ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΤΟΥ ΧΘΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ. Συνέδριο Νοσοκομειακών Λοιμώξεων Οκτωβρίου 2010

Transcript

1 ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΤΟΥ ΧΘΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ Συνέδριο Νοσοκομειακών Λοιμώξεων Οκτωβρίου

2 ΔΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Α) Διαδικασία Ανάπτυξης Νοσοκομειακής Λοίμωξης Β) Αιτίες Ανάπτυξης Νοσοκομειακής Λοίμωξης Γ) Ιστορική Αναδρομή Νοσοκομειακών Λοιμώξεων 2

3 Διαδικασία Λοιμώξεων Λοίμωξη: Παρουσία και πολλαπλασιασμός μικροοργανισμών στο ιστό του ξενιστή ο οποίος μπορεί να έχει σημεία και συμπτώματα λοιμώδους νοσήματος Αποικισμός: Παρουσία βακτηριδίων χωρίς πολλαπλασιασμό με μικρή η καμία ιστική αντίδραση του ξενιστή Normal Flora: Βακτήρια που φυσιολογικά βρίσκονται σε διάφορα μέρη του σώματος 3

4 Αλυσίδα της Νοσοκομειακής Λοίμωξης 4

5 Αλυσίδα της Νοσοκομειακής Λοίμωξης Η αλληλοεπίδραση μεταξύ των 6 στοιχείων της αλυσίδας καθορίζουν την πιθανότητα ανάπτυξης Νοσοκομειακής Λοίμωξης 5

6 Αλυσίδα Νοσοκομειακής Λοίμωξης 1. Παθογόνος Αιτία Βακτήρια (Ricketsia, Chlamydia, Mycoplasm) Ioí Μύκητες Πρωτόζωα Παράσιτα 6

7 2. Πηγές Ανθρώπινος παράγοντας 98.4% :-Ασθενείς -Λειτουργοί Υγείας Ζώα Κουνούπια Τρωκτικά Περιβάλλον ιατρικός και υλικοτεχνικός εξοπλισμός -επιφάνειες - Τρόφιμα 7

8 3. Σημείο Εξόδου Είναι η οδός με την οποία οι μολυσματικοί οργανισμοί φεύγουν από την πηγή/ εστία της μόλυνσης Αναπνευστική οδός Γεννητική-Ουροποιητική οδός Γαστρεντερική οδός Δέρμα/βλεννογόνο Διά του πλακούντα Με αίμα 8

9 4.Τρόπος Μετάδοσης Ο μηχανισμός με τον οποίο μεταφέρεται ο μολυσματικός παράγοντας από την πηγή στον ευάλωτο ξενιστή Επαφή (Άμεσα και έμμεσα) Με τον αέρα Με σταγονίδια Με κοινό φορέα Με ενδιάμεσο ξενιστή 9

10 5. Σημείο Εισόδου Είναι η πορεία κατά την οποία ο μολυσματικός φορέας μπαίνει στον ευάλωτο ξενιστή Αναπνευστική οδό Γενετικό - ουροποιητικό Γαστρεντερικό Δέρμα/βλεννογόνο Διά του πλακούντα (από τη μητέρα στο νεογνό) Παρεντερικά 10

11 6. Ευάλωτος ξενιστής Είναι το άτομο με μειωμένη αντίσταση σε συγκεκριμένο παθογόνο οργανισμό 11

12 Αιτίες και πεδία ανάπτυξης 12

13 Πεδία Ανάπτυξης Νοσοκομειακών Λοιμώξεων Χειρουργικό πεδίο Αναπνευστικό σύστημα Οστά και Αρθρώσεις Κεντρικό Νευρικό σύστημα Γαστρεντερικό σύστημα Δέρμα και Μαλακά μόρια Αίμα Ουροποιητικό σύστημα Καρδιαγγειακό σύστημα Μάτια Αυτιά Φάρυγγας - Στοματική κοιλότητα Αναπαραγωγικό σύστημα 13

14 Ευάλωτοι Ασθενείς για ανάπτυξη Νοσοκομειακής Λοίμωξης Ανοσοκατασταλμένοι Ασθενείς με χρόνια Νοσήματα Ηλικιωμένοι Πολυτραυματίες Ασθενείς εντατικής Νοσηλείας Ασθενείς μετά από μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις 14

15 Ιστορική Αναδρομή Νοσοκομειακών Λοιμώξεων 15

16 Φλωρεντία Nightingale ( ) Oι πρακτικές και οι γνώσεις της κατά τον Κριμαϊκό πόλεμο, αποτέλεσαν σταθμό για την πρόληψη των νοσοκομειακών λοιμώξεων εφαρμόζοντας τους κανόνες της υγιεινής και της καθαριότητας τόσο για την εποχή της όσο καιγιατιςεπόμενεςγενεέςμέχρικαισήμερα. 16

17 1847 Δρ. Ignaz Phillip Semmelweis 18% θνησιμότητα λόγω του επιλόχειου πυρετού ο οποίος προκαλείτο από Στρεπτόκοκκο Πρώτη ερευνητική μελέτη με ομάδα ελέγχου Σημαντικότητα της Υγιεινής των χεριών Γεννιέται η ιδέα της Νοσοκομειακής Λοίμωξης 17

18 Maternal Mortality (%) Maternal Mortality due to Postpartum Infection General Hospital, Vienna, Austria, Semmelweis Hand Hygiene Intervention MDs Midwives ~ Hand antisepsis reduces the frequency of patient infections ~ Adapted from: Hosp Epidemiol Infect Control, 2 nd Edition,

19 Ιστορική Αναδρομή σήμερα 1877 Δημοσιεύονται οι πρώτες συστάσεις για προφυλάξεις απομόνωσης Δημιουργούνται τα πρώτα νοσοκομεία μολυσματικών ασθενειών Ασθενείς με λοιμώδη νόσημα νοσηλεύονται σε χωριστούςχώρουςνοσηλείας Τεχνικές αντισηψίας χρησιμοποιούνται για καταπολέμηση των λοιμώξεων 19

20 1910 Πρακτικές απομόνωσης διαφοροποιούνται με την χρήση κουβούκλιου«cubicle» Αντικατάσταση των νοσηλευτηρίων μολυσματικών ασθενειών Θάλαμοι νοσηλείας πολλών κλινών Εφαρμογή της νοσηλείας απομόνωσης (barrier nursing) 20

21 Οι Νοσοκομειακές Λοιμώξεις αναγνωρίζονται πλέον ως ανεξάρτητος τομέας Μετά τον 2 ο Παγκόσμιο Πόλεμο - Παρουσιάζονται εξάρσεις νοσοκομειακών λοιμώξεων σε μονάδες νεογέννητων με αιτία τον σταφυλόκοκκο Απαιτείται οργανωμένη δράση για έρευνα και έλεγχο των λοιμώξεων 21

22 1950 Αρχίζει η αναστολή της λειτουργίας των Νοσοκομείων μολυσματικών ασθενειών 1960 Νοσηλευτήρια Φυματίωσης δηλώνουν διακοπή της λειτουργίας τους Το Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Λοιμώξεων εκδίδει το πρώτο εγχειρίδιο για τις Τεχνικές Απομόνωσης για χρήση στα νοσοκομεία. 1 η ΝΕΛ, UK 22

23 1980 Παρουσιάζονται στα νοσοκομεία ενδημίες και επιδημίες νοσοκομειακών λοιμώξεων οι οποίες αναπτύσσονται από πολυανθεκτικούς οργανισμούς CDC εκδίδει νέες κατευθυντήριες οδηγίες για απομόνωση 23

24 Πρόληψη Νοσοκομειακών Λοιμώξεων στην Κύπρο Φεβρουάριος 1998 ΣΥΣΤΑΣΗ ΚΕΕΛ ΚΥΠΡΟΥ 4 ΙΑΤΡΙΚΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΙ 1 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΣ 1 ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΣ 24

25 Σύσταση των Τοπικών Επιτροπών Μετά τη σύσταση της Κεντρικής Επιτροπής Ελέγχου και Πρόληψης των Νοσοκομειακών Λοιμώξεων (ΚΕΕΛ) στο επίπεδο της Διοίκησης του Υπουργείου Υγείας, φάνηκε η ανάγκη για επέκταση και στα νοσοκομεία. Τα Μάρτιο του ιδίου έτους προχώρησε στη σύσταση των Τοπικών Επιτροπών Ελέγχου Νοσοκομειακών Λοιμώξεων (ΤΕΕΛ) σε κάθε κρατικό νοσηλευτήριο. Σταυρούλα Μιχαήλ, B.Προϊστάμενη Ν.Λ. Νοσοκομειακών Λοιμώξεων,

26 Λειτουργίες της ΚΕΕΛ Ενημερώνεται για νέα δεδομένα και εξελίξεις για τις Νοσοκομειακές Λοιμώξεις Επεξεργάζεται πολιτική Διοχετεύει την πολιτική στα Νοσοκομεία /Επαρχίες Ελέγχει τις ΤΕΕΛ για εφαρμογή των πρωτοκόλλων 26

27 Δραστηριότητες της ΚΕΕΛ Οργανώνει και Συντονίζει τις ΤΕΕΛ. Επιτηρεί και Οργανώνει δραστηριότητες καταγραφής Νοσοκομειακών Λοιμώξεων. Θεσπίζει κανόνες και Πρωτόκολλα για ασφαλή λειτουργία των Υπηρεσιών Υγείας. 27

28 Κανόνες και Πρωτόκολλα: Πρόληψης Νοσοκομειακών Λοιμώξεων Επιτήρησης Νοσοκομείων και άλλων χώρων σε θέματα θεραπείας και νοσηλείας. Καθαριότητας και Υγιεινής Διαχείρισης Απορριμμάτων Διαχείρισης Νοσοκομειακού Ιματισμού Απεντόμωσης και Μυοκτονίας 28

29 Στελέχωση των ΤΕΕΛ 1.Πρώτος Ιατρικός Λειτουργός του Νοσοκομείου 2. Μικροβιολόγος Ιατρός 3. Παθολόγος /Παιδίατρος, Λοιμωξιολόγος 4. Προϊστάμενη Νοσηλευτικός Λειτουργός 5. Νοσηλευτής/τρια Νοσοκομειακών Λοιμώξεων 29

30 Συνεργάτες των ΤΕΕΛ 1.Υπεύθυνοι τμημάτων Αποστείρωσης 2. Πλυντηρίου, Κουζίνας, Καθαριστριών 3. Δημοσίων Έργων 4. Ηλεκτρομηχανολογικής Υπηρεσίας 30

31 Σύμβουλοι των ΤΕΕΛ 1. Διευθυντές των Κλινικών του Νοσοκομείου 2. Κλινικός Φαρμακοποιός 3. Επιτηρητές Ελέγχου Νοσοκομειακών Λοιμώξεων (ΕΕΛ) 4. Υγειονομικός Επιθεωρητής 31

32 Αναθεώρηση του εσωτερικού κανονισμού για τη λειτουργία των ΤΕΕΛ Απρίλιος 2004 Για βελτίωση της Αποτελεσματικότητας της λειτουργίας των ΤΕΕΛ. Εισάγεται ο θεσμός του Επιτηρητή Ελέγχου Νοσοκομειακών Λοιμώξεων. (ΕΕΛ) ΠΑΣΥΝΜ 32

33 Παγκύπρια Επιτροπή Νοσηλευτών Ελέγχου Λοιμώξεων ΠΕΝΕΛ: Για αποτελεσματικότερη και ποιοτικά καλύτερη φροντίδα υγείας στον τομέα των νοσοκομειακών λοιμώξεων δημιουργήθηκε η Παγκύπρια Επιτροπή Νοσηλευτών Ελέγχου Λοιμώξεων το Δραστηριότητες Εκστρατεία για την Υγιεινή των χεριών Εκπαίδευση και ενημέρωση για τις Νοσοκομειακές Λοιμώξεις Προετοιμασία αφισών και έντυπου ενημερωτικού υλικού Έκδοση εξαμηνιαίου τετράφυλλου ενημερωτικού Δελτίου για την πρόληψη των Ν. Λοιμώξεων 33

34 Τομέας Λοιμώξεων - ΠΑΣΥΝΜ Το 2010 δημιουργείται μέσα στα πλαίσια του Επαγγελματικού Συνδέσμου Νοσηλευτών και Μαιών ο τομέας Νοσοκομειακών Λοιμώξεων Σκοπός: Η παραγωγή και διάχυση εξειδικευμένης γνώσης σε θέματα Πρόληψης και Ελέγχου των Νοσοκομειακών Λοιμώξεων στο χώρο της Νοσηλευτικής και η δημιουργία δικτύου παρακολούθησης εμφάνισης Ν.Λ. Όραμα: Η πρόληψη των Ν.Λ. στην Κύπρο με την εφαρμογή διεθνώς αποδεκτών και επιστημονικά τεκμηριωμένων παρεμβάσεων 34

35 Συμπερασματικά Ο Έλεγχος των νοσοκομειακών λοιμώξεων έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια χάρη σε πολλές σημαντικές εξελίξεις στον τομέα των λοιμώξεων. Ωστόσο οι νοσοκομειακές λοιμώξεις αποτελούν σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία. Η Πρόληψη και ο Έλεγχος των νοσοκομειακών λοιμώξεων είναι προσωπική υπόθεση του κάθε ενός από εμάς. 35

36 Ο αριθμός των Νοσοκομειακών Λοιμώξεων αντικατοπτρίζει την ποιότητα όλης της παρεχόμενης νοσηλευτικής φροντίδας. Ένα καλό πρόγραμμα καταγραφής λοιμώξεων συμβάλλει στη μείωση εμφάνισης νοσοκομειακών λοιμώξεων, τη διάρκεια και το κόστος νοσηλείας Βασική προϋπόθεση Το πλύσιμο των χεριών η χρήση αλκοολούχου διαλύματος για ελαχιστοποίηση μετάδοσης των λοιμώξεων 36

37 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ Σταυρούλα Μιχαήλ, B.Προϊστάμενη Ν.Λ. Νοσοκομειακών Λοιμώξεων,