχειριστικές δράσεις για τη διευκόλυνση της προσαρμογής του είδους Falco eleonorae* στην κλιματική αλλαγή - G.Katsadorakis/ HOS Στοιχεία προγράμματος Τίτλος: «Διαχειριστικές δράσεις για τη διευκόλυνση

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΠΟΤΑΜΙΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΗΝΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΘΕΣΣΑΛΙΚΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΤΟΠΙΟ

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΠΟΤΑΜΙΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΗΝΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΘΕΣΣΑΛΙΚΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΤΟΠΙΟ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΠΟΤΑΜΙΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΗΝΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΘΕΣΣΑΛΙΚΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΤΟΠΙΟ Μακρή Μαρία, Βιολόγος, Υπ. Διδάκτορας Βλαχόπουλος Κωνσταντίνος, Περιβαλλοντολόγος,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΙΣΣΑΒΟΥ-ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ

ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΙΣΣΑΒΟΥ-ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΙΣΣΑΒΟΥ-ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ Εβδομάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης 2014 Αναγνωστάκης Σπύρος, Υπεύθυνος ΚΠΕ Κισσάβου Ελασσόνας Γκανάτσιος Ανδρέας, Αν. Υπεύθυνος ΚΠΕ Κισσάβου Ελασσόνας

Διαβάστε περισσότερα

Ατομικό μ-σενάριο στα πλαίσια της επιμόρφωσης ΤΠΕ Β1 επιπέδου του ΚΣΕ Φιλοσοφικής (Ιούνιος 2017) Συντάκτης μ-σεναρίου: Ανθή Χατζηνώτα Νομικός (ΠΕ13)

Ατομικό μ-σενάριο στα πλαίσια της επιμόρφωσης ΤΠΕ Β1 επιπέδου του ΚΣΕ Φιλοσοφικής (Ιούνιος 2017) Συντάκτης μ-σεναρίου: Ανθή Χατζηνώτα Νομικός (ΠΕ13) Ατομικό μ-σενάριο στα πλαίσια της επιμόρφωσης ΤΠΕ Β1 επιπέδου του ΚΣΕ Φιλοσοφικής (Ιούνιος 2017) Συντάκτης μ-σεναρίου: Ανθή Χατζηνώτα Νομικός (ΠΕ13) ΤΙΤΛΟΣ: «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS Μαμάη 3, 104 40 Αθήνα. Τηλ- Fax. 210 8228795 E-mail:schools@medsos.gr www.medsos.gr www.climateactions.gr

Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS Μαμάη 3, 104 40 Αθήνα. Τηλ- Fax. 210 8228795 E-mail:schools@medsos.gr www.medsos.gr www.climateactions.gr Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS Μαμάη 3, 104 40 Αθήνα. Τηλ- Fax. 210 8228795 E-mail:schools@medsos.gr www.medsos.gr www.climateactions.gr Εισαγωγή Η αλλαγή του κλίματος αποτελεί στις μέρες μας ένα αδιαμφισβήτητο

Διαβάστε περισσότερα

ηλεκτρικής ενέργειας στην

ηλεκτρικής ενέργειας στην Εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην άγρια φύση Δάσος Δαδιάς: προσέξτε την εικόνα και βρείτε γιατί φιλοξενεί τόσα πολλά αρπακτικά πουλιά Φ. Κατσιγιάννης «από το λεύκωμα Εικόνες από τη Δαδιά»

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: «Ομαλή Μετάβαση Νηπίων από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό Σχολείο.»

ΘΕΜΑ: «Ομαλή Μετάβαση Νηπίων από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό Σχολείο.» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Α/ΘΜΙΑΣ & Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ Β. ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 47 ης ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Ταχ. Δ/νση : Οινοπίωνος

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Πολιτισμικών Δεδομένων

Διαχείριση Πολιτισμικών Δεδομένων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Διαχείριση Πολιτισμικών Δεδομένων Ενότητα 3β: Πολιτισμικός Τουρισμός και Βιώσιμη Ανάπτυξη Αριστοτέλης Μαρτίνης Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με

Διαβάστε περισσότερα

LIFE 13 NAT/CY/ Βελτίωση πεδινών δασικών βιοτόπων για τα πουλιά στην Κύπρο

LIFE 13 NAT/CY/ Βελτίωση πεδινών δασικών βιοτόπων για τα πουλιά στην Κύπρο LIFE 13 NAT/CY/000176 Βελτίωση πεδινών δασικών βιοτόπων για τα πουλιά στην Κύπρο Φεβρουάριος 2016 1 Το έργο «Βελτίωση πεδινών δασικών βιοτόπων για τα πουλιά στην Κύπρο» υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ : «Έγκριση-Πρόσκληση συμμετοχής σε δράσεις περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στα σχολεία του Αιγαίου»

ΘΕΜΑ : «Έγκριση-Πρόσκληση συμμετοχής σε δράσεις περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στα σχολεία του Αιγαίου» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- Βαθμός Ασφαλείας: Να διατηρηθεί μέχρι: ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Α/ΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Μέσω αυτής της εκπαιδευτικής επίσκεψης, δόθηκε η δυνατότητα στους μαθητές να συνεχ ίσουν τη σχολική

Μέσω αυτής της εκπαιδευτικής επίσκεψης, δόθηκε η δυνατότητα στους μαθητές να συνεχ ίσουν τη σχολική Πέμπτη 15 Μάιος 2008 14:33 Το 1 Γυμνάσιο Καλαμπάκας στο πλαίσιο προγράμματος ανοικτών περιβαλλοντικών τ άξεων «Καλλιστώ» υλοποίησε σχέδιο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης σ Κόνιτσα στις 1415 16 Απριλίου Το

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα στις Εικαστικές Τέχνες

Ενότητα στις Εικαστικές Τέχνες Ενότητα στις Εικαστικές Τέχνες Θέμα/τίτλος: Η δική μου πολιτεία-διάσημα Κτίρια Βαθμίδα: 2 Τάξη: Ε 2 Διάρκεια: 7Χ80 λεπτά Περιγραφή Ενότητας Οι μαθητές/μαθήτριες ανακαλούν εμπειρίες, εκφράζουν συναισθήματα

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Σχέδιο Εργασίας με θέμα:«θαλασσα» Υπεύθυνες δασκάλες: Τάπα Σοφία Σαραλιώτη Έφη 3 ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΛΥΒΙΩΝ (ΛΑΓΟΝΗΣΙΟΥ) ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ Το θέμα «θάλασσα» πραγματοποιήθηκε από τις

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ. Το πρόγραμμα «Ελευσίνα, αστικό μονοπάτι για μύστες της αειφορίας»

ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ. Το πρόγραμμα «Ελευσίνα, αστικό μονοπάτι για μύστες της αειφορίας» ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ Το πρόγραμμα «Ελευσίνα, αστικό μονοπάτι για μύστες της αειφορίας» Δημιουργία: Ιωάννα Παπαλεξίου, ΠΕ06, MEd, Νάντια Γαλανοπούλου, ΠΕ12, MSc Παρουσίαση: Ιωάννα

Διαβάστε περισσότερα

2 o ΕΝΗΜΕΡΩΣΙΚΟ ΔΕΛΣΙΟ. Βελτίωση της κατάστασης διατήρησης του οικότοπου προτεραιότητας 9560* στην Κύπρο LIFE10 NAT/CY/

2 o ΕΝΗΜΕΡΩΣΙΚΟ ΔΕΛΣΙΟ. Βελτίωση της κατάστασης διατήρησης του οικότοπου προτεραιότητας 9560* στην Κύπρο LIFE10 NAT/CY/ 2 o ΕΝΗΜΕΡΩΣΙΚΟ ΔΕΛΣΙΟ J U N I P E R C Y 1 www.junipercy.org.cy Βελτίωση της κατάστασης διατήρησης του οικότοπου προτεραιότητας 9560* στην Κύπρο LIFE10 NAT/CY/000717 Ιούνιος 2013 2 JUNIPERCY Το έργο με

Διαβάστε περισσότερα

Τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και ο ρόλος τους στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Το ΚΠΕ Πεταλούδων Ρόδου.

Τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και ο ρόλος τους στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Το ΚΠΕ Πεταλούδων Ρόδου. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Α/ΘΜΙΑΣ & Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΕΤΑΛΟΥΔΩΝ ΡΟΔΟΥ Εισαγωγική επιμόρφωση α επιπέδου

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΠΟΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΦΟΡΕΑΣ. Κυριακή 5 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ. Παρατήρηση πουλιών

ΤΟΠΟΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΦΟΡΕΑΣ. Κυριακή 5 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ. Παρατήρηση πουλιών ΤΟΠΟΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΦΟΡΕΑΣ 11:00-14:00 ΑΤΤΙΚΗ Πάρκο Ευαισθητοποίησης «Α. ΤΡΙΤΣΗΣ», Ίλιον Περιήγηση στις λίμνες του Πάρκου Διαγωνισμοί τηλ. 210 2316977, 210 8228704 e-mail: park@ornithologiki.gr

Διαβάστε περισσότερα