ΣΧΕΔΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΕ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΓΝΩΣΗΣ

Transcript

1 ΣΧΕΔΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΕ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΓΝΩΣΗΣ 1

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΑΣΘΕΝΩΝ Έλλειμμα ς... 3 ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΒΑΣΗ... 3 Α.ΕΙΣΑΓΩΓΉ... 3 Β. Οι στόχοι της εκπαίδευσης των ασθενών (ατόμων) είναι:... 4 Γ. Αξιολόγηση αναγκών και προτιμήσεων μάθησης... 4 Αξιολόγησης της ετοιμότητας για μάθηση... 4 Αξιολόγηση του επίπεδου επικοινωνίας του ασθενούς :... 5 αγωνία, άγχος για τα αποτελέσματα της θεραπείας, ελλιπής πληροφόρηση που δίνει ένα αίσθημα ανασφάλειας και δημιουργεί σύγχυση Αξιολόγηση της ύπαρξης σημαντικών εμποδίων στην διαδικασία της εκπαίδευσης των ατόμων... 5 Εργαλεία Αξιολόγησης... 6 Δ. Εκπαίδευση-Ενημέρωση των ασθενών... 8 Ενδεικτική Βιβλιογραφία και Ηλεκτρονικές πηγές πληροφόρησης ΣΧΕΔΙΟ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ A. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ: Έλλειμμα ς (εξειδικεύστε) Deficient Knowledge [Learning Need] (specify) Σχετιζόμενοι Παράγοντες Προσδιοριστικά Χαρακτηριστικά ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΑ Β. ΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΚΒΑΣΕΙΣ/ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ Γ. ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ / ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΝΟ Αξιολόγηση της ετοιμότητας για μάθηση και των ατομικών αναγκών μάθησης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΝΟ Καθορισμός άλλων σχετικών παραγόντων με τη διαδικασία μάθησης: ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΝΟ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΝΟ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΝΟ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΝΟ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΝΟ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΝΟ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΝΟ ΕΝΤΥΠΑ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ Α. ΕΝΤΥΠΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Β. ΈΝΤΥΠΟ ΔΙΑΤΥΠΩΣΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ Προσδιοριστικά Χαρακτηριστικά Γ. ΕΝΤΥΠΟ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΕΠΙΘΥΜΗΤΩΝ ΕΚΒΑΣΕΩΝ Δ. ΕΝΤΥΠΟ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ:

3 ΣΧΕΔΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΑΣΘΕΝΩΝ Έλλειμμα ς ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΒΑΣΗ Α.ΕΙΣΑΓΩΓΉ Θεωρίες που εξηγούν την αλλαγή της ανθρώπινης συμπεριφοράς χρησιμεύουν ως κατευθυντήριες οδηγίες για τη διδασκαλία. Οι θεωρίες που χρησιμοποιούνται για τη διδασκαλία των ασθενών περιλαμβάνουν το μοντέλο της εμπιστοσύνης στην υγεία (HEALTH BELEVE MODEL) που προτάθηκε από τον Wilson 1998, της αυτο-αποτελεσματικότητας, της θέσης ελέγχου, της γνωσιακής ασυμφωνίας, της διάχυσης, της μάθησης των ενηλίκων και τέλος του άγχους και της αντιμετώπισης του. Οι θεωρίες είναι ένα γενικευμένο σύνολο κανόνων που μπορεί ιδιαίτερα στον τομέα της υγείας, να μας βοηθήσουν να βρεθούν απαντήσεις για την εκπαίδευση των ασθενών στην αποτελεσματική διαχείριση της υγείας τους και τη δημιουργία κινήτρων για την πρόληψη δυνητικών παρενεργειών και δυσάρεστων καταστάσεων στο άτομο. Οι εκπαιδευτικές θεωρίες προέρχονται από τους κλάδους της επικοινωνίας, την οργανωτική ανάπτυξη, την κοινωνιολογία, την ψυχολογία και την εκπαίδευση ενηλίκων. Σε χρόνιες ασθένειες όπως η χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια μελέτες επισημαίνουν το έλλειμμα γνώσης των ασθενών σχετικά με τη νόσο και το θεραπευτικό πλάνο αλλά και το κενό σχετικά με τις εκπαιδευτικές ανάγκες τους. Επιπλέον σε νοσολογικές οντότητες που υπάρχει taboo όπως ο καρκίνος και οι ψυχώσεις η μελέτη και η έρευνα των εκπαιδευτικών αναγκών των ασθενών είναι ακόμα πιο περιορισμένη. Επίσης, οι ενήλικες με χρόνιες ασθένειες δεν λαμβάνουν επαρκείς πληροφορίες σχετικά με τη διατροφή, τη σωματική δραστηριότητα, τις αλλαγές του τρόπου ζωής που απαιτεί η νόσος τους, συμπεριλαμβανομένων των αλλαγών στο κάπνισμα, τη διατροφή, τη χρήση του αλκοόλ, την ανάγκη για τη φροντίδα των ποδιών και τα ταξίδια. Επίσης χρειάζονται επίσης συμβουλευτική ενημέρωση και εκπαίδευση για την καθημερινή τους ζωή. Αν και οι γνώσεις σχετικά με την εξέλιξη της νόσου ήταν σημαντικές για τους ενήλικες με χρόνιες ασθένειες σπάνια συζητούν το μέλλον και το τέλος της ζωής με τους επαγγελματίες υγείας. Τέλος, η αποτελεσματική διαχείριση της νόσου φαίνεται να εμποδίζεται όχι μόνο από την έλλειψη γνώσεων για την υγεία, τις διαθέσιμες κοινωνικές υπηρεσίες, αλλά και την έλλειψη δυνατότητας για την εξασφάλιση ασφαλιστικής κάλυψης. Σκοπός των επαγγελματιών υγείας θα πρέπει να είναι όχι απλά να μεταδώσουν κάποιες πληροφορίες απαντώντας σε ερωτήσεις, αλλά να μεταδώσουν εκείνες τις γνώσεις που θα μειώσουν το άγχος του ασθενούς (ατόμου) και του περίγυρου του για τη νόσο, τα συμπτώματα, τη θεραπεία ώστε να μπορέσει το ίδιο το άτομο να συμμετάσχει ενεργητικά στην φροντίδα του. Επιπλέον θα βοηθηθεί το άτομο ν αναγνωρίσει έγκαιρα και ν αντιμετωπίσει όσον το δυνατό καλύτερα οποιοδήποτε πρόβλημα, αλλά και να εξηγήσει λογικά τις παρενέργειες της θεραπείας. 3

4 Β. Οι στόχοι της εκπαίδευσης των ασθενών (ατόμων) είναι: Η κατανόηση της διεργασίας της νόσου και της θεραπείας της. Η ενεργός συμμετοχή του στο πρόγραμμα θεραπείας και αποκατάστασης Η διατήρηση αυτοελέγχου στο σπίτι Η καλλιέργεια ικανοτήτων αυτοαξιολόγησης και ακριβούς ενημέρωσης Η προαγωγή του αυτοθεραπευτικού δυναμικού και του αισθήματος ευεξίας. Με γνώμονα την πληρέστερη κατάρτιση των ατόμων και τη μεγαλύτερη συμμετοχή τους συνολικά χρειάζεται αποτελεσματική επικοινωνία η οποία προϋποθέτει την επιλογή του βέλτιστου τρόπου επικοινωνίας για την συγκεκριμένη περίσταση. Οι επαγγελματίες υγείας χρειάζεται να εξατομικεύουν τον τρόπο που μεταδίδουν πληροφορίες και εκπαιδεύουν, χρησιμοποιώντας ανάλογο στυλ επικοινωνίας για το συγκεκριμένο άτομο που κάθε φορά έχουν απέναντι τους. Η παρουσίαση των πληροφοριών θα πρέπει να γίνει με τον πιο κατάλληλο τρόπο για τον κοινό-στόχο που είναι η αύξηση της αυτοφροντίδας. Κεντρικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία είναι η ικανότητα του επαγγελματία υγείας να δημιουργήσει και να διατηρήσει αμοιβαία κατανόηση, εμπιστοσύνη και συνεργασία με τον ασθενή (άτομο). Ο ασθενής θα πρέπει να θεωρηθεί ως ένας ενεργός αλληλεπιδρών εταίρος του οποίου οι απόψεις και οι αντιλήψεις είναι γνωστές και αντιμετωπίζονται με σεβασμό. Μελέτες έχουν δείξει ότι η παροχή συμβουλών με βάση τις ατομικές ανάγκες δίνει στα άτομα την αίσθηση της συμμετοχής στην δική τους θεραπεία, ενισχύοντας τα θετικά αποτελέσματα της φροντίδας. Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, αποτελούν βασικούς παράγοντες οι επικοινωνιακές δεξιότητες των επαγγελματιών υγείας, καθώς και η στάση και η ευαισθησία τους στον εντοπισμό των αναγκών των ασθενών. Οι παράγοντες που συμβάλουν στην καλλιέργεια και ανάπτυξη της ικανότητας για εποικοδομητική επικοινωνία από τον επαγγελματία υγείας είναι : η ειδική εκπαίδευση, η εμπειρία, η διάθεση του να επικοινωνήσει, η προσωπικότητα του, η θέση και η φιλοσοφία ζωής του. Γ. Αξιολόγηση αναγκών και προτιμήσεων μάθησης Βασική προϋπόθεση είναι οι επαγγελματίες υγείας ν αναγνωρίσουν το είδος και την ποσότητα των πληροφοριών που χρειάζεται ο ασθενής την κάθε στιγμή ώστε να ενθαρρύνουν την συμμετοχή του ως ενεργού μέλους στην θεραπευτική διαδικασία. Οι διεθνείς προτεινόμενοι μέθοδοι είναι : οι ομάδες υποστήριξης, η παρουσίαση ενημερωτικών- εκπαιδευτικών παραδειγμάτων, τα ενημερωτικά φυλλάδια, τα πόστερς, τα παιχνίδια εξομοιωτές σε υπολογιστές, οι διαλέξεις, οι θρησκευτικοί σύλλογοι, οι βιντεοκασέτες, η τηλεόραση και οι ραδιοφωνικές εκπομπές. Ένας ασθενής μπορεί να έχει ένα κυρίαρχο τρόπο μάθησης οπότε και πάνω σ αυτό προσαρμόζεται όλο το πρόγραμμα εκπαίδευσης. Αξιολόγησης της ετοιμότητας για μάθηση Η αξιολόγηση της ετοιμότητας για μάθηση του ασθενούς αποτελεί το πρώτο και σημαντικότερο στάδιο στην εκπαιδευτική διαδικασία. Με την σωστή αξιολόγηση βοηθάται ακόμα και εκείνος ο ασθενής του οποίου οι φόβοι δεν έχουν εκφραστεί απλά γιατί δεν του δόθηκε η ευκαιρία. Επιλέγεται η κατάλληλη χρονική στιγμή για εκπαίδευση. Τόσο η φυσική όσο και η ψυχολογική ετοιμότητα για μάθηση έχει πολύ μεγάλη σημασία. Ένα σημαντικό κομμάτι της διδασκαλίας/ 4

5 εκπαίδευσης των ασθενών πραγματοποιείται χωρίς σχεδιασμό, στα διαλείμματα της εργασίας των επαγγελματιών υγείας, χωρίς να έχει προηγηθεί καμιά αξιολόγηση παρά μόνο το γεγονός ότι εκείνη την στιγμή υπάρχει διαθέσιμος χρόνος. Η εκπαίδευση όμως θα είναι επιτυχής αν κατευθύνεται σύμφωνα με το τι θέλει ο ασθενής να μάθει. Κατευθύνεται η ενημέρωση στη ρεαλιστική απεικόνιση του θεραπευτικού πλάνου με στόχο ο ασθενής να νιώθει ότι δεν χάνει τον αυτοέλεγχο, συμμετέχει ενεργά στην διαδικασία της θεραπείας του με αποτέλεσμα να βιώνει λιγότερο στρες. Αξιολόγηση του επίπεδου επικοινωνίας του ασθενούς : αγωνία, άγχος για τα αποτελέσματα της θεραπείας, ελλιπής πληροφόρηση που δίνει ένα αίσθημα ανασφάλειας και δημιουργεί σύγχυση. Αξιολόγηση της ύπαρξης σημαντικών εμποδίων στην διαδικασία της εκπαίδευσης των ατόμων Τα εμπόδια στη μάθηση είναι συγκεκριμένα για τον καθένα, συνήθως δεν παρουσιάζονται σε κάποια επίσκεψη /αξιολόγηση, αλλά μάλλον αφορούν τη συνολική κατάσταση της υγείας του ασθενούς. Οι φραγμοί μπορεί να εκτιμηθούν με την παρατήρηση και τη συνέντευξη, και στη συνέχεια να τεκμηριώνονται για να προειδοποιηθούν όλοι οι υγειονομικοί ώστε να παρέχουν ανάλογη εκπαίδευση. Είναι σημαντικό να καταγραφούν τα εμπόδια για να ξεπεραστούν, και να ενισχυθεί η μάθηση των ασθενών. Τα εμπόδια θα πρέπει να αξιολογούνται σε ετήσια βάση ή κάθε φορά που γίνεται συνολική εκτίμηση της κατάστασης του ατόμου. Αξιολογείται η όραση και η ακοή του, η δυνατότητα αντίληψης στην Ελληνική καθώς και η έκφραση στην Ελληνική. Η άγνοια της γλώσσας ή η διαφορετική γλωσσική προέλευση δημιουργεί φραγμό τόσο στην επικοινωνία με τους επαγγελματίες υγείας όσο και στην γνώση πληροφόρηση για τα παρεχόμενα δωρεάν / δημόσια προγράμματα στήριξης. Όταν όλα αυτά συνδυάζονται με την άγνοια των επαγγελματιών υγείας στον τρόπο επικοινωνίας με πληθυσμό διαφορετικής κουλτούρας το πρόβλημα της ενημέρωσης / πληροφόρησης / εκπαίδευσης των ατόμων διογκώνεται. Σε μελέτες υποστηρίζεται ότι η διαφορά στην γλώσσα επηρεάζει την επικοινωνία, την εμπιστοσύνη, καθώς και την πρόσβαση των ατόμων στην πληροφόρηση για θέματα υγείας. Η ύπαρξη διερμηνέα, μεταφραστή στις κλινικές κατά τη νοσηλεία τους ή η παρουσία μέλους της οικογένειας που θα εκτελεί χρέη διερμηνέα θα βοηθούσε να ξεπεραστεί το πρόβλημα της επικοινωνίας. Κρίνεται όμως αναγκαίο ο διερμηνέας, που είναι ο ενδιάμεσος σημαντικός κρίκος στην εκπαιδευτική διαδικασία, να έχει εκπαιδευτεί ώστε να μεταφέρει ακριβώς το μήνυμα της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Αξιολογείται η ικανότητα κίνησης. Ο ασθενής μπορεί να έχει κινητική δυσλειτουργία που παρεμβαίνει στην χειρωνακτική επιδεξιότητα του. Ο ασθενής μπορεί να μην έχει τον φυσικό έλεγχο των κινήσεων, να κατευθύνει ή να διαχειριστεί την κίνηση του σώματος του, όπως η παράλυση, η αρθρίτιδα, ο ακρωτηριασμός, οπότε δεν είναι σε θέση να χειριστεί για παράδειγμα, τον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα ή να μετρά τα φάρμακα του. Ο ασθενής μπορεί να έχει μια τεκμηριωμένη διάγνωση άνοιας ή μπορεί να έχει δυσκολία στην εκμάθηση, λόγω μειωμένης διαδικασίας της σκέψης. Ο ασθενής ενδέχεται ν απαντά στις ερωτήσεις με τρόπο ακατάλληλο, να συμπεριφέρεται ανάρμοστα, ή να εμφανίζει συμπτώματα σύγχυσης ή λήθης. 5

6 Ο ασθενής μπορεί να παρουσιάζει νοητική στέρηση, επίσης ο ασθενής ενδέχεται να μην είναι σε θέση να επιδείξει όσα έχει μάθει, ν αδυνατεί να κατανοήσει απλές πληροφορίες παρά τις πολλαπλές προσπάθειες διδασκαλίας. Υπάρχει πιθανότητα να συνυπάρχουν στρεσογόνοι παράγοντες. Η ικανότητα του ασθενούς να μάθει περιορίζεται από κοινωνικούς παράγοντες πίεσης, από τρέχουσες προσωπικές δυσκολίες ή θέματα ψυχικής υγείας. Ο ασθενής μπορεί να εμφανιστεί αλλόφρων, ή να εκφράζει έντονη οργή οπότε αποφεύγεται η επαφή με τα μάτια. Οι παράγοντες άγχους μπορεί να δημιουργηθούν από οξεία συμβάντα και να εμφανιστούν οξέως ή ακόμα και σταδιακά. Στην περίπτωση ασθενών με ψυχικές διαταραχές επηρεάζονται από προσωπική σωματική ασθένεια, από το θάνατο μέλους του οικογενειακού περιβάλλοντος, κατάχρηση αλκοόλ ή ουσιών, ή λόγω ενδοοικογενειακής βίας. Ο ασθενής μπορεί να έχει χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης οπότε δεν επιδεικνύει την απαιτούμενη ικανότητα ν αντιληφθεί, να κατανοήσει και να εκτελέσει βασικές πληροφορίες. Η αξιολόγηση του επιπέδου εκπαίδευσης γίνεται μ ένα εργαλείο ελέγχου γνώσεων για την υγεία ή με την παρατήρηση. Η πολύ-πολιτισμικότητα που χαρακτηρίζει στις μέρες μας τις κοινωνίες στις οποίες ζούμε υποδεικνύει ένα νέο τρόπο παροχής νοσηλευτικής φροντίδας, λήψης αποφάσεων και κοινωνικής υποστήριξης. Κρίνεται αναγκαίο οι επαγγελματίες υγείας ν αναγνωρίζουν ότι η υγεία, η ασθένεια και η θεραπεία αποτελούν τμήμα της πολιτισμικής κληρονομιάς κάθε ανθρώπου και όλες οι ενέργειες τους θα πρέπει να δείχνουν ιδιαίτερη ευαισθησία στις ιδιαιτερότητες του πληθυσμού στον οποίο απευθύνονται, αποφεύγοντας έτσι ενέργειες εθνοκεντρισμού. Οι θρησκευτικές πεποιθήσεις και οι πνευματικές αναζητήσεις είναι σημαντικοί παράγοντες της κουλτούρας των ατόμων, οι οποίες επηρεάζουν τις αξίες, τις σκέψεις και την στάση των ατόμων σε θέματα υγείας και ασθένειας. Η πίστη στο Θεό, ο οποίος θεωρείται ο βασικός θεραπευτής σε πολλούς πολιτισμούς, επηρεάζει και ρυθμίζει ουσιαστικά την συμπεριφορά των ατόμων. Σε κάθε κουλτούρα υπάρχουν taboo που σχετίζονται τόσο με την αναζήτηση βοήθειας όσο και με την επικοινωνία με τους επαγγελματίες υγείας. Εργαλεία Αξιολόγησης Η αξιολόγηση των πεποιθήσεων του ασθενούς για την υγεία, των γνώσεων, των στάσεων, των συμπεριφορών, των δυνατοτήτων του, των εμποδίων ετοιμότητας αλλαγής, των κινήτρων για αλλαγή, της εμπιστοσύνης στον εαυτό και της σημασίας που αποδίδουν στην υγεία τους (κατά προτεραιότητα) αποτελούν σημαντικά στοιχεία προκειμένου να καλυφθεί το οποιοδήποτε έλλειμμα γνώσης με τον ανάλογο εκπαιδευτικό σχεδιασμό. Συγγραφείς Εργαλείο 6

7 Ndosi et al (2011) Vivrette et al ( 2011) Το Εργαλείο Αξιολόγησης των Εκπαιδευτικών αναγκών (ΕΝΑΤ) είναι ένα ερωτηματολόγιο που έχει σχεδιαστεί για να εντοπισθούν οι εκπαιδευτικές ανάγκες ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα. Όταν αρχικά αναπτύχθηκε από τους ασθενείς και τους επαγγελματίες στο Ηνωμένο Βασίλειο περιλάμβανε 39 ερωτήσεις ομαδοποιημένες σε 7 τομείς, και συγκεκριμένα: τη διαχείριση του πόνου (6 ερωτήσεις), την κίνηση (5 ερωτήσεις), τα συναισθήματα (4 ερωτήσεις), την διαδικασία αρθρίτιδας (7 ερωτήσεις), τις θεραπείες (7 ερωτήσεις), τα μέτρα αυτοφροντίδας (6 ερωτήσεις) και τα συστήματα υποστήριξης (4 ερωτήσεις). Οι απαντήσεις είναι σε κλίμακα αξιολόγησης 0-5 με περιγραφές: «Καθόλου σημαντικό», «λίγο σημαντικό», «αρκετά σημαντικό», «Πολύ σημαντικό» και «εξαιρετικά σημαντικό», αυτό δίνει μια συνολική βαθμολογία των εκπαιδευτικών αναγκών που κυμαίνονται Τα θεωρητικά μοντέλα αλλαγής συμπεριφοράς αποτελούν ένα σημαντικό παράγοντα για την πρόληψη πτώσης ιδιαίτερα σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας που είναι συχνά απρόθυμοι να τηρήσουν σχήματα πρόληψης πτώσης. Το συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο στηρίζεται στην συνειδητοποίηση της αξιολόγησης των δύο σταδίων του φόβου μέσα από την αντίληψη της απειλής και της αυτο-αποτελεσματικότητας. To εργαλείο αυτοαξιολόγησης των κινδύνων πτώσης σχεδιάστηκε για να εκτιμήσει 10 επικυρωμένους παράγοντες κινδύνου πτώσης. Είναι εύχρηστο και σύντομο, αποτελείται από δεκατρείς ερωτήσεις προτάσεις με απαντήσεις σε δυαδική μορφή. Ο σχετικός κίνδυνος που είναι από τους πιο σοβαρούς παράγοντες, όπως η αδυναμία των κάτω άκρων και η έλλειψη ισορροπίας, σταθμίζεται μέσα από πολλαπλά στοιχεία. Clayman et al (2010) Το ερωτηματολόγιο (AURA) σύντομης αξιολόγησης είναι κεντρικής σημασίας για την κοινωνική γνωσιακή θεωρία, η οποία προτείνει ότι οι συμπεριφορές καθορίζονται όχι αποκλειστικά από τη γνώση, αλλά και από τα αποτελέσματα της, δηλαδή την ικανότητα που αποκτούν τα άτομα κατά την εκτέλεση πράξεων που σχετίζονται μ αυτήν τη γνώση. Η κλίμακα αυτή (AURA) έχει ως στόχο τη σύντομη αξιολόγηση της αυτο-αναφερόμενης αυτό-αποτελεσματικότητας (Self-Efficacy) των ασθενών να αποκτήσουν, να κατανοήσουν, και να ανακαλέσουν πληροφορίες που έλαβαν από τους γιατρούς και άλλους επιστήμονες υγείας κατά την έξοδο τους από το νοσοκομείο για το σπίτι τους. Η αυτο-αποτελεσματικότητα (Self-Efficacy) αναφέρεται στην αντιληπτή ικανότητα ενός ατόμου να εκτελέσει μια συγκεκριμένη συμπεριφορά ή ένα σύνολο συμπεριφορών. Το AURA ενδέχεται επίσης να είναι χρήσιμο για τον εντοπισμό και την παροχή βοήθειας σε ασθενείς που βρίσκονται σε κίνδυνο για λάθη ή μη-τήρησης συμπεριφορών αυτοφροντίδας. Λόγω μεγάλης του ευκολίας στην ανάγνωση, μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο μέτρησης της ικανότητας ανάγνωσης σε ασθενείς με χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης. 7

8 Δ. Εκπαίδευση-Ενημέρωση των ασθενών Επιλέγεται η κατάλληλη χρονική στιγμή για εκπαίδευση. Τόσο η φυσική όσο και η ψυχολογική ετοιμότητα για μάθηση έχει πολύ μεγάλη σημασία. Η εκπαίδευση των ασθενών στην αυτοδιαχείριση της νόσου αποσκοπεί στην παροχή δεξιοτήτων ώστε να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των ατόμων στην ικανότητά τους να πετύχουν τα επιθυμητά κλινικά αποτελέσματα με ανάλογες ενέργειες αυτοφροντίδας. Στην ιδανική περίπτωση, η εκπαίδευση των ασθενών θα πρέπει να γίνει όταν θα είναι ήρεμοι και έτοιμοι να ακούσουν νέες πληροφορίες. Ο καλύτερος τρόπος για να τους προσεγγίσουν οι επαγγελματίες υγείας είναι να προγραμματίσουν συνάντηση με τον ασθενή και σημαντικά μέλη της οικογένειας ή τους φίλους του. Οι περισσότερες συναντήσεις εκπαίδευσης απαιτούν περίπου 60 λεπτά ώστε να δοθεί επαρκής χρόνος να συζητηθούν και να ενισχυθούν τα βασικά σημεία λήψης της αγωγής στο σπίτι, αλλά και να απαντηθούν οι ερωτήσεις σε μια χαλαρή χωρίς βιασύνη συνεδρία. Αν είναι δυνατόν, για τη μείωση των περισπαστικών συμβάντων η εκπαίδευση θα πρέπει να λαμβάνει χώρα σε έναν ιδιωτικό ήρεμο χώρο. Θα είναι πιο αποτελεσματικό εάν οι γενικές πληροφορίες υπάρχουν προετοιμασμένες γραπτές και στην διάρκεια της εκπαιδευτικής συνεδρίας να εξατομικεύεται η ενημέρωση. Αυτή η γραπτή πληροφορία μπορεί να έχει τη μορφή ημερολόγιου, όπως αυτή που παρέχεται από τον κατασκευαστή για χορήγηση του φαρμάκου, ή ένα φύλλο υπενθύμισης που θα έχει δημιουργηθεί ειδικά. Εκτυπωμένα υλικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να ενισχύσουν τη λεκτική διδασκαλία. Τα γραπτά κείμενα που θα συνοδεύουν τους ασθενείς θα πρέπει επίσης να είναι διατυπωμένα με μικρές απλές προτάσεις στην καθομιλουμένη. Να εξηγούνται όλες οι άγνωστες ή λιγότερο συχνά χρησιμοποιούμενες λέξεις με άλλες απλές και κατανοητές. Να συμπεριλαμβάνονται οι νέες πληροφορίες μέσα στα περιεχόμενα ώστε να μειωθεί το στρες και να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής τους. Το ενημερωτικό φυλλάδιο θα πρέπει να έχει μεγάλα κενά με λευκό χώρο, ώστε οι ασθενείς να σημειώνουν δικές τους παρατηρήσεις. Όλες οι πολύτιμες πληροφορίες θα πρέπει να είναι γραμμένες μ έντονα ή έγχρωμα γράμματα. Η χρήση οπτικά κατάλληλων βοηθημάτων, όπως φωτογραφίες και εικόνες είναι χρήσιμα για την ενίσχυση του έντυπου υλικού, ιδίως σε άτομα με περιορισμένο μορφωτικό επίπεδο. Οι εικόνες θα πρέπει να είναι μη διφορούμενες και θα πρέπει να συνοδεύονται από κείμενο γραμμένο σε απλή γλώσσα. Τα εκπαιδευτικά υλικά θα πρέπει να είναι διαθέσιμα και σε διάφορες γλώσσες. Ένα ημερολόγιο είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο εκπαίδευσης στο περιβάλλον του σπιτιού. Είναι σημαντικό να επανεξεταστεί προσεκτικά κάθε στοιχείο που περιλαμβάνεται πριν τη λήξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Θα πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε σημαντική πληροφορία που αφορά ιδιαίτερα την ασφάλεια του ασθενούς (ατόμου). Είναι επίσης απαραίτητο να συζητηθούν αναμενόμενες ανεπιθύμητες ενέργειες που πιθανόν να συμβούν στο περιβάλλον του σπιτιού και πώς θα γίνει η διαχείρισή τους. Είναι πιο εύκολο για τον ασθενή οι παρενέργειες να εντοπίζονται ανά σύστημα, έτσι ώστε να έχει κάποιο σημείο αναφοράς. Θα πρέπει να γίνει διάκριση για τους ασθενείς στα αυτοδιαχειριζόμενα συμπτώματά και σε εκείνα που απαιτείται άμεση κοινοποίηση στην ομάδα υγείας για τον έγκαιρο εντοπισμό των δυνητικά επικίνδυνων επιδράσεων του θεραπευτικού πλάνου. Ο ασθενής θα πρέπει να κληθεί να επαναλάβει τα βασικά σημεία της συζήτησης για να εξασφαλιστεί η κατανόηση τους. Στην προφορική ενημέρωση του ασθενούς θα πρέπει οι επαγγελματίες υγείας να χρησιμοποιούν απλές προτάσεις και απλές λέξεις. Να εξηγούν τις άγνωστες ή λιγότερο συχνά 8

9 χρησιμοποιούμενες λέξεις με άλλες απλές και κατανοητές. Να έχουν ξεκαθαρίσει από την αρχή με σαφήνεια τον σκοπό της συζήτηση ώστε να αποφύγουν μια διαλογική περιπέτεια με τον ασθενή που δεν θα τον βοηθήσει ν αντιληφθεί τη σημασία προσαρμογής στο θεραπευτικό σχεδιασμό. Το ενεργητικό στυλ συζήτησης (ερωτήσεις- απαντήσεις- διευκρινήσεις) είναι πιο αποδοτικό προκειμένου να αξιολογηθεί η σχετική εμπειρία και τα βιώματα του ασθενούς ώστε να επιτευχθεί η καλύτερη εκπαίδευση. Η προφορική διδασκαλία θα πρέπει να χρησιμοποιείται πάντα σε συνδυασμό με μια άλλη μέθοδο διδασκαλίας. Οι υπολογιστές μπορεί να είναι μια αποτελεσματική στρατηγική διδασκαλίας των ασθενών, ιδιαίτερα όταν στους ασθενείς έχουν δοθεί πληροφορίες ειδικά για τη δική τους κατάσταση και όχι γενικές πληροφορίες. Οι κασέτες συμβουλευτικής μπορεί να είναι αποτελεσματικές στην ανάκληση της προφορικής εκπαίδευσης των ασθενών. Βιντεοταινίες (ή πιο σύγχρονες μορφές, όπως CDs και DVDs) μπορεί να είναι μια αποτελεσματική στρατηγική διδασκαλίας. Οι επιδείξεις με τη χρήση προπλασμάτων, μπορεί να είναι μια πολύ αποτελεσματική στρατηγική διδασκαλίας. Η χρήση πολλαπλών στρατηγικών διδασκαλίας είναι μια καλή επιλογή για την εκπαίδευση των ασθενών. 9

10 Ενδεικτική Βιβλιογραφία και Ηλεκτρονικές πηγές πληροφόρησης Cameron K. A., Ross E.L., Clayman M.L., Bergeron A.R., Federman A.D Bailey S. C., Davis T.C., and Wolf M.S.(2010) Measuring patients self-efficacy in understanding and using prescription medication. Patient Educ Couns. 80(3) p doi: /j.pec Champion V. L. and Sugg Skinner C. (2008) Health Beliefe Model in Health Behavior and Health Education. Theory, Research, and Practice Glanz K., Rimer B.K., Viswanath. K., Foreword by C. Tracy Orleans 4 th Edition. Editors Jossey Bass. A Wiley Imprint p Clayman M.L., Pandit A.U., Bergeron A.R., Cameron K.A., Ross E., and Wolf M.S. (2010) Ask, Understand, Remember: A Brief Measure of Patient Communication Self-Efficacy Within Clinical Encounters. J Health Commun., 15(Suppl 2). p Flindrs University (2008) An Analysis of Training and Information Options to Support Chronic Disease Prevention and Self-Management in Primary Health Care ADELAIDE, AUSTRALIA Ndosi Μ., Tennant A., Bergsten U., Leena Kukkurainen M., Machado P., Torre-Aboki J., Vliet Vlieland T. PM, Zangi H.A., and Hill J.(2011) Cross-cultural validation of the Educational Needs Assessment Tool in RA in 7 European countries BMC Musculoskeletal Disorders, 12 (110) Jusko- Friedman A., Cosby R., Boyko S., Hatton-Bauer J., Turnbull G., and the Patient Education Panel (2009). Effective Teaching Strategies and Methods of Delivery for Patient Education Cancer Care Ontario. Evidence-based Series 20-2 consists of the following 3 sections and is available on the CCO website ( PEBC Patient Education page at: Irvine-Meek J.M and Gould O.N (2011) Psychometric Evaluation of a Self-Medication Assessment Tool in an Elderly Population CJHP 64(1). p Koutsopoulou S., Papathanassoglou, E.DE, Katapodi M. C. and Patiraki E.I. (2010) Critical review of the evidence for nurses as information providers to cancer patients Journal of Clinical Nursing. 19. p Lubinga S. J., Milla I. and Babigumira J.B (2011) Pilot evaluation of the sychometric properties of a self-medication Risk Assessment Tool among elderly patients in a community setting BMC Research Notes. 4. p Moore S. (2007) Facilitating Oral Chemotherapy Treatment and Compliance through Patient/Family-Focused Education Cancer Nursing. 30(2). p Moorhead S., Johnsona M., Maas M., Swanson E. (EDs) (2013) Nursing Outcomes Classification (NOC) 5 th ed. ST Louis, MO. Elsevier 10

11 Pirjo K., Patala-Pudas L, Kyngäs H, Kääriäinen M. (2012) Counseling chronically ill adults in the healthcaresetting: An integrative literature review Journal of Nursing Education and Practice 2(3). p Rose P., Campbell D. (2001). The Education Role: Patient Education Strategies in Ambulatory Care Settings. Cancer Forum, 25:1. Available at [τελευταία προσπέλαση Ιούνιος 2014] Vivrette R, L., Rubenstein L. Z., Martin J.L., Josephson K.R., Kramer B. J.( 2011) Development of a Fall-Risk Self-Assessment for Community-Dwelling Seniors. J Aging Phys Act. 19(1). p University of Iowa, (2000), Nursing outcomes classification (NOC), available in: accessed at 09/04/2010. University of Iowa, (2008), Nursing Interventions Classification (NIC), available in: effectiveness/nic.htm, accessed 09/04/2010. Wilson TD. (1999) Models in information behaviour research. Journal of Documentation. 55(3). p Δημητρέλλης Δ., & Κρανιδιώτη Γ.Α (2006) O ρόλος της αυτοδιαχείρισης στη χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια. Νοσηλευτική 45(1). p Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία, Έντυπα ενημέρωσης κοινού «Παραμένοντας δραστήριοι με τη ΧΑΠ», «ΧΑΠ: ερωτήσεις και απαντήσεις χρήσιμες για τον ασθενή και όσους τον φροντίζουν» [τελευταία προσπέλαση Ιούνιος 2014 Κάρλου Χ (2008) Εκπαίδευση των ασθενών με καρκίνο Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία Νοσηλευτική Ογκολογία, Υποστηρικτική νοσηλευτική φροντίδα ασθενών με καρκίνο και των οικογενειών τους Πιστοποίηση από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ογκολογίας Κάρλου Χ.(2013) Εκπαίδευση των ασθενών με καρκίνο στην λήψη χημειοθεραπεία από του στόματος. Μεταπτυχιακά μαθήματα Ογκολογικής Νοσηλευτικής και Ανακουφιστικής Φροντίδας 2012 και 2013 Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη Διαχείριση του Διαβητικού Ασθενούς της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία [τελευταία προσπέλαση Ιούνιος 2014] Πατηράκη Κουρμπάνη Ε. (Eds)(2009). Οδηγός Ανάπτυξης Σχεδίου Νοσηλευτικής Φροντίδας Διαγνώσεις, Παρεμβάσεις και Αιτιολογήσεις. 11η Αγγλική Έκδοση 1η Ελληνική Έκδοση, Εκδόσεις Π. Χ. Πασχαλίδης. Επιμέλεια του: Doenges M. E., Moorhouse M. F., Murr A. (2008) 11

12 Nurse s pocket guide diagnoses, prioritized interventions and rationales, 11th eds, F. A. Davis Company Philadelphia. Σταθοπούλου Χ. & Κουλούρη Α. (2010) Προαγωγή της Αυτοδιαχείρισης της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας στην Κοινότητα. Νοσηλευτική 49(2). σελ

13 2.ΣΧΕΔΙΟ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ A. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ: Έλλειμμα ς (εξειδικεύστε) Deficient Knowledge [Learning Need] (specify) Ορισμός: Απουσία ή έλλειμμα γνωστικών πληροφοριών που σχετίζονται με ένα συγκεκριμένο θέμα [Έλλειψη των ειδικών απαραίτητων πληροφοριών σε άτομα/ σημαντικούς άλλους προκειμένου να κάνει πληροφορημένες επιλογές αναφορικά με την κατάσταση/ τη θεραπεία/ τις αλλαγές στον τρόπο ζωής] Σχετιζόμενοι Παράγοντες Έλλειψη έκθεσης/ ανάκλησης πληροφοριών Παρερμηνεία πληροφοριών [παρουσία ανακριβών/ ελλιπών πληροφοριών] Απουσία εξοικείωσης με τις πηγές πληροφοριών Γνωστικοί περιορισμοί Έλλειψη ενδιαφέροντος για μάθηση [αίτημα του ατόμου για μη πληροφόρηση] Προσδιοριστικά Χαρακτηριστικά ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΑ Λεκτική έκφραση του προβλήματος [Αιτήματα για πληροφόρηση] [Δηλώσεις που αντανακλούν παρερμηνείες] ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΑ Ανακριβής εφαρμογή οδηγίας/ διεκπεραίωσης της δοκιμασίας Ακατάλληλη/ υπερβολική συμπεριφορά (π.χ. υστερία, επιθετικότητας, ταραχή, απάθεια) [Ανάπτυξη αποτρέψιμης επιπλοκής] Β. ΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΚΒΑΣΕΙΣ/ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ : Συμπεριφορά Υγείας Ορισμός: Ο βαθμός της κατανόησης σχετικά με την προαγωγή και την προστασία της υγείας Αρχική Βαθμολογία Τελική Βαθμολογία.. : Συμπεριφορά Υγείας Καμία γνώση 1 Περιορισμένη γνώση 2 Μέτρια 3 Σημαντική 4 Εκτενής 5 Δείκτες : Υγιείς διατροφικές Μη Εφαρμόσιμο ΜΕ 13

14 συνήθειες Οφέλη δραστηριότητας και άσκησης Στρατηγικές διαχείρισης του στρες Φυσιολογικά μοτίβα ύπνου-εγρήγορσης Μέθοδοι οικογενειακού προγραμματισμού Αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία από την χρήση καπνού Αρνητικές για την υγεία επιπτώσεις από την κατάχρηση αλκοόλ Ασφαλής χρήση συνταγογραφημένων φαρμάκων Ασφαλής χρήση μη συνταγογραφημένων φαρμάκων Επίδραση της χρήσης της καφεΐνης Στρατηγικές μείωσης του κινδύνου τυχαίου τραυματισμού Στρατηγικές για την αποφυγή έκθεσης σε περιβαλλοντικούς κινδύνους Στρατηγικές πρόληψης μετάδοσης μολυσματικών ασθενειών Προαγωγή υπηρεσιών υγείας Υπηρεσίες προστασίας της υγείας 14

15 : Εξέλιξη της Νόσου Ορισμός: Ο βαθμός της κατανόησης σχετικά με τη συγκεκριμένη διεργασία νόσου και την Τεχνικές αυτοελέγχου 15

16 πρόληψη των επιπλοκών της Δείκτες : Αρχική Βαθμολογία Καμία Περιορισμένη γνώση γνώση 1 2 Τελική Βαθμολογία.. Μέτρια 3 Σημαντική 4 Εκτενής 5 Μη Εφαρμόσιμο ΜΕ Συγκεκριμένη εξέλιξη της νόσου Αίτια και προδιαθεσικοί παράγοντες Παράγοντες κινδύνου Επιπτώσεις της νόσου Σημεία και συμπτώματα της νόσου Συνήθης πορεία της εξέλιξης της νόσου Στρατηγικές για την ελαχιστοποίηση της επιδείνωσης της νόσου Πιθανές επιπλοκές της νόσου Σημεία και συμπτώματα των επιπλοκών της νόσου Προφυλάξεις για την αποτροπή επιπλοκών της νόσου Ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις της νόσου στο άτομο Ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις από τη νόσο στην οικογένεια Οφέλη από την διαχείριση της νόσου Διαθέσιμες ομάδες υποστήριξης Αξιόπιστες πηγές για 16

17 εξειδικευμένη ενημέρωση σχετικά με τη νόσο Καθορίστε τη νόσο Ορισμός: : Υγειονομικοί Πόροι Ο βαθμός της κατανόησης σχετικά με τους πόρους υγειονομικής περίθαλψης Δείκτες : Αξιόπιστες πηγές υγειονομικής περίθαλψης Πότε να λαμβάνει βοήθεια από έναν επαγγελματία υγείας Μέτρα επείγουσας ανάγκης Πόροι επείγουσας υγειονομικής φροντίδας Σημασία της συνεχούς παρακολούθησης Σχέδιο για την παρακολούθηση Διαθέσιμοι κοινοτικοί πόροι Στρατηγικές πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας Αρχική Βαθμολογία Καμία Περιορισμένη γνώση γνώση 1 2 Τελική Βαθμολογία.. Μέτρια 3 Σημαντική 4 Εκτενής 5 Μη Εφαρμόσιμο ΜΕ : Προαγωγή Υγείας Ορισμός: Ο βαθμός της κατανόησης σχετικά με την απαιτούμενη πληροφόρηση για την απόκτηση και διατήρηση της βέλτιστης υγείας Δείκτες : Προαγωγή Υγείας Συμπεριφορές που προάγουν την υγεία Αρχική Βαθμολογία Καμία Περιορισμένη γνώση γνώση 1 2 Τελική Βαθμολογία.. Μέτρια 3 Σημαντική 4 Εκτενής 5 Μη Εφαρμόσιμο ΜΕ 17

18 Στρατηγικές διαχείρισης του στρες Συνιστώμενος έλεγχος υγείας Συνιστώμενοι εμβολιασμοί Συνιστώμενη αυτόεξέταση για την ανίχνευση του καρκίνου Πρόληψη και έλεγχος λοίμωξης Συμπεριφορές πρόληψης ακούσιων τραυματισμών Συμπεριφορές προστασίας του δέρματος από την έκθεση στον ήλιο Ασφαλής διαχείριση φαρμάκων Αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία από την κατάχρηση αλκοόλ αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία από την χρήση καπνού Αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία από την χρήση ναρκωτικών Υγιείς διατροφικές συνήθειες Στρατηγικές για την διαχείριση του βάρους Αποτελεσματική τακτική άσκηση Σχέση μεταξύ διατροφής, άσκησης και βάρους Στρατηγικές για την αποφυγή έκθεσης σε 18

19 περιβαλλοντικούς κινδύνους Κίνδυνος για κληρονομική νόσο Αξιόπιστες πηγές ενημέρωσης : Φροντίδα για τη Νόσο (Περίθαλψη) Ορισμός: Ο βαθμός της κατανόησης σχετικά με τη νόσο-τις σχετικές με αυτή απαιτούμενες πληροφορίες για την επίτευξη και διατήρηση της βέλτιστης υγείας Δείκτες Αρχική Βαθμολογία Τελική Βαθμολογία.. Καμία γνώση 1 Περιορισμένη γνώση 2 Μέτρια 3 Σημαντική 4 Εκτενής 5 Μη Εφαρμόσιμο ΜΕ Συνιστώμενη δίαιτα Συγκεκριμένη εξέλιξη της νόσου Τεχνικές εξοικονόμησης ενέργειας Πρόληψη και έλεγχος λοίμωξης Σωστή χρήση συνταγογραφημένων φαρμάκων Καθορισμένη δραστηριότητα και άσκηση Θεραπευτική διαδικασία Θεραπευτική αγωγή Αξιόπιστες πηγές υγειονομικής περίθαλψης Συμμετέχει στη διεργασία μάθησης. Αναγνωρίζει τις παρεμβολές στη μάθησης και τις καθόλου 1 σπάνια 2 μερικές φορές 3 συχνά 4 συνεχώς 5 Μη εφαρμόσιμο ΜΕ 19

20 συγκεκριμένες ενέργειες για να τις αντιμετωπίσει. Επιδεικνύει αυξημένο ενδιαφέρον/ αναλαμβάνει την ευθύνη για προσωπική εκπαίδευση, με την έναρξη αναζήτησης πληροφοριών και τη διενέργεια ερωτήσεων. Εκφράζει λεκτικά την κατανόηση της κατάστασης/ διεργασίας της νόσου και της θεραπείας Αναγνωρίζει τη σχέση σημείων/ συμπτωμάτων με τη διεργασία της νόσου και συσχετίζει τα συμπτώματα με τους αιτιολογικούς παράγοντες. Εκτελεί ορθά τις απαραίτητες διαδικασίες και ερμηνεύει την αιτιολόγηση των ενεργειών. Εισάγει τις απαραίτητες αλλαγές στον τρόπο ζωής και συμμετέχει στη θεραπευτική αγωγή. 20

21 Γ. ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ / ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΝΟ 1 Αξιολόγηση της ετοιμότητας για μάθηση και των ατομικών αναγκών μάθησης (Συμπλήρωση Εντύπου Αξιολόγησης εκπαιδευτικών αναγκών) Επιβεβαίωση του επιπέδου γνώσης, συμπεριλαμβανομένων των προβλεπόμενων αναγκών. Καθορισμός ικανότητας/ ετοιμότητας και των φραγμών του ατόμου για μάθηση. Το άτομο μπορεί να μην είναι σωματικά, συναισθηματικά, ή ψυχικά ικανό την συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Επαγρύπνηση για σημεία αποφυγής. Το άτομο μπορεί να υποφέρει από τις συνέπειες της έλλειψης γνώσης πριν να είναι έτοιμο να αποδεχτεί την πληροφόρηση. Αναγνώριση των υποστηρικτικών προσώπων/ σημαντικών άλλων που απαιτούν πληροφόρηση (π.χ. γονέας, φροντιστής, σύζυγος). ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΝΟ 2 Καθορισμός άλλων σχετικών παραγόντων με τη διαδικασία μάθησης: Επισήμανση προσωπικών παραγόντων (π.χ. ηλικία/ επίπεδο ανάπτυξης, φύλο, κοινωνικές/ πολιτιστικές επιδράσεις, θρησκεία, εμπειρίες ζωής, επίπεδο εκπαίδευσης, συναισθηματική σταθερότητα). Καθορισμός των εμποδίων για μάθηση: γλωσσικών φραγμών (π.χ. το άτομο να μην μπορεί να διαβάζει, μιλάει/ καταλαβαίνει διαφορετική γλώσσα από τον επαγγελματία υγείας), οργανικοί παράγοντες (π.χ. γνωστική διαταραχή, αφασία, δυσλεξία), οργανική σταθερότητα (π.χ. οξεία νόσος, μη ανοχή σε δραστηριότητα), δυσκολία με το υλικό που πρέπει να μάθει. Αξιολόγηση του επιπέδου ικανοτήτων του ατόμου και των δυνατοτήτων της κατάστασης. Μπορεί να χρειαστεί το άτομο/ οι σημαντικοί άλλοι και/ ή οι φροντιστές να βοηθηθούν για να εκπαιδευτούν. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΝΟ 3 Αξιολόγηση των κινήτρων του ατόμου/ των σημαντικών άλλων: Αναγνώριση των παραγόντων υποκίνησης του ατόμου (π.χ. το άτομο πρέπει να σταματήσει το κάπνισμα λόγω προχωρημένου καρκίνου του πνεύμονα, ή το άτομο θέλει να χάσει βάρος λόγω θανάτου κάποιου μέλους της οικογένειάς από επιπλοκές της παχυσαρκίας). Το κίνητρο μπορεί να είναι είτε αρνητικό ερέθισμα (π.χ. κάπνισμα που προκάλεσε καρκίνο του πνεύμονα), ή θετικό (π.χ. το άτομο θέλει να βελτιώσει την υγεία του/ προλάβει τη νόσο). Παροχή σχετικών μόνο με την κατάσταση πληροφοριών για πρόληψη της υπερφόρτωσης πληροφοριών. Παροχή θετικής ενίσχυσης. Μπορεί να ενισχύσει τη συνέχιση των προσπαθειών. Αποφυγή χρήσης αρνητικής ενίσχυσης (π.χ. κριτική, απειλές). 21

22 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΝΟ 4 Ιεράρχηση των προτεραιοτήτων σε συνεργασία με το άτομο: Καθορισμός των επειγουσών αναγκών του ατόμου τόσο από την πλευρά του ίδιου όσο και του νοσηλευτή (οι οποίες μπορεί να διαφέρουν και να απαιτείται προσαρμογή του σχεδίου εκμάθησης). Συζήτηση της αντίληψης του ατόμου για τις ανάγκες του. Συσχέτιση των πληροφοριών με τις προσωπικές επιθυμίες/ ανάγκες του ατόμου και τις αξίες/ πεποιθήσεις του, ώστε το άτομο να αισθάνεται ικανό και αποδεκτό. Διαχωρισμός του «κρίσιμου» από το «επιθυμητό» περιεχόμενο. Αναγνωρίζονται οι πληροφορίες που μπορούν να δοθούν αργότερα. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΝΟ 5 Καθορισμός του περιεχομένου που πρέπει να περιληφθεί: Ανίχνευση των πληροφοριών που πρέπει το άτομο να θυμάται (γνωστικές). Ανίχνευση των πληροφοριών που αφορούν συναισθήματα, στάσεις και αξίες (συναισθηματικές). Ανίχνευση των ψυχοκινητικών δεξιοτήτων που είναι απαραίτητες να μάθει. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΝΟ 6 Ανάπτυξη των στόχων του εκπαιδευόμενου: Σαφής τοποθέτηση των αντικειμενικών στόχων με τους όρους του εκπαιδευόμενου για την ικανοποίηση των αναγκών του (όχι του εκπαιδευτή) Αναγνώριση των εκβάσεων (αποτελεσμάτων) που πρέπει να επιτευχθούν. Αναγνώριση του βαθμού επίτευξης, των χρονικών παραγόντων, καθώς και των βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων στόχων. Συνυπολογισμός των συναισθηματικών στόχων (π.χ. μείωση του στρες). ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΝΟ 7 Αναγνώριση των εκπαιδευτικών μεθόδων που θα χρησιμοποιηθούν: Προσδιορισμός της μεθόδου με την οποία το άτομο προσεγγίζει την πληροφορία (οπτική, ακουστική, κιναισθητική, γευστική/ οσφρητική) και ενσωμάτωση της στο εκπαιδευτικό σχέδιο για διευκόλυνση της μάθησης/ ανάκλησης γνώσεων. Συμμετοχή του ατόμου/ σημαντικών άλλων με τη χρήση κατάλληλου ανάλογα με την ηλικία υλικού που προσαρμόζεται στις δεξιότητες αναγνωσιμότητας του ατόμου, ερωτήσεων / διαλόγου, οπτικοακουστικού υλικού. Συμμετοχή και άλλων ατόμων που έχουν τα ίδια προβλήματα/ ανάγκες/ ανησυχίες (π.χ. ομάδες παρουσίασης, υποστήριξης). Παρέχονται τα πρότυπα ρόλου και η 22

23 δυνατότητα ανταλλαγής πληροφοριών. Παροχή αμοιβαίας θέσπισης και «συμβολαίων» εκμάθησης. Διευκρινίζει τις προσδοκίες του εκπαιδευτή και του εκπαιδευόμενου. Χρήση ομαδικής διδασκαλίας όπου χρειάζεται. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΝΟ 8 Διευκόλυνση μάθησης: Χρήση σύντομων, απλών προτάσεων και εννοιών. Επανάληψη και σύνοψη όπου χρειάζεται. Χρήση χειρονομιών και εκφράσεων προσώπου που βοηθούν στη μεταβίβαση του νοήματος της πληροφορίας. Συζήτηση ενός θέματος κάθε φορά, αποφυγή παροχής υπερβολικής πληροφόρησης σε μια συνεδρία. Παροχή γραπτών πληροφοριών/ οδηγιών και ενοτήτων αυτοδιδασκαλίας για να παραπέμπεται το άτομο όπου χρειάζεται. Ενισχύει τη διεργασία μάθησης, επιτρέπει στο άτομο να προχωρά με το δικό του ρυθμό. Ρύθμιση του χρόνου διδασκαλίας και των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων ανάλογα με τις ανάγκες του ατόμου. Εκτίμηση της αποτελεσματικότητας εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων μαζί με το άτομο. Παροχή περιβάλλοντος που προάγει τη μάθηση. Αναγνώριση των παραγόντων που σχετίζονται με τον εκπαιδευτή στην κατάσταση (π.χ. λεξιλόγιο, αμφίεση, ύφος, γνώση του θέματος και δυνατότητα αποτελεσματικής μετάδοσης των πληροφοριών). Έναρξη με πληροφορίες που το άτομο ήδη γνωρίζει και στη συνέχεια με όσα το άτομο δε γνωρίζει, προχωρώντας από τα απλά στα πολύπλοκα. Μπορεί να διεγείρει το ενδιαφέρον/ να περιορίσει το αίσθημα εξουθένωσης. Αντιμετώπιση του άγχους/ άλλων ισχυρών συναισθημάτων του ατόμου. Παρουσίαση πληροφοριών με διαφορετική ακολουθία, αν είναι απαραίτητο, προβάλλοντας πρώτα εκείνα που παράγουν περισσότερο άγχος όταν το άγχος παρεμβαίνει στην ικανότητα μάθησης του ατόμου. Παροχή στο άτομο ενεργού ρόλου στη διεργασία μάθησης. Προάγεται το αίσθημα ελέγχου στην κατάσταση και αποτελεί μέσο για τον προσδιορισμό ότι το άτομο αφομοιώνει/ χρησιμοποιεί τη νέα πληροφορία. Παροχή ανατροφοδότησης (θετικής ενίσχυσης) και εκτίμησης της μάθησης/ απόκτησης δεξιοτήτων. Αναγνώριση της ανεπίσημης διδασκαλίας και της διαμόρφωσης ρόλων που λαμβάνει χώρα σε συνεχιζόμενη βάση (π.χ. απάντηση συγκεκριμένων ερωτήσεων/ ενίσχυση προηγούμενης διδασκαλίας κατά τη διάρκεια της καθημερινής φροντίδας). Παροχή βοήθειας στο άτομο να χρησιμοποιήσει τις πληροφορίες σε όλες τις εφαρμόσιμες περιοχές (π.χ. περιστασιακές, περιβαλλοντικές, προσωπικές). 23

24 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΝΟ 9 Προαγωγή της υγείας (Εκπαίδευση/ παράγοντες σχεδιασμού εξόδου) Παροχή πρόσβασης στις πληροφορίες για το άτομο επικοινωνίας για την απάντηση ερωτήσεων/ έλεγχο της εγκυρότητας των πληροφοριών μετά την έξοδο. Ανίχνευση διαθέσιμων κοινοτικών πόρων/ υποστηρικτικών ομάδων. Παροχή πληροφοριών για τις επιπρόσθετες εκπαιδευτικές πηγές (π.χ. βιβλιογραφία, ιστοσελίδες, μαγνητοταινίες). Μπορεί να παρέχει βοήθεια για επιπλέον μάθηση/ προαγωγή της μάθησης με τον δικό του ρυθμό. 24

25 ΕΝΤΥΠΑ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ Α. ΕΝΤΥΠΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΑΣΘΕΝΟΥΣ: ΗΛΙΚΙΑ:... ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:... ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ / ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ / ΜΑΘΗΣΗ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ (ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ) Επικοινωνία: Μητρική γλώσσα (εξειδικεύστε):... Δεύτερη γλώσσα:... (ανάγνωση/γραφή):... Επίπεδο εκπαίδευσης:... Μαθησιακές δυσκολίες (εξειδικεύστε):... Γνωσιακοί περιορισμοί:... Κουλτούρα/εθνικότητα: Τόπος γέννησης:... Εάν είναι μετανάστης, πόσο καιρό είναι στη χώρα:... Υγεία, ασθένεια: Πεποιθήσεις/πρακτικές/έθιμα:... Μέλος της οικογένειας που λαμβάνει τις αποφάσεις φροντίδας υγείας/εκπρόσωπος ασθενή: Ύπαρξη ειδικών γραπτών επιθυμιών:... Ύπαρξη νομικής εξουσιοδότησης για ιατρικές αποφάσεις:... Κηδεμόνας:... Στόχοι υγείας:... Παρόν πρόβλημα υγείας: Κατανόηση του προβλήματος από το άτομο:... Ειδικές ανησυχίες για φροντίδα υγείας (π.χ. επίδραση θρησκευτικών/πολιτισμικών πρακτικών):... Οικογενείς παράγοντες κινδύνου (εντοπίστε συγγένεια): Διαβήτης:... Θυρεοειδής (εξειδικεύστε):... Φυματίωση:... Καρδιακό νόσημα: Εγκεφαλικό:... Υπέρταση:... Επιληψία/σπασμοί:... Νεφρική νόσος:... Καρκίνος:... Ψυχική νόσος/κατάθλιψη:... Άλλα: Συνταγογραφημένα φάρμακα (Περιγράψτε σε ξεχωριστή σελίδα): Είδος Φαρμάκου:... Δόση:... Συχνότητα (κυκλώστε τελευταία χορηγούμενη δόση): 25

26 ... Συστηματική λήψη:... Σκοπός:... Παρενέργειες /προβλήματα:... Μη συνταγογραφημένα φάρμακα/συχνότητα: Φάρμακα για τα οποία δεν απαιτείται συνταγή:... Βιταμίνες:... Φυτικά σκευάσματα:... Ναρκωτικές ουσίες:... Αλκοόλ (ποσότητα/ συχνότητα):... Μη εισπνεόμενος καπνός:... Διάγνωση εισαγωγής κατά επαγγελματία υγείας:... Αιτία νοσηλείας κατά το άτομο:... Ιστορικό παρόντος παραπόνου:... Προσδοκίες από τη συγκεκριμένη νοσηλεία:... Η εισαγωγή θα προκαλέσει αλλαγές στον τρόπο ζωής (περιγράψτε): Προηγούμενα νοσήματα και/ή εισαγωγές σε νοσοκομείο/χειρουργικές επεμβάσεις: Ενδείξεις αποτυχίας για βελτίωση: Πρόσφατη πλήρης φυσική: ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ (ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ) Οικογενειακή κατάσταση (σημειώστε):... Άγαμος/η:... Έγγαμος/η:.... Ζει με:... Διαζευγμένος/η:...Χήρος/α:... Χρονική διάρκεια σχέσης:... Αντίληψη για τη σχέση:... Ανησυχίες/άγχος:... Οικογενειακός ρόλος: Ι.... Αριθμός/ηλικία παιδιών... Αντίληψη της σχέσης με τα μέλη της οικογένειας:... Διευρυμένη οικογένεια..άλλα άτομα που τον στηρίζουν:.εθνικοί/πολιτισμικοί δεσμοί:... Ισχύς εθνικής ταυτότητας:... Διαμένει σε κοινότητα ομοεθνών:... Αισθήματα (περιγράψτε): Απώλεια εμπιστοσύνης:... Απόρριψη:... Δυστυχία:... Μοναξιά/απομόνωση:... Προβλήματα που σχετίζονται με ασθένεια/κατάσταση... Προβλήματα επικοινωνίας (π.χ. ομιλία, διαφορετική γλώσσα, εγκεφαλική βλάβη):... Χρήση βοηθημάτων λόγου/επικοινωνίας (καταγράψτε):... Ανάγκη διερμηνέως:... Μητρική γλώσσα:... Οικογενειακό Δέντρο (διάγραμμα σε ξεχωριστή σελίδα).. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ (ΕΥΡΗΜΑΤΑ) 26

27 Επικοινωνία/Λόγος:... Σαφής:... Χαώδης:... Χαμηλού πνευματικού επιπέδου:... Αφασικός: Χρήση μη συνηθισμένου τρόπου ομιλίας/διαταραχή..: Λαρυγγεκτομή:... Λεκτική/μη λεκτική επικοινωνία με την οικογένεια/σημαντικούς άλλους:... Τρόπος οικογενειακής αλληλεπίδρασης:... Β. ΈΝΤΥΠΟ ΔΙΑΤΥΠΩΣΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ Σχετιζόμενοι Παράγοντες Έλλειψη έκθεσης/ ανάκλησης πληροφοριών Παρερμηνεία πληροφοριών [παρουσία ανακριβών/ ελλιπών πληροφοριών] Απουσία εξοικείωσης με τις πηγές πληροφοριών Γνωστικοί περιορισμοί Έλλειψη ενδιαφέροντος για μάθηση [αίτημα του ατόμου για μη πληροφόρηση] Προσδιοριστικά Χαρακτηριστικά Λεκτική έκφραση του προβλήματος [Αιτήματα για πληροφόρηση] [Δηλώσεις που αντανακλούν παρερμηνείες] Ανακριβής εκτέλεση οδηγίας/ διεκπεραίωσης της δοκιμασίας Ακατάλληλη/ υπερβολική συμπεριφορά (π.χ. υστερία, επιθετικότητα, ταραχή, απάθεια) [Ανάπτυξη αποτρέψιμης επιπλοκής] Γ. ΕΝΤΥΠΟ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΕΠΙΘΥΜΗΤΩΝ ΕΚΒΑΣΕΩΝ Συμπεριφορά Υγείας Δείκτες : Αρχική Βαθμολογία.. Καμία Περιορισμένη γνώση γνώση 1 2 Τελική Βαθμολογία Μέτρια 3 Σημαντική 4 Εκτενής 5 Υγιείς διατροφικές συνήθειες Οφέλη Μη Εφαρμόσιμο ΜΕ 27

28 Εξέλιξη Νόσου δραστηριότητας και άσκησης Στρατηγικές διαχείρισης του στρες Φυσιολογικά μοτίβα ύπνου-εγρήγορσης Μέθοδοι οικογενειακού προγραμματισμού Αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία από την χρήση καπνού Αρνητικές για την υγεία επιπτώσεις από την κατάχρηση αλκοόλ Ασφαλής χρήση συνταγογραφημένων φαρμάκων Ασφαλής χρήση μη συνταγογραφημένων φαρμάκων Επίδραση της χρήσης της καφεΐνης Στρατηγικές μείωσης του κινδύνου τυχαίου τραυματισμού Στρατηγικές για την αποφυγή έκθεσης σε περιβαλλοντικούς κινδύνους Στρατηγικές πρόληψης μετάδοσης μολυσματικών ασθενειών Προαγωγή υπηρεσιών υγείας Υπηρεσίες προστασίας της υγείας Τεχνικές αυτοελέγχου 28

29 Συγκεκριμένη εξέλιξη της νόσου Αίτια και προδιαθεσικοί παράγοντες Παράγοντες κινδύνου Επιπτώσεις της νόσου Σημεία και συμπτώματα της νόσου Συνήθης πορεία της εξέλιξης της νόσου Στρατηγικές για την ελαχιστοποίηση της επιδείνωσης της νόσου Πιθανές επιπλοκές της νόσου Σημεία και συμπτώματα των επιπλοκών της νόσου Προφυλάξεις για την αποτροπή επιπλοκών της νόσου Ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις της νόσου στο άτομο Ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις από τη νόσο στην οικογένεια Οφέλη από την διαχείριση της νόσου Διαθέσιμες ομάδες υποστήριξης Αξιόπιστες πηγές για εξειδικευμένη ενημέρωση σχετικά με τη νόσο Υγειονομικοί Πόροι Αξιόπιστες πηγές υγειονομικής περίθαλψης 29

30 Πότε να λαμβάνει βοήθεια από έναν επαγγελματία υγείας Μέτρα επείγουσας ανάγκης Πόροι επείγουσας υγειονομικής φροντίδας Σημασία της συνεχούς παρακολούθησης Σχέδιο για την παρακολούθηση Διαθέσιμοι κοινοτικοί πόροι Στρατηγικές πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας Προαγωγή Υγείας Συμπεριφορές που προάγουν την υγεία Στρατηγικές διαχείρισης του στρες Συνιστώμενος έλεγχος υγείας Συνιστώμενοι εμβολιασμοί Συνιστώμενη αυτόεξέταση για την ανίχνευση του καρκίνου Πρόληψη και έλεγχος λοίμωξης Συμπεριφορές πρόληψης ακούσιων τραυματισμών Συμπεριφορές προστασίας του δέρματος από την έκθεση στον ήλιο Ασφαλής διαχείριση φαρμάκων Αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία από την χρήση 30

31 ναρκωτικών Στρατηγικές για την διαχείριση του βάρους Αποτελεσματική τακτική άσκηση Σχέση μεταξύ διατροφής, άσκησης και βάρους Κίνδυνος για κληρονομική νόσο Αξιόπιστες πηγές ενημέρωσης Φροντίδα για τη Νόσο Συνιστώμενη δίαιτα Τεχνικές εξοικονόμησης ενέργειας Σωστή χρήση συνταγογραφημένων φαρμάκων Καθορισμένη δραστηριότητα και άσκηση Θεραπευτική διαδικασία Θεραπευτική αγωγή μερικές καθόλου σπάνια συχνά συνεχώς φορές ΜΕ Συμμετέχει στη διεργασία μάθησης. Αναγνωρίζει τις παρεμβολές στη μάθηση και τις συγκεκριμένες ενέργειες για να τις αντιμετωπίσει. Επιδεικνύει αυξημένο ενδιαφέρον/ αναλαμβάνει την ευθύνη για προσωπική εκπαίδευση, με την Μη εφαρμόσιμο 31

32 έναρξη αναζήτησης πληροφοριών και τη διενέργεια ερωτήσεων. Εκφράζει λεκτικά την κατανόηση της κατάστασης/ διεργασίας της νόσου και της θεραπείας Αναγνωρίζει τη σχέση σημείων/ συμπτωμάτων με τη διεργασία της νόσου και συσχετίζει τα συμπτώματα με τους αιτιολογικούς παράγοντες. Εκτελεί ορθά τις απαραίτητες διαδικασίες και ερμηνεύει την αιτιολόγηση των ενεργειών. Εισάγει τις απαραίτητες αλλαγές στον τρόπο ζωής και συμμετέχει στη θεραπευτική αγωγή. Τελική βαθμολόγηση κλίμακας εκβάσεων:... Δ. ΕΝΤΥΠΟ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ: Ενημέρωση για πηγές πληροφόρησης: Εκπαίδευση Προγρ 32

33 Ενημέρωση για τρόπο πρόληψης μακροπρόθεσμων επιπλοκών Ενημέρωση και προγραμματισμός για το κατάλληλο χρονοδιάγραμμα παρακολούθησης Προγραμματισμός επόμενης επίσκεψης: / /. Επιβεβαίωση του επιπέδου γνώσης, συμπεριλαμβανομένων των προβλεπόμενων αναγκών. Καθορισμός ικανότητας/ ετοιμότητας και των φραγμών του ατόμου για μάθηση. Επαγρύπνηση για σημεία αποφυγής. Αναγνώριση των υποστηρικτικών προσώπων/ σημαντικών άλλων που απαιτούν πληροφόρηση (π.χ. γονέας, φροντιστής, σύζυγος). Επισήμανση προσωπικών παραγόντων: ηλικία επίπεδο ανάπτυξης, φύλο κοινωνικές/ πολιτιστικές επιδράσεις, θρησκεία, εμπειρίες ζωής, επίπεδο εκπαίδευσης, συναισθηματική σταθερότητα. Καθορισμός των εμποδίων για μάθηση: το άτομο να μην μπορεί να διαβάζει, μιλάει καταλαβαίνει διαφορετική γλώσσα από του επαγγελματία υγείας, οργανικοί παράγοντες (π.χ. γνωστική διαταραχή, αφασία, δυσλεξία), οργανική σταθερότητα (π.χ. οξεία νόσος, μη ανοχή σε δραστηριότητα), δυσκολία με το υλικό που πρέπει να μάθει. Αξιολόγηση του επιπέδου ικανοτήτων του ατόμου και των δυνατοτήτων της κατάστασης. Αναγνώριση των παραγόντων υποκίνησης του άτομου. Παροχή σχετικών μόνο με την κατάσταση πληροφοριών. Παροχή θετικής ενίσχυσης. Αποφυγή χρήσης αρνητικής ενίσχυσης. Καθορισμός των επειγουσών αναγκών του ατόμου τόσο από την πλευρά του ίδιου όσο και του νοσηλευτή. Συζήτηση της αντίληψης του ατόμου για τις ανάγκες του. Συσχέτιση των πληροφοριών με τις προσωπικές επιθυμίες/ ανάγκες του ατόμου και τις αξίες/ πεποιθήσεις του. Διαχωρισμός του «κρίσιμου» από το «επιθυμητό» περιεχόμενο. Ανίχνευση των πληροφοριών που πρέπει το άτομο να θυμάται (γνωστικές). Ανίχνευση των πληροφοριών που αφορούν συναισθήματα, στάσεις και αξίες (συναισθηματικές). Ανίχνευση των ψυχοκινητικών δεξιοτήτων που είναι απαραίτητες να μάθει. Σαφής τοποθέτηση των αντικειμενικών στόχων με τους όρους του εκπαιδευόμενου για την ικανοποίηση των αναγκών του Αναγνώριση του βαθμού επίτευξης, των χρονικών παραγόντων, καθώς και των βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων στόχων Συνυπολογισμός των συναισθηματικών στόχων. Προσδιορισμός της μεθόδου με την οποία το άτομο προσεγγίζει την πληροφορία (οπτική, ακουστική, κιναισθητική, γευστική/ οσφρητική) και ενσωμάτωση της στο 33

34 εκπαιδευτικό σχέδιο για διευκόλυνση της μάθησης/ ανάκλησης γνώσεων. Συμμετοχή του ατόμου/ σημαντικών άλλων με τη χρήση κατάλληλου ανάλογα με την ηλικία υλικού που προσαρμόζεται στις δεξιότητες αναγνωσιμότητας του ατόμου, ερωτήσεων / διαλόγου, οπτικοακουστικού υλικού. Συμμετοχή και άλλων ατόμων που έχουν τα ίδια προβλήματα/ ανάγκες/ ανησυχίες (π.χ. ομάδες παρουσίασης, υποστήριξης). Παροχή αμοιβαίας θέσπισης και «συμβολαίων» εκμάθησης. Χρήση ομαδικής διδασκαλίας όπου χρειάζεται. Χρήση σύντομων, απλών προτάσεων και εννοιών. Επανάληψη και σύνοψη όπου χρειάζεται. Χρήση χειρονομιών και εκφράσεων προσώπου που βοηθούν στη μεταβίβαση του νοήματος της πληροφορίας. Συζήτηση ενός θέματος κάθε φορά, αποφυγή παροχής υπερβολικής πληροφόρησης σε μια συνεδρία. Παροχή γραπτών πληροφοριών/ οδηγιών και ενοτήτων αυτοδιδασκαλίας για να παραπέμπεται το άτομο όπου χρειάζεται. Ρύθμιση του χρόνου διδασκαλίας και των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων ανάλογα με τις ανάγκες του ατόμου. Εκτίμηση της αποτελεσματικότητας εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων μαζί με το άτομο. Παροχή περιβάλλοντος που προάγει την μάθηση. Αναγνώριση των παραγόντων που σχετίζονται με τον εκπαιδευτή στην κατάσταση (π.χ. λεξιλόγιο, αμφίεση, ύφος, γνώση του θέματος και δυνατότητα αποτελεσματικής μετάδοσης των πληροφοριών). Έναρξη με πληροφορίες που το άτομο ήδη γνωρίζει και στη συνέχεια με όσα το άτομο δε γνωρίζει, προχωρώντας από τα απλά στα πολύπλοκα. Αντιμετώπιση του άγχους/ άλλων ισχυρών συναισθημάτων του ατόμου. Παρουσίαση πληροφοριών με διαφορετική ακολουθία, αν είναι απαραίτητο, προβάλλοντας πρώτα εκείνα που παράγουν περισσότερο άγχος όταν το άγχος παρεμβαίνει στην ικανότητα μάθησης του ατόμου. Παροχή στο άτομο ενεργού ρόλου στη διεργασία μάθησης. Προάγεται το αίσθημα ελέγχου στην κατάσταση και αποτελεί μέσο για τον προσδιορισμό ότι το άτομο αφομοιώνει/ χρησιμοποιεί τη νέα πληροφορία. Παροχή ανατροφοδότησης (θετικής ενίσχυσης) και εκτίμησης της μάθησης/ απόκτησης δεξιοτήτων. Αναγνώριση της ανεπίσημης διδασκαλίας και της διαμόρφωσης ρόλων που λαμβάνει χώρα σε συνεχιζόμενη βάση (π.χ. απάντηση συγκεκριμένων ερωτήσεων/ ενίσχυση προηγούμενης διδασκαλίας κατά τη διάρκεια της καθημερινής φροντίδας). Παροχή βοήθειας στο άτομο να χρησιμοποιήσει τις πληροφορίες σε όλες τις εφαρμόσιμες περιοχές. Παροχή πρόσβασης στις πληροφορίες για το άτομο επικοινωνίας Ανίχνευση διαθέσιμων κοινοτικών πόρων/ υποστηρικτικών ομάδων. Παροχή πληροφοριών για τις επιπρόσθετες εκπαιδευτικές πηγές 34