Τα γπαμμαηικά θαινόμενα ζηη διδαζκαλία ηηρ ηοςπκικήρ υρ ξένηρ γλώζζαρ ζηην ηπιηοβάθμια εκπαίδεςζη ζηην Ελλάδα

Transcript

1 Τα γπαμμαηικά θαινόμενα ζηη διδαζκαλία ηηρ ηοςπκικήρ υρ ξένηρ γλώζζαρ ζηην ηπιηοβάθμια εκπαίδεςζη ζηην Ελλάδα Καφλή Χαζάν, Ππόκος Σοθία & Αytac Celtek Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Πεπίλητη This study explores the way in which the teaching of grammar is blended with the communicative needs of the Common European Framework of Reference for Languages in the curriculum of Turkish as a foreign language in the Department of Mediterranean Studies, University of the Aegean. The paper first of all adopts a theoretical stance in relation to the questions concerning the teaching of grammar when teaching a foreign language and stands in favor of it, secondly it argues on how grammatical phenomena should be organized in a foreign language curriculum and highlights the importance of teaching grammar in classrooms of foreign language teaching in tertiary education. The paper then presents in detail the curriculum of Turkish as a foreign language at the Department of Mediterranean Studies, which covers the communicative needs of the A1, A2 and B1 levels of the Common European Framework of Reference for Languages. Finally, the paper suggests directions for continuing inquiry in the field of designing curricula and educational material in teaching Turkish as a foreign language. Λέξειρ κλειδιά: ηνπξθηθά, δηδαζθαιία ηεο γξακκαηηθήο, Κπαηικό Πιζηοποιηηικό Γλωζζομάθειαρ 1. Ειζαγυγή Σα Σνπξθηθά δηδάζθνληαη ζε έμη παλεπηζηεκηαθά ηκήκαηα ζηελ Διιάδα (Βελεηζάλνπ 2008) θαη απφ ηελ εμεηαζηηθή πεξίνδν Ννεκβξίνπ 2009 ε γλψζε ηεο ηνπξθηθήο σο μέλεο γιψζζαο αμηνινγείηαη ζην πιαίζην ηνπ Κξαηηθνχ Πηζηνπνηεηηθνχ Γισζζνκάζεηαο (ΚΠγ) 1. Η έληαμή ηεο ζην θξαηηθφ ζχζηεκα αμηνιφγεζεο θαη πηζηνπνίεζεο ζέηεη απηφκαηα ην εξψηεκα ηνπ πεξηερφκελνπ θαη ησλ ζηφρσλ δηδαζθαιίαο ηεο ηνπξθηθήο σο μέλεο γιψζζαο, φπσο απηή πξαγκαηνπνηείηαη ζηελ ηξηηνβάζκηα εθπαίδεπζε ζηελ Διιάδα ζήκεξα. Ωζηφζν, δελ ππάξρεη επί ηνπ παξφληνο θάπνηα πξνζπάζεηα γηα ηελ θαηάξηηζε ελφο θνηλνχ πιαηζίνπ δηδαθηέαο χιεο, αλεμάξηεηνπ απφ ην δηδαθηηθφ πιηθφ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζην εθάζηνηε ηκήκα θαη απφ ηνλ εθάζηνηε δηδάζθνληα. Δπίζεο, παξαηεξείηαη ε πιήξεο απνπζία ελφο ζαθνχο νξηζκνχ φζνλ αθνξά ζην επίπεδν γισζζνκάζεηαο ησλ θνηηεηψλ. Σν ΚΠγ ζέηεη πνιχ αλαιπηηθά ηηο πξνδηαγξαθέο γηα ηηο ηθαλφηεηεο ρξήζεο ηεο γιψζζαο πνπ πξέπεη λα δηαζέηεη ν ππνςήθηνο ζηα έμη επίπεδα γισζζνκάζεηαο, ρσξίο λα ιακβάλεη ππφςε ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν έρεη κάζεη ν ππνςήθηνο ηελ μέλε γιψζζα θαη θπζηθά δελ ζέηεη ηηο παξαθάησ θαίξηεο εξσηήζεηο ησλ δηδαζθφλησλ: «Πφζε γξακκαηηθή πξέπεη λα δηδάμσ; Με πνηα ζεηξά πξέπεη λα ηε δηδάμσ;» (Biber & Reppen 2002) Η παξνχζα εξγαζία, έρνληαο ππφςε ηα δχν παξαπάλσ εξσηήκαηα ζέηεη ηνπο εμήο ζηφρνπο: Καηά πξψηνλ παξνπζηάδεη θαη αλαιχεη ηελ πξνζέγγηζε θαη ηεξάξρεζε ησλ θσλνινγηθψλ θαη κνξθνζπληαθηηθψλ θαηλνκέλσλ, φπσο απηή πηνζεηείηαη απφ ηνπο δηδάζθνληεο ηνπ Σκήκαηνο Μεζνγεηαθψλ πνπδψλ ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αηγαίνπ γηα ηε δηδαζθαιία ησλ Σνπξθηθψλ ζαλ μέλε γιψζζα. Απηή ε πξνζέγγηζε απνζθνπεί ζηελ θαηάξγεζε ηνπ δηπφινπ «δομική ή λειηοςπγική-επικοινωνιακή πποζέγγιζη καηά ηη διδαζκαλία ηηρ ξένηρ γλώζζαρ;» (Μνζρνλάο 2003) θαη ζηελ ηθαλνπνίεζε ησλ επηθνηλσληαθψλ αλαγθψλ ηνπ Κοινού Εςπωπαϊκού Πλαιζίος Αναθοπάρ για ηιρ Γλώζζερ (ΚΔΠΑ) 2 γηα ηα επίπεδα Α1, Α2, θαη Β1. Καηά δεχηεξνλ, θηινδνμεί λα μεθηλήζεη ην δηάινγν γηα ηελ δεκηνπξγία ελφο θνηλνχ πιαηζίνπ αλαθνξάο ζρεηηθά κε ηνλ ηξφπν πξνζέγγηζεο ησλ γξακκαηηθψλ θαηλνκέλσλ ηεο Σνπξθηθήο θαηά ηε δηδαζθαιία ηεο σο μέλεο γιψζζαο ζηελ ηξηηνβάζκηα εθπαίδεπζε ζηελ Διιάδα. 2. Η ζημαζία ηηρ γπαμμαηικήρ ζηη διδαζκαλία ηηρ ξένηρ γλώζζαρ Σφζν ζηε δηεζλή φζν θαη ηελ ειιεληθή βηβιηνγξαθία (Ellis 2002, Nassaji & Fotos 2004, Μνζρνλάο 2003 θ.α.), ν ξφινο/ ε ζέζε ηεο δηδαζθαιίαο ηεο γξακκαηηθήο ζηα πξνγξάκκαηα ζπνπδψλ μέλσλ γισζζψλ έρεη έληνλα ζπδεηεζεί ηα ηειεπηαία 30 θαη πιένλ ρξφληα. ηηο κεζφδνπο πνπ ζηεξίδνληαη ζε δνκηθά Common European Framework of Reference for Languages: Learning, Teaching, Assessment

2 πξνγξάκκαηα ζπνπδψλ ε γξακκαηηθή θαηείρε κηα εμέρνπζα ζέζε (π.ρ. γξακκαηηθνκεηαθξαζηηθή κέζνδνο θ.α.). Ωζηφζν, κε ηελ εηζαγσγή ησλ επικοινωνιακών θαη θςζικών πξνζεγγίζεσλ ζηε δηδαζθαιία ε ζέζε ηεο γξακκαηηθήο άξρηζε λα ακθηζβεηείηαη ζε ζεκείν πνπ ε δηδαζθαιία ηεο γξακκαηηθήο λα ζεσξείηαη πεξηζσξηαθή θαη κε ρξήζηκε, θαζψο ζεσξήζεθε πσο ε δηδαζθαιία ηεο γξακκαηηθήο δελ ζρεηίδεηαη κε ηελ εθκάζεζή ηεο. Πην πξφζθαηα φκσο ππάξρνπλ επηρεηξήκαηα ππέξ ηεο δηδαζθαιίαο ηεο γξακκαηηθήο ζηα πξνγξάκκαηα μέλσλ γισζζψλ. Σειηθά, πξέπεη λα δηδάζθεηαη ε γξακκαηηθή; Η ζέζε κε ηελ νπνία ζπληαζζφκαζηε είλαη φηη ζε πεξηπηψζεηο θαζνδεγνχκελεο κάζεζεο, ε ζπλεηδεηή δηδαζθαιία θαη εθκάζεζε θαλφλσλ γξακκαηηθήο είλαη ζεκαληηθφο παξάγνληαο δηαθνξνπνίεζεο κεηαμχ ηεο δηδαζθαιίαο ηεο νπνηαζδήπνηε γιψζζαο σο κεηξηθήο θαη ηεο δηδαζθαιίαο ηεο σο μέλεο. Δλψ ε θαηάθηεζε ηεο κεηξηθήο γιψζζαο γίλεηαη κε θπζηθφ θαη αλεπίγλσζην ηξφπν κε ηελ έθζεζε ελφο παηδηνχ ζην θαηάιιειν θπζηθφ πεξηβάιινλ, ζηελ εθκάζεζε ηεο μέλεο γιψζζαο απαηηείηαη ε εζσηεξίθεπζε κεραληζκψλ πνπ είλαη γξακκαηηθνί θαη, ζε ζεκαληηθφ βαζκφ, μεηαγλωζζικοί (Μνζρνλάο 2003: 97). Η Καηζηκαιή (2007: 51), αλαθεξφκελε ζηε δηδαζθαιία ηεο γξακκαηηθήο, ππνζηεξίδεη πσο ε γξακκαηηθή απνηειεί ππνδεμηφηεηα θαη δελ πξέπεη λα πεξηνξίδεηαη ζηε κεηαγιψζζα, νχηε λα ηαπηίδεηαη κε απηήλ. Ο δηδαζθφκελνο κηα μέλε γιψζζα πξέπεη λα κπνξεί λα αλάγεη ηε γλψζε ηεο γξακκαηηθήο ζε αθεξεκέλν επίπεδν, λα θαηαλνήζεη ην κεραληζκφ, ψζηε λα απνθηήζεη απηνκαηηζκφ θαηά ηελ παξαγσγή ηνπ. Η ίδηα ζπλερίδεη: «Καη απηφο είλαη ν απψηεξνο ζηφρνο ηεο δηδαζθαιίαο. Να νδεγεζνχλ νη καζεηέο ζηελ απηνκαηνπνίεζε ησλ κεραληζκψλ θαη λα αλαθαινχλ νπνηεδήπνηε ρσξίο πξνζπάζεηα απφ ηε κλήκε ηνπο ηνλ θαηάιιειν κεραληζκφ γηα ην κήλπκα πνπ ζέινπλ λα εθθξάζνπλ.» (Καηζηκαιή 2007: 51). Έλαο άιινο παξάγνληαο πνπ ζπκβάιιεη ζηελ άπνςε ππέξ ηεο δηδαζθαιίαο ηεο γξακκαηηθήο είλαη ε ειηθία. Όπσο επηζεκαίλεη ν Brown (1994: 363) ε ζπζηεκαηηθή δηδαζθαιία ηεο γξακκαηηθήο θαζίζηαηαη πεξηζζφηεξν αλαγθαία φηαλ ην θνηλφ ζην νπνίν απεπζχλεηαη ε δηδαζθαιία είλαη ελήιηθν. Έλα δεχηεξν εξψηεκα εμίζνπ ζεκαληηθφ είλαη ην πψο πξέπεη λα δηδάζθεηαη ε γξακκαηηθή; χκθσλα κε ηελ αξρή ηεο δηδαζθαιίαο εζηίαζη ζηη μοπθή (Ellis 1997, 2002, Doughty & Williams 1998 θ.α.) ηα γξακκαηηθά ζηνηρεία θαη νη δνκέο πξνβάιινληαη θαη ππνδεηθλχνληαη ζηνπο καζεηέο κε παξαζηαηηθφ ηξφπν. χκθσλα κε ηνλ Μνζρνλά (2003: 12), «ν ζπλδπαζκφο δξαζηεξηνηήησλ εζηίαζεο ζηε κνξθή κε δξαζηεξηφηεηεο επηθνηλσληαθέο θαη δνκηθέο είλαη ν θαηαιιειφηεξνο ηξφπνο εμήγεζεο ηεο γξακκαηηθήο, θαηαιιειφηεξνο πάλησο απφ ηελ πιήξε κεηαγισζζηθή εμήγεζε, θαηαιιειφηεξνο επίζεο απφ ηελ πιήξε απνπζία κεηαγισζζηθψλ εμεγήζεσλ». Σν ηξίην εξψηεκα πνπ ηίζεηαη φζνλ αθνξά ηε δηδαζθαιία ηεο γξακκαηηθήο είλαη ην πψο νξγαλψλνληαη θαη ηεξαξρνχληαη νη γξακκαηηθέο δνκέο θαη πσο απηέο ελζσκαηψλνληαη ζε έλα αλαιπηηθφ πξφγξακκα ζπνπδψλ. Πην απιά, κε πνηα ζεηξά δηδάζθσ ην θάζε θαηλφκελν; Σν εξψηεκα απηφ ζα πξνζπαζήζνπκε λα ην πξνζεγγίζνπκε θαη λα ην απαληήζνπκε ζηελ παξαθάησ ελφηεηα. 3. Γπαμμαηική οπγάνυζη Παξά ηε ζεηηθή αληηκεηψπηζε ηεο δηδαζθαιίαο ηεο γξακκαηηθήο ηα ηειεπηαία ρξφληα, έλα απφ ηα ζεκαληηθά δεηήκαηα πνπ αθφκε απαζρνινχλ ηνπο εξεπλεηέο είλαη ε πνζφηεηα θαη ν ηξφπνο πξνζέγγηζεο θαη δηδαζθαιίαο ηεο. Απηφ νθείιεηαη θπξίσο ζηε πνιχπινθε ζρέζε πνπ πθίζηαηαη αλάκεζα ζηε δηδαζθαιία θαη ηε κάζεζε θαη ζην γεγνλφο πσο απηφ πνπ δηδάζθεηαη δελ ζπλδέεηαη άκεζα κε απηφ πνπ καζαίλεηαη. Μία βαζηθή αληίιεςε ζηε ζεσξία εθκάζεζεο κηαο μέλεο γιψζζαο είλαη «φηη ππάξρνπλ θάπνηα γξακκαηηθά θαηλφκελα πνπ είλαη πην ζεκειηαθά θαη επνκέλσο πξέπεη λα δηδαρζνχλ απηά πξψηα έηζη ψζηε λα ρηηζηνχλ πάλσ ηνπο θάπνηα άιια ζηνηρεία, ελψ ηαπηφρξνλα ππάξρνπλ θαη άιια θαηλφκελα πνπ είλαη κελ αλεμάξηεηα απφ ηα πξνεγνχκελα αιιά πνπ γχξσ ηνπο ζηξέθνληαη άιια πάιη ζηνηρεία» (Φηιηππάθε 2001: 94). Γχν ραξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα απφ ηα ηνπξθηθά ζα κπνξνχζαλ λα απνηεινχλ ηα θσλνινγηθά θαηλφκελα ηεο θωνηενηικήρ απμονίαρ θαη ηεο αθομοίωζηρ ησηπόηηηαρ ρσξίο ηα νπνία δελ γίλεηαη θαηαλνεηή ε αιινκνξθία πνιιψλ επηζεκάησλ ηεο ηνπξθηθήο. Ο παξαθάησ πξνζαξκνζκέλνο ζηα δηθά καο δεδνκέλα πίλαθαο ηνπ Ellis (2002: 29) παξνπζηάδεη ηα θξηηήξηα γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηνπ βαζκνχ δπζθνιίαο ησλ γξακκαηηθψλ δνκψλ θαηά ηε δηδαζθαιία ηεο γξακκαηηθήο.

3 Κξηηήξην Οξηζκφο Παξάδεηγκα Ο βαζκφο δπζθνιίαο κηαο δνκήο αλάινγα κε ην αλ πεξηέρεη κφλν έλα ή πνιιά ζηνηρεία. 1. Γνκηθή πνιππινθφηεηα 2. Λεηηνπξγηθή πνιππινθφηεηα 3. Αμηνπηζηία 4. Πεδίν ρξήζεο 5. Μεηαγιψζζα 6. Γηαθνξέο Γ1/Γ2 Ο βαζκφο ζηνλ νπνίν νη ζεκαζίεο πνπ εθθξάδνληαη κέζσ κηαο δνκήο είλαη δηαθαλήο ή αδηαθαλήο. Ο βαζκφο ζηνλ νπνίν ν θαλφλαο έρεη εμαηξέζεηο. O βαζκφο ζηνλ νπνίν έλαο θαλφλαο έρεη έλα επξχ ή πεξηνξηζκέλν πεδίν ρξήζεο. O βαζκφο ζηνλ νπνίν έλαο θαλφλαο κπνξεί λα απνδνζεί απιά θαη κε ηελ ειάρηζηε κεηαγιψζζα. Έλα ζπζηαηηθφ ηνπ νπνίν αληίζηνηρν ζπλαληάκε ζηε Γ1 είλαη πην εχθνιν απφ έλα ζπζηαηηθφ ην νπνίν δελ απαληά ζηε Γ1. Ο παξειζνληηθφο ρξφλνο ζε DI είλαη δνκηθά εχθνινο ελψ νη ζπκπιεξσκαηηθέο πξνηάζεηο πεξηέρνπλ πνιιά ζηνηρεία. Ο παξειζνληηθφο ρξφλνο ζε DI είλαη δηαθαλήο. Σν επίζεκα νλνκαηνπνίεζεο DIK είλαη αδηαθαλέο. Ο παξειζνληηθφο ρξφλνο ζε DI δελ έρεη εμαηξέζεηο. Ο ξεκαηηθφο ηχπνο ζε (Α/Ι)r (Geniş Zaman) έρεη εμαηξέζεηο. Ο ξεκαηηθφο ηχπνο ζε (Α/Ι)r (Geniş Zaman) έρεη επξχ πεδίν ρξήζεο. Ο παξειζνληηθφο ρξφλνο ζε DI έρεη πεξηνξηζκέλν πεδίν ρξήζεο. Ο ξεκαηηθφο ηχπνο ζε (I)yor κπνξεί λα απνδνζεί κε επθνιία. Οη αλαθνξηθέο πξνηάζεηο πξνυπνζέηνπλ ηε ρξήζε πην ζχλζεηεο κεηαγιψζζαο. Γηα ηνπο ειιελφθσλνπο ζπνπδαζηέο ε θαηαλφεζε ηνπ παξειζνληηθνχ ρξφλνπ ζε DI είλαη επθνιφηεξε απφ ηελ θαηαλφεζε ηνπ απηνπηηθνχ miş. Πίνακαρ 1: Κξηηήξηα γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηνπ βαζκνχ δπζθνιίαο ησλ γξακκαηηθψλ δνκψλ θαηά ηε δηδαζθαιία ηεο γξακκαηηθήο. ην επφκελν θεθάιαην ζα αζρνιεζνχκε αλαιπηηθά θαη ζα παξνπζηάζνπκε ζε πίλαθεο ηελ ζχλδεζε γξακκαηηθψλ θαηλνκέλσλ κε ηηο επηθνηλσληαθέο αλάγθεο ηνπ Κοινού Εςπωπαϊκού Πλαιζίος Αναθοπάρ για ηιρ Γλώζζερ 4. Απσέρ και διαδικαζία ζσεδιαζμού Αναλςηικού Ππογπάμμαηορ για ηη διδαζκαλία ηηρ ηοςπκικήρ γλώζζαρ ζηο Τμήμα Μεζογειακών Σποςδών Ο ζρεδηαζκφο ηνπ Αλαιπηηθνχ Πξνγξάκκαηνο γηα ην κάζεκα Σνπξθηθήο Γιψζζαο ζην Σκήκα Μεζνγεηαθψλ πνπδψλ ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αηγαίνπ, ζηεξίδεηαη αθελφο ζηα δεδνκέλα πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ πξνζαξκνζκέλε εθδνρή ηνπ πίλαθα ηνπ Ellis (2002: 29) θαη ηηο απφςεηο ηεο Φηιηππάθε (2001: 94), κε ηηο νπνίεο ζπληαζζφκαζηε, θαη αθεηέξνπ ζηα θξηηήξηα αμηνιφγεζεο γισζζνκάζεηαο, φπσο απηά αλαθέξνληαη ζην Σύζηημα Αξιολόγηζηρ και Πιζηοποίηζηρ Γλωζζομάθειαρ ηνπ ΤΠΔΠΘ (2008: 30-42). Η παξνπζίαζε ησλ θσλνινγηθψλ θαη κνξθνζπληαθηηθψλ θαηλνκέλσλ ζε πίλαθεο, δειαδή ε απαξίζκεζε ησλ δηδαθηέσλ γξακκαηηθψλ θαηλνκέλσλ ζε αληηζηνηρία κε ηηο αλάινγεο πξνδηαγξαθέο ηνπ Κξαηηθνχ Πηζηνπνηεηηθνχ Γισζζνκάζεηαο, ελαξκνληζκέλνπ κε ην ΚΕΠΑ, απνζθνπεί αθελφο ζηελ απνζαθήληζε θαη αθεηέξνπ ζηελ εθαξκνγή ησλ πξναλαθεξζέλησλ θξηηεξίσλ θαηά ηελ θαηάξηηζε ηεο πνζφηεηαο θαη ηεο ζεηξάο κε ηελ νπνία δηδάζθεηαη ε γξακκαηηθή ζηελ πξνθείκελε πεξίπησζε Δπίπεδν Α1 Η γξακκαηηθή πνπ εληάζζεηαη ζην πξφγξακκα δηδαζθαιίαο ησλ δχν πξψησλ εμακήλσλ ζπνπδψλ θαη αληηζηνηρεί ζην επίπεδν Α1 (ζηνηρεηψδεο γλψζε) ηνπ ΚΕΠΑ, απνηειεί θαηά ηελ άπνςε καο, ηελ απαξαίηεηε γξακκαηηθή γλψζε πνπ πξέπεη λα έρεη ν ππνςήθηνο γηα λα κπνξεί λα επηθνηλσλεί ζην πιαίζην ησλ αλαγθψλ ηνπ επηπέδνπ ηνπ. Καηά ην ΚΕΠΑ ν ππνςήθηνο γηα ην επίπεδν Α1 έρεη πεξηνξηζκέλν κφλν έιεγρν ησλ βαζηθψλ γξακκαηηθψλ δνκψλ θαη πξνηαζηαθψλ ζρεκάησλ, ελψ δηαζέηεη έλα πεξηνξηζκέλν ιεμηινγηθφ ξεπεξηφξην.

4 ηε δηδαθηέα χιε ησλ δχν πξψησλ εμακήλσλ πεξηιακβάλνπκε ηα παξαθάησ γξακκαηηθά θαηλφκελα: Σν ηνπξθηθφ αιθάβεην θαη ε πξνθνξά ησλ θσλεκάησλ Σν θσλνινγηθφ ζχζηεκα ηεο ηνπξθηθήο o Καηεγνξηνπνίεζε ησλ θσλεέλησλ o Μεγάιε Φσλεεληηθή Αξκνλία o Η Μνξθή ησλ κνλνζχιιαβσλ επηζεκάησλ (-li, -lαr) o Μηθξή θσλεεληηθή αξκνλία Πάζε θζφγγσλ o Απνβνιή θσλεέλησλ o Αθνκνίσζε ερεξφηεηαο o Γεηθηηθά επίζεηα / Γεηθηηθέο Αλησλπκίεο Δπαλαζπιιαβνπνίεζε Η Δξψηεζε o Οη εξσηήζεηο κεξηθήο άγλνηαο o Οη εξσηήζεηο νιηθήο άγλνηαο (ε ρξήζε ηνπ εξσηεκαηηθνχ κνξίνπ mi) Δηζαγσγή ζηα πξνζσπηθά επηζήκαηα θαη ηελ απφδνζε ηνπ ζπλδεηηθνχ ξήκαηνο είμαι Δηζαγσγή ζην θιηηηθφ ζχζηεκα ηνπ νλφκαηνο :Η ηνπηθή πηψζε: ην επίζεκα DA Η δήισζε ηνπ «ππάξρεη» κέζσ ηνπ ππαξθηηθνχ var/yok Ο ζρεκαηηζκφο ηνπ πιεζπληηθνχ αξηζκνχ (ην επίζεκα lar) Αξηζκεηηθά θαη πνζνδεηθηηθέο εθθξάζεηο Δηζαγσγή ζην ξεκαηηθφ ζχζηεκα ηεο Σνπξθηθήο o Σν απαξέκθαην o Η θιίζε ηνπ ξήκαηνο o Η άξλεζε ζην ξήκα Emir Kipi [Η πξνζηαθηηθή] (θιίζε ιεηηνπξγία) Ο Δλεζηψηαο [Şimdiki Zaman ] Σα πησηηθά επηζήκαηα DA / (y)a / DAn/-(y)I Η Τπνηαθηηθή (İstek Kipi) Belirli Geçmiş Zaman [Ο παξειζνληηθφο ρξφλνο κε ην DI] χλδεζκνη 1: νη ζπκπιεθηηθνί [Bağlaçlar 1]

5 Πξνδηαγξαθέο εμέηαζεο επηπέδνπ Α1 Γηδαθηέα γξακκαηηθή επηπέδνπ Α1 1. Καηανόηζη γπαπηού λόγος Καηανόηζη και Παπαγωγή γπαπηού λόγος a. Αλαγλψξηζε νηθείσλ νλνκάησλ, ιέμεσλ, πξνζδηνξηζκψλ ρξφλσλ ρξφλσλ θαη απιψλ πξνηάζεσλ (π.ρ. ζχληνκεο πεξηγξαθέο, απιέο, αλαθνηλψζεηο, αθίζεο, θάξηεο, θιπ.). b. Καηαλφεζε απιψλ πιεξνθνξηαθψλ, πεξηγξαθηθψλ θεηκέλσλ. c. Καηαλφεζε ζπγθεθξηκέλσλ πιεξνθνξηψλ απφ απιφ θείκελν. d. Καηαλφεζε πεξηβάιινληνο ρξήζεο ηππνπνηεκέλσλ εθθξάζεσλ (π.ρ. «Μελ παηάηε ην γξαζίδη»). 1. Δηζαγσγή ζηα πξνζσπηθά επηζήκαηα, ην ξήκα είμαι, ηηο πξνζσπηθέο, δεηθηηθέο αλησλπκίεο θαη ηα δεηθηηθά επίζεηα. 2. Η ηνπηθή πηψζε ( DA ) θαη ην ππαξθηηθφ var/yok. 3. Ο ζρεκαηηζκφο ηνπ πιεζπληηθνχ αξηζκνχ (ην επίζεκα lar). 4. Δηζαγσγή ζην ιεμηθφ ξήκα: Μνξθνινγία ηνπ ξήκαηνο ζηα Σνπξθηθά. 5. Η θιίζε ηνπ ξήκαηνο θαη ην απαξέκθαην. 6. Emir Kipi [Η πξνζηαθηηθή] / İstek Kipi [Η ππνηαθηηθή]. 7. Η άξλεζε ζην ξήκα. 8. Şimdiki Zaman [Ο Δλεζηψηαο]. 9. Η Δξψηεζε a. Οη εξσηήζεηο κεξηθήο άγλνηαο. b. Οη εξσηήζεηο νιηθήο άγλνηαο (ε ρξήζε ηνπ εξσηεκαηηθνχ κνξίνπ mi). 10. Αθαηξεηηθή πηψζε. 11. χλδεζκνη θαη κεξηθά επηξξήκαηα (-DAn sonra, -DAn önce, -DAn daha). 12. Σα πησηηθά επηζήκαηα: (y)a, -(y)i. 2. Παπαγωγή γπαπηού λόγος a. Καζεκεξηλά ζρέδηα, βαζηθέο αλάγθεο, εκπεηξίεο θαη πξνζέζεηο, θαζψο θαη ζρέδηα θηι. δηθψλ ηνπο αλζξψπσλ. b. Παξνπζίαζε ηνπ εαπηνχ ηνπο, νηθείσλ ή άγλσζησλ αλζξψπσλ. Γίλνπλ απιέο πιεξνθνξίεο γηα ηνλ εαπηφ ηνπο (πνπ δνπλ, κε ηη αζρνινχληαη, θηι.). Μπνξνχλ λα δίλνπλ εηδηθά ζηνηρεία πνπ ζα ηνπο δεηεζνχλ π.ρ. ζε αίηεζε, ζε έληππν γηα αγνξά θάπνηνπ πξντφληνο). c. Μπνξνχλ λα δεηήζνπλ απιέο πξνζσπηθέο πιεξνθνξίεο γηα ηνπο άιινπο. d. Γηαηππψλνπλ ζχληνκε αθήγεζε κε ρξήζε ζπλδεηηθψλ ηχπνπ «θαη», «αιιά», «κεηά». 3. Καηανόηζη πποθοπικού λόγος 3. Καηανόηζη πποθοπικού λόγος a. Καζεκεξηλέο, ηππνπνηεκέλεο εθθξάζεηο (ζε πξνζσπηθέο ζπλδηαιιαγέο). b. Καηαλφεζε πιεξνθνξηψλ ζρεηηθά κε πξνζσπηθά θαη νηθνγελεηαθά δεηήκαηα (άκεζα δηαηππσκέλεο). c. Καηαλφεζε θεληξηθήο ηδέαο ελφο κελχκαηνο, κηαο αγγειίαο, κηαο αλαθνίλσζεο. d. Καηαλφεζε ηεο ιεηηνπξγίαο κηαο δήισζεο π.ρ. σο εληνιή, παξάθιεζε, ή κηαο εξψηεζεο (επηηνληζκφο θαη άιια γισζζηθά ηεθκήξηα). e. Μεηαηξνπή θσλεκηθνχ ζπζηήκαηνο ζε γξαθεκηθφ. (Σα ζεκεία α. δ. ζηελ θαηαλφεζε πξνθνξηθνχ ιφγνπ εκπίπηνπλ ζηε δηδαζθαιία ησλ γξακκαηηθψλ θαηλνκέλσλ πνπ αλαθέξζεθαλ παξαπάλσ) ρεηηθά κε ην ζεκείν ε.: Σν θσλνινγηθφ ζχζηεκα ηεο ηνπξθηθήο Σν ηνπξθηθφ αιθάβεην θαη ε πξνθνξά ησλ θσλεκάησλ. 1. Καηεγνξηνπνίεζε ησλ θσλεέλησλ 2. Μεγάιε θσλεεληηθή αξκνλία 3. Μηθξή θσλεεληηθή αξκνλία. 4. πλδεηηθά επθσληθά ζχκθσλα (YaŞaSıN). 5. Αθνκνίσζε ερεξφηεηαο (Fe PaŞa ÇoK HaSTa). 6. Απνβνιή θσλεέλησλ (isim, ismi). 7. Δπαλαζπιιαβνπνίεζε Οη βαζηθνί θαλφλεο ηνπ θσλνινγηθνχ ζπζηήκαηνο, δηδάζθνληαη παξάιιεια κε ηε κνξθνινγία ηνπ ξήκαηνο είμαι θαη άιισλ κνλνζχιιαβσλ επηζεκάησλ (επίζεκα πιεζπληηθνχ, -li, -CI) 4. Παπαγωγή πποθοπικού λόγος 4. Παπαγωγή πποθοπικού λόγος a. Απαληνχλ ζε εξσηήζεηο ζρεηηθέο κε γλσζηά ηνπο ζέκαηα ή άηνκα, πξνζσπηθά ζηνηρεία. b. Δθθξάδνπλ αιιεινπρία γεγνλφησλ βάδνληαο ηα ζε ζεηξά (π.ρ. ρξνληθή). c. Υεηξίδνληαη ηελ έλλνηα ηνπ ρξφλνπ (π.ρ. ηη ζα θάλσ ηελ επφκελε εβδνκάδα ή ζηηο 3.00 ε ψξα, ηη έθαλα ηελ πεξαζκέλε Παξαζθεπή). Πίνακαρ 2: Αληηπαξαζεηηθφο πίλαθαο γηα ην επίπεδν Α1. 1. Η ηνπνζέηεζε ζην ρξφλν: νη ψξεο 2. Belirli Geçmiş Zaman [Ο παξειζνληηθφο ρξφλνο κε ην επίζεκα DI] 3. Ο κέιινληαο ζην ξήκα (-(y)acak) 4. Απιέο ζπγθξίζεηο κε DΑn daha, en +επίζεην

6 4.2 Δπίπεδν Α2 Ο ππνςήθηνο ηνπ επηπέδνπ Α2, ζχκθσλα κε ην ΚΕΠΑ, έρεη πεξηνξηζκέλν έιεγρν ησλ βαζηθψλ γξακκαηηθψλ δνκψλ, πξνηαζηαθψλ ζρεκάησλ, θαη πεξηνξηζκέλν ιεμηινγηθφ ξεπεξηφξην. Αλακέλεηαη (α) λα κπνξεί λα θαηαλνήζεη θαη λα ρξεζηκνπνηήζεη θαζεκεξηλέο εθθξάζεηο πνπ ηνπ είλαη νηθείεο θαη πνιχ βαζηθέο θξάζεηο πνπ έρνπλ ζηφρν ηελ ηθαλνπνίεζε ζπγθεθξηκέλσλ αλαγθψλ, (β) λα κπνξεί λα κηιήζεη γηα ηνλ εαπηφ ηνπ θαη ηνπο άιινπο, λα ξσηήζεη θαη λα απαληήζεη ζε εξσηήζεηο πνπ αθνξνχλ πξνζσπηθά ζηνηρεία, φπσο ην πνχ κέλεη, ηα άηνκα πνπ γλσξίδεη θαη ηα πξάγκαηα πνπ θαηέρεη, (γ) λα κπνξεί λα ζπλδηαιέγεηαη κε απιφ ηξφπν ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη ν ζπλνκηιεηήο ηνπ κηιάεη αξγά θαη θαζαξά θαη είλαη δηαηεζεηκέλνο λα βνεζήζεη. ην 3ν θαη 4ν εμάκελν, δειαδή θαηά ην δεχηεξν έηνο ζπνπδψλ ζην Σκήκα, ζηφρνο καο είλαη ε θάιπςε ησλ αλαγθψλ ηνπ επηπέδνπ Α2. Σα γξακκαηηθά θαηλφκελα πνπ εληάζζνληαη ζην πξφγξακκα ηνπ ηξίηνπ θαη ηέηαξηνπ εμακήλνπ είλαη ηα αθφινπζα: İyelik Ekleri [Σα θηεηηθά επηζήκαηα]. Belirtili İsim Tamlaması [Η γεληθή θηεηηθή]. Belirtisiz Ad Tamlaması [γεληθή πξνζδηνξηζηηθή ή θξαζηηθά νλφκαηα ζρεκαηηζκέλα κε ηε ρξήζε θηεηηθψλ επηζεκάησλ]. -miş li Geçmiş Zaman [Η ηξνπηθφηεηα ηνπ miş θαη νη δηάθνξεο ιεηηνπξγίεο ηεο]. Κarşılaştırma [Η παξάζεζε, νη βαζκνί ηνπ επηζέηνπ]. Ad tümcelerinde geçmiş zaman [ην ζπλδεηηθφ ξήκα είμαι ζε παξειζνληηθφ ρξφλν]. Geniş Zaman. İlgeçler [νη κεηαζέζεηο]. (y)abil [ην δπλεηηθφ ξήκα]. Bağlaçlar 2: sebep [ζχλδεζκνη 2: αηηηνινγηθνί]. Ortaçlara giriş [εηζαγσγή ζηα ξεκαηηθά επίζεηα (αληίζηνηρα ησλ αλαθνξηθψλ πξνηάζεσλ)]. Bileşik Zamanlar: -yordu, -mişti [ν παξαηαηηθφο, ν ππεξζπληέιηθνο]. Πξνδηαγξαθέο εμέηαζεο επηπέδνπ Α2 Γηδαθηέα γξακκαηηθή επηπέδνπ Α2 Ο ππνςήθηνο, ζχκθσλα κε ην ΚΔΠΑ, έρεη πεξηνξηζκέλν έιεγρν ησλ βαζηθψλ γξακκαηηθψλ δνκψλ θαη πξνηαζηαθψλ ζρεκάησλ. Γηεπξχλνληαο ην πιαίζην ηνπ Α1 θαη αθνχ εμεηαζζνχλ ζχληνκα ηα βαζηθά ζεκεία ηεο κνξθνινγίαο ηνπ ξήκαηνο (ηξεηο βαζηθνί ρξφλνη θαη ε πξνζηαθηηθή έγθιηζε) θαη ηνπ νλφκαηνο (ηα πησηηθά επηζήκαηα) πξνρσξνχκε ζηα εμήο επηπιένλ ζέκαηα: 1. Καηανόηζη γπαπηού λόγος 1. Καηανόηζη και Παπαγωγή γπαπηού λόγος Οη ππνςήθηνη αλακέλεηαη λα κπνξνχλ: 1. İyelik Ekleri [Σα θηεηηθά επηζήκαηα]. a. Να αλαγλσξίδνπλ ηελ πξνέιεπζε, ηνλ 2. Belirtili Ad Tamlaması [Η γεληθή θηεηηθή]. απνδέθηε θαη ην είδνο ελφο απινχ θαη ζχληνκνπ θεηκέλνπ π.ρ. πξνζσπηθφ γξάκκα, εκεξήζην πξφγξακκα, ειεθηξνληθφ κήλπκα, 3. Belirtisiz Ad Tamlaması [γεληθή πξνζδηνξηζηηθή ή θξαζηηθά νλφκαηα κε θηεηηθφ επίζεκα ζην πξνζδηνξηδφκελν]. θπιιάδην κε πεξηγξαθέο ή νδεγίεο, 4. -miş li Geçmiş Zaman παξαγγειία, απιέο πηλαθίδεο [Η ηξνπηθφηεηα ηνπ miş θαη νη δηάθνξεο b. Να θαηαλννχλ ην γεληθφ λφεκα ελφο απινχ ιεηηνπξγίεο ηεο]. θεηκέλνπ πνπ αλαθέξεηαη ζε δξαζηεξηφηεηεο ηεο θαζεκεξηλήο δσήο, πεξηγξάθεη απιά γεγνλφηα, άκεζα ζπλαηζζήκαηα, 5. Δπαλάιεςε İstek Kipi (ππνηαθηηθή / πξνηξεπηηθή) θαη ζπλδπαζκφο κε Emir kipi (πξνζηαθηηθή). c. Να εληνπίδνπλ ζηα ζπκθξαδφκελα ηηο 6. Δκβάζπλζε ζηα ζέκαηα ηεο παξάζεζεο πξνβιέςηκεο ή ηηο ζπγθεθξηκέλεο (βαζκνί ηνπ επηζέηνπ) karşılaştırma. πιεξνθνξίεο πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ θαηαλφεζε ελφο θεηκέλνπ. 7. Ad tümcelerinde geçmiş zaman (ην «είκαη» ζε παξειζνληηθφ ρξφλν). d. Να θαηαλνήζνπλ απιέο νδεγίεο (ρξήζεο ζπζθεπψλ, θαηεπζχλζεηο πνξείαο, θιπ.). 8. Geniş Zaman (ε ζακηζηηθή φςε ηνπ ξήκαηνο θαη νη δηάθνξεο ηξνπηθφηεηεο ηνπ) e. Να θαηαλνήζνπλ ηε γεληθή θαη εηδηθή πιεξνθνξία ζ έλα θείκελν κε εηθφλεο, 9. Οη θχξηεο πξνζέζεηο, βι. κεηαζεζεηο ηεο ηνπξθηθήο (ilgeçler). γξαθήκαηα, ζρεδηαγξάκκαηα, θηι. 10. Yeterlik -(y)abil (ε έθθξαζε ηεο δπλαηνηεηαο

7 f. Να θαηαλνήζνπλ ηα επηκέξνπο λνήκαηα, ηε δηάζεζε θαη ηα ζπλαηζζήκαηα ηνπ ζπγγξαθέα. / πηζαλνηεηαο ζηα Σνπξθηθά). 11. Bağlaçlar 2: Πξφζζεηνη ζχλδεζκνη (π.ρ. αηηηνινγηθνί, ζπκπεξαζκαηηθνί, θιπ.). 12. χληνκε παξνπζίαζε ξεκαηηθψλ επηζέησλ (ortaçlar). 13. Βileşik zamanlar: -yordu, -mişti (ο παπαηαηικόρ, ο ςπεπζςνηέλικορ) 2. Παπαγωγή γπαπηού λόγος Οη ππνςήθηνη αλακέλεηαη λα κπνξνχλ: a. Να ζπλζέζνπλ ζχληνκα, απιά θείκελα, δίλνληαο ή δεηψληαο πιεξνθνξίεο γηα θαζεκεξηλά γεγνλφηα. b. Να αλαθεξζνχλ ζε εληππψζεηο, ζρέδηα, ζηφρνπο νηθεία δεηήκαηα ηνπ άκεζνπ πεξηβάιινληφο ηνπο. c. Να αλαθεξζνχλ ζε νηθεία δεηήκαηα (έλα βηβιίν, κηα ηαηλία, θηι.). d. Να θάλνπλ ζχληνκεο πεξηγξαθέο απνδίδνληαο ην γεληθφ λφεκα γξαπηψλ θεηκέλσλ αμηνπνηψληαο ηα γλσζηηθά ζηνηρεία (ιεμηινγηθά, κνξθνζπληαθηηθά, θηι.) πνπ πεξηιακβάλνληαη ζε απηά. e. Να παξαγάγνπλ θείκελα ζχληνκα κε ινγηθνχο ζπζρεηηζκνχο, κε αλαθνξηθέο πξνηάζεηο θαη θξάζεηο πνπ δείρλνπλ φηη θαηαλννχλ ηηο απνρξψζεηο ζηνπο ρξφλνπο ησλ ξεκάησλ. 3. Καηανόηζη πποθοπικού λόγος 3. Ανηιζηοισίερ με ηη διδαζκαλία γπαμμαηικήρ Οη ππνςήθηνη πξέπεη λα είλαη ζε ζέζε λα θαηαλνήζνπλ: Γηα λα αληαπνθξηζνχλ ζηα θξηηήξηα αμηνιφγεζεο ηεο δεμηφηεηαο θαηαλφεζεο πξνθνξηθνχ ιφγνπ, νη a. Σελ θεληξηθή ηδέα θαη επηκέξνπο ζεκεία ζχληνκσλ κελπκάησλ ή δηαιφγσλ γηα ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ην νηθνγελεηαθφ, θνηλσληθφ θαη εθπαηδεπηηθφ πεξηβάιινλ ππνςήθηνη πξέπεη λα γλσξίδνπλ ζε ηθαλνπνηεηηθφ βαζκφ ηα πξναλαθεξζέληα γξακκαηηθά θαηλφκελα. Θα κπνξνχζακε λα ζπλνςίζνπκε σο εμήο ηηο (πεξηβάιινλ, ρφκπη, αγνξέο, ηνπηθή γξακκαηηθέο γλψζεηο πνπ ζεσξνχκε απαξαίηεηεο γεσγξαθία, θηι.). γηα απηφ ην επίπεδν: b. Απιέο νδεγίεο θαηαζθεπήο πξαγκάησλ ή νδεγίεο θαηεπζχλζεσλ. 1. Πεξεηαίξσ εμνηθείσζε κε ηε ζεηξά ησλ φξσλ ηεο Σνπξθηθήο. c. Να θαηαλνήζνπλ ηελ θεληξηθή ηδέα θαη ηα θχξηα ζεκεία ζχληνκσλ απνζπαζκάησλ απφ ηειενπηηθά ή ξαδηνθσληθά πξνγξάκκαηα 2. Καιή γλψζε ησλ βαζηθψλ ξεκαηηθψλ ρξφλσλ, εγθιίζεσλ, φςεσλ θαη ηξνπηθνηήησλ ηνπ ηνπξθηθνχ ξεκαηηθνχ ζπζηήκαηνο. Καιή πνπ αλαθέξνληαη ζε ζέκαηα ηεο γλψζε ηεο κνξθνινγίαο ηνπ ξήκαηνο θαη ηνπ επηθαηξφηεηαο. νλφκαηνο, θπξίσο σο πξνο ην θιηηηθφ d. Να θαηαλνήζνπλ ηα επί κέξνπο λνήκαηα ζχζηεκα. ελφο αθνπζηηθνχ θεηκέλνπ, θαζψο θαη ηε δηάζεζε θαη ηα ζπλαηζζήκαηα ηνπ νκηιεηή, εξκελεχνληαο ζηνηρεία φπσο ηελ πξνθνξά, 3. Γλψζε ησλ νλνκαηηθψλ πξνζδηνξηζκψλ (γεληθήο θηεηηθήο θαη γεληθήο πξνζδηνξηζηηθήο). ηνλ ηνληζκφ θαη ηνλ επηηνληζκφ. 4. Καιή εμνηθείσζε κε ηνληζκφ θαη επηηνληζκφ e. Να θαηαλνήζνπλ πεξηγξαθέο γεγνλφησλ ηνπ ηεο Σνπξθηθήο. παξειζφληνο, ηνπ παξφληνο θαη ηνπ 5. Δμνηθείσζε κε ηε ρξήζε βαζηθψλ κέιινληνο. ζπλδέζκσλ. 4. Παπαγωγή πποθοπικού λόγος 4. Ανηιζηοισίερ με ηη διδαζκαλία γπαμμαηικήρ Οη ππνςήθηνη πξέπεη λα δείμνπλ φηη κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηε γιψζζα ζε ζπλζήθεο πνπ πξνζθέξνληαη γηα ηε θαζεκεξηλή ρξήζε ηεο. Πξέπεη δει. λα κπνξνχλ: a. Να ζέζνπλ θαη λα απαληήζνπλ εξσηήζεηο θαη λα αληαιιάμνπλ ηδέεο θαη πιεξνθνξίεο γηα νηθεία ζέκαηα. (πλεζηζκέλεο πηπρέο θαζεκεξηλήο δσήο, θαγεηφ, ςψληα, δηαζθέδαζε, θηι. θαη πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε πνζφηεηεο, αξηζκνχο, ηηκέο, θηι.). b. Να θάλνπλ απιή πεξηγξαθή ή παξνπζίαζε Γηα λα αληαπνθξηζνχλ ζηα θξηηήξηα αμηνιφγεζεο ηεο δεμηφηεηαο παξαγσγήο πξνθνξηθνχ ιφγνπ, νη ππνςήθηνη πξέπεη λα γλσξίδνπλ ζε ηθαλνπνηεηηθφ βαζκφ ηα πξναλαθεξζέληα γξακκαηηθά θαηλφκελα. Θα κπνξνχζακε λα ζπλνςίζνπκε σο εμήο ηηο γξακκαηηθέο γλψζεηο πνπ ζεσξνχκε απαξαίηεηεο γηα απηφ ην επίπεδν: 1. Καιή γλψζε ησλ ξεκαηηθψλ ρξφλσλ θαη ηνπ geniş zaman θαζψο θαη θαιή ρξήζε ησλ κνξθψλ εξψηεζεο.

8 αλζξψπσλ, ζπλζεθψλ δσήο, θαζεκεξηλψλ ζπλεζεηψλ, ζπκπαζεηψλ / αληηπαζεηψλ, εκπεηξηψλ, εληππψζεσλ (απνζπαζκαηηθφο ιφγνο). c. Να εθθξάζνπλ αιιεινπρία γεγνλφησλ κε απιέο γισζζηθέο δνκέο θαη ζπλδέζκνπο φπσο, «αξρηθά», «έπεηηα», «αξγφηεξα», «ζην ηέινο», θαη ζπλδέζκνπο φπσο «θαη», «αιιά», «επεηδή». d. Να κηιήζνπλ γηα θαζεκεξηλέο ζπλήζεηεο θαη πξνζσπηθά κειινληηθά ζρέδηα ή γηα πξνγξακκαηηζκφ θηλήζεσλ. e. Να πεξηγξάςνπλ ζπκπάζεηεο θαη αληηπάζεηεο θαη λα εθζέζνπλ απιά επηρεηξήκαηα θαη αληίζεηε άπνςε γηα θάπνην νηθείν ζέκα) f. Να ρξεζηκνπνηήζνπλ ηελ θαηάιιειε πξνθνξά, ηνληζκφ θαη επηηνληζκφ φηαλ αλαπαξάγνπλ έλα πξνθνξηθφ θείκελν ή φηαλ κεηαδίδνπλ έλα δηθφ ηνπο κήλπκα, απνδίδνληαο ζσζηά ηα λνήκαηα θαη ηα ζπλαηζζήκαηά ηνπο. g. Να ζπκκεηάζρνπλ ζε δηάινγν πνπ γίλεηαη ζε πξαγκαηηθέο ή επηλνεκέλεο θαηαζηάζεηο δηαιφγνπ κε θαζνξηζκέλνπο ξφινπο. Πίνακαρ 3: Αληηπαξαζεηηθφο πίλαθαο γηα ην επίπεδν Α2. 2. πλδπαζκφο γλψζεσλ ξεκαηηθψλ ρξφλσλ, πησηηθψλ επηζεκάησλ ηνπ νλφκαηνο θαη δηαθφξσλ ζπλδέζκσλ. 3. Καιή γλψζε ησλ κεραληζκψλ παξάζεζεο ζηελ Σνπξθηθή. 4. Δπαξθή γλψζε θαλφλσλ ηνπξθηθήο θσλνινγίαο ψζηε λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηελ θαηάιιειε πξνθνξά, ηνληζκφ θαη επηηνληζκφ φηαλ αλαπαξάγνπλ θείκελν ή κεηαδίδνπλ δηθφ ηνπο κήλπκα. 4.3 Δπίπεδν Β1 Ωο πξνο ηηο γλψζεηο ηνπο ζηελ μέλε γιψζζα, ζχκθσλα κε ην ΚΕΠΑ, ν ππνςήθηνο επηπέδνπ Β1 αλακέλεηαη λα κπνξεί λα θαηαλνήζεη ηα θχξηα ζεκεία ελφο ή πεξηζζνηέξσλ θεηκέλσλ πνπ ηνπ παξνπζηάδνληαη κε ζαθήλεηα θαη ρσξίο απνθιίζεηο απφ ηνλ θνηλφ γισζζηθφ ηχπν θαη πνπ αθνξνχλ ζέκαηα πνπ ζπλαληά ηαθηηθά ζηε δνπιεηά, ζην ζρνιείν, ζηνλ ειεχζεξν ρξφλν ηνπ, θηι. Σα γξακκαηηθά θαηλφκελα πνπ εληάζζνληαη ζην πξφγξακκα ηνπ πέκπηνπ θαη έθηνπ εμακήλνπ είλαη ηα αθφινπζα: Ολνκαηνπνίεζε: o Adlaştırma 1 (Δηζαγσγή ζην ξεκαηηθφ νπζηαζηηθφ mak/-ma). o Adlaştırma 2 (Η πεξίπησζε ηεο ηαπηνπξνζσπίαο). o Adlaştırma 3 (Η πεξίπησζε ηεο εηεξνπξνζσπίαο). Gereklilik Kipi [Η έγθιηζε ηεο αλαγθαηφηεηαο (δενληηθή ηξνπηθφηεηα)]. Gereklilik kullanımları (άιιεο δνκέο πνπ εθθξάδνπλ ηελ αλαγθαηφηεηα). Amaç Belirten yapılar (Η δήισζε ηνπ ζθνπνχ). Dolaylı Anlatım 1 (Μεηαθεξφκελνο ιφγνο: κεηαθνξά ησλ πξνηάζεσλ ηεο πξνζηαθηηθήο). Ulaçlar 1 (-madan önce, -DIktAn sonra, -(y)ip, -(y)arak) [δεπηεξεχνπζεο επηξξεκαηηθέο πξνηάζεηο 1]. Ulaçlar 2 (-(y)inca, -(I/A)rken) Δπηξξεκαηηθέο πξνηάζεηο 2]. Sıfat İşlevli Yan Tümceler 1: Özne Ortaçları (y)an [Οη αλαθνξηθέο πξνηάζεηο 1: ππνθεηκέλνπ]. Sıfat İşlevli Yan Tümceler 2: Tümleç Ortaçları (-DIk, -(y)acak [Aλαθνξηθέο πξνηάζεηο 2: αληηθεηκέλνπ]. Dolaylı anlatım 1 [κεηαθεξφκελνο ιφγνο 2: κεηαθνξά ζε πιάγην ιφγν πξνηάζεσλ ηεο νξηζηηθήο]. Dolaylı anlatım 2 [κεηαθεξφκελνο ιφγνο 2: πιάγηεο εξσηήζεηο κεξηθήο θαη νιηθήο άγλνηαο]. DΙğI için Neden belirten yan tümceler [δεπηεξεχνπζεο αηηηνινγηθέο πξνηάζεηο].

9 Πξνδηαγξαθεο γηα ηελ εμεηαζε επηπεδνπ Β1 1. Καηανόηζη γπαπηού λόγος και γλωζζική επίγνωζη Οη ππνςήθηνη ηνπ επηπέδνπ Β1 αλακέλεηαη λα είλαη ζε ζέζε: a. Να αλαγλσξίζνπλ ηελ πξνέιεπζε θαη ηνλ απνδέθηε ελφο απινχ θεηκέλνπ. b. Να θαηαλνήζνπλ, αξθεηά θαιά, θείκελα κε απιή δνκή πνπ αλαθέξνληαη ζε δξαζηεξηφηεηεο ηεο θαζεκεξηλήο δσήο. c. Να θαηαλνήζνπλ ην γεληθφ λφεκα ελφο θεηκέλνπ, ηελ θεληξηθή ηνπ ηδέα θαη ην ζέκα ην νπνίν πξαγκαηεχεηαη. d. Να αλαγλσξίζνπλ ηα ζεκαληηθά ζεκεία ζε απιά θείκελα θαη λα θαηαλνήζνπλ ηα γεληθά ζπκπεξάζκαηα απιψλ άξζξσλ, ζηα νπνία αλαπηχζζνληαη δηάθνξα επηρεηξήκαηα. e. Να εληνπίζνπλ ζπγθεθξηκέλεο πιεξνθνξίεο ζρεηηθέο κε νηθεία ζέκαηα θαη θάπνηεο νπζηαζηηθέο ιεπηνκέξεηεο. f. Να βξνπλ πιεξνθνξίεο πνπ ρξεηάδνληαη απφ ηα ζπκθξαδφκελα. g. Να θαηαλνήζνπλ, αξθεηά θαιά, θείκελα πνπ πεξηγξάθνπλ γεγνλφηα, απιά ζπλαηζζήκαηα θαη επηζπκίεο. h. Να θαηαλνήζνπλ νδεγίεο ρξήζεο δηάθνξσλ ζπζθεπψλ θνηλήο ρξήζεο. i. Να εληνπίζνπλ θαη λα θαηαλνήζνπλ απιέο ζηαηηζηηθέο πιεξνθνξίεο θαη απιά γξαθήκαηα πνπ πεξηέρνληαη ζε θείκελα κε νηθεία ζέκαηα. 2. Παπαγωγή γπαπηού λόγος και γπαπηή διαμεζολάβηζη Οη ππνςήθηνη Β1 αλακέλεηαη λα κπνξνχλ: a. Να γξάςνπλ ζχληνκα θείκελα θαη λα δψζνπλ ή λα δεηήζνπλ πιεξνθνξίεο γηα θαζεκεξηλά γεγνλφηα. b. Να πεξηγξάςνπλ κε ιεπηνκέξεηεο δηάθνξα γεγνλφηα, εκπεηξίεο, εληππψζεηο θαη ζπλαηζζήκαηα. c. Να πεξηγξάςνπλ κε ζαθήλεηα έλα πξφβιεκα ή κηα θαηάζηαζε θαη λα απνδψζνπλ κε ζρεηηθή ζαθήλεηα ηα θχξηα ζεκεία ελφο νηθείνπ ζέκαηνο. d. Να πεξηγξάςνπλ ην πεξηερφκελν θαη ηελ πινθή ελφο βηβιίνπ ή κηαο ηαηλίαο. e. Να γξάςνπλ ηε γλψκε ηνπο γηα νηθεία ζέκαηα, κε αηηηνιφγεζε. f. Να δψζνπλ πιεξνθνξίεο γηα ηνλ εαπηφ ηνπο ζε κνξθή βηνγξαθηθνχ ζεκεηψκαηνο. g. Να ζπλζέζνπλ έλα ζχληνκν θείκελν πνπ λα ζπκπηχζζεη ή λα απινπνηεί πιεξνθνξίεο απφ θείκελα γξακκέλα ζηε κεηξηθή ηνπο ή ζηελ μέλε γιψζζα. h. Να κεηαθέξνπλ ζηελ μέλε γιψζζα γεληθέο πιεξνθνξίεο απφ έλα ή πεξηζζφηεξα ζχληνκα γξαπηά θείκελα δηαηππσκέλα ζηε κεηξηθή ηνπο γιψζζα (κε ζέκα π.ρ. ηνλ Η δηδαζθαιηα γξακκαηηθεο γηα ην επηπεδν Β1 1. Καηανόηζη γπαπηού λόγος και γλωζζική επίγνωζη και 2. Παπαγωγή γπαπηού λόγος και γπαπηή διαμεζολάβηζη 1. Ολνκαηνπνίεζε: Adlaştırma 1 (Δηζαγσγή ζην ξεκαηηθφ νπζηαζηηθφ mak/-ma). Adlaştırma 2 (Η πεξίπησζε ηεο ηαπηνπξνζσπίαο). Adlaştırma 3 (Η πεξίπησζε ηεο εηεξνπξνζσπίαο). 2. Gereklilik Kipi ([Η έγθιηζε ηεο αλαγθαηφηεηαο] δενληηθή ηξνπηθφηεηα). 3. Gereklilik kullanımları (άιιεο δνκέο πνπ εθθξάδνπλ ηελ αλαγθαηφηεηα). 4. Amaç Belirten yapılar (Η δήισζε ηνπ ζθνπνχ). 5. Dolaylı Anlatım 1 (Μεηαθεξφκελνο ιφγνο: κεηαθνξά ησλ πξνηάζεσλ ηεο πξνζηαθηηθήο). 6. Ulaçlar 1 (-madan önce, -DIktAn sonra, -(y)ip, -(y)arak) [δεπηεξεχνπζεο επηξξεκαηηθέο πξνηάζεηο 1]. 7. Ulaçlar 2 (-(y)inca, -(I/A)rken) επηξξεκαηηθέο πξνηάζεηο 2]. 8. Sıfat İşlevli Yan Tümceler 1: Özne Ortaçları (y)an [Οη αλαθνξηθέο πξνηάζεηο 1: ππνθεηκέλνπ]. 9. Sıfat İşlevli Yan Tümceler 2: Tümleç Ortaçları (-DIk, -(y)acak [Aλαθνξηθέο πξνηάζεηο 2: αληηθεηκέλνπ]. 10. Dolaylı anlatım 1 [κεηαθεξφκελνο ιφγνο 2: κεηαθνπά ζε πιάγην ιφγν πξνηάζεσλ ηεο νξηζηηθήο] 11. Dolaylı anlatım 2 [κεηαθεξφκελνο ιφγνο 2: πιάγηεο εξσηήζεηο κεξηθήο θαη νιηθήο άγλνηαο] 12. DΙğI için Neden belirten yan tümceler [δεπηεξεχνπζεο αηηηνινγηθέο πξνηάζεηο]

10 θαηξφ, ηηο ζπγθνηλσλίεο, ην κελνχ εζηηαηνξίνπ, θηι.) 3. Καηανόηζη πποθοπικού λόγος 3. Καηανόηζη πποθοπικού λόγος Οη ππνςήθηνη ηνπ επηπέδνπ Β1 πξέπεη λα είλαη ζε ζέζε: a. Να θαηαλνήζνπλ ηα θχξηα ζεκεία κηαο ζπδήηεζεο κεηαμχ νκηιεηψλ, άξηζηνπ επηπέδνπ γλψζεο ή θαη θπζηθψλ νκηιεηψλ ηεο γιψζζαο- ζηφρνπ. b. Να εληνπίζνπλ θαη λα θαηαλνήζνπλ πιεξνθνξίεο απφ δσληαλφ ή ερνγξαθεκέλν πξνθνξηθφ ιφγν, φηαλ απηφο είλαη απιφο θαη αλαθέξεηαη ζε ζέκαηα νηθεία. c. Να θαηαλνήζνπλ ην γεληθφ λφεκα αιιά θαη θάπνηεο νπζηαζηηθέο πιεξνθνξίεο απφ ηειενπηηθά ή ξαδηνθσληθά πξνγξάκκαηα πνπ αλαθέξνληαη ζε ζέκαηα ηεο επηθαηξφηεηαο, εθφζνλ ν ιφγνο είλαη απιφο θαη θαζαξφο. d. Να θαηαλνήζνπλ ην γεληθφ λφεκα θαη θάπνηεο ιεπηνκέξεηεο κηαο δηάιεμεο πνπ αλαθέξεηαη ζε νηθείν ζέκα. e. Να θαηαλνήζνπλ ην γεληθφ λφεκα θαη θάπνηεο ιεπηνκέξεηεο κηαο δηάιεμεο πνπ αλαθέξεηαη ζε νηθείν ζέκα. f. Να θαηαλνήζνπλ απιέο ηερληθέο πιεξνθνξίεο, φπσο νδεγίεο ιεηηνπξγίαο εμνπιηζκνχ θαζεκεξηλήο νηθηαθήο ρξήζεο. 4. Παπαγωγή πποθοπικού λόγος και πποθοπική διαμεζολάβηζη Οη ππνςήθηνη πξέπεη λα είλαη ζε ζέζε: a. Να πεξηγξάςνπλ κε ιεπηνκέξεηεο δηάθνξα γεγνλφηα, εκπεηξίεο, εληππψζεηο θαη ζπλαηζζήκαηα. b. Να ζπλνςίζνπλ ηα θχξηα ζεκεία ελφο νηθείνπ ζέκαηνο ή θαη λα ην αλαπηχμνπλ. c. Να εθζέζνπλ απιά επηρεηξήκαηα θαη αληηζέζεηο γηα θάπνην νηθείν ζέκα. d. Να πξνηείλνπλ ιχζεηο γηα θάπνην απιφ πξφβιεκα. e. Να θάλνπλ πεξηγξαθέο, λα δψζνπλ εμεγήζεηο θαη λα δηαηππψζνπλ απιέο ππνζέζεηο, κε θάπνην νπηηθφ εξέζηζκα. f. Να δηαηππψζνπλ απιά αηηήκαηα ή παξάπνλα θαη λα θάλνπλ θάπνηεο πξνηάζεηο ή λα θάλνπλ αλαθνηλψζεηο. g. Να δψζνπλ ηα θχξηα ζεκεία ελφο ζέκαηνο γηα ην νπνίν είδαλ, άθνπζαλ, δηάβαζαλ. h. Να κηιήζνπλ γηα πξνζσπηθά κειινληηθά ηνπο ζρέδηα ή πξνγξακκαηηζκφ θηλήζεσλ. i. Να κεηαθέξνπλ ζηελ μέλε γιψζζα πιεξνθνξίεο απφ έλα ή πεξηζζφηεξα ζχληνκα γξαπηά θείκελα πνπ είλαη δηαηππσκέλα ζηε κεηξηθή ηνπο γιψζζα θαη αθνξνχλ ζε νηθεία ζέκαηα. j. Να εληνπίζνπλ θαη λα απνθαηαζηήζνπλ απνθιίζεηο ηνπ ιφγνπ ηνπο (π.ρ. αθαηάιιεια επηηνληθά ή ζπληαθηηθά ζρήκαηα) πξνο απνθαηάζηαζε ηεο επηθνηλσλίαο. Πίνακαρ 4: Αληηπαξαζεηηθφο πίλαθαο γηα ην επίπεδν B1. Ο ππνςήθηνο ηνπ επηπέδνπ Β1 ζεσξνχκε πσο ζα πξέπεη λα γλσξίδεη ζε επίπεδν πνπ ζα ηνπ παξέρεη ηελ δπλαηφηεηα λα αλαγλσξίδεη θαη λα θαηαλνεί πξνηαζηαθέο δνκέο πνπ πεξηιακβάλνπλ ζπκπιεξσκαηηθέο πξνηάζεηο πνπ αλαθέξνληαη παξαπάλσ, εθφζνλ δελ είλαη πνιχπινθεο (ζπλδπαζκφο πάλσ απφ κηα ζπκπιεξσκαηηθήο πξφηαζεο ή νλνκαηνπνηεκέλνπ ξήκαηνο). 4. Παπαγωγή πποθοπικού λόγος και πποθοπική διαμεζολάβηζη Όζνλ αθνξά ηε δεμηφηεηα παξαγσγήο πξνθνξηθνχ ιφγνπ, ν ππνςήθηνο γηα ην επίπεδν Β1 γλσξίδεη κελ φια ηα παξαπάλσ γξακκαηηθά θαηλφκελα σζηφζν αλακέλεηαη: 1. Να ππάξρεη έληνλε επηξξνή ηεο κεηξηθήο γιψζζαο ζηελ πξνθνξά, ρσξίο φκσο λα παξεκπνδίδεηαη ε επηθνηλσλία. 2. Να ππνπίπηεη ζε θνηλά γξακκαηηθά θαη ζπληαθηηθά ιάζε πνπ. βέβαηα, δελ ζα πξέπεη λα δπζρεξαίλνπλ ηελ θαηαλφεζε ή λα νδεγνχλ ζε δηαθνπή ηεο επηθνηλσλίαο. Δδψ παξαηεξείηαη πνιιέο θνξέο ε δηαδηθαζία ηεο απηνδηφξζσζεο ηνπ ππνςεθίνπ πνπ θαηαδεηθλχεη ηε γλψζε ησλ παξαπάλσ αλαθεξζέλησλ γξακκαηηθψλ θαηλνκέλσλ.

11 5. Σςμπεπάζμαηα επίλογορ Όπσο αλαθέξακε θαη πην πάλσ ζεσξνχκε ηε δηδαζθαιία ηεο γξακκαηηθήο αλαπφζπαζην ηκήκα ηεο δηδαζθαιίαο ηεο μέλεο γιψζζαο ζε ελήιηθεο θαη ππνγξακκίδνπκε ηε ζεκαζία ηεο γηα ηε γισζζηθή επίγλσζε. Τπφ ην πξίζκα απηφ ζεσξνχκε αλαγθαία ηελ δεκηνπξγία κηαο θνηλήο βάζεο δηαιφγνπ γηα ηελ ελαξκφληζε ηεο δηδαζθαιίαο ηεο Σνπξθηθήο ζηελ ηξηηνβάζκηα εθπαίδεπζε κε ηηο αξρέο γισζζνκάζεηαο ζην πιαίζην ηνπ ΚΕΠΑ θαη ηνπ ΚΠγ. Πξνηείλνπκε ηε δηεχξπλζε ηεο ζπδήηεζεο πεξί ηελ θαηάξηηζε ελφο ζπγθεθξηκέλνπ πξνγξάκκαηνο δηδαζθαιίαο ησλ γξακκαηηθψλ θαηλνκέλσλ κε κηα ζπγθεθξηκέλε ζεηξά θαη πέξα ηνπ επηπέδνπ Β1. Σν πξφγξακκα γξακκαηηθήο ζα κπνξέζεη λα απνηειέζεη κηα ζηαζεξή βάζε γηα ηε δεκηνπξγία θαηάιιεινπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ πνπ απεπζχλεηαη ζε ειιελφθσλνπο καζεηέο ηεο ηνπξθηθήο ζηελ ηξηηνβάζκηα εθπαίδεπζε. Βιβλιογπαθία Διιελφγισζζε Βελεηζάλνπ Αγγειηθή. (2008) Γηδαζθαιία ηεο Σνπξθηθήο ζε Έιιελεο θνηηεηέο/-ξηεο. Mηα κειέηε πεξίπησζεο: «Σκήκα Μεζνγεηαθψλ πνπδψλ». Αδεκνζίεπηε πηπρηαθή εξγαζία. Ρφδνο: Σκήκα Μεζνγεηαθψλ πνπδψλ/ Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ. Μνζρνλάο,. (2003) «Πξηλ απφ ηε δηδαζθαιία ηεο ειιεληθήο σο μέλεο γιψζζαο», ζην: Θενθαλνπνχινπ- Κνληνχ, Γ., Λαζθαξάηνπ, Υ., εθηαλνχ, Μ., Γεσξγηαθέληεο, Μ. & ππξφπνπινο, Β. (επηµ.), Σύγσπονερ Τάζειρ ζηην Ελληνική Γλωζζολογία: Μελέηερ αθιεπωμένερ ζηην Ειπήνη Φιλιππάκη- Warburton. Αζήλα: Παηάθεο, ζει Καηζηκαιή, Γεσξγία. (2007) Γλωζζολογία ζε Εθαπμογή. Αζήλα: Δθδφζεηο Καξδακίηζα. Φηιηππάθε-Warburton, Δη. (2001) «Γξαµµαηηθή θαη αλαιπηηθά πξνγξάµµαηα», ζην: Γαµαλάθεο, Μ. (επηµ.), Επίπεδα και κπιηήπια διαπίζηωζηρ ηηρ ελληνοµάθειαρ. Ρέζπµλν: Δ.ΓΙΑ.Μ.ΜΔ.,ζει Ξελφγισζζε Biber, D. & Reppen, R. (2002) What does frequency have to do with grammar teaching? Studies in Second Language Acquisition Brown, H. D. (1994) Teaching by principles: An interactive approach to language pedagogy. New Jersey: Prentice Hall. Ellis, R. (1997) SLA research and language teaching. Oxford: Oxford University Press. Ellis, R. (2002) The place of grammar instruction in the second/foreign curriculum. ζην: E. Hinkel & S. Fotos (eds.), New perspectives on grammar teaching in second language classrooms, Mahwah, NJ: Erlbaum, ζει Ηιεθηξνληθέο πεγέο Κξαηηθφ Πηζηνπνηεηηθφ Γισζζνκάζεηαο Σύζηημα Αξιολόγηζηρ και Πιζηοποίηζηρ Γλωζζομάθειαρ, (Πξνζπειάζηεθε ζηηο 06/12/2009).