Μια αγκαλιά κάτω από τ αστέρια. αρθρογραφουν ςημερα ςτη «ςημερινη» Ποιος σκότωσε τον Ανδρέα; Σάββας Ιακωβίδης, ΣΕΛΙΔΑ 11

Transcript

1

2 02-SPOT.qxp 8/17/13 3:58 PM Page 2 2 ΣΗΜΕΡΙΝΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ Αρχιεπίσκοπος ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ ploutarchoug@simerini.com Ο ξύνθηκαν πάλι τις τελευταίες ημέρες οι διαχρονικά τεταμένες σχέσεις του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου και του ΑΚΕΛ, με αφορμή τη σκληρή κριτική του πρώτου έναντι του τέως Προέδρου της Δημοκρατίας Δημήτρη Χριστόφια, για τους χειρισμούς του στην οικονομία κατά τη διάρκεια της Προεδρίας του. Σκληρή υπήρξε και η απάντηση, τόσο του κ. Χριστόφια όσο και του ΑΚΕΛ, προς τον Προκαθήμενο της Εκκλησίας. Επί της ουσίας της σφοδρής αυτής αντιπαράθεσης, η στήλη δεν έχει την παραμικρή επιφύλαξη να διατυπώσει τη άποψη πως ο Αρχιεπίσκοπος λέει αλήθειες, πως τα όσα καταλογίζει στην απελθούσα Κυβέρνηση είναι η ωμή και πικρή πραγματικότητα. Απ εκεί και πέρα, όμως, οφείλουμε να επισημάνουμε το εξής: Ότι ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος «συλλαμβάνεται» πλειστάκις να τοποθετείται με τρόπο και ύφος που δεν αρμόζουν στη θέση την οποία κατέχει, να σπέρνει ζιζάνια στην όποια προσπάθεια επίτευξης ενότητας, καλλιεργώντας κλίμα διχόνοιας ανάμεσα στον λαό. Σίγουρα δεν είναι αυτός ο ρόλος του, ασφαλώς και δεν νομιμοποιείται να λειτουργεί σαν πολιτικό πρόσωπο, σαν κομματάρχης. Έχει κάθε δικαίωμα ο Προκαθήμενος της Εκκλησίας να εκφράζει τις απόψεις του. Αλλά οφείλει να το κάνει σε ένα πλαίσιο που δεν θα καθιστά τις τοποθετήσεις του προκλητικές και ερειστικές για μια σημαντική μερίδα του ποιμνίου του. Οι προσωπικές επιθέσεις έναντι του οποιουδήποτε, δεν αρμόζουν στο πνεύμα των γραπτών και άγραφων κανόνων, βάσει των οποίων καλείται να συμπεριφέρεται ένας Ποιμενάρχης, πολύ περισσότερο δε, όταν πρόκειται για τον πρώτο τη τάξει στην ηγετική πυραμίδα της Εκκλησίας. Ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος πρέπει, επιτέλους, κάποτε ν αντιληφθεί και να κατανοήσει πως όποια αρνητική γνώμη και να έχει για τον οποιοδήποτε πολιτικό, για τον οποιοδήποτε πολίτη αυτής της χώρας, δεν είναι σώφρον να τη δημοσιοποιεί με τον τρόπο που σήμερα τη δημοσιοποιεί, παραγνωρίζοντας πως -εκ της θέσεώς του- άλλη είναι η αποστολή του. Και, επαναλαμβάνουμε, συμφωνούμε απολύτως με την ουσία της κριτικής που ο Μακαριότατος ασκεί προς τους τέως κυβερνώντες, δεν διαφωνούμε καθόλου ως προς τις ευθύνες που καταλογίζει στους Δημήτρη Χριστόφια και ΑΚΕΛ, για την οικονομική καταστροφή της Κύπρου. Με τη διαφορά, όμως, πως ούτε ο γραφών ούτε όποιος άλλος συμφωνεί μαζί του και διατυπώνει την άποψή του, είναι Αρχιεπίσκοπος. Μια αγκαλιά κάτω από τ αστέρια Τα καλοκαιρινά βράδια αποτελούν για τους ρομαντικούς, και ειδικότερα για τους ερωτευμένους, αστείρευτη πηγή έκφρασης συναισθημάτων. Κάτω από τον φεγγαρόλουστο ουρανό -κοιτάζοντας τ αστέρια-, μια αγκαλιά και ταξίδια με τη σφαίρα της φαντασίας, εκεί όπου ο καθένας θα ήθελε να φθάσει με το ταίρι του, μακριά απ οτιδήποτε τον πληγώνει και τον στεναχωρεί. Κάπου εκεί θα ταξιδεύει και το ζευγάρι της φωτογραφίας κάτω από τον ουρανό της Φρανκφούρτης, με τα χιλιάδες αστέρια να τους δείχνουν τον δρόμο αρθρογραφουν ςημερα ςτη «ςημερινη» Ποιος σκότωσε τον Ανδρέα; Σάββας Ιακωβίδης, ΣΕΛΙΔΑ 11 Προπατορικό Αμετανόητων Λάζαρος Μαύρος, ΣΕΛΙΔΑ 11 Στο μοντέλο της Πρίστινα Γιάννος Χαραλαμπίδης, ΣΕΛΙΔΕΣ O tempora, ο mores Χριστόδουλος Γιαλλουρίδης, ΣΕΛΙΔΑ 14 Το αδίσταχτο θηρίο Κώστας Μαυρίδης, ΣΕΛΙΔΑ 41 Πέντε Hibakusha στο Λήδρα Πάλας Μάριος Δημητρίου, ΣΕΛΙΔΑ 41 HΜΕΡΗΣΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ Έτος 37ο Αριθμός Φύλλου η Έκδοση 3 Φεβρουαρίου 1976 Εκδότης και Συνιδρυτής: Κώστας Ν. Χατζηκωστής Διατελέσας Διευθύνων Σύμβουλος: Άντης Χατζηκωστής ( ) Οικονομικός Διευθυντής: Ανδρέας Χατζημάρκου Group Advertising Director: Μαρία Κυριάκου Σκληρή λιτότητα με κάθε τίμημα Χρύσω Αντωνιάδου, ΣΕΛΙΔΑ 11 Όνειρο και πραγματικότητα Κίκος Λανίτης, ΣΕΛΙΔΑ 41 Ο εξαθλιωμένος λαός Ξενής Ξενοφώντος, ΣΕΛΙΔΑ 42 Αρχισυντάκτης: Γιώργος Πλουτάρχου Αρχισυντάκτρια Κυριακάτικης «Σ»: Σκεύη Σταύρου Βοηθός Αρχισυντάκτης: Κωστάκης Αντωνίου Αρχισυντάκτης Business Weekly: Άγγελος Αγγελοδήμου Φωτογράφος: Γιώργος Μιχαήλ Ιδιοκτησία: Εκδοτικός Οίκος Δίας Δημοσία Λτδ Brand Manager: Ερωτόκριτος Ερωτοκρίτου Εμπορική Διευθύντρια Εφημερίδων: Γεωργία Τουτουνζιάν Υπεύθυνη Διεκπεραίωσης: Ιφιγένεια Λιασή Κεντρικό Τηλέφωνο Επικοινωνίας: / Φαξ: Εμπορικό Τμήμα: / Φαξ: ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ: ΗΛΕΚ. ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ: mail@simerini.com Εκτύπωση: PROTEAS PRESS LTD Διανομή: Kronos Public Ltd Copyright Εκδοτικός Οίκος Δίας Δημόσια Λτδ Απαγορεύεται αυστηρώς η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά προτίμηση ή κατά διασκευή απόδοση του περιεχομένου (κειμένου ή φωτογραφίας) με οποιονδήποτε τρόπο, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφηση ή άλλο, χωρίς τη γραπτή έγκριση ή άδεια του εκδότη «Εκδοτικός Οίκος Δίας Δημόσια Λτδ». O καιρoς 31 0 C 28 0 C 34 0 C 37 0 C 34 0 C ΣΗΜΕΡΑ Ο καιρός θα είναι κυρίως αίθριος, αλλά το απόγευμα θα σχηματιστούν τοπικές νεφώσεις στα ορεινά και στο εσωτερικό. Οι άνεμοι θα πνέουν νοτιοδυτικοί ώς βορειοδυτικοί, το πρωί ασθενείς 3 και το απόγευμα μέχρι μέτριοι 3 με 4 μποφόρ. Η θάλασσα θα είναι γενικά λίγο ταραγμένη. Η θερμοκρασία θα ανέλθει στους 37 βαθμούς στο εσωτερικό, στους 34 στα ανατολικά και νότια παράλια, στους 31 στα δυτικά και [ΘΕρΜΟκραςιΕς ΕΞΩΤΕρικΟΥ ] Αθήνα 31, Αλγέρι 33, Βαρκελώνη 30, Βαρσοβία 30, Βελιγράδι 31, Βιένη 32, Βουδαπέστη 32, Βουκουρέστι 28, Βρυξέλλες 33, Γενεύη 30, Δαμασκός 38, Δουβλίνο 21, Ηράκλειο 29, Θεσσαλονίκη 32, Κάιρο 36, Κάλιαρι 29, Κίεβο 25, Κοπεγχάγη 25, Κουβέιτ 44, Κωνσταντινούπολη 30, Λισαβόνα 25, Λονδίνο 23, Μαδρίτη 33, Μάντσεστερ 24, Μινσκ 17, Μόσχα 21, Μπαχρέιν 37, Μπορντό 28, Οσλο 20, Παρίσι 32, Πράγα 31, Ρώμη 30, Σαράγιεβο 29, Σόφια 27, Στοκχόλμη 25, Ταγγέρη 30, Τάλιν 19, Τελ Αβίβ 32, Τζέντα 34, Τρίπολη 31, Τύνιδα 33, Φρανκφούρτη 33 βόρεια παράλια και στους 28 στα ψηλότερα ορεινά. ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΤΡΙΗΜΕΡΟ Αύριο Δευτέρα και Τρίτη ο καιρός θα είναι αρχικά κυρίως αίθριος, αλλά τοπικά αυξημένες νεφώσεις το απόγευμα αναμένεται να δώσουν μεμονωμένη βροχή. Την Τετάρτη ο καιρός θα είναι αρχικά κυρίως αίθριος. Η θερμοκρασία θα σημειώσει μικρή πτώση τη Δευτέρα, ενώ τις υπόλοιπες μέρες δεν αναμένεται αξιόλογη μεταβολή. ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2013 Ανατολή ηλίου: Δύση ηλίου: ΣΕΛΗΝΗ 12 ημερών Φλώρου, Λαύρου, Λέοντος και Ερμού μαρτ.

3 03-CMYK.qxp 8/17/13 4:27 PM Page 3 3

4 04-SPOT 8/17/13 3:59 PM Page 4 4 ΘΕΜΑ Τι προσπαθεί να επιβεβαιώσει η Noble Energy στο οικόπεδο 12 Στα... έγκατα της γεώτρησης Αυτές τις μέρες θα γίνουν μετρήσεις πίεσης, ρυθμού ροής, ποιότητας και παραγωγικότητας του κοιτάσματος, ώστε να υπολογιστεί η ποσότητα φυσικού αερίου και η εμπορευσιμότητά του Σ ύμφωνα με τα αποτελέσματα που ανακοίνωσε η Noble Energy τον περασμένο Δεκέμβριο, το θαλάσσιο τεμάχιο 12 της κυπριακής ΑΟΖ εκτιμάται ότι περιέχει κοίτασμα περίπου επτά τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδιών φυσικού αερίου. Αυτήν τη στιγμή η εταιρεία διενεργεί επιβεβαιωτική γεώτρηση, αφενός για επιβεβαιώσει τα ευρήματα εκείνης του περασμένου χρόνου και, αφετέρου, για να διαπιστώσει λεπτομέρειες, που θα βοηθήσουν στη μετέπειτα εκμετάλλευση του αερίου που βρίσκεται στην «Αφροδίτη». Το τρυπάνι βρίσκεται εδώ και μέρες μέσα στο κοίτασμα. Ο τελευταίος έλεγχος ΤΗΣ ΜΙΚΑΕΛΛΑΣ που θα γίνει προς το ΛΟΪΖΟΥ τέλος του μηνός είναι το «Drill Stem Test (DST)». Πρόκειται για μια ειδικευμένη εξέταση της γεώτρησης, στην οποία ένα μέρος απομονώνεται, κάτι που επιτρέπει μετρήσεις πίεσης, ρυθμού ροής, ποιότητας και παραγωγικότητας. Και με βάση αυτά υπολογίζεται η ποσότητα φυσικού αερίου και η εμπορευσιμότητα του κοιτάσματος. Αναζητώντας την πίεση και τη ροή Εξηγώντας στη «Σ» τι είναι το Drill Stem Test, ο Πρόεδρος της ΚΡΕΤΥΚ Τσαρλς Έλληνας ανέφερε ότι κατά τη διαδικασία αυτή απομονώνεται με ειδική μέθοδο ένα μέρος του πηγαδιού που δημιούργησε το τρυπάνι. Ακολούθως γίνονται διατρυπήσεις στα τοιχώματα της απομονωμένης περιοχής, που επιτρέπουν την εισροή φυσικού αερίου μέσα στον διαμορφωμένο χώρο (drill pipe), για να γίνουν οι εξετάσεις. Ο ρυθμός ροής κρίνεται ιδιαίτερα σημαντικός, γιατί καταδεικνύει πόσο αέριο θα μπορεί να εξορύσσεται κάθε μέρα. Αυτήν τη στιγμή, και προτού οι έλεγχοι ολοκληρωθούν, υπολογίζεται ότι μπορεί να είναι γύρω στο ένα ΤΟ ΚΟΙΤΑΣΜΑ είναι καλής ποιότητας και δεν θα χρειαστεί ειδική επεξεργασία πριν από την εξαγωγή του στο τερματικό δισεκατομμύριο κυβικά πόδια την ημέρα. Σε ό,τι αφορά την πίεση, αναμένεται ότι θα επιβεβαιώσει την υφιστάμενη πεποίθηση, ότι θα είναι αρκετή, ώστε να φτάνει -μέσω του αγωγού που θα χτιστεί- το αέριο στο Βασιλικό, από μόνο του, χωρίς επιπλέον μηχανισμούς. Ουσιαστικά ο έλεγχος αυτός είναι σε θέση να καταδείξει στην ενδιαφερόμενη εταιρεία τις εμπορικές δυνατότητες που έχει ένα διαπιστωμένο κοίτασμα. Σημειώνεται ότι, αυτό το τεστ, αν και χρησιμοποιεί υψηλή τεχνολογία, είναι σχετικά παλιό. Ο πρώτος τέτοιος έλεγχος αναπτύχθηκε από τους αδελφούς Τζόνστον, στο Αρκάνσας των ΗΠΑ, τη δεκαετία του Καλής ποιότητας Ερωτηθείς σε σχέση με την ποιότητα του κυπριακού φυσικού αερίου, ο κ. Έλληνας ανέφερε πως αυτή είναι, σε μεγάλο βαθμό, γνωστή. «Ξέρουμε ήδη ότι το κοίτασμα είναι καλής ποιότητας και δεν θα χρειαστεί ειδική επεξεργασία στην πλεούμενη εξέδρα πριν από την εξαγωγή του στο τερματικό, μέσω του υποθαλάσσιου αγωγού», ανέφερε χαρακτηριστικά. Αυτό περιορίζει σε κάποιο βαθμό το πιθανό κόστος. Απ εκεί και πέρα, θεωρείται ότι η περιεκτικότητά του σε μεθάνιο είναι γύρω στο 98% και δεν είναι υψηλό σε οξέα. ΤΟ ΓΡΑΦΗΜΑ δείχνει τη διαδικασία του Drill Stem Test (Wikipedia). Μέχρι το τέλος του χρόνου Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Noble αναμένεται να ολοκληρώσει τους ελέγχους της σύντομα. Απ εκεί και πέρα, τον Σεπτέμβριο φαίνεται πως θα είναι σε θέση να αναλύσει τα προκαταρκτικά της αποτελέσματα, ενώ, μέχρι το τέλος του χρόνου, θα μπορέσει να συμπληρώσει και τα τεχνικά, ανακοινώνοντάς μας την ολοκληρωμένη εικόνα για το κοίτασμα στο οικόπεδο 12. Σημειώνεται ότι, την ίδια περίοδο, θα προχωρήσουν και οι διαπραγματευτικές διαδικασίες, αναφορικά με τον τερματικό σταθμό υγροποίησης, στον οποίο η Noble και οι συνεργάτες θα είναι οι βασικοί εταίροι. Ά ραβας φιλόσοφος κάποτε είχε διακηρύξει πως οι Άραβες είναι πολύ δύσκολο να κυβερνηθούν. Γιατί; Για πάρα πολλούς λόγους, οι σπουδαιότεροι από τους οποίους είναι οι θρησκευτικές διαφορές τους - Σιίτες και Σουνίτες, κατά κύριο λόγο, χωρίς να αναφερθούμε σε άλλες δοξασίες - η ψυχοσύνθεσή τους, η κουλτούρα τους, οι αντιλήψεις περί δημοκρατίας, ελευθερίας, ανθρώπινων δικαιωμάτων, κτλ. Πριν από πολλά χρόνια, ο Πρόεδρος Μπους είχε διακηρύξει το γνωστό αμερικανικό δόγμα περί της Ευρύτερη Μέσης Ανατολής, η οποία ξεκινούσε από το Μαρόκο και έφτανε μέχρι το Ιράκ και το Αφγανιστάν. Ποιος ήταν ο κύριος στόχος αυτού του ιδεαλιστικού πλην ανεφάρμοστου δόγματος; Η εμπέδωση της δημοκρατίας και του σεβασμού θεμελιωδών ελευθεριών και δικαιωμάτων όπως εμείς οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί τα αντιλαμβανόμαστε και προσπαθούμε να τα τιμούμε και να τα σεβόμαστε. Άδικος και μάταιος κόπος! Οι αραβικές και μουσουλμανικές μάζες στις αραβικές και μουσουλμανικές χώρες, με βάση το Κοράνι, έχουν τελείως αντίθετη άποψη περί δημοκρατίας, βασικών ελευθεριών και δικαιωμάτων του πολίτη. Ακόμα και η κατοχική Τουρκία, που το παίζει διά του Ερντογάν, με «λάιτ Ισλάμ», έχει άκρως άλλη αντίληψη περί ελευθερίας και ανθρώπινων δικαιωμάτων. Τα εγκλήματα τιμής και οι δολοφονίες γυναικών είναι στην ημερήσια διάταξη. Τούτων των γενικών λεχθέντων, αίφνης πριν από τρία χρόνια εμφανίστηκε η λεγόμενη «αραβική άνοιξη». Ξεκίνησε από την Τυνησία και ως πυρκαγιά διαδόθηκε σε αρκετές αραβικές χώρες. Κάποιοι πίστεψαν, αφελώς, πως θα ήταν η αρχή της απελευθέρωσης των αραβικών μαζών από δεσποτικά και τυραννικά, δικτατορικά και ανελεύθερα καθεστώτα. Οι εξελίξεις στην Τυνησία, αργότερα στη Λιβύη και σε άλλες αραβικές χώρες κατέδειξαν ότι είναι πάρα πολύ μακρύς ο δρόμος προς την αποκατάσταση θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων και ελευθεριών στον αραβικό κόσμο. Σήμερα πρέπει να [ ΘΕΣΗ ] Αραβικός χειμώνας μιλάμε για τον «αραβικό χειμώνα». Η εμφύλια διαμάχη στη Συρία και τώρα οι αιματηρές συγκρούσεις στην Αίγυπτο επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο ένα αρνητικό κλίμα και σκοτεινιάζουν κάθε προοπτική εξόδου του αραβικού κόσμου από το τούνελ της κορανικής τυραννίας και θρησκευτικής τύφλωσης. Η Αίγυπτος εθεωρείτο χώρα όχι και τόσο πιστή στις κορανικές παραδόσεις και επιταγές. Οι Αιγύπτιοι είναι άλλη πάστα Αράβων και μουσουλμάνων, ίσως επειδή είχαν δεχθεί πολλές ξένες - και ελληνικές - επιρροές για πολύ χρόνο. Εξάλλου, η Αίγυπτος ανέκαθεν εθεωρείτο ως η ηγέτιδα δύναμη και χώρα του αραβικού κόσμου, ιδιαίτερα από την εποχή της παντοδυναμίας του Γκαμάλ Αμντέλ Νάσερ. Τώρα, η χώρα βυθίζεται σε έναν επικίνδυνο εμφύλιο, μετά την απόφαση του στρατού να ανακόψει την ισλαμοποίηση της χώρας από τον ηγέτη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, Μόρσι. Εκφράζεται η άποψη πως, αν ο στρατός δεν καταφέρει να ελέγξει την κατάσταση, η Αίγυπτος ενδέχεται να γλιστρήσει και αυτή σε έναν θρησκευτικό και εμφύλιο σπαραγμό. Πρέπει να λεχθεί ότι πολλοί Αιγύπτιοι είδαν με ανακούφιση την απομάκρυνση του Μόρσι και των Αδελφών Μουσουλμάνων. Μέχρι πρόσφατα, στις αναλύσεις και στις πολιτικές προσεγγίσεις στη Δύση, γινόταν λόγος για τη μεγάλη διαφορά και αντιπαράθεση μεταξύ της Δύσης και του Ισλάμ. Αργότερα, ανακαλύφθηκε ο όρος περί «ήπιου και πολιτικού Ισλάμ». Το Ισλάμ, όμως, για τους μουσουλμάνους είναι ένα και εστιάζεται γύρω από το Κοράνι. Σήμερα παρατηρούνται δύο εξελίξεις. Πρώτον, η απάθεια και η μη ενεργός, πλέον, εμπλοκή της Δύσης στα προβλήματα του αραβικού κόσμου. Δεύτερον και πολύ πιο σημαντικό, από το Μαρόκο και την Τυνησία μέχρι τη Συρία, την Υεμένη και την Αίγυπτο, το Ιράκ και το Αφγανιστάν, μουσουλμάνοι πολεμούν εναντίον μουσουλμάνων, με πρωτοφανή βιαιότητα και βαρβαρότητα. Μήπως είναι η αρχή νέων θρησκευτικών πολέμων;

5 05-CMYK.qxp 8/17/13 3:59 PM Page 5 ΤΟ ΘΕΜΑ 5 Έτσι άνοιξαν οι «μαύρες τρύπες» στον Συνεργατισμό Δεν εκτίμησαν σωστά τους κινδύνους Από το 1,5 δις ευρώ της ανακεφαλαιοποίησης, τα 800 εκατομμύρια για αρνητικά κεφάλαια, ενώ τα υπόλοιπα αφορούν εκτιμήσεις για ζημιές μέχρι το 2015 Δ ύσκολες ώρες περνά το Συνεργατικό Κίνημα της Κύπρου και μαζί με αυτό και οι εκατοντάδες χιλιάδες μέλη του, καθώς η απόφαση για κρατικοποίηση των Συνεργατικών Πιστωτικών Ιδρυμάτων και η στήριξή του από το πρόγραμμα στήριξης, φέρνει στην επιφάνεια όλο και περισσότερες «μαύρες τρύπες», εποπτικές παραλείψεις και κενά στη διαχείρισή τους. Τον τελικό λογαριασμό θα τον πληρώσουν τα μέλη του Κινήματος, κυρίως όσοι έχουν συνάψει δάνεια, αφού πλέον οι καταιγιστικές εξελίξεις ωθούν τα νέα ΣΠΙ που παραμένουν σε λειτουργία και ενοποιούνται, να γίνονται αυστηρότερα στην αποπληρωμή των δανείων που εξασφάλισαν τα μέλη τους λόγω του εξαιρετικά μεγάλου ποσού των μη εξυπηρετούμενων δανείων, που φθάνει το ΤΗΣ ΧΡΥΣΩΣ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ 40% των συνολικών chryso.an@ δανείων που έχουν cytanet.com.cy παραχωρηθεί. Κατείχαν στοιχεία Σύμφωνα με πληροφορίες της «Σ», πολλές από τις αρμόδιες Υπηρεσίες που έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με την εποπτεία των Συνεργατικών Πιστωτικών Ιδρυμάτων (ΣΠΙ) κατείχαν στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία: Πρώτο, ΣΠΙ δεν προέβλεψαν πρόσθετα κεφάλαια για την αντιμετώπιση των μεγάλων χρηματοδοτικών ανοιγμάτων, όπως απαιτούσε σχετική κανονιστική απόφαση, με αποτέλεσμα πολλά από αυτά να είναι εκτεθειμένα σε μεγάλα δάνεια χωρίς εξασφαλίσεις, που ταξινομούνται τώρα στην κατηγορία των μη εξυπηρετούμενων. Δεύτερο, σε αριθμό ΣΠΙ δεν έγιναν προσομοιώσεις ακραίων καταστάσεων για να επιμετρηθούν έγκαιρα και με μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια οι επιπτώσεις μιας ενδεχόμενης οικονομικής ύφεσης, και να γίνει έγκαιρα σχεδιασμός μέτρων για μείωση των αρνητικών επιπτώσεων, ώστε να παρέχονται σημαντικές πληροφορίες για την επάρκεια του κεφαλαίου που διατηρείται. Τρίτο, σε ΣΠΙ δεν έγιναν σωστές εκτιμήσεις και αξιολογήσεις σε σχέση με τη μείωση της αξίας των εξασφαλίσεων και των ακινήτων, την απόσυρση μεγάλων καταθέσεων, την ύφεση σε τομείς της οικονομίας στους οποίους τα ΣΠΙ είναι σημαντικά εκτεθειμένα. Τέταρτο, ΣΠΙ δεν αξιολόγησαν επαρκώς μια ενδεχόμενη οικονομική ύφεση της έκτασης που συνέβη στην Κύπρο, έτσι που να έχουν έγκαιρα μια πλήρη εικόνα για τη δυνατότητά τους να συνεχίσουν να δραστηριοποιούνται ως λειτουργούσες οικονομικές μονάδες. Πέμπτο, ΣΠΙ δεν αξιολόγησαν ούτε εκτίμησαν έγκαιρα τον πιστωτικό κίνδυνο, με τον έγκαιρο υπολογισμό των πιθανών μεταβολών στις εσωτερικές διαβαθμίσεις του χαρτοφυλακίου χορηγήσεών τους και την επιμέτρηση των επιπτώσεων που θα δημιουργούνταν στο ύψος των ιδίων κεφαλαίων. Έκτο, ΣΠΙ δεν επιμέτρησαν τις επιπτώσεις της οικονομικής ύφεσης αναφορικά με τη δυνατότητά τους να συμμορφώνονται με τις ελάχιστες εποπτικές κεφαλαιακές απαιτήσεις. Έβδομο, ΣΠΙ, ορισμένα από τα μεγαλύτερα, δεν προχώρησαν στον αναγκαίο σχεδιασμό για κάλυψη των αναγκών πρόσθετου κεφαλαίου που ενδεχομένως να προέκυπταν. ΔΥΣΚΟΛΕΣ ώρες περνά το Συνεργατικό Κίνημα της Κύπρου, και μαζί με αυτό και οι εκατοντάδες χιλιάδες μέλη του. ΣΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ όλο και περισσότερες «μαύρες τρύπες», εποπτικές παραλείψεις και κενά στη διαχείριση των ΣΠΙ Ανάγκες και ελλείμματα Τα γενικότερα ζητήματα που αφορούν το μέλλον του Συνεργατισμού, μετά τη διάχυση της χρηματοοικονομικής κρίσης στην Κύπρο, δεν εκτίμησε έγκαιρα και στη σωστή του βάση και έκταση ούτε και η αρμόδια Υπηρεσία Εποπτείας και Ανάπτυξης Συνεργατικών Εταιρειών. Σύμφωνα με τις εξουσίες που της παρέχονται από τον νόμο, η Υπηρεσία υποχρεώνει τα ΣΠΙ ν αξιολογούν τις ανάγκες κεφαλαίου που αντιστοιχούν και σε άλλους κινδύνους, όπως η υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης του κάθε ΣΠΙ και οι επιπτώσεις στη δυνατότητά του να αντλεί πρόσθετα κεφαλαία. Επίσης, φαίνεται να εντοπίζονται και ελλείμματα και κενά σε σχέση με προσομοιώσεις ακραίων καταστάσεων για όλους τους ουσιαστικούς κινδύνους που αντιμετωπίζουν. Οι εν λόγω αναλύσεις καταδεικνύουν την αρνητική επίπτωση που μπορεί να έχουν σημαντικά αρνητικά γεγονότα, όπως μια ενδεχόμενη οικονομική ύφεση, η πτώση στις τιμές των ακινήτων, μεταβολές στα επιτόκια, στην κερδοφορία, στο ύψος των κεφαλαίων και στη δυνατότητα άντλησης πρόσθετων κεφαλαίων. Οδηγία Εφόρου Ο Έφορος είχε υποδείξει σε οδηγία του το 2010 ότι αναμένει από τα ΣΠΙ να διαθέτουν επαρκή κεφάλαια για να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες τέτοιων αρνητικών γεγονότων, καθώς και να σχεδιάζουν και να τεκμηριώνουν εγγράφως τα μέτρα που θα λαμβάνονται σε περίπτωση που τα εν λόγω γεγονότα επισυμβούν, ώστε να διασφαλίζεται η συνέχιση της δραστηριοποίησής τους. Επίσης, σύμφωνα με την οδηγία, ζητούνταν ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων ακόμη και από τα μικρότερα ΣΠΙ με χαμηλούς κινδύνους. Από τα μεγαλύτερα ΣΠΙ αναμενόταν να διενεργούν τέτοιες προσομοιώσεις, που να αντικατοπτρίζουν την πολυπλοκότητα των εργασιών τους και τους κινδύνους. Εξουσίες Πληροφορίες μας αναφέρουν ότι τα μέτρα που είχε στη διάθεσή του ο Έφορος δεν αξιοποιούνταν στο έπακρον και η πολιτική που ακολουθείτο ήταν πολύ χαλαρή από την αναμενόμενη. Ανάμεσα στα μέτρα ο Έφορος είχε το δικαίωμα να απαιτήσει από το ΣΠΙ: Να διατηρεί ίδια κεφάλαια πέραν του ελάχιστου κεφαλαίου που απαιτείται από τον Πυλώνα Ι. Να ενισχύει τα συστήματα εσωτερικού ελέγχου και το πλαίσιο διαχείρισης κινδύνων του ΣΠΙ. Να εφαρμόσει ειδική πολιτική προβλέψεων ή μεταχείρισης στοιχείων ενεργητικού για τους σκοπούς των κεφαλαιακών απαιτήσεων ή καθορισμό ορίων στις επιχειρηματικές δραστηριότητες, στο επιχειρηματικό φάσμα ή στο Δίκτυο Καταστημάτων του. Να μειώσει τους κινδύνους που αναλαμβάνει στις δραστηριότητες, στα προϊόντα και στα συστήματά του. Ακόμη, ο Έφορος είχε την εξουσία ν απαιτεί επιπρόσθετη κεφαλαιακή απαίτηση από ΣΠΙ που παρουσίαζε δυσαναλογία μεταξύ των κινδύνων και των εσωτερικών διαδικασιών και του πλαισίου διαχείρισης κινδύνων, όταν δεν μπορούσε να διορθωθεί με άλλα προληπτικά μέτρα ή εποπτικά μέτρα σε εύθετο χρόνο. Κενά στους ελέγχους και ανεπαρκής αξιολόγηση ΠΟΛΛΕΣ από τις αξιολογήσεις δεν γίνονταν στη σωστή βάση, εξαιτίας των κενών στα Συστήματα Εσωτερικού Ελέγχου στις οργανικές δομές και στις αρχές εσωτερικής διακυβέρνησης. Μια σειρά από ερωτήματα αναφύονται και σε σχέση με τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων, καθώς, σύμφωνα με τη σχετική οδηγία, ο Έφορος είναι υποχρεωμένος να καταλήξει στο ύψος του Εποπτικού Κεφαλαίου (ΕΚ), το οποίο αναμένεται από το ΣΠΙ να διατηρεί για να καλυφθούν οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει. Σε σχέση με το θέμα αυτό υποβάλλονται και ερωτήματα και ασάφειες κατά πόσον πολλά ΣΠΙ πληροφορούσαν τον Έφορο για τη μείωση τού εσωτερικού τους κεφαλαίου σε επίπεδα χαμηλότερα από το απαιτούμενο εποπτικό κεφάλαιο, ώστε να γίνουν συστάσεις και να ζητηθούν μέτρα για επαναφορά του κεφαλαίου τους στα απαιτούμενα επίπεδα. Σύμφωνα με πληροφορίες μας, παρόλο που από το 2010 ετοιμάστηκε και διανεμήθηκε σε όλα τα ΣΠΙ οδηγία του Εφόρου της Υπηρεσίας Εποπτείας και Ανάπτυξης Συνεργατικών Εταιρειών σε σχέση με το πλαίσιο εφαρμογής της διαδικασίας εποπτικής εξέτασης και αξιολόγησης, εντούτοις ούτε η οδηγία εφαρμοζόταν από τα Ιδρύματα ούτε η Υπηρεσία ασκούσε πλήρη έλεγχο στις υποχρεώσεις που είχε. Σοβαρές παραλείψεις εντοπίζονται και στο Σύστημα Αξιολόγησης Κινδύνων, σύμφωνα με το οποίο διενεργείται η αναγνώριση και η αξιολόγηση των διαφόρων κινδύνων που αντιμετωπίζει το κάθε ΣΠΙ. Πολλά από τα Συνεργατικά δεν έχουν αξιολογήσει επαρκώς τους μηχανισμούς ελέγχου των κινδύνων που αντιμετωπίζει η κάθε δραστηριότητά τους και όλες οι λειτουργικές μονάδες, και οι οποίοι αφορούν ανάμεσα σε άλλα: Την αξιολόγηση των εσωτερικών διαδικασιών και μηχανισμών που έχουν συσταθεί για τη διαχείριση και παρακολούθηση των κίνδυνων π.χ. Μονάδα Διαχείρισης Κινδύνων, Μονάδα Εσωτερικού Ελέγχου. Την έγκαιρη επέμβαση από την Εποπτική Αρχή. Την αξιολόγηση σε βάθος όλων των ουσιαστικών κινδύνων και διαδικασιών ελέγχου των κινδύνων, με ιδιαίτερη έμφαση στις προσομοιώσεις ακραίων καταστάσεων που ετοιμάζει το ΣΠΙ.

6 06-SPOT.qxp 8/17/13 5:15 PM Page 6 6 ΤΟ ΘΕΜΑ Οι ανάγκες του Συνεργατισμού και τα δάνεια του Χλωρακιώτη «The tone at the top» και τα μη εξυπηρετούμενα Έδινε ή όχι ο top man του Συνεργατισμού, με τη συμπεριφορά του, «γραμμή» ή έστω άνοιγε δρόμο για ευνοϊκούς όρους χορήγησης δανείων στους υπόλοιπους συνεργατιστές; Μ ας αμφισβήτησε η Κεντρική Συνεργατική Τράπεζα και η Κεντρική Τράπεζα όταν γράψαμε την περασμένη εβδομάδα πως ο Συνεργατισμός θα χρειαστεί άλλα τρία δισεκατομμύρια ευρώ για την ανακεφαλαιοποίησή του. Η πρώτη είχε κάθε λόγο να το κάνει για να υπερασπισθεί το δικό της. Η δεύτερη, όμως, όχι, αφού είναι τα δικά της στοιχεία που επεξεργασθήκαμε για να καταλήξουμε στα επιπρόσθετα τρία δισεκατομμύρια. Είναι τα στοιχεία που η ίδια έδωσε στην Επιτροπή Εμπορίου της Βουλής και τα οποία δείχνουν ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια του Συνεργατισμού ανέρχονται στο 40%. Σχεδόν τα μισά, δηλαδή. Πριν καν στεγνώσει το μελάνι των δύο ανακοινώσεων, σαν κερασάκι στην τούρτα, βγήκαν στη φόρα οι επιστολές του τέως Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας, Αθανάσιου Ορφανίδη, με τις οποίες μεταξύ άλλων αποκαλυπτόταν ότι: Ο ίδιος ο Γενικός Διευθυντής της Κεντρικής Συνεργατικής Τράπεζας, Ερωτόκριτος Χλωρακιώτης, και η οικο- ΤΗΣ ΝΑΝΣΙΑΣ ΠΑΛΑΛΑ γένειά του, οφείλουν έντεκα εκατομμύρια ευρώ σε δάνεια, τα οποία συνήψαν από τη Συνεργατική Πιστωτική Εταιρεία Στροβόλου. Τα δάνεια αυτά δεν εξυπηρετούνται ακόμα και σήμερα, αν ληφθεί υπόψη δήλωση του ιδίου του κ. Χλωρακιώτη στο Ράδιο Πρώτο, ότι: «Τώρα, εάν δεν επετεύχθη πώληση περιουσιών για εξόφληση αυτών των δανείων σ αυτήν την ύφεση που περνούμε, εκείνο το οποίο πρέπει να πω, παρόλο που έπρεπε να είμαι πολύ λακωνικός, είναι το εξής: Τα δάνεια αυτά θα εξοφληθούν μέχρι το τελευταίο σεντ». Πέραν του συμπεράσματος ότι τα δάνεια αυτά δεν εξυπηρετούνται ακόμα και σήμερα, ένα δεύτερο συμπέρασμα είναι ότι αυτά ελήφθησαν για την αγορά ακινήτων. Το λέει εμμέσως ο ίδιος ο κ. Χλωρακιώτης, όταν αναφέρει πως δεν είναι δυνατόν να πωληθούν περιουσίες στη μέση της ύφεσης, ώστε να προχωρήσει σε τακτοποίηση των οφειλών του. Και επειδή ζούμε στην Κύπρο και γνωρίζουμε όλοι πώς δίνονται δάνεια από το Συνεργατισμό, δεν μπορεί να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο τα δάνεια να εδόθησαν για αγορά γης με εξασφάλιση την ίδια τη γη που αγοράσθηκε. Αυτό, όμως, μόνον ως υπόθεση καταγράφεται. Τop man με οφειλές εκατομμυρίων Ο top man του Συνεργατισμού, λοιπόν, δεν εξυπηρετεί τα δάνειά του, τα οποία μάλιστα έχουν ημερομηνία λήξης το Τα δάνεια αυτά συνήφθησαν όπως δείχνουν οι επιστολές πριν από το Αυτό φαίνεται από την επιστολή Ορφανίδη προς Χλωρακιώτη, όπου ο πρώτος γράφει τα εξής: «Δεν ελάβατε ή δεν εισηγηθήκατε τη λήψη οποιωνδήποτε μέτρων για βελτίωση της διαχείρισης του πιστωτικού κινδύνου της ΣΠΕ Στροβόλου, λόγω της ύπαρξης των προς εσάς πιστωτικών διευκολύνσεων. Παρά την προβληματική συναλλακτική συμπεριφορά των πιστωτικών διευκολύνσεων που παραχωρήθηκαν από τη ΣΠΕ Στροβόλου Υπολογισμοί που κάπου πάσχουν ΑΝΑΜΕΝΑΜΕ ότι κάποιος από τα στελέχη του Συνεργατισμού, ειδικός επί του θέματος, θα προέβαινε σε δηλώσεις για το δημοσίευμα με εμπεριστατωμένες απαντήσεις. Αυτό, δεν έγινε. Οι Συνεργατιστές δεν θέλησαν να εκθέσουν εαυτούς διά ζώσης. Άφησαν τη δουλειά στον φίλτατο Πρόεδρο της Παγκύπριας Συνεργατικής Συνομοσπονδίας, Ανδρέα ΤΑ ΔΑΝΕΙΑ του επικεφαλής του Συνεργατισμού δεν εξυπηρετούνται ακόμη και σήμερα, αν ληφθεί υπόψη δήλωση του ιδίου επί του θέματος προς εσάς και τα συνδεδεμένα με εσάς πρόσωπα, σας εγκρίθηκε μετά τις 30 Νοεμβρίου του 2009 αναδιάρθρωση των εν λόγω πιστωτικών διευκολύνσεων και παραχωρήθηκε περίοδος χάριτος τριών ετών. Κάποια από τα δάνεια, τα οποία παραχωρήθηκαν σε εσάς προσωπικά, έχουν ημερομηνία λήξης το 2037, χρόνος ο οποίος ξεπερνά κατά πολύ την ημερομηνία αφυπηρέτησής σας. Τονίζεται δε, ότι κατά τη συνετή τραπεζική πρακτική, ο χρόνος αποπληρωμής δανείων δεν θα πρέπει να ξεπερνά την ημερομηνία αφυπηρέτησης ενός μισθωτού». Το μήνυμα από τους πάνω Παραβλέπουμε τις κατηγορίες Ορφανίδη ότι η ΣΠΕ Στροβόλου έδωσε τα δάνεια στον Ερ. Χλωρακιώτη επειδή ήταν ο προϊστάμενός της, και ότι του έδινε δάνεια για να κάνει τα στραβά μάτια για τη διαχείριση του πιστωτικού κινδύνου στην τράπεζα αυτή. Αυτά, τα λέει ο Αθανάσιος Ορφανίδης. Εμείς δεν μπορούμε να προσθέσουμε τίποτε. Τα αντιπαρερχόμαστε και πάμε παρακάτω. Έστω ότι τα δάνεια ελήφθησαν το Ο κ. Χλωρακιώτης και η οικογένειά του έχουν μπροστά τους 29 ολόκληρα χρόνια για να τα ξοφλήσουν. Ποιος κοινός θνητός μπορεί να πάρει δάνειο με μια τόσο μακρά περίοδο αποπληρωμής; Έδινε ή όχι ο top man του Συνεργατισμού, με τη συμπεριφορά του, «γραμμή» ή έστω άνοιγε δρόμο για ευνοϊκούς όρους χορήγησης δανείων στους υπόλοιπους συνεργατιστές; Ποιος θα μπορούσε να αρνηθεί δάνειο σε στέλεχος της ΣΠΕ Στροβόλου, για παράδειγμα, το οποίο στέλεχος γνώριζε ως εκ της θέσεώς του πώς και πόσα δάνεια έπαιρνε ο Γενικός Διευθυντής όλων των Συνεργατικών; Ποιος θα μπορούσε στη συνέχεια να αρνηθεί δάνειο σε οποιοδήποτε υπάλληλο της ΣΠΕ Στροβόλου, ο οποίος γνώριζε πώς και πόσα δάνεια έπαιρναν οι προϊστάμενοί του; Κι επειδή και οι τοίχοι έχουν αφτιά, ποιος θα μπορούσε να αρνηθεί δάνεια με ευνοϊκούς όρους σε υπάλληλο οποιασδήποτε ΣΠΕ και σε συνδεδεμένα με αυτόν πρόσωπα; Αν, λοιπόν, ο top man του Συνεργατισμού κάνει πάνω από ένα χρόνο να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις και τις οφειλές του, γιατί πρέπει να αναμένει κανείς ότι οι υπόλοιποι εργαζόμενοι στις ΣΠΕ και τα συνδεδεμένα με αυτούς πρόσωπα, θα ήταν συνεπείς με τις δικές τους υποχρεώσεις; Ο ΙΔΙΟΣ ο Γενικός Διευθυντής της Κεντρικής Συνεργατικής Τράπεζας, Ερωτόκριτος Χλωρακιώτης, και η οικογένειά του, οφείλουν έντεκα εκατομμύρια ευρώ σε δάνεια τα οποία συνήψαν από τη Συνεργατική Πιστωτική Εταιρεία Στροβόλου. Μουσκάλλη. Ο Συνεργατισμός, λοιπόν, έχει «πολλές αδυναμίες και λάθη που οδηγούν σε υψηλά ποσοστά μη εξυπηρετούμενων δανείων», όπως λέει η Κεντρική. Η οποία, επίσης, λέει ότι τα μισά δάνειά του δεν εξυπηρετούνται. Η οποία, επίσης, λέει πως εμείς δεν είμαστε οι σωστοί. Χθες, η εφημερίδα μας έγραψε πως οι πρόνοιες της Κεντρικής Συνεργατικής Τράπεζας για τα επισφαλή δάνειά της ανέρχονται μόλις στο 1%. Αναμένει, δηλαδή, ότι από τα 1510 εκ. που έχει χορηγήσει, θα πληρωθεί για όλα, εκτός από 14 εκ. Με οδηγό, όμως, τη συμπεριφορά του Ερωτόκριτου Χλωρακιώτη, ο οποίος όφειλε ν αποτελεί υποδειγματικό «tone at the top», μάλλον οι υπολογισμοί της κάπου πάσχουν Κονταροχτυπήματα σε μιαν ανακοίνωση Η συλλογιστική αυτή μπορεί να πάει πολύ μακριά. Θα σταματήσουμε εδώ για να εξετάσουμε το περιεχόμενο της ανακοίνωσης της Κεντρικής Τράπεζας, η οποία σε μια προσπάθεια να αμβλύνει το κόστος από το δημοσίευμά μας για τα επιπρόσθετα τρία δις, είπε και τα εξής: «Υπάρχουν και περιπτώσεις όπου τα αποτελέσματα, σε ό,τι αφορά τις μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις, είναι πολύ καλύτερα από το σενάριο της PIMCO. Η στρατηγική που συμφωνήθηκε με την Τρόικα και το επικείμενο σχέδιο αναδιάρθρωσης, λαμβάνουν όλα τα μέτρα, ώστε να διορθωθούν όλες οι αδυναμίες και τα λάθη του παρελθόντος που οδήγησαν σε υψηλά ποσοστά μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων». Μας λέει από τη μια, δηλαδή, η Κεντρική ότι δεν είναι υψηλά τα ποσοστά των μη εξυπηρετούμενων στον Συνεργατισμό, από την άλλη, όμως, μας λέει ότι λαμβάνονται όλα τα μέτρα «ώστε να διορθωθούν όλες οι αδυναμίες και τα λάθη του παρελθόντος που οδήγησαν σε υψηλά ποσοστά μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων». Τα συμπεράσματα αφήνονται στον αναγνώστη. Η Κεντρική Συνεργατική, στη δική της ανακοίνωση, περιορίσθηκε απλώς να πει ότι «οποιαδήποτε δημοσιεύματα ή δηλώσεις αναφέρονται σε μεγαλύτερα ποσά από το 1,5 δις, δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα».

7

8 08-09-SPOT.qxp 8/17/13 4:00 PM Page 8 8 ΤΟ ΘΕΜΑ ΓΙΑ λόγους πρώτα ψηφοθηρικούς και κομματικής εκμετάλλευσης, ο Συνεργατισμός κρατήθηκε εκτός εποπτείας από την Κεντρική Τράπεζα. Ποιοι ευθύνονται για το σημερινό κατάντημα του Κινήματος Η μυθολογία του Συνεργατισμού Μετά την κρατικοποίησή του επιβάλλονται αυτά που έπρεπε να είχαν γίνει πριν από χρόνια - Η κατάσταση, συγκριτικά και αναλογικά, ίσως είναι χειρότερη από τις τράπεζες Α κόμα και οι καλύτεροι και ωραιότερα διαδεδομένοι μύθοι, κάποτε καταρρέουν. Άλλοτε ομαλά και συχνά παταγωδώς. Και αποκαλύπτουν ένα άλλο πρόσωπο και διαφορετικές αλήθειες από όσα μυθολογικά κτίστηκαν για πάρα πολλά χρόνια. Ο Συνεργατισμός είναι ένα τραπεζικό κίνημα που ιδρύθηκε για να αντιμετωπίσει την τοκογλυφία, που απογύμνωνε από περιουσίες και αξιοπρέπεια χιλιάδες Έλληνες της Κύπρου. Στόχος του, ήταν να βοηθήσει κατά κύριο λόγο τον αγρότη και τον εργάτη και, στη συνέχεια, κάθε πολίτη, που προσέτρεχε κοντά του για να ζητήσει δάνεια ή για να καταθέσει χρήματα με υψηλότερο επιτόκιο από εκείνο των τραπεζών. Γύρω από τον ΤΟΥ ΣΑΒΒΑ ΙΑΚΩΒΙΔΗ Συνεργατισμό η εκάστοτε ηγεσία του έκτισε μιαν ολόκληρη μυθολογία, που ερχόταν σε σύγκρουση ή και αντιδιαστολή προς τις εμπορικές τράπεζες. Δημιουργήθηκε περίπου η εντύπωση στους πολίτες περί του «καλού Συνεργατισμού» και των «κακών τραπεζών», που δήθεν εκμεταλλεύονται τους πελάτες τους. Η Τρόικα, το Γιούρογκρουπ και επιστολές του πρώην Διοικητή της ΚΤΚ, Αθ. Ορφανίδη, ΠΟΛΙΤΙΚΗ απόφαση ήταν, από το 2003, η ΥΕΑΣΕ να συνεχίσει να είναι η Αρμόδια Εποπτική Αρχή για τα ΣΠΙ κατεδάφισαν αυτούς τους μύθους. Έπρεπε να είχαν κατεδαφιστεί πριν από χρόνια και το Κίνημα να αντικριστεί ως ένα τμήμα του ενιαίου τραπεζικού συστήματος και όχι ως κάτι, τάχα, ξεχωριστό. Αν ο Συνεργατισμός οδηγήθηκε στο σημερινό κατάντημα ευθύνονται όχι μόνο οι διορισμένοι κομματικοί αξιωματούχοι του, αλλά και τα κόμματα και οι εκάστοτε κυβερνήσεις. Για λόγους πρώτα ψηφοθηρικούς και κομματικής εκμετάλλευσης, ο Συνεργατισμός κρατήθηκε εκτός εποπτείας από την Κεντρική Τράπεζα. «Εκείνοι παπάδες, εκείνοι και τατάδες». Και ιδού το αποτέλεσμα: Ο δήθεν άμεμπτος και ο τάχα υγιής Συνεργατισμός πρώτα κρατικοποιήθηκε και σύντομα θα πάρει 1,5 δισεκ. ευρώ για την ανακεφαλαιοποίησή του. Γιατί; Τον περ. Μάρτη, μετά το πρώτο Γιούρογκρουπ και το κούρεμα των καταθέσεων στις τράπεζες, η ηγεσία του Κινήματος, υποστηριζόμενη από τα κόμματα, φώναζε από τους εξώστες: «Κάτω τα χέρια από τον Συνεργατισμό». «Ο Συνεργατισμός είναι κατάκτηση του λαού μας». «Όχι στις απαιτήσεις της Τρόικας και των τοκογλύφων δανειστών μας». Επιδείνωση μη εξυπηρετούμενων Από την αρχή της κρίσης, πολλοί είχαν υποβάλει και αναλύσει γιατί ο Συνεργατισμός έπρεπε να εποπτεύεται, όπως και οι εμπορικές τράπεζες, από την Κεντρική Τράπεζα. Στις 22/2/2011, ο τότε διοικητής της ΚΤΚ, Αθ. Ορφανίδης, με επιστολή του στον τότε Υπουργό Εμπορίου, Αντ. Πασχαλίδη, επισήμαινε τους κινδύνους που επικρέμαντο πάνω από το Συνεργατικό Κίνημα: «Δεν υπήρξε βελτίωση ούτε στην επάρκεια κεφαλαίων του Συνεργατικού Κινήματος, ούτε και στον τρόπο έγκρισης και παρακολούθησης των δανείων. Σημειώθηκε επιδείνωση των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων, οι οποίες αυξήθηκαν και βρίσκονται σε απαράδεκτα υψηλά επίπεδα, ενώ υπάρχει και σημαντική ανεπάρκεια στις προβλέψεις». Τον Σεπτέμβριο του 2010, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), σε έκθεσή του επισήμαινε πως οι διαπιστώσεις για πιθανά επισφαλή δάνεια στα ΣΠΙ είναι ανησυχητικές. Οι αξιωματούχοι του ΔΝΤ υποψιάζονταν περισσότερα επισφαλή δάνεια από τα ανακοινωθέντα εξαιτίας «ασθενέστερων προτύπων ταξινόμησης» (σελ. 18) σε σχέση με τις εμπορικές τράπεζες. Νέα έκθεση του ΔΝΤ (Νοέμβριος 2011) αναφερόταν σε αυξημένα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και καλούσε τις αρμόδιες Αρχές να επιβλέψουν πιο στενά τη λειτουργία των Συνεργατικών. Επίσης επέμενε όπως η εποπτεία του Συνεργατισμού περιέλθει στην ΚΤΚ, όπως ασκείτο και για τις εμπορικές τράπεζες. Πράγμα, βεβαίως, που δεν έγινε επειδή υπήρχε πολιτική απόφαση από το 2003 όπως η εποπτεία του Συνεργατισμού γίνεται από την Υπηρεσία Εποπτείας και Ανάπτυξης Συνεργατικών Εταιρειών (ΥΕΑΣΕ) και όχι από την ΚΤΚ. ΣΤΙΣ 22/2/2011, ο τότε διοικητής της ΚΤΚ, Αθ. Ορφανίδης, με επιστολή του στον τότε Υπουργό Εμπορίου, Αντ. Πασχαλίδη, επισήμαινε τους κινδύνους που επικρέμαντο πάνω από το Συνεργατικό Κίνημα. Τέσσερις σημαντικοί λόγοι ανησυχίας και η επιβεβαίωσή τους ΣΤΙΣ 6/4/2011, ο Αλέξανδρος Μιχαηλίδης, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και διευθυντής του Κέντρου Χρηματοοικονομικών, σε ανάλυσή του στον γνωστό οικονομικό ιστότοπο, Stockwatch, επισήμανε πως το 1/5 περίπου των καταθέσεων ελέγχεται από τα Συνεργατικά Πιστωτικά Ιδρύματα (ΣΠΙ). Αναφερόμενος στα προβλήματα ηθικού κινδύνου, υπεδείκνυε πως στα ΣΠΙ ήταν αυξημένος επειδή καταθέτης και μέτοχος ήταν το ίδιο άτομο. Άρα, ένας τέτοιος κίνδυνος ήταν περισσότερο αυξημένος στα ΣΠΙ παρά στις εμπορικές τράπεζες και εξ αυτού η εποπτεία των ΣΠΙ έπρεπε να ήταν πιο «σφικτή» από εκείνη των εμπορικών τραπεζών. Ο καθηγητής Αλ. Μιχαηλίδης επισήμανε πως υπήρχαν τέσσερις σημαντικοί λόγοι ανησυχίας για την εποπτεία του Συνεργατισμού, όπως και για τα επισφαλή δάνεια, για τα οποία είχαν διατυπωθεί προειδοποιήσεις από το ΔΝΤ και τον Διοικητή της ΚΤΚ: «Πρώτον, η μόνη φορά που χρειάστηκε να γίνει διάσωση τραπεζικών ιδρυμάτων μετά το 1974, ήταν το 1980 και αφορούσε τη Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα. Το κόστος ήταν 17.8 εκ. κατά τη διάρκεια του για το τραπεζικό σύστημα στην Κύπρο. Αυτό το ποσόν αντιστοιχεί με 2,3% του τότε ΑΕΠ ( εκ.), ή για να αντιληφθούμε καλύτερα το μέγεθος, περίπου ίσον με 400 εκ. σε μεγέθη 2010.»Δεύτερον, η πρόσφατη μεγέθυνση των ΣΠΙ μέσω συγχωνεύσεων κάνει επίσης σημαντικό το θέμα της εποπτείας, διότι μεγαλύτερα πιστωτικά ιδρύματα σημαίνει μεγαλύτερος συστηματικός κίνδυνος στο υπόλοιπο σύστημα.»τρίτον, ένα από τα μεγαλύτερα ΣΠΙ (Συνεργατικό Ταμιευτήριο Λεμεσού) αυτοδιαφημίζεται με όραμα να είναι η πρώτη τραπεζική επιλογή, αλλά δεν εποπτεύεται από κανέναν οργανισμό.»τέταρτον, υπάρχει διαδεδομένη η εντύπωση ότι υπάρχει αρκετά έντονα ανεπτυγμένη η κομματική παρεμβολή στο έργο των ΣΠΙ, κάτι που δεν εμπνέει εμπιστοσύνη σε κάποιον ανεξάρτητο κριτή για την ποιότητα της εταιρικής διακυβέρνησης». Ο καθηγητής Μιχαηλίδης επέμενε και αυτός όπως τα ΣΠΙ εποπτεύονται από μία Αρχή, επειδή παρατηρούσε ορθά: «Σε περίοδο κρίσης, διεσπαρμένες πληροφορίες που χρειάζονται διαφορετικές αρχές για ανάλυση και άμεσες αποφάσεις/συνεννόηση, οδηγούν σε κίνδυνο παράλυσης, όταν κυριολεκτικά σε μία κρίση ο χρόνος είναι χρήμα. Μία συζήτηση του εποπτικού πλαισίου των ΣΠΙ μπορεί να συμβάλει θετικά σε αποφάσεις που να διασφαλίζουν τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος και τη σταθερή ανάπτυξη των ΣΠΙ, ενισχύοντας τον ανταγωνισμό στο τραπεζικό σύστημα προς όφελος του ευρύτερου κοινού (νοικοκυριών και επιχειρήσεων)». Η Ε.Ε. και το ΔΝΤ εδώ και χρόνια ζητούσαν εποπτεία του Συνεργατισμού από μία εποπτική Αρχή, την ΚΤΚ. Φωνές βοόντων

9 08-09-SPOT.qxp 8/17/13 4:00 PM Page 9 ΤΟ ΘΕΜΑ 9 «Όλα τα ΣΠΙ υπόκεινται στην εποπτεία της ΥΕΑΣΕ» ΠΕΝΤΕ ημέρες μετά τη δημοσιοποίηση της ανάλυσης και των ανησυχιών του καθηγητή, Αλ. Μιχαηλίδη, η Υπηρεσία Εποπτείας και Ανάπτυξης Συνεργατικών Εταιρειών (ΥΕΑΣΕ) εξέδωσε τρισέλιδη ανακοίνωση-απάντηση σε όσα εύλογα διατύπωνε ο καθηγητής. Μεταξύ άλλων υποστηρίζονταν και τα εξής: 1. Όλα τα Συνεργατικά Πιστωτικά Ιδρύματα (ΣΠΙ) υπόκεινται στην εποπτεία της Υπηρεσίας Εποπτείας και Ανάπτυξης Συνεργατικών Εταιρειών (ΥΕΑΣΕ), της οποίας προΐσταται η Επιτροπή και ο Έφορος ΥΕΑΣΕ, που είναι ανεξάρτητα θεσμικά όργανα διοριζόμενα από το Υπουργικό Συμβούλιο. Η ΥΕΑΣΕ έχει την ευθύνη για την εφαρμογή της συνεργατικής νομοθεσίας και τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας και συνετής διαχείρισης των ΣΠΙ με απώτερο στόχο την προστασία των καταθετών. 2. Το νομοθετικό και ρυθμιστικό πλαίσιο που διέπει τα ΣΠΙ έχει πλήρως εναρμονιστεί με το σχετικό κοινοτικό κεκτημένο και είναι συνεπώς στην ίδια βάση με τις αντίστοιχες ρυθμίσεις της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου (ΚΤΚ) για τις τράπεζες. 3. Αναφορικά με την ενίσχυση της εποπτείας επί των ΣΠΙ έχουν ληφθεί σημαντικά μέτρα από την ΥΕΑΣΕ τα τελευταία χρόνια. Η πρόοδος που έχει σημειωθεί τόσο οργανωτικά όσο και στις εποπτικές πρακτικές επισημαίνεται και στις εκθέσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) που ετοιμάστηκαν κατά τις αξιολογήσεις του χρηματοοικονομικού τομέα της Κύπρου, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν το 2005 και (Παραβλέπονται οι εκθέσεις του 2010 και 2011). 4. Σε αντίθεση με τις εταιρείες που έχουν στόχο τη μεγιστοποίηση του πλούτου των μετοχών, δεν υπάρχει κανένα κίνητρο για λήψη αποφάσεων υψηλού κινδύνου και, άρα, ούτε ηθικός κίνδυνος από την κρατική ασφάλεια των καταθέσεων. 5. Παρά τις συγχωνεύσεις, το μέγεθος του κάθε ΣΠΙ ξεχωριστά εξακολουθεί να μην είναι τέτοιο που θα μπορούσε να αποτελεί συστημικό κίνδυνο για το τραπεζικό σύστημα ΕΙΝΑΙ η εκτίμηση ειδικών πως, αναλογικά και συγκριτικά, το ποσόν ανακεφαλαιοποίησης του Συνεργατισμού είναι πιο μεγάλο από εκείνο των τραπεζών. της Κύπρου. 6. Το Συνεργατικό Ταμιευτήριο Λεμεσού Λτδ λειτουργεί ως αναγνωρισμένο και αυτοδύναμο ΣΠΙ και εποπτεύεται από την ΥΕΑΣΕ με βάση το σχετικό κανονιστικό πλαίσιο που διέπει τους όρους και προϋποθέσεις για την παραχώρηση άδειας λειτουργίας και εποπτεία αυτοδύναμων ΣΠΙ. 7. Αναφορικά με πιθανά επισφαλή δάνεια και την αναφορά σε «ασθενέστερα πρότυπα ταξινόμησης» σε σχέση με τις εμπορικές τράπεζες, διευκρινίζεται ότι η μοναδική διαφορά που υπήρχε στα ΣΠΙ αφορούσε τη χρονική περίοδο για σκοπούς ταξινόμησης των χορηγήσεων σε μη εξυπηρετούμενες (9 μήνες καθυστέρηση αντί 3 που προβλέπεται στη σχετική οδηγία της ΚΤΚ). Από την , με σχετική εγκύκλιο του Εφόρου ΥΕΑΣΕ, έχει καθορισθεί και για τα ΣΠΙ η περίοδος των 3 μηνών με αποτέλεσμα τα κριτήρια κατάταξης των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων για τα ΣΠΙ να είναι απολύτως τα ίδια με αυτά που ισχύουν για τις τράπεζες. 8. Η Επιτροπή ΥΕΑΣΕ, με στόχο την περαιτέρω ενδυνάμωση του πλαισίου λειτουργίας και διαχείρισης των ΣΠΙ, έχει εκδώσει Κανονιστικές Αποφάσεις για την Εσωτερική Διακυβέρνηση, οι οποίες εφαρμόζονται σταδιακά σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων και λειτουργιών των ΣΠΙ, καθώς και Κανονιστική Απόφαση για την ικανότητα και καταλληλότητα των αξιωματούχων τους. 9. Το ζήτημα σχετικά με το εποπτικό πλαίσιο και την εποπτική Αρχή των ΣΠΙ έχει εκτενώς συζητηθεί κατά το 2003 μεταξύ των αρμόδιων Αρχών και Υπουργείων και η πολιτική απόφαση ήταν η ΥΕΑΣΕ να συνεχίσει να είναι η Αρμόδια Εποπτική Αρχή για τα ΣΠΙ, όπως αυτό αντικατοπτρίζεται στο υφιστάμενο νομικό πλαίσιο. Μαύρη τρύπα 1,5 δισεκ. ευρώ Αφού όλα τα ΣΠΙ υπόκεινται στην εποπτεία της ΥΕΑΣΕ, τότε πώς εξηγείται το κολοσσιαίο ποσό του 1,5 δισεκ. ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση του Συνεργατισμού; Πώς, ο εύρωστος και κραταιός Συνεργατισμός, καταλήγει οσονούπω στο κράτος κατά 99% και το κράτος γίνεται ιδιοκτήτης 18 τραπεζών; Πώς δικαιολογείται το υψηλό ποσοστό (40%) μη εξυπηρετούμενων δανείων; Τι είδους εποπτεία ασκούσε, τελικά, η ΥΕΑΣΕ ώστε το Κίνημα να φτάσει σε αυτό το κατάντημα ώστε, παρά τις διαψεύσεις, να υπάρχει το ενδεχόμενο μεγαλύτερου ποσού ανακεφαλαιοποίησης, όπως ανέλυσε την περ. Τρίτη η «Σ»; Πώς δημιουργήθηκε αυτή η «μαύρη τρύπα» του 1,5 δισεκ. ευρώ, αν το ποσό θα είναι μόνο αυτό; Πώς προστάτεψαν τους καταθέτες; Το 2010, σύμφωνα με επιστολή Ορφανίδη, ΚΤΚ και Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα είχαν υπολογίσει τις επιπτώσεις μιας άσκησης προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων στην κεφαλαιακή επάρκεια της ΣΚΤ. Το αποτέλεσμα απέδειξε ότι δεν ικανοποιούσε τον ελάχιστο δείκτη πρωτοβάθμιου κεφαλαίου και, άρα, απαιτείτο ενίσχυση. Το 2011 τα stress tests έγιναν αυστηρότερα και ο τέως διοικητής της ΚΤΚ προειδοποιούσε τον τότε Υπουργό Εμπορίου για σοβαρές επιπτώσεις. Άκουσε κανείς; Ούτε η κυβέρνηση ούτε ο Ερ. Χλωρακιώτης. Στις 8/3/2010, δηλ. πριν πάνω από τρία χρόνια, ο Αθ. Ορφανίδης, σε επιστολή του προς τον Ερ. Χλωρακιώτη, του υπενθύμιζε πως με τρεις επιστολές -Απρίλιο, Μάιο και Δεκέμβριο του τον καλούσε να δώσει οδηγίες στα ΣΠΙ για τον τρόπο διαχείρισης των κινδύνων. Ο Αθ. Ορφανίδης παρατηρούσε πως ο Ερ. Χλωρακιώτης «δεν προέβη σε οποιαδήποτε μέτρα για την έκδοση από την ΣΚΤ προς τα ΣΠΙ των οδηγιών που σας υπέδειξα, με αποτέλεσμα να παρατείνονται από τις ΣΠΙ οι αδυναμίες χορήγησης και παρακολούθησης τω πιστωτικών διευκολύνσεων, την πιστωτική πολιτική και τα κριτήρια δανεισμού, οι οποίες οδηγούν στην κακή ποιότητα του δανειστικού χαρτοφυλακίου, ενώ η ελλιπής παρακολούθηση και ο ανεπαρκής χειρισμός χορηγήσεων, εκ μέρους των ΣΠΙ, διογκώνει το προβληματικό χαρτοφυλάκιό τους». Αυτά, τον Μάρτιο του Η ΣΠΕ Στροβόλου, μια από τις μεγαλύτερες της Κύπρου, ακόμα και όταν δεν είχε πάρει μέτρα διαχείρισης πιστωτικού κινδύνου και ενώ παρουσίαζε σοβαρά ελλείμματα κεφαλαίου, συνέχιζε να προβαίνει σε σημαντικές δωρεές. ΤΟΝ Απρίλη του 2011, σε απάντηση της πιο πάνω ανάλυσης του καθηγητή Αλ. Μιχαηλίδη, η ΥΕΑΣΕ διαβεβαίωνε πως λαμβάνονταν όλα τα μέτρα και δόθηκαν όλες οι οδηγίες στα ΣΠΙ για όλα όσα η Κ.Τ. υποδείκνυε. Προφανώς δεν έγιναν όσα ο Αθ. Ορφανίδης έγκαιρα υπεδείκνυε. Γι αυτό και ο Συνεργατισμός, με βάση το ακραία σενάριο της Pimco, έφτασε στο σημείο να χρειάζεται 1,5 δισεκ. για ανακεφαλαιοποίηση. Γιατί; Πέρα από τα γνωστά κατά καιρούς σκάνδαλα, ατασθαλίες, κακοδιαχείριση, πρέπει να επισημανθεί η πρακτική όχι μόνο από μικρά αλλά και από γνωστά μεγάλα ΣΠΙ παραχώρησης πιστωτικών διευκολύνσεων χωρίς εξασφαλίσεις εξαιτίας φιλικών σχέσεων, συγγενείας, κουμπαριάς, αλληλεγγύης, κτλ. Ας προσεχθεί τούτο, όπως το καταγράφει ο Αθ. Ορφανίδης: Να δώσουν εξηγήσεις, Χλωρακιώτης-Λύρας Η ΣΠΕ Στροβόλου, μια από τις μεγαλύτερες της Κύπρου, ακόμα και όταν δεν είχε πάρει μέτρα διαχείρισης πιστωτικού κινδύνου και ενώ παρουσίαζε σοβαρά ελλείμματα κεφαλαίου, συνέχιζε να προβαίνει σε σημαντικές δωρεές. Ύστερα, πώς να εξηγηθεί το δάνειο σχεδόν 11 εκ. από τη ΣΠΕ Στροβόλου προς τον Ερ. Χλωρακιώτη, με ευνοϊκούς όρους και παράταση αποπληρωμής μέχρι και το 2037; Ο Ερ. Χλωρακιώτης υποστηρίζει ότι θα εξοφλήσει τα χρέη του «μέχρι και το τελευταίο σεντ». Όμως δεν θα μιλήσει τώρα για όσα του καταμαρτυρούν αλλά μετά την αφυπηρέτησή του, στις 30/9/2013. Γιατί; Η Ερευνητική Επιτροπή, με βάση τους όρους εντολής της, κλήθηκε να εξετάσει τις συνθήκες υπό τις οποίες κατέρρευσε το τραπεζικό σύστημα. Ο Συνεργατισμός είναι σημαντικό τμήμα του τραπεζικού συστήματος. Η απορία πολλών, ειδικών και πολιτών, είναι γιατί οι κύριοι ιθύνοντες του Συνεργατισμού, Χλωρακιώτης και Λύρας, δεν κλήθηκαν ενώπιόν της για να δώσουν εξηγήσεις για όσα φοβερά και απίστευτα τους καταμαρτυρούν; Οι καταθέτες και μέτοχοι του Συνεργατισμού, σε πρώτο στάδιο, δικαιούνται να γνωρίζουν γιατί όλοι αυτοί οι μύθοι, που κτίστηκαν γύρω από το Κίνημα, ήταν μια μεγάλη φούσκα για να καλυφθούν όσα ανεπίτρεπτα και επικίνδυνα συνέβησαν. Είναι η εκτίμηση ειδικών πώς, αναλογικά και συγκριτικά, το ποσό ανακεφαλαιοποίησης του Συνεργατισμού είναι πιο μεγάλο από εκείνο των τραπεζών. Γι αυτό και πολλά άλλα, δεν θα δώσει εξηγήσεις και δεν θα λογοδοτήσει κανείς;

10 10-CMYK.qxp 8/17/13 4:00 PM Page ΑΝΑΦΑΝΔΟΝ Μπίρες τσακρίν Τελικά έχουμε πολλή πλάκα όλοι μας. Μένουμε έκπληκτοι, τάχα, επειδή ο Συνεργατισμός έχει τόσα πολλά δάνεια που δεν πληρώνονται, κατά την επίσημη έκφραση μη εξυπηρετούμενα. Λες και δεν γνωρίζουμε όλοι, μα όλοι, πώς λειτουργούσε το σύστημα εδώ και δεκαετίες. - Θέλεις δάνειο, κουμπάρε; - Ε, ναι, η κουμέρα θέλει να κάμουμεν μιαν πισίνα να κολυμπουν τα μωρά. - Μεν έσιεις έννοιαν, κουμπάρε. Πέρνα που το γραφείον μου αύριο, να πιούμε τον καφέ μας και η δουλειά σου εν να γίνει... Η ακόμα: - Κουμπάρε, εν θα τα καταφέρω να πληρώσω δόση τούτον τον μήνα. - Μεν έσιεις έννοιαν, κουμπάρε. Τον άλλον μήνα διάς κάτι παραπάνω. - Μα ούτε τον άλλον μήνα θα μπορώ. - Μεν έσιεις έννοιαν, κουμπάρε, δώσε κατιτίς να δείχνει κίνησην ο λοαρκασμός σου τζιαι σάζουμέν τα... Ή επίσης: - Ε ανιψιέ, εν να κανονίσεις κανένα δάνειο να σάσουμεν το εξοχικό; - Ό,τι θέλει το ανίψιν μου. - Πέρνα πόψε να πιούμεν καμιάν μπίρα να τα πούμε. Να πω τζιαι της γεναίκας να τυλίξει τζιαι λλία κουπέπια. - Έγινεν ανίψιν. Τσάκριν οι μπίρες, όμως, α; - Ακατάγνωτα, σιορ! Αν υπάρχει οποιοσδήποτε που αμφισβητεί τα πιο πάνω, να με καταγγείλει δημοσίως, παρακαλώ! Ν.Π. Η υγιεινή στα πανηγύρια Τα πανηγύρια είναι απίστευτες σε χρώματα, σε αρώματα, σε ήχους, σε μυρουδιές, σε εικόνες και σε κοινωνική συνάφεια, γιορτές. Στην Κύπρο, τα πανηγύρια είναι μοναδικά. Εκεί συναντώνται η ψυχή και τα έθιμα του νησιού. Είναι η πιο χαρούμενη και διασκεδαστική εκτόνωση των Ελλήνων Κυπρίων. Η θρησκευτικότητα και η πίστη τους συνταυτίζονται με τα πανηγύρια προς τιμήν Αγίων της Εκκλησίας μας. Και, φυσικά, είναι η αποθέωση της εμπορίας όλων των λογιών προϊόντων, που μπορεί να φανταστεί ο νους. Ιδιαίτερα τα πωρικά και όλα τα συναφή. Όμως, θέλουμε παρατηρήσουμε τα εξής: Όλα αυτά τα πωρικά, εδέσματα, κτλ. εκτίθενται στο ύπαιθρο. Και αν μεν ένα πανηγύρι γίνεται τους χειμερινούς μήνες ή σε περιόδους σχετικής δροσιάς, πάει καλά. Τι συμβαίνει, όμως, στους μήνες με τις υψηλές θερμοκρασίες και τις αφόρητες ζέστες, συν οι σκόνες; Διερωτώμεθα: Πού είναι οι υγειονομικές υπηρεσίες των κοινοτήτων, των Δήμων και της Κυβέρνησης; Γίνεται κάποιος έλεγχος; Γιατί δεν υποδεικνύεται στους πωλητές πωρικών και άλλων εδώδιμων να παίρνουν στοιχειώδη μέτρα προφύλαξης και προστασίας από μύγες, σκόνες, καυσαέρια, κτλ.; Θέτουμε αυτά υπόψη του Υπουργείου Υγείας και όλων των αρμόδιων τοπικών φορέων, που εισπράττουν τέλη από τους συμμετέχοντες. Τουλάχιστον να γίνεται στοιχειώδης έλεγχος υγιεινής. Ε.Μ.Ι. Αίφνης, έγιναν όλοι Μακαριακοί! Η κακοδιαχείριση στον Συνεργατισμό Θα συμφωνήσουμε με τον βουλευτή του ΔΗΣΥ, Πρόδρομο Προδρόμου, που αναφέρεται σε όσα συμβαίνουν στον Συνεργατισμό. Με δήλωσή του, παρατηρεί: «Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει η παραμικρή διάθεση παρέμβασης στη διαδικασία διερεύνησης των αιτίων και των ευθυνών, θέλουμε να επαναλάβουμε αυτό που ακούμε αυτές τις μέρες να διερωτώνται πολλοί πολίτες: Δεν θα έπρεπε, όπως γίνεται για τις άλλες τράπεζες, να αναζητηθούν ευθύνες και για την κακοδιαχείριση που αφήνει μαύρη τρύπα 1,5 δισεκ. στα κεφάλαια του Συνεργατισμού, την ίδια ώρα που δημοσιοποιούνται εκπληκτικά ψηλά ποσοστά μη εξυπηρετούμενων δανείων; Δεν θα έπρεπε κάποιοι υπεύθυνοι να ελεγχθούν για τις πρακτικές που ίσχυσαν εκεί;». Βεβαίως και πρέπει να λογοδοτήσουν πολλοί για το κατάντημα του Συνεργατισμού. Ιδιαίτερα εκείνοι οι υψηλόβαθμοι και παχυλά αμειβόμενοι αξιωματούχοι του, που βροντοφώναζαν μόλις πρόσφατα, «κάτω τα Τι έπαθε η κυβέρνηση Αναστασιάδη; Τι μακαριακός οίστρος την κατέλαβε ώστε ο πρόεδρος και μέλη της να αναμέλπουν φλύαρους και ανιστόρητους διθυράμβους στον Μακάριο; Πρώτα ήταν ο Ν. Αναστασιάδης που, μιλώντας στο Θρονί, στις 3/8/2013, αναλύθηκε σε δοξαστικά και αίνους στον εκλιπόντα ηγέτη με έναν γελοιώδη τρόπο που, τους μεν μακαριακούς προκάλεσε, τους δε κριτικά ιστάμενους έναντί του, εξόργισε. Τώρα, τη σκυτάλη της ποιητικής και προσωπολατρικής υμνωδίας παρέλαβε ο Υπουργός Παιδείας, Κ. Κενεβέζος. Ναι, ο Υπουργός ο οποίος οφείλει, ως εκ της θέσεώς του, να παροτρύνει τα παιδιά μας σε κριτική στάση έναντι προσώπων και πραγμάτων. Διαβάστε τις ανεπίτρεπτες φλυαρίες του: «Η τιμή στον Μακάριο δεν μπορεί να εξαντλείται σε επιμνημόσυνες δεήσεις και επετειακούς λόγους. Είναι αεί παρών στις καρδιές και στη συνείδησή μας. Τον συναντάμε καθημερινά: Ένα σούρουπο στα βουνά μας, ένα πρωινό εδώ στο χωριό του, ένα απόγευμα ν απευθύνει τους ιστορικούς εκείνους λόγους του στην Αρχιεπισκοπή, στη Λευκωσία. Κάποτε μιλώντας με τα παιδιά κι άλλοτε να περπατά μοναχός και να προσεύχεται. Κρατάμε το μεγαλείο του, τη σοφία του, τη γαλήνη του και την αγάπη του για την Κύπρο και το λαό της». Τα σχόλια, δικά σας. Σ.Ι. χέρια από τον Συνεργατισμό», κτλ. Τώρα, ήρθε η δική τους ώρα. Οφείλουν πάρα πολλές εξηγήσεις για το κατάντημα του κινήματος που, ενώ δεν εκτέθηκε σε ελληνικά ομόλογα, χρειάζεται ανακεφαλαιοποίηση τουλάχιστον 1,5 δισεκ. ευρώ. Γιατί; Οι Χλωρακιώτης, Λύρας και πολλοί άλλοι του Συνεργατισμού οφείλουν πολλές εξηγήσεις. Γι αυτό απορούμε: Γιατί δεν θα κληθούν ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής; Σ.Ι. «Δεν ήταν διατεθειμένη» Προσέξτε τι δήλωσε ο πρώην Κυβ. Εκπρόσωπος, Στ. Στεφάνου, με αφορμή την κατάθεση του Διοικητή της ΚΤΚ στην Ερευνητική. Είναι προφανές, είπε, ότι «οι Ευρωπαίοι περίμεναν την εκλογή Αναστασιάδη για να προβάλουν τις νέες απαιτήσεις τους για το κούρεμα καταθέσεων, για ιδιωτικοποιήσεις, κτλ.». Δεν θα κάνουμε τον συνήγορο του Αναστασιάδη, αλλά, Στέφανε, κάνεις πως ξεχνάς τι είπε ο από εσάς διορισθείς Π. Δημητριάδης. Ο Διοικητής είπε πως, «Ευρωπαίοι αξιωματούχοι άρχισαν περί τα τέλη του 2012 να θεωρούν ότι η τότε Κυβέρνηση δεν ήταν διατεθειμένη να υπογράψει Μνημόνιο και προέβαιναν σε δημόσιες τοποθετήσεις ότι το Μνημόνιο θα υπογραφόταν από τη νέα Κυβέρνηση». Εσείς, δηλ. ο Πρόεδρός σου, Δ. Χριστόφιας και το κόμμα σου, το ΑΚΕΛ, δεν θέλατε να υπογράψετε το μνημόνιο. Αν το υπογράφατε, είπε ο φίλος σας Π. Δημητριάδης, τα πράγματα ίσως να ήταν πολύ διαφορετικά. Γιατί δεν το υπογράψατε; Πάλι λέτε ότι φταίνε οι τράπεζες. Και αυτές ευθύνονται και άπληστοι τραπεζίτες. Γιατί, όμως, κρατούσατε τη Λαϊκή στον αναπνευστήρα και την παραδώσατε ημιθανή στην επόμενη κυβέρνηση; Διότι, συν τοις άλλοις, δεν επιθυμούσατε να καταβάλετε πολιτικό και κομματικό κόστος. Και θυσιάσατε τον τόπο. Γι αυτό, κρείττων σιγάν, επειδή τα καίρια τα παρουσιάζετε όπως σας βολεύει. Και προκαλείτε! Σ.Ι. Ναι, να πάνε φυλακή Η υπομονή και η σιωπή των πολιτών δεν πρέπει ούτε να υποτιμώνται ούτε να παραμερίζονται από κανέναν, ιδιαίτερα από την Κυβέρνηση και τον Πρόεδρο. Οι πολίτες ακούνε και διαβάζουν όσα κατατίθενται στην Ερευνητική, δεν πείθονται ότι όλα θα διαλευκανθούν, αλλ ελπίζουν ότι οι ποινικοί ανακριτές θα ανακαλύψουν, θα τεκμηριώσουν και θα οδηγήσουν στα δικαστήρια όσους ευθύνονται για τη λεηλασία και την καταστροφή του τραπεζικού συστήματος, της οικονομίας και του λαού. Προχθές, ο Υπουργός Εσωτερικών σε δηλώσεις του διαβεβαίωσε: «Εκ πρώτης όψεως, υπάρχουν πάρα πολλά αλλά και ενδιαφέροντα αποτελέσματα από τις έρευνες, ιδιαίτερα από πλευράς Αστυνομίας σε σχέση με το άνοιγμα λογαριασμών των διερευνώμενων προσώπων». Και πρόσθεσε: «Είναι μια μεγάλη ευκαιρία και συνάμα πρόκληση για την πολιτεία, να οδηγήσει όσους, αν και εφόσον διαφανεί ότι συμμετείχαν σε σκάνδαλα, ενώπιον δικαστηρίου και αν αυτό αποφασίσει ότι θα πρέπει κάποιοι από αυτούς να οδηγηθούν στις φυλακές, να οδηγηθούν». Αυτό αναμένουν και οι πολίτες. Πολλοί πρέπει να οδηγηθούν στη φυλακή, να δημευθούν οι περιουσίες τους και να πληρώσουν για την απληστία, την ασυδοσία και τη διαρπαγή του τόπου. ΜΕΛΙ Σοβαρά ερωτήματα Είναι πραγματικά με λύπη που ακούσαμε την είδηση για δεύτερη αυτοκτονία καταδίκου στις Κεντρικές Φυλακές εντός δύο μηνών. Ιδιαίτερα όταν γνωρίζουμε πως ο εν λόγω κρατούμενος έπασχε από ψυχολογικά προβλήματα και κατά την άποψή μας έπρεπε να τυγχάνει συνεχούς επίβλεψης. Με αφορμή τούτο, ρωτούμε: 1. Επεβλεπόταν συστηματικά από ψυχίατρο ή ψυχολόγο; 2. Είναι σε θέση οι Κεντρικές Φυλακές να αντιμετωπίσουν περιπτώσεις ανθρώπων-καταδίκων με σοβαρά ψυχολογικά ή άλλα προβλήματα; 3. Αληθεύει πως γίνονται εξοικονομήσεις στον ηλεκτρισμό και το νερό λόγω περικοπών στον προϋπολογισμό του σωφρονιστικού ιδρύματος, αλλά και της δραματικής αύξησης των ατόμων που φυλακίζονται, αφού ο αριθμός των καταδίκων είναι σχεδόν διπλάσιος από αυτόν που μπορεί να φιλοξενήσει το Ίδρυμα; 4. Καταγράφονται περιστατικά βίας εντός φυλακών είτε μεταξύ κρατουμένων είτε μεταξύ κρατουμένων και δεσμοφυλάκων; Αν ναι, λαμβάνονται μέτρα αποτροπής τους; Ο αριθμός των δεσμοφυλάκων είναι αρκετός για τόσο μεγάλο αριθμό κρατουμένων; 5. Προτίθεται το κράτος να πράξει κάτι για επιδιόρθωση της κατάστασης στις φυλακές; Κάνει μήπως σκέψεις για ανέγερση νέων φυλακών και καλύτερο διαχωρισμό των κρατουμένων, έτσι ώστε οι κατάδικοι για μικρά αδικήματα να μη βρίσκονται στα ίδια κελιά ή και ακόμα στις ίδιες φυλακές με βαρυποινίτες; Αυτά και άλλα πολλά ερωτήματα οφείλουν Αναπληρωτής Διευθυντής των Φυλακών και Υπουργός Δικαιοσύνης να τα απαντήσουν, και μάλιστα άμεσα. Μ.ΑΔ

11 11-SPOT.qxp 8/17/13 4:01 PM Page 11 ΓΝΩΜΕΣ 11 ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΙΣ Ποιος σκότωσε τον 27χρονο Ανδρέα; ΤΟΥ ΣΑΒΒΑ ΙΑΚΩΒΙΔΗ Ηλ.διεύθυνση: Ξ έρετε ποιος είναι ο 27χρονος Ανδρέας; Πόσοι ξέρουν τον 27χρονο Ανδρέα; Γιατί στο εξής οφείλουμε όλοι να ξέρουμε τον 27χρονο Ανδρέα; Την Πέμπτη, το πρωί, ο 27χρονος κατάδικος, Ανδρέας, βρέθηκε κρεμασμένος με σεντόνι, στο κελί του, στις Κεντρικές Φυλακές. Ο αν. διευθυντής των Φυλακών, Γ. Τρυφωνίδης, σε δηλώσεις του στο ΚΥΠΕ, υποστήριξε πως στις 7 το πρωί, όταν έγινε καταμέτρηση των φυλακισμένων, ο Ανδρέας ήταν εν ζωή. Λίγα λεπτά αργότερα, μεταξύ 7.15 και 7.30 βρέθηκε να αιωρείται νεκρός Ποιος ήταν ο Ανδρέας; Ήταν αδελφός της Ζαχαρούλας, που βρέθηκε σκοτωμένη πέρσι στο σπίτι τους, όπου διέμεναν με την επίσης άρρωστη μητέρα τους. Ο Ανδρέας και η Ζαχαρούλα ήταν από τα παιδιά που χαρακτηρίζουμε με ιδιαίτερα προβλήματα και ετύγχαναν ψυχιατρικής και κοινωνικής παρακολούθησης. Σε μια στιγμή λογομαχίας για ασήμαντη αφορμή, ο Ανδρέας προκάλεσε τον θάνατό της. Συνελήφθη και καταδικάστηκε. Αν είχαμε κοινωνικές υπηρεσίες και αν είχαμε γνήσιο ενδιαφέρον από τις ψυχιατρικές υπηρεσίες και αν αυτό το κράτος ήταν πρόνοιας και όχι εγκληματικής παράνοιας και αδιαφορίας, ο Ανδρέας δεν έπρεπε να εγκλειστεί στις Κεντρικές Φυλακές. Η θέση του ήταν σε ψυχιατρικό ή άλλο ίδρυμα, όπου θα ετύγχανε ιδιαίτερης ψυχιατρικής παρακολούθησης. Το Δικαστήριο, για λόγους που δεν κατανοούμε, αποφάσισε να τον εγκλείσει στις Κεντρικές Φυλακές. Εθελοντές, που τον επισκέπτονταν, άκουγαν παράπονά του ότι δεν έπαιρνε τα φάρμακά του, ότι ήταν αντικείμενο χλεύης και εμπαιγμών, δεν ήταν ευτυχισμένος. Ο 27χρονος Ανδρέας έχρηζε συνεχούς και επισταμένης ψυχιατρικής φροντίδας. Αλλά τι λέγει ο αν. διευθυντής των Φυλακών; Υπάρχει κενό, είπε, επειδή ο ψυχίατρος, οι ψυχολόγοι και οι νοσηλευτές ψυχικής υγείας εργάζονται μέχρι τις 3 το απόγευμα. Μέχρι το άλλο πρωί που θα επανέλθουν. Δεν υπάρχει 24ωρη κάλυψη. Κι αν συμβεί κάτι έκτακτο; Προσέξτε: Αναλαμβάνουν δεσμοφύλακες, που έτυχαν κάποιας εκπαίδευσης! Αυτά δεν είναι σοβαρά πράγματα. Είναι, όμως, ενδεικτικά και αποδεικτικά μιας γενικής παθογένειας και μιας κρατικής αμέλειας που, σύμφωνα με πολλές ενδείξεις, οδήγησαν στην αυτοκτονία του 27χρονου Ανδρέα. Εθελοντές που τον συναντούσαν, είπαν πως επρόκειτο για πανέξυπνο άτομο. Όμως, κατ επανάληψιν έλεγε ότι ήθελε να αυτοκτονήσει. Τρεις ημέρες πριν από το απονενοημένο διάβημά του, εντούτοις, έδειχνε χαρούμενος Ποιος απολογήθηκε; Ποιος ανέλαβε ευθύνες; Ποιος ζήτησε συγγνώμη; Ποιος, κυρίως, τιμωρήθηκε; και ευτυχισμένος. Μέχρι που αποτόλμησε το μοιραίο. Γιατί; Σε αυτό το «γιατί» καλούνται να απαντήσουν πρώτα οι υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας. Ξέρουμε ότι παρακολουθούσαν τον Ανδρέα, τη Ζαχαρούλα και τη μητέρα τους. Κατά μαρτυρία εθελοντή, που επισκέφθηκε το σπίτι τους, αυτό έμοιαζε με αχούρι και με «φωλιά του κούκου». Γιατί; Απορούμε: Ο Ανδρέας έπαιρνε κανονικά τη φαρμακευτική αγωγή του; Οι κοινωνικοί λειτουργοί ούτε είδαν ούτε κατάλαβαν αλλ ούτε και μερίμνησαν για βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των δύο παιδιών και της μητέρας τους; Γιατί ο Ανδρέας σκότωσε την αδελφή του; Τσακώθηκαν όταν η μητέρα τους ζήτησε να ανοίξουν ένα παράθυρο Ο Ανδρέας συνελήφθη, κατηγορήθηκε, καταδικάστηκε και εγκλείστηκε στις Κεντρικές Φυλακές. Απορούμε και ρωτάμε: Ένα τέτοιο ψυχιατρικό περιστατικό εγκλείεται στις Φυλακές; Ο ψυχίατρος των Φυλακών δηλώνει ότι καθίστατα επιτακτική η ανάγκη αλλαγής του θεσμικού πλαισίου στις Φυλακές. Μα, αυτή είναι η ουσία ή γιατί ο Ανδρέας οδηγήθηκε στην αυτοκτονία; Απορούμε: Έπαιρνε κανονικά τα φάρμακά του; Παρακολουθείτο στενά και ανελλιπώς; Όχι, βέβαια, αφού υπήρχε ένα κενό 17 ολόκληρων ωρών. Σύμφωνα με μαρτυρίες, ήθελε να καταγγείλει δημόσια όσα υπέμενε και γιατί βρισκόταν στις Φυλακές. Τώρα, ο Υπουργός Δικαιοσύνης διέταξε έρευνα, ζήτησε εκθέσεις γεγονότων και, αύριο Δευτέρα αναμένεται να ξεκαθαρίσει η υπόθεση. Δηλαδή; Θα διαπιστωθεί η ελλιπής φροντίδα από τις Κοινωνικές Υπηρεσίες; Θα επιβεβαιωθεί ότι η οικογένεια αυτή και ειδικά η Ζαχαρούλα και ο Ανδρέας δεν ετύγχαναν ανελλιπούς, προσεκτικής, αδιάλειπτης φροντίδας και μέριμνας, ώστε ο Ανδρέας να μη φτάσει να σκοτώσει την αδελφή του; Από την άλλη, σε ποιους πρέπει να αποδοθούν ευθύνες για τον εγκλεισμό στις Κεντρικές Φυλακές ενός 27χρονου, ενώ έπρεπε να μεταφερθεί σε ψυχιατρικό ή ειδικό ίδρυμα, ώστε να τυγχάνει ανάλογης φροντίδας; Ποιοι θα αναλάβουν ευθύνες επειδή οδηγήθηκε στην αυτοκτονία; Ποιοι πρέπει να αισθάνονται τύψεις για τον τραγικό θάνατο ενός ανθρώπου, που εδικαιούτο την ελάχιστη, έστω, φροντίδα, κατανόηση και αγάπη; Θα πουν μερικοί πως φταίει το σύστημα, φταίει η κρίση, φταίει η νοοτροπία μας, φταίει η συμπεριφορά μας έναντι τέτοιων ανθρώπων. Θα ζητήσει κάποιος συγγνώμη για τον θάνατο του Ανδρέα; Θα υπάρξουν επιπτώσεις για αμέλεια, αδιαφορία, παραλείψεις; Όχι, βέβαια. Δεν αποκλείεται ο θάνατός του να καταχωρισθεί ως ιδιάζουσα περίπτωση και να χαθεί στη λήθη. Όπως έγινε με τόσα άλλα εγκλήματα σε αυτόν τον τόπο. Ποιος απολογήθηκε; Ποιος ανέλαβε ευθύνες; Ποιος ζήτησε συγγνώμη; Ποιος, κυρίως, τιμωρήθηκε; ΕΠΙ ΤΑΠΗΤΟΣ Σκληρή λιτότητα με κάθε τίμημα ΤΗΣ ΧΡΥΣΩΣ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ chryso.an@cytanet.com.cy. Τ ο Υπουργείο Οικονομικών της Κυπριακής Δημοκρατίας καλείται να κερδίσει ένα από τα μεγαλύτερα στοιχήματα που «έπαιξε» ποτέ. Από αυτό θα εξαρτηθεί η εικόνα που θα δώσει προς τους Ευρωπαίους εταίρους της και τα μηνύματα που θα δώσει προς τα έξω. Σίγουρα το έργο που καλούνται να παίξουν στο Υπουργείο μέχρι το τέλος δεν είναι εύκολο, και κυρίως δεν είναι καθόλου αρεστό και αποδεκτό από κανέναν. Δυστυχώς, όμως, εδώ που έχουν φτάσει τα πράγματα, εδώ που οδηγούνται οι εξελίξεις, δεν υπάρχει επιστροφή. Δεν υπάρχουν επιλογές, ούτε εναλλακτικές, ούτε σχέδιο βήτα. Το Υπουργείο Οικονομικών καλείται να δώσει το παράδειγμα και να «παίξει» άλλη μια επιτυχημένη παρτίδα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αν τη χάσει θα υπάρξει οπισθοδρόμηση. Οι δεσμεύσεις είναι ξεκάθαρες στο Μνημόνιο και τη δανειακή σύμβαση με την Τρόικα, και υποχρεούται να συνεχίσει να παίρνει άριστα ή τουλάχιστον λίαν καλώς στις εξετάσεις που θα περνά σε κάθε τριμηνιαία αξιολόγηση. Σίγουρα, η πρώτη αξιολόγηση αναπτέρωσε το ηθικό και πείσμωσε τους τεχνοκράτες γι άλλη μια επιτυχή αξιολόγηση στα δημοσιονομικά. Δεν υπάρχουν περιθώρια για να επαναπαυόμαστε, πόσω μάλλον για να δείχνουμε ανυπακοή. Πώς θα κερδηθεί το στοίχημα; Μέσα στις επόμενες βδομάδες το Υπουργείο θα ολοκληρώσει και θα καταθέσει στη Βουλή τον προϋπολογισμό του κράτους για το 2014, με τον οποίο θα πρέπει να αποδείξει ότι έχει τη θέληση και την τόλμη να τηρήσει όλα όσα ανέλαβε να υλοποιήσει με επιτυχία. Η νίκη επί των παθών μας συνιστά την πρώτη και ουσιαστικότερη νίκη μας Εκ των πραγμάτων και των εξελίξεων, δεν έχει άλλη επιλογή από την εφαρμογή μέτρων λιτότητας, όχι μόνο μέχρι εκεί που προσδοκά το Μνημόνιο αλλά και ακόμη πιο σκληρών και επώδυνων μέτρων, μέτρων βαθύτερης λιτότητας. Οι πολιτικές λιτότητας είναι εξοντωτικές για τον λαό και κυρίως για τα χαμηλά στρώματά του. Όμως, οι εξελίξεις καθορίζουν ένα δρόμο δύσκολο, γεμάτο αγκάθια, που εάν δεν τον καθαρίσουμε τώρα, θα τον βρίσκουμε συνέχεια μπροστά μας. Δεν υπάρχουν άλλες επιλογές και άλλες εναλλακτικές. Οι προσπάθειες θα επικεντρωθούν στο σκέλος των δαπανών, όπου υπάρχουν ακόμη αρκετά περιθώρια για περικοπές. Η Λερναία Ύδρα, ο φαταούλας του δημόσιου τομέα, θα χτυπηθεί και πάλιν, αλλά σίγουρα ήταν καιρός να γίνει και αυτό. Τα μέτρα δημοσιονομικής και διαρθρωτικής μεταρρύθμισης που επιβάλλονται από την Τρόικα εκτιμάται ότι θα διασφαλίσουν τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών, με την ελπίδα ότι θα επιτευχθεί πλήρως η δημοσιονομική εξυγίανση. Η επιλογή της στρατηγικής της «μηδενικής βάσης», που χαράχθηκε για τις τακτικές και αναπτυξιακές δαπάνες, καθώς και για τα σχέδια και προγράμματα, τις αγορές και τις χορηγίες θεωρείται επιβεβλημένη από τις εξελίξεις, και πρέπει να της δοθεί κάθε στήριξη από όλους. Τα κοινοβουλευτικά κόμματα θα βρεθούν σύντομα μπροστά στις οδυνηρές επιλογές της ψήφισης ενός προϋπολογισμού λιτότητας. Επιβάλλεται ν αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και ν αναλάβουν το μερίδιο της ευθύνης που τους αναλογεί αναφορικά με την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει ο τόπος. Η ουσία είναι μια. Ο τόπος πρέπει να σωθεί με κάθε μέσο και με οιποιονδήποτε τρόπο, ακόμη κι αν υποχρεωθούμε όλοι ανεξαιρέτως να χάσουμε λάφυρα που θεωρούσαμε ως πολύτιμα. Όπως έλεγε ο Πλάτων: «Η νίκη επί των παθών μας συνιστά την πρώτη και ουσιαστικότερη νίκη μας. ΕΙΡΗΣΘΩ Προπατορικό Αμετανόητων ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ ΜΑΥΡΟΥ Α Π Ο 12ης Φεβρουαρίου 1977, με τη συνάντηση Μακαρίου - Ντενκτάς, στην παρουσία του Γ.Γρ. του ΟΗΕ, Κουρτ Βάλντχαϊμ, και την έκτοτε γνωστή ως 1η Συμφωνία Υψηλού Επιπέδου για τις 4 Κατευθυντήριες Γραμμές, χρονολογείται η διαδικασία των «διακοινοτικών» συνομιλιών επίλυσης του Κυπριακού. Διαδικασία ηλικίας 36 ήδη ετών και έξι μηνών. Διαδικασία εξ υπαρχής βλαπτική, παγίδα για την Κυπριακή Δημοκρατία και τον κυπριακό Ελληνισμό. Χρήσιμη, ωφέλιμη κι αποδοτική μόνο για τους Τούρκους κατακτητές και τις θωπεύουσες την Τουρκία μεγάλες δυνάμεις. Α Π Ο Τ Ε Λ Ε Ι η 12η Φεβρ. 1977, για το Κυπριακό, απ την πλευρά ημών των Ελλήνων, εκείνο που η στήλη παλαιόθεν χαρακτηρίζει ως το Προπατορικό Αμάρτημα: Ο εξ αρχής, εκ προμελέτης και εκ κατασκευής εγκλωβισμός της Κ.Δ. και του Ελληνισμού στην, δικοινοτικώ τω τρόπω, απαλλαγή του Αττίλα και την διαφυγή της Τουρκίας - Εισβολέα - Επιδρομέα απ το εδώλιο του κατηγορουμένου για όσα διέπραξε κι έκτοτε διαπράττει ως κατακτητής στην Κύπρο. Κ Α Ι Ο ΜΕΝ προπάτωρ, τότε ΠτΔ, Αρχιεπίσκοπος και Εθνάρχης Μακάριος, νωρίς είχε αντιληφθεί το αμάρτημά του και στον 6ο μήνα διακήρυξε, 20ή Ιουλίου 1977, τη μετάνοιά του, ανέκρουσε πρύμναν κι εξήγγειλε απ τον Προμαχώνα εν συλλαλητηρίω τον μηδέποτε εκκινήσαντα Μακροχρόνιο Αντικατοχικό Αγώνα 14 ημέρες πριν πεθάνει, οι επίγονοί του, όμως, παρέμειναν, διζωνικώς, μονίμως κολλημένοι στον βάλτο. Ούτε καν η εκκωφαντικά συθέμελη παρασπονδία των Τούρκων, με την ανακήρυξη ψευδοκράτους την 15η Νοεμβρίου 1983, στάθηκε ικανή ώστε να ξεκολλήσουν για ν αποκηρύξουν το προπατορικό αμάρτημα και ν αποτρέψουν όσα πλείονα και χειρότερα παρήγαγε και παράγει συν τω χρόνω, έχοντας κατρακυλήσει μέχρι το Έκτρωμα Ανάν, τον Συνεταιρισμό Δύο Συνιστώντων Στέιτς και την Τουρκική Εκ Περιτροπής Προεδρία... Β Α Λ Τ Ω Μ Ε Ν Η στα ίδια, εντός εκτός και επί τ αυτά, για 36 χρόνια η ελληνική κυπριακή ηγεσία, ουδέποτε επέδειξε την τόλμη κι ούτε φρόντισε ν αποκτήσει τ αναγκαία ερείσματα ώστε να θέσει αποτελεσματικά οιονδήποτε ουσιώδη όρο για την επανέναρξη οιουδήποτε, απ τους αλλεπάλληλους, «νέου γύρου συνομιλιών». Όχι μόνο για την απόδοση της φυλακισμένης, ακατοίκητης, νεκρής πόλης της Αμμοχώστου (μοναδική στον κόσμο περίπτωση πόλεως), αλλ ούτε καν το ανθρωπιστικό ζήτημα των Αγνοουμένων Αδηλώτων Αιχμαλώτων που θα πρεπε η Τουρκία εξ αρχής -πριν από τις και πριν από οποιεσδήποτε συνομιλίες, να είχε λύσει. Μ Ε ΤΕΤΟΙΑ ημετέρων μυαλά, ποιος δύναται να αποκλείσει πόσα του λοιπού οι Τούρκοι θα τσεπώσουν -ό μη γένοιτο- ΚΑΙ στην υπόθεση των Κοιτασμάτων της ΑΟΖ, ως όρο (τουρκικό - τ/κ, όρο) για «να εισέλθουν στον νέο γύρο συνομιλιών που θα αρχίσει σε λίγους μήνες»;

12 12-CMYK-13-SPOT.qxp 8/17/13 4:02 PM Page 12 ΚυρΙΑΚΗ 18 ΑυΓΟυςΤΟυ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Ποια εισήγηση είχε γίνει επί Τάσσου και πώς μπορεί να επανέλθει Τύμπου στο μοντέλο της Πρίστινα Α πό τη στιγμή που εγείρεται θέμα της επιστροφής της Αμμοχώστου στους νόμιμους κατοίκους της, η τουρκική πλευρά συνδέει το θέμα αυτό με την άρση της «απομόνωσης» των Τουρκοκυπρίων, τη λειτουργία του λιμανιού της Αμμοχώστου, του αεροδρομίου της Τύμπου, καθώς και με τα ζητήματα κυριαρχίας και αναγνώρισης του ψευδοκράτους στη λογική του «acknowledgment», δηλαδή της αποδοχής χωριστής οντότητας στα κατεχόμενα. Μπορεί ή όχι να ανοίξει η Τύμπου χωρίς να τεθεί υπό την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας και πώς σχετίζεται με την εν δυνάμει λύση Αμμόχωστος έναντι αναγνώρισης Η τουρκική στάση δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να αποτρέπει την Κυπριακή Δημοκρατία να διεκδικεί την Αμμόχωστο, την οποία η Άγκυρα είναι δεσμευμένη να παραδώσει στα Ηνωμένα Έθνη άνευ ανταλλαγμάτων και όρων, όπως οι δεύτερες Συμφωνίες Κορυφής του 79 μεταξύ Κυπριανού-Ντενκτάς καθορίζουν. Συνεπώς, η λογική και η διαπραγματευτική πρακτική οδηγεί στην εξής θέση: Η επιστροφή της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου θα έπρεπε να ήταν στην παρούσα φάση ως προαπαιτούμενο για την έναρξη των συνομιλιών και της συνέχισης της τουρκι- ΒρυξΕλλΕς Του Δρος των κής ενταξιακής πορείας στην Ε.Ε. Για- Διεθνών Σχέσεων ΓΙΑΝΝου τί; Διότι, όταν οι ΧΑΡΑλΑμΠΙΔΗ Τούρκοι δεν τηρούν τις υποχρεώσεις από προηγούμενες συμφωνίες, πώς θα τηρήσουν τις νεότερες; Πώς σέβονται το κοινοτικό κεκτημένο και τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., όπως είναι η Κυπριακή Δημοκρατία; Παρ όλα αυτά, οι προηγούμενες Κυβερνήσεις, καθώς και η υφιστάμενη, εμπλέκονται σε μια διαδικασία πάρε-δώσε για την Αμμόχωστο, την οποία οι Τούρκοι εννοούν στην εξής φράση: Επιστροφή της πόλης έναντι αναγνώρισης. Τώρα η υφιστάμενη Κυβέρνηση θα προχωρήσει εκ νέου στη διεκδίκηση της Αμμοχώστου, τονίζοντας ότι αφενός δεν συνδέει το θέμα με την Τύμπου, όμως υπάρχουν έγγραφα του Υπουργείου Εξωτερικών που μελετούν τη διασύνδεση αυτή. Και αυτό είναι λογικό, υπό την έννοια ότι θα πρέπει να ελέγχονται και να μελετώνται τα πάντα. Όπως λογικό είναι να επισημαίνεται από τον Υπουργό Εξωτερικών Ι. Κασουλίδη ότι η Τύμπου μπορεί να διασυνδεθεί και να λειτουργήσει εφόσον γίνει σεβαστή η κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας, Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου θα έπρεπε να ήταν στην παρούσα φάση ως προαπαιτούμενο για την έναρξη των συνομιλιών και της συνέχισης της τουρκικής ενταξιακής πορείας στην Ε.Ε. Η ΠΡΙΣΤΙΝΑ και πώς είναι συναφής με τη διζωνική και πολυπεριφερειακή ομοσπονδία που σημαίνει ότι: 1. Το FIR και ο έλεγχος της εναέριας κυκλοφορίας θα ανήκει στη Λευκωσία, δηλαδή στις Αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας. 2. Οι Αρχές του αεροδρομίου, Αστυνομία κλπ θα πρέπει να υπάγονται στην Κυπριακή Δημοκρατία, ασχέτως εάν είναι Ελληνοκύπριοι ή Τουρκοκύπριοι. 3. Το FIR θα είναι ένα και ενιαίο, και οι όποιες άδειες πτήσεων και τα αεροπλάνα που θα προσγειώνονται και θα απογειώνονται, όπως και οι ασφαλίσεις, οι ασφάλεια και οι έλεγχοι θα ανήκουν και θα υπόκεινται στην Κυπριακή Δημοκρατία και στη νομοθεσία της, σε συνδυασμό με τις Διεθνείς Συμφωνίες που έχει υπογράψει και με την ICAO. Αυτά τα ζητήματα είναι βασικά και στοιχειώδη, και πρέπει να γίνουν σεβαστά. Πώς αλλιώς θα υπάρχει κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας; Ηνωμένα Έθνη και κυριαρχία Βεβαίως, θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι μια τέτοια φόρμουλα δεν πρόκειται να γίνει δεκτή από την τουρκική πλευρά, διότι η ίδια η Άγκυρα και οι παράνομες τουρκοκυπριακές αρχές των κατεχομένων είναι ως να απα-αναγνωρίζουν το ψευδοκράτος και να αναγνωρίζουν την Κυπριακή Δημοκρατία. Υπό αυτές τις συνθήκες, το ζητούμενο δεν θα είναι η επιστροφή της Αμμοχώστου, αλλά πώς οι μεν θα καταλογίσουν ευθύνες και αρνητική στάση στους δε. Για τη γεφύρωση των διαφορών και εφόσον η Κυβέρνηση δεν εισηγείται, αλλά και δεν απορρίπτει την σύνδεση της Τύμπου με την περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου, υπό την προϋπόθεση να γίνει σεβαστή η κρατική κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας, τόσο τα Ηνωμένα Έθνη όσο και η Ε.Ε. έχουν ήδη στα συρτάρια τους έτοιμη για μελέτη προηγούμενη φόρμουλα, που είχε προταθεί επί διακυβέρνησης Τάσσου Παπαδόπουλου, αλλά δεν τελεσφόρησε, διότι, προφανώς, οδηγούσε σε αναβάθμιση του ψευδοκράτους και σε επικίνδυνες ατραπούς. Η πρόταση αυτή αφορά στο μοντέλο της Πρίστινα, στο Κοσσυφοπέδιο. Το 1999, όταν οι συμμαχικές δυνάμεις των Ρώσων κατέλαβαν το αεροδρόμιο της Πρίστινα, για να αποφύγουν τις φιλονικίες με το ΝΑΤΟ και για τη λειτουργία του, επινοήθηκε η διαδικασία όπως τεθεί υπό τη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών. Η λύση αυτή έχει τα εξής χαρακτηριστικά: 1. Οι Ρώσοι εφάρμοσαν το κόλπο του Βερολίνου. Δηλαδή, με μια εντυπωσιακή κίνηση των ειδικών τους δυνάμεων και ειδικότερα των αλεξιπτωτιστών, πρόλαβαν τους ΝΑ- ΤΟϊκούς και κατέλαβαν το αεροδρόμιο της Πρίστινα. Και ακολούθως άρχισαν διαπραγματεύσεις για τον έλεγχο και τη λειτουργία του με τους ΝΑΤΟϊκούς. Είναι δε, χαρακτηριστικό ότι ο αρχηγός των ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων Γουέσλι Κλαρκς διέταξε τον Βρετανό στρατηγό σερ Μάικ Τζάκσον να το ανακαταλάβει. Ο τελευταίος είπε όχι, διότι, όπως δικαιολόγησε τη θέση του, ουδόλως θα ήθελε να πυροδοτήσει από την Πρίστινα τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο! Στην ουσία, το αεροδρόμιο της Πρίστινα θύμιζε τη διχοτόμηση του Βερολίνου. Συνεπώς, το ζητούμενο δεν ήταν μόνο ποιος θα ασκούσε την κυριαρχία, αλλά πώς θα λειτουργούσε το αεροδρόμιο και πώς θα γινόταν συνδιαχείριση της κυριαρχίας που έχανε το Βελιγράδι και θα μεταβιβαζόταν στους Κοσοβάρους. 2. Η λύση δόθηκε με την απόφαση όπως η λειτουργία του αεροδρομίου δοθεί στη διοίκηση του ΟΗΕ, όπου και οι δυο μεγάλες δυνάμεις, δηλαδή ΗΠΑ και Ρωσία, όπως και άλλες, Γαλλία και Βρετανία, ασκούν κυριαρχία και έλεγχο μέσω του Συμβουλίου Ασφαλείας. 3. Οι ΝΑΤΟϊκοί είχαν αποφασίσει ότι το Βελιγράδι έχει χάσει την κυριαρχία του στο Κοσσυφοπέδιο και οργάνωναν την αποδοχή της ανεξαρτητοποίησής του, ασχέτως ποια θα ήταν η στάση της κυβέρνησης της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας. Το αεροδρόμιο της Πρίστινα ήταν ένα σημαντικό βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση και στη μεταφορά της κυριαρχίας (βλέπε εναέριος χώρος και FIR) που θα γινόταν στους Κοσοβάρους μέσω των Ηνωμένων Εθνών. Το υποκείμενο του διεθνούς δικαίου Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ της Κύπρου είναι διαφορετική. Με βάση δε, τη γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την υπόθεση του «απευθείας εμπορίου», η Κυπριακή Δημοκρατία είναι η μόνη αρμόδια Αρχή για να ανοίγει και να κλείνει τα λιμάνια και τα αεροδρόμια σε ολόκληρη την Κύπρο. Και προστίθεται ότι οποιαδήποτε άλλη ενέργεια και πρακτική υποσκάπτει την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας, που είναι κράτος μέλος της Ε.Ε. Συνεπώς, χωρίς την έγκριση της Κυπριακής Δημοκρατίας ούτε το λιμάνι της Αμμοχώστου μπορεί να λειτουργήσει ούτε η Τύμπου. Είναι δε, πρόδηλο ότι εάν η Κυπριακή Δημοκρατία δώσει εξουσία στα Ηνωμένα Έθνη να λειτουργούν ή/και να διοικούν το αεροδρόμιο της Τύμπου, χωρίς να έχει ή ίδια τον πλήρη έλεγχο του FIR και χωρίς όλες οι διαδικασίες και Αρχές να υπάγονται στις νομοθετικές της ρυθμίσεις, θα είναι δυνατό να δημιουργηθούν ιδιαίτερες συνθήκες έμμεσης αναγνώρισης, αποδοχής, στην ουσία, του ψευδοκράτους, το οποίο εκ των πραγμάτων θα είναι συνδεδεμένο με τα Ηνωμένα Έθνη, που θα έχουν τον έλεγχο και τη διοίκηση του αεροδρομίου. Σημειώνουμε επί τούτου ένα απλό παράδειγμα: Σε περίπτωση ατυχήματος ή οποιουδήποτε άλλου προβλήματος, ποιο θα είναι το υποκείμενο του διεθνούς δικαίου που θα έχει την ευθύνη του αεροδρομίου; Τα Ηνωμένα Έθνη; Εάν θα είναι τα Ηνωμένα Έθνη, τότε υπάρχει ο κίνδυνος της σταδιακής κατάργησης από τα ίδια τα Ηνωμένα Έθνη της Κυπριακής Δημοκρατίας σε τμήματα της δικής της εξουσίας και κυριαρχίας, για να διευκολύνεται το ψευδοκράτος, του οποίου πλέον οι παράνομες αρχές θα αντλούν νομιμοποίηση από τη συνεργασία τους με τα Ηνωμένα Έθνη και με την ίδια την Κυπριακή Δημοκρατία. Συνεπώς, θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι υπεισερχόμεθα σε μια διαδικασία αμοιβαίων αποδοχών-αναγνωρίσεων. Αν είναι οι όποιες «τουρκοκυπριακές-κατοχικές αρχές» του ψευδοκράτους που θα αποτελούν το υποκείμενο του διεθνούς δικαίου, τότε μια τέτοια εξέλιξη θα συνιστά μορφή, αν όχι αναγνώρισης, τουλάχιστον αποδοχής τους; Από την άλλη, πώς θα είναι υποκείμενο διεθνούς δικαίου και κυρίως πώς να φέρει ευθύνη για κάτι το οποίο θα πάει στραβά η Κυπριακή Δημοκρατία, όταν δεν θα ασκεί εξουσίες ή δεν θα ασκεί πλήρως και δεν θα έχει κρατικές αρμοδιότητες στο αεροδρόμιο; Το FIR όπως και η ασφάλεια είναι ζητήματα κρατικής κυριαρχίας.

13 12-CMYK-13-SPOT.qxp 8/17/13 4:02 PM Page 13 ΠΟΛΙΤΙΚΗ 13 Ραφοποίηση κυριαρχίας ΓΙΑ να λειτουργήσει μια τέτοια φόρμουλα, η εξουσία και η κυριαρχία στην Τύμπου θα πρέπει να ασκούνται από κοινού μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων μέσω του ΟΗΕ. Εκτός και αν εμφανιστεί και πάλιν όπως και στο παρελθόν, στις συνομιλίες του Παρισίου τον Σεπτέμβρη του 2002, η λογική ότι το ζήτημα της κυριαρχίας θα πρέπει να μπει στο ράφι. Στη βάση αυτή της λογικής, η λειτουργία της Τύμπου θα είναι το προηγούμενο βήμα μετάβασης της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας -η οποία θα κατεβεί από το ράφι- προς το νέο πολιτειακό σύστημα των δυο συνιστώντων κρατών που θα προκύψει μετά τη λύση. Συν τω χρόνω, το ψευδοκράτος θα λειτουργεί διεθνώς, εφόσον θα δύναται να εμπορεύεται και μέσω αεροδρομίου και μέσω λιμανιών στο μοντέλο της Ταϊβάν και της εν δυνάμει λύσης, όπως την είχε μεθοδεύσει ο αλήστου μνήμης Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, που σημαίνει ότι: Εφόσον η λύση του Κυπριακού θα στηρίζεται στην ομοσπονδία και εφόσον ο Βορράς, πλην εδαφικών αναπροσαρμογών, θα ανήκει στους Τουρκοκυπρίους, θα πρέπει να γίνουν βήματα προ της λύσης μέσω των ΜΟΕ (Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης) για την αμοιβαία αποδοχή των δυο τουλάχιστον συνιστώντων κρατών που θα προκύψουν. Και σημειώνουμε τη λέξη τουλάχιστον, διότι εάν το πολιτειακό σύστημα δεν είναι διζωνικό, αλλά πολυζωνικό, τα πράγματα θα είναι ακόμη πιο περίπλοκα. Εν δυνάμει λύση και δημοψήφισμα Εκ των πραγμάτων, κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί το εξής: Όσοι υποστηρίζουν λύση ομοσπονδίας και δη διζωνικής, καθόλου δεν θα πρέπει να αντιτίθενται στη λογική της εν δυνάμει λύσης, που μπορεί να στηριχθεί στη σύνδεση της Τύμπου με την επιστροφή της πόλης της Αμμοχώστου. Και αυτό διότι με την ομοσπονδία συμφωνεί η συντριπτική πλειοψηφία των ηγεσιών των κομμάτων και του Εθνικού Συμβουλίου. Είναι, όμως, πρόδηλο ότι επί του παρόντος διαφωνεί η συντριπτική πλειοψηφία του λαού. Και αν υπάρχει από κάποιους και ειδικότερα από τις κομματικές ηγεσίες περί του αντιθέτου άποψη, ας πάμε σε δημοψήφισμα, για να ενεργεί πλέον η ηγεσία επί τη βάσει άμεσης δημοκρατικής λαϊκής Η ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ του μοντέλου της Πρίστινα στην περίπτωση της Τύμπου μπορεί να οδηγήσει τελικά στην τουρκική θέση εντολής και όχι επί ψευδαισθήσεων. Χωρίς εναλλακτική πρόταση και διαζύγια Η υιοθέτηση του μοντέλου της Πρίστινα στην περίπτωση της Τύμπου μπορεί να οδηγήσει τελικά στην τουρκική θέση: Αμμόχωστος έναντι αποδοχής (acknowledgement) και εν συνεχεία αναγνώρισης του ψευδοκράτους ως ισότιμου των ελεύθερων περιοχών της Κυπριακής Δημοκρατίας συνιστώντος κράτους. Και προφανώς θα πρόκειται για τη δρομολόγηση λύσης στη βάση του σχεδίου Ανάν με άλλο όνομα. Είναι, ταυτοχρόνως, πρόδηλο ότι, και από το στρατόπεδο της συμπολίτευσης και από εκείνο της αντιπολίτευσης δεν υπάρχει εναλλακτική φόρμουλα και στρατηγική πέραν της ομοσπονδίας, ακόμη και από αυτούς που διαφωνούν με τη σύνδεση της Αμμοχώστου με την Τύμπου. Οπότε χωρίς την εναλλακτική επιλογή, το Κυπριακό είτε θα οδηγηθεί στη διχοτόμηση μέσω μιας παραλλαγής του σχεδίου Ανάν είτε μέσω της διατήρησης της de facto υφιστάμενης κατάστασης και της μετατροπή της σε de jure, είτε όπως η Συμμαχία των Πολιτών (τουλάχιστον προεκλογικά αυτό εισηγείτο), σε μια πολυπεριφερειακή ομοσπονδία, που θα σημαίνει τον πολυτεμαχισμό της Κύπρου σε έξι αντί σε δυο ζώνες, εκτός και αν οι δυο τουρκικές εφάπτονται μεταξύ τους, οπότε θα έχουμε μέσα από την πολυπεριφερειακή, μια διζωνική και πάλιν ομοσπονδία. Σημειώνουμε δε, ότι και η Πρίστινα, καθώς και το αεροδρόμιο της ήταν πρωτεύουσα του Κοσσυφοπεδίου, μιας αυτόνομης περιοχής (ανήκουσα στα διοικητικά όρια της Σερβίας), που αποτελούσε τμήμα της πάλαι ποτέ πολυπεριφερειακής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, με ισχυρή υπό τον Τίτο κεντρική Κυβέρνηση, η οποία όμως κατέρρευσε με το πλήρωμα του χρόνου, ακολουθώντας το πεπρωμένο των πολυεθνικών ή διεθνικών πολιτειακών συστημάτων, όπως ήταν η Τσεχοσλοβακία με το βελούδινο διαζύγιο. Ή το τελικό στάδιο της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας μεταξύ Σερβίας και Μαυροβουνίου, που εθνολογικά, ιστορικά και άλλως πως είχε περισσότερες πιθανότητες συνοχής απ ό,τι μια ομοσπονδία στην Κύπρο μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Εναλλακτική επιλογή και τα εγκώμια στον Ερντογάν ΕΠΕΙΔΗ οι στήλες αυτές ουδέποτε ανήκαν στο απορριπτικό στρατόπεδο, αλλά σε εκείνη τη σχολή σκέψης που όταν απορρίπτει οφείλει να προτείνει επί μακρόν, εισηγούμαστε τη νέα στρατηγική με δυο βασικούς πυλώνες. Ο ένας είναι δημοκρατικότητα της λύσης που μπορεί να προκύψει μέσω του πλήρους σεβασμού και εφαρμογής των αρχών και των αξιών της Ε.Ε., που δεν μπορεί να κατοχυρώσει ένα ομοσπονδιακό σύστημα, και ο δεύτερος είναι το σύστημα της ασφάλειας, που προϋποθέτει απεγκλωβισμό μας από τον γεωστρατηγικό έλεγχο της Τουρκίας με την ένταξή μας στο ΝΑΤΟ, ως αντάλλαγμα για τη συνέχιση της τουρκικής ενταξιακής πορείας και στη λογική της δημιουργίας λύσης και συνθηκών win-win situation. Με στόχο, βεβαίως, τη διατήρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας στη ζωή, και την Αμμόχωστο να συνιστά -όπως θέλουν οι κάτοικοί της και το σύνολο των Κυπρίων- ΜΟΕ για την επανένωση της Κύπρου. Διότι, κανείς δεν θέλει τέτοια ΜΟΕ και μεθοδολογικά εργαλεία, ώστε μέσω Τύμπου και Πρίστινα να πάμε σε μοντέλο Ταϊβάν και στη νομιμοποίηση της διχοτόμησης μέσω ενός ομοσπονδιακού συστήματος στη βάση του σχεδίου Ανάν. Που θα σηματοδοτεί τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και τη νομιμοποίηση της υποταγής μας στην αναθεωρητική τουρκική πολιτική, που οι Ευρωπαίοι εταίροι μας και δη στην Ευρωβουλή, καθώς και πολλοί εκ των Αμερικανών πολιτικών αναλυτών τη θεωρούν νεο-οθωμανική και επικίνδυνη λόγω της ισλαμικής ταυτότητας του Ερντογάν και του AKP, στους οποίους μέχρι πρότινος οι υποστηρικτές του σχεδίου Ανάν και της ομοσπονδίας -τόσο προηγούμενοι όσο και υφιστάμενοι κάτοικοι του Προεδρικούέπλεκαν το εγκώμιο!

14 14-CMYK.qxp 8/17/13 4:03 PM Page ΠΟΛΙΤΙΚΗ Η διαχρονική παθογένεια της ανεπάρκειας και της διαφθοράς Ο Κικέρωνας, στον Λόγο Κατά Κατιλίνα, το 63 π.χ., ενώπιον της Ρωμαϊκής Συγκλήτου, υπογράμμισε το μόνιμο και πάγιο ζήτημα της σχέσης πολιτικής με τη διαφθορά, την ανεπάρκεια και την ανικανότητα, τονίζοντας όμως ότι όλα αυτά τα παθογενή στοιχεία που διατρέχουν μια κρατική ή εθνική υπόσταση είναι σε θέση και μπορεί να τα αντιμετωπίσει η Σύγκλητος, η Εκκλησία του Δήμου, ο λαός, η ιστορία. Το Ελληνικό Έθνος βιώνει σήμερα ως κρατικές υποστάσεις και ως πολιτικές ηγεσίες, όπως συνηθίζουμε να λέμε στην πολιτική επιστήμη, ως πολιτικά συστήματα, τη διαχρονική παθογένεια της ανεπάρκειας, της διαφθοράς, της καιροσκοπικής και μικρόψυχης προσέγγισης των προβλημάτων του Έθνους, που άπτονται της ίδιας της επιβίωσής του, αφού φροντίζει η πολιτική ηγεσία να ενταφιάσει ΤΟΥ την ευθύνη και τον ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ αγώνα για την άρση Κ. ΓΙΑΛΛΟΥΡΙΔΗ* και την απάλειψη της ταπείνωσης και την ανάκαμψη του Έθνους ως αξιοπρέπειας και ως πολιτισμού. Αυτό που συμβαίνει τούτες τις ημέρες, τούτες τις εποχές είναι η φροντίδα του να ξεχνάμε και να αποπροσανατολιζόμαστε από την ιστορική ευθύνη όλων μας έναντι του παρελθόντος και έναντι του μέλλοντος. Την ημέρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, ήταν η 15η Αυγούστου 2013, ημέρα κατάληψης της αρχαιότερης ελληνικής πόλης της Κύπρου, της Σαλαμίνας, δηλαδή της Αμμοχώστου, πόλης του Τεύκρου και του Τελαμώνα, πόλη που καταλήφθηκε προδομένη από την στρατιωτική της ηγεσία και την οποία υπερασπίστηκαν μέχρι τέλους ηρωικά οι ελάχιστοι εναπομείναντες στρατιωτικοί, στρατιώτες και αξιωματικοί από την Κύπρο και την Ελλάδα, έφεδροι και μόνιμοι, που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις θέσεις τους στην πόλη, αφού η προδοσία τούς άφησε χωρίς πυρομαχικά και στοιχειώδεις δυνατότητες άμυνας. Η πόλη παραδόθηκε στην ουσία από αυτούς που ήταν υποχρεωμένοι να την υπερασπιστούν και ενώ δεν ήταν καν στα σχέδια του Αττίλα η κατάληψή της. Ο Αττίλας εισήλθε στην πόλη, αφού διαπίστωσε πως δεν υπήρχε καμία αντίσταση. Την επομένη ο Αττίλας κατέλαβε την αγαπημένη γενέτειρα του υπογράφοντος, Μόρφου, προερχόμενη από την αρχαία θεά του έρωτα Μορφώ, συνώνυμο του Αφροδίτη ως Θεά Μορφώ ή Θεομόρφου. Η Μόρφου εγκαταλείφθηκε με κυβερνητική εντολή, όπως και τα υπόλοιπα μέρη της κατεχόμενης τώρα Κύπρου, O tempora, ο mores... Ξεχνάμε και αποπροσανατολιζόμαστε από την ιστορική ευθύνη όλων μας έναντι του παρελθόντος και έναντι του μέλλοντος Η ΤΟΥΡΚΙΑ διδάσκει Θουκυδίδη στην πράξη της διεθνούς της πολιτικής. Δεν σέβεται το δίκαιο στις ορδές του αυγουστιάτικου Αττίλα. Καταλήφθηκε η Λύση, γενέτειρα του Γρηγόρη Αυξεντίου, το Δίκωμο, μέρος της ηρωικής θυσίας του Κυριάκου Μάτση και ολόκληρη η περιοχή με τα χωριά και τις κωμοπόλεις του ελληνικού πολιτισμού και της ελληνικής κυπριακής παράδοσης της Αγίας γης της κατεχόμενης, εδώ και 39 χρόνια, Κύπρου. Θλιβόμαστε και αισθανόμαστε αναξιοπρεπείς και ταπεινωμένοι, γιατί δεν θελήσαμε να υπερασπιστούμε χωριό προς χωριό, σπιθαμή προς σπιθαμή, τα ιερά χώματα της πατρίδας μας, ως οφείλαμε. Αμαχητί Ο Αττίλας κατέλαβε τις πόλεις και τα χωριά της Κύπρου αμαχητί. Αυτό σημαίνει για την διεθνή εικόνα μας, για την αξιοπιστία και το κύρος μας, ως Ελλήνων, πως δεν μπορούμε, δεν θέλουμε, δεν είμαστε σε θέση να υπερασπιστούμε με θυσία και αίμα, όπως φωτίζει η ιστορία του Ελληνισμού, τη γη των πατέρων μας, την πατρίδα μας, τον πολιτισμό μας, τις αξίες και την ύπαρξή μας ως κοινωνικών συνόλων, ως θεσμών, ως ιστορίας και ως πολιτικής πραγματικότητας. Γιατί η θυσία των ανθρώπων για τα ιδανικά, την πίστη και τον πολιτισμό τους είναι η μόνη δύναμη που προκαλεί διεθνή αλληλεγγύη, συμπαράσταση που πολλές φορές οδηγεί και στην ήττα του επιτιθεμένου. Ούτε οι Θερμοπύλες, ούτε το Μεσολόγγι, ούτε το 40, ούτε και ο Μαχαιράς του μεγάλου Έλληνα Γρηγόρη Αυξεντίου δίδαξαν τη γενιά του 74, που προδομένη απ την ηγεσία της δέχτηκε να «αναδιπλωθεί», παραχωρώντας τη γη των πατέρων της, την ίδια τη ζωή της ως παράδοση, ως πολιτισμός, ως ταυτότητα, στον επιτιθέμενο Τούρκο εισβολέα. Ξέρουμε ακόμη πως, όπου υπήρξε μια μικρή αντίσταση, όπως στον Άγιο Παύλο, με τον ηρωικό Αλευρομάγειρο και την ομάδα των εφέδρων του, οι Τούρκοι υποχώρησαν. Δεν αντισταθήκαμε, δεν παραδοθήκαμε αγωνιζόμενοι, αλλά τραπήκαμε εις φυγήν, ακολουθώντας τις οδηγίες της ηγεσίας, η οποία αποφάσισε να παραδώσει την περιοχή που διεκδικούσε η Τουρκία, να αποφύγει θυσίες, θανάτους και να διαπραγματευθεί τους όρους της νέας τάξης πραγμάτων που πέτυχε η Τουρκία στην Κύπρο το 74. Είχαμε να κάνουμε με ηγεσίες που ουσιαστικά εντάχθηκαν στο σχέδιο μιας διεθνούς, διπλωματικής συνωμοσίας που αποσκοπούσε, όλα τα χρόνια που προηγήθηκαν από το 60 και μετά, μέχρι και το 74, στο σχέδιο διχοτόμησης της Κύπρου και τη σταδιακή μετατροπή της από ελληνικό νησί σε ένα χώρο ελεγχόμενο από την Τουρκία. Δουλοπρέπεια και υποταγή Ανεπάρκεια, δουλοπρέπεια και υποταγή, για να μην πούμε και προδοσία, σε ό,τι αφορά ιδιαίτερα τη Χούντα, χαρακτήρισε τις ηγεσίες Ελλάδας-Κύπρου, που δεν μπόρεσαν όχι μόνο να οραματιστούν, αλλά να υπερασπιστούν την πραγματικότητα μιας ελληνικής κυριαρχίας στην Κύπρο, που ήταν αδιαμφισβήτητη, ακόμα και επί Αγγλοκρατίας, όπου οικονομικά, κοινωνικά, πολιτιστικά και πολιτικά κυριαρχούσε ο Ελληνισμός στο νησί και η Κύπρος μπορούσε πολύ εύκολα να μετατραπεί σε ένα προκεχωρημένο προπύργιο ελληνικής στρατηγικής στη Μέση Ανατολή και τη Βόρειο Αφρική, όπως την οραματίστηκε ο Γεώργιος Παπανδρέου το 64, είτε γινόταν η Ένωση, είτε δεν γινόταν, δηλαδή ακόμα και με την ύπαρξη ενός δεύτερου ανεξάρτητου ελληνικού κράτους στη Νοτιοανατολική Λεκάνη της Μεσογείου. Οι Τούρκοι είχαν σχέδιο, εμείς δεν είχαμε ποτέ. Είχαμε μόνο την ανεδαφική και άνευ αντικειμένου υπεροψία μιας υπεροχής, η οποία οδήγησε στην αυτοπαγίδευση, δηλαδή στην αυτοματαίωση μιας ελληνικής πατρίδας, ενός ελληνικού πολιτισμού στην Κύπρο. Σήμερα, 39 χρόνια μετά, τη 15η Αυγούστου δεν υπάρχει καμία αναφορά στα Ελλαδικά Μέσα Ενημέρωσης, στην Αμμόχωστο και στη Μόρφου, τις πατρίδες του κυπριακού βορρά που κατέλαβε βίαια και βάρβαρα ο Τουρκικός Αττίλας τούτες τις ημέρες. Στην Κύπρο κατέλαβε η δημοσιοποίηση της τραγωδίας της Αμμοχώστου, της Μόρφου και του δεύτερου Αττίλα, μια εντελώς περιθωριακή θέση στη δημοσιοποίηση των γεγονότων, ωσάν να πρόκειται για μια θλιβερή είδηση που συνέβη πριν από πολλά χρόνια στην Κουάλα Λουμπούρ! Δυστυχώς, δεν μπορούμε να αντιληφθούμε ως ηγεσία και λαός πως η συνέχιση της ύπαρξής μας βασίζεται στον αυτοσεβασμό μας. Αυτό σημαίνει υπεράσπιση της ιστορίας μας, μνήμη και συνέχεια της μνήμης, τιμώντας αυτούς που έφυγαν, διδάσκοντας περηφάνια και αξιοπρέπεια αυτούς που έρχονται. Χωρίς στόχους, χωρίς συμμάχους, χωρίς μέσα ΕΙΝΑΙ τοις πάσι γνωστό. Δεν χρειάζεται να είσαι ειδικός στις διεθνείς σχέσεις για να το καταλάβεις πως αν δεν σέβεσαι τον εαυτό σου, αν δεν υπερασπίζεσαι τις αξίες, τα ιδανικά και τα συμφέροντά σου, δεν σε σέβονται και οι άλλοι, δεν έχεις συμμάχους. Η Τουρκία διδάσκει Θουκυδίδη στην πράξη της διεθνούς της πολιτικής. Δεν σέβεται το δίκαιο. Δεν αναγνωρίζει την ύπαρξη πολιτικής ηθικής στις σχέσεις των κρατών. Υπερασπίζεται αυτό που θεωρεί συμφέρον της με όλα ανεξαιρέτως τα μέσα, νόμιμα και κυρίως παράνομα. Τι κόστος είχε η Τουρκία από τη σαραντάχρονη σχεδόν κατοχή της Κύπρου; Κανένα! Πήρε μόνο όφελος γιατί οι άλλοι της αναγνωρίζουν την ικανότητα να θέτει στόχους και να τους πετυχαίνει. Σήμερα ετοιμαζόμαστε να διαπραγματευθούμε το μέλλον της Κύπρου. Από τη χειρότερη και πιο αδύναμη θέση που ήμασταν ποτέ. Χωρίς στόχους, χωρίς συμμάχους, χωρίς μέσα. Πού κινείται η ηγεσία του τόπου; Διεκδικεί την απελευθέρωση, όπως θα έπρεπε, έστω και σε ένα μη διακηρυγμένο σχέδιο; Διεκδικεί την εδραίωση του status quo σε δύο κράτη, δηλαδή τη νομιμοποίηση της διεθνούς παρανομίας της Τουρκίας, με την ίδια την υπογραφή μας, παραχωρώντας για πάντα την κατεχόμενη γη μας στους Τούρκους; Πώς θα επιβιώσουμε ως «κράτος του Νότου» έχοντας το στίγμα της ντροπής, της παράδοσης της πατρώας γης στον κατακτητή; Ποιος θα μας σέβεται διεθνώς; Πώς θα σταθούμε απέναντι στις γενιές που έρχονται, δηλαδή, τι θα γράψει για μας η ιστορία; *Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής, Διευθυντής Κέντρου Ανατολικών Σπουδών Πάντειο Πανεπιστήμιο

15 15-CMYK.qxp 8/17/13 4:03 PM Page 15 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ 15 Χριστιάνα Ερωτοκρίτου: Αποτύχαμε να πείσουμε την ευρύτερη κοινωνία για την ορθότητα των πολιτικών μας επιλογών «Σε κομβικό σταυροδρόμι το ΔΗΚΟ» Τ η θέση πως το ΔΗΚΟ βρίσκεται σε κομβικό σημείο εκφράζει σε συνέντευξή της στη «Σ» το μέλος του Εκτελεστικού Γραφείου του ΔΗΚΟ, Χριστιάνα Ερωτοκρίτου. Μάλιστα, ενόψει του επερχόμενου εκλογικού Συνεδρίου του κόμματος, η κ. Ερωτοκρίτου εκφράζει τη στήριξή της στην υποψηφιότητα Νικόλα Παπαδόπουλου για την προεδρία του ΔΗΚΟ, υποστηρίζοντας πως η εκλογή του μπορεί να διασφαλίσει τον ρόλο, αλλά και το μέλλον του κόμματος. Η Χριστιάνα Ερωτοκρίτου διαμηνύει, πάντως, πως το εκλογικό συνέδριο του ΔΗΚΟ δεν αποτελεί δημοψήφισμα για την παραμονή του ή μη στην Κυβέρνηση. «Όσο έτοιμοι είμαστε να εργαστούμε, να συμβάλουμε και να βοηθήσουμε την Κυβέρνηση να αντιμετωπίσει τις ενώπιόν της προκλήσεις, άλλο τόσο έτοιμοι θα πρέπει να είμαστε να διαχωρίσουμε έντιμα τη θέση μας εάν διαφωνούμε ουσιαστικά», υπογραμμίζει. Ποιο είναι το διακύβευμα των εσωκομματικών εκλογών στο ΔΗΚΟ και πώς η απάντηση στο δίλημμα Καρογιάν ή Νικόλας ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ καθορίζει αυτό το papadopoulosm Το ΔΗΚΟ βρίσκεται σε ένα κομβικό σημείο. Οι τραγικές εξελίξεις που ζήσαμε τους τελευταίους μήνες μάς φέρνουν ή πρέπει να μας φέρνουν ενώπιον των ευθυνών μας. Πρέπει να αποφασίσουμε εάν, ως πολιτικό κόμμα, θα αρκεστούμε σε πρόσκαιρα οφέλη, ή αν θα πολιτευτούμε με βάση το μακροχρόνιο ευρύτερο εθνικό συμφέρον με πυξίδα μας πάντοτε τις διαχονικές μας αρχές και αξίες. Οι οποίες, όταν εφαρμόστηκαν στο παρελθόν, τα οφέλη ήταν πολλαπλά για τον τόπο μας. Ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος του ΔΗΚΟ στο επόμενο διάστημα ως εταίρος στην Κυβέρνηση και πώς θα επηρεαστεί αυτός ο ρόλος από το Συνέδριο; Ο μοναδικός ρόλος για το ΔΗΚΟ είναι αυτός του εποικοδομητικού εταίρου, χωρίς όμως ποτέ να είναι αυτοσκοπός η συμμετοχή μας στο κυβερνητικό σχήμα. Όσο έτοιμοι είμαστε να εργαστούμε, να συμβάλουμε και να βοηθήσουμε την Κυβέρνηση να αντιμετωπίσει τις ενώπιόν της προκλήσεις, άλλο τόσο έτοιμοι θα πρέπει να είμαστε να διαχωρίσουμε έντιμα τη θέση μας εάν διαφωνούμε ουσιαστικά. Πιστεύω ότι πρέπει να διδαχτούμε από τα λάθη του παρελθόντος και ενώ ο στόχος μας θα πρέπει πάντοτε να είναι η ουσιαστική μας συμβολή στην αντιμετώπιση της σωρείας των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο τόπος, εντούτοις δεν θα πρέπει να διστάσουμε ούτε στιγμή να διαφωνήσουμε εκεί που επιβάλλεται. Το Συνέδριο, όμως, του κόμματος δεν αποτελεί δημοψήφισμα για την παραμονή μας ή μη στην Κυβέρνηση. Το μέλος του Εκτελεστικού Γραφείου του κόμματος, Χριστιάνα Ερωτοκρίτου, εκφράζει τη στήριξή της στην υποψηφιότητα Νικόλα Παπαδόπουλου Οι διαχρονικές αρχές μας ορίζουν τη μελλοντική μας προοπτική «Στηρίζω Νικόλα» Εσείς ποιον από τους δύο υποψηφίους για την Προεδρία του ΔΗΚΟ θα στηρίξετε και γιατί; Η δική μου επιλογή στο επικείμενο συνέδριο είναι η στήριξη της υποψηφιότητας του Νικόλα Παπαδόπουλου. Πιστεύω ότι έχει αποδείξει ότι διαθέτει αξιοπιστία, διορατικότητα και ειλικρίνεια, έστω και εάν αυτό μετουσιώνεται μερικές φορές σε προσωπικό πολιτικό κόστος. Στο σημείο που έχει οδηγηθεί ο τόπος σήμερα, δεν έχουμε την πολυτέλεια ούτε να χαϊδεύουμε τα αφτιά του κόσμου, αλλά ούτε και να τον παραπλανούμε για τις πολιτικές που στοχεύουμε. Είναι η πεποίθησή μου ότι εκλογή του Νικόλα Παπαδόπουλου μπορεί να διασφαλίσει τον ρόλο, αλλά και το μέλλον του ΔΗΚΟ. Αξιοπιστία και συνέπεια Πιστεύετε ότι το τελευταίο διάστημα έχει πληγεί η αξιοπιστία του ΔΗΚΟ και αν ναι, γιατί; Πιστεύω ότι αποτύχαμε να πείσουμε την ευρύτερη κοινωνία για την ορθότητα των πολιτικών μας επιλογών των τελευταίων ετών. Η παραμονή του ΔΗΚΟ στην προηγούμενη κυβέρνηση, παρά το γεγονός ότι κάποιοι προέβλεπαν τις καταστροφικές συνέπειες των επιλογών της, μας έχει τραυματίσει. Ταυτόχρονα, η ανεκτικότητα που επιδείξαμε όταν υιοθετούνταν πολιτικές επιλογές και αποφάσεις που ήταν κάθετα αντίθετες με τις διαχρονικές μας αρχές και αξίες, επέτρεψε σε πολλούς να αμφισβητούν τη δική μας προσήλωση σε αυτές. Είναι βασική μου πεποίθηση ότι χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να πείσουμε ότι για μας οι όροι αξιοπιστία και συνέπεια εξακολουθούν ΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ του κόμματος δεν αποτελεί δημοψήφισμα για την παραμονή μας ή μη στην Κυβέρνηση να έχουν ουσία και περιεχόμενο και να αποτελούν σταθερό προσανατολισμό μας. Θεωρείτε ότι το ΔΗΚΟ μπορεί να έχει καθοριστικό ρόλο στις επερχόμενες διαπραγματεύσεις ή θα επαναληφθεί η αδράνεια και η ανοχή που παρατηρήθηκε επί διακυβέρνησης Χριστόφια; Επανάληψη του ίδιου φαινομένου θα πλήξει ανεπανόρθωτα τον πυρήνα ύπαρξης του Δημοκρατικού Κόμματος, που πάντοτε ήταν και θα είναι το εθνικό θέμα. Απουσία ουσιαστικής μας συμμετοχής στους μελλοντικούς χειρισμούς θα καθιστά την πολιτική μας ύπαρξη άνευ αντικειμένου. Πιστεύω ότι έως ένα βαθμό το κατά πόσον ο ρόλος του ΔΗΚΟ θα είναι καθοριστικός θα εξαρτάται και από την ανεκτικότητα που θα επιλέξει η ηγεσία του κόμματος εάν ακολουθηθούν πολιτικές επιλογές ξένες από εμάς. Πώς μπορεί να επέλθει ενότητα στο εσωτερικό του ΔΗΚΟ; Με την εμπέδωση της κοινής συνισταμένης ότι οι διαχρονικές αρχές του ΔΗΚΟ παραμένουν σταθερές και αδιαπραγμάτευτες. Είναι ισχυρή μου πεποίθηση ότι τα μέλη του κόμματος τα συνδέει η ειλικρινής και γνήσια πίστη στα διαχρονικά οράματα των ιστορικών μας ηγετών, τα οποία εξακολοθούν να ορίζουν για όλους μας την μελλοντική μας προοπτική και πορεία. Πρέπει όλοι να εργαστούμε για να αναζωπυρώσουμε το ενδιαφέρον όσων μελών μας απαγοητεύτηκαν από την πορεία μας των τελευταίων ετών. Αυτό θα μας επιτρέψει να έχουμε μια ισχυρή φωνή για τις διαδικασίες που τροχοδρομούνται για το μέλλον του τόπου. Προσωπικά εσείς τι θα πράξετε στο Συνέδριο; Ως μέλος του Εκτελεστικού Γραφείου πιστεύω ότι ανταποκρίθηκα στις προσδοκίες των συναγωνιστών που με εξέλεξαν. Πάντοτε θα είμαι παρούσα σε όλους τους αγώνες και στα καλέσματα του κόμματός μου και παραμένω πρόθυμη να αναλώσω το άπαν των δυνάμεων μου πρώτιστα για το καλό του τόπου με προσήλωση στις διαχρονικές αρχές του ΔΗΚΟ. Σε ό,τι αφορά το πρόσωπό μου θα διαμορφώσω την τελική μου απόφαση στην πορεία.

16 16-SPOT-17-CMYK.qxp 8/17/13 4:04 PM Page ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΟ από την ενημέρωση και ξενάγηση των επισκεπτών του Πλοίου της Ειρήνης, από τον Πανίκο Νεοκλέους, στη γραμμή αντιπαράταξης στη Λευκωσία. Συγκλονισμένοι από τη διαχωριστική γραμμή στην πρωτεύουσα Οι Hibakusha στη Λευκωσία Στη διαχωριστική γραμμή στην πρωτεύουσα, ανήμερα τον Δεκαπενταύγουστο, οκτώ επιζήσαντες των ατομικών βομβαρδισμών της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι του Αυγούστου 1945 Σ υγκλονισμένοι από τη διαχωριστική γραμμή στη Λευκωσία και στην Κύπρο, ως αποτέλεσμα της τουρκικής εισβολής του καλοκαιριού του 1974, δήλωσαν οι οκτώ ηλικιωμένοι Γιαπωνέζοι, επιζήσαντες των ατομικών βομβαρδισμών της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι του Αυγούστου 1945 (αποκαλούμενοι Hibakusha), που την περασμένη Πέμπτη, ανήμερα τον Δεκαπενταύγουστο, επισκέφθηκαν την περιοχή του «Λήδρα Πάλας» και ξεναγήθηκαν στην οδό Λήδρας και στην κατεχόμενη πλευρά της πρωτεύουσας. Ήταν μια συγκινητική εκδήλωση στο πλαίσιο της επίσκεψης στην Κύπρο τού «Πλοίου της Ειρήνης», που είχε καταπλεύσει την ίδια ημέρα στο λιμάνι Λεμεσού, μεταφέροντας εκατοντάδες ΤΟΥ ΜΑΡΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ υποστηρικτές του demetrioum πυρηνικού αφοπλισμού, βανομένων των οκτώ Hibakusha. (Αντιπροσωπία τους είχε το πρωί της Πέμπτης, στο Δημοτικό Μέγαρο, συνάντηση με τον Δήμαρχο Λεμεσού, Ανδρέα Χρίστου, την Επίτροπο Περιβάλλοντος Ιωάννα Παναγιώτου και τον αναπληρωτή Γενικό Γραμματέα των Οικολόγων Άδωνη Γιάγκου). Γροθιές στο τείχος του διαχωρισμού Τους Γιαπωνέζους επισκέπτες και τους συνοδούς τους καλωσόρισαν και ξενάγησαν στη γραμμή αντιπαράταξης, στη Λευκωσία, στην παρουσία του βουλευτή του Κινήματος Οικολόγων Περιβαλλοντιστών, Γιώργου Περδίκη, ο συγγραφέας-ερευνητής Πανίκος Νεοκλέους, μαζί με τον Τουρκοκύπριο ΟΙ HIBAKUSHA μοιράζονται τις μαρτυρίες τους με ανθρώπους σε όλον τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων σχολείων, κυβερνήσεων και ΜΜΕ Φετχί Ακιντζί. Ο κ. Νεοκλέους μίλησε στους φιλοξενούμενους για τις άγριες μάχες που το 1974 έγιναν στην περιοχή του Λήδρα Πάλας (τους υπέδειξε, μάλιστα, τις τρύπες από σφαίρες και θραύσματα οβίδων που βρίσκονται ακόμα στους τοίχους του κτιρίου) και για την απόφασή του να γράψει το 2008, το πρώτο βιβλίο του «Αγνοηθέντες 1974» με συνεντεύξεις από Ελληνοκύπριους στρατιώτες. «Μια από τις ιστορίες αφορούσε τον Γιάννη Μαραθεύτη», είπε, «που ο Φετχί ΠΕΝΤΕ από τους οκτώ Hibakusha έξω από το «Λήδρα Πάλας». ΟΙ ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΣ από την Ιαπωνία, στη νεκρή ζώνη στην κατεχόμενη πλευρά της Λευκωσίας. Ακιντζί διάβασε ένα χρόνο αργότερα, στην τουρκική μετάφραση του βιβλίου και συνειδητοποίησε ότι αυτός είχε πυροβολήσει και τραυματίσει τον Μαραθεύτη στη μάχη της Λεύκας τον Ιούλη Ο Φετχί μού τηλεφώνησε και μετά από λίγες ημέρες διευθέτησα μια συνάντηση μεταξύ τους και από εκείνη την ημέρα έγιναν καλοί φίλοι και μαχητές για την ειρήνη στην Κύπρο. Οι τρεις μας αποφασίσαμε και κάναμε την ιστορία τους, ταινία ντοκιμαντέρ». Μετά από γεύμα σε εστιατόριο της πε-

17 16-SPOT-17-CMYK.qxp 8/17/13 4:05 PM Page 17 ΚΟΙΝΩΝΙΑ 17 ριοχής, έγινε σύντομη ξενάγηση των οκτώ Hibakusha στη Λήδρας και στην κατεχόμενη Λευκωσία, όπου, σύμφωνα με τον Πανίκο Νεοκλέους, διαδραματίστηκε μια συγκλονιστική σκηνή: Ένας άντρας και μια γυναίκα από τους «οκτώ», χτυπούσαν με τις γροθιές τους το τείχος της ντροπής. Απαντώντας σε ερώτησή του, του είπαν λίγο αργότερα ότι «δεν μπορούν με τα χέρια να γκρεμίσουν τα διαχωριστικά τείχη, μπορούν όμως με τη δύναμη της ψυχής». Στις επτά το βράδυ, η επίσκεψη των ειρηνιστών τέλειωσε με εκδήλωση πάνω στο «Πλοίο της Ειρήνης», που απέπλευσε αμέσως μετά, για την Τουρκία. Το έκτο ταξίδι για τη συμφιλίωση Το «Πλοίο της Ειρήνης» είναι μια διεθνής μη κυβερνητική οργάνωση με έδρα την Ιαπωνία, που εργάζεται από το 1983 για την παγκόσμια ειρήνη και σταθερότητα και για έναν κόσμο απαλλαγμένο από πυρηνικά όπλα, μέσα από ταξίδια ειρήνης ενός μεγάλου επιβατηγού πλοίου. Ιδρύθηκε με στόχο τη διερεύνηση της ιστορίας της Ιαπωνίας ως μιας επεκτατικής δύναμης στην περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού Ωκεανού και προτείνει έργα συμφιλίωσης και ειρήνης. Μέχρι το τέλος του 2012, ταξίδεψαν με το πλοίο 142 Hibakusha, δηλαδή επιζώντες της ατομικής βόμβας. Τώρα πραγματοποιείται το έκτο ταξίδι, από τον Ιούλιο μέχρι τον Οκτώβριο Το πλοίο σάλπαρε από το λιμάνι της Γιοκοχάμα και οι Hibakusha θα ταξιδέψουν σε 20 λιμάνια σε 19 χώρες όπου αφηγούνται τις προσωπικές μαρτυρίες τους και ζητούν την κατάργηση των πυρηνικών όπλων. Οι οκτώ Hibakusha (πέντε από τη Χιροσίμα και τρεις από το Ναγκασάκι) συμμετέχουν σε αυτό το ταξίδι μετά από υπόδειξή τους από την κυβέρνηση της Ιαπωνίας ως ειδικοί απεσταλμένοι για έναν κόσμο χωρίς πυρηνικά όπλα. Μαζί τους και μια νεαρή απεσταλμένη, η φοιτήτρια διεθνών σχέσεων Mayu Seto, που όπως δήλωσε στη «Σ», βρίσκεται για δεύτερη φορά στην Κύπρο και έχει μια φίλη στη Λευκωσία που την είχε επισκεφθεί την πρώτη φορά. Η Mayu Seto μάς είπε ότι συμμετέχει στην αποστολή του «Πλοίου της Ειρήνης», γιατί ΤΟ «ΠΛΟΙΟ της Ειρήνης» είναι μια διεθνής μη κυβερνητική οργάνωση, με έδρα την Ιαπωνία, που εργάζεται από το 1983 για την παγκόσμια ειρήνη και σταθερότητα και για έναν κόσμο απαλλαγμένο από πυρηνικά όπλα. Ναι στην εκπαίδευση, όχι στους εξοπλισμούς TSUBOI Susumu, 85 χρονών, επιζήσας της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα: «Ήμουν 17 χρονών όταν έχασα τη μητέρα μου από τη βόμβα στη Χιροσίμα. Λίγο αργότερα, έχασα και τον πατέρα μου. Αν και εγώ επιβίωσα, υπέφερα από οξεία ασθένεια της ραδιενέργειας και ενώ ήμουν ετοιμοθάνατος, μεταφέρθηκα στο νησί Shodoshima, τόπο καταγωγής της οικογένειάς μου. Χρωστώ την επιβίωσή μου στη φροντίδα που είχα, στο νησί. Ενώ βρισκόμουν εκεί, συνειδητοποίησα τη μεγάλη σημασία της εκπαίδευσης και του σεβασμού προς τα ανθρώπινα δικαιώματα προς την κατεύθυνση της επίτευξης της ειρήνης. Τη δεκαετία , βοήθησα παιδιά που είχαν εγκαταλείψει το σχολείο ή που δεν μπορούσαν να πάνε σχολείο λόγω φτώχιας. Τα παιδιά αυτά κατάφεραν να μορφωθούν και να εργαστούν στη συνέχεια με αξιοπρέπεια. Το μήνυμα που θέλω να στείλω είναι ότι όλες οι χώρες του κόσμου πρέπει να μειώσουν τους στρατιωτικούς εξοπλισμούς και να ξοδεύουν τα χρήματά τους για να προσφέρουν μόρφωση σε όλα τα παιδιά, ακόμα και στα πιο φτωχά και έτσι προσφέροντας στην παγκόσμια ειρήνη με ειρηνικά μέσα». Ο TSUBOI Susumu. η γιαγιά της από την πλευρά της μητέρας της, είχε τραυματιστεί από τον βομβαρδισμό της Χιροσίμα. Μας εξήγησε ότι δεν ήταν στην πόλη όταν εκράγηκε η ατομική βόμβα, αλλά μπήκε στη Χιροσίμα μετά την έκρηξη και επηρεάστηκε από τη ραδιενέργεια. Η γιαγιά της κοπέλας δεν ανέπτυξε κάποια σοβαρή ασθένεια μέχρι τώρα, αλλά έχει κάποιες μικρότερες επιπλοκές. Η ραδιενέργεια της «μαύρης βροχής» Μέσω του project «Πλοίο της Ειρήνης Hibakusha», οι επιζήσαντες των αμερικανικών πυρηνικών βομβαρδισμών της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι, μοιράζονται τις μαρτυρίες τους με ανθρώπους σε όλον τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων σχολείων, κυβερνήσεων και ΜΜΕ. Φοιτητές, εκπαιδευτικοί, δήμαρχοι, διπλωμάτες, κάτοχοι του βραβείου Νόμπελ και άλλες προσωπικότητες διαμόρφωσης της κοινής γνώμης συμμετείχαν στο project σε διάφορα λιμάνια και ταξιδεύοντας με το «Πλοίο της Ειρήνης». Ζουν σήμερα περίπου 220 χιλιάδες Hibakusha. Σε αυτούς περιλαμβάνονται όχι μόνο άτομα που τραυματίστηκαν άμεσα από την έκρηξη της βόμβας, αλλά και που επηρεάστηκαν από τη ραδιενέργεια μέσω της «μαύρης βροχής» ή που μπήκαν στην πόλη, μέρες μετά τις εκρήξεις. Πολλοί εξακολουθούν να επηρεάζονται από τη ραδιενέργεια, που προκαλεί ασθένειες όπως καρκίνο, λευχαιμία και διαταραχές του θυρεοειδούς. Υπάρχουν επίσης ενδείξεις για γενετικές ανωμαλίες στη δεύτερη και τρίτη γενιά. Εξαιτίας της αποικιοκρατικής πολιτικής της μιλιταριστικής Ιαπωνίας, πριν και κατά τη διάρκεια του Β Παγκόσμιου Πολέμου, χιλιάδες άνθρωποι είχαν μεταφερθεί βίαια στη χώρα από την Κίνα και την Κορέα, πολλοί από τους οποίους βρίσκονταν στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι. Περίπου 70 χιλιάδες Κορεάτες έζησαν την εμπειρία των ατομικών βομβαρδισμών, όπως και πολλοί αιχμάλωτοι πολέμου από συμμαχικές χώρες που βρίσκονταν εκείνη την περίοδο στην Ιαπωνία. Πολλοί Γιαπωνέζοι Hibakusha μετανάστευσαν μετά τον πόλεμο σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, Καναδάς και Βραζιλία. Ο ΠΑΝΙΚΟΣ Νεοκλέους και ο Φετχί Ακιντζί με Γιαπωνέζους και άλλους ειρηνιστές από διάφορες χώρες, πάνω στο «Πλοίο της Ειρήνης». Για χρόνια σαστισμένη από το σοκ OMURA Kazuko, 85 χρονών, επιζήσασα της ατομικής βόμβας στο Ναγκασάκι: «Στις 9 Αυγούστου 1945 αποχαιρέτησα για πάντα την οικογένειά μου, πέντε μέλη της οποίας σκοτώθηκαν από την έκρηξη - ο πατέρας 46 χρονών, η μητέρα 40 χρονών και τα τρία αδέλφια μου 3, 6 και 15 χρονών. Ήμουν 17 χρόνων τότε, είχα αποφοιτήσει από το σχολείο και τη μέρα της έκρηξης, είχα πάει στο σπίτι του παππού μου, λίγα χιλιόμετρα μακριά και γι αυτό επέζησα. Μετά από αυτά τα γεγονότα, πήγα να ζήσω με τον παππού μου και τρία χρόνια μετά έφυγα από το Ναγκασάκι, για να ζήσω στο Hyogo. Στην αρχή δεν μπορούσα καν να σκεφτώ ή να ονειρευτώ για το μέλλον, αλλά αντίθετα περνούσα την κάθε ημέρα σαστισμένη από το σοκ. Ακόμα και σχεδόν 70 χρόνια μετά, θυμούμαι πάντα τους γονείς μου. Νιώθω ότι με προσέχουν και μου εύχονται να ζήσω τις ζωές που δεν έζησαν ποτέ οι ίδιοι. Ζώντας την τρομερή καταστροφή του Ναγκασάκι, σκέφτηκα ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται οι ατομικές βόμβες πουθενά. Προσεύχομαι τα παιδιά και τα εγγόνια μου να ζουν με ειρήνη και ευτυχία». Η OMURA Kazuko.

18 18-SPOT.qxp 8/17/13 4:37 PM Page ΕΙΔΗΣΕΙΣ Ληστεία σε κατάστημα πώλησης γουνών στο Παραλίμνι Έδεσαν τον υπάλληλο και πήραν 160 χιλιάδες ευρώ Δύο κουκουλοφόροι εισήλθαν στο κατάστημα και, υπό την απειλή κοντόκαννου κυνηγετικού όπλου, ζήτησαν από τον υπάλληλο τα λεφτά Χ ρηματικό ποσό που υπερβαίνει τις 160 χιλιάδες ευρώ, και βρισκόταν σε χρηματοκιβώτιο καταστήματος πώλησης γουνών στο Παραλίμνι, απέσπασαν δύο κουκουλοφόροι υπό την απειλή κοντόκαννου κυνηγετικού όπλου, αφού πρώτα έδεσαν τον υπάλληλο, σύμφωνα με την Αστυνομία. Σε δηλώσεις του, ο εκπρόσωπος Τύπου της Αστυνομικής Διεύθυνσης Αμμοχώστου, Γιώργος Οικονόμου, ανέφερε ότι γύρω στις 08:20 χθες το πρωί, ενώ υπάλληλος καταστήματος πώλησης γουνών, που βρίσκεται στον δρόμο Παραλιμνίου-Δερύνειας, ήταν στο κατάστημα και ετοιμαζόταν να ανοίξει, εισήλθαν ΟΙ ΔΡΑΣΤΕΣ μίλησαν στον παραπονούμενο στην κυπριακή διάλεκτο σε αυτό δύο άτομα, που είχαν τα πρόσωπά τους καλυμμένα με κουκούλες. Από τσάντα που κρατούσε ο ένας από τους δύο ανέσυρε κοντόκαννο κυνηγετικό όπλο και με απειλές, κτυπήματα και σπρωξίματα, αφού έδεσαν τον υπάλληλο, τον μετέφεραν σε σκάλα που οδηγεί στον υπόγειο χώρο του καταστήματος. Ακολούθως, οι δύο κουκουλοφόροι απέσπασαν από φυλαγμένο χρηματοκιβώτιο μικρών διαστάσεων, που βρισκόταν στο κατάστημα, μεγάλο χρηματικό ποσόν. Ο κ. Οικονόμου πρόσθεσε ότι, σύμφωνα με τον ιδιοκτήτη του καταστήματος, το χρηματοκιβώτιο περιείχε χιλιάδες ευρώ, γύρω στις χιλιάδες δολάρια Αμερικής και ρούβλια, που αντιστοιχούν στις έξι περίπου χιλιάδες ευρώ. Σύμφωνα πάντα με τον ιδιοκτήτη, τα ποσά που ήταν φυλαγμένα στο χρηματοκιβώτιο δεν καλύπτονται από οποιαδήποτε ασφάλεια. Η καταγγελία έγινε στην Αστυνομία γύρω στις εννέα το πρωί από τον υπάλληλο του καταστήματος και αμέσως στη σκηνή μετέβησαν μέλη του ΤΑΕ Αμμοχώστου και της Εγκληματολογικής Υπηρεσίας και άρχισαν έρευνες προς εντοπισμό τεκμηρίων, τα οποία ενδέχεται να οδηγήσουν στην ταυτότητα των αγνώστων. Ο παραπονούμενος μεταφέρθηκε στα γραφεία του ΤΑΕ Αμμοχώστου και έδωσε κατάθεση με σκοπό τη λήψη όσο το δυνατόν περισσοτέρων πληροφοριών, οι οποίες ενδεχομένως να οδηγήσουν στην εξιχνίαση της υπόθεσης. Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο εκπρόσωπος Τύπου της Αστυνομικής Διεύθυνσης Αμμοχώστου είπε πως «σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ο παραπονούμενος, οι δύο άγνωστοι είχαν μιλήσει στην κυπριακή διάλεκτο και του είχαν πει τα λεφτά». ΣΤΗ σκηνή μετέβησαν μέλη του ΤΑΕ Αμμοχώστου και της Εγκληματολογικής Υπηρεσίας και άρχισαν έρευνες προς εντοπισμό τεκμηρίων. Συλλήψεις στην Πάφο Εξάλλου, στη σύλληψη δύο νεαρών προσώπων, ηλικίας 16 και 17 χρονών, σχετικά με δύο υποθέσεις ληστειών μετά από ξυλοδαρμό, που διαπράχθηκαν τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο του 2013 στην τουριστική περιοχή της Κάτω Πάφου, προχώρησε η Αστυνομία, αξιολογώντας πληροφορία που εξασφάλισε, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο Τύπου της Αστυνομικής Διεύθυνσης Πάφου Νίκο Τσαπή. Οι δύο νεαροί παρουσιάστηκαν ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου και εναντίον τους εκδόθηκε διάταγμα κράτησης για οκτώ ημέρες. Ο κ. Τσαπής ανέφερε πως ο τρόπος δράσης της ομάδας των συλληφθέντων ήταν ο ίδιος σε όλες τις περιπτώσεις. «Η ομάδα των συλληφθέντων», είπε, «εντόπιζε θαμώνες νυχτερινών κέντρων στην τουριστική περιοχή της Κάτω Πάφου, που κατανάλωναν οινοπνευματώδη ποτά, και κατά την αναχώρησή τους εκμεταλλευόμενοι κάποια σημεία που δεν υπήρχε επαρκής φωτισμός, έκαναν την επίθεση, τους χτυπούσαν και έπαιρναν τα χρήματα που είχαν στην κατοχή τους». Σύμφωνα με τον κ. Τσαπή, οι δύο συλληφθέντες ανακρίθηκαν και ομολόγησαν και οι δύο την ανάμειξή τους σε μια υπόθεση, ενώ ο ένας απ αυτούς ομολόγησε την ανάμειξή του και στις δύο υποθέσεις. «Η Αστυνομία», πρόσθεσε, «θεωρεί εξιχνιασμένες τις υποθέσεις». Παρόλα αυτά, σημείωσε, συνεχίζονται οι εξετάσεις για εντοπισμό ακόμη δύο προσώπων. «Είναι η πέμπτη οργανωμένη ομάδα που εξαρθρώνεται τους τελευταίους σχεδόν δύο μήνες στην Πάφο σχετικά με παρόμοιας φύσεως αδικήματα και η Αστυνομία, με τη βοήθεια πάντοτε του κοινού, θα συνεχίσει τις προσπάθειες για πρόληψη και καταστολή του εγκλήματος», κατέληξε ο εκπρόσωπος Τύπου της Αστυνομικής Διεύθυνσης Πάφου. 20χρονος υπό κράτηση για τα επεισόδια στο Πελένδρι Η ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ συνέλαβε έναν 20χρονο στη Λευκωσία, σε σχέση με τα επεισόδια βίας και την επίθεση κατά του διαιτητή Λεόντιου Τράττου, μετά τον φιλικό αγώνα Ομόνοια-Άρης, που διεξήχθη στο Πελένδρι. Ο συλληφθείς, σύμφωνα με την Αστυνομία, τέθηκε υπό κράτηση για διευκόλυνση των ανακρίσεων που διενεργεί το ΤΑΕ Λεμεσού. Κακόβουλη φωτιά σε αυτοκίνητο ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ 56χρονου, το οποίο ήταν σταθμευμένο έξω από την οικία του ιδιοκτήτη, στον Στρόβολο, καταστράφηκε ολοσχερώς από φωτιά, η οποία φαίνεται ότι τέθηκε κακόβουλα, σύμφωνα με την Αστυνομία. Όπως ανέφερε στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΚΥΠΕ) εκπρόσωπος του Γραφείου Τύπου της Αστυνομίας, η φωτιά έγινε αντιληπτή γύρω στις 3.30 χθες τα ξημερώματα. «Η φωτιά», είπε, «κατασβέστηκε από την Πυροσβεστική Υπηρεσία», προσθέτοντας ότι από τις έρευνες που διενεργήθηκαν στη σκηνή εκ πρώτης όψεως φαίνεται ότι η φωτιά τέθηκε κακόβουλα. Το αυτοκίνητο ήταν αξίας περίπου ευρώ. Δύο συλλήψεις για καλλιέργεια κάνναβης ΔΥΟ πρόσωπα, ένας 37χρονος και 29χρονος, συνελήφθησαν την ώρα που επιχείρησαν να ποτίσουν φυτεία κάνναβης, σε χώρο στον δρόμο Λεμεσού- Πλατρών. Όπως ανέφερε στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΚΥΠΕ) εκπρόσωπος του Γραφείου Τύπου της Αστυνομίας, στον δρόμο Λεμεσού- Πλατρών είχε εντοπισθεί φυτεία, με φυτά κάνναβης, η οποία τέθηκε υπό παρακολούθηση. Γύρω στις 19: 30 προχθές το απόγευμα, πλησίασαν τα υπό καλλιέργεια φυτά δύο πρόσωπα, ηλικίας 37 ετών και 29 ετών, που ανακόπηκαν από μέλη της ΥΚΑΝ. Οι δύο μετέβησαν στη σκηνή με διπλοκάμπινο όχημα, και μετά από έρευνα που διενεργήθηκε στο αυτοκίνητο εντοπίστηκε μισό γραμμάριο κάνναβης, ενώ στον χώρο φόρτωσης εντοπίστηκαν τρία πλαστικά παγούρια 20 και 30 λίτρων γεμάτα νερό. Η φυτεία περιελάμβανε εννέα φυτά κάνναβης, ύψους από 30 μέχρι 130 εκατοστά. «Εύσημα» από Moneyval στις κυπριακές Αρχές ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΥΠΟΠΤΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΕΠΑΙΝΟΥΣ απονέμει, εμμέσως πλην σαφώς, η Ομάδα Ειδικών κατά του Ξεπλύματος Βρόμικου Χρήματος του Συμβουλίου της Ευρώπης (MONEYVAL), στις κυπριακές Αρχές, για την αποτελεσματικότητα που επέδειξαν, σε τρεις τουλάχιστον υποθέσεις ύποπτων χρηματοοικονομικών συναλλαγών, που επιχειρήθηκε να πραγματοποιηθούν μέσω κυπριακών τραπεζών. Οι σχετικές αναφορές στην Κύπρο περιλαμβάνονται σε 56σέλιδη ειδική έκθεση, που εξέδωσε η MONEYVAL στις 19 Ιουλίου 2013 και η οποία αναφέρεται σε προσπάθειες που έγιναν από τις Αρχές των ευρωπαϊκών κρατών που εποπτεύονται από την εν λόγω Ομάδα των Ειδικών, για την ακύρωση ή ματαίωση ύποπτων χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, μέσω της επιστάμενης παρακολούθησης της κίνησης τραπεζικών λογαριασμών. Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η παρακολούθηση των τραπεζικών λογαριασμών έχει αποδειχθεί ότι είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο για τον εντοπισμό περιουσιακών στοιχείων εγκληματικής προέλευσης, και ότι, σε περιπτώσεις που υπάρχουν υπόνοιες χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, αυτό είναι ίσως ένα από τα πιο αποτελεσματικά μέσα διερεύνησης. Η πρώτη υπόθεση που μνημονεύει η MO- NEYVAL αφορά την προσπάθεια ενός Κύπριου υπηκόου, να μεταφέρει τον Απρίλιο του 2013, με πλαστή εντολή, σε τράπεζα του εξωτερικού, από τον λογαριασμό εταιρείας κυριότητάς του στο εξωτερικό το ποσό των ευρώ σε λογαριασμό της ίδιας εταιρείας που διέθετε σε κυπριακή τράπεζα. Η παράνομη συναλλαγή έγινε αντιληπτή από την ξένη τράπεζα που ειδοποίησε τις κυπριακές τραπεζικές Αρχές ότι η εντολή για τη μεταφορά των χρημάτων ήταν πλαστή και ότι τα χρήματα αυτά θα έπρεπε να επιστραφούν. Η κυπριακή τράπεζα ενημέρωσε αμέσως τη ΜΟΚΑΣ, η οποία εξέδωσε διάταξη με την οποία απαγόρευε την οποιαδήποτε μελλοντική συναλλαγή γύρω από το ποσό των ευρώ και «πάγωσε» τον λογαριασμό του ενδιαφερόμενου, μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες δικαστικής συνδρομής και να επιστραφούν τα χρήματα στη βάση τους. Η δεύτερη υπόθεση που μνημονεύει η MONEYVAL αφορά την προσπάθεια ενός Κύπριου υπηκόου να εμφανισθεί ως δικαιούχος υψηλού τιμήματος από αγοραπωλησία ακινήτου που δήθεν είχε πραγματοποιηθεί με ξένη εταιρεία και το οποίο είχε ήδη κατατεθεί σε κυπριακή τράπεζα. Ο εξαπατηθείς ιδιοκτήτης της ξένης εταιρείας δήλωσε ότι δεν γνώριζε καν τον ύποπτο και ποτέ δεν είχε υπογράψει σύμβαση πώλησης μ αυτόν. Η άμεση διεξαγωγή έρευνας από το Κτηματολόγιο της Κύπρου αποκάλυψε ότι η εν λόγω σύμβαση αγοραπωλησίας ήταν άκυρη καθώς και ότι κανένα σχετικό έγγραφο για την υποτιθέμενη διεξαγωγή της δεν είχε κατατεθεθεί στην υπηρεσία. Με τη συνδρομή της κυπριακής τράπεζας ο ύποπτος εντοπίσθηκε και αναγκάσθηκε να συμφωνήσει να σταλούν πίσω τα χρήματα που είχε εισπράξει για μία αγοραπωλησία που δεν έγινε ποτέ. Η τρίτη υπόθεση αφορά την απάτη που διεξήγαγε εταιρεία επενδύσεων η οποία, με επιστολές της και εικονικά «πρότζεκτς», έπεισε τραπεζικά ιδρύματα του εξωτερικού να αγοράσουν μετοχές κυπριακών εταιρειών και να στείλουν τα χρήματα σε συγκεκριμένη κυπριακή τράπεζα. Το γεγονός ότι η κύρια δραστηριότητα της εν λόγω εταιρείας δεν είχε καμία σχέση με αγοραπωλησίες μετοχών κίνησε τις υποψίες της ΜΟΚΑΣ που, σε αγαστή συνεργασία με τις κυπριακές τράπεζες, εντόπισε τις ύποπτες συναλλαγές και εξέδωσε εντολή επιστροφής των κατατεθειμένων χρημάτων στους εξαπατηθέντες του εξωτερικού.

19 19-CMYK.qxp 8/17/13 4:05 PM Page 19 ΡΕΠΟΡΤΑΖ 19 Η επαγγελματική επιβίωση σε συνθήκες οικονομικής αβεβαιότητας Καριέρα εν καιρώ κρίσης Ο ι απόφοιτοι πανεπιστημιακών ιδρυμάτων από το 2009 και μετά, εντάσσονται σε μια δύσκολη οικονομία και μια πολύ ανταγωνιστική αγορά εργασίας, την οποία δεν ήταν και τόσο προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουν. Μετά από τέσσερα χρόνια σπουδών, δύσκολες εργασίες, εργαστήρια, και εξετάσεις είναι πολύ δύσκολο να ακούς και να συνειδητοποιείς ότι η δουλειά που ονειρευόσουν δεν υπάρχει, ή ακόμη ότι δεν υπάρχει καν δουλειά. Πώς μπορούν οι πρόσφατοι απόφοιτοι να επιβιώσουν σε αυτήν την αβέβαιη οικονομία και να επιδιώξουν μια καριέρα; Με μερικές προσαρμογές στην προοπτική τους, σχεδιάζοντας το μέλλον και αναπτύσσοντας μια καινούρια επαγγελματική ηθική, είναι πολύ πιθανό να το πετύχουν. Αυτοί που θα επιδείξουν αντοχή και επιμονή πολύ πιθανό να φτάσουν στο επίπεδο, όπου θα διεκδικούν τις μεγάλες υποθέσεις και τα μεγάλα ποσά Σοβαρός ο ρόλος της συμπεριφοράς Η ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ σας θα παίξει σοβαρό ρόλο στην επιτυχία σας σε αυτήν τη θέση κι αν θα προχωρήσετε στα ψηλότερα σκαλοπάτια. Αυτά που πρέπει να αποφύγετε είναι τα ακόλουθα: Να εμφανίζεστε καθημερινά με μια συγκαταβατική συμπεριφορά. Να πιστεύετε ότι είστε υπεράνω όλων των άλλων στην επιχείρηση και να ρίχνετε υπονοούμενα στους συναδέλφους για να περάσετε το μήνυμα. Να επιβεβαιώνετε με τη γλώσσα του σώματός σας ότι είστε αηδιασμένοι ή ακόμα και βαριεστημένοι από την εργασία σας. Το καλύτερο να παραπονιέστε για την αδικία που επικρατεί στον κόσμο και στον χώρο εργασίας. Αν οι διευθυντές και οι συναδέλφοί σας δυσκολεύτηκαν να καταλάβουν πόσο πολύ υποτιμάτε την εργασία σας, τότε εσείς μιλάτε ξεκάθαρα και έξω από τα δόντια πλέον για το πόσο άσχημα νιώθετε που αναγκάζεστε να παρουσιάζεστε κάθε πρωί. Αυτό σίγουρα θα πείσει τους προϊσταμένους σας να σας αναθέσουν πιο σημαντικές εργασίες. Επίσης, εάν ολοκληρώνετε τις εργασίες σας απρόσεχτα, δείχνετε ξανά πως υποτιμάτε. Παίρνει χρόνο στους διευθυντές να αναγνωρίσουν τα προσόντα σας και τις δεξιότητές σας, άρα πρέπει να είστε προσεχτικοί και τυπικοί. Είναι δύσκολο να τα βγάλει κάποιος πέρα εν μέσω οικονομικής κρίσης, αλλά το να ξεκινήσεις από κάπου, έστω και χαμηλά, μπορεί να αναπτύξει την καριέρα σας. ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΒΑΣΙΛΑΚΚΑ* Υπομονή Γνωρίζω ότι οι πιο πολλοί από εσάς θέλετε να εξαργυρώσετε την επένδυση που κάνατε τα προηγούμενα χρόνια, σε αυτήν τη φάση της ζωής σας, αλλά με τον ανταγωνισμό που υπάρχει αυτήν τη στιγμή για εργοδότηση είναι πολύ δύσκολο να γίνει αυτό. Θα πρέπει να σφίξετε τα δόντια και να προσαρμόσετε τις προσδοκίες σας και τη συμπεριφορά σας, ώστε να ταιριάζει με την πραγματικότητα. Άρα, θα χρειαστείτε μερικές παραγωγικές συμβουλές και νοοτροπίες που θα σας βοηθήσουν να προχωρήσετε προς ένα λαμπρό μέλλον. Αν δεν έχετε μια έτοιμη δουλεία να σας περιμένει με το πέρας των σπουδών σας, τότε από πού μπορείτε να ξεκινήσετε το Ο ΣΤΟΧΟΣ σε αυτήν την οικονομική κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας είναι να κερδίσετε το μηνιάτικό σας, ακόμη κι αν η εργασία που διαλέξατε δεν είναι αυτή που είχατε ονειρευτεί κυνήγι για εργοδότηση; Ως νεοεισερχόμενος στην αγορά εργασίας, σίγουρα θα πρέπει να ψάχνετε για μία χαμηλού επιπέδου θέση σε έναν ήδη εδραιωμένο οργανισμό ή εταιρεία του τομέα σας. Μια χαμηλού επιπέδου επαγγελματική θέση υπονοεί έλλειψη εργασιακής πείρας. Τυπικά, οι νεοεισερχόμενοι υπάλληλοι αναλαμβάνουν τις λιγότερο επιθυμητές εργασίες μέσα στην εταιρεία, που συνήθως αποκαλούνται οι εργασίες για μουλάρια. Με αυτόν τον τρόπο, όμως, είναι που θα μάθετε το πώς λειτουργούν τα πράγματα στον τομέα που επιλέξατε. Κερδίστε το μηνιάτικο Άσχετο με το από ποια θέση θα ξεκινήσετε, να θυμάστε ότι ο βασικός σας στόχος σε αυτήν την οικονομική κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας είναι να κερδίσετε το μηνιάτικο σας, ακόμη κι αν η εργασία (δουλειά) που διαλέξατε δεν είναι αυτή που είχατε ονειρευτεί κατά τη διάρκεια των σπουδών σας. Σίγουρα, όμως, θα πρέπει να επιθυμείτε την καταξίωσή σας και να ανταμειφθείτε για τον κόπο σας και έξοδά σας. Η αλήθεια είναι, όμως, ότι είσαστε σε μεγάλο ανταγωνισμό με πολλούς άλλους εξίσου ικανούς εργάτες για τις καλές εργασιακές θέσεις. Όλοι θέλουν να κάνουν την πιο ενδιαφέρουσα δουλειά και να παίρνουν ένα καλό μισθό γι αυτό που κάνουν, αλλά υπάρχει περιορισμός σε αυτές τις θέσεις. Αυτοί που θα επιδείξουν αντοχή και επιμονή πολύ πιθανό να φτάσουν στο επίπεδο, όπου θα διεκδικούν τις μεγάλες υποθέσεις και τα μεγάλα ποσά. Αν η θέση που θα βρείτε στην εταιρεία που ψάχνετε είναι χαμηλότερη των προσδοκιών σας, δεν πρέπει να θεωρείτε ότι είναι χάσιμο χρόνου ή ότι χάνετε την ευκαιρία σας. Υπάρχουν τρόποι να αναπτυχθείτε επαγγελματικά σε οποιαδήποτε εργασία και σε οποιαδήποτε εταιρεία. Αυτό που μπορεί να σταθεί εμπόδιο στην καριέρα σας και μπορεί να γίνει καταστροφικό είναι να διατηρήσετε μιαν αρνητική στάση. Αυτή η πρώτη θέση, έστω και χαμηλή, θα σας βοηθήσει, αν την εκμεταλλευτείτε σωστά. * Σύμβουλος Σταδιοδρομίας στη Future Advisor

20 20-SPOT.qxp 8/17/13 4:06 PM Page 20 ΚΥΡΙΑΚΗ 18 AYΓΟΥΣΤΟΥ ΡΕΠΟΡΤΑΖ Η καλή και υγιής σεξουαλική ζωή περνά μέσα από το πιάτο μας Προσέξτε τη διατροφή σας Η ισορροπημένη διατροφή, με ποικιλία από υγιεινά τρόφιμα, μας βοηθά να αποκτήσουμε την ομαλή λειτουργία των αναπαραγωγικών μας ορμονών και αυξημένη σεξουαλική διάθεση Π ολλοί είναι αυτοί που αντιμετωπίζουν προβλήματα γύρω από τη σεξουαλική τους ζωή. Θα σας περνούσε ποτέ από το μυαλό ότι η λύση βρίσκεται στη σωστή διατροφή; Οι αυξομειώσεις βάρους, η διατροφή και το στρες είναι μερικές από τις αιτίες που μπορεί να ευθύνονται για τη μειωμένη σεξουαλική επιθυμία, τόσο στις γυναίκες όσο και στους άντρες. Η ισορροπημένη διατροφή με ποικιλία από υγιεινά τρόφιμα μπορεί να βελτιώσει την εμφάνισή μας προς το καλύτερο, να μειώσει το στρες, να μας κάνει πιο υγιείς και ταυτόχρονα μας βοηθά να αποκτήσουμε την ομαλή λειτουργία των αναπαραγωγικών μας ορμονών και αυξημένη σεξουαλική διάθεση. Η σεξουαλική λειτουργία ελέγχεται κατά ένα μεγάλο βαθμό από τους ενδοκρινείς αδένες με τις ορμόνες ΤΗΣ ΜΥΡΤΩΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ* που εκκρίνουν, καθώς η μεταφορά των σεξουαλικών ερεθισμάτων γίνεται μέσα από τους νευροδιαβιβαστές που μεταφέρουν τα μηνύματα από και προς τον εγκέφαλο. Η σεξουαλική διάθεση και διέγερση οφείλονται κατά κύριο λόγο σε δύο παράγοντες: Τα μηνύματα που στέλνονται από τον εγκέφαλο και την ικανότητα αντίδρασης του σώματος. Η διατροφή επηρεάζει και τις δύο διαδικασίες και μπορεί να συντελέσει στην επίτευξη των ανώτερων επιπέδων διάθεσης και ανταπόκρισης του οργανισμού. Ενδοκρινείς αδένες: Οι ωοθήκες και οι όρχεις παράγουν τα αναπαραγωγικά κύτταρα (ωάρια και σπερματοζωάρια) και ορμόνες. Οι ορμόνες (ανδρογόνα για τους άνδρες και οιστρογόνα και προγεστερόνη για τις γυναίκες) απαιτούνται για την ανάπτυξη των χαρακτηριστικών του φύλου κατά την εφηβεία και την ομαλή λειτουργία των αναπαραγωγικών οργάνων στους ενήλικους. Σχεδόν όλες οι βιταμίνες Β παίζουν σημαντικό ρόλο στη λειτουργία των γεννητικών αδένων και των εκκρινόμενων ορμονών τους. Οι βιταμίνες A, C και Ε συνεργάζονται με την τεστοστερόνη για την ανάπτυξη των χαρακτηριστικών του ανδρικού φύλου και Τι πρέπει να αποφεύγουμε ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΑΣ εντάξτε τις απαραίτητες βιταμίνες και ιχνοστοιχεία για μια καλύτερη σεξουαλική ζωή την παραγωγή του σπέρματος. Νευροδιαβιβαστές: Η ακετυλοχολίνη, η νορεπινεφρίνη και η ντοπαμίνη (νευροδιαβιβαστές) βοηθούν στον έλεγχο της ροής του αίματος στα γεννητικά όργανα, χρησιμοποιούνται από το συμπαθητικό νευρικό σύστημα για τη σεξουαλική ορμή και ενεργοποιούν τη σεξουαλική διέγερση και επιθυμία. Οι πρωτεϊνούχες τροφές παρέχουν τα απαραίτητα δομικά συστατικά για τους νευροδιαβιβαστές αφού αποτελούνται κυρίως από αμινοξέα. Ακόμη οι βιταμίνες B διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη λειτουργία των νευροδιαβιβαστών, ενώ η βιταμίνη C, το μαγνήσιο και το σελήνιο συντελούν στην προστασία τους από βλάβες αλλά και στη λειτουργία των μηχανισμών επιδιόρθωσης. ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΟΥΣ υδατάνθρακες: Η λήψη τροφίμων αυξημένων σε επεξεργασμένους υδατάνθρακες μπορεί να μειώσει την ερωτική επιθυμία, καθώς τα τρόφιμα αυτά μπορούν να αυξήσουν γρήγορα τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα με αποτέλεσμα την απότομη πτώση της ενεργητικότητας και ταυτόχρονα της ερωτικής επιθυμίας. Ακόμη, το αυξημένο σάκχαρο στο αίμα μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα οιστρογόνων στον οργανισμό με συνέπεια τη μείωση των επιπέδων τεστοστερόνης. Τρόφιμα πλούσια σε επεξεργασμένους υδατάνθρακες είναι: Η άσπρη ζάχαρη και οποιαδήποτε τροφή την περιλαμβάνει (γλυκά, αναψυκτικά, μαρμελάδες, κέικ, μπισκότα, σοκολάτες, γκοφρέτες, δημητριακά). Το άσπρο αλεύρι και οποιαδήποτε τροφή το περιλαμβάνει (ψωμί, ζυμαρικά, δημητριακά, αλμυρά). Καφεΐνη: Η αυξημένη πρόσληψη καφεΐνης προκαλεί κυκλοφοριακά προβλήματα και επομένως σεξουαλικές δυσλειτουργίες. Ο καφές, το κακάο και τα φύλα τσαγιού είναι οι κύριες πηγές καφεΐνης. Αλκοόλ: Η κατάχρηση αλκοολούχων ποτών μπορεί να προκαλέσει παροδική στυτική δυσλειτουργία στους άντρες και απώλεια αισθητικότητας και στα δύο φύλα. Βιταμίνες και ιχνοστοιχεία Εντάξτε στη διατροφή σας τις απαραίτητες βιταμίνες και ιχνοστοιχεία για μια καλύτερη σεξουαλική ζωή: Βιταμίνη Α: Γάλα, βούτυρο, κρόκος αβγού, καρότα, τα βερίκοκα, το σπανάκι, η παπάγια, οι γλυκοπατάτες, το μαρούλι, το μπρόκολο, το πεπόνι, η κολοκύθα, το μάνγκο. Βιταμίνη Β1: Φασόλια, αρακάς, φακές, καρύδια, μαύρο ρύζι, αλεύρι ολικής αλέσεως, γιαούρτι, χοιρινό κρέας. Βιταμίνη Β3 (Νιασίνη): Παντζάρι, μαγιά μπίρας, φιστίκια, ξιφίας, σολομός, τόνος, χοιρινό. Βιταμίνη Β6: Μπανάνες, καρότα, αβοκάντο, αβγά, ηλιόσποροι, φιστίκια, γαρίδες, τόνος. Φυλικό οξύ: Πράσινα λαχανικά, κίτρα, ρεβίθια, φιστίκια, τυρί, τόνος, σολομός. Βιταμίνη C: Εσπεριδοειδή φρούτα, φράουλες, ντομάτες, πράσινα λαχανικά. Βιταμίνη Ε: Φυτικά λίπη (ελαιόλαδο, ηλιέλαιο), ξηροί καρποί, σιτάρι, σπανάκι, αβγά. Ψευδάργυρος: Οστρακοειδή, φασόλια, αρακάς, φιστίκια, σπανάκι, ηλιόσποροι, κολοκύθια, μοσχάρι, γαλοπούλα, χοιρινό, πετιμέζι, Σελήνιο: Μαγιά, σπόροι ολικής αλέσεως. Σεξουαλικές δυσλειτουργίες Εκτός από τις τροφές που συντελούν στην καλή λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος, υπάρχουν και ορισμένες που μπορεί να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση σεξουαλικών δυσλειτουργιών. Η πρόωρη εκσπερμάτωση και η ανικανότητα είναι οι δύο κύριοι παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν συνήθως στεναχώρια, απογοήτευση και ανησυχίες στο ζευγάρι. Πρόωρη εκσπερμάτωση: Είναι το συχνότερο σεξουαλικό πρόβλημα, που έχουν οι άνδρες και επηρεάζει 30% έως 40% των ανδρών. Η πρόωρη εκσπερμάτωση αντιμετωπίζεται με επιτυχία με θεραπείες, που περιλαμβάνουν ασκήσεις, ψυχοθεραπεία και φάρμακα. Επίσης, βρέθηκε ότι το πρόβλημα σχετίζεται με τα αυξημένα επίπεδα ισταμίνης στο αίμα. Έτσι, στοιχεία όπως το ασβέστιο και το αμινοξύ μεθειονίνη, που μειώνουν τα επίπεδα της ισταμίνης, συντελούν στην αντιμετώπιση του προβλήματος. α) Τροφές πλούσιες σε ασβέστιο είναι: Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα, φασόλια, κουκιά, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, παχιά ψάρια όπως σαρδέλες, τόνος, λαβράκι. β) Τροφές πλούσιες στο αμινοξύ μεθειονίνη είναι: Το κόκκινο κρέας, τα πουλερικά, τα ψάρια, τα αβγά, το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα οποία παρέχουν πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας. Ανικανότητα: Οι λόγοι ποικίλλουν και μπορεί να είναι είτε οργανικοί είτε ψυχολογικοί. Άγχος, κούραση, αλκοόλ, διαβήτης, ανατομικά προβλήματα και πολλά άλλα μπορεί να οδηγήσουν σε σποραδική ή και μόνιμη σεξουαλική ανικανότητα, ανάλογα με την περίπτωση. Ακόμη έρευνες έδειξαν ότι η ανικανότητα στους άνδρες συνδέεται με την απουσία ανόργανων στοιχείων, όπως ο ψευδάργυρος που απαιτείται για την παραγωγή της τεστοστερόνης και τη φυσιολογική λειτουργία του προστάτη. Τροφές πλούσιες σε ψευδάργυρο είναι: Τα θαλασσινά, π.χ. τα στρείδια, το κρέας (κόκκινο κρέας και πουλερικά), και τα ψάρια π.χ. σαρδέλες. Φυτικά τρόφιμα πλούσια σε ψευδάργυρο είναι οι ξηροί καρποί, τα φασόλια και τα δημητριακά ολικής άλεσης. Ωστόσο, πρέπει να αναφερθεί ότι ο ψευδάργυρος που βρίσκεται στα ζωικά τρόφιμα συνήθως απορροφάται καλύτερα. Άνδρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα απόκτησης ή διατήρησης στύσης πρέπει να λαμβάνουν μεγαλύτερες ποσότητες από το αμινοξύ L-αργινίνη, το οποίο περιέχεται σε τροφές όπως το κοτόπουλο, το μοσχάρι και η γαλοπούλα, και συντελεί στην παραγωγή του νιτρικού οξέος, που με τη σειρά του ελέγχει τη ροή του αίματος στα γεννητικά όργανα. Σημειώνεται, όμως, ότι όσοι πάσχουν από έρπητα πρέπει να αποφεύγουν τέτοιες τροφές, καθώς προκαλούν εξάρσεις της ασθένειας. * Διατροφολόγος - Διαιτολόγος, MSc In Applied Public Health