ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Σελ. ΠΡΟΛΟΓΟΣ... ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ... ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Transcript

1

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ. ΠΡΟΛΟΓΟΣ... ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ... VII XV ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Ο επιστημολογικός τόπος και το αντικείμενο της πολιτειολογίας: Κράτος, Πολιτεία και Πολίτευμα... 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 2. Θεωρίες για τη φύση του κράτους... 7 Ι. Το κράτος ως κοινότητα ανθρώπων... 7 ΙΙ. Το κράτος ως φυσικό πρόσωπο (πρόσωπα) ΙΙΙ. Το κράτος ως κοινωνική σχέση ΙV. Το κράτος ως έννομη τάξη V. Το κράτος ως μηχανισμός ή όργανο VI. Το κράτος ως μύθος VII. Το κράτος ως κοινωνικός οργανισμός Η καταγωγή του κράτους Ι. Θεωρητικές προσεγγίσεις ΙΙ. Τα ιστορικά δεδομένα α. Οι ανθρώπινες κοινωνίες στον μακρό ιστορικό χρόνο β. Γένη, φυλές και ηγεμονίες γ. Η γένεση του κράτους δ. Η παγκόσμια εξάπλωση του κρατικού φαινομένου... 29

3 ΙΙΙ. Η αυτοτελής συγκρότηση πρώιμων κρατών IV. Ο ρόλος της οργανωμένης βίας Ο πληθυσμός του κράτους Ι. Λαός, πληθυσμός και κοινωνία ΙΙ. Έθνος και εθνότητα ΙΙΙ. Ο δεσμός της ιθαγένειας Ο χώρος του κράτους Ι. Η ιστορική εξέλιξη της σχέσης του κράτους με τον χώρο ΙΙ. Ο χώρος ως επικράτεια Η εξουσία του κράτους Ι. Η ιδιαίτερη φύση της κρατικής εξουσίας ΙΙ. Οι πηγές της εξουσίας α. Ιδεολογική εξουσία β. Οικονομική εξουσία γ. Στρατιωτική εξουσία ΙΙΙ. Η κρατική κυριαρχία ΙV. Ενώσεις και σύνδεσμοι κρατών ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 7. Κριτήρια διάκρισης κρατών και πολιτευμάτων Ι. Τύπος και μορφή του κράτους, μορφή της κυβέρνησης ΙΙ. Ιεραρχία ή συναίνεση Το συνταγματικό κράτος Ι. Τα προσυνταγματικά στάδια θέσμισης του κράτους ΙΙ. Κινητήριες δυνάμεις του συνταγματισμού στη νεωτερικότητα α. Το προστάδιο της πρωταρχικής συσσώρευσης κεφαλαίου β. Οι θεσμικές και ιδεολογικές συνέπειες της επικράτησης του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής i. Η συναίνεση ως θεμελιώδης οργανωτική αρχή της κοινωνικής συμβίωσης X

4 ii. Ο μετασχηματισμός της κοινωνικής σε δικαιϊκή ιεραρχία iii. Τα νέα επίπεδα συμβολισμού: Συντάγματα και χαρτονομίσματα iv. Η απομάγευση του κόσμου ΙΙΙ. Τυπικό Σύνταγμα και συνταγματισμός α. Νέα σύνθεση με παλιά και νέα υλικά β. Το όνομα του Συντάγματος γ. Οι δύο έννοιες του συνταγματισμού IV. Οι εθνικές ταυτότητες του συνταγματισμού V. Σύνταγμα και αντιπροσώπευση α. Μια αναγκαία σχέση β. Ιδεότυποι αντιπροσώπευσης γ. «Δημοκρατική» κόπωση δ. Εγγενείς πολιτικοί και οργανωτικοί περιορισμοί της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας VI. Μορφές κυβέρνησης στο συνταγματικό κράτος α. Το κοινοβουλευτικό σύστημα i. Η γένεση του κοινοβουλευτικού συστήματος και των πολιτικών κομμάτων στη Μεγάλη Βρετανία ii. Ο ορλεανικός κοινοβουλευτισμός iii. Ο κοινοβουλευτισμός σήμερα β. Το προεδρικό σύστημα i. Το (βορειο)αμερικανικό πρωτότυπο ii. Η εξάπλωση του προεδρισμού γ. Το ημιπροεδρικό σύστημα δ. Το σύστημα της κυβερνώσας Βουλής Το κράτος έκτακτης ανάγκης Ι. Το κράτος έκτακτης ανάγκης ως μορφή αστικού κράτους α. Τυπολογία των δικτατοριών β. Κράτος έκτακτης ανάγκης και κατάσταση έκτακτης ανάγκης γ. Κράτος έκτακτης ανάγκης και απολυταρχικό κράτος ΙΙ. Το βοναπαρτικό κράτος XI

5 α. Στρατιωτικά καθεστώτα στην Ευρώπη της νεωτερικότητας i. Οι πρόδρομοι: Cromwell και Βοναπάρτης ii. Ευρωπαϊκές στρατιωτικές δικτατορίες του 20ού αιώνα iii. Η παρεκβατική φύση της στρατιωτικής διακυβέρνησης στο αστικό κράτος β. Στρατιωτικές δικτατορίες στον «τρίτο κόσμο» τον 20ό αιώνα i. Ο «ηθικός φραγμός» ii. Το πραξικόπημα iii. Η διακυβέρνηση iv. Η πτώση ΙΙΙ. Δικτατορίες της εκτελεστικής εξουσίας α. Το γαλλικό αρχέτυπο του 19ου αιώνα β. Τα αντίγραφα στον 20ό και 21ο αιώνα IV. Το φασιστικό κράτος α. Ζητήματα ορολογίας β. Το ιταλικό πρωτότυπο i. Τα χαρακτηριστικά του φασιστικού κινήματος ii. Ο εκφασισμός του κράτους iii. Το φασιστικό καθεστώς iv. Η πτώση του φασισμού γ. Η γερμανική παραλλαγή του εθνικοσοσιαλισμού i. Το πρόσωπο της Γοργώς ii. Η καταστρατήγηση του Συντάγματος iii. Η αποθέσμιση και αποχαλίνωση της εξουσίας iv. Ο πόλεμος και η πτώση δ. Κριτική αποτίμηση Το κράτος του «υπαρκτού σοσιαλισμού» Ι. Η μαρξιστική-λενιστική θεωρία για το κράτος ΙΙ. Το σοβιετικό πρωτότυπο α. Η επικράτηση των μπολσεβίκων β. Το Σύνταγμα του γ. Το Σύνταγμα του XII

6 δ. Το Σύνταγμα του ε. Η «περεστρόϊκα» και η κατάρρευση της ΕΣΣΔ στ. Τα ανατολικοευρωπαϊκά αντίγραφα ΙΙΙ. Η κινεζική παραλλαγή α. Η περίοδος του μαοϊσμού β. Η καπιταλιστική μετάλλαξη IV. Κριτική αποτίμηση ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ: ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ 11. Τάσεις μετεξέλιξης και υπέρβασης του κράτους Ι. Το κράτος σε κρίση ΙΙ. Το μέλλον της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΡΩΝ XIII

7