Ψυχιατρική Θεώρηση και Παρέμβαση στο Διαβητικό Πόδι. Θεσσαλονίκη 04/02/2017 Θεοφάνης Βορβολάκος Ψυχίατρος Επ. Καθηγητής ΔΠΘ

Transcript

1 Ψυχιατρική Θεώρηση και Παρέμβαση στο Διαβητικό Πόδι Θεσσαλονίκη 04/02/2017 Θεοφάνης Βορβολάκος Ψυχίατρος Επ. Καθηγητής ΔΠΘ

2 Ψυχολογικά δεδομένα Διαβητική προσωπικότητα Αυξημένες στοματικές ανάγκες Εξαρτητική συμπεριφορά Αναζήτηση της μητρικής προσοχής

3 Πιθανά παίζει ρόλο Προκειμένου να γίνουν αντιληπτές οι διαφορετικές συμπεριφορές μιας μερίδας ασθενών σε σχέση με τον χειρισμό των επίπεδων γλυκόζης και της πρόληψης των επιπλοκών του διαβήτη Προκειμένου επίσης να κατανοήσουν οι θεραπευτές τις δικές τους αντιδράσεις απέναντι σε αυτούς τους ασθενείς Ciechanowski P. et al. Influence of Patient Attachment Style on Self-care and Outcomes in Diabetes. Psychosomatic Medicine 66: (2004)

4 Βιολογική σχέση Σακχαρώδους Διαβήτη, Αυξημένου Στρες και Ψυχικών νόσων Yυπάρχουν πολλά δεδομένα που αφορούν τη σχέση μεταξύ Σακχαρώδους Διαβήτη και ψυχικών διαταραχών Επίδραση στον άξονα υποθαλάμου υπόφυσης και επινεφριδίων Harris T, et al. : Morning cortisol as a risk factor for subsequent major depressive disorder in adult women. :Br. Journal Psychiatry 177: (2000),

5 Ψυχιατρική και διαβητικό πόδι

6 Τρείς σημαντικοί τομείς Φροντίδα του ποδιού όσο έχει το έλκος Ακρωτηριασμός Θνητότητα

7 Φροντίδα Αλλαγές στη συμπεριφορά οδηγούν σε μείωση των ακρωτηριασμών Οι πεποιθήσεις γύρω από τη νόσο οδηγούν σε καλλίτερη φροντίδα του ποδιού και μείωση των ακρωτηριασμών Foot Ankle Spec Oct;8(5): May 11.Assessment of Foot Self- Care in Patients With Diabetes: Retrospective Assessment ( ).Navarro- Flores E1 et al. Diabetes Res Clin Pract Oct;106(1):Illness beliefs predict self-care behaviours in patients with diabetic foot ulcers: a prospective study.vedhara K1, et al.

8 Ψυχιατρικές εκδηλώσεις και Είναι σχετικά συχνό: διαβητικό πόδι Περίπου 11% Κατάθλιψη με τη χρήση δομημένων συνεντεύξεων Σχεδόν τριπλάσιο 31% με την χρήση αυτοσυμπληρούμενων ερωτηματολογίων Προσοχή στην υποκλινική κατάθλιψη του διαβήτη πιθανά να είναι σημαντική Anderson R, Freedland K, Clouse R, Lustman P: The prevalence of comorbid depression in adults with diabetes: a meta-analysis. Diabetes Care 24: Foot Ankle Surg Mar;21(1): doi: /j.fas Epub 2014 Sep 22.Mental health issues associated with foot complications of diabetes mellitus.hoban C1

9 Φροντίδα και Κατάθλιψη Ασθενείς με κατάθλιψη εμφανίζουν χειρότερο έλεγχο της γλυκόζης Ασθενείς με κατάθλιψη εμφανίζουν χειρότερη φροντίδα του διαβητικού ποδιού J Diabetes Nov;7(6):800-8.Depression in Chinese patients with type 2 diabetes: associations with hyperglycemia, hypoglycemia, and poor treatment adherence. Zhang Y et al. Diabetes Res Clin Pract Oct;98(1)The impact of depression on self-care activities and health care utilization among people with diabetes in Taiwan.Chan HL1, Lin CK, Chau YL, Chang CM

10 Ο σχετικός κίνδυνος ανάπτυξης διαβητικού ποδιού όπως επιβεβαιώνεται και από άλλες μελέτες είναι μεταξύ 1,68 και 3,23 σε διαβητικούς ασθενείς με κατάθλιψη Williams L,H. et al. Depression and incident diabetic foot ulcers: a prospective cohort study. The American journal of medicine, {Am-J-Med}, Aug 2010, vol. 123, no. 8, p e3 Gonzalez J S et al. Depression predicts first but not recurrent diabetic foot ulcers. Diabetologia, {Diabetologia}, Oct 2010 (epub: 17 Jun 2010), vol. 53, no. 10, p

11 Σχέση της πρόγνωσης του διαβητικού ποδιού και της συνοσυρότητας με κατάθλιψη Αυξάνει τη νοσηρότητα Αυξημένη πιθανότητα ακρωτηριασμού Αυξημένη πιθανότητα πρώτης εμφάνισης έλκους Αυξημένη πιθανότητα υποτροπής του έλκους Αυξάνει ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΑΤΑ τη θνητότητα

12 Ακρωτηριασμός

13 Σημαντική επιπλοκή Τα πέντε στάδια του πένθους Άρνηση Θυμός Διαπραγμάτευση Κατάθλιψη Αποδοχή Χρήσιμη η παρουσία ψυχολόγου J Foot Ankle Surg Nov-Dec;53(6)Application of the five stages of grief to diabetic limb loss and amputation.spiess KE

14 Αναπηρία Άτομα με ακρωτηριασμό Σημαντική έκπτωση της λειτουργικότητας Κατάθλιψη Κοινωνική διολίσθηση και περιθωριοποίηση Πιθανά να σχετίζεται με τη γενικότερη κατάσταση υγείας J Diabetes Res. 2014;Does the diabetic foot have a significant impact on selected psychological or social characteristics of patients with diabetes mellitus?fejfarová V1 Diabet Med Nov;31(11):The psychosocial impact associated with diabetesrelated amputation.mcdonald S

15 Αύξηση θνητότητας

16 Περίπου τριπλάσια θνητότητα σε άτομα με διαβητικό πόδι που έπασχαν από κατάθλιψη σε σχέση με τα άτομα που δεν έπασχαν εντός 18 μηνών Αυτό συνέβη χωρίς να υπάρχει σημαντική διαφορά στα επίπεδα γλυκόζης των καταθλιπτικών και μη καταθλιπτικών ασθενών με διαβητικό πόδι. Khalida I. et al. A Cohort Study of People With Diabetes and Their First Foot UlcerThe role of depression on mortality Diabetes Care June 2007 vol 30.No 6/

17 Predicted survival curve for subjects with and without DSM-IV depressive disorder. Ismail K et al. Dia Care 2007;30: Copyright 2011 American Diabetes Association, Inc.

18 Πιθανά να πρέπει να λαμβάνεται υπ όψη η ύπαρξη καταθλιπτικών συμπτωμάτων ως ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για τη νοσηρότητα και τη θνητότητα που σχετίζεται με το διαβητικό πόδι.

19 Ψυχοθεραπευτική αντιμετώπιση Υποστηρικτική ψυχοθεραπεία ή άλλες ψυχοθεραπείες Καλλίτερος έλεγχος της γλυκόζης Καλλίτερη αντιμετώπιση των επιπλοκών του διαβήτη συμπεριλαμβανομένου και του διαβητικού ποδιού Καλλίτερη Φροντίδα του διαβητικού ποδιού Simson U et al. Psychotherapy intervention to reduce depressive symptoms in patients with diabetic foot syndrome. Diabetic medicine : a journal of the British Diabetic Association, {Diabet-Med}, Feb 2008, vol. 25, no. 2, p Simson. U et al. Depression, anxiety, quality of life and type D pattern among inpatients suffering from diabetic foot syndrome Psychotherapie Psychosomatik medizinische Psychologie, {Psychother-Psychosom-Med-Psychol}, Feb 2008 (epub: 10 Sep 2007), vol. 58, no. 2, p

20 Παραπομπή σε ψυχίατρο; Οι πρόσφατες έρευνες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η βαρύτητα της κατάθλιψης και η επιβάρυνση στην ποιότητα ζωής είναι ανεξάρτητη από την βαρύτητα του Σακχαρώδους Διαβήτη ή των επιπλοκών του Συνεπώς μεγάλος δείκτης κλινικής υποψίας σε ΟΛΟΥΣ του ασθενείς με διαβητικό πόδι. Singh R. et al. Does diabetes increase levels of depression and anxiety after lower limb amputation? Diabetes research and clinical practice, {Diabetes-Res-Clin-Pract}, May 2008 (epub: 08 Apr 2008), vol. 80, no. 2, p. e14-5 Wilrich A. et al. Health related quality of life, cognitive function, and depression in diabetic patients with foot ulcer or amputation. A preliminary study. Foot & ankle international / American Orthopaedic Foot and Ankle Society (and) Swiss Foot and Ankle Society, {Foot-Ankle- Int}, Feb 2005, vol. 26, no. 2, p

21 Παραπομπή-Φαρμακευτική θεραπεία Πιθανά η παραπομπή σε ψυχίατρο να είναι ωφέλιμη προκειμένου να αντιμετωπιστούν σοβαρές ψυχιατρικές επιπλοκές Αντικαταθλιπτικά προσοχή σε τυχόν παρενέργειες Άτυπα αντιψυχωσικά αυξάνουν τα επίπεδα γλυκόζης Walsh S. M., Sage R.A. Depression and chronic diabetic foot disability. A case report of suicide. Clinics in podiatric medicine and surgery, {Clin-Podiatr-Med-Surg}, Oct 2002, vol. 19, no. 4, p

22 Συμπερασματικά Το αυξημένο στρες και η καταθλιπτική αντίδραση πρέπει να θεωρούνται εξαιρετικά πιθανές σε ασθενείς με διαβητικό πόδι Η αντιμετώπιση τους βελτιώνει σημαντικά την ποιότητα ζωής την πρόγνωση και μειώνει τις επιπλοκές (π.χ. ακρωτηριασμός) Η παρουσία κλινικού ψυχολόγου στην ομάδα αντιμετώπισης του διαβητικού ποδιού δικαιολογείται από τα ερευνητικά δεδομένα Η εμφάνιση κλινικών ψυχιατρικών συνδρόμων είναι επιπλοκή της νόσου και χρήζει παραπομπή σε ψυχίατρο

23 Σας ευχαριστώ πολύ

24 Παρεμβάσεις Αντιμετώπιση της κατάθλιψης Οδηγούν σε: Καλλίτερο έλεγχο των επιπέδων γλυκόζης Μείωση των επιπλοκών της νόσου. JS Gonzalez et al. Symptoms of Depression Prospectively Predict Poorer Self-Care in Patients with Type 2 Diabetes Diabet Med Semptember: 25(9):

25 Κατάθλιψη και έλεγχος της γλυκόζης Φτωχός έλεγχος της γλυκόζης σε ασθενείς Με νεανικό διαβήτη Αισθήματα ματαίωσης Μοναξιά Αισθήματα ανυδωνίας Συμπτώματα με υπερφαγία Με μεγάλη κατανάλωση υγρών ή αλκοόλ Αυτοκαταστροφική συμπεριφορά Η αδυναμία ελέγχου της γλυκόζης δεν οφείλεται μόνο στη μη συμμόρφωση αλλά και στο στρες από την συναισθηματική διαταραχή Lustman et al : Depression and poor glycaemic control: a meta-analytic review of the literature. : 942,

26 Διαβήτης και Στρες Το ψυχικό στρες επηρεάζει τον έλεγχο της γλυκόζης σε ασθενείς με διαβήτη. Οι ορμόνες του στρες είναι μέρος της αντιστασταθμιστικής απάντησης στην ινσουλίνη Αριθμός μελετών έδειξαν πτωχότερο έλεγχο επιπέδων γλυκόζης στους ασθενείς που έχουν πιο εμφανές στρες

27 Διάγνωση διαβήτη και επιπλοκών του σε ψυχικά ασθενείς Πιθανά ψυχικά ασθενείς και κυρία χρήστες ουσιών να υποδιαγιγνώσκονται σχετικά με την ύπαρξη διαβήτη σε σχέση με τους υπόλοιπους Με δεδομένη την πιθανά βιολογική συσχέτιση του στρες και του σακχαρώδους διαβήτη η ευαισθησία γύρω από αυτή την ομάδα ευάλωτων ατόμων πρέπει να αυξηθεί. Mayur M. et al. Mental Disorders and Quality of Diabetes Care in the Veterans Health Administration Am J Psychiatry 159: , September 2002