«ΔΗΜΟΠΡΑΤΗΡΙΑ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΩΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ»

Transcript

1 ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Διπλωματική Εργασία «ΔΗΜΟΠΡΑΤΗΡΙΑ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΩΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ» της ΒΑΪΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑΣ Επιβλέπων Καθηγητής: Σουμπενιώτης Δημήτριος ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2014

2 Στη Φωτεινή 1

3 Ευχαριστίες Θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στον καθηγητή μου κο Δημήτριο Σουμπενιώτη, για την υπομονή και την κατανόηση καθ όλη τη διάρκεια της συγγραφής της μελέτης, για τις κατευθύνσεις αλλά και για την ευκαιρία που μου έδωσε να ασχοληθώ με το συγκεκριμένο θέμα. Ένα θερμό ευχαριστώ στον κο Θωμά Ψύρρα, Βουλευτή της ΔΗΜΑΡ στο νομό Λάρισας για την παραχώρηση της συνέντευξης. Όπως επίσης ευχαριστώ και τα στελέχη του πολιτικού του γραφείου σε Αθήνα και Λάρισα για την συνεχή επικοινωνία και βοήθεια, σε οτιδήποτε και αν χρειάστηκα. Τέλος, ένα μεγάλο ευχαριστώ στην οικογένειά μου, που με στήριξαν καθ όλη τη διάρκεια του μεταπτυχιακού μου. 2

4 Περίληψη Οι παραγωγοί αγροτικών προϊόντων αντιμετωπίζουν περισσότερες δυσκολίες και προκλήσεις από ποτέ. Μέσα στον ιστό των απρόβλεπτων τιμών των αγροτικών προϊόντων, η αποτίμηση και η ανάπτυξη εναλλακτικών αγορών είναι ένα μέσο για να βοηθηθούν οι μικροί παραγωγοί και να γίνουν όσο το δυνατόν οικονομικά βιώσιμοι. Από το 2010 έως το 2050 η αύξηση της μεταβολής του πληθυσμού στην Ελλάδα αναμένεται να μην είναι μεγαλύτερη του 2,5%, σύμφωνα με τον ΟΗΕ (Παπαδάκης Κογεβίνας - Τριχόπουλος). Έως το 2050 η παγκόσμια ζήτηση τροφίμων αναμένεται να αυξηθεί κατά 70% (FAO). Η δραματική αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης τροφίμων θα συνοδεύεται από απότομη αύξηση της ζήτησης προϊόντων στον κλάδο της γεωργίας. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, η γεωργία γνώρισε σημαντική αύξηση της παραγωγικότητας ωστόσο, η τάση αυτή επιβραδύνθηκε στις ανεπτυγμένες χώρες τα τελευταία χρόνια. Η παρούσα μελέτη έχει σαν στόχο να εξετάσει κατά πόσο τα δημοπρατήρια αγροτικών προϊόντων μπορούν να αποτελέσουν στρατηγική για την ανάπτυξη γεωργικών επιχειρήσεων, την επέκταση οικονομικών ευκαιριών, την αύξηση της πρόσβασης σε ποιοτικά και προσιτά προϊόντα. Τα δημοπρατήρια είναι μια αποδοτική στρατηγική άμεσης σύνδεσης των προμηθευτών με τους πιθανούς πελάτες. 3

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ... 2 ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ... 4 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΙΝΑΚΩΝ... 6 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ... 6 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ... 8 Α ΜΕΡΟΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Γενικά περί Δημοπρασιών Ερμηνείες σχετικά με την έννοια της Δημοπρασίας και του Δημοπρατηρίου Ιστορικά Κατηγορίες Δημοπρασιών ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Δημοπρατήρια Αγροτικών προϊόντων Δημοπρατήρια εξωτερικού ΙΣΠΑΝΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΛΜΕΡΙΑ ΒΕΛΓΙΟ Η.Π.Α Η Πενσυλβανία δημιουργεί τα πρώτα δημοπρατήρια αγροτικών προϊόντων Δημοπρατήριο στο Νιου Τζέρσεϋ Δημοπρατήριο στο Ohio Δημοπρατήρια αγροτικών προϊόντων στην Ελλάδα Ενιαίο μητρώο έμπορων αγροτικών προϊόντων, εφοδίων και εισροών Νομικό Πλαίσιο Δημοπρατηρίων ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

6 3.1. Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών Β ΜΕΡΟΣ - ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΓΕΝΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΜΕΘΟΔΟΣ Α ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι) είγµα έρευνας Διαδικασία έρευνας Ανάλυση Αποτελεσμάτων ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ ΜΕΘΟΔΟΣ Β Μέθοδος Προσωπικής Συνέντευξης Συνέντευξη Πρόσωπο με πρόσωπο (face to face) ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Συμπεράσματα ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι: ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΥΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ:

7 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΙΝΑΚΩΝ Table 2: 24 Table 3: 24 Table 4: 24 Πίνακας 1: Κατανομή Αγροτικών Συνεταιρισμών ανά Περιφέρεια Πίνακας 2: Αιτιολογία Δημοπρατηρίων ως στρατηγική ανάπτυξης της χώρας μας ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Διάγραμμα 1: Αύξηση Εκτάσεων Αλμερίας την τελευταία πενταετία Διάγραμμα 2: Εξέλιξη Παραγωγής Κηπευτικών στην Αλμερία Διάγραμμα 3: Εξαγωγικοί Προορισμοί Κηπευτικών της Αλμερίας Διάγραμμα 4: Αναλύσεις Κηπευτικών της Αλμερίας Διάγραμμα 5: Εργαλεία Δημιουργίας Δημοπρατηρίου Διάγραμμα 6: Κατανομή Αγροτικών Συνεταιρισμών ανά Περιφέρεια Διάγραμμα 7: Αποτελέσματα σχετικά με την έννοια του δημοπρατηρίου Διάγραμμα 8: Αποτελέσματα σχετικά με το Νομικό Πλαίσιο των δημοπρατηρίων Διάγραμμα 9: Αποτελέσματα σχετικά με την ύπαρξη δημοπρατηρίου στην περιοχή των Ενώσεων Διάγραμμα 10: Οφέλη δημιουργίας δημοπρατηρίων Διάγραμμα 11: Κεφάλαιο σχετικά με τη δημιουργία δημοπρατηρίου Διάγραμμα 12: Τι διασφαλίζει ο θεσμός του Δημοπρατηρίου Διάγραμμα 13: Δημοπρατήρια ως στρατηγική ανάπτυξης της χώρας μας Διάγραμμα 14: Συμβολή δημοπρατηρίων στην Ελλάδα Διάγραμμα 15: Απαντήσεις σχετικά με την οργάνωση και την εμπορία των δημοπρατηρίων Διάγραμμα 16: Βιωσιμότητα δημοπρατηρίου

8 Εισαγωγή Τις τελευταίες δεκαετίες, το σύστημα παραγωγής, μεταποίησης, διακίνησης και εμπορίας των αγροτικών προϊόντων εξελίσσεται και αλλάζει ταχύτατα.. Οι επιχειρήσεις του πρωτογενή τομέα προσαρμόζονται σε νέες στρατηγικές και νέες συνθήκες που χαρακτηρίζουν τις αγορές. Αρκετοί παραγωγοί διατηρούν ακόμη οικονομικά υγιείς επιχειρήσεις, διαφοροποιώντας την παραγωγή τους διαθέτοντας ποικιλία νέων προϊόντων. Πωλούν τοπικά με βάσει την προστιθέμενη αξία των προϊόντων τους, προωθώντας τα νέα προϊόντα τους σε νέες αγορές και νέους καταναλωτές. Οι άμεσες πωλήσεις αποτελούν ένα σίγουρο εισόδημα για τους μικρούς κλίμακας γεωργούς, απαιτείται όμως να δημιουργηθούν εναλλακτικές αγορές έτσι ώστε να τους βοηθήσουν στη διατήρηση και τη βελτίωση της βιωσιμότητας των επιχειρήσεων τους. Η αυξανόμενη συγκέντρωση σε ένα μικρό αριθμό γεωργικών επιχειρήσεων δημιουργεί μεγάλη διαπραγματευτική δύναμη και δίνει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις αυτές να επιβάλλουν τους όρους τους τόσο στο επίπεδο της παραγωγής των προϊόντων όσο και στο επίπεδο πώλησης τους, γι αυτό το λόγο είναι επιτακτική η ανάγκη για δημιουργία δημοπρατηρίων αγροτικών προϊόντων. 7

9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Α ΜΕΡΟΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 1. Γενικά περί Δημοπρασιών Οι δημοπρασίες που μελετήθηκαν ακαδημαϊκά αρχικά ως κλάδος της θεωρίας παιγνίων και στη συνέχεια ως επιστήμη διαχείρισης πληροφοριών. Δημοπρασίες χρησιμοποιούνται ευρέως ως ερευνητικό εργαλείο για τη διαφήμιση της επιστήμης. Η δημοπρασία είναι ο καλύτερος μηχανισμός ενός αγαθού όταν: η αναγνωρισιμότητα του είναι μικρή στην αγορά και όταν η πραγματική εμπορική αξία του δεν είναι σταθερή για παράδειγμα όταν μεταβάλλεται ανάλογα τον πωλητή, όπως στην περίπτωση των σπάνιων βιβλίων, αυθεντικών πινάκων ζωγραφικής κλπ.. Οι δημοπρασίες θεωρούνται ότι προσφέρουν την καλύτερη ευκαιρία για την μεγιστοποίηση των αποδόσεων για τον αγοραστή και τον πωλητή, επειδή όπως υποδηλώνει η θεωρία, η βιομηχανία στο σύνολό της ξέρει περισσότερα για την αξία ενός αγαθού από ό,τι κάθε άτομο. Οι δημοπρασίες θεωρούνται ότι είναι ο γρηγορότερος τρόπος για να πωλούνται πολλαπλές ανομοιόμορφες παρτίδες ενός αγαθού, αγαθά με διαφορετική τιμή και με πολλαπλά χαρακτηριστικά όσον αφορά την ποιότητα(όταν τα αγαθά είναι γρήγορα αναλώσιμα ή και ακόμη όταν ο αγοραστής έχει μια ιδιόμορφη αντίληψη περί της αξίας ενός αγαθού). Οι δημοπρασίες θεωρούνται ότι προσφέρουν διάφορες άλλες βελτιώσεις της αποτελεσματικότητας, μεταξύ των οποίων διαφορετικά είδη ανταλλαγής πληροφοριών. Το δημοπρατήριο είναι ένας κοινός τόπος όπου συγκεντρώνονται πολλοί αγοραστές και πωλητές και όχι ένας μόνος του και ξεχωριστά. Η διαδικασία της δημοπρασίας οξύνει τον ανταγωνισμό και έτσι απουσιάζει οποιοσδήποτε τύπος 8

10 συνομωσίας μεταξύ των αγοραστών ή των πωλητών. Σύγκριση της ποιότητας σε μια δημοπρασία μπορεί να μειώσει την τιμή και οποιαδήποτε αβεβαιότητα για την ποιότητα του προϊόντος. Στο δημοπρατήριο, μπορούν να γίνουν ανταλλαγή πληροφοριών κάθε είδους όπως σε θέματα που αφορούν την εξέλιξη της τεχνολογίας Ερμηνείες σχετικά με την έννοια της Δημοπρασίας και του Δημοπρατηρίου Έχουνε δοθεί πολλές ερμηνείες σχετικά με την έννοια της δημοπρασίας και του δημοπρατηρίου, παραθέτουμε μερικές από αυτές: Ερμηνεία Πρώτη (1 η ): Δημοπρασία είναι μια διαδικασία πώλησης αγαθών και υπηρεσιών σε ένα περιορισμένο χρονικά διάστημα μέσω προσφορών. Το είδος πωλείτε στην υψηλότερη προσφερόμενη τιμή και μπορούμε να αναφέρουμε ότι οι μεγαλύτερες και πιο διαδεδομένες δημοπρασίες είναι αυτές που γίνονται μέσω διαδικτύου. Ερμηνεία Δεύτερη (2 η ): Ως δημοπρατήριο θεωρείται μια συμβατικά ή ψηφιακά οργανωμένη αγορά αγροτικών προϊόντων, στο πλαίσιο της οποίας οι παραγωγοί προσφέρουν τα προϊόντα τους σε ενδιαφερόμενους αγοραστές με ελεύθερες διαπραγματεύσιμες τιμές, ενώ η διαπραγμάτευση και η διαμόρφωση της τελικής τιμής ανά προϊόν, οι σχετικές πωλήσεις και οι πληρωμές λαμβάνουν χώρα εντός και διά του Δημοπρατηρίου. Ερμηνεία Τρίτη (3 η ): Δημοπρατήριο αγροτικών προϊόντων, είναι μια αγορά προς διέξοδο των τοπικών παραγόμενων προϊόντων χονδρικής. Φρέσκα προϊόντα όπως και μια ποικιλία άλλων γεωργικών προϊόντων προσφέρονται προς πώληση στον πλειοδότη. Το δημοπρατήριο χρεώνει στον πωλητή μια προμήθεια της τάξεως του ένα τοις εκατό επί των πωλήσεων για την κάλυψη των λειτουργικών εξόδων του δημοπρατηρίου. 9

11 Ερμηνεία Τέταρτη (4 η ): Η θεωρία δημοπρασιών είναι κλάδος της μικροοικονομίας που ξεκίνησε ουσιαστικά τη δεκαετία του 1960 με την δουλειά του Ουίλλιαμ Βίκρυ (Νομπέλ Οικονομικών1996). Παρόλα αυτά η δημοπρασία είναι ένας θεσμός που ξεκίνα από πολύ παλιά στην ιστορία Ιστορικά Δημοπρασία προέρχεται από τη λατινική λέξη augeō που σημαίνει «αυξάνω». Ιστορικά, ήταν ένας τρόπος να διαπραγματευτούν την ανταλλαγή διαφόρων αγαθών και αγροτικών προϊόντων. Ιστορικά τα δημοπρατήρια είχαν ξεκινήσει τον μεσαίωνα από πάρα πολύ μεγάλους παραγωγούς, φεουδάρχες, στην Ευρώπη οι οποίοι είχανε στην κατοχή τους τεράστιες εκτάσεις στρεμμάτων (Ψύρρας Θ.,Συνέντευξη). Ένα άλλο είδος δημοπρατηρίου υπήρχε κατά κάποιο τρόπο σε μικρές τοπικές αγορές και στις εμποροπανηγύρεις με τη συμμετοχή ζώων και ιδίως αλόγων το λεγόμενο αλογοπάζαρο δηλαδή αγοραπωλησίες διαφόρων ζώων και ειδικά αλόγων. Το αλογοπάζαρο διενεργούνταν σε έναν ανοικτό χώρο, αλάνα, την πρώτη (1 η ) και τη δεύτερη (2 η ) ημέρα της εμποροπανήγυρης και στην ουσία στηνότανε ένα δημοπρατήριο. Μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως δημοπρατήριο διότι ο ιδιοκτήτης του ζώου που ήθελε να πωλήσει το τοποθετούσε στη μέση και ξεκινούσε η διαδικασία της δημοπρασίας κλείνοντας τη δημοπρασία με την υψηλότερη προσφερόμενη τιμή (Ψύρρας Θ.,Συνέντευξη). 10

12 Ο σχεδιασμός και η διεξαγωγή του θεσμού των δημοπρασιών απασχόλησε πολλούς ιστορικούς στο πέρασμα των χρόνων. Θεωρείται ότι οι πρώτες δημοπρασίες έγιναν στην Βαβυλώνα για την πώληση σκλάβων. Μια από τις αρχικές αναφορές για τις δημοπρασίες που έγιναν ήταν αυτή του φιλοσόφου Ηροδότου, ο οποίος περιέγραψε ότι οι Βαβυλώνιοι, κατά τον 5 ο αιώνα π.χ., δημοπρατούσαν τις γυναίκες που ήταν σε ηλικία γάµου ως συζύγου, πρώτα για τις πιο επιθυμητές νύφες οι άντρες έκαναν προσφορές και στο τέλος τις λιγότερο επιθυμητές, σε αυτή την περίπτωση πληρώνονταν οι άντρες για να τις αποκτήσουν. Στην αρχαία Αθήνα δημοπρασίες διενεργούνταν για το δικαίωµα συλλογής φόρων, ενοικίαση γης και ορυχείων, πώληση δημευμένης περιουσίας, κτλ. Κατά τη διάρκεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, μετά τη στρατιωτική νίκη, οι Ρωμαίοι στρατιώτες τοποθετούσαν συχνά ένα δόρυ στο έδαφος γύρω από το οποίο υπήρχαν τα λάφυρα του πολέμου τα οποία θα δημοπρατούνταν. Αργότερα και οι σκλάβοι, συχνά συλλαμβάνονταν ως «λάφυρα του πολέμου», και δημοπρατούνταν κάτω από το σύμβολο του δόρατος, με τα έσοδα από την πώληση να πηγαίνουν προς την πολεμική προσπάθεια. Οι Ρωμαίοι δημοπρατούσαν οτιδήποτε περιελάμβαναν τα λάφυρα του πολέμου όπως επίσης χρησιμοποιούσαν δημοπρασίες για να ρευστοποιήσουν τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη, του οποίου η περιουσία είχε κατασχεθεί. Για παράδειγμα ο Marcus Aurelius πούλησε όλα τα οικιακά του σκεύη και έπιπλα για να εξοφλήσει τα χρέη του, η πώληση διαρκούσε μήνες.. 11

13 1.3. Κατηγορίες Δημοπρασιών Οι δημοπρασίες που θα περιγραφούν παρακάτω εξετάζονται με βάσει τον τρόπο που κατανέμονται τα αγαθά. Δηλαδή εάν κατανέμονται ανάμεσα στους συμμετέχοντες διαδοχικά ή ταυτόχρονα. Έτσι, διακρίνουμε τρεις διαδικασίες κατανομής δημοπρασιών: την διακριτή, των ενιαίων τιμών και τις Αγγλικές δημοπρασίες. Σε μια διακριτή δημοπρασία οι συμμετέχοντες υποβάλλουν σφραγισμένες προσφορές. Οι πλειοδότες λαμβάνουν έκαστος ένα από τα αντικείμενα και εκείνος που κερδίζει θα καταβάλει το ποσό της δικής του προσφοράς. Σε αυτή τη δημοπρασία επικρατεί η πώληση ενός αντικειμένου της «πρώτης τιμής «(first price auction) και είναι η δημοπρασία που χρησιμοποιείται περισσότερο για την πώληση των εντόκων γραμματίων στις Η.Π.Α. Στη δημοπρασία των ενιαίων τιμών οι συμμετέχοντες υποβάλλουν παρομοίως σφραγισμένες προσφορές και δεν γνωρίζουν τι προσφορά έχουν κάνει οι υπόλοιποι. Το αντικείμενο το κερδίζει τελικά εκείνος που έχει κάνει τη μεγαλύτερη προσφορά, πληρώνει όμως την τιμή της δεύτερης μεγαλύτερης προσφοράς, ή αλλιώς την τιμή της μεγαλύτερης προσφοράς που δεν έχει κερδίσει. Η συγκεκριμένη δημοπρασία γενικεύει το ότι πωλείται ένα αντικείμενο της «δεύτερης τιμής ή δημοπρασία «Vicκrey»«(second price auction or Vicκrey auction). Κυρίαρχη στρατηγική για μία δημοπρασία τύπου Vickrey είναι να γίνονται προσφορές ίσες με την πραγματική χαμηλότερη ή υψηλότερη (ανάλογα με το αν πρόκειται για αντίστροφη ή όχι δημοπρασία) αποδεκτή τιμή του προσφέροντα γιατί έτσι αποδέχεται όλες τις προσφορές που είναι κάτω από αυτήν την τιμή και καμία μεγαλύτερη(milgrom,1989). Ο συμμετέχον που θα κάνει μικρότερη προσφορά είναι πιο πιθανό να χάσει τη δημοπρασία και το μόνο που θα καταφέρει είναι να μειώσει τις πιθανότητες νίκης. Όταν κάθε συμμετέχον υιοθετεί στρατηγική προσφορών που βασίζεται στην πραγματική του αξία, το αποτέλεσμα είναι το αντικείμενο να κερδίζεται από αυτόν με 12

14 τη μεγαλύτερη αξία αποτίμησης στην αξία της δεύτερης μεγαλύτερης αποτίμησης. Η ύπαρξη κυρίαρχης στρατηγικής σημαίνει πως ο προσφέρον μπορεί να προσδιορίσει τη δική του σφραγισμένη προσφορά χωρίς να λαμβάνει υπόψη του τις πράξεις των άλλων. Ένα πιθανό μειονέκτημα είναι πως αυτό το σύστημα απαιτεί απόλυτη ειλικρίνεια από τον δημοπράτη. Αν αυτός δεν είναι αξιόπιστος, θα μπορούσε να ανοίξει τις προσφορές, να βρει τον νικητή και να παρεμβάλλει μία νέα προσφορά έτσι ώστε να αποκομίσει μεγαλύτερο κέρδος. Μια Αγγλική δημοπρασία, ξεκινάει με ένα «ρολόι τιμών «τοποθετημένο σε ένα πολύ χαμηλό επίπεδο και ένα ρολόι από «ενεργοποιημένους συμμετέχοντες «που δείχνει τον αριθμό των διαγωνιζομένων κατά την εκκίνηση της δημοπρασίας. Κάθε συμμετέχων έχει μπροστά του ένα κουμπί, το οποίο είναι πατημένο δηλαδή ενεργό. Το «ρολόι τιμών» συνεχώς αυξάνεται και οι συμμετέχοντες που επιθυμούν να παραμείνουν ενεργοί απλώς κρατούν το κουμπί τους πατημένο. Όποιος θέλει να αποχωρήσει από τη δημοπρασία απλώς αφήνει το κουμπί και το κουμπί κλειδώνει(έτσι δεν μπορεί να εισέλθει εκ νέου στη δημοπρασία σε ένα μεταγενέστερο στάδιο). Όταν το ρολόι των ενεργών συμμετεχόντων καταγράφει έναν αριθμό ίσο με τον αριθμό των ειδών που πωλούνται, τότε το ρολόι τιμών σταματά και οι εναπομείναντες συμμετέχοντες λαμβάνουν ένα αντικείμενο στην τιμή που εμφανίζεται. Σε μια διαδοχική διαδικασία πλειστηριασμού(sequential auction procedure), ένα σημαντικό χαρακτηριστικό είναι η ποσότητα των πληροφοριών σχετικά με το αποτέλεσμα ενός γύρου που είναι στη διάθεση των υπόλοιπων υποψηφίων πριν από τον επόμενο. Και στις δύο περιπτώσεις «πρώτης τιμής «και «δεύτερης τιμής «υπάρχουνε δύο υποθέσεις, τι οποίες και παραθέτουμε: i. Μια διαδοχική δημοπρασία «πρώτης τιμής «με ανακοινώσεις τιμών (sequential first-price auction with price announcements)προχωρά με τον ίδιο τρόπο, εκτός από το ότι ο πωλητής αποκαλύπτει, το ποσό της νικητήριας προσφοράς πριν από την έναρξη του επόμενου γύρου. 13

15 ii. Σε μια διαδοχική δημοπρασία πρώτης-τιμή, χωρίς ανακοινώσεις τιμών (sequential first-price auction without price announcements), η προσφορά προχωρά σε γύρους. Σε κάθε γύρο, οι υπόλοιποι συμμετέχοντες υποβάλλουν σφραγισμένες προσφορές. Ο πωλητής εξετάζει τις υποβληθείσες προσφορές, προσδιορίζει την ταυτότητα του συμμετέχων που υπέβαλε την υψηλότερη προσφορά αποστέλλεται στο δωμάτιο. Αυτός ο συμμετέχων λαμβάνει στη συνέχεια ένα από τα είδη που πωλούνται και καταβάλλει το ποσό της προσφοράς του. Οι υπόλοιποι συμμετέχοντες μαθαίνουν μόνο ότι υπήρχε ένας πλειοδότης που επικράτησε και ότι δεν είναι πλέον παρών. Έπειτα, διεξάγεται ο επόμενος γύρος. iii. Μία διαδοχική δημοπρασία δεύτερης τιμής (sequential second-price auction) προχωρά ουσιαστικά με τον ίδιο τρόπο όπως μια διαδοχική δημοπρασία πρώτης τιμής. Η μόνη διαφορά είναι ότι ο πλειοδότης σε κάθε γύρο, μετά την αποχώρηση από την αίθουσα, υποχρεούται να καταβάλει το ποσό της δεύτερης υψηλότερης προσφοράς που υποβλήθηκε στο γύρο που κέρδισε. Δεν ανακοινώνεται καμία τιμή στους υπόλοιπους πλειοδότες. 14

16 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ 2.1. Δημοπρατήρια Αγροτικών προϊόντων Εξ ορισμού δημοπρατήρια αγροτικών προϊόντων είναι επιχειρήσεις που λειτουργούν για να διευκολύνουν ή να μεσολαβούν στις πωλήσεις των αγροτικών προϊόντων μεταξύ των πωλητών και των αγοραστών. Τα δημοπρατήρια αγροτικών προϊόντων χρησιμοποιούν μια διαδικασία ανταγωνιστικής προσφοράς παρέχοντας στους καλλιεργητές τη δυνατότητα να πωλήσουν το εμπόρευμα τους στην υψηλότερη δυνατή τιμή δεδομένου των υφιστάμενων συνθηκών της αγοράς. Τα δημοπρατήρια αγροτικών προϊόντων δημοπρατούνε ένα είδος προϊόντος. Για παράδειγμα υπάρχουνε δημοπρατήρια για μήλα, δημοπρατήρια για βαμβάκι και ούτω καθεξής. Υπάρχουνε βέβαια και δημοπρατήρια με δυο και τρία προϊόντα που τα αναλαμβάνουν μεγάλες ενώσεις παραγωγών. Το δημοπρατήριο δεν λειτουργεί μόνο με γεωγραφικό προσδιορισμό αλλά και με έναν παραγωγικό προσδιορισμό(ψύρρας Θ., Συνέντευξη). Η πώληση των προϊόντων επιτυγχάνεται μέσω «αναζήτησης «των τιμών που σημαίνει ότι οι παραγωγοί με αυτόν τον τρόπο μπορούν να ελέγχουν την τιμή των προϊόντων τους. Η αναζήτηση τιμών μέσω δημοπρατηρίων επιτυγχάνεται μέσων εκ των δύο μεθόδων: 1. Της «προσφοράς προς τα κάτω» ή «φθίνων σύστημα ρολογιού» το οποίο είναι χαρακτηριστικό της ολλανδικής δημοπρασίας και με τη συγκεκριμένη μέθοδο εξασφαλίζετε η ταχύτητα των πωλήσεων και η ταχεία κυκλοφορία των προϊόντων μέσω των αγορών και 2. η «προσφορά προς τα επάνω» ή «το ανερχόμενο σύστημα ρολογιού» το οποίο είναι χαρακτηριστικό της αγγλικής δημοπρασίας, επιβραδύνει την κυκλοφορία του προϊόντος μέσω των αγορών. Το σημαντικότερο είναι πως οι συνθήκες προσφοράς και ζήτησης παραμένουν οι κύριοι καθοριστικοί παράγοντες των τιμών των προϊόντων. 15

17 2.2. Δημοπρατήρια εξωτερικού ΙΣΠΑΝΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΛΜΕΡΙΑ Η Αλμερία υπήρξε μια φτωχή πόλη της Ισπανίας, με φτωχές υποδομές και με κατά κεφαλήν ΑΕΠ μικρότερο και από το μισό του ισπανικού μέσου όρου. Το υποσαχάριο κλίμα, η άγονη γη και η έλλειψη νερού για άρδευση δεν στάθηκαν εμπόδιο στους αγρότες της Αλμερίας που με τη βοήθεια της τεχνολογίας και της έρευνας ανέπτυξαν ένα τεράστιο σύστημα διακίνησης και εμπορίας αγροτικών προϊόντων, το οποίο περιλαμβάνει στρέμματα καλλιεργήσιμης γης, με μέση απόδοση ανά τετραγωνικό μέτρο 9 κιλά αγροτικής παραγωγής. Στην περιοχή της Αλµερίας υπάρχουν περίπου 50 δημοπρατήρια, σε κάθε ένα από τα οποία δημοπρατούνται καθημερινά τόνοι κηπευτικών. Στα δημοπρατήρια παραδίδουν τα προϊόντα τους µη συνεταιρισμένοι παραγωγοί ή συνεταιρισμένοι παραγωγοί των οποίων τα προϊόντα δεν πληρούν τις προδιαγραφές που έχουν τεθεί από τους συνεταιρισµούς τους. Ένα τυπικό συσκευαστήριο απορροφά περίπου τους τόνους ντομάτας ημερησίως την περίοδο Δεκεμβρίου-Απριλίου. Όταν ένας παραγωγός επιθυµεί να πουλήσει µέσω του δημοπρατηρίου πρώτα πρέπει να εγγραφεί ως µέλος σε αυτό. Μετά την κατάθεση σχετικής αίτησης, γεωπόνος από το δημοπρατήριο επισκέπτεται τον παραγωγό και ελέγχει αν τηρούνται ορισμένες προδιαγραφές κατά την παραγωγή. Εφόσον ο έλεγχος είναι επιτυχής εγγραφή ολοκληρώνεται και ο παραγωγός µπορεί να εμπορεύεται τα προϊόντα του µέσω του δημοπρατηρίου. Εκτός από τα δηµόσια εργαστήρια, υπάρχουν αρκετά ιδιωτικά εργαστήρια, τα οποία ελέγχουν πάνω από 600 δραστικές ουσίες φυτοπροστατευτικών και δεσμεύονται να παραδώσουν τα τελικά αποτελέσµατα στον παραγωγό µέσα σε 6 ώρες από τη στιγµή της παραλαβής του δείγματος. Τα προϊόντα παραδίδονται από τον παραγωγό συσκευασµένα σε συσκευασίες µίας χρήσης, όπως ορίζεται από σχετική κοινοτική νοµοθεσία. Κατά την παραλαβή γίνεται ποιοτικός έλεγχος και κατηγοριοποίηση σε ποιότητες. Κάθε παλέτα ζυγίζεται, καταγράφεται ο κωδικός παραγωγού, η παρτίδα, η ημερομηνία παραλαβής και το είδος. 16

18 Η Αλμερία καλλιεργεί ετησίως 2,5 εκατομμύρια τόνους και ο κύκλος εργασιών της είναι 1,8 δις. ευρώ όμως αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι η άμεση απασχόληση που παρέχεται σε αγρότες με μια δίκαιη κατανομή πλούτου βέβαια. Έτσι η Αλμερία έφτασε να παράγει 3,1 εκατομμύρια τόνους κηπευτικών, τη στιγμή που η Ελλάδα παράγει 3,4 εκατομμύρια τόνους, η Πορτογαλία 2,5 εκατομμύρια τόνους και το Βέλγιο 1,9 εκατομμύρια τόνους (agrenda,2013). Διάγραμμα 1: Αύξηση Εκτάσεων Αλμερίας την τελευταία πενταετία Διάγραμμα 2: Εξέλιξη Παραγωγής Κηπευτικών στην Αλμερία Διάγραμμα 3: Εξαγωγικοί Προορισμοί Κηπευτικών της Αλμερίας Διάγραμμα 4: Αναλύσεις Κηπευτικών της Αλμερίας 17

19 2.2.2 ΒΕΛΓΙΟ Από το 1950 ιδρύθηκε και λειτουργεί από και για τους παραγωγούς του Βελγίου δημοπρατήριο οπωροκηπευτικών στη λαχαναγορά του Mechelen Veilingen. Πριν την εν λόγω οργάνωση, οι βέλγοι παραγωγοί αναγκάζονταν να πωλούν τα προϊόντα τους σε πρωινές λαχαναγορές χωρίς κανέναν συντονισμό και καμία ομοιόμορφη πρακτική, ως προς τη διαμόρφωση των τιμών, τον έλεγχο της ποιότητας, τη συσκευασία και τον τρόπο πληρωμής. Η συγκεκριμένη λαχαναγορά τροφοδοτεί την αγορά των Βρυξελλών αλλά και άλλων πόλεων του Βελγίου, ενώ αποτελεί και σημείο εκκίνησης εξαγωγών κυρίως προς τις αγορές της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ολλανδίας. Η αγορά στο δημοπρατήριο του Mechelen συγκροτείται από συνεταιριστική οργάνωση δύο χιλιάδων πεντακοσίων μελών (2.500). Βρίσκεται σε ένα αγροτικό χώρο πεντακοσίων στρεμμάτων (500), με στεγασμένους χώρους διακοσίων πενήντα (250) στρεμμάτων εκ των οποίων τα εκατόν είκοσι (120) στρέμματα είναι ψυκτικοί θάλαμοι. Στην αγορά αυτή απασχολούνται περίπου διακόσιοι (220) υπάλληλοι και ο ετήσιος τζίρος ανέρχεται στα διακόσια τριάντα εκατομμύρια ευρώ ( ). Οι αγρότες-μέλη δηλώνουν ετησίως το είδος και τις ποσότητες των προϊόντων που σκοπεύουν να παράγουν. Τις ποσότητες αυτές είναι υποχρεωμένοι να προσκομίσουν στο σύνολό τους, καθώς βάσει των ως άνω δηλώσεων ο συνεταιρισμός προβαίνει στις απαιτούμενες προεργασίες για την διάθεσή τους. Στην περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο κάποιος αγρότης δεν προσκομίσει την προκαθορισμένη παραγωγή, υποχρεούται να καταβάλει αποζημίωση στον συνεταιρισμό. Ακόμη και εάν η καλλιέργεια έχει καταστραφεί, διενεργείται έλεγχος με σκοπό τη διαπίστωση των συνθηκών της ζημίας. Στην περίπτωση που διαπιστωθεί υπαιτιότητα του παραγωγού, θα είναι και πάλι υποχρεωμένος να αποδώσει στον συνεταιρισμό την αποζημίωση που του αναλογεί. 18

20 Κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου, η καλλιέργεια παρακολουθείται από γεωτεχνικούς του συνεταιρισμού, οι οποίοι διενεργούν συνεχείς ελέγχους. Παράλληλα, τόσο το καλλιεργήσιμο έδαφος όσο και τα τελικά προϊόντα υπόκεινται διαρκώς σε χημικές αναλύσεις, προκειμένου να ελεγχθεί η χρήση των λιπασμάτων και των φυτοφαρμάκων. Τα προς διάθεση προϊόντα μεταφέρονται συσκευασμένα από τον παραγωγό στο συνεταιρισμό, όπου καταγράφεται το είδος, η ποικιλία, η ποσότητα αλλά και η ποιότητα. Επισημαίνεται ότι στο Βέλγιο ισχύουν εξελιγμένες τεχνικές τυποποίησης των οπωροκηπευτικών, ενώ ενδεικτικά αναφέρεται ότι η τομάτα έχει είκοσι δύο (22) ποιοτικές κατηγορίες κατάταξης. Ο έλεγχος των προϊόντων από τον συνεταιρισμό είναι δειγματοληπτικός. Εφόσον, όμως διαπιστωθεί παρατυπία, οι κυρώσεις είναι αυστηρότατες. Από τις 10:00 π.μ. έως τις 19:00 μ.μ. λαμβάνει χώρα η εκφόρτωση των προϊόντων με τη χρήση μηχανημάτων και προσωπικού της οργάνωσης, σε συγκεκριμένους χώρους, ενώ στη συνέχεια τα προϊόντα τοποθετούνται στα ψυγεία εγκατάστασης, σε θέσεις που ελέγχονται και προσδιορίζονται ηλεκτρονικά. Από τις 19:00 μ.μ. έως τις 20:00 μ.μ. συγκεντρώνονται τα στοιχεία των προσκομισθέντων οπωρολαχανικών. Μετά την ώρα αυτή, οι ενδιαφερόμενοι έμποροι μπορούν να πληροφορηθούν τις διαθέσιμες ποσότητες, επισκεπτόμενοι την ηλεκτρονική διεύθυνση του συνεταιρισμού. Την επόμενη ημέρα, από τις 5:00 π.μ. έως τις 8:00 π.μ. όλα τα προϊόντα διατίθενται στο δημοπρατήριο με την ακόλουθη διαδικασία: Ο έμποροι προμηθεύονται από το λογιστήριο μια ειδική ηλεκτρονική κάρτα και παρακολουθούν σε μια ειδική αίθουσα τη δημοπράτηση των προϊόντων. 19

21 Η τιμή εκκίνησης είναι υψηλή, αλλά οι έμποροι περιμένουν να αρχίσει να πέφτει ηλεκτρονικά, μέχρι να φθάσει σε συμφέρουσα τιμή για να αγοράσουν. Ο κίνδυνος να μην προλάβουν να κατοχυρώσουν τις ποσότητες των προϊόντων που επιθυμούν στην επιδιωκόμενη ποιότητα, τους ωθεί να κλείνουν τις παραγγελίες σε αρκετά υψηλή τιμή, προς όφελος των παραγωγών. Τη στιγμή που ο έμπορος κατοχυρώνει μια ποσότητα ενός προϊόντος αυτόματα το αντίστοιχο ποσό χρεώνεται στον τραπεζικό του λογαριασμό και πιστώνει αντίστοιχα τον τραπεζικό λογαριασμό του συνεταιρισμού. Συγχρόνως στο λογιστήριο εκτυπώνεται ηλεκτρονικά το τιμολόγιο με τα στοιχεία του εμπόρου και τις συγκεκριμένες ποσότητες που δημοπρατήθηκαν, ενώ παράλληλα δίδεται εντολή στους φορτοεκφορτωτές να μεταφερθεί η ζητούμενη ποσότητα στο σημείο φόρτωσης (ράμπα) από το οποίο θα παραδοθεί στο μεταφορικό μέσο του εμπόρου. Η διαδικασία αυτή διεκπεραιώνεται με ταχύτητα, αποτελεσματικότητα και διαφάνεια. Στην περίπτωση που κάποια ποσότητα μείνει αδιάθετη, αποσύρεται για να καταστραφεί. Προηγουμένως όμως, ειδοποιούνται φιλανθρωπικές οργανώσεις να έλθουν με δικά τους μέσα να την παραλάβουν, εφόσον τους ενδιαφέρει, εντελώς δωρεάν. Για τον λόγο αυτό οι αζήτητες ποσότητες μεταφέρονται σε ειδικό χώρο ψυγείο, στον οποίο παραμένουν για ένα εικοσιτετράωρο. Αν στο διάστημα αυτό δεν εκδηλωθεί ενδιαφέρον, καταστρέφονται. Ο μέσος όρος της τιμής που επιτυγχάνει το κάθε είδος κατά ποικιλία και ποιότητα στο διάστημα μιας εβδομάδας δημοπράτησης αποτελεί και την τιμή με την οποία θα πληρωθεί ο παραγωγός. Η πληρωμή του γίνεται το αργότερο δυο εβδομάδες μετά την προσκομιδή των προϊόντων του στο δημοπρατήριο. Για την όλη διαδικασία από τη δήλωση καλλιέργειας, την παρακολούθηση, τον γεωτεχνικό έλεγχο, την εκφόρτωση, τη δημοπράτηση, την τιμολόγηση και τη φόρτωση, ο συνεταιρισμός λαμβάνει προμήθεια μόνο 2,5%. Από το ποσό αυτό, πληρώνει τους μισθούς των διακοσίων είκοσι (220) μελών του προσωπικού, ενώ εξασφαλίζονται επιπρόσθετα κεφάλαια για μελλοντικές επενδύσεις. 20

22 Ο συνεταιρισμός διαθέτει, επίσης, για τα μέλη του αποθηκευτικούς χώρους και μέσα συσκευασίας (τελάρα, κλούβες, υλικά συσκευασίας) με αντάλλαγμα κάποια πρόσθετη οικονομική επιβάρυνση. Αξιομνημόνευτη είναι, τέλος, η καθαριότητα που επικρατεί στους χώρους της λαχαναγοράς. Κάθε μέρα στο διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ του τέλους της δημοπρασίας και της έναρξης εκφόρτωσης των νέων προϊόντων γίνεται γενική καθαριότητα των χώρων με ειδικά μηχανήματα, ενώ μια φορά την εβδομάδα οι εγκαταστάσεις κλείνουν για να καθαριστούν και να πλυθούν διεξοδικά(γκλαβάκης Ι.) Η.Π.Α. Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής υπάρχουνε πενήντα τρία (53) δημοπρατήρια αγροτικών προϊόντων, στις εξής πόλεις: Delaware (1), Illinois (1), Indiana (5), Iowa (3), Kentucky (3), Maryland (1), Michigan (1), Missouri (4), New Jersey (3), New York (2), Ohio (8), Pennsylvania (15), Tennessee (1), Virginia (1) και Wisconsin (4). Συγκροτήθηκαν τη δεκαετία , πωλούν μια ποικιλία εποχιακών αγροτικών προϊόντων, όπως φρούτα, λαχανικά, λουλούδια και φυτά σε γλάστρες, σε διάφορες ομάδες αγοραστών συμπεριλαμβανομένων των χονδρεμπόρων, εμπορικών αντιπρόσωπων και λιανοπωλητών. Μετά από έρευνα των Τuben και Hanson 1 έδειξε ότι οι ετήσιες ακαθάριστες πωλήσεις κατά μέσο όρο αγγίζουν τα 3,5 εκατ. δολάρια των παραπάνω δημοπρατηρίων των Η.Π.Α. που αναφέραμε και ο μέσος αριθμός των πωλητών φθάνουν τους 300 (οι 50 σε καθημερινή βάση) με μέσο αριθμό αγοραστών 200 (από τους οποίους οι 90 από τους οποίους είναι τακτικοί). Αναφορά θα γίνει στα πιο δημοφιλέστερα δημοπρατήρια που υπάρχουνε σε κάθε πόλη. 21

23 Η Πενσυλβανία δημιουργεί τα πρώτα δημοπρατήρια αγροτικών προϊόντων Η μικρή παραγωγή αγροτικών προϊόντων και εκτρεφόμενων ζώων ήταν σύνηθες στην Ευρώπη και στη βόρεια Αμερική μέχρι λίγο αργότερα από το Β Παγκόσμιο Πόλεμο όταν υπήρξε ανάπτυξη στην επικοινωνία και στα μέσα μεταφοράς υπήρξε και ριζική αλλαγή στο εμπόριο για φρέσκα προϊόντα. Τα περιφερειακά δημοπρατήρια αγροτικών προϊόντων σταδιακά αναπτύχθηκαν καθώς τα προϊόντα εμπορευματοποιήθηκαν. Αργότερα τα δημοπρατήρια καταργήθηκαν ως αγροτική συγχώνευση οδηγώντας στην αύξηση της ποσότητας της παραγωγής και επικράτησε η παραγωγή με «συμβόλαιο» (συμφωνίες). Αξιόπιστες ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι μέχρι το τέλος του εικοστού αιώνα μετρημένα δημοπρατήρια έχουν παραμείνει στις Η.Π.Α. και τα περισσότερα στην Πενσυλβανία. Σήμερα, υπάρχουν περίπου έντεκα(11) ενεργά δημοπρατήρια αγροτικών προϊόντων στην Πενσυλβανία. Αγρότες που επωφελούνται από τα δημοπρατήρια, υποθέτουμε πως είναι: Αγρότες που δεν έχουν σχέση με την τεχνολογία λόγω μικρής παραγωγής, έλλειψης ποικιλίας αγροτικών προϊόντων ή ακόμη και μη εύφορης τοποθεσίας των χωραφιών τους. Αγρότες που δεν θέλουν να συμμετάσχουν στην πώληση των αγροτικών προϊόντων που παράγουν. Αγρότες που ρισκάρουν χρησιμοποιώντας πολυάριθμα κανάλια διανομής. Αγρότες με μεγάλη παραγωγή που είναι αδύνατον να πωλήσουν την παραγωγή με άμεσες μεθόδους (π.χ. δημοπρατήρια). Αγρότες που δεν τους αρέσει να πωλούν με άμεσες μεθόδους. Αγρότες με προσωρινή υπεραφθονία παραγωγής έχοντας εύκολη πρόσβαση σε δημοπρατήρια. 22

24 Αγρότες με περιορισμένη παραγωγή χρειάζονται εναλλακτικές στρατηγικές προώθησης των προϊόντων τους. Οι αγρότες θα πρέπει να είναι δημιουργικοί ως προς την παραγωγή τους για να: διακρίνετε η διαφοροποίηση των προϊόντων τους, να διακρίνετε η ποιότητα της προστιθέμενης αξία των προϊόντων τους, οι επιτυχείς τους συνεργασίες, η αύξηση της παραγωγής τους από λιανική σε χονδρική έτσι ώστε να οδηγεί στη δημιουργία δημοπρατηρίων και παραγγελιών προϊόντων ακόμη και μέσω του διαδικτύου. Σε μια έρευνα που διεξήχθη στην Πενσυλβανία, σε εννέα δημοπρατήρια αγροτικών προϊόντων, όλα ιδρυόμενα από το 1984 έως το 1998, έδειξε ότι κατά τη λειτουργία των δημοπρατηρίων προσλήφθηκαν κατά μέσο όρο επτά έως δέκα άτομα ανά σεζόν (Table 2). Οι στόχοι τούτων των δημοπρατηρίων ήταν: να καλύψουν τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας παρέχοντας υψηλής ποιότητας αγροτικά προϊόντα αποφέροντας και στα ίδια τα δημοπρατήρια κέρδος. Αναφορικά, το μερίδιο της αγοράς διαμορφώθηκε ως εξής: το μεγαλύτερο μερίδιο το κατέλαβαν οι υπαίθριες αγορές με ποσοστό 40%, ακολούθησαν οι αγρότες με ποσοστό 27%,εν συνεχεία οι αλυσίδες καταστημάτων με ποσοστό 16%, τα ανεξάρτητα παντοπωλεία με 11% και τα εστιατόρια με ποσοστό 6%, πραγματοποιώντας κατά μέσο όρο ετήσιες ακαθάριστες πωλήσεις που φθάνουν τα 3,5 εκατομμύρια δολάρια ανά δημοπρατήριο (Table 3). Η συγκεκριμένη έρευνα απέδειξε ότι τα εννέα (9) δημοπρατήρια πέτυχαν τους στόχους τους και η επιτυχία τους αυτή οφείλεται: στην ιδιωτικοποίηση(private ownership), στην εξαιρετική ποιότητα των προϊόντων τους, στα φρέσκα προϊόντα τους, στην επιλογή κατάλληλης τοποθέτησης των προϊόντων τους στα διάφορα σημεία πώλησης τους, στην τοπική αναγνωρισιμότητα των προϊόντων τους, στην δεκτικότητα του κοινού/πελατών να δοκιμάσει τα προϊόντα και στην στοχοποιημένη αγορά προώθησης των προϊόντων (Table 4) (Stephan Tubene and James Hanson, 2002). 23

25 24

26 Δημοπρατήριο στο Νιου Τζέρσεϋ Από τα ποιο γνωστά δημοπρατήρια στις Η.Π.Α. είναι του Νιου Τζέρσεϋ, δημοπρατήριο που χειρίζεται ένα ευρύ φάσμα φρούτων και λαχανικών κάθε χρόνο. Ιδρύθηκε το 1930, έχει τετρακόσια(400) μέλη καλλιεργητές (πολλοί από τους οποίους είναι μικρές εκτάσεις καλλιέργειας) και εξήντα(60)αγοραστές, οι οποίοι συνεδριάζουν για να ασκούν τις δραστηριότητές τους κάθε χρόνο. Οι ετήσιες μεικτές πωλήσεις εκτιμάται ότι είναι περίπου 50 εκατομμύρια δολάρια. Η χρήση των δημοπρασιών είναι η κύρια μέθοδος της πώλησης προϊόντων. Το δημοπρατήριο στο Vineland στο Νιου Τζέρσεϊ είναι το μόνο δημοπρατήριο που χρησιμοποιεί ηλεκτρονικό ρολόι. Οι δημοπρασίες πραγματοποιούνται είτε το πρωί είτε το βράδυ, από μία έως έξι ημέρες την εβδομάδα. Η ιδανική διάρκεια μιας δημοπρασίας είναι 2 έως 3 ώρες, πράγμα που εξαρτάται από την ταχύτητα των πωλήσεων και την ποσότητα του προϊόντος που διατίθενται. Οι παρτίδες που πωλούνται συνήθως είναι από πολύ μικρές έως πολύ μεγάλες. Οι τιμές των προϊόντων στις λιανικές πωλήσεις είναι πιο υψηλές, αλλά βοηθάει την εισαγωγή νέων καλλιεργητών και αγοραστών στη δημοπρασία και γι αυτό πραγματοποιούνται. Τα ποσοστά προμήθειας κυμαίνονται από 8% έως 12%. Η ποιότητα είναι το πιο σημαντικό στοιχείο της δημοπρασίας. Η καλή ποιότητα των προϊόντων θα προσελκύσει αγοραστές και θα δημιουργήσει μια καλή φήμη στην αγορά για το δημοπρατήριο. Η έκταση της γης που καταλαμβάνεται για ένα δημοπρατήριο καταλαμβάνει έκταση από 3 έως 30 στρέμματα και το δημοπρατήριο έχει μέγεθος από έως ft 2. 25

27 Χαρακτηριστικά του δημοπρατηρίου είναι: 1. Περιλαμβάνει όλων των ειδών τους παραγωγούς: μικρούς, μεγάλους, μεσαίους και 2. Το επιχειρηματικό μοντέλο μπορεί να ποικίλει. Μπορεί να είναι μια συνεργασία εταιριών, μια εταιρία Ο.Ε. ή και ακόμη ως συνέταιρος σε μια εταιρία. Οι αγοραστές του δημοπρατηρίου του Νιου Τζέρσεϋ είναι συνήθως: Ο πωλητής που στήνει τον πάγκο του στην άκρη του δρόμου (40%) Αγρότες (27%) Αλυσίδες καταστημάτων (16%) Μανάβικα (11%) Εστιατόρια (6%) Τα προϊόντα που διαθέτει το δημοπρατήριο του Νιου Τζέρσεϋ ανά εποχή είναι: Απρίλιο με Ιούνιο: λουλούδια και φυτά, τομάτες θερμοκηπίου και φράουλες Ιούλιο με Αύγουστο: τομάτες, πεπόνια και καλαμπόκι Σεπτέμβριο με Οκτώβριο: κολοκύθες και φθινοπωρινές καλλιέργειες. 26

28 Δημοπρατήριο στο Ohio Τα δημοπρατήρια προσελκύουν αγοραστές για την ποιότητα των προϊόντων τους σε καλές ποσότητες. Η σύνθεση του προϊόντος αλλάζει καθώς η σεζόν προχωρά. Ένα δημοπρατήριο θα πρέπει να έχει τις κατάλληλες εγκαταστάσεις, αρκετούς καλλιεργητές να προμηθεύουν με μεγάλες ποσότητες, να υπάρχει διασφάλιση της ποιότητας των προϊόντων και της συσκευασίας, έτσι ώστε να γίνει αποδεκτή από τους ακόλουθους μεταπωλητές: ανεξάρτητα παντοπωλεία, καθ 'οδόν καταστήματα, εστιατόρια και άλλα. Οι καλλιεργητές μεταφέρουνε τα φρούτα και τα λαχανικά μέσα σε καλά κλεισμένα κουτιά,παρατάσσοντας τα προϊόντα τους σε τακτοποιημένες σειρές παλετών. Γύρω στις 10 π.μ., ο υπεύθυνος της δημοπρασίας, καλωσορίζει τους παραγωγούς. Τα οφέλη πώλησης αγροτικών προϊόντων μέσω δημοπρατηρίου είναι: Ρυθμιζόμενες μέρες και ώρες παράδοσης. Δυνατότητα ομαδοποίησης της μεγάλης ποσότητας προϊόντων. Δυνατότητα για «test market» νέων προϊόντων ή ακόμη και μεγάλης ποσότητας προϊόντων για χονδρική πώληση. Στο Οχάιο, τα δημοπρατήρια έχουν γίνει αποτελεσματικά και μέρος της τοπικής αγοράς. Πωλητές σε ποσοστό 75% και αγοραστές σε ποσοστό 64% αναφέρουν ότι τα προϊόντα μπορούν να αγοραστούν και να πωληθούν με σχετική ευκολία. Περίπου, το 38% των παραγωγών επέκτειναν την ποικιλία και των όγκο της παραγωγής τους. Σύμφωνα με τον Ernst 21 τα δημοπρατήρια αγροτικών προϊόντων επιτρέπουν στους παραγωγούς να διαθέτουν περισσότερο χρόνο στην παραγωγή των προϊόντων τους παρά στο μάρκετινγκ. Παρακάτω θα παραθέσουμε μια έρευνα του Πανεπιστημίου του Ohio, περιγράφοντας απο τα πρώτα βήματα την ίδρυση ενός δημοπρατηρίου στο νοτιανατολικό Ohio, στην περιοχή Chesterhill. 27

29 Το δημοπρατήριο του Chesterhill, είχε δει σταθερή αύξηση ανά έτος από το 2005 μέχρι το Ωστόσο, δεν ήταν κερδοφόρο. Τα πρώτα τρία χρόνια είχε καθαρή ζημία, αλλά μια αλλαγή στο ποσοστό προμήθειας τοις εκατό έφερε το καθαρό κέρδος για πρώτη φορά και το 2009 υπήρξε μια αξιοσημείωτη αύξηση του εισοδήματος των παραγωγών. Όπως και άλλα δημοπρατήρια, το ετήσιο κόστος λειτουργίας ήταν μηδαμινό και είχε παραμείνει σταθερό σε περίπου δολάρια, κατά μέσο όρο, όπου περιλαμβάνονταν: ασφάλιση αστικής ευθύνης, φόρος ακίνητης περιουσίας, πληρωμή ηλεκτρικής ενέργειας, ενοικίαση φορητής τουαλέτας, άδεια περίπτερου τροφίμων, και τα τέλη δημοπράτη. Εκτιμάται ότι δολάρια απαιτούνταν για να καταστεί η επιχείρηση κερδοφόρα. Βασικός στόχος ήταν η αύξηση του όγκου των πωλήσεων που θα έπρεπε να επιτευχθεί. Είναι σημαντικό για τη δημοπρασία, να υπάρχει ως στόχος η επίτευξη των αναγκών όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Με την πάροδο του χρόνου, οι διαδικασίες της δημοπρασίας έχουν τροποποιηθεί για να ενθαρρύνουν την ενεργό συμμετοχή μεταξύ κάθε ομάδας. Για παράδειγμα, η δημοπρασία ενώ αρχικά πραγματοποιούνταν μόνο τα απογεύματα της Πέμπτης, οι αγρότες ήθελαν ένα μέρος που να μπορούν να πωλούνε τα προϊόντα που είχαν ωριμάσει μέσα στο Σαββατοκύριακο. Ως εκ τούτου, προστέθηκαν κάθε Δευτέρα δημοπρασίες κατά τη διάρκεια της σεζόν σε ημέρες αιχμής, που αρχίζουν συνήθως τον Ιούλιο. Μια άλλη σημαντική αλλαγή ήταν η αύξηση της προμήθειας που λαμβάνεται από την ίδια τη δημοπρασία. Όπως πολλές άλλες δημοπρασίες, η δημοπρασία στο Chesterhill ξεκίνησε με ένα ποσοστό προμήθειας 10 τοις εκατό. Μετά από μια-δυο σεζόν, οι συμμετέχοντες επικεφαλής συνειδητοποίησαν ότι αυτό δεν ήταν αρκετό, για το δημοπρατήριο, να συνεχίσει να λειτουργεί απλά σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο και αυτό οδηγούσε σε μία καθαρή ζημία για τους ιδιοκτήτες, δεδομένου ότι οι ακαθάριστες πωλήσεις παρέμεναν ανεπαρκείς. Η διευθύνουσα επιτροπή, ανταποκρίνονταν σε συνεχή βάση κατά τη διάρκεια της off-season για να συζητήσουν τις αλλαγές που θα έπρεπε να γίνουν. 28

30 Κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίας, η διευθύνουσα επιτροπή συμφώνησε ότι το ποσοστό προμήθειας θα έπρεπε να αυξηθεί σε 17 τοις εκατό. Χρησιμοποιώντας μια κοινή διαδικασία λήψης αποφάσεων. Τελικά ήταν μια επιτυχημένη στρατηγική για το δημοπρατήριο του Chesterhill. Κάθε καλοκαίρι Δευτέρας ή Πέμπτης γύρω στις τρεις το απόγευμα, υπήρχαν υπάλληλοι ή εθελοντές στο δημοπρατήριο, που βοηθούσαν στην συμπλήρωση διάφορων εγγράφων και συζητούσανε με τους παραγωγούς και τους αγοραστές. Επιπλέον, εθελοντές έίχανε περάσει εκατοντάδες ώρες βοηθώντας για τη δημοπρασία από την έναρξή της. Δεδομένου ότι, αυξάνεται ο όγκος των πωλήσεων γίνετε απαραίτητη η επιτυχία κάθε δημοπρασίας, ανάμεσα στις εργασίες του δημοπρατηρίου είναι να φέρει νέους αγοραστές μέσα σε μια ακτίνα 45 μιλίων, προσθέτοντας την δυνατότητα διανομής με φορτηγό-ψυγείο και βοηθώντας τους αγρότες να καλλιεργούν συγκεκριμένα προϊόντα που θέλουν οι αγοραστές. Τις ημέρες της δημοπρασίας, οι πωλητές ενημερώνονταν μέσα από την ιστοσελίδα του δημοπρατηρίου και ξεκινούσαν την εκφόρτωση των προϊόντων τους, τα οποία πωλούνταν σε μεμονωμένες παρτίδες, χωρίζονταν από τους παραγωγούς και φορτώνονταν σε παλέτες υπό την επίβλεψη του παλαιότερου γεωργού, ο οποίος εκτελούσε καθήκοντα διευθυντή. Για να διασφαλιστεί το γεγονός ότι οι πωλήσεις προϊόντων πιστώνονταν στο σωστό αγρότη, οι πωλητές τοποθετούσαν μια ετικέτα με τα στοιχεία μόνιμα πάνω στα προϊόντα κωδικοποιώντας τα με έναν αριθμό ή γράμμα. Τα συγκεκριμένα προϊόντα που πωλούνταν διέφεραν ανάλογα με την εποχή, με τους αγοραστές Μάιο και Ιούνιο να πετυχαίνουν εξαιρετικές συμφωνίες σε λουλούδια, φράουλες, και λαχανικά, ενώ αργότερα στη σεζόν του καλαμποκιού, φασολάκια, πιπεριές, πατάτες και οι ντομάτες είναι βασικές καλλιέργειες και δεν υπάρχουν τέτοιες μεγάλες συμφωνίες. Το 2009, σαράντα ένα (41) αγρότες πούλησαν τα εμπορεύματα τους κατά τη διάρκεια της δημοπρασίας και λίγο πάνω από το ένα τέταρτο του συνόλου των πωλητών συμμετείχαν σε 10 ή περισσότερες δημοπρασίες κατά τη διάρκεια του έτους (26,8 τοις εκατό). 29

31 Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό για τους παραγωγούς να γνωρίζουν πότε, πού, και τι ποσότητα των προϊόντων τους απαιτείται για την πώληση, λαμβάνοντας υπόψη τις τιμές της αγοράς. Στην ιδανική περίπτωση, θα πρέπει να είναι σε θέση να λάβουν τα μέγιστα από τις υπάρχουσες τιμές. Για να γίνει αυτό, πρέπει να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τις αγορές και τις τιμές. Αν οι παραγωγοί γνωρίζουν τις τιμές προσφοράς της περιοχής τους εκ των προτέρων, μπορούν καλύτερα διαπραγματευθούν με τους εμπόρους ή να προμηθεύουν τα προϊόντα τους στα καταστήματα απευθείας όπου οι τιμές είναι υψηλότερες αντί να πωλήσουν στον τοπικό έμπορο. Με τον τρόπο αυτό, μπορούν επίσης να αποθηκεύουν τα προϊόντα των συγκομιδών τους στις γειτονικές χώρες ή σε άλλες περιοχές της χώρας τους, έτσι ώστε να αναμένουν την αύξηση τιμών στο εγγύς μέλλον. Οι αγοραστές συνήθως αρχίζουν να εμφανίζονται γύρω στις 15:00 το απόγευμα, μία ώρα πριν από την επίσημη έναρξη της δημοπρασίας. Αυτό τους δίνει το χρόνο να υποβάλουν αίτηση ως μόνιμοι αγοραστές, αν είναι η πρώτη τους φορά που αγοράζουν από δημοπρατήριο και να περιηγηθούν στην παραγωγή πριν από την έναρξη της δημοπρασίας. Μια πρόωρη άφιξη, τους δίνει την ευκαιρία να συναντήσουν άλλους συμμετέχοντες στη δημοπρασία. Η δημοπρασία είναι φιλική προς το περιβάλλον και περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα ατόμων από όλα τα υπόβαθρα. Η πελατειακή βάση του δημοπρατηρίου, με τον καιρό συνεχώς αυξανόταν και διαφοροποιούνταν. Στην αιχμή της σεζόν, κατά μέσο όρο είκοσι(20) πωλητές και εβδομήντα(70) αγοραστές συμμετείχαν σε κάθε δημοπρασία. Μερικές δημοπρασίες προσέλκυαν πάνω από εκατόν πενήντα (150) αγοραστές, και κάθε δημοπρασία περιλάμβανε πολλούς συμμετέχοντες εκτός αγοράς. Στις 16:00 μ.μ. ακριβώς ο διοργανωτής της δημοπρασίας τραβούσε την προσοχή όλων και η δημοπρασία ξεκινούσε. Το δημοπρατήριο είχε δύο επικεφαλής για τη δημοπρασία από το 2005 που πληρώνονταν με ωριαία αμοιβή για τις υπηρεσίες τους. Οι επικεφαλής της δημοπρασίας είχαν την ικανότητά να ισορροπούν τα συμφέροντα και των δύο μεριών, και των αγοραστών και των πωλητών. 30

32 Κάθε δημοπρασία διαρκούσε περίπου δύο ώρες και η ποσότητα των προϊόντων που πωλούνταν ποίκιλλε σημαντικά ανάλογα με την εποχή του έτους και την ημέρα της εβδομάδας. Οι τιμές τείνανε να είναι υψηλότερες στην αρχή της σεζόν, όταν κάθε συγκεκριμένη παρτίδα ήταν πρώτη διαθέσιμη στην αγορά. Για παράδειγμα, οι πρώτες ώριμες τομάτες της σεζόν είχανε τιμές που κυμαίνονταν από $ 13 - $ 24 στις αρχές Ιουλίου, αλλά ένα μήνα αργότερα, οι ίδιες τομάτες μπορούσαν να αγοραστούν για $ 3 - $ 8. Οι τιμές είχαν την τάση να αυξάνονται και πάλι στο τέλος της καλλιεργητικής περιόδου του κάθε προϊόντος, όμως η παροχή γίνεται πιο περιορισμένη. Το 2009, οι πωλήσεις κυμάνθηκαν από $ $ ανά δημοπρασία, με τις μεγαλύτερες πωλήσεις την ημέρα Πέμπτη. Κάθε Πέμπτη οι πωλήσεις έφταναν τα $ 1.000, ενώ αρκετές πωλήσεις τη Δευτέρα ήτανε λιγότερο από $ Καθώς οι αγρότες συνειδητοποιούσαν ότι τη Δευτέρα οι πωλήσεις ήταν λιγότερες δεν διέθεταν τα προϊόντα τους εκείνη την ημέρα, με αποτέλεσμα να υπήρχε μικρότερος όγκος παραγωγής και περαιτέρω μείωση στις πωλήσεις με την πάροδο του χρόνου. Κάτι τέτοιο, αποτελούσε πρόβλημα με συνεπεία να ανακαλύψουν άλλες μεθόδους στρατηγικής όπως για παράδειγμα την παροχή κινήτρων για συμμετοχή στη δημοπρασία της Δευτέρας κάνοντας εκπτώσεις εκείνη την ημέρα. Όταν οι αγοραστές έχουν τελειώσει τις αγορές της ημέρας, επισκέπτονταν το γραφείο για να πληρώσουν για τα προϊόντα τους. 31

33 2.3. Δημοπρατήρια αγροτικών προϊόντων στην Ελλάδα Οι Έλληνες παραγωγοί, δεν είναι σε θέση να διαμορφώσουν τις τιμές των αγροτικών προϊόντων διότι δεν έχουν την οικονομική δύναμη αν και είναι πολλοί αριθμητικά αλλά παρόλα αυτά χωρίς συντονισμό. Έτσι οι τιμές που καταβάλλουν οι καταναλωτές είναι συχνά 4-6 φορές μεγαλύτερες από τις τιμές που εισπράττουν οι παραγωγοί. Τη λύση μπορούν να τη δώσουν τα δημοπρατήρια αγροτικών προϊόντων έτσι ώστε να αποτελέσουν στρατηγική για τη ανάπτυξη γεωργικών επιχειρήσεων. Υπάρχουν δύο σημαντικές πτυχές στην εμπορία των γεωργικών προϊόντων. Το πρώτο έχει να κάνει με το φυσική διεργασία των προϊόντων από τους παραγωγούς στους καταναλωτές. Τα βασικά στάδια αυτής της διαδικασία είναι η συλλογή, η συσκευασία, η μεταφορά, η επεξεργασία, η αποθήκευση και, τέλος, η πώληση γεωργικών προϊόντων. Αυτή η πρώτη πτυχή θα πρέπει να εξετάζεται λεπτομερώς στο ενημερωτικό δελτίο διαχείρισης της συγκομιδή. Η δεύτερη πτυχή, περιλαμβάνει το μηχανισμό τιμολόγησης στην αγορά. Οι ιδιώτες παραγωγοί και οι συνεταιρισμοί μπορεί να διαθέτουν τα προϊόντα τους διά μέσω των δημοπρατηρίων. Οι παραγωγοί μπορεί να υπογράφουν πολυετή συμβόλαια διάθεσης της παραγωγής τους με το δημοπρατήριο με όρους και εγγυήσεις που συμφωνούνται ή που έχει ορίσει το δημοπρατήριο από πριν. Τα δημοπρατήρια διαθέτουν τα αγροτικά προϊόντα που διακινούνται μέσω αυτών, εφόσον έχει προηγηθεί διαλογή και τυποποίηση των προϊόντων αυτών. Στα δημοπρατήρια προσέρχονται πωλητές αγροτικών προϊόντων που κατέχουν την προβλεπόμενη κάθε φορά άδεια πώλησης, καθώς και έμποροι οι οποίοι έχουν προηγουμένως εγγραφεί στο Μητρώο Εμπόρων Αγροτικών προϊόντων Εφοδίων και Εισροών. Η εκκαθάριση των διενεργούμενων από τα δημοπρατήρια εμπορικών πράξεων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η εξόφληση των παραγωγών των αγροτικών προϊόντων, δεν μπορεί να υπερβαίνει τις τριάντα ημέρες από τη διάθεση των προϊόντων αυτών μέσω των δημοπρατηρίων. 32

34 2.4. Ενιαίο μητρώο έμπορων αγροτικών προϊόντων, εφοδίων και εισροών Το Μητρώο Εμπόρων Αγροτικών προϊόντων είναι ένα μητρώο του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, στο οποίο θεωρείται απαραίτητη η εγγραφή του εμπόρου για να εισέλθει στο δημοπρατήριο (Ψύρρας Θ., Συνέντευξη). Σύμφωνα με το ΥΠΑΑΤ, η δημιουργία του Μητρώου Εμπόρων Γεωργικών Προϊόντων, Εφοδίων και Εισροών απορρέει από το νόμο 3955/ (ΦΕΚ Α' 89) (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ). Κύριος σκοπός του είναι η εμπέδωση της αξιοπιστίας και της ασφάλειας των σχετικών με τα αγροτικά προϊόντα συναλλαγών, γεγονός που εναρμονίζεται απόλυτα με την γενική - εθνική και κοινοτική - τάση για την διαφάνεια, την πιστοποίηση και την αξιολόγηση των εμπλεκομένων στη διακίνηση προϊόντων του αγροτικού τομέα. Ο στόχος επιδιώκεται να επιτευχθεί με: τη θέσπιση σαφών προϋποθέσεων για την άσκηση του επαγγέλματος των εμπόρων αγροτικών προϊόντων, εφοδίων και εισροών, προκειμένου να έχουν δικαίωμα εγγραφής στο Μητρώο, την επιβολή αυστηρών κυρώσεων σε όσους δεν τηρούν τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τον Νόμο ή/και ενεργούν πράξεις Γεωργικών Προϊόντων, Εφοδίων και Εισροών χωρίς να είναι καταχωρημένοι στο Μητρώο. Η θεσμοθέτηση του εν λόγω Μητρώου, το οποίο καταβλήθηκε προσπάθεια ώστε να αποτελεί απλή και λειτουργική ηλεκτρονική βάση δεδομένων και πληροφοριών, εξυπηρετεί σημαντικούς σκοπούς δημοσίου συμφέροντος και ιδιαίτερα: τη μεγαλύτερη δυνατή εξασφάλιση της διαφάνειας και της ασφάλειας στις εμπορικές συναλλαγές αγροτικών προϊόντων, εφοδίων και εισροών την ενίσχυση της υγιούς και βιώσιμης επιχειρηματικότητας, καθώς και την διασφάλιση των χρηστών συναλλακτικών ηθών, 33

35 τη μέγιστη δυνατή πιστοποίηση της οικονομικής αξιοπιστίας και της βιωσιμότητας των εμπόρων αγροτικών προϊόντων, εφοδίων και εισροών, την προστασία των Ελλήνων αγροτών, κατά την εμπορική διακίνηση των προϊόντων τους τη στατιστική τεκμηρίωση της εν γένει εμπορικής δραστηριότητας στον αγροτικό τομέα, με σκοπό την προστασία του αγροτικού εισοδήματος και του αγροτικού κόσμου. Στο Μητρώο έχουν υποχρέωση εγγραφής όλα τα φυσικά και νομικά πρόσωπα, τα οποία δραστηριοποιούνται στην Επικράτεια ως έμποροι αγροτικών προϊόντων, εφοδίων και εισροών, εφόσον: αγοράζουν ή μεσολαβούν στην αγορά των προϊόντων πρωτογενούς φυτικής και ζωικής γεωργικής παραγωγής, καθώς και των προϊόντων που προέρχονται από το πρώτο στάδιο επεξεργασίας και μεταποίησης αυτών, τα οποία παράγονται στην Ελληνική Επικράτεια. προμηθεύουν τον Έλληνα παραγωγό με προϊόντα κάθε μορφής, είτε παραγόμενα στην Ελληνική Επικράτεια είτε εισαγόμενα που χρησιμοποιούνται κατά τη διαδικασία και για τους σκοπούς της παραγωγής των προϊόντων πρωτογενούς φυτικής και ζωικής γεωργικής παραγωγής (εφόδια ή εισροές). Στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ, της παρούσας διπλωματικής μελέτης παραθέτουμε τον ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ (ΕOΚ) αριθ. 2131/93 της επιτροπής της 28ης Ιουλίου 1993, για τον Καθορισμό των διαδικασιών και των όρων διάθεσης των σιτηρών που κατέχουν οι οργανισμοί παρέμβασης. 34

36 2.5. Νομικό Πλαίσιο Δημοπρατηρίων 1. Τα δημοπρατήρια αγροτικών προϊόντων οργανώνονται και διοικούνται ως ανώνυμες εταιρείες, στο μετοχικό κεφάλαιο των οποίων συμμετέχουν οι Συλλογικές Αγροτικές Οργανώσεις, οι κατά τόπον αρμόδιες Περιφερειακές Αυτοδιοικήσεις και Ο.Τ.Α., ιδιώτες, καθώς και το Δημόσιο, εκπροσωπούμενο από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Στις ανώνυμες εταιρείες δημοπρατηρίων μετέχουν επίσης επιμελητήρια και ενδιαφερόμενοι ιδιώτες. Οι φορείς της Περιφερειακής και Τοπικής Αυτοδιοίκησης και οι ΣΑΟ πρέπει να ελέγχουν τουλάχιστον το 51% του μετοχικού τους κεφαλαίου. Οι ιδιώτες παραγωγοί και οι συνεταιρισμοί μπορεί να διαθέτουν τα προϊόντα τους δια των δημοπρατηρίων. Οι διαθέτες μπορεί να υπογράφουν πολυετή συμβόλαια διάθεσης της παραγωγής τους με το δημοπρατήριο με όρους και εγγυήσεις που συμφωνούνται ή το τελευταίο έχει ορίσει από πριν. Τα δημοπρατήρια διαθέτουν τα αγροτικά προϊόντα που διακινούνται μέσω αυτών, εφόσον έχει προηγηθεί διαλογή και τυποποίηση των προϊόντων αυτών. 2. Στα δημοπρατήρια προσέρχονται πωλητές αγροτικών προϊόντων που κατέχουν την προβλεπόμενη κάθε φορά άδεια πώλησης, καθώς και έμποροι, οι οποίοι έχουν προηγουμένως εγγραφεί στο Μητρώο Εμπόρων Αγροτικών Προϊόντων, εφοδίων και εισροών, σύμφωνα με τα άρθρα 3 και 4 του ν. 3955/2011 (Α' 89). Η εκκαθάριση των διενεργούμενων από τα δημοπρατήρια εμπορικών πράξεων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η εξόφληση των παραγωγών των αγροτικών προϊόντων, δεν μπορεί να υπερβαίνει τις τριάντα (30) ημέρες από τη διάθεση των προϊόντων αυτών μέσω των δημοπρατηρίων. Η παραβίαση της προθεσμίας εξόφλησης των παραγωγών επιφέρει τις διοικητικές κυρώσεις και φορολογικές συνέπειες του άρθρου 6 του ν. 3955/ Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων μπορεί να αποφασίζεται η ίδρυση δημοπρατηρίων, όχι περισσότερων από δύο σε κάθε Περιφέρεια. Με την ίδια απόφαση ορίζεται η αρχική σύνθεση του μετοχικού κεφαλαίου και οι διατάξεις του καταστατικού τους. 4. Τα δημοπρατήρια εποπτεύονται από τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Η εποπτεία αφορά στην τήρηση των διατάξεων του καταστατικού του 35