ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗΖ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ. Ζ Πνιηηηθή ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ηηο Πόιεηο: Ηζηνξηθό θαη ζεκεξηλέο Σάζεηο

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗΖ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ. Ζ Πνιηηηθή ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ηηο Πόιεηο: Ηζηνξηθό θαη ζεκεξηλέο Σάζεηο"

Transcript

1 Δ ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗΖ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Θέκα: Ζ Πνιηηηθή ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ηηο Πόιεηο: Ηζηνξηθό θαη ζεκεξηλέο Σάζεηο Δπηβιέπσλ: ΛΟΤΓΟΒΗΚΟ ΒΑΔΝΥΟΒΔΝ πνπδαζηήο: ΠΑΤΛΟ ΚΟΝΣΕΗΝΟ ΑΘΖΝΑ

2 Δςσαπιζηώ θεπμά ηον ςπεύθςνο καθηγηηή κ. Λ. Βαζενσόβεν για ηην καθοδήγηζη και ηην ςποζηήπιξή ηος ζε όλα ηα ζηάδια ηηρ ζςνεπγαζίαρ μαρ. Η ζςμβολή ηος ςπήπξε καθοπιζηική για ηην ολοκλήπυζη ηηρ παπούζηρ επγαζίαρ. 2

3 ΠΔΡΙΛΗΦΗ ηελ παξνχζα εξγαζία παξνπζηάδεηαη ε εμέιημε ηεο πνιηηηθήο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ηηο πφιεηο. Οη πφιεηο ζπκβνιίδνπλ κηα δηηηή πξφθιεζε γηα ηελ Δ.Δ., θαζψο ζε απηέο ζπγθεληξψλνληαη νη πεξηζζφηεξεο ζέζεηο εξγαζίαο, νη επηρεηξήζεηο θαη ηα αλψηαηα εθπαηδεπηηθά ηδξχκαηα κε απνηέιεζκα νη πφιεηο λα πξνζειθχνπλ άηνκα κε πςειά πξνζφληα θαη λα δεκηνπξγνχληαη νη πξνυπνζέζεηο γηα ηελ ελίζρπζε ηεο έξεπλαο, ηεο θαηλνηνκίαο θαη ησλ επηρεηξήζεσλ. Απφ ηελ άιιε, φκσο, πιεπξά ζηηο πφιεηο ζπλαληά θαλείο θαη πξνθιήζεηο. Πξφθεηηαη γηα ηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ νη αζηηθέο πεξηνρέο, φπσο ε αλεξγία, ν θνηλσληθφο απνθιεηζκφο, ε εγθιεκαηηθφηεηα, ε θηψρεηα θαη ε πεξηβαιινληηθή ππνβάζκηζε. Ηδηαίηεξε έκθαζε δίλεηαη ζηηο ζεκεξηλέο ηάζεηο ηεο Δπξσπατθήο πνιηηηθήο γηα ηηο πφιεηο κε αθεηεξία ηε ηξαηεγηθή ηεο Ληζζαβφλαο θαη θαηάιεμε ηελ πξφζθαηε έθδνζε ηεο Υάξηαο ηεο Λεηςίαο γηα Βηψζηκεο Δπξσπατθέο Πφιεηο. Μέζα ζε απηήλ ηε ρξνληθή πεξίνδν, αιιά θαη θαηά ηε δεθαεηία ηνπ 90, αληρλεχνληαη νη πνιηηηθέο επηινγέο ηεο Δ.Δ. πξνο κηα αζηηθή πνιηηηθή. Καηαξρήλ, εμεηάδεηαη ε 4 ε Πξνγξακκαηηθή Πεξίνδνο ζηελ νπνία ε πνιηηηθή ζπλνρήο έρεη δεζπφδνπζα ζέζε. Γίλεηαη αλαθνξά ζηηο πξνηεξαηφηεηεο ηεο παξαπάλσ πεξηφδνπ θαηά ηελ νπνία θξίλεηαη σο ηδίαηηεξα ζεκαληηθή ε εδαθηθή δηάζηαζε ηεο πνιηηηθήο ζπλνρήο θαη ε δπλαηφηεηα φισλ ησλ πεξηθεξεηψλ ηεο Κνηλφηεηαο λα ζπκβάιινπλ ζηε κεγέζπλζε θαη ηε δεκηνπξγία απαζρφιεζεο. Γηα ην ιφγν απηφ νη ζηξαηεγηθέο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ελζσκαηψλνπλ ηε βηψζηκε αζηηθή αλάπηπμε ζηελ πνιηηηθή ζπλνρήο θαη αλαγλσξίδνπλ ηε ζπκβνιή ησλ πφιεσλ, ηδηαίηεξα ησλ πφιεσλ κεζαίνπ κεγέζνπο ζηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε. ηε ζπλέρεηα εμεηάδνληαη νη πξνηεξαηφηεηεο ηεο ηξαηεγηθήο ηεο Ληζζαβφλαο, θαζψο θαη νη απνθάζεηο ηνπ Δπξσπατθνχ πκβνπιίνπ ηνπ Γθέηεκπνξγθ, πνπ πξνζέζεζε ζηελ νηθνλνκηθή κεγέζπλζε θαη ηελ θνηλσληθή ζπλνρή ηελ πεξηβαιινληηθή δηάζηαζε. Άιισζηε, νη απνθάζεηο ησλ δχν παξαπάλσ πκβνπιίσλ απνηέιεζαλ ηελ αθνξκή γηα ηελ πινπνίεζε ηεο κεηαξξχζκηζεο ηεο πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο θαηά ηελ 4 ε Π.Π. Δθηφο, φκσο, απφ ηελ Πεξηθεξεηαθή πνιηηηθή κέζα ζηα πιαίζηα ηεο νπνίαο πινπνηείηαη πξσηίζησο ε πνιηηηθή ηεο Δ.Δ. γηα ηηο πφιεηο, νη πεξηζζφηεξεο θνηλνηηθέο πνιηηηθέο έρνπλ ζεκαληηθέο επηπηψζεηο, άκεζεο ή έκκεζεο, γηα ηηο Δπξσπατθέο 3

4 πφιεηο. Πνιηηηθέο κε έληνλε αζηηθή δηάζηαζε είλαη ε πνιηηηθή γηα ην Πεξηβάιινλ, ε Κνηλσληθή πνιηηηθή θαη ε πνιηηηθή Απαζρφιεζεο, ε πνιηηηθή Μεηαθνξψλ, Έξεπλαο θαη Αλάπηπμεο, θαζψο θαη ε πνιηηηθή γηα ηελ Δλέξγεηα. Αθνινπζεί ε επηζθφπεζε ηεο πνιηηηθήο γηα ηηο πφιεηο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 90 κε ζηαζκνχο ηα Αζηηθά Πηινηηθά Πξνγξάκκαηα θαη ηελ Κνηλνηηθή Πξσηνβνπιία URBAN I & II. Πιελ, φκσο, ησλ δξάζεσλ γηα ηηο πφιεηο, πνπ εθδειψλνληαη ζηα πιαίζηα ησλ δηάθνξσλ θνηλνηηθψλ πνιηηηθψλ, ζεκαληηθφ ξφιν έρνπλ δηαδξακαηίζεη θαη ηα Άηππα πκβνχιηα Τπνπξγψλ Υσξνηαμίαο, Πεξηθεξεηαθήο θαη Αζηηθήο Πνιηηηθήο. Γηα ην ιφγν απηφ παξνπζηάδεηαη ε δηαδξνκή απφ ηε Λίιιε, θαη ην Lille Action Programme, κε ελδηάκεζνπο ζηαζκνχο ζην Ρφηεξληακ θαη ην Μπξίζηνι, σο θαη ηελ ππνγξαθή, ην Μάην 2007, ηεο Υάξηαο ηεο Λεηςίαο γηα Βηψζηκεο Δπξσπατθέο Πφιεηο. Γηα ηελ εθπφλεζή ηεο ε παξνχζα εξγαζία έιαβε ππφςε ηεο ηα επίζεκα έγγξαθα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, αλαθνξηθά κε ηελ Δπηηξνπή, ην πκβνχιην θαη ην Κνηλνβνχιην, ηνπο Καλνληζκνχο θαη ηηο Οδεγίεο πνπ έρνπλ εθδνζεί, ηηο ζέζεηο νη νπνίεο έρνπλ δηαηππσζεί απφ φξγαλα, φπσο ε Δπηηξνπή ησλ Πεξηθεξεηψλ, αιιά θαη ηελ ειιεληθή θαη μέλε βηβιηνγξαθία. Σέινο, ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζηνηρεία απφ ηα επίζεκα δίθηπα ηεο Δ.Δ., φπσο ην URBACT θαη ην URBAN AUDIT. ΛΔΞΔΗ ΚΛΔΗΓΗΑ 4 ε Πξνγξακκαηηθή Πεξίνδνο, Δπξσπατθφ Σακείν Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο, Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Σακείν, Σακείν πλνρήο, Αζηηθή Πνιηηηθή, ρέδην Αλάπηπμεο Κνηλνηηθνχ Υψξνπ, Υάξηα Λεηςίαο, πκθσλία Μπξίζηνι, Πξφγξακκα Γξάζεο Λίιιεο, ηξαηεγηθή Ληζζαβφλαο, πκβνχιην Γθέηεκπνξγθ, JASPERS, JESSICA, JEREMIE, URBAN, URBACT, URBAN AUDIT, LIFE+, PROGRESS, CIVITAS. 4

5 SUMMARY This dissertation examines the evaluation of the European Union s policy for the cities. Cities symbolize a two fold challenge for the E.U., as in the cities you may find, on the one hand more jobs and also businesses and universities, so that cities can attract high qualified people and also in cities you may find the appropriate circumstances in order to promote research, innovation and businesses. On the other hand in the cities there are also problems, such as unemployment, social exclusion, poverty and environmental depression. Special emphasis is put forward in the European policy s trends for the cities starting from the Lisbon Strategy up to the most lately Leipzig Charter on Sustainable European Cities. In this period, but also during the 90s, the dissertation focuses on the political choices of the E.U. towards an urban policy. It starts by examining the 4 th Programming Period in which the cohesion policy lies in the first place. It mentions the priorities, of the above mentioned Programming Period, in which territorial cohesion is very important for the ability of all the regions to contribute to growth and employment. For this reason the strategic guidelines incorporate the sustainable urban development in the cohesion policy. Also, it examines the priorities of the Lisbon Strategy and the decisions of the European Council in Gothenburg, where the environmental dimension was put next to economic growth and social cohesion. Both the Lisbon Strategy and the decisions of the European Council in Gothenburg were the main reason for the changes in the regional policy during the 4 th Programming Period But, apart from the Regional policy, most of the community policies affect the European cities. Policies with urban dimension are the Environmental policy, the Social and Employment policy, the Transport policy, the Research and Development policy and the Energy policy. Then, follows the presentation of the policy for the cities during the 90s, with emphases to the Urban Pilot Projects and the URBAN I & II Community Initiative. But apart from the actions that focuses on cities, also the Informal Meetings of Ministers in charge of Spatial, Regional and Urban policy play a vital role. For this reason the long way from Lille, and the Lille Action Programme, via Rotterdam and 5

6 Bristol up to the signing of the Leipzig Charter on Sustainable European Cities, in May 2007, is presented. KEY WORDS 4 th Programming Period, European Regional Development Fund, European Social Fund, Cohesion Fund, Urban Policy, European Spatial Development Perspective, Leipzig Charter, Bristol Accord, Lille Action Programme, Lisbon Strategy, Gothenburg European Council, JASPERS, JEREMIE, JESSICA, URBAN, URBACT, URBAN AUDIT, LIFE+, PROGRESS, CIVITAS 6

7 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ΔΗΑΓΧΓΖ...10 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 Ζ 4 ε ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΗΚΖ ΠΔΡΗΟΓΟ ΚΑΗ Ζ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΓΗΑ ΣΗ ΠΟΛΔΗ 1.1. Βαζηθά Υαξαθηεξηζηηθά ηεο πεξηόδνπ ηφρνο 1: χγθιηζε ηφρνο 2: Πεξηθεξεηαθή Αληαγσληζηηθφηεηα θαη Απαζρφιεζε ηφρνο 3: Δπξσπατθή Δδαθηθή πλεξγαζία ηξαηεγηθέο Καηεπζπληήξηεο Γξακκέο γηα ηε πλνρή ε Πξνηεξαηφηεηα: Να γίλνπλ ε Δπξψπε θαη νη πεξηθέξεηέο ηεο πην ειθπζηηθνί ηφπνη γηα επελδχζεηο θαη απαζρφιεζε ε Πξνηεξαηφηεηα: Βειηίσζε ησλ γλψζεσλ θαη ηεο θαηλνηνκίαο κε ζηφρν ηελ αλάπηπμε ε Πξνηεξαηφηεηα: Πεξηζζφηεξεο θαη θαιχηεξεο ζέζεηο εξγαζίαο ηξαηεγηθέο Καηεπζπληήξηεο Γξακκέο γηα ηε πλνρή θαη Πόιεηο Πνιηηηθή πλνρήο θαη Πφιεηο Γηαξζξσηηθά Σακεία θαη Αζηηθή Πνιηηηθή Δπξσπατθφ Σακείν Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Σακείν Σακείν πλνρήο Νέα Υξεκαηνδνηηθά Μέζα Joint Assistance in Supporting Projects in European Regions/ JASPERS Joint European Resources For Micro to Medium Enterprises/ JEREMIE Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas/ JESSICA Δζληθά ηξαηεγηθά Πιαίζηα Αλαθνξάο (ΔΠΑ) θαη Αζηηθή Πνιηηηθή

8 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 Ζ ΣΡΑΣΖΓΗΚΖ ΣΖ ΛΗΑΒΟΝΑ ΚΑΗ ΣΟΤ ΓΚΔΣΔΜΠΟΡΓΚ ΚΑΗ Ζ ΖΜΑΗΑ ΣΖ ΓΗΑ ΣΗ ΠΟΛΔΗ 2.1. Ζ ηξαηεγηθή ηεο Ληζζαβόλαο Δπξσπατθό πκβνύιην ηνπ Γθέηεκπνξγθ Ζ πεξίνδνο ηεο ακθηζβήηεζεο Ζ επαλελεξγνπνίεζε ηεο ηξαηεγηθήο ηεο Ληζζαβόλαο Ζ αλαλεσκέλε ηξαηεγηθή γηα ηελ αεηθόξν αλάπηπμε...48 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 Ζ ΑΣΗΚΖ ΓΗΑΣΑΖ ΣΧΝ ΚΟΗΝΟΣΗΚΧΝ ΠΟΛΗΣΗΚΧΝ 3.1. Ζ Δπξσπατθή Πνιηηηθή γηα ην Πεξηβάιινλ Σν Πξφγξακκα LIFE H Δπξσπατθή Κνηλσληθή Πνιηηηθή θαη ε Πνιηηηθή Απαζρόιεζεο Σν Σακείν γηα ηελ Αληηκεηψπηζε ησλ Δπηπηψζεσλ ηεο Παγθνζκηνπνίεζεο Σν Κνηλνηηθφ Πξφγξακκα γηα ηελ Απαζρφιεζε θαη ηελ Κνηλσληθή πλνρή/ PROGRESS Ζ Δπξσπατθή Πνιηηηθή Μεηαθνξώλ Ζ Πξσηνβνπιία CIVITAS Plus Ζ Δπξσπατθή Πνιηηηθή Έξεπλαο θαη Αλάπηπμεο Ζ Δπξσπατθή Πνιηηηθή Δλέξγεηαο Ζ Πξσηνβνπιία CONCERTO

9 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 Ζ ΔΞΔΛΗΞΖ ΣΖ ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΓΗΑ ΣΗ ΠΟΛΔΗ 4.1. Οη απαξρέο ηεο Δπξσπατθήο πνιηηηθήο γηα ηηο πόιεηο Ζ Κνηλνηηθή Πξσηνβνπιία URBAN Ζ Κνηλνηηθή Πξσηνβνπιία URBAN II Σα δίθηπα URBAN AUDIT θαη URBACT ρέδην Αλάπηπμεο ηνπ Κνηλνηηθνύ Υώξνπ (ΑΚΥ) Αεηθόξνο Αζηηθή Αλάπηπμε ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε: Πιαίζην Γξάζεο Σα Άηππα πκβνύιηα ησλ Τπνπξγώλ Υσξνηαμίαο, Πεξηθεξεηαθήο θαη Αζηηθήο Πνιηηηθήο ησλ Κξαηώλ Μειώλ ηεο Δ.Δ Σν Πξφγξακκα Γξάζεο ηεο Λίιιεο (Lille Action Programme) Σν Αζηηθφ Κεθηεκέλν ηνπ Ρφηεξληακ (Urban Acquis) Ζ πκθσλία ηνπ Μπξίζηνι (Bristol Accord) Ζ Υάξηα ηεο Λεηςίαο γηα Βηψζηκεο Δπξσπατθέο Πφιεηο (Leipzig Charter on Sustainable European Cities)..77 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ...81 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ...84 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ

10 ΔΙΑΓΧΓΗ Σν 2007, γηα πξψηε θνξά ζηελ ηζηνξία, ε πιεηνλφηεηα ηνπ παγθφζκηνπ πιεζπζκνχ ζα θαηνηθεί ζε πφιεηο. Απηφ νθείιεηαη αθελφο ζηελ ηεξάζηηα αχμεζε ηνπ πιεζπζκνχ ζηηο κεγαιχηεξεο πφιεηο ηνπ θφζκνπ κε πιεζπζκφ άλσ ησλ 10 εθ. θαηνίθσλ (Λνλδίλν, Νέα Τφξθε, Σφθην, άν Πάνιν θ.α.) θαη αθεηέξνπ ζηε ζηαζεξή αχμεζε ηνπ πιεζπζκνχ ζηηο κηθξέο θαη κεζαίεο πφιεηο ζε νιφθιεξν ηνλ πιαλήηε. ηελ Δπξψπε, εηδηθφηεξα, ε κεγάιεο θιίκαθαο αζηηθνπνίεζε δελ είλαη έλα πξφζθαην θαηλφκελν. Γηα αηψλεο νη πφιεηο έπαηδαλ θαηαιπηηθφ ξφιν ζηελ νηθνλνκηθή, θνηλσληθή θαη πνιηηηζκηθή αλάπηπμε ηεο γεξαηάο επείξνπ. Οη πφιεηο πάληνηε ππήξμαλ νη πξνπνκπνί ηεο θαηλνηνκίαο, ηεο έξεπλαο θαη ησλ θνηλσληθψλ αιιαγψλ. Σαπηφρξνλα, φκσο, απνηεινχλ θαη ζχιαθεο εκθάληζεο ζεκαληηθψλ πξνθιήζεσλ ηηο νπνίεο θαινχληαη λα αληηκεησπίζνπλ άκεζα θαη απνηειεζκαηηθά ηα Δπξσπατθά θξάηε, φπσο ε αλεξγία, ε θηψρεηα, ε εγθιεκαηηθφηεηα, αιιά θαη ε ππνβάζκηζε ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο. Οη θνηλσλίεο ησλ Δπξσπατθψλ θξαηψλ, θαη εηδηθφηεξα νη θάηνηθνη ησλ πφιεσλ, θαινχληαη, επίζεο, λα ελζσκαηψζνπλ ζηνλ θνηλσληθφ ηζηφ ηηο δηάθνξεο κεηνλνηηθέο νκάδεο, ηνπο κεηαλάζηεο, θαζψο θαη κέιε νκάδσλ πνπ βξίζθνληαη ζε θίλδπλν, φπσο νη γπλαίθεο, νη λένη, νη ειηθησκέλνη. Οη αζηηθέο πεξηνρέο ηεο Δπξψπεο παξνπζηάδνπλ ηεξάζηηα πνιπµνξθία. Δλψ ην 20% πεξίπνπ ηνπ πιεζπζµνχ ηεο Δ.Δ. δεη ζε µεγάια αζηηθά θέληξα µε πιεζπζµφ άλσ ησλ θαηνίθσλ, έλα άιιν 20% ηνπ πιεζπζµνχ ηεο δεη ζε πφιεηο µεζαίνπ µεγέζνπο µε έσο θαηνίθνπο θαη, ηέινο, ην 40% δεη ζε µηθξφηεξεο πφιεηο µε πιεζπζκφ έσο θαηνίθνπο. Μεηαμχ ησλ πφιεσλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, αιιά θαη κεηαμχ πφιεσλ ηνπ ίδηνπ Κξάηνπο Μέινπο, εκθαλίδνληαη ζεµαληηθέο δηαθνξέο σο πξνο ηελ νηθνλνµηθή δνµή, ηηο ιεηηνπξγίεο, ηελ θνηλσληθή ζχλζεζε, ην µέγεζνο ηνπ πιεζπζµνχ θαη ηε δεµνγξαθηθή δηάξζξσζε. Οη δηαθνξέο απηέο δηαµνξθψλνπλ θαη ηνπο θηλδχλνπο πνπ αληηµεησπίδνπλ νη αζηηθέο πεξηνρέο. Δπηπιένλ, ε δηεχξπλζε ηεο Δ.Δ. είρε σο απνηέιεζµα ηελ έληαμε πεξηζζφηεξσλ µηθξψλ θαη µεγάισλ πφιεσλ, ε αλάπηπμε ησλ νπνίσλ, θαηά ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο, ραξαθηεξηδφηαλ απφ δηαθνξεηηθέο δπλαµηθέο. Πξφθεηηαη, σο επί ην πιείζηνλ, γηα 10

11 αζηηθέο πεξηνρέο ζηηο νπνίεο θπξηαξρνχλ ζπγθξνηήµαηα βηνµεραληθψλ µνλάδσλ θαη νη νπνίεο αληηµεησπίδνπλ πξνβιήµαηα αλεπάξθεηαο ελεξγεηαθψλ πφξσλ, πεξηβαιινληηθήο ππνβάζµηζεο, άλαξρεο αζηηθήο δφµεζεο, θαζψο θαη παξνρήο αλεπαξθψλ αζηηθψλ ππεξεζηψλ. Παξά ηελ πνιπµνξθία ηνπο, φκσο, νη µηθξέο, κεζαίεο θαη µεγάιεο πφιεηο ηεο Δπξψπεο αληηµεησπίδνπλ ηελ ίδηα θνηλή πξφθιεζε: λα απμήζνπλ ηελ νηθνλνµηθή επεµεξία θαη αληαγσληζηηθφηεηά ηνπο θαη λα µεηψζνπλ ηελ αλεξγία θαη ηνλ θνηλσληθφ απνθιεηζµφ, ελψ ηαπηφρξνλα πξέπεη λα πξνζηαηεχζνπλ θαη λα βειηηψζνπλ ηνλ αζηηθφ ηνπο ρψξν. Πξφθεηηαη γηα ηελ πξφθιεζε ηεο βηψζηµεο αζηηθήο αλάπηπμεο ε νπνία πιένλ απνηειεί θαη κηα απφ ηηο πξνηεξαηφηεηεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. θνπφο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη λα παξνπζηάζεη ηελ εμέιημε ηεο πνιηηηθήο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ηηο πφιεηο. Πξφθεηηαη γηα κηα πνιηηηθή, πνπ δελ παξνπζηάδεη ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ άιισλ θνηλνηηθψλ πνιηηηθψλ, θαζψο νη δξάζεηο γηα ηηο πφιεηο αληρλεχνληαη ζην ζχλνιν ησλ πνιηηηθψλ ηεο Δ.Δ, ζε κηθξφηεξν ή κεγαιχηεξν βαζκφ, θαη ηδηαίηεξα ζηελ Πεξηθεξεηαθή πνιηηηθή. Γίλεηαη κεγαιχηεξε έκθαζε ζηηο ζεκεξηλέο ηάζεηο ηεο Δπξσπατθήο πνιηηηθήο γηα ηηο πφιεηο κε αθεηεξία ηε ηξαηεγηθή ηεο Ληζζαβφλαο θαη θαηάιεμε ηελ πξφζθαηε έθδνζε ηεο Υάξηαο ηεο Λεηςίαο γηα Βηψζηκεο Δπξσπατθέο Πφιεηο. Μέζα ζε απηά ηα πιαίζηα εμεηάδνληαη ζπγθεθξηκέλεο δξάζεηο γηα ηηο πφιεηο, πνπ πινπνηήζεθαλ κέζσ ησλ δηάθνξσλ θνηλνηηθψλ πνιηηηθψλ, θείκελα αξρψλ πνιηηηθήο γηα ηηο αζηηθέο πεξηνρέο ηα νπνία δηαηππψζεθαλ, ηφζν απφ ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή φζν θαη απφ ηα Κξάηε Μέιε, αιιά θαη ε δηαθπβεξλεηηθή ζπλεξγαζία ζηα πιαίζηα ησλ Άηππσλ πκβνπιίσλ Τπνπξγψλ Υσξνηαμίαο, Πεξηθεξεηαθήο θαη Αζηηθήο πνιηηηθήο. Με έκθαζε ζε απηφλ ηνλ άηππν δίαπιν επηθνηλσλίαο αλάκεζα ζηα Κξάηε Μέιε εμεηάδεηαη θαη ε ηειεπηαία εμέιημε, πνπ έιαβε ρψξα ζηε Λεηςία κε ηελ έθδνζε ηεο Υάξηαο γηα Βηψζηκεο Δπξσπατθέο Πφιεηο. Σέινο, δίλεηαη κεγάιε βαξχηεηα ζηελ 4 ε Πξνγξακκαηηθή Πεξίνδν θαη ζηε ζηάζε, πνπ απηή επηθπιάζζεη γηα ηηο πφιεηο. Γίλεηαη αλαθνξά ζηηο πξνηεξαηφηεηεο ηεο παξαπάλσ πεξηφδνπ θαηά ηελ νπνία θξίλεηαη σο ηδίαηηεξα ζεκαληηθή ε εδαθηθή δηάζηαζε ηεο πνιηηηθήο ζπλνρήο θαη ε δπλαηφηεηα φισλ ησλ πεξηθεξεηψλ ηεο Κνηλφηεηαο λα ζπκβάιινπλ ζηε κεγέζπλζε θαη ηε δεκηνπξγία απαζρφιεζεο. Γηα ην ιφγν απηφ νη ζηξαηεγηθέο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ελζσκαηψλνπλ ηε βηψζηκε αζηηθή αλάπηπμε ζηελ πνιηηηθή ζπλνρήο θαη 11

12 αλαγλσξίδνπλ ηε ζπκβνιή ησλ πφιεσλ, ηδηαίηεξα ησλ πφιεσλ κεζαίνπ κεγέζνπο ζηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε. 12

13 1 ν ΚΔΦΑΛΑΗΟ Ζ 4 ε ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΗΚΖ ΠΔΡΗΟΓΟ ΚΑΗ Ζ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΓΗΑ ΣΗ ΠΟΛΔΗ 1.1. Βαζικά Υαπακηηπιζηικά ηηρ πεπίοδος Καηά ηελ 3 ε Πξνγξακκαηηθή Πεξίνδν ηα Γηαξζξσηηθά Σακεία 1 (Δπξσπατθφ Σακείν Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο, Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Σακείν) θαζψο θαη ην Σακείν πλνρήο πξνρσξήζαλ ζηε ρξεκαηνδφηεζε κηαο ζεηξάο παξεκβάζεσλ πξνο φθεινο ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ. Τπνινγίδεηαη πσο πεξίπνπ 16 δηο Δπξψ 2 (πξφθεηηαη γηα ην 14% ηεο ζπλνιηθήο ρξεκαηνδφηεζεο ηεο δηαξζξσηηθήο πνιηηηθήο) δηαηέζεθαλ γηα ηελ «αζηηθή πνιηηηθή», θαηά ηελ παξαπάλσ πεξίνδν, θαη απφ απηά ηα 15 δηο Δπξψ αθνξνχζαλ πξνγξάκκαηα ησλ ηφρσλ 1 θαη 2 3 (Φπράξεο 2004). Ζ πιεηνςεθία ησλ επελδχζεσλ θαηεπζχλζεθε ζηελ αλάπιαζε ησλ θέληξσλ ησλ πφιεσλ θαζψο θαη ζε επελδχζεηο ζηηο ππνδνκέο θαη ζηελ ελίζρπζε ησλ Μηθξψλ θαη Μεζαίσλ Δπηρεηξήζεσλ (ΜΜΔ). Παξάιιεια, ε χπαξμε ηεο Κνηλνηηθήο Πξσηνβνπιίαο URBAN απφ ην 1994 επέηξεςε ην ζρεδηαζκφ θαη ηελ πινπνίεζε θαηλνηφκσλ νινθιεξσκέλσλ πξνγξακκάησλ, πνπ ζηεξίρηεθαλ ζηε ζπκκεηνρή ησλ ηνπηθψλ θνηλσληψλ γηα ηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή αλαζπγθξφηεζε αζηηθψλ πεξηνρψλ ζε θξίζε. Ζ λέα Πξνγξακκαηηθή Πεξίνδνο είλαη απνηέιεζκα ζπδεηήζεσλ θαη έληνλσλ δπκψζεσλ ζηνπο θφιπνπο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, πνπ ζέιεζε θαηά ηελ παξαπάλσ πεξίνδν λα πξνρσξήζεη ζηελ πινπνίεζε ηεο κεηαξξχζκηζεο ηεο πεξηθεξεηαθήο ηεο πνιηηηθήο, γεγνλφο επηβεβιεκέλν κεηά ηελ πξψηε δηεχξπλζε ηνπ Μαίνπ 2004 θαη ηελ είζνδν 10 λέσλ Κξαηψλ Μειψλ 4, θαζψο θαη ηελ ηειεπηαία ηνπ 2007 κε ηελ είζνδν ηεο Βνπιγαξίαο θαη ηεο Ρνπκαλίαο (Bachtler, Wishlade 2005, Getimis 2002). Άιισζηε, ε δηεχξπλζε έρεη σο απνηέιεζκα ηε ζεκαληηθή αχμεζε ησλ 1 Καηά ηελ 3 ε Πξνγξακκαηηθή Πεξίνδν, πιελ ηνπ ΔΣΠΑ θαη ηνπ ΔΚΣ, ζηα Γηαξζξσηηθά Σακεία εληάζζνληαλ θαη ην Δπξσπατθφ Γεσξγηθφ Σακείν Πξνζαλαηνιηζκνχ θαη Δγγπήζεσλ (ΔΓΣΠΔ) θαζψο θαη ην Υξεκαηνδνηηθφ Μέζν Πξνζαλαηνιηζκνχ ηεο Αιηείαο (ΥΜΠΑ). 2 Third Report on Economic and Social Cohesion, COM (2004) 107 final of Καηά ηελ 3 ε Πξνγξακκαηηθή Πεξίνδν ν ηφρνο 1 αθνξνχζε ηελ αλάπηπμε θαη δηαξζξσηηθή πξνζαξκνγή ησλ αλαπηπμηαθά θαζπζηεξεκέλσλ πεξηθεξεηψλ ηεο Δ.Δ., ελψ ν ηφρνο 2 ηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή αλαζπγθξφηεζε ησλ πεξηνρψλ πνπ αληηκεησπίδνπλ δηαξζξσηηθέο δπζθνιίεο. 4 Πξφθεηηαη γηα ηελ Κχπξν, ηε Μάιηα, ηε ινβελία, ηελ Οπγγαξία, ηελ Πνισλία, ηελ Σζερία, ηε ινβαθία, ηελ Λεηηνλία, ηελ Ληζνπαλία θαη ηελ Δζζνλία. 13

14 πεξηθεξεηαθψλ αληζνηήησλ ζηελ Κνηλφηεηα, αλ θαη νξηζκέλα απφ ηα θησρφηεξα ηκήκαηα ησλ λέσλ Κξαηψλ Μειψλ εκθαλίδνπλ νξηζκέλνπο απφ ηνπο πςειφηεξνπο ξπζκνχο αλάπηπμεο (Polverari, McMaster 2005). Δπηπιένλ, ην εαξηλφ Δπξσπατθφ πκβνχιην ηνπ 2005 εδξαίσζε ηε δεζπφδνπζα ζέζε ηεο πνιηηηθήο ζπλνρήο ζην πξφγξακκα ηεο Έλσζεο γηα ηε κεγέζπλζε θαη ηελ απαζρφιεζε. Ζ πνιηηηθή ηεο ζπλνρήο ζα πξέπεη λα επηθεληξσζεί ζηελ πξνψζεζε ηεο βηψζηκεο αλάπηπμεο, ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο θαη ηεο απαζρφιεζεο, φπσο πξνβιέπεη ην αλαλεσκέλν ζεκαηνιφγην ηεο Ληζζαβφλαο 5. Γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ παξαπάλσ πξνθιήζεσλ ζεσξήζεθε σο επηηαθηηθή αλάγθε ε αλακφξθσζε ηνπ λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ ηεο πνιηηηθήο ζπλνρήο γηα ηελ πεξίνδν Έηζη, πιένλ ην λνκνζεηηθφ πιαίζην ζπγθξνηείηαη απφ: έλα Γεληθφ Καλνληζκφ (ΚΑΝΟΝΗΜΟ ΔΚ αξηζκ. 1083/2006), πνπ ζεζπίδεη έλα ζχλνιν θαλφλσλ γηα ηα ηξία κέζα ρξεκαηνδφηεζεο ησλ δηαξζξσηηθψλ δξάζεσλ ηεο πεξηφδνπ έλαλ Καλνληζκφ γηα θάζε κέζν, ην Δπξσπατθφ Σακείν Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο (ΚΑΝΟΝΗΜΟ ΔΚ αξηζκ. 1080/2006), ην Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Σακείν (ΚΑΝΟΝΗΜΟ ΔΚ αξηζκ. 1081/2006) θαη ην Σακείν πλνρήο (ΚΑΝΟΝΗΜΟ ΔΚ αξηζκ. 1084/2006). έλαλ Καλνληζκφ γηα ηελ ίδξπζε ελφο λένπ Σακείνπ, ηνπ Δπξσπατθνχ Γεσξγηθνχ Σακείνπ Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο (ΚΑΝΟΝΗΜΟ ΔΚ αξηζκ. 1698/2005), πνπ έξρεηαη λα αληηθαηαζηήζεη ην Δπξσπατθφ Γεσξγηθφ Σακείν Πξνζαλαηνιηζκνχ θαη Δγγπήζεσλ θαη ην νπνίν ηίζεηαη εθηφο ηεο πνιηηηθήο ζπλνρήο. έλαλ Καλνληζκφ γηα ηελ ίδξπζε ηνπ Δπξσπατθνχ Οκίινπ Δδαθηθήο πλεξγαζίαο ((ΚΑΝΟΝΗΜΟ ΔΚ αξηζκ. 1082/2006). Αληηθείκελν ηνπ λένπ Γεληθνχ Καλνληζκνχ είλαη ν θαζνξηζκφο θνηλψλ αξρψλ θαη πξνηχπσλ γηα ηε ιεηηνπξγία ησλ 3 Γηαξζξσηηθψλ Σακείσλ. Οη βαζηθέο αξρέο ιεηηνπξγίαο εμαθνινπζνχλ λα είλαη ε επζχλε ηεο Δπηκεξηζκέλεο Γηαρείξηζεο ζηνλ έιεγρν ηνπ πξνυπνινγηζκνχ, ε πκπιεξσκαηηθφηεηα θαη ε Αλαινγηθή Παξέκβαζε, ελψ δηαηεξείηαη ε Πξνζζεηηθφηεηα. Δπίζεο, εληζρχεηαη ε Δηαηξηθή ρέζε κε ηε ζπκκεηνρή ησλ πεξηθεξεηαθψλ αξρψλ, ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο, ηεο 5 πκβνχιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, πκπεξάζκαηα ηεο Πξνεδξίαο, Βξπμέιιεο 23 Μαξηίνπ 2005, 7619/1/05 REV 1. 14

15 θνηλσλίαο ησλ πνιηηψλ θαη ησλ θνηλσληθψλ εηαίξσλ. Ζ θπξηφηεξε, φκσο, νξγαλσηηθή θαηλνηνκία ηνπ Γεληθνχ Καλνληζκνχ έγθεηηαη ζηελ εηζαγσγή ηεο ζηξαηεγηθήο πξνζέγγηζεο ηεο ζπλνρήο, ε νπνία πινπνηείηαη ηφζν ζην επίπεδν ηεο Έλσζεο, φζν θαη ζην επίπεδν ησλ Κξαηψλ Μειψλ θαη ε νπνία ζα πεξηιακβάλεη έλα κεραληζκφ εηήζηαο παξαθαινχζεζεο (Μαξαβέγηαο, Αλδξένπ 2006). Σν λέν λνκνζεηηθφ πιαίζην δίλεη ηδηαίηεξε έκθαζε ζηε ζπγθέληξσζε ησλ ρξεκαηνδνηήζεσλ ζηηο πεξηθέξεηεο, πνπ ππνιείπνληαη θαηά πνιχ ζε ξπζκνχο αλάπηπμεο. Ζ ρξεκαηνδφηεζε ησλ εζληθψλ θαη πεξηθεξεηαθψλ πξνγξακκάησλ γίλεηαη πιένλ απφ έλα κφλν Γηαξζξσηηθφ Σακείν. Δπηπιένλ, δίλεηαη έκθαζε ζηε ζηξαηεγηθή πξνζέγγηζε, θαζψο πηα ν ζηφρνο είλαη ε δηαζθάιηζε ηεο ζπλνρήο αλάκεζα ζηηο ζηξαηεγηθέο θαη ηηο πξνηεξαηφηεηεο, νη νπνίεο πηνζεηνχληαη ζε φια ηα επίπεδα πξνγξακκαηηζκνχ. Οη θνηλνηηθέο ζηξαηεγηθέο θαηεπζχλζεηο θαζνξίδνπλ ηα πεδία παξέκβαζεο ζηα νπνία πξέπεη λα δνζεί έκθαζε θαηά ηελ πξνεηνηκαζία ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ. Σέινο, νη Κνηλνηηθέο Πξσηνβνπιίεο URBAN θαη EQUAL εληάζζνληαη ζηνπο ζηφρνπο χγθιηζε θαη Πεξηθεξεηαθή Αληαγσληζηηθφηεηα θαη Απαζρφιεζε κε απνηέιεζκα ηα ζέκαηα θαη νη θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ηνπο λα ιακβάλνληαη ππφςηλ θαηά ην ζρεδηαζκφ πξνγξακκάησλ πξνο ρξεκαηνδφηεζε ζηνπο παξαπάλσ ζηφρνπο ηόσορ 1: ύγκλιζη Ο λένο ζηφρνο χγθιηζε πεξηιακβάλεη πεξηθέξεηεο NUTS II 6 ζηηο νπνίεο ην θαηά θεθαιήλ ΑΔγρΠ είλαη κηθξφηεξν απφ ην 75% ηνπ κέζνπ φξνπ ηεο Δ.Δ.25 θαη νη νπνίεο αλέξρνληαη ζε 100, πνπ αληηζηνηρνχλ ζην 35% ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Δ.Δ.27. Μεηαμχ απηψλ πεξηιακβάλνληαη θαη 16 πεξηθέξεηεο ζηηο νπνίεο έρεη δνζεί ην κεηαβαηηθφ θαζεζηψο «ζηαδηαθήο θαηάξγεζεο» 7. Οη πεξηθέξεηεο ηνπ ζηφρνπ χγθιηζε ραξαθηεξίδνληαη απφ ρακειά επίπεδα ΑΔγρΠ θαη απαζρφιεζεο, θαζψο θαη απφ πςειή αλεξγία. ην ζχλνιφ ηνπο 6 Γηα ζηαηηζηηθνχο ιφγνπο ε EUROSTAT, ε ηαηηζηηθή Τπεξεζία ηεο Δ.Δ., έρεη νξίζεη δηάθνξα επίπεδα πεξηθεξεηνπνίεζεο ηνπ Δπξσπατθνχ ρψξνπ ζηα νπνία ζπκπεξηιακβάλεη φια ηα Κξάηε Μέιε. Ζ ηζρχνπζα απφ ην 1988 νλνκαηνινγία ησλ Δδαθηθψλ ηαηηζηηθψλ Μνλάδσλ, Nomenclature of Territorial Units for Statistics (NUTS), ππνδηαηξεί ηελ νηθνλνκηθή επηθξάηεηα ηεο Δ.Δ. ζε ηέζζεξα θπξίσο επίπεδα (NUTS 0- III). Με NUTS II νξίδνληαη νη πεξηθέξεηεο ηεο Δ.Δ. 7 Πξφθεηηαη γηα πεξηθέξεηεο ζηηο νπνίεο ην θαηά θεθαιήλ ΑΔγρΠ ζα ήηαλ θάησ ηνπ 75% ηνπ κέζνπ φξνπ ηεο Δ.Δ.15 θαη νη νπνίεο ζα μεπεξάζνπλ ην πνζνζηφ ηνπ 75% ιφγσ ηνπ ζηαηηζηηθνχ απνηειέζκαηνο ηεο δηεχξπλζεο ζηελ Δ.Δ.25. Γηα απηέο ηηο πεξηθέξεηεο πξνβιέπεηαη ε ζπλέρηζε ηεο ζηήξημεο ε νπνία ζα είλαη θζίλνπζα θαη νη πεξηθέξεηεο ζα είλαη επηιέμηκεο ζε κεηαβαηηθή θάζε (phasing out). 15

16 αληηπξνζσπεχνπλ κφλν ην 12,5% ηνπ ΑΔγρΠ ηεο Δ.Δ.27 ην Σαπηφρξνλα ππάξρνπλ θαη πνιχ κεγάιεο δηαθνξέο κεηαμχ ησλ πεξηθεξεηψλ ηνπ ίδηνπ ζηφρνπ θαζψο ππάξρνπλ πεξηθέξεηεο κε θαηά θεθαιήλ ΑΔγρΠ κηθξφηεξν απφ ην 25% ηνπ κέζνπ φξνπ ηεο Δ.Δ. θαηά ην 2002 (βξίζθνληαη ζηε Ρνπκαλία θαη ηε Βνπιγαξία), αιιά θαη πεξηθέξεηεο ζηηο νπνίεο ην θαηά θεθαιήλ ΑΔγρΠ μεπεξλά ην 80% ηνπ κέζνπ φξνπ ηεο Δ.Δ.25 8 (πξφθεηηαη γηα πεξηθέξεηεο πνπ αλήθνπλ ζηελ θαηεγνξία ηεο «ζηαδηαθήο θαηάξγεζεο»). ην ζηφρν χγθιηζε ζα δηαηεζεί ην 81,54% ηνπ ζπλφινπ ησλ 347 δηο Δπξψ πνπ πξννξίδνληαη γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε ηεο πνιηηηθήο ζπλνρήο απφ ην ΔΣΠΑ, ην ΔΚΣ θαη ην Σακείν πλνρήο. Σν 67,3% ζα δηαηεζεί ζηηο πεξηθέξεηεο NUTS II, ην 8,4% ζηηο πεξηθέξεηεο «ζηαδηαθήο θαηάξγεζεο», ελψ ην ππφινηπν 23,9% ζα θαιχςεη ηηο παξεκβάζεηο ηνπ Σακείνπ πλνρήο ζηα Κξάηε Μέιε κε Αθαζάξηζην Δζληθφ Δηζφδεκα κηθξφηεξν ηνπ 90% ηνπ κέζνπ φξνπ ηεο Δ.Δ. Σέινο, έλα 0,42% ησλ πφξσλ πξννξίδεηαη γηα ρξεκαηνδφηεζε απφ ην ΔΣΠΑ ηδηαίηεξα απνκαθξπζκέλσλ πεξηθεξεηψλ φπσο νη Αδφξεο, νη Καλάξηνη Νήζνη θηι ηόσορ 2: Πεπιθεπειακή Ανηαγυνιζηικόηηηα και Απαζσόληζη Ο ζηφρνο Πεξηθεξεηαθή Αληαγσληζηηθφηεηα θαη Απαζρφιεζε (ΠΑΑ) θαιχπηεη ηελ ππφινηπε Δ.Δ., δειαδή 155 πεξηθέξεηεο πνπ δελ εληάζζνληαη ζην ζηφρν χγθιηζε θαη αληηζηνηρνχλ ζην 61% ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Δ.Δ.27, ελψ άιιεο 13 πεξηθέξεηεο θαηαηάζζνληαη ζηελ θαηεγνξία «ζηαδηαθήο εηζφδνπ» 10. Οη πεξηθέξεηεο ηνπ ζηφρνπ Πεξηθεξεηαθή Αληαγσληζηηθφηεηα θαη Απαζρφιεζε έρνπλ ζπλνιηθά πςειά επίπεδα ΑΔγρΠ, σζηφζν ε κεγέζπλζε παξακέλεη ρακειή ζε πνιιέο πεξηθέξεηεο θαη ηα πνζνζηά απαζρφιεζεο ππνιείπνληαη θαηά πνιχ ηνπ ζηφρνπ ηνπ 70% ζηηο πεξηζζφηεξεο απφ απηέο. Σν κέζν πνζνζηφ απαζρφιεζεο είλαη 66,7%, αλ θαη ηα πνζνζηά δηαθέξνπλ θαηά 10 ή θαη πεξηζζφηεξεο πνζνζηηαίεο κνλάδεο κεηαμχ ησλ πεξηθεξεηψλ πςειήο θαη ρακειήο απαζρφιεζεο. 8 Σέηαξηε Έθζεζε Πξνφδνπ γηα ηε πλνρή, COM(2006) 281, Βξπμέιιεο Cohesion Policy , Commentaries and official texts, Luxemburg: Office for Official Publications of the European Communities, Πξφθεηηαη γηα πεξηθέξεηεο ηεο 3 εο Πξνγξακκαηηθήο Πεξηφδνπ νη νπνίεο ήηαλ επηιέμηκεο γηα ην ηφρν 1 ηεο πεξηφδνπ θαη νη νπνίεο δελ πιεξνχλ ηα θξηηήξηα γηα ην ζηφρν χγθιηζε ηεο πεξηφδνπ , αθφκε θαη αλ ιεθζεί ππφςε ην ζηαηηζηηθφ απνηέιεζκα ηεο δηεχξπλζεο. Γηα απηέο πξνβιέπεηαη εηδηθή κεηαβαηηθή πεξίνδνο ζηήξημεο (phasing in) γηα ηε ζπλέρηζε ηεο αλάπηπμήο ηνπο. 16

17 Γηα ην ζηφρν ΠΑΑ ζα δηαηεζεί ην 15,95% 11 ηνπ ζπλφινπ ηεο ρξεκαηνδφηεζεο, ελψ ε θαηαλνκή αλάκεζα ζην ΔΣΠΑ θαη ην ΔΚΣ ζα γίλεη εμ εκηζείαο. Σα δχν Σακεία ζα πξέπεη λα επηθεληξσζνχλ ζηελ ελίζρπζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο, ζηελ πξνψζεζε ηεο θαηλνηνκίαο θαη ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ πλεχκαηνο θαζψο θαη ζηελ ελίζρπζε ηεο ζηξαηεγηθήο ηεο απαζρφιεζεο θαη ηεο πξνζαξκνζηηθφηεηαο ηόσορ 3: Δςπυπαφκή Δδαθική ςνεπγαζία Ο ζηφρνο Δπξσπατθή Δδαθηθή πλεξγαζία απνβιέπεη ζηελ ελίζρπζε ηεο δηαζπλνξηαθήο ζπλεξγαζίαο κέζσ θνηλψλ ηνπηθψλ θαη πεξηθεξεηαθψλ πξσηνβνπιηψλ, ζηελ ελίζρπζε ηεο δηαθξαηηθήο ζπλεξγαζίαο κέζσ δξάζεσλ πνπ επλννχλ ηελ νινθιεξσκέλε εδαθηθή αλάπηπμε ε νπνία ζπλδέεηαη κε ηηο θνηλνηηθέο πξνηεξαηφηεηεο, θαη κέζσ ηεο ελίζρπζεο ηεο δηαπεξηθεξεηαθήο ζπλεξγαζίαο θαη ηεο αληαιιαγήο εκπεηξίαο ζην ελδεηθλπφκελν εδαθηθφ επίπεδν 12. Λεηηνπξγεί ζπκπιεξσκαηηθά σο πξνο ηνπο άιινπο δχν ζηφρνπο θαζψο νη πεξηθέξεηεο πνπ δηθαηνχληαη ρξεκαηνδφηεζεο κπνξνχλ λα ρξεκαηνδνηεζνχλ θαη ζηα πιαίζηα ησλ άιισλ δχν ζηφρσλ. Σν πνζφ ηεο ρξεκαηνδφηεζεο αλέξρεηαη ζε 2,52% ηνπ ζπλφινπ γηα ηελ πνιηηηθή ζπλνρήο θαη κπνξεί λα παξαζρεζεί κφλν απφ ην ΔΣΠΑ. Γηα ηνπο ζθνπνχο ηεο δηαζπλνξηαθήο ζπλεξγαζίαο είλαη επηιέμηκεο γηα ρξεκαηνδφηεζε νη πεξηθέξεηεο NUTS III θαηά κήθνο φισλ ησλ εζσηεξηθψλ θαη νξηζκέλσλ εμσηεξηθψλ ρεξζαίσλ ζπλφξσλ θαη φιεο νη νη πεξηθέξεηεο NUTS III θαηά κήθνο ησλ ζαιάζζησλ ζπλφξσλ πνπ ρσξίδνληαη απφ κέγηζηε απφζηαζε 150 ρηιηνκέηξσλ. Ζ γεσγξαθηθή έθηαζε ησλ πεξηθεξεηψλ, πνπ θαιχπηνληαη ζηα πιαίζηα ηεο δηαζπλνξηαθήο ζπλεξγαζίαο είλαη κεγαιχηεξε απφ ηελ αληίζηνηρε ζηα πιαίζηα ηνπ πξνγξάκκαηνο INTERREG III. Γηα ηνπο ζθνπνχο ηεο δηαπεξηθεξεηαθήο ζπλεξγαζίαο, ησλ δηθηχσλ ζπλεξγαζίαο θαη ηεο αληαιιαγήο εκπεηξίαο επηιέμηκε είλαη νιφθιεξε ε επηθξάηεηα ηεο Κνηλφηεηαο 13. Πην ζπγθεθξηκέλα, ηα δίθηπα ζπλεξγαζίαο θαη αληαιιαγήο εκπεηξίαο αθνξνχλ ηξία πξνγξάκκαηα: ην INTERACT πνπ ππνζηεξίδεη ηε ζπλεξγαζία νξγαληζκψλ γηα ηε δηαρείξηζε πξνγξακκάησλ, ην URBACT έλα ζεκαηηθφ δίθηπν γηα ηηο πφιεηο, θαη ην ESPON ην παξαηεξεηήξην γηα ην ρσξηθφ ζρεδηαζκφ. 11 Cohesion Policy , Commentaries and official texts, Luxemburg: Office for Official Publications of the European Communities, Καλνληζκφο (ΔΚ) 1083/2006, 11/07/2006, Άξζξν 3, παξ.2γ. 13 Καλνληζκφο (ΔΚ) 1083/2006, 11/07/2006, Άξζξν 7, παξ

18 1.2. ηπαηηγικέρ Καηεςθςνηήπιερ Γπαμμέρ για ηη ςνοσή Σνλ Οθηψβξην 2006 ην πκβνχιην 14 έιαβε απφθαζε γηα ηηο ηξαηεγηθέο Καηεπζπληήξηεο Γξακκέο ηεο Κνηλφηεηαο γηα ηε πλνρή 15. Γηα ηελ πξνψζεζε ηεο πξαγκαηηθήο νηθνλνκηθήο ζχγθιηζεο νη ελέξγεηεο ηεο πνιηηηθήο ζπλνρήο ζα πξέπεη λα επηθεληξσζνχλ ζηελ ελίζρπζε ηεο βηψζηκεο αλάπηπμεο, ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο θαη ηεο απαζρφιεζεο, φπσο πξνβιέπεη ην αλαλεσκέλν ζεκαηνιφγην ηεο Ληζζαβφλαο θαη ηνπ Γθέηεκπνξγθ. Οη θαηεπζπληήξηεο γξακκέο δίλνπλ πξνηεξαηφηεηα ζε επελδχζεηο ζηελ θαηλνηνκία, ζηελ νηθνλνκία ηεο γλψζεο θαη ζηηο λέεο ηερλνινγίεο πιεξνθνξηψλ θαη επηθνηλσληψλ, ζηελ απαζρφιεζε θαη ζην αλζξψπηλν θεθάιαην, ζηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα θαη ζηελ ππνζηήξημε ησλ Μηθξψλ θαη Μεζαίσλ Δπηρεηξήζεσλ θαη ζηε δπλαηφηεηα πξφζβαζήο ηνπο ζε πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο. Ηδηαίηεξα ζεκαληηθή θξίλεηαη ε εδαθηθή δηάζηαζε ηεο πνιηηηθήο ζπλνρήο θαη ε δπλαηφηεηα φισλ ησλ πεξηθεξεηψλ ηεο Κνηλφηεηαο λα ζπκβάιινπλ ζηε κεγέζπλζε θαη ηε δεκηνπξγία απαζρφιεζεο. Γηα ην ιφγν απηφ νη θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ιακβάλνπλ ππφςε ηνπο ηηο επελδπηηθέο αλάγθεο, ηφζν ησλ αζηηθψλ φζν θαη ησλ αγξνηηθψλ πεξηνρψλ, κε δεδνκέλν ηνπο αληίζηνηρνπο ξφινπο ηνπο ζηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε θαη κε ζθνπφ ηελ πξνψζεζε ηεο ηζφξξνπεο αλάπηπμεο, ησλ βηψζηκσλ θνηλσληψλ θαη ηεο θνηλσληθήο έληαμεο. Οη ζηξαηεγηθέο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο απνηεινχλ έλα ελδεηθηηθφ πιαίζην ην νπνίν θαινχληαη λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηα Κξάηε Μέιε θαη νη πεξηθέξεηεο, φηαλ θαηαξηίδνπλ ηα εζληθά, πεξηθεξεηαθά θαη ηνπηθά ηνπο πξνγξάκκαηα, πξνθεηκέλνπ λα εθηηκήζνπλ ηε ζπλεηζθνξά ηνπο ζηνπο ζηφρνπο ηεο Κνηλφηεηαο φζνλ αθνξά ζηε ζπλνρή, ζηελ αλάπηπμε θαη ζηελ απαζρφιεζε. Έηζη, ινηπφλ, ηα πξνγξάκκαηα πνπ ππνζηεξίδνληαη απφ ηελ πνιηηηθή ζπλνρήο ζα πξέπεη λα επηδηψθνπλ ηε δηάζεζε πφξσλ γηα ηηο αθφινπζεο ηξεηο πξνηεξαηφηεηεο: η Πποηεπαιόηηηα: Να γίνοςν η Δςπώπη και οι πεπιθέπειέρ ηηρ πιο ελκςζηικοί ηόποι για επενδύζειρ και απαζσόληζη Μηα απφ ηηο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ αλάπηπμε ηεο απαζρφιεζεο είλαη ε εμαζθάιηζε ησλ απαξαίηεησλ ππνδνκψλ (κεηαθνξηθψλ, πεξηβαιινληηθψλ, 14 Ζ Απφθαζε ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 6 εο Οθησβξίνπ 2006 έιαβε ππφςε ηνπ ηελ Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο: Πνιηηηθή ηεο πλνρήο γηα ηελ ελίζρπζε ηεο αλάπηπμεο θαη ηεο απαζρφιεζεο: ηξαηεγηθέο Καηεπζπληήξηεο γξακκέο ηεο Κνηλφηεηαο, , COM(2005) 0299 ηεο Απφθαζε ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 6 εο Οθησβξίνπ 2006 γηα ηηο ζηξαηεγηθέο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ηεο Κνηλφηεηαο γηα ηε ζπλνρή, Δπίζεκε Δθεκεξίδα ηεο Δ.Δ., L 291,

19 ελεξγεηαθψλ) γηα ηηο επηρεηξήζεηο. Καη απηφ γηαηί νη ππνδνκέο απνηεινχλ ζεκαληηθφ παξάγνληα πνπ επεξεάδεη ηηο επηδφζεηο ησλ επηρεηξήζεσλ, θαζψο επίζεο θαη ηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή ειθπζηηθφηεηα ησλ πεξηθεξεηψλ θαη ησλ πφιεσλ. Ηδηαίηεξα ζηηο θαζπζηεξεκέλεο πεξηθέξεηεο ησλ λέσλ Κξαηψλ Μειψλ νη επελδχζεηο ζηηο ππνδνκέο ζα ελζαξξχλνπλ ηελ αλάπηπμε θαη ζα βειηηψζνπλ ηελ πνηφηεηα δσήο. Καηλνηνκία απνηειεί ην γεγνλφο πσο νη πφξνη δε ζα πξέπεη λα πξνέξρνληαη κφλν απφ επηρνξεγήζεηο, αιιά θαη απφ δάλεηα π.ρ. απφ ηελ Δπξσπατθή Σξάπεδα Δπελδχζεσλ. Ζ ζπγθεθξηκέλε θαηεπζπληήξηα γξακκή επηκεξίδεηαη ζηηο παξαθάησ πξνηεξαηφηεηεο: Δπέθηαζε θαη βειηίσζε ησλ ππνδνκψλ κεηαθνξψλ Ζ δηάζεζε απνηειεζκαηηθψλ θαη επέιηθησλ ππνδνκψλ κεηαθνξψλ κπνξεί λα ζεσξεζεί απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε δεδνκέλνπ φηη δηεπθνιχλεη ηε κεηαθίλεζε πξνζψπσλ θαη αγαζψλ, βειηηψλεη ηελ παξαγσγηθφηεηα θαη εληζρχεη ηηο επθαηξίεο γηα εκπνξηθέο ζπλαιιαγέο. Οη παξαπάλσ ππνδνκέο ζα πξέπεη φκσο, λα ιάβνπλ ππφςε ηνπο ηελ αξρή ηεο πεξηβαιινληηθήο βησζηκφηεηαο, ψζηε λα βειηηζηνπνηεζεί ε πεξηβαιινληηθή απφδνζε θάζε ηξφπνπ κεηαθνξάο, ζχκθσλα κε ηε Λεπθή Βίβιν 16. Ηδηαίηεξα ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο ζα πξέπεη λα πξνσζεζεί ε δεκηνπξγία πεξηβαιινληηθά βηψζηκσλ δηθηχσλ κεηαθνξψλ. Απηφ ζπλεπάγεηαη εγθαηαζηάζεηο δεκφζησλ κεηαθνξψλ, ζρέδηα θηλεηηθφηεηαο, πεξηθεξεηαθνχο δαθηπιίνπο, βειηίσζε ηεο αζθάιεηαο ζηνπο νδηθνχο θφκβνπο, δεκηνπξγία δηθηχσλ δηαλνκήο γηα ελαιιαθηηθά θαχζηκα, θαζψο θαη δπλαηφηεηα πξφζβαζεο ζηηο ζπλήζεηο δεκφζηεο κεηαθνξέο νξηζκέλσλ θνηλσληθψλ νκάδσλ, φπσο νη ειηθησκέλνη θαη νη αλάπεξνη. Δλίζρπζε ησλ ζπλεξγεηψλ αλάκεζα ζηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ζηελ αλάπηπμε. ην πιαίζην απηφ ζα πξέπεη λα ιάβνπλ απφιπηε πξνηεξαηφηεηα έξγα πνπ εληζρχνπλ ηελ παξνρή πεξηβαιινληηθψλ ππεξεζηψλ, φπσο ε πδξνδφηεζε, ε επεμεξγαζία απνβιήησλ θαη ιπκάησλ, ε δηαρείξηζε ησλ θπζηθψλ πφξσλ θαη ε πξνζηαζία απφ νξηζκέλνπο πεξηβαιινληηθνχο θηλδχλνπο (π.ρ. εξεκνπνίεζε, μεξαζία, πιεκκχξεο θαη ππξθαγηέο). Δπίζεο, ζα πξέπεη λα πξνσζεζνχλ πξνγξάκκαηα ρξήζεο γεο, πνπ ζα πεξηνξίδνπλ ηελ άλαξρε αζηηθή επέθηαζε κε παξάιιειε απνθαηάζηαζε 16 Ζ Δπξσπατθή πνιηηηθή κεηαθνξψλ κε νξίδνληα ην έηνο 2010: Ζ ψξα ησλ επηινγψλ, COM(2001)

20 ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο αλάπηπμεο ησλ θπζηθψλ θαη πνιηηηζκηθψλ ζηνηρείσλ, ψζηε λα δηαζθαιηζηεί φηη ππάξρνπλ ειθπζηηθέο ζπλζήθεο γηα ηηο επηρεηξήζεηο θαη ην πξνζσπηθφ ηνπο κε πςειή εηδίθεπζε. Αληηκεηψπηζε ηνπ ζέκαηνο ηεο εληαηηθήο ρξεζηκνπνίεζεο παξαδνζηαθψλ πεγψλ ελέξγεηαο ζηελ Δπξψπε. Ζ αλάγθε κείσζεο ηεο εμάξηεζεο απφ ηηο παξαδνζηαθέο πεγέο ελέξγεηαο κέζσ ηεο βειηίσζεο ηεο ελεξγεηαθήο απφδνζεο θαη ηεο ρξεζηκνπνίεζεο αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο απνηειεί ζαθή πξνηεξαηφηεηα. Άιισζηε, νη επελδχζεηο ζε απηνχο ηνπο ηνκείο ζπκβάιινπλ ζηελ εμαζθάιηζε ηνπ εθνδηαζκνχ ζε ελέξγεηα θαη παξάιιεια δξνπλ σο πεγή θαηλνηνκηψλ. Δπίζεο, ζα πξέπεη λα δνζεί έκθαζε ζηα δηεπξσπατθά δίθηπα θαη ζηε βειηίσζε ησλ δηθηχσλ δηαλνκήο θαη κεηαθνξάο αεξίνπ. ε επίπεδν πφιεσλ ρξεηάδεηαη ελίζρπζε γηα έξγα βειηίσζεο ηεο ελεξγεηαθήο απφδνζεο π.ρ. ζε θηίξηα, θαη πξνψζεζε κνληέισλ κε ρακειή έληαζε ελέξγεηαο η Πποηεπαιόηηηα: Βεληίυζη ηυν γνώζευν και ηηρ καινοηομίαρ με ζηόσο ηην ανάπηςξη Οη ζηφρνη ηεο Κνηλφηεηαο γηα ηελ αλάπηπμε θαη ηε δεκηνπξγία απαζρφιεζεο απαηηνχλ δηαξζξσηηθέο αιιαγέο ζηελ νηθνλνκία θαη αλαπξνζαλαηνιηζκφ πξνο δξαζηεξηφηεηεο πνπ βαζίδνληαη ζηε γλψζε. Γηα ην ιφγν απηφ ζα δνζεί πξνηεξαηφηεηα ζηελ αληηκεηψπηζε ησλ ρακειψλ επηπέδσλ Έξεπλαο θαη Σερλνινγηθήο Αλάπηπμεο (ΔΣΑ), εηδηθά ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα, πξνψζεζε ηεο θαηλνηνκίαο κέζσ λέσλ πξντφλησλ, θαζψο θαη ζηελ αχμεζε ησλ πεξηθεξεηαθψλ θαη ηνπηθψλ δπλαηνηήησλ λα δεκηνπξγνχλ θαη λα απνξξνθνχλ λέεο ηερλνινγίεο, ηδίσο Σερλνινγίεο Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληψλ (ΣΠΔ). Αλ θαη ην πνζνζηφ ηνπ ΑΔγρΠ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα δαπάλεο ΔΣΑ έρεη απμεζεί θαη αλέξρεηαη ζην 1,9% ηνπ ΑΔγρΠ 17, απέρεη πνιχ απφ ην ζηφρν ηεο Ληζζαβφλαο ν νπνίνο αλέξρεηαη ζην 3%. Γηα ηελ επίηεπμε ηνπ παξαπάλσ ζηφρνπ ζα πξέπεη λα βειηησζνχλ νη εζληθέο θαη πεξηθεξεηαθέο δπλαηφηεηεο αλαθνξηθά κε ηελ ΔΣΑ θαη λα εληζρπζνχλ νη επελδχζεηο ζε ππνδνκέο ΣΠΔ. Δπίζεο, ζα πξέπεη λα εληζρπζνχλ νη άκεζεο επηρνξεγήζεηο ζηηο επηρεηξήζεηο, πνπ ζηφρν έρνπλ λα βειηηψζνπλ ηελ θαηλνηνκηθή 17 Δπελδχνληαο ζηελ έξεπλα: Σν πξφγξακκα δξάζεο γηα ηελ Δπξψπε, COM(2003)226 ηεο

21 ηνπο δξαζηεξηφηεηα θαη ηδηαίηεξα ζηηο Μηθξέο θαη Μεζαίεο Δπηρεηξήζεηο (ΜΜΔ) νη νπνίεο απνηεινχλ ζπρλά ηηο θπξηφηεξεο πεγέο απαζρφιεζεο ζε πεξηθεξεηαθφ επίπεδν. Γηα ηνπο ιφγνπο απηνχο ζα πξέπεη λα αλαιεθζεί δξάζε ζηα παξαθάησ επίπεδα: Αχμεζε θαη βειηίσζε ηεο ζηνρνζέηεζεο ησλ επελδχζεσλ ζηελ ΔΣΑ. Ζ αληαγσληζηηθφηεηα ησλ επξσπατθψλ επηρεηξήζεσλ εμαξηάηαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηελ ηθαλφηεηά ηνπο λα δηαζέζνπλ λέεο γλψζεηο ζηελ αγνξά. Ζ ΔΣΑ απαηηεί ζηελή αιιειεπίδξαζε κεηαμχ ησλ θνξέσλ πξνθεηκέλνπ λα ελζαξξπλζεί ε δεκηνπξγία πφισλ αξηζηείαο θαη θαηλνηνκίαο. Δπίζεο, ζα πξέπεη λα εληζρπζεί ε ζπλεξγαζία αλάκεζα ζηηο επηρεηξήζεηο θαη ζηα αλψηαηα εθπαηδεπηηθά ηδξχκαηα, πνπ ρξεκαηνδνηνχληαη απφ ην Γεκφζην. Γηεπθφιπλζε ηεο θαηλνηνκίαο θαη πξνψζεζε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο. Οη επελδχζεηο ζηελ θαηλνηνκία έρνπλ απφιπηε πξνηεξαηφηεηα γηα ηελ πνιηηηθή ηεο ζπλνρήο ζην πιαίζην ηφζν ηνπ πξνγξάκκαηνο γηα ηε ζχγθιηζε θαη ηελ πεξηθεξεηαθή αληαγσληζηηθφηεηα, φζν θαη ηνπ πξνγξάκκαηνο γηα ηελ απαζρφιεζε. Δπίζεο, ζα πξέπεη λα πξνσζεζεί έλα επηρεηξεζηαθφ θιίκα πνπ ζα επλνεί ηελ παξαγσγή θαη ηε δηάδνζε θαη ρξεζηκνπνίεζε λέσλ ηερλνινγηψλ απφ ηηο επηρεηξήζεηο. Οη λενζχζηαηεο επηρεηξήζεηο, ηδίσο απηέο πνπ έρνπλ ζρέζε κε ηελ ΔΣΑ, ζα πξέπεη λα εληζρχνληαη κε ζηφρν ηε δεκηνπξγία εηαηξηθψλ ζρέζεσλ κε εξεπλεηηθά θέληξα. Σέινο, ζα πξέπεη λα αμηνπνηεζνχλ πιήξσο ηα επξσπατθά πιενλεθηήκαηα ζηνλ ηνκέα ησλ νηθνινγηθψλ θαηλνηνκηψλ, ψζηε νη επξσπατθέο επηρεηξήζεηο λα βξεζνχλ ζε ζέζε ηζρχνο ζην άκεζν κέιινλ, φηαλ νη άιιεο πεξηνρέο ηνπ θφζκνπ ζα έρνπλ θαηαλνήζεη ηελ αλάγθε γηα ηέηνηεο ηερλνινγίεο 18. Πξνψζεζε ηεο θνηλσλίαο ηεο πιεξνθνξίαο γηα φινπο. Ζ δηάδνζε ησλ ΣΠΔ ζε νιφθιεξε ηελ νηθνλνκία ηεο Δ.Δ. απνηειεί έλα ζεκαληηθφ κέζν βειηίσζεο ηεο παξαγσγηθφηεηαο θαη ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ησλ πεξηθεξεηψλ. Θα πξέπεη λα εληζρπζνχλ νη επελδχζεηο ζηηο ππνδνκέο, πξνθεηκέλνπ λα ππνζηεξίμνπλ ηελ παξνρή επξπδσληθψλ ππεξεζηψλ κε πξνζηηφ θφζηνο, γηα λα εμαζθαιηζηεί ε ρξεζηκνπνίεζή ηνπο απφ ηηο επηρεηξήζεηο θαη ηα λνηθνθπξηά. 18 Απφθαζε ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 6 εο Οθησβξίνπ 2006 γηα ηηο ζηξαηεγηθέο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ηεο Κνηλφηεηαο γηα ηε ζπλνρή, Δπίζεκε Δθεκεξίδα ηεο Δ.Δ., L 291,

22 Βειηίσζε ηεο πξφζβαζεο ζε ρξεκαηνδφηεζε. Γηα ηνπο επηρεηξεκαηίεο ζα πξέπεη λα είλαη πην ζπκθέξνπζα ε επέλδπζε ζηελ αλάπηπμε θαη ηελ παξαγσγή αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ παξά ε ελαζρφιεζε κε θεξδνζθνπηθέο δξαζηεξηφηεηεο. Γηα ην ιφγν απηφ εληζρχνληαη ηα ρξεκαηνδνηηθά κέζα, εμαηξνπκέλσλ ησλ επηρνξεγήζεσλ, φπσο είλαη ηα δάλεηα, νη κεηαηξέςηκνη ηίηινη θαη ηα θεθάιαηα επηρεηξεκαηηθνχ θηλδχλνπ. Ζ ζπλεξγαζία κε ην Δπξσπατθφ Σακείν Δπελδχζεσλ θξίλεηαη ηδηαίηεξα ρξήζηκε πξνθεηκέλνπ λα δνζεί ζηηο ΜΜΔ ε απαξαίηεηε ππνζηήξημε γηα ηελ πξφζβαζε ζε θεθάιαηα ηφζν γηα δξαζηεξηφηεηεο ΔΣΑ, φζν θαη γηα επηρεηξεκαηηθέο εθθηλήζεηο η Πποηεπαιόηηηα: Πεπιζζόηεπερ και καλύηεπερ θέζειρ επγαζίαρ ηνλ ηνκέα ηεο απαζρφιεζεο θαη ησλ αλζξσπίλσλ πφξσλ νη ζηξαηεγηθέο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ηεο Κνηλφηεηαο ζρεηηθά κε ηε ζπλνρή αθνινπζνχλ ηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ηεο επξσπατθήο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ απαζρφιεζε 19. Ζ επηηπρία ηεο πξνζπάζεηαο γηα πιήξε απαζρφιεζε εμαξηάηαη απφ έλα επξχ θάζκα ελεξγεηψλ, φπσο νη επελδχζεηο ζηηο ππνδνκέο, ε αλάπηπμε επηρεηξήζεσλ, ε έξεπλα αιιά θαη ε αλάπηπμε θαη ελίζρπζε ηνπ αλζξσπίλνπ θεθαιαίνπ. Σα θξάηε Μέιε ηεο Δ.Δ. ζα πξέπεη λα εθκεηαιιεπηνχλ ηελ εκπεηξία πνπ απνθηήζεθε ηελ πεξίνδν κε ηελ θνηλνηηθή πξσηνβνπιία EQUAL, φζνλ αθνξά ζηελ αληαιιαγή εκπεηξηψλ θαη ηε δεκηνπξγία δηθηχσλ, θαη λα πξνσζήζνπλ ηελ θαηλνηνκία, ηελ εηαηξηθή ζρέζε θαη ηελ έληαμε ηεο δηάζηαζεο ηνπ θχινπ. Ζ ζπγθεθξηκέλε θαηεπζπληήξηα γξακκή επηκεξίδεηαη ζηηο παξαθάησ πξνηεξαηφηεηεο: Πξνζέιθπζε θαη δηαηήξεζε πεξηζζφηεξσλ αλζξψπσλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο θαη εθζπγρξνληζκφο ησλ ζπζηεκάησλ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο. Ζ αχμεζε ηεο απαζρφιεζεο θαη ε κείσζε ηεο αλεξγίαο έρνπλ δσηηθή ζεκαζία γηα ηε δηαηήξεζε ηεο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο θαη ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο θηψρεηαο. Ζ αχμεζε ηεο απαζρφιεζεο γίλεηαη αθφκα πην επηηαθηηθή ελφςεη ηεο αλακελφκελεο κείσζεο ηνπ πιεζπζκνχ ζε ειηθία εξγαζίαο. Πξνηείλεηαη, ινηπφλ, ε εθαξκνγή πνιηηηθψλ πιήξνπο απαζρφιεζεο, ε πξνψζεζε ηεο πξνζέγγηζεο ηεο εξγαζίαο κε 19 COM(2005) 141 ηεο

23 βάζε ηνλ θχθιν δσήο, ε εμαζθάιηζε αγνξψλ εξγαζίαο ρσξίο απνθιεηζκνχο θαη ε βειηίσζε ηεο αληαπφθξηζεο ζηηο αλάγθεο ηεο αγνξάο εξγαζίαο. Βειηίσζε ηεο πξνζαξκνζηηθφηεηαο ησλ εξγαδνκέλσλ θαη ησλ επηρεηξήζεσλ θαη αχμεζε ηεο επειημίαο ηεο αγνξάο εξγαζίαο. Οη απφηνκεο θαη απξφζκελεο εκπνξηθέο αλαηαξάμεηο θαη ε ζπλερηδφκελε εκθάληζε λέσλ ηερλνινγηψλ πξέπεη λα απμήζνπλ ηελ ηθαλφηεηα ηεο Δ.Δ. λα πξνβιέπεη θαη λα αθνκνηψλεη ηηο νηθνλνκηθέο αιιαγέο. Πξέπεη, ινηπφλ, λα πξνσζεζεί ε επειημία ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ αζθάιεηα ηεο απαζρφιεζεο θαη λα αλαπηπρζνχλ ζπζηήκαηα δηα βίνπ κάζεζεο κέζσ ηεο αχμεζεο ησλ επελδχζεσλ εθ κέξνπο ησλ επηρεηξήζεσλ θαη ηεο ζπκκεηνρήο ησλ εξγαδνκέλσλ ζηηο δξαζηεξηφηεηεο θαηάξηηζεο. Αχμεζε ησλ επελδχζεσλ ζην αλζξψπηλν θεθάιαην κέζσ ηεο βειηίσζεο ηεο εθπαίδεπζεο θαη ησλ δεμηνηήησλ. Ζ Δ.Δ. θαιείηαη λα αληηκεησπίζεη ην γεγνλφο φηη πάξα πνιινί άλζξσπνη δελ εηζέξρνληαη νχηε παξακέλνπλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο, ιφγσ έιιεηςεο δεμηνηήησλ, φπσο νη ζηνηρεηψδεηο γλψζεηο γξαθήο θαη αλάγλσζεο ή επεηδή δελ έρνπλ ηηο θαηάιιειεο δεμηφηεηεο. Γηα λα απμεζεί ε πξφζβαζε φισλ ησλ ειηθηψλ ζηελ απαζρφιεζε, θαζψο θαη ε παξαγσγηθφηεηα θαη ε πνηφηεηα ηεο εξγαζίαο ζα πξέπεη λα απμεζνχλ νη επελδχζεηο ζε αλζξψπηλν θεθάιαην θαη λα πξνζαξκνζηνχλ ηα ζπζηήκαηα εθπαίδεπζεο θαη θαηάξηηζεο ζηηο λέεο αλάγθεο γηα εηδίθεπζε. Ηδηαίηεξε πξζνρή ζα πξέπεη λα δίλεηαη ζηελ αληηκεηψπηζε ησλ αλαγθψλ ησλ κεηνλεθηηθψλ νκάδσλ. Γηνηθεηηθέο ηθαλφηεηεο Οη δηνηθεηηθέο ηθαλφηεηεο ησλ δεκφζησλ δηνηθήζεσλ θαη ησλ ππεξεζηψλ απνηεινχλ ζεκειηψδε πξνυπφζεζε γηα ηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε θαη ηελ απαζρφιεζε 20. Απαηηείηαη θαιχηεξνο ζρεδηαζκφο θαη εθαξκνγή ησλ θνηλνηηθψλ πνιηηηθψλ, γη απηφ θαη ηα Σακεία ζα ππνζηεξίδνπλ ηηο επελδχζεηο ζε αλζξψπηλν θεθάιαην θαη ζε ζπλαθή κέζα ΣΠΔ ησλ δηνηθεηηθψλ θαη δεκφζησλ ππεξεζηψλ ζε φια ηα δηνηθεηηθά επίπεδα. Σα Κξάηε Μέιε θαινχληαη λα εληζρχζνπλ ηηο δεκφζηεο δηνηθήζεηο θαη ππεξεζίεο ηνπο ζε εζληθφ, πεξηθεξεηαθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν (Richardson, Dabinett 2005, EC 2006). 20 Απφθαζε ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 6 εο Οθησβξίνπ 2006 γηα ηηο ζηξαηεγηθέο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ηεο Κνηλφηεηαο γηα ηε ζπλνρή, Δπίζεκε Δθεκεξίδα ηεο Δ.Δ., L 291,

24 Πξνζηαζία ηεο πγείαο ησλ εξγαδνκέλσλ. Ζ δεκνγξαθηθή δηάξζξσζε ηεο Δ.Δ., ε γήξαλζε ηνπ πιεζπζκνχ ηεο θαη ε πηζαλή κείσζε ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ηα επφκελα ρξφληα θάλνπλ επηηαθηηθή ηελ πξνζηαζία ηεο πγείαο ησλ εξγαδνκέλσλ πξνθεηκέλνπ λα παξακέλνπλ φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξν ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Γηα ην ιφγν απηφ ε πνιηηηθή ζπλνρήο ζα πξέπεη λα ζπκβάιιεη ζηε δεκηνπξγία πγεηνλνκηθψλ ππεξεζηψλ, ηδίσο ζηηο πεξηθέξεηεο κε ρακειφηεξν επίπεδν επεκεξίαο ηπαηηγικέρ Καηεςθςνηήπιερ Γπαμμέρ για ηη ςνοσή και Πόλειρ Οη ζηξαηεγηθέο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο γηα ηελ πεξίνδν ελζσκαηψλνπλ ηε βηψζηκε αζηηθή αλάπηπμε ζηελ πνιηηηθή ζπλνρήο 21 θαη αλαγλσξίδνπλ ηε ζπκβνιή ησλ πφιεσλ, ηδηαίηεξα ησλ πφιεσλ κεζαίνπ κεγέζνπο 22, ζηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε. Οη πφιεηο ζπκβνιίδνπλ ηε δηηηή πξφθιεζε ζηελ νπνία θαιείηαη λα αληαπνθξηζεί ε Κνηλφηεηα, θαζψο πξέπεη ηελ ίδηα ζηηγκή λα βειηηψζεη ηελ αληαγσληζηηθφηεηα θαη παξάιιεια λα ηθαλνπνηήζεη ηηο θνηλσληθέο θαη πεξηβαιινληηθέο απαηηήζεηο. Πιένλ, ην 60% ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Δ.Δ. δηακέλεη ζε αζηηθέο πεξηνρέο κε πεξηζζφηεξνπο απφ θαηνίθνπο 23. Δθεί ζπγθεληξψλνληαη νη πεξηζζφηεξεο ζέζεηο εξγαζίαο, νη επηρεηξήζεηο θαη ηα αλψηαηα εθπαηδεπηηθά ηδξχκαηα κε απνηέιεζκα νη πφιεηο λα πξνζειθχνπλ ηα άηνκα κε ηα πςειφηεξα πξνζφληα θαη λα δεκηνπξγνχληαη νη θαηάιιειεο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ ελίζρπζε ηεο θαηλνηνκίαο θαη ησλ επηρεηξήζεσλ. Απφ ηελ άιιε φκσο πιεπξά ζηηο πφιεηο ζπλαληά θαλείο θαη πξνθιήζεηο. Πξφθεηηαη γηα ηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ νη αζηηθέο πεξηνρέο, φπσο ε αλεξγία, ν θνηλσληθφο απνθιεηζκφο, ε πςειή θαη απμαλφκελε εγθιεκαηηθφηεηα, ε 21 Σν Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην νξίδεη ηε βηψζηκε αζηηθή αλάπηπμε «σο ηε ζπκβνιή ησλ πφιεσλ θαη ησλ αζηηθψλ ζπγθξνηεκάησλ ή πεξηνρψλ ζηελ αλάπηπμε, ηελ θαηλνηνκία θαη ηελ νηθνλνκηθή, θνηλσληθή θαη εδαθηθή ζπλνρή. Απηφ ζπλεπάγεηαη ηελ πνιενδνκηθή αλαβάζκηζε, γηα παξάδεηγκα ηελ αλαθαίληζε ησλ ππνδνκψλ αζηηθψλ κεηαθνξψλ θαη αζηηθψλ θαηνηθηψλ, θαη εηδηθφηεξα ηελ απνθαηάζηαζε ησλ κεγάισλ ζπγθξνηεκάησλ πξνθαηαζθεπαζκέλσλ θαηνηθηψλ». Βι. Φήθηζκα ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ ζρεηηθά κε ηελ αζηηθή δηάζηαζε ζην πιαίζην ηεο δηεχξπλζεο (2004/2258 ΗΝΗ). 22 Χο πφιεηο κεζαίνπ κεγέζνπο λννχληαη νη πφιεηο κε πιεζπζκφ κεηαμχ θαηνίθσλ, ελψ κεγάιεο ζεσξνχληαη νη πφιεηο κε πιεζπζκφ άλσ ησλ θαηνίθσλ. 23 State of European Cities Report May 2007, a study contracted by the European Commission, 24

25 χπαξμε ζπιάθσλ θηψρεηαο κέζα ζηα φξηα ησλ πφιεσλ θαζψο θαη ε πεξηβαιινληηθή ππνβάζκηζε. Ζ νηθνλνκηθή αλάπηπμε, φκσο, είλαη βηψζηκε, φηαλ εθηφο απφ ηελ κεγέζπλζε ζπλνδεχεηαη θαη απφ κέηξα γηα ηε κείσζε ηεο θηψρεηαο, ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ θαη ησλ πεξηβαιινληηθψλ πξνβιεκάησλ. Οη πφιεηο είλαη πεξηζζφηεξν εθηεζεηκέλεο ζε απηά ηα πξνβιήκαηα θαη κάιηζηα ππάξρνπλ θαη ζεκαληηθέο δηαθνξέο κεηαμχ ησλ πφιεσλ αλαθνξηθά κε ηηο νηθνλνκηθέο θαη θνηλσληθέο πξννπηηθέο. Οη δηαθνξέο κπνξεί λα είλαη ρσξηθέο (κεηαμχ ηκεκάησλ ηεο πφιεο) ή θνηλσληθέο αληζφηεηεο, θαζψο θαη δηαθνξέο πνπ πεξηιακβάλνπλ θαη ηηο δχν πηπρέο. Γηα ηελ πεξίνδν ηα πξνγξάκκαηα πνπ επηθεληξψλνληαη ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο έρνπλ σο πξνηεξαηφηεηα ελέξγεηεο γηα ηελ πξνψζεζε ησλ πφιεσλ σο θηλεηήξσλ ηεο πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο. Οη παξαπάλσ ελέξγεηεο πεξηιακβάλνπλ κέηξα γηα ηελ πξνψζεζε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο, ηεο θαηλνηνκίαο θαη ηεο αλάπηπμεο ππεξεζηψλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ππεξεζηψλ πξνο ηνπο παξαγσγνχο. Μεγάιε ζεκαζία έρεη επίζεο θαη ε πξνζέιθπζε θαη δηαηήξεζε ζηα αζηηθά θέληξα πξνζσπηθνχ κε πςειά πξνζφληα. Παξάιιεια ζα ιάβνπλ ρψξα ελέξγεηεο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο εζσηεξηθήο ζπλνρήο ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ κε ζηφρν ηε βειηίσζε ηεο θαηάζηαζεο ησλ ζπλνηθηψλ, πνπ βξίζθνληαη ζε θξίζε. Οη ζπγθεθξηκέλεο ελέξγεηεο βνεζνχλ θαη ζηε κείσζε ηεο επέθηαζεο πξνο ηα πξνάζηηα γηα αλαδήηεζε θαιχηεξεο πνηφηεηαο δσήο. Μέζα ζε απηά ηα πιαίζηα ζα δνζεί ηδηαίηεξε βαξχηεηα ζηελ αλαζπγθξφηεζε ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο, ηελ αλάπιαζε πξψελ βηνκεραληθψλ πεξηνρψλ, εηδηθφηεξα ζε παιηέο βηνκεραληθέο πφιεηο, θαη ηε δηαθχιαμε θαη ηελ αλάπηπμε ηεο ηζηνξηθήο θαη πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο. Ζ αλαλέσζε δεκφζησλ ρψξσλ θαη βηνκεραληθψλ πεξηνρψλ κπνξεί λα δηαδξακαηίζεη ζεκαληηθφ ξφιν γηα ηελ απνθπγή ηεο άλαξρεο αζηηθήο εμάπισζεο, θαζψο θαη γηα ηελ πξνζθνξά αζηηθνχ πεξηβάιινληνο πςειήο πνηφηεηαο. Απνηειεί ραξαθηεξηζηηθφ ηεο Δπξψπεο ε πνιπθεληξηθή δνκή ησλ κηθξψλ, κεζαίσλ θαη κεγάισλ πφιεσλ. Οξηζκέλεο απφ απηέο ζρεκαηίδνπλ κεηξνπνιηηηθέο πεξηνρέο, ελψ πνιιέο άιιεο απνηεινχλ ην κνλαδηθφ αζηηθφ θέληξν κηαο πεξηνρήο. ηελ 4 ε Πξνγξακκαηηθή Πεξίνδν ππάξρνπλ ελέξγεηεο κηαο πην ηζφξξνπεο, πνιπθεληξηθήο αλάπηπμεο κε ηελ χπαξμε ζπλδέζκσλ κεηαμχ ησλ νηθνλνκηθά ηζρπξφηεξσλ πφιεσλ θαη άιισλ αζηηθψλ πεξηνρψλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ κηθξψλ θαη κεζαίσλ πφιεσλ. Θα πξέπεη, ινηπφλ, λα εληζρπζνχλ νη πφινη αλάπηπμεο 25

26 θαη λα δεκηνπξγεζνχλ δίθηπα πνπ ηνπο ζπλδένπλ απφ θπζηθή (ππνδνκή, ηερλνινγίεο πιεξνθνξηψλ) θαη αλζξψπηλε άπνςε. Μηα ζεκαληηθή θαηλνηνκία ηνπ λένπ λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ απνηειεί ε δπλαηφηεηα ησλ Κξαηψλ Μειψλ λα αλαζέηνπλ ζηηο πφιεηο ηε δηάζεζε θεθαιαίσλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ αζηηθψλ ζεκάησλ ζην πιαίζην ησλ λέσλ πξνγξακκάησλ. Έηζη, νη βαζηθνί εηαίξνη ζηηο πφιεηο θαη νη ηνπηθέο αξρέο κπνξνχλ λα δηαδξακαηίδνπλ ζεκαληηθφ ξφιν γηα ηελ πινπνίεζε ησλ πξνγξακκάησλ. Πξνθεηκέλνπ, φκσο, λα αμηνπνηεζεί ε εηαηξηθή ζρέζε νη ηνπηθέο αξρέο ησλ πφιεσλ ζα πξέπεη λα ζπκκεηέρνπλ ζε νιφθιεξε ηε δηαδηθαζία γεγνλφο πνπ ζεκαίλεη ηελ επζχλε γηα ην ζρεδηαζκφ θαη ηελ εθαξκνγή ηνπ πξνγξάκκαηνο. Δπίζεο, ζα πξέπεη λα ηνληζηεί ε αλάγθε εθπφλεζεο απφ ηηο ηνπηθέο αξρέο ελφο καθξνπξφζεζκνπ ζρεδίνπ γηα ηελ αεηθφξν αζηηθή αλάπηπμε κε ζηφρν ηε δηαζθάιηζε ηεο ζπλεθηηθφηεηαο ησλ επελδχζεσλ θαη ηεο πεξηβαιινληηθήο ηνπο πνηφηεηαο. Με ηνλ ηξφπν απηφ ζα δηαζθαιηζηεί θαη ε δέζκεπζε ζπκκεηνρήο ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα ζηελ πξνζπάζεηα αλαλέσζεο ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ. Γηα ηελ πην δξαζηήξηα, κάιηζηα, ζπκκεηνρή ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα ζρεδηάζηεθε θαη ε λέα πξσηνβνπιία Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas/ JESSICA (Κνηλή Δπξσπατθή Δλίζρπζε γηα Βηψζηκεο Δπελδχζεηο ζε Αζηηθέο Πεξηνρέο) κε ζηφρν ηελ πξνψζεζε θαη αλάπηπμε πξντφλησλ ρξεκαηννηθνλνκηθήο ηερληθήο γηα ηελ ππνζηήξημε έξγσλ, πνπ πεξηιακβάλνληαη ζε ζρέδηα αζηηθήο αλάπηπμεο Πολιηική ςνοσήρ και Πόλειρ πκπιεξσκαηηθά πξνο ηηο θνηλνηηθέο ζηξαηεγηθέο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο γηα ηε ζπλνρή πνπ ππέβαιιε ζην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην θαη απνδέρηεθε κε εηδηθή πιεηνςεθία ην πκβνχιην, ε Δπηηξνπή ππέβαιιε θαη κηα Αλαθνίλσζε 24 ζρεηηθά κε ηνλ θαζνξηζηηθφ ξφιν ηεο ζπκβνιήο ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ ζηε κεγέζπλζε θαη ηελ απαζρφιεζε ζηηο πεξηθέξεηεο. Ζ αλαθνίλσζε απηή απνηέιεζε ζεκείν αλαθνξάο γηα ηα Κξάηε Μέιε θαη ηηο πεξηθέξεηεο θαηά ηελ θαηάξηηζε ησλ Δζληθψλ ηξαηεγηθψλ Πιαηζίσλ Αλαθνξάο (ΔΠΑ) γηα ηελ πνιηηηθή ζπλνρήο θαη ηα ζρεηηθά επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα. 24 Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο Πνιηηηθή πλνρήο θαη πφιεηο: ε ζπκβνιή ησλ πφιεσλ θαη ησλ πνιενδνκηθψλ ζπγθξνηεκάησλ ζηελ αλάπηπμε θαη ηελ απαζρφιεζε ζηηο πεξηθέξεηεο COM(2006), Βξπμέιιεο

27 ηελ Αλαθνίλσζε πξνηείλνληαη πνιηηηθέο θαη κέηξα, πνπ θαιχπηνπλ κεγάιν αξηζκφ ηνκέσλ θαη απεηθνλίδνπλ ηηο δπλαηφηεηεο παξέκβαζεο ησλ Γηαξζξσηηθψλ Σακείσλ νη νπνίεο πνηθίιινπλ αλάινγα κε ην εάλ νη πφιεηο αλήθνπλ ζε πεξηθέξεηεο πνπ επσθεινχληαη απφ ην ζηφρν χγθιηζε ή Πεξηθεξεηαθή Αληαγσληζηηθφηεηα θαη Απαζρφιεζε. Ζ Δπηηξνπή ηνλίδεη φηη νη πφιεηο δηαζέηνπλ πνιιά κέζα γηα λα εληζρχζνπλ ηελ ειθπζηηθφηεηά ηνπο, κε δεδνκέλν φηη πξνζειθχνπλ επελδχζεηο θαη ζέζεηο απαζρφιεζεο. Μέζα ζε απηφ ην πιαίζην νθείινπλ λα δψζνπλ πξνηεξαηφηεηα ζηηο κεηαθνξέο, ηελ πξνζβαζηκφηεηα θαη ηελ θηλεηηθφηεηα, ζηελ πξφζβαζε ζηηο ππεξεζίεο θαη ζηηο ππνδνκέο, ην θπζηθφ πεξηβάιινλ θαη ηνλ πνιηηηζηηθφ ηνκέα. Ζ βηψζηκε αζηηθή θηλεηηθφηεηα απαηηεί ηε βέιηηζηε ρξήζε ηνπ ζπλφινπ ησλ ππνδνκψλ ησλ κεηαθνξψλ ζχκθσλα κε κηα νινθιεξσκέλε ζηξαηεγηθή κεηαθνξψλ γηα ηελ αζηηθή δψλε. Δπίζεο, νη πφιεηο ζα πξέπεη λα επελδχζνπλ ζε ζχγρξνλεο, απνηειεζκαηηθέο θαη πξνζηηέο ππεξεζίεο, πνπ κπνξνχλ λα είλαη εχθνια πξνζβάζηκεο ειεθηξνληθά. Οη θχξηεο ππεξεζίεο γηα ηα αζηηθά θέληξα είλαη ε πγεηνλνκηθή πεξίζαιςε, νη θνηλσληθέο ππεξεζίεο, νη ππεξεζίεο θαηάξηηζεο θαη ε δεκφζηα δηνίθεζε. Δίλαη ζεκαληηθφ ε πξφζβαζε ζηηο πην πάλσ ππεξεζίεο λα εμαζθαιηζηεί ζηνπο πνιίηεο, πνπ θαηνηθνχλ ζε ππνβαζκηζκέλεο πεξηνρέο θαη ζε εηδηθέο νκάδεο, φπσο νη κεηαλάζηεο θαη νη κεηνλεθηνχζεο νκάδεο. Με ηε ζπκκεηνρή αηφκσλ δηαθνξεηηθψλ ειηθηψλ θαη δηαθνξεηηθήο πξνέιεπζεο ζηνλ πξνγξακκαηηζκφ θαη ηελ παξνρή ησλ ππεξεζηψλ ζα επηηεπρζεί ε πξφιεςε ησλ δηαθξίζεσλ θαη ε παξνρή ησλ ππεξεζηψλ ρσξίο πνιηηηζηηθνχο θξαγκνχο. Ζ πνηφηεηα ησλ ππεξεζηψλ κπνξεί λα βειηησζεί θαη κε ηελ αλάπιαζε ησλ δεκφζησλ ρψξσλ, πνπ ζα νδεγήζεη θαη ζηελ αλαβάζκηζε ησλ αληίζηνηρσλ πεξηνρψλ 25. Δπηπιένλ, νη πφιεηο κπνξνχλ λα ζπκβάιινπλ ζηελ πξναγσγή ηεο θαηλνηνκίαο θαη ησλ επηρεηξήζεσλ κέζσ ηεο βειηίσζεο ησλ νηθνλνκηθψλ ππνδνκψλ (αλαθαίληζε θηηξίσλ, βηνκεραληθά πάξθα θ.α.), ηελ παξνρή ζπκβνπιψλ θαη ππεξεζηψλ ζηήξημεο ησλ επηρεηξήζεσλ, θαζψο θαη ηεο πξνψζεζεο ηεο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ηνπηθψλ εηαίξσλ (επηρεηξήζεηο, ζπλδηθάηα, παλεπηζηήκηα, Με Κπβεξλεηηθέο Οξγαλψζεηο) κε ηε δηνξγάλσζε εθζέζεσλ, εξγαζηεξίσλ θαη κε ηε δεκηνπξγία δηθηχσλ. Οη πφιεηο θαινχληαη λα δηαδξακαηίζνπλ πξσηαγσληζηηθφ ξφιν ζηελ πξνεηνηκαζία κηαο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ θαηλνηνκία ζηελ επξχηεξε πεξηθέξεηά ηνπο 25 Ό.π. ζει

28 κέζσ ηνπ ζπληνληζκνχ ησλ ζπκπξάμεσλ θαη ησλ πφισλ αξηζηείαο κε ηα ηνπηθά παλεπηζηήκηα θαη ηηο επηρεηξήζεηο. Γηα ηελ επίηεπμε ηνπ ζηφρνπ ηεο θαηλνηνκίαο ζα πξέπεη λα θαηαπνιεκήζνπλ ην ςεθηαθφ ράζκα επηηξέπνληαο ηελ πξφζβαζε ζηηο λέεο ηερλνινγίεο. ηελ Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο δίλεηαη κεγάιε βαξχηεηα ζην γεγνλφο φηη ζηηο πφιεηο ζπλαληά θαλείο άηνκα κε πςειά πξνζφληα αιιά θαη άηνκα κε ρακειφ επίπεδν κφξθσζεο θαη πξνζφλησλ. Οη πφιεηο πξέπεη λα αλαιάβνπλ πξσηνβνπιίεο γηα ηε δεκηνπξγία ζέζεσλ απαζρφιεζεο, θαζψο θαη γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο αλεξγίαο ζε ηνπηθφ επίπεδν κε ηελ ππνζηήξημε ησλ πεξηθεξεηψλ. Θα πξέπεη λα δνζεί ηδηαίηεξε έκθαζε ζηε βειηίσζε ηεο απαζρνιεζηκφηεηαο νκάδσλ πνπ αληηκεησπίδνπλ κεγαιχηεξεο δπζρέξεηεο γηα ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε, φπσο νη γπλαίθεο, νη λένη, νη καθξνρξφληα άλεξγνη, νη εξγαδφκελνη κεγαιχηεξεο ειηθίαο, νη εζλνηηθέο κεηνλφηεηεο. ε απηήλ ηελ πεξίπησζε πξνηείλεηαη ε πξνψζεζε ηεο εθπαίδεπζεο θαη ηεο επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο. Αλαθνξηθά κε ην αζηηθφ παξάδνμν, πνπ παξνπζηάζηεθε παξαπάλσ ζα πξέπεη λα ηνληζηεί πσο αληζφηεηεο ππάξρνπλ θαη κεηαμχ ηκεκάησλ ησλ πφιεσλ, νη νπνίεο ζα πξέπεη λα θαηαπνιεκεζνχλ. ηηο ππνβαζκηζκέλεο πεξηνρέο ε πςειή αλεξγία ζπλνδεχεηαη θαη απφ επηπιένλ ππνβαζκηζηηθνχο παξάγνληεο φζνλ αθνξά ζηελ θαηνηθία, ζην πεξηβάιινλ, ζηελ πγεία, ζηελ εθπαίδεπζε, ζηα πςειά πνζνζηά εγθιεκαηηθφηεηαο. Πξνηείλεηαη, ινηπφλ, ε εθαξκνγή κέηξσλ γηα ηελ ελζσκάησζε ησλ κεηαλαζηψλ, ηελ παξνρή θαηάξηηζεο ζηνπο λένπο θαη ηελ επεμεξγαζία πνιηηηθψλ θαηαπνιέκεζεο ηεο ηνπηθήο εγθιεκαηηθφηεηαο. Γηα ηελ Δπηηξνπή ε απνηειεζκαηηθή δηαθπβέξλεζε ζεσξείηαη θνκβηθφ ζεκείν γηα ηελ επηηπρία ησλ πξνγξακκάησλ ζε ηνπηθφ επίπεδν. Καιεί, ινηπφλ, ηηο πφιεηο λα αλαπηχμνπλ εηαηξηθέο ζρέζεηο κε ηηο πεξηθέξεηεο θαη ην θξάηνο γηα κηα νινθιεξσκέλε πξνζέγγηζε ηεο αζηηθήο αλάπηπμεο. Σαπηφρξνλα, πξνηξέπεη ηηο επξσπατθέο πφιεηο λα εθπνλήζνπλ απφ θνηλνχ ζηξαηεγηθέο ζε επίπεδν επξχηεξνπ πνιενδνκηθνχ ζπγθξνηήκαηνο ή αζηηθνχ δηθηχνπ. ε απηέο ζα πξέπεη λα δνζεί έκθαζε ζηελ νινθιεξσκέλε πξνζέγγηζε θαηά ηα πξφηππα ηεο πξσηνβνπιίαο URBAN 26, πνπ απνζθνπνχζε ηαπηφρξνλα ζηελ θνηλσληθή θαη νηθνλνκηθή ζπλνρή θαζψο θαη ζηελ ελίζρπζε ηεο απαζρνιεζηκφηεηαο θαη ησλ πεξηβαιινληηθψλ ζηφρσλ. 26 Ό.π. ζει

29 Οη πφιεηο ζα πξέπεη λα ζπλεξγαζηνχλ θαη γηα ηε δεκηνπξγία ελφο δηθηχνπ αληαιιαγήο γλψζεσλ, εκπεηξηψλ θαη νξζψλ πξαθηηθψλ ζηα πξφηππα ηνπ URBACT 27. Σέινο, ε Δπηηξνπή ζεσξεί ηε ζπκκεηνρή ησλ πνιηηψλ σο επηβεβιεκέλε, θαζψο ζα πξνζδψζεη λνκηκφηεηα θαη απνηειεζκαηηθφηεηα ζηηο ελέξγεηεο ηεο ηνπηθήο εμνπζίαο Γιαπθπυηικά Σαμεία και Αζηική Πολιηική Δςπυπαφκό Σαμείο Πεπιθεπειακήρ Ανάπηςξηρ (ΔΣΠΑ) Καηά ηελ 3 ε Πξνγξακκαηηθή Πεξίνδν , 8,5% ηεο ζπλνιηθήο ρξεκαηνδφηεζεο ηνπ ΔΣΠΑ, πνπ αθνξνχζε κέηξα θαη δξάζεηο ηα νπνία είραλ άκεζε ζρέζε κε ηα αζηηθά ζέκαηα θαηεπζχλζεθε ζηηο πεξηθέξεηεο ηνπ ηφρνπ 1 θαη 15% ζηηο πεξηθέξεηεο ηνπ ηφρνπ Δπηπιένλ, ζηα πιαίζηα ηεο Κνηλνηηθήο Πξσηνβνπιίαο URBAN II, ηελ ίδηα πεξίνδν, 70 πξνγξάκκαηα έιαβαλ ρξεκαηνδφηεζε 728 εθ. Δπξψ. Γηα ηελ πεξίδν ην ΔΣΠΑ ρξεκαηνδνηεί δξάζεηο γηα ηελ «ηφλσζε ηεο νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο ζπλνρήο κε ζηφρν ηε κείσζε ησλ θπξηφηεξσλ πεξηθεξεηαθψλ αληζνξξνπηψλ κέζσ ηεο ππνζηήξημεο ηεο αλαπηπμηαθήο θαη δηαξζξσηηθήο πξνζαξκνγήο ησλ πεξηθεξεηαθψλ νηθνλνκηψλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο κεηαηξνπήο ησλ βηνκεραληθψλ πεξηθεξεηψλ πνπ παξαθκάδνπλ θαη ησλ πεξηθεξεηψλ πνπ πζηεξνχλ, θαη κέζσ ηεο ππνζηήξημεο ηεο δηαθξαηηθήο, δηαζπλνξηαθήο θαη δηαπεξηθεξεηαθήο ζπλεξγαζίαο 29». ην πιαίζην ηνπ ζηφρνπ χγθιηζε ην ΔΣΠΑ εζηηάδεη ηε ζπλδξνκή ηνπ ζηελ ππνζηήξημε βηψζηκεο νινθιεξσκέλεο πεξηθεξεηαθήο θαη ηνπηθήο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο θαη απαζρφιεζεο κέζσ ηεο ελίζρπζεο ελδνγελψλ δπλαηνηήησλ, πνπ ζηνρεχνπλ ζηνλ εθζπγρξνληζκφ ησλ νηθνλνκηθψλ δνκψλ, θαζψο θαη ζηε δηαηήξεζε βηψζηκσλ ζέζεσλ εξγαζίαο. Απηφ επηηπγράλεηαη κέζσ ησλ αθφινπζσλ πξνηεξαηνηήησλ 30 : 27 Σν πξφγξακκα URBACT δεκηνπξγήζεθε ζηηο αξρέο ηνπ 2003 κεηαμχ πφιεσλ πνπ ζπκκεηείραλ ζηελ θνηλνηηθή πξσηνβνπιία URBAN κε ζηφρν ηελ αληαιιαγή γλψζεσλ θαη εκπεηξηψλ. Απφ ηελ 1 ε Ματνπ 2004 ζπκκεηέρνπλ θαη πφιεηο ησλ 10 λέσλ Κξαηψλ κειψλ ( 28 ε απηά ηα ζηνηρεία δελ πεξηιακβάλνληαη επελδχζεηο πνπ έγηλαλ ζε αζηηθέο πεξηνρέο απφ άιια κέηξα θαη πξνηεξαηφηεηεο, φπσο ελέξγεηα, κεηαθνξέο, πεξηβάιινλ. Βι. The Urban dimension in Community Policies for the period , Interservice Group on Urban development, http;// ec.europa.eu/comm./regional_policy/ 29 ΚΑΝΟΝΗΜΟ 1080/2006 ηεο 5 εο Ηνπιίνπ 2006, Άξζξν Ό.π. Άξζξν 4 29

30 έξεπλα θαη ηερλνινγηθή αλάπηπμε, θαηλνηνκία θαη επηρεηξεκαηηθφηεηα. θνηλσλία ηεο πιεξνθνξίαο, αλάπηπμε ειεθηξνληθά παξερφκελσλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ, ελίζρπζε ζε ΜΜΔ γηα ηελ πηνζέηεζε θαη ηελ απνηειεζκαηηθή ρξήζε ησλ ΣΠΔ. ηνπηθέο αλαπηπμηαθέο πξσηνβνπιίεο γηα ηε δεκηνπξγία λέσλ ζέζεσλ απαζρφιεζεο. πεξηβάιινλ, απνθαηάζηαζε ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο κέζσ θαη ηεο αλαδσνγφλεζεο ππνβαζκηζκέλσλ βηνκεραληθψλ εθηάζεσλ, παξνρή ελίζρπζεο πξνο ηηο ΜΜΔ γηα ηελ πξναγσγή βηψζηκσλ ηξφπσλ παξαγσγήο. πξφιεςε θπζηθψλ θαη ηερλνινγηθψλ θηλδχλσλ. αλάπηπμε βηψζηκνπ ηνπξηζκνχ, πξνζηαζία θαη ελίζρπζε ηεο θπζηθήο θιεξνλνκηάο. επελδχζεηο ζηνλ πνιηηηζκφ, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο πξνζηαζίαο, ηεο πξναγσγήο θαη ηεο δηαηήξεζεο ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο. επελδχζεηο ζηηο κεηαθνξέο, νινθιεξσκέλεο ζηξαηεγηθέο γηα θαζαξέο κεηαθνξέο. επελδχζεηο γηα ηελ ελέξγεηα κε ελζσκάησζε ηεο πεξηβαιινληηθήο δηάζηαζεο θαη αλάπηπμε αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο. επελδχζεηο ζηελ εθπαίδεπζε θαη ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο. ην πιαίζην ηνπ ζηφρνπ Πεξηθεξεηαθή Αληαγσληζηηθφηεηα θαη Απαζρφιεζε ην ΔΣΠΑ επηθεληξψλεη ηε ζπλδξνκή ηνπ ζηηο ηξεηο αθφινπζεο πξνηεξαηφηεηεο 31 : θαηλνηνκία θαη νηθνλνκία ηεο γλψζεο κέζσ ηεο δεκηνπξγίαο απνηειεζκαηηθψλ πεξηθεξεηαθψλ νηθνλνκηψλ βαζηδφκελσλ ζηελ θαηλνηνκία, ζηηο ζρέζεηο δεκφζηνπ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα, ζηα παλεπηζηήκηα θαη ζηα θέληξα ηερλνινγίαο. πεξηβάιινλ θαη πξφιεςε θηλδχλσλ, θαη ηδίσο ηφλσζε ησλ επελδχζεσλ γηα ηελ απνθαηάζηαζε ηνπ θπζηθνχ πεξηβάινληνο, ηφλσζε ηεο ελεξγεηαθήο απφδνζεο θαη ηεο παξαγσγήο αλαλεψζηκεο ελέξγεηαο, αλάπηπμε ζρεδίσλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε θπζηθψλ θαηαζηξνθψλ. 31 Ό.π. Άξζξν 5 30

31 πξφζβαζε ζε ππεξεζίεο κεηαθνξψλ θαη ηειεπηθνηλσληψλ γεληθνχ νηθνλνκηθνχ ελδηαθέξνληνο. Γηα ην ζηφρν Δπξσπατθή Δδαθηθή πλεξγαζία ε ζπλδξνκή ηνπ ΔΣΠΑ εζηηάδεηαη ζηηο αθφινπζεο πξνηεξαηφηεηεο 32 : ζηελ αλάπηπμε δηαζπλνξηαθψλ, νηθνλνκηθψλ, θνηλσληθψλ θαη πεξηβαιινληηθψλ δξαζηεξηνηήησλ γηα ηε βηψζηκε εδαθηθή αλάπηπμε κε έκθαζε ζηελ ελζάξξπλζε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο, ζηελ ππνζηήξημε δεζκψλ κεηαμχ αζηηθψλ θαη αγξνηηθψλ πεξηνρψλ θαη ζηελ κείσζε ηεο απνκφλσζεο. ζηε ζχζηαζε θαη αλάπηπμε δηαθξαηηθήο ζπλεξγαζίαο κέζσ ηεο ρξεκαηνδφηεζεο δηθηχσλ θαη δξάζεσλ πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ νινθιεξσκέλε εδαθηθή αλάπηπμε. Γίλεηαη έκθαζε ζηελ θαηλνηνκία, ην πεξηβάιινλ, ηελ πξνζβαζηκφηεηα θαη ζηε βηψζηκε αζηηθή αλάπηπμε κε ελίζρπζε ηεο πνιπθεληξηθφηεηαο. Οη ζρεηηθέο δξάζεηο κπνξνχλ λα πεξηιακβάλνπλ ηε δεκηνπξγία θαη ηε βειηίσζε ησλ αζηηθψλ δηθηχσλ θαη ησλ ζρέζεσλ πφιεο ππαίζξνπ, θαζψο θαη ζηξαηεγηθέο γηα ηελ αληηκεηψπηζε θνηλψλ πξνβιεκάησλ ηεο πφιεο θαη ηεο ππαίζξνπ. ζηελ ελίζρπζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ηεο πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο κέζσ ηεο αληαιιαγήο εκπεηξηψλ θαη ηε κεηαθνξά θαη δηάδνζε ησλ βέιηηζησλ πξαθηηθψλ γηα ηε βηψζηκε αζηηθή αλάπηπμε. Παξάιιεια, φκσο ην ΔΣΠΑ εθηφο απφ ηηο δξαζηεξηφηεηεο ησλ Άξζξσλ 4,5 θαη 6 κπνξεί λα ζηεξίδεη ηελ αλάπηπμε ζπκκεηνρηθψλ, νινθιεξσκέλσλ θαη βηψζηκσλ ζηξαηεγηθψλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο πςειήο ζπγθέληξσζεο νηθνλνκηθψλ, πεξηβαιινληηθψλ θαη θνηλσληθψλ πξνβιεκάησλ πνπ ζίγνπλ αζηηθέο πεξηνρέο. Οη ζηξαηεγηθέο απηέο πξνάγνπλ ηε βηψζηκε αζηηθή αλάπηπμε κέζσ δξαζηεξηνηήησλ, φπσο ε απνθαηάζηαζε ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο, ε αλάπηπμε ηεο θπζηθήο θαη πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο, ε πξναγσγή ηεο ηνπηθήο απαζρφιεζεο θαη ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ ζηνλ πιεζπζκφ 33. Ζ ζπκκεηνρή ηεο Κνηλφηεηαο γηα ηηο δαπάλεο ησλ δξάζεσλ, πνπ ρξεκαηνδνηνχληαη απφ ην ΔΣΠΑ ζην ζηφρν χγθιηζε θπκαίλεηαη κεηαμχ 75% θαη 32 Ό.π. Άξζξν 6 33 Ό.π. Άξζξν 8 31

32 85%, ελψ γηα ην ζηφρν Πεξηθεξεηαθή Αληαγσληζηηθφηεηα θαη Απαζρφιεζε θηάλεη έσο ην 50% Δςπυπαφκό Κοινυνικό Σαμείο (ΔΚΣ) Σν Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Σακείν έρεη σο ζηφρν λα εληζρχζεη ηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή ζπλνρή βειηηψλνληαο ηηο επθαηξίεο απαζρφιεζεο κέζα ζε έλα πεξηβάιινλ πνπ θπξηαξρεί ε δηεχξπλζε ηεο Έλσζεο θαη ε παγθνζκηνπνίεζε ηεο νηθνλνκίαο. Σν ΔΚΣ γηα ηελ λέα πξνγξακκαηηθή πεξίνδν ζα πξέπεη λα εζηηάζεη ζηηο πξνηεξαηφηεηεο ηεο Ληζζαβφλαο γηα ηελ απαζρφιεζε, θαζψο θαη ζηα δηδάγκαηα απφ ηελ Κνηλνηηθή Πξσηνβνπιία EQUAL, φζνλ αθνξά ζην ζπλδπαζκφ ησλ ηνπηθψλ, πεξηθεξεηαθψλ θαη εζληθψλ δξάζεσλ. Δπηπιένλ, ηελ πεξίνδν νη θνηλσληθνί εηαίξνη θαη νη Με Κπβεξλεηηθέο Οξγαλψζεηο έρνπλ κεγαιχηεξεο επθαηξίεο, γηα λα πινπνηήζνπλ δξάζεηο. Σν ΔΚΣ ζηεξίδεη ηηο πξνζπάζεηεο γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ ζεκαληηθψλ πξνβιεκάησλ πνπ αληηκεησπίδνπλ νη ππνβαζκηζκέλεο αζηηθέο πεξηνρέο, θαζψο θαη νη πεξηνρέο πνπ καζηίδνληαη απφ ηελ αλεξγία εμαηηίαο ηεο κεηαθνξάο ησλ επηρεηξήζεσλ ζε άιιεο πεξηνρέο. ην πιαίζην ησλ ζηφρσλ χγθιηζε θαη Πεξηθεξεηαθή Αληαγσληζηηθφηεηα θαη Απαζρφιεζε ην ΔΚΣ ζηεξίδεη δξάζεηο κε αζηηθή δηάζηαζε γηα ηηο παξαθάησ πξνηεξαηφηεηεο 34 : αχμεζε ηεο πξνζαξκνζηηθφηεηαο ησλ εξγαδνκέλσλ, ησλ επηρεηξήζεσλ θαη ησλ επηρεηξεκαηηψλ κε ηελ πξνψζεζε ηεο δηα βίνπ κάζεζεο θαη ηε δηάδνζε θαηλνηφκσλ θαη παξαγσγηθφηεξσλ κνξθψλ νξγάλσζεο ηεο εξγαζίαο. ηφλσζε ηεο πξφζβαζεο ζηελ απαζρφιεζε, πξφιεςε ηεο αλεξγίαο θαη ηδίσο ηεο καθξνρξφληαο αλεξγίαο θαη ηεο αλεξγίαο ησλ λέσλ, θαζψο θαη ελζάξξπλζε ηεο ελεξγνχ ζπκκεηνρήο ηνπ γεξάζθνληνο εξγαηηθνχ δπλακηθνχ. ελίζρπζε ηεο θνηλσληθήο έληαμεο ησλ κεηνλεθηνχλησλ αηφκσλ κε ζθνπφ ηελ ελζσκάησζή ηνπο ζηελ απαζρφιεζε θαη θαηαπνιέκεζε ησλ θάζε κνξθήο δηαθξίζεσλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο. ελίζρπζε ηνπ αλζξψπηλνπ θεθαιαίνπ κε ηελ εηζαγσγή κεηαξξπζκίζεσλ ζηα ζπζηήκαηα εθπαίδεπζεο θαη θαηάξηηζεο θαζψο 34 ΚΑΝΟΝΗΜΟ 1081/2006 ηεο 5 εο Ηνπιίνπ 2006, Άξζξν 3. 32

33 θαη κε ηελ πξνψζεζε ησλ εηαηξηθψλ ζρέζεσλ, ζπκθσληψλ θαη πξσηνβνπιηψλ. ην πιαίζην ηνπ ζηφρνπ χγθιηζε ην ΔΚΣ ζηεξίδεη θαη δχν επηπξφζζεηεο πξνηεξαηφηεηεο 35 : επέθηαζε θαη βειηίσζε ηεο επέλδπζεο ζε αλζξψπηλν θεθάιαην. ελίζρπζε ησλ ζεζκηθψλ δπλαηνηήησλ θαη ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ δεκνζίσλ δηνηθήζεσλ θαη ππεξεζηψλ, θαη, θαηά πεξίπησζε, ησλ θνηλσληθψλ εηαίξσλ θαη ησλ ΜΚΟ, κε ζηφρν κεηαξξπζκίζεηο θαη ρξεζηή δηαθπβέξλεζε, φζνλ αθνξά ζηελ νηθνλνκία, ζην πεξηβάιινλ, ζηελ εθπαίδεπζε θαη ζηελ απαζρφιεζε. Πην ζπγθεθξηκέλα, ην ΔΚΣ ζηεξίδεη ηηο παξαθάησ δξάζεηο κε αζηηθή δηάζηαζε: ελίζρπζε ηνπ ξφινπ ησλ πφιεσλ σο θέληξσλ αλάπηπμεο γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηεο Ληζζαβφλαο. βειηίσζε ηεο απαζρνιεζηκφηεηαο θαη ηεο δηαθπβέξλεζεο ζε ηνπηθφ επίπεδν. κείσζε ησλ αλνκνηνγελεηψλ αλάκεζα ζηηο πφιεηο θαη ηηο γεηηνληέο, θαζψο θαη κεηαμχ ησλ δηάθνξσλ θνηλσληθψλ νκάδσλ (λένη, γπλαίθεο, εζληθέο κεηνλφηεηεο, κεηαλάζηεο) κέζσ ηεο πξναγσγήο ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο θαη ησλ πξνγξακκάησλ εθπαίδεπζεο. ελίζρπζε ηνπ ζρεδηαζκνχ θαη ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ πνιηηηθψλ ζηέγαζεο κέζα ζηα πιαίζηα ηνπ ζπζηήκαηνο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο. ελίζρπζε δξάζεσλ γηα ηελ αχμεζε ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο, φπσο ε εθπαίδεπζε. Ο ζπλνιηθφο πξνυπνινγηζκφο ηνπ ΔΚΣ θηάλεη ηα 70 δηο Δπξψ θαη ηα πνζνζηά ζπγρξεκαηνδφηεζεο αλέξρνληαη κεηαμχ 50% θαη 85%. 35 Ό.π. Άξζξν 3 παξ. 2 33

34 Σαμείο ςνοσήρ (Σ) Σν Σακείν πλνρήο, πνπ γηα ηελ 4 ε Πξνγξακκαηηθή Πεξίνδν εληάζζεηαη ζηα Γηαξζξσηηθά Σακεία, ζπκκεηέρεη κε ην ΔΣΠΑ ζηε ρξεκαηνδφηεζε πνιχρξνλσλ επελδπηηθψλ πξνγξακκάησλ ζε ζχγθξηζε κε ηελ πεξίνδν θαηά ηελ νπνία θάζε πξφγξακκα, πνπ ρξεκαηνδνηνχληαλ απφ ην Σακείν πλνρήο ρξεηαδφηαλ ηελ μερσξηζηή έγθξηζε ηεο Δπηηξνπήο. Σν Σακείν πλνρήο παξέρεη ζπλδξνκή γηα ηελ αλάιεςε δξάζεσλ ζηνπο παξαθάησ ηνκείο 36, πνπ έρνπλ άκεζε αζηηθή δηάζηαζε: δηεπξσπατθά δίθηπα κεηαθνξψλ, ηδίσο έξγα πξνηεξαηφηεηαο γεληθνχ ελδηαθέξνληνο. πεξηβάιινλ, ζηα πιαίζηα ηεο πνιηηηθήο θαη ηνπ πξνγξάκκαηνο δξάζεο γηα ην πεξηβάιινλ. Ζ ζπλδξνκή ηνπ Σακείνπ κπνξεί λα αθνξά ηνκείο ζρεηηθνχο κε ηε βηψζηκε αλάπηπμε νη νπνίνη παξνπζηάδνπλ ζαθέο φθεινο γηα ην πεξηβάιινλ, φπσο νη αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο, θαη ζηνλ ηνκέα ησλ κεηαθνξψλ, νη ζηδεξφδξνκνη, ε δηαρείξηζε ηεο ελαέξηαο, νδηθήο θαη ζαιάζζηαο θπθινθνξίαο, ησλ θαζαξψλ αζηηθψλ ζπγθνηλσληψλ θαη ησλ κέζσλ καδηθήο κεηαθνξάο. Οη παξεκβάζεηο ηνπ Σακείνπ πλνρήο αθνξνχλ Κξάηε Μέιε κε Αθαζάξηζην Δζληθφ Δηζφδεκα κηθξφηεξν ηνπ 90% ηνπ κέζνπ φξνπ ηεο Δ.Δ 37. Σν 2010 ζα επαλεμεηαζηεί ε δπλαηφηεηα ησλ Κξαηψλ Μειψλ λα ρξεκαηνδνηνχληαη απφ ην Σ πάλσ ζηε βάζε ηνπ ΑΔΔ ηεο Δ.Δ.25. Ο πξνυπνινγηζκφο ηνπ Σ ππνινγίδεηαη ζηα εθ. Δπξψ (ζε ηηκέο 2004) 38, ελψ ε ζπκκεηνρή ηεο Κνηλφηεηαο θηάλεη έσο θαη ην 85%. 36 ΚΑΝΟΝΗΜΟ 1084/2006 ηεο 11 εο Ηνπιίνπ 2006, Άξζξν 2 37 ε απηήλ ηελ θαηεγνξία αλήθνπλ ηα λέα Κξάηε Μέιε ηεο Δ.Δ. θαζψο θαη ε Διιάδα κε ηελ Πνξηνγαιία. 38 The Urban dimension in Community Policies for the period , Interservice Group on Urban development, http;// ec.europa.eu/comm./regional_policy/ 34

35 1.5. Νέα Υπημαηοδοηικά Μέζα Ζ Δπηηξνπή γηα ηελ λέα Πξνγξακκαηηθή Πεξίνδν πξνρψξεζε ζηελ αλάιεςε πξσηνβνπιηψλ γηα ηελ πξνψζεζε ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο ηερληθήο γηα ηηο λενζχζηαηεο θαη ηηο κηθξέο επηρεηξήζεηο, θαζψο θαη γηα ηηο βηψζηκεο επελδχζεηο ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο, ζπλδπάδνληαο ηελ ηερληθή βνήζεηα θαη ηηο επηδνηήζεηο κε άιια κέζα, φπσο δάλεηα, ζπκκκεηνρηθά θεθάιαηα, επηρεηξεκαηηθά θεθάιαηα ή εγγπήζεηο, θεθάιαηα θαηακεξηζκνχ ηνπ θηλδχλνπ θαη θεθάιαηα ελδηάκεζεο ρξεκαηνδφηεζεο (Chorianopoulos, Iosifides 2006). Οη δξάζεηο απηέο ζα αλαιεθζνχλ κέζσ ηεο θαιχηεξεο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ηεο Δπηηξνπήο, ηεο Δπξσπατθήο Σξάπεδαο Δπελδχζεσλ θαη άιισλ δηεζλψλ ρξεκαηνπηζησηηθψλ ηδξπκάησλ. ηελ πξνζηηζέκελε αμία ηεο ζπλεξγαζίαο ζηνλ ηνκέα απηφ πεξηιακβάλεηαη ε παξνρή πξφζζεησλ πφξσλ γηα ηε ζχζηαζε θαη ηελ αλάπηπμε ησλ επηρεηξήζεσλ ζηηο πεξηθέξεηεο ηεο Δ.Δ., ε πξνζθνξά εκπεηξνγλσκνζχλεο ζε νηθνλνκηθφ θαη δηαρεηξηζηηθφ επίπεδν απφ ρξεκαηνπηζησηηθά ηδξχκαηα θαη ε εμαζθάιηζε ηεο καθξνπξφζεζκεο βησζηκφηεηαο κέζσ ηνπ αλαλενχκελνπ ραξαθηήξα ηεο ζπκβνιήο ησλ επηδνηήζεσλ ζηηο δξάζεηο ρξεκαηννηθνλνκηθήο ηερληθήο Joint Assistance in Supporting Projects in European Regions/ JASPERS (Κοινή Βοήθεια για ηη ηήπιξη σεδίυν ζηιρ Δςπυπαφκέρ Πεπιθέπειερ 39 ) Σν ρξεκαηνδνηηθφ κέζν JASPERS είλαη κηα λέα εηαηξηθή ζρέζε ηερληθήο βνήζεηαο κεηαμχ ηεο Δπηηξνπήο, ηεο Δπξσπατθήο Σξάπεδαο Δπελδχζεσλ (ΔΣΔπελδ) θαη ηεο Δπξσπατθήο Σξάπεδαο Αλαζπγθξφηεζεο θαη Αλάπηπμεο (ΔΣΑΑ). Σν πξφγξακκα απηφ ζα ηεζεί ζηε δηάζεζε ησλ Κξαηψλ Μειψλ, γηα λα βνεζήζεη ζηελ πξνεηνηκαζία κεγάισλ ζρεδίσλ πνπ ζα ππνζηεξηρζνχλ απφ ην Σακείν πλνρήο θαη ην ΔΣΠΑ. Αληηθαηνπηξίδεη ηελ ηεξάζηηα εκπεηξία ηεο ΔΣΔπελδ θαη ηεο ΔΣΑΑ ζηελ πξνεηνηκαζία κεγάισλ ζρεδίσλ ζηνπο ηνκείο ησλ κεηαθνξψλ θαη ηνπ πεξηβάιινληνο. Κχξηνο ζηφρνο ηνπ πξνγξάκκαηνο είλαη λα βνεζήζεη ηα Κξάηε Μέιε ζηελ πξνεηνηκαζία πνηνηηθψλ ζρεδίσλ, ψζηε λα κπνξέζνπλ λα εγθξηζνχλ ηαρχηεξα απφ ηηο ππεξεζίεο ηεο Δπηηξνπήο. Ζ βνήζεηα απηή ζα πεξηιακβάλεη ππνζηήξημε γηα ηελ αλάπηπμε ζρεδίσλ βάζεη ξπζκίζεσλ σξίκσλ ζπκπξάμεσλ δεκφζηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα. Σφ πξφγξακκα JASPERS ζα πξνζθέξεη γεληθή βνήζεηα γηα φια ηα ζηάδηα ηνπ 39 Σα ζηνηρεία γηα ην παξφλ πξφγξακκα έρνπλ αληιεζεί απφ ηελ ηζηνζειίδα ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο θαη πην ζπγθεθξηκέλα ηε Γεληθή Γηεχζπλζε Πεξηθεξεηαθήο Πνιηηηθήο http;// ec.europa.eu/comm./regional_policy/ 35

36 θχθινπ ελφο ζρεδίνπ, απφ ηελ αξρηθή ζχιιεςε έσο θαη ηελ απφθαζε ηεο Δπηηξνπήο γηα ρνξήγεζε βνήζεηαο Joint European Resources for Micro to Medium Enterprises / JEREMIE (Κοινοί Δςπυπαφκοί Πόποι για ηιρ Μικπέρ και ηιρ Μεζαίερ Δπισειπήζειρ 40 ) Ζ πξσηνβνπιία JEREMIE είλαη απνηέιεζκα ηεο ζπλεξγαζίαο ηεο Δπηηξνπήο κε ηελ Δπξσπατθή Σξάπεδα Δπελδχζεσλ (ΔΣΔπελδ). ηφρν ηεο ζπλεξγαζίαο απηήο απνηειεί ε βειηίσζε ηεο πξφζβαζεο ζηε ρξεκαηνδφηεζε ηεο αλάπηπμεο ησλ Μηθξψλ θαη Μεζαίσλ Δπηρεηξήζεσλ (ΜΜΔ) ζηελ Κνηλφηεηα. Ζ πξφηαζε γηα ηε ζπγθεθξηκέλε πξσηνβνπιία παξνπζηάζηεθε απφ ηελ Δπίηξνπν Danuta Hubner ζε έλα Τπνπξγηθφ πκβνχιην ζηηο 11 Οθησβξίνπ 2005 θαη έγηλε δεθηή κε ελζνπζηακφ απφ ηνπο Τπνπξγνχο ησλ 25 Κξαηψλ Μειψλ. Οη εξγαζίεο ζην πιαίζην ηεο πξσηνβνπιίαο μεθίλεζαλ ην 2006 κε ηελ πξνζπάζεηα λα αληρλεπζνχλ ηα θελά πνπ ππάξρνπλ, αθελφο ζηε δήηεζε ρξεκαηνπηζησηηθψλ πξντφλησλ απφ ηηο ΜΜΔ ζηηο πεξηθέξεηεο θαη, αθεηέξνπ ζηε δπλαηφηεηα παξνρήο ηέηνησλ πξντφλησλ ζηηο ΜΜΔ απφ ηνπο εμεηδηθεπκέλνπο ρξεκαηννηθνλνκηθνχο παξφρνπο. Μεηά ηελ νινθιήξσζε ηεο παξαπάλσ δηαδηθαζίαο ε ΔΣΔπελδ ή θάπνηνο άιινο ρξεκαηνπηζησηηθφο νξγαληζκφο ζα αλαιάβεη λα ππνζηεξίμεη ηηο αξκφδηεο αξρέο γηα ηα πξνγξάκκαηα ζπλνρήο πξνθεηκέλνπ λα θαιπθζνχλ ηα θελά πνπ ζα έρνπλ ππνδεηρζεί. Κχξηα παξάκεηξν ηεο ππνζηήξημεο απνηειεί ε δηαρείξηζε ησλ πφξσλ πνπ πξννξίδνληαη γηα ηε βειηίσζε ηεο πξφζβαζεο ζηε ρξεκαηνδφηεζε, θαζψο θαη γηα ηελ πξνζέιθπζε ρξεκαηννηθνλνκηθψλ κεζαδφλησλ, νη νπνίνη ζα παξέρνπλ δάλεηα γηα ηελ αλάπηπμε ησλ ΜΜΔ. Ζ πιήξεο ππνζηήξημε ησλ Κξαηψλ Μειψλ θαη ησλ πεξηθεξεηψλ θξίλεηαη απαξαίηεηε γηα ηελ επηηπρεκέλε πινπνίεζε ηεο πξσηνβνπιίαο Σα ζηνηρεία έρνπλ αληιεζεί απφ ηελ ηζηνζειίδα ηνπ πξνγξάκκαηνο 41 Memorandum of Understanding in respect of Joint European Resources for Micro to Medium Enterprises between the European Commission and the European Investment Fund of 30 May Βι. 36

37 Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas / JESSICA 42 (Κοινή Δςπυπαφκή Τποζηήπιξη για Βιώζιμερ Δπενδύζειρ ζηιρ Αζηικέρ Πεπιοσέρ) Οη θχξηνη ζηφρνη ηεο πξσηνβνπιίαο JESSICA είλαη λα βνήζεζεη ηηο αξρέο ησλ Κξαηψλ Μειψλ λα εθκεηαιιεπηνχλ ηνπο ρξεκαηννηθνλνκηθνχο κεραληζκνχο γηα ηελ ππνζηήξημε επελδχζεσλ κε ζηφρν ηε βηψζηκε αζηηθή αλάπηπμε κέζα ζην πιαίζην ηεο πνιηηηθήο ζπλνρήο θαη λα πξνζθέξεη λέεο επθαηξίεο ζηηο Γηαρεηξηζηηθέο Αξρέο, πνπ είλαη ππεχζπλεο γηα ηελ λέα γεληά πξνγξακκάησλ ηεο πνιηηηθήο ζπλνρήο. Ζ ζπγθεθξηκέλε πξσηνβνπιία είλαη απνηέιεζκα ηεο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ηεο Δπηηξνπήο, ηεο ΔΣΔπελδ θαη ηεο Σξάπεδαο Αλάπηπμεο ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο (ΣΑΔ). χκθσλα κε ηηο πξνηεηλφκελεο δηαδηθαζίεο νη Γηαρεηξηζηηθέο Αξρέο ζηα Κξάηε Μέιε ζα κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ έλα κέξνο ηεο ρξεκαηνδφηεζεο, πνπ πξνέξρεηαη θπξίσο απφ ην ΔΣΠΑ, αιιά θαη απφ ην ΔΚΣ, φπνπ απηφ είλαη δπλαηφ, γηα λα επελδχζνπλ ζε Κεθάιαηα Αζηηθήο Αλάπηπμεο, ψζηε λα επηηαρχλνπλ ηηο επελδχζεηο ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο. Ζ πξσηνβνπιία JESSICA απνηειεί απάληεζε ζηηο πξνηάζεηο νξηζκέλσλ Κξαηψλ Μειψλ, αιιά θαη ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ, λα δνζεί ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηελ αλάγθε γηα αλαζπγθξφηεζε ζπγθεθξηκέλσλ αζηηθψλ πεξηνρψλ. Ζ επηηπρία ηεο πξσηνβνπιίαο URBAN ιεηηνχξγεζε, επίζεο, εληζρπηηθά, ψζηε λα δνζεί κεγαιχηεξε έκθαζε ζηελ αζηηθή δηάζηαζε ηεο νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο ζπλνρήο θαη ηαπηφρξνλα επηβεβαίσζε ηελ αλάγθε λα δηαηεζνχλ πεξηζζφηεξα θεθάιαηα γηα ηελ ελίζρπζε ηέηνησλ πξσηνβνπιηψλ ζε νιφθιεξε ηελ Κνηλφηεηα. Ζ πξσηνβνπιία JESSICA ηέζεθε πξνο πινπνίεζε πξνθεηκέλνπ λα εληζρχζεη ηα ρξεκαηνδνηηθά κέζα πνπ δηαηίζεληαη γηα ηηο ζπκπξάμεηο δεκφζηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα θαη γεληθφηεξα γηα ηα έξγα αλαγέλλεζεο ζηηο πεξηθέξεηεο ηεο Δ.Δ. Δπίζεο, ππνινγίδεηαη φηη ζα ζπλεηζθέξεη θαη εηδηθνχο ζηνλ ηνκέα ησλ νηθνλνκηθψλ θαη ηεο δηνίθεζεο απφ εμεηδηθεπκέλα ηλζηηηνχηα, φπσο ε ΔΣΔπελδ θαη ε ΣΑΔ, θαη ζα δεκηνπξγήζεη ηζρπξφηεξα θίλεηξα γηα ηελ επηηπρή πινπνίεζε ησλ δξάζεσλ απφ ηελ πιεπξά ησλ σθεινπκέλσλ κε ην ζπλδπαζκφ επηδνηήζεσλ κε δάλεηα θαη άιια ρξεκαηνδνηηθά κέζα. Ζ καθξνπξφζεζκε βησζηκφηεηα ζα ελεξγνπνηεζεί κέζα απφ ηε 42 Σα ζηνηρεία έρνπλ αληιεζεί απφ ηελ ηζηνζειίδα ηνπ πξνγξάκκαηνο 37

38 ζπκκεηνρή ηνπ ΔΣΠΑ ζε θεθάιαηα εμεηδηθεπκέλα ζηηο επελδχζεηο ζηελ αζηηθή αλάπηπμε Δθνικά ηπαηηγικά Πλαίζια Αναθοπάρ (ΔΠΑ) και Αζηική Πολιηική Γηα ηελ 4 ε Πξνγξακκαηηθή Πεξίνδν θάζε Κξάηνο Μέινο ζα πηνζεηήζεη έλα Δζληθφ ηξαηεγηθφ Πιαίζην Αλαθνξάο (ΔΠΑ) ην νπνίν ζα αληηθαηαζηήζεη ηα Κνηλνηηθά Πιαίζηα ηήξημεο. Σν ΔΠΑ ζα πξνζδηνξίδεη ηηο δηαζπλδέζεηο αλάκεζα ζηηο θνηλνηηθέο, εζληθέο θαη πεξηθεξεηαθέο πξνηεξαηφηεηεο, θαζψο θαη ην Δζληθφ ρέδην Γξάζεο γηα ηελ Απαζρφιεζε. Κάζε ΔΠΑ ζα απαξηίδεηαη απφ ηε ζηξαηεγηθή ελφηεηα, πνπ ζα δηεπθξηλίδεη ηηο ζεκαηηθέο θαη ρσξηθέο πξνηεξαηφηεηεο ηνπ Κξάηνπο Μέινπο θαη απφ ηελ επηρεηξεζηαθή ελφηεηα, ε νπνία ζα πεξηέρεη ηνλ θαηάινγν ησλ πξνηεηλφκελσλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ (ΔΠ) θαη ελδεηθηηθή εηήζηα θαηαλνκή γηα θάζε Σακείν (Βαζελρφβελ 2006). χκθσλα κε ην Γεληθφ Καλνληζκφ 44 ηα Δπηρεηξεζηαθά Πξνγξάκκαηα, πνπ ρξεκαηνδνηνχληαη απφ ην ΔΣΠΑ ζα πξέπεη λα πεξηέρνπλ γηα ηνπο ζηφρνπο χγθιηζε θαη Πεξηθεξεηαθή Αληαγσληζηηθφηεηα θαη Απαζρφιεζε πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηελ πξνζέγγηζε φζνλ αθνξά ζηε βηψζηκε αζηηθή αλάπηπμε. Με αθνξκή ηε δηαδηθαζία θαηάζεζεο θαη έγθξηζεο ησλ ΔΠΑ ε Γεληθή Γηεχζπλζε Πεξηθεξεηαθήο Πνιηηηθήο ηεο Δπηηξνπήο εμέδσζε κηα πξψηε αμηνιφγεζε 45 ησλ ΔΠΑ ζε ζρέζε κε ηελ εδαθηθή θαη αζηηθή ηνπο δηάζηαζε 46. Ζ παξαπάλσ αμηνιφγεζε ζεκεηψλεη φηη φια ηα ΔΠΑ θάλνπλ αλαθνξά ζηελ αζηηθή δηάζηαζε, αλ θαη δελ ζπλαληά θαλείο ζε φια κία ζηξαηεγηθή αζηηθήο αλάπηπμεο. Δμεηάδνπλ ηελ αζηηθή δηάζηαζε κέζα απφ ηηο πηπρέο ηεο ζπλεηζθνξάο ησλ πφιεσλ ζηελ αλάπηπμε θαη ζηε δεκηνπξγία ζέζεσλ εξγαζίαο, ηεο θνηλσληθήο 43 Memorandum of Understanding in respect of Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas between the European Commission and the European Investment Fund and the Council of Europe Development Bank of 30 May Βι Ο Γεληθφο Καλνληζκφο (ΚΑΝΟΝΗΜΟ ΔΚ αξηζκ. 1083/2006) ζεζπίδεη έλα ζχλνιν θαλφλσλ γηα ηα ηξία κέζα ρξεκαηνδφηεζεο ησλ δηαξζξσηηθψλ δξάζεσλ ηεο πεξηφδνπ Βι. Άξζξν 37, παξ Directorate-General Regional Policy, The Territorial and Urban dimension in the National Strategic Reference Frameworks and Operational Programmes ( ): A first assessment (May 2007), http;// ec.europa.eu/comm./regional_policy/. 46 Καηά ην ρξνληθφ δηάζηεκα ηεο αμηνιφγεζεο φια ηα ΔΠΑ είραλ νινθιεξσζεί θαη κάιηζηα 10 απφ απηά βξίζθνληαλ ζε δηαδηθαζία δηαπξαγκάηεπζεο θαη έγθξηζεο απφ ηελ Δπηηξνπή. Σα ζηειέρε ηεο ελ ιφγσ Γεληθήο Γηεχζπλζεο αμηνιφγεζαλ φια ηα ΔΠΑ, πνπ είραλ ζηε δηάζεζή ηνπο θαη παξάιιεια πξνρψξεζαλ θαη ζε κηα πην εθηελή αλάιπζε 23 Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ. Ζ επηιφγή ησλ ΔΠ πεξηιακβάλεη πεξηθεξεηαθά αιιά θαη ηνκεαθά πξνγξάκκαηα θαη ησλ δχν ζηφρσλ, πνπ δίλνπλ ηδηαίηεξε βαξχηεηα ζηελ αζηηθή δηάζηαζε. 38

39 ζπλνρήο ζε ππνβαζκηζκέλεο αζηηθέο πξηνρέο θαη ζε γεηηνληέο ζε θξίζε, θαζψο θαη ηεο ζπλεηζθνξάο ζηελ ηζφξξνπε πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε. ε γεληθέο γξακκέο ηα ΔΠΑ αληηθαηνπηξίδνπλ ην απμεκέλν ελδηαθέξνλ γηα ηα αζηηθά ζέκαηα θαη ηε ζεκαζία ηνπο ζηε λέα πξνγξακκαηηθή πεξίνδν. ε εμαηξεηηθέο πεξηπηψζεηο ζεκεηψλνπλ ηελ ελζσκάησζε ησλ εκπεηξηψλ, πνπ απνθηήζεθαλ απφ ηελ Κνηλνηηθή Πξσηνβνπιία URBAN ζην ζρεδηαζκφ θαη ηελ πινπνίεζε ησλ ΔΠ. Οη αζηηθέο ζηξαηεγηθέο ελζσκαηψζεθαλ ζηα ΔΠ είηε σο άμνλεο πξνηεξαηφηεηαο ζηα πεξηθεξεηαθά πξνγξάκκαηα ή ζηα εζληθά πξνγξάκκαηα πνπ είλαη πξνζαλαηνιηζκέλα ζηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε, είηε σο αζηηθέο πξνηεξαηφηεηεο ζηα ηνκεαθά πξνγξάκκαηα (κεηαθνξέο, πεξηβάιινλ, επηθνηλσλία). ηηο πεξηθέξεηεο ηνπ ζηφρνπ χγθιηζε έρεη δνζεί πξνηεξαηφηεηα ζε δξάζεηο πνπ αθνξνχλ ζηε βειηίσζε ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο, ζηελ πξνζβαζηκφηεηα θαη ηελ θηλεηηθφηεηα, θαζψο θαη ζηελ ίδξπζε ΜΜΔ. Αληίζεηα, ζηηο πεξηθέξεηεο ηνπ ζηφρνπ Πεξηθεξεηαθή Αληαγσληζηηθφηεηα θαη Απαζρφιεζε ε ρξεκαηνδφηεζε δξάζεσλ ζε αζηηθέο πεξηνρέο έρεη επηθεληξσζεί ζηελ θαηλνηνκία θαη ζηελ νηθνλνκία ηεο γλψζεο γηα ΜΜΔ, θαζψο θαη ζε δξάζεηο ζε ππνβαζκηζκέλεο γεηηνληέο 47. Όια ηα ΔΠΑ αλαγλσξίδνπλ ηε ζεκαζία ησλ πφιεσλ ζηελ πινπνίεζε ησλ ζηξαηεγηθψλ θαηεπζχλζεσλ ηεο Ληζζαβφλαο ηνλίδνληαο ηε ζπλεηζθνξά ησλ πφιεσλ σο θηλεηήξσλ ηεο αλάπηπμεο, ρσξίο φκσο λα αλαθέξνπλ πάληα κε μεθάζαξν ηξφπν πψο ζα ζπλδπαζηεί ε αλάπηπμε κε ηε ζπλνρή. Σαπηφρξνλα δίλνπλ έκθαζε ζηα πξνβιήκαηα ησλ θαζπζηεξεκέλσλ αζηηθψλ πεξηνρψλ θαη ησλ πεξηνρψλ ζε θξίζε, πνπ κπνξεί λα είλαη ηα θέληξα ησλ πφιεσλ ή νη αζηηθέο πεξηθέξεηεο. Ηδηαίηεξα ηα λέα Κξάηε Μέιε εζηηάδνπλ ζην ρσξηθφ θαη εδαθηθφ δηαρσξηζκφ κέζα ζηηο πφιεηο, γεγνλφο πνπ ζεκεηψλεηαη σο απεηιή. Σέινο, ζηε λέα γεληά πξνγξακκάησλ πνπ θαηαηέζεθαλ απφ ηα Κξάηε Μέιε ηα νπνία σθειήζεθαλ απφ ηελ Κνηλνηηθή Πξσηνβνπιία URBAN, θπξηαξρεί ε απνθέληξσζε αξκνδηνηήησλ ζηηο ηνπηθέο αξρέο θαη ε νινθιεξσκέλε πξνζέγγηζε γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ πξνβιεκάησλ ησλ ππνβαζκηζκέλσλ πεξηνρψλ Με δεδνκέλν φηη ζηελ Δπηηξνπή έρνπλ θηάζεη πεξηζζφηεξα απφ 300 πξνγξάκκαηα ην πνζφ ηεο ρξεκαηνδφηεζεο, πνπ ζα θαηεπζπλζεί απνθιεηζηηθά ζε αζηηθέο δξάζεηο ππνινγίδεηαη ζε 6% ηνπ ζπλνιηθνχ θνηλνηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ. Πεξίπνπ 3,3 δηο Δπξψ γηα ηελ αλαθαίληζε εγθαηαιειεηκκέλσλ βηνκεραληθψλ εθηάζεσλ θαη ηελ αλάπιαζε δεκφζησλ ρψξσλ, άιια 8,3 δηο Δπξψ γηα πξνγξάκκαηα αζηηθήο θαη αγξνηηθήο αλαγέλλεζεο θαη 7 δηο Δπξψ γηα ηε βειηίσζε ησλ αζηηθψλ κεηαθνξψλ. 48 Άιισζηε, ν ζπγθεθξηκέλνο ηξφπνο πξνζέγγηζεο ππνδεηθλχεηαη απφ ην ΔΣΠΑ γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε πξνγξακκάησλ ζην Άξζξν 8 ηνπ Καλνληζκνχ 1080/2006 ηεο 5 εο Ηνπιίνπ

40 Πιαίζην 1: Δζληθό ηξαηεγηθό Πιαίζην Αλαθνξάο Βηώζηκε Αζηηθή αλάπηπμε Ζ βηψζηκε αζηηθή αλάπηπμε επηθεληξψλεηαη ζην ζχλνιν ησλ αζηηθψλ θέληξσλ ηεο ρψξαο θαη ζηνπο νηθηζκνχο κε αζηηθέο ιεηηνπξγίεο, φπσο νη πξσηεχνπζεο ησλ λνκψλ θαη ηα αζηηθά θέληξα ηεο ππαίζξνπ. Ζ βησζηκφηεηα ησλ ζπγθεθξηκέλσλ θέληξσλ αλαθέξεηαη ηφζν ζηε ιεηηνπξγηθφηεηά ηνπο κε ηελ έλλνηα ηεο αληηκεηψπηζεο ησλ ειιείςεσλ, πνπ πνιιά απφ απηά παξνπζηάδνπλ σο πξνο ηηο ππνδνκέο ηνπο, φζν θαη ζηελ νηθνλνκηθή ηνπο βησζηκφηεηα κε ηελ έλλνηα ελφο αληαγσληζηηθνχ παξαγσγηθνχ πξνηχπνπ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ απνηειεζκαηηθή δηνίθεζή ηνπο. Ζ ζπλνρή ηνπ ρψξνπ θαη ε βηψζηκε θνηλσληθή θαη νηθνλνκηθή αλάπηπμε, πνπ δε ζηεξεί απφ ηηο κειινληηθέο γεληέο ην δηθαίσκα ηεο επηινγήο, νξίδεηαη σο ν καθξνπξφζεζκνο αλαπηπμηαθφο ζηφρνο ησλ ειιεληθψλ πφιεσλ: Ζ πφιε πνπ απνηειεί ηαπηφρξνλα ηφπν εγθαηάζηαζεο νηθνλνκηθψλ δξαζηεξηνηήησλ θαη θηινμελεί ηελ θνηλσλία ησλ πνιηηψλ ηεο. Υαξαθηεξηζηηθά ζηνηρεία ηεο αζηηθήο πνιηηηθήο ζηε λέα πεξίνδν είλαη ε πξφζβαζε ησλ πνιηηψλ ζηελ εξγαζία, ζηελ εθπαίδεπζε, ζηηο ππεξεζίεο θαη ζηελ ςπραγσγία, ην αλαβαζκηζκέλν θπζηθφ θαη πνιηηηζηηθφ πεξηβάιινλ, ε δπλακηθή θαη αληαγσληζηηθή νηθνλνκηθή αλάπηπμε, νη θαηλνηφκεο επηρεηξεκαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη ε παξνρή νηθνλνκηθψλ ππεξεζηψλ κέζσ κηαο εθζπγρξνληζκέλεο δεκφζηαο δηνίθεζεο. Ζ ζηξαηεγηθή αλάπηπμεο ησλ αζηηθψλ θέληξσλ αλαπηχζζεηαη σο ζπλδπαζκφο ησλ παξαθάησ ζηνηρείσλ. Πνιπθεληξηθφηεηα Δλίζρπζε ησλ ηάζεσλ δηθηχσζεο κεηαμχ αζηηθψλ θέληξσλ Βειηίσζε θαη αλάπηπμε ησλ ππνδνκψλ θαη πεξηνξηζκφο ηεο αζηηθήο δηάρπζεο Αεηθφξνο αλάπηπμε ησλ πφιεσλ (αχμεζε πξαζίλνπ θαη θνηλφρξεζησλ ρψξσλ, νινθιεξσκέλεο ππνδνκέο αζηηθψλ εμππεξεηήζεσλ, αζηηθέο αλαπιάζεηο, δίθηπα πεδνδξφκσλ θαη πνδειαηνδξφκσλ, κείσζε νηθηαθψλ απνβιήησλ) Αληηκεηψπηζε ησλ θνηλσληθψλ πξνβιεκάησλ ζηα αζηηθά θέληξα Βειηίσζε ησλ πιεξνθνξηψλ ζρεηηθά κε ηηο εμειίμεηο ζηα αζηηθά θέληξα 49 Πξφθεηηαη γηα απφζπαζκα ηνπ ΔΠΑ (Ηαλνπάξηνο 2007) πνπ θαηέζεζε ε Διιάδα ζηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή. Ζ βηψζηκε αζηηθή αλάπηπμε απνηειεί κία απφ ηηο ηξεηο ρσξηθέο πξνηεξαηφηεηεο ηεο αλαπηπμηαθήο ζηξαηεγηθήο ηεο ρψξαο καδί κε ηελ αλάπηπμε ηεο ππαίζξνπ, θαζψο θαη ηε δηαζπλνξηαθή, δηαπεξηθεξεηαθή θαη δηαθξαηηθή ζπλεξγαζία. 40

41 (παξαηεξεηήξην) Ζ αζηηθή αλάπηπμε επνκέλσο εθηείλεηαη ζην ζχλνιν ησλ αζηηθψλ θέληξσλ ηεο ρψξαο, φπνπ αληηκεησπίδνληαη ηφζν ηα ζπλνιηθά δεηήκαηα βειηίσζεο ηεο ιεηηνπξγίαο θαη επέθηαζεο ησλ αζηηθψλ θέληξσλ ηεο ρψξαο, φζν θαη ηα ηδηαίηεξα δεηήκαηα πνπ παξνπζηάδνπλ έληαζε θαη επηθεληξψλνληαη ζε ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρέο κέζα ζηα αζηηθά θέληξα (πεξηνρέο ζε θξίζε, πεξηνρέο αιιαγήο ρξήζεσλ θαη απνβηνκεράληζεο, πεξηνρέο κε έληνλα θνηλσληθά πξνβιήκαηα) αμηνπνηψληαο ηελ εκπεηξία πνπ έρεη κέρξη ζήκεξα απνθηεζεί (π.ρ. Πξσηνβνπιία URBAN, θαιέο πξαθηηθέο). Σαπηφρξνλα, ηδηαίηεξε έκθαζε ζα δνζεί ζηελ ελδπλάκσζε ηεο δπλακηθήο ζπγθεθξηκέλσλ αζηηθψλ θέληξσλ, πνπ κπνξνχλ λα ιεηηνπξγήζνπλ σο πφινη αλάπηπμεο ηεο ρψξαο. Με βάζε ηα πξνεγνχκελα, ε βηψζηκε αζηηθή αλάπηπμε ζπγθεληξψλεηαη γχξσ απφ ζπγθεθξηκέλα αζηηθά θέληξα ηεο ρψξαο κεηξνπνιηηηθνχ θαη πεξηθεξεηαθνχ επηπέδνπ. Ζ αλάπηπμε ησλ θέληξσλ απηψλ ζα θηλεηνπνηήζεη, κέζα απφ ηηο αλαδπφκελεο δηθηπψζεηο, θαη ηελ αλάπηπμε ησλ πεξηνρψλ ακέζνπ επηξξνήο θαη ζπγθεθξηκέλσλ αζηηθψλ θέληξσλ, δει. ηελ χπαηζξν πνπ ηα πεξηβάιιεη, αιιά θαη ηελ αλάπηπμε κηθξφηεξσλ αζηηθψλ θέληξσλ, πνπ βξίζθνληαη ζηελ αθηίλα επηξξνήο ηνπο. 41

42 2 ν ΚΔΦΑΛΑΗΟ Ζ ΣΡΑΣΖΓΗΚΖ ΣΖ ΛΗΑΒΟΝΑ ΚΑΗ ΣΟΤ ΓΚΔΣΔΜΠΟΡΓΚ ΚΑΗ Ζ ΖΜΑΗΑ ΣΖ ΓΗΑ ΣΗ ΠΟΛΔΗ 2.1. Η ηπαηηγική ηηρ Λιζζαβόναρ Ζ 4 ε Πξνγξακκαηηθή Πεξίνδνο έζεζε σο ζηφρν ηελ πξνψζεζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο, ηεο απαζρφιεζεο θαη ηεο βηψζηκεο αλάπηπμεο. Γηα ηελ επίηεπμε ηνπ παξαπάλσ ζηφρνπ δίλεηαη ηδηαίηεξε έκθαζε ζηελ θαηλνηνκία, ηελ νηθνλνκία ηεο γλψζεο θαη ηηο λέεο ηερλνινγίεο πιεξνθνξηψλ θαη επηθνηλσληψλ, ην αλζξψπηλν θεθάιαην, ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα θαη ηελ ππνζηήξημε ησλ Μηθξψλ θαη Μεζαίσλ Δπηρεηξήζεσλ, θαζψο θαη ηε δπλαηφηεηα πξφζβαζήο ηνπο ζε πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο. Οη πξνηεξαηφηεηεο, φκσο, ηεο 4 εο Πξνγξακκαηηθήο Πεξηφδνπ εδξάδνληαη ζηηο ζεκαληηθέο απνθάζεηο, πνπ έιαβε ην Δπξσπατθφ πκβνχιην ηεο Ληζζαβφλαο ζηηο Μαξηίνπ Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ Δαξηλνχ πκβνπιίνπ ηεο Ληζζαβφλαο ηέζεθε έλαο ζηξαηεγηθφο ζηφρνο γηα ηελ Έλσζε κε νξίδνληα δεθαεηίαο. Πξφθεηηαη γηα ηε δεκηνπξγία «ηεο πην αληαγσληζηηθήο θαη δπλακηθήο νηθνλνκίαο ηεο γλψζεο ζηνλ θφζκν, ψζηε λα πξνθχςεη βηψζηκε νηθνλνκηθή κεγέζπλζε κε πεξηζζφηεξεο θαη θαιχηεξεο ζέζεηο εξγαζίαο θαη θνηλσληθή ζπλνρή» 50. Γηα ηελ επίηεπμε ηνπ παξαπάλσ ζηφρνπ απνθαζίζηεθε κηα ζπλνιηθή ζηξαηεγηθή, πνπ απέβιεπε: ζηελ πξνεηνηκαζία ηεο κεηάβαζεο ζε κηα νηθνλνκία, θαζψο θαη ζε κηα θνηλσλία ηεο γλψζεο, κε θαιχηεξεο πνιηηηθέο γηα ηελ θνηλσλία ηεο πιεξνθνξίαο θαη γηα ηελ έξεπλα θαη ηελ αλάπηπμε (Δ&Α). Δπίζεο, απνθαζίζηεθε ε νινθιήξσζε ηεο εληαίαο αγνξάο θαη ε ελίζρπζε ησλ δηαξζξσηηθψλ κεηαξξπζκίζεσλ γηα ηελ αληαγσληζηηθφηεηα θαη ηελ θαηλνηνκία. ζηελ κεηαξξχζκηζε ηνπ Δπξσπατθνχ θνηλσληθνχ κνληέινπ κε πξνζπάζεηα αληηκεηψπηζεο ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ κέζσ ησλ επελδχζεσλ ζην αλζξψπηλν θεθάιαην. ζηελ εθαξκνγή κηαο θαηάιιειεο καθξννηθνλνκηθήο πνιηηηθήο γηα ηε δηαηήξεζε ηεο κεγέζπλζεο. Μάιηζηα, ηέζεθαλ θαη πνζνηηθνί ζηφρνη, φπσο ε επίηεπμε νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο κε ξπζκνχο 3% γηα ηα επφκελα ρξφληα θαη αχμεζε ηεο απαζρφιεζεο απφ 50 Lisbon European Council 23 and 24 March 2000, Presidency Conclusions. 42

43 ην 61%, πνπ βξηζθφηαλ ην 2000, ζην 70% έσο ην 2010 κε παξάιιειε αχμεζε ηεο γπλαηθείαο απαζρφιεζεο απφ ην 51% ζε πάλσ απφ 60% έσο ην Παξάιιεια, δφζεθε ηδηαίηεξε έκθαζε ζηε δεκηνπξγία ελφο θηιηθνχ πεξηβάιινληνο γηα ηηο Μηθξέο θαη Μεζαίεο Δπηρεηξήζεηο κε ζηφρν ηελ αχμεζε ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο. Σν πκβνχιην επέκεηλε ζηελ αλάγθε λα απνηειέζνπλ νη πνιίηεο ηεο Δ.Δ ην ζεκείν εζηίαζεο φισλ ησλ πνιηηηθψλ. Δπελδχνληαο ζην αλζξψπηλν θεθάιαην κέζα απφ ηελ εθπαίδεπζε θαη ηελ θαηάξηηζε, κε μερσξηζηή πξνζνρή ζηηο δεμηφηεηεο ηεο πιεξνθνξηθήο, κπνξεί λα αληηκεησπηζηεί ε αλεξγία θαη ε θηψρεηα. Πξνηεξαηφηεηα ζα πξέπεη λα δνζεί, επίζεο, θαη ζε ζπγθεθξηκέλεο θνηλσληθέο νκάδεο (παηδηά, ειηθησκέλνη, εζληθέο κεηνλφηεηεο) νη νπνίεο αληηκεησπίδνπλ ην θάζκα ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ. Ζ ηθαλνπνίεζε φισλ ησλ παξαπάλσ παξακέηξσλ απαηηεί ηελ αξκνληθή ζπλχπαξμε δηάθνξσλ δξψλησλ, πνπ κφλν ζην αζηηθφ πεξηβάιινλ κπνξεί θαλείο λα ζπλαληήζεη. Γηα ην ιφγν απηφ πξνηάζεθε ε ρξήζε κεζφδσλ ζπλεξγαζίαο θαη ζπκκεηνρηθήο ιήςεο ησλ απνθάζεσλ θαη, πην ζπγθεθξηκέλα, ε λέα Αλνηθηή Μέζνδνο πληνληζκνχ (New Open Method of Coordination) αληί ηεο παξαδνζηαθήο κεζφδνπ ζέζπηζεο θαλφλσλ. Ζ λέα κέζνδνο είλαη ζρεδηαζκέλε λα βνεζά ηα Κξάηε Μέιε λα αλαπηχζζνπλ ζηαδηαθά ηηο πνιηηηθέο ηνπο έρνληαο σο πξψηε πξνηεξαηφηεηα ηελ εθαξκνγή ηεο πιήξνπο απνθέληξσζεο, θαη ζε ζπκθσλία κε ηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο, ηα Κξάηε Μέιε, νη πεξηθεξεηαθέο θαη ηνπηθέο αξρέο, νη θνηλσληθνί εηαίξνη θαη ε θνηλσλία ησλ πνιηηψλ λα έρνπλ ελεξγφ ζπκκεηνρή ρξεζηκνπνηψληαο δηάθνξεο κνξθέο ζπλεξγαζίαο (Αγγειίδεο 2004) Δςπυπαφκό ςμβούλιο ηος Γκέηεμποπγκ Ζ Δπξσπατθή Δπηηξνπή ππέβαιε ηνλ Μάην κηα πξφηαζε πξνο ην Δπξσπατθφ πκβνχιην, ζχκθσλα κε ηελ νπνία ζα έπξεπε λα πξνζηεζεί ζηε ηξαηεγηθή ηεο Ληζζαβφλαο θαη κηα επηπιένλ δηάζηαζε γηα λα επηηεπρζεί ε βηψζηκε αλάπηπμε 52. Ζ νηθνλνκηθή κεγέζπλζε θαη ε θνηλσληθή ζπλνρή ζα έπξεπε λα ζπκβαδίδνπλ κε ηελ πεξηβαιινληηθή πξνζηαζία. Απηφ πξαθηηθά ζεκαίλεη φηη ε νηθνλνκηθή κεγέζπλζε ππνζηεξίδεη ηελ θνηλσληθή πξφνδν θαη ζέβεηαη ην πεξηβάιινλ 51 Communication from the Commission, A Sustainable Europe for a Better World: A European Union Strategy for Sustainable Development COM(2001) 264 of Γηα ηελ Παγθφζκηα Δπηηξνπή γηα ην Πεξηβάιινλ θαη ηελ Αλάπηπμε ηνπ Ο.Ζ.Δ., γλσζηή θαη σο Δπηηξνπή Brundtland (1987), «αεηθφξνο αλάπηπμε είλαη ε αλάπηπμε πνπ ηθαλνπνηεί ηηο αλάγθεο ηεο παξνχζαο γεληάο ρσξίο λα ππνλνκεχεη ηε δπλαηφηεηα ησλ επφκελσλ γελεψλ λα ηθαλνπνηήζνπλ ηηο δηθέο ηνπο αλάγθεο». 43

44 θαη, βέβαηα, ε θνηλσληθή πνιηηηθή εληζρχεη ηελ απφδνζε ηεο νηθνλνκίαο (Βαζελρφβελ 1996). Ζ πξφηαζε ηεο Δπηηξνπήο ζεκείσλε πσο ε ζηξαηεγηθή ηεο βηψζηκεο αλάπηπμεο, πξνθεηκέλνπ λα ππάξμνπλ απνηειέζκαηα, ζα πξέπεη λα εζηηάζεη ζε έλαλ κηθξφ αξηζκφ πξνβιεκάησλ ηα νπνία απνηεινχλ, φκσο, ζνβαξνχο θηλδχλνπο γηα ηελ επξσπατθή θνηλσλία φπσο: νη θιηκαηηθέο αιιαγέο, ε θαζεκεξηλή ρξήζε πνιιψλ βιαβεξψλ ρεκηθψλ νπζηψλ, ε γήξαλζε ηνπ πιεζπζκνχ, ε απψιεηα ηεο βηνπνηθηιφηεηαο θαη ε θπθινθνξηαθή ζπκθφξεζε, ε νπνία παξαηεξείηαη ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο, πνπ καζηίδνληαη ηαπηφρξνλα θαη απφ παξαθκή ησλ θέληξσλ ησλ πφιεσλ, άλαξρε εμάπισζε ησλ πξναζηίσλ θαη αχμεζε ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ. Γηα ηα αζηηθά θέληξα, κάιηζηα, πξφηεηλε ηελ ελζάξξπλζε ηνπηθψλ πξσηνβνπιηψλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ πξνβιεκάησλ, θαζψο θαη ηελ έθδνζε ζπζηάζεσλ γηα ελνπνηεκέλεο ζηξαηεγηθέο αλάπηπμεο ησλ αζηηθψλ θαη ησλ πεξηβαιινληηθά επαίζζεησλ πεξηνρψλ. Σν Δπξσπατθφ πκβνχιην ηνπ Γθέηεκπνξγθ 53, αθνινπζψληαο ηηο πξνηάζεηο ηεο Δπηηξνπήο, απνθάζηζε λα πξνρσξήζεη ζηελ πινπνίεζε κηαο ζηξαηεγηθήο αεηθφξνπ αλάπηπμεο, πνπ νινθιεξψλεη ηε δέζκεπζε ηεο Έλσζεο γηα νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή αλαλέσζε θαη πξνζζέηεη ηελ πεξηβαιινληηθή δηάζηαζε ζηε ηξαηεγηθή ηεο Ληζζαβφλαο εγθαζηδξχνληαο κηα λέα πξνζέγγηζε ζηελ άζθεζε πνιηηηθήο. Σν πεξηβάιινλ ζα πξέπεη λα ελζσκαησζεί ζε φιεο ηηο ζρεηηθέο θνηλνηηθέο πνιηηηθέο κέζσ ηεο πινπνίεζεο ηνκεαθψλ ζηξαηεγηθψλ. Ζ χπαξμε ζαθψλ θαη θαζνξηζκέσλ ζηφρσλ γηα ηελ αεηθφξν αλάπηπμε κπνξεί λα πξνζθέξεη ζεκαληηθέο νηθνλνκηθέο επθαηξίεο πξνθαιψληαο έλα λέν θχκα ηερλνινγηθψλ θαηλνηνκηψλ θαη επελδχζεσλ, πνπ ζα εληζρχζνπλ ηελ κεγέζπλζε θαη ηελ απαζρφιεζε. Ζ ζηξαηεγηθή ηεο Δ.Δ. γηα ηελ αεηθφξν αλάπηπμε βαζίδεηαη ζηελ αξρή φηη θαηά ηε ιήςε απνθάζεσλ ζα πξέπεη λα ζπλππνινγίδνληαη νη νηθνλνκηθέο, θνηλσληθέο θαη πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο φισλ ησλ πνιηηηθψλ. Μάιηζηα, φιεο νη πξνηάζεηο γηα ηελ πινπνίεζε πνιηηηθψλ ζα πξέπεη λα ζπλνδεχνληαη απφ κηα αμηνιφγεζε ησλ επηπηψζεσλ ζηελ αεηθνξία θαιχπηνληαο ηηο νηθνλνκηθέο, θνηλσληθέο θαη πεξηβαιινληηθέο ζπλέπεηεο. Πξνρσξψληαο έλα βήκα παξαθάησ ην Δπξσπατθφ πκβνχιην δεκνζίεπζε κηα ζεηξά θαηεπζχλζεσλ γηα κειινληηθέο πνιηηηθέο αιιαγέο ζε ηέζζεξηο ηνκείο 53 Gothenburg European Council 15 and 16 June 2001, Conclusions of the Presidency 44

45 πξνηεξαηφηεηαο: θιηκαηηθέο αιιαγέο, κεηαθνξέο, δεκφζηα πγεία θαη θπζηθνί πφξνη. Ηδηαίηεξα γηα ηνλ ηνκέα ησλ κεηαθνξψλ ηφληζε πσο ζα πξέπεη λα αληηκεησπηζηεί ε αχμεζε ηεο θίλεζεο ζηα αζηηθά θέληξα, φπσο θαη ηα επίπεδα ζνξχβνπ θαη αηκνζθαηξηθήο ξχπαλζεο θαη λα ελζαξξπλζεί ε ρξήζε κεηαθνξηθψλ κέζσλ θηιηθψλ πξνο ην πεξηβάιινλ κε ηελ ελίζρπζε ηνπ ζηδεξνδξφκνπ θαη ησλ δεκφζησλ κεηαθνξψλ Η πεπίοδορ ηηρ αμθιζβήηηζηρ Ζ ηξαηεγηθή ηεο Ληζζαβφλαο ππήξμε ε απάληεζε ηεο Δ.Δ. ζην αληίπαιν δένο, ηελ νηθνλνκία ησλ Ζλσκέλσλ Πνιηηεηψλ ηεο Ακεξηθήο. Ζ νηθνλνκία ησλ ΖΠΑ ρξεζηκνπνηψληαο σο βάζε ηελ εκθάληζε ηεο λέαο νηθνλνκίαο γλψζεο θαη ηελ εγεηηθή ζέζε ηεο ζηηο ηερλνινγίεο ηεο πιεξνθνξίαο θαη ηεο επηθνηλσλίαο (ΣΠΔ), είρε αξρίζεη απφ ηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 90 λα επηηπγράλεη θαιχηεξεο επηδφζεηο απφ φιεο, εθηφο απφ ηηο θνξπθαίεο επηκέξνπο επξσπατθέο νηθνλνκίεο. Σαπηφρξνλα ε Δ.Δ. είρε λα αληηκεησπίζεη θαη ηελ απμαλφκελε νηθνλνκηθή πξφθιεζε ηεο Αζίαο, θαζψο θαη ηελ επηβξάδπλζε ηεο αχμεζεο ηνπ επξσπατθνχ πιεζπζκνχ. Σν κεηαξξπζκηζηηθφ πξφγξακκα ηεο Ληζζαβφλαο πξνζπάζεζε απφ ηελ αξρή λα ζπκβηβάζεη ηνλ νηθνλνκηθφ δπλακηζκφ πνπ απαηηείηαη γηα ηε δεκηνπξγία πςειφηεξσλ ξπζκψλ αλάπηπμεο θαη απαζρφιεζεο κε ηα παξαδνζηαθά επξσπατθά ελδηαθέξνληα θαη ηελ πξνψζεζε ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο, ηεο ηζνλνκίαο θαη ηεο πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο. Ζ επηηπρία ζηελ νηθνλνκία ηεο γλψζεο ζεσξήζεθε θιεηδί, γηα λα έρεη ε Δπξψπε ηε δπλαηφηεηα λα παξακείλεη θνηλσληθά ζπλεθηηθή. Όζν πεξηζζφηεξν ζα κπνξνχζε ε Δ.Δ. λα δηαηεξεζεί σο νηθνλνκία πςειήο παξαγσγηθφηεηαο, πςειήο πξνζηηζέκελεο αμίαο θαη απαζρφιεζεο, ηφζν πεξηζζφηεξν ζα ήηαλ ηθαλή λα δεκηνπξγεί ζέζεηο απαζρφιεζεο θαη πινχην, πνπ ζα επέηξεπαλ λα δηαηεξεζεί ε δέζκεπζή ηεο γηα θνηλσληθή θαη πεξηβαιινληηθή Δπξψπε. Οη επηθξίζεηο, πνπ εθθξάδνληαη γηα ηε ηξαηεγηθή ηεο Ληζζαβφλαο ππνζηεξίδνπλ φηη είλαη δεκηνχξγεκα ηεο ππεξβνιηθήο αηζηνδνμίαο, ζηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 90, ζρεηηθά κε ηελ νηθνλνκία ηεο γλψζεο, πνπ ηφηε ήηαλ ζην πξνζθήλην, ελψ αγλνεί ηε ζεκαζία ησλ παξαδνζηαθψλ βηνκεραληθψλ πιενλεθηεκάησλ ηεο επξσπατθήο νηθνλνκίαο 54. Πξφθεηηαη γηα ζσζηέο επηθξίζεηο ζην 54 Ζ αληηκεηψπηζε ησλ πξνθιήζεσλ: Ζ ζηξαηεγηθή ηεο Ληζζαβφλαο γηα ηελ αλάπηπμε θαη ηελ απαζρφιεζε, Έθζεζε ηεο Οκάδαο Τςεινχ Δπηπέδνπ ππφ ηνλ Wim Kok, Ννέκβξηνο

46 βαζκφ, πνπ ε Ληζζαβφλα εξκελεχζεθε σο ζηξαηεγηθή ε νπνία ππνεθηηκά ηε βηνκεραλία. Αθνξκή γηα ηε δηαηχπσζε ησλ επηθξίζεσλ ζηάζεθαλ νη απνγνεηεπηηθέο επηδφζεηο ηεο Δπξσπατθήο νηθνλνκίαο ηελ πεξίνδν Ζ νηθνλνκηθή αλάθακςε ζηελ Δπξψπε ήηαλ αζζελέζηεξε απφ φ,ηη ζηηο ΖΠΑ 55 θαη ηελ Αζία. Δπίζεο, ην πνζνζηφ απαζρφιεζεο απμήζεθε απφ 62,5% ην 1999 ζε 64,3% ην 2003, αλ θαη απηφ δελ αθνξνχζε κφλν ηελ πιήξε απαζρφιεζε, ελψ ην πνζνζηφ απαζρφιεζεο ησλ γπλαηθψλ αλήιζε ζε 56% ηελ ίδηα ρξνληά. Ζ θαζαξή, φκσο, δεκηνπξγία ζέζεσλ απαζρφιεζεο επηβξαδχλζεθε ζεκαληηθά θαηά ηα παξαπάλσ έηε θαη πιένλ ήηαλ εκθαλήο ν θίλδπλνο κε επίηεπμεο ηνπ ζηφρνπ πνπ είρε ηεζεί γηα πνζνζηφ απαζρφιεζεο 70% ην Σν ίδην ίζρπε γηα ην ζηφρν ηνπ 50% γηα ηνπο εξγαδφκελνπο κεγαιχηεξεο ειηθίαο. Όζνλ αθνξά ζην ζηφρν γηα ηελ Δ&Α κφλν δχν ρψξεο είραλ ην 2004 δαπάλεο πνπ ππεξβαίλνπλ ην 3% ΑΔγρΠ. Δπηπιένλ, ε δηεχξπλζε θαηέζηεζε αθφκε δπζθνιφηεξε ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηεο Ληζζαβφλαο. Ζ αληζφηεηα θαη ηα πξνβιήκαηα ζπλνρήο έγηλαλ πην έληνλα. Ο πιεζπζκφο ηεο Δ.Δ. απμήζεθε θαηά 20%, ελψ ην ζπκπιεξσκαηηθφ πνζφ ηνπ Δπξσπατθνχ ΑΔγρΠ είλαη κφλν 5%. Σα λέα Κξάηε Μέιε ηείλνπλ λα έρνπλ πνιχ ρακειφηεξα πνζνζηά απαζρφιεζεο θαη επίπεδα παξαγσγηθφηεηαο. ρεηηθά κε ην πεξηβάιινλ, ε απνζχλδεζε ησλ νηθνλνκηθψλ επηδφζεσλ απφ ηηο επηβιαβείο πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο είρε κεξηθή κφλν επηηπρία. Ο φγθνο ηεο θπθινθνξίαο ζηελ Δπξψπε απμήζεθε ηαρχηεξα απφ ην ΑΔγρΠ θαη ε θπθινθνξηαθή ζπκθφξεζε επηδεηλψζεθε, φπσο επηδεηλψζεθαλ θαη ηα επίπεδα ξχπαλζεο θαη ζνξχβνπ ηα νπνία ζπλερίδνπλ λα βιάπηνπλ ηε θχζε. Οη πεξηζζφηεξεο επξσπατθέο ρψξεο δελ είραλ θαηαθέξεη λα κεηψζνπλ ηηο εθπνκπέο αεξίσλ ζεξκνθεπίνπ, πνπ είραλ νξηζηεί γη απηέο ζηε πκθσλία ηνπ Κηφην. Όια ηα παξαπάλσ δεδνκέλα, πνπ δεκηνπξγνχζαλ κηα ζνιή εηθφλα γηα ηε ηξαηεγηθή ηεο Ληζζαβφλαο ζηα κέζα ηεο δηαδξνκήο σο ην 2010, ππνρξέσζαλ ηελ Δπηηξνπή λα θηλεηνπνηεζεί, γηα λα κελ θαηαζηεί ε Ληζζαβφλα ζπλψλπκν ησλ ρακέλσλ ζηφρσλ θαη ησλ ππνζρέζεσλ, πνπ δελ ηεξνχληαη. Ζ Δπηηξνπή πξφηεηλε 56 έλα 55 Ζ κεηαπνιεκηθή δηαδηθαζία θάιπςεο ηεο δηαθνξάο κεηαμχ ηεο Δ.Δ. θαη ησλ ΖΠΑ, απφ άπνςε παξαγσγήο θαηά θεθαιήλ, είρε θζάζεη ζην ηέινο ηεο ζηα κέζα ηεο δεθαεηία ηνπ 70, αιιά ζηε ζπλέρεηα είρε γεληθά ζηαζεξνπνηεζεί. Χζηφζν, απφ ην 1996 θαη χζηεξα, ε κέζε εηήζηα αχμεζε ηεο παξαγσγήο θαηά θεθαιήλ ζηελ Δ.Δ. ήηαλ 0,4 πνζνζηηαίεο κνλάδεο ρακειφηεξε απφ φ,ηη ζηηο ΖΠΑ. 56 Αλαθνίλσζε πξνο ην Δαξηλφ Δπξσπατθφ πκβνχιην, πλεξγαζία γηα ηελ νηθνλνκηθή κεγέζπλζε θαη ηελ απαζρφιεζε. Νέν μεθίλεκα γηα ηε ζηξαηεγηθή ηεο Ληζζαβφλαο COM(2005)24, Βξπμέιιεο

47 λέν μεθίλεκα γηα ηε ηξαηεγηθή ηεο Ληζζαβφλαο θαιψληαο ηελ Έλσζε λα επηθεληξψζεη ηηο πξνζπάζεηέο ηεο ζε δχν θχξηνπο ζηφρνπο, ηελ επίηεπμε ηζρπξφηεξεο θαη βηψζηκεο νηθνλνκηθήο κεγέζπλζεο θαη ηε δεκηνπξγία πεξηζζφηεξσλ θαη θαιχηεξσλ ζέζεσλ εξγαζίαο Η επανενεπγοποίηζη ηηρ ηπαηηγικήρ ηηρ Λιζζαβόναρ Σν Δπξσπατθφ πκβνχιην ησλ Βξπμειιψλ 57 ζηηο Μαξηίνπ 2005 απνθάζηζε λα επαλελεξγνπνηήζεη, ρσξίο ρξνλνηξηβή, ηε ηξαηεγηθή ηεο Ληζζαβφλαο θαη λα πξνρσξήζεη ζηελ επαληεξάξρεζε ησλ πξνηεξαηνηήησλ πξνο φθεινο ηεο νηθνλνκηθήο αχμεζεο θαη ηεο απαζρφιεζεο. Σα Κξάηε Μέιε θιήζεθαλ λα αλαλεψζνπλ ηηο βάζεηο ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο θαη ηεο παξαγσγηθφηεηαο, θαζψο θαη λα εληζρχζνπλ ηελ θνηλσληθή ζπλνρή, δίλνληαο θαηά θχξην ιφγν έκθαζε ζηε γλψζε, ηελ θαηλνηνκία θαη ηελ αμηνπνίεζε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ. Γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ απηψλ ζα πξέπεη λα θηλεηνπνηεζνχλ φια ηα θνηλνηηθά θαη εζληθά κέζα,ζπκπεξηιακβαλνκέλεο θαη ηεο πνιηηηθήο ζπλνρήο. Παξάιιεια, απαηηείηαη θαη ε ζπκκεηνρή πεξηθεξεηαθψλ θαη ηνπηθψλ νξγάλσλ, ησλ θνηλσληθψλ εηαίξσλ θαη ηεο θνηλσλίαο ησλ πνιηηψλ γηα ηελ πινπνίεζε ησλ ζηφρσλ ηεο ηξαηεγηθήο. Οη θχξηνη άμνλεο ηεο επαλελεξγνπνίεζεο είλαη ε γλψζε θαη ε θαηλνηνκία, ε δεκηνπξγία ελφο ειθπζηηθνχ ρψξνπ επελδχζεσλ θαη εξγαζίαο, θαζψο θαη ε επηδίσμε ηεο πιήξνπο απαζρφιεζεο θαη ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο. Τπφ απηφ ην πξίζκα πξνέρεη λα αλαπηπρζνχλ ε έξεπλα, ε εθπαίδεπζε θαη ε θαηλνηνκία, θαζψο επηηξέπνπλ ηελ κεηαηξνπή ηεο γλψζεο ζε πξνζηηζέκελε αμία θαη ηε δεκηνπξγία πεξηζζφηεξσλ θαη πνηνηηθά θαιχηεξσλ ζέζεσλ απαζρφιεζεο. ηνλ ηνκέα ηεο Δ&Α δηαηεξείηαη ν ζηφρνο ηνπ πνζνζηνχ επελδχζεσλ 3% κε ζσζηή θαηαλνκή κεηαμχ δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ επελδχζεσλ. Δπίζεο, ζα πξέπεη λα εληζρπζεί ε ειθπζηηθφηεηα ηεο Δπξψπεο γηα ηνπο εξεπλεηέο κε βειηίσζε ησλ φξσλ θηλεηηθφηεηαο, φπσο θαη ε θαζηέξσζε κεραληζκψλ ζηήξημεο ησλ θαηλνηφκσλ ΜΜΔ, θαζψο θαη ησλ λενζχζηαησλ επηρεηξήζεσλ πςειήο ηερλνινγίαο. εκαληηθή είλαη θαη ε ζπκβνιή ηεο πεξηβαιινληηθήο πνιηηηθήο ζηελ απαζρφιεζε θαζψο θαη ζηελ πνηφηεηα δσήο, ηδίσο ράξε ζηελ αλάπηπμε ησλ νηθνινγηθψλ ηερλνινγηψλ θαη ζηε βηψζηκε δηαρείξηζε ησλ θπζηθψλ πφξσλ. 57 Δπξσπατθφ πκβνχιην ησλ Βξπμειιψλ, πκπεξάζκαηα Πξνεδξίαο 22 θαη 23 Μαξηίνπ 2005, 7619/1/05 REV 1. 47

48 Γηα λα ελζαξξπλζνχλ νη επελδχζεηο θαη λα δεκηνπξγεζεί έλα ειθπζηηθφ πιαίζην γηα ηηο επηρεηξήζεηο θαη ηνπο εξγαδφκελνπο ζα πξέπεη ε Δ.Δ. λα νινθιεξψζεη ηελ εζσηεξηθή αγνξά θαη λα δεκηνπξγήζεη έλα ξπζκηζηηθφ πιαίζην επκελέζηεξν πξνο ηηο επηρεηξήζεηο. Δηδηθφηεξα, ζα πξέπεη λα εληζπζνχλ νη ΜΜΔ, πνπ δηαδξακαηίδνπλ θαίξην ξφιν γηα ηελ νηθνλνκηθή αχμεζε θαη ηελ απαζρφιεζε. Πξνηείλεηαη ε ειάθξπλζε ησλ δηνηθεηηθψλ βαξψλ θαη ε παξνρή πξφζβαζεο ζε πηζηψζεηο θαη άιινπο ηξφπνπο ρξεκαηνδφηεζεο. Ο ηξίηνο ζηφρνο ηεο πιήξνπο απαζρφιεζεο θαη ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο ζα ζηεξηρζεί απφ πξσηνβνπιίεο, φπσο ε πξνζέιθπζε πεξηζζφηεξσλ αλζξψπσλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο, νη επελδχζεηο ζην αλζξψπηλν θεθάιαην, ν εθζπγρξνληζκφο ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο, ε θαιιηέξγεηα ηεο ηζφηεηαο επθαηξηψλ κεηαμχ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ, θαη ε πξναγσγή ηεο θνηλσληθήο ελζσκάησζεο. Υξεηάδεηαη, ινηπφλ, κηα ελεξγφο πνιηηηθή απαζρφιεζεο κε ελίζρπζε ηεο νηθνλνκηθήο ειθπζηηθφηεηαο ηεο εξγαζίαο, κέηξα γηα ηε ζπκθηιίσζε ηεο επαγγεικαηηθήο θαη νηθνγελεηαθήο δσήο, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο βειηίσζεο ησλ δνκψλ θξνληίδαο γηα ηα παηδηά Η ανανευμένη ηπαηηγική για ηην αειθόπο ανάπηςξη Σελ επαλελεξγνπνίεζε ηεο ηξαηεγηθήο ηεο Ληζζαβφλαο αθνινχζεζε θαη ε παξνπζίαζε ηεο αλαλεσκέλεο ηξαηεγηθήο γηα ηελ αεηθφξν αλάπηπμε 59. Γεληθφο ζηφρνο ηεο αλαλεσκέλεο ηξαηεγηθήο είλαη ν πξνζδηνξηζκφο θαη ε αλάπηπμε δξάζεσλ πνπ ζα επηηξέςνπλ ζηελ Δ.Δ. λα επηηχρεη ζπλερή βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο δσήο ηεο ζεκεξηλήο γεληάο φζν θαη ησλ επφκελσλ γελεψλ, κέζσ ηεο δεκηνπξγίαο βηψζηκσλ θνηλνηήησλ ηθαλψλ γηα απνηειεζκαηηθή δηαρείξηζε θαη ρξεζηκνπνίεζε ησλ πφξσλ, θαη ε αμηνπνίεζε ηνπ δπλακηθνχ νηθνινγηθήο θαη θνηλσληθήο θαηλνηνκίαο, πξνθεηκέλνπ λα εμαζθαιίδεηαη επεκεξία, πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαη θνηλσληθή ζπλνρή. Ζ ηξαηεγηθή γηα ηελ αεηθφξν αλάπηπμε (ΑΑ) θαη ε ηξαηεγηθή ηεο Ληζζαβφλαο αιιεινζπκπιεξψλνληαη. Ζ ΑΑ αλαγλσξίδεη φηη ε νηθνλνκηθή αλάπηπμε δηεπθνιχλεη ηε κεηάβαζε ζε κηα πην βηψζηκε θνηλσλία, ελψ ε ηξαηεγηθή ηεο Ληζζαβφλαο ζπκβάιιεη νπζηαζηηθά ζην γεληθφηεξν ζηφρν ηεο αεηθφξνπ αλάπηπμεο, έρνληαο σο επίθεληξν ηελ έγθξηζε δξάζεσλ θαη κέηξσλ πνπ απμάλνπλ ηελ 58 Directorate General Regional Policy, Cities and the Lisbon Agenda: Assessing the performance of cities, Brussels πκβνχιην ηεο Δ.Δ. 15/16 Ηνπλίνπ 2006, Δπαλεμέηαζε ηεο ηξαηεγηθήο ηεο Δ.Δ γηα ηελ αεηθφξν αλάπηπμε Αλαλεσκέλε ζηξαηεγηθή, Βξπμέιιεο, 26 Ηνπλίνπ 2006, 10917/06. 48

49 αληαγσληζηηθφηεηα θαη ηελ κεγέζπλζε θαη δεκηνπξγνχλ ζέζεηο απαζρφιεζεο. Ζ ΑΑ δηακνξθψλεη ην γεληθφ πιαίζην εληφο ηνπ νπνίνπ ε ηξαηεγηθή ηεο Ληζζαβφλαο, έρνληαο σο επίθεληξν ηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε θαη ηελ απαζρφιεζε, απνηειεί ηνλ θηλεηήξα γηα κηα δπλακηθφηεξε νηθνλνκία. 49

50 3 ν ΚΔΦΑΛΑΗΟ Ζ ΑΣΗΚΖ ΓΗΑΣΑΖ ΣΧΝ ΚΟΗΝΟΣΗΚΧΝ ΠΟΛΗΣΗΚΧΝ Αλ θαη ε Δπξσπατθή Έλσζε δελ έρεη πξνρσξήζεη ζηελ πινπνίεζε κηαο αζηηθήο πνιηηηθήο, νη πεξηζζφηεξεο θνηλνηηθέο πνιηηηθέο έρνπλ ζεκαληηθέο επηπηψζεηο, άκεζεο ή έκκεζεο, γηα ηηο Δπξσπατθέο πφιεηο. Σα πξνγξάκκαηα ησλ δηάθνξσλ θνηλνηηθψλ πνιηηηθψλ, αιιά θαη νη θνηλνηηθέο Οδεγίεο έξρνληαη λα θέξνπλ ηηο πφιεηο ζην πξνζθήλην θαη λα αλαδείμνπλ ηνλ πξσηεχνληα ξφιν ηνπο ζην Δπξσπατθφ γίγλεζζαη. Δθηφο απφ ηελ Πεξηθεξεηαθή πνιηηηθή, άιιεο θνηλνηηθέο πνιηηηθέο κε αζηηθή δηάζηαζε είλαη ε πνιηηηθή γηα ην Πεξηβάιινλ, ε Κνηλσληθή πνιηηηθή θαη ε πνιηηηθή Απαζρφιεζεο, ε πνιηηηθή Μεηαθνξψλ, Έξεπλαο θαη Αλάπηπμεο, θαζψο θαη ε πνιηηηθή γηα ηελ Δλέξγεηα (Αγγειίδεο 2004, Κακρήο 2004) Η Δςπυπαφκή Πολιηική για ηο Πεπιβάλλον Οη πεξηζζφηεξεο πφιεηο αληηκεησπίδνπλ κηα ζεηξά απφ θνηλά πεξηβαιινληηθά πξνβιήκαηα, φπσο ε θαθή πνηφηεηα ηνπ αέξα, ε θπθινθνξηαθή ζπκθφξεζε, ν έληνλνο ζφξπβνο, νη εθπνκπέο ξχπσλ, ε άλαξρε αζηηθή εμάπισζε, θαζψο θαη ε αχμεζε ησλ πγξψλ θαη ζηεξεψλ αζηηθψλ απνβιήησλ. Σα πεξηβαιινληηθά πξνβιήκαηα ησλ πφιεσλ είλαη ηδηαηηέξσο πεξίπινθα, αθνχ νη αηηίεο ηνπο βξίζθνληαη ζε άκεζε ζπλάξηεζε κεηαμχ ηνπο. Γηα ην ιφγν απηφ ηνπηθέο πξσηνβνπιίεο γηα ηελ επίιπζε ελφο πξνβιήκαηνο κπνξνχλ λα πξνθαιέζνπλ έλα άιιν πξφβιεκα ζε θάπνηα άιιε πεξηνρή ή λα έξζνπλ ζε ζχγθξνπζε κε εζληθέο θαη πεξηθεξεηαθέο πνιηηηθέο (Βαζελρφβελ 2004). Οη πφιεηο, φκσο, απνηεινχλ θαη ηηο κεραλέο ηεο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο, φπνπ ιακβάλνπλ ρψξα επελδχζεηο θαη επηρεηξεκαηηθέο θηλήζεηο. Γηα λα αληαπνθξηζνχλ νη πφιεηο ζε απηέο ηηο πξνθιήζεηο αιιά θαη ζηηο επηζπκίεο ησλ θαηνίθσλ ηνπο, ζα πξέπεη λα είλαη ειθπζηηθέο, πεξηβαιινληηθά θηιηθέο θαη λα παξέρνπλ πγηεηλέο ζπλζήθεο δηαβίσζεο (ESPON 2005). Σν 1990 ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή πηνζέηεζε ην Πξάζηλν Βηβιίν γηα ην Αζηηθφ Πεξηβάιινλ 60. Απηφ απνηέιεζε ηελ αξρή γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ αζηηθψλ ζεκάησλ ππφ άιιν πξίζκα. Αλαγλσξίδνληαο φηη ε πιεηνςεθία ησλ θνηλνηηθψλ 60 Commission of the European Communities Green Paper on the Urban Environment, Brussels 27 June 1990, COM (90)

51 πνιηηηθψλ έρεη κία άκεζε ή έκκεζε επίδξαζε ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο, πξνρψξεζε έλα βήκα πην κπξνζηά θαη πέξα απφ ηηο ηνκεαθέο πξνζεγγίζεηο, αληηκεησπίδνληαο πιένλ ηνπο θνηλσληθνχο θαη νηθνλνκηθνχο παξάγνληεο ζηε βάζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ πξνβιεκάησλ 61. Σν 1993 ην πκβνχιην θαη ην Κνηλνβνχιην πηνζέηεζαλ ην 5 ν Πξφγξακκα Γξάζεο γηα ην Πεξηβάιινλ ην νπνίν δηαηχπσζε κηα ζεηξά απφ πξνηάζεηο γηα ηα πγξά θαη ηα ζηεξεά απφβιεηα θαη ηε δηαρείξηζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ αέξα (Βαζελρφβελ 2006). Αθνινχζσο, ην 2002 πηνζεηήζεθε ην 6 ν Πξφγξακκα Γξάζεο γηα ην Πεξηβάιινλ 62 ην νπνίν ζέηεη ηηο πξνηεξαηφηεηεο θαη ηνπο ζηφρνπο γηα ηελ πεξίνδν Σν 6 ν Πξφγξακκα Γξάζεο θαιεί ηελ Δπηηξνπή ζηε ράξαμε µηαο Θεµαηηθήο ηξαηεγηθήο γηα ην αζηηθφ πεξηβάιινλ κε ζηφρν ηε ζπκβνιή ζε κηα θαιχηεξε πνηφηεηα δσήο κέζσ κηαο νινθιεξσκέλεο πξνζέγγηζεο κε επίθεληξν ηηο αζηηθέο πεξηνρέο θαη ηε δηακφξθσζε πςεινχ επηπέδνπ πνηφηεηαο δσήο θαη θνηλσληθήο επεκεξίαο γηα ηνπο πνιίηεο, παξέρνληαο έλα πεξηβάιινλ ζην νπνίν ην επίπεδν ξχπαλζεο δελ ζα επηθέξεη επηβιαβείο επηπηψζεηο ζηελ αλζξψπηλε πγεία θαη ην πεξηβάιινλ θαη ελζαξξχλνληαο ηελ αεηθφξν αζηηθή αλάπηπμε. Σα κέηξα πνπ πξνηείλνληαη είλαη ηα αθφινπζα: Καζνδήγεζε γηα κηα νινθιεξσκέλε πεξηβαιινληηθή δηαρείξηζε θαη γηα ζρέδηα βηψζηκσλ κεηαθνξψλ. Σελ θαζνδήγεζε ζα παξέρεη ε Γεληθή Γηεχζπλζε Πεξηθεξεηαθήο Πνιηηηθήο βαζηζκέλε ζε εκπεηξίεο θαη δίλνληαο πξαθηηθά παξαδείγκαηα απφ πξνγξάκκαηα, πνπ έρνπλ πινπνηεζεί. Τπνζηήξημε ηεο αληαιιαγήο βέιηηζησλ πξαθηηθψλ ζε επίπεδν Δ.Δ ρξεζηκνπνηψληαο ηα θνηλνηηθά ρξεκαηνδνηηθά φξγαλα, φπσο ην Πξφγξακκα LIFE+. Πχιε ηεο Δπηηξνπήο ζην δηαδίθηπν γηα ηηο ηνπηθέο αξρέο. Δλίζρπζε ηεο θαηάξηηζεο κέζσ ηεο ρξήζεο θνηλνηηθψλ ρξεκαηνδνηηθψλ νξγάλσλ, φπσο ην Πξφγξακκα LIFE+ θαη ην Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Σακείν. Αμηνπνίεζε άιισλ πξνγξακκάησλ ζηήξημεο. 61 Αθνινπζψληαο ηελ Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο ην 1998 Αεηθφξνο Αζηηθή Αλάπηπμε ζηελ Δ.Δ. : Πιαίζην Γξάζεο COM (98)605, ην πκβνχιην θαη ην Κνηλνβνχιην πηνζέηεζαλ ην 2001 ηελ Απφθαζε Κνηλνηηθφ Πιαίζην πλεξγαζίαο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο Αεηθφξνπ Αζηηθήο Αλάπηπμεο 1411/2001 ηεο 27 Ηνπλίνπ 2001, OJ L 191/1 ηεο Απφθαζε 1600/2002 ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 22 Ηνπιίνπ 2002, OJ L 242/1 of

52 Παξάιιεια, νη κεηέρνληεο ζηελ αζηηθή αλάπηπμε ζα πξέπεη λα ιακβάλνπλ ππφςε ηνπο θαη ηε ζρεηηθή λνκνζεζία, πνπ αξηζκεί κηα ζεηξά απφ Οδεγίεο, φπσο ηελ Οδεγία Πιαίζην γηα ην Νεξφ ( Οδεγία 2000/60 ηεο ), ηελ Οδεγία γηα ηε Γηαρείξηζε ησλ Τγξψλ Απνβιήησλ (Οδεγία 91/271 ηεο ), ηελ Οδεγία Πιαίζην γηα ηα Απφβιεηα (Οδεγία 75/442), θαζψο θαη ηελ Οδεγία γηα ηε Γηαρείξηζε θαη ηελ Αμηνιφγεζε ηεο Πνηφηεηαο ηνπ Αέξα (Οδεγία 96/62 ηεο ) Σο Ππόγπαμμα LIFE+ Απφ ην 1992 έσο θαη ην 2006, ην Πξφγξακκα LIFE ήηαλ ην θχξην ρξεκαηνδνηηθφ κέζν γηα ην πεξηβάιινλ. Τπνινγίδεηαη φηη ζε απηήλ ηελ πεξίνδν ζπγρξεκαηνδφηεζε ζπλνιηθά 158 έξγα 63. Γηα ηελ πεξίνδν έρεη ηεζεί ζε εθαξκνγή ην Πξφγξακκα LIFE+ 64. Σν παξαπάλσ πξφγξακκα εληζρχεη ηελ πινπνίεζε ηνπ 6 νπ Πξνγξάκκαηνο Γξάζεο γηα ην Πεξηβάιινλ, ζπκπεξηιακβάλνληαο θαη ηηο ζεκαηηθέο πξνηεξαηφηεηεο γηα ην αζηηθφ πεξηβάιινλ. Απαξηίδεηαη απφ ηξία κέξε 65 εθ ησλ νπνίσλ ην LIFE+ Πεξηβαιινληηθή Πνιηηηθή θαη Γηαθπβέξλεζε αθνξά ζηα αζηηθά ζέκαηα. Σν Πξφγξακκα LIFE+ Πεξηβαιινληηθή Πνιηηηθή θαη Γηαθπβέξλεζε ζηεξίδεηαη ζηελ απνθεληξσκέλε δηαρείξηζε θαη ζηνλ πνιπεηή ζηξαηεγηθφ πξνγξακκαηηζκφ, πνπ ζα ζπλνδεχεηαη απφ εηήζηα εζληθά πξνγξάκκαηα. Οη ζεκαηηθέο ηνπ πξνηεξαηφηεηεο αλαθνξηθά κε ηα αζηηθά ζέκαηα είλαη νη αθφινπζεο: Κιηκαηηθέο αιιαγέο: Πξφθεηηαη γηα ην Δπξσπατθφ Πξφγξακκα Κιηκαηηθψλ Αιιαγψλ. Πεξηβάιινλ θαη Τγεία: Πεξηιακβάλεη ην Πξφγξακκα Γξάζεο Πεξηβάιινλ θαη Τγεία θαη επίζεο ηελ Οδεγία Πιαίζην γηα ην Νεξφ. Βηψζηκε ρξήζε ησλ πφξσλ: Πεξηιακβάλεη ηηο Θεκαηηθέο ηξαηεγηθέο γηα ηελ Αλαθχθισζε θαη ηελ Μείσζε ησλ Απνβιήησλ θαη ηε ηξαηεγηθή γηα ηε Βηψζηκε Παξαγσγή θαη Καηαλάισζε. 63 Σν κεγαιχηεξν κέξνο ησλ πξνγξακκάησλ πνπ ζπγρξεκαηνδνηήζεθε πινπνηήζεθε ζηε Ρνπκαλία (39%), ζηε ινβαθία (33%) θαη ζηελ Δζζνλία (14%), γεγνλφο πνπ απνδεηθλχεη ην κέγεζνο ησλ πξνβιεκάησλ ηα νπνία αληηκεησπίδνπλ νη πφιεηο ζηα λέα Κξάηε Μέιε. 64 Proposal for a Regulation of the European Parliament and of the Council concerning the Financial Instrument for the Environment (LIFE+), COM(2004) Σα άιια δχν κέξε είλαη: LIFE+ Φχζε θαη Βηνπνηθηιφηεηα θαη LIFE+ Πιεξνθφξεζε θαη Δπηθνηλσλία. 52

53 Οη δξάζεηο νη νπνίεο εληζρχνληαη αθνξνχλ ζηηο έξεπλεο, ζηελ παξαθνινχζεζε, ζηελ εθπαίδεπζε, ζηε δηθηχσζε, ζηηο εθδειψζεηο νη νπνίεο εληζρχνπλ ηε γλψζε θαη ζηελ πιεξνθφξεζε. Ο πξνυπνινγηζκφο γηα ηελ πεξίνδν ππνινγίδεηαη ζε 2097,88 εθ. Δπξψ Η Δςπυπαφκή Κοινυνική Πολιηική και η Πολιηική Απαζσόληζηρ Οη πφιεηο ζπλεηζθέξνπλ ζηξαηεγηθά ζηε βηψζηκε αλάπηπμε γη απηφ θαη νη πξνζπάζεηεο γηα ηε δεκηνπξγία αληαγσληζηηθψλ θαη αεηθφξσλ αζηηθψλ νηθνλνκηψλ ζα πξέπεη λα απνηειέζνπλ ην επίθεληξν ησλ πνιηηηθψλ πξνζπαζεηψλ ηνπ κέιινληνο. ε νξηζκέλεο, φκσο, αζηηθέο πεξηνρέο ε θνηλσληθή πφισζε ζπλερίδεη λα απνηειεί κηα κεγάιε πξφθιεζε, πνπ πξνθαιεί ζεκαληηθή πζηέξεζε ζηελ θνηλσλία θαη, ηδηαίηεξα, ζηνπο ειηθησκέλνπο θαη ζηηο κνλνγνλετθέο νηθνγέλεηεο. Οη δεκνγξαθηθέο ηάζεηο, ν θνηλσληθφο απνθιεηζκφο θαζψο θαη ε εηζξνή κεηαλαζηψλ πξνθαινχλ έληνλεο πηέζεηο γηα θαιχηεξε παξνρή ππεξεζηψλ θαη ζηέγαζεο. Σαπηφρξνλα, φκσο, νη πξνθιήζεηο απηέο απαηηνχλ θαη θαιχηεξε δηαθπβέξλεζε. Ζ Δπξσπατθή ηξαηεγηθή Απαζρφιεζεο 67, πνπ ηέζεθε ζε εθαξκνγή ην 1997, αλαγλσξίδεη φηη νη ζηφρνη ηεο πιήξνπο απαζρφιεζεο, ηεο βειηίσζεο ησλ ζπλζεθψλ εξγαζίαο θαη ηεο ελδπλάκσζεο ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο δελ κπνξνχλ λα επηηεπρζνχλ ρσξίο ηε ζπκκεηνρή ησλ πεξηθεξεηαθψλ θαη ηνπηθψλ θνξέσλ. ηελ πξνζπάζεηά ηεο λα εληζρχζεη ηελ θνηλσληθή δηάζηαζε ηεο Δπξσπατθήο ηξαηεγηθήο Απαζρφιεζεο ε Δπηηξνπή πξνρψξεζε ζηελ πηνζέηεζε ηεο Κνηλσληθήο Αηδέληαο ζηελ νπνία θπξηαξρνχλ νη πξνηεξαηφηεηεο ηεο απαζρφιεζεο, ησλ ίζσλ επθαηξηψλ θαη ηεο θνηλσληθήο ελζσκάησζεο, πνπ είλαη ζεκαληηθέο θαη γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ πξνθιήζεσλ ζηηο πφιεηο. Δπίζεο, ππάξρεη κηα ζεηξά πξσηνβνπιηψλ νη νπνίεο απεπζχλνληαη ζηηο πφιεηο θαη ηα πξνβιήκαηά ηνπο, φπσο ε Οδεγία 2000/78 ( ), πνπ ζπζηήλεη έλα γεληθφ πιαίζην γηα ηελ ίζε κεηαρείξηζε ζηελ εξγαζία, ε Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο Υάξηεο γηα ηελ ηζφηεηα αλάκεζα ζε άληξεο θαη γπλαίθεο 69 θαη ε Αλαθνίλσζε 66 Ζ πιεξνθφξεζε πξνέξρεηαη απφ ηελ επίζεκε ηζηνζειίδα ηεο Δ.Δ Γηα πεξηζζφηεεξο πιεξνθνξίεο βι. ζηελ ηζηνζειίδα: 68 COM (2005) COM (2006)

54 Δθαξκφδνληαο ην θνηλνηηθφ πξφγξακκα ηεο Ληζζαβφλαο: Κνηλσληθέο Τπεξεζίεο γεληθνχ ελδηαθέξνληνο ζηελ Δ.Δ Σο Σαμείο για ηην Ανηιμεηώπιζη ηυν Δπιπηώζευν ηηρ Παγκοζμιοποίηζηρ (European Globalisation Adjustment Fund) Σν Σακείν γηα ηελ Αληηκεηψπηζε ησλ Δπηπηψζεσλ ηεο Παγθνζκηνπνίεζεο, πνπ άξρηζε λα ιεηηνπξγεί απφ , ζηνρεχεη ζηελ παξνρή βνήζεηαο γηα ηελ επαλέληαμε εξγαηψλ, νη νπνίνη απνιχζεθαλ, σο απνηέιεζκα κεγάισλ δηαξζξσηηθψλ αιιαγψλ ζην δηεζλέο εκπφξην. Σν Σακείν ρξεκαηνδνηεί δξάζεηο, πνπ απνηεινχλ κέξνο ελφο νινθιεξσκέλνπ πξνγξάκκαηνο πξνζσπηθψλ ππεξεζηψλ νη νπνίεο ζηνρεχνπλ ζηελ επαλέληαμε ησλ εξγαηψλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Σέηνηεο δξάζεηο είλαη: ζηήξημε θαηά ηε δηάξθεηα αλαδήηεζεο εξγαζίαο, επαγγεικαηηθή θαζνδήγεζε, ζηνρεπκέλε θαηάξηηζε, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ησλ δεμηνηήησλ πιεξνθνξηθήο θαη επηθνηλσληψλ, θαζψο θαη ελίζρπζε γηα απην-απαζρφιεζε Σο Κοινοηικό Ππόγπαμμα για ηην Απαζσόληζη και ηην Κοινυνική ςνοσή/ PROGRESS Σν Πξφγξακκα PROGRESS 71 έξρεηαη λα αληηθαηαζηήζεη θαηά ηελ πεξίνδν παιηφηεξα πξνγξάκκαηα, φπσο ην πξφγξακκα EQUAL, θαη λα ζηεξίμεη δξάζεηο γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ, ησλ δηαθξίζεσλ θαη ηε βειηίσζε ησλ ζπλζεθψλ εξγαζίαο. Σν παξφλ πξφγξακκα απνηειείηαη απφ πέληε ηνκείο: α) απαζρφιεζε, β) θνηλσληθή πξνζηαζία, γ) ζπλζήθεο εξγαζίαο, δ) ηζφηεηα ησλ θχισλ θαη ε) πνιηηηθή ελάληηα ζηηο δηαθξίζεηο, θαη ην δηαρεηξίδεηαη ε Γεληθή Γηεχζπλζε Απαζρφιεζεο. Οη δξάζεηο πνπ κπνξνχλ λα ζηεξηρζνχλ είλαη νη αθφινπζεο: αλαιπηηθέο ελέξγεηεο πνπ βειηηψλνπλ ηα ζέκαηα ηεο Αηδέληαο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο, ζπλεηζθέξνπλ ζηελ απνηειεζκαηηθή εθαξκνγή ηεο θαη βειηηψλνπλ ηε ζπλεξγαζία κε άιιεο Δπξσπατθέο πνιηηηθέο. ελέξγεηεο πνπ πεξηιακβάλνπλ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ, πξνσζνχλ ηηο θαιέο πξαθηηθέο, θαζψο θαη κέηξα γηα ηελ παξαθνινχζεζε θαη αμηνιφγεζε. 70 COM(2006) Απφθαζε 1672/2006 ηεο 24 Οθησβξίνπ 2006 γηα ηελ ίδξπζε ηνπ Κνηλνηηθνχ Πξφγξακκαηνο γηα ηελ Απαζρφιεζε θαη ηελ Κνηλσληθή πλνρή/ PROGRESS. 54

55 ελέξγεηεο πνπ εληζρχνπλ ηνπο θπξηφηεξνπο εηαίξνπο, γηα λα πξνσζήζνπλ ηελ αληαιιαγή θαιψλ πξαθηηθψλ, πιεξνθνξηψλ, θαζψο θαη δηαδηθαζηψλ δηαβνχιεπζεο. Σέινο, ζα πξέπεη λα αλαθεξζεί θαη ε πινπνίεζε ηεο πξσηνβνπιίαο γηα ην Δπξσπατθφ Έηνο Ίζσλ Δπθαηξηψλ γηα Όινπο Πξφθεηηαη γηα κηα πξσηνβνπιία θαηά ηελ νπνία πνιίηεο, αληηπξφζσπνη ηνπηθψλ θνηλνηήησλ, θαζψο θαη ελεξγά κέιε ηεο θνηλσλίαο ησλ πνιηηψλ θαινχληαη λα παίμνπλ έλαλ πξσηαγσληζηηθφ ξφιν ζηελ πξνζπάζεηα γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ δηαθξίζεσλ θαη ηελ αιιαγή λννηξνπίαο θαη ζπκπεξηθνξάο. ηηο πφιεηο ζπγθεληξψλνληαη πιένλ δηάθνξεο κεηνλνηηθέο νκάδεο κεηαλαζηψλ νη νπνίεο είλαη ηδηαίηεξα επάισηεο. Οη πφιεηο θαινχληαη λα πξνσζήζνπλ ηελ απαζρφιεζε θαη λα αληηζηαζνχλ ζηηο δηαθξίζεηο, γηα λα επηηχρνπλ ηελ ελζσκάησζε απηψλ ησλ πιεζπζκψλ Η Δςπυπαφκή Πολιηική Μεηαθοπών Καζαξά θαη απνδνηηθά ζπζηήκαηα κεηαθνξψλ είλαη απαξαίηεηα γηα κηα νηθνλνκηθά θαη πεξηβαιινληηθά βηψζηκε Δπξψπε. Οη πνιίηεο θαη νη επηρεηξήζεηο απαηηνχλ θαζαξή θαη απνδνηηθή θηλεηηθφηεηα, εηδηθφηεξα κέζα ηα πιαίζηα ηνπ παγθφζκηνπ αληαγσληζκνχ. Παξφια απηά νη πφιεηο εμαθνινπζνχλ λα απνηεινχλ ηνπο θχξηνπο θνξείο ηεο θπθινθνξηαθήο ζπκθφξεζεο, ησλ αηπρεκάησλ θαη ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ. Πιένλ ε πξφθιεζε γηα ηελ Δπξψπε ζπλίζηαηαη ζην γεγνλφο πψο ζα δηαζθαιίζεη ηελ απνδνηηθή θηλεηηθφηεηα θαη ηελ ίδηα ζηηγκή ζα κεηψζεη ηελ θπθινθνξηαθή ζπκθφξεζε, ηα αηπρήκαηα θαη ηε κφιπλζε. Ζ Δ.Δ. εληζρχεη θαη πξνσζεί νινθιεξσκέλεο πξνζεγγίζεηο ησλ πξνβιεκάησλ ηεο αζηηθήο κεηαθνξάο. Όκσο, είλαη ζπλήζσο νη ηνπηθέο αξρέο παξά ε Δ.Δ., πνπ αλαιακβάλνπλ ηελ πξσηνβνπιία λα πινπνηήζνπλ πξνγξάκκαηα αζηηθήο θηλεηηθφηεηαο, πνιιέο θνξέο κε ηε ρξεκαηνδφηεζε ησλ θνηλνηηθψλ κέζσλ. Ζ Δ.Δ. εληζρχεη έξγα, πνπ πξνσζνχλ ηελ αληαιιαγή θαιψλ πξαθηηθψλ ζε ηνκείο, φπσο νη ππνδνκέο κεηαθνξψλ, ε δηαρείξηζε ηεο θπθινθνξίαο, ε θπθινθνξηαθή αζθάιεηα θαη ε ζπλεξγαζία κε φκνξεο πεξηθέξεηεο. Ζ Λεπθή Βίβινο γηα ηελ Δπξσπατθή Πνιηηηθή Μεηαθνξψλ γηα ην 2010, πνπ πηνζεηήζεθε ην 2001, θαη ε έθζεζε πνξείαο ηνπ αλαδεηθλχεη ηε βηψζηκε θηλεηηθφηεηα θαη ηηο αζηηθέο κεηαθνξέο σο ηνκείο πξνηεξαηφηεηαο δίλνληαο έκθαζε 72 COM (2006)

56 ζηε ρξήζε ησλ κέζσλ καδηθήο κεηαθνξάο θαη ζηελ νξζνινγηθφηεξε ρξήζε ηνπ απηνθηλήηνπ. Ζ Πξάζηλε Βίβινο γηα ηελ Δλεξγεηαθή Απνδνηηθφηεηα ή θάλνληαο Πνιιά κε Λίγα 73, κε ηε ζεηξά ηεο, ππνγξακκίδεη ηελ αλάγθε λα γίλνπλ πεξηζζφηεξα ζηνλ ηνκέα ηεο απνδνηηθφηεηαο ηεο ελέξγεηαο ζηηο κεηαθνξέο θαη, ηδηαίηεξα, ζηηο νδηθέο κεηαθνξέο. Δπίζεο, θαη ε Θεκαηηθή ηξαηεγηθή γηα ην Αζηηθφ Πεξηβάιινλ ζεκεηψλεη φηη ζα πξέπεη λα ιεθζνχλ πξσηνβνπιίεο, ζε φια ηα επίπεδα, ζηνλ ηνκέα ησλ αζηηθψλ κεηαθνξψλ Η Ππυηοβοςλία CIVITAS Plus 74 Με ηελ Πξσηνβνπιία CIVITAS Plus ε Δπηηξνπή ζπγρξεκαηνδνηεί έξγα ηα νπνία αληηκεησπίδνπλ ηα δεηήκαηα ηεο ελέξγεηαο θαη ησλ κεηαθνξψλ κε έλαλ ζπλεθηηθφ ηξφπν. Ζ Πξσηνβνπιία βνεζά ηηο πφιεηο λα πινπνηήζνπλ πην βηψζηκα, θαζαξά θαη απνδνηηθά ζε ελέξγεηα ζπζηήκαηα αζηηθψλ κεηαθνξψλ κέζσ ηεο εθαξκνγήο θαη αμηνιφγεζεο νινθιεξσκέλσλ κέηξσλ ηερλνινγίαο θαη πνιηηηθήο. Κάζε πξφηαζε έξγνπ, πνπ ζα ππνβάιιεηαη απφ κηα πφιε, ζα πξέπεη λα ζπλδπάδεη κε νινθιεξσκέλν ηξφπν πεξηζζφηεξα ζηνηρεία απφ ηηο παξαθάησ θαηεγνξίεο: α) ζα πξέπεη λα ζπλεηζθέξεη ζηελ αχμεζε ηεο ρξήζεο ελαιιαθηηθψλ θαπζίκσλ, θαζψο θαη θαζαξψλ θαη ελεξγεηαθά απνδνηηθψλ απηνθηλήησλ, β) λα ελζαξξχλεη ηε ρξήζε πςειήο πνηφηεηαο θαη ελεξγεηαθά απνδνηηθψλ κέζσλ κεηαθνξάο, γ) λα ζρεδηάδεη ζηξαηεγηθέο δηαρείξηζεο ηεο δήηεζεο, δ) λα ζέηεη σο πξνηεξαηφηεηα αζθαιείο νδηθέο ππνδνκέο θαη ζίγνπξνπο ηξφπνπο κεηαθνξάο γηα φινπο ηνπο ρξήζηεο, ε) λα ππνζηεξίδεη έλαλ ηξφπν δσήο κε κηθξφηεξε εμάξηεζε απφ ην απηνθίλεην θαη ζη) λα εθαξκφδεη θαηλνηφκα ζπζηήκαηα ηειεκαηηθήο γηα ηε δηαρείξηζε ηεο θπθινθνξίαο θαη ησλ ηαμηδησηηθψλ ππεξεζηψλ (εθαξκνγέο Galileo). ην πξφγξακκα κπνξνχλ λα ζπκκεηάζρνπλ θνηλνπξαμίεο ηνπηθψλ αξρψλ, θνξείο κεηαθνξηθνχ έξγνπ, παλεπηζηήκηα θαη Με Κπβεξλεηηθέο Οξγαλψζεηο. Παξάιιεια, ην CIVITAS Forum απνηειεί κηα πιαηθφξκα γηα ηελ αληαιιαγή ηδεψλ θαη εκπεηξηψλ αλαθνξηθά κε ηα θαζαξά απηνθίλεηα, ηα ελαιιαθηηθά θαχζηκα θαη ηα θαηλνηφκα κέηξα γηα ηε βειηίσζε ησλ αζηηθψλ κεηαθνξψλ. Δπηπιένλ, ε Δπξσπατθή Τπεξεζία Πιεξνθφξεζεο γηα ηηο Σνπηθέο Μεηαθνξέο (European Local 73 COM (2005) Σα ζηνηρεία πξνέξρνληαη απφ ηνλ ηζηνηφπν 56

57 Transport Information Service) παξέρεη δηθηπαθέο πιεξνθνξίεο γηα ηελ Δπξσπατθή, εζληθή, πεξηθεξεηαθή θαη ηνπηθή πνιηηηθή αζηηθψλ κεηαθνξψλ Η Δςπυπαφκή Πολιηική Έπεςναρ και Ανάπηςξηρ ην Δπξσπατθφ πκβνχιην ηεο Βαξθειψλεο (15-16 Μαξηίνπ 2002) ηα Κξάηε Μέιε απνθάζηζαλ λα κεηψζνπλ ηελ απφζηαζε ηεο Δπξψπεο κε ηνπο αληαγσληζηέο ηεο ζηνλ ηνκέα ηεο έξεπλαο θαη ηεο αλάπηπμεο. Γηα ην ιφγν απηφ ζπκθψλεζαλ απφ θνηλνχ λα απμήζνπλ ην πνζνζηφ ηνπ ΑΔγρΠ, πνπ θαηεπζχλεηαη ζηελ έξεπλα θαη ηελ αλάπηπμε απφ 1,9% ζε 3% σο ην Απφ ην 1984 ηα επηηπρεκέλα Πιαίζηα Πξνγξακκάησλ γηα ηελ Έξεπλα θαη ηελ Σερλνινγηθή Αλάπηπμε απνηέιεζαλ ηα κνλαδηθά ρξεκαηνδνηηθά κέζα κε ηα νπνία ε Δ.Δ. ππνζηεξίδεη δξάζεηο έξεπλαο θαη αλάπηπμεο ζε φινπο, ζρεδφλ, ηνπο επηζηεκνληθνχο θιάδνπο. Πην ζπγθεθξηκέλα, ην 5 ν Πξφγξακκα Πιαίζην ( ) ππνζηήξηδε ηελ έξεπλα ζε αζηηθά ζέκαηα κέζα απφ δχν δξάζεηο: α) Βηψζηκε Κηλεηηθφηεηα θαη β) Ζ πφιε ηνπ Μέιινληνο θαη Πνιηηηζηηθή Κιεξνλνκηά. Ζ δξάζε Ζ πφιε ηνπ Μέιινληνο θαη Πνιηηηζηηθή Κιεξνλνκηά 76, κε ζπλνιηθφ πξνυπνινγηζκφ 170 εθ. Δπξψ, ελίζρπζε 140 έξγα ηα νπνία αληηκεηψπηδαλ ηα αζηηθά ζέκαηα κε έλαλ νινθιεξσκέλν ηξφπν, ψζηε λα παξέρνπλ ζηνπο ηνπηθνχο εηαίξνπο ηα θαηάιιεια εξγαιεία θαη ηε γλψζε γηα βηψζηκε αζηηθή αλάπηπμε. ην 6 ν Πξφγξακκα Πιαίζην ( ) ηα αζηηθά ζέκαηα εμεηάζηεθαλ κέζα απφ δχν ζεκαηηθέο ζηξαηεγηθέο: Βηψζηκεο Υεξζαίεο Μεηαθνξέο θαη Παγθφζκηα Αιιαγή θαη Οηθνζπζηήκαηα. Ζ πεξηνξηζκέλε ρξεκαηνδφηεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο είρε σο απνηέιεζκα λα επηθεληξσζεί ε έξεπλα ζηελ ελζάξξπλζε εθαξκνζκέλσλ δξάζεσλ ζηνπο ηνκείο ηεο ελέξγεηαο θαη ησλ κεηαθνξψλ. Γηα ηελ πεξίνδν ην 7 ν Πξφγξακκα Γξάζεο γηα ηελ Έξεπλα θαη ηελ Σερλνινγηθή Αλάπηπμε 77 ζηεξίδεη ηελ έξεπλα γηα ζέκαηα ζρεηηθά κε ηηο πφιεηο ζην επηκέξνπο Πξφγξακκα πλεξγαζία. Οη δηεπξπκέλνη ζηφρνη ηνπ 7 νπ Πξνγξάκκαηνο έρνπλ θαηεγνξηνπνηεζεί ζε 4 νκάδεο: α) πλεξγαζία, β) Ηδέεο, γ) Άλζξσπνη θαη δ) Γπλαηφηεηεο. Σν Πξφγξακκα πλεξγαζία είλαη ζρεδηαζκέλν λα ζηεξίμεη ηε δηαθξαηηθή ζπλεξγαζία ζε ζπγθεθξηκέλα εξεπλεηηθά ζέκαηα κεηαμχ παλεπηζηεκίσλ, 75 Βι.ηνλ ηζηφηνπν htpp:// 76 Βι. ηνλ ηζηνηφπν 77 Απφθαζε 1982/2006 ηεο 18 Γεθεκβξίνπ 2006, OJ L 412/1 ηεο

58 εξεπλεηηθψλ θέληξσλ, βηνκεραλίαο θαη ηνπηθψλ αξρψλ ζε νιφθιεξε ηελ Δπξσπατθή Έλσζε θαη ηνλ ππφινηπν θφζκν. ηα πιαίζηα ηνπ πξνγξάκκαηνο, αζηηθέο δξάζεηο πνπ κπνξνχλ λα ρξεκαηνδνηεζνχλ είλαη ε ελζσκάησζε ζηξαηεγηθψλ θαη ηερλνινγηψλ γηα ελεξγεηαθή απνδνηηθφηεηα, ε ρξήζε λέσλ θαη αλαλεψζηκσλ ηερλνινγηψλ ελέξγεηαο, ε πινπνίεζε ησλ ηερλνινγηψλ ηεο πιεξνθνξίαο ζηα θηίξηα θαη ηνπο δεκφζηνπο ρψξνπο, ε εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο, ε αληηκεηψπηζε ηεο ξχπαλζεο θαη νη δεκφζηεο κεηαθνξέο. ηνλ ηνκέα ησλ θνηλσληθν-νηθνλνκηθψλ θαη αλζξσπηζηηθψλ επηζηεκψλ ε έξεπλα κπνξεί λα αθνξά ζηελ αλαδήηεζε ησλ θνηλσληθψλ, πνιηηηζηηθψλ θαη νηθνλνκηθψλ πξνθιήζεσλ, πνπ αληηκεησπίδεη ε Δπξψπε θαη ν ππφινηπνο θφζκνο, θαζψο θαη απηψλ πνπ ζα θιεζνχλ λα αληηκεησπίζνπλ ζην κέιινλ. Πην ζπγθεθξηκέλα, ζα επηθεληξσζεί ζηε δηαθπβέξλεζε ζε ζπλάξηεζε κε ην ξφιν ησλ πφιεσλ θαη ηελ αζηηθή αλάπηπμε θαη επίζεο κε ηηο δεκνγξαθηθέο αιιαγέο θαη ηηο επηπηψζεηο ηνπο ζηελ αζηηθή αλάπηπμε Η Δςπυπαφκή Πολιηική Δνέπγειαρ Οη πφιεηο απνηεινχλ ηνπο κεγαιχηεξνπο θαηαλαισηέο ελέξγεηαο. Τπνινγίδεηαη φηη ην 80% ηεο παξαγφκελεο ελέξγεηαο ζηελ Δπξψπε θαηαλαιψλεηαη απφ πφιεηο 78. Ζ ελεξγεηαθή δήηεζε ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο, ε βειηίσζε ηεο ελεξγεηαθήο απνδνηηθφηεηαο ησλ θηηξίσλ, θαζψο θαη ε παξνρή ελέξγεηαο απφ αλαλεψζηκεο πεγέο γηα ηηο κεηαθνξέο, ηελ ειεθηξνδφηεζε, ηε ζέξκαλζε θαη ηελ ςχμε, απνηεινχλ ζεκαληηθέο παξακέηξνπο γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηεο αεηθφξνπ νηθνλνκηθήο κεγέζπλζεο θαη ηεο βειηίσζεο ηνπ αζηηθνχ πεξηβάιινληνο. Ζ Πξάζηλε Βίβινο γηα ηελ Δπξσπατθή ηξαηεγηθή γηα ηε Βηψζηκε, Αληαγσληζηηθή θαη Αζθαιή Δλέξγεηα 79, πνπ πηνζεηήζεθε ην 2006, αλαγλσξίδεη ηνλ ξφιν ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ ζηελ αχμεζε ηεο δήηεζεο θαη ζηελ άλνδν ησλ ηηκψλ ηνπ πεηξειαίνπ, θαζψο επίζεο θαη ηελ αλάγθε γηα επελδχζεηο ζε πεξηβαιινληηθέο ηερλνινγίεο, πξνθεηκέλνπ λα κεησζνχλ νη πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο, λα ελζαξξπλζνχλ νη θαηλνηνκίεο θαη ε δεκηνπξγία ζέζεσλ απαζρφιεζεο. 78 European Commission: Interservice Group on Urban Development The urban dimension in the other Community policies for the period COM (2006)

59 Σν Πξφγξακκα Γξάζεο 80 ηεο Δπηηξνπήο γηα ηελ Δλεξγεηαθή Απνδνηηθφηεηα πξνηείλεη αθφκα κεγαιχηεξε ρξήζε ησλ νηθνλνκηθά βηψζηκσλ θαη ελεξγεηαθά απνδνηηθψλ ηερλνινγηψλ κε ζηφρν ηε κείσζε ηεο ρξήζεο ηεο ζπκβαηηθήο ελέξγεηαο θαηά 20%. Ζ εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο ζηα θηίξηα, θαζψο θαη ε ζπλνιηθή κείσζε ησλ ελεξγεηαθψλ απαηηήζεσλ κεηψλεη ηηο εθπνκπέο ηνπ δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα θαη θάλεη ηα ζπίηηα θαη ηνπο ρψξνπο εξγαζίαο πην άλεηνπο. Ζ Οδεγία 81 γηα ηελ Δλεξγεηαθή Απφδνζε ησλ Κηηξίσλ θαη ε Οδεγία 82 γηα ηηο Δλεξγεηαθέο Τπεξεζίεο πξνσζνχλ ηηο απνδνηηθέο εγθαηαζηάζεηο ζέξκαλζεο ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο θαη ζπλεηζθέξνπλ ζηε κείσζε ησλ εθπνκπψλ ξχπσλ. Οη αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηελ παξαγσγή θαπζίκσλ γηα ηηο κεηαθνξέο, θαζψο θαη γηα ειεθηξνδφηεζε θαη ζέξκαλζε ησλ θηηξίσλ. Πξφζθαηα ε Δπηηξνπή έζεζε ην ζηφρν ηνπ 21% γηα ειεθηξηζκφ απφ αλαλεψζηκεο πεγέο 83 θαη κεξίδην 5,75% γηα ηα βηνθαχζηκα ζηηο κεηαθνξέο σο ην Ζ κεγαιχηεξε ρξήζε ελέξγεηαο απφ αλαλεψζηκεο πεγέο γηα ζέξκαλζε θαη ςχμε ζα νδεγήζεη ζηε κείσζε ησλ εθπνκπψλ ξχπσλ ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο θαη ζα βειηηψζεη ην αζηηθφ πεξηβάιινλ θαη ηελ πγεία ησλ αλζξψπσλ Η Ππυηοβοςλία CONCERTO Ζ Πξσηνβνπιία CONCERTO ζηνρεχεη ζηελ αλάδεημε ησλ νηθνλνκηθψλ, πεξηβαιινληηθψλ θαη θνηλσληθψλ πιενλεθηεκάησλ απφ ηε ρξήζε νινθιεξσκέλσλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο, ζε ζπλάξηεζε κε ηερληθέο ελεξγεηαθήο απνδνηηθφηεηαο, θαη κέζσ ελφο βηψζηκνπ ελεξγεηαθά ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο ην νπνίν ζα ιεηηνπξγεί ζε θνηλνηηθφ επίπεδν. Ζ παξαπάλσ πξσηνβνπιία απνηειεί κηα πιαηθφξκα γηα ηελ αληαιιαγή ηδεψλ θαη εκπεηξηψλ κεηαμχ φισλ ησλ θνηλνηήησλ, πνπ πινπνηνχλ ην πξφγξακκα θαη ησλ πφιεσλ νη νπνίεο ζα δεζκεπζνχλ λα εθαξκφζνπλ αλάινγεο ζηξαηεγηθέο. Σα έξγα, πνπ ζα εληζρπζνχλ ζα πξέπεη λα ελζσκαηψζνπλ ηελ ελεξγεηαθή απνδνηηθφηεηα θαη ηε ρξήζε ελέξγεηαο απφ αλαλεψζηκεο πεγέο πξνθεηκέλνπ λα επηηχρνπλ ζεκαληηθή αχμεζε ηεο παξνρήο ελέξγεηαο απφ αλαλεψζηκεο πεγέο θαη ηαπηφρξνλα κείσζε ηεο ζπλνιηθήο ελεξγεηαθήο δήηεζεο. ηφρνο ησλ δξάζεσλ ηεο 80 COM (2006) Οδεγία 2002/91, OJ L 1/65 ηεο Οδεγία 2006/32, OJ L 114/64 ηεο Οδεγία 2001/77, OJ L 283/33 ηεο

60 πξσηνβνπιίαο δελ είλαη κφλν ε δηεμαγσγή εξεπλεηηθψλ πξνγξακκάησλ, αιιά πεξηζζφηεξν ε ελίζρπζε θαη αχμεζε ηεο ρξήζεο ελέξγεηαο απφ αλαλεψζηκεο πεγέο. 60

61 4 ν ΚΔΦΑΛΑΗΟ Ζ ΔΞΔΛΗΞΖ ΣΖ ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΓΗΑ ΣΗ ΠΟΛΔΗ 4.1. Οι απαπσέρ ηηρ Δςπυπαφκήρ πολιηικήρ για ηιρ πόλειρ Σν 2007, γηα πξψηε θνξά ζηελ ηζηνξία, ε πιεηνςεθία ηνπ παγθφζκηνπ πιεζπζκνχ ζα θαηνηθεί ζε πφιεηο 84. Απηφ νθείιεηαη, θαηά έλα κέξνο, ζηελ ηεξάζηηα αχμεζε ηνπ πιεζπζκνχ ζηηο κεγαιχηεξεο πφιεηο ηνπ θφζκνπ κε πιεζπζκφ άλσ ησλ 10 εθ. θαηνίθσλ, φπσο ην Λνλδίλν, ε Νέα Τφξθε, ην Σφθην, ην άν Πάνιν, ε αλγθάη θαη ε Πφιε ηνπ Μεμηθφ. Έλα άιινο, φκσο, ιφγνο είλαη ε ζηαζεξή αχμεζε ηνπ πιεζπζκνχ ζηηο κηθξέο θαη κεζαίεο πφιεηο ζε νιφθιεξν ηνλ πιαλήηε. ηελ Δπξψπε, εηδηθφηεξα, ε κεγάιεο θιίκαθαο αζηηθνπνίεζε δελ είλαη έλα πξφζθαην θαηλφκελν. Γηα αηψλεο νη πφιεηο θαη νη κεηξνπνιηηηθέο πεξηνρέο έπαηδαλ θαηαιπηηθφ ξφιν ζηε δεκηνπξγία ησλ θνηλσληψλ θαη ηνπ πνιηηηζκνχ ζηελ επξσπατθή ήπεηξν. Οη πφιεηο πάληνηε ππήξμαλ νη νδεγνί ηεο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο θαη ηεο απαζρφιεζεο, ηεο θαηλνηνκίαο θαη ησλ θνηλσληθψλ αιιαγψλ. Σαπηφρξνλα, φκσο, απνηεινχλ θαη ζχιαθεο εκθάληζεο καθξνρξφληαο αλεξγίαο, θηψρεηαο, εγθιεκαηηθφηεηαο θαη ππνβάζκηζεο ηνπ πεξηβάιινληνο. Οη θάηνηθνη ησλ επξσπατθψλ πφιεσλ αλεζπρνχλ γηα ηελ ελζσκάησζε ησλ κεηνλνηήησλ, ηα κεηαλαζηεπηηθά ξεχκαηα, ηε γήξαλζε ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ, θαζψο θαη ηε δηαηήξεζε ησλ δεκφζησλ ππεξεζίσλ ζην κέιινλ 85 (Getimis, Heinelt 2004, Φπράξεο 2000). Θα πεξίκελε θαλείο, πσο, εμαηηίαο ηεο ζπνπδαηφηεηαο ηνπ ξφινπ ησλ πφιεσλ αιιά θαη γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ παξαπάλσ πξνβιεκάησλ, ε Δπξσπατθή Έλσζε ζα είρε πξνρσξήζεη ζηε δηακφξθσζε αζηηθήο πνιηηθήο. Ζ πλζήθε ηνπ Μάαζηξηρη δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηελ Δ.Δ. λα πξνρσξήζεη ζηελ αλάπηπμε πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο, αιιά δελ παξαρσξεί θακηά αξκνδηφηεηα γηα ζέκαηα αζηηθήο πνιηηηθήο θαη απηφ γηαηί ζην θείκελν ηεο πλζήθεο δελ αλαθέξεηαη ε πφιε 86 (Γεηίκεο 1994). Απηφ, ηειηθά, πνπ ζπλαληάκε απφ ηελ πιεπξά ηεο Δ.Δ. είλαη κηα ζεηξά απφ δξάζεηο, 84 State of world population 2007: Unleashing the potential of urban growth, United Nations Population Fund, New York State of European Cities Report, Study contracted by the Commission, May 2007, 86 Σν Άξζξν 158 ηεο πλζήθεο ηνπ Άκζηεξληακ αλαθέξεη φηη ε Δ.Δ. ρξεζηκνπνηεί ηελ πεξηθεξεηαθή πνιηηηθή γηα ηε κείσζε ησλ αληζνηήησλ κεηαμχ ησλ δηαθνξεηηθψλ επηπέδσλ αλάπηπμεο ησλ πεξηθεξεηψλ. Δθηφο, απφ ηελ απνπζία νπνηαζδήπνηε αλαθνξάο ζηηο πλζήθεο, δελ ππάξρεη νχηε ζρεηηθφ παξάγσγν δίθαην, νχηε θνκκάηη ηνπ πξνυπνινγηζκνχ, πνπ λα θαηεπζχλεηαη απηνηειψο ζηελ αζηηθή πνιηηηθή. Γελ ππάξρεη, βέβαηα, νχηε αξκφδηνο Δπίηξνπνο γηα ηα αζηηθά ζέκαηα. 61

62 πνπ αθνξνχλ ζηηο πφιεηο, νη νπνίεο εληάζεθαλ ηα ηειεπηαία δεθαπέληε ρξφληα, θαη εληάζζνληαη ζηηο δηάθνξεο θνηλνηηθέο πνιηηηθέο. Σν ζχλνιν ησλ δξάζεσλ απηψλ ζα κπνξνχζε λα ζεσξεζεί σο κηα άηππε αζηηθή πνιηηηθή (Μαξαβέγηαο, Σζηληζηδέιεο 1991). Μέρξη θαη ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1980 ε Δ.Δ. δελ είρε αζρνιεζεί ζνβαξά κε ηα ζέκαηα ησλ πφιεσλ 87, αλ θαη ζηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ππήξμε κηα έμαξζε ησλ πξνβιεκάησλ ζηηο ππνβαζκηζκέλεο πεξηνρέο ησλ πφιεσλ (Καπθαιάο, Κνκλελφο, 1993, Chesire, Carbonaro, Hay 1985). Όκσο, ζηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο άξρηζε λα αιιάδεη ε ζηάζε ηεο Δ.Δ. απέλαληη ζηηο πφιεηο θαη ηα πξνβιήκαηά ηνπο 88. Σν Φεβξνπάξην 1988 ην Δπξσπατθφ πκβνχιην ησλ Βξπμειιψλ 89 απνθάζηζε ηελ αλακφξθσζε ησλ Γηαξζξσηηθψλ Σακείσλ θαη εηζήγαγε ηελ επηινγή επηιέμηκσλ πεξηνρψλ κε θξηηήξηα παλεπξσπατθά, ηνλ πνιπεηή πξνγξακκαηηζκφ θαη ηηο νινθιεξσκέλεο παξεκβάζεηο. Δπίζεο, ε πλζήθε γηα ηελ Δπξσπατθή Έλσζε (1992) έζεζε ηε ζπλνρή σο κηα απφ ηηο πξνηεξαηφηεηεο ηεο Έλσζεο θαη πξνρψξεζε ζηελ ίδξπζε ηνπ Σακείνπ πλνρήο γηα ηελ ππνζηήξημε έξγσλ ζηνπο ηνκείο ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ησλ κεηαθνξψλ ζηα ιηγφηεξν αλεπηπγκέλα Κξάηε Μέιε. Ζ αλακφξθσζε ησλ Γηαξζξσηηθψλ Σακείσλ, θαη ηδηαίηεξα ηνπ Δπξσπατθνχ Σακείνπ Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο (ΔΣΠΑ) 90, απνηέιεζε ηελ αθνξκή γηα ηελ έλαξμε ρξεκαηνδφηεζεο ησλ πξψησλ πηινηηθψλ έξγσλ γηα ηηο αζηηθέο πεξηνρέο ζηα πιαίζηα ηεο πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο. Πξφθεηηαη γηα ηα Αζηηθά Πηινηηθά Έξγα, πνπ θάιπςαλ δχν πεξηφδνπο, θαη απνηέιεζαλ ηελ πξψηε νινθιεξσκέλε πξνζέγγηζε έξγσλ αζηηθνχ ραξαθηήξα ηα νπνία ιάκβαλαλ ππφςε ηνπο ηηο πεξηβαιινληηθέο, νηθνλνκηθέο θαη θνηλσληθέο δηαζηάζεηο ησλ πεξηνρψλ θαζψο θαη ηε ζπκκεηνρή ησλ ηνπηθψλ αξρψλ ζηελ πινπνίεζε ησλ έξγσλ (Tofarides, 2003). 87 Σν 1975 ζπζηάζεθε ην Δπξσπατθφ Σακείν Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο (ΔΣΠΑ) κε ζθνπφ λα αλαδηαλείκεη κέξνο ηνπ θνηλνηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ ζηηο θησρφηεξεο πεξηθέξεηεο. Απηφ ην γεγνλφο απνηειεί θαη ηελ απαξρή ηεο πεξηθεξεηαθεο πνιηηηθήο, πνπ θαηά ην πξψην ζηάδην εθαξκνγήο ηεο δελ ππνινγηδφηαλ πάλσ απφ ην 5% ηνπ θνηλνηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ. Σν ΔΣΠΑ θαηά ηελ πεξίνδν ρξεκαηνδνηνχζε κφλν έξγα κε ζηφρν ηελ πεξηθεξεηαθή νηθνλνκηθή αλάπηπμε θαη κφλν γηα πεξηνρέο επηιέμηκεο ζηα πιαίζηα εζληθψλ πεξηθεξεηαθψλ πνιηηηθψλ. Απηφ είρε ζαλ απνηέιεζκα λα κελ κπνξνχλ λα είλαη επηιέμηκεο πφιεηο, φπσο νη πξσηεχνπζεο ησλ Κξαηψλ Μειψλ. 88 εκαληηθφ ξφιν δηαδξακάηηζε ε έθδνζε ηεο έθζεζεο Cheshire P., Urban problems and regional policy in the European Community, Commission of the European Communities, OPOCE, 1987, Luxembourg. Ζ έθζεζε απηή είρε σο απνηέιεζκα λα νδεγεζεί ε Δπηηξνπή λα πξνηείλεη αιιαγή άξζξνπ ηεο πλζήθεο ηνπ Μάαζηξηρη, ψζηε λα απνθηήζεη επίζεκε αξκνδηφηεηα ζηελ άζθεζε αζηηθήο πνιηηηθήο. Ζ πξφηαζε απηή απνξξίθζεθε απφ ηα Κξάηε Μέιε. 89 Με ηελ αλακφξθσζε ησλ Γηαξζξσηηθψλ Σακείσλ 68 δηο ECU (ηηκέο 1997) θαηαλεκήζεθαλ ζε απηά. 90 Σν Άξζξν 10 ηνπ ΔΣΠΑ πξνέβιεπε ηε ζηήξημε δηθηχσλ δηαπεξηθεξεηαθήο θαη δηαζπλνξηαθήο ζπλεξγαζίαο θαζψο θαη ηελ εθπφλεζε κειεηψλ ρσξνηαμηθνχ πεξηερνκέλνπ. 62

63 Καηά ηελ πξψηε πεξίνδν ζηεξίρηεθαλ 33 έξγα ζε 11 Κξάηε Μέιε. Αληίζεηα, ζηε δηάξθεηα ηεο δεχηεξεο πεξηφδνπ , αλ θαη ππνβιήζεθαλ 503 πξνηάζεηο, επηιέρζεθαλ κφλν 26 απφ 14 Κξάηε Μέιε 91 θαη δηαηέζεθαλ ζπλνιηθά 164 εθ. Δπξψ (Van den Berg, Braun, Van der Meer, 2004). Ο αξηζκφο ησλ πξνηάζεσλ, πνπ ππνβιήζεθαλ καξηπξά ην ηεξάζηην ελδηαθέξνλ ησλ πφιεσλ γηα δξάζεηο νη νπνίεο ζα πξνζπαζνχζαλ λα αληηκεησπίζνπλ κε θαηλνηφκεο ελέξγεηεο ηα θνηλσληθά, πεξηβαιινληηθά θαη νηθνλνκηθά πξνβιήκαηα ππνβαζκηζκέλσλ πεξηνρψλ ησλ πφιεσλ Η Κοινοηική Ππυηοβοςλία URBAN Σν Γεθέκβξην 1993 ην Δπξσπατθφ πκβνχιην ηνπ Δδηκβνχξγνπ πξνρψξεζε ζε κηα δεχηεξε κεηαξξχζκηζε ησλ Γηαξζξσηηθψλ Σακείσλ, πνπ νπζηαζηηθά δηπιαζίαζε ην πνζφ ησλ εληζρχζεσλ ζε ζχγθξηζε κε ηελ πξνεγνχκελε πεξίνδν Σν πνζφ αλήιζε ζε 177 εθ. ECU (ζε ηηκέο 1999), γεγνλφο, πνπ ζήκαηλε, φηη ην 1/3 ηνπ θνηλνηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ θαηεπζπλφηαλ ζηελ πεξηθεξεηαθή πνιηηηθή (Aldskogius, 2000 θαη Φπράξεο, Πεηξάθνο 2004). Ζ Δπηηξνπή απνθάζηζε, σο απνηέιεζκα ηεο ζεηηθήο εκπεηξίαο απφ ηελ πξψηε θάζε ησλ Αζηηθψλ Πηινηηθψλ Πξνγξακκάησλ, λα ζρεδηάζεη θαη λα ζέζεη ζε εθαξκνγή κηα λέα Κνηλνηηθή Πξσηνβνπιία, πνπ ρξνληθά ζα εθηεηλφηαλ θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο 2 εο Πξνγξακκαηηθήο Πεξηφδνπ Πξφθεηηαη γηα ηελ πξσηνβνπιία URBAN I, πνπ είρε σο ζηφρν ηελ αληηκεηψπηζε ζεκάησλ αζηηθήο αλαγέλλεζεο θαη ζπλνρήο. Ζ πξσηνβνπιία επηθεληξσλφηαλ ζε ππνβαζκηζκέλεο γεηηνληέο, πνπ αληηκεηψπηδαλ πξνβιήκαηα θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ, έιιεηςεο νηθνλνκηθψλ επθαηξηψλ θαη ερζξηθήο δηάζεζεο απέλαληη ζην θπζηθφ πεξηβάιινλ (EC 1994). Ζ πξσηνβνπιία URBAN I εηζήγαγε έλαλ νινθιεξσκέλν ηξφπν πξνζέγγηζεο κε απψηεξν ζηφρν ηε δπλαηφηεηα ελεξγνπνίεζεο ηνπ θάζε αηφκνπ κέζα ζην πεξηβάιινλ ηνπ. Σα πξνγξάκκαηα ζπλδχαδαλ ηελ ελίζρπζε ησλ ππνδνκψλ, κέηξα ζηήξημεο ηεο αγνξάο εξγαζίαο θαη ησλ ηνπηθψλ επηρεηξήζεσλ, ηελ αλαβάζκηζε ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηελ πξνψζεζε ησλ κέζσλ καδηθήο κεηαθνξάο (Frank, Holm, Kreisen, Birkholz, 2006). 91 Μφλν απφ ην Λνπμεκβνχξγν δελ επειέγεη πξφηαζε. 92 ηελ Διιάδα επειέγεζαλ θαηά ηελ πξψηε πεξίνδν ε πεξηνρή Λαδάδηθα ηεο Θεζζαινλίθεο θαη ε δεκηνπξγία ελφο νηθνινγηθνχ πάξθνπ ζηε Γπηηθή Αζήλα. Καηά ηε δεχηεξε πεξίνδν επειέγεζαλ δχν έξγα ζηε Γπηηθή Αζήλα θαη ηελ Αιεμαλδξνχπνιε, πνπ ζρεηίδνληαλ κε ηε ρξήζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ. Βι. Αζηηθά πξφηππα πεηξακαηηθά έξγα Φάζε II , Δπξσπατθή Δπηηξνπή, 1999 Λνπμεκβνχξγν. 63

64 Καηά ηε ρξνληθή πεξίνδν εθαξκνγήο ηεο πξσηνβνπιίαο URBAN I ρξεκαηνδνηήζεθαλ 118 πξνγξάκκαηα, πνπ θάιπςαλ πεξίπνπ 3 εθ. θαηνίθνπο. Απφ απηά ηα πξνγξάκκαηα ην 86% πινπνηήζεθε ζε πφιεηο κε πιεζπζκφ κεγαιχηεξν ησλ θαηνίθσλ. Οη πεξηνρέο πνπ σθειήζεθαλ ήηαλ πεξηνρέο κε πςειή αλεξγία (κέζνο φξνο 22%), κε θαθήο πνηφηεηαο θαηνηθίεο θαη κε έιιεηςε θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ. Σα πξνγξάκκαηα εζηίαζαλ ζε πεξηθεξεηαθέο αζηηθέο πεξηνρέο (38%), ζε πεξηνρέο εληφο ησλ αζηηθψλ ζπγθξνηεκάησλ (32%), ζε ηζηνξηθά θέληξα πφιεσλ (19%) θαη ζε γεηηνληέο κε κεηθηά ραξαθηεξηζηηθά (12%) 93 (GHK, 2003). Ζ Κνηλνηηθή Πξσηνβνπιία URBAN I κπνξεί λα ζεσξεζεί σο έλα ζεκειηψδεο βήκα ζηελ αλάπηπμε ηεο αζηηθήο δηάζηαζεο ηεο Δπξσπατθήο πνιηηηθήο. Ο ζπλδπαζκφο ηεο πξσηνβνπιίαο URBAN I κε ήδε ππάξρνληα πξνγξάκκαηα αλαγέλλεζεο αζηηθψλ πεξηνρψλ, νη ζπλέξγεηεο αλάκεζα ζηα δηάθνξα πξνγξάκκαηα ηεο πξσηνβνπιίαο θαη ε ελεξγφο ζπκκεηνρή ησλ ηνπηθψλ θνηλνηήησλ ζηε δηαρείξηζε θαη ηελ πινπνίεζε ησλ έξγσλ κπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ σο νη θχξηνη παξάγνληεο επηηπρίαο ηεο πξσηνβνπιίαο. Απφ ηελ άιιε πιεπξά κπνξνχλ λα αλαθεξζνχλ δηάθνξα πξνβιήκαηα, πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ έιιεηςε ππνζηήξημεο απφ ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα θαζψο θαη θάπνηεο δπζθνιίεο ζηελ θαηαλφεζε ησλ θνηλνηηθψλ εγγξάθσλ θαη δηαδηθαζηψλ απφ ηνπο εκπιεθφκελνπο ζηα πξνγξάκκαηα (Μπεξηάηνο 1998) Η Κοινοηική Ππυηοβοςλία URBAN II Σν Δπξσπατθφ πκβνχιην ηνπ Βεξνιίλνπ (Γεθέκβξηνο 1999) απνθάζηζε λα πξνρσξήζεη ζε κηα ηξίηε κεηαξξχζκηζε ησλ Γηαξζξσηηθψλ Σακείσλ θαη ηνπ Σακείνπ πλνρήο. Γηα ηελ πεξίνδν θαηαλεκήζεθε ζηα Γηαξζξσηηθά Σακεία θαη ζην Σακείν πλνρήο ην πνζφ ησλ 213 δηο. Δπξψ. Ζ θαηεπζπληήξηα αξρή απηήο ηεο κεηαξξχζκηζεο ππήξμε ε ζηήξημε ησλ πεξηθεξεηψλ, πνπ πζηεξνχλ ζε αλάπηπμε. ηε δηάξθεηα, φκσο, απηήο ηεο 3 εο Πξνγξακκαηηθήο Πεξηφδνπ δφζεθε κεγαιχηεξε έκθαζε ζηηο πφιεηο νη νπνίεο αλαγλσξίζηεθαλ σο νη κεραλέο ηεο πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο (DG Regional Policy, 2004). Παξάιιεια, γηα ηελ ίδηα Πξνγξακκαηηθή Πεξίνδν ζρεδηάζηεθε θαη πινπνηήζεθε ε Κνηλνηηθή Πξσηνβνπιία URBAN II. ηεξίρζεθε ζηηο εκπεηξίεο ηεο πξνεγνχκελεο Πξνγξακκαηηθήο Πεξηφδνπ θαζψο θαη ζηηο θαηεπζπληήξηεο νδεγίεο 93 Έλα πνζνζηφ 82% ησλ πξνγξακκάησλ έιαβε ρψξα εληφο πεξηνρψλ ησλ ηφρσλ 1 Αλάπηπμε θαη δηαξζξσηηθή πξνζαξκνγή ησλ αλαπηπμηαθά θαζπζηεξεκέλσλ πεξηθεξεηψλ θαη 2 Αλαζπγθξφηεζε ησλ βηνκεραληθψλ πεξηθεξεηψλ θαη πεξηνρψλ πνπ πιήηηνληαη απφ παξαθκή. 64

65 ηεο Δπηηξνπήο, ζθνπφο ησλ νπνίσλ ήηαλ ε ρξεκαηνδφηεζε έξγσλ ηα νπνία ζα βειηίσλαλ ηηο ζπλζήθεο δηαβίσζεο, ζα δεκηνπξγνχζαλ ζέζεηο εξγαζίαο, ζα ελζσκάησλαλ ηνπο θνηλσληθά απνθιεηζκέλνπο θαη ζα αλέπηπζζαλ θηιηθέο πξνο ην πεξηβάιινλ δεκφζηεο κεηαθνξέο. Ζ πξσηνβνπιία URBAN II, πξνθεηκέλνπ λα βνεζήζεη αζηηθέο πεξηνρέο ζε θξίζε, εζηίαζε ζε 3 θχξηεο δξάζεηο: α) θπζηθή θαη πεξηβαιινληηθή αλαγέλλεζε, β) θνηλσληθή ελζσκάησζε θαη γ) επηρεηξεκαηηθφηεηα θαη απαζρφιεζε. Οξηζκέλα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηεο λέαο πξσηνβνπιίαο είλαη ε ζηφρεπζε ζε κηθξέο ππνβαζκηζκέλεο πεξηνρέο, ε εζηίαζε ζηνλ θνηλσληθφ απνθιεηζκφ θαη ζηελ ελζσκάησζε ησλ κεηνλνηήησλ, ε δεκηνπξγία ηνπηθψλ ζπλεξγαζηψλ θαη ε αληαιιαγή θαιψλ πξαθηηθψλ θαη εκπεηξίαο ( EC, 2002). Ζ Κνηλνηηθή Πξσηνβνπιία URBAN II πεξηιακβάλεη 70 πξνγξάκκαηα ηα νπνία θαιχπηνπλ 2,2 εθ. θαηνίθνπο. Ζ ζπκκεηνρή ηνπ ΔΣΠΑ αλέξρεηαη ζε 728 εθ., αλ θαη ε ζπλνιηθή επέλδπζε θηάλεη ηα 1,6 δηο Δπξψ. Μεγαιχηεξε πξνηεξαηφηεηα δφζεθε ζε πξνγξάκκαηα πνπ πεξηιακβάλνπλ θπζηθή θαη πεξηβαιινληηθή αλαζπγθξφηεζε (40% ηνπ ζπλφινπ), ελψ νη άιινη δχν άμνλεο έιαβαλ ην 42%. Σν ππφινηπν θαηεπζχλζεθε ζε πξνγξάκκαηα πνπ αθνξνχλ ζηηο κεηαθνξέο θαη ζηηο ηερλνινγίεο πιεξνθνξηθήο θαη επηθνηλσληψλ. Απφ ηα 70 πξνγξάκκαηα ηα 31 πινπνηνχληαη ζε πεξηνρέο εληνο ησλ αζηηθψλ θέληξσλ, ηα 27 ζε πεξηθεξεηαθέο πεξηνρέο, 8 πξνγξάκκαηα θαιχπηνπλ ην ζχλνιν ησλ πφιεσλ θαη 4 απεπζχλνληαη ζε κεηθηέο πεξηνρέο ( EC, 2002). Πίλαθαο 1: ύγθξηζε ησλ 2 θάζεσλ ηνπ πξνγξάκκαηνο URBAN ΑΡΗΘΜΟ ΔΡΓΧΝ ΠΛΖΘΤΜΗΑΚΖ ΚΑΛΤΦΖ ΥΡΖΜΑΣΟΓΟΣΖΖ Δ.Δ. ΤΝΟΛΗΚΖ ΔΠΔΝΓΤΖ URBAN I εθ. 900 εθ. Δπξώ 1,8 δηο Δπξώ URBAN II 70 2,2 εθ. 728 εθ. Δπξώ 1,6 δηο Δπξώ 65

66 Σα δίκηςα URBAN AUDIT και URBACT Σνλ Μάην 1997 ε Δπίηξνπνο Monika Wulf-Mathies παξνπζίαζε έλα θείκελν πξνβιεκαηηζκνχ 94 ην νπνίν αλέιπε ηα πξνβιήκαηα θαη ηηο επθαξίεο ησλ Δπξσπατθψλ πφιεσλ. Σν θείκελν απηφ ππήξμε ε αθνξκή γηα ηελ πινπνίεζε ηνπ έξγνπ URBAN AUDIT 95 ηνπ νπνίνπ ε πηινηηθή θάζε μεθίλεζε έλα ρξφλν αξγφηεξα. Κχξηνο ζηφρνο ηνπ έξγνπ είλαη λα ππνβνεζήζεη ηελ αμηνιφγεζε ηεο θαηάζηαζεο, πνπ επηθξαηεί ζηηο δηάθνξεο επξσπατθέο πφιεηο θαη λα νξγαλψζεη ηελ αληαιιαγή ζπγθξηηηθψλ ζηνηρείσλ κεηαμχ ηνπο. Ζ δηαρείξηζε ηνπ έξγνπ βξίζθεηαη απφ θνηλνχ ζηα ρέξηα ηεο Γεληθήο Γηεχζπλζεο Πεξηθεξεηαθήο Πνιηηηθήο θαη ηεο Δπξσπατθήο ηαηηζηηθήο Τπεξεζίαο (EUROSTAT). ηελ πηινηηθή θάζε ηνπ έξγνπ ζπκκεηείραλ 58 Δπξσπατθέο πφιεηο, ελψ πιένλ αλέξρνληαη ζε 258. Ζ επηηπρία ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ έξγνπ εζηηάδεηαη ζην γεγνλφο φηη πιένλ φιεο νη εζληθέο ζηαηηζηηθέο ππεξεζίεο ζπκκεηέρνπλ ζηε β θάζε ηνπ URBAN AUDIT II (Anatolovsky, Dangschat & Parkinson, 2005). Σν πξφγξακκα URBACT απφ ηελ άιιε πιεπξά, απνηειεί κέξνο ηεο Κνηλνηηθήο Πξσηνβνπιίαο URBAN II. ηνρεχεη ζηε δηαθξαηηθή αληαιιαγή εκπεηξίαο κεηαμχ ησλ πξσηαγσληζηψλ, είηε πξφθεηηαη γηα πφιεηο είηε γηα άιινπο ζπκκεηφρνπο ηεο Πξσηνβνπιηάο URBAN θαη ησλ Αζηηθψλ Πηινηηθψλ Πξνγξακκάησλ, ψζηε λα θεθαιαηνπνηήζεη ηα απνηειέζκαηα, ηηο επηηπρίεο θαη ηηο απνηπρίεο ( EC, 2002). Σν παξαπάλσ πξφγξακκα πξνηάζεθε απφ ηε Γαιιηθή Πξνεδξία θαη έρεη έλαλ πξνυπνινγηζκφ 25 εθ. Δπξψ απφ ηα νπνία ηα 16 εθ. Δπξψ πξνζθέξνληαη απφ ηελ Δ.Δ. Αλ θαη ε Κνηλνηηθή Πξσηνβνπιία URBAN πεξηιακβάλεη ηερληθή βνήζεηα γηα ηελ πινπνίεζή ηεο, ην πξφγξακκα URBACT ππάξρεη γηα λα δηακνξθψζεη άιινπο ηχπνπο δξάζεσλ, φπσο ε δεκηνπξγία δηαθξαηηθψλ δηθηχσλ γηα ηελ αληαιιαγή εκπεηξηψλ, πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ κειινληηθά γηα κηα ζπδήηεζε γχξσ απφ ηελ αζηηθή δηάζηαζε ηεο Δπξσπατθήο πνιηηηθήο. 94 European Commission: Towards an urban agenda in the European Union COM(97) 197, Brussels, Σν έξγν πξαγκαηνπνηήζεθε ππφ ηελ αηγίδα ηνπ Άξζξνπ 10 ηνπ ΔΣΠΑ πνπ επηηξέπεη ηελ ελίζρπζε θαηλνηφκσλ κέηξσλ απφ ηελ Δ.Δ. 66

67 Πίλαθαο 2: πλνπηηθή παξνπζίαζε ηεο Πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο ζε αληηζηνηρία κε ηελ Αζηηθή δηάζηαζε ηεο Κνηλνηηθήο πνιηηηθήο. Πεξηθεξεηαθή Πνιηηηθή ηεο Δ.Δ. Αζηηθή Γηάζηαζε ζηελ Κνλνηηθή Πνιηηηθή ΠΔΡΗΟΓΟ Ίδξπζε ηνπ ΔΣΠΑ. Ζ Πεξηθεξεηαθή πνιηηηθή αξρίδεη λα αληηκεησπίδεηαη σο κέζν επίηεπμεο ηεο νηθνλνκηθήο νινθιήξσζεο. Γελ πθίζηαηαη θαλέλα ελδηαθέξνλ γηα αζηηθή πνιηηηθή, νχηε σο ηκήκα ηεο Πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο. ΠΔΡΗΟΓΟ Πξψηε κεηαξξχζκηζε ησλ Γηαξζξσηηθψλ Σακείσλ. Ζ Πεξηθεξεηαθή πνιηηηθή ζεσξείηαη σο ην ζεκαληηθφηεξν κέζν γηα ηελ νηθνλνκηθή νινθιήξσζε. Ίδξπζε ηνπ Σακείνπ πλνρήο γηα ηελ ελίζρπζε ησλ θησρψηεξσλ Κξαηψλ Ζ Δ.Δ. αξρίδεη λα ζπλεηδεηνπνηεί ηελ αλάγθε γηα κηα αζηηθή δηάζηαζε ζηελ πνιηηηθή ηεο. Σα Αζηηθά Πηινηηθά Πξνγξάκκαηα απνηεινχλ ηελ πξψηε πξνζπάζεηα. Μειψλ (Διιάδα, Ηζπαλία, Πνξηνγαιία θαη Ηξιαλδία). ΠΔΡΗΟΓΟ Γεχηεξε κεηαξξχζκηζε ησλ Γηαξζξσηηθψλ Σακείσλ: ην Δπξσπατθφ πκβνχιην δηπιαζηάδεη ηε ρξεκαηνδφηεζε πξνο απηά. Πιένλ, ην 1/3 ηνπ Κνηλνηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ θαηεπζχλεηαη ζηελ Πεξηθεξεηαθή πνιηηηθή. Ζ πλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ ππνγξακκίδεη ηε ζεκαζία ηεο πλνρήο. Ζ Δπηηξνπή αζθεί πίεζε γηα ηελ αλάπηπμε αζηηθήο πνιηηηθήο. Σα Κξάηε Μέιε αληηιακβάλνληαη ηελ ίδηα αλάγθε ζηηο πξψηεο Άηππεο πλφδνπο ησλ αξκφδησλ Τπνπξγψλ. Σα Γηαξζξσηηθά Σακεία ρξεκαηνδνηνχλ ηελ Πξσηνβνπιία URBAN I θαη ηε β θάζε ησλ Αζηηθψλ Πηινηηθψλ Πξνγξακκάησλ. ΠΔΡΗΟΓΟ Σξίηε κεηαξξχζκηζε ησλ Γηαξζξσηηθψλ Σακείσλ: 35% ηνπ Κνηλνηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ θαηεπζχλεηαη ζηα Σακεία. Απινπνίεζε ηεο Πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο κε κείσζε ησλ ηφρσλ ζε ηξείο. Οη πφιεηο απνθηνχλ ηελ επίζεκε ζέζε ηνπο ζην πιαίζην ηεο Πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο. πλερίδεηαη ε Πξσηνβνπιία URBAN II. Έλα κέξνο ηεο ρξεκαηνδφηεζεο ησλ ηφρσλ 1 & 2 θαηεπζχλεηαη, άκεζα ή έκκεζα, ζηηο πφιεηο. Δληζρχνληαη νη Άηππεο χλνδνη ησλ αξκφδησλ Τπνπξγψλ. 67

68 4.3. σέδιο Ανάπηςξηρ ηος Κοινοηικού Υώπος (ΑΚΥ) Σν Μάην 1999, θαηά ηε δηάξθεηα ηεο Γεξκαληθήο Πξνεδξίαο, έιαβε ρψξα ζην Πφηζληακ κηα Άηππε χλνδνο ησλ Τπνπξγψλ ησλ Κξαηψλ Μειψλ 96, αξκφδησλ γηα ην ρσξηθφ ζρεδηαζκφ, νη νπνίνη ελέθξηλαλ ην ρέδην Αλάπηπμεο ηνπ Κνηλνηηθνχ Υψξνπ (ΑΚΥ). Με ηελ πηνζέηεζε ηνπ ΑΚΥ ηα Κξάηε Μέιε θαη ε Δπηηξνπή θαηέιεμαλ ζε ζπκθσλία πάλσ ζε θνηλνχο ζηφρνπο γηα ηελ κειινληηθή ρσξηθή αλάπηπμε ηεο Δ.Δ (CSD 1999). Σν ΑΚΥ είλαη έλα θαηάιιειν πιαίζην πνιηηηθήο γηα ηηο ηνκεαθέο πνιηηηθέο ηεο Έλσζεο θαη γηα ηα Κξάηε Μέιε ηα νπνία έρνπλ ρσξηθέο ζπγθξνχζεηο, φπσο επίζεο θαη γηα ηηο πεξηθεξεηαθέο θαη ηηο ηνπηθέο αξρέο, θαζψο ζηνρεχεη ζε κηα ηζφξξνπε θαη βηψζηκε αλάπηπμε ηνπ Δπξσπατθνχ ρψξνπ. Όινη νη ζπκκεηέρνληεο, φκσο, ζηελ Άηππε χλνδν ζπκθψλεζαλ φηη ην ΑΚΥ δελ ππνβάιιεη ηελ Έλσζε ζε λέεο ππνρξεψζεηο (Faludi 2007). Θα απνηειέζεη έλα πιαίζην πνιηηηθήο γηα ηα Κξάηε Μέιε, ηηο πεξηθέξεηεο, ηηο ηνπηθέο αξρέο θαζψο θαη ηελ Δπηηξνπή κέζα ζηε δηθή ηνπο ζθαίξα ππνρξεψζεσλ 97 (Γηαλλαθνχξνπ 2000, Williams 1999, Atkinson 2001). Ο θεληξηθφο ζηφρνο ηνπ ΑΚΥ είλαη ε βηψζηκε ρσξηθή αλάπηπμε πνπ ζεσξείηαη φηη αθνξά ηαπηφρξνλα ζηελ θνηλσλία, ηελ νηθνλνκία θαη ην πεξηβάιινλ. Ο εηδηθφηεξνο ζηφρνο είλαη ε ζπλδπαζκέλε επηδίσμε (Βαζελρφβελ, 2006): νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο ζπλνρήο. πξνζηαζίαο θπζηθψλ πφξσλ θαη πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο. ηζφξξνπεο αληαγσληζηηθφηεηαο Δπξσπατθνχ ρψξνπ. Οη βαζηθέο θαηεπζχλζεηο πνιηηηθήο πνπ πξνηείλνληαη ζην ΑΚΥ γηα ηε ρσξηθή αλάπηπμε είλαη: ηζφξξνπν θαη πνιπθεληξηθφ ζχζηεκα αζηηθψλ θέληξσλ θαη κηα λέα ζρέζε πφιεσλ ππαίζξνπ. ηζφηεηα πξφζβαζεο ζε ππνδνκέο κεηαθνξψλ θαη επηθνηλσληψλ θαη ζε δίθηπα γλψζεο. βηψζηκε αλάπηπμε, ζπλεηή δηαρείξηζε θαη πξνζηαζία ηεο θχζεο θαη πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο. 96 ηελ Άηππε χλνδν ζπκκεηείρε θαη εθπξφζσπνο ηεο Δπηηξνπήο. 97 Final Conclusions issued by the German Presidency at the close of the Informal Council of EU Ministers responsible for Spatial Planning held in Potsdam on May

69 Σνπο παξαπάλσ ζηφρνπο ππεξεηνχλ 60 ζεκαηηθέο πνιηηηθέο ηαμηλνκεκέλεο ζε 11 ελφηεηεο-ζηφρνπο. Παξαθάησ παξνπζηάδεηαη ε επηινγή πνιηηηθήο πνπ αθνξά ζηηο δπλακηθέο, ειθπζηηθέο θαη αληαγσληζηηθέο πφιεηο: Πιαίζην 2: Γπλακηθέο, Διθπζηηθέο θαη Αληαγσληζηηθέο Πόιεηο Δλίζρπζε ζηξαηεγηθνχ ξφινπ κεηξνπνιηηηθψλ πεξηνρψλ θαη πφιεσλ ππιψλ, ηδίσο ζηηο αθξαίεο πεξηθέξεηεο ηεο Δ.Δ. Δλίζρπζε νηθνλνκηθήο βάζεο, βειηίσζε πεξηβάιινληνο θαη ππνδνκήο ππεξεζηψλ ησλ πφιεσλ, ηδίσο ζε νηθνλνκηθά θαζπζηεξεκέλεο πεξηνρέο. Γηαθνξνπνίεζε νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζηηο πφιεηο πνπ είλαη εμαξηεκέλεο απφ έλαλ νηθνλνκηθφ θιάδν. Πξνψζεζε νινθιεξσκέλεο αζηηθήο αλάπηπμεο κε έκθαζε ζηελ θνηλσληθή θαη ιεηηνπξγηθή πνηθηιία, ζηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ θαη ζηελ επαλάρξεζε γεο θαη ππνδνκψλ. πλεηή δηαρείξηζε ηνπ αζηηθνχ νηθνζπζηήκαηνο. Δλίζρπζε ηεο πξνζπειαζηκφηεηαο ζηηο πφιεηο κε θαηάιιειε αλάκημε ρξήζεσλ θαη καδηθέο κεηαθνξέο. Αλάζρεζε αλεμέιεγθηεο επέθηαζεο αζηηθψλ πεξηνρψλ θαη κείσζε νηθηζηηθήο πίεζεο, ηδίσο ζε παξάθηηεο δψλεο. 69

70 4.4. Αειθόπορ Αζηική Ανάπηςξη ζηην Δςπυπαφκή Ένυζη: Πλαίζιο Γπάζηρ Δθηφο απφ δξάζεηο, πνπ αθνξνχλ ζηηο πφιεηο θαη εληάζζνληαη ζηηο δηάθνξεο θνηλνηηθέο πνιηηηθέο, ε άηππε αζηηθή πνιηηηθή ηεο Δ.Δ. δηακνξθψλεηαη θαη απφ θείκελα πνιηηηθψλ αξρψλ ηα νπνία θαηαηίζεληαη είηε απφ ηελ Δπηηξνπή είηε απφ ηα Κξάηε Μέιε πξνο ζπδήηεζε θαη πξνβιεκαηηζκφ. Έλα ηέηνην θείκελν παξνπζηάζηεθε ηνλ Οθηψβξην 1998 απφ ηελ Δπηηξνπή κε ηνλ ηίηιν Αεηθφξνο Αζηηθή Αλάπηπμε ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε: Πιαίζην Γξάζεο 98. Σν Πιαίζην Γξάζεο γηα ηελ αεηθφξν αζηηθή αλάπηπμε έρεη ζηφρν ηε ζπληνληζµέλε θνηλνηηθή δξάζε γηα ηα αζηηθά πξνβιήµαηα θαη δηαξζξψλεηαη γχξσ απφ ηέζζεξηο αιιεινεμαξηψµελνπο ζηφρνπο πνιηηηθήο: 1. Δλδπλάµσζε ηεο νηθνλνµηθήο επεµεξίαο θαη ηεο απαζρόιεζεο ζε µηθξά θαη µεγάια αζηηθά θέληξα. Ζ Δπηηξνπή επηζεµαίλεη φηη είλαη ζεµαληηθφ λα βειηησζεί ε απνηειεζµαηηθφηεηα ηεο ππνζηήξημεο πνπ παξέρνπλ ηα Γηαξζξσηηθά Σαµεία, µε ην λα δνζεί ζηνλ πεξηθεξεηαθφ πξνγξαµµαηηζµφ µία ζαθήο δηάζηαζε αζηηθήο αλάπηπμεο. Πξνβιέπεη, επίζεο, απφ ηα Γηαξζξσηηθά Σαµεία ηελ πξνψζεζε µηαο ζπλεξγαζίαο αλάµεζα ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο ησλ δηαθφξσλ θξαηψλ µειψλ, µε ζηφρν ηε δεµηνπξγία θνηλψλ αλαπηπμηαθψλ δπλαηνηήησλ. 2. Πξνώζεζε ηεο ηζόηεηαο, ηεο θνηλσληθήο έληαμεο θαη ηεο αλαδσνγόλεζεο ησλ ππνβαζµηζµέλσλ αζηηθώλ δσλώλ. ην πιαίζην ηεο δξάζεο ησλ Γηαξζξσηηθψλ Σαµείσλ, ε Δπηηξνπή ηάζζεηαη ππέξ µηαο ηνπηθήο πξνζέγγηζεο γηα ηελ αλαδσνγφλεζε ππνβαζµηζµέλσλ αζηηθψλ δσλψλ ε νπνία ζπλδπάδεη ηηο νηθνλνµηθέο, θνηλσληθέο, πνιηηηζµηθέο, πεξηβαιινληηθέο, ζπγθνηλσληαθέο δηαζηάζεηο θαη ηα ζέµαηα αζθάιεηαο. Δμίζνπ ζεµαληηθή είλαη ε εμάξηεζε ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ πνπ αληηµεησπίδνπλ δπζθνιίεο απφ επξχηεξεο θνηλσληθέο θαη νηθνλνµηθέο ζηξαηεγηθέο, πξνθεηµέλνπ λα απνθεχγνληαη θαηλφµελα ρσξηθήο δηάζπαζεο µέζα ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο. 98 COM(1998) 605 ηεο

71 3. Πξνζηαζία θαη βειηίσζε ηνπ αζηηθνύ πεξηβάιινληνο: ηνπηθή θαη παγθόζµηα αεηθνξία. Σν Πιαίζην Γξάζεο επηζεµαίλεη εθείλεο ηηο πεξηβαιινληηθέο ελέξγεηεο πνπ έρνπλ ηηο πεξηζζφηεξεο δπλαηφηεηεο λα επηθέξνπλ νξαηέο θαη ζπγθεθξηµέλεο βειηηψζεηο ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο. Παξνπζηάδεη, επίζεο, έλα επξχ θάζµα θνηλνηηθψλ πξσηνβνπιηψλ πνπ επεξεάδνπλ ηελ πνηφηεηα ηνπ αζηηθνχ πεξηβάιινληνο, φπσο ε δηαρείξηζε ηεο ελέξγεηαο ζηα αζηηθά θέληξα, νη µεηαθνξέο, ε δηαρείξηζε ησλ απνξξηµµάησλ, ε πνηφηεηα ηνπ αέξα, ε χδξεπζε, ν ζφξπβνο θαη ε µφιπλζε ηνπ εδάθνπο. Γίλεηαη έµθαζε ζηηο νινθιεξσµέλεο πξνζεγγίζεηο πεξηβαιινληηθήο δηαρείξηζεο θαη εμεηάδνληαη νη ηξφπνη µε ηνπο νπνίνπο ζα µπνξνχζαλ ηα Γηαξζξσηηθά Σαµεία λα ζπµβάινπλ ζηελ αεηθφξν αλάπηπμε ηνπ αζηηθνχ ρψξνπ. 4. πµβνιή ζηελ θαιή δηαθπβέξλεζε ησλ αζηηθώλ πεξηνρώλ θαη ζηελ ελίζρπζε ηνπ ηνπηθνύ δπλαµηθνύ. Σνλίδεηαη ε νινθιεξσµέλε πξνζέγγηζε θαη ν ζπληνληζµφο αλάµεζα ζηα δηάθνξα επίπεδα άζθεζεο θπβεξλεηηθήο εμνπζίαο θαη πνιηηηθήο, θαζψο θαη ε αλάγθε µεγαιχηεξεο ζπµµεηνρήο ησλ πνιηηψλ. Ζ Δπηηξνπή πξνβιέπεη ηε ιήςε µέηξσλ επαηζζεηνπνίεζεο θαη ελίζρπζεο ησλ ηνπηθψλ δπλαηνηήησλ φπσο επίζεο θαη ηελ ζηήξημε θαηλνηφµσλ ζηξαηεγηθψλ αζηηθήο αλάπηπμεο, πνπ ζηνρεχνπλ ζηελ πξνψζεζε ηεο θαιήο δηαθπβέξλεζεο, ηεο ελδπλάµσζεο ησλ ηνπηθψλ δνµψλ θαη ηεο αζθάιεηαο ζηα αζηηθά θέληξα. 71

72 4.5. Σα Άηςπα ςμβούλια ηυν Τποςπγών Υυποηαξίαρ, Πεπιθεπειακήρ και Αζηικήρ Πολιηικήρ ηυν Κπαηών Μελών ηηρ Δ.Δ. Σν ελδηαθέξνλ ηεο Δ.Δ. γηα ηηο πφιεηο εθδειψλεηαη κέζα απφ ηηο δξάζεηο, πνπ πινπνηνχληαη ζηα πιαίζηα ησλ δηάθνξσλ θνηλνηηθψλ πνιηηηθψλ, απφ ηα θείκελα αξρψλ πνιηηηηθήο γηα ηηο αζηηθέο πεξηνρέο ηα νπνία δηαηππψλνληαη ηφζν απφ ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή φζν θαη απφ ηα Κξάηε Μέιε, αιιά θαη απφ ηε ζπλεξγαζία ησλ Τπνπξγψλ Υσξνηαμίαο, Πεξηθεξεηαθήο θαη Αζηηθήο πνιηηηθήο ησλ Κξαηψλ Μειψλ θαηά ηε δηάξθεηα Άηππσλ πκβνπιίσλ. Σα Άηππα πκβνχιηα ησλ Τπνπξγψλ Υσξνηαμίαο, Πεξηθεξεηαθήο θαη Αζηηθήο πνιηηηθήο απνηεινχλ έλα δίαπιν επηθνηλσλίαο ν νπνίνο ελεξγνπνηείηαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο άζθεζεο ηεο Πξνεδξίαο απφ έλα Κξάηνο Μέινο θαη, βέβαηα, αλάινγα κε ηηο πνιηηηθέο πξνηεξαηφηεηεο ηηο νπνίεο θάζε Κξάηνο ζέηεη θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ εμακήλνπ, πνπ αζθεί ηελ Πξνεδξία ηεο Δ.Δ Σο Ππόγπαμμα Γπάζηρ ηηρ Λίλληρ (Lille Action Programme) ηελ Άηππε πλφδν ησλ Τπνπξγψλ αξκφδησλ γηα ηελ αζηηθή πνιηηηθή ζην Noordwijk (10 Ηνπλίνπ 1997), πνπ νξγαλψζεθε απφ ηελ Οιιαλδηθή Πξνεδξία, απνθαζίζηεθε γηα πξψηε θνξά ε αληαιιαγή εκπεηξηψλ θαη απφςεσλ κε ζηφρν ηε βειηίσζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ πνιηηηθψλ, πνπ ζπλεηζθέξνπλ ζηελ αζηηθή αλάπηπμε. Ζ δηαδηθαζία ηεο αληαιιαγήο απφςεσλ ζε επίπεδν ππνπξγψλ ηεο Δ.Δ. ζπλερίζηεθε θαη ζηε δηάξθεηα ηεο Αγγιηθήο Πξνεδξίαο, ελψ ζην Σάκπεξε ηεο Φηλιαλδίαο (4 Οθησβξίνπ 1999) ζπκθσλήζεθε ε δεκηνπξγία κηαο νκάδαο εξγαζίαο 99 γηα ηε ζχληαμε ελφο ιεηηνπξγηθνχ πξνγξάκκαηνο γηα ηε ζπλεξγαζία ησλ ππνπξγψλ (Atkinson θαη Duhr, 2002). Σν πξφγξακκα 100 παξνπζηάζηεθε ζηε Λίιιε (2 Ννεκβξίνπ 2000) θαη έγηλε δεθηφ κε ελζνπζηαζκφ απφ ηνπο αξκφδηνπο ππνπξγνχο νη νπνίνη ζπκθψλεζαλ λα ζπλεξγαζηνχλ ζηηο παξαθάησ ελλέα πξνηεξαηφηεηεο: 99 Ζ εληνιή γηα ην ζρεκαηηζκφ ηεο νκάδαο εξγαζίαο δφζεθε ζηελ Δπηηξνπή γηα ηε Υσξηθή Αλάπηπμε (Committee on Spatial Development). ηελ νκάδα ζπκκεηείραλ εηδηθνί ζε ζέκαηα αζηηθήο πνιηηηθήο απφ φια ηα Κξάηε Μέιε θαζψο θαη εθπξφζσπνο ηεο Δπηηξνπήο. Ζ νκάδα μεθίλεζε ηηο εξγαζίεο ηεο ζηηο αξρέο ηνπ 2000, αλ θαη ε Δπηηξνπή απέζπξε ηνλ εθπξφζσπφ ηεο κεηά ηε δεχηεξε ζπλάληεζε θαη ηαπηφρξνλα ζηακάηεζε ηελ παξνρή γξακκαηεηαθήο θαη νηθνλνκηθήο ππνζηήξημε ζηελ νκάδα εξγαζίαο. Παξφια απηά ηα κέιε ηεο νκάδαο απνθάζηζαλ κε νκνθσλία λα ζπλερίζνπλ θαλνληθά ην έξγν ηνπο θαη ην νινθιήξσζαλ κεηά απφ επηά ζπλαληήζεηο. 100 Proposal for a multiannual programme of cooperation in urban policy within the European Union, Report by the Committee on Spatial Development (CSD), Marseilles, 6 October 2000, 72

73 θαιχηεξε αλαγλψξηζε ηνπ ξφινπ ησλ πφιεσλ ζην ρσξηθφ ζρεδηαζκφ (ζε ζρέζε κε ην ρέδην Αλάπηπμεο ηνπ Κνηλνηηθνχ Υψξνπ). λέα πξνζέγγηζε ηεο αζηηθήο πνιηηηθήο ζε εζληθφ επίπεδν θαη ζε επίπεδν Δπξσπατθήο Έλσζεο. ελίζρπζε ηεο δσήο ηεο θνηλφηεηαο ζε ππνβαζκηζκέλεο γεηηνληέο. ιήςε κέηξσλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ θνηλσληθψλ θαη εζληθψλ δηαθξίζεσλ ζηηο ππνβαζκηζκέλεο γεηηνληέο. εξγαζία ζε δηαθνξεηηθά ρσξηθά επίπεδα γηα ηελ πξνψζεζε κηαο νινθιεξσκέλεο θαη ηζφξξνπεο αζηηθήο αλάπηπμεο. ζπλεξγαζία κεηαμχ δεκφζηνπ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα γηα ηελ αζηηθή αλαγέλλεζε θαη ηδηαίηεξα γηα ηελ αλαδσνγφλεζε ηεο νηθνλνκηθήο δσήο ζε ππνβαζκηζκέλεο πεξηνρέο. ρξήζε λέσλ ηερλνινγηψλ πιεξνθνξηθήο θαη επηθνηλσληψλ γηα ηε βειηίσζε ηεο εθπαίδεπζεο, ηεο απαζρφιεζεο, ησλ κεηαθνξψλ θαη ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο. δηάρπζε ησλ θαιψλ πξαθηηθψλ θαη δεκηνπξγία δηθηχσλ κεηαμχ ησλ πξσηαγσληζηψλ ηεο αζηηθήο πνιηηηθήο. πεξαηηέξσ αλάιπζε ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ κε ζηφρν ηελ εκβάζπλζε ζηελ θαηαλφεζε αιιειέλδεησλ θαηλνκέλσλ φπσο ε αλεξγία, νη δείθηεο εγθιεκαηηθφηεηαο, νη θνηλσληθέο ππεξεζίεο, ηα πνιηηηζηηθά πιενλεθηήκαηα θαη ηα πεξηβαιινληηθά δεηήκαηα. Με ην παξαπάλσ πξφγξακκα νη ππνπξγνί αζηηθήο πνιηηηθήο ησλ Κξαηψλ Μειψλ επαλαβεβαίσζαλ ηελ αλάγθε λα πξνσζήζνπλ κηα νινθιεξσκέλε πξνζέγγηζε ηεο αζηηθήο πνιηηηθήο, θαη ζε εζληθφ αιιά θαη ζε θνηλνηηθφ επίπεδν, κε έκθαζε ζηελ αεηθφξν αλάπηπμε θαη ζε ηνκείο φπσο ε απαζρφιεζε, ε εθπαίδεπζε, ν πνιηηηζκφο, νη κεηαθνξέο, ην πεξηβάιινλ, ε αληηκεηψπηζε ηνπ εγθιήκαηνο θαη ε αζθάιεηα. Δπίζεο, ηφληζαλ πσο ην Πξφγξακκα ηεο Λίιιεο ζα απνηειέζεη έλα ζεκαληηθφ εξγαιείν ζηηο ζπδεηήζεηο κε ππνςήθηεο πξνο έληαμε ζηελ Δ.Δ. ρψξεο θαη παξάιιεια ζα πξνζθέξεη ηε δπλαηφηεηα ζηα Κξάηε Μέιε λα παξνπζηαζηνχλ κε θνηλέο απφςεηο θαη πξνηάζεηο ζηελ εηδηθή δηάζθεςε ηνπ Ο.Ζ.Δ., πνπ ζα ιάβεη ρψξα ηνλ Ηνχλην 2001 ζηε Νέα Τφξθε 101. Σέινο, ζεκείσζαλ πσο ε αζηηθή δηάζηαζε ζα πξέπεη λα απνηειέζεη κηα 101 Ζ Δηδηθή Γηάζθεςε ηνπ Ηνπλίνπ 2001 ζηελ Νέα Τφξθε απνηειεί κηα ζπλέρεηα ηεο Γηάζθεςεο ηεο Κσλζηαληηλνχπνιεο ην 1996, Habitat II, φπνπ παξνπζηάζηεθαλ νη εμειίμεηο ζε ζέκαηα θνηλσληθήο 73

74 απφ ηηο θχξηεο πξνηεξαηφηεηεο ηεο κειινληηθήο κεηαξξχζκηζεο ηεο δηαξζξσηηθήο πνιηηηθήο ηεο Δ.Δ θαζψο θαη ηεο λέαο πξνγξακκαηηθήο πεξηφδνπ, πνπ ζα αξρίζεη ην Σο Αζηικό Κεκηημένο ηος Ρόηεπνηαμ (Rotterdam Urban Acquis) Ζ Οιιαλδηθή Πξνεδξία, ηνλ Ννέκβξην 2004, ζέιεζε λα πξνσζήζεη ηε δηαδηθαζία, πνπ άξρηζε ζηε Λίιιε, γη απηφ θαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο Άηππεο πλφδνπ ησλ Τπνπξγψλ Αζηηθήο πνιηηηθήο παξνπζίαζε ην Αζηηθφ Κεθηεκέλν 103, κηα ζεηξά θνηλψλ αξρψλ ρσξηζκέλσλ ζε πέληε θαηεγνξίεο: Πξνηεξαηόηεηεο α. Οηθνλνκηθή αληαγσληζηηθφηεηα, θνηλσληθή ζπλνρή θαη πεξηβαιινληηθή πνηφηεηα πξέπεη λα βξίζθνληαη ζε ηζνξξνπία. β. Οη πφιεηο ζα πξέπεη λα είλαη ηθαλέο γηα δηακνλή θαη πεξηνρέο κε πνιηηηζηηθή ηαπηφηεηα. Μεραληζκνί γηα Δπηηπρεκέλε Αζηηθή Πνιηηηθή γ. Οη εζληθέο, πεξηθεξεηαθέο θαη ηνπηθέο ηνκεαθέο πνιηηηθέο ζα πξέπεη λα είλαη θαιχηεξα ζπλδεδεκέλεο. δ. Οη θπβεξλεηηθέο ρξεκαηνδνηήζεηο, πνπ αθνξνχλ πξνγξάκκαηα ηα νπνία επεξεάδνπλ ηηο πφιεηο ζα πξέπεη λα ιακβάλνπλ ππφςε ηνπο ηηο εηδηθέο ζπλζήθεο ησλ πφιεσλ. ε. Οη πνιηηηθέο γηα ηηο πφιεηο ζα πξέπεη λα είλαη καθξνπξφζεζκεο. ζη. Ζ εγεζία ζηηο πφιεηο ζα πξέπεη λα έρεη εμνπζία πνπ πεγάδεη απφ ην ιαφ. δ. Υξεηάδνληαη ζπκθσλίεο, ζπλεξγαζίεο θαη εκπηζηνζχλε απφ ηελ Κεληξηθή Γηνίθεζε θαη φρη κφλν απζηεξνί έιεγρνη. Δκπινθή πκκεηόρσλ ε. Οη δεκφζηνη, ηδησηηθνί θαη θνηλνηηθνί εηαίξνη ησλ πφιεσλ ζα πξέπεη λα ζπλεξγάδνληαη δεκηνπξγηθά. ζ. Οη ζπλεξγαζίεο ζα πξέπεη λα είλαη ηζνξξνπεκέλεο κε ινγνδνζία ησλ δεκνθξαηηθά εθιεγκέλσλ ηνπηθψλ θπβεξλήζεσλ. θχζεσο, πνπ επεξάδνπλ άκεζα ηε ιεηηνπξγία θαη ηε δσή ησλ πφιεσλ. Σν 1976 είρε πξαγκαηνπνηεζεί, ζην Βαλθνχβεξ ηνπ Καλαδά, ε Παγθφζκηα Γηάζθεςε γηα ηνπο Αλζξψπηλνπο Οηθηζκνχο HABITAT I. 102 Conclusions of the French Presidency of the European Union at the end of the informal meeting of the Ministers responsible for urban affairs at the Conference Europe, spatial and urban development, Lille, 2 November 2000, Ministerial Meeting of Urban Policy Cities empower Europe, Conclusions of the Dutch Presidency 2004, Ministry of the Interior and Kingdom Relations, The Netherlands. 74

75 η. Ζ ζπκκεηνρή ησλ πνιηηψλ ζα πξέπεη λα ζηεξίδεηαη ζην δηάινγν κε εηδηθνχο, γηα λα θεληξίζνπλ ην ελδηαθέξνλ ησλ πνιηηψλ αλαθνξηθά κε ην αζηηθφ πεξηβάιινλ. Δπηηπγράλνληαο ηε σζηή Υσξηθή Ηζνξξνπία ηα. Οη πνιηηηθέο ζα πξέπεη λα είλαη επηθεληξσκέλεο καθξνπξφζεζκα ζε ζπγθεθξηκέλεο αλάγθεο ή επθαηξίεο ζηηο πφιεηο. ηβ. Οη θνηλσληθέο πξνθιήζεηο ζε ππνβαζκηζκέλεο πεξηνρέο ζα πξέπεη λα ζπλδένληαη κε ηηο νηθνλνκηθέο επθαηξίεο. ηγ. Θα πξέπεη λα ελζαξξχλεηαη ε ζεζκηθή ζπλεξγαζία κεηαμχ πφιεσλ θαη πεξηθεξεηψλ. ηδ. Θα πξέπεη λα ελζαξξχλνληαη ηζφξξνπα δίθηπα κεηαμχ κηθξψλ, κεζαίσλ θαη κεγάισλ πφιεσλ. Δλζάξξπλζε Καιήο Πξαθηηθήο ηε. Ζ θαιή πξαθηηθή θαη ε επηηπρία ζα πξέπεη λα δηαρένληαη. ηζη. Οη πνιηηηθέο ζα πξέπεη λα αμηνινγνχληαη γηα λα θαζνξίζνπλ ηελ επηηπρία. ηδ. Οη δεμηφηεηεο αλάπιαζεο ησλ επαγγεικαηηψλ, ησλ θνηλσληθψλ εηαίξσλ θαη ησλ ηνπηθψλ θπβεξλήζεσλ ζα πξέπεη λα εληζρπζνχλ. Σν Αζηηθφ Κεθηεκέλν είλαη απνηέιεζκα ηεο εκπεηξίαο, πνπ έρεη απνθηεζεί απφ ηα Κξάηε Μέιε, θαηά ηελ πξνεγνχκελε δεθαεηία ζηνλ ηνκέα άζθεζεο ηεο αζηηθήο πνιηηηθήο. Γηα ηνπο ζπκκεηέρνληεο ζην Άηππν πκβνχιην απνηειεί κηα βάζε γηα κηα πην ζπλεθηηθή πξνζέγγηζε ηεο αζηηθήο πνιηηηθήο, γη απηφ θαη ελζαξξχλνπλ ην ζρεδηαζκφ αζηηθψλ πνιηηηθψλ κε βάζε ην πιαίζην ηνπ Αζηηθνχ Κεθηεκέλνπ Η ςμθυνία ηος Μππίζηολ (Bristol Accord) Ζ Βξεηαληθή Πξνεδξία θαηά ην β εμάκελν ηνπ 2005 έζεζε ην δήηεκα ησλ αεηθφξσλ πφιεσλ ζηελ πξψηε γξακκή ησλ πξνηεξαηνηήησλ ηεο. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο Άηππεο πλφδνπ ησλ Τπνπξγψλ Αζηηθήο πνιηηηθήο ζην Μπξίζηνι (Γεθέκβξηνο 2005) ε Πξνεδξία παξνπζίαζε ηελ πξνζέγγηζε γηα ηηο αεηθφξεο θνηλφηεηεο, κηα ζεηξά απφ νθηψ ραξαθηεξηζηηθά, ηα νπνία απνηεινχλ ζπκπιεξσκαηηθά ζηνηρεία ηνπ Αζηηθνχ Κεθηεκέλνπ ηνπ Ρφηεξληακ. Σα ραξαθηεξηζηηθά απηά ζα κπνξνχζαλ λα 104 Ζ Οιιαλδηθή Πξνεδξία θαηά ηε δηάξθεηα ηεο Άηππεο πλφδνπ παξνπζίαζε θαη κία έθζεζε κε ηνλ ηίηιν Common Framework on Future Urban Policy: Cities Empower Europe πάλσ ζηελ νπνία βαζίζηεθε θαη ην Αζηηθφ Κεθηεκέλν, Ministry of the Interior and Kingdom Relations, The Netherlands 75

76 ιεηηνπξγήζνπλ θαη σο έλα θνηλφ πιαίζην γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ αεηθφξσλ θνηλνηήησλ, απνηεινχλ, φκσο, ζχκθσλα κε ηνπο αξκφδηνπο ππνπξγνχο έλα ζεκαληηθφ βήκα πξνο ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηεο Ληζζαβφλαο 105. χκθσλα κε ηε πκθσλία ηνπ Μπξίζηνι ηα ζεκαληηθά πξναπαηηνχκελα γηα ην ζθνπφ ηεο δεκηνπξγίαο βηψζηκσλ θνηλνηήησλ 106 είλαη: νηθνλνκηθή αλάπηπμε, θνηλσληθή δηθαηνζχλε θαη ελζσκάησζε, αληηκεηψπηζε ηνπ θαηλνκέλνπ ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ, θαζψο θαη αλαγλψξηζε ηνπ γεγνλφηνο φηη βηψζηκεο θνηλφηεηεο κπνξνχλ λα ππάξρνπλ ζε δηαθνξεηηθά ρσξηθά επίπεδα (γεηηνληά, πφιε, πεξηθέξεηα). Οη βηψζηκεο θνηλφηεηεο είλαη δηαθνξεηηθέο θαη αληηθαηνπηξίδνπλ ηηο ηνπηθέο ζπλζήθεο. Γελ έρνπλ θνηλά ραξαθηεξηζηηθά, ζα πξέπεη, φκσο, ζε γεληθέο γξακκέο λα είλαη: αζθαιείο θαη αλεθηηθέο, κε θαιή δηνίθεζε, θαιά δηθηπσκέλεο ζε επίπεδν κεηαθνξηθψλ θαη ηειεπηθνηλσληαθψλ ππεξεζηψλ, κε θαιέο δεκφζηεο ππεξεζίεο, πεξηβαιινληηθά επαίζζεηεο, επεκεξνχζεο, θαιά ζρεδηαζκέλεο ρσξνηαμηθά θαη, ηέινο, δίθαηεο πξνο φινπο ηνπο πνιίηεο. Δπίζεο, θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζπλφδνπ 107 ζπδεηήζεθε θαη ε δπλαηφηεηα ελίζρπζεο ησλ αλεπαξθψλ πφξσλ, δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ, πνπ θαηεπζχλνληαη πξνο δξάζεηο κε αζηηθφ ελδηαθέξνλ. Πξνηάζεθε ν ζπλδπαζκφο ησλ εζληθψλ θαη θνηλνηηθψλ επηδνηήζεσλ κε δάλεηα απφ ηελ Δπξσπατθή Σξάπεδα Δπελδχζεσλ. Ζ παξαπάλσ πξφηαζε απνηέιεζε ηελ αθνξκή γηα ηελ ελεξγνπνίεζε θαηά ηελ 4 ε Πξνγξακκαηηθή Πεξίνδν δχν λέσλ ρξεκαηνδνηηθψλ κέζσλ, ηνπ JEREMIE (Κνηλνί Δπξσπατθνί Πφξνη γηα ηηο Μηθξέο θαη ηηο Μεζαίεο Δπηρεηξήζεηο) θαη ηεο JESSICA (Κνηλή Δπξσπατθή Τπνζηήξημε γηα Βηψζηκεο Δπελδχζεηο ζηηο Αζηηθέο Πεξηνρέο). 105 Conclusions of Bristol Ministerial Informal Meeting on Sustainable Communities in Europe, Ζ πκθσλία ηνπ Μπξίζηνι νξίδεη ηηο βηψζηκεο θνηλφηεηεο «σο ηηο πεξηνρέο πνπ νη άλζξσπνη επηζπκνχλ λα δνπλ θαη λα εξγάδνληαη θαη ζην παξφλ, αιιά θαη ζην κέιινλ. Καιχπηνπλ ηηο αλάγθεο θαη ησλ ησξηλψλ θαη ησλ κειινληηθψλ θαηνίθσλ, είλαη επαίζζεηεο κε ην πεξηβάιινλ θαη πξνζθέξνπλ κηα πςειή πνηφηεηα δσήο. Δίλαη αζθαιείο, θαιά ζρεδηακέλεο θαη παξέρνπλ ηζφηεηα θαη επθαηξίεο θαζψο θαη θαιέο ππεξεζίεο ζε φινπο». 107 Ζ Δπίηξνπνο Danuta Hubner παξνπζίαζε ζηε δηάξθεηα ηνπ πκβνπιίνπ θαη έλα θείκελν κε ηνλ ηίηιν Πνιηηηθή ζπλνρήο θαη πφιεηο: ε ζπκβνιή ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ ζηελ αλάπηπμε θαη ζηε δεκηνπξγία ζέζεσλ εξγαζίαο ζηηο πεξηθέξεηεο. Πξφθεηηαη γηα ην θείκελν, πνπ ζα απνηειέζεη αξγφηεξα επίζεκε Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο πξνο ην πκβνχιην θαη ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην κε ηνλ ηίηιν Πνιηηηθή ζπλνρήο θαη πφιεηο: ε ζπκβνιή ησλ πφιεσλ θαη ησλ πνιενδνκηθψλ ζπγθξνηεκάησλ ζηελ αλάπηπμε θαη ηελ απαζρφιεζε ζηηο πεξηθέξεηεο COM(2006)

77 Η Υάπηα ηηρ Λειτίαρ για Βιώζιμερ Δςπυπαφκέρ Πόλειρ (Leipzig Charter on Sustainable European Cities) Ζ ηειεπηαία εμέιημε ζην δίαπιν επηθνηλσλίαο, πνπ έρνπλ δεκηνπξγήζεη νη Τπνπξγνί ησλ Κξαηψλ Μειψλ, αξκφδηνη γηα ζέκαηα αζηηθήο πνιηηηθήο, απνηειεί ε Άηππε χλνδνο ηεο Λεηςίαο (Μάηνο 2007), πνπ έιαβε ρψξα θαηά ηε δηάξθεηα ηεο Γεξκαληθήο Πξνεδξίαο. ηε Λεηςία εγθξίζεθε ε Υάξηα γηα Βηψζηκεο Δπξσπατθέο Πφιεηο, σο κηα ζπλέρεηα ηεο πνξείαο ε νπνία μεθίλεζε απφ ηελ Λίιιε, θαη κε ελδηάκεζνπο ζηαζκνχο ην Ρφηεξληακ θαη ην Μπξίζηνι, θαηέιεμε ζηελ πηνζέηεζε ελφο θεηκέλνπ βαζηθψλ αξρψλ θαη ζηξαηεγηθψλ γηα ηελ αζηηθή αλαπηπμηαθή πνιηηηθή. Πιαίζην 3: Η Υάπηα ηηρ Λειτίαρ για Βιώζιμερ Δςπυπαφκέρ Πόλειρ Μεγαιύηεξε ρξήζε ησλ πξνζεγγίζεσλ ηεο νινθιεξσκέλεο αζηηθήο αλαπηπμηαθήο πνιηηηθήο. Ζ νινθιεξσκέλε αζηηθή αλαπηπμηαθή πνιηηηθή είλαη κηα δηαδηθαζία θαηά ηελ νπνία ζπλεξγάδνληαη ε ρσξηθή, ηνκεαθή θαη νηθνλνκηθή παξάκεηξνο ζεκαληηθψλ ζεκείσλ ηεο αζηηθήο πνιηηηθήο. Ζ εκπινθή ησλ νηθνλνκηθψλ θαη ησλ θνηλσληθψλ εηαίξσλ είλαη απαξαίηεηε. Ζ νινθιεξσκέλε αζηηθή αλαπηπμηαθή πνιηηηθή απνηειεί βαζηθή πξνυπφζεζε γηα ηελ εθαξκνγή ηεο Κνηλνηηθήο ηξαηεγηθήο Αεηθφξνπ Αλάπηπμεο. Μέζα ζηα πιαίζηα ηεο νινθιεξσκέλεο αζηηθήο αλαπηπμηαθήο πνιηηηθήο νη παξαθάησ ζηξαηεγηθέο δξάζεσλ είλαη ζεκαληηθήο πξνηεξαηφηεηαο γηα ηελ ελδπλάκσζε ηνπ αληαγσληζκνχ ησλ Δπξσπατθψλ πφιεσλ: Γεκηνπξγία θαη δηαζθάιηζε πςειήο πνηόηεηαο δεκόζησλ ρώξσλ. Ζ πνηφηεηα ησλ δεκφζησλ ρψξσλ θαη ησλ αζηηθψλ ηνπίσλ, πνπ έρνπλ θαηαζθεπαζηεί απφ ηνπο αλζξψπνπο, παίδνπλ έλα ζεκαληηθφ ξφιν γηα ηηο ζπλζήθεο δηαβίσζεο ηνπ αζηηθνχ πιεζπζκνχ. Δίλαη ζεκαληηθή γηα ηελ πξνζέιθπζε επηρεηξήζεσλ ηεο βηνκεραλίαο ηεο γλψζεο, εξγαηηθνχ δπλακηθνχ κε πξνζφληα, αιιά θαη ηνπξηζκνχ. Γη απηφ θαη πξέπεη λα εληζρπζεί ε δηαδξαζηηθφηεηα κεηαμχ ηεο αξρηηεθηνληθήο, ηνπ ζρεδηαζκνχ ησλ ππνδνκψλ θαη ηνπ αζηηθνχ ζρεδηαζκνχ, γηα λα δεκηνπξγεζνχλ ειθπζηηθνί θαη θηιηθνί πξνο ηνπο ρξήζηεο δεκφζηνη ρψξνη θαη λα επηηεπρζεί έλα πςεινχ επηπέδνπ πεξηβάιινλ γηα δηαβίσζε. 108 Leipzig Charter on Sustainable European Cities, Final Draft of 2 May 2007, 77

78 Δθζπγρξνληζκόο ησλ δηθηύσλ ππνδνκώλ θαη ηεο ελεξγεηαθήο απνδνηηθόηεηαο. Μηα ζεκαληηθή ζπλεηζθνξά ζηελ πνηφηεηα δσήο θαη ζηελ πνηφηεηα ηνπ πεξηβάιινληνο απνηεινχλ νη βηψζηκεο, πξνζβάζηκεο θαη νηθνλνκηθά πξνζηηέο δεκφζηεο κεηαθνξέο θαζψο θαη νη ππνδνκέο γηα πεδνχο θαη πνδήιαηα. Δπίζεο, ζεκαληηθφ ξφιν παίδεη θαη ε ελεξγεηαθή απνδνηηθφηεηα θαη ε νηθνλνκηθή ρξήζε ησλ θπζηθψλ πφξσλ. Γηα ην ιφγν απηφ πξέπεη λα βειηησζεί ε ελεξγεηαθή απνδνηηθφηεηα ησλ θηηξίσλ. Μηα ζεκαληηθή βάζε γηα ηελ απνδνηηθή θαη βηψζηκε ρξήζε ησλ πφξσλ είλαη θαη ε δεκηνπξγία ζπκπαγψλ ρψξσλ θαηνηθίαο, πνπ κπνξεί λα επηηεπρζεί κέζσ ηνπ ρσξηθνχ θαη αζηηθνχ ζρεδηαζκνχ ν νπνίνο ζηακαηά ηελ αζηηθή εμάπισζε κέζσ ηνπ απζηεξνχ ειέγρνπ ησλ ρξήζεσλ γεο. Δπηπιένλ, νη πφιεηο ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηνχλ εμειηγκέλεο ηερλνινγίεο πιεξνθνξηψλ θαη επηθνηλσληψλ θαη λα κπνξνχλ λα αληαπνθξηζνχλ ζηνλ θίλδπλν ησλ θιηκαηηθψλ αιιαγψλ. Πνιηηηθέο θαηλνηνκίαο θαη εθπαίδεπζεο. Οη πφιεηο είλαη πεξηνρέο, πνπ παξάγεηαη αιιά θαη απαηηείηαη γλψζε. Ζ εθκεηάιιεπζε ησλ δπλαηνηήησλ κηαο πφιεο ζηελ παξαγσγή γλψζεο εμαξηάηαη απφ ηελ πνηφηεηα ηεο πξνζρνιηθήο θαη ηεο ζρνιηθήο εθπαίδεπζεο, φπσο επίζεο θαη απφ ηηο επθαηξίεο πνπ παξνπζηάδνληαη κέζα ζην εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα θαη ην ζχζηεκα θαηάξηηζεο, θαζψο θαη ζηα θνηλσληθά θαη πνιηηηζηηθά δίθηπα. 2. Ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηηο ππνβαζκηζκέλεο γεηηνληέο κέζα ζηα πιαίζηα ησλ πόιεσλ. Οη πφιεηο αληηκεησπίδνπλ ζεκαληηθέο πξνθιήζεηο, ζε ζπλάξηεζε κε ηηο αιιαγέο ζηηο νηθνλνκηθέο θαη θνηλσληθέο δνκέο θαη ηελ παγθνζκηνπνίεζε. πγθεθξηκέλα πξνβιήκαηα, κεηαμχ άιισλ, είλαη ε πςειή αλεξγία θαη ν θνηλσληθφο απνθιεηζκφο. Μέζα ζε κηα πφιε κπνξνχλ λα ππάξρνπλ ζεκαληηθέο δηαθνξέο ζε επίπεδν νηθνλνκηθψλ θαη θνηλσληθψλ επθαηξηψλ, ζε θάζε μερσξηζηή πεξηνρή ηεο πφιεο, αιιά θαη ζε ζρέζε κε ηε δηαθνξεηηθή πνηφηεηα ηνπ πεξηβάιινληνο. Μηα πνιηηηθή θνηλσληθήο ελζσκάησζεο, ε νπνία ζπλεηζθέξεη ζηε κείσζε ησλ αληζνηήησλ θαη εκπνδίδεη ηνλ θνηλσληθφ απνθιεηζκφ, απνηειεί ηελ θαιχηεξε εγγχεζε γηα ηε δηαηήξεζε ηεο αζθάιεηαο ζηηο πφιεηο. 78

79 πλερηδόκελεο ζηξαηεγηθέο γηα ηελ αλαβάζκηζε ηνπ θπζηθνύ πεξηβάιινληνο. Ζ νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα θαη νη επελδχζεηο απφ ηε κία πιεπξά, θαη νη πνηνηηθέο αζηηθέο δνκέο, θαζψο θαη νη κνληέξλεο θαη απνδνηηθέο ππνδνκέο θαη ππεξεζίεο απφ ηελ άιιε, βξίζθνληαη ζε άκεζε ζπλάξηεζε. Γηα ην ιφγν απηφ ρξεηάδεηαη λα βειηηψζνπκε ηηο ππάξρνπζεο ππνδνκέο θαηνηθίαο ζε ππνβαζκηζκέλεο γεηηνληέο αλαθνξηθά κε ηε ζρεδίαζή ηνπο, ηε θπζηθή ηνπο θαηάζηαζε θαη ηελ ελεξγεηαθή απνδνηηθφηεηά ηνπο. Δλδπλάκσζε ηεο ηνπηθήο νηθνλνκίαο θαη ηεο ηνπηθήο αγνξάο εξγαζίαο. Σα κέηξα γηα ηε δηαζθάιηζε ηεο νηθνλνκηθήο ζηαζεξνπνίεζεο ησλ ππνβαζκηζκέλσλ γεηηνληψλ ζα πξέπεη λα θέξλνπλ ζηελ επηθάλεηα ηηο ελδνγελείο νηθνλνκηθέο δπλάκεηο ζηηο ίδηεο ηηο γεηηνληέο. Μέζα ζε απηφ ην πιαίζην ρξεηάδνληαη πνιηηηθέο γηα ηελ αγνξά εξγαζίαο θαη ηελ νηθνλνκία, πνπ έρνπλ ζρεδηαζηεί γηα ηηο αλάγθεο ηεο θάζε γεηηνληάο μερσξηζηά. Ο ζηφρνο είλαη λα δεκηνπξγήζνπκε θαη λα δηαζθαιίζνπκε ζέζεηο εξγαζίαο θαη λα δξνκνινγήζνπκε ηελ έλαξμε λέσλ επηρεηξήζεσλ. Πνιηηηθέο εθπαίδεπζεο θαη θαηάξηηζεο γηα παηδηά θαη λένπο. Έλα ζεκαληηθφ ζεκείν εθθίλεζεο γηα ηε βειηίσζε ηεο θαηάζηαζεο ζηηο ππνβαζκηζκέλεο γεηηνληέο απνηειεί ε βειηίσζε ηεο θαηάζηαζεο ζηελ εθπαίδεπζε θαη ζηελ θαηάξηηζε ζηελ ηνπηθή θνηλφηεηα ζε ζπλδπαζκφ κε πνιηηηθέο, πνπ εζηηάδνπλ ζηα παηδηά θαη ηνπο λένπο. Πξνώζεζε απνδνηηθώλ θαη νηθνλνκηθά πξνζηηώλ δεκόζησλ κεηαθνξώλ. Ζ αλάπηπμε ελφο απνδνηηθνχ θαη νηθνλνκηθά πξνζηηνχ ζπζηήκαηνο δεκφζησλ κεηαθνξψλ ζα δφζεη ζηνπο θαηνίθνπο ησλ ππνβαζκηζκέλσλ γεηηνληψλ ηελ ίδηα δπλαηφηεηα λα έρνπλ ηελ θηλεηηθφηεηα θαη ηελ πξνζβαζηκφηεηα ησλ ππνινίπσλ πνιηηψλ. Απηφ πνπ πξέπεη λα ηνληζηεί ηδηαίηεξα είλαη ε θαηαιεθηηθή δήισζε 109 ησλ αξκφδησλ ππνπξγψλ ησλ Κξαηψλ Μειψλ, πσο ζα πξέπεη ε πνιηηηθή αζηηθήο αλάπηπμεο λα θαζνξίδεηαη ζε εζληθφ επίπεδν, φπσο, επίζεο, θαη ηα θίλεηξα γηα θαηλνηφκεο πξσηνβνπιίεο ζα πξέπεη θαη απηά λα πξνέξρνληαη απφ εζληθφ ή άιιν επίπεδν. Δπίζεο, νη ππνπξγνί επηζπκνχλ λα έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα ρξεζηκνπνηνχλ 109 Leipzig Charter on Sustainable European Cities, p.7, Final Draft of 2 May 2007, 79

80 ηηο ρξεκαηνδνηήζεηο ησλ Γηαξζξσηηθψλ Σακείσλ γηα ηελ πινπνίεζε ησλ νινθιεξσκέλσλ αζηηθψλ αλαπηπμηαθψλ πξνγξακκάησλ. Γη απηφ θαη ραηξεηίδνπλ ηελ εηζαγσγή ησλ δχν λέσλ ρξεκαηνδνηηθψλ κέζσλ JESSICA θαη JEREMIE. Σέινο, ζεκεηψλνπλ πσο ζα πξέπεη ηα ππνπξγεία, ζε εζληθφ επίπεδν, λα αλαγλσξίζνπλ πην μεθάζαξα ηε ζεκαζία ησλ πφιεσλ ζηελ πινπνίεζε ησλ εζληθψλ, πεξηθεξεηαθψλ αθη ηνπηθψλ θηινδνμηψλ, θαη κε απηφλ ηνλ ηξφπν λα ζπλεηδεηνπνηήζνπλ ηηο επηπηψζεηο ησλ πνιηηηθψλ ηνπο ζηηο πφιεηο Σν δίθηπν EUROCITIES, ην νπνίν απνηειείηαη απφ 131 κεγάιεο πφιεηο ζε 34 Δπξσπατθέο ρψξεο, ζεσξεί ηε Γεξκαληθή πξσηνβνπιία σο κία θίλεζε πςίζηεο ζεκαζίαο γηα ηελ πξναγσγή ησλ ζεκειησδψλ δηθαησκάησλ ησλ πφιεσλ. Βι. The Leipzig Charter: Leading Sustainable European Cities, 80

81 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ Ζ Δπξσπατθή Έλσζε, ζήκεξα, αληηκεησπίδεη ηηο πφιεηο θαη ηα πξνβιήκαηά ηνπο ρσξίο λα έρεη ζέζεη ζε εθαξκνγή θάπνηα επξσπατθή πνιηηηθή απνθιεηζηηθά γηα ηηο πφιεηο. Ζ Δπξσπατθή Έλσζε αζθεί αζηηθή πνιηηηθή κέζσ ελφο πιέγκαηνο κέηξσλ, δξάζεσλ, πξνγξακκάησλ, θαζψο θαη λνκνζεηηθψλ πξάμεσλ εληαγκέλσλ ζηηο δηάθνξεο θνηλνηηθέο πνιηηηθέο, νη νπνίεο αθνξνχλ άκεζα ή έκκεζα ηηο αζηηθέο πεξηνρέο. Μάιηζηα, ζα κπνξνχζακε λα ηζρπξηζηνχκε πσο δελ ππάξρεη κηα ζχλζεζε φισλ ησλ παξαπάλσ θνηλνηηθψλ ελεξγεηψλ, πέξα απφ θάπνηα πεξηγξαθηθά θείκελα γηα ηηο πθηζηάκελεο δξάζεηο θαη ηηο γεληθέο αξρέο νη νπνίεο ζα έπξεπε λα δηέπνπλ ηε δνκή θαη ηε ιεηηνπξγία ησλ πφιεσλ. Ζ ζηάζε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο απέλαληη ζην δήηεκα ησλ πφιεσλ είλαη απνηέιεζκα ηεο εθπεθξαζκέλεο άπνςεο ησλ Κξαηψλ Μειψλ λα παξακείλεη ε αζηηθή πνιηηηθή πξνλφκην ησλ εζληθψλ ηνπο θνηλνβνπιίσλ. Πξφθεηηαη γηα κηα ζέζε, πνπ επαλαβεβαηψζεθε ζηελ άηππν χλνδν ησλ Τπνπξγψλ Υσξνηαμίαο, Πεξηθεξεηαθήο θαη Αζηηθήο πνιηηηθήο ζηε Λεηςία, ηνλ Μάην Ζ παξαπάλσ ζηάζε, πνπ ραξαθηεξίδεη ηα Κξάηε Μέιε, απνηειεί θνηλφ ηφπν φισλ ησλ ζπλαληήζεψλ ηνπο ζηα πιαίζηα ησλ Άηππσλ πλφδσλ ησλ αξκφδησλ ππνπξγψλ. Μάιηζηα, δελ δηαθαίλεηαη θαη θακηά πξννπηηθή αιιαγήο ηεο ζηάζεο ηνπο ζην κέιινλ. Μέζα ζε απηφ ην πιαίζην ζα πξέπεη, ηδηαίηεξα, λα ηνληζηεί πσο αθφκα θαη ζηελ πξνηαζείζα πληαγκαηηθή πλζήθε, κε ηελ νπνία εηζάγεηαη γηα πξψηε θνξά ε έλλνηα ηεο εδαθηθήο ζπλνρήο, δελ πεξηέρνληαη πνπζελά νη ιέμεηο πφιεηο θαη αζηηθφο ρψξνο. εκεηψλεηαη κφλν πσο «ε Έλσζε απνζθνπεί, ηδηαίηεξα, ζηε κείσζε ησλ δηαθνξψλ κεηαμχ ησλ επηπέδσλ αλάπηπμεο ησλ δηαθφξσλ πεξηνρψλ θαη ζηε κείσζε ηεο θαζπζηέξεζεο ησλ πιένλ κεηνλεθηηθψλ πεξηνρψλ, θαζψο θαη ησλ αγξνηηθψλ πεξηνρψλ». Ζ ελζσκάησζε, φκσο, ηεο βηψζηκεο αζηηθήο αλάπηπμεο ζηελ πνιηηηθή ζπλνρήο γηα ηελ πεξίνδν θαη ε αλαγλψξηζε ηεο ζπκβνιήο ησλ πφιεσλ ζηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε απνηειεί έλα ζεηηθφ βήκα. Δμαθνινπζεί, φκσο, λα ελαπφθεηηαη ζηηο ίδηεο ηηο πφιεηο θαη ζηηο πεξηθεξεηαθέο θαη εζληθέο αξρέο ε ζχλζεζε φισλ ησλ δπλαηνηήησλ, πνπ πξνζθέξεη ε Έλσζε, θαζψο θαη ν ζρεδηαζκφο θαη ε 111 Leipzig Charter on Sustainable European Cities, Final Draft of 2 May 2007, 81

82 πινπνίεζε ησλ δξάζεσλ, ζχκθσλα κε ηηο εζληθέο, πεξηθεξεηαθέο θαη ηνπηθέο ηδηαηηεξφηεηεο. Αλεμάξηεηα, φκσο, απφ ηηο επηινγέο ησλ Κξαηψλ Μειψλ θαη ηηο πνιηηηθέο ηνπο απνθάζεηο γηα ηελ αλάγθε πηνζέηεζεο κηαο Δπξσπατθήο αζηηθήο πνιηηηθήο, νη µηθξέο, κεζαίεο θαη µεγάιεο πφιεηο ηεο Δπξψπεο παξνπζηάδνπλ θνηλέο ηάζεηο θαη αληηµεησπίδνπλ παξφµνηεο πξνθιήζεηο, παξά ηελ πνιπµνξθία ησλ εµπεηξηψλ θαη ησλ θαηαζηάζεσλ. Οη ηάζεηο είλαη ε παγθνζµηνπνίεζε θαη ε αλαδηάξζξσζε ηεο νηθνλνµίαο, νη θνηλσληθέο αιιαγέο θαη ε αχμεζε ηνπ απνθιεηζµνχ, ε πεξηβαιινληηθή ππνβάζκηζε θαη ε δεµνζηνλνµηθή ζηελφηεηα. Ζ νηθνλνµηθή επεµεξία, ε θνηλσληθή έληαμε, θαζψο θαη ε πξνζηαζία θαη βειηίσζε ηνπ πεξηβάιινληνο πξέπεη λα είλαη αιιεινζπµπιεξνχµελνη θαη αιιεινεληζρπφµελνη ζηφρνη µηαο ζηξαηεγηθήο βηψζηµεο αζηηθήο αλάπηπμεο, ε νπνία ζα βειηηψζεη ηελ νηθνλνµηθή επξσζηία ησλ αζηηθψλ θέληξσλ, θαη θπξίσο ζηηο αλαπηπμηαθά θαζπζηεξεµέλεο πεξηθέξεηεο, µέζσ ηεο ελζάξξπλζεο ηεο θαηλνηνµίαο θαη ηνπ επηρεηξεµαηηθνχ πλεχµαηνο, θαζψο θαη ηεο αχμεζεο ηεο παξαγσγηθφηεηαο. Δπίζεο, ζα νξγαλψλεη ηε δπλαηφηεηα πξφζβαζεο ζηα νθέιε ηεο απμεµέλεο παξαγσγηθφηεηαο θαη αληαγσληζηηθφηεηαο µε δίθαην ηξφπν, κεηψλνληαο ηνλ θνηλσληθφ απνθιεηζµφ θαη βειηηψλνληαο ην επίπεδν αζθάιεηαο ζηηο πφιεηο. Άιισζηε, ην εχξνο θαη ε έληαζε ηνπ απνθιεηζµνχ απεηιεί ηνλ θνηλσληθφ ηζηφ, ηελ αληαγσληζηηθφηεηα θαη ηε βηψζηµε αλάπηπμε ησλ µηθξψλ, κεζαίσλ θαη µεγάισλ πφιεσλ. Δπηπιένλ, ζα θαζηζηά ηηο πφιεηο πεξηζζφηεξν βηψζηµεο απφ πεξηβαιινληηθή άπνςε θαη απνηξέπνληαο ηελ επηβνιή ηνπ αλαπηπμηαθνχ ηνπο θφζηνπο ζην άµεζν πεξηβάιινλ ηνπο, φπσο νη γχξσ αγξνηηθέο πεξηνρέο, νη επξχηεξεο πεξηθέξεηεο, νη µειινληηθέο γεληέο. Σέινο, ζα ελζαξξχλεη θαηλνηφµεο θαη επέιηθηεο δηαδηθαζίεο ιήςεο απνθάζεσλ, πνπ ζα δηεπξχλνπλ ηε ζπµµεηνρή θαη ζα ελζσµαηψλνπλ ηηο ελέξγεηεο εηαίξσλ ηνπ δεµφζηνπ θαη ηδησηηθνχ θνξέα, θαζψο θαη ησλ νξγαληζµψλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο, απφ ην επξσπατθφ ζην ηνπηθφ επίπεδν. Ζ απνηειεζκαηηθή θαη ζπκκεηνρηθή δηαθπβέξλεζε απνηειεί βαζηθή πξνυπφζεζε γηα ηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ. Μφλν κε ηελ πινπνίεζε ηέηνησλ πνιηηηθψλ ζα κπνξέζνπλ νη αζηηθέο πεξηνρέο λα αληηκεησπίζνπλ ηα δηάθνξα πξνβιήκαηα, πνπ έρνπλ θάλεη ηζρπξή ηελ παξνπζία ηνπο, θαη λα αληαπνθξηζνχλ ζηηο απμεκέλεο 82

83 απαηηήζεηο γηα νηθνλνκηθή αλάπηπμε, θνηλσληθή δηθαηνζχλε θαη πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. 83

84 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ Α. ΔΛΛΖΝΗΚΖ Αγγειίδεο, Μ. (2004), Αεηθόξνο Αλάπηπμε ησλ πόιεσλ ζηελ Δπξώπε θαη ζηελ Διιάδα, Τπνπξγείν Πεξηβάιινληνο, Υσξνηαμίαο θαη Γεκνζίσλ Έξγσλ- ΔΜΠ, Αζήλα. Αγγειίδεο, Μ. (2004), Οη πνιηηηθέο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ηε Υσξηθή Αλάπηπμε - Μηα κεγάιε πξόθιεζε γηα ηελ Δπξώπε θαη ηελ Διιάδα, Παλεπηζηεκηαθέο Δθδφζεηο ΔΜΠ, Αζήλα. Βαζελρφβελ, Λ. (1996), Αεηθόξνο Αζηηθή Αλάπηπμε θαη ε έλλνηα ησλ Αζηηθώλ πόξσλ, ζην: Λάζθαξηο, Κ. (επηκ.), Sustainable Development: Θεσξεηηθέο πξνζεγγίζεηο κηαο θξίζηκεο έλλνηαο, Αζήλα: Δθδ. Παπαζσηεξίνπ, ζει Βαζελρφβελ, Λ. (2004), Ο ρεδηαζκόο ησλ Πόιεσλ ζηνλ Αζηεξηζκό ηεο Πεξηβαιινληηθήο Δπζύλεο, ζην: Πφιε θαη Υψξνο απφ ηνλ 20 ν ζηνλ 21 ν αηψλα, Δζληθφ Μεηζφβην Πνιπηερλείν, Παλεπηζηήκην Θεζζαιίαο, χιινγνο Διιήλσλ Πνιενδφκσλ θαη Υσξνηαθηψλ, Αζήλα: Παπαζσηεξίνπ. Βαζελρφβελ, Λ. (2006), Δθπαηδεπηηθό Τιηθό: Υσξνηαμία-Πνιενδνκία, Δζληθή ρνιή Γεκφζηαο Γηνίθεζεο, Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Γηνίθεζεο, Αζήλα. Γεηίκεο, Π., θ.ά, επίκ. (1994), Αζηηθή θαη Πεξηθεξεηαθή Αλάπηπμε: Θεσξία, αλάιπζε θαη πνιηηηθή, Αζήλα: Δθδ. Θεκέιην. Γηαλλαθνχξνπ, Γ. (2000), Ζ ρσξνηαμηθή πνιηηηθή ζηε δηεπξπκέλε Δπξώπε, ζην: Αλδξηθνπνχινπ Δ. θαη Καπθαιάο Γξ. (επηκ.), Ο λένο Δπξσπατθφο Υψξνο. Ζ Γηεχξπλζε θαη ε Γεσγξαθία ηεο Δπξσπατθήο Αλάπηπμεο, Αζήλα: Δθδ. Θεκέιην, ζει Δπξσπατθή Δπηηξνπή (1998), Αεηθόξνο Αζηηθή Αλάπηπμε ζηελ Δ.Δ. : Πιαίζην Γξάζεο, Βξπμέιιεο COM (98) 605. Δπξσπατθή Δπηηξνπή (1999) Αζηηθά πξόηππα πεηξακαηηθά έξγα Φάζε II , Λνπμεκβνχξγν. Δπξσπατθή Δπηηξνπή (2001), Λεπθή Βίβινο: Ζ Δπξσπατθή πνιηηηθή κεηαθνξώλ κε νξίδνληα ην έηνο 2010: Ζ ώξα ησλ επηινγώλ, Βξπμέιιεο COM (2001)

85 Δπξσπατθή Δπηηξνπή (2003), Δπελδύνληαο ζηελ έξεπλα: Σν πξόγξακκα δξάζεο γηα ηελ Δπξώπε, Βξπμέιιεο COM (2003 )226. Δπξσπατθή Δπηηξνπή (2004), Έθζεζε ηεο Οκάδαο Τςεινύ Δπηπέδνπ ππό ηνλ Wim Kok: Ζ αληηκεηώπηζε ησλ πξνθιήζεσλ: Ζ ζηξαηεγηθή ηεο Ληζζαβόλαο γηα ηελ αλάπηπμε θαη ηελ απαζρόιεζε, Βξπμέιιεο. Δπξσπατθή Δπηηξνπή (2005), πλεξγαζία γηα ηελ νηθνλνκηθή κεγέζπλζε θαη ηελ απαζρόιεζε. Νέν μεθίλεκα γηα ηε ζηξαηεγηθή ηεο Ληζζαβόλαο, Βξπμέιιεο COM (2005) 24. Δπξσπατθή Δπηηξνπή (2005), Πνιηηηθή ηεο πλνρήο γηα ηελ ελίζρπζε ηεο αλάπηπμεο θαη ηεο απαζρόιεζεο: ηξαηεγηθέο Καηεπζπληήξηεο γξακκέο ηεο Κνηλόηεηαο, , Βξπμέιιεο COM (2005) Δπξσπατθή Δπηηξνπή (2005), Πξάζηλε Βίβινο γηα ηελ Δλεξγεηαθή Απνδνηηθόηεηα ή θάλνληαο Πνιιά κε Λίγα, Βξπμέιιεο COM (2005) 265. Δπξσπατθή Δπηηξνπή (2005), Κνηλσληθή Αηδέληα , Βξπμέιιεο COM (2005) 33. Δπξσπατθή Δπηηξνπή (2006), Υάξηεο γηα ηελ ηζόηεηα αλάκεζα ζε άληξεο θαη γπλαίθεο, Βξπμέιιεο COM (2006) 92. Δπξσπατθή Δπηηξνπή (2006), Δθαξκόδνληαο ην θνηλνηηθό πξόγξακκα ηεο Ληζζαβόλαο: Κνηλσληθέο Τπεξεζίεο γεληθνύ ελδηαθέξνληνο ζηελ Δ.Δ, Βξπμέιιεο COM(2006) 177. Δπξσπατθή Δπηηξνπή (2006), Σέηαξηε Έθζεζε Πξνόδνπ γηα ηε πλνρή, Βξπμέιιεο COM (2006) 281. Δπξσπατθή Δπηηξνπή (2006), Πνιηηηθή πλνρήο θαη πόιεηο: ε ζπκβνιή ησλ πόιεσλ θαη ησλ πνιενδνκηθώλ ζπγθξνηεκάησλ ζηελ αλάπηπμε θαη ηελ απαζρόιεζε ζηηο πεξηθέξεηεο, Βξπμέιιεο COM (2006). Δπξσπατθή Δπηηξνπή (2006), Πξάζηλε Βίβινο γηα ηελ Δπξσπατθή ηξαηεγηθή γηα ηε Βηώζηκε, Αληαγσληζηηθή θαη Αζθαιή Δλέξγεηα, Βξπμέιιεο COM (2006) 105. Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην (2004), Φήθηζκα ηνπ Δπξσπατθνύ Κνηλνβνπιίνπ ζρεηηθά κε ηελ αζηηθή δηάζηαζε ζην πιαίζην ηεο δηεύξπλζεο, ηξαζβνχξγν (2004/2258 ΗΝΗ). Δπξσπατθφ πκβνχιην θαη Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην (2001), Απόθαζε αξηζκ. 1411/2001: Κνηλνηηθό Πιαίζην πλεξγαζίαο γηα ηελ πξνώζεζε ηεο Αεηθόξνπ 85

86 Αζηηθήο Αλάπηπμεο, Δθεκεξίδα ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ OJ L 191/1 ηεο Δπξσπατθφ πκβνχιην θαη Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην (2002), Απόθαζε αξηζκ. 1600/2002: 6 ν Πξόγξακκα Γξάζεο γηα ην Πεξηβάιινλ, Δθεκεξίδα ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ OJ L 242/1 ηεο Δπξσπατθφ πκβνχιην θαη Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην (2006), Απφθαζε αξηζκ. 1672/2006: Κνηλνηηθό Πξόγξακκα γηα ηελ Απαζρόιεζε θαη ηελ Κνηλσληθή πλνρή/ PROGRESS, Δθεκεξίδα ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ. Δπξσπατθφ πκβνχιην θαη Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην (2006), Απόθαζε αξηζκ. 1982/2006: 7 ν Πξόγξακκα Γξάζεο γηα ηελ Έξεπλα θαη ηελ Σερλνινγηθή Αλάπηπμε, Δθεκεξίδα ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ OJ L 412/1 ηεο Δπξσπατθφ πκβνχιην (2006), Καλνληζκόο (ΔΚ) αξηζκ. 1080/2006 γηα ην Δπξσπατθό Σακείν Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο, Λνπμεκβνχξγν, Δπίζεκε Δθεκεξίδα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, L 210/ Δπξσπατθφ πκβνχιην (2006), Καλνληζκόο (ΔΚ) αξηζκ. 1081/2006 γηα ην Δπξσπατθό Κνηλσληθό Σακείν, Λνπμεκβνχξγν, Δπίζεκε Δθεκεξίδα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, L 210/ Δπξσπατθφ πκβνχιην (2006), Καλνληζκόο (ΔΚ) αξηζκ. 1082/2006 γηα ηνλ Δπξσπατθό Όκηιν Δδαθηθήο πλεξγαζίαο, Λνπμεκβνχξγν, Δπίζεκε Δθεκεξίδα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, L 210/ Δπξσπατθφ πκβνχιην (2006), Καλνληζκόο (ΔΚ) αξηζκ. 1083/2006 πεξη θαζνξηζκνύ γεληθώλ δηαηάμεσλ γηα ην ΔΣΠΑ, ην ΔΚΣ θαη ην Σ, Λνπμεκβνχξγν, Δπίζεκε Δθεκεξίδα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, L 210/ Δπξσπατθφ πκβνχιην (2006), Καλνληζκόο (ΔΚ) αξηζκ. 1084/2006 γηα ην Σακείν πλνρήο, Λνπμεκβνχξγν, Δπίζεκε Δθεκεξίδα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, L 210/ Κακρήο, Μ. (2004), Ζ Δπξσπατθή Έλσζε θαη νη Πόιεηο: ε αζηηθή δηάζηαζε ησλ Κνηλνηηθώλ πνιηηηθώλ ζην πλέδξην: Πνιηηηθή Αεηθφξνπ Αλάπηπμεο ησλ Πφιεσλ ζηελ Διιάδα, Δ.Μ.Π. θαη ΤΠΔΥΧΓΔ, Αζήλα Καπθαιάο, Γ. θαη Κνκελφο, Ν. (1993), ηξαηεγηθέο ηνπηθήο αλάπηπμεο θαη ν λένο ξόινο ησλ θξαηηθώλ πνιηηηθώλ, ζην: Γεηίκεο, Π. θαη Γξάβαξεο, Γ. (επηκ.), Κνηλσληθφ Κξάηνο θαη Κνηλσληθή Πνιηηηθή: Ζ ζχγρξνλε πξνβιεκαηηθή, Αζήλα: Δθδ. Θεκέιην. 86

87 Μαξαβέγηαο, Ν. θαη Σζηληζηδέιεο Μ., επηκ. (1991), Δπξσπατθή Οινθιήξσζε: Θεσξία θαη Πνιηηηθή, Αζήλα: Δθδ. Θεκέιην. Μαξαβέγηαο, Ν. θαη Αλδξένπ Γ. (2006), Σα Γηαξζξσηηθά Σακεία, ζην: ηεθάλνπ, Κ. (επηκ.), Δηζαγσγή ζηηο Δπξσπατθέο πνπδέο, Σφκνο Γ : Οηθνλνκηθή Οινθιήξσζε θαη Πνιηηηθέο- ην Ρπζκηζηηθφ Πιαίζην, Αζήλα: ΔΠΔΔ/ηδέξεο. Μπεξηάηνο, Ζ. (1998), Ζ ζεκαζία ησλ δηθηύσλ ζπλεξγαζίαο ζηελ αλάπηπμε ησλ επξσπατθώλ θαη ειιεληθώλ πόιεσλ, Παλεπηζηήκην Θεζζαιίαο, Βφινο. Πεηξάθνο, Γ. θαη Φπράξεο Γ. (2004), Ζ Πεξηθεξεηαθή πνιηηηθή ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, ζην: Πεηξάθνο, Γ. θαη Φπράξεο Γ., Πεξηθεξεηαθή Αλάπηπμε ζηελ Διιάδα, Αζήλα: Δθδ. Κξηηηθή, ζει πκβνχιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (2005), πκπεξάζκαηα ηεο Πξνεδξίαο, Βξπμέιιεο, 7619/1/05 REV 1. πκβνχιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (2006), Απόθαζε γηα ηηο ζηξαηεγηθέο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ηεο Κνηλόηεηαο γηα ηε ζπλνρή, Δπίζεκε Δθεκεξίδα ηεο Δ.Δ., L 291, πκβνχιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (2006), Δπαλεμέηαζε ηεο ηξαηεγηθήο ηεο Δ.Δ γηα ηελ αεηθόξν αλάπηπμε Αλαλεσκέλε ζηξαηεγηθή, Βξπμέιιεο, 10917/06. Τπνπξγείν Οηθνλνκίαο & Οηθνλνκηθψλ (2007), Δζληθό ηξαηεγηθό Πιαίζην Αλαθνξάο , Αζήλα. Φπράξεο, Γ. θ.ά., επίκ. (2000), Γεθαεπηά Κείκελα γηα ην ρεδηαζκφ, ηηο Πφιεηο θαη ηελ Αλάπηπμε, Παλεπηζηήκην Θεζζαιίαο, Παλεπηζηεκηαθέο Δθδφζεηο, Βφινο. Φπράξεο, Γ. (2004), Σα Πεξηθεξεηαθά Πξνγξάκκαηα ησλ Κνηλνηηθώλ Πιαηζίσλ ηήξημεο: πξώηε απνηίκεζε θαη πξννπηηθέο, εηξά Δξεπλεηηθψλ Δξγαζηψλ 10 (1), ζει. 1-24, Σκήκα Μεραληθψλ Υσξνηαμίαο, Πνιενδνκίαο θαη Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο, Παλεπηζηήκην Θεζζαιίαο. 87

88 Β. ΞΔΝΟΓΛΧΖ Aldskogius, G. (2000), Urban Policy in the Structural Policy of the European Union, CERUM Working Paper, Nr 21., UMEA University, Sweden. Antalovsky, E., Dangschat, J. and Parkinson, M. (2005), Cities in Europe Europe in Cities, John Moores University, Liverpool. Atkinson, R. (2001), The emerging Urban Agenda and the European Spatial Development Perspective: Towards an EU urban policy?, European Planning Studies, 9(3), pp Atkinson, R. and Duhr, S. (2002), The Committee on Spatial Development s Multiannual Programme of Co-operation in Urban Affairs within the European Union: A Framework for the Development of an EU Urban Policy?, Paper presented at the EURA/EU-POLIS Conference on Urban and Spatial European Policies April, Turin. Bachtler, J., Wishlade F. (2005), From Building Blocks to Negotiating Boxes: the Reform of EU Cohesion Policy, EoRPA Paper, vol. 3/2005. Chesire, P., Hay, D., Carbonaro, G. (1985), Regional Policy and urban decline, University of Reading, Whiteknights. Commission of the European Communities (1990), Green Paper on the Urban Environment, Brussels COM (90) 218. Commission of the European Communities (1994), Community Initiative Concerning Urban Areas (URBAN), Brussels COM (94) 61. Committee on Spatial Development (1999), European Spatial Development Perspective: Towards Balanced and Sustainable Development of the Territory of the EU, Brussels Committee on Spatial Development (2000), Proposal for a multiannual programme of cooperation in urban policy within the European Union, Marseilles, Directorate General Regional Policy (2004), Urban Community Initiative , Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities. Directorate General Regional Policy (2005), Cities and the Lisbon Agenda: Assessing the performance of cities, Brussels. 88

89 Directorate General Regional Policy (2007), The Territorial and Urban dimension in the National Strategic Reference Frameworks and Operational Programmes ( ): A first assessment, Brussels, http;// ec.europa.eu/comm./regional_policy/. ESPON Transnational Project Group (2005), Small and Medium-sized Towns, Interim Report, Vienna. EUROCITIES (2007), The Leipzig Charter: Leading Sustainable European Cities, Brussels, European Commission (1997), Towards an urban agenda in the European Union, Brussels, COM(97) 197. European Commission (2001), A Sustainable Europe for a Better World: A European Union Strategy for Sustainable Development, Brussels COM (2001) 264. European Commission (2002), The Programming of the Structural Funds : an initial assessment of the Urban Initiative, Brussels, COM (2002) 308. European Commission (2002), The Urbact Programme URBAN II Community Initiative, Brussels, http;// ec.europa.eu/comm./regional_policy/ European Commission (2004), Third Report on Economic and Social Cohesion, Brussels, COM (2004) 107. European Commission (2006), The Urban dimension in Community Policies for the period , Brussels, http;// ec.europa.eu/comm./regional_policy/ European Commission (2006), The urban dimension in the other Community policies for the period , Brussels, http;// ec.europa.eu/comm./regional_policy/. European Commission (2006), Memorandum of Understanding in respect of Joint European Resources for Micro to Medium Enterprises between the European Commission and the European Investment Fund, Brussels, European Commission (2006), Memorandum of Understanding in respect of Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas between the European Commission and the European Investment Fund and the Council of Europe Development Bank, Brussels, European Commission (2006), Governance of Territorial and Urban Policies from EU to Local Level, Final Report, ESPON Project

90 European Commission (2007), State of European Cities Report, Brussels European Council (2000), Lisbon Presidency Conclusions of 23 and 24 March 2000, Brussels. European Council (2001), Presidency Conclusions to Gothenburg European Council of 15 and 16 June 2001, Brussels. European Parliament and European Council (2004), Proposal for a regulation concerning the Financial Instrument for the Environment (LIFE+), Brussels COM (2004) 621. Faludi, A. (2007), Territorial Cohesion Policy and the European Model of Society, European Planning Studies, 15:4, pp Frank, S., Holm, A., Kreinsen, H. and Birkholz, T. (2006), The European URBAN Experience Seen from the Academic Perspective, Humbold University, Berlin. French Presidency (2000), Final Conclusions at the end of the informal meeting of the Ministers responsible for urban affairs at the Conference: Europe, spatial and urban development, Lille, German Presidency (1999), Informal Council of EU Ministers responsible for Spatial Planning: Final Conclusions, Potsdam. German Presidency (2007), Leipzig Charter on Sustainable European Cities, Berlin, Getimis, P. (2002), Improving EU regional policy by learning from the past in view of enlargement, University Institute of Urban Environment and Human Resources, Athens. Getimis, P., Heinelt H. (2004), Leadership and community involvement in the European cities. Conditions of success and/or failure, Paper for the International Conference City Future, Chicago 8-10 July. GHK (2003), Ex-Post evaluation Urban Community Initiative ( ) - Final Report, Brussels, http;// ec.europa.eu/comm./regional_policy/ Chorianopoulos, I., Iosifides T. (2006), The Neoliberal Framework of EU Urban Policy in Action: Supporting Competitiveness and Reaping Disparities, Local Economy Vol.21, No.4, pp Ministry of the Interior and Kingdom Relations (2004), Common Framework on Future Urban Policy: Cities Empower Europe, The Netherlands. 90

91 Ministry of the Interior and Kingdom Relations (2004), Dutch Presidency: Conclusions of the 2004 Ministerial Meeting of Urban Policy Cities empower Europe, The Netherlands. Office for Official Publications of the European Communities (2007), Cohesion Policy , Commentaries and official texts, Luxemburg. Polverari, L., McMaster I. (2005), Territorial cohesion and new cohesion policy: challenges for old and new Member States, 1 st ESPON Scientific Conference: European Territorial Research in Progress (14-15 October),, pp Richardson, T., Dabinett G. (2005), Governance and polycentricity urban development: the territorial and political translation of spatial ideas, 1 st ESPON Scientific Conference: European Territorial Research in Progress (14-15 October), pp Tofarides, M. (2003), Urban Policy in the European Union A Multi-level Gatekeeper System, Aldershot (UK): Ashgate. United Kingdom Presidency (2005), Conclusions of Bristol Ministerial Informal Meeting on Sustainable Communities in Europe, London, United Nations Population Fund (2007), State of world population 2007: Unleashing the potential of urban growth, New York. Van den Berg, L., Braun, E. and Van der Meer, J. (2004), National Urban Policies in the European Union, Erasmus University, Rotterdam. Williams, R. H. (1999), Constructing the European Spatial Development Perspective: Consensus without a Competence, Regional Studies, vol. 33(8), pp

92 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ 92

93 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑΣΟ I. ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 1: Πιεζπζκηαθή Αιιαγή ζηηο Πφιεηο θαηά ηελ πεξίνδν II. ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 2: Πιεζπζκηαθή Αιιαγή ζε Μεγάιεο Αζηηθέο Εψλεο ηελ πεξίνδν (νπεδία, Φηλιαλδία, Γαλία). III. ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 3: Πιεζπζκηαθή Αιιαγή ζε Μεγάιεο Αζηηθέο Εψλεο ηελ πεξίνδν (Γεξκαλία Βέιγην, Γαιιία, Απζηξία Μεγάιε Βξεηαλία, Ηξιαλδία, Οιιαλδία). IV. ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 4: Πιεζπζκηαθή Αιιαγή ζε Μεγάιεο Αζηηθέο Εψλεο ηελ πεξίνδν (Βνπιγαξία, Σζερία, Ρνπκαλία, ινβαθία, Πνισλία, Οπγγαξία, Ληζνπαλία, Λεηηνλία, Δζζνλία, ινβελία). V. ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 5: Πιεζπζκηαθή Αιιαγή ζε Μεγάιεο Αζηηθέο Εψλεο ηελ πεξίνδν (Ηηαιία, Ηζπαλία, Πνξηνγαιία, Διιάδα, Κππξνο). VI. ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 6: Πνζνζηφ ηνπ πιεζπζκνχ κε γλψζεηο ηξηηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο. VII. ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 7: Πνζνζηφ απαζρφιεζεο ζηηο πφιεηο θαη ζηα θξάηε. VIII. ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 8: Πνζνζηφ αλεξγίαο ζε επίπεδν πφιεσλ θαη θξαηψλ ην IX. ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 9: Πνζνζηφ δηακελφλησλ ζηηο πφιεηο θαη ζηα θξάηε κε μέλε ππεθνφηεηα. X. ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 10: Πφζν αζθαιήο αηζζάλεζαη ζηελ πφιε ; XI. ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 11: Πνζνζηφ αλεξγίαο ζηηο Πφιεηο Αζηηθνχ Διέγρνπ (URBAN AUDIT) θαη ζηηο Πεξηνρέο URBAN II. XII. Απφζπαζκα απφ ην Παξάξηεκα Πξνθιήζεηο γηα ηα Δπξσπατθά Μηθξά θαη Μεγάια Αζηηθά Κέληξα ζην Δπξσπατθή Δπηηξνπή, Αεηθφξνο Αζηηθή Αλάπηπμε ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε: Πιαίζην Γξάζεο, Βξπμέιιεο

94 ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 1: Πιεζπζκηαθή Αιιαγή ζηηο Πόιεηο θαηά ηελ πεξίνδν [πεγή URBAN AUDIT, ] ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 2: Πιεζπζκηαθή Αιιαγή ζε Μεγάιεο Αζηηθέο Εώλεο ηελ πεξίνδν [πεγή European Commission (2007), State of European Cities Report, Brussels ] 94

95 ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 3: Πιεζπζκηαθή Αιιαγή ζε Μεγάιεο Αζηηθέο Εώλεο ηελ πεξίνδν [πεγή European Commission (2007), State of European Cities Report, Brussels ] ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 4: Πιεζπζκηαθή Αιιαγή ζε Μεγάιεο Αζηηθέο Εώλεο ηελ πεξίνδν [πεγή European Commission (2007), State of European Cities Report, Brussels ] 95

96 ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 5: Πιεζπζκηαθή Αιιαγή ζε Μεγάιεο Αζηηθέο Εώλεο ηελ πεξίνδν [πεγή European Commission (2007), State of European Cities Report, Brussels ] 96

97 ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 6: Πνζνζηό ηνπ πιεζπζκνύ κε γλώζεηο ηξηηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο [πεγή URBAN AUDIT ] ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 7: Πνζνζηό απαζρόιεζεο ζηηο πόιεηο θαη ζηα θξάηε [πεγή URBAN AUDIT ] 97

98 ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 8: Πνζνζηό αλεξγίαο ζε επίπεδν πόιεσλ θαη θξαηώλ ην 2001 [πεγή URBAN AUDIT ] ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 9: Πνζνζηό δηακελόλησλ ζηηο πόιεηο θαη ζηα θξάηε κε μέλε ππεθνόηεηα [πεγή URBAN AUDIT ] 98

99 ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 10: Πόζν αζθαιήο αηζζάλεζαη ζηελ πόιε ; [πεγή URBAN AUDIT] ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 11: Πνζνζηό αλεξγίαο ζηηο Πόιεηο Αζηηθνύ Διέγρνπ (URBAN AUDIT) θαη ζηηο Πεξηνρέο URBAN II [πεγή URBAN AUDIT] 99

Δράζεις Πρόνοιας ζηη Νέα Προγραμμαηική Περίοδο

Δράζεις Πρόνοιας ζηη Νέα Προγραμμαηική Περίοδο Δράζεις Πρόνοιας ζηη Νέα Προγραμμαηική Περίοδο Έφη Μπέκοσ Γενική Γραμματέας Πρόνοιας ΤΠΟΤΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΦΑΛΙΗ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΣΕΙΑ ΠΡΟΝΟΙΑ ΔΙΑΓΩΓΗ - Πξνώζεζε ηεο θνηλσληθήο έληαμεο θαη

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger Κεθάλαιο 1 Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΠΛΑΝΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Κεθάιαην 1: Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Σπγγξαθείο: Δξ. Andrea Grimm, Δξ.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ηότοι εργαζηηρίοσ ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηνύλ βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ Windows XP πνπ ζρεηίδνληαη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΟΝΑ 4: ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΤΝΟΥΗ Δ.Π. Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο 2014 2020

ΑΞΟΝΑ 4: ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΤΝΟΥΗ Δ.Π. Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο 2014 2020 ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑ ΑΝΑΣΟΛΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ ΔΙΓΙΚΗ ΤΠΗΡΔΙΑ ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΑΞΟΝΑ 4: ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΤΝΟΥΗ Δ.Π. Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο 2014 2020 Κομοηηνή 3 Απριλίοσ 2015 Παρουσίαση:

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Εθνικό Συνέδριο «Γεωθερμική Ηλεκτροπαραγωγή» Ξενοδοχείο Divani Caravel Αθήνα 20 Νοεμβρίου 2013 Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Α.Μπένου, Ι. Χωροπανίτης Τμήμα Γεωθερμικής Ενέργειας

Διαβάστε περισσότερα

Η ενίζσςζη ηηρ κοινωνικήρ ζςνοσήρ ζηοςρ πόλοςρ ανάπηςξηρ με ηη σπήζη Σςνολικών Επισοπηγήζεων: Μελέηη Πεπίπηωζηρ Καβάλα - Ξάνθη - Δπάμα

Η ενίζσςζη ηηρ κοινωνικήρ ζςνοσήρ ζηοςρ πόλοςρ ανάπηςξηρ με ηη σπήζη Σςνολικών Επισοπηγήζεων: Μελέηη Πεπίπηωζηρ Καβάλα - Ξάνθη - Δπάμα Δ ΔΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ Κ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΙΡΑ ΣΜΗΜΑ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΟΡΓΑΝΙΜΧΝ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ ΣΔΛΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Η ενίζσςζη ηηρ κοινωνικήρ ζςνοσήρ ζηοςρ πόλοςρ ανάπηςξηρ με ηη σπήζη Σςνολικών

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF 21.10.2015 A8-0046/92 92 Σημείο 8 (8) Οη βηηακίλεο, ηα αλόξγαλα ζπζηαηηθά θαη άιιεο νπζίεο πνπ πξννξίδνληαη γηα ρξήζε ζε ζπκπιεξώκαηα δηαηξνθήο ή γηα πξνζζήθε ζε ηξόθηκα φπσο ηα παξαζθεπάζκαηα γηα βξέθε

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL B8-0165/7. Τροπολογία. Salvatore Cicu, Lambert van Nistelrooij εμ νλόκαηνο ηεο Οκάδαο PPE

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL B8-0165/7. Τροπολογία. Salvatore Cicu, Lambert van Nistelrooij εμ νλόκαηνο ηεο Οκάδαο PPE 1.2.2016 B8-0165/7 7 Αιτιολογική σκέψη A Α. ιακβάλνληαο ππόςε όηη νηζιυηικέρ πεπιοσέρ, οι οποίερ νξίδνληαη σο πεξηθέξεηεο NUT επηπέδνπ 2 θαη 3, έρνπλ θνηλά θαη κόληκα εηδηθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ ηιρ δηαθνξνπνηνύλ

Διαβάστε περισσότερα

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Πώς πρέπει να τιμολογεί ένα μονοπώλιο; Μέρξη ζηηγκήο ην κνλνπώιην έρεη ζεσξεζεί ζαλ κηα επηρείξεζε ε νπνία πσιεί ην πξντόλ ηεο ζε θάζε πειάηε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Θέματα. Έζησ όηη ζε δείγκα 35 θαηνηθηώλ πνπ ελνηθηάδνληαη ζε θνηηεηέο ζηελ Κνδάλε βξέζεθε ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζηα 5 επξώ, ελώ ζην Ζξάθιεην ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζε

Διαβάστε περισσότερα

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ Φξεζηκόηεηα καζεκαηηθώλ Αξρή θαηακέηξεζεο Όζα έδσζαλ νη Έιιελεο... Τξίγσλνη αξηζκνί Τεηξάγσλνη αξηζκνί Δπηκήθεηο αξηζκνί Πξώηνη αξηζκνί Αξηζκνί κε μερσξηζηέο ηδηόηεηεο Γίδπκνη πξώηνη

Διαβάστε περισσότερα

Η «έμππλε» ρξεκαηνδόηεζε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθόηεηαο Υξεκαηνδνηψληαο εθπαίδεπζε, θίλεηξα θαη εξγαιεία

Η «έμππλε» ρξεκαηνδόηεζε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθόηεηαο Υξεκαηνδνηψληαο εθπαίδεπζε, θίλεηξα θαη εξγαιεία Η «έμππλε» ρξεκαηνδόηεζε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθόηεηαο Υξεκαηνδνηψληαο εθπαίδεπζε, θίλεηξα θαη εξγαιεία λεαληθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο Η αξρηηεθηνληθή ηεο πξώηεο επηρείξεζεο Δπηρεηξεκαηηθή ΙΓΔΑ Ο ΔΠΙΥΔΙΡΩΝ:

Διαβάστε περισσότερα

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12 Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 11-12 Project 6: Ταμίδη κε ηε Μεραλή ηνπ Φξόλνπ Υπεύζπλνη Καζεγεηέο: Ε. Μπηιαλάθε Φ. Αλησλάηνο Δρώηηζη 3: Πνηα από ηα παξαθάησ ΜΜΕ ηεξαξρείηε από πιεπξάο ζεκαζίαο;

Διαβάστε περισσότερα

Από ηε κεραλνξγάλσζε ησλ ππεξεζηώλ ζηε ςεθηαθή πόιε. Μηα λέα καηηά ζην ηξόπν ζρεδηαζκνύ παξνρήο ππεξεζηώλ

Από ηε κεραλνξγάλσζε ησλ ππεξεζηώλ ζηε ςεθηαθή πόιε. Μηα λέα καηηά ζην ηξόπν ζρεδηαζκνύ παξνρήο ππεξεζηώλ Από ηε κεραλνξγάλσζε ησλ ππεξεζηώλ ζηε ςεθηαθή πόιε. Μηα λέα καηηά ζην ηξόπν ζρεδηαζκνύ παξνρήο ππεξεζηώλ Μνρηαλάθεο Κσλ/λνο Πξντζηάκελνο Πιεξνθνξηθήο Γήκνπ Ηξαθιείνπ Η κεραλνξγάλσζε ησλ ππεξεζηώλ 1990-

Διαβάστε περισσότερα

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2 ΣΡΙΓΩΝΟΜΔΣΡΙΚΔ EΞΙΩΔΙ Πνηα παξαδείγκαηα εμηζώζεσλ ή θαη πξνβιεκάησλ πηζηεύεηαη όηη είλαη θαηάιιεια γηα ηελ επίιπζε ηνπο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηδαθηηθήο δηαδηθαζίαο κέζα ζηελ ηάμε; 1 ε ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΩΡΑ Α.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΙΘ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΙΡΑ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΣΔΛΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ. Θέκα:

ΔΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΙΘ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΙΡΑ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΣΔΛΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ. Θέκα: ΔΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΙΘ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΙΡΑ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΣΔΛΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Θέκα: «Ζ εμέιημε ηεο Πεξηθεξεηαθή Πνιηηηθή ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο : Σάζεηο θαη Πξννπηηθέο» Δπηβιέπσλ: Νηθφιανο Λαδαξίδεο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΩΣΑ Ν. ΜΠΗΕΑ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΔΝΟΣΖΣΑ ΠΑΡΟΤ-ΑΝΣΗΠΑΡΟΤ. ΠΡΟ : Πξφεδξν Γεκνηηθνχ πκβνπιίνπ Γήκνπ Πάξνπ Πξφεδξν Γεκνηηθνχ πκβνπιίνπ Γήκνπ Αληηπάξνπ

ΚΩΣΑ Ν. ΜΠΗΕΑ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΔΝΟΣΖΣΑ ΠΑΡΟΤ-ΑΝΣΗΠΑΡΟΤ. ΠΡΟ : Πξφεδξν Γεκνηηθνχ πκβνπιίνπ Γήκνπ Πάξνπ Πξφεδξν Γεκνηηθνχ πκβνπιίνπ Γήκνπ Αληηπάξνπ ΚΩΣΑ Ν. ΜΠΗΕΑ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΔΝΟΣΖΣΑ ΠΑΡΟΤ-ΑΝΣΗΠΑΡΟΤ Πάξνο 14/03/2014 ΠΡΟ : Πξφεδξν Γεκνηηθνχ πκβνπιίνπ Γήκνπ Πάξνπ Πξφεδξν Γεκνηηθνχ πκβνπιίνπ Γήκνπ Αληηπάξνπ ΚΟΗΝ. : ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΔΝΟΣΖΣΑ ΠΑΡΟΤ ΑΝΣΗΠΑΡΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2 ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ Τν Σρήκα 1 δείρλεη ηελ αιιαγή ηεο ζηάζκεο ηεο Λίκλεο Τζαλη, ζηε Σαράξα ηεο Βόξεηαο Αθξηθήο. Η Λίκλε Τζαλη εμαθαλίζηεθε ηειείσο γύξσ ζην 20.000 π.χ., θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο επνρήο ησλ

Διαβάστε περισσότερα

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots)

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) 1.1 Σςνοπτική Πεπιγπαυή Hot Spots Σα ζεκεία αζύξκαηεο πξόζβαζεο πνπ επηιέρζεθαλ αλαθέξνληαη ζηνλ επόκελν πίλαθα θαη παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηηο επόκελεο παξαγξάθνπο.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σ β. Σ γ. Λ δ. Λ ε. Λ ζη. Σ Α2. Γ Α3. 1. γ 2. ε 3. δ 4. α Β1. ΘΔΜΑ Β Οη ηειηθνί ππνινγηζηέο παίξλνπλ απνθάζεηο δξνκνιόγεζεο κόλν γηα ηα δηθά ηνπο απηνδύλακα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ.

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ. ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΟΑIΤΜΘΔΘ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ 11V11 ΗΚΘΙΘΑ 6-10 ΤΠΞΜΩΜ ΛΕΘΞΜΕΙΗΛΑΑ ΞΣ ΟΑΘΤΜΘΔΘΞΣ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ ΓΘΑ ΟΑΘΙΕΡ ΗΚΘΙΘΑΡ 6-10 ΕΩΜ Η ΔΘΑΔΠΞΛΗ ΑΟΞ Η ΛΘΑ ΕΡΘΑ ΡΗΜ ΑΚΚΗ ΕΘΜΑΘ ΛΕΓΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Εςπωπαϊκοί ηομείρ ηος πολιηιζμού και ηηρ δημιοςπγίαρ ωρ πηγέρ οικονομικήρ ανάπηςξηρ και θέζεων απαζσόληζηρ

Εςπωπαϊκοί ηομείρ ηος πολιηιζμού και ηηρ δημιοςπγίαρ ωρ πηγέρ οικονομικήρ ανάπηςξηρ και θέζεων απαζσόληζηρ P7_TA(2013)0368 Εςπωπαϊκοί ηομείρ ηος πολιηιζμού και ηηρ δημιοςπγίαρ ωρ πηγέρ οικονομικήρ ανάπηςξηρ και θέζεων απαζσόληζηρ Ψήθιζμα ηος Εςπωπαϊκού Κοινοβοςλίος ηηρ 12ηρ Σεπηεμβπίος 2013 ζσεηικά με ηην πποώθηζη

Διαβάστε περισσότερα

Οι ζηαηιζηικέρ για ηη Γιά Βίος Μάθηζη (ΓΒΜ): η θέζη ηηρ Δλλάδαρ ανάμεζα ζε σώπερ ηος. εςπωπαϊκού Νόηος και Βοππά

Οι ζηαηιζηικέρ για ηη Γιά Βίος Μάθηζη (ΓΒΜ): η θέζη ηηρ Δλλάδαρ ανάμεζα ζε σώπερ ηος. εςπωπαϊκού Νόηος και Βοππά ΣΑΣΙΣΙΚΗ ΔΝΗΜΔΡΩΗ ΓΔΛΣΙΟ 2/2014 Υπό την Εποπτεία του Υπουργείου Εργαςίασ, Κοινωνικήσ Αςφάλιςησ & Πρόνοιασ Πατδνχζε Χ. Ινχιηνο 2014 Οι ζηαηιζηικέρ για ηη Γιά Βίος Μάθηζη (ΓΒΜ): η θέζη ηηρ Δλλάδαρ ανάμεζα

Διαβάστε περισσότερα

Η εξγαζία νινθιεξψλεηαη κε θάπνηεο γεληθέο παξαηεξήζεηο ζπκπεξάζκαηα γηα ην ξφιν θαη ηηο ζχγρξνλεο πξννπηηθέο ησλ ππφ ζπδήηεζε αγνξψλ εξγαζίαο.

Η εξγαζία νινθιεξψλεηαη κε θάπνηεο γεληθέο παξαηεξήζεηο ζπκπεξάζκαηα γηα ην ξφιν θαη ηηο ζχγρξνλεο πξννπηηθέο ησλ ππφ ζπδήηεζε αγνξψλ εξγαζίαο. 1 ΠΔΡΙΛΗΦΗ Η έληαμε ηεο Πνξηνγαιίαο, ηεο Ιζπαλίαο, ηεο Ιξιαλδίαο θαη ηεο Διιάδαο ζηε δψλε ηνπ επξψ δεκηνπξγεί λέα δεδνκέλα θαη πξνθιήζεηο γηα ην κέιινλ ηεο απαζρφιεζεο θαη γεληθφηεξα ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1382/153 1. Καη όηαλ έγηλε ε ππνρώξεζε αξγά ην απόγεπκα, επεηδή θνβήζεθαλ νη νιηγαξρηθνί κήπσο νη δεκνθξαηηθνί, αθνύ θάλνπλ επίζεζε, θαηαιάβνπλ

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 Βάσεις Δεδομέμωμ Εξγαζηήξην V Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 2 Σκοπός του 5 ου εργαστηρίου Σθνπόο απηνύ ηνπ εξγαζηεξίνπ είλαη: ε κειέηε ζύλζεησλ εξσηεκάησλ ζύλδεζεο ζε δύν ή πεξηζζόηεξεο ζρέζεηο ε κειέηε

Διαβάστε περισσότερα

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ηότοι εργαζηηρίοσ ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηεί ε δηαδηθαζία ηωλ ξπζκίζεωλ δηθηύνπ ζε ιεηηνπξγηθό ζύζηεκα Windows XP. Η δηαδηθαζία ζε γεληθέο γξακκέο

Διαβάστε περισσότερα

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική Δίζηε μησανικόρ διοίκηζηρ μεγάληρ καηαζκεςαζηικήρ εηαιπείαρ και καλείζηε να ςλοποιήζεηε ηο έπγο πος πεπιγπάθεηαι από ηον Πίνακα 1. Κωδ.

Διαβάστε περισσότερα

ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη. Ανθρώπινου Δυναμικοφ. «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ»

ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη. Ανθρώπινου Δυναμικοφ. «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ» ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη Ανθρώπινου Δυναμικοφ «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ» Εταιρεία Ένταςησ Γνώςησ Αριςτοτελείου Πανεπιςτημίου Θεςςαλονίκησ Δια Βίου Μάθηςη Νόκνο:

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία 8.3.2016 A8-0046/319 319 Άρθρο 34 παράγραθος 1 ζηοιχείο δ (δ) 14 έηε γηα θηεληαηξηθά θάξκαθα πνπ πξννξίδνληαη γηα άιια είδε δώωλ από απηά πνπ αλαθέξνληαη ζηελ παξάγξαθν 1 ζηνηρεία α) θαη γ). (δ) 10 έηε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ ΚΕΦ..3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ Οπιζμόρ απόλςηηρ ηιμήρ: Σηνλ άμνλα ησλ πξαγκαηηθώλ αξηζκώλ ζεσξνύκε έλαλ αξηζκό α πνπ ζπκβνιίδεηαη κε ην ζεκείν Α. Η απόζηαζε ηνπ ζεκείνπ Α από ηελ αξρή Ο, δειαδή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ

ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ α. Η ΕΚΚΛΗΙΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ β. ΣΟ ΠΝΕΤΜΑΣΙΚΟ ΜΑ ΚΕΝΣΡΟ γ. Η ΠΑΝΟΡΑΜΙΚΗ ΘΕΗ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ α. Η ΕΚΚΛΗΙΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ. Η Εθθιεζία ηνπ ρσξηνύ καο, ε Αγία Άλλα, είλαη θηηζκέλε πξηλ πνιιά

Διαβάστε περισσότερα

ΙΘ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΙΡΑ

ΙΘ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΙΡΑ 1 Δ ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΙΘ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΙΡΑ ΣΜΗΜΑ ΓΔΝΙΚΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΣΔΛΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Θέκα: Οη Γεκνζηνλνκηθέο Πξννπηηθέο ηεο Διιάδαο ζην πιαίζην ηεο Πνιηηηθήο πλνρήο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαηά ηελ

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οη παξνπζηάζεηο κε βνήζεηα ηνπ ππνινγηζηή γίλνληαη κε πξνγξάκκαηα παξνπζηάζεσλ, όπσο ην OpenOffice.org Impress [1] θαη ην Microsoft Office PowerPoint [2]. Απηά ηα πξνγξάκκαηα

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΣΗΝ ΠΡΑΞΗ

ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΣΗΝ ΠΡΑΞΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΝΔΑ ΔΡΓΑ 173.9 εκ ΧΘΖΖ ΣΖΝ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΔΠΙΠΛΔΟΝ ΘΔΔΙ ΔΡΓΑΙΑ ΓΖΜΙΟΤΡΓΙΑ ΒΔΛΣΙΧΖ ΣΖ ΠΟΙΟΣΖΣΑ ΕΧΖ ΣΧΝ ΠΟΛΙΣΧΝ Αλάπιαζε εκπνξηθνύ ηξηγώλνπ Μαθαξίνπ Δπαγόξνπ θαη ηαζηθξάηνπο μέπορ ηος ζσεδίος κινηηικόηηηαρ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΗ ΚΟΗΝΧΝΗΚΧΝ ΔΠΗΣΖΜΧΝ

ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΗ ΚΟΗΝΧΝΗΚΧΝ ΔΠΗΣΖΜΧΝ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΗ ΚΟΗΝΧΝΗΚΧΝ ΔΠΗΣΖΜΧΝ ΓΗΑΣΜΖΜΑΣΗΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΣΑ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΑΚΑ ΤΣΖΜΑΣΑ ΣΗΣΛΟ ΓΗΠΛΧΜΑΣΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ: ΚΑΙΝΟΣΟΜΙΑ, Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΥΕΙΡΗΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ

Διαβάστε περισσότερα

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report.

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Case Study Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Βήκα 1 ο : Login ζηο Turnitin. Κάλεηε είζνδν ζην Turnitin κε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ ΔΙΑΓΩΓΗ Οη θνηλωληθέο παξεκβάζεηο. Έλλνηα θαη πεξηερόκελν Οη παξεκβάζεηο ηνπ ΔΚΣ - Ιζηνξηθή αλαδξνκή...

ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ ΔΙΑΓΩΓΗ Οη θνηλωληθέο παξεκβάζεηο. Έλλνηα θαη πεξηερόκελν Οη παξεκβάζεηο ηνπ ΔΚΣ - Ιζηνξηθή αλαδξνκή... ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ ΔΙΑΓΩΓΗ... 3 1.1 Οη θνηλωληθέο παξεκβάζεηο. Έλλνηα θαη πεξηερόκελν.... 4 1.2 Οη παξεκβάζεηο ηνπ ΔΚΣ - Ιζηνξηθή αλαδξνκή.... 6 1.3 Οη παξεκβάζεηο ηνπ ΔΚΣ ζηελ Διιάδα ηελ πεξίνδν 1994-1999...

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ ηαηηθή ηωλ ξεπζηώλ (Τδξνζηαηηθή) Ση είλαη ηα ξεπζηά - Γεληθά Ππθλόηεηα Πίεζε Μεηαβνιή ηεο πίεζεο ζπλαξηήζεη ηνπ βάζνπο Αξρή ηνπ Pascal Τδξνζηαηηθή πίεζε Αηκνζθαηξηθή πίεζε Απόιπηε &

Διαβάστε περισσότερα

Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο κόζηος ανά μονάδα παραγωγής. Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο ζηαθερό κόζηος ανά μονάδα παραγωγής

Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο κόζηος ανά μονάδα παραγωγής. Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο ζηαθερό κόζηος ανά μονάδα παραγωγής ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΟΜΟ Α Mάθημα 5: To παραγωγής σναρηήζεις κόζηοσς Η ζπλάξηεζε ζπλνιηθνύ θόζηνπο C FC VC Όπνπ FC= ην ζηαζεξό θόζηνο (ην θόζηνο γηα ηνλ ζηαζεξό παξαγσγηθό ζπληειεζηή) θαη VC= ην κεηαβιεηό

Διαβάστε περισσότερα

ΣΟ ΘΔΜΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ ΣΖ ΔΤΡΩΠΑΪΚΖ ΔΝΩΖ ΓΗΑ ΣΑ ΣΟΠΗΚΑ ΚΔΝΣΡΑ ΜΑΘΖΖ ΚΑΗ ΣΗ ΚΟΗΝΟΠΡΑΞΗΔ Σν Παξάδεηγκα ηνπ Γηθηύνπ Αλαπηπμηαθώλ Δηαηξηώλ Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο

ΣΟ ΘΔΜΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ ΣΖ ΔΤΡΩΠΑΪΚΖ ΔΝΩΖ ΓΗΑ ΣΑ ΣΟΠΗΚΑ ΚΔΝΣΡΑ ΜΑΘΖΖ ΚΑΗ ΣΗ ΚΟΗΝΟΠΡΑΞΗΔ Σν Παξάδεηγκα ηνπ Γηθηύνπ Αλαπηπμηαθώλ Δηαηξηώλ Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο ΑΡΗΣΟΣΔΛΔΗΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ ΦΗΛΟΟΦΗΚΖ ΥΟΛΖ ΣΜΖΜΑ ΦΗΛΟΟΦΗΑ ΚΑΗ ΠΑΗΓΑΓΩΓΗΚΖ ΣΟΜΔΑ ΠΑΗΓΑΓΩΓΗΚΖ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΟ ΚΤΚΛΟ ΠΟΤΓΩΝ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ: ΤΝΔΥΗΕΟΜΔΝΖ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΣΟ ΘΔΜΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ ΣΖ ΔΤΡΩΠΑΪΚΖ ΔΝΩΖ ΓΗΑ ΣΑ ΣΟΠΗΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

Τν Πξόγξακκα ζα αλαθνηλσζεί, ακέζσο κεηά ηηο γηνξηέο ηνπ Πάζρα.

Τν Πξόγξακκα ζα αλαθνηλσζεί, ακέζσο κεηά ηηο γηνξηέο ηνπ Πάζρα. Οι Πανελλαδικέρ Δξεηάζειρ για ηην ειζαγωγή ζηην ηπιηοβάθμια εκπαίδεςζη θα ππαγμαηοποιηθούν ππιν ηιρ απολςηήπιερ ενδοζσολικέρ εξεηάζειρ ηων μαθηηών και ηων μαθηηπιών. Τν Πξόγξακκα ζα αλαθνηλσζεί, ακέζσο

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Σχολικό έτος: 2011-2012 Καθηγήτριες: Κεφαλληνού Λουκία- Καλλία Αθηνά ΙΙ. ΟΙ ΑΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΠΟ ΣΟΤ ΠΡΟΙΣΟΡΙΚΟΤ ΥΡΟΝΟΤ ΕΩ ΚΑΙ ΣΟ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ 1. ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Γεώργιος Μπριζκόλας. Πρόεδρος και Διεσθύνων Σύμβοσλος ηης EUROCERT A.E.

Γεώργιος Μπριζκόλας. Πρόεδρος και Διεσθύνων Σύμβοσλος ηης EUROCERT A.E. Γεώργιος Μπριζκόλας Πρόεδρος και Διεσθύνων Σύμβοσλος ηης EUROCERT A.E. Τηνζέηεζε Γηεζλψλ Πξνηχπσλ απφ ηε Βηνκεραλία Εθελοντικά πρότυπα Υποχρεωτική νομοθεσία ISO 9001 ISO14001 ISO 50001 OHSAS 18001 ISO

Διαβάστε περισσότερα

Αναμόπθωζη Ππογπάμμαηορ Πποπηςσιακών Σποςδών

Αναμόπθωζη Ππογπάμμαηορ Πποπηςσιακών Σποςδών Αναμόπθωζη Ππογπάμμαηορ Πποπηςσιακών Σποςδών Ζ Σπλέιεπζε (Σ) ηνπ Τκήκαηνο Βηνκεραληθήο Γηνίθεζεο θαη Τερλνινγίαο ηεο 18/5/2015 ελέθξηλε ηελ αλακόξθσζε ηνπ Πξνγξάκκαηνο Πξνπηπρηαθώλ Σπνπδώλ. Παξαθαινύληαη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ Σν ζύγρξνλν πξόηππν αληηκεηώπηζεο ηεο ηεξεδόλαο ελειίθσλ δελ εζηηάδεηαη κόλν ζηελ απνθαηάζηαζε ησλ ηεξεδνληθώλ βιαβώλ πνπ έρνπλ εθδεισζεί, αιιά έρεη

Διαβάστε περισσότερα

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Δηαθνκηζηήο (Server) Πξνζθέξεη ππεξεζίεο ζηνπο Πειάηεο (Client) Μεγάινη ππνινγηζηέο γηα ηηο ππεξεζίεο Internet (π.ρ. WWW, FTP) Λακβάλεη εξσηήζεηο θαη δίδεη απαληήζεηο Πειάηεο

Διαβάστε περισσότερα

5 η Δργαζηηριακή Άζκηζη Κσκλώμαηα Γσαδικού Αθροιζηή/Αθαιρέηη

5 η Δργαζηηριακή Άζκηζη Κσκλώμαηα Γσαδικού Αθροιζηή/Αθαιρέηη 5 η Δργαζηηριακή Άζκηζη Κσκλώμαηα Γσαδικού Αθροιζηή/Αθαιρέηη Σηα πιαίζηα ηεο πέκπηεο εξγαζηεξηαθήο άζθεζεο ζα ρξεζηκνπνηεζεί απνθιεηζηηθά ην πεξηβάιινλ αλάπηπμεο νινθιεξσκέλσλ θπθισκάησλ IDL-800 Digital

Διαβάστε περισσότερα

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ.

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Μονοψϊνιο Ολιγοψώνιο Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Οπιακή αξία Δπηπξόζζεηα νθέιε από ηελ ρξήζε/θαηαλάισζε κηαο επηπξόζζεηε

Διαβάστε περισσότερα

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861 Οπγάνωζη και διοίκηζη ηοςπιζηικών επισειπήζεων (ξενοδοσεία, ηοςπιζηικά γπαθεία ) Α) ΑΔΙ ΣΔΙ και Β) ΑΠΟΦΟΙΣΟΙ ΤΠΟΥΡΔΩΣΙΚΗ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ και ΜΔΣΑΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ Ρν πξόγξακκα απηό ζρεδηάζηεθε γηα

Διαβάστε περισσότερα

Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή. Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε.

Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή. Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε. Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε. Παξάκεηξνη πξνο αμηνιόγεζε Ννκνζεηηθή ζσξάθηζε Κνηλόο Σύιινγνο Ακνηβή Καηαγγειία/Λύζε

Διαβάστε περισσότερα

1. Σα ζηάδηα απφ ηα νπνία πεξλάεη ε νηθνλνκία ζηε δηάξθεηα ελφο θχθινπ, ιέγνληαη θάζεηο ηνπ νηθνλνκηθνχ θχθινπ.

1. Σα ζηάδηα απφ ηα νπνία πεξλάεη ε νηθνλνκία ζηε δηάξθεηα ελφο θχθινπ, ιέγνληαη θάζεηο ηνπ νηθνλνκηθνχ θχθινπ. ΑΘ. ΧΑΡΙΣΩΝΙΔΗ : ΑΡΧΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΙΙ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 Ο : ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕ ΔΙΑΚΤΜΑΝΕΙ ΠΛΗΘΩΡΙΜΟ - ΑΝΕΡΓΙΑ 9.1. ΕΡΩΣΗΕΙ ΩΣΟΤ ΛΑΘΟΤ Για ηιρ παπακάηυ πποηάζειρ, να γπάτεηε ζηην κόλλα ζαρ ηον απιθμό ηηρ καθεμιάρ

Διαβάστε περισσότερα

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Οη Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα εθαξκόδνληαη γηα ηελ απνξξνθνύκελε ελέξγεηα από Αηνιηθά Πάξθα πνπ είλαη ζπλδεδεκέλα ζην

Διαβάστε περισσότερα

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε.

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε. ΑΝΟΙΓΜΑ ΝΔΑ ΥΡΗΗ 1. Γεκηνπξγείηε ηε λέα ρξήζε από ηελ επηινγή «Παξάκεηξνη/Παξάκεηξνη Δηαηξίαο/Γηαρείξηζε Δηαηξηώλ». Πιεθηξνινγείηε ηνλ θσδηθό ηεο εηαηξίαο ζαο θαη παηάηε Enter. Σηελ έλδεημε «Υξήζεηο» παηάηε

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03 Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Ζιίαο Χαηδεζενδσξίδεο Οθηώβξηνο / Ννέκβξηνο 2004 Τη είλαη ην δίθηπν Wulf Δπίπεδν ζην νπνίν κπνξνύκε λα αλαπαξαζηήζνπκε ηξηζδηάζηαηα ζρήκαηα,

Διαβάστε περισσότερα

Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η

Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ 1. Τερληθή Έθζεζε 2. Δλδεηθηηθφο Πξνυπνινγηζκφο 3. Έληππν νηθνλνκηθήο πξνζθνξάο ΘΔΜΑ : Πξνκήζεηα

Διαβάστε περισσότερα

IV Ο ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΣΗ ΔΤΗ,ΠΟΛΙΣΙΜΟΙ Δ.ΜΕΟΓΕΙΟΤ ΚΑΙ ΡΩΜΗ

IV Ο ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΣΗ ΔΤΗ,ΠΟΛΙΣΙΜΟΙ Δ.ΜΕΟΓΕΙΟΤ ΚΑΙ ΡΩΜΗ IV Ο ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΣΗ ΔΤΗ,ΠΟΛΙΣΙΜΟΙ Δ.ΜΕΟΓΕΙΟΤ ΚΑΙ ΡΩΜΗ Να σαπακηηπίζεηε ηιρ πποηάζειρ, πος ακολοςθούν, υρ ππορ ηην οπθόηηηά ηοςρ, με ηην ένδειξη Σωστό ή Λάθος 1. ηελ αξραία Ρώκε νη πιεβείνη δελ είραλ αξρηθά

Διαβάστε περισσότερα

ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗZ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ

ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗZ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ Δ ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗZ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΓΔΝΗΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Θέκα: Οη πνιηηηθέο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ηελ έξεπλα ζηηο βηνινγηθέο επηζηήκεο Δπηβιέπσλ: Σ. ΒΗΓΑΛΖ, Γξ. Ννκηθήο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ ΣΜΖΜΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ

ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ ΣΜΖΜΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ ΣΜΖΜΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ-ΠΟΛΗΣΗΚΔ ΠΡΟΧΘΖΖ ΚΑΗ ΠΡΟΒΟΛΖ ΣΟΤ ΓΟΜΖΜΔΝΟΤ ΠΟΛΗΣΗΣΗΚΟΤ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΟ ΜΔΛΔΣΖ ΠΔΡΗΠΣΧΖ-Ζ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑ ΑΝΑΣΟΛΗΚΖ

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα πτςσιακών επγασιών για το Υειμ. Εξαμ. 2015-2016 τος τμήματορ Διοίκησηρ Επισειπήσεων

Θέματα πτςσιακών επγασιών για το Υειμ. Εξαμ. 2015-2016 τος τμήματορ Διοίκησηρ Επισειπήσεων Θέματα πτςσιακών επγασιών για το Υειμ. Εξαμ. 2015-2016 τος τμήματορ Διοίκησηρ Επισειπήσεων Α/Α ΣΙΣΛΟ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΚΑΘΗΓΗΣΗ ΑΡΙΜΟ ΦΟΙΣΗΣΩΝ ΕΞΑΜΗΝΟ ΑΝΑΘΕΗ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΕΡΓΑΙΑ 1 Σα κνληέια πξνψζεζεο Above-the-Line

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000.

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000. ΔΕΟ 13 Ποσοτικές Μέθοδοι Σσνάρηηζη Κόζηοσς C(), μέζο κόζηος C()/. Παράδειγμα 1 Μηα εηαηξεία δαπαλά γηα θάζε πξντόλ Α πνπ παξάγεη 0.0 λ.κ. Τα πάγηα έμνδα ηεο εηαηξείαο είλαη 800 λ.κ. Ζεηείηαη 1) Να πεξηγξάςεηε

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια Έρεσνα «Καηαναλωηής & Ελληνικό Προϊόν»

Πανελλήνια Έρεσνα «Καηαναλωηής & Ελληνικό Προϊόν» Πανελλήνια Έρεσνα «Καηαναλωηής & Ελληνικό Προϊόν» Γεώργιος Μπάληας, Οικονομικό Πανεπιζηήμιο Αθηνών Προκόπης Θεοδωρίδης, Πανεπιζηήμιο Παηρών Ταπηόηεηα ηεο έξεπλαο Σθνπόο: Αλίρλεπζε ηεο αγνξαζηηθήο ζπκπεξηθνξάο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗΖ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ. Θέκα: Δπηβιέπνπζα: Βίικα ηλάλνγινπ.

ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗΖ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ. Θέκα: Δπηβιέπνπζα: Βίικα ηλάλνγινπ. Δ ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗΖ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Θέκα: Διιεληθφ ΔΠΑ 2007-2013: κηα πξψηε θξηηηθή απνηίκεζε ηνπ Δζληθνχ ηξαηεγηθνχ Πιαηζίνπ Αλαθνξάο θαη ν πεξηθεξεηαθφο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΟΓΟ ΣΡΑΣΖΓΗΚΖ ΣΖ ΛΗΑΒΟΝΑ ΑΘΑΝΑΗΟ ΗΧΖΦΗΓΖ ΔΤΡΧΠΖ 2020

ΠΡΟΛΟΓΟ ΣΡΑΣΖΓΗΚΖ ΣΖ ΛΗΑΒΟΝΑ ΑΘΑΝΑΗΟ ΗΧΖΦΗΓΖ ΔΤΡΧΠΖ 2020 3 ΠΡΟΛΟΓΟ Ζ ηζηνξία ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (ΔΔ) απνηειεί έλα απφ ηα πην θαιά παξαδείγκαηα νινθιήξσζεο αλάκεζα ζε θξάηε 1, αλ παξαβιεθζνχλ ηα ζεζκηθά θελά πνπ έρνπλ σο απνηέιεζκα ηε δεκηνπξγία αληζνξξνπηψλ.

Διαβάστε περισσότερα

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 .1.10 ζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 Ερωηήζεις Καηανόηζης 1. ύν δηαθνξεηηθέο επζείεο κπνξεί λα έρνπλ θαλέλα θνηλό ζεκείν Έλα θνηλό ζεκείν i ύν θνηλά ζεκεία iλ) Άπεηξα θνηλά ζεκεία ηηηνινγήζηε ηελ απάληεζε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΠΗΚΟΠΖΖ ΔΞΔΛΗΞΔΩΝ ΤΠΟΛΟΓΗΣΗΚΩΝ ΜΟΝΣΔΛΩΝ ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΒΗΩΗΜΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΚΑΗ ΑΣΗΚΖ ΒΗΩΗΜΟΣΖΣΑ

ΔΠΗΚΟΠΖΖ ΔΞΔΛΗΞΔΩΝ ΤΠΟΛΟΓΗΣΗΚΩΝ ΜΟΝΣΔΛΩΝ ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΒΗΩΗΜΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΚΑΗ ΑΣΗΚΖ ΒΗΩΗΜΟΣΖΣΑ ΑΡΗΣΟΣΔΛΔΗΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ ΣΜΖΜΑ ΜΖΥΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΖΥΑΝΗΚΩΝ ΔΡΓΑΣΖΡΗΟ ΜΔΣΑΓΟΖ ΘΔΡΜΟΣΖΣΑ ΚΑΗ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΖ ΜΖΥΑΝΗΚΖ Γ/ΝΣΖ: ΚΑΘΖΓΖΣΖ ΝΗΚΟΛΑΟ ΜΟΤΗΟΠΟΤΛΟ ΓΗΠΛΩΜΑΣΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΔΠΗΚΟΠΖΖ ΔΞΔΛΗΞΔΩΝ ΤΠΟΛΟΓΗΣΗΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑ ΘΔΑΛΙΑ ΔΝΓΙΑΜΔΗ ΓΙΑΥΔΙΡΙΣΙΚΗ ΑΡΥΗ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΟ ΔΠΙΥΔΙΡΗΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ (ΠΔΠ) ΘΔΑΛΙΑ 2014-2020 ΤΝΟΦΗ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΟΤ ΔΠΙΥΔΙΡΗΙΑΚΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ

ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑ ΘΔΑΛΙΑ ΔΝΓΙΑΜΔΗ ΓΙΑΥΔΙΡΙΣΙΚΗ ΑΡΥΗ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΟ ΔΠΙΥΔΙΡΗΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ (ΠΔΠ) ΘΔΑΛΙΑ 2014-2020 ΤΝΟΦΗ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΟΤ ΔΠΙΥΔΙΡΗΙΑΚΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑ ΘΔΑΛΙΑ ΔΝΓΙΑΜΔΗ ΓΙΑΥΔΙΡΙΣΙΚΗ ΑΡΥΗ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΟ ΔΠΙΥΔΙΡΗΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ (ΠΔΠ) ΤΝΟΦΗ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΟΤ ΔΠΙΥΔΙΡΗΙΑΚΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ για τοςρ ΠΟΛΙΣΔ ΔΚΓΟΗ 1.4 ΓΔΚΔΜΒΡΙΟ 2014 Δισαγωγή : ΤΝΟΦΗ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0249/119. Τροπολογία. Mireille D'Ornano εμ νλόκαηνο ηεο Οκάδαο ENF

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0249/119. Τροπολογία. Mireille D'Ornano εμ νλόκαηνο ηεο Οκάδαο ENF 21.10.2015 A8-0249/119 119 Αιηιολογική ζκέψη 11 (11) Πξνθεηκέλνπ λα πξναρζεί ε νηθνλνκηθά απνδνηηθή επίηεπμε ηωλ εζληθώλ δεζκεύζεωλ γηα κείωζε ηωλ ηωλ εθπνκπώλ, ηα θξάηε κέιε ζα πξέπεη λα έρνπλ δηθαίωκα

Διαβάστε περισσότερα

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Stylianos Kalaitzis Μνλνϋβξηδηζκνο 1 Γπν γνλείο, εηεξόδπγνη γηα ηνλ αιθηζκό θάλνπλ παηδηά. Πνία ε πηζαλόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου

Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου Σηηο παξαθάησ γξακκέο εθαξκόζηε ηε κνξθνπνίεζε πνπ πεξηγξάθνπλ Γξακκή κε έληνλε γξαθή Γξακκή κε πιάγηα γξαθή Γξακκή κε ππνγξακκηζκέλε γξαθή Γξακκή κε Arial Font κεγέζνπο

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο :

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο : ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ Ον/μο:.. Γ Λσκείοσ Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη. 11-1-11 Εήηημα 1 ο : Α. Γηα ηελ ζπλάξηεζε f, λα βξείηε ην δηάζηεκα ζην νπνίν είλαη παξαγσγίζηκε θαζώο θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗEΥΟΜΔΝΧΝ 1. ΤΝΔΥΗΕΟΜΔΝΖ ΔΠΑΓΓΔΛΜΑΣΗΚΖ ΚΑΣΑΡΣΗΖ ΣΖΝ ΔΤΡΧΠΖ. 6. 1.2. Μνληέια ζπλερηδόκελεο επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο ζηελ Δπξώπε.

ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗEΥΟΜΔΝΧΝ 1. ΤΝΔΥΗΕΟΜΔΝΖ ΔΠΑΓΓΔΛΜΑΣΗΚΖ ΚΑΣΑΡΣΗΖ ΣΖΝ ΔΤΡΧΠΖ. 6. 1.2. Μνληέια ζπλερηδόκελεο επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο ζηελ Δπξώπε. ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗEΥΟΜΔΝΧΝ ΔΗΑΓΧΓΖ ει.2 ΜΔΡΟ ΠΡΧΣΟ 1. ΤΝΔΥΗΕΟΜΔΝΖ ΔΠΑΓΓΔΛΜΑΣΗΚΖ ΚΑΣΑΡΣΗΖ ΣΖΝ ΔΤΡΧΠΖ. 6 1.1. Ο ξόινο ηεο θαηάξηηζεο-γηα βίνπ κάζεζεο 6 1.2. Μνληέια ζπλερηδόκελεο επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1379/50 1. Όηαλ ινηπόλ ήξζαλ [νη πξέζβεηο ζηελ Αζήλα], αθνύ ζπλέιαβαλ νη Αζελαίνη θαη ηνπο πξέζβεηο σο ππνθηλεηέο ζηάζεο θαη όζνπο έπεηζαλ [νη πξέζβεηο], ηνπο ζπγθέληξσζαλ γηα αζθάιεηα ζηελ Αίγηλα.

Διαβάστε περισσότερα

Αζηικές Παρεμβάζεις JESSICA - Η Σηραηηγική ηης Περιθέρειας Δσηικής Μακεδονίας

Αζηικές Παρεμβάζεις JESSICA - Η Σηραηηγική ηης Περιθέρειας Δσηικής Μακεδονίας Jessica Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas Αζηικές Παρεμβάζεις JESSICA - Η Σηραηηγική ηης Περιθέρειας Δσηικής Μακεδονίας Γεωργία Ζεμπιλιάδοσ, Προϊζηαμένη Ενδιάμεζη Διατειριζηική

Διαβάστε περισσότερα

ΔΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΙΓ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΙΡΑ

ΔΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΙΓ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΙΡΑ ΔΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΙΓ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΙΡΑ ΣΜΗΜΑ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΟΡΓΑΝΙΜΧΝ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ ΣΔΛΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Θέκα: «Ο Ππιώλαο Απαζρνιεζηκόηεηα ηεο Δπξωπαϊθήο ηξαηεγηθήο γηα ηελ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο 1 ε Δξαζηεξηόηεηα Αλνίμηε ην αξρείν «Μεηαηόπηζε παξαβνιήο.ggb». Με ηε καύξε γξακκή παξηζηάλεηαη ε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο f(x)=αx 2 πνπ ζα ηελ

Διαβάστε περισσότερα

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress.

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress. Αιγόξηζκνη 2.2.7.3 Γνκή επηινγήο Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ 1 Πνιιαπιή Δληνιή Δπηινγήο Αν ζπλζήθε_1 ηόηε εληνιέο_1 αλλιώς_αν ζπλζήθε_2 ηόηε εληνιέο_2...

Διαβάστε περισσότερα

πκβνιή ησλ βηβιηνζεθνλφκσλ ζηελ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΠΑΙΓΔΙΑ

πκβνιή ησλ βηβιηνζεθνλφκσλ ζηελ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΠΑΙΓΔΙΑ πκβνιή ησλ βηβιηνζεθνλφκσλ ζηελ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΠΑΙΓΔΙΑ Σηέλλα Κορομπίλη, Ph.D., Αλαπιεξψηξηα Καζεγήηξηα, Σκήκα Βηβιηνζεθνλνκίαο-Α.Σ.Δ.Ι. Θεζζαινλίθεο Αθροδίηη Μάλλιαρη, Ph.D, Δξγαζηεξηαθφο πλεξγάηεο, Σκήκα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ (Δλδεηθηηθέο Απαληήζεηο) ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σωζηό β. Λάζνο

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ 1.Απηόο πνπ ζα αλαγλσξηζηεί απνπζηάδεη γηα πνιύ θαηξό. 2.Δπηζηξέθεη κε πιαζηή ηαπηόηεηα ή κεηακνξθσκέλνο. 3.Απνκνλώλνληαη ηα δύν πξόζσπα 4.Άξζε κεηακόξθσζεο 5.Απνθάιπςε 6.Ακθηβνιίεο-απνδεηθηηθά

Διαβάστε περισσότερα

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H )

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H ) Ξ G O O G L E S C H O L A R Α Ο Ξ Ε Κ Ε Θ Λ Θ Α Λ Η Τ Α Μ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η Ρ Οξαγκαηνπνηώληαο αλαδήηεζε ζην GoogleScholar (http://scholar.google.com/) ν ρξήζηεο κπνξεί λα εληνπίζεη πιηθό αθαδεκαϊθνύ θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΠΡΟΒΛΗΜΑ Σε έλα ηνπξλνπά βόιετ δήισζαλ ζπκκεηνρή νκάδεο Γπκλαζίσλ ηεο Κύπξνπ.

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι

Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι ηα Δθπαηδεπηήξηα Πάλνπ ππνζηεξίδνπκε ηελ άπνςε όηη ην «αεηθόξν ζρνιείν» είλαη έλα όξακα εθηθηό. Η εθπαίδεπζε γηα ηελ αεηθνξία δελ είλαη κάζεκα, αιιά

Διαβάστε περισσότερα

Α ν α ς τ α ς ί α Μ α ν ω λ ά κ ο υ. Χ ρ ή ς τ ο σ Μ π ό γ α σ 6/2 / 2 0 1 3. Επιβλέπων καθηγητής: ΤΜΗΜΑ: ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ

Α ν α ς τ α ς ί α Μ α ν ω λ ά κ ο υ. Χ ρ ή ς τ ο σ Μ π ό γ α σ 6/2 / 2 0 1 3. Επιβλέπων καθηγητής: ΤΜΗΜΑ: ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ: ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Α ν α ς τ α ς ί α Μ α ν ω λ ά κ ο υ Α Ε Μ : 7 3 8 1 6/2 / 2 0 1 3 Θέμα: Πρώτεσ εκτιμήςεισ και ςχολιαςμοί ςτο Εθνικό Στρατηγικό Πλαίςιο Αναφοράσ (ΕΣΠΑ) τησ προγραμματικήσ περιόδου 2007-2013

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΣΙΜΟΛΟΓΙΑ ΣΗ ΧΑΜΗΛΗ ΣΑΗ

ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΣΙΜΟΛΟΓΙΑ ΣΗ ΧΑΜΗΛΗ ΣΑΗ ΗΡΩΝ ΘΕΡΜΟΗΛΕΚΣΡΙΚΗ Α.Ε. ΜΕ ΙΧΤ ΣΗΝ ΑΓΟΡΑ ΣΗ ΗΛΕΚΣΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ 2011 ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΣΙΜΟΛΟΓΙΑ ΣΗ ΧΑΜΗΛΗ ΣΑΗ Ρο εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη Θήβα ΔΙΕΤΘΤΝΗ ΠΩΛΗΕΩΝ 1/1/2011 TA ΔΚΞΝΟΗΘΑ ΡΗΚΝΙΝΓΗΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

ΗΔ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ

ΗΔ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Δ ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗΔ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΣΑ ΜΔΓΑΛΑ ΑΣΗΚΑ ΚΔΝΣΡΑ ΣΖ ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ ΠΔΡΗΜΔΣΡΟΤ: Ο ΜΖΣΡΟΠΟΛΗΣΗΚΟ ΡΟΛΟ ΣΖ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ ΣΖ ΝΔΑ ΓΗΔΤΡΤΜΔΝΖ ΔΤΡΧΠΖ Δπηβιέπωλ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 204-205 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/204 A ΟΜΑΓΑ Οδηγία: Να γράυεηε ζηο ηεηράδιο ζας ηον αριθμό κάθε μιας από ηις παρακάηφ ερφηήζεις Α.-Α.8 και

Διαβάστε περισσότερα

Παλαιοσλαβική Γλώσσα. Ενότητα 11: Μορφολογία Τα Ονόματα/Αντωνυμίες. Αλεξάνδρα Ιωαννίδου. Τμήμα Σλαβικών Σπουδών

Παλαιοσλαβική Γλώσσα. Ενότητα 11: Μορφολογία Τα Ονόματα/Αντωνυμίες. Αλεξάνδρα Ιωαννίδου. Τμήμα Σλαβικών Σπουδών Παλαιοσλαβική Γλώσσα Ενότητα 11: Μορφολογία Τα Ονόματα/Αντωνυμίες Αλεξάνδρα Ιωαννίδου Τμήμα Σλαβικών Σπουδών Γ1.2. ΟΗ ΑΝΣΧΝΤΜΗΔ ηελ παιαηά εθθιεζηαζηηθή ζιαβηθή, νη αλησλπκίεο δηαθξίλνληαλ ζε δπν κεγάιεο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά:

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά: ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ Η Μηκή θαη ν Νηίλνο αλαξσηήζεθαλ πνην αληειηαθό πξντόλ παξέρεη ηελ θαιύηεξε πξνζηαζία ζην δέξκα ηνπο. Τα αληειηαθά πξντόληα έρνπλ έλα δείθηε αληειηαθήο πξνζηαζίαο (SPF), ν νπνίνο δείρλεη πόζν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 Γενικά Η έθδνζε 8.0.0 ηνπ ελόηεηεο: Business ERP, πεξηιακβάλεη λέεο ιεηηνπξγίεο πνπ αλαιύνληαη ζηηο παξαθάησ Γεληθόηεξε ιεηηνπξγία ηεο εθαξκνγήο Εκπνξηθή Δηαρείξηζε 7/2/2013 SingularLogic

Διαβάστε περισσότερα

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2 TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 Δημιουργία σελίδων και βιβλίων Έλα θαηλνύξην βηβιίν πεξηέρεη κία άδεηα ζειίδα κε έλα άδεην background. Δελ κπνξνύκε λα μερσξίζνπκε

Διαβάστε περισσότερα

1 Είζοδορ ζηο Σύζηημα ΣΔΕΔ ή BPMS

1 Είζοδορ ζηο Σύζηημα ΣΔΕΔ ή BPMS ΟΤΑ Επισειπηζιακή Νοημοζύνη: Οδεγίεο πξνο ηνπο εθπαηδεπόκελνπο γηα ηε ζύλδεζε κε ην ύζηεκα Γηαρείξηζεο Δπηρεηξεζηαθώλ Γηαδηθαζηώλ γηα ηελ εθηέιεζε ηωλ Πξαθηηθώλ Αζθήζεωλ ηωλ ππν(δλνηήηωλ) Bc1.1.4, Bc1.1.5,

Διαβάστε περισσότερα

www.litusgo.eu LitusGo Εγρεηξίδην Ελφηεηα 19 Δλέξγεηα: θαηαλάισζε θαη δηαρείξηζε

www.litusgo.eu LitusGo Εγρεηξίδην Ελφηεηα 19 Δλέξγεηα: θαηαλάισζε θαη δηαρείξηζε www.litusgo.eu LitusGo Εγρεηξίδην Ελφηεηα 19 Δλέξγεηα: θαηαλάισζε θαη δηαρείξηζε Τπεύζπλνο Έθδνζεο: Isotech Ltd, Δξεπλεηέο ύκβνπινη Πεξηβάιινληνο www.isotech.com.cy ν έξγν ππνζηεξίδεηαη απφ ηελ Επξσπατθή

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ.

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ. Απαντήσεις θέματος 2 Απηά πνπ έπξεπε λα γξάςεηε (δελ ρξεηαδόηαλ δηθαηνιόγεζε εθηόο από ην Γ) Α return a*b; Β 0:acegf2, 1: acegf23, 2: acegf234, 3:acegf2345, 4:acegf23456, 5:acegf234567, 6:acegf2345678,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙ ΑΓΩΓΗ ------------------------------------------------------------------------------------------------ 3 A. ΣΑ ΓΙΔΤΡΩΠΑΪΚΑ ΓΙΚΣΤΑ ΜΔΣΑΦΟΡΩΝ

ΔΙ ΑΓΩΓΗ ------------------------------------------------------------------------------------------------ 3 A. ΣΑ ΓΙΔΤΡΩΠΑΪΚΑ ΓΙΚΣΤΑ ΜΔΣΑΦΟΡΩΝ ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ ΔΙΑΓΩΓΗ ------------------------------------------------------------------------------------------------ 3 A. ΣΑ ΓΙΔΤΡΩΠΑΪΚΑ ΓΙΚΣΤΑ ΜΔΣΑΦΟΡΩΝ ------------------------------------------------

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΟΡΤΞΗ & ΚΑΣΑΚΕΤΕ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ ΜΑΘΗΜΑ 43

ΕΞΟΡΤΞΗ & ΚΑΣΑΚΕΤΕ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ ΜΑΘΗΜΑ 43 ΕΞΟΡΤΞΗ & ΚΑΣΑΚΕΤΕ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ ΜΑΘΗΜΑ 43 Κα ακαθένεηε 5 εονςπασθέξ πώνεξ θαη κα βνείηε ημ είδμξ ημο μνοθημύ ημοξ πιμύημο. Πμημη πανάγμκηεξ επηηνέπμοκ ηεκ θαηαζθεοή μεγάιςκ ηεπκηθώκ ένγςκ; Ε ελόνολε (ελαγςγή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014

ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014 ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014 Σν ΚΔ.ΔΛ.Π.ΝΟ., Γξαθείν Θεζζαινλίθεο θαη ε Γηεύζπλζε Γεκόζηαο Τγείαο ηεο

Διαβάστε περισσότερα

Η Οικονομική Κρίση & οι Επιπτώσεις της

Η Οικονομική Κρίση & οι Επιπτώσεις της Δ ε ί κ η η ρ Τ ά ζ ε ω ν Α γ ο π ά ρ Ε π γ α ζ ί α ρ 2010 Η Οικονομική Κρίση & οι Επιπτώσεις της ειδικό θέμα σοπηγόρ Δρ. Όλγα Επιηροπάκη Αναπλ. Καθ., Ακαδημαϊκή Έδπα «Σηαύπορ Κωζηόποςλορ» ζηη Διοίκηζη

Διαβάστε περισσότερα