ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ. Εορτή στην ταφή και στην ανάσταση της Παναγίας. sd Σάββατο 16 - Κυριακή 17 Αυγούστου Αφιέρωμα στην Κοίμηση της Θεοτόκου

Transcript

1 ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ sd Σάββατο 16 - Κυριακή 17 Αυγούστου 2014 Αφιέρωμα στην Κοίμηση της Θεοτόκου Εορτή στην ταφή και στην ανάσταση της Παναγίας

2 2 ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Παράδοση και Νοστιμιά Αφιέρωμα στην Κοίμηση της Θεοτόκου Εορτή στην ταφή και στην ανάσταση της Παναγίας...Σελίδα 3 Παναγία: Η ζωή της πρώτης Αγίας...Σελίδα 4 Ελλάδα: Μοναστήρια και Εκκλησίες αφιερωμένες στην Παναγία...Σελίδα 8 Κύπρος: Μοναστήρια και Εκκλησίες αφιερωμένες στην Παναγία...Σελίδα 12 Κοίμηση της Θεοτόκου: Ερμηνεία της εικόνας...σελίδα 14 Ο τορπιλισμός της «Ελλης»: Πώς «πλήρωσε» την ύβρι το ιταλικό υποβρύχιο...σελίδα 15 Συνέντευξη Γεωργία Δεμίρη: Η ξενιτιά ενισχύει την ενότητα και την ομοψυχία...σελίδα 16 Εικόνες Φώτισε τη Γη η Πανσέληνος...Σελίδα 18 Υγεία Πονοκέφαλος και κρυολόγημα το καλοκαίρι...σελίδα 21 Κοινωνία Ανήλικοι: Τα χαμένα παιδιά των φαναριών...σελίδα 22 Ιστορία Νίκος Κούρκουλος: Συγκλονίζει η άγνωστη οικογενειακή τραγωδία του...σελίδα 24 Θέμα «Τίποτα»: Η ιστορία του περίφημου ποτού της Τρίπολης...Σελίδα 25 Ελληνες Παντελής Γιωργαντής: Η ιστορία του σφουγγαρά από την Κάλυμνο...Σελίδα 26 Ψυχολογία Ευτυχία: 11 μικρές αλλαγές για τον εαυτό μας...σελίδα 27 Διατροφή 6+5 τροφές για τη δυσκοιλιότητα...σελίδα 28 Mαγειρική Ελληνικές συνταγές μαγειρικής και ζαχαροπλαστικής Εγκυκλοπαίδεια και ορολογία Μικρά... μυστικά με...αξία...σελίδα 29 Ψυχαγωγία Ντύνεται γαμπρός ο Πελέ! Σιωπή και γιόγκα από την Ζιζέλ...Σελίδα 30 Γυναίκα Καθαριότητα: Η μισή (και βάλε) αρχοντιά Ναυτία στο ταξίδι; Οχι, έχουμε λύσεις...σελίδα 31 Krinos Foods, LLC., Northern Blvd. LIC, NY το βιβλίο 3 είναι φίλος (718) [\ NATIONAL HERALD th Street, Long Island City, N.Y ΓΡΑΦΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ: ηµοκρίτου 1 & Ακαδηµίας Τ.Κ ΕΤΟΣ Ι ΡΥΣΕΩΣ 1915 FOUNDED 1915 Ιδρυτής ΠΕΤΡΟΣ ΤΑΤΑΝΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ Η. ΔΙΑΜΑΤΑΡΗΣ ΕΚΔΟΤΗΣ-ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΒΕΤΑ Η. ΔΙΑΜΑΤΑΡΗ-ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Βοηθός Εκδότη - Υπεύθυνη Διαφημιστικού Τμήματος ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΑΓΑΛΙΟΣ Υπεύθυνος Εκδοσης ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΚΑΡΑΜΗΤΡΟΥ Υπεύθυνη Παραγωγής ΑΝΝΑ ΑΓΓΕΛΙΔΑΚΗ Marketing-Kαλλιτεχνική Διεύθυνση

3 ΑΦΙΕΡΩΜΑ 3 ΣΑΒΒΑΤΟ 16 - ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2014 Κοίμηση της Θεοτόκου Εορτή στην ταφή και στην ανάσταση της Παναγίας Του Μητροπολίτη Κωνσταντίας - Αμμοχώστου Βασιλείου Η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και το νόημά της συνοψίζονται με αυτό που ο Ψαλμωδός λέγει και οι Πατέρες της Εκκλησίας εφαρμόζουν στο πρόσωπο της Μητέρας του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού: «Παρέστη η βασίλισσα εκ δεξιών σου εν ιματισμώ διαχρύσω περιβεβλημένη πεποικιλμένη» (Ψαλμ. 44:10). Με την εορτή της Κοιμήσεως εορτάζουμε δύο γεγονότα: αφ ενός μεν το θάνατο και την ταφή της Θεοτόκου, αφ ετέρου δε την ανάσταση και μετάσταση του σώματός της στους ουρανούς. Αυτά τα δύο θέματα επικρατούν και αναπτύσσονται στην υμνολογία της εορτής. Σε όλο τον Ορθόδοξο κόσμο τιμάται με ιδιαίτερη λαμπρότητα η Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας. Η τιμή γενικότερα της Πανάγιας Μητέρας του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού έχει τις απαρχές, τις καταβολές της στην Αποστολική περίοδο της ιστορίας της Εκκλησίας, γι αυτό και μαρτυρείται ήδη από τα ιερά ευαγγέλια. Ετσι πρέπει να κατανοήσουμε τους λόγους της ωδής της Θεοτόκου, όπως μας τους διασώζει ο ευαγγελιστής Λουκάς: «Ιδού γαρ από του νυν μακαριούσι με πάσαι αι γενεαί» (Λκ. 1:48). Αυτός ο μακαρισμός αποτελεί συγχρόνως και μία μαρτυρία της τιμής του προσώπου της Θεοτόκου ήδη από την αποστολική εποχή. Το πρόσωπο της Θεοτόκου εκτιμήθηκε ιδιαίτερα και γι αυτό το λόγο καθιερώθηκαν από πολύ νωρίς οι διάφορες εορτές, όπως: η Γέννηση της Θεοτόκου, η Είσοδος στον Ναό, ο Ευαγγελισμός, η Κοίμηση. Οσον αφορά ιδιαίτερα την εορτή της Κοιμήσεως έχουμε μαρτυρίες, ότι αυτή εορταζόταν με κάθε λαμπρότητα ήδη από τον πέμπτο αιώνα. Η καθιέρωση της εορτής στις 15 Αυγούστου έγινε από τον αυτοκράτορα Μαυρίκιο το τέλος του 6ου αιώνα. Η μαρτυρία για τον εορτασμό της Κοιμήσεως μας παρέχεται από ένα λόγο στην Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου που έχει αποδοθεί ψευδεπιγράφως στον ευαγγελιστή Ιωάννη, χωρίς βέβαια να είναι ο πραγματικός συγγραφέας του λόγου αυτού. Ο λόγος αυτός έχει γραφεί μεταξύ των αρχών και του τέλους του πέμπτου αιώνα, δηλαδή από το μ.χ. και αποτελεί συμπερίληψη της Θεολογίας της Εκκλησίας περί της Θεοτόκου, της Παραδόσεως και των λειτουργικών τιμών προς το πρόσωπο της Μητέρας του Ιησού Χριστού. Υπάρχει και μία άλλη σειρά κειμένων που μαρτυρούν για τον εορτασμό της Κοιμήσεως και των παραδόσεων πέριξ της εορτής αυτής, μερικά από τα οποία αναπαράγουν το περιεχόμενο του απόκρυφου κειμένου του Ιωάννη. Η τιμή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, κατά το λόγο αυτό, είχε ως επίκεντρο τη Βηθλεέμ και την Ιερουσαλήμ. Η τιμή της Θεοτόκου γενικότερα και ειδικά της Κοιμήσεως δεν οφείλεται σε μία απλή ευσέβεια και ευλάβεια προς το πρόσωπο της Μητέρας του Χριστού, αλλά έχει βαθύτερη θεολογική θεμελίωση. Η Εκκλησία μας τιμά την Κοίμηση, δηλαδή το φυσικό της θάνατο, την ανάσταση και την εκδημία της Θεοτόκου στους ουρανούς, ή όπως διαφορετικά ονομάζεται, της μεταστάσεώς της στους ουρανούς. Το ζήτημα αυτό δημιούργησε συζητήσεις και διχογνωμίες. Ομως, θεολογικά βασίζεται και αποδεικνύεται ως η λογική συνέπεια, αφ ενός μεν, της οντολογικής σχέσεως της Θεοτόκου με τον Θεάνθρωπο Χριστό, αφ ετέρου δε, της Αναστάσεως του Ιησού Χριστού. Το άγιο σώμα της δεν ήταν δυνατό να δεχθεί τη φθορά, γι αυτό και, κατά το ως άνω απόκρυφο κείμενο για την Κοίμηση, μετά την έξοδο της ψυχής από το σώμα, τόσο το σώμα, όσο και ο τάφος που είχε τοποθετηθεί στη Γεσθημανή εξέπεμπε μύρον ευωδίας. Ετσι, τρεις μέρες μετά το θάνατο, ή την Κοίμησή της, και το σώμα της Υπεραγίας Θεοτόκου μετατίθεται στον Παράδεισο. Με άλλα λόγια, η Μετάσταση της Θεοτόκου, όπως την εορτάζει και την θεολογεί η Εκκλησία, είναι η ανάσταση της Θεοτόκου που προκαταλαμβάνει την ανάσταση όλων των ανθρώπων. Αυτή είναι και η θεολογική θέση του αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού στους τρεις Λόγους του για την Κοίμηση της Θεοτόκου. Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, επιπρόσθετα, αναπύσσει και την εσχατολογική πτυχή του γεγονότος της Κοιμήσεως και της Μεταστάσεως της Θεοτόκου. Το γεγονός του θανάτου και της αναστάσεως της Θεοτόκου, το γεγονός της συναθροίσεως των Αποστόλων, το γεγονός της παρουσίας του Ιησού Χριστού με δόξα και λαμπρότητα, δορυφορούμενος από τους αγγέλους, είναι στοιχεία που συνθέτουν και την εικόνα της δευτέρας Παρουσίας του Χριστού. Ο Χριστός, με την ανάστασή του, έγινε, κατά τον απόστολο Παύλο, «πρωτότοκος εκ των νεκρών». Η ανάσταση του ανθρώπινου γένους θα γίνει κατά τους έσχατους χρόνους, όταν ο Χριστός θα φανερωθεί και πάλιν. Ο θάνατος και η ανάσταση της Θεοτόκου είναι, με τα δεδομένα αυτά, θα λέγαμε, ενδιάμεσος ανάσταση της Θεοτόκου, και παρουσία του Χριστού, γιατί προηγείται της παγγενούς αναστάσεως και κρίσεως. Στα διάφορα κείμενα, στα οποία αναφερθήκαμε πριν, υπάρχουν ευχές και παρακλήσεις της Θεοτόκου για να μη κριθεί και να μη διέλθει από τη δοκιμασία του διαβόλου, πράγμα που μπορεί να θεωρηθεί ως η κρίση, όπως αυτή αναμένεται κατά τους έσχατους χρόνους. Στο απόκρυφο κείμενο του Ιωάννη περί της Κοιμήσεως έχουμε και μία άλλη σημαντική όψη της θεολογίας της Εκκλησίας για τη θέση και το ρόλο που διαδραματίζει η Θεοτόκος μεταξύ του Υιού και Θεού της Ιησού Χριστού και των ανθρώ- πων. Πριν παραδώσει την αγία ψυχή της και εν είδη προσευχής παρακαλεί τον Χριστό ώστε: «πάντα άνθρωπον επικαλούμενον ή δεόμενον ή ονομάζοντα το όνομά της δούλης σου, χορήγησον αυτώ την βοήθειάν σου» (41). Δηλαδή η Παναγία Θεοτόκος αποδεικνύεται πρεσβευτής μεταξύ Θεού και ανθρώπων. Πράγματι, η Θεοτόκος συνέχισε την παράκλησή της προς τον Χριστό: «Κύριε Ιησού Χριστέ, ο πάντα δυνάμενος εν ουρανώ και επί γης, ταύτην την παράκλησιν δυσωπώ το όνομά σου το άγιον εν εκάστω καιρώ και τόπω όπου γίνεται η μνήμη του ονόματός μου, αγίασον τον τόπον εκείνον, και δόξασον τους δοξάζοντάς σε δια του εμού ονόματος, προσδεχόμενος των τοιούτων πάσαν προσφοράν και πάσαν ικεσίαν και πάσαν ευχήν» (42). Δίκαια η Εκκλησία μας τιμά την Υπεραγία Θεοτόκο, ως τιμιωτέραν των Χερουβίμ και ενδοξοτέραν των Σεραφείμ, όχι ανωτέρα μόνο των ανθρώπων. Ετσι, και εμείς τιμούμε και εορτάζουμε την Κοίμηση της Θεοτόκου, γιατί η Κοίμηση και η Μετάστασή της στους ουρανούς, καθώς και η δόξα της από τον Θεό αποτελεί τη βεβαιότητα και της δικής μας εισόδου στη βασιλεία του Θεού με τις ευχές και πρεσβείες της Παναγίας Μητέρας του Ιησού Χριστού, που είναι και δική μας Μητέρα. Η Θεοτόκος Μαρία έγινε Μητέρα του Ιησού επειδή στη Μήτρα της δημιουργήθηκε με την έλευση και τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος, το σώμα, η ανθρώπινη φύση του Χριστού. Είναι, και δική μας Μητέρα, γιατί όταν κοινωνούμε το σώμα και το αίμα του Κυρίου γινόμαστε αδέλφια του Χριστού και άρα και παιδιά της Υπεραγίας Θεοτόκου. Eτσι, και ως δική μας Μητέρα, πρεσβεύει για όλους εμάς που σεβόμεθα και επικαλούμεθα το άγιο όνομά της.

4 4 ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Παναγία Η ζωή της πρώτης Αγίας Στο χώρο του σύμπαντος το φαινόμενο της έκλειψης του ηλίου είναι κάτι που συχνά συμβαίνει. Στο χώρο της χριστιανικής πίστης όμως, υπάρχει ένας ήλιος που δεν γνωρίζει έκλειψη εις τον αιώνα. Είναι ο Ηλιος της Δικαιοσύνης, ο Χριστός! Μαζί Του λάμπει στους αιώνες και ο ήλιος της Παναγίας μητέρας Του. Και δεν μπορεί να μην είναι ήλιος, η Παναγία μητέρα του Θεού, «ή μετά Θεόν Θεός», κατά τον άγιο Γρηγόριο το Θεολόγο, καθώς είναι εκείνη που δέχθηκε μέσα της, εκύησε, εγέννησε, γαλακτοτρόφησε και ανέθρεψε το νοητό Ηλιο της Δικαιοσύνης. Η Θεοτόκος είναι ήλιος αγνείας, παρθενίας, υπακοής, υπομονής, σιωπής, αγάπης, πίστης, σεμνότητας, καθαρότητας, διακριτικότητας, σωματικής και ψυχικής ωραιότητας. Ηλιος καλοκαιρινός, δεκαπενταυγουστιάτικος, που λαμπρύνει το στερέωμα του ουρανού και αποτελεί καύχημα και κόσμημα των χριστιανών. Ας δούμε σύντομα τη μοναδική ζωή αυτής της μοναδικής γυναίκας. Κατά το λεγόμενο, «πρωτευαγγέλιο» του Ιακώβου του αδελφοθέου, ο ιερέας Ματθάν (23ος απόγονος του Δαβίδ, κατά τον γενεαλογικό πίνακα του Ευαγγελιστή Ματθαίου), παντρεύτηκε τη Μαρία και μαζί απέκτησαν τον Ιακώβ, τον πατέρα του Ιωσήφ, του μνήστορος της Παναγίας, και τρεις κόρες: τη Μαρία, η οποία γέννησε τη Σαλώμη τη μαία, τη Σοβή, η οποία γέννησε την Ελισάβετ, τη μητέρα του Ιωάννη του Προδρόμου και την Αννα, η οποία γέννησε τη Μαρία, τη μητέρα του Χριστού. Η Αννα (η μνήμη της τιμάται στις 25 Ιουλίου), παντρεύτηκε σε ηλικία 20 ετών, τον τριαντάχρονο τότε Ιωακείμ (η μνήμη του τιμάται στις 9 Σεπτεμβρίου μαζί με την σύζυγό του Αννα), ο οποίος καταγόταν απ τη γενιά του Δαβίδ, όπως κι εκείνη. Ομως πέρασαν 40 χρόνια έγγαμου βίου και ο Ιωακείμ και η Αννα δεν είχαν αποκτήσει παιδί. Η ατεκνία στην εποχή τους ήταν μεγάλη ντροπή. Αλλά αυτή τη ντροπή την έφερναν πάνω τους και οι δύο τους αγόγγυστα κι αδιαμαρτύρητα απέναντι στο Θεό. Υπέμεναν το θέλημα Του, Τον θερμοπαρακαλούσαν, πίστευαν με απλοϊκή και πηγαία πίστη στην παντοδυναμία Του και περίμεναν... Απέναντι στη τόση πίστη, υπομονή και προσευχή ο Θεός απάντησε με πολλαπλά μεγάλα θαύματα. Στέλνει τον άγγελό Του και λύει την ατεκνία της Αννας (9 Δεκεμβρίου). Και η γριά και στείρα Αννα, ως άλλη Σάρα, θα μείνει έγκυος και στα 60 της χρόνια θα γεννήσει και θ αποκτήσει (8 Σεπτεμβρίου, ημέρα Δευτέρα του έτους 15 π.χ.) κόρη. Και τι κόρη (!) τη Μαρία, τη μετέπειτα Παναγία Δέσποινα. Της έδωσαν τ όνομα της γιαγιάς της, όμως το καθένα από τα πέντε γράμματα του ονόματός της παραπέμπει και σε ένα γυναικείο πρόσωπο της Παλαιάς Διαθήκης το οποίο διακρίθηκε για μια τουλάχιστον αρετή: η Μ-αριάμ, για την αγνότητά της, η Α-βιγαία (= πηγή χαράς), για την ταπείνωση και τη σωφροσύνη της, η Ρ-αχήλ (= αμνάδα), για την ομορφιά της, η Ι-ουδήθ, για την ανδρειοφροσύνη και την πίστη της, η Α-ννα (= Θεία Χάρη), για την υπομονή της. Ετσι το όνομα Μαρία περιγράφει και τα χαρίσματα της Παναγίας. Στο δώρο αυτό του Θεού οι ευσεβείς γονείς της Μαρίας, απαντούν με αντίδωρο. Προσφέρουν στο Θεό εκείνο που τους πρόσφερε. Φέρνουν στο ναό και αφιερώνουν στο Θεό την τρίχρονη (!) κορούλα τους. Μεγάλη η καρδιά τους - Μεγάλη η απόφαση τους - Μεγάλη η πίστη τους. Το τρίχρονο κοριτσάκι τρέχοντας ανέβηκε τα σκαλοπάτια του ναού κι έπεσε στην αγκαλιά του αγίου αρχιερέα Ζαχαρία. Εκείνος προφανώς, γνωρίζοντας ποιο είναι το θέλημα του Θεού γι αυτό το παιδί, γεμάτος χαρά, αφού πρώτα πείθει τον λαό για το σωστό της παράδοξης απόφασής του, οδηγεί (21 Νοεμβρίου) τη μικρή κόρη στα «Αγια των Αγίων» του ναού (!!!), εκεί δηλαδή που μόνο ο αρχιερέας έμπαινε κι αυτός μια φορά το χρόνο. Εκεί φυλάσσονταν από τους Ισραηλίτες τα ιερότερα των κειμηλίων τους, η κιβωτός της Διαθήκης που περιείχε τις πλάκες με τις δέκα εντολές, η ράβδος του Ααρών και το δοχείο με το μάννα. Εκεί θα παραμείνει επί 12 συναπτά έτη η πιο αγνή ψυχή από την αρχή του κόσμου, η μικρή Μαρία, ζώντας με νηστεία, αγρυπνία, προσευχή, υπακοή και τρεφόμενη από αγγελικά χέρια, καθώς εκείνη έμελλε να αναδειχθεί μεγαλύτερη κι από τα «Αγια των Αγίων» και να γίνει η νέα κιβωτός που μέσα της θα στέγαζε τον Λόγο του Θεού. Στα εννέα της χρόνια θα γνωρίσει την πίκρα της ορφάνιας, καθώς θα στερηθεί και τους δύο αγαπημένους γονείς της. Ετσι οι ιερείς του ναού και οι συγγενείς της, όταν πλέον ήρθε η ώρα (σε ηλικία 15 ετών) να αφήσει το ναό και να βγει έξω στον κόσμο, αποφασίζουν να μην την αφήσουν μόνη εκτεθειμένη στους κινδύνους της ζωής, αλλά να την προστατεύσουν. Την θέτουν υπό την προστασία του Ιωσήφ, ενός μακρινού συγγενή της (όπως είδαμε ανωτέρω), του οποίου η γυναίκα είχε πεθάνει και του είχε ήδη αφήσει 7 παιδιά, 4 αγόρια και 3 κορίτσια (τα οποία αργότερα θα θεωρηθούν από τον κόσμο και σύμφωνα με το νόμο της εποχής, ως αδέλφια του Ιησού Χριστού). Η απόφασή τους αυτή επικυρώθηκε με θαυμαστό τρόπο, καθώς κατά την εκλογή του Ιωσήφ ως μνηστήρα της Μαρίας, ένα περιστέρι βγήκε από τη ράβδο του και πέταξε πάνω από το κεφάλι του. Ο Ιωσήφ παρέλαβε τη 16χρονη Μαρία, παρά τους δισταγμούς που είχε επειδή ήταν χήρος με παιδιά και μεγάλος σε ηλικία (75 ετών). Η Μαρία δεν πρόλαβε να κλείσει χρόνο στη νέα της ζωή κι ένα ανοιξιάτικο κυριακάτικο απόγευμα στις 25 του Μαρτιού, ενώ με το νου και την καρδιά της ήταν προσηλωμένη στην νοερά προσευχή, με τα χείλη σιγόψελνε ύμνους στο Θεό και με τα χέρια χρυσοκένταγε το νέο «καταπέτασμα» του ναού, άκουσε από τ Αρχαγγελικά του Γαβριήλ τα χείλη, την εκπλήρωση του «πρωτευαγγελίου». «Χαίρε, κεχαριτωμένη Μαρία!. Ο Κύριος μετά σου». Ηρθε το πλήρωμα του χρόνου για να συμβεί το ποθούμενο, καθώς αγιωτέρα και καθαροτέρα ψυχή δεν υπήρξε μέχρι τότε, ούτε θα υπάρξει σαν αυτή της Παναγίας. «Μη φοβάσαι, Μαρία, θα γεννήσεις το Γιο του Υψίστου. Πνεύμα Αγιο θα σε επισκιάσει». Και η απάντησή της που ακολούθησε τους πρώτους ανθρώπινους δισταγμούς της: «Ιδού, η δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου». Η σωτήρια απάντηση που περίμενε όλος ο κόσμος, δόθηκε. Η Μαρία έγκυος (και μάλιστα χωρίς να την αγγίξει άνδρας!!!). Δεν το χωράει ο νους του δίκαιου Ιωσήφ. Ομως Αγγελος Κυρίου θα τον ενημερώσει για τα συμβάντα και έτσι εκείνος, μπροστά στα μάτια του κόσμου θα πάρει την ευθύνη και θα καλύψει την Παρθένο. Η ταπεινή κόρη της Ναζαρέτ θα γίνει μάνα όντας παρθένος. Παρθένος πριν, κατά και μετά τον τοκετό. Αυτή είναι η πίστη της Εκκλησίας.

5 ΣΑΒΒΑΤΟ 16 - ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2014 ΑΦΙΕΡΩΜΑ 5 Γι αυτό και στις εικόνες της αγιογραφείται με τρία αστέρια (δύο στους ώμους και ένα στο μέτωπο) πάνω στην εσθήτα της και υμνολογείται ως «Νύμφη ανύμφευτη». Το γεγονός αυτό βέβαια, δεν μπορεί να το χωρέσει ο νους όχι μόνο του Ιωσήφ, μα και κάθε ανθρώπου. Κι όμως η εξαδέλφη της Μαρίας η Ελισάβετ, φωτιζόμενη από το πνεύμα του Θεού, θα το πει: «ήρθε σε μένα η μήτηρ του Κυρίου μου» και το βρέφος που είχε στην κοιλιά της θα σκιρτήσει με την παρουσία της Παρθένου Μαρίας. Ακολουθεί το ταξίδι προς την Βηθλεέμ τη γενέτειρα του Ιωσήφ, για να απογραφούν εκεί ο ίδιος και η Μαρία, σύμφωνα με την διαταγή του αυτοκράτορα Οκταβιανού Αύγουστου. «Ετοιμάζου Βηθλεέμ, ήνοικτε πάσιν η Εδέμ». Σ αυτό το άσημο χωριό που βρίσκεται 10 χιλιόμετρα μακριά από την Ιερουσαλήμ θα γεννήσει η Παρθένος σ έναν στάβλο και θα εναποθέσει σ ένα παχνί τον κτίσαντα τον κόσμο όλον. Ο Εμμανουήλ (= ο Θεός είναι μαζί μας) είναι εδώ κι η μάνα του κρυφά Τον καμαρώνει, καθώς απλοικά τσομπανόπουλα Τον προσκυνούνε, άγγελοι Τον υμνούνε, άδολα ζώα Τον ζεσταίνουν με τα χνώτα τους, μάγοι(σπουδαγμένοι πανεπιστήμονες του καιρού τους) Τον χρυσώνουν. Στις 8 μέρες ακολουθεί η περιτομή και η ονοματοδοσία του νεαρού αγοριού. Ιησούς θάναι τ όνομά Του. Στις 40 μέρες οι ευλογημένοι γονείς του Ιησού, ακολουθώντας την παράδοση και το νόμο του Μωυσή, θα φέρουν το παιδί στο ναό, για να πάρουν όλοι μαζί την ευλογία του Θεού και να συνεχίσουν έτσι οι γονείς με δύναμη και φρόνηση, την ανατροφή του παιδιού τους. Θα ακολουθήσει η φυγή της αγίας οικογένειας στην Αίγυπτο, κατόπιν αγγελικής προτροπής, για να γλιτώσει ο μικρός Ιησούς από το φονικό μαχαίρι του Ηρώδη. Αγόγγυστα και με χαρά η Μαρία θα υποφέρει τον ξεριζωμό από το σπίτι και τον ξενιτεμό προς χάριν του παιδιού της. Δεν θα αργήσει όμως να έλθει και η ποθητή μέρα της επιστροφής στην πατρίδα και η εγκατάσταση της ιερής οικογένειας στη Γαλιλαία. Την Παναγία θα την ξανασυναντήσουμε στα ευαγγέλια. Θα ψάχνει εναγωνίως το δωδεκάχρονο πια αγόρι της, που Το είχε χάσει, κατά την επιστροφή της οικογένειας από το ναό των Ιεροσολύμων, όπου είχαν πάει για την εορτή του Πάσχα. Αραγε μέσα σε τι αγωνία θα ζούσε η αγία της ψυχή εκείνες τις τρεις ημέρες που πέρασαν, προτού βρει τον Ιησού να διδάσκει στο σπίτι του πατέρα Του, τους σοφούς αρχιερείς του ναού; Τη λαχτάρα που της έδωσε τότε ο Γιος της, θα της την ξεπληρώσει όταν πια τριαντάχρονος θ αρχίσει το δημόσιο έργο Του. Για χάρη της μητέρας Του τότε θα κάνει το πρώτο θαύμα Του, αν και ήταν παράκαιρο όπως της είπε. Εντούτοις, θα κάνει το νερό κρασί στον εν Κανά γάμο για να συνεχισθεί το γλέντι και η χαρά των παρευρισκομένων σ αυτό το γιορτάσι, διότι... Εκείνη Του το ζήτησε! Σε κάποια άλλη στιγμή όμως, όταν Τον αναζητούσαν η μητέρα του και τ αδέρφια Του, θα πει πως μητέρα μου κι αδέρφια μου είναι εκείνοι που εφαρμόζουν το θέλημα του Θεού. Οι καλοθελητές θα σχολιάσουν πως πλήγωσε μ αυτά τα λόγια, τη μητέρα Του. Λέτε, αλήθεια, να αδιαφορούσε τόσο πολύ για Εκείνη ο Κύριος; Ποιος; Εκείνος, ο οποίος, όταν ήταν καρφωμένος πάνω στο Σταυρό, και φρικτά υπέφερε, εντούτοις νοιάστηκε για κείνη, για να μην μείνει μόνη και απροστάτευτη μετά το θάνατο Του και την έθεσε υπό την προστασία του αγαπημένου Του μαθητή, του Ιωάννη. Κι Εκείνη λέτε να μη γνώριζε τη σημασία των παραπάνω λόγων του παιδιού της, όταν ήταν: Εκείνη που Τον γέννησε και Τον ανέθρεψε; Εκείνη που Τον παράστεκε σ όλες τις περιοδείες Του; Εκείνη που στο Γολγοθά επάνω και κάτω απ το Σταυρό του παιδιού της ανήμπορη και μόνη παρακολουθεί τα φρικτά γενόμενα που σαν κοφτερό λεπίδι σχίζουν τα σωθηκά της; «Σφαγήν Σου την άδικον Χριστέ, η Παρθένος βλέπουσα..» (όπως είχε προφητεύσει ο άγιος Συμεών όταν κατά την Υπαπαντή του Κυρίου στο ναό είχε πει: «Και σου δε αυτής την ψυχή διελεύσεται ρομφαία» (Λουκ.2,35). Εκείνη που κατά την αποκαθήλωση έλουσε με τα δάκρυά της, μύρωσε και νεκροπρεπώς ενταφίασε το πανάγιο σώμα του Γιου της; Εκείνη που πρωτοτίμησε ο Γιος της με την αναστημένη παρουσία Του; Εκείνη που μπροστά στα μάτια της Γιος της και Σωτήρας του κόσμου, αναλήφθηκε στους ουρανούς; Εκείνη που κατά την ημέρα της Πεντηκοστής έλαβε στο υπερώο της Ιερουσαλήμ το Αγιο Πνεύμα, μαζί με τους Αποστόλους; Εκείνη που ξεκίνησε μετά από τον κλήρο που της έλαχε, να πάει να κηρύξει το Γιο της στην Ιβηρία; Αλλά τελικά, το θέλημα του Γιου της ήταν να βρεθεί στη χερσόνησο του Αθωνα και αυτός ο ευλογημένος τόπος να της παραχωρηθεί από τον ίδιο τον Κύριο, από τότε και έως τα τέλη των αιώνων ως περιβόλι δικό της. Η Παναγία γνώριζε από τον την ώρα του Ευαγγελισμού της όλα τα μελλούμενα, αλλά «διετήρει πάντα Συνέχεια στη σελίδα 6 Μ-αριάμ, για την αγνότητά της, Α-βιγαία (= πηγή χαράς), για την ταπείνωση και τη σωφροσύνη της, Ρ-αχήλ (= αμνάδα), για την ομορφιά της, η Ι-ουδήθ, για την ανδρειοφροσύνη και την πίστη της, η Α-ννα (= Θεία Χάρη), για την υπομονή της.

6 6 ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Παναγία: Η ζωή της πρώτης Αγίας Συνέχεια από τη σελίδα 5 τα ρήματα ταύτα εν τη καρδία αυτής» (Λουκ.4,51). Μια συνεχής σιωπή, προσευχή, διακριτική υπομονή και ταπείνωση, ήταν η ζωή της. Κι έτσι συνέχισε να πολιτεύεται και μετά την Ανάληψη του Γιου της στους ουρανούς. «Ξενυχτούσε στην προσευχή. Και δεν προσευχόταν όρθια η γονατιστή. Χρωμάτιζε την προσευχή της με τις επίμονες γονυκλισίες (=μετάνοιες). Εκανε τόσες πολλές μετάνοιες, ώστε στα αγία γόνατα της σχηματίστηκαν «κόμποι» (όπως της γίδας). Το δε μάρμαρο που ακουμπούσαν τα γόνατα της...βαθούλωσε!!! Μετά την ολονύκτια προσευχή της, ξάπλωνε για λίγο, έχοντας σα στρώμα μία πέτρα. Η δε προσευχή της (και τι προσευχή!) έκανε θαύματα! (Η Παναγία προσευχόταν!) Θεράπευε άρρωστους, έβγαζε δαιμόνια κ.λ.π. Ομως η φιλεύσπλαχνος Παρθένος δεν είχε περιορισθεί μόνο στην προσευχή, αλλ είχε ανοιχθεί και προς τον κόσμο. Δεν επικοινωνούσε μονό με το Θεό, αλλά και με τον κόσμο. Τη νύχτα δηλαδή την είχε αφιερώσει στην επικοινωνία της με το Θεό και την ήμερα στην επικοινωνία της με το συνάνθρωπο. Υποδεχόταν τους ξένους με πλατειά καρδιά. Και τους περιποιόταν. Εκανε ελεημοσύνες. Ετρεχε στα ορφανά, στις χήρες, στους καταπονημένους, στους θλιβομένους. Η μεγάλη της ευσπλαχνία ράγιζε και τις πέτρινες ψυχές». Ωσπου ήρθε η ώρα σε ηλικία άγνωστη σε μας (άλλοι λένε 59 ετών και άλλοι 74 και κάτι, που είναι ίσως και το πιθανότερο), να πάει να συμβασιλεύσει στους ουρανούς μαζί με τον Γιο της «πεποικιλμένη τη Θεία δόξη». Λέγεται ότι η Παναγία έζησε 15 χρόνια μετά την ανάσταση του Χριστού. Τα τελευταία γήινα χρόνια της έζησε στη Γεθσημανή, ένα χωριό έξω από τα Ιεροσόλυμα (εκεί που είχε συλληφθεί ο Χριστός τη νύχτα του μαρτυρίου Του). Είχε μερικές φίλες, χριστιανές, που την αντιμετώπιζαν σαν πνευματική τους Μητέρα. Ο Αγγελος Γαβριήλ της φέρνει την είδηση της αναχώρησής της μετά τρεις ημέρες στους ουρανούς, προσφέροντάς της ένα κλαδί φοίνικα που είναι σύμβολο αθανασίας. Η Παναγία δώρισε στις φίλες της δύο ενδύματά της (το χιτώνα και το μαφόριο, δηλ. το κάλυμμα της κεφαλής, αυτά που εικονίζεται να φοράει στις εικόνες της*). Στο διάστημα των τριών ημερών, Η Θεοτόκος είναι ήλιος αγνείας, παρθενίας, υπακοής, υπομονής, σιωπής, αγάπης, πίστης, σεμνότητας, καθαρότητας, διακριτικότητας, σωματικής και ψυχικής ωραιότητας. Ηλιος καλοκαιρινός, δεκαπενταυγουστιάτικος, που λαμπρύνει το στερέωμα του ουρανού και αποτελεί καύχημα και κόσμημα των χριστιανών. έκανε όλες τις απαραίτητες ετοιμασίες που επιβάλλεται να γίνουν γι αυτό το ταξίδι. Προσευχήθηκε στο αγαπημένο της όρος των Ελαιών κι εκεί τα δέντρα έκλιναν τις κορφές τους για να την προσκυνήσουν, να την τιμήσουν και να την αποχαιρετήσουν. Μα τα θαυμάσια του Θεού δεν έχουν τελειωμό. Οι Απόστολοι είχαν διασκορπιστεί στα πέρατα της γης για να κηρύξουν «Ιησούν Χριστόν και τούτον εσταυρωμένον». Την ημέρα της κοιμήσεως της Θεοτόκου όμως, σύννεφα τους άρπαξαν και τους μετέφεραν «Γεσθημανή τω χωρίω», στο σπίτι της Παναγίας. Παρόντες εκεί και ο Απόστολος των εθνών Παύλος και ο Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης και ο Ιερόθεος, πρώτος επίσκοπος Αθηνών. Δεν μπορούσαν ν αφήσουν μόνη της τη μητέρα του Θεού σ αυτές τις τελευταίες επίγειες στιγμές της. Κι Εκείνη τους μιλάει, τους νουθετεί, τους καθοδηγεί και τους παρηγορεί, με την απαράμιλλη γλυκύτητα που την διακρίνει πάντα. Και όταν ήρθε η ώρα (9 το πρωί της 15ης Αυγούστου), παρέδωσε το πνεύμα της στα χέρια του ίδιου του Γιου της. Ο Χριστός κατέβηκε αυτοπροσώπως και Την πήρε, όπως βλέπουμε στις εικόνες της κοίμησης (για όλους τους χριστιανούς κανονικά λέμε ότι «κοιμήθηκαν», όχι ότι πέθαναν, γιατί δεν υπάρχει θάνατος, μόνο ταξίδι προς την αιώνια ζωή - γι αυτό και τα νεκροταφεία η Εκκλησία τα λέει «κοιμητήρια»). Ο Χριστός εκπλήρωσε και την επιθυμία της, να δει από κοντά τους τόπους όπου πήγε Εκείνος για να ελευθερώσει τους Προπάτορες, αλλά να δει και τους βασάνους των αμαρτωλών στην κόλαση. Οταν λοιπόν, ο Αρχάγγελος Γαβριήλ πήγε την ψυχή της στον χώρο εκείνο, τόσο συγκλονίσθηκε η Θεοτόκος από το φοβερό θέαμα των βασανισμένων στην κόλαση που παρακάλεσε τον Γιο της γι αυτούς τους δυστυχείς. Και Εκείνος για το δικό της χατήρι κάθε χρόνο και για πενήντα ημέρες (από το Πάσχα μέχρι την Πεντηκοστή), απελευθερώνει τους κολασμένους από τα δεσμά της κόλασης. Οταν η Παναγία άφησε την τελευταία γήινη πνοή της, ο Πέτρος πρώτος της ψάλλει επιτάφια εγκώμια και οι υπόλοιποι Απόστολοι σηκώνουν το νεκροκρέβατό της και προχωρούνε προς το μνήμα για να ενταφιάσουν το πανάγιο σκήνος της. Ομως οι Ιουδαίοι δεν σέβονται ούτε αυτή την ιερή για κάθε άνθρωπο στιγμή. Ενας απ αυτούς μάλιστα, ο Ιεφονίας έπιασε το νεκροκρέβατο της Παναγίας με σκοπό να το ανατρέψει. Παρευθύς του κόβονται, από αόρατο σπαθί, τα βέβηλα χέρια του. «Μητέρα του Κυρίου και Θεού μου συγχώρα με» φωνάζει. Και αμέσως επανασυγκολούνται τα κομμένα μέλη του σώματός του. Αλλοι από τον ιουδαϊκό όχλο που ακολουθούσε οργισμένος και με σκοπό να επιτεθεί στη νεκρική πομπή, τυφλώνονται. Οσοι απ αυτούς πίστεψαν στο Χριστό και την μητέρα Του, θα βρουν το φως τους, όταν ο θεραπευμένος πλέον Ιεφονίας, παίρνει από τα χέρια του Πέτρου το φοίνικα που είχε δώσει ο Γαβριήλ στην Παναγία και τους ακουμπάει στα μάτια. Ομως και πάλι κατά θεία ευδοκία, «εις εκ των δώδεκα», ο Θωμάς, απουσιάζει από τα γενόμενα. Αρπάζεται από σύννεφο, μόλις την τρίτη ημέρα από την κοίμησή της και μεταφέρεται στη Γεσθημάνη. Εκεί βλέπει την Παναγία να ανεβαίνει σύσσωμη στους ουρανούς και να του δίνει, ως ιερό ενθύμιό της, την αγία ζώνη της, η οποία σήμερα φυλάσσεται ως θησαυρός πολυτιμότατος στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου του Αγίου Ορους. Συναντά, λοιπόν, ο Θωμάς τους υπόλοιπους Αποστόλους, οι οποίοι επί τρεις ημέρες δεν έφυγαν πάνω από τον τάφο της Παναγίας, και τους θερμοπαρακαλεί να ανοίξουν τον τάφο της, να την δει και να την αποχαιρετήσει κι αυτός. Και ω του παραδόξου θαύματος, όταν άνοιξαν τον τάφο διαπίστωσαν ότι αυτός ήταν άδειος από το πανάχραντο σώμα της Θεοτόκου. Στον τάφο μέσα είχε μείνει μόνο το σεντόνι με το οποίο τύλιξαν κατά τον ενταφιασμό το νεκρό σώμα της. Η Παναγία μετέστη σωματικώς στους ουρανούς. Δεν ανέστη απλώς εκ του τάφου, όπως ο Κύριος, αλλά και μετέβη ταυτόχρονα ολόσωμη στους ουρανούς, όπως την είδε ο Θωμάς. Ετσι θα τη δούνε, μετά από λίγες ημέρες, όλοι οι μαθητές να τους χαιρετά και να τους διαβεβαιώνει: «Χαίρετε, ότι μεθ ημών ειμί πάσας τας ημέρας», κι εκείνοι θα αναφωνούν:«παναγία Θεοτόκε, βοήθει ημίν». Δεν έχουμε λοιπόν, μόνο ανάσταση, την πρώτη που ενεργεί ο αναστημένος Χριστός και αυτή προς χάρη της μητέρας Του, αλλά και ανάληψη συνάμα, της Θεοτόκου στους ουρανούς. Γι αυτό και εορτάζουμε το μικρό Πάσχα του καλοκαιριού, το δεκαπενταύγουστο, όχι τον θάνατο, αλλά την Κοίμηση της Θεοτόκου. «Πάντα υπέρ έννοιαν, πάντα υπερένδοξα τα σα Θεοτόκε μυστήρια». Ετσι τίμησε ο Χριστός τη μητέρα Του. Η Αγία Ελένη για να τιμήσει την Υπερδεδοξασμένη Θεομήτορα, έχτισε ναό που υπάρχει και σήμερα επάνω στον τάφο της (που βρίσκεται στη Γεσθημανή και όχι όπως λένε οι δυτικοί στη θέση «Καπουλή Παναγιά», λίγο πιο πέρα από την Εφεσο). Ο Ευαγγελιστής Λουκάς για να τιμήσει την Πάναγνη μορφή της, «ιστόρησε» πάνω από 70 εικόνες της Παναγίας. Την πρώτη εικόνα της Παναγίας που έφτιαξε, την έφερε στην Κυρία Θεοτόκο κι εκείνη την ευλόγησε. Σύμφωνα με την παράδοση εικόνες της Παναγίας που έχει φτιάξει ο Ευαγγελιστής Λουκάς είναι η Μεγαλοσπηλιώτισσα στα Καλάβρυτα, η Παναγία Σουμελά στη Βέροια, η Κυκκώτισσα στην Κύπρο, η Ελεούσα στη Βίλνα της Ρωσίας και η Προυσιώτισσα στην Ευρυτανία. Οι Απόστολοι Πέτρος και Ιωάννης πάλι, σύμφωνα με την παράδοση, όταν ακόμη ήταν εν ζωή η Υπεραγία Θεοτόκος, για να την τιμήσουν, έχτισαν, στην περιοχή Λύδδα της Παλαιστίνης, την πρώτη εκκλησία που ήταν αφιερωμένη στο όνομά της, την οποία μάλιστα η ίδια η Παναγία εγκαινίασε με την παρουσία της. Οι χριστιανοί για να τιμήσουν την Κεχαριτωμένη, την έχουν κοσμήσει με πάμπολλα επίθετα και χαρακτηρισμούς και της έχουν δώσει πλήθος ονομάτων. Οι Ελληνες για να τιμήσουν τη Μητέρα του Θεού, από τους περίπου ενοριακούς ναούς της ελληνικής επικράτειας, έχουν αφιερώσει στην μνήμη της, τους Το ίδιο συμβαίνει και με τα περισσότερα μοναστήρια μας. Επίσης, τ αγιασμένο όνομά της τόχουν δώσει σε αγαπημένα πρόσωπά τους, σε νησιά, όρη, χωριά κλπ. Εμείς άραγε, με ποιο τρόπο, θα τιμήσουμε τη μάνα μας, γιατί είναι και δική μας μάνα, αφού ο Κύριος είναι αδελφός μας; Εμείς άραγε, με ποιο τρόπο θα τιμήσουμε αυτόν τον Ατίμητο Θησαυρό της πίστης μας, που αν και μετέστη εκ της γης, «τον κόσμο ου κατέλιπε» και σκέπει και φρουρεί πάντας όσους ευλαβώς προστρέχουν στην χάρη της; Η Παναγία δεν απαιτεί τίποτε, ενώ δέχεται τα πάντα. Δεν επιδιώκει τίποτε και κατέχει τα πάντα. (π. Αλέξ. Σμέμαν) Δεν ήρθε για να μας διδάξει, ούτε ν αποδείξει τίποτε. Η παρουσία της όμως και μόνο, με το φως και την χαρά της, απομακρύνει το άγχος των φανταστικών μας προβλημάτων. (π. Αλέξ. Σμέμαν) Οταν ο Μέγας Ναπολέων μπήκε νικητής στο Λουξεμβούργο, οι κάτοικοι έτρεξαν να του παραδώσουν τα κλειδιά της πόλεως πού τα είχαν φυλάξει στα χέρια ενός αγάλματος της Παναγίας. - Αφήσατε τα στα χέρια της Παναγίας, είπε εκείνος, γιατί ό,τι φυλάει η Παναγία είναι καλά φυλαγμένο, είπε ο Στρατηλάτης. Ο Μέγας Αλέξανδρος είπε κάποτε. Ενα δάκρυ της μητέρας μου αθώωσε πολλούς. Αλήθεια πόσους έχουν αθωώσει τα δάκρυα και η μεσιτεία της Μεγάλης Μάνας μας της Παναγίας! Η αγιότητα σε μια ψυχή αυξάνει όσο πιο πολύ αυξάνει η ευλάβεια της προς την Παναγία. Αδύνατον να χάσει την ψυχή του εκείνος πού τιμά την Παναγία. * Το μαφόριο (εσθήτα) μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη από τα Ιεροσόλυμα τον 5ο αιώνα μ.χ. και κατατέθηκε στο ναό της Παναγίας των Βλαχερνών (χάθηκε μετά την εισβολή των σταυροφόρων στην Πόλη το 1204), ενώ ο χιτώνας σώζεται στο μουσείο της πόλης Ζουγκντίντι της Γεωργίας και αποτελεί το σημαντικότερο κειμήλιο του Ορθόδοξου Πατριαρχείου Γεωργίας. Τα δύο αυτά ενδύματα, ο χιτώνας και το μαφόριο, συνιστούν ένα σύνολο (χιτώνας και πέπλο κεφαλής) και η ύπαρξή τους συμφωνεί με την αρχαία παράδοση, κατά την οποία η Παναγία, όταν ειδοποιήθηκε από άγγελο ότι πλησιάζει η κοίμησή της, χάρισε δύο ενδύματά της σε δύο φίλες της. Αρα η Παναγία, προφανώς, είχε δύο αλλαξιές ρούχων, δηλ. μόνο τα απολύτως απαραίτητα. Χάρισε τη μία και την άλλη τη φορούσε κατά την κηδεία της.

7 ΣΑΒΒΑΤΟ 16 - ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2014 ΑΦΙΕΡΩΜΑ 7 Η Αγία Ζώνη Eνας απόστολος δεν είχε έρθει στην ώρα του, ο Θωμάς. Το κανόνισε έτσι ο Θεός, για να αποκαλυφθεί η συνέχεια. Eτσι ο Θωμάς ήρθε τρεις ημέρες μετά και ζήτησε από τους άλλους ν ανοίξουν τον τάφο της Παναγίας για να την προσκυνήσει. Oταν όμως άνοιξαν τον τάφο (που είναι σπήλαιο, όπως ο τάφος του Χριστού -σώζεται ακόμη και σήμερα), η Παναγία είχε αναστηθεί και την είδαν να υψώνεται στους ουρανούς (αναλήφθηκε). Καθώς έφευγε, έλυσε τη ζώνη της και την έδωσε στον άγιο Θωμά. Αυτή είναι η περίφημη και θαυματουργή Αγία Ζώνη. Η παράδοσή της στον άγιο Θωμά γιορτάζεται στις 31 Αυγούστου. Eτσι η Παναγία αναλήφθηκε στον ουρανό και εκεί βρίσκεται και σήμερα με το σώμα Της. Γι αυτό δεν υπάρχουν λείψανα της Παναγίας, ούτε σώζεται το σώμα Της, αλλά ο τάφος της είναι κενός. Η Παναγία έχει ήδη αναστηθεί και δεν περιμένει ν αναστηθεί στη δευτέρα παρουσία, όπως όλοι εμείς. Βέβαια, δεν έφυγε στην πραγματικότητα ποτέ: οι αμέτρητες εμφανίσεις και τα θαύματά Της αποδεικνύουν τη διαρκή παρουσία της στη ζωή μας και το ενδιαφέρον και την αγάπη Της για τον κόσμο. Ο κόσμος Τη διώχνει και προτιμά το σκοτάδι και το θάνατο από τη ζωή και το Φως, αλλά εκείνη στέκεται διακριτικά και περιμένει να Της επιτρέψουμε να παρέμβει στη ζωή μας και να καθοδηγήσει τα βήματά μας προς τον Πανάγιο Υιό Της. Κατά τη θρησκευτική παράδοση, η Παναγία πέθανε δέκα χρόνια μετά τη Σταύρωση του Ιησού και τάφηκε στην Ιερουσαλήμ. Υπάρχει, όμως, και η άποψη πως ακολούθησε τον Ιωάννη στην Εφεσο και ότι έζησε τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής της εκεί. Σε ένα κοπτικό κείμενο του 4ου αιώνα, στην 20ή Ομιλία του Κύριλλου της Ιερουσαλήμ, αναφέρεται ότι ο θάνατός της συνέβη στη Σιών (Ιερουσαλήμ), στις 15 Αυγούστου του έτους 43 μ.χ., και ότι τάφηκε στη Γεσθημανή. Η επίσημη εκκλησιαστική ιστορία αποδέχθηκε το γεγονός αυτό από τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες. Ο τάφος της Παναγίας, επομένως, ανήκει στους Ορθόδοξους από την εποχή που οικοδομήθηκε ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου από τους ισαποστόλους Κωνσταντίνο και Ελένη. Από τον περασμένο αιώνα, όμως, η Καθολική Εκκλησία, η οποία αμφισβητεί το γεγονός, προσπάθησε να μεταθέσει την τοποθεσία του τάφου. Το 1841 οι Καθολικοί άρχισαν να γράφουν και να διαδίδουν ότι η Παναγία έζησε, πέθανε και τάφηκε όχι στη Γεθσημανή, αλλά στην Εφεσο. Οι εικασίες αυτές αντικρούστηκαν κατά καιρούς από τους Ορθόδοξους. Η έκδοση, όμως, ενός έργου επανέφερε πάλι το θέμα στο προσκήνιο. Ο τόπος όπου βρίσκεται κτισμένο «της Θεοτόκου το άγιο τέμενος». Ο ναός μπορούμε να τον χαρακτηρίσουμε ως μια ταπεινή κρύπτη που εσωτερικά όμως αποκαλύπτει μια ξεχωριστή μεγαλοπρέπεια. Καταπληκτικός παραλληλισμός με το Πανυπερευλογημένο πρόσωπο της Θεοτόκου. Δεσπόζουν εντός του Ναού το Πανάγιο Θεομητορικό μνήμα και η Θαυματουργή εικόνα της Ιεροσολημήτισσας.

8 8 ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Ελλάδα Μοναστήρια και Εκκλησίες αφιερωμένες στην Παναγία Με μεγάλες τιμές εορτάζεται η Κοίμηση της Θεοτόκου σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, αλλά και στο εξωτερικό, σε χώρες με συμπαγή παρουσία Ελλήνων Ορθοδόξων. Πάσχα του καλοκαιριού ονομάζει ο λαός το Δεκαπενταύγουστο, καθώς η «Παρθένος Μαρία» θεωρείται το ιερότερο πρόσωπο της Ορθοδοξίας. Στην Τήνο, την Παναγία Σουμελά, το Aγιον Oρος, στα νησιά μας και σε κάθε άλλη γωνιά της χώρας, πλήθος κόσμου προσέρχεται στις εκκλησίες για να ακολουθήσει τις περιφορές της εικόνας της Μεγαλόχαρης. Αυτή είναι και η πιο γνωστή ονομασία της Παναγιάς -προς τιμήν των θαυμάτων- αλλά και Φανερωμένη, χάρη στις εικόνες οι οποίες φανερώθηκαν στους πιστούς στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, κυρίως σε βράχους ή σπήλαια. Τόσο μεγάλη ήταν η χαρά όταν βρισκόταν μια εικόνα, ώστε χτιζόταν αμέσως ένα εξωκλήσι στο όνομα της Παναγίας και από τότε, κάθε χρόνο, τελούσαν σειρά εκδηλώσεων στη μνήμη της, την ίδια πάντα μέρα. Λόγω της τοποθεσίας που βρέθηκε η εικόνα της ή όπου υπάρχει ο ναός της, της δίδονται επίθετα όπως, Παναγία η Σουμελά (στο όρος Μελά), Παναγία η Μελικαρού (στη Σκύρο), Παναγία η Φοδελιώτισσα (στο Φόδελε Ηρακλείου), Παναγία η Θαλασσινή, (στην Aνδρο, σε βράχο μέσα στη θάλασσα), Παναγία η Ανέμη, (στη Σαμοθράκη, επειδή φυσά δυνατός άνεμος στο ξωκλήσι της) κ.ά. Ας δούμε τους πιο γνωστούς ναούς αφιερωμένους στην Παναγία: Η Μεγαλόχαρη της Τήνου Μία από τις σημαντικότερες εκκλησίες για τους Ορθόδοξους, ο Ιερός Ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου της Τήνου, προσελκύει κάθε χρόνο χιλιάδες Ελληνες, από το εσωτερικό της Ελλάδας ή και από το εξωτερικό. Ιδιαίτερα τον Δεκαπενταύγουστο η Χώρα της Τήνου ασφυκτιά από την κοσμοσυρροή που συνωστίζεται για να προσκυνήσει τη θαυματουργή εικόνα ή να εκπληρώσει το τάμα του. Μερικοί προσκυνητές φτάνουν στην εκκλησία (που στέκεται επιβλητική στην κορυφή του λόφου) στα γόνατα, εκπληρώνοντας κάποιο τάμα τους. Η ίδια η εκκλησία είναι χτισμένη από άσπρο μάρμαρο και περιτριγυρίζεται από μικρά βοηθητικά κτήρια. Η θαυματουργή εικόνα δεσπόζει μέσα στον ναό, βαρύτιμα φορτωμένα από πάμπολλα αφιερώματα, διαμάντια, ζαφείρια και μαργαριτάρια, αφιερώματα αυτοκρατόρων, βασιλιάδων και του πιστού λαού. Η ανέγερση του Ναού έγινε το 1823, ενώ ο απελευθερωτικός αγώνας κατά των Τούρκων ήταν στο κορύφωμά του. Χρησιμοποιήθηκε μάρμαρο που μεταφέρθηκε από το κοντινό εγκαταλειμμένο νησί της Δήλου, καραβιές ολόκληρες, που έχουν καταγραφεί με λεπτομέρεια, όνομα πλοίου, καπετάνιου, ημερομηνία, κλπ. Κάτι τέτοιο δεν θεωρούνταν τότε παράνομο, ακόμα και 100 χρόνια μετά τα ασβεστοκάμινα μετέτρεπαν σε ασβέστη πολύτιμα σπαράγματα του Η Μεγαλόχαρη της Τήνου. αρχαίου ελληνικού πολιτισμού ακόμα και στο κέντρο της Αθήνας! Πόσω μάλλον που η Δήλος ήταν χωρίς μόνιμη οργανωμένη ανθρώπινη παρουσία για περισσότερους από δεκαέξι αιώνες! Σύμφωνα με την παράδοση, ο Ναός κτίστηκε στο σημείο που η πρωτοχριστιανική εικόνα της Μεγαλόχαρης βρέθηκε θαμμένη στις 30 Ιανουαρίου 1823, μετά από όνειρο που είδε η μοναχή (και μετά οσία) Πελαγία στην Μονή Κεχροβουνίου, όπου μπορούμε να επισκεφθούμε και το κελλί της. Ακριβώς κάτω από την εκκλησία βρίσκεται ο ναός της Ευρέσεως, αφιερωμένος στην Ζωοδόχο Πηγή. Και αυτός έχει κτιστεί πάνω στα θεμέλια μίας παλαιοχριστιανικής εκκλησίας αφιερωμένης στον Αγιο Ιωάννη. Σύμφωνα με τους ειδικούς, εδώ βρισκόταν και αρχαίος ναός του Διονύσου. Ιερά μονή Παναγίας Σουμελά Στις πλαγιές του Βερμίου, κοντά στο χωριό Καστανιά, βρίσκεται το πνευματικό κέντρο του Ποντιακού Ελληνισμού, η Ιερά Μονή της Παναγίας Σουμελά. Η παράδοση αναφέρει ότι ο Ευαγγελιστής Λουκάς ήταν αυτός που χάραξε τη μορφή της Παναγίας πάνω σε ξύλο. Στο τέλος του 4ου αιώνα ( ) ιδρύθηκε στο όρος Μελά της Τραπεζούντας, το μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά, από τους μοναχούς Βαρνάβα και Σωφρόνιο, με μοναδικά εφόδια την πίστη, την επιμονή και Η εικόνα της Ιεράς μονής Παναγίας Σουμελά. την εργατικότητα. Μέχρι το 1922, υπήρξε ο οδηγός, ο παρηγορητής, ο συμπαραστάτης, το καταφύγιο και ο εμψυχωτής των Ελληνοποντίων. Υπήρξε επίσης ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες διατήρησης της ελληνικής γλώσσας και ταυτότητας, καθώς και της αναζωπύρωσης της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης των πιστών. Ο αναπάντεχος ξεριζωμός, ερήμωσε μαζί με τον αλησμόνητο Πόντο και τη Βίγλα της Σουμελιώτισσας. Με την ανταλλαγή, τα ιερά κειμήλια παραχωρήθηκαν, και το 1931 τα ξέθαψε και τα έφερε στην Ελλάδα, ο Αμβρόσιος ο Σουμελιώτης, ύστερα από ενέργειες του πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου προς την τουρκική κυβέρνηση του Ισμέτ Ινονού. Από το 1952, αρχίζει η ελλαδική ιστορία της Παναγίας Σουμελά. Το η εικόνα παραχωρείται στο σωματείο «Παναγία Σουμελά» Θεσσαλονίκης, το οποίο και άρχισε την ανέγερση της Μονής, σε ένα επίπεδο του Βερμίου, πάνω από το χωριό Καστανιά, που είχε παραχωρήσει δωρεάν 500 στρέμματα για την ανέγερση του Προσκυνήματος. Από τότε μέχρι σήμερα κάθε χρόνο, το τριήμερο του 15Αύγουστου, είναι πρωτοφανής η συρροή χιλιάδων προσκυνητών απ όλα τα διαμερίσματα της χώρας και το εξωτερικό. Η περιφορά της Εικόνας, μέσα στο χώρο του ιερού προσκυνήματος, γίνεται με βυζαντινή μεγαλοπρέπεια και σύμφωνα με την Ορθόδοξη παράδοση, είναι μια από τις πιο συγκινητικές και κατανυκτικές ακολουθίες. Το περιβόλι της Παναγίας Οι καλόγεροι της μοναχικής πολιτείας του Αθω ονομάζουν το Αγιον Ορος «κλήρον ίδιον της Θεοτόκου» και «περιβόλι της Παναγίας». Σύμφωνα με τις μοναχικές παραδόσεις, η Θεοτόκος επισκέφθηκε το Ορος, όταν, πλέοντας για την Κύπρο μαζί με τον Ιωάννη τον Ευαγγελιστή για να επισκεφθούν τον Λάζαρο, αναγκάστηκαν εξαιτίας μιας μεγάλης τρικυμίας, από τις συνηθισμένες στη

9 ΣΑΒΒΑΤΟ 16 - ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2014 ΑΦΙΕΡΩΜΑ 9 Παναγία η Εκατονταπυλιανή. βορειοανατολική πλευρά του Αθω, να προσορμιστούν στη θέση όπου αργότερα ιδρύθηκε η Μονή των Ιβήρων. Στην περιοχή τότε δεν υπήρχαν άλλοι οικισμοί παρά τα ερείπια ενός ναού του Απόλλωνος. Η Παναγία, κατά την παράδοση, ενθουσιάστηκε με το μοναδικό τοπίο του Αθω και ζήτησε από τον Γιο της να της δωρίσει τη χερσόνησο. Τότε, σύμφωνα με την παράδοση, ακούστηκε η φωνή του Χριστού, που αφιέρωνε αιώνια τον Αθω στην Παναγία: «Εστω ο τόπος ούτος κλήρος σος και περιβόλαιον σον και παράδεισος, έτι δε και λιμήν σωτήριος των θελόντων σωθήναι». Από τότε αφιερώθηκε το Ορος ως «κλήρος και περιβόλι της Παναγίας». Παναγία Κοσμοσώτειρα Στο νοτιοανατολικό άκρο του Νομού Εβρου, δίπλα στον ομώνυμο ποταμό και το Δέλτα του, δεσπόζει η σημερινή πόλη των Φερών με το ναό της Παναγίας Κοσμοσώτειρας, σύμβολο της τέχνης και του πολιτισμού της Βυζαντινής Θράκης. Ο ναός έχει ανακηρυχθεί προστάτιδα των απανταχού Θρακιωτών και προσκυνηματικό τους κέντρο. Το μοναστήρι της Παναγίας Κοσμοσώτειρας χτίστηκε το από τον Σεβαστοκράτορα Ισαάκιο Κομνηνό, γιο του αυτοκράτορα Αλέξιου Α Κομνηνού. Ο αρχιτεκτονικός ρυθμός του ναού είναι σταυροειδής με τρούλο, σε μια -σπανιότατη- παραλλαγή του δικιονίου. Παναγία Εικοσιφοίνισσας Κτισμένη στις βόρειες παρυφές του όρους Παγγαίου (Δράμας) σε υψόμετρο 753μ., η μονή ιδρύθηκε από τον Αγιο Γερμανό το 518 μ.χ. σε απόσταση 50μ. από το μοναστικό οικισμό που είχε ιδρύσει στη θέση Βίγλα γύρω στο 451 μ.χ. ο επίσκοπος Φιλίππων Σώζων. Το όνομά της εικάζεται ότι προήλθε από παραφθορά της έκφρασης «εικών φοινίσσουσα», διότι η αχειροποίητος εικόνα της Παναγίας λέγεται ότι εξέπεμπε ερυθρωπό φως (φοινικούν χρώμα). Η ιστορία της μονής παραμένει άγνωστη μέχρι τον 11ο αι., οπότε ανακηρύχθηκε σταυροπηγιακή και κτίστηκε νέος καθολικός ναός. Από το 1472 η μονή γνώρισε περίοδο ακμής μέχρι το Η δράση των μοναχών στην ευρύτερη περιοχή προκάλεσε την οργή των Τούρκων, οι οποίοι τους θανάτωσαν, χωρίς όμως να καταστρέψουν το κτιριακό συγκρότημα της μονής. Επειτα από παρέμβαση του Πατριαρχείου στη σουλτανική αυλή, η μονή επανακατοικήθηκε από μοναχούς του Αγίου Ορους γύρω στο και με τα χρόνια μετατράπηκε σε σημαντικό πνευματικό κέντρο. Μετά την πυρκαγιά του 1854 που αποτέφρωσε τη δυτική πλευρά της, την επιδημία χολέρας το 1864 που αποδεκάτισε τους μοναχούς, τις λεηλασίες των Βουλγάρων το 1917 και το 1943, η Μονή Παναγίας Εικοσιφοίνισσας άρχισε να επαναλειτουργεί το 1965 με αδελφές - μοναχές. Σήμερα μέσα στον περίβολο της μονής βρίσκονται η επιβλητική εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, τα κελιά των μοναχών, το ηγουμενείο, το αρχονταρίκι, παρεκκλήσι αφιερωμένο στην αγία Παρασκευή, όπου αναβλύζει το αγίασμα, καθώς και μουσείο. Το «Πάσχα του Καλοκαιριού» στα Γρεβενά Λαμπρές είναι οι γιορτές του Δεκαπενταύγουστου στην περιοχή των Γρεβενών, όπου ξενιτεμένοι από κάθε γωνιά της γης μαζεύονται και ξεκινούν ένα ατελείωτο γλέντι που κάνει τους αγαπημένους συγγενείς να ξανασμίξουν. Χωριά που το χειμώνα κατοικούνται από 100 το πολύ 200 κατοίκους, την εποχή του Δεκαπενταύγουστου φτάνουν να φιλοξενούν έως και δυο και τρεις χιλιάδες πιστούς. Το επίκεντρο της γιορτής φυσικά είναι συγκεντρωμένο στο ψηλότερο χωριό της Ελλάδας, τη δοξασμένη και πολυτραγουδισμένη Σαμαρίνα, αφού χιλιάδες προσκυνητές καταφθάνουν στη Μεγάλη Παναγιά για Αγιο Ορος: Το περιβόλι της Παναγίας. να πανηγυρίσουν σε ένα γλέντι που κρατάει τρεις ολόκληρες ημέρες. Παναγία η Εκατονταπυλιανή Η Παναγία η Εκατονταπυλιανή ή Καταπολιανή στην Πάρο είναι ένα από τα σημαντικότερα προσκυνήματα στο Αιγαίο. Για περισσότερα από 1500 χρόνια, το νησί της Πάρου γιορτάζει την Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου. Τον Ιερό Προσκυνηματικό Ναό της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής επισκέπτονται Ορθόδοξοι από όλο τον κόσμο. Ο ναός βρίσκεται στο βορειανατολικό μέρος της πρωτεύουσας του νησιού, της Παροικίας, σε μικρή απόσταση από το λιμάνι της. Οι παραδόσεις που αφορούν την ίδρυση, το όνομα και τον αρχιτέκτονα της Εκατονταπυλιανής ποικίλουν. Ωστόσο, μια έρευνα που διεξήχθη τον 20ο αιώνα έδειξε ως κατόχους και κτήτορες του ναού τον Αγιο Κωνσταντίνο και τη μητέρα του Αγία Ελένη (Η εκκλησία υπήρξε τάμα της Αγίας Ελένης στην Παναγία, για την ολοκλήρωση του ταξιδιού της προς τα Ιεροσόλυμα). Ο ναός της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής είναι ένα από τα παλαιότερα μνημεία βυζαντινής αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα. Το παλαιό κτίσμα των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης καταστράφηκε και ανασκευάστηκε από τον Αυτοκράτορα Ιουστινιανό, σύμφωνα με τον ρυθμό Συνέχεια στη σελίδα 10

10 10 ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Ελλάδα: Μοναστήρια και Εκκλησίες αφιερωμένες στην Παναγία Συνέχεια από τη σελίδα 9 αρχιτεκτονικής της εποχής του. Μέσα στους αιώνες, ο ναός υπέστη ζημιές, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα την αλλοίωση της επιβλητικής του μορφής. Το 1959, ο καθηγητής και ακαδημαϊκός Αναστάσιος Ορλάνδος εγκαινίασε τις εργασίες αποκατάστασης του ναού προκειμένου να τον επαναφέρει στην Ιουστινιάνεια μορφή του, ένα σπουδαίο έργο που περατώθηκε στα Στο εσωτερικό του ναού και στα παρεκκλήσια συναντάμε πλήθος φορητών εικόνων. Από αυτές, η εικόνα της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής, η κυρίως λατρευτική εικόνα με περίτεχνη αργυρή επένδυση, η εικόνα του Παντοκράτορα και η εικόνα της Κοίμησης της Θεοτόκου κοσμούν το εικονοστάσιο του ναού. Και οι τρεις, έργα του 17ου αι., είναι δωρεά του Παριανού ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας Νικόλαου Μαυρογένη. Το προσκυνηματικό συγκρότημα διαθέτει έξι παρεκκλήσια, ενώ κόσμημα για το ναό αποτελεί το αρχαιότερο σ ολόκληρη την ορθόδοξη Ανατολή σωζόμενο βαπτιστήριο, του 4ου αιώνα μ.χ. Σήμερα η επίσημη ονομασία «Εκατονταπυλιανή» συνδέεται με τον εξής θρύλο: «Ενενήντα εννέα φανερές πόρτες έχει η Καταπολιανή. Η 100η είναι κλειστή και δεν φαίνεται. Θα φανεί η πόρτα αυτή και θα ανοίξει, όταν οι Ελληνες πάρουν την Πόλη». Στην εκκλησία της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής, η εορτή της Κοίμησης της Θεοτόκου γίνεται σε ατμόσφαιρα βαθιάς κατάνυξης, ενώ το απόγευμα της 15ης Αυγούστου στους δρόμους της Παροικίας οι επισκέπτες συμμετέχουν στην περιφορά της ιερής εικόνας και του επιταφίου, ενώ όλο το νησί συμμετέχει στον πανηγυρικό εορτασμό, που καθιστά το προσκύνημα της Πάρου τον Δεκαπενταύγουστο, μέσα στα τρία σημαντικότερα στην Ελλάδα. Παναγία του Χάρου Για τη μοναδικότητά της ξεχωρίζει η Παναγία του Χάρου στους Λειψούς. Είναι η μοναδική εικόνα της Παναγίας που δεν κρατά το Θείο Βρέφος, αλλά τον Εσταυρωμένο Χριστό. Οσο και αν ακούγεται παράξενο το όνομά της, εδώ και εκατοντάδες χρόνια, ευλογεί το πεντάμορφο νησί. Η Παναγία του Χάρου πήρε το όνομά της, από το γεγονός ότι ο νεκρός Χριστός στον σταυρό του μαρτυρίου και ο Χάρος σχετίζονται μεταξύ τους εννοιολογικά. Το μοναστήρι της Παναγίας βρίσκεται ένα χιλιόμετρο έξω από το βασικό οικισμό των Λειψών. Τόσο το εξωμονάστηρο, όσο και η εικόνα χρονολογούνται από το 1600 μ.χ., όταν έφτασαν στο νησί δύο μοναχοί από την Πάτμο. Η Παναγία του Χάρου γιορτάζει στις 23 Αυγούστου (εννιάμερα της Παναγίας) και στους Λειψούς στήνεται μεγάλο πανηγύρι. Από το 1943 μέχρι σήμερα τη θαυματουργή εικόνα κοσμούν τα περιώνυμα «κρινάκια της Παναγίας». Τα λουλούδια τοποθετούνται στην εικόνα την άνοιξη, στη συνέχεια ξεραίνονται και στη γιορτή της, κατακαλόκαιρο, ανθίζουν βγάζοντας μοσχομυριστά μπουμπούκια. Καβουριανή Λέρου Στα Δωδεκάνησα πιο γνωστή είναι η Παναγία η Καβουριανή στη Λέρο. Βρίσκεται κοντά στον οικισμό Ξηρόκαμπος. Το γραφικό εκκλησάκι ονομάζεται και της Καβουράδαινας, διότι στη θέση που είναι, κατά την παράδοση, ένας ψαράς που έψαχνε για καβούρια βρήκε μέσα σε σχισμή την εικόνα της Παναγίας Η Παναγία η Σπηλιανή Η Παναγία η Σπηλιανή στη Νίσυρο είναι ένα από τα πιο γνωστά μοναστήρια των νησιών του Αιγαίου. Βρίσκεται σε πανοραμική θέση στο λόφο πάνω από το Μανδράκι, την πρωτεύουσα του νησιού. Η πρόσβαση στη μονή γίνεται από τον κεντρικό δρόμο, κοντά στο ναό της Ποταμίτισσας, από όπου ξεκινούν τα 130 σκαλιά που οδηγούν στη μονή. Λέγεται «Σπηλιανή» γιατί η εκκλησία του μοναστηριού βρίσκεται μέσα στη σπηλιά του λόφου. Μέσα στην εκκλησία βρίσκεται η εικόνα της Παναγίας. Η Μονή επί τουρκοκρατίας κυκλοφόρησε χάρτινα νομίσματα με ελληνικά γράμματα για τις συναλλαγές των κατοίκων. Η παράδοση λέει ότι κάποιος Νισύριος βοσκός είδε από μακριά ένα φως να φέγγει μέσα στη σπηλιά που υπήρχε στο βράχο. Πήγε κοντά και με έκπληξη είδε ένα μικρό εικόνισμα της Παναγιάς το οποίο μετέφερε στον ναό της Ποταμίτισσας. Η περιοχή από τότε ονομάζεται «Βρετού». Το άλλο πρωί όταν πήγαν στην εκκλησία ανακάλυψαν ότι δεν βρισκόταν στη θέση της, οπότε άρχισαν να ψάχνουν. Τελικά βρήκαν την εικόνα πάνω στο λόφο. Κατάλαβαν ότι ήταν επιθυμία της Παναγίας να παραμείνει εκεί και μετά από λίγα χρόνια άρχισαν να χτίζουν το μοναστήρι το οποίο ιδρύθηκε πιθανότατα στο τέλος του 14ου αιώνα. Ο κυρίως ναός είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και το παρεκκλήσιο δεξιά, στον άγιο Χαράλαμπο. Λίγο καιρό αργότερα, οι ντόπιοι έφτιαξαν μια μεγάλη εικόνα της Παναγίας πανομοιότυπη με το μικρό Παναγία του Χάρου. Η Παναγία η Σπηλιανή. ξύλινο εικόνισμα που είχε βρεθεί στη σπηλιά και την έντυσαν όλη από ασήμι. Το μικρό εικόνισμα το τοποθέτησαν μέσα στην παλάμη του αριστερού χεριού της μεγάλης εικόνας που έφτιαξαν, το οποίο βρίσκεται εκεί ακόμη και σήμερα. Φυσικά δεν φαίνεται γιατί είναι κρυμμένο ανάμεσα στο ξύλο και το ασήμι. Μάλιστα για να χωρέσει, έκαναν μεγαλύτερο σε μέγεθος το αριστερό χέρι και η διαφορά των δύο χεριών είναι φανερή. Οι ντόπιοι λένε ότι το αριστερό χέρι της Παναγίας που βρίσκεται μέσα το εικόνισμα είναι ζεστό όταν το ακουμπάς, δηλαδή έχει τη θερμοκρασία του ανθρωπίνου σώματος, σε αντίθεση με το άλλο χέρι που είναι κρύο. Η εικόνα της Παναγίας, επενδυμένη από ασήμι, είναι αμφιπρόσωπη: στο πίσω μέρος εικονίζεται ο Αγιος Νικόλαος, ενώ στο άλλο η Παναγία με το Βρέφος, φιλοτεχνημένη με την τεχνοτροπία της ρώσικης σχολής. Κάθε Δεκαπενταύγουστο στη Χάρη της φτάνουν προσκυνητές από όλα σχεδόν τα Δωδεκάνησα με πλοία, μάλιστα τα πλοία πριν αράξουν στο λιμάνι του νησιού, περνούν πρώτα κάτω από το μοναστήρι, σφυρίζοντας για να πάρουν την ευλογία της Παναγίας και σε ανταπόδοση χτυπούν οι καμπάνες του μοναστηριού. Κάθε 15 Αυγούστου που γιορτάζει, στη Νίσυρο γίνεται το μεγαλύτερο πανηγύρι του χρόνου με φαγητό, τραγούδι και χορό, όπως συνηθίζεται σε όλα τα πανηγύρια του Αιγαίου μας. Η Παναγία η Διασώζουσα Στην Πάτμο η Παναγία η Διασώζουσα, πίσω από τη Μονή του Θεολόγου, η εκκλησία της Παναγιάς του Γράβα στη Χώρα, το κάθισμα της Παναγίας του Απόλου στον Κάμπο, το μοναστήρι της Παναγίας στο Λιβάδι, η Παναγία η Κουμάνα στη Σκάλα είναι μερικές μόνο από τις υπάρχουσες στο νησί. Στην κορυφή της χερσονήσου Γερανού δεσπόζει η Παναγία του Γερανού. Στις 14 Αυγούστου τελείται εσπερινός και την επομένη γίνεται λειτουργία με λαϊκό πανηγύρι που διαρκεί όλη τη νύχτα. Οι Παναγιές της Καλύμνου Στην Κάλυμνο οι Παναγίες δίνουν το δικό τους τόνο στη μεγάλη γιορτή του καλοκαιριού. Η Παναγία των Τσουκχουών, η Παναγία η Κυραψηλή, η Παναγία των Αργινωντών, της Τελένδου, της Ψερίμου και των Βοθυνών είναι οι ναοί που ανοίγουν τις πόρτες τους στους πιστούς που αισθάνονται την ανάγκη ν ανάψουν ένα κερί στη χάρη Της. Το ελαιοτριβείο της Παναγίας με τα τσούκχουα (το γνωστό πυρήνα των ελιών) υπήρξε η αιτία για το προσωνύμιο που δόθηκε. Στον Αργινώντα προσφέρονται λουκουμάδες και άλλοι με-

11 ΣΑΒΒΑΤΟ 16 - ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2014 ΑΦΙΕΡΩΜΑ 11 ζέδες, στους Βοθύνους ψήνονται ρεβίθια στους φούρνους και στην Κυρά Ψηλή μετά τον εσπερινό ακολουθεί γλέντι με μοούρι και τσαμπούνες. Αστυπάλαια Στην Αστυπάλαια εκτός από την Παναγία του Κάστρου, υπάρχει η Πορταΐτισσα. Ιδρύθηκε από τον όσιο Ανθιμο στα μέσα του 18ου αιώνα. Εχει ξυλόγλυπτο εικονοστάσι ντυμένο με λεπτό φύλλο χρυσού. Επίσης, υπάρχει το μοναστήρι της Παναγίας της Βλεφαριώτισσας, μέσα σε σπηλιά και στο Καστελάνο το μοναστήρι της Παναγίας της Πουλαριανής. Παναγία η Κανάλα Ο σημερινός ναός της Παναγίας της Κανάλας χτίστηκε το 1869 στη θέση του αρχικού ναού, που ο θρύλος αναφέρει ότι χτίστηκε μετά από την επεισοδιακή εύρεση της εικόνας από Κύθνιους ψαράδες. Η εικόνα της Παναγίας όπως λέει η παράδοση βρέθηκε από τους ψαράδες στο στενό -κανάλι- ανάμεσα στην Κύθνο και την Σέριφο. Γι αυτό ονομάστηκε και Παναγία της Κανάλας. Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας στην Κανάλα είναι ένα εξαιρετικό έργο της Κρητικής σχολής και την αγιογράφησε ο ιερέας Εμμανουήλ Σκορδίλης το Κάθε 15αύγουστο στην Παναγιά την Κανάλα γίνεται το μεγαλύτερο πανηγύρι στην Κύθνο με την συμμετοχή και του πολεμικού ναυτικού, με την περιφορά αλλά και αναπαράσταση της εύρεσης της εικόνας της Παναγίας. Ρόδος Στο Ασκληπιό της Ρόδου ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου είναι του 11ου αιώνα μ.χ. και στο πανηγύρι που γινόταν οι τσοπάνηδες προσέφεραν στην εκκλησία νωπό τυρί, το οποίο αφού αγιάζονταν το μοίραζε ο παπάς στους πιστούς μετά τον εσπερινό της Ανάστασης. Το ίδιο γινόταν και τον Δεκαπενταύγουστο, αλλά αντί τυρί μοίραζαν σταφύλια. Στο Μεσαναγρό η Κοίμηση της Θεοτόκου ανεγέρθηκε αρχές του 13ου αιώνα και εκτός από τις αγιογραφίες διασώζεται μεγάλη μαρμάρινη παλαιοχριστιανική κολυμπήθρα με επιγραφή. Στη θέση «Εβγαλες» 4,5 χιλιόμετρα από το Μεσαναγρό υπάρχει η Παναγία η Πλημμυριανή, μοναστηράκι του 17ου αιώνα. Λίγα μέτρα βορειοδυτικά υπάρχει πηγή, το νερό της οποίας περνά κάτω από το μοναστήρι και θεωρείται αγίασμα. Στην Κοιλάδα των Πεταλούδων η Παναγία η Καλόπετρα υπάρχει από το Κατέρρευσε το 1779 και ξανακτίστηκε το 1782 από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, ηγεμόνα της Η «Αγία Σιών» στην Αγιάσο της Λέσβου. Μολδοβλαχίας και πρωταγωνιστή της Επανάστασης του Το μοναστήρι έχει ξυλόγλυπτο τέμπλο με παλαιές εικόνες και δάπεδο βοτσαλωτό. Διασώζονται εκκλησιαστικά βιβλία τυπωμένα το 1745 στη Βέρνη και στη Βενετία. Στη Λίνδο η εκκλησία της Παναγίας είναι του 15ου αιώνα με ενδιαφέρουσες αγιογραφίες, έργα του ζωγράφου Γρηγόρη, από τη Σύμη στα 1779, όπως αναφέρει η επιγραφή πάνω από την πόρτα. Στο Σκιάδι, 90 χιλιόμετρα από τη Ρόδο, υπάρχει η Παναγία η Σκιαδενή. Οφείλει το όνομά της στο «σκιάδιον» (=σκιερό, ιερό τοπίο). Στη θέση της υπήρχε αρχαιοελληνικό ιερό της Αρτέμιδας. Σύμφωνα με την παράδοση η εικόνα της Παναγίας είναι μια από τις τέσσερις που ιστόρησε ο Ευαγγελιστής Λουκάς. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας υπήρξε από τους σπουδαιότερους λατρευτικούς τόπους της Ρόδου. Λέγεται ότι Τούρκος αξιωματούχος που θέλησε να προσβάλει τους χριστιανούς κάρφωσε με το ξίφος του το εικόνισμα και τρύπησε το δεξί μάγουλο της Παναγίας, απ όπου βγήκε αίμα και νερό. Τότε το χέρι του Τούρκου παρέλυσε και μετά τρεις μέρες, αφού μετάνιωσε, η Παναγία τον θεράπευσε. Η Παναγία η Σκιαδενή πανηγυρίζει 8 Σεπτεμβρίου. Κλείνοντας με τις Παναγίες της Ρόδου πρέπει ν αναφερθεί και η Παναγία Φανερωμένη. Λέγεται και Λουβιαρίτσα επειδή στα κελιά της έμεναν οι λουβιάρηδες (λεπροί) του νησιού. Ιερά Μονή Προυσού στην Ευρυτανία. Η «Αγία Σιών» στην Αγιάσο της Λέσβου Στην Αγιάσο της Λέσβου, που είναι η πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας του νησιού, έχει βρεθεί η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας με την ονομασία «Αγία Σιών», την οποία σύμφωνα με μια παλιά παράδοση, κουβάλησε μαζί του από την Ιερουσαλήμ ο ιερέας Αγάθων ο Εφέσιος, τον 9ο μ.χ. αιώνα. Το πανηγύρι της Παναγίας ξεκινά από τις αρχές του Αυγούστου όπου οι πιστοί νηστεύουν από λάδι και κρέας και προσέρχονται για να προσευχηθούν. Ιερά Μονή Προυσού στην Ευρυτανία Πολλοί το ονομάζουν «Σπίτι της Παναγιάς», καθώς κατά την παράδοση το μοναστήρι στο χωριό Προυσός της Ευρυτανίας χτίστηκε στο σημείο το οποίο επέλεξε κατά θαυματουργό τρόπο η Υπεραγία Θεοτόκος. Το ιστορικό μοναστηριακό συγκρότημα, που χρονολογείται από το 829 μ.χ, απέχει 35 χιλιόμετρα από το Καρπενήσι. Στο μονοπάτι που οδηγεί στην Μονή, βρίσκονται «τα πατήματα της Παναγιάς», επτά σχήματα διαφορετικού χρώματος που αποτελούν σύμφωνα με την παράδοση τα ίχνη που άφησε στον κάθετο βράχο που υπάρχει σε αυτό το σημείο, η Παναγία στο δρόμο της για τον Προυσό. Σύμφωνα με την παράδοση, η ιερή εικόνα της Παναγίας, δημιούργημα του Ευαγγελιστή Λουκά, φυγαδεύτηκε το 829 μχ, κατά την περίοδο της Εικονομαχίας, στην Προύσα της Μικράς Ασίας προκειμένου να γλιτώσει από το κάψιμο των βυζαντινών εικόνων που είχε διατάξει ο Αυτοκράτορας Θεόφιλος. Την εικόνα μετέφερε στην Ελλάδα ένας νεαρός άνδρας που ονομαζόταν Διονύσιος αλλά για άγνωστη αιτία αυτή χάθηκε όταν ο νέος έφθασε στη Θράκη. Από την Θράκη η εικόνα εμφανίστηκε στην Ευρυτανία, κάνοντας αισθητή την παρουσία της σε έναν βοσκό με έναν φωτεινό στύλο που έφθανε από τη γη στον ουρανό, στις 23 Αυγούστου. Αυτή είναι και η ημερομηνία που γιορτάζεται η μνήμη της εικόνας στην μονή όπου μεταφέρθηκε, καθώς θεωρήθηκε ότι αυτός ήταν ο τόπος που επέλεξε η Μεγαλόχαρη για να «κατοικήσει». Σύμφωνα με το ιστορικό της Ιεράς Μονής, πολλά κτίρια της καταστράφηκαν επί Τουρκοκρατίας ενώ στο πιο πρόσφατο παρελθόν, μελανή σελίδα αποτελεί η εισβολή των Γερμανών στο Μοναστήρι στις 16 Αυγούστου του 1944 και η ολοσχερής καταστροφή των κτιρίων. Σύμφωνα με μαρτυρίες μάλιστα ένας αξιωματικός θέλησε να κάψει και την εκκλησία, κάτι που δεν κατάφερε όσες φορές και αν το επιχείρησε. Το «αόρατο χέρι» της Παναγίας τον εμπόδισε, καθώς μια δύναμη τον έριξε με ορμή στο δάπεδο την ώρα που έδινε διαταγές. Η εικόνα της Παναγίας της Προυσιώτισσας θεωρείται θαυματουργή και για το λόγο αυτό προσελκύει πλήθος πιστών από την Ελλάδα και το Εξωτερικό ενώ το ασημένιο κάλυμμα της εικόνας το δώρισε ο Γ. Καραϊσκάκης για να θεραπευτεί από ασθένεια από την οποία υπέφερε τον καιρό που φιλοξενούταν στη μονή στα μέσα της Επανάστασης. Μάλιστα μέχρι σήμερα υπάρχει στη μονή το κελί στο οποίο διέμενε ο ήρωας του Το μοναστήρι υπέστη πολλές καταστροφές, με πιο πρόσφατη την εισβολή των Γερμανών του Η Ιερά Μονή αποτελείται από το Καθολικό, στο οποίο έχουν πραγματοποιηθεί αναστηλωτικές εργασίες και μία πτέρυγα κελιών. Το Καθολικό είναι ναός σταυροειδής με τρούλο και στο δυτικό τμήμα υπάρχει μια κρύπτη που λειτουργεί ως παρεκκλήσι. Ο ναός χρονολογείται από το 1754, ενώ στην εξωτερική πλευρά της κρύπτης διασώζονται τοιχογραφίες από τον 13ο αιώνα. Απέναντι από το μοναστήρι βρίσκεται το εκκλησάκι των Αγίων Πάντων που χτίστηκε επίσης το 1754 και σε κοντινή απόσταση μπορεί κανείς να επισκεφθεί το οίκημα της Σχολής Γραμμάτων που χτίστηκε το 1820 από τον Επίσκοπο Αγράφων Δοσίθεο. Σήμερα στο Μοναστήρι υπάρχουν δύο τριώροφοι ξενώνες για τη φιλοξενία των προσκυνητών, μουσείο εκκλησιαστικών αντικειμένων και μουσείο ελληνικών γραμμάτων της Ρούμελης. Η καταπράσινη περιοχή αποζημιώνει τον επισκέπτη-προσκυνητή.

12 12 ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Κύπρος Μοναστήρια και Εκκλησίες αφιερωμένες στην Παναγία Μοναστήρια, ξωκλήσια και εκκλησιές είναι αφιερωμένες στην Παναγία και στην Κύπρο. Ας δούμε μερικές από αυτές: Παναγία η Αιματούσα ή Γαϊματούσα Το πιο γνωστό και πολυσύχναστο ξωκλήσι της Αραδίππου. Βρίσκεται λίγα μόνο μέτρα βόρεια του παλιού δρόμου Λάρνακας - Λευκωσίας στα δυτικά της Αραδίππου. Το ξωκλήσι είναι κτισμένο πάνω στα ερείπια ενός παλιότερου ναού που καταστράφηκε από τους Σαρακηνούς. Αρκετές φορές υπέστη ζημιές από πυρκαγιές λόγω των αναμμένων κεριών που αφήνουν οι επισκέπτες. Με τις κατά καιρούς επιδιορθώσεις καλύφθηκαν και οι αγιογραφίες που κοσμούσαν το εκκλησάκι. Η Παναγία είναι γνωστή με τη διπλή ονομασία «των Αμπελιών» από τα πολλά αμπέλια που υπήρχαν παλιά στην περιοχή και «Αιματούσα» ή «Γαιματούσα» από την παράδοση που θέλει την Παναγία να θεραπεύει τις αιμορραγούσες γυναίκες. Στις 8 Σεπτεμβρίου λειτουργείται το ξωκλήσι και τελείται μεγάλη πανήγυρις. Παναγία η Βουναρκώτισσα. Παναγία η Ασπροφορούσα (Το Αβαείο του Μπέλλαπαϊς) Το Αβαείο του Μπέλλαπαϊς αποτελεί μοναδικό δείγμα μοναστηριού γοτθικού ρυθμού στην ανατολή. Βρίσκεται κτισμένο στο τουρκοκρατούμενο σήμερα χωριό Μπέλαπαϊς, στην πλαγιά του Πενταδάκτυλου, κοντά στην πόλη της Κερύνειας. Ιδρύθηκε γύρω στο 1200 μ.χ. από τον Αμάρλριχο και από μοναχούς του τάγματος του Αγίου Αυγουστίνου που ήρθαν από την Παλαιστίνη μετά την πτώση της Ιερουσαλήμ, το 1187 μ.χ. και εγκαταστάθηκαν στο μοναστήρι με το όνομα «Αββαείο της ειρήνης». Ο Ούγος Γ το εξωράισε και παραχώρησε πολλά προνόμια στους Αυγουστινιανούς μοναχούς. Πολλά διαμερίσματα του κτίστηκαν την εποχή του Ούγου Δ ( ) και είναι πιθανόν να τέλειωσαν την εποχή της βασιλείας του Πέτρου Α. Το μοναστήρι άκμασε την περίοδο των Λουζινιανών. Χρησιμοποιήθηκε και ως θερινή διαμονή των Λουζινιανών βασιλιάδων, οι οποίοι και έκαναν πολλές πλούσιες δωρεές στο μοναστήρι. Λειτούργησε κανονικά ως το Οταν αργότερα το 1570 το νησί καταλήφθηκε από τους Τούρκους, το Αβαείο λεηλατήθηκε και οι μοναχοί διώχτηκαν. Μετά το τέλος της Φραγκοκρατίας, η εκκλησία του μοναστηριού μετατράπηκε από Καθολική σε Ορθόδοξη και αφιερώθηκε στην Παναγία την Ασπροφορούσα, ίσως γιατί οι καθολικοί μοναχοί που ζούσαν στο Αβαείο φορούσαν άσπρα ρούχα. Το Αβαείο είναι κτισμένο στην άκρη του γκρεμού και προστατεύεται από τείχος και τάφρο στις ομαλές περιοχές. Στο κέντρο βρίσκεται μια εσωτερική αυλή με στοά γύρω-γύρω, της οποίας τα τόξα έχουν σκαλιστή γλυπτή διακόσμηση. Το μοναστήρι περιλαμβάνει την εκκλησία, την τραπεζαρία, το συνοδικό, όπου γίνονταν οι συγκεντρώσεις των μοναχών, τους κοιτώνες, εργαστήρια, αποθήκες, θησαυροφυλάκιο και μαγειρείο. Εντυπωσιακή είναι η τραπεζαρία με τα οικόσημα των Λουζινιανών στην είσοδο, τον άμβωνα και τα παράθυρα. Το Αβαείο του Μπέλλαπαϊς βρίσκεται σήμερα υπό Τουρκική κατοχή. Παναγία της Αυγασίδας Παναγία της Αυγασίδας. Κοντά στο κατεχόμενο χωριό Μηλιά της επαρχίας Αμμοχώστου βρίσκεται το μοναστήρι της Παναγίας της Αυγασίδας, το οποίο αποτελείται από το ναό και δύο μοναστηριακές κατοικίες. Δεν γνωρίζουμε πότε ιδρύθηκε, αλλά την πρώτη μαρτυρία για την ύπαρξη του έχουμε στο 15ο αιώνα. Το αρχαιότερο τμήμα του μοναστηριού είναι η εκκλησία που αποτελείται από δύο κλίτη. Στο νότιο κλίτος υπήρχε τρούλος όπου σώζονταν τοιχογραφίες του 15ου αιώνα αντίστοιχα. Το εικονοστάσι του Ναού έγινε χρυσό το Οι παλαιότερες εικόνες της Μονής ήταν δύο Παναγίες του 15ου αιώνα αντίστοιχα. Δεκαπέντε χρόνια μετά την τουρκική εισβολή, το 1989, Τουρκικά στρατεύματα το 1989, κατεδάφισαν ολοσχερώς την εκκλησία της Μονής της Παναγιάς της Αυγασίδας, αφού λεηλάτησαν πρώτα τις τοιχογραφίες της. Οι τοιχογραφίες που η εκκλησία της διακοσμούσαν το θόλο της εκκλησίας απεικόνιζαν το Χριστό Παντοκράτωρ περιβαλλόμενο από μια ζώνη με τη δέηση (η Παναγία και ο Ιωάννης ο Πρόδρομος) και μια πομπή αγγέλων σε δύο αντίθετες πορείες, με την Ετοιμασία (ο παρασκευασμένος Θρόνος της Δευτέρας Παρουσίας) σε σκηνή στο κέντρο. Η τύχη από αυτές τις σημαντικές τοιχογραφίες του 15ου αιώνα, καθώς και το ξυλόγλυπτο τέμπλο της εκκλησίας παραμένει άγνωστη. Η κατεδάφιση έγινε για την δήθεν διάνοιξη δρόμου. Παναγία η Σταχυώτισσα Πρόκειται για βυζαντινή εκκλησία που βρίσκεται στο χωριό Αγιος Θεόδωρος Λάρνακας (νοτιοανατολική πλευρά της Κύπρου). Ηταν ξωκλήσι οικισμού το οποίο εγκαταλείφθηκε τον 19 αιώνα από τους κατοίκους του λόγω σεισμού ή κάποιας επιδημικής νόσου. Η ονομασία οφείλεται πολύ πιθανόν στη λέξη «στάχυ». Επειδή, φαίνεται οι κάτοικοι ασχολούνταν με τη σιτηροκαλλιέργεια θέλησαν να αφιερώσουν το ναό στην Παναγία Παναγία η Γλυκιώτισσα. για να την έχουν προστάτιδα των δημητριακών από τις ακρίδες, τις φυτικές ασθένειες, κ.λπ. Δυστυχώς και αυτή η βυζαντινή εκκλησούλα, δέχτηκε βεβηλώσεις από τους Τούρκους κάτοικους του Αγίου Θεοδώρου, όπως δέχονται και τόσες άλλες σήμερα στον Τουρκοκρατούμενο βορρά τόσο από τους εποίκους όσο και από τον Τουρκικό στρατό κατοχής. Συγκεκριμένα ο ναός την περίοδο είχε μετατραπεί σε μάντρα ζώων από Τούρκους βοσκούς. Αυτοί άναβαν φωτιές για να ζεσταθούν με αποτέλεσμα οι τοίχοι του ναού κοσμημένοι με αξιόλογες τοιχογραφίες να καλυφθούν από καπνιά (αιθάλη). Επίσης πάνω στα πρόσωπα των Αγίων μορφών φαίνονται τα ίχνη από αιχμηρά αντικείμενα με τα οποία οι Τούρκοι βοσκοί τα χάραζαν. Σήμερα, καταβάλλεται από το κυπριακό τμήμα της Αρχαιολογικής Εταιρείας Αθηνών προσπάθεια αποκατάστασης και συντήρησης του μνημείου.

13 ΣΑΒΒΑΤΟ 16 - ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2014 ΑΦΙΕΡΩΜΑ 13 Παναγία η Βουναρκώτισσα Το Εξωκλήσι - σπηλιά, της Παναγίας της Βουναρκώτισσας βρίσκεται στα βόρεια της κοινότητας Κολόσσι και σε απόσταση 2 μόλις χιλιομέτρων. Πήρε το όνομα Βουναρκώτισσα για το ότι βρίσκεται μέσα σε βράχο. Είναι ένα μεγάλο σπήλαιο όπου στην περίοδο της Τουρκοκρατίας οι Χριστιανοί κάτοικοι του χωριού λόγω των διωγμών από τους Τούρκους κατακτητές, πήγαιναν κρυφά στο σπήλαιο αυτό για να τελέσουν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα. Στο σπήλαιο της Παναγίας της Βουναρκώτισσας έγιναν και γίνονται μέχρι και σήμερα αρκετά θαύματα. Το χώμα που βρίσκεται μέσα στη σπηλιά όταν το πλάσεις με νερό και γίνει πηλός το τοποθετείς στο σώμα σου εκεί που υπάρχει πρόβλημα ασθένειας και γιατρεύεσαι. Παναγία η Γλυκιώτισσα Παναγία η Διπλή. Ξωκλήσι κτισμένο στο ακρογιάλι της κατεχόμενης Κερύνειας. Η Κερύνεια είναι η βορειότερη επαρχία της Κύπρου και καταλήφθηκε στις Ιουλίου Η Παναγία η Γλυκιώτισσα έσωσε κάποτε τους Κερυνιώτες από την φοβερή ασθένεια της πανώλης, ίσως γι αυτό πήρε και το όνομα αυτό, δηλαδή Γλυκιώτισσα, από το ρήμα γλιτώνω. Αλλοι πιστεύουν πως τ όνομα οφείλεται στο γλυκό νερό αρχαίου πηγαδιού μέσα στο μοναστήρι. Λέγεται από ξένους ερευνητές ότι ήταν καθολική εκκλησία που πέρασε στα χέρια των ορθοδόξων. Η αλήθεια όμως είναι ότι την έκτισε ο πρωτομάστορας που έκτισε και το φρούριο της Κερύνειας. Κάθε βράδυ μετά τον κάματο της μέρας, κουβαλούσε και μια πέτρα ώσπου έκτισε την εκκλησία της Γλυκιώτισσας. Στις 8 Σεπτεμβρίου (Γενέσιο της Θεοτόκου) γινόταν μεγάλη πανήγυρη στο ξωκλήσι αυτό της Γλυκιώτισσας. Τώρα στην προσφυγιά, τελείται το πανηγύρι, την ίδια μέρα κάθε χρόνο στην Λεμεσό. Οι Κερυνιώτες έχουν κτίσει στο προάστιο της Λεμεσού, Πολεμίδια, ένα ξωκλήσι αφιερωμένο στην Γλυκιώτισσα, εις ανάμνηση εκείνου της Κερύνειας και γιορτάζουν εκεί το Γενέσιο της Θεοτόκου. Παναγία του Γλωσσά Το μοναστήρι της Παναγίας του Γλωσσά βρίσκεται κοντά στο χωριό Κελλάκι και είναι αφιερωμένο στη Ζωοδόχο Πηγή. Ιδρύθηκε ως γυναικείο κοινόβιο το 1975, όπως παραμένει μέχρι σήμερα. Στη θέση της σημερινής μονής υπήρχε παλαιός οικισμός με ενοριακό ναό αφιερωμένο στη Ζωοδόχο Πηγή. Από το έτος 1920 μέχρι την ίδρυση της μονής, η εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής λειτουργούσε ως παρεκκλήσι της κοινότητας Κελλακίου. Το μοναστήρι είναι ευρύτερα γνωστό ως Παναγία του Γλωσσά λόγω των πολλών θαυμάτων της Θεοτόκου σε κωφάλαλους ή ανθρώπους που πάσχουν από νοσήματα της γλώσσας. Ο νέος ναός της Ζωοδόχου Πηγής κτίστηκε το 1981 και είναι αφιερωμένος στην Αγία Τριάδα, ανήκει δε στον τύπο του σταυροειδούς με τρούλο. Παναγία η Διπλή (Παναγία Αγαπητική ή Πογυριστική και Παναγία Μισητική) Η εικόνα της Παναγίας Διπλής (δύο Παναγίες στο ίδιο εικόνισμα) βρίσκεται στον Ιερό Ναό της Παναγίας Χρυσαλινιώτισσας στη Λευκωσία, ελάχιστα μέτρα από τη διαχωριστική γραμμή, που επέβαλε η Τουρκία στην Κύπρο με την εισβολή της το Οι δύο εικονιζόμενες Παναγίες, ονομάζονται από τον κόσμο της περιοχής, η μια Παναγία Αγαπητική ή Πογυριστική (η Ελεούσα) και η άλλη Παναγία Μισητική (η Οδηγήτρια). Η εξήγηση που δίνει ο κόσμος για τα ονόματα αυτά της Παναγίας είναι ότι, η Παναγία Αγαπητική είναι αυτή που φέρνει αγάπη, κάνει τον άνθρωπο να αγαπά τον εαυτό του και τους άλλους, και η Παναγία Πογυριστική είναι αυτή που «πογυρίζει» το κακό, αυτή που στέλνει το κακό μακριά από τους ανθρώπους. Παναγία Μισητική, γιατί είναι αυτή που κάνει έναν μοιχό ή μια μοιχαλίδα να καταλάβουν το λάθος τους και να μισήσουν την αμαρτία που κάνουν, ώστε να επανέλθουν πίσω στη συζυγική εστία, στην οικογένειά τους. Κάτι άλλο που λέγεται για την Παναγία τη Μισητική είναι για τους γονείς που δεν εγκρίνουν μια σχέση που έχει το παιδί τους και παρακαλούν την Παναγία την Μισητική να δημιουργηθεί κάποια παρεξήγηση ανάμεσα στους δύο νέους, ώστε να «μισήσουν» αυτή την κατάσταση και να απομακρυνθούν ο ένας από τον άλλο. Παναγία η Αφροδίτισσα Η λειτουργία του ναού της Αφροδίτης διεκόπη μετά από την εφαρμογή των διαταγμάτων του βυζαντινού αυτοκράτορα Θεοδοσίου στην Κύπρο, το 400 μ.χ. Η λατρεία όμως της Θεάς δεν ξεριζώθηκε από τις ψυχές των ανθρώπων, οι νεαρές τις περιοχής, ανάβουν μέχρι σήμερα το κερί τους και απευθύνονται στην Δέσποινα Παναγία την Αφροδίτισσα για να τους χαρίσει γονιμότητα. Η εκκλησία που κτίσθηκε από τα ερείπια του ναού, δίπλα από το αρχαίο ιερό, ονομάζεται Παναγία η Αφροδίτισσα. Παναγία η Βορινή Εξω από το χωριό Πεδουλάς στην Κύπρο, στα βόρεια και μέσα στα περιβόλια βρίσκεται το μονόχωρο, ξυλόστεγο εξωκλήσι της Παναγίας Βορινής. Χαμηλότερα σε ένα ιδιαίτερα θελκτικό τοπίο ρέει ποταμός. Ο ναός τιμάται επ ονόματι της Ζωοδόχου Πηγής και πανηγυρίζει την Παρασκευή της Διακαινησίμου. Ο ναός θα μπορούσε να χρονολογηθεί στον 13ο αιώνα. Της ίδιας εποχής είναι και η λιτανευτική εικόνα της Παναγίας Οδηγήτριας από το ναό αυτό που εκτίθεται στο Βυζαντινό Μουσείο Πεδουλά. Σάββατο 23 - Κυριακή 24 Αυγούστου 2014 Μη χάσετε στο «Περιοδικό» το αφιέρωμα στον πλαστικό χειρουργό στόματος με εξειδίκευση στα οδοντικά εμφυτεύματα και το χαμόγελο, καθώς και καταξιωμένο στην Ψαλτική Τέχνη και Επιστήμη, Δρ. Γιώργο Μπιλάλη Δωρεάν με τον «Εθνικό Κήρυκα» a b

14 14 ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Κοίμηση της Θεοτόκου Ερμηνεία της εικόνας Η αγία εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου είναι πολυπρόσωπη. Δύο όμως πρόσωπα ξεχωρίζουν στην όλη παράσταση: Ο Χριστός και η Παναγία. Ο Χριστός μας με το ηγεμονικό Του παράστημα που κρατεί την ψυχή της Παναγίας Μητέρας Του, βρέφος φασκιωμένο, και το λιπόσαρκο σκήνωμα της Παναγίας. «Στην εικόνα δεσπόζει το νεκρικό κρεβάτι, στολισμένο με πλούσια ποδέα, όπου αναπαύεται η Παναγία με τα χέρια σταυρωμένα. Μπροστά στερεωμένο σε ένα απλό κηροπήγιο καίει ένα χοντρό κερί. Πίσω από το νεκρικό κρεβάτι και στη μέση ακριβώς στέκει ο Χριστός με το σώμα σε περίεργη στροφή προς τα δεξιά, προς την κεφαλή της Μητέρας Του. Στα χέρια Του απλωμένα στην ίδια κατεύθυνση, κρατεί την ψυχή της, που έχει τη μορφή φασκιωμένου μωρού με τα χέρια σταυρωμένα. Τον τριγυρίζει δόξα. Μέσα σ αυτή είναι ζωγραφισμένοι στην κορυφή ένα εξαπτέρυγο και σε μονοχρωμία τέσσερις άγγελοι που πλαισιώνουν το Χριστό με χειρονομίες και έκφραση λύπης στα πρόσωπά τους... Πάνω ακριβώς από το Χριστό στην κορυφή του τόξου της εικόνας έχουν ανοίξει οι πύλες του ουρανού και φαίνονται δύο άγγελοι, πάλι σε μονοχρωμία, να σκύβουν με σκεπασμένα χέρια για να πάρουν με τη σειρά τους την ψυχή της. Στην κεφαλή και στα πόδια του νεκρικού κρεβατιού είναι μαζεμένοι οι δώδεκα απόστολοι με εκφράσεις, στάσεις και χειρονομίες που δείχνουν βαθειά λύπη. Ο Πέτρος θυμιατίζει στην κεφαλή της Παναγίας, ο δε Απόστολος Παύλος και ο Θεολόγος Ιωάννης σκύβουν στα πόδια της και την ασπάζονται. Πιο πίσω είναι τρεις ιεράρχες με ανοιχτά βιβλία και στα αριστερά, στο βάθος, θρηνούν τρεις γυναίκες. Τη σύνθεση κλείνουν στο βάθος, πίσω από τις ομάδες των μαθητών, δύο συμβατικά αρχαιόπρεπα κτήρια. Οι τέσσερις (εικονίζονται οι τρεις) Ιεράρχες που παραβρέθηκαν στην Κοίμηση, ήταν: ο Ιάκωβος ο Αδελφόθεος, ο Ιερόθεος, ο Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης και ο Τιμόθεος. Ο Ιερόθεος δεν εικονίζεται. Σε κάποιες εικόνες βλέπουμε στη δεξιά άκρη του σπιτιού τον Ιωάννη Δαμασκηνό που βαστά χαρτί με τα εξής λόγια: «Ἀξίως ὡς ἔμψυχόν σε οὐρανὸν ὑπεδέξαντο οὐράνια Πάναγνε θεία σκηνώματα καὶ παρέστηκας...». Και στα αριστερά τον άγιο Κοσμά τον ποιητή κρατώντας άλλο χαρτί που λέει: «Γυναίκα σε θνητήν, ἄλλ ὑπερφυῶς καὶ μητέρα Θεοῦ εἰδότες, πανάμωμε». Σ όλα τα πρόσωπα διακρίνεται η θλίψη, ανάμικτη όμως με τη γλυκιά ελπίδα. Είναι η «χαρμολύπην», το «χαροποιὸν πένθος», γνώρισμα των πιστών που ζουν με την προσμονή της ανάστασης. Τούτο βλέπουμε και στα τροπάρια της εορτής, που άλλοτε τονίζουν τον τρόμο και το δέος των Αποστόλων, τους οποίους παρουσιάζουν να δακρύζουν και άλλοτε τονίζουν τη χαρά τους. Σε μερικές εικόνες εικονίζονται στον ουρανό σύννεφα, που μετέφεραν τους αποστόλους στην Ιερουσαλήμ. Σε πολλές εικόνες της Κοίμησης ζωγραφίζεται και το επεισόδιο του αγγέλου και κόβει με το ξίφος του τα χέρια του Ιεφονία. Θεολογική ερμηνεία Η όλη εικόνα όχι μόνον αναπαριστά αυτό που έγινε κατά την εξόδιο ακολουθία της Παναγίας, αλλά δείχνει και το τί είναι η Εκκλησία. Πρόκειται για μια εικόνα που δείχνει κατά τον πλέον ανάγλυφο τρόπο το μυστήριο της Εκκλησίας. Στην ιερά εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου βλέπουμε ότι η Εκκλησία έχει στο κέντρο της τον Χριστό και την Παναγία, ως Μητέρα του Χριστού, και γύρω από αυτούς, τους Αποστόλους, τους Επισκόπους και τους Αγγέλους. Η Εκκλησία είναι ο Νυμφίος Χριστός, η μητέρα του Νυμφίου και οι φίλοι του Νυμφίου. Το σώμα δέχεται την Χάρη του Θεού και αυτό λαμπρύνεται, αλλά και η ψυχή ζη μετά θάνατον, και αν ο άνθρωπος έχει αγιασθή βρίσκεται «ἐν χειρί Θεοῦ». Αυτό που συνέβη με την Παναγία, κατά αναλογία, επιθυμούμε να συμβή και σε μάς. Δηλαδή, ευχόμαστε, όταν έλθη η ώρα να φύγουμε από τον κόσμο αυτόν, να είμαστε μέσα στην Εκκλησία, να προσευχόμαστε, να έχουμε τους πνευματικούς πατέρας κοντά μας, να λάβουμε την ευχή τους και κυρίως να κοινωνήσουμε το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Οπως ο Ιεφονίας προσπάθησε να ατιμάση το σώμα της Παναγίας και δεν το κατόρθωσε, έτσι υπάρχουν διάφοροι εχθροί, οι οποίοι προσπαθούν να βλάψουν το Σώμα του Χριστού που είναι η Εκκλησία, αλλά δεν κατόρθωσαν ούτε θα κατορθώσουν να κάνουν τίποτε, γιατί η Εκκλησία δεν είναι ένα ανθρώπινο σωματείο, αλλά το Θεανθρώπινο Σώμα του Χριστού. Η Εκκλησία έχει μεγάλη δύναμη, δεν φοβάται απολύτως τίποτε, αλλά σώζει τους πάντας και αυτούς ακόμη τους λεγομένους εχθρούς της, όταν μετανοήσουν.

15 ΣΑΒΒΑΤΟ 16 - ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2014 ΑΦΙΕΡΩΜΑ 15 Ο τορπιλισμός της «Ελλης» Πώς «πλήρωσε» την ύβρι το ιταλικό υποβρύχιο Του Νίκου Γιαννόπουλου (ιστορικός) Η στιγμή του τορπιλισμού της ΕΛΛΗΣ. Πολλοί άνδρες έπεσαν στη θάλασσα. Κομμάτια σάρκας, φωτιά, καπνοί και βογγητά πληγωμένων συνέθεταν ένα σκηνικό κόλασης Στις αρχές Αυγούστου 1940 η διοικούσα επιτροπή του Ιερού Ιδρύματος Ευαγγελιστρίας Τήνου ζητούσε με επιστολή της προς το Υπουργείο Ναυτικών, την αποστολή πολεμικού πλοίου στο νησί ώστε να λαμπρύνει με την παρουσία του τις εορταστικές εκδηλώσεις προς τιμή της Παναγίας. Το υπουργείο ανταποκρίθηκε θετικά και έστειλε το καταδρομικό «ΕΛΛΗ», παρά τις τεκμηριωμένες αντιρρήσεις του Αρχηγού Στόλου Επ. Καββαδία. Ο έμπειρος αξιωματικός ζητούσε τη συγκέντρωση όλων των πλοίων στον ναύσταθμο Σαλαμίνας προκειμένου να προστατευτούν από την ολοένα αυξανόμενη ιταλική επιθετικότητα. Ανήμερα της 15ης Αυγούστου το ελληνικό καταδρομικό αγκυροβόλησε 550 μέτρα από τον μεσημβρινό λιμενοβραχίονα της Τήνου. Η ατμόσφαιρα στο σημαιοστολισμένο πλοίο ήταν πανηγυρική. Μόνο ο κυβερνήτης Αγ. Χατζόπουλος, εμφανώς ανήσυχος, διέταξε τη λήψη όλων των απαιτούμενων μέτρων ασφαλείας: τήρηση στεγανών εν πλω, ο λέβητας σε πλήρη πίεση και τα αντιαεροπορικά πυροβόλα σε ετοιμότητα. Ωστόσο η επίθεση δεν θα ερχόταν από τον αέρα, αλλά από τον βυθό. Κατά τις εμφανίστηκε ένα ιταλικό αναγνωριστικό αεροπλάνο το οποίο, αφού διέγραψε δύο κύκλους πάνω από το λιμάνι, αποχώρησε. Κανείς δεν έδωσε ιδιαίτερη σημασία στο γεγονός. Oι Ιταλοί συνήθιζαν αυτού του είδους τις «επιδείξεις». Επρόκειτο όμως για αναγνώριση εν όψει επικείμενης υποβρυχιακής επίθεσης. Στις οι φωνές του αρχικελευστή Κατσαϊτη έσκισαν τον αέρα: «Τορπίλη δεξιά, τορπίλη δεξιά». Η φωνή του διακόπηκε από τον πάταγο μιας τρομακτικής έκρηξης η οποία ανασήκωσε το πλοίο από την επιφάνεια σαν παιδικό παιχνίδι! Πολλοί άνδρες έπεσαν στη θάλασσα. Για λίγα λεπτά κανείς δεν γνώριζε τι είχε συμβεί. Κομμάτια σάρκας, φωτιά, καπνοί και βογγητά πληγωμένων συνέθεταν ένα σκηνικό κόλασης. Ο κυβερνήτης ανέκτησε γρήγορα την ψυχραιμία του και έδωσε διαταγές περίθαλψης των τραυματιών, διάσωσης των ανδρών που βρίσκονταν στη θάλασσα και ρυμούλκησης του πλοίου. Εν τω μεταξύ άλλες δύο τορπίλες εξερράγησαν πάνω στον λιμενοβραχίονα, έχοντας προφανώς ως στόχο τα επιβατηγά που βρίσκονταν μέσα στο λιμάνι, κατάφορτα με προσκυνητές. Το επιβατηγό ατμόπλοιο «ΕΣΠΕ- ΡΟΣ» με κυβερνήτη τον ηρωικό Γεράσιμο Φωκά έσπευσε σε βοήθεια του πληγωμένου καταδρομικού. Ωστόσο, μετά από δύο ώρες εναγώνιων προσπαθειών το «ΕΛΛΗ» άρχιζε να βυθίζεται, παρασύροντας στον υγρό του τάφο και εννέα μέλη του πληρώματος. Ο κυβερνήτης Χατζόπουλος θέλησε να μοιραστεί την τύχη του πλοίου του, ωστόσο οι αξιωματικοί του τον πήραν «σηκωτό» και επιβιβάστηκαν σε μια σωστική λέμβο. Μόλις ο Μεταξάς πληροφορήθηκε το συμβάν, αναζήτησε τους αξιωματικούς του πλοίου. Αφού πληροφορήθηκε τα τεκταινόμενα διέταξε να γίνει η δοξολογία και η περιφορά της εικόνας σα να μη συνέβη τίποτα. Επίσης απαγόρευσε την έκφραση της παραμικρής υπόνοιας σχετικά με την εθνικότητα του επιτιθέμενου υποβρυχίου. Οι Eλληνες εμπειρογνώμονες διαπίστωσαν εύκολα την ιταλική ταυτότητα του υποβρυχίου από τους σειριακούς αριθμούς στα κομμάτια των τορπιλών. Διαπιστώθηκε ότι επρόκειτο για το Delfino με κυβερνήτη τον Τζιουζέπε Αϊκάρντι. Η κυβέρνηση όμως απέφυγε να ανακοινώσει οτιδήποτε για την εθνικότητά του και προσπάθησε ως την τελευταία στιγμή να αποφύγει κάθε ενέργεια που θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως πρόκληση. Παράλληλα όμως, διέταξε όλους τους στρατιωτικούς σχηματισμούς να προετοιμαστούν με την ύψιστη διακριτικότητα για την επερχόμενη σύγκρουση, καθώς ήταν φανερό ότι η φασιστική Ιταλία είχε δώσει τον λόγο στα όπλα. Η νέμεσις πάντως για την άνανδρη ιταλική ενέργεια ήλθε σχεδόν τρία χρόνια αργότερα. Στις 23 Μαρτίου 1943 και ενώ το υποβρύχιο Delfino επιχειρούσε στον Τάραντα στη Νότια Ιταλία, βυθίστηκε παρασύροντας μαζί του και τα 28 μέλη του πληρώματος, που είχαν συμμετάσχει στον τορπιλισμό της «ΕΛΛΗΣ». Ο μόνος επιζών ήταν ο πρώην κυβερνήτης Αϊκάρντι, ο οποίος, αμέσως μετά τον τορπιλισμό του ελληνικού πλοίου, είχε παραδώσει τη διοίκηση στον Μάριο Βιολάντε. Πάντως ο Αϊκάρντι, ακόμη και μετά τον πόλεμο δήλωνε αμετανόητος για την ενέργειά του, η οποία ήταν έξω από το δίκαιο του πολέμου, εφόσον τορπίλισε πλοίο ουδέτερης χώρας. Το 1960 δήλωσε στο περιοδικό Tempo: «Δεν είχα ούτε δισταγμό ούτε ταλάντευση. Είχα συνείδηση ότι εκτελώ μια στρατιωτική διαταγή, η οποία δεν έδινε περιθώρια για αμφιβολίες (σ.σ. η διαταγή είχε δοθεί από τον υπερφίαλο Ιταλό διοικητή της Δωδεκανήσου Ντε Βέκι). Σήμερα τρέφω για την Ελλάδα αισθήματα συμπάθειας και θαυμασμού... Αλλά, τότε, πέρα από κάθε αμφιβολία βρισκόμασταν σε αντίθετα στρατόπεδα (σ.σ. η Ελλάδα όμως τότε ήταν ακόμη ουδέτερη χώρα). Από ότι ήξερα η διαταγή που είχα πάρει μπορούσε να αποτελεί το προοίμιο για μια άμεση, κανονική είσοδο στον πόλεμο».

16 16 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Γεωργία Δεμίρη Η ξενιτιά ενισχύει την ενότητα και την ομοψυχία Της Μαρίας Παπανικολάου Αλήθεια, πόσες φορές έχουμε διαβάσει ένα βιβλίο και στο τέλος είπαμε «λίγα μου πρόσφερε για τις σελίδες του», ή «ο συγγραφέας θα μπορούσε να μην πλατιάσει και κουράσει» και άλλα σχετικά; Πολλές φορές. Ισως γιατί ο συγγραφέας «χάνεται» στις σκέψεις του και δεν μπαίνει στο...πετσί του αναγνώστη, δεν μπαίνει στον χρόνο που έχει διαθέσιμο ο αναγνώστης ή δεν μπαίνει στα καθημερινά προβλήματα που έχει ο αναγνώστης. Η Γεωργία Δεμίρη όμως αποτελεί μία φωτεινή εξαίρεση. Το συγγραφικό της έργο ίσως με μία λέξη «μεστό» ή στην καθομιλουμένη και λαϊκή γλώσσα «μασίφ». Ισως την βοηθάει το γεγονός ότι είναι και δημοσιογράφος και έχει μάθει στην ταχύτητα και στο «λίγα και ουσιαστικά», ή «πολλά και μεστά». Οπως και να χει η κυρία Δεμίρη και ειδικά με το τελευταίο της έργο «Νύφη με το ζόρι» όχι μόνο καθηλώνει τον αναγνώστη με τις σκέψεις και την... πένα της αλλά μπαίνει μέσα στο μυαλό του και γράφει με τα καθημερινά του προβλήματα, μπαίνει μέσα στο...πορτοφόλι του και την οικογένειά του και στενοχωριέται με την οικονομική του κατάσταση και αυτή της Ελλάδας και κυρίως μπαίνει μέσα στην καρδιά του και ζει μαζί του την μεγάλη απόφαση να μείνει ή να μεταναστεύσει για ένα καλύτερο μέλλον. Με λίγα λόγια η κ. Δεμίρη μέσα από το συγγραφικό της έργο θα μας κάνει να δούμε τον διπλανό μας, το συγγενή μας, τον εαυτό μας. «Περιοδικό»: Εχετε εργαστεί στον τομέα της επικοινωνίας με τα μεγάλα κανάλια της Ελλάδας. Πως θα χαρακτηρίζατε την εμπειρία; Αυτή τη στιγμή πέρα από την συγγραφή ασχολείστε με κάτι άλλο; Γεωργία Δεμίρη: Η δουλειά μου στα κανάλια ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα και συναρπαστική εμπειρία που μου δίδαξε πολλά. Εκτός από την συγγραφή εργάζομαι σαν εξωτερικός συνεργάτης σε μια εταιρεία Δημοσίων Σχέσεων. «Περιοδικό»: «Νύφη με το ζόρι». Αυτό το βιβλίο τα έχει όλα. Από τις πρώτες γραμμές βλέπουμε αυτό που «καίει» όλη την Ελλάδα: Την κρίση. Μέσα από μια νέα κοπέλα δείχνετε την μέγιστη αλλαγή που υπέστη η Ελλάδα μας τα τελευταία χρόνια. Μια που έχετε μπει μέσα στο θέμα τι πιστεύετε πως μπορούμε να κάνουμε σαν άτομα ή και σαν σύνολο για να ξημερώσει μία άλλη μέρα για εμάς και την Ελλάδα; Γεωργία Δεμίρη: Από το 2010 και μετά όλα μου τα βιβλία εκτυλίσσονται μέσα στην κρίση γιατί από τη στιγμή που γράφω για το παρόν δεν θα μπορούσα να αγνοήσω την οικονομική κατάσταση που έχει επηρεάσει τόσο δραματικά τις ζωές όλων μας. Σε ατομικό επίπεδο και κρίνοντας από τον εαυτό μου, την οικογένεια και τους φίλους μου πιστεύω ότι έχουμε ήδη κάνει πάρα πολλά. Εχουμε μάθει να αρκούμαστε στα λίγα, να μην κάνουμε τις υπερβολές του παρελθόντος και, θέλοντας και μη, έχουμε προσαρμοστεί στη λιτότητα που μας έχει επιβληθεί. Από εκεί και πέρα είναι στα χέρια των κρατούντων το αν θα ξημερώσει μια άλλη μέρα για τη χώρα μας. Πιστεύω ότι η κοινωνία μας πήρε τα διδάγματα που έπρεπε να πάρει Στα χέρια των κρατούντων είναι το αν θα ξημερώσει μια άλλη μέρα για τη χώρα μας. Πιστεύω ότι η κοινωνία μας πήρε τα διδάγματα που έπρεπε να πάρει από την κρίση. Τώρα το αν θα βγούμε από τη στενωπό είναι ένα ερώτημα που θα απαντηθεί στο μέλλον. από την κρίση. Τώρα το αν θα βγούμε από τη στενωπό είναι ένα ερώτημα που θα απαντηθεί στο μέλλον. «Περιοδικό»: Η πρωταγωνίστρια θέλοντας να δώσει μια δεύτερη ευκαιρία στη ζωή της παίρνει την μεγάλη απόφαση να μεταναστεύσει. Οπως έκαναν τόσοι δικοί μας άνθρωποι στο παρελθόν. Η ιστορία τελικά επαναλαμβάνεται και αν «ναι» είναι η φυγή λύση; Γεωργία Δεμίρη: Ναι, η ιστορία επαναλαμβάνεται, αυτό δείχνει το μεγάλο μεταναστευτικό κύμα από την Ελλάδα προς την Ευρώπη, τις ΗΠΑ και την Αυστραλία. Δυστυχώς για πολλούς συμπατριώτες μας η φυγή είναι η μόνη διέξοδος όπως ήταν και για τις παλιότερες γενιές των Ελλήνων μεταναστών. «Περιοδικό»: Το βιβλίο αν και ξεκινάει με τραγικές καταστάσεις οι οποίες όμως περιγράφονται με τόσο χιούμορ που δεν σε «ρί-

17 ΣΑΒΒΑΤΟ 16 - ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2014 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ 17 Βιογραφικό Η ΓΕΩΡΓΙΑ ΔΕΜΙΡΗ γεννήθηκε στον Πειραιά. Σπούδασε αγγλική φιλολογία και εργάστηκε για πολλά χρόνια στα ΜΜΕ, στον τομέα της επικοινωνίας. Συγκεκριμένα, ήταν για έξι χρόνια στέλεχος στο Γραφείο Τύπου του STAR CHANNEL και στη συνέχεια για έξι χρόνια υπεύθυνη Τύπου του Ομίλου ΑΝΤ1. Επίσης, συνεργάστηκε με την εφημερίδα ΕΘΝΟΣ και τον τηλεοπτικό σταθμό ALPHA. Από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ κυκλοφορούν επίσης τα μυθιστορήματά της ΖΗΤΕΙΤΑΙ ΕΠΕΙΓΟΝ- ΤΩΣ ΓΑΜΠΡΟΣ, ΠΕΣ ΤΟ ΨΕ- ΜΑΤΑ!, ΚΑΠΟΥ ΣΕ ΞΕΡΩ, ΕΠΑΓ- ΓΕΛΜΑ ΑΡΡΑΒΩΝΙΑΣΤΙΚΙΑ και Η ΖΩΗ ΕΙΝΑΙ ΓΛΥΚΙΑ. Η ιστορία επαναλαμβάνεται, αυτό δείχνει το μεγάλο μεταναστευτικό κύμα από την Ελλάδα προς την Ευρώπη, τις ΗΠΑ και την Αυστραλία. Δυστυχώς για πολλούς συμπατριώτες μας η φυγή είναι η μόνη διέξοδος όπως ήταν και για τις παλιότερες γενιές των Ελλήνων μεταναστών χνουν» ψυχολογικά. Είναι στάση ζωής το χιούμορ και μήπως μία λύση για τα προβλήματα; Τι σημαίνει για εσάς; Γεωργία Δεμίρη: Το χιούμορ είναι για μένα σανίδα σωτηρίας. Ισως επειδή είμαι εκ φύσεως στενόχωρος τύπος το να προσπαθώ να βλέπω και την αστεία πλευρά των πραγμάτων και να αυτοσαρκάζομαι όποτε χρειάζεται είναι ένας τρόπος να αποφορτίζομαι και να χαλαρώνω. Αλλωστε είναι τόσο δύσκολη η ζωή που πρέπει κανείς να έχει μεγάλη αίσθηση του χιούμορ για να τα βγάλει πέρα και να επιβιώσει. «Περιοδικό»: Η πρωταγωνίστρια πληγωμένη από τη συμπεριφορά του πατέρα της αποφεύγει την λέξη γάμος. Πιστεύετε ότι οι παιδικές μας αναμνήσεις κρίνουν τις μελλοντικές μας αποφάσεις ή τουλάχιστον τις επηρεάζουν; Γεωργία Δεμίρη: Το πιστεύω ακράδαντα. Η προσωπικότητά μας διαμορφώνεται στα πρώτα χρόνια της ζωής μας για αυτό και είναι πολύ σημαντικά τα βιώματα που θα έχουμε τότε γιατί θα κρίνουν το μέλλον μας. Δυστυχώς το βάρος της ευθύνης πέφτει στους γονείς γιατί τυχόν λάθη στην ανατροφή των παιδιών τους θα τα ταλαιπωρούν ίσως για ολόκληρη τη μετέπειτα ζωή τους. «Περιοδικό»: Δράκος ο άντρας, σύμβολο θα έλεγα. Παρ όλη την αρρενωπότητά του έχει ακριβώς το ίδιο σύνδρομο της ηρωίδας μας: Το φόβο στη δέσμευση. Ο φόβος είναι που μας κρατάει μακριά από τις επιθυμίες μας ή ο εγωισμός; Γεωργία Δεμίρη: Ο φόβος νομίζω, ο φόβος να μην πληγωθούμε, να μη μας προδώσουν. Και αυτό πιστεύω ότι είναι θέμα ανατροφής και εκπαίδευσης. Το να μάθεις να δείχνεις εμπιστοσύνη, να συγχωρείς όταν χρειάζεται και να αφοσιώνεσαι σε μια σχέση είναι κάτι που καλλιεργείται από τη παιδική ηλικία. «Περιοδικό»: Πως και στείλατε τόσο μακριά την πρωταγωνίστρια; Πως και δεν επιλέξατε έναν ποιο κοντινό προορισμό; Γεωργία Δεμίρη: Την έστειλα στη Μελβούρνη γιατί η ιδέα για το βιβλίο προέκυψε όταν διάβασα ένα άρθρο στο ίντερνετ για την αύξηση του αριθμού των Ελλήνων που μεταναστεύουν στην Αυστραλία. Εξάλλου η συγκεκριμένη χώρα παρότι έχει πολύ αυστηρή νομοθεσία για τους μετανάστες και δεν δίνει εύκολα βίζες εργασίας εξακολουθεί να είναι ένας τόπος που προσφέρει προοπτικές εξέλιξης και ευημερίας σε αυτούς που θα κυνηγήσουν την τύχη τους εκεί. «Περιοδικό»: Το βιβλίο σας θυμίζει κατά πολύ την ιστορία πολλών ομογενών μας. Μόνη, ακόμα και μέσα σε δικούς σου, σε μια ξένη χώρα. Εχετε η ίδια εμπειρίες από ανθρώπους εκτός συνόρων; Εχετε σκεφθεί εσείς τη μετανάστευση; Γεωργία Δεμίρη: Οπως σχεδόν όλοι οι Ελληνες έτσι κι εγώ έχω συγγενείς που ζουν στο εξωτερικό εδώ και πολλές γενιές και συγκεκριμένα στον Καναδά. Οσο για το αν έχω σκεφτεί εγώ τη μετανάστευση, ναι φυσικά, ακόμη τη σκέφτομαι και αν ήμουν μερικά χρόνια νεότερη άρα και πιο παράτολμη δεν θα έμενα μόνο στη σκέψη αλλά πιθανόν να το έκανα και πράξη. «Περιοδικό»: Σας λείπουν οι ήρωες σας; Τους ξαναδίνετε - έστω νοερά- ζωή; Εχετε επιθυμήσει να δώσετε μια συνέχεια σε κάποιον από αυτούς; Ή μήπως να τους μεταφέρετε σε άλλο έργο σας; Γεωργία Δεμίρη: Τους ήρωές μου τους έχω στο μυαλό μου σαν παλιούς φίλους με τους οποίους έχουμε χαθεί αλλά παρόλα αυτά εξακολουθώ να τους αγαπώ και να τους σκέφτομαι με νοσταλγία. Καμιά φορά θυμάμαι κάποιο περιστατικό που τους έχουν συμβεί και είναι σαν να αναπολώ αληθινά γεγονότα που συνέβησαν σε πραγματικούς ανθρώπους. Εχω σκεφτεί και να δώσω συνέχεια και να μεταφέρω κάποιους σε άλλο βιβλίο αλλά μέχρι στιγμής δεν μου έχει προκύψει. «Περιοδικό»: Οι ομογενείς μας πιστεύω ότι θα βρουν αρκετά να ταυτιστούν σ αυτό το βιβλίο σας. Πρώτα από όλα οι δυνατοί δεσμοί ανάμεσά τους. Εχετε βιώσει την ενότητα αυτή; Γεωργία Δεμίρη: Δεν την έχω βιώσει από πρώτο χέρι αλλά την ανακάλυψα και τη διαπίστωσα από πληροφορίες και αφηγήσεις που περισυνέλεξα στο διαδίκτυο και ειλικρινά εντυπωσιάστηκα από αυτούς τους δυνατούς δεσμούς που ενώνουν τους Ελληνες όταν βρίσκονται στο εξωτερικό. Ισως η ξενιτιά να βγάζει τον καλύτερό μας εαυτό και να ενισχύει την ενότητα και την ομοψυχία μας που είναι δυο συστατικά που αν τα είχαμε σε μεγαλύτερη αφθονία εδώ στην χώρα μας, τότε τα πράγματα να πήγαιναν πολύ καλύτερα. «Περιοδικό»: Πως ξεκινάτε μια αφήγηση; Πως γεννιούνται οι χαρακτήρες σας; Πως επιλέγεται τους ήρωές σας; Γεωργία Δεμίρη: Συνήθως έχω πρώτα την κεντρική ιδέα και κατόπιν οι χαρακτήρες γεννιούνται σχεδόν από μόνοι τους. Δεν μπορώ να το εξηγήσω αλλά άπαξ και έχω την ιδέα οι ήρωες παίρνουν εύκολα «σάρκα και οστά» στη φαντασία μου. «Περιοδικό»: Ο γάμος είναι ένας δεσμός που ειδικά στα παλαιότερα χρόνια ήταν πολύ δυνατός. Βλέπετε σιγά - σιγά τη φθορά του; Γεωργία Δεμίρη: Οι στατιστικές και η αύξηση του αριθμού των διαζυγίων αυτό δείχνει αλλά ακόμη και αν δεν υπάρχει ο γάμος με τη συμβατική έννοια του όρου θα υπάρχει πάντα ένα μοντέλο συμβίωσης γιατί είναι ανθρώπινη ανάγκη να μοιράζεσαι τη ζωή σου με κάποιον άλλο. «Περιοδικό»: Η γιαγιά είναι μια αυταρχική γυναίκα που θέλει να κρύψει το εύθραυστο πρόσωπό της αλλά παρ όλα αυτά βλέπεις μέσα από την αφήγηση ότι αν και θέλει να δείχνει σκληρή οι πράξεις της δείχνουν την πείρα της και τη γνώση της απέναντι στη ζωή και πράττει για όφελος όλων. Πιστεύετε στη φράση «Γηράσκω αεί διδασκόμενος»; Γεωργία Δεμίρη: Πιστεύω στη φράση αυτή αλλά δεν θεωρώ ότι όλοι οι ηλικιωμένοι είναι σοφοί. Διότι για να διδαχθεί κάποιος από τις εμπειρίες του πρέπει να είναι δεκτικός στη μάθηση και να έχει στενή επαφή με τον εαυτό του. Επίσης να διαθέτει την δύναμη να παραδέχεται τα λάθη του και να αλλάζει τις απόψεις του όποτε αυτό χρειαστεί. «Περιοδικό»: Ετοιμάζετε κάτι καινούργιο; Γεωργία Δεμίρη: Εχω ήδη γράψει ένα καινούργιο βιβλίο αλλά μόνο μέσα στο μυαλό μου, δεν έχω πληκτρολογήσει ακόμη ούτε λέξη. Θα γίνει όμως κι αυτό, ελπίζω άμεσα. «Περιοδικό»: κ. Δεμίρη σας ευχαριστούμε. Γεωργία Δεμίρη: Εγώ σας ευχαριστώ θερμά για τις πολύ ενδιαφέρουσες ερωτήσεις σας και την ευκαιρία που μου δίνετε να δημοσιευτεί συνέντευξη μου σε ένα τόσο ιστορικό έντυπο όσο ο «Εθνικός Κήρυκας». a b Επικοινωνήστε μαζί μας στο: (718) (210) ή στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις: info@ekirikas.com periodiko@ekirikas.com maria@ekirikas.com THE NATIONAL HERALD Aκολουθήστε μας στο Facebook: Eθνικός Κήρυξ / The National Herald

18 18 ΕΙΚΟΝΕΣ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Φώτισε τη Γη η Πανσέληνος Την περασμένη Κυριακή το βράδυ όλη η Γη κοίταζε προς τον ουρανό και προς την Σελήνη, όπου δέσποζε η αυγουστιάτικη Πανσέληνος και μάλιστα σε πολύ μεγάλο μέγεθος. Το φεγγάρι εμφανίστηκε 14% μεγαλύτερο και 30% φωτεινότερο από το κανονικό, καθώς περνούσε από το κοντινότερο στη Γη σημείο της τροχιάς της, συγκυρίες που έδωσαν σε όλους μας την ευκαιρία να ρομαντζάρουμε και να απολαύσουμε τις πολιτιστικές εκδηλώσεις οι οποίες οργανώθηκαν ειδικά για την περίσταση, αλλά και στους φωτογράφους ανά τον κόσμο την ιδανική αφορμή να ζωστούν τις μηχανές τους και να μας χαρίσουν μεθυστικές εικόνες από την Πανσέληνο. Η Telegraph της Αγγλίας δημοσιοποίησε τις καλύτερες φωτογραφίες, όπως φάνηκε από τα μέρη μας, από τις μεγαλύτερες πόλεις του κόσμου, αλλά και από το διάστημα. ΠΕΤΡΟΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥΡΗΣ//ΑΣΟΣΙΕΪTΕΝT ΠΡΕΣ Η θεαματική Πανσέληνος δεσπόζει πάνω από τον ναό του Απόλλωνα στην Κόρινθο. Το φεγγάρι όπως το φωτογράφισε ο Rώσος κοσμοναύτης Oleg Artemyev από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Πώς είδε η Νέα Υόρκη την Πανσέληνο. Η υπερ-πανσέληνος του Αυγούστου πίσω από το στέγαστρο της Οπερας του Σιδνεϊ.

19 ΣΑΒΒΑΤΟ 16 - ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2014 ΕΙΚΟΝΕΣ 19 Το φεγγάρι παίζει εντυπωσιακά παιχνίδια φωτός με τις πτυχές των αγαλμάτων στη Virginia. Ξημερώματα στο Brighton της Αγγλίας, με φουρτουνιασμένη θάλασσα αλλά φωτεινό ουρανό. Eνα κορίτσι παίζει με τον σκύλο της όσο η Πανσέληνος ανεβαίνει στον μαδριλένικο ουρανό. Η ολοστρόγγυλη Σελήνη πάνω από την γέφυρα Tower Bridge, φωτίζοντας τον Τάμεση. Το φεγγάρι κατεβαίνει πίσω από τον Ναό της Nossa Senhora da Penha στο Ρίο της Βραζιλίας.

20 20 ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Ε ΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΚΑΣ B OOK CLUB ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΔΥΟ ΒΙΒΛΙΩΝ ΔΩΡΟ ΕΝΑ ΤΗΣ ΑΡΕΣΚΕΙΑΣ ΣΑΣ ΑΠΟ ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ Η φάρμα των ζώων Τζώρτζ Οργουελ Η Μεταμόρφωση Φράντς Κάφκα Το κλειδί για ν αγκαλιάσεις το σύμπαν Το χρυσόψαρο Ζ.-Μ. Γκ. Λε Κλεζιό $19.99 $20.99 $32.99 $25.99 Η Kάθοδος των Μυρίων John Prevas Η Kάθοδος των Μυρίων Michael Curtis Ford Ο Ηγεμόνας Νικολό Μακιαβέλι Οι Παλαιολόγοι Γιώργος λεονάρδος $24.99 $40.99 $26.99 $23.99 Νέες παραλαβές από Σεπτέμβριο Δ Ε Λ Τ Ι Ο Π Α Ρ Α Γ Γ Ε Λ Ι Α Σ Στην τιμή συμπεριλαμβάνονται έξοδα διεκπεραίωσης και ταχυδρομικά. Εσωκλείστε επιταγή ή money order πληρωτέες στη διεύθυνση: National Herald, Inc th street, L.I.C, NY ή με χρέωση στην πιστωτική κάρτα: o American Express o Master Card o Visa o Discover ΑCCOUNT ΕxPIRATION DATE ΝΑΜΕ ΑDDRESS CITY STATE zip CODE PHONE FAx CELL: SIgNATURE