Νέα στοιχεῖα γιὰ τὴν πρώτη γνωστὴ ἀπόπειρα παρέμβασης στὴν προικοδοτικὴ διαδικασία (ἀρχὲς 18ου αἰ.)

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Νέα στοιχεῖα γιὰ τὴν πρώτη γνωστὴ ἀπόπειρα παρέμβασης στὴν προικοδοτικὴ διαδικασία (ἀρχὲς 18ου αἰ.)"

Transcript

1 ΙΩΑΝΝΙΝΑ ἢ ΜΥΤΙΛΗΝΗ; Νέα στοιχεῖα γιὰ τὴν πρώτη γνωστὴ ἀπόπειρα παρέμβασης στὴν προικοδοτικὴ διαδικασία (ἀρχὲς 18ου αἰ.) Η ΠΡΟΙΚΟΔΟΣΙΑ, Ο ΤΡΟΠΟΣ ΔΗΛΑΔH ΤΗΣ ΠΑΡΟΧΗΣ περιουσιακῶν στοιχείων ἐκ μέρους τῶν γονέων στὰ παιδιὰ ἐν ὄψει γάμου, μολονότι ἀποτελεῖ βασικὸ στοιχεῖο τῆς ὀργάνωσης καὶ λειτουργίας τῆς τουρκοκρατούμενης ἑλληνικῆς κοινωνίας, δὲν ἀποτυπώνεται στὶς πηγὲς τῆς περιόδου αὐτῆς ὡς συγκροτημένο σύνολο κανόνων καὶ ρυθμίσεων, ἐνωρίτερα ἀπὸ τὶς ἀρχὲς τοῦ 18ου αἰώνα. Βέβαια, οἱ ἄνθρωποι ἕως τότε προίκιζαν τὰ παιδιά τους καὶ πράξεις προικοδοσίας (προικοσύμφωνα) ἔχουν διασωθεῖ πολλές, κυρίως σὲ κώδικες διαφόρων μητροπόλεων. Ὅμως ἐκεῖνο ποὺ ὁ δέκατος ὄγδοος αἰώνας, ἀνάμεσα σὲ τόσα ἄλλα, κομίζει ὡς πρὸς τὸ ζήτημα τῆς προικοδοσίας εἶναι ἡ προσπάθεια συγκρότησης σὲ ὁρισμένες περιοχὲς τοῦ ἑλλαδικοῦ χώρου (Μυτιλήνη, Θεσσαλονίκη, Ἰωάννινα καὶ ἀλλοῦ) ἑνὸς θεσμικοῦ πλαισίου, ἑνὸς ρυθμιστικοῦ «νομοθετικοῦ» συνόλου ὅρων καὶ διατάξεων, βάσει τῶν ὁποίων ἔπρεπε νὰ προικίζονται τὰ παιδιὰ μιᾶς οἰκογένειας, ἐπειδή, ὅπως εἶναι εὐνόητο, ἡ μεταβίβαση περιουσιακῶν στοιχείων (κινητῶν καὶ ἀκινήτων) ἀποτελοῦσε καὶ ἀποτελεῖ οἰκονομικὴ διεργασία μεγάλης σημασίας. Ὁ ἐντοπισμός, ἡ ἔκδοση καὶ ἡ μελέτη τῶν κειμένων αὐτῶν, εἴτε πρόκειται γιὰ ἀποφάσεις τοπικῶν δημογεροντικῶν ὀργάνων εἴτε γιὰ ἀ- ποφάσεις μητροπολιτῶν εἴτε γιὰ πατριαρχικὲς ἀποφάσεις φυσικὰ εἴταν ἀδύνατο νὰ μείνει ἔξω ἀπὸ τὶς ἐρευνητικὲς ἀναζητήσεις τοῦ Μανουὴλ Γεδεών, ὁ ὁποῖος σὲ σχετικὲς μελέτες καὶ ἄρθρα του δημοσίευσε καὶ σχολίασε τέτοιου εἴδους κείμενα. 1 Ὁ ἴδιος λόγιος ἐπιχείρησε στὸ πλαίσιο αὐτὸ μὲ βάση τὶς σημαντικὲς πηγὲς ποὺ εἶχε στὴ διάθεσή του, νὰ προσδιορίσει τὴ χρονικὴ στιγμὴ καὶ τὸ τοπικὸ περιβάλλον, μέσα στὸ ὁποῖο ἐμφανίστηκε γιὰ πρώτη φορὰ ἡ ἀνάγκη ὑπαγωγῆς τῆς προικοδοσίας σὲ ἕνα ρυθμιστικὸ πλαίσιο, προκειμένου νὰ μὴν δημιουργοῦνται κοινωνικὰ προβλήματα, νὰ μὴν εὐνοοῦνται ὁρισμένα ἄτομα εἰς βάρος ἄλλων, νὰ 1. Μ. Γεδεών, Κανονικαὶ Διατάξεις, τ. 1-2, Κωνσταντινούπολη

2 122 Ο Ε Ρ Α Ν Ι Σ Τ Η Σ, 28 (2011) μειωθοῦν οἱ ἀδικίες καὶ οἱ ἐντάσεις μεταξὺ τῶν μελῶν μιᾶς οἰκογένειας ἀλλὰ καὶ μεταξὺ τῶν δύο οἰκογενειῶν ποὺ θὰ πάντρευαν τὰ παιδιά τους. 2 Ὁ Μανουὴλ Γεδεών, λοιπόν, προσδιόρισε ὅτι ἡ σχετικὴ ἀπόπειρα τῆς συγκρότησης ἑνὸς γραπτοῦ θεσμικοῦ προικοδοτικοῦ μηχανισμοῦ ἔλαβε γιὰ πρώτη φορὰ σάρκα καὶ ὀστὰ στὸ κλίμα τῆς μητροπόλεως Ἰωαννίνων καὶ τὸ τεκμηριωτικὸ ὑλικό του μὲ τὴ συναφὴ ἐπιχειρηματολογία βασίζεται στὰ παρακάτω στοιχεῖα. Τὸ 1776 ὁ μητροπολίτης Ἰωαννίνων Παΐσιος ἐπιβεβαιώνει καὶ ἀνανεώνει παλαιότερες προικοδοτικὲς διατάξεις τῆς μητροπόλεως Ἰωαννίνων. Τὸ σχετικὸ ἀπόσπασμα στὸ προοίμιο τῆς μητροπολιτικῆς ἀπόφασης ἀναφέρει σχετικὰ μὲ τὴ «δοσοληψίαν τῶν προικῶν»: «Ἡμεῖς ὅμως ἔχομεν οἴκοθεν τὸ παράδειγμα παραδεδομένον πολλαῖς φοραῖς καὶ ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς προγόνους μας, καὶ νὰ ἀφήσωμεν τὰ ἀρχαιότερα, διὰ τὰ ὁποῖα δὲν ἠμποροῦμεν νὰ ἔχωμεν διὰ πολλὰς αἰτίας ἀκριβῆ εἴδησιν, ἐρευνῶντας εὑρίσκομεν εἰς τοὺς κώδηκας τῆς ἁγιωτάτης μητροπόλεως Ἰωαννίνων τὴν ἀρχὴν τοῦ καλουμένου τόμου τῶν προικῶν γενομένην ἐπὶ τῆς ἀρχιερατείας τοῦ ἀοιδίμου ἀρχιερέως Κλήμεντος, τὴν δὲ ἀνανέωσιν καὶ ἐπικύρωσιν ἐπὶ Γρηγορίου, τὸ πρῶτον μὲν παρόντος αὐτοῦ, ὕστερον δὲ ἀπόντος, ἐπιτροπεύοντος δὲ τοῦ ἀρχιδιακόνου Μητροφάνους.» Σύμφωνα, λοιπόν, μὲ τὸ ἀπόσπασμα αὐτό, ὁ μητροπολίτης Ἰωαννίνων Κλήμης, 6 στὰ τέλη τοῦ 17ου αἰώνα ἢ τὶς ἀρχὲς τοῦ 18ου, ἀπὸ κοι- 2. Εἶναι πολὺ χαρακτηριστικὰ τὰ ὅσα ἀναφέρει, μὲ κάποια ὑπερβολὴ ἴσως, σὲ μιὰ ἀποστροφή του τὸ κείμενο τοῦ πατριαρχικοῦ γράμματος ποὺ θὰ σχολιάσουμε στὴ μελέτη αὐτή, ἀναφερόμενο στὴν κατάσταση ἡ ὁποία δημιουργεῖται μὲ τὴν ἐκχώρηση ὅλης τῆς περιουσίας ὡς προίκας στὴν πρωτότοκη θυγατέρα: «Καντεῦθεν δειναῖς περιστάσεσι ἐμπίπτουσιν, ἀγανακτοῦντες ἐς τέλος καὶ τοῖς ὅλοις ἀμηχανοῦντες, καὶ γίνεται τοῖς τοιούτοις ὁ γάμος πικρίας καὶ θλίψεως καὶ ἀκυβερνησίας παραίτιος ἤπερ εὐφροσύνης καὶ θυμηδίας ὑπόθεσις» (βλ. ἐδῶ, σ. 133). 3. Μ. Ι. Γεδεών, «Αἱ περὶ προικοδοσίας ἐπαρχιακαὶ καὶ πατριαρχικαὶ διατάξεις», Ἐκκλησιαστικὴ Ἀλήθεια ἔτος Η ( ), , , καὶ κυρίως σ Γιὰ τὸν μητροπολίτη Ἰωαννίνων Παΐσιο ( ) γνωρίζουμε πολὺ λίγα πράγματα μάλιστα στὸ πιὸ σχετικὸ δημοσίευμα, Φώτιος Γ. Οἰκονόμου, Ἡ ἐν Ἰωαννίνοις Ἐκκλησία, Ἀθήνα 1996, σ. 46, δὲν ἀναφέρεται τίποτε ἄλλο ἐκτὸς ἀπὸ τὶς δύο ἀκραῖες χρονολογίες τῆς θητείας του στὴ μητρόπολη αὐτή. 5. Μ. Ι. Γεδεών, «Αἱ περὶ προικοδοσίας...», ὅ.π., σ Ὁ Κλήμης ὁ Χίος διετέλεσε μητροπολίτης Ἰωαννίνων ἀπὸ τὸ 1680 ἕως τὸ 1715: βλ. Φώτιος Γ. Οἰκονόμου, Ἡ ἐν Ἰωαννίνοις Ἐκκλησία, ὅ.π., σ. 45 Εὐάγγ.

3 Π. Δ. Μιχαηλάρης, ΙΩΑΝΝΙΝA ἢ ΜΥΤΙΛΗΝΗ; 123 νοῦ μὲ τοὺς προκρίτους τῆς πόλης 7 συγκρότησε ἕνα πλαίσιο κανόνων, βάσει τῶν ὁποίων ἔπρεπε νὰ πραγματοποιεῖται ἐφεξῆς ἡ προικοδοσία. Οἱ ὅροι αὐτοί, ἂς ποῦμε τοῦ Κλήμεντα, δὲν διασώθηκαν (ἢ δὲν τοὺς ἔχουμε ἀκόμα ἐντοπίσει), μολονότι στὸ σκεπτικὸ τῶν ἀποφάσεων τοῦ 1776 ἀναφέρεται, μεταξὺ τῶν ἄλλων, ὅτι ἀνανεώθηκαν στὰ χρόνια τοῦ μητροπολίτη Ἰωαννίνων Γρηγορίου καὶ ὅτι βούληση τῶν ἰθυνόντων τοῦ 1776 ὑπῆρξε «νὰ ἐπιβεβαιώσωμεν τὴν ἀπόφασιν τῶν προγόνων μας, καὶ μὲ κἄποιαν ἀνανέωσιν καὶ προσθήκην καὶ ἀφαίρεσιν ἐκείνων...». Μὲ βάση λοιπὸν τὴ μνεία αὐτή, ἔγινε ἀποδεκτὸ ὅτι οἱ ρυθμιστικὲς προικοδοτικὲς ἀποφάσεις τοῦ 1776 ἐνσωματώνουν τμήματα τῶν ἀποφάσεων τοῦ Κλήμεντα, πράγμα ποὺ δὲν ἀποκλείεται νὰ ἀνταποκρίνεται καὶ στὴν πραγματικότητα. Μὲ ἄλλα λόγια λανθάνει τὸ πρωτότυπο ἢ τὸ ἀντίγραφο ἑνὸς κειμένου, ποὺ περιεῖχε τὴν ἀπόφαση τῆς «πολιτείας» Ἰωαννίνων, στὰ χρόνια ποὺ εἴταν μητροπολίτης ὁ Κλήμης καί, ὅπως ὁμολογοῦν οἱ συντάκτες τοῦ κειμένου τοῦ 1776, τμήματά του ἐνσωματώθηκαν σὲ παρεμφερῆ κείμενα τὰ ὁποῖα συντάχθηκαν τὴν ἐποχὴ τοῦ μητροπολίτη Γρηγορίου 8 καὶ τοῦ ἐπιτρόπου τῆς μητροπόλεως Ἰωαννίνων Μητροφάνους, καὶ ὁπωσδήποτε σὲ κείμενο τοῦ 1776, τὸ ὁποῖο ἔχουμε στὴ διάθεσή μας. Μὲ βάση τὰ στοιχεῖα αὐτά, λοιπόν, ὁ Μανουὴλ Γεδεὼν θεώρησε ὅτι Ι. Σαβράμης, «Συμβολαὶ εἰς τὴν ἐκκλησιαστικὴν ἱστορίαν τῶν Ἰωαννίνων», Ἠπειρωτικὰ Χρονικὰ 7 (1932), Μ. Ι. Γεδεών, «Κλήμης ὁ Ἰωαννίνων», Ἐκκλησιαστικὴ Ἀλήθεια, ἔτος Δ ( ), Κ. Ι. Ἄμαντος, Τὰ γράμματα εἰς τὴν Χίον κατὰ τὴν Τουρκοκρατίαν ( ), Ἀθήνα 1946, σ ἐξάλλου, σὲ μιὰ σχετικὰ πρόσφατη μελέτη (Βασ. Χαλαστάνης, «Ο Βησσαρίων Μακρής και οι πνευματικές αναζητήσεις στα Ιωάννινα κατά τον ιζ αι.», Θεολογία 77 (2006), ), ὁ Κλήμης ἐμφανίζεται νὰ συμμετέχει καὶ σὲ θεολογικὲς συζητήσεις τῆς ἐποχῆς. Γιὰ τὴν πολὺ ἐνδιαφέρουσα αὐτὴ προσωπικότητα, ποὺ ἀλληλογραφεῖ καὶ μὲ τὸν Νικόλαο Μαυροκορδάτο, τὸν Χρύσανθο Ἱεροσολύμων κ.ἄ. (βλ. Δημ. Γ. Ἀποστολόπουλος, Γιὰ τοὺς Φαναριῶτες: δοκιμὲς ἑρμηνείας καὶ μικρὰ ἀναλυτικά, Ἀθήνα 2003, σ καὶ ἰδίως σ. 187), ἐκκρεμεῖ μιὰ συνθετικὴ μελέτη: μολονότι δρᾶ στὶς πρῶτες δεκαετίες τοῦ 18ου αἰώνα, ὑπάρχει ἀσάφεια ἀκόμα καὶ γιὰ τὰ χρόνια παραμονῆς του στὴ μητρόπολη Ἰωαννίνων. 7. Τὸ κείμενο ἀναφέρεται συνεχῶς στὴν πόλη («ἡ περίφημος πόλις τῶν Ἰωαννίνων») καὶ ὄχι ἀποκλειστικὰ στὴ μητρόπολη μάλιστα ἀναφερόμενο στὴν τελικὴ ἀπόφαση προσδιορίζει: «... συναθροισθέντες κοινῶς καὶ μιᾷ ψυχῇ καὶ γνώμῃ συνδιασκεψάμενοι» (Μ. Ι. Γεδεών, «Αἱ περὶ προικοδοσίας...», ὅ.π., σ. 216). 8. Διετέλεσε δύο φορὲς μητροπολίτης Ἰωαννίνων: α) καὶ β) , βλ. Φώτιος Γ. Οἰκονόμου, Ἡ ἐν Ἰωαννίνοις Ἐκκλησία, ὅ.π., σ. 45, 46.

4 124 Ο Ε Ρ Α Ν Ι Σ Τ Η Σ, 28 (2011) ἕνα κείμενο πατριαρχικοῦ γράμματος (ποὺ δὲν διέσωζε τὸ ὄνομα πατριάρχη καὶ τὴ χρονολογία ἔκδοσής του), τὸ ὁποῖο ὁ ἴδιος ἀπέδωσε στὸν Καλλίνικο Β τὸν Ἀκαρνάνα 9 καὶ ἐκτίμησε ὅτι ἀπολύθηκε τὸ 1701, κείμενο ποὺ ἀναφέρεται στὴν ἐπικύρωση ρυθμιστικῶν προικοδοτικῶν ἀποφάσεων μιᾶς περιοχῆς (μιᾶς «πολιτείας»), ἡ ὁποία δὲν κατονομάζεται στὸ γράμμα, εἶναι αὐτὸ ἀκριβῶς τὸ πατριαρχικὸ γράμμα ποὺ ἐπικύρωσε τὶς νομοθετικὲς ρυθμίσεις τοῦ Κλήμεντα καὶ κατὰ συνέπεια σ αὐτὸ διασώζεται μέρος τῶν ρυθμίσεων ἐκείνων, καὶ πάντως τὸ πνεῦμα τους. Μάλιστα, τὸ γράμμα αὐτὸ τοῦ, κατὰ τὸν Γεδεών, Καλλινίκου Β τοῦ 1701, σύμφωνα μὲ τὰ μέχρι σήμερα ἐρευνητικὰ πορίσματα, εἶχε θεωρηθεῖ ὡς τὸ πρῶτο μιᾶς σειρᾶς κειμένων σχετικὰ μὲ τὸ ζήτημα τῆς προικοδοσίας, ἡ παραγωγὴ τῶν ὁποίων διατρέχει ὅλον τὸν 18ο καὶ τὸν 19ο αἰώνα καὶ ἀναφέρεται σὲ πολλὲς περιοχὲς τοῦ ἑλληνικοῦ χώρου. Ἂς σημειωθεῖ ἀπὸ τώρα ὅτι ὁ Μ. Γεδεὼν ἐκδίδει τὸ πατριαρχικὸ γράμμα, ὅπως ὁ ἴδιος δηλώνει, «ἀπὸ τὸν κώδικα Φωτίου Κυπρίου, ἄλλοτε λογοθέτου Γενικοῦ τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας», 10 κώδικα γνωστὸ καὶ μὲ τὴν ὀνομασία Κριτία Α, ὁ ὁποῖος ἀπόκειται στὸ ἀρχεῖο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Μὲ ἀφετηρία τὶς διαπιστώσεις καὶ τὰ κείμενα ποὺ ἐξέδωσε ὁ Μ. Γεδεών, ἐφεξῆς θὰ γίνει ἀναπαραγωγὴ τοῦ αὐθαίρετου, ὅπως πιστεύω, αὐτοῦ συμπεράσματος, ἀφοῦ δὲν ὑπῆρξε στὸ μεταξὺ καμιὰ νεότερη δημοσίευση ποὺ νὰ τὸ ἀμφισβητήσει. Ἔτσι, λ.χ., ὁ γνωστὸς ἠπειρώτης ἱστοριοδίφης Κωνστ. Φρόντζος τὸ 1955, παίρνοντας ἀφορμὴ ἀπὸ σχετικὴ μνεία τοῦ ἐπίσης γνωστοῦ ἠπειρώτη λογίου Δημ. Σάρρου, 11 ὁ ὁποῖος τὸ 1927 μνημονεύει τὸ κείμενο ἀπὸ τὴν ἔκδοση τῶν Κανονικῶν Διατάξεων τοῦ Γεδεών, θὰ ἀναπαραγάγει αὐτούσια τὴν ἔκδοση καὶ φυσικὰ τὶς ἴδιες βεβαιότητες τοῦ Γεδεὼν καὶ θὰ ἐπιτεθεῖ ἐναντίον τοῦ συμπατριώτη του, ἐπειδὴ αὐτὸς θεώρησε ὅτι τὸ ἔγγραφο αὐτὸ πρέπει νὰ χρονολογηθεῖ στὰ χρόνια τοῦ πατριάρχη Καλλινίκου Δ. Ὁ Φρόντζος θὰ τὸ ἐπανεκδώσει ὡς πράξη τοῦ οἰκουμενικοῦ πατριάρχη Καλλινίκου Β, ἀντλώντας ἀσφαλῶς τὸ κείμενο ἀπὸ τὶς Κανονικὲς Διατάξεις τοῦ Γεδεών, μαζὶ βέβαια μὲ τὴν 9. Ὁ Καλλίνικος Β ὁ Ἀκαρνὰν πατριάρχευσε στὴν Κωνσταντινούπολη τρεῖς φορές: α) 3 Μαρτ.-27 Νοεμ. 1688, β) 7 Μαρτ Αὔγ. 1693, γ) Ἀπρ Αὐγ Μ. Ι. Γεδεών, Κανονικαὶ Διατάξεις, ὅ.π., τ. 1, σ Δημ. Σάρρος, «Ζαγοριακῶν θεσμίων ἔρευνα», Ἠπειρωτικὰ Χρονικὰ 2 (1927),

5 Π. Δ. Μιχαηλάρης, ΙΩΑΝΝΙΝA ἢ ΜΥΤΙΛΗΝΗ; 125 ἐπιγραφή, ποὺ θυμίζω ὅτι δὲν ὑπάρχει στὸ χειρόγραφο τὸ ὁποῖο παραδίδει τὸ κείμενο: «Καλλίνικος ἐλέῳ Θεοῦ ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως Νέας Ρώμης καὶ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης», 12 ἐνῶ στὸ τέλος τοῦ γράμματος θὰ προσθέσει αὐτούσια καὶ τὴν ἐντὸς παρενθέσεως προσθήκη: («κλπ. ὡς συνήθως»), ποὺ εἶναι βέβαια καὶ αὐτή, παρέμβαση τοῦ Μ. Γεδεὼν (βλ. ἐδῶ ἀναλυτικὰ Παράρτημα, ἔγγρ. Β ). Ἀλλὰ καὶ ἄλλοι ἐρευνητὲς τῆς ἱστορίας τοῦ ἑλληνικοῦ δικαίου, ὅπως ὁ Νικόλαος Πανταζόπουλος 13 καὶ ὁ Ν. Ζαχαρόπουλος 14 θὰ ἀκολουθήσουν τὶς διαπιστώσεις τοῦ Μ. Γεδεών, καθὼς δὲν ὑπῆρχαν νέα στοιχεῖα γιὰ νὰ προκαλέσουν ἀπορίες καὶ ἐρωτηματικά ἄλλωστε καὶ ἡ προσφυγὴ στοὺς κώδικες τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου γιὰ ἐπαλήθευση ὁρισμένων στοιχείων δὲν εἴταν ἀπὸ τὰ πιὸ εὔκολα πράγματα. Φυσικά, στὴν ἴδια γραμμὴ καὶ ἡ Ἑλένη Κύρτση Νάκου 15 θὰ συμπεριλάβει στὸ χρηστικὸ δημοσίευμά της στὸ ὁποῖο συγκεντρώνει ὅλες τὶς συναφεῖς περὶ τὴν προικοδοσία πράξεις, τὸ κείμενο μὲ αὐτὰ τὰ στοιχεῖα. Ἔτσι, ἡ ἀποδιδόμενη στὸν Καλλίνικο Β πράξη τοῦ 1701, ὅπως ἔχουμε κιόλας ἀναφέρει, θὰ βρεθεῖ στὴν πρώτη θέση τῆς σχετικῆς προικοδοτικῆς τεκμηριωτικῆς ἁλυσίδας, ἀφοῦ τὸ ὄνομα τοῦ πατριάρχη καὶ ἡ χρονολογία ποὺ ἔδινε στὴν ἔκδοσή του ὁ Μ. Γεδεὼν θεωρούσαμε ὅτι ὑπῆρχαν καὶ στὴν πηγή του, δηλαδὴ στὸν κώδικα Κριτία ἀπ ὅπου ἀναδημοσίευε τὸ πατριαρχικὸ γράμμα. Αὐτά, ὅμως, ἕως τὸ 2006 ἐπειδὴ τότε ἐκδόθηκε ὁ πρῶτος κώδικας 12. Κων. Φρόντζος, «Ηπειρωτικὰ Ἔθιμα», Ἠπειρωτικὴ Ἑστία, ἔτος Δ, τχ. 33 (Ἰανουάριος 1955), : ἂς σημειωθεῖ ὅτι ὁ Φρόντζος σὲ ὑποσημείωσή του εὐχαριστεῖ τὸν «εὐγενέστατον κ. Παπανδρέου τῆς Ἐθνικῆς Βιβλιοθήκης, τὸν μεριμνήσαντα διὰ νὰ καταστῇ δυνατὴ ἡ δημοσίευσίς των», πράγμα πού, πολὺ πιθανόν, δηλώνει ὅτι ὁ Παπανδρέου φρόντισε γιὰ τὴ φωτογράφιση ἢ τὴν ἀντιγραφὴ τῆς πράξης ἀπὸ τὶς Κανονικὲς Διατάξεις τοῦ Μ. Γεδεών, βιβλίο ποὺ ὁ ἠπειρώτης λόγιος ἴσως δὲν μποροῦσε νὰ βρεῖ στὶς τοπικὲς βιβλιοθῆκες. 13. Ν. Ι. Πανταζόπουλος, «Ἐκκλησία καὶ Δίκαιον εἰς τὴν Χερσόνησον τοῦ Αἵμου», Ἐπιστημονικὴ Ἐπετηρὶς Σχολῆς Νομικῶν, Οἰκονομικῶν Πολιτικῶν Ἐπιστημῶν τῆς Νομικῆς Σχολῆς Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Η ( ), Ν. Ζαχαρόπουλος, Γρηγόριος Ε, Θεσσαλονίκη 1974, σ Ἑλένη Κύρτση Νάκου, Αἱ περὶ προικοδοσιῶν «νομοθετικαὶ» ρυθμίσεις βάσει τῶν Κανονικῶν Διατάξεων τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ( ), Θεσσαλονίκη 1980 (ἀνάτυπο μὲ ξεχωριστὴ ἀρίθμηση, ἀπὸ τὴν Ἐπιστημονικὴ Ἐπετηρίδα τοῦ Δικηγορικοῦ Συλλόγου Θεσσαλονίκης 1 (1980), 55-78), σ

6 126 Ο Ε Ρ Α Ν Ι Σ Τ Η Σ, 28 (2011) τῆς μητροπόλεως Μυτιλήνης, 16 καὶ ἕνα κείμενο πατριαρχικὸ ποὺ περιέχεται στὸν κώδικα αὐτὸ φαίνεται νὰ ἀλλάζει ριζικὰ τὰ πράγματα. Συγκεκριμένα, ἡ πρώτη πράξη 17 μὲ τὴν ὁποία ἐγκαινιάζεται ὁ κώδικας αὐτὸς εἶναι μιὰ ἀπόφαση τῆς «πολιτείας» Μυτιλήνης, μὲ τὴν ὁποία οἱ ἐπιτόπιοι κοινοτικοὶ παράγοντες ἐπιχειροῦν τὴν ἐκλογίκευση τῆς προικοδοτικῆς διαδικασίας καὶ συγκεκριμένα ἐπιχειροῦν νὰ καταργήσουν τὴν παλιὰ συνήθεια νὰ μεταβιβάζεται ὅλη ἡ πατρικὴ περιουσία ὡς προίκα στὴν πρώτη θυγατέρα, καὶ λαμβάνουν πρόνοια γιὰ τὴν προικοδοσία καὶ τῶν ἄλλων παιδιῶν ἀλλὰ καὶ τὴν ἐξασφάλιση τῶν γονέων. 18 Τὸ ἔγγραφο αὐτὸ εἶναι ἀχρονολόγητο. Θὰ μεσολαβήσουν ἀρκετὰ ἄλλα κείμενα στὰ φύλλα τοῦ κώδικα, μὲ ἄλλες ὑποθέσεις, γιὰ νὰ φθάσουμε στὰ φύλλα 69 v -70 v ὅπου βρίσκουμε καταχωρισμένο τὸ ἀντίγραφο ἑνὸς πατριαρχικοῦ γράμματος, τὸ ὁποῖο μάλιστα εἶναι ἕνα ἄρτιο γράμμα, ἕνα κείμενο δηλαδὴ ποὺ φέρει ὡς ἐπιγραφὴ τὸ ὄνομα τοῦ πατριάρχη Γαβριὴλ Γ 19 ἀλλὰ καὶ χρονολογία (5 Ἀπριλίου 1705) («αψε ῳ, μηνὶ Ἀπριλίῳ ε»), ἐνῶ ἀκολουθοῦν καὶ τὰ ὀνόματα πέντε συνοδικῶν ποὺ τὸ ὑπογράφουν, ποὺ εἶναι οἱ: Ἡρακλείας Νεόφυτος, Νικομηδείας Παρθένιος, Χαλκηδόνος Κωνστάντιος, Ἰκονίου Ἄνθιμος καὶ Εὐρίπου Καλλίνικος. 20 Μὲ τὸ γράμμα αὐτὸ ὁ Γαβριὴλ Γ καὶ ἡ σύνοδος, ὕστερα ἀπὸ σχετικὸ αἴτημα τῆς δημογεροντίας Μυτιλήνης, ἐπικυρώνουν τὶς ἀποφάσεις τὶς 16. Ἀπόστολος Φ. Σπανός, Κῶδιξ Α Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μυτιλήνης (18ος αἰ.) [Ἐκδόσεις Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μυτιλήνης, 32], Μυτιλήνη Ὅ.π., σ τὸ σχετικὸ ἀπόσπασμα τοῦ κειμένου ἀναφέρει: «Ἀνθ ὅτου ἡμεῖς ἁπαξάπαντες, οἱ τὴν σήμερον εὑρισκόμενοι εἰς τὴν πολιτείαν ἡμῶν ταύτην... συνήχθημεν ἅπαντες ὁμοθυμαδὸν... ἔμπροσθεν τοῦ ἀρχιερέως ἡμῶν...» (Ἀπόστολος Φ. Σπανός, Κῶδιξ Α..., ὅ.π., σ. 48). 18. Μὲ τὴ ρύθμιση τῆς δημογεροντίας Μυτιλήνης ὁρίζεται ὅτι ἡ πρώτη θυγατέρα θὰ παίρνει ὡς προίκα, σὲ πατρικὴ περιουσία λ.χ. ἀξίας 10 πουγγιῶν τὰ 4, καὶ ἐπιπλέον ρουχισμὸ ποὺ χονδρικὰ ὑπολογίζεται σὲ 1 πουγγί, μὲ ἄλλα λόγια 5 πουγγιά, δηλαδὴ τὸ ἥμισυ τῆς πατρικῆς περιουσίας, ἐνῶ τὰ ἄλλα παιδιὰ θὰ λαμβάνουν τὸ 40% τῆς ἐναπομένουσας περιουσίας. Ἔτσι, ἂν ὑπάρχει περιουσία ἀξίας 2500 γροσίων οἱ γονεῖς ὑποχρεώνονται νὰ διαθέτουν ὡς προίκα τὰ Διετέλεσε οἰκουμενικὸς πατριάρχης ἀπὸ τὰ μέσα Αὐγούστου 1702 ἕως τὶς 17 Ὀκτωβρίου Τὸ κείμενο τοῦ γράμματος δημοσιεύει ὁ Ἀπόστολος Φ. Σπανός, Κῶδιξ Α..., ὅ.π., σ Ἡ παρουσία τῶν μητροπολιτῶν αὐτῶν ὡς μελῶν τῆς πατριαρχικῆς συνόδου ἐπιβεβαιώνεται καὶ ἀπὸ ἄλλα πατριαρχικὰ κείμενα τῆς ἴδιας ἐποχῆς στὰ ὁποῖα ὑπάρχει ἡ ὑπογραφή τους.

7 Π. Δ. Μιχαηλάρης, ΙΩΑΝΝΙΝA ἢ ΜΥΤΙΛΗΝΗ; 127 ὁποῖες ἔλαβαν οἱ τοπικοὶ παράγοντες σχετικὰ μὲ τὴν ἀναμόρφωση τοῦ τρόπου προικοδοσίας, αὐτὲς δηλαδὴ ποὺ ἀναφέρονται στὴν πρώτη πράξη τοῦ κώδικα τῆς Μυτιλήνης, ὅπως ἔχουμε ἤδη ἀναφέρει. Ἄλλωστε, ἡ ἀνάγνωση τῶν δύο κειμένων (τῆς δημογεροντίας καὶ τοῦ γράμματος τοῦ Γαβριὴλ Γ ) καταδεικνύει ὅτι τὸ πατριαρχικὸ γράμμα ἐμπεριέχει τὴν ἀπόφαση τῆς δημογεροντίας Μυτιλήνης. Ὅμως, συγκρίνοντας τὸ κείμενο τοῦ πατριαρχικοῦ γράμματος τοῦ κώδικα τῆς Μυτιλήνης μὲ αὐτὸ ποὺ δημοσίευσε ὁ Γεδεών, διαπιστώνουμε ὅτι πρόκειται γιὰ κείμενα ταυτόσημα, μόνο ποὺ ὁ νοτάριος, πιθανῶς τῆς μητροπόλεως Μυτιλήνης, ὑποπίπτει σὲ ἀρκετὲς παραναγνώσεις, σὲ ὀρθογραφικὰ λάθη καὶ σὲ λίγες παραλείψεις λέξεων ἢ στοιχείων μιᾶς λέξης, προϊόντα, νομίζω, τῆς χαμηλῆς μόρφωσης καὶ ἀπειρίας τοῦ ἀντιγραφέα, τὰ ὁποῖα ὅμως δὲν ἀλλοιώνουν καθόλου τὸ κεντρικὸ θέμα τῆς ἀπόφασης, ὅπως μπορεῖ νὰ διαπιστώσει ὁ ἀναγνώστης διαβάζοντας τὰ δύο κείμενα (Α καὶ Β ) ποὺ ἀναπαράγονται ἐδῶ στὸ τέλος τῆς μελέτης μας. Ὁ ἐκδότης τοῦ Α κώδικα τῆς μητροπόλεως Μυτιλήνης, στὴν προσπάθειά του νὰ ἐντοπίσει πιθανὲς παλαιότερες ἐκδόσεις τῶν πράξεων τοῦ κώδικα, σημειώνει πολὺ σωστὰ σὲ σχόλιό του 21 ὅτι ἡ ἴδια πράξη ἔχει ἐκδοθεῖ ἀπὸ τὸν Μ. Γεδεὼν στὶς Κανονικὲς Διατάξεις του, ἐπισημαίνει ὅτι ἀπὸ τὴν ἔκδοση τοῦ Γεδεὼν ἀπουσιάζει «ἡ προσφωνητικὴ πρόταση τῶν στίχων 3-7», δὲν ἀναφέρει ὅμως ὅτι ὁ τελευταῖος τὴν χρονολογεῖ στὸ 1701, ἀποδίδοντάς την στὸν Καλλίνικο Β, καὶ δὲν ἀναφέρει ἐπίσης ἢ τοῦ διαφεύγει τὸ γεγονὸς ὅτι ὅσα περιέχει ἡ πράξη ὁ Γεδεὼν ἐκτιμᾶ ὅτι συνέβησαν στὸ περιβάλλον τῆς μητροπόλεως Ἰωαννίνων, πράγμα ποὺ ὑποστηρίζει σὲ ἄλλη μελέτη του γιὰ τὴν προικοδοσία τὴν ὁποία δημοσίευσε στὶς σελίδες τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἀλήθειας. 22 Ἀναλύοντας τὰ στοιχεῖα αὐτά, ἡ πρώτη σκέψη μας εἴταν ὅτι ὁ Μ. Γεδεὼν ἔκανε λάθος ἀποδίδοντας τὸ γράμμα στὸν Καλλίνικο Β, χρονολογώντας το στὸ 1701 καὶ ὑποστηρίζοντας ὅτι ἀναφέρεται σὲ γεγονότα ποὺ ἔλαβαν χώρα στὴ μητρόπολη Ἰωαννίνων, δηλαδὴ ὅτι δὲν διάβασε σωστὰ τὴν ἐπιγραφὴ τοῦ κειμένου μὲ τὸ ὄνομα τοῦ πατριάρχη καὶ βέβαια τὴ χρονολογία, ἀφοῦ, ὅπως καθαρὰ δηλώνει τὸ χρονολογημένο κείμενο τοῦ κώδικα Μυτιλήνης, πρόκειται γιὰ γράμμα τοῦ Γαβριὴλ Γ τῆς 5ης Ἀπριλίου 1705 μὲ ἀναφορὰ σὲ γεγονότα καὶ ἀποφάσεις τῆς δημογεροντίας Μυτιλήνης. 21. Ἀπόστολος Φ. Σπανός, Κῶδιξ Α..., ὅ.π., σ Βλ. ἐδῶ σημ. 3.

8 128 Ο Ε Ρ Α Ν Ι Σ Τ Η Σ, 28 (2011) Ἐξάλλου, ἕνα ἄλλο γεγονός, ἐνισχυτικὸ τῆς ἄποψης αὐτῆς εἶναι ὅτι στὸν ἴδιο κώδικα τῆς μητροπόλεως Μυτιλήνης σώζεται 23 ἡ ἴδια πράξη, μεταγραμμένη σὲ ἁπλὴ γλώσσα, μὲ μοναδικὴ ἀλλαγὴ τὸ ὕψος τοῦ ποσοῦ ἐπὶ τοῖς ἑκατὸ ποὺ ἔπρεπε νὰ δίδεται ὡς προίκα στὴν πρώτη, δεύτερη, τρίτη κ.ο.κ. θυγατέρα, τὸ ὁποῖο λόγω τῆς ἰδιομορφίας του, εἴχαμε ἐκτιμήσει ὅτι μᾶλλον εἶναι προϊὸν πλαστογραφίας. 24 Ἐπιπλέον, στὸν ἴδιο κώδικα τῆς μητροπόλεως Μυτιλήνης ὑπάρχει καταχωρισμένο καὶ ἄλλο γράμμα τοῦ ἴδιου πατριάρχη Γαβριὴλ Γ τοῦ ἔτους 1707, τὸ ὁποῖο ρητὰ ἀναφέρεται σὲ ἄλλο προδήλως δικό του γράμμα, ποὺ εἶναι φανερὸ ὅτι ταυτίζεται μὲ ἐκεῖνο τῆς 5ης Ἀπριλίου 1705, γιὰ τὸ ὁποῖο ὁ λόγος. Συγκεκριμένα ὁ Γαβριὴλ Γ ἐπικυρώνοντας ἀποφάσεις τῆς δημογεροντίας Μυτιλήνης γιὰ τὴ διάλυση τῶν ἀρραβώνων, ἀναφέρει, μεταξὺ ἄλλων: «... νὰ γράφεται προικοσύμφωνον... κατὰ τὸν νεωστὶ διορισμόν, ὁποῦ ἐ- γνωμοδοτήθη κοινῶς ἀπὸ τὴν πολιτείαν αὐτῶν, ὁ ὁποῖος διορισμὸς καὶ μὲ ἐδικόν μας πατριαρχικὸν συνοδικὸν γράμμα κατησφαλίσθη καὶ ἐπεβεβαιώθη.» 25 Μὲ βάση τὰ στοιχεῖα αὐτά, δηλαδὴ τὰ δύο πατριαρχικὰ κείμενα, ἡ λογικὴ σκέψη ποὺ μπορεῖ νὰ κάνει κάποιος εἶναι ὅτι ὁ Μανουὴλ Γεδεὼν ὑποπίπτει σὲ λάθος χρονολογώντας τὴν πράξη στὸ 1701 καὶ ἀποδίδοντάς την στὸν Καλλίνικο Β καὶ στὸ κλίμα τῆς μητροπόλεως Ἰωαννίνων. Ὅμως, παρὰ τὴ βεβαιότητα ποὺ δημιουργεῖται γιὰ τὴν ταυτότητα τῆς πράξης καὶ τὸν ἀνακαθορισμὸ τῶν στοιχείων της, κάτι σημαντικὸ καὶ ἀπολύτως ἀπαραίτητο μᾶς ἔλειπε προκειμένου νὰ ἀποκρυσταλλωθεῖ ὁριστικὰ ἡ ἄποψη ὅτι τὰ πράγματα δὲν εἶναι ὅπως τὰ παρουσιάζει ὁ Μ. Γεδεών μὲ ἄλλα λόγια ἔλειπε ἡ προσφυγὴ στὴν πηγή, στὸν κώδικα Κριτία Α, πού, ὅπως εἴπαμε, ἀπόκειται στὸ ἀρχεῖο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, προκειμένου νὰ γί- 23. Ἀπόστολος Φ. Σπανός, Κῶδιξ Α..., ὅ.π., σ Παναγ. Μιχαηλάρης, «Ἕνα πλαστὸ (;) περὶ προικοδοσίας γράμμα (1707) τοῦ πατριάρχη Γαβριήλ», Ἁγία Σιών, Ἐπιστημονικὴ Ἐπετηρὶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μυτιλήνης, Ἐρεσοῦ καὶ Πλωμαρίου 3 (2008), Τὸ ἐρωτηματικὸ ποὺ εἶχα θέσει στὸν τίτλο τῆς μελέτης αὐτῆς, μετὰ ἀπὸ συζητήσεις μὲ πολλοὺς συναδέλφους, μᾶλλον πρέπει νὰ ἀπαλειφθεῖ, καθὼς πλέον καταλήγω στὸ συμπέρασμα ὅτι εἶναι πολὺ πιθανὸν νὰ πρόκειται ὄχι γιὰ πλαστὸ γράμμα ἀλλὰ γιὰ μιὰ παράφραση τοῦ ἀρχικοῦ κειμένου μὲ ἀλλαγὴ τῆς χρονολογίας. 25. Ἀπόστολος Φ. Σπανός, Κῶδιξ Α..., ὅ.π., σ (τὸ ἀπόσπασμα στὴ σ. 227).

9 Π. Δ. Μιχαηλάρης, ΙΩΑΝΝΙΝA ἢ ΜΥΤΙΛΗΝΗ; 129 νει αὐτοψία τοῦ κειμένου γιὰ νὰ μὴν ὑπάρχει ἡ παραμικρὴ ἀμφιβολία ὅτι ἐνδεχομένως στὸ ἀρχικὸ κείμενο ἐνυπάρχει κάποιο στοιχεῖο ποὺ ὁδήγησε τὸν Μ. Γεδεὼν στὸ περιβάλλον τῆς πόλης τῶν Ἰωαννίνων καὶ τὸ ὁποῖο ἐμεῖς χωρὶς τὴν αὐτοψία δὲν εἴταν δυνατὸν νὰ τὸ ξέρουμε. Πράγματι, τὸν περασμένο Μάιο μπορέσαμε, κατὰ τὴ διάρκεια μιᾶς ἐρευνητικῆς ἀποστολῆς τοῦ «Προγράμματος Θεσμοὶ καὶ Ἰδεολογία στὴ νεοελληνικὴ κοινωνία, 15ος-19ος αἰ.» στὸ ἀρχεῖο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, νὰ δοῦμε τὸν κώδικα τοῦ Κριτία μὲ τὸ κείμενο (βρίσκεται στὶς σ ), δηλαδὴ τὴν ἐπίμαχη πατριαρχικὴ ἀπόφαση καὶ νὰ διαπιστώσουμε τὰ ἑξῆς: α) Τὸ ἀντίγραφο τοῦ γράμματος, ποὺ εἶδε ὁ Γεδεών, δὲν φέρει ὄνομα πατριάρχη ἀλλὰ μόνο τὴν ἐπιγραφὴ «Προικοδοσίας Πέρι», β) Στὸ κείμενο τοῦ γράμματος, μόλις αὐτὸ φθάσει στὸ σημεῖο ὅπου ἀρχίζουν οἱ ἀπειλητικὲς ἀφοριστικὲς ἐκφορὲς γιὰ τοὺς παραβάτες τῶν θεσπιζομένων, ὑπάρχει διακοπὴ καὶ ἡ ἀναγραφὴ ἑνὸς συμπλέγματος ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ ἐκληφθεῖ ὡς «κτλ.», τὸ ὁποῖο χρησιμοποιεῖται καὶ σὲ ἄλλα σημεῖα τοῦ κώδικα, ὅταν ὁ γραφέας, ἀντιγράφοντας τὰ πατριαρχικὰ κείμενα, συναντᾶ κοινότοπα στοιχεῖα, ὅπως οἱ ἀφοριστικὲς ἀπειλές. Μὲ ἄλλα λόγια τὸ κείμενο ποὺ παραδίδει ὁ κώδικας Κριτία, ἐκεῖνο ποὺ χρησιμοποίησε στὴν ἔκδοσή του ὁ Μ. Γεδεών, εἶναι κολοβὸ καὶ δὲν φέρει χρονολογία (βλ. ἐδῶ Παράρτημα, ἔγγραφο Β ). Ἔχοντας λοιπὸν ὑπόψη αὐτὰ τὰ ἐξ αὐτοψίας στοιχεῖα ἐκτιμοῦμε ὅτι ὁ Γεδεὼν ἐσφαλμένα ἀποδίδει τὸ γράμμα στὸν Καλλίνικο Β καὶ τὸ χρονολογεῖ στὸ 1701, θέλοντας, ἀσφαλῶς, νὰ τὸ συνδέσει μὲ τὶς προικοδοτικὲς ἀποφάσεις ποὺ ἔλαβαν χώρα στὴ μητρόπολη Ἰωαννίνων. Κατὰ συνέπεια καὶ μὲ βάση τὴν τεκμηρίωση καὶ τὰ πρόσφατα στοιχεῖα ποὺ κομίζει ἡ ἔκδοση τῶν κειμένων ἀπὸ τὸν Α κώδικα τῆς μητροπόλεως Μυτιλήνης, στοιχεῖα ποὺ βέβαια δὲν εἶχε ὑπόψη του ὁ Μ. Γεδεών, τὰ σχετικὰ γεγονότα ἔλαβαν χώρα στὴ Μυτιλήνη καὶ γι αὐτὰ ὑπάρχουν τόσο οἱ ἀποφάσεις τῆς δημογεροντίας τῆς πόλης ὅσο καὶ ἡ ἐπικύρωσή τους ἀπὸ τὴν αὐθεντία τοῦ οἰκουμενικοῦ πατριάρχη Γαβριὴλ Γ καὶ τῆς πατριαρχικῆς συνόδου τῆς 5ης Ἀπριλίου Ὡς ἐξέλιξη τοῦ θέματος ἀξίζει νὰ ἀναφέρουμε καὶ ἕνα ἀκόμη στοιχεῖο πολὺ κοντὰ στὰ πράγματα, τοῦ ὁποίου ὅμως δὲν ἔχουμε τὴν τεκμηριωτικὴ βάση. Συγκεκριμένα, ὁ Κυριάκος Σιμόπουλος στὸ πολύτιμο ἔργο του γιὰ τὸν Περιηγητισμὸ 26 σχολιάζοντας τὶς πληροφορίες διαφό- 26. Κυριάκος Σιμόπουλος, Ξένοι Ταξιδιῶτες στὴν Ἑλλάδα, τ. Β, Ἀθήνα 1973, σ. 244.

10 130 Ο Ε Ρ Α Ν Ι Σ Τ Η Σ, 28 (2011) ρων περιηγητῶν (Guys, Charlemont, Hawkins), οἱ ὁποῖοι ἀναφέρονται στὸ ἔθιμο τῆς παραχώρησης ὅλης τῆς πατρικῆς περιουσίας ὡς προίκας στὴν πρωτότοκη θυγατέρα, ἔθιμο ποὺ συνάντησαν σὲ ἀρκετὰ νησιὰ τοῦ Ἀνατολικοῦ Αἰγαίου, καὶ βέβαια στὴ Μυτιλήνη, θὰ ὑποσημειώσει ὅτι: «Τὸ 1701 ὁ πατριάρχης Καλλίνικος ὁ Ἀκαρνὰν στιγματίζει τὸ ἔθιμο [τῆς προικοδοσίας τῆς πρώτης θυγατέρας μὲ ὅλη τὴν πατρικὴ περιουσία] μὲ γράμμα πρὸς τὸ ποίμνιο τῆς Μυτιλήνης», παραπέμποντας ὅμως στὸν Γεδεὼν (Κανονικὲς Διατάξεις). Πιθανότατα ὁ Σιμόπουλος δὲν γνωρίζει ὅτι ὁ Γεδεὼν σὲ ἄλλο δημοσίευμά του ἔχει ὑποστηρίξει ὅτι τὸ γράμμα αὐτὸ ἀπευθύνεται στὴ μητρόπολη Ἰωαννίνων, ἄποψη ποὺ δὲν τὴν εἶχε διατυπώσει στὶς Κανονικὲς Διατάξεις, καὶ γι αὐτὸ ἐκλαμβάνει τὸ πατριαρχικὸ γράμμα ὡς ἀπευθυνόμενο στὴ μητρόπολη Μυτιλήνης γιὰ νὰ τὸ συνδέσει μὲ τὶς διηγήσεις τῶν περιηγητῶν ἤ, ἴσως πάλι, νὰ εἶχε ὑπόψη του κάποια ἄλλη πληροφορία, τὴν ὁποία πάντως δὲν ἀναφέρει, ὥστε νὰ τὸ συνδέσει μὲ τὴ μητρόπολη Μυτιλήνης, μολονότι ἡ ἀναφορὰ στὸν Καλλίνικο Β καὶ τὸ 1701 ἀποκλείουν, ἂς ποῦμε, γνώση τῶν στοιχείων τοῦ κώδικα Α τῆς μητροπόλεως Μυτιλήνης. Πάντως, ἡ σημείωση αὐτὴ τοῦ Κ. Σιμόπουλου, ἔστω καὶ ἀτεκμηρίωτη, ἐκτιμῶ ὅτι δείχνει πόσο εὔκολα ἀπὸ τὴν περιρρέουσα ἀτμόσφαιρα ποὺ δημιουργεῖ ἡ παροχὴ μαρτυριῶν γιὰ τὸ ἔθιμο τῆς προικοδοσίας τῆς Μυτιλήνης, μποροῦμε νὰ φθάσουμε στὴ σύνδεσή της μὲ τὴν τεκμηριωτικὴ βάση ποὺ προσφέρει τὸ πατριαρχικὸ ἔγγραφο. Ἄλλωστε, ὅπως ἐλπίζουμε ὅτι φάνηκε ἀπὸ τὴν παρουσίαση τῶν στοιχείων αὐτῆς τῆς μελέτης, τὸν ἴδιο δρόμο φαίνεται ὅτι ἀκολούθησε καὶ ὁ Μ. Γεδεὼν γιὰ νὰ συνδέσει τὸ χωρὶς μνεία πατριάρχη καὶ ἀχρονολόγητο πατριαρχικὸ γράμμα μὲ τὴ μητρόπολη Ἰωαννίνων καὶ μάλιστα νὰ τὸ χρονολογήσει ἐπακριβῶς στὸ Ἀνακεφαλαιώνοντας: Ἡ συνήθεια ποὺ εἶχε ἐπικρατήσει στὴ Μυτιλήνη ὥστε νὰ δίδεται ὅλη ἡ πατρικὴ περιουσία ὡς προίκα στὴν πρωτότοκη θυγατέρα, συνήθεια ἡ ὁποία ὑπῆρξε αἰτία πολλῶν δεινῶν γιὰ τὰ ἄλλα παιδιὰ ἀλλὰ καὶ γιὰ τοὺς γονεῖς, ἔγινε προσπάθεια νὰ ἐκλογικευθεῖ ἀπὸ τὴ δημογεροντία τῆς Μυτιλήνης στὶς ἀρχὲς τοῦ 18ου αἰώνα (πιθανότατα στὰ τέλη τοῦ 1704 ἢ τὶς ἀρχὲς τοῦ 1705, ἐπειδὴ οἱ ἀποφάσεις καὶ ἡ ἐπικύρωσή τους ἀπὸ τὸ Πατριαρχεῖο συνηθέστατα δὲν ἀπέχουν χρονικὰ πολὺ μεταξύ τους), πράξη ποὺ ἐπιβεβαιώθηκε τὴν 5η Ἀπριλίου 1705 ἀπὸ τὸν οἰκουμενικὸ πατριάρχη Γαβριὴλ Γ καὶ τὴ σύνοδο, χρονολογία τὴν ὁποία μὲ ἀσφάλεια μποροῦμε νὰ ἐκλάβουμε πλέον ὡς τὴν ἀρχὴ μιᾶς σειρᾶς ἐγγράφων μὲ παρόμοιο θέμα.

11 Π. Δ. Μιχαηλάρης, ΙΩΑΝΝΙΝA ἢ ΜΥΤΙΛΗΝΗ; 131 Μάλιστα, μὲ τὴν ἀπόφαση αὐτὴ πρέπει νὰ συνδεθεῖ καὶ ἕνα ἄλλο πατριαρχικὸ γράμμα, ποὺ ἐπιβάλλει τὴν ἐφαρμογὴ τῶν ἀποφάσεων τὶς ὁποῖες ἡ πολιτεία Μυτιλήνης ἔλαβε καὶ ὁ πατριάρχης ἐπικύρωσε ὡς πρὸς τὴν προίκα, γιὰ γάμο ποὺ πρόκειται νὰ τελεσθεῖ, γιὰ τὸν ὁποῖο ὅμως προϋπῆρξε ἀρραβώνας ποὺ διήρκεσε δύο χρόνια, δηλαδὴ εἶχε συναφθεῖ πρὶν ἀπὸ τὴν πατριαρχικὴ ἀπόφαση. Ὁ πατριάρχης ἐκτιμᾶ ὅτι πρέπει νὰ ἰσχύσουν οἱ συμφωνίες ποὺ εἶχαν τότε γίνει, λαμβάνει ὅμως πρόνοια ὥστε ἡ τέλεση προγενέστερου ἀρραβώνα νὰ μὴν προβάλλεται ἀστήρικτα ὡς λόγος γιὰ νὰ μὴν τηρεῖται ἡ νέα ἀπόφαση. Ὁ Γεδεὼν ἐκτιμᾶ ὅτι καὶ ἡ ἀπόφαση αὐτὴ εἶναι τοῦ Καλλινίκου Β, καὶ ἑπομένως τὴ χρονολογεῖ, θέτοντας τὴ χρονολογία τώρα ἐντὸς ἀγκυλῶν: 1701 [ αψα ], ἐπειδὴ σχετίζεται μὲ τὸ πρῶτο γράμμα ποὺ ἔχει ἀποδώσει στὸν Καλλίνικο Β καὶ βέβαια θεωρεῖ ὅτι ἔλαβε χώρα, καὶ αὐτή, στὴ μητρόπολη Ἰωαννίνων. 27 Πέρα ὅμως ἀπὸ τὴν ἐπανατοποθέτηση τῶν στοιχείων, ποὺ ἐπιβάλλει πλέον τὸ γράμμα τὸ ὁποῖο παραδίδεται ἀπὸ τὸν κώδικα Α τῆς μητροπόλεως Μυτιλήνης (Γαβριὴλ Γ, 5 Ἀπριλίου 1705) καὶ τὴ ρητὴ ἀναφορὰ στὶς ἀποφάσεις τοῦ πρώτου γράμματος, ὑπάρχουν καὶ δύο διαλεκτικὰ στοιχεῖα ποὺ προσιδιάζουν στὸ λεκτικὸ ἰδίωμα τῆς Λέσβου: τὰ ὀνόματα τῶν γονιῶν τῆς μέλλουσας νύφης εἶναι Τζάνος καὶ Ἑλενούδα καὶ ἂν τὸ Τζάνος μπορεῖ νὰ τὸ βροῦμε καὶ σὲ ἄλλες περιοχὲς (λ.χ. στὴ Χίο), τὸ Ἑλενούδα (Λενούδα, στὴν ντοπιολαλιὰ μὲ συναφεῖς ἐκφορὲς σὲ -ούδα: 27. Μ. Ι. Γεδεών, Κανονικαὶ Διατάξεις, ὅ.π., τ. 2, σ γιὰ τὸ γράμμα αὐτὸ βλ. καὶ Δ. Γκίνης, Περίγραμμα ἱστορίας τοῦ μεταβυζαντινοῦ δικαίου [Πραγματεῖαι τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν, 26], Ἀθήνα 1966, σ. 155 (ἀρ. 243) Ἑλ. Κύρτση Νάκου, Ρυθμίσεις, ὅ.π., σ. 18 καὶ Ἐλευθερία Σπ. Παπαγιάννη, Ἡ νομολογία τῶν ἐκκλησιαστικῶν δικαστηρίων τῆς βυζαντινῆς καὶ μεταβυζαντινῆς περιόδου σὲ θέματα περιουσιακοῦ δικαίου, ΙΙ Οἰκογενειακὸ δίκαιο, Ἀθήνα Κομοτηνὴ 1997, σ , 53-54: ἡ συγγραφέας ἀναλύει διεξοδικὰ καὶ ἐμπεριστατωμένα τὴν ἀπόφαση αὐτή, μολονότι, ἂν καὶ ἀναφέρει τὶς ἐπιφυλάξεις τοῦ Γεδεών, τοῦ Γκίνη καὶ τῆς Κύρτση νὰ ἀποδώσουν τὸ γράμμα στὸ κλίμα τῆς μητροπόλεως Ἰωαννίνων, ἀποκλίνει πρὸς τὴ γνώμη ὅτι ἡ ἀπόδοση αὐτὴ εἶναι μᾶλλον ἀσφαλής. Βέβαια πρέπει ἐδῶ νὰ ἐπισημάνουμε ὅτι ὁ Γεδεὼν ἐκδίδει τὸ γράμμα αὐτὸ μὲ τὴν ἐπιγραφή: «Καλλίνικος ἐλέῳ Θεοῦ...», στοιχεῖο ποὺ δημιουργεῖ ἕνα πρόβλημα, τὸ ὁποῖο δὲν εἶχα ὑπόψη μου ὅταν ἔβλεπα τὸν κώδικα Κριτία Α, κατὰ τὴν πρόσφατη ἔρευνα στὸ ἀρχεῖο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Ὡστόσο, ἀπὸ τὴν ἐμπειρία μου εἶμαι σχεδὸν βέβαιος ὅτι καὶ αὐτὸ εἶναι προσθήκη τοῦ Γεδεών, ἐπειδὴ ὁ γραφέας τοῦ κώδικα στὴν προσπάθειά του νὰ συντομεύει τὴν καταχώριση τῶν ἀποφάσεων δὲν ἀναφέρει τὰ ὀνόματα τῶν πατριαρχῶν στὴν ἀρχὴ τῶν γραμμάτων ἀλλὰ μόνο τὸ θέμα κάθε γράμματος.

12 132 Ο Ε Ρ Α Ν Ι Σ Τ Η Σ, 28 (2011) Ἀμερσούδα, Μυρσινούδα, Ἀννούδα, Καλλιουπούδα ἀλλὰ καὶ σὲ ὑποκοριστικὰ προσώπων, ἀντικειμένων, ζώων κτλ.: γνυκούδα, καρεκλούδα, φρουκαλιούδα, γατούδα, καρτσούδα, προυβατνούδα, κτλ.), μᾶλλον εἶναι δύσκολο νὰ τὸ συναντήσουμε σὲ ἄλλη περιοχή. Ἡ ἀπόδοση τοῦ πατριαρχικοῦ γράμματος στὸν Γαβριὴλ Γ, ἡ ἀκριβὴς χρονολόγησή του (5 Ἀπριλίου 1705) καὶ κυρίως ἡ ἀναφορά του σὲ γεγονότα ποὺ συνέβαιναν στὴ Λέσβο, δὲν ἀποτελοῦν, κατὰ τὴν ἐκτίμησή μου, στοιχεῖα ἱκανὰ νὰ διαφοροποιήσουν δραματικὰ τὶς γνώσεις μας γιὰ τὴν προικοδοσία. Ἐπιβεβαιώνουν τὸ γεγονὸς ὅτι σὲ διάφορα νησιά, κυρίως τοῦ Ἀνατολικοῦ Αἰγαίου, καὶ βέβαια στὴ Λέσβο, ἐπικρατοῦσε κατ ἔθιμο προικοδότηση τῆς πρώτης θυγατέρας μὲ ὅλη τὴν πατρικὴ περιουσία. Ὣς τώρα δὲν ἔχει ἐντοπιστεῖ παρόμοια πράξη στὸ κλίμα τῆς μητροπόλεως Μηθύμνης, τῆς ἄλλης ἐκκλησιαστικῆς περιφέρειας τοῦ νησιοῦ, χωρὶς νὰ ἀποκλείεται, ὅπως συχνὰ συμβαίνει, κάτι νὰ μᾶς διαφεύγει. Ὡστόσο, ἐκεῖνο ποὺ φαίνεται πλέον καθαρὰ εἶναι ὅτι στὶς ἀρχὲς τοῦ 18ου αἰώνα προβάλλει πλέον ἐπιτακτικὴ ἡ ἀνάγκη τῆς ἐκλογίκευσης τῶν πραγμάτων καὶ στὸ πεδίο τῆς προικοδοτικῆς διαδικασίας. Ὅπως καταθέτουν οἱ πηγές, τὸ νησὶ τῆς Λέσβου ἀποτελεῖ ἕνα πρόσφορο ἐρευνητικὸ πεδίο γιὰ τὸ θεσμὸ τῆς προικοδοσίας, καθὼς διασώζονται δεκάδες δημογεροντικές, μητροπολιτικὲς καὶ πατριαρχικὲς ἀποφάσεις, οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται ὄχι μόνο στὴν προικοδοσία, ἀλλὰ καὶ σὲ παρεμφερεῖς συνήθειες: ἀρραβῶνες, διάλυση ἀρραβώνων, διαζύγια, βαφτίσεις, ἐνδυμασία τῶν γυναικῶν, στολισμὸς μὲ κοσμήματα τῶν γυναικῶν, ὁρισμὸς διατιμητῶν προίκας, τριμερὴς ἀπόδοση προίκας κτλ. Ἀποφάσεις γιὰ τὴν ἐκλογίκευση τῶν τοπικῶν αὐτῶν συνηθειῶν λαμβάνονται ἀλλὰ πολλὲς φορὲς φαίνεται νὰ συναντοῦν τὴν ἀντίδραση καὶ ἐκ μέρους ἀνθρώπων τοὺς ὁποίους θέλουν νὰ ἀπαλλάξουν ἀπὸ ὁρισμένα βάρη. Ὅλα αὐτὰ ἐκτιμοῦμε ὅτι ἀποτελοῦν ἕνα καλὸ παράδειγμα γιὰ τὴ μελέτη θεσμῶν ποὺ ἐπηρεάζουν καθημερινὰ τὶς κοινωνικὲς σχέσεις, καθὼς ἡ σύνδεσή τους μὲ τὸ οἰκονομικὸ εἶναι ἀναπόφευκτη μὲ ὅ,τι αὐτὸ συνεπάγεται.

13 Π. Δ. Μιχαηλάρης, ΙΩΑΝΝΙΝA ἢ ΜΥΤΙΛΗΝΗ; 133 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Τὸ πατριαρχικὸ γράμμα κατὰ τὴν ἔκδοσή του ἀπὸ τὸν κώδικα Α τῆς μητροπόλεως Μυτιλήνης (Ἀπόστολος Φ. Σπανός, Κῶδιξ Α..., ὅ.π., σ ). 28 Γαβριὴλ ἐλέω Θ(εο)ὺ ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως Νέας Ῥώμης καὶ οἰκουμενικὸς π(ατ)ριάρχης. Ἱερώτατε μ(ητ)ροπολίτα Μιτυλήνης, ὑπέρτιμε καὶ ἔξαρχε πάσσης Λέσβου, ἐν Ἅγιω Πν(εύματ)ι ἀγαπητὲ ἀδελφὲ καὶ συλλειτουργέ, ἐντιμότατοι κληρικοί, εὐλαβεστατοι ἱερεῖς, χρήσιμοι ἄρχοντες καὶ λοιποι ἁπαξάπαντες χριστιανοὶ τῆς ἐπαρχίας ταύτης, χάρις εἴη ἡμῖν καὶ εἰρήνη ἀπὸ Θ(εο)ῦ. Πᾶν μέτρον ἄριστον, ὑπερβασίας διἐλεειναί. Καὶ καλῶς πᾶσαν ὑπερβασίαν καὶ ἀμετρίαν ὡς ἄδικον καὶ ἐπιβλαβὴ αἱ νομεθεσίαι μακρὰν τῶν πολιτειων ἀποσκορακίζουσιν ἰδιον γὰρ νομοθεσίας ἀδιαλώβητον τὴν πολιτείαν τηρεῖν καὶ πόῤῥω που ἀπωθεῖν καὶ ἐκδιώκειν τὰ τὸ πρίτευμα καταβλάπτοντα{ι}. Ἀλλ οὐκ οἶδ ὅπως οἱ τῆς αὐτόθι πολιτείας χριστιανοί, ἐκ μακρᾶς συνηθείας καὶ φαύλης τὸ μέτριον καὶ φύσει δικαίου ἀποποιούμενοι, ὑπερβασίας δὲ ἀκρίτως παρανενοημένως χρώμενοι, καὶ ταῦτα περὶ τὴν ἀναγκαίαν διεξαγωγὴν καὶ κυβέρνησιν τῆς τε ζωῆς αὐτῶν καὶ τῶν οἰκείων καὶ γνησίων αὐτῶν τέκνων, λύπαις καὶ βλάβαις οὐ ταῖς τυχούσαις καὶ συμφοραῖς ἀνηκέστοις ἐθελουσίως ἀπὸ ἀβουλίας περιπ<ί>πτουσι. Μέλλοντες καὶ γὰρ ὑπανδρεῦσαι τὴν πρώτιν θυγατρία αὐτῶν, προικοδοτοῦσιν αὐτὴ κανοβούλως πάντα σχεδὸν τὰ ὑπάρχοντα αὐτῶν, μηδὲν ὅλως περὶ τῶν ἐπιλοίπων αὐτων παίδων φροντίζοντες καταλιπεῖν κἀκεινοις τὸ ἀνῆκον μέρος, ὅπερ ἔδει ἐκείνους ἀπολαβεῖν ὡς συμετόχους τῆς π(ατ)ρογονικῆς αὐτῶν κληρονομίας καὶ περιουσίας. Οὐ μέν, ἀλλὰ καὶ σφᾶς αὑτοὺς οἱ τοιοῦτοι γονεῖς ἐν ἀπορία παντηιεῖ καὶ ἐνδεία καταλιμπάνουσιν, ἀπογνομνούμενοι πάντων τῶν προσόντων αὐτοῖς κτημάτων. Κἀντεῦθεν δειναῖς περιστάσεσι πίπτουσιν, ἀγανακτοῦντες ἐς τέλ{ι}ος καὶ τοῖς ὅλοις ἀμηχανοῦντες, καὶ γίνεται τοῖς τοῖούτοις ὁ γάμος πικρίας καὶ θλίψεως καὶ ἀκυβερνησίας παραίτιος ἤπερ ευφροσύνης καὶ θυμηδίας ὑπόθεσις. Ἀνθ ὧν οἱ τοῦ νῦν καιροῦ εμπολι Στὸ Παράρτημα ἀναπαράγω α) τὴν ἔκδοση τοῦ Ἀπόστολου Φ. Σπανοῦ καὶ β) τὴν ἔκδοση τοῦ Μανουὴλ Ι. Γεδεών, ἐντοπίζοντας κάποιες ἀπὸ τὶς παρεμβάσεις του ποὺ θεωρῶ ὅτι πρέπει νὰ ἐπισημανθοῦν.

14 134 Ο Ε Ρ Α Ν Ι Σ Τ Η Σ, 28 (2011) τευόμενοι αὐτοθη μὴ ὑποφέροντες τὴν ὀλέθριον καὶ ἐξολεστάτην ταύτην κακοπραγίαν, καλῶς τε καὶ νουνεχῶς προνοηθέντες ἀναχαιτίσαι καὶ ἀνατρέψας τὴν πέρα τοῦ δέοντος παρα{ν}τα{ν}θεῖσαν ἀμετρίαν τῆς χορηγίας τῶν προικῶν καὶ ἀποστρέξας τὴν πολιτείαν τῆς λυπηρᾶς καὶ ἀδίκου καὶ ὀλεθρίου ταύτης ἐπαγωγῆς καὶ τῆς πρὸς πάντας κοινῆς συμφορᾶς, συν{ο}δρομῆ κοινῆ, βουλῆ ται καὶ σκαίψει συντετηρημενη, μετριῶσαι τὸ πρᾶγμα διενοήθησαν καὶ ἐξομαλίσαι τὴν ὑπόθεσιν καὶ ἀποκροῦσαι τὴν ἀμετρίαν καὶ ἀντεπαγαγεῖν ἐλάφρωσιν καὶ ψυχαγωγίαν καὶ μετριωτέραν κατάστασιν, ὅπως καὶ τὰ ἐπίλοιπα αὐτῶν τέκνα τὰ παρὰ τὴν πρώτην θυγατέρα μὴ παρεπριῶνται ἄμοιρα παντελῶς καὶ ἄκληρα τῆς ἀνηκούσης αὐτοῖς μερίδος, ναὶ μὲν καὶ αὐτοὶ οἱ ἴδίοι γονεῖς ἔχωσιν εἰς τὸ ἐξῆς καὶ περὶ τὸ γῆρας αὐτῶν τὴν ἀναγκαίαν ὁπωσοῦν καὶ μετριαν περίθαλψιν καὶ μέταληπωρώντας καὶ καταφθείρω<ν>ται ὑπὸ ἐνδείας καὶ ἀπορίας αἰσχάτης. Οὗ ἕνεκα καὶ διὰ κοινῖς γνώμης καὶ ἀποφάσεως διορισμὸς ἐγένετο ἀπὸ τοῦδε τῆς μιλλούσης δίδοσθαι προικος ὑπὸ τῶν γο{υ}ν<έ>ων τῆ τε πρώτη αὐτῶν θυγατρὶ καὶ τοῖς λοιποῖς τέκνο<ι>ς καὶ διὰ κοινης ἀναφορὰς κατησφαλισμένης ὑπογραφα<ῖ>ς τῶν τῆς μ(ητ)ροπόλεως ταύτης κληρικῶν, ἀρχόντων τε τῆς πολιτείας καὶ τοῦ λοιποῦ σχεδὸν πληρωματος τῆς αὐτῆς ἐπαρχίας, ἐδηλοποιήθη ὁ σκοπὀς αὐτῶν καὶ ἐνεφανίσθη ἡμῖν συνοδικῶς προκαθημενοὶς ἡ τοιαῦτη αὐτῶν κοινὴ ἀναφορά, ἥτις διαλαμβάνει καὶ παρίστησι τὸν πρὸς κυβέρνησιν καὶ ὡφέλειαν τῆς πωλιτείας συντελεσθέντα διορισμὸν περὶ τῆς προικοδοσίας, κατὰ κοινὸν οἰκονομικὸν σύνθημα, πεπραγμένον παρὰ παντων πρὸς διόρθωσιν καὶ συστολὴν τῆς προβάσις τέως παραλογοῦ ἀμ<ε>τρίας και ὑπερβολῆς ἀνυποίστου περὶ τὰς αὐτὰς προικοδοσίας, ὡς δ<ι>είληπται. Ἔχει δὲ ὁ διορισμὸς οὕτος ὅπως δηλαδὴ οἱ εὐποροῦντες περιουσίας πέντε χιλιάδων γροσίων καὶ ἐπέκεινα, εἴτε ἄπο π(ατ)ρογονικῆς κληρονομίας περιελθούσης αὐτοῖς {ὑπὸ} ἀπὸ ἰδίου καὶ μόχθου ἢ ἀπὸ προικημαίων καὶ ἄλλοθέν ποθεν ἐπικτηθείας, ὀφείλουσι παρέχειν τῆ πρώτη μὲν θυγατρὶ αὐτῶν λόγω προικὸς δύο χιλιάδες τῶν γροσίων, ἐξ ὧν εὐποροῦσι κτημάτων καὶ ὑπαρχόντων, χωρὶς τῶν νυμφικῶν ἐνδυμάτων, ἱματίων δηλονότι, καὶ χωρὶς τῶν ρου{σ}χικῶν τοῦ οσπητίου τὰ δὲ μαλαγματηκά, ἀσημικά τε καὶ μαργαριτάρια καὶ χαλκωματικὰ συναριθμῶνται ταῖς δυ{ο}σὶ χιλιάσι τῶν γροσίων, εἰς συνδιατίμησιν μετὰ τῶν διδομενων λοιπῶν κτηματων καὶ συμπλήρωσιν τῶν αὐτῶν δύο χιλιάδων γροσίων καὶ μὴ πλείονα. Τοῖς δε λοιποῖς παισὶ διδόναι ἀνὰ τεσσαράκωντα γρόσια καθ ἕκαστην ἑκατοντάδα τῆς περιλειφθείσης αὐτῶν περιουσί

15 Π. Δ. Μιχαηλάρης, ΙΩΑΝΝΙΝA ἢ ΜΥΤΙΛΗΝΗ; 135 ας καὶ τὰ νυμφικὰ ἐνδύματα προσέτι, ἤτοι ἱμάτια, καὶ τὰ ρουχικὰ τοῦ ὀσπητίου, καθὼς καὶ τῆ πρώτη θυγατρί. Οἱ δὲ κεκτημένοι περιουσίαν καὶ ὑπάρχοντα ἐλέττονα τῶν πέντε χιλιάδων γροσίων ὀφείλωσι παρέχειν καὶ αὐτοῖς παισὶν ἐξ ἴσου, καὶ τῆ πρώτη δηλονότι θυγατρὶ καὶ τοῖς λοιποῖς τέκνοις, ἀνὰ τεσσαράκοντα γρόσια καθ ἑκάστιν ἑκατοντάδα τῶν ὑπαρχόντων αὐτοῖς, ὡσαύτως καὶ τὰ ἐνδύματα, ὡς προείρηται, καὶ τὰ ῥουχικὰ τοῦ ὁσπητίου, καὶ μὴ ἀναγκάζεσθαι ὑπό τινος πλείονα τῶν διορισμένων τούτων παρέχειν. Τὴν δὲ διατίμησιν τῶν προικοδοτουμένων γίνεσθαι ἐν ἀληθεία καὶ χωρίς τινος φιλόπροσωπίας καὶ δολιότητος ἐν φόβω Θ(εο)ῦ ὑπὸ τῶν ἐκλεγέντων καὶ ἀποκαταστάντων ἐπ αὐτῶ τούτο εἰδήσει τῆς ἀρχιερωσύνης σου καὶ κοινῆ <γνώμῃ> καὶ ἀρεσκεία τῆς πολιτείας, ὥστε εἶναι διατιμητὰς τῆς προικὸς τοὺς οὕτω ἐκλεγέντας τέσσαρας ἄνδρας καὶ λέγεσθαι τὴν προίκα διατετιμημένην κατὰ νόμους καὶ γράφεσθαι ταύτην εἰς τὸν κώδικα τῆς αὐτῆς μ(ητ)ροπόλεως, μηδενὸς ἔχοντος ἄδειαν τοὐντεῦθεν ἀθετῆσαι τὴν κοινὴν ταύτην συνθήκην καὶ διάταξιν, ἣν καὶ ἐδεήθησαν βεβαιωθῆναι καὶ παρ ἡμῶν τῆ δυνάμει καὶ ἐξουσία τῆς ἐκκλησίας. Τούτου χάριν ἡ μετριότης ἡμῶν, ὡς τὴν ἀνε - ροτάτην περιωπὴν τοῦ οἰκουμενικοῦ θρόνου θεόθεν ἐμπιστευθεῖσα καὶ τὴν εὐνομίαν καὶ σύστασιν, εὔτακτον τε καὶ ἐπωφελῆ κατάστασιν καὶ διοίκησιν τῶν ἁπανταχοῦ πολιτειῶν τοῦ χριστωνύμου ἐπιποθοῦσα πληρώματος καὶ τὰ πα{ι}ράλογα πάντα καὶ ἐπιβλαβῆ καὶ ὀλεθρια ἀποσοβεῖν ἀπαραίτήτως ἐπειγωμένη, τὴν δέησιν αὐτῶν εὔλογον καὶ πρὸς ἀγαθὸν ἀφορῶσαν σκοπὸν κρίνασα, γράφει καὶ ἀποφαίνεται συνοδικῶς, γνώμη κοινῆ τῶν περὶ αὐτῶν ἱερωτάτων μ(ητ)ροπολιτῶν καὶ ὑπερτίμων, τῶν ἐν Ἅγιω Πν(εύματ)ι ἀγαπητῶν αὐτῆς ἀδελφῶν καὶ συλλειτουργῶν, ἵνα πάντα τὰ προειρημένα ταῦτα, ὅσα κοινῆ βουλῆ καὶ γνώμη τῆς αὐτόθι πολιτείας ἐκρίθησαν καὶ διεταχθησαν περὶ τῆς προικοδοσίας τῶν ἐν τῆ αὐτῆ πολιτεία χριστιανῶν, ἀπὸ τοῦ νῦν και εἰς τὸ ἑξῆς ἔχωσι το κῦρος και τὴν ἰσχὺν εἰς αἰωνα τὸν ἅπαντα, φυλαττόμενα παρὰ πάντων, ὡς διώρισται ἀπαρασάλευτα καὶ ἀπαράτρεπτα, μηδενὸς τολμῶντος το σύνολον ἀντειπεῖν καὶ ἀντιπράξαι τοῖς διορισθεῖσι τούτοις. Ὁποῖοι δ ἂν τολμήσωσι ποιῆσαι παρὰ τὰ γεγραμένα καὶ σύγχυσίν τινὰ ἢ ἀνατροπὴν τούτων καθ οἱουδήτινὰ τρόπον ἐπινοήσας καὶ πράξαι καὶ εἴτε οἱ γονεῖς κρυφίως θελήσωσιν ὑποσχεθῆναι καὶ δοῦναι παρὰ τὰ κοινῶς γνωματιθέντα εἴτε καὶ οἱ διατιμηταί, χαριζόμενοι τῶ ἓν μέρη, οὐ ποιήσωσι τὴν διατίμησιν ἀδόλως καὶ ἄνευ τινὸς φιλοπροσωπίας, οἱ τοιοῦτοι ὡς προδοται καὶ ἐπίβουλοι τοῦ συμφέροντος τῆς πολιτείας, ὁποίας ἂν εἴησαν τάξεως καὶ

16 Ο Ε Ρ Α Ν Ι Σ Τ Η Σ, 28 (2011) ὁποίου βαθμοῦ, ἀφωρισμένοι ὑπάρχωσιν ἀπὸ Θ(εο)ῦ Κυρίου Παντοκράτορος καὶ κατηραμένοι καὶ ἀσυγχώρητοι καὶ ἄλυτι μετὰ θάνατον καὶ προκοπὴ οὐ μη ἴδοιεν πώποτε, ὑπεύθυνοί τε και ταις π(ατε)ρικαῖς καὶ συνοδικαῖς ἀραῖς ὄντες. Ὅθεν εἰς ἔνδειξιν καὶ διηνεκὴ ἀσφάλειαν ἐγένετο <τὸ> παρὸν π(ατ)ριαρχικὸν συνοδικὸν ἐπιβεβαιωτήριον γράμμα καὶ ἐπεδόθη τῆ αὐτόθι πολιτεία. ᾳψε ω μ(ηνὶ) Απριλιω ε Ιρακλείας Νεὁφυτος Νικομηδείας Παρθένιος Χαλκηδόνος Κωστάντιος <Ἰ>κονείου Ανθειμος Ο Ευρίπου Καλίνικος 7 ὑπερβασίας διἀλεειναὶ: lege ὑπερβασίαι δὲ ἐλεειναὶ 8-9 νομεθεσίαι: lege νομο- 11 πρίτευμα: lege πολίτ- 13 δικαίου: lege δίκαιον 18 θυγατρία: lege θυγατέρα κανοβούλως: lege κακο- 22 Οὐ μέν: lege Οὐ μήν 23 παντηιεῖ: fortasse παντελῆ ἀπογνομνούμενοι: lege ἀπογυμ προσόντων: fortasse προσηκόντων 30 ἀνατρέψας: lege -ψαι 31 ἀποστρέξας: lege -ξαι 33 μετριῶσαι: lege -άσαι 37 παρεπριῶνται: fortasse παρεωρῶνται 40 μέταληπωρώντας: lege μὴ ταλαιπωρῶνται 42 μιλλούσης: lege μελλ- 55 ἀπὸ: m. sec. 56 ἐπικτηθείας: lege -θείσης 67 ἐλέττονα: lege ἐλάτ- 82 ἀνεροτάτην: lege ἀκροτάτην 97 οἱουδήτινὰ: lege οἱονδήτινα ἐπινοήσας: lege -σαι Β Τὸ πατριαρχικὸ γράμμα κατὰ τὴν ἔκδοση Μ. Γεδεὼν (Κανονικαὶ Διατάξεις, τ. 1, σ ) Περὶ Προικοδοσίας. Καλλίνικος ἐλέῳ Θεοῦ ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως Νέας Ρώμης καὶ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης.* Πᾶν μέτρον ἄριστον, ὑπερβασίαι δ ἐλεειναί καὶ καλῶς πᾶσαν ὑπερβασίαν καὶ ἀμετρίαν, ὡς ἄδικον καὶ ἐπιβλαβῆ, αἱ νομοθεσίαι μακρὰν τῶν πολιτειῶν ἀποσκορακίζουσιν. Ἴδιον γὰρ νομοθεσίας ἀδιαλώβητον τὴν πολιτείαν τηρεῖν, καὶ πόρρω που ἀπωθεῖν, καὶ ἐκδιώκειν τὰ τὸ πολίτευμα καταβλάπτοντα. Ἀλλ οὐκ οἶδ ὅπως, οἱ τῆς αὐτόθι πολιτείας * Στὸν κώδικα Κριτία Α : «Προικοδοσίας πέρι» καὶ χωρὶς τὴν ἐπιγραφὴ «Καλλίνικος... Πατριάρχης».

17 Π. Δ. Μιχαηλάρης, ΙΩΑΝΝΙΝA ἢ ΜΥΤΙΛΗΝΗ; 137 χριστιανοί, ἐκ μακρᾶς συνηθείας καὶ φαύλης, τὸ μέτριον καὶ φύσει δίκαιον ἀποποιούμενοι, ὑπερβασίαις δὲ ἀκρίτως καὶ παρανενοημένως χρώμενοι, καὶ ταῦτα περὶ τὴν ἀναγκαίαν διεξαγωγὴν καὶ κυβέρνησιν τῆς τε ζωῆς αὐτῶν, καὶ τῶν οἰκείων καὶ γνησίων αὐτῶν τέκνων, λύπαις καὶ βλάβαις οὐ ταῖς τυχούσαις, καὶ συμφοραῖς ἀνηκέστοις ἐθελουσίως ἀπὸ ἀβουλίας περιπίπτουσι. Μέλλοντες καὶ γὰρ ὑπανδρεῦσαι τὴν πρώτην θυγατέρα αὐτῶν προικοδοτοῦσιν αὐτῇ κακοβούλως πάντα σχεδὸν τὰ ὑπάρχοντα αὐτῶν, μηδὲν ὅλως περὶ τῶν λοιπῶν αὐτῶν παίδων φροντίζοντες, καταλιπεῖν καὶ ἐκείνοις τὸ ἀνῆκον αὐτοῖς μέρος, ὅπερ ἔδει ἀπολαβεῖν ἐκείνους, ὡς συμμετόχους τῆς προγονικῆς αὐτῶν περιουσίας καὶ κληρονομίας. Οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ ἑαυτοὺς οἱ τοιοῦτοι γονεῖς ἐν ἀπορίᾳ παντελεῖ καὶ ἐνδείᾳ καταλιμπάνουσιν, ἀπογυμνούμενοι πάντων τῶν προσηκόντων αὐτοῖς κτημάτων κἀντεῦθεν δειναῖς περιστάσεσιν ἐμπίπτουσιν ἀγανακτοῦντες εἰς τέλος, καὶ τοῖς ὅλοις ἀμηχανοῦντες, καὶ γίνεται τοῖς τοιούτοις ὁ γάμος πικρίας, καὶ θλίψεως, καὶ ἀκυβερνησίας παραίτιος, ἤπερ εὐφροσύνης καὶ θυμηδίας ὑπόθεσις ἀνθ ὧν οἱ τοῦ νῦν καιροῦ ἐμπολιτευόμενοι αὐτόθι μὴ ὑποφέροντες τὴν ὀλέθριον καὶ ἐξωλεστάτην ταύτην κακοπάθειαν, προὐνοήθησαν ἀναχαιτίσαι καὶ ἀνατρέψαι τὴν πέρα τοῦ δέοντος παραταθεῖσαν ἀμετρίαν τῆς χορηγίας τῶν προικῶν, καὶ ἀπαλλάξαι τὴν πολιτείαν τῆς λυπηρᾶς, καὶ ἀδίκου, καὶ ὀλεθρίας ταύτης ἐπαγωγῆς, καὶ τῆς πρὸς πάντας κοινῆς συμφορᾶς, συνδρομῆ κοινῇ, βουλῇ τε καὶ σκέψει συντετηρημένῃ μετριάσαι τὸ πρᾶγμα διενοήθησαν, καὶ ἐξομαλίσαι τὰ τῆς προικοδοσίας, καὶ ἀποκροῦσαι τὴν ἀμετρίαν, καὶ ἀντεπαγαγεῖν ἐλάφρωσιν καὶ μετριωτέραν κατάστασιν, ὅπως τε καὶ τὰ ἐπίλοιπα αὐτῶν τέκνα παρὰ τὴν πρώτην δηλονότι θυγατέρα μὴ παρεωρῶνται ἄμοιρα παντελῶς, καὶ ἄκληρα τῆς ἀνηκούσης αὐτοῖς μερίδος ναὶ μὴν καὶ αὐτοὶ οἱ ἴδιοι γονεῖς ἔχωσιν εἰς τὸ ἑξῆς καὶ περὶ τὸ γῆρας αὐτῶν τὴν ἀναγκαίαν ὁπωσοῦν καὶ μετρίαν περίθαλψιν, καὶ μὴ ταλαιπωρῶνται καὶ καταφθείρωνται ὑπὸ ἐνδείας καὶ ἀπορίας ἐσχάτης οὗ ἕνεκα καὶ διὰ κοινῆς γνώμης καὶ ἀποφάσεως, διορισμὸς ἐγένετο ἀπὸ τοῦδε τῆς μελλούσης δίδοσθαι προικὸς ὑπὸ τῶν γονέων, τῇ τε πρώτῃ αὐτῶν θυγατρί, καὶ τοῖς λοιποῖς τέκνοις, καὶ διὰ κοινῆς ἀναφορᾶς κατησφαλισμένης ὑπογραφαῖς τῶν τῆς μ(ητ)ροπόλεως ταύτης κληρικῶν, ἀρχόντων τε τῆς πολιτείας, καὶ τοῦ λοιποῦ σχεδὸν πληρώματος τῆς αὐτῆς ἐπαρχίας, ἐδηλοποιήθη ὁ σκοπὸς αὐτῶν καὶ ἐνεφανίσθη ἡμῖν συνοδικῶς προκαθημένοις ἡ τοιαύτη αὐτῶν κοινὴ ἀναφορά, ἥτις διαλαμβάνει καὶ παρίστησι τὸν πρὸς κυβέρνησιν καὶ ὠφέλειαν τῆς πολιτείας συ

18 138 Ο Ε Ρ Α Ν Ι Σ Τ Η Σ, 28 (2011) ντελεσθέντα διορισμὸν περὶ τὰς προικοδοσίας, κατὰ κοινὸν οἰκονομικὸν σύνθημα πεπραγμένον παρὰ πάντων, πρὸς διόρθωσιν καὶ συστολὴν τῆς προβάσης τέως παραλόγου ἀμετρίας καὶ ὑπερβολῆς, ἀνυποίστου περὶ τὰς αὐτὰς προικοδοσίας, ὡς διείληπται. Ἔχει δὲ ὁ διορισμὸς οὕτως ὅπως δηλαδὴ οἱ εὐποροῦντες περιουσίας πέντε χιλιάδων γροσίων καὶ ἐπέκεινα, εἴτε ἀπὸ πατρικῆς κληρονομίας περιελθούσης αὐτοῖς, ἢ ὑπὸ ἰδίου κόπου καὶ μόχθου, ἢ καὶ ἀπὸ προικιμαίων καὶ ἄλλοθέν ποθεν ἐπικτηθείσης, ὀφείλωσι παρέχειν τῇ πρώτῃ μὲν θυγατρὶ αὐτῶν λόγῳ προικὸς δύο χιλιάδας τῶν γροσίων, ἐξ ὧν εὐποροῦσι κτημάτων καὶ ὑπαρχόντων, χωρὶς τῶν νυμφικῶν ἐνδυμάτων, ἱματίων δηλονότι καὶ ρουχικῶν τοῦ ὀσπητίου τὰ δὲ μαλαγματικά, ἀσημικά τε καὶ μαργαριτάρια, καὶ χαλκωματικὰ συναριθμῶνται ταῖς δυσὶ χιλιάσι τῶν γροσίων εἰς συνδιατίμησιν μετὰ τῶν διδομένων λοιπῶν κτημάτων, καὶ συμπλήρωσιν τῶν αὐτῶν τούτων δύο χιλιάδων γροσίων καὶ μὴ πλείονα τοῖς δὲ λοιποῖς παισὶ διδόναι ἀνὰ τεσσαράκοντα γρόσια καθ ἑκάστην ἑκατοντάδα τῆς περιλειφθείσης αὐτῶν περιουσίας, καὶ τὰ νυμφικὰ ἐνδύματα προσέτι, ἤτοι ἱμάτια καὶ ρουχικὰ τοῦ ὀσπητίου, καθὼς καὶ τῇ πρώτῃ θυγατρί. Οἱ δὲ κεκτημένοι περιουσίας καὶ ὑπάρχοντα ἐλάττονα τῶν πέντε χιλιάδων γροσίων, ὀφείλωσι παρέχειν καὶ αὐτοὶ πᾶσιν ἐξ ἴσου τοῖς παισί, καὶ τῇ πρώτῃ δηλονότι θυγατρί, καὶ τοῖς λοιποῖς τέκνοις, ἀνὰ τεσσαράκοντα γρόσια καθ ἑκάστην ἑκατοντάδα τῶν ὑπαρχὀντων αὐτοῖς, ὡσαύτως καὶ τὰ ἐνδύματα, ὡς προείρηται, καὶ ῥουχικὰ τοῦ ὀσπητίου, καὶ μὴ ἀναγκάζεσθαι ὑπό τινος πλείονα τῶν διωρισμένων τούτων παρέχειν, τὴν δὲ διατίμησιν τῶν προικοδοτουμένων γίνεσθαι ἐν ἀληθείᾳ καὶ χωρίς τινος φιλοπροσωπίας καὶ δολιότητος, ἐν φόβῳ Θεοῦ, ὑπὸ τῶν ἐκλεγέντων καὶ ἀποκαταστάντων ἐπ αὐτῷ τούτῳ τεσσάρων ἀνδρῶν, εἰδήσει τῆς ἀρχιερωσύνης σου, καὶ κοινῇ γνώμῃ καὶ ἀρεσκείᾳ τῆς πολιτείας, ὥστε εἶναι διατιμητὰς τῆς προικὸς τοὺς οὕτως ἐκλεγέντας τέσσαρας ἄνδρας, καὶ λέγεσθαι τὴν προῖκα διατετιμημένην κατὰ νόμους, καὶ γράφεσθαι ταύτην εἰς τὸν κώδηκα τῆς αὐτῆς μητροπόλεως, μηδενὸς ἔχοντος ἄδειαν ἐντεῦθεν ἀθετῆσαι τὴν κοινὴν ταύτην συνθήκην καὶ διάταξιν, ἣν καὶ ἐδεήθησαν βεβαιωθῆναι καὶ παρ ἡμῶν τῇ δυνάμει καὶ ἐξουσίᾳ τῆς Ἐκκλησίας. Τούτων χάριν ἡ μετριότης ἡμῶν, ὡς τὴν ἀκροτάτην προστασίαν τοῦ οἰκουμενικοῦ θρόνου ἐμπιστευθεῖσα θεόθεν, καὶ τὴν σύστασιν, καὶ εὔτακτόν τε καὶ ἐπωφελῆ κατάστασιν καὶ διοίκησιν τῶν ἁπανταχοῦ πολιτειῶν τοῦ χριστωνύμου ἐπιποθοῦσα πληρώματος, καὶ τὰ παράλογα πάντα καὶ ἐπιβλαβῆ καὶ ὀλέθρια ἀποσοβεῖν ἀπαραιτήτως ἐπειγομένη, τὴν δέησιν αὐτῶν εὔλογον, καὶ πρὸς ἀγαθὸν

19 Π. Δ. Μιχαηλάρης, ΙΩΑΝΝΙΝA ἢ ΜΥΤΙΛΗΝΗ; 139 ἀφορῶσαν σκοπὸν κρίνασα, γράφει καὶ ἀποφαίνεται συνοδικῶς γνώμῃ κοινῇ τῶν περὶ αὐτὴν ἱερωτάτων ἀρχιερέων ἀγαπητῶν ἡμῶν ἀδελφῶν καὶ συλλειτουργῶν* ἵνα πάντα τὰ προειρημένα ταῦτα, ὅσα κοινῇ βουλῇ καὶ γνώμῃ τῆς αὐτόθι πολιτείας ἐκρίθησαν, καὶ διετάχθησαν περὶ τῆς προικοδοσίας τῶν ἐν τῇ αὐτῇ πολιτείᾳ χριστιανῶν, ἀπὸ τοῦ νῦν καὶ εἰς τὸ ἑξῆς ἔχωσι τὸ κῦρος καὶ τὴν ἰσχύν, εἰς αἰῶνα τὸν ἅπαντα φυλαττόμενα καὶ ἐνεργούμενα παρὰ πάντων, ὡς διώρισται, ἀπαράτρεπτα, μηδενὸς τολμῶντος τὸ σύνολον ἀντειπεῖν καὶ ἀντιπράξαι τοῖς διωρισμένοις τούτοις. Ὁποῖοι δ ἂν τολμήσωσιν ἄλλως ποιῆσαι παρὰ τὰ γεγραμμένα, καὶ σύγχυσίν τινα, ἢ ἀνατροπὴν τούτων, καθ οἱονδήτινα τρόπον ἐπινοῆσαι καὶ πράξαι, καὶ εἴ τε οἱ γονεῖς κρυφίως θελήσωσιν ὑποσχεθῆναι καὶ δοῦναι, παρὰ τὰ κοινῶς γνωμοδοτηθέντα, εἴ τε οἱ διατιμηταὶ χαριζόμενοι τῶ ἑνὶ μέρει οὐ ποιήσωσι τὴν διατίμησιν ἀδόλως καὶ ἄνευ τινὸς φιλοπροσωπίας, οἱ τοιοῦτοι, ὡς προδόται καὶ ἐπίβουλοι τοῦ συμφέροντος τῆς πολιτείας, ὁποίας ἂν εἴησαν τάξεως ἢ βαθμοῦ, ἀφοριζέσθωσαν (κλπ. ὡς συνήθως).** παναγιωτησ δ. μιχαηλαρησ * Στὸν κώδικα Κριτία Α, στὴ θέση τοῦ «ἀρχιερέων... συλλειτουργῶν», ὑπάρχει ἕνα βραχυγραφικὸ σύμβολο, κάτι ἀνάλογο μὲ τὸ νεότερο «κτλ.». ** Θυμίζω καὶ πάλι ὅτι τὸ κείμενο στὸν κώδικα τελειώνει μὲ τὴ λέξη «ἀφοριζέσθωσαν» καὶ ἀκολουθεῖ τὸ ἴδιο σύμβολο, τὸ ὁποῖο ὁ Μ. Γεδεὼν ἀποδίδει ὡς «(κλπ. ὡς συνήθως)».

20 140 Ο Ε Ρ Α Ν Ι Σ Τ Η Σ, 28 (2011) Su m m a r y IOANNINA OR MYTILENE? New Data on the First-known Attempt of Intervention in the Dowry Process (Early 18th Century) This article, based on a patriarchal act contained in Codex A of the Metropolis of Mytilene, by the Patriarch Gabriel III (on 5 May 1705) and published recently (2006), corrects an error of Manouil Gedeon. The renowned scholar found the same letter in the codex Critias A and published it in Kanonikes Diataxeis. Gedeon attributed the letter to the Patriarch Kallinikos II and dated it to the early 18th century, although in the codex Critias A, which we have seen recently, the letter in question does not bear either the patriarch s name nor a date, evidence which we know now thanks to the copy of Codex A of Mytilene. Furthermore, this article proves that the place where the first-known attempt to regulate the dowry process took place was the Metropolis of Mytilene, not Ioannina, as Gedeon claimed. PANAGIOTIS D. MICHAILARIS

Στὴν ἀρχὴ ἦταν ὁ Λόγος. Ὁ Λόγος ἦταν μαζὶ μὲ

Στὴν ἀρχὴ ἦταν ὁ Λόγος. Ὁ Λόγος ἦταν μαζὶ μὲ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ἤ 01ο (01-52) 01-05 Ὁ Λόγος εἶναι Θεὸς καὶ ημιουργὸς τῶν πάντων Στὴν ἀρχὴ ἦταν ὁ Λόγος. Ὁ Λόγος ἦταν μαζὶ μὲ τὸ Θεὸ Πατέρα καὶ ἦταν Θεὸς ὁ Λόγος. Αὐτὸς ἦταν στὴν ἀρχὴ μαζὶ μὲ τὸ Θεὸ Πατέρα.

Διαβάστε περισσότερα

11η Πανελλήνια Σύναξη Νεότητος της Ενωμένης Ρωμηοσύνης (Φώτο Ρεπορτάζ)

11η Πανελλήνια Σύναξη Νεότητος της Ενωμένης Ρωμηοσύνης (Φώτο Ρεπορτάζ) 15/03/2019 11η Πανελλήνια Σύναξη Νεότητος της Ενωμένης Ρωμηοσύνης (Φώτο Ρεπορτάζ) / Νέοι και Εκκλησία Κατά την Κυριακὴ 10 Μαρτίου 2019 καὶ ὥρα 10:45 π.μ. (ἀμέσως μετὰ τὴν Θεία Λειτουργία) πραγματοποιήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Εἰσαγωγὴ. Αὐτόματη Δημιουργία Οἰκονομικῶν Κινήσεων Ἀμοιβῶν. Αὐτόματη Δημιουργία Οἰκονομικῶν Κινήσεων Ἀμοιβῶν. ICAMSoft Law Applications Σημειώ σεις

Εἰσαγωγὴ. Αὐτόματη Δημιουργία Οἰκονομικῶν Κινήσεων Ἀμοιβῶν. Αὐτόματη Δημιουργία Οἰκονομικῶν Κινήσεων Ἀμοιβῶν. ICAMSoft Law Applications Σημειώ σεις Εἰσαγωγὴ Ὅπως γνωρίζουν ὅλοι οἱ χρῆστες τῶν δικηγορικῶν ἐφαρμογῶν μας, τὰ εἴδη τῶν ἐνεργειῶν ποὺ μποροῦν νὰ καταγραφοῦν σὲ μία ὑπόθεση εἶναι 1. Ἐνέργειες Ἐξέλιξης, 2. Οἰκονομικές, 3. Λοιπές Ἐνέργειες &

Διαβάστε περισσότερα

Νὰ συγκαλέσει πανορθόδοξη Σύνοδο ή Σύναξη των Προκαθημένων καλεί τον Οικουμενικό Πατριάρχη η Κύπρος αν ο στόχος δεν επιτευχθεί

Νὰ συγκαλέσει πανορθόδοξη Σύνοδο ή Σύναξη των Προκαθημένων καλεί τον Οικουμενικό Πατριάρχη η Κύπρος αν ο στόχος δεν επιτευχθεί 18/02/2019 Νὰ συγκαλέσει πανορθόδοξη Σύνοδο ή Σύναξη των Προκαθημένων καλεί τον Οικουμενικό Πατριάρχη η Κύπρος αν ο στόχος δεν επιτευχθεί Αυτοκέφαλες Εκκλησίες / Εκκλησία της Κύπρου Ανακοίνωση σχετικά

Διαβάστε περισσότερα

Εὐκλείδεια Γεωµετρία

Εὐκλείδεια Γεωµετρία Εὐκλείδεια Γεωµετρία Φθινοπωρινὸ Εξάµηνο 2010 Καθηγητὴς Ν.Γ. Τζανάκης Μάθηµα 14 22-11-2010 Συνοπτικὴ περιγραφή Πρόταση τῆς έσµης Εὐθειῶν. Εστω ὅτι τὰ σηµεῖα, καὶ, εἶναι τέτοια ὥστε οἱ εὐθεῖες και εἶναι

Διαβάστε περισσότερα

Ἐγκατάστασις ICAMSoft Law Applications' Application Server ἔκδοση 3.x (Rel 1.1-6ος 2009) 1

Ἐγκατάστασις ICAMSoft Law Applications' Application Server ἔκδοση 3.x (Rel 1.1-6ος 2009) 1 Ἐγκατάστασις ICAMSoft Law Applications' Application Server ἔκδοση 3.x (Rel 1.1-6ος 2009) 1 Ἐγκατάστασις ICAMSoft Law3 Application Server ὅτι ἀναφέρεται ἐδῶ δὲν μπορεῖ νὰ ἐκτελεσθεῖ δικτυακά, δηλ. ἀπὸ ἄλλον

Διαβάστε περισσότερα

Στους κήπους της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης

Στους κήπους της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης 26/02/2019 Στους κήπους της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης Πατριαρχεία / Οικουμενικό Πατριαρχείο Ἡ Ἱερὰ Θεολογικὴ Σχολὴ τῆς Χάλκης ἀκολουθώντας τὸ παράδειγμα τοῦ περιβαλλοντικὰ εὐαισθητοποιημένου καὶ πρωτοπόρου

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: «Περὶ τοῦ προσώπου τοῦ Ἀναδόχου εἰς τὸ Μυστήριον τοῦ Βαπτίσματος».

Θέμα: «Περὶ τοῦ προσώπου τοῦ Ἀναδόχου εἰς τὸ Μυστήριον τοῦ Βαπτίσματος». ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ὑπ ἀριθμ. 18 Πρὸς Ἅπαντας τοὺς Ἐφημερίους τῆς καθ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως. Θέμα: «Περὶ τοῦ προσώπου τοῦ Ἀναδόχου εἰς τὸ Μυστήριον τοῦ Βαπτίσματος». Ἀγαπητοὶ Πατέρες, Ἐξ αἰτίας τοῦ ὅτι παρατηρεῖται

Διαβάστε περισσότερα

Εὐκλείδεια Γεωµετρία

Εὐκλείδεια Γεωµετρία Εὐκλείδεια Γεωµετρία Φθινοπωρινὸ Εξάµηνο 010 Καθηγητὴς Ν.Γ. Τζανάκης Μάθηµα 9 ευτέρα 18-10-010 Συνοπτικὴ περιγραφή Υπενθύµιση τοῦ Θεωρήµατος τοῦ Θαλῆ. εῖτε καὶ ἐδάφιο 7.7 τοῦ σχολικοῦ ϐιβλίου. Τονίσθηκε,

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΝ

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2012 ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 1. Ἡ Καινή Διαθήκη, Θεσσαλονίκη 2010. 2. Ἱερός Ναός ἁγίου Γεωργίου (Ροτόντα), Κατάθεση μαρτυρία, Θεσσαλονίκη

Διαβάστε περισσότερα

Παραθέτουμε απόσπασμα του άρθρου: ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ ΑΠΙΣΤΕΥΤΟΝ- Οι Ιεχωβάδες και οι Μασόνοι κεφάλαια εις το βιβλίον των θρ

Παραθέτουμε απόσπασμα του άρθρου: ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ ΑΠΙΣΤΕΥΤΟΝ- Οι Ιεχωβάδες και οι Μασόνοι κεφάλαια εις το βιβλίον των θρ Με ένα από τα αγαπημένα της θέματα ασχολήθηκε για μια ακόμη φορά, στο φύλλο 1991 της 27ης Σεπτεμβρίου 2013, η εφημερίδα ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ. Αιτία, το κεφάλαιο του βιβλίου των Θρησκευτικών που διδάσκεται στην

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ Β ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΑΜΟΥ, ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ, ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ

ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ Β ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΑΜΟΥ, ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ, ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ Β ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΑΜΟΥ, ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ, ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ (5-6 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2004, Διορθόδοξον Κέντρον τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος

Διαβάστε περισσότερα

Ὄχι στὴν ρινόκερη σκέψη τοῦ ρινόκερου Κοινοβουλίου μας! (ε ) Tὸ Παγκόσμιο Οἰκονομικὸ Φόρουμ προωθεῖ τὴν ὁμοφυλοφιλία*

Ὄχι στὴν ρινόκερη σκέψη τοῦ ρινόκερου Κοινοβουλίου μας! (ε ) Tὸ Παγκόσμιο Οἰκονομικὸ Φόρουμ προωθεῖ τὴν ὁμοφυλοφιλία* Ὄχι στὴν ρινόκερη σκέψη τοῦ ρινόκερου Κοινοβουλίου μας! (ε ) Tὸ Παγκόσμιο Οἰκονομικὸ Φόρουμ προωθεῖ τὴν ὁμοφυλοφιλία* «Οἱ ὁμοφυλόφιλοι ἀπὸ τὴν δεκαετία τοῦ 2000 ἐμφανίζονται πανίσχυροι οἰκονομικὰ καὶ κοινωνικά,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ὑπ ἀριθμ. 17

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ὑπ ἀριθμ. 17 Πρὸς Ἅπαντας τοὺς Ἐφημερίους τῆς καθ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως. ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ὑπ ἀριθμ. 17 Θέμα: «Περὶ τῆς νομιμότητας τελέσεως τοῦ Μυστηρίου τοῦ Βαπτίσματος ἀνηλίκων». Ἀγαπητοὶ Πατέρες, Σχετικὰ μὲ τὶς προϋποθέσεις,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΙΧΑΗΛΑΡΗΣ. Ένα πλαστό (;) περί προικοδοσίας γράμμα (1707) του Πατριάρχη Γαβριήλ

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΙΧΑΗΛΑΡΗΣ. Ένα πλαστό (;) περί προικοδοσίας γράμμα (1707) του Πατριάρχη Γαβριήλ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΙΧΑΗΛΑΡΗΣ Ένα πλαστό (;) περί προικοδοσίας γράμμα (1707) του Πατριάρχη Γαβριήλ Επιστημονική Έπετηρίς Ιεράς Μητροπόλεως Μυτιλήνης, Έρεσου και Πλωμαρίου 3(2008)63-72 Ai A CfeH (Ανάτυπο) ΜΥΤΙΛΗΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

Σᾶς εὐαγγελίζομαι τὸ χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς γεννήσεως τοῦ. Χριστοῦ, ποὺ ἀποτελεῖ τὴν κορυφαία πράξη τοῦ Θεοῦ νὰ σώσει τὸν

Σᾶς εὐαγγελίζομαι τὸ χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς γεννήσεως τοῦ. Χριστοῦ, ποὺ ἀποτελεῖ τὴν κορυφαία πράξη τοῦ Θεοῦ νὰ σώσει τὸν Χριστούγεννα 2013 Ἀρ. Πρωτ. 1157 Πρός τό Χριστεπώνυμο πλήρωμα τῆς καθ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Χριστὸς γεννᾶται, δοξάσατε. Ἀδελφοί μου ἀγαπητοί, Σᾶς εὐαγγελίζομαι τὸ χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΟΣ 1ης ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΤΕΛΟΣ 1ης ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΑΞΗ / ΤΜΗΜΑ : Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ : ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2018 ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ : 3 Διδαγμένο κείμενο Ἀριστοτέλους Πολιτικά (Α1,1/Γ1,2/Γ1,3-4/6/12)

Διαβάστε περισσότερα

EISGCGSG Dò. «Ἡ Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ: Χθὲς καὶ σήμερον ἡ αὐτὴ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας» Σάββατο, 22α Δεκεμβρίου 2012

EISGCGSG Dò. «Ἡ Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ: Χθὲς καὶ σήμερον ἡ αὐτὴ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας» Σάββατο, 22α Δεκεμβρίου 2012 EISGCGSEIS OQHODONGS EIJOMOKOCIAS EISGCGSG Dò «Ἡ Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ: Χθὲς καὶ σήμερον ἡ αὐτὴ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας» Εἰσηγητής: +Θεοφ. Ἐπίσκοπος Μεθώνης κ. Ἀμβρόσιος, Ἱστορικὸς Τέχνης Στὸ πλαίσιο τῆς Ἔκθεσης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ. ΕΝΟΤΗΤΑ 4η

ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ. ΕΝΟΤΗΤΑ 4η ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΕΝΟΤΗΤΑ 4η 15. Bούλομαι δὲ καὶ ἃς βασιλεῖ πρὸς τὴν πόλιν συνθήκας ὁ Λυκοῦργος ἐποίησε διηγήσασθαι: μόνη γὰρ δὴ αὕτη ἀρχὴ διατελεῖ οἵαπερ ἐξ ἀρχῆς κατεστάθη: τὰς δὲ ἄλλας πολιτείας εὕροι

Διαβάστε περισσότερα

Μητροπολίτου Μόρφου Νεοφύτου

Μητροπολίτου Μόρφου Νεοφύτου Μητροπολίτου Μόρφου Νεοφύτου Στὴν καθ ἡμᾶς Μητροπολιτικὴ περιφέρεια Μόρφου τιμᾶται ἰδιαίτερα ὁ ὅσιος Σωζόμενος. Ἐπίκεντρο τῆς ἐδῶ τιμῆς του εἶναι ἡ ἁγιοτόκος κοινότητα τῆς Γαλάτας, ὅπου εὑρίσκεται κατάγραφος

Διαβάστε περισσότερα

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α Δρ. Ἰωάννης Ἀντ. Παναγιωτόπουλος Λέκτορας Γενικῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας Ἐθνικὸ καὶ Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν Τμῆμα Θεολογίας - Θεολογικὴ Σχολή Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης

Διαβάστε περισσότερα

Ἀσκητὲς καὶ ἀσκητήρια στὴ νῆσο Σκόπελο

Ἀσκητὲς καὶ ἀσκητήρια στὴ νῆσο Σκόπελο Ἀσκητὲς καὶ ἀσκητήρια στὴ νῆσο Σκόπελο (Μιὰ πρώτη προσέγγιση στὸ θέμα) Εἰπώθηκε, πὼς ὁλόκληρο τὸ Ἅγιον Ὄρος μοιάζει μὲ τὸ Καθολικὸ ἑνὸς ἰεροῦ Ναοῦ καὶ ὅτι ἡ περιοχὴ ἀπὸ τὴν Ἁγία Ἄννα καὶ πέρα εἶναι τὸ

Διαβάστε περισσότερα

(Θ. Λειτουργία Ἰωάννου Χρυσοστόμου)

(Θ. Λειτουργία Ἰωάννου Χρυσοστόμου) Οἱ πιστοὶ ὑπὲρ τῶν κατηχουμένων δεηθῶμεν. Ἵνα ὁ Κύριος αὐτοὺς ἐλεήσῃ. Κατηχήσῃ αὐτοὺς τὸν λόγον τῆς ἀληθείας. Ἀποκαλύψῃ αὐτοῖς τὸ εὐαγγέλιον τῆς δικαιοσύνης. Ἑνώσῃ αὐτοὺς τῇ ἁγίᾳ αὐτοῦ καθολικῇ καὶ ἀποστολικῇ

Διαβάστε περισσότερα

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α Δρ. Ἰωάννης Ἀντ. Παναγιωτόπουλος Ἐπ. Καθηγητὴς Γενικῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας Τµῆµα Θεολογίας - Θεολογικὴ Σχολὴ Ἐθνικὸ καὶ Καποδιστριακὸ Πανεπιστήµιο Ἀθηνῶν Γ Οἰκουµενικὴ

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιάνα Ἀβρααμίδου ΜΑΤΙΑ ΑΝΑΠΟΔΑ. Ποιήματα

Χριστιάνα Ἀβρααμίδου ΜΑΤΙΑ ΑΝΑΠΟΔΑ. Ποιήματα Χριστιάνα Ἀβρααμίδου ΜΑΤΙΑ ΑΝΑΠΟΔΑ Ποιήματα ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ Αὒγουστος 2011 12 ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ Χριαστιάνα Ἀβρααμίδου ΜΑΤΙΑ ΑΝΑΠΟΔΑ Ποιήματα Τεῦχος 12 - Αὒγουστος 2011 ISSN: 1792-4189 Μηνιαία

Διαβάστε περισσότερα

ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ π.ἀλέξανδρος Σμέμαν

ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ π.ἀλέξανδρος Σμέμαν ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ π.ἀλέξανδρος Σμέμαν Τέσσερις ἑβδομάδες μετὰ τὸ Πάσχα τὸ εὐαγγέλιο πού διαβάζεται στὶς ἐκκλησίες εἶναι ἡ ἀφήγηση τοῦ εὐαγγελιστὴ Ἰωάννη γιὰ τὴν ἐκπληκτικὴ συζήτηση τοῦ Χριστοῦ μὲ

Διαβάστε περισσότερα

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία [Α] Δρ. Ἰωάννης Ἀντ. Παναγιωτόπουλος

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία [Α] Δρ. Ἰωάννης Ἀντ. Παναγιωτόπουλος Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία [Α] Δρ. Ἰωάννης Ἀντ. Παναγιωτόπουλος Ἐπίκουρος Καθηγητὴς Γενικῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας Τµῆµα Θεολογίας - Θεολογικὴ Σχολὴ Ἐθνικὸ καὶ Καποδιστριακὸ Πανεπιστήµιο Ἀθηνῶν Ὁ Ἀρειανισµὸς

Διαβάστε περισσότερα

Ὁ Γάμος. Ἀγαπητοί μας μελλόνυμφοι,

Ὁ Γάμος. Ἀγαπητοί μας μελλόνυμφοι, Ὁ Γάμος Ἀγαπητοί μας μελλόνυμφοι, ὲ λίγες ἡμέρες πρόκειται νὰ ἑνωθεῖτε μὲ τὰ δεσμὰ τοῦ Γάμου διὰ τῶν εὐλογιῶν τῆς Ἁγίας Ἐκκλησίας τοῦ Κυρίου μας. Αὐτὸ τὸ γεγονὸς χρειάζεται ὡς καταλύτη τὸν τελειωτῆ καὶ

Διαβάστε περισσότερα

ICAMLaw Application Server Χειροκίνηση Ἀναβάθμιση

ICAMLaw Application Server Χειροκίνηση Ἀναβάθμιση Εἰσαγωγή Ὁ ICAMLaw Application Server (στὸ ἑξῆς γιά λόγους συντομίας IAS) ἀποτελεῖ τὸ ὑπόβαθρο ὅλων τῶν δικηγορικῶν ἐφαρμογῶν τῆς ICAMSoft. Εἶναι αὐτός ποὺ μεσολαβεῖ ἀνάμεσα: α) στὴν τελική ἐφαρμογὴ ποὺ

Διαβάστε περισσότερα

Χρήσιμες ὁδηγίες γιὰ τοὺς ἐνηλίκους ποὺ ἐπιθυμοῦν νὰ βαπτισθοῦν Χριστιανοὶ Ὀρθόδοξοι.

Χρήσιμες ὁδηγίες γιὰ τοὺς ἐνηλίκους ποὺ ἐπιθυμοῦν νὰ βαπτισθοῦν Χριστιανοὶ Ὀρθόδοξοι. Χρήσιμες ὁδηγίες γιὰ τοὺς ἐνηλίκους ποὺ ἐπιθυμοῦν νὰ βαπτισθοῦν Χριστιανοὶ Ὀρθόδοξοι. Σὰ τελευταῖα χρόνια καὶ ἰδιαίτερα μετὰ τὸ ἄνοιγμα τῶν συνόρων τῶν χωρῶν τῆς ἀνατολικῆς Εὐρώπης, ἀλλὰ καὶ γειτόνων χωρῶν

Διαβάστε περισσότερα

Κατάλογος τῶν Συγκερασµῶν ὅλων τῶν Βυζαντινῶν ιατονικῶν Κλιµάκων µέχρι καὶ σὲ 1200 µουσικὰ διαστήµατα (κόµµατα)

Κατάλογος τῶν Συγκερασµῶν ὅλων τῶν Βυζαντινῶν ιατονικῶν Κλιµάκων µέχρι καὶ σὲ 1200 µουσικὰ διαστήµατα (κόµµατα) Κατάλογος τῶν Συγκερασµῶν ὅλων τῶν Βυζαντινῶν ιατονικῶν Κλιµάκων µέχρι καὶ σὲ 1200 µουσικὰ διαστήµατα (κόµµατα) τοῦ Παναγιώτη. Παπαδηµητρίου ρ. Ἠλεκτρ. Μηχανικοῦ, Φυσικοῦ Περιεχόµενα 1. Εἰσαγωγή...1 2.

Διαβάστε περισσότερα

Έγκατάσταση καὶ Χρήση Πολυτονικοῦ Πληκτρολογίου σὲ Περιβάλλον Ubuntu Linux.

Έγκατάσταση καὶ Χρήση Πολυτονικοῦ Πληκτρολογίου σὲ Περιβάλλον Ubuntu Linux. Έγκατάσταση καὶ Χρήση Πολυτονικοῦ Πληκτρολογίου σὲ Περιβάλλον Ubuntu Linux. Μακρῆς Δημήτριος, Φυσικός. mailto: jd70473@yahoo.gr 1. Εἰσαγωγή. Τὸ πολυτονικὸ σύστημα καταργήθηκε τὸ 1982. Δὲν θὰ ἀσχοληθοῦμε

Διαβάστε περισσότερα

Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλους Ηθικά Νικομάχεια Β 1,5-8

Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλους Ηθικά Νικομάχεια Β 1,5-8 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ʹ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 28 ΜΑΪΟΥ 2009 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλους

Διαβάστε περισσότερα

Μαρτυρία Πίστεως καὶ Ζωῆς

Μαρτυρία Πίστεως καὶ Ζωῆς Ἐπισκόπου Γαρδικίου Κλήμεντος Μαρτυρία Πίστεως καὶ Ζωῆς Ὁμιλίες σὲ Ἐκδηλώσεις Εἰσηγήσεις - Διαλέξεις - Ἄρθρα Ἐκδόσεις Γεώργιος Χοροζίδης, Φυλὴ Ἀττικής, 2017, σελίδες 222. Ἡ ἰδέα γιὰ τὴν κυκλοφόρησι τοῦ

Διαβάστε περισσότερα

Η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος. τίμησε με την παρουσία του τις εκδηλώσεις για τον εορτασμό

Η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος. τίμησε με την παρουσία του τις εκδηλώσεις για τον εορτασμό Θέρμη 25/10/2013 Η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος τίμησε με την παρουσία του τις εκδηλώσεις για τον εορτασμό των 35 χρόνων των Εκπαιδευτηρίων Ε. Μαντουλίδη. Τον εορτασμό των 35 χρόνων

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ Ποιμαντικές σκέψεις Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ τοῦ Ἀλεξάνδρου Μ. Σταυροπούλου Ὁμοτίμου Καθηγητοῦ τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ὁ χρόνος καὶ ἡ σχετικότητά του Συνήθως, τέλος τοῦ παλαιοῦ ἀρχὲς τοῦ καινούριου χρόνου,

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 3 Μαρτίου 2019.

Κυριακή 3 Μαρτίου 2019. 44 Μήνας Μάρτιος 2019. Κυριακή 3 Μαρτίου 2019. Κυριακή τῆς Ἀπόκρεω. Ματθ. 25, 31 46. «...δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου, κληρονομήσατε τήν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπό καταβολῆς κόσμου» (Ματθ.

Διαβάστε περισσότερα

Περὶ Εἰρήνης Λόγος ή Συµµαχικὸς Προοίµιο (απόσπασµα)

Περὶ Εἰρήνης Λόγος ή Συµµαχικὸς Προοίµιο (απόσπασµα) Περὶ Εἰρήνης Λόγος ή Συµµαχικὸς Προοίµιο (απόσπασµα) 1-2 «Η σπουδαιότητα του θέµατος «περί πολέµου και ειρήνης» είναι µεγάλη για τους ανθρώπους. Το θέµα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη ζωή τους» 1. Ερµηνευτικές

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Β Ἐκκλησιαστική κρίση

Περιεχόμενα. Β Ἐκκλησιαστική κρίση Ἐνιαύσιον 2005 Περιεχόμενα Πρόλογος Α Ἄρθρα 1. Τό Πάσχα ἡμῶν Τό ἀναστάσιμο ἦθος Τά θανατηφόρα προβλήματα Τό ἀληθινό Πάσχα τῆς Ἐκκλησίας 2. Ἐκκλησία καί «περιθώριο» 3. Μαζί στήν ζωή, μαζί καί στόν θάνατο

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ (Δελφῶν καί Μιαούλη) Τηλ:2310-828989. Ἡ Θεία Κοινωνία.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ (Δελφῶν καί Μιαούλη) Τηλ:2310-828989. Ἡ Θεία Κοινωνία. ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ (Δελφῶν καί Μιαούλη) Τηλ:2310-828989 Ἡ Θεία Κοινωνία κατ οἶκον Θεσσαλονίκη 2008 Κάποιοι συσχετίζουν κάκιστα τὴν παρουσία τοῦ ἱερέως στό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 18 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2010 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 18 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2010 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 18 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2010 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ: Α. Επειδή, όµως, η πόλη ανήκει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2017 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2017 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 25 εκεμβριου 2017 ἀριθμ. πρωτ. : 877 ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2017 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ Πρὸς τοὺς εὐλαβεῖς Ἱερεῖς καὶ τοὺς εὐσεβεῖς Χριστιανοὺς τῆς καθ ἡμᾶς Θεοσώστου

Διαβάστε περισσότερα

Η KΑΚΟΜΕΤΑΧΕΙΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΨΕΩΝ ΤΟΥ ΕΥΓΕΝΙΟΥ ΒΟΥΛΓΑΡΗ ΠΕΡΙ ΥΛΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΡΑ. Μιχαήλ Μανωλόπουλος

Η KΑΚΟΜΕΤΑΧΕΙΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΨΕΩΝ ΤΟΥ ΕΥΓΕΝΙΟΥ ΒΟΥΛΓΑΡΗ ΠΕΡΙ ΥΛΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΡΑ. Μιχαήλ Μανωλόπουλος Η KΑΚΟΜΕΤΑΧΕΙΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΨΕΩΝ ΤΟΥ ΕΥΓΕΝΙΟΥ ΒΟΥΛΓΑΡΗ ΠΕΡΙ ΥΛΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΡΑ Μιχαήλ Μανωλόπουλος Στο πλαίσιο του Δυτικοευρωπαϊκού διαφωτισμού παρατηρούμε την ανάπτυξη μιας σχετικά ολιγάριθμης υλιστικής

Διαβάστε περισσότερα

X ΜΑΘΗΜΑ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Α

X ΜΑΘΗΜΑ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Α X ΜΑΘΗΜΑ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Α ΠΕΡΙΟΔΟΣ Ε (2012-2013) 16 Σεπτεμβρίου 2012 Μνήμη τῆς Ἁγίας Παρθενομάρτυρος καὶ Πανευφήμου Εὐφημίας Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίας Παρασκευῆς Ἀχαρνῶν Ἀττικῆς Ὀργάνωση: Ἁγιογραφεῖο Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίων

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ. Αριστοτέλους Πολιτικά, Θ 2, 1 4)

ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ. Αριστοτέλους Πολιτικά, Θ 2, 1 4) 53 Χρόνια ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΑΒΒΑΪΔΗ-ΜΑΝΩΛΑΡΑΚΗ ΠΑΓΚΡΑΤΙ : Φιλολάου & Εκφαντίδου 26 : Τηλ.: 2107601470 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 2013 ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλους Πολιτικά,

Διαβάστε περισσότερα

Το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Ελληνορωμαϊκές-Ελληνοϊταλικές Σπουδές» του Τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΕΚΠΑ και το Σεμινάριο Ιταλικής Ιστορίας και Ιστοριογραφίας, σας προσκαλούν στη

Διαβάστε περισσότερα

ΘΟΥΚΥ Ι Η ΠΕΡΙΚΛΕΟΥΣ ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 36

ΘΟΥΚΥ Ι Η ΠΕΡΙΚΛΕΟΥΣ ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 36 ΘΟΥΚΥ Ι Η ΠΕΡΙΚΛΕΟΥΣ ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 36 ΘΕΜΑ: Εγκώμιο των προγόνων, των πατέρων και της σύγχρονης γενιάς. Υποδήλωση του θέματος του Επιταφίου. ΠΡΟΓΟΝΟΙ (Από τη μυθική εποχή ως το τέλος των Περσικών

Διαβάστε περισσότερα

Ακολουθίες στο Παρεκκλήσιο Αγίου Λουκά Κριμαίας

Ακολουθίες στο Παρεκκλήσιο Αγίου Λουκά Κριμαίας Ακολουθίες στο Παρεκκλήσιο Αγίου Λουκά Κριμαίας ΑΠΟΛΛΩΝΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Μάρτιος 2/3/2017 Παράκληση, 18:00 3/3,10/3,17/3,24/3 Χαιρετισμοί, 19:15 31/3/2017 Ἀκάθιστος 19:15 Ὕμνος Ἀπρίλιος: 6/4/2017 Παράκληση,

Διαβάστε περισσότερα

BYZANTINA ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ 23 (2013) 279-283

BYZANTINA ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ 23 (2013) 279-283 Paul Canart, Études de paléographie et de codicologie reproduites avec la collaboration de Maria Luisa Agati et Marco D Agostino, τόμ. I-II [Studi e Testi 450-451], Città del Vaticano 2008, σσ. XXVIII+748+VI+749-1420.

Διαβάστε περισσότερα

Φροντιστηριακὸ Μάθημα Ἁγιογραφίας Β

Φροντιστηριακὸ Μάθημα Ἁγιογραφίας Β Φροντιστηριακὸ Μάθημα Ἁγιογραφίας Β Στὴν Ἱερὰ Μονή μας, τῶν Ἁγίων Μαρτύρων Κυπριανοῦ καὶ Ἰουστίνης, στὴν Φυλὴ Ἀττικῆς, μὲ τὴν Χάρι τοῦ Θεοῦ, τὴν εὐχὴ τοῦ ἀσθενοῦντος Σεβασμιωτάτου Πνευματικοῦ Πατρός μας,

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. (Β Κυριακή τῶν Νηστειῶν).

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. (Β Κυριακή τῶν Νηστειῶν). Μήνας Μάρτιος 4 Μαρτίου 2018. Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. (Β Κυριακή τῶν Νηστειῶν). Μάρκ. 2, 1-12 «...ἰδών δέ ὁ Ἰησοῦς τήν πίστιν αὐτῶν λέγει τῷ παραλυτικῷ τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ

Διαβάστε περισσότερα

ευτέρα Ἔκδοσις ΙΟΥΝΙΟΣ 2007

ευτέρα Ἔκδοσις ΙΟΥΝΙΟΣ 2007 ΙΟΥΝΙΟΣ 2007 ευτέρα Ἔκδοσις Τίπρέπεινὰγνωρίζῃ ΕΝΑΣΕΛΛΗΝΑΣΜΑΚΕΔΟΝΑΣ 1. Ὅτι οἱ Σκοπιανοὶ λένε τεράστια ψέματα καὶ ὅτι ἔστησαν ἕνα φαντασιώδη μύθο γιὰ τὴν καταγωγή τους. Στὴν πλειονότητά τους εἶναι Σλαῦοι

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Συσχετισμένων Ἀρχείων & Εἰκόνων

Διαχείριση Συσχετισμένων Ἀρχείων & Εἰκόνων Διαχείριση Συσχετισμένων Ἀρχείων & Εἰκόνων Εἰσαγωγὴ Μιὰ ἀπὸ τὶς βασικὲς πρόσθετες δυνατότητες τῆς ἔκδοσης 3 τῶν ἰατρικῶν ἐφαρμογῶν μας, εἶναι ἡ δυνατότητα συσχετισμοῦ ὅσων ψηφιακῶν ἀρχείων ἀπαιτεῖται στὴν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ Τὰ Ἕξι μεγάλα ἐρωτήματα τῆς δυτικῆς μεταφυσικῆς καταλαμβάνουν μιὰ ξεχωριστὴ θέση στὴν ἱστορία τῆς φιλοσοφικῆς ἱστοριογραφίας. Ὁ συγγραφέας του βιβλίου, Χάιντς Χάιμζετ (1886-1975),

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρία Συνόλων - Set Theory

Θεωρία Συνόλων - Set Theory Θεωρία Συνόλων - Set Theory Ἐπισκόπηση γιὰ τὶς ἀνάγκες τῶν Πρωτοετῶν Φοιτητῶν τοῦ Τµήµατος Διοίκησης, στὸ µάθηµα Γενικὰ Μαθηµατικά. Ὑπὸ Γεωργίου Σπ. Κακαρελίδη, Στὸ Τµῆµα Διοίκησης ΤΕΙ Δυτικῆς Ἑλλάδος

Διαβάστε περισσότερα

Ἑλένη Γλύκατζη-Ἀρβελέρ. Γιατὶ τὸ Βυζάντιο. Ἐκδόσεις «Ἑλληνικὰ Γράμματα», Ἀθήνα 2009, σελίδες 292.

Ἑλένη Γλύκατζη-Ἀρβελέρ. Γιατὶ τὸ Βυζάντιο. Ἐκδόσεις «Ἑλληνικὰ Γράμματα», Ἀθήνα 2009, σελίδες 292. Ἑλένη Γλύκατζη-Ἀρβελέρ Γιατὶ τὸ Βυζάντιο Ἐκδόσεις «Ἑλληνικὰ Γράμματα», Ἀθήνα 2009, σελίδες 292. Κατ ἐπανάληψιν ἔχει ἐπισημανθῆ ὅτι ἐπιβάλλεται νὰ ἀναθεωρήσουμε ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες τὴν ὀπτικὴ εἰκόνα ποὺ ἔχουν

Διαβάστε περισσότερα

IΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ ΚΑΙ ΑΛΜΥΡΟΥ

IΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ ΚΑΙ ΑΛΜΥΡΟΥ IΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ ΚΑΙ ΑΛΜΥΡΟΥ Τ.Θ. 1308 Τ.Κ. 380 01 ΒΟΛΟΣ ΒΟΛΟΣ 21/04/2010 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΓΙΑ ΝΗΕΣ Στο φύλλο της 21 ης Απριλίου 2010 της εφημερίδας η «Θεσσαλία» δημοσιεύονται αποσπάσματα της εισήγησης

Διαβάστε περισσότερα

LAHGLATA ACIOCQAVIAS PEQIODOS Bò L hgla Aò

LAHGLATA ACIOCQAVIAS PEQIODOS Bò L hgla Aò LAHGLATA ACIOCQAVIAS PEQIODOS Bò L hgla Aò Μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Ἀποστόλου καὶ πρώτου Ἁγιογράφου, Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ (18η Ὀκτωβρίου) καὶ πρὸς τιμήν Του, πραγματοποιήθηκε, μὲ τὴν

Διαβάστε περισσότερα

Χίος, ὡραῖο νησί κι ἄν δέν φόρεσες δαφνόκλαρα, σοῦ φτάνει γιά δόξα σου τό ἀκάνθινο τοῦ μαρτυρίου στεφάνι.

Χίος, ὡραῖο νησί κι ἄν δέν φόρεσες δαφνόκλαρα, σοῦ φτάνει γιά δόξα σου τό ἀκάνθινο τοῦ μαρτυρίου στεφάνι. Χίος, ὡραῖο νησί κι ἄν δέν φόρεσες δαφνόκλαρα, σοῦ φτάνει γιά δόξα σου τό ἀκάνθινο τοῦ μαρτυρίου στεφάνι. Ἡ Χἀρις τῆς Τρισηλίου Θεότητος, τοῦ ἀνάρχου Πατρός, τοῦ συνανάρχου Υἱοῦ καί τοῦ συναϊδίου Ἁγίου

Διαβάστε περισσότερα

Παρέλαση-Μαντήλα-Δωδεκάποντα*

Παρέλαση-Μαντήλα-Δωδεκάποντα* Ἀξίες -Ἰδανικά -Ἱστορικὴ Μνήμη Παρέλαση-Μαντήλα-Δωδεκάποντα* «Ἡ σεμνότητα καὶ ἡ ταπεινότητα εἶναι προαπαιτούμενο...» α. Στὴν χώρα ποὺ θὰ ριζώσεις νὰ σεβαστεῖς τὴν σημαία της, τοὺς ἀνθρώπους της, τὴν φύση

Διαβάστε περισσότερα

Ἀγαπητοί ἐθελοντές τῆς Διακονίας Ἀσθενῶν τῆς Ἐκκλησίας μας.

Ἀγαπητοί ἐθελοντές τῆς Διακονίας Ἀσθενῶν τῆς Ἐκκλησίας μας. ΕΚΚΛΗΣΙΑ & ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ΕΝΟΡΙΑ & ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΑΣΘΕΝΩΝ Σεβασμιώτατε, Αἰδεσιμολογιώτατοι, Πρωτοπρεσβύτερος π. Βασίλειος Κοντογιάννης Ἐφημ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟΥ Γ.Ν.Α. Ἀγαπητοί ἐθελοντές τῆς Διακονίας Ἀσθενῶν τῆς Ἐκκλησίας

Διαβάστε περισσότερα

Τὸ Ἐκκλησιαστικὸ ἔργο καὶ ἡ θεολογικὴ σκέψη τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀλβανίας κ. Ἀναστασίου

Τὸ Ἐκκλησιαστικὸ ἔργο καὶ ἡ θεολογικὴ σκέψη τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀλβανίας κ. Ἀναστασίου ΕΠΑΙΝΟΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΛΒΑΝΙΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ Τὸ Ἐκκλησιαστικὸ ἔργο καὶ ἡ θεολογικὴ σκέψη τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀλβανίας κ. Ἀναστασίου Καθηγητής Συμεών Πασχαλίδης Πρόεδρος Τμήματος Ποιμαντικῆς καί Κοινωνικῆς Θεολογίας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΑΞΗ / ΤΜΗΜΑ : Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ : ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017 ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: 7

ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΑΞΗ / ΤΜΗΜΑ : Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ : ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017 ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: 7 ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΑΞΗ / ΤΜΗΜΑ : Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ : ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017 ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: 7 ΚΕΙΜΕΝΟ α) Ἀριστοτέλους Πολιτικὰ Γ 1, 1-2 Τῷ περὶ πολιτείας ἐπισκοποῦντι,

Διαβάστε περισσότερα

Ἑλληνικὰ σταυρόλεξα μὲ τὸ L A T E X

Ἑλληνικὰ σταυρόλεξα μὲ τὸ L A T E X eutypon32-33 2014/11/30 12:03 page 19 #23 Εὔτυπον, τεῦχος 32-33 Ὀκτώβριος/October 2014 19 Ἑλληνικὰ σταυρόλεξα μὲ τὸ L A T E X Ἰωάννης Α. Βαμβακᾶς Ιωάννης Α. Βαμβακᾶς Παπαθεοφάνους 12 853 00 Κῶς Η/Τ: gavvns

Διαβάστε περισσότερα

Athanasius Alexandrinus - Magnus - Epistula ad Palladium

Athanasius Alexandrinus - Magnus - Epistula ad Palladium This text belongs to the Thesaurus Linguae Graecae (TLG ), a Research Center at the University of California, Irvine, which digitized it and owns the relevant Copyright. On May 15, 2008, Prof. M. Pantelia,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΛΑΤΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΦΟΣΙΩΣΕΩΣ

ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΛΑΤΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΦΟΣΙΩΣΕΩΣ Μητροπολίτου Γουμενίσσης, Ἀξιουπόλεως καί Πολυκάστρου ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΛΑΤΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΦΟΣΙΩΣΕΩΣ ΑΘΗΝΑ 1987 Προσφώνηση στοὺς Νεωκόρους τῶν Ἱ. Ναῶν τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν, κατὰ τὴ διάρκεια γεύματος ποὺ

Διαβάστε περισσότερα

Ὁ νεο-δαρβινισμὸς καὶ ἡ ἀμφισβήτηση τοῦ Θεοῦ*

Ὁ νεο-δαρβινισμὸς καὶ ἡ ἀμφισβήτηση τοῦ Θεοῦ* Ἡ Θεωρία τῆς Ἐλέξιξης: κοσμικὴ θρησκεία, μὲ νόημα καὶ ἠθικὴ Ἡ Ὁ νεο-δαρβινισμὸς καὶ ἡ ἀμφισβήτηση τοῦ Θεοῦ* Ὄχι Ἐξέλιξη, ἀλλὰ Σχεδιασμὸς Μέρος B ἐπιστημονικὴ κριτικὴ ποὺ ἀσκεῖται στὴν Θεωρία τῆς Ἐξέλιξης

Διαβάστε περισσότερα

Η σεξουαλική αγωγή των παιδιών

Η σεξουαλική αγωγή των παιδιών Η σεξουαλική αγωγή των παιδιών Date : Ιανουαρίου 21, 2015 Ὀσο τὰ παιδιὰ εἶναι μικρά, ἡ διαφορὰ τοῦ φύλου δὲν προκαλεῖ αἴσθηση. Ἀναπτύσσονται παράλληλα, συναναστρέφονται ἐλεύθερα, παίζουν μαζί, χωρὶς νὰ

Διαβάστε περισσότερα

μαθη ματικῶν, ἀλλὰ καὶ τὴ βαθιά του ἐκτίμηση γιὰ τὴ χαϊντεγκεριανὴ ἱστορικὴ κατανόηση τοῦ ἀνθρώπινου κόσμου. Καταγράφοντας ὅλες αὐτὲς τὶς ἐπιδράσεις,

μαθη ματικῶν, ἀλλὰ καὶ τὴ βαθιά του ἐκτίμηση γιὰ τὴ χαϊντεγκεριανὴ ἱστορικὴ κατανόηση τοῦ ἀνθρώπινου κόσμου. Καταγράφοντας ὅλες αὐτὲς τὶς ἐπιδράσεις, ΠΡΟΛΟΓΟΣ Τὸ βιβλίο αὐτὸ εἶναι προϊὸν μακρόχρονης ἐξέλιξης. Γιὰ εἴκοσι περίπου χρόνια, τὸ ἐνδιαφέρον μου γιὰ τὸν Φρέγκε ἀποτέλεσε μέρος ἑνὸς ὁδοιπορικοῦ ποὺ ξεκίνησε ἀπὸ τὸ Μόναχο καί, μέσω τῆς Ὀξφόρδης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΘΑΡΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΘΗ

ΑΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΘΑΡΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΘΗ ΑΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΘΑΡΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΘΗ π. Ἰωάννου Ζόζουλακ Κοσμήτορος τῆς Ὀρθόδοξης Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Πρέσοβ Σλοβακίας Ἔχουμε συνηθίσει ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι νὰ ἐνεργοῦμε μὲ μηχανικὸ τρόπο, νὰ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑ (519C-D, 520Α) Ἡμέτερον δὴ ἔργον, ἦν δ' ἐγώ, τῶν οἰκιστῶν τάς τε βελτίστας

Διαβάστε περισσότερα

Πρωτομηνιά και Άνοιξη: Τρεις σπουδαίες Αγίες εορτάζουν

Πρωτομηνιά και Άνοιξη: Τρεις σπουδαίες Αγίες εορτάζουν 01/03/2019 Πρωτομηνιά και Άνοιξη: Τρεις σπουδαίες Αγίες εορτάζουν / Επικαιρότητα Η Εκκλησία μας, κατά την 1η Μαρτίου εκάστου έτους και πρώτη ημέρα της εποχής της Ανοίξεως, τιμά τη μνήμη δύο γυναικών Μαρτύρων

Διαβάστε περισσότερα

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία [Α]

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία [Α] Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία [Α] Ἰωάννης Ἀντ. Παναγιωτόπουλος Ἐπίκουρος Καθηγητὴς Γενικῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας Τµῆµα Θεολογίας - Θεολογικὴ Σχολὴ Ἐθνικὸ καὶ Καποδιστριακὸ Πανεπιστήµιο Ἀθηνῶν Ἡ εἰκονοµαχία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΣΧΑΛΙΟΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ

ΠΑΣΧΑΛΙΟΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2015 ἀριθμ. πρωτ.: 181.- ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ 12 ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΠΑΣΧΑΛΙΟΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ Πρὸς τὸν ἱερὸ Κλῆρο καὶ τὸν εὐσεβῆ Λαὸ τῆς καθ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως

Διαβάστε περισσότερα

Εκεί όπου όντως ήθελε ο Θεός

Εκεί όπου όντως ήθελε ο Θεός 13/02/2019 Εκεί όπου όντως ήθελε ο Θεός Πατριαρχεία / Πατριαρχείο Αλεξανδρείας Του π. Πολυκάρπου Αγιαννανίτη Ὅπου διακονεῖ κανεὶς τὸν Χριστὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία, ἐκεῖ βρίσκει τὴ χαρὰ καὶ τὴν ἀνάπαυσή του.

Διαβάστε περισσότερα

Σκέψεις γιὰ τὴν διατροφὴ καὶ τὴ νηστεία

Σκέψεις γιὰ τὴν διατροφὴ καὶ τὴ νηστεία Σκέψεις γιὰ τὴν διατροφὴ καὶ τὴ νηστεία Ἀλήθεια, πόσο σημαντικὸ εἶναι τὸ θέμα τῆς διατροφῆς. Εἴμαστε αὐτὸ ποὺ τρῶμε, λένε μερικοὶ ὑλιστὲς φιλόσοφοι. Καὶ ἐννοοῦν τίποτα παραπάνω. Ἡ λογικὴ αὐτὴ εἶναι λίγο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ Ἀλεξάνδρου Μ. Σταυροπούλου ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ( Περιοδικό «Εὐθύνη», τεῦχος 453, Σεπτέμβριος 2009, σ. 410-412) Στὴν πρωτοφανῆ κρίση τῶν ἀξιῶν ποὺ διέρχεται ἡ Οἰκουμένη

Διαβάστε περισσότερα

Ἀπολογισμὸς «Ἐ.Ἐ.Ε.» καὶ Τμημάτων Ψηφιδωτοῦ, Ξυλογλυπτικῆς καὶ Πληροφορικῆς.

Ἀπολογισμὸς «Ἐ.Ἐ.Ε.» καὶ Τμημάτων Ψηφιδωτοῦ, Ξυλογλυπτικῆς καὶ Πληροφορικῆς. Ἐπὶ τῇ λήξει τῆς Περιόδου Ι (2016-2017) Ποιμαντικῶν, Κατηχητικῶν, Κοινωνικῶν καὶ Πολιτιστικῶν Δραστηριοτήτων Κυριακὴ Ἁγίων 318 Πατέρων τῆς Α Οἰκουμενικῆς Συνόδου, 15/28.5.2017 Φυλὴ Ἀττικῆς Ἀπολογισμὸς

Διαβάστε περισσότερα

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α Ενότητα 11: Μονοθελητισμός και Μονοενεργητισμός Δρ. Ἰωάννης Ἀντ. Παναγιωτόπουλος Λέκτορας Γενικῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας Ἐθνικὸ καὶ Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν Τμῆμα

Διαβάστε περισσότερα

Ακολουθίες στο Παρεκκλήσιο Αγίου Λουκά Κριμαίας

Ακολουθίες στο Παρεκκλήσιο Αγίου Λουκά Κριμαίας Ακολουθίες στο Παρεκκλήσιο Αγίου Λουκά Κριμαίας ΑΠΟΛΛΩΝΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Μάρτιος: 1/3/2018 Παράκληση 18:00 2/3,9/3,16/3 Χαιρετισμοί 19:15 /3/2018 Ἀκάθ. Ὕμνος 19:15 Ἀπρίλιος: 12/4/2018 Παράκληση 18:00 21/4/2018

Διαβάστε περισσότερα

Ἕνα συγκλονιστικό περιστατικό ἀκούσαμε σήμερα

Ἕνα συγκλονιστικό περιστατικό ἀκούσαμε σήμερα 6η Κυριακή Λουκᾶ (Λκ. 8, 27 39) 22 Ὀκτωβρίου 2017 «Τί ἐμοί καί σοί, Ἰησοῦ υἱέ τοῦ Θεοῦ τοῦ ὑψίστου; δέομαί σου, μή μέ βασανίσῃς» Ἕνα συγκλονιστικό περιστατικό ἀκούσαμε σήμερα στήν εὐαγγελική περικοπή.

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΔΙΑΤΑΞΕΩΣ ΤΗΣ 18 ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2016

ΘΕΜΑΤΑ ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΔΙΑΤΑΞΕΩΣ ΤΗΣ 18 ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2016 ΘΕΜΑΤΑ ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΔΙΑΤΑΞΕΩΣ ΤΗΣ 18 ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2016 1. Ἔγκρισις τῆς ἀπὸ 11 ης Αὐγούστου 2016 αἰτήσεως τοῦ αἰδ. Πρεσβυτέρου π. Ἰωάννου Παπαδημητρίου τοῦ Ἀποστόλου, ἐφημερίου τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Νικολάου

Διαβάστε περισσότερα

Μὲ τὴν Χάρι τοῦ Κυρίου μας

Μὲ τὴν Χάρι τοῦ Κυρίου μας Ἱερὸ Τελετὴ Λήξεως Μαθημάτων Ἁγιογραφίας τῆς Μητροπόλεώς μας Περίοδος ΣΤ, 2013-2014 Ζωὴ καὶ Δημιουργικὴ Συνέχεια στὴν Ὀρθόδοξη Ἁγιογραφία + Κυριακὴ Ἁγιορειτῶν Πατέρων, 9/22.6.2014 Μὲ τὴν Χάρι τοῦ Κυρίου

Διαβάστε περισσότερα

Στήν Σελίδα Παρατηρήσεις στὸ κάτω μέρος καταγράφονται / ἐμφανίζονται τυχόν ἐντοπισθέντα περιουσιακά στοιχεῖα (IX, άκίνητα, ἀγροτεμάχια κλπ)

Στήν Σελίδα Παρατηρήσεις στὸ κάτω μέρος καταγράφονται / ἐμφανίζονται τυχόν ἐντοπισθέντα περιουσιακά στοιχεῖα (IX, άκίνητα, ἀγροτεμάχια κλπ) Κάρτα Ἀντιδίκου Στήν Σελίδα Παρατηρήσεις στὸ κάτω μέρος καταγράφονται / ἐμφανίζονται τυχόν ἐντοπισθέντα περιουσιακά στοιχεῖα (IX, άκίνητα, ἀγροτεμάχια κλπ) Ἡ Εἰσαγωγή/Μεταβολή/Διαγραφή γίνεται μέσω τῶν

Διαβάστε περισσότερα

Α1. Να δώσετε το περιεχόμενο των όρων που ακολουθούν: γ. Εκλεκτικοί Μονάδες 15

Α1. Να δώσετε το περιεχόμενο των όρων που ακολουθούν: γ. Εκλεκτικοί Μονάδες 15 Α1. Να δώσετε το περιεχόμενο των όρων που ακολουθούν: α. Ανόρθωση (1910) β. Κλήριγκ γ. Εκλεκτικοί Μονάδες 15 Α2. Γιατί δεν προέκυψαν ταξικά κόμματα στην Ελλάδα το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα; Μονάδες

Διαβάστε περισσότερα

Διδαγμένο κείμενο. Ἀριστοτέλους Πολιτικά (Α1,1/Γ1,2/Γ1,3-4/6/12)

Διδαγμένο κείμενο. Ἀριστοτέλους Πολιτικά (Α1,1/Γ1,2/Γ1,3-4/6/12) Διδαγμένο κείμενο Ἀριστοτέλους Πολιτικά (Α1,1/Γ1,2/Γ1,3-4/6/12) Ἐπειδὴ πᾶσαν πόλιν ὁρῶμεν κοινωνίαν τινὰ οὖσαν καὶ πᾶσαν κοινωνίαν ἀγαθοῦ τινος ἕνεκεν συνεστηκυῖαν (τοῦ γὰρ εἶναι δοκοῦντος ἀγαθοῦ χάριν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ. Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιµασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραµµατεία (15 )

ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ. Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιµασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραµµατεία (15 ) ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιµασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραµµατεία (15 ) Πρόταση για επιλογή αποσπάσµατος από τη διδακτική ενότητα 36-37 Ονοµατεπώνυµο µαθητή... Μάθηµα:

Διαβάστε περισσότερα

Τὴν ὥρα ποὺ γραφόταν μία ἀπὸ τὶς πιὸ θλιβερὲς καὶ αἱματοβαμμένες

Τὴν ὥρα ποὺ γραφόταν μία ἀπὸ τὶς πιὸ θλιβερὲς καὶ αἱματοβαμμένες Τιμὴ καὶ εὐγνωμοσύνη Ἰαπωνικὸ πλοῖο πέταξε πανάκριβο μετάξι γιὰ νὰ σώσει Μικρασιάτες* Ἡ ἄγνωστη ἱστορία τοῦ ἐμπορικοῦ καραβιοῦ ἀπὸ τὴν Ἄπω Ἀνατολὴ ποὺ ἔδωσε παράδειγμα ἀνθρωπιᾶς, ἐνῶ οἱ δυτικοὶ «σύμμαχοί»

Διαβάστε περισσότερα

Εὐλογημένη ἡ ἐπιθυμία τοῦ πλούσιου νέου σήμερα νά

Εὐλογημένη ἡ ἐπιθυμία τοῦ πλούσιου νέου σήμερα νά 13η Κυριακή Λουκᾶ (Λκ. 18, 18 27) 26 Νοεμβρίου 2017 «...πάντα ὅσα ἔχεις πώλησον καί διάδος πτωχοῖς,...καί δεῦρο ἀκολούθει μοι» Εὐλογημένη ἡ ἐπιθυμία τοῦ πλούσιου νέου σήμερα νά μάθει τόν τρόπο τῆς σωτηρίας

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν τῆς Ὀρθοδοξίας (Α Κυριακή τῶν Νηστειῶν).

Εἰς τήν Κυριακήν τῆς Ὀρθοδοξίας (Α Κυριακή τῶν Νηστειῶν). 25 Φεβρουαρίου 2018. Εἰς τήν Κυριακήν τῆς Ὀρθοδοξίας (Α Κυριακή τῶν Νηστειῶν). Ἰωάν. 1, στίχ. 44 52. «Ἔρχου καί ἴδε» (Ἰωάν. 1, 47). Μία ἀπό τίς μεγαλύτερες ἀγωνίες τοῦ ἀνθρώπου εἶναι νά θέλει νά μιλήσει,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΒΕΛΓΙΟΥ κ. ΑΘΗΝΑΓΟΡΟΥ. κατὰ τὴν Κοπὴν τῆς Βασιλόπιττας τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μητροπολιτικὸς Ναὸς Βρυξελλῶν

ΟΜΙΛΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΒΕΛΓΙΟΥ κ. ΑΘΗΝΑΓΟΡΟΥ. κατὰ τὴν Κοπὴν τῆς Βασιλόπιττας τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μητροπολιτικὸς Ναὸς Βρυξελλῶν ΟΜΙΛΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΒΕΛΓΙΟΥ κ. ΑΘΗΝΑΓΟΡΟΥ κατὰ τὴν Κοπὴν τῆς Βασιλόπιττας τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μητροπολιτικὸς Ναὸς Βρυξελλῶν 8 Ἰανουαρίου 2017 Αἰδεσιµολογιώτατοι πατέρες, Ἐξοχωτάτη κυρία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΑΔΟΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΕΔΡΙΑΣ. ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟΧΩΡΟΥΝ ΤΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ κ. ΘΑΝΑΣΗ ΒΑΛΤΙΝΟΥ ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ 2017

ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΑΔΟΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΕΔΡΙΑΣ. ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟΧΩΡΟΥΝ ΤΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ κ. ΘΑΝΑΣΗ ΒΑΛΤΙΝΟΥ ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ 2017 ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ ΔΗΜΟΣΙΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΤΗΣ 12ΗΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2017 ΔΙΑΔΟΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΕΔΡΙΑΣ ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟΧΩΡΟΥΝ ΤΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ κ. ΘΑΝΑΣΗ ΒΑΛΤΙΝΟΥ ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ 2017 ΑΝΑΤΥΠΟΝ ΕΚΤΟΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΕΚ ΤΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΤΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Συγκρίσεις ιατονικής Κλίµακας ιδύµου µε άλλες διατονικές κλίµακες.

Συγκρίσεις ιατονικής Κλίµακας ιδύµου µε άλλες διατονικές κλίµακες. Page 1 of 5 Βυζαντινή Μουσική Κλίμακες Σύγκριση τῆς Διατονικῆς Κλίμακας τοῦ Διδύμου, μὲ τὶς ἀντίστοιχες τοῦ Χρυσάνθου, τῆς Ἐπιτροπῆς 1881, καὶ ἄλλων Σὲ αὐτὴ τὴν ἱστοσελίδα δίνουμε τὴν σύγκριση (σὲ συχνότητες)

Διαβάστε περισσότερα

μπορεῖ νὰ κάνει θαύματα. Ἔτσι ὁ ἅγιος Νέστωρ, παρότι ἦταν τόσο νέος, δὲν λυπήθηκε τὴν ζωή του καὶ ἦταν ἕτοιμος νὰ θυσιάσει τὰ πάντα γιὰ τὸν Χριστό.

μπορεῖ νὰ κάνει θαύματα. Ἔτσι ὁ ἅγιος Νέστωρ, παρότι ἦταν τόσο νέος, δὲν λυπήθηκε τὴν ζωή του καὶ ἦταν ἕτοιμος νὰ θυσιάσει τὰ πάντα γιὰ τὸν Χριστό. Ο Μ Ι Λ Ι Α ΤΗΣ Α.Θ.ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΤΟΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ κ.κ. Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Υ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΙΝ ΑΥΤΟΥ ΕΙΣ ΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΜΑΝΤΟΥΛΙΔΟΥ (25 Ὀκτωβρίου 2013) Ἱερώτατε καὶ φίλτατε ἐν Χριστῷ ἀδελφὲ

Διαβάστε περισσότερα

1814-2014 200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΜΕΘΟΔΟΥ

1814-2014 200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΜΕΘΟΔΟΥ Σ Χ Ο Λ Ε Ι Ο Ν Ψ Α Λ Τ Ι Κ Η Σ 1814-2014 200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΔΙΕΘΝΕΣ, ΕΠΕΤΕΙΑΚΟ ΜΟΥΣΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ἀφιερωμένο στὴ μνήμη τῶν τριῶν μεγάλων εὐεργετῶν τοῦ ἔθνους Χρυσάνθου τοῦ

Διαβάστε περισσότερα

Ὁ Γάμος. Ἀγαπητοί μας μελλόνυμφοι,

Ὁ Γάμος. Ἀγαπητοί μας μελλόνυμφοι, ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΝΙΚΑΙΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΟΝ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥ Πλησίον ΚΕΒΟΠ & Νοσοκομείου «ΑΤΤΙΚΟΝ» Αγίου Γεωργίου & Ρίμινι 12461 Χαϊδάρι Τηλ:210-5813619 Ὁ Γάμος Ἀγαπητοί μας μελλόνυμφοι,

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἀσώτου.

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἀσώτου. Μήνας Φεβρουάριος 4 Φεβρουαρίου 2018. Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἀσώτου. Λουκᾶ 15, 11 32. «...ἄνθρωπός τις εἶχε δύο υἱούς» (Λουκᾶ 15, 11). Μεγάλη ἀμηχανία αἰσθάνεται κάποιος, ὅταν πρέπει νά ἀγγίξει τή σημερινή

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΟΡΕΙΑ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΕΝΟΣ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Η ΠΟΡΕΙΑ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΕΝΟΣ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ Η ΠΟΡΕΙΑ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΕΝΟΣ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ Βήματα που ακολουθούμε όταν προσπαθούμε να συντάξουμε και να μεταφράσουμε ένα αρχαίο ελληνικό κείμενο. Ποια διαδικασία προηγείται; Της μετάφρασης

Διαβάστε περισσότερα

Παρόμοια νὰ σκεφθῇς ὅτι καὶ ἕνας ποὺ στέκεται κοντὰ σὲ μία μεγάλη πυρκαϊά, διατηρεῖ τὴν θερμότητα γιὰ πολὺ καιρὸ καὶ μετὰ τὴν ἀπομάκρυνσί του ἀπὸ τὴν φωτιά. Άραγε ἀπὸ ποιὰ ἄρρητη εὐωδία φιλανθρωπίας, ἀπὸ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (διαγώνισμα 3)

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (διαγώνισμα 3) ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (διαγώνισμα 3) Διδαγμένο κείμενο από το πρωτότυπο Πλάτωνος Πρωταγόρας, 324 Α-C Εἰ γάρ ἐθέλεις ἐννοῆσαι τό κολάζειν, ὦ Σώκρατες, τούς ἀδικοῦντας τί ποτε

Διαβάστε περισσότερα