ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΙΤΛΟΣ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΙΤΛΟΣ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Το Leasing, το Factoring και το Forfaiting. Η δυναµική και οι προοπτικές ανάπτυξης αυτών των µορφών χρηµατοδότησης µέσω της παρουσίασης οικονοµικών µεγεθών ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΣΤΑΘΑΚΟΥ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ρ. ΜΙΧΑΗΛ ΓΛΥΚΑΣ ΧΙΟΣ, ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012

2 Στη µνήµη του αδερφού µου, ηµήτρη. 2

3 Ευχαριστίες Για την εκπόνηση της παρούσας διπλωµατικής εργασίας, ευχαριστώ τον επιβλέποντα κ. Μιχαήλ Γλύκα για την πολύτιµη βοήθεια, την αµέριστη καθοδήγηση και την άψογη συνεργασία. Τέλος, θέλω να ευχαριστήσω την οικογένειά µου για την υποστήριξη και τη συµπαράσταση που έδειξαν κατά την διάρκεια των σπουδών µου. 3

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 1. Εισαγωγή ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 1. Η χρηµατοδοτική µίσθωση ή Leasing Ιστορική εξέλιξη Τα χαρακτηριστικά του θεσµού Κατηγορίες χρηµατοδοτικής µίσθωσης H απλή µίσθωση Η µεικτή µίσθωση Η αντίστροφη χρηµατοδοτική µίσθωση Η χρηµατοδοτική υποµίσθωση Η αντίστροφη χρηµατοδοτική υποµίσθωση Η χρηµατοδοτική µίσθωση κινητών Η χρηµατοδοτική µίσθωση ακινήτων Τα µίσθια Τα στάδια της χρηµατοδοτικής µίσθωσης Πλεονεκτήµατα Μειονεκτήµατα Το νοµικό πλαίσιο του Leasing στην Ελλάδα Η σύµβαση της Ottawa για τo Leasing Οι διεθνείς οργανισµοί International finance and Leasing association Leaseurope Ένωση ελληνικών εταιρειών χρηµατοδοτικής µίσθωσης Το Leasing στην ευρωπαϊκή αγορά Τo Leasing στην Ελλάδα Οικονοµικά στοιχεία τραπεζών Alpha Leasing Eurobank Leasing Kύπρου Leasing

5 Πειραιώς Leasing Συγκριτική παρουσίαση των εταιρειών χρηµατοδοτικής µίσθωσης...49 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 1. H σύµβαση πρακτορείας επιχειρηµατικών απαιτήσεων ή Factoring Ιστορική εξέλιξη Περιγραφή Τα είδη του Factoring Το γνήσιο Factoring To µη γνήσιο Factoring To εµφανές Factoring Το αφανές Factoring Το Factoring µε χρηµατοδότηση Το Factoring χωρίς χρηµατοδότηση Το εσωτερικό (ή εγχώριο) Factoring Το διεθνές (ή εξαγωγικό) Factoring Η διαδικασία του Factoring Τα πλεονεκτήµατα Τα µειονεκτήµατα Το νοµοθετικό πλαίσιο του Factoring στην Ελλάδα Η σύµβαση της Ottawa για τo Factoring Οι διεθνείς οργανισµοί Eu federation for the Factoring and commercial finance industry Factors Chain International (FCI) International factors group Ελληνική Ένωση Factoring Το Factoring στην παγκόσµια αγορά Το Factoring στην Ελλάδα Οικονοµικά στοιχεία τραπεζών Marfin Factors & Forfaiters AE Εθνική Factors Eurobank Factors

6 ABC Factors Συγκριτική παρουσίαση των εταιρειών Factoring...93 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 1. Η πώληση επιχειρηµατικής απαίτησης ή Forfaiting Ιστορική εξέλιξη Η διαδικασία του Forfaiting Τα πλεονεκτήµατα και τα µειονεκτήµατα Τo κόστος του Forfaiting Εµπόδια στην ανάπτυξη του Forfaiting ιαφορές µεταξύ Forfaiting και Factoring Το νοµοθετικό πλαίσιο του Forfaiting στην Ελλάδα Τhe International Forfaiting Association (IFA) The Association of Trade & Forfaiting in the Americas Inc (ATFA) Τo Forfaiting στην παγκόσµια αγορά ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 1. Επίλογος ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 6

7 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Σχήµα 1: Τα στάδια της Χρηµατοδοτικής Μίσθωσης...25 Σχήµα 2: Τα ποσοστά αυξοµείωσης του συνολικού όγκου των νέων συµβάσεων...36 Σχήµα 3: Τα ποσοστά αυξοµείωσης των νέων συµβάσεων Χ/Μ ανά χώρα...36 Σχήµα 4: Τα ποσοστά αυξοµείωσης ανά είδος εξοπλισµού...37 Σχήµα 5: Τα ποσοστά ανά είδος δραστηριότητας στο σύνολο των συµβάσεων Χ/Μ.38 Σχήµα 6: Μισθώσεις κινητών ανά επιχειρηµατική δραστηριότητα...39 Σχήµα 7: Μισθώσεις ακινήτων ανά επιχειρηµατική δραστηριότητα...39 Σχήµα 8: Σύγκριση του µεγέθους των νέων συµβάσεων ανά δραστηριότητα στην Ελλάδα...41 Σχήµα 9: Το µέγεθος των συµβάσεων ανά Επιχειρηµατική δραστηριότητας...42 Σχήµα 10: Το µέγεθος των νέων συµβάσεων Χ/Μ, ανά χρονική διάρκεια...42 Σχήµα 11: Το µέγεθος των νέων συµβάσεων, ανά γεωγραφική περιοχή...43 Σχήµα 12: Μερίδιο αγοράς εταιρειών για νέες Χ/Μ για το Σχήµα 13: Απαιτήσεις από χρηµατοδοτικές µισθώσεις...49 Σχήµα 14: Κύκλος εργασιών...50 Σχήµα 15: Σύνολο εσόδων...50 Σχήµα 16: Κέρδη των Εταιρειών...50 Σχήµα 17: Τα στάδια του εσωτερικού Factoring...62 Σχήµα 18: Tα στάδια του διεθνούς Factoring...63 Σχήµα 19: Τα ποσοστά αυξοµείωσης του κύκλου εργασιών στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και στην Παγκόσµια Αγορά...80 Σχήµα 20: Κατανοµή Συνολικού Ύψους Εργασιών Factoring για το Σχήµα 21: Κατανοµή Συνολικού Ύψους Εργασιών Factoring για το Σχέδιο 22: Το µέγεθος του παγκόσµιου κύκλου εργασιών του εγχώριου και του διεθνούς Factoring

8 Σχήµα 23: Το µέγεθος και τα ποσοστά αύξησης του εγχώριου και του διεθνούς Factoring...83 Σχήµα 24: Κατανοµή Συνολικού Ύψους Εργασιών Factoring στην Ελλάδα για το Σχήµα 25: Κατανοµή Συνολικού Ύψους Εργασιών Factoring στην Ελλάδα για το Σχήµα 26: Τοµείς διείσδυσης του Factoring στην Ελλάδα για το Σχήµα 27: Απαιτήσεις από πελάτες...93 Σχήµα 28: Κύκλος εργασιών...93 Σχήµα 29: Σύνολο εσόδων...94 Σχήµα 30: Κέρδη εταιρειών...94 Σχήµα 31: Tα στάδια του διεθνούς Factoring...99 Σχήµα.32: Ποσοστά συµµετοχής των χωρών στο συνολικό κύκλο εργασιών Factoring Σχήµα 33: Το µέγεθος του Forfaiting στην Credit Europe Bank NV ανά γεωγραφική περιοχή

9 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 1: Μέγεθος των νέων και των προηγούµενων συµβάσεων Χ/Μ στην Ευρώπη...35 Πίνακας 2: Το µέγεθος των νέων συµβάσεων Χ/Μ, ανά δραστηριότητα στην Ελλάδα...41 Πίνακας 3: Το µέγεθος των νέων συµβάσεων Χ/Μ, ανά επιχειρηµατική δραστηριότητα στην Ελλάδα...42 Πίνακας 4: Το µέγεθος των νέων συµβάσεων Χ/Μ, ανά χρονική διάρκεια...43 Πίνακας 5: Το µέγεθος των νέων συµβάσεων Χ/Μ, ανά γεωγραφική περιοχή...43 Πίνακας 6: Οικονοµικά στοιχεία της Alpha Leasing...45 Πίνακας 7: Οικονοµικά στοιχεία της Eurobank Leasing...46 Πίνακας 8: Οικονοµικά στοιχεία της Κύπρου Leasing...47 Πίνακας 9: Οικονοµικά στοιχεία της Πειραιώς Leasing...48 Πίνακας 10: Τα µέλη της EU Federation for the Factoring and Commercial Finance Industry και η χώρα προέλευσής τους...75 Πίνακας 11: Τα µέλη της Ελλην. Ένωσης Factoring & η συµµετοχή των µετόχων...78 Πίνακας 12: Το µέγεθος του κύκλου εργασιών Factoring ανά γεωγραφική περιοχή..80 Πίνακας 13: Το µέγεθος του παγκόσµιου κύκλου εργασιών του εγχώριου και του διεθνούς Factoring...82 Πίνακας 14: Το µέγεθος του κύκλου εργασιών του εγχώριου και του διεθνούς Factoring...83 Πίνακας 15: Οικονοµικά στοιχεία της MARFIN FACTORS & FORFAITERS ΑΕ..88 Πίνακας 16: Οικονοµικά στοιχεία της ΕΘΝΙΚΗ FACTORS...91 Πίνακας 17: Οικονοµικά στοιχεία της EUROBANK FACTORS...92 Πίνακας 18: Οικονοµικά στοιχεία της ABC FACTORS...93 Πίνακας 19: ιαφορές µεταξύ Forfaiting & Factoring Πίνακας 20: Οικονοµικά µεγέθη του Forfaiting στην Ελλάδα

10 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Οι θεσµοί της χρηµατοδοτικής µίσθωσης (Leasing), της πρακτορείας επιχειρηµατικών απαιτήσεων (Factoring) και της πώλησης επιχειρηµατικής απαίτηση (Forfaiting) αποτελούν εναλλακτικές µορφές χρηµατοδότησης των επιχειρήσεων, οι οποίες είναι απαραίτητες για την ανάπτυξή τους. Τα πιστωτικά ιδρύµατα διαδραµατίζουν σηµαντικό ρόλο στην οικονοµική ανάπτυξη των χωρών. Καλύπτουν τις ανάγκες των επιχειρήσεων και προσφέρουν αυτές τις σύγχρονες µορφές χρηµατοδότησης, οι οποίες έχουν αναπτυξιακό και εκσυγχρονιστικό χαρακτήρα. Η χρηµατοδοτική µίσθωση ή Leasing είναι µία συµφωνία βάσει της οποίας µια ανώνυµη εταιρεία ή µια τράπεζα παραχωρεί το δικαίωµα χρήσης ενός αντικειµένου σε µια επιχείρηση ή έναν ελεύθερο επαγγελµατία έναντι κάποιου µισθίου. H σύµβαση πρακτορείας επιχειρηµατικών απαιτήσεων ή Factoring είναι µια συµφωνία µεταξύ ενός πράκτορα επιχειρηµατικών απαιτήσεων και µιας επιχείρησης βάσει της οποίας ο πράκτορας αναλαµβάνει, έναντι αµοιβής, τη παροχή υπηρεσιών σχετικές µε την προεξόφληση, τη λογιστική και νοµική παρακολούθηση και την είσπραξη των χρηµατικών απαιτήσεων των οφειλετών. H πώληση επιχειρηµατικής απαίτηση ή Forfaiting είναι η σύµβαση µεταξύ ενός εξαγωγέα και µιας τράπεζας βάσει της οποίας ο πράκτορας αναλαµβάνει τη χρηµατοδότηση του εξαγωγέα. Εφαρµόζεται αποκλειστικά στο εξωτερικό εµπόριο. Σηµαντικά είναι τα πλεονεκτήµατα αλλά και τα µειονεκτήµατα, για τους συµβαλλόµενους και για την οικονοµία, από την λειτουργία αυτών των θεσµών. Προκειµένου να επιλέξουν οι επιχειρήσεις την κατάλληλη χρηµατοδότηση, θα πρέπει να γνωρίζουν τις δυνατότητες, τις αδυναµίες τους και να έχουν ξεκάθαρους στόχους. Στις Ευρωπαϊκές αγορές και στην Ελληνική αγορά, ο θεσµός του Leasing παρουσιάζει καθοδική πορεία λόγω της παγκόσµιας χρηµατοοικονοµικής κρίσης. Σε αντίθεση, το Factoring και το Forfaiting, παρουσίασαν αύξηση του κύκλου εργασιών τους τα τελευταία χρόνια. Η ύφεση ευνοεί αυτούς τους θεσµούς. 10

11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι σύγχρονες επιχειρήσεις συνεχώς επιδιώκουν να βρίσκουν κεφάλαια τα οποία είναι απαραίτητα για την ανάπτυξή τους. Αυτό το επιτυγχάνουν είτε µε κεφάλαια των επιχειρηµατιών και των µετόχων είτε µε τραπεζικό δανεισµό. Οι τράπεζες στηρίζουν τις νέες και τις υπάρχουσες επιχειρήσεις µε αποτέλεσµα τη δηµιουργία νέων θέσεων εργασίας, τη ενίσχυση των δραστηριοτήτων τους και την ανάπτυξη αυτών. Οι τράπεζες διαδραµατίζουν σηµαντικό ρόλο στην οικονοµική ανάπτυξη των επιχειρήσεων και των χωρών γενικότερα. Ο τραπεζικός δανεισµός αποτελεί σήµερα το συνηθέστερο τρόπο άντλησης κεφαλαίων για τις επιχειρήσεις. Τα κεφάλαια αυτά ενισχύουν την αποτελεσµατικότητα της επιχείρησης υπό την προϋπόθεση, βέβαια, ότι το κόστος τους να είναι χαµηλότερο από την αποδοτικότητά τους. Ο τραπεζικός δανεισµός παρουσιάζει πλεονεκτήµατα και µειονεκτήµατα. Για το λόγο αυτό, η επιλογή του δανείου πρέπει να γίνεται µε βάση τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες της επιχείρησης. Παράγοντες όπως το επιτόκιο, η διάρκεια, τα έξοδα, οι απαιτούµενες διασφαλίσεις, η προσφερόµενη περίοδος χάριτος, το ύψος της δόσης και η φορολογική αντιµετώπιση για τον κάθε τύπο δανείου πρέπει να συνεκτιµώνται κατά την επιλογή δανεισµού. Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν συντελεστεί τεράστιες αλλαγές στο παγκόσµιο χρηµατοπιστωτικό σύστηµα οι οποίες έχουν µεταβάλει το περιβάλλον και τους όρους λειτουργίας στο οποίο δραστηριοποιείται και αναπτύσσεται µια επιχείρηση. Ο ρόλος των τραπεζών, η δοµή, η λειτουργία τους, οι υπηρεσίες που προσφέρουν έχουν αλλάξει λόγω των δραµατικών εξελίξεων στον διεθνή οικονοµικό χώρο. Η ένταση του ανταγωνισµού οδήγησε, πέρα του τραπεζικού δανεισµού, στην εµφάνιση νέων θεσµών οι οποίοι καλύπτουν τις ανάγκες των επιχειρήσεων µε περισσότερους εξειδικευµένους και αποτελεσµατικούς τρόπους. Τρία από τα νέα χρηµατοοικονοµικά προϊόντα και υπηρεσίες είναι: - Το Leasing ή χρηµατοδοτική µίσθωση. - Το Factoring ή σύµβαση πρακτορείας επιχειρηµατικών απαιτήσεων. - Το Forfaiting ή πώληση επιχειρηµατικής απαίτηση. 11

12 Το Leasing, το Factoring και το Forfaiting παρουσιάζουν κοινά χαρακτηριστικά: - Όλες είναι σχετικά νέες µορφές συµβάσεων. - Είναι δηµιουργήµατα του αγγλοαµερικανικού δικαίου. - Αποτελούν συµβάσεις όπου ο οικονοµικά ισχυρότερος θέτει τους όρους της σύµβασης τις οποίους ο αντισυµβαλλόµενος δέχεται ή όχι. - Η σύγχρονη τεχνολογία παίζει σηµαντικό ρόλο στην επέκτασή τους. - ηµιουργούν συνήθως τριγωνικές σχέσεις. Με αυτό τον τρόπο, επιχειρήσεις, ιδιαίτερα µικροµεσαίες, οι οποίες δεν είχαν την δυνατότητα συγκέντρωσης κεφαλαίων µέσω του τραπεζικού δανεισµού, µπορούν µε τη σύναψη αυτών των νέων µορφών συµβάσεων, να αντλήσουν τα απαραίτητα κεφάλαια, να επικεντρωθούν στην αύξηση των πωλήσεών τους και να επεκταθούν σε νέες αγορές. Καταλαβαίνουµε ότι είναι ιδιαίτερα σηµαντική η εµφάνιση αυτών των θεσµών, ως νέοι τρόποι κάλυψης των χρηµατοδοτικών αναγκών των επιχειρήσεων, για την πραγµατοποίηση επενδύσεων, για την εξυπηρέτηση της παραγωγικής διαδικασίας τους και για την οικονοµική ανάπτυξή τους. H παρούσα εργασία φιλοδοξεί να περιγράψει αναλυτικά τη λειτουργία και το θεωρητικό, το θεσµικό πλαίσιο του Leasing, του Factoring και του Forfaiting για να αντιληφθεί ο αναγνώστης τις δυνατότητες και την αξία των υπηρεσιών που παρέχουν αυτοί οι θεσµοί στις επιχειρήσεις. Παρουσιάζονται τα οικονοµικά µεγέθη των τριών αυτών προϊόντων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, προκειµένου να υπάρξει µια ολοκληρωµένη εικόνα του µεγέθους των προϊόντων. Επίσης, παρουσιάζονται τα οικονοµικά στοιχεία τεσσάρων Ελληνικών επιχειρήσεων Leasing και Factoring, µε επιδίωξη, όχι να εξεταστεί η οικονοµική ευρωστία και η αποτελεσµατικότητα των επιχειρήσεων αλλά προκειµένου να αξιολογηθεί δυναµική του κλάδου και να προβλεφθεί η µελλοντική πορεία αυτών των προϊόντων την Ελλάδα. Η εργασία χωρίζεται σε 5 κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται µια εισαγωγή στους θεσµούς, Leasing, Factoring και Forfaiting, µια αναφορά στα κοινά µεταξύ τους στοιχεία και στις σηµαντικές αλλαγές που έχουν συντελεστεί στο χρηµατοπιστωτικό σύστηµα. Στο δεύτερο κεφάλαιο αναπτύσσεται η περιγραφή του θεσµού του Leasing. Συγκεκριµένα, γίνεται µια αναφορά στην ιστορική εξέλιξη του θεσµού και περιγράφονται τα χαρακτηριστικά, οι κατηγορίες, τα στάδια του θεσµού προκειµένου 12

13 να γίνει κατανοητό στον αναγνώστη. Στη συνέχεια, γίνεται µια αναφορά στο Νοµικό πλαίσιο του θεσµού στην Ελλάδα και στα προβλήµατα που έχουν προκύψει. Περιγράφονται οι διεθνείς οργανισµοί και ο σηµαντικός τους ρόλος για την επέκταση του Leasing. Παρουσιάζονται τα οικονοµικά µεγέθη του θεσµού στις χώρες της Ευρωπαϊκής αγοράς και στην Ελλάδα και προσφέρονται πλήθος πινάκων και σχηµάτων που δείχνουν την πορεία του θεσµού τα τελευταία χρόνια. Στο τέλος του κεφαλαίου αυτού, παρουσιάζονται τα οικονοµικά στοιχεία τεσσάρων εταιρειών της χρηµατοδοτικής µίσθωσης στην Ελλάδα, από το 2006 έως σήµερα, προκειµένου να παρουσιαστεί η πορεία του θεσµού. Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται µία αναλυτική περιγραφή του θεσµού του Factoring. Ακολουθώντας τη δοµή του προηγούµενου κεφαλαίου προκειµένου να επιτευχθούν οι αντίστοιχοι στόχοι σχετικά µε το Factoring, γίνεται µια περιγραφή του θεσµού, αναφέρονται τα είδη του και παρουσιάζονται διαγράµµατα µε τα στάδια του θεσµού. Ακολουθεί παρουσίαση των πλεονεκτηµάτων, των µειονεκτηµάτων του και του Νοµοθετικού πλαισίου του θεσµού στην Ελλάδα. Στη συνέχεια, αναφέρονται οι σηµαντικοί οργανισµοί για την προώθησή του και παρουσιάζονται πίνακες και σχήµατα τα οποία δείχνουν την εξέλιξη του θεσµού στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Στο τέλος του κεφαλαίου παρουσιάζονται τα οικονοµικά µεγέθη των τεσσάρων πιο σηµαντικών εταιρειών Factoring προκειµένου να παρουσιαστεί η δυναµική της αγοράς του θεσµού. Στο τέταρτο κεφάλαιο περιγράφεται το Forfaiting. Αρχικά γίνεται µια ιστορική αναδροµή, µια αναφορά της διαδικασίας του θεσµού καθώς και των πλεονεκτηµάτων και των µειονεκτηµάτων του. Προκειµένου να γίνει απόλυτα κατανοητή η διαφορά µεταξύ των θεσµών Factoring και Forfaiting, απαριθµούµε αναλυτικά τις διαφορές τους και στη συνέχεια περιγράφεται το Νοµοθετικό πλαίσιο του θεσµού την Ελλάδα καθώς και οι αδυναµίες του. Αναφέρονται οι διεθνείς οργανισµοί και στο τέλος παρουσιάζονται ορισµένα οικονοµικά στοιχεία του θεσµού στην παγκόσµια αγορά. Η εκπόνηση της διπλωµατικής εργασίας ολοκληρώνεται στο τελευταίο κεφάλαιο στο οποίο παρουσιάζονται τα συµπεράσµατα που απορρέουν από λειτουργία αυτών των θεσµών, γίνεται αναφορά στους λόγους καθοδικής πορείας του Leasing και ανοδικής για το Factoring και το Forfaiting στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Τέλος, καταθέτονται προτάσεις προώθησης του θεσµού του Leasing και γίνεται µία πρόβλεψη της µελλοντικής πορείας αυτών των θεσµών. 13

14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Η ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΙΚΗ ΜΙΣΘΩΣΗ ή LEASING. Χρηµατοδοτική µίσθωση ή Leasing είναι η σύµβαση µιας εταιρείας ειδικού σκοπού ή ενός πιστωτικού ιδρύµατος (ο εκµισθωτής) και µιας επιχείρησης ή ενός επαγγελµατία (ο µισθωτής), µε την οποία ο πρώτος παραχωρεί για ορισµένο χρονικό διάστηµα, έναντι µισθώµατος, στον δεύτερο τη χρήση κεφαλαιουχικών αγαθών, κινητών ή ακίνητων και ειδικότερα χώρων επαγγελµατικής εγκατάστασης καθώς και επιχειρησιακού ή επαγγελµατικού εξοπλισµού (βιοµηχανικά µηχανήµατα, µηχανές γραφείου, µεταφορικά µέσα, ηλεκτρονικοί υπολογιστές, ιατρικά µηχανήµατα κλπ) παρέχοντάς του συγχρόνως το δικαίωµα είτε να αγοράσει το πράγµα µετά την πάροδο ορισµένου χρόνου είτε να ανανεώσει τη µίσθωση για ορισµένο χρόνο. (Α. Γεωργιάδης, 2008). Το ρήµα lease προέρχεται από το λατινικό laxare που σηµαίνει λύω. Πριν την εµφάνιση της χρηµατοδοτικής µίσθωσης, η επιχείρηση θα έπρεπε είτε να αγοράσει τον εξοπλισµό (µειώνοντας τη ρευστότητά της) είτε να τον αγοράσει επί πιστώσει είτε να λάβει δάνειο (έχοντας το κίνδυνο να τον απολέσει σε περίπτωση µη καταβολής των δόσεων). Με το Leasing, o µισθωτής πληρώνει το µίσθωµα ενός αντικειµένου (το οποίο έχει αργότερα τη δυνατότητα να αγοράσει), η χρησιµοποίηση του οποίου αποφέρει στον ίδιο κέρδη. Ο µισθωτής δεν ενδιαφέρεται τόσο για την κυριότητα ενός αντικειµένου αλλά για τη χρήση του ενώ ο εκµισθωτής δεν ενδιαφέρεται για τις παραγωγικές δυνατότητές του αλλά για την εµπορική του αξία. Η σύµβαση περιλαµβάνει: - Το χρονικό διάστηµα σύναψης της σύµβασης. - Το ελάχιστο χρονικό διάστηµα κατά το οποίο ο µισθωτής δεν µπορεί να καταγγείλει τη σύµβαση. - Το ύψος του µισθώµατος και το τρόπο καταβολής του. - Το δικαίωµα ανανέωσης της σύµβασης ή αγοράς του αντικειµένου. - Πρόβλεψη για το ποιος θα αναλάβει τα βάρη του αντικειµένου. 14

15 Με αυτό το τρόπο, κάθε βιοµηχανική, βιοτεχνική, εµπορική, κατασκευαστική, τουριστική, γεωργική, µεταφορών επιχείρηση ανεξάρτητα µε τη νοµική της µορφή και το µέγεθος της, καθώς και κάθε επαγγελµατίας, µπορεί να χρησιµοποιήσει αυτή τη µορφή χρηµατοδότησης. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ Στην Αίγυπτο, κατά την δυναστεία των Merias, καταρτίστηκε πράξη σύµφωνα µε την οποία ένας κτηµατίας εκµίσθωσε σε άλλο πρόσωπο µια έκταση γης µε όλο τον εξοπλισµό, τους δούλους και τα ζώα έναντι περιοδικών καταβολών για χρονικό διάστηµα ίσο µε επτά πληµµύρες του Νείλου (Μητσιόπουλος, 1992). Στο Βυζάντιο και αργότερα στην Ιταλία η µίσθωση αφορούσε γεωργικά εργαλεία και άλογα. Στην Αγγλία, κατά τον Μεσαίωνα, υπήρξε ιδιαίτερη η ανάπτυξη αυτής της µορφής χρηµατοδότησης λόγω των περιορισµών στη µεταβίβαση της γης. Κατά τη βιοµηχανική επανάσταση, ο θεσµός επεκτάθηκε ακόµα περισσότερο και αφορούσε επιπρόσθετα αντικείµενα. Ως παράδειγµα, αναφέρουµε τη µίσθωση του σιδηρόδροµου London και Greenwich για 999 χρόνια. Επίσης, την ίδια εποχή µεγάλη έκταση πήρε η µίσθωση βαγονιών από ιδιώτες για χρήση τους στα ανθρακωρυχεία. Μεταξύ του 1855 και του 1862 υπολογίζεται ότι ιδρύθηκαν 18 εταιρείες εκµίσθωσης βαγονιών και ο χρόνος µίσθωσης ήταν συνήθως 5 χρόνια. Τον 20 ο αιώνα, στις ΗΠΑ εταιρείες αγόραζαν βαγόνια τα οποία µίσθωναν στους σιδηρόδροµους, ενώ στην Αγγλία µεγάλος αριθµός µηχανών και εξοπλισµού εργοστασίων ήταν διαθέσιµα µέσω της χρηµατοδοτικής µίσθωσης. Καίρια καµπή για την ανάπτυξη του θεσµού για την διαµόρφωσή του στην τωρινή του µορφή, ήταν η δηµιουργία της εταιρείας United States Leasing International inc. (το 1952) η οποία είναι µία από τις µεγαλύτερες στο κόσµο εταιρείες χρηµατοδοτικής µίσθωσης. Το παράδειγµά της ακολούθησαν και άλλες εταιρείες ενώ οι αµερικανικές τράπεζες απέκτησαν το δικαίωµα της χρηµατοδοτικής µίσθωσης το

16 Μετά τον Β παγκόσµιο πόλεµο, η έλλειψη οργανωµένου συστήµατος δανεισµού κεφαλαίων σε συνδυασµό η ανάγκη εκσυγχρονισµού του εξοπλισµού στη βιοµηχανία, έδωσαν µία ιδιαίτερη ώθηση και περαιτέρω ανάπτυξη του θεσµού. Ο θεσµός εµφανίστηκε και αναπτύχθηκε στις αναπτυγµένες χώρες της Ευρώπης και της Ασίας δέκα χρόνια µετά την εµφάνισή του στις ΗΠΑ. Τα τελευταία χρόνια έχουν αναφερθεί εργασίες χρηµατοδοτικής µίσθωσης που αφορούν πάγια η αξία των οποίων υπερβαίνει τα 150 εκατοµµύρια δολάρια ενώ υπάρχει η τάση επιµήκυνσης της χρονικής διάρκειας. ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ Η χρηµατοδοτική µίσθωση έχει τα εξής χαρακτηριστικά: Η επιλογή του πάγιου στοιχείου γίνεται από τον µισθωτή και προορίζεται για την επιχείρηση και το επάγγελµα του µισθωτή. Η διάρκεια συµβάσεως συνδέεται µε την οικονοµική διάρκεια ζωής του πάγιου στοιχείου. Ο µισθωτής έχει τη δυνατότητα να αποκτήσει το πάγιο στο τέλος της µίσθωσης έναντι προκαθορισµένου αντιτίµου. Τα µισθώµατα καλύπτουν την αξία κτήσεως του πάγιου στοιχείου, τους τόκους, τις λοιπές δαπάνες και το κέρδος του εκµισθωτή. Για το λόγο αυτό µετά τη λήξη της σύµβασης είτε καταβάλλεται µικρό ποσό για την αγορά του είτε ανανεώνεται η σύµβαση µε κατά πολύ µειωµένο του αρχικού µισθίου (περίπου το 1/12 του αρχικού). Η σύµβαση εκµισθώσεως δεν µπορεί να καταγγελθεί κατά τη διάρκειά της από κανένα από τα δύο µέρη. Όλοι οι κίνδυνοι και οι δαπάνες που συνδέονται µε το πάγιο στοιχείο (φόροι, ασφάλεια, φθορά κλπ) αναλαµβάνονται από τον µισθωτή. Η διάρκεια της µίσθωσης είναι πάντα ορισµένη και σε καµία περίπτωση µικρότερη από το χρόνο που ορίζει ο νόµος. Είναι κατανοητό ότι για να καταστεί κερδοφόρα η σύναψη µιας τέτοιας σύµβασης, η εταιρία χρηµατοδοτικής µίσθωσης προβλέπει το ποσό των µισθωµάτων να καλύψει 16

17 τα τυχόν έξοδα επισκευής και συντήρησης του πράγµατος, το κεφάλαιο που διέθεσε, τα λειτουργικά έξοδα και τα ποσοστά κέρδους της. Σε ορισµένες περιπτώσεις αποφεύγει τον κίνδυνο απαξίωσης του αντικειµένου, θέτοντας ορισµένους όρους στη σύµβαση (π.χ. στην περίπτωση του Leasing αυτοκινήτων, θέτοντας ένα χιλιοµετρικό όριο το οποίο δεν µπορεί να υπερβεί ο µισθωτής). Σε κάθε περίπτωση, το κόστος για τον µισθωτή είναι µεγαλύτερο από το κόστος µίας αντίστοιχης πίστωσης αλλά το µειονέκτηµα αυτό αντισταθµίζεται µε τα φορολογικά πλεονεκτήµατα. Η υπολειµµατική αξία είναι η αξία που συµφωνείται από το µισθωτή και τον εκµισθωτή ότι θα πληρωθεί στο τέλος της µίσθωσης. Η συγκεκριµένη αξία διαδραµατίζει πολύ µεγάλο ρόλο στη διαµόρφωση του ύψους των µισθωµάτων. Η διάρκεια της σύµβασης υπολογίζεται µε βάση την διάρκεια οικονοµικής ζωής του αντικειµένου, άρα, ο εκµισθωτής θα έχει αποσβέσει το κεφάλαιο και θα έχει κέρδος µετά την λήξη της σύµβασης. Τα µισθώµατα καταβάλλονται στην αρχή της περιόδου και είναι συνήθως µηνιαία, τριµηνιαία ή εξαµηνιαία. Τα ποσά του µισθώµατος µπορεί να είναι σταθερά σε όλη την περίοδο, να µειώνονται σταδιακά ανάλογα µε την απόσβεση του αντικειµένου ή να αυξάνονται. Το µίσθωµα θεωρείται λειτουργική δαπάνη και εκπίπτει από τα ακαθάριστα έσοδα της επιχείρησης ή του επαγγελµατία. Όπως τονίστηκε παραπάνω, η σύµβαση δεν µπορεί να καταγγελθεί κατά τη διάρκειά της από κανένα από τα δύο µέρη. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, ο εκµισθωτής έχει δικαίωµα καταγγελίας πριν τη λήξη της, αν µισθωτής αθετήσει τις υποχρεώσεις του. Με την καταγγελία λύεται η σύµβαση και ο εκµισθωτής έχει το δικαίωµα επιστροφής του αντικείµενο από τον µισθωτή. Αποκλείονται από τη σύµβαση ιδιώτες που θα ήθελαν να κατέχουν αντικείµενα για δική τους χρήση. Αν ο µισθωτής πτωχεύσει, αυτόµατα λύεται η σύµβαση. εν ισχύει το ίδιο εάν πτωχεύσει ο εκµισθωτής. 17

18 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ Η χρηµατοδοτική µίσθωση αποτελεί µία τεχνική η οποία επιτρέπει σε µία οικονοµική µονάδα να αποκτήσει την χρήση ενός πάγιου στοιχείου ή κινητού στοιχείου για συγκεκριµένο χρονικό διάστηµα. Το µίσθωµα καταβάλλεται συνήθως κατά τρίµηνο ή εξάµηνο µε σκοπό την µείωση του όγκου εργασίας από την εταιρεία της χρηµατοδοτικής µίσθωσης. Υπάρχουν οι εξής ειδικές κατηγορίες: 1. Η απλή µίσθωση. 2. Η µεικτή µίσθωση 3. Η αντίστροφη χρηµατοδοτική µίσθωση 4. Η χρηµατοδοτική υποµίσθωση 5. H συµµετοχική χρηµατοδοτική µίσθωση 6. Η αντίστροφη χρηµατοδοτική υποµίσθωση H απλή µίσθωση. Η σχέση είναι τριµερής, εµπλέκονται δηλαδή, ο µισθωτής, ο εκµισθωτής και ο προµηθευτής. Ο µισθωτής απευθύνεται στον προµηθευτή που εµπορεύεται το αντικείµενο (µηχάνηµα, φορτηγό αυτοκίνητο, εξοπλισµό γραφείου κλπ) που χρειάζεται για την επιχείρησή του και διαπραγµατεύεται τις ιδιότητες, τις προδιαγραφές και την τιµή του. Ο µισθωτής, στη συνέχεια, συνάπτει σύµβαση µε τον εκµισθωτή, ο οποίος αγοράζει το αντικείµενο και το παραδίδει απευθείας σε αυτόν. Ο εκµισθωτής δεν µετέχει στην διαδικασία επιλογής του αντικειµένου και εποµένως δεν έχει καµία ευθύνη για ελαττώµατά του. Ο µισθωτής έχει την ευθύνη να διατηρεί το αντικείµενο κατάλληλο για χρήση, να το ασφαλίζει και γενικά αναλαµβάνει όλα τα βάρη του. Η νοµική σχέση είναι τριγωνική (εκµισθωτής-µισθωτής-προµηθευτής). Η µεικτή µίσθωση. Αυτή διαφέρει από την απλή µίσθωση γιατί σε αυτή, ο εκµισθωτής, εκτός από προσφορά του αντικειµένου, αναλαµβάνει και την συντήρησή του, τις επιδιορθώσεις, την ασφάλισή του κλπ. Αυτή η µορφή µίσθωσης προτιµάται όταν ο µισθωτής θέλει ένα αντικείµενο για µικρό χρονικό διάστηµα (ίσως και για µοναδική παραγγελία) σε 18

19 σχέση µε την διάρκεια ζωής του αντικειµένου. Στην περίπτωση αυτή ίσως η διάρκεια της µίσθωσης να είναι τόσο µικρή ώστε το µίσθωµα να µην καλύπτει το κόστος κτήσης του αντικειµένου. Ο µισθωτής έχει το δικαίωµα να καταγγείλει τη σύµβαση πριν τη λήξη της και να επιστρέψει το αντικείµενο. Ο εκµισθωτής φροντίζοντας να διατηρεί το αντικείµενο σε καλή κατάσταση, µπορεί να συνάψει νέα σύµβαση µε νέο µισθωτή και να επιτύχει κέρδος. Τα έξοδα που βαρύνουν τον εκµισθωτή προστίθονται στο µίσθιο, εποµένως αυτή η µορφή σύµβασης επιβαρύνει περισσότερο τον µισθωτή. Η νοµική σχέση είναι τριγωνική (εκµισθωτής-µισθωτής-προµηθευτής). Η αντίστροφη χρηµατοδοτική µίσθωση. Υφίσταται όταν ο µισθωτής έχοντας την ανάγκη ρευστότητας, πωλεί µέρος ή το σύνολο του αντικειµένου του στον εκµισθωτή, ο οποίος το µισθώνει στον ίδιο. Ο εκµισθωτής µπορεί στη συνέχεια είτε να πωλήσει το αντικείµενο στον µισθωτή είτε να το µισθώσει σε άλλον. Σε αυτή τη περίπτωση, επιτυγχάνεται ενίσχυση της επιχείρησης µε την αύξησης της ρευστότητας ενώ στις προηγούµενες επιτυγχάνεται η χρηµατοδότηση µέσω νέων επενδύσεων. Εδώ υπάρχουν µόνο δύο πρόσωπα αφού ο προµηθευτής και ο µισθωτής είναι το ίδιο πρόσωπο. Η χρηµατοδοτική υποµίσθωση. Σε αυτή, δεν είναι απαραίτητο ο εκµισθωτής να αγοράσει από τον προµηθευτή το αντικείµενο αλλά µπορεί να το µισθώσει από άλλη εταιρεία χρηµατοδοτικής µίσθωσης ή πιστωτικό ίδρυµα. Αυτή η δυνατότητα εξυπηρετεί τους εκµισθωτές οι οποίοι δεν αναλαµβάνουν πλήρως το κόστος και τον κίνδυνο απόκτησης ενός αντικειµένου το οποίο πιθανώς να έχει περιορισµένη ζήτηση. Η συµµετοχική χρηµατοδοτική µίσθωση. Στη συµµετοχική χρηµατοδοτική µίσθωση τα συµβαλλόµενα µέρη είναι τέσσερα (ο εκµισθωτής-ο µισθωτής-ο προµηθευτής-ο πιστοδότης). Ο εκµισθωτής αγοράζει από τον προµηθευτή το αντικείµενο καταβάλλοντας µέρος του τιµήµατος (που δεν ξεπερνά το 40%) και συνάπτει δάνειο µε τον πιστοδότη για το υπόλοιπο ποσό. Ο πιστοδότης δέχεται να καλυφθεί από τα µισθώµατα του µισθωτή και δεν δικαιούνται να στραφούν κατά του εκµισθωτή σε περίπτωση αδυναµίας πληρωµής από τον µισθωτή. 19

20 Η αντίστροφη χρηµατοδοτική υποµίσθωση Αποτελεί έναν συνδυασµό της αντίστροφης χρηµατοδοτικής µίσθωσης και της χρηµατοδοτικής υποµίσθωσης. Η επιχείρηση παραχωρεί ένα περιουσιακό της στοιχείο στην εταιρεία χρηµατοδοτικής µίσθωσης, µε στόχο τη χρηµατοδότησή της µέσω της προείσπραξης µισθωµάτων, ενώ παράλληλα χρησιµοποιεί το ίδιο περιουσιακό στοιχείο και στη συνέχεια έχει το δικαίωµα κατοχής του. Εκτός από τις µορφές που αναφέραµε υπάρχουν και άλλες µορφές χρηµατοδοτικής µίσθωσης, όπως η διασυνοριακή χρηµατοδοτική µίσθωση, η κοινοπρακτική µίσθωση και το vendor Leasing, το lease brokers κ.α. οι οποίες καλύπτουν ειδικές ανάγκες των µισθωτών. Η ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΙΚΗ ΜΙΣΘΩΣΗ ΚΙΝΗΤΩΝ Η χρηµατοδοτική µίσθωση για κινητά δεν µπορεί να είναι µικρότερη από τρία έτη και από πέντε έτη για αεροσκάφη. Η ρύθµιση αυτή εξυπηρετεί τον εκµισθωτή διότι επιβαρύνεται µε το κόστος αγοράς των αντικειµένων και δεν θα είχε το κέρδος που προσδοκούσε εάν η διάρκεια της σύµβασης ήταν µικρότερη. Εξυπηρετεί και τον µισθωτή γιατί γνωρίζει το χρονικό διάστηµα κατά το οποίο θα εκµεταλλεύεται το αντικείµενο. Η σύµβαση καταρτίζεται µε ιδιωτικό ή συµβολαιογραφικό έγγραφο. Αρχικά, η µίσθωση επιβατικών αυτοκινήτων πέρασε από τις εταιρείες χρηµατοδοτικής µίσθωσης στις εταιρείες ενοικίασης αυτοκινήτων. Αυτό συνέβη, διότι τα µισθώµατα για αυτοκινήτων εκπίπτανε 100% ως έξοδα όταν ήταν τιµολόγια από τις εταιρείες ενοικίασης αυτοκινήτων ενώ όταν ήταν από εταιρείες χρηµατοδοτικής µίσθωσης εκπίπτανε µόνο 26-60% (ανάλογα τα κυβικά εκατοστά του κινητήρα). Με το νόµο περί φορολογίας εισοδήµατος (Ν.3842/2010) τα τιµολόγια µισθωµάτων για αυτοκίνητα εκπίπτουν 70% για αυτοκίνητα µέχρι 1600 κ.εκ. και 35% για αυτοκίνητα µε µεγαλύτερο κυβισµό ασχέτως εάν προέρχονται από εταιρείες χρηµατοδοτικής µίσθωσης ή εταιρείες ενοικίασης αυτοκινήτων. 20

21 Σε αυτή την περίπτωση, αντικείµενο της σύµβασης µπορεί να είναι: - Μέσα µαζικής µεταφοράς (αεροπλάνα, λεωφορεία). - Επιβατικά αυτοκίνητα. - Βαριά οχήµατα - Γερανοί και οδοποιητικά µηχανήµατα - Γεωτρύπανα - Γεννήτριες - Πιεστήρια - Μηχανικός εξοπλισµός λατοµείων και µεταλλείων - Τρακτέρ και γεωργικά µηχανήµατα - Εργαστηριακός εξοπλισµός νοσοκοµείων - Η/Υ και µηχανές γραφείου - Μηχανές πώλησης καφέ, αναψυκτικών κ.α. Η ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΙΚΗ ΜΙΣΘΩΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ Η χρηµατοδοτική µίσθωση ακινήτων προσφέρει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να αποκτήσουν επαγγελµατική στέγη και παράλληλα να εκµεταλλευτούν όλα τα φορολογικά και λοιπά πλεονεκτήµατα, χωρίς να δεσµεύσουν τεράστιους πόρους οι οποίοι µπορούν να διοχετευθούν αποδοτικότερα. Η αποπληρωµή µπορεί να προσαρµοστεί στις οικονοµικές δυνατότητες της εταιρείας και δεν απαιτούνται εµπράγµατες εξασφαλίσεις. Τα δικαιολογητικά τα οποία πρέπει να προσκοµισθούν στο πιστωτικό ίδρυµα, είναι τα εξής: - Οικοδοµική άδεια. - Τοπογραφικό διάγραµµα και διάγραµµα καλύψεως. - Κατόψεις - Κατακόρυφος τοµής του κτιρίου. - Αντίγραφο στατικής µελέτης. 21

22 Σε αυτή την περίπτωση, το αντικείµενο της σύµβασης µπορεί να είναι: - Γραφεία. - Καταστήµατα - Βιοµηχανικά και βιοτεχνικά κτίρια. - Εµπορικά και εκθεσιακά κέντρα. - Αποθήκες. Η στέγη µπορεί να αποτελείται από αυτοτελή ακίνητα αλλά και από οριζόντιες ή κάθετες ιδιοκτησίες. H διάρκεια της σύµβασης που επιτρέπει ο Νόµος είναι 10 έτη. Η σύµβαση για µίσθωση ακινήτων καταρτίζεται υποχρεωτικά µε συµβολαιογραφικό έγγραφο, εγγράφονται στα βιβλία µεταγραφών της περιφέρειας του µίσθιου ακινήτου και καταχωρούνται στο βιβλίο του Πρωτοδικείου Αθηνών. Τα µίσθια εκπίπτουν από το φορολογητέο εισόδηµα και σε περίπτωση εξαγοράς του ακινήτου µε τη λήξη της µίσθωσης, υπάρχει απαλλαγή από το Φόρο Μεταβίβασης Ακινήτων. Η χρηµατοδοτική µίσθωση ακινήτων παρουσιάζει διαφορές µε αυτή της µίσθωσης κινητών, γι αυτό θα πρέπει να γίνεται από εκµισθωτές οι οποίοι έχουν εξειδίκευση και εµπειρία στο χώρο αυτό. Συγκεκριµένα, παρουσιάζονται οι ακόλουθες διαφορές: Στην µίσθωση κινητών υπάρχει άµεση συσχέτιση της διάρκειας της σύµβασης µε την οικονοµική ζωή του αντικειµένου ενώ στα ακίνητα είναι πιθανό η αξία του να αυξηθεί κατά τη διάρκεια της σύµβασης. Είναι δύσκολος ο προσδιορισµός της αξίας του ακινήτου µετά τη λήξη της σύµβασης, ώστε να υπολογιστεί το ποσό που θα πρέπει να καταβάλει ο µισθωτής. Η αδυναµία µετακίνησης του ακινήτου µπορεί να αποβεί καθοριστική για την εξέλιξη της σύµβασης. ΤΑ ΜΙΣΘΙΑ Συνήθως η καταβολή του πρώτου µισθίου πραγµατοποιείται µετά την αγορά του αντικειµένου από τον εκµισθωτή. Ωστόσο, τίποτα δεν εµποδίζει τους συµβαλλόµενους να συµφωνήσουν µια προκαταβολή των µισθωµάτων ή τη καταβολή εγγύησης. 22

23 Τα µίσθια είναι συνήθως σταθερά σε όλη τη διάρκεια της σύµβασης. Πάντως, οι εκµισθωτές µπορούν να προχωρήσουν σε πολύ ευέλικτες προτάσεις: - Μηδενισµός συγκεκριµένων µισθωµάτων έτσι ώστε να εξυπηρετηθούν πελάτες µε εποχικότητα (π.χ ξενοδοχεία) - Πολλαπλασιασµός συγκεκριµένων µισθωµάτων (π.χ. τα πρώτα τέσσερα µισθώµατα να είναι διπλάσια των άλλων κλπ) - Αλλαγή της περιοδικότητας των µισθωµάτων π.χ. τα πρώτα τέσσερα µισθώµατα να είναι εξαµηνιαία και τα επόµενα τριµηνιαία. - Χορήγηση περιόδου χάρητος πριν την πρώτη καταβολή των µισθωµάτων. Οι µισθωτές από την άλλη πλευρά έχουν το δικαίωµα να µισθώσουν τον εξοπλισµό µε ρήτρα ξένου νοµίσµατος αναλαµβάνοντας φυσικά το αντίστοιχο νοµισµατικό ρίσκο. Στο παρελθόν ήταν συχνές οι συµβάσεις ξένου νοµίσµατος. Το γεγονός αυτό µειώθηκε µε την είσοδο του ευρώ στην Ελληνική οικονοµία. Ο τύπος επιτοκίου είναι πολύ βασική παράµετρος που επιλέγει ο πελάτης καθώς επηρεάζει το ύψος των µισθωµάτων. Βασικές επιλογές είναι το σταθερό επιτόκιο σε ευρώ, το κυµαινόµενο επιτόκιο euribor ή κάποιο επιτόκιο µήτρα ξένου νοµίσµατος όπου πέρα από το ρίσκο του επιτοκίου λαµβάνεται από το µισθωτή και το συναλλαγµατικό ρίσκο της µεταβολής της ισοτιµίας. TA ΣΤΑ ΙΑ ΤΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ Η χρηµατοδοτική µίσθωσης αποτελείται από τρία στάδια. Στο πρώτο στάδιο, µια επιχείρηση ή ένας επαγγελµατίας που έχει ανάγκη να προµηθευτεί κινητό ή ακίνητο και δεν διαθέτει το αναγκαίο χρηµατικό ποσό για την αγορά του, επικοινωνεί µε τον κατάλληλο προµηθευτή και διαπραγµατεύεται το είδος, τις ιδιότητες κλπ. του υλικού, το ύψος του τιµήµατος και στους όρους παράδοσης. Στη συνέχεια απευθύνεται µία εταιρεία Leasing και της υποβάλει αίτηµα για αγορά του αντικειµένου µε το συγκεκριµένο προµηθευτή. Η εταιρεία εξετάζει το αίτηµα και λαµβάνοντας υπόψη α) την οικονοµική κατάσταση, β) την αξιοπιστία, την εντιµότητα, το ήθος του µισθωτή γ) την συνέπεια της επιχείρησης στις υποχρεώσεις της προς τρίτους δ) τον ανταγωνισµό της επιχείρησης, αποδέχεται (ή 23

24 όχι) το αίτηµα. Εάν το αποδεχτεί, τότε συνάπτει µε τον µισθωτή σύµβαση Leasing και αγοράζει τον επιλεγµένο εξοπλισµό από τον προµηθευτή, ο οποίος τον παραδίδει µε την εντολή της απευθείας στον επενδυτή. Στο δεύτερο και κύριο στάδιο της συναλλαγής, στη σύµβαση Leasing περιλαµβάνεται ένα καθορισµένο χρονικό διάστηµα, στη διάρκεια του οποίου κανένα από τα δυο συµβαλλόµενα µέρη δεν µπορεί να καταγγείλει (ανέκκλητη περίοδος), µε βάση το χρόνο της οικονοµικής ζωής του χρηµατοδοτούµενου αγαθού, αλλά συνήθως είναι λίγο µικρότερο. Στη φάση αυτή, ο µισθωτής έχει τη χρήση του πράγµατος και καταβάλλει στην εταιρία Leasing µισθώµατα σε ορισµένες τακτές δόσεις.. Ωστόσο, εάν ο µισθωτής δεν τηρήσει τις υποχρεώσεις του έναντι της εκµισθώτριας εταιρίας, αυτή µπορεί να καταγγείλει τη µίσθωση και να της επιστραφεί το αντικείµενο. Στο τρίτο στάδιο, δηλαδή µε τον τερµατισµό της ανέκκλητης περιόδου, ο µισθωτής µπορεί να επιλέξει: α) να αποκτήσει την κυριότητα του πράγµατος µε βάση το δικαίωµα αγοράς του που συµφωνείται στην αρχή της σύµβασης, πληρώνοντας στην εταιρία, ένα µικρό ποσό που ανταποκρίνεται στην υπολειµµατική αξία. β) να ανανεώσει τη µίσθωση για µια ορισµένη διάρκεια, έναντι καταβολής ενός µισθώµατος που οι δόσεις του είναι πολύ µικρότερες από εκείνες της ανέκκλητης περιόδου, γ) να επιστρέψει το αντικείµενο στην εκµισθώτρια εταιρία, η οποία, εάν αυτό διατηρεί ακόµη µια κάποια αξία, το πωλεί ή το εκµισθώνει περαιτέρω σε τρίτο. Με αυτό τον τρόπο η χρηµατοδοτική µίσθωση επιτρέπει στις επιχειρήσεις να ανανεώνουν, εκσυγχρονίσουν και να επεκτείνουν τις παραγωγικές εγκαταστάσεις και τα ακίνητα χωρίς να απαιτείται η διάθεση ίδιων κεφαλαίων. 24

25 (Σχήµα 1: Τα στάδια της Χρηµατοδοτικής Μίσθωσης) (Πηγή: Alpha bank) ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Τα πλεονεκτήµατα της χρηµατοδοτικής µίσθωσης για τον µισθωτή είναι τα ακόλουθα: - υνατότητα ανανέωσης, εκσυγχρονισµού και επέκτασης του εξοπλισµού του χωρίς να δεσµεύει δικά του κεφάλαια ούτε να δανείζεται. - Εξοικονόµηση κεφαλαίων, τα οποία µπορεί να επενδύσει αποδοτικότερα. - Κάλυψη του 100% της αξίας του αντικειµένου, ενώ στις άλλες µορφές δανεισµού είναι απαραίτητη η συµµετοχή κατά 30%. - εν απαιτεί πρόσθετες εγγυήσεις π.χ. υποθήκη. - Φορολογικά οφέλη. Τα µισθώµατα θεωρούνται λειτουργικές δαπάνες και εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα της επιχείρησης. Οι συµβάσεις δεν επιβαρύνονται, σε αντίθεση µε τα δάνεια, µε τον ειδικό φόρο τραπεζικών εργασιών και µε το χαρτόσηµο. 25

26 - Χρηµατοοικονοµικό έλεγχος και προγραµµατισµός δεδοµένου ότι τα µίσθια είναι προκαθορισµένα για όλη τη διάρκεια της σύµβασης και τα οποία µπορεί να προσαρµοστούν στις οικονοµικές δυνατότητες της επιχείρησης. - Προστασία από ενδεχόµενη τεχνολογική απαξίωση του εξοπλισµού, τον οποίο µπορεί να ανανεώνει χωρίς να δεσµεύει τα διαθέσιµα κεφάλαιά του. - Βελτιώνεται η εικόνα του ισολογισµού της επιχείρησης διότι η υποχρέωση καταβολής µισθωµάτων δεν εµφανίζεται στα στοιχεία του Παθητικού. - Επίτευξη χαµηλότερης τιµής αγοράς σε σχέση µε την αγοραία αξία του αντικειµένου λόγω της οικονοµικής επιφάνειας του εκµισθωτή. - Ταχύτερη και απλούστερη διαδικασία έναντι άλλων µορφών χρηµατοδότησης. - Ενδεχόµενη δυνατότητα συνδυασµού της χρηµατοδοτικής µίσθωσης µε τα οφέλη που προκύπτουν από την υπαγωγή της στον αναπτυξιακό νόµο. Τα πλεονεκτήµατα από µόνα τους δεν εξασφαλίζουν την ανάπτυξη και την πρόοδο της επιχείρησης. Το Leasing αποτελεί εναλλακτική λύση η οποία µπορεί να γίνει χρήσιµο εργαλείο προς όφελος της επιχείρησης σύµφωνα πάντα µε την στρατηγική, τις δυνατότητες και τους στόχους της. Έτσι εάν µία επιχείρηση υπερεκτιµήσει τις δυνάµεις της, υπό το βάρος των µισθωµάτων, θα επιδεινωθεί η ρευστότητά της και πιθανώς να οδηγηθεί σε οικονοµική καταστροφή. Τα πλεονεκτήµατα για τον εκµισθωτή, είναι: - Η µίσθωση φέρει µικρότερο κίνδυνο σε σχέση τον τραπεζικό δανεισµό, αφού ο εκµισθωτής έχει την κυριότητα του αντικειµένου και σε περίπτωση µη καταβολής των µισθωµάτων και επιβαρύνεται µε χαµηλότερες δαπάνες από ότι στον τραπεζικό δανεισµό. - ιευρύνει την πελατεία του και προσφέρει πρόσθετες ευκαιρίες επιχειρηµατικής δραστηριότητας. - Ταχύτερες διαδικασίες εκµίσθωσης σε σύγκριση µε τον παραδοσιακό δανεισµό. - Απαλλαγή από φόρους, τέλη και εισφορές (ΦΠΑ, φόρος µεταβίβασης ακινήτων). 26

27 Τα πλεονεκτήµατα για των πωλητή: - Αύξηση των πωλήσεων. - Ρευστοποίηση των πωλήσεων. - Μείωση του κινδύνου από αφερέγγυους πελάτες. Τα πλεονεκτήµατα για την Εθνική οικονοµία: - Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων µέσω της ανανέωσης και του εκσυγχρονισµού του εξοπλισµού τους. - ηµιουργία νέων επιχειρήσεων µέσω της προοπτικής χρησιµοποίησης αυτού του θεσµού. - Επιτάχυνση του ρυθµού ανάπτυξης και αύξησης των εξαγωγών της χώρας. - Ενίσχυση των δηµόσιων εσόδων. ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Τα µειονεκτήµατα για το µισθωτή, είναι: - Απώλεια της υπολειµµατικής αξίας του εξοπλισµού. Ο µισθωτής ενδέχεται να ζηµιωθεί εάν η υπολειµµατική αξία του εξοπλισµού είναι χαµηλότερη από την εκτιµιθείσα. - Το επιτόκιο που επιβαρύνει τον µισθωτή πιθανώς να είναι υψηλότερο από το επιτόκιο του τραπεζικού δανεισµού, εποµένως το κόστος του Leasing είναι υψηλότερο από τον δανεισµό. - Επηρεάζεται η δανειοληπτική ικανότητα επειδή δεν έχει την κυριότητα του αντικειµένου. - Ο µισθωτής αναλαµβάνει όλους τους κινδύνους από τυχαία περιστατικά ή ανωτέρα βία έναντι του εκµισθωτή και διατρέχει τον κίνδυνο της καταγγελίας της σύµβασης αν αθετήσει κάποιον όρο της για σηµαντικό διάστηµα. Στην περίπτωση αυτή, ο εκµισθωτής µπορεί να του αφαιρέσει τον εξοπλισµό και να απαιτήσει την άµεση πληρωµή όλων των µισθωµάτων µέχρι τη λήξη της σύµβασης. - Ο µισθωτής υπόκειται στους ελέγχους του εκµισθωτή για την καλή λειτουργία του εξοπλισµού. Τα µειονεκτήµατα για τον εκµισθωτή είναι: 27

28 - Ο κίνδυνος µη καταβολής των µισθωµάτων. - Το είδος του εξοπλισµού µπορεί να αποτελεί µειονέκτηµα για την εταιρεία διότι ίσως ο εξοπλισµός χάσει την αξία του (π.χ. λόγω εµφάνισης νέων προϊόντων). ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ LEASING ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Oι συµβάσεις Χρηµατοδοτικής Μίσθωσης καθορίζoνται από: Τον ν.1665/1986, και Την Π /ΤΕ 2622/ Με τον όρο χρηµατοδοτική µίσθωση αποδόθηκε στα ελληνικά ο διεθνής όρος Leasing. Σύµφωνα µε τον Έλληνα νοµοθέτη, όλες οι µισθώσεις ονοµάζονται χρηµατοδοτικές µισθώσεις.. Σύµφωνα µε το άρθρο 1 παρ. 1 του άνω νόµου όπως ισχύει µετά την τροποποίησή του µε τον ν. 2367/1995 και τον ν. 3483/2006 µε τη σύµβαση χρηµατοδοτικής µίσθωσης, ο κατά το άρθρο 2, εκµισθωτής υποχρεούται να παραχωρεί έναντι µισθώµατος τη χρήση πράγµατος κινητού ή ακίνητου ή και των δύο µαζί, που προορίζονται αποκλειστικά για επαγγελµατική χρήση του αντισυµβαλλοµένου, παρέχοντας στον αντισυµβαλλόµενό του συγχρόνως το δικαίωµα είτε να αγοράσει το πράγµα είτε να ανανεώσει τη µίσθωση για ορισµένο χρόνο. Οι συµβαλλόµενοι έχουν την ευχέρεια να ορίσουν ότι το µίσθωµα αγοράς µπορεί να ασκηθεί πριν από τη λήξη του χρόνου µίσθωσης (Άρθρο 1 παρ.1 εδ. α του ν. 1665/1986 όπως αντικαταστάθηκε µε το άρθρο 11 παρ. 1 του ν. 2367/1995 και µετέπειτα µε το άρθρο 1 του ν. 3483/2006.) Βάσει του Νόµου η δραστηριότητα της χρηµατοδοτικής µίσθωσης µπορεί να ασκηθεί µόνο από: Τα πιστωτικά ιδρύµατα που έχουν συσταθεί και λειτουργούν στην Ελλάδα. Τα πιστωτικά και χρηµατοδοτικά ιδρύµατα που εδρεύουν σε κράτος-µέλος του Ευρωπαϊκού Οικονοµικού Χώρου και εγκαθίστανται στην Ελλάδα µέσω υποκαταστήµατος ή παρέχουν διασυνοριακός υπηρεσίες καθώς και πιστωτικά και 28

29 χρηµατοδοτικά ιδρύµατα που εδρεύουν σε τρίτο κράτος και εγκαθίστανται στην Ελλάδα µέσω υποκαταστήµατος Ανώνυµες Εταιρείες χρηµατοδοτικής µίσθωσης. (Α. Γεωργιάδης, 2008). Απαραίτητη προϋπόθεση για την ίδρυση των εταιρειών είναι η χορήγηση ειδικής άδειας από τη Τράπεζας της Ελλάδας η οποία δηµοσιεύεται στην Εφηµερίδα της Κυβέρνησης. Επίσης, το καταβεβληµένο µετοχικό κεφάλαιο που απαιτείται για την σύσταση και λειτουργία τους, δεν µπορεί να είναι µικρότερο από το ήµισυ του ελαχίστου µετοχικού κεφαλαίου που απαιτείται για τη σύσταση πιστωτικών ιδρυµάτων. Αντικείµενα της χρηµατοδοτικής µίσθωσης είναι: o Κινητό. Στην έννοια των κινητών περιλαµβάνονται και τα αυτοκίνητα οχήµατα, τα αεροσκάφη ενώ στην Ελλάδα εξαιρούνται τα πλοία και τα πλωτά ναυπηγήµατα. o Αεροσκάφος. Με τον ν. 2367/1995 θεσπίσθηκε και ρητώς η δυνατότητα να είναι το αεροσκάφος αντικείµενο της σύµβασης αεροσκάφος o Ακίνητο. Ο θεσµός επεκτάθηκε και στα ακίνητα. Συγκεκριµένα σύµφωνα µε τη διάταξη του Νόµου 2367/1995, άρθρο 1 παρ. 3 στην έννοια των ακινήτων πραγµάτων συµπεριλαµβάνονται οι αγροτικές εκτάσεις, οι οριζόντιες και κάθετες ιδιοκτησίες µε κτίσµατα µετά του ποσοστού του γηπέδου που αναλογεί στα συγκείµενα κτίσµατα σε σχέση µε τη δοµήσιµη επιφάνεια του γηπέδου και γενικά τα κτίσµατα ή το συγκρότηµα κτισµάτων µετά των λοιπών εγκαταστάσεων, συµπεριλαµβανοµένου του γηπέδου που αναλογεί στα συγκεκριµένα κτίσµατα, σε συνάρτηση µε το εµβαδόν του και τη συνολική δοµήσιµη επιφάνεια που µπορεί να πραγµατοποιηθεί στο γήπεδο και επιπλέον ο ακάλυπτος χώρος που προβλέπεται από τις πολεοδοµικές διατάξεις ως χώρος στάθµευσης αυτοκινήτων. Πρόβληµα υπάρχει για τις ασκεπείς εκτάσεις οι οποίες είναι οικοδοµήσιµες αλλά όχι οικοδοµηµένες. ηλαδή, δεν επιτρέπεται η σύναψη χρηµατοδοτικής µίσθωσης µε αντικείµενο ένα µη οικοδοµηµένο οικόπεδο προκειµένου ο µισθωτής να το χρησιµοποιήσει για π.χ. σταθµό αυτοκινήτων ή θερινό κινηµατογράφο. Σε αντίθεση επιτρεπτό είναι η σύµβαση για την απόκτηση τέτοιων οικοπέδων από τον εκµισθωτή µε σκοπό την ανέγερση οικοδοµής και στη συνέχεια εκµίσθωσης των οικοδοµηµάτων ή τµηµάτων τους. Πρόβληµα επίσης µπορεί να προκύψει σε περίπτωση κατάρρευσης 29

30 του οικοδοµήµατος. Η σύµβαση δεν διακόπτεται υποχρεωτικώς αλλά η καταστροφή αποτελεί λόγο καταγγελίας της σύµβασης. Ο µισθωτής θα εξετάσει εάν τον συµφέρει να καταγγείλει ή όχι τη σύµβαση. Στην χρηµατοδοτική µίσθωση ακινήτων υπάρχει ρητή εξαίρεση της περίπτωσης που ο µισθωτής είναι ελεύθερος επαγγελµατίας. (Άρθρο 1 παρ. 2 του Ν. 1665/1986). Ο Ν. 1665/1986 δεν προβλέπει την αντίστροφη χρηµατοδοτική υποµίσθωση και τη συµµετοχική χρηµατοδοτική µίσθωση αφήνοντας στην πράξη την αντιµετώπιση των ζητηµάτων που προκύπτουν από αυτές. Ο νόµος επιτρέπει το ηµόσιο να συνάπτει (ως µισθωτής) συµβάσεις µέσω της Κτηµατικής Εταιρείας ηµοσίου και µετά από απόφαση του Υπουργού Οικονοµίας και Οικονοµικών. Συµπερασµατικά, εξαιρούνται: τα πλωτά µέσα τα οικόπεδα η παροχή υπηρεσιών και οι εργασίες τα αναλώσιµα Η ΣΎΜΒΑΣΗ ΤΗΣ OTTAWA ΓΙΑ ΤΟ ΙΕΘΝΕΣ LEASING Στην Οτάβα του Καναδά στις 28 Μαΐου 1998, υπογράφη η διεθνής σύµβαση για την δηµιουργία ενός κοινού νοµοθετικού πλαισίου. Η σύµβαση υιοθετήθηκε από πενήντα πέντε κράτη από όλα τα νοµικά συστήµατα αλλά η Ελλάδα δεν την έχει υπογράψει ακόµα. Σκοπός της διεθνούς αυτής σύµβασης ήταν η δηµιουργία ενός ενιαίου νοµικού πλαισίου για τις συµβάσεις διεθνούς Leasing, σε συµβάσεις όπου ο µισθωτής και ο εκµισθωτής έχουν την έδρα τους σε διαφορετικά κράτη. Κύρια χαρακτηριστικά της σύµβασης είναι: Η επιλογή του αντικειµένου γίνεται από τον µισθωτή. Η απόκτηση του αντικειµένου γίνεται από τον εκµισθωτή. Ο εκµισθωτής έχει την κυριαρχία του αντικειµένου. 30

31 Ο εκµισθωτής δεν έχει καµία ευθύνη σχετικά µε τα µισθώµατα. Ο εκµισθωτής έχει το δικαίωµα καταγγελίας της µίσθωσης (υπό κάποιες προϋποθέσεις). ΟΙ ΙΕΘΝΕΙΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ INTERNATIONAL FINANCE AND LEASING ASSOCIATION Ο πρωταρχικός στόχος του Συνδέσµου είναι η δηµιουργία ενός φόρουµ για ανταλλαγή ιδεών, γνώσεων, εµπειριών και πληροφοριών, τα οποία είναι προς όφελος των ενδιαφερόµενων µελών. Τα µέλη συµφωνούν να συνεργάζονται για την επικαιροποίηση των πληροφοριών σχετικά µε τα οικονοµικά αποτελέσµατα της εταιρείας τους, την οργάνωση, τη λειτουργία, τα προϊόντα και τις εξελίξεις στον τοµέα της χρηµατοδότησης και του Leasing. Επιπλέον, σε τακτική βάση παρέχονται πληροφορίες σχετικά µε τη χρηµατοδότηση της χώρας καταγωγής και την ανάπτυξη της αγοράς. Οι οµάδες εργασίας πραγµατοποιούν ανταλλαγή προσωπικού µε στόχο την εκπαίδευσή τους. Τα µέλη αναγνωρίζουν τη σηµασία της δωρεάν ανταλλαγής πληροφοριών για θέµατα που τα απασχολούν στο πλαίσιο της αµοιβαίας εµπιστοσύνης. Τα µέλη παραιτούνται από το δικαίωµα να ανήκουν σε άλλους οργανισµούς ή διεθνείς συλλόγους όταν οι δραστηριότητες των εν λόγω οργανισµών ή συλλόγων έρχονται σε σύγκρουση µε τις δραστηριότητες της IFLA. Απαραίτητη είναι η συµµετοχή των µελών στις συνεδριάσεις του Συνδέσµου. Η LEASEUROPE Η Leaseurope, η Ευρωπαϊκή Οµοσπονδία Συλλόγων Leasing, ιδρύθηκε το Από τον Απρίλιο του 2006, Leaseurope, αντιπροσωπεύει ως φορέα τόσο το Leasing όσο 31

32 και την ενοικίαση αυτοκινήτων στην Ευρώπη, και αποτελείται από 43 ενώσεις που είναι µέλη σε 31 χώρες. Οι ενώσεις αυτές αντιπροσωπεύουν περίπου 1300 επιχειρήσεις χρηµατοδοτικής µίσθωσης και 700 εταιρείες ενοικίασης αυτοκινήτων. Εκτιµάται ότι η Leaseurope αντιπροσωπεύει περίπου το 93% της ευρωπαϊκής αγοράς Leasing. Οι χώρες που εκπροσωπούνται είναι οι εξής: Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Κύπρος, Τσεχική ηµοκρατία, ανία, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερµανία, Ελλάδα, Ιταλία, Λετονία, Λουξεµβούργο, Μάλτα, Μαρόκο, Ολλανδία, Νορβηγία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουµανία, Ρωσία, Σερβία & Μαυροβούνιο, Σλοβακία, Σλοβενία, Ισπανία, Σουηδία, Ελβετία, Τυνησία, την Ουκρανία και το Ηνωµένο Βασίλειο. Η αποστολή Leaseurope είναι να εκπροσωπεί και να προωθεί τα συµφέροντα των µελών της ως εµπειρογνώµονας και αποτελεί τη φωνή της ευρωπαϊκής χρηµατοδοτικής µίσθωσης και ενοικίασης αυτοκινήτων. Για να επιτευχθεί αυτό, η Leaseurope: αποτελεί έναν δίκαιο και αξιόπιστο εταίρο και το σηµείο επαφής των µελών της. συµβάλει στην δηµιουργία ενός θετικού, κοινωνικού και οικονοµικού περιβάλλοντος σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. ενηµερώνει τα µέλη της σχετικά µε τις ευρωπαϊκές ή τις διεθνείς εξελίξεις στον κλάδο τους. εξάγει στατιστικά στοιχεία µε στόχο την αποτίµηση της τρέχουσας κατάστασης της αγοράς, τον προσδιορισµό των τάσεων και τη πραγµατοποίηση συγκριτικής αξιολόγησης. παρέχει στα µέλη του µε µια πλατφόρµα για την ανταλλαγή απόψεων και βέλτιστων πρακτικών. Μέλη του Συλλόγου στην Ελλάδα είναι: Η Ένωση Ελληνικών εταιρειών χρηµατοδοτικής µίσθωσης O Σύνδεσµος Τουριστικών Επιχειρήσεων Ενοικίασης Αυτοκινήτων. 32

33 ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ Η Ένωση Ελληνικών Εταιρειών Χρηµατοδοτικής Μίσθωσης είναι νοµικό πρόσωπο µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα το οποίο ιδρύθηκε το εν έχει χαρακτήρα εµπορικό και δεν αποσκοπεί στην άσκηση οικονοµικής δραστηριότητας και στη δηµιουργία κέρδους. Είναι µέλος της LEASEUROPE. Η Ένωση έχει σκοπό τη διάδοση, προαγωγή, επέκταση και ανάπτυξη του θεσµού της χρηµατοδοτικής µίσθωσης στην Ελλάδα, την εξέταση και επίλυση των προβληµάτων που ενδιαφέρουν τα µέλη της και την κοινή εκπροσώπηση των µελών της στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Η πραγµατοποίηση των σκοπών της Ένωσης επιδιώκεται ιδίως µε: (α) την αλληλοενηµέρωση των µελών της για θέµατα χρηµατοδοτικής µίσθωσης. (β) την εξέταση των νοµικών διατάξεων (νοµών, διαταγµάτων, υπουργικών αποφάσεων, αποφάσεων νοµισµατικών αρχών) που αφορούν τον θεσµό της χρηµατοδοτικής µίσθωσης και τις επιπτώσεις τους στο θεσµό και στις εταιρείες χρηµατοδοτικής µίσθωσης. (γ) την υποβολή προς τα αρµόδια όργανα της πολιτείας προτάσεων για τη βελτίωση της λειτουργίας του θεσµού και για την επιτυχέστερη πραγµατοποίηση του σκοπού του. (δ) τη συνεργασία µε τις αρµόδιες αρχές για κάθε θέµα που αφορά άµεσα ή έµµεσα το θεσµό της χρηµατοδοτικής µίσθωσης. (ε) την καθιέρωση οµοιοµορφίας στους κανόνες και στις διαδικασίες που διέπουν τη λειτουργία της χρηµατοδοτικής µίσθωσης, το διαρκή εκσυγχρονισµό της, τη µελέτη της διεθνούς πρακτικής και την προσαρµογή στα Ελληνικά δεδοµένα. (στ) τη διοργάνωση ηµερίδων, σεµιναρίων, συνεδρίων και άλλων εκδηλώσεων µε σκοπό την ενηµέρωση των ενδιαφεροµένων και την προβολή του θεσµού της χρηµατοδοτικής µίσθωσης. (ζ) την επιµέλεια, έκδοση και διανοµή περιοδικού και άλλων εντύπων. (η) την εκπροσώπηση των µελών της στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, κατά τη συζήτηση θεµάτων που αναφέρονται άµεσα ή έµµεσα στο θεσµό της χρηµατοδοτικής µίσθωσης. 33

34 (θ) τη συµµετοχή της ή των µελών της σε διεθνείς ενώσεις και οργανισµούς χρηµατοδοτικής µίσθωσης. Μέλη της Ένωσης µπορούν να γίνουν όλες οι εταιρείες χρηµατοδοτικής µίσθωσης οι οποίες λειτουργούν ή θα λειτουργήσουν στην Ελλάδα, σύµφωνα µε τις διατάξεις του Ν. 1665/86. Η ιδιότητα του µέλους αποκτάται µε απόφαση της ιοικούσας Επιτροπής (.Ε.), η οποία λαµβάνεται µετά από σχετική αίτηση του ενδιαφεροµένου. Σήµερα, αυτή αποτελείται από τα ακόλουθα 14 µέλη. 1. «ΑΛΦΑ ΛΗΣΙΝΓΚ Α.Ε. ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΕΩΣ» 2. «Τ LEASING ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ» 3. «ΑΤΕ LEASING A.E.» 4. «ΤΡΑΠΕΖΑ ΑΤΤΙΚΗΣ Α.Ε. - ΙΕΥΘΥΝΣΗ LEASING & FACTORING» 5. «ΓΕΝΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΙΚΕΣ ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ A.E.» 6. «ΕΜΠΟΡΙΚΗ LEASING ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΙΚΩΝ ΜΙΣΘΩΣΕΩΝ.» 7. «ΕΘΝΙΚΗ ΛΗΖΙΝΓΚ Α.Ε. ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ» 8. «ΕFG EUROBANK ERGASIAS ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΙΚΕΣ ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ Α.Ε.» 9. «ΚΥΠΡΟΥ LEASING A.E.» 10. «ΜΑΡΦΙΝ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΙΚΩΝ ΜΙΣΘΩΣΕΩΝ A.E.» 11. «ΠΕΙΡΑΙΩΣ LEASING ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΙΚΕΣ ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ Α.Ε.» 12. «PROBANK ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΙΚΕΣ ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ A.E.» 13. «ΤΡΑΠΕΖΑ PROTON A.E. - ΙΕΥΘΥΝΣΗ LEASING & FACTORING» 14. «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ - ΥΠΗΡΕΣΙΑ LEASING» ΤΟ LEASING ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΑΓΟΡΑ Η Leaseurope συγκεντρώνει 46 οργανώσεις µέλη σε 34 ευρωπαϊκές χώρες οι οποίες προσφέρουν την χρηµατοδότηση περιουσιακών στοιχείων (αυτοκίνητων, εξοπλισµού και ακινήτων) και ενοικίασης αυτοκινήτων, µικρών λεωφορείων και φορτηγών. Εκτιµάται ότι Leaseurope αντιπροσωπεύει περίπου το 93% της ευρωπαϊκής αγοράς. 34

35 (Πίνακας 1: Μέγεθος των νέων και των προηγούµενων Ευρώπη) συµβάσεων Χ/Μ στην (σε εκατοµµύρια Ευρώ) Προηγ. Προηγ. Προηγ. Νέες Χ/Μ Νέες Χ/Μ Προηγ. Χ/Μ Νέες Χ/Μ Νέες Χ/Μ Χ/Μ Αυστρία 6.139, , , , , , , ,15 Βέλγιο 4.005, , , , , , , ,96 Βουλγαρία 458, ,84 598, , , , , ,28 Τσεχία 2.967, , , , , , , ,13 ανία 4.523, , , , , , , ,34 Εσθονία 443, ,57 378, , , , , ,30 Φιλανδία , , Γαλλια , , , Γερµανια Ελλάδα 1.188, , , , , , ,81 Ουγγαρία 1.061, , , , , , , ,42 Ιταλία , Λατβια 272, ,25 264, , , , , ,65 Λουξεµβούργο ,00 0,00 0,00 0,00 Ολλανδία 7.130, Νορβηγία 3.930, , , , , , , ,11 Πολωνία 6.832, , , , , , , ,14 Πορτογαλία Ρουµανία 1.012, , , , , , Σερβία 261,14 0 0,00 0,00 0,00 0,00 Σλοβακία , , , ,61 Σλοβενία 1.034, , , , , , , Ισπανία , , , , , , , ,07 Σουηδία 9.710, , , , , , , ,76 Ελβετία 7.126, , , , , ,79 Ουκρανία 177, ,11 0,00 0,00 0,00 0,00 Αγγλία , , , , , , , ,82 Ρωσία , ,83 Σύνολο , , , , , , , ,38 (πηγή: Leaseurope) Το 2010, ο συνολικός όγκος της χρηµατοδοτικής µίσθωσης ανήρθε στις 224,0 δισεκατοµµύρια (συγκεκριµένα 223, δισεκατοµµύρια ευρώ) τα οποία χορηγήθηκαν από τις εταιρείες που εκπροσωπούνται µέσω των µελών της Leaseurope. Αυτό αντιπροσωπεύει αύξηση κατά 4,6% σε σχέση µε το Το χαρτοφυλάκιο των µισθωµένων περιουσιακών στοιχείων στην Ευρώπη µειώθηκε κατά 3,0%, φθάνοντας τα στο τέλος του Η Γερµανία ήταν η 35

36 µεγαλύτερη ευρωπαϊκή αγορά Leasing το 2010, µε νέες ποσότητες αξίας 43,800 δισεκατοµµύρια, ακολουθούµενη από τη Γαλλία ( 36,4 δισεκατοµµύρια) και το Ηνωµένο Βασίλειο ( 34,9 δισεκατοµµύρια). Οι επιδόσεις των επιµέρους ευρωπαϊκές αγορές αποκλίνουν, µε την Ισπανία, την Πολωνία, την Εσθονία και τη Σουηδία, να παρουσιάζουν διψήφια αύξηση, ενώ οι ρουµανικές, βουλγαρικές, ελληνικές και ουγγρικές αγορές παρέµειναν υποτονικές το (Σχήµα 2: Τα ποσοστά αυξοµείωσης του συνολικού όγκου των νέων συµβάσεων) (Πηγή: Leaseurope) (Σχήµα 3: Τα ποσοστά αυξοµείωσης των νέων συµβάσεων Χ/Μ ανά χώρα) Από τα 224 δισεκατοµµύρια, τα αποτελούσαν µισθώσεις για κινητά (συµπεριλαµβανοµένων των οχηµάτων) και τα 29,5 δις. µισθώσεις για 36

37 ακίνητα. Και οι δύο τοµείς ανέκαµψαν σε σύγκριση µε το προηγούµενο έτος, αυξήθηκαν κατά 3,1% και 15,3% αντίστοιχα. Το 2010, το συνολικό ποσοστό διείσδυσης, υπολογιζόµενο ως το ποσό του συνολικού όγκου των νέων µίσθωσης διαιρούµενο µε τις επενδύσεις στην αναφορά 25 χώρες, αυξήθηκε ελαφρώς από το προηγούµενο έτος για να φτάσει 12,9%. Όταν περιορίζεται σε εξοπλισµό και οχήµατα (δηλ. εκτός των ακινήτων), το ποσοστό διείσδυσης ήταν 18,8%. (Σχήµα 4: Τα ποσοστά αυξοµείωσης ανά είδος εξοπλισµού) (Πηγή: Leaseurope) Τα επιβατικά αυτοκίνητα και επαγγελµατικά οχήµατα, αντιστοιχούσαν σε περίπου 55% ( ) του συνολικού όγκου των µισθώσεων Leasing που χορηγήθηκαν κατά τη διάρκεια του 2010 και παραµένουν το µεγαλύτερο τµήµα της ευρωπαϊκής αγοράς Leasing. Ο τοµέας των επιβατικών αυτοκινήτων αυξήθηκε κατά 10,1% δεδοµένου ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες χρηµατοδοτικής µίσθωσης που χρηµατοδότησαν περίπου 5,8 εκατοµµύρια επιβατικά αυτοκίνητα το Το µέγεθος της µίσθωσης για εµπορικά αυτοκίνητα αυξήθηκε µε βραδύτερο ρυθµό από ότι για τα επιβατικά αυτοκίνητα, κερδίζοντας 2,8% το 2010 και ανήλθε στο ποσό των 34.9 δισεκατοµµυρίων ευρώ. 37

38 (Σχήµα 5: Τα ποσοστά ανά είδος δραστηριότητας στο σύνολο των συµβάσεων Χ/Μ) (Πηγή: Leaseurope) Η µίσθωση του µικρότερου εξοπλισµού όπως υπολογιστές και µηχανήµατα των επιχειρήσεων παρέµειναν στο ίδιο επίπεδο Το µέγεθος των νέων εργασιών στα πλοία, στα αεροσκάφη, στους σιδηροδρόµους, µειώθηκε σχεδόν κατά 20%. Λίγο πάνω από τα τρία τέταρτα των νέων όγκων Leasing για τον εξοπλισµό (συµπεριλαµβανοµένων των οχηµάτων) έγιναν προς τον ιδιωτικό τοµέα, µε 18% που χορηγούνται σε καταναλωτές και 4% για τις δηµόσιες αρχές, όγκος ο οποίος αυξήθηκε κατά 26,6% το Όπως και τα προηγούµενα χρόνια, η συντριπτική πλειοψηφία των νέων εξοπλισµών και συµβάσεων των οχηµάτων (72,8%) έγιναν για µια αρχική διάρκεια ισχύος της σύµβασης µεταξύ 2 έως 5 έτη. Τα γραφεία ενοικίασης χορήγησαν περίπου 18,7 εκατοµµύρια ατοµικές συµβάσεις µίσθωσης κατά τη διάρκεια του έτους. 38

39 (Σχήµα 6: Μισθώσεις κινητών ανά επιχειρηµατική δραστηριότητα) (Πηγή: Leaseurope) Στη µίσθωση ακινήτων, όλα τα ποσοστό των κτιρίων αυξήθηκαν, µε εξαίρεση τα ξενοδοχεία και τα κτίρια αναψυχής, όπου µειώθηκαν κατά 28,1%. Το µεγαλύτερο τµήµα του συνόλου των µισθώσεων ακινήτων ήταν βιοµηχανικά κτίρια, εκ των οποίων σχεδόν το 29% του συνόλου των νέων πραγµατικών όγκων Leasing ακινήτων και νέων επιχειρήσεων σε αυτό τον τοµέα αυξήθηκε κατά 1,5% το Κτίρια γραφείων, η οποία αντιπροσώπευε το 20% των νέων όγκων σε πραγµατικό estate, αυξήθηκαν κατά 7,3%. (Σχήµα 7: Μισθώσεις ακινήτων ανά επιχειρηµατική δραστηριότητα) (Πηγή: Leaseurope) Το τµήµα επιχειρήσεων κοινής ωφελείας ήταν η καλύτερη επίδοση του τοµέα και αυξήθηκε κατά 164,2% φθάνοντας τα 3,9 δις, κυρίως λόγω των επιπτώσεων των εγκαταστάσεων ανανεώσιµης ενέργειας σε ορισµένες χώρες όπως στην Ιταλία. Οι περισσότερες συµβάσεις ακίνητων χορηγούνται για χρονική περίοδο µεταξύ 16 έως 20 ετών, εµφανίζοντας αύξηση 26,3% και αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 50% του συνολικού όγκου για το Συµβάσεις που χορηγούνται για περίοδο 8 µέχρι 16 έτη αντιπροσώπευαν το 43% του συνολικού όγκου του

40 TΟ LEASING ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Οι πρώτοι φορείς που δραστηριοποιήθηκαν στον Ελλαδικό χώρο ήταν η Alpha Leasing και η ΕΤΒΑ Leasing. Έκτοτε δηµιουργήθηκαν και άλλοι φορείς ανεβάζοντας τον αριθµό των εταιριών σε 17 στην παρούσα φάση. Τη χρονική περίοδο πραγµατοποιήθηκαν τα ακόλουθα γεγονότα που επηρέασαν το χώρο: Η Proton bank, η Ελληνική Τράπεζα και η Πανελλήνια Τράπεζα δηµιούργησαν ειδικά τµήµατα που ασχολούνται µε το Leasing. Η Tράπεζα Αττικής απορρόφησε την Αττικής Leasing Συγχώνευση της Εγνατίας Leasing και της Laiki Leasing λόγω συγχώνευσης των τραπεζών τους και δηµιουργήθηκε η Marfin Leasing. H Εµπορική Τράπεζα εξαγοράστηκε από την γαλλική Credit Agricole, η οποία εξαγόρασε και το 20% της Emporikis Leasing. Μετονοµάσθη η Aspis Leasing σε Τ Leasing λόγω εξαγοράς της µητρικής από το Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο. Το 2010, σύµφωνα µε τα στοιχείων των 14 µελών των Ελληνικών Εταιρειών Χρηµατοδοτικής Μίσθωσης, ο όγκος της χρηµατοδοτικής µίσθωσης ανήλθαν στις χιλιάδες ευρώ έναντι το 2009, το 2008, το 2007, το 2006 και το Για το 2010, το 62,45% αφορούσε ακίνητα, το 15,55% Μηχανήµατα, το 4,15% Εξοπλισµό Γραφείου, 7,21% Επαγγελµατικά οχήµατα, 4,27% Επιβατικά Αυτοκίνητα και άλλα το 6,37%. Για το 2009, το 60,11% αφορούσε ακίνητα, το 17,81% αφορούσε Μηχανήµατα, το 3,74% αφορούσε εξοπλισµό γραφείου, το 7,60% επαγγελµατικά οχήµατα, το 5,59% επιβατικά αυτοκίνητα και άλλα το 5,14%. Αντίστοιχα, για το 2008, 53,14% ακίνητα, 18,90% µηχανήµατα, 4,65% εξοπλισµό γραφείου, 10,73% επαγγελµατικά οχήµατα, 6,52% επιβατικά οχήµατα και 6,05% άλλα. 40

41 (Πίνακας 2: Το µέγεθος των νέων συµβάσεων Χ/Μ, ανά δραστηριότητα στην Ελλάδα) (σε χιλιάδες Ευρώ) Ακίνητα Μηχανήµατα Εξ. Γραφείου Επαγγελµατικά Οχήµατα Επιβατικά Οχήµατα Άλλα Σύνολο κύκλου εργασιών Leasing (Πηγή: Ένωση Ελληνικών Εταιρειών Χρηµατοδοτικής Μίσθωσης) Ακίνητα Μηχανήµατα Εξ. Γραφείου Επαγγελµατικά Οχήµατα Επιβατικά Οχήµατα Άλλα Σύνολο κύκλου εργασιών Leasing (Σχήµα 8: Σύγκριση του µεγέθους των νέων συµβάσεων ανά δραστηριότητα στην Ελλάδα) Όσο αφορά την επιχειρηµατική δραστηριότητα των µισθώσεων, αυτή παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα: (Πίνακας 3: Το µέγεθος των νέων συµβάσεων Χ/Μ, ανά δραστηριότητα στην Ελλάδα) επιχειρηµατική 41

42 (σε χιλιάδες Ευρώ) Βιοµηχανία Εµπόριο Υπηρεσίες Άλλες ραστηριότητες Σύνολο κύκλου εργασιών Leasing (Σχήµα 9: Το µέγεθος των συµβάσεων ανά Επιχειρηµατική δραστηριότητας) Όσον αφορά τη χρονική διάρκεια των συµβάσεων, το 62,95% αφορά συµβάσεις διάρκειας 10 χρόνων και άνω, το 4,67% διάρκειας 6-9 χρόνια, 24,73% διάρκειας 4-5 χρόνια και 7,65% διάρκειας 0-3 χρόνια, το Το 2009, τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 60,37%, 5,65%, 23,16% και 10,81%. Το 2008, τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 53,62%, 8,65%, 28,92% και 8,81%. Συγκεκριµένα: (Πίνακας 4: Το µέγεθος των νέων συµβάσεων Χ/Μ, ανά χρονική διάρκεια) (σε χιλιάδες Ευρώ) Χρόνια χρόνια

43 Χρόνια 10 χρόνια & άνω Σύνολο κύκλου εργασιών Leasing (Πηγή: Ένωση Ελληνικών Εταιρειών Χρηµατοδοτικής Μίσθωσης) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% χρόνια & άνω 6 9 Χρόνια 4 5 χρόνια 0-3 Χρόνια (Σχήµα 10: Το µέγεθος των νέων συµβάσεων Χ/Μ, ανά χρονική διάρκεια) Τέλος, όπως φαίνεται και από τον πίνακα, το µεγαλύτερο ποσοστό των συµβάσεων συνάπτεται στην Αττική (64,16%), ακολουθεί η Βόρεια Ελλάδα (15,44%), η Λοιπή Χώρα (13,54%) και τέλος η Κεντρική Ελλάδα (6,87%), το Την προηγούµενη χρονιά, τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν, 70,53%, 13,02%, 11,42%, 5,03%. Το 2008, είχαµε αντίστοιχα, 67,83%, 11,65%, 13,82% και 6,70%. (Πίνακας 5: Το µέγεθος των νέων συµβάσεων Χ/Μ, ανά γεωγραφική περιοχή) (σε χιλιάδες Ευρώ) Αττική Βόρεια Ελλάδα

44 Κεντρική Ελλάδα Λοιπή Χώρα Σύνολο κύκλου εργασιών Leasing (Πηγή: Ένωση Ελληνικών Εταιρειών Χρηµατοδοτικής Μίσθωσης) Λοιπή Χώρα Κεντρική Ελλάδα Βόρεια Ελλάδα Αττική (Σχήµα 11: Το µέγεθος των νέων συµβάσεων, ανά γεωγραφική περιοχή) Προκειµένου να παρουσιαστεί η δυναµική και η προοπτική ανάπτυξης του Leasing, παρατίθενται παρακάτω η περιγραφή, ο στόχος, τα οικονοµικά στοιχεία και οι ισολογισµοί τεσσάρων τραπεζών για την τελευταία πενταετία. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ ΑLPHA LEASING Η Alpha Leasing συνεστήθη τον Αύγουστο του Η έδρα της εταιρείας είναι στην Αθήνα, οδός Φιλελλήνων 6, Αθήνα και είναι 44

45 καταχωρηµένη στο Μητρώο Ανωνύµων Εταιρειών µε αριθµό 4008/01/Β/86/376(07). Η Εταιρία διατηρεί Υποκατάστηµα στην Βόρειο Ελλάδα µε έδρα τη Θεσσαλονίκη και Γραφεία Εξυπηρετήσεως Πελατών στο Ηράκλειο και τη Λάρισα. Σε όλες τις άλλες περιοχές της Ελλάδος δραστηριοποιείται µέσω του δικτύου Καταστηµάτων του οµίλου της Alpha Bank. Η Εταιρία εισήχθη στο Χρηµατιστήριο Αξιών Αθηνών από την 17η Αυγούστου 1987 και συµµετέχει µε ποσοστό 16,3% στο µετοχικό κεφάλαιο της εταιρίας Alpha Leasing Romania S.A. µε έδρα το Βουκουρέστι της Ρουµανίας. Σήµερα η Alpha Leasing είναι µεγαλύτερη εταιρία Leasing στην Ελλάδα µε βάση τα ίδια κεφάλαια, και η πρώτη σε κέρδη και αποδοτικότητα χαρτοφυλακίου χρηµατοδοτήσεων. (Πίνακας 6: Οικονοµικά στοιχεία της Alpha Leasing) (σε χιλιάδες ευρώ) Ενεργητικό Απαιτήσεις από χρηµατοδοτικές µισθώσεις Ίδια Κεφάλαια Κύκλος Εργασιών Καθαρές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες Σύνολο εσόδων προ φόρων Μερίσµατα Αριθµός υπαλλήλων

46 EUROBANK LEASING Η Eurobank Leasing, δραστηριοποιείται στις χρηµατοδοτικές µισθώσεις (Leasing) παντός είδους κινητού εξοπλισµού και ακινήτων για επαγγελµατική χρήση, µε ηγετική θέση στην ελληνική αγορά του Leasing. Η έδρα της εταιρείας είναι στην Αθήνα, οδός Ελ. Βενιζέλου 34-36, Αθήνα και είναι καταχωρηµένη στο Μητρώο Ανωνύµων Εταιρειών µε αριθµό 24123/01/Β/91/243. (Πίνακας 7: Οικονοµικά στοιχεία της Eurobank Leasing) (σε χιλιάδες ευρώ) Ενεργητικό Απαιτήσεις από χρηµατοδοτικές µισθώσεις Ίδια Κεφάλαια Κύκλος Εργασιών Καθαρές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες Σύνολο εσόδων προ φόρων Καθαρά έσοδα Αριθµός υπαλλήλων ΚΥΠΡΟΥ LEASING Η Κύπρου Leasing, µέλος του Συγκροτήµατος της Τράπεζας Κύπρου, ιδρύθηκε το 1997 και πολύ γρήγορα καθιερώθηκε ως ηγετική µορφή στην αγορά του Leasing. 46

47 Η έδρα της εταιρείας είναι στην Αθήνα, οδός Λ.Αλεξάνδρας 170, Αθήνα και είναι καταχωρηµένη στο Μητρώο Ανωνύµων Εταιρειών µε αριθµό 37609/01/Β/97/107. Η Κύπρου Leasing παρέχει πρωτοπόρες υπηρεσίες, µετατρέποντας τη χρηµατοδοτική µίσθωση από ένα απλό χρηµατοδοτικό εργαλείο, σε ένα δυναµικό και απαραίτητο επιχειρηµατικό συνεργάτη για κάθε είδους επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελµατίες. Η Κύπρου Leasing βρίσκεται σταθερά στην κορυφή της αγοράς, κατέχοντας επί σειρά ετών τη δεύτερη θέση µεταξύ 15 εταιρειών χρηµατοδοτικής µίσθωσης. (Πίνακας 8: Οικονοµικά στοιχεία της Κύπρου Leasing) (σε χιλιάδες ευρώ) Ενεργητικό Απαιτήσεις από χρηµατοδοτικές µισθώσεις Ίδια Κεφάλαια Κύκλος Εργασιών Καθαρές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες Σύνολο εσόδων προ φόρων Καθαρά έσοδα Αριθµός υπαλλήλων

48 ΠΕΙΡΑΙΩΣ LEASING Η Πειραιώς Leasing ιδρύθηκε το Φεβρουάριο του 1993 µε κύριο µέτοχό της την Τράπεζα Πειραιώς. Το 2003 πραγµατοποιήθηκε η συγχώνευση της Πειραιώς Χρηµατοδοτικές Μισθώσεις ΑΕ και της ΕΤΒΑ Χρηµατοδοτικές Μισθώσεις ΑΕ. Η έδρα της εταιρείας είναι στην Αθήνα, οδός Σινώπης 27, Αθήνα και είναι καταχωρηµένη στο Μητρώο Ανωνύµων Εταιρειών µε αριθµό 44407/01/Β/99/91(06). Η Εταιρεία κατατάσσεται στις πρώτες θέσεις όσον αφορά το µερίδιο αγοράς (ως προς την παραγωγή νέων εργασιών) και εµφανίζει διαχρονική και σταθερή αύξηση του χαρτοφυλακίου της στα πλαίσια της στρατηγικής ανάπτυξης µε βασικούς άξονες την υψηλή εξειδίκευση την ποιοτική εξυπηρέτηση και την εδραίωση σταθερών και πολυετών σχέσεων µε τους πελάτες της. Από την έναρξη της λειτουργίας της έως σήµερα η Πειραιώς Leasing επιδεικνύει σηµαντική και συνεχής αύξηση εκµισθωµένου ενεργητικού, κύκλου εργασιών και κερδοφορίας. Το Leasing ακινήτων αποτελεί σήµερα το µεγαλύτερο µέρος της παραγωγής ενώ τα οχήµατα (επαγγελµατικά και επιβατικά) ακολουθούν µε επίσης σηµαντικό ποσοστό επί του χαρτοφυλακίου της. (Πίνακας 9: Οικονοµικά στοιχεία της Πειραιώς Leasing) (σε χιλιάδες ευρώ) Ενεργητικό Απαιτήσεις από χρηµατοδοτικές µισθώσεις Ίδια Κεφάλαια Κύκλος Εργασιών Καθαρές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες Σύνολο εσόδων

49 προ φόρων Καθαρά έσοδα Αριθµός υπαλλήλων (Πίνακας 9: Μερίδια αγοράς των Τραπεζών χρηµατοδοτικής µίσθωσης στην Ελλάδα) ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ Χ/Μ 0,64 5,02 13,35 1,19 10,35 1,5 0,87 1,78 2,95 ALPHA LEASING T LEASING ATE LEASING ATTIKHΣ LEASING GENIKI LEASING KYΠΡΟΥ LEASING 7,06 14,31 ΕΛΛΗΝΙΚΗ LEASING ΕΜΠΟΡΙΚΗ LEASING EFG EUROBANK LEASING ΕΘΝΙΚΗ LEASING 5,35 MARFIN LEASING ΠΕΙΡΑΙΩΣ LEASING 28,02 7,61 PROBANK LEASING PROTON LEASING (Σχήµα 12: Μερίδιο αγοράς εταιρειών για νέες Χ/Μ για το 2010) Alpha Leasing Eurobank Leasing Κύπρου Leasing Πειραιώς Leasing 49

50 (Σχήµα 13: Απαιτήσεις από χρηµατοδοτικές µισθώσεις) Alpha Leasing Eurobank Leasing Κύπρου Leasing Πειραιώς Leasing (Σχήµα 14: Κύκλος εργασιών) Alpha Leasing Eurobank Leasing Κύπρου Leasing Πειραιώς Leasing (Σχήµα 15: Σύνολο εσόδων προς φόρων) Alpha Leasing Eurobank Leasing Κύπρου Leasing Πειραιώς Leasing 50

51 (Σχήµα 16: Κέρδη των Εταιρειών) Σύµφωνα µε τα παραπάνω διαγράµµατα, το 2006, 2007 και το 2008 οι εταιρείες παρουσίασαν αύξηση στα µεγέθη των ισολογισµών τους και στη συνέχεια, το 2009 και το 2010 τα µεγέθη παρουσίασαν µείωση, µε αποτέλεσµα να βρίσκονται περίπου στο ίδιο περίπου επίπεδο που βρίσκονταν το Συγκεκριµένα, τη χρονική περίοδο , οι απαιτήσεις από πελάτες παρουσίασαν : - Αύξηση κατά 16,2% στην Alpha Leasing - Αύξηση κατά 16,8% στην Eurobank Leasing - Μείωση κατά 38,96% στην Κύπρου Leasing - Μείωση κατά 8,91% στην Πειραιώς Leasing (περίοδο ) Ο κύκλος εργασιών παρουσίασε: - Μείωση κατά 21,77% στην Alpha Leasing - Αύξηση κατά 13,77% στην Eurobank Leasing - Αύξηση κατά 8,79% στην Κύπρου Leasing - Αύξηση στην Πειραιώς Leasing (περίοδο ) Το σύνολο εσόδων τους παρουσίασε: - Μείωση κατά 34,87% στην Alpha Leasing - Μείωση κατά 75,87% στην Eurobank Leasing - Αύξηση κατά 28,46% στην Κύπρου Leasing - Μείωση στην Πειραιώς Leasing (περίοδο ) Τα κέρδη των εταιρειών παρουσίασαν: 51

52 - Μείωση κατά 56,2% στην Alpha Leasing - Μείωση κατά 129% στην Eurobank Leasing - Αύξηση κατά 61,28% στην Κύπρου Leasing - Μείωση στην Πειραιώς Leasing (περίοδο ) Τέλος, σχεδόν όλες οι εταιρείες παρουσίασαν µείωση στο αριθµό των υπαλλήλων που απασχολούσαν την περίοδο Τα παραπάνω στοιχεία αποδεικνύουν ότι το Leasing παρουσιάζει καθοδική πορεία και βρίσκεται στη φάση ωρίµανσης στην Ελληνική αγορά. Η οικονοµική κρίση επιδεινώνει την θέση του θεσµού αφού παρατηρείται µείωση των επενδύσεων, χαµηλή παραγωγικότητα και τεράστια οικονοµικά προβλήµατα στις περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις, Γι αυτό πρέπει άµεσα να ληφθούν τα απαραίτητα µέτρα τα οποία θα δώσουν µία νέα ώθηση στο θεσµό. 52

53 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Η ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ή FACTORING To Factoring ή σύµβαση πρακτορείας επιχειρηµατικών απαιτήσεων είναι η σύµβαση µεταξύ ενός πράκτορα επιχειρηµατικών απαιτήσεων, που είναι είτε τράπεζα είτε ειδική ανώνυµη εταιρεία (συνήθως θυγατρική τράπεζας) και µιας επιχείρησης εµπορικής εταιρείας ή και φυσικού προσώπου που ασχολείται κατ επάγγελµα µε την πώληση αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών.(α. Γεωργιάδης, 2008). Αφορά µια τριµερή συνεργασία µεταξύ της επιχείρησης, των πελατών της και µιας εταιρίας Factoring ή του πράκτορα, ο οποίος αναλαµβάνει τη παροχή υπηρεσιών σχετικές µε την προεξόφληση, τη λογιστική και νοµική παρακολούθηση και την είσπραξη των χρηµατικών απαιτήσεων των οφειλετών, έναντι αµοιβής. Ο αγγλικής γλωσσικής προελεύσεως όρος Factoring δηµιουργήθηκε για να αποδώσει την εργασία των factors. H λέξη Factor βρίσκεται αυτούσια στα λατινικά λεξικά και προέρχεται από το ρήµα facere που σηµαίνει ο δηµιουργός ή ο πράκτορας. Ο Ελληνικός νόµος 1905/90 αφιερώνει δύο ολόκληρες παραγράφους του άρθρου 1 για να αποδώσει την έννοια την πρακτορείας επιχειρηµατικών απαιτήσεων. (Βλ. Παράρτηµα) Ο πράκτορας δηλαδή δεν ενεχυριάζει (όπως κάνουν οι Τράπεζες) τις απαιτήσεις των οφειλετών του για να εξασφαλίσει της χρηµατοδοτήσεις αλλά τις εκχωρεί στην εταιρεία Factoring η οποία αναλαµβάνει τον κίνδυνο. Εάν ο οφειλέτης αδυνατεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του τότε, ανάλογα µε τη µορφή της σύµβασης, τη ζηµιά την υφίσταται ο πράκτορας. Ο πράκτορας έχει τη δυνατότητα να προσφέρει στον προµηθευτή, δέσµη υπηρεσιών η οποία καλύπτει ένα ευρύ φάσµα αναγκών του προµηθευτή. Το Factoring δεν είναι µία εφάπαξ εργασία αλλά µία επαναλαµβανόµενη διαδικασία η οποία δηµιουργεί στενή και διαρκή σχέση µεταξύ πράκτορα και του προµηθευτή. Αυτή η συνεργασία µεταξύ 53

54 πράκτορα και προµηθευτή σχετίζεται όχι µόνο µε τις απαιτήσεις την τρέχουσα στιγµή της σύµβασης αλλά και µε όσες αποκτηθούν στο µέλλον. Όταν συµφωνείται η εκχώρηση ενός µέρους των απαιτήσεων του προµηθευτή τότε η οριοθέτηση των απαιτήσεων γίνεται κατά τρόπο σαφή όπως περιγράφονται αναλυτικά στην σύµβαση. Έτσι µπορεί να συµφωνηθεί ότι εκχωρούνται οι απαιτήσεις από πωλήσεις στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό ή µία περιοχή (γεωγραφικό κριτήριο) ή από πωλήσεις ενός ή περισσοτέρων προϊόντων. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ Η προέλευση του Factoring είναι αρκετά παλιά δεδοµένου ότι κάποιες µελέτες βρίσκουν τις ρίζες του στην Αρχαία Βαβυλώνα και το Βαβυλωνιακό δίκαιο, όπως αυτό διατυπώθηκε στους κώδικες του Hammurabi. Εκείνη την εποχή συναντώνται πράκτορες, που αναλαµβάνουν από εµπόρους εµπορεύµατα για να τα πουλήσουν στην συνέχεια σε τρίτους, είτε ως παραγγελιοδόχοι, είτε µε δικό τους κίνδυνο. (Α. Γεωργιάδης, 2008). Άλλες µελέτες τοποθετούν τις ρίζες τους στην Αρχαία Ρώµη όπου πλούσιοι πολίτες προσλάµβαναν τους factors για τη διάθεση των προϊόντων τους. Άλλες µελέτες βρίσκουν σαφέστατα ίχνη στο µεσαίωνα, όπου µεγάλοι εµπορικοί οίκοι απασχολούσαν τους factors ως εµπορικούς αντιπροσώπους σε αποµακρυσµένες περιοχές. Επειδή ήταν δύσκολη η µετακίνηση σε αυτές τις περιοχές, οι factors αναλάµβαναν να µεταφέρουν τα εµπορεύµατα και να εισπράττουν τα οφειλόµενα έναντι αµοιβής. Σε περίπτωση µη είσπραξης και λόγω της αδυναµίας ενηµέρωσης των προµηθευτών, οι factors αγόραζαν τα εµπορεύµατα και τα πουλούσαν σε φερέγγυους πελάτες, ενηµερώνοντας µεταγενέστερα τους εµπορικούς οίκους. Οι factors λάµβαναν αµοιβή για τις υπηρεσίες τους ενώ είχαν δικαίωµα ενεχύρου στα εµπορεύµατα. Το 18 ο αιώνα το Factoring βοήθησε στην ανάπτυξη των Βρετανικών αποικιών στην Αµερική όπου ο factor αναλάµβανε να πουλήσει τα προϊόντα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων (κυρίως υφαντουργικών). Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις προτιµούσαν τους factors στην Αµερική διότι γνώριζαν καλύτερα την Αµερικάνικη αγορά. Οι 54

55 factors άρχισαν να πληρώνουν τους ευρωπαίους εξαγωγείς πριν οι αµερικάνοι αγοραστές εξοφλήσουν την οφειλή τους, αναλαµβάνοντας έτσι τον κίνδυνο άρνησης ή αδυναµίας πληρωµής. Το 1890 η επιβολή δασµών στα εισαγόµενα προϊόντα και η εµφάνιση έτοιµων ενδυµάτων ανάγκασε τους πράκτορες να στραφούν στην εσωτερική αγορά της Αµερικής. Έτσι άρχισαν να αγοράζουν τις απαιτήσεις των υφαντουργών κατά των πελατών τους κατορθώνοντας να χρηµατοδοτούν τις υφαντουργικές επιχειρήσεις σε κεφάλαιο κίνησης. Σηµειώθηκε λοιπόν µία σηµαντική εξέλιξη που επέδρασε καθοριστικά στη διαµόρφωση του θεσµού αυτού. (Σ. Ψυχοµάνης, 1996). Η σύµβαση Factoring εµφανίστηκε στη σύγχρονη µορφή της για πρώτη φορά κατά τα τέλη του 19 ου αιώνα και µεταφέρθηκε στη υτική Ευρώπη στις αρχές της δεκαετίας του 50. Γρήγορα πήρε τεράστιες διαστάσεις µε αποτέλεσµα ο κύκλος εργασιών των εταιρειών Factoring στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να υπερβαίνει αυτόν των ΗΠΑ. Σήµερα, η Ιταλία είναι µία από τις µεγαλύτερες χώρες στον κόσµο από πλευράς όγκου εργασιών και αριθµού εταιρειών Factoring. Για την επιτυχία του θεσµού µεγάλο ρόλο έπαιξαν οι µεγάλες επιχειρήσεις όπως Fiat, Pirelli, Benetton Olivetti οι οποίες ίδρυσαν δικές τους θυγατρικές εταιρείες Factoring (Π. Μαλακό, 1990). ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Το Factoring έχει αναπτυξιακό χαρακτήρα δεδοµένου ότι συµβάλλει στην ενίσχυση κυρίως των µικροµεσαίων επιχειρήσεων και επιτρέπει την ορθολογικότερη διοίκησή τους, τη χρηµατοδότησή τους, την ασφάλιση των απαιτήσεων και την ενίσχυση της θέσης της επιχείρησης στην αγορά. Με το αυτό το θεσµό η επιχείρηση γίνεται πιο ανταγωνιστική δεδοµένου ότι αυξάνεται ο βαθµός ρευστότητάς της. Πιο αναλυτικά µε την σύµβαση Factoring προσφέρονται οι ακόλουθες υπηρεσίες : Α) Χρηµατοδότησης Ο προµηθευτής µεταβιβάζει στο πράκτορα τις εκκρεµείς (ήδη γεννηµένες ή µέλλουσες να γεννηθούν) απαιτήσεις του από τη διάθεση αγαθών ή την παροχή 55

56 υπηρεσιών και ο πράκτορας τους καταβάλλει αµέσως το σύνολο ή µέρος των απαιτήσεων αφού αφαιρεί ένα ποσοστό που αντιστοιχεί στον προεξοφλητικό τόκο. Η ρευστοποίηση αυτή των απαιτήσεων της επιχείρησης κατά των πελατών της εξασφαλίζει σ αυτή ρευστότητα και ευχέρεια οικονοµικής κίνησης. (Α. Γεωργιάδης, 2008). Οι χορηγούµενες προκαταβολές αντιπροσωπεύουν συνήθως ποσοστό 80-90% της αξίας του τιµολογίου. Το ύψος τους ποσοστού αυτού εξαρτάται από την φερεγγυότητα του προµηθευτή και των οφειλετών του καθώς και τη φύση των εµπορευµάτων. ηλαδή, εµπορεύµατα που διατηρούν σταθερή την αξία τους έχουν σχετικά υψηλότερο ποσοστό προκαταβολών. Το υπόλοιπο 10-20% της αξίας του τιµολογίου αποτελεί ένα περιθώριο ασφάλειας του πράκτορα το οποία καλύπτει την προµήθεια, τα έξοδά του. Είναι προφανές ότι η σύµβαση Factoring ενδιαφέρει τις επιχειρήσεις που πωλούν τα προϊόντα τους µε πίστωση. Ανάλογα µε τον κλάδο που δραστηριοποιείται µία επιχείρηση επηρεάζεται το µέγεθος των εισπρακτέων λογαριασµών της. Συνήθως όµως το ποσοστό των εισπρακτέων λογαριασµών µίας επιχείρησης είναι υψηλότερο από το 25% του συνολικού ενεργητικού της. Η ρευστοποίηση των απαιτήσεων εξασφαλίζει στον προµηθευτή ρευστότητα και ευχέρεια οικονοµικής κίνησης. Όσον αφορά τα απαραίτητα δικαιολογητικά συνήθως απαιτείται η αποστολή στον πράκτορα των αντιγράφων των τιµολογίων και αντίγραφα της φορτωτικής ώστε να αποδεικνύεται ότι ο πελάτης εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις του έναντι του αγοραστή. Ο πράκτορας, όποτε κρίνει σκόπιµο, µπορεί να ζητήσει από τον πελάτη του πρόσθετα δικαιολογητικά ή να ζητήσει την αποστολή στον αγοραστή, µέσω αυτού, των πρωτότυπων φορτωτικών. Ο πράκτορας προκειµένου να προστατεύσει τα συµφέροντά του, καθορίζει τις προϋποθέσεις για τη σύναψη της σύµβασης. Τα τελευταία χρόνια, λόγω του ανταγωνισµού µεταξύ των εταιρειών Factoring, οι πράκτορες προσφέρουν σε φερέγγυους πελάτες τους, πρόσθετες υπηρεσίες όπως τη προχρηµατοδότηση, δηλαδή τη χρηµατοδότηση πριν την αποστολή των εµπορευµάτων και τη χρηµατοδότηση πάγιων εγκαταστάσεων. 56

57 Το Factoring δεν υποκαθιστά αλλά συµπληρώνει τον τραπεζικό δανεισµό, ο οποίος προσφέρει µόνο την υπηρεσία της χρηµατοδότησης. Οι τράπεζες χορηγούν τα δάνεια µε βάση την οικονοµική κατάσταση της επιχείρησης ενώ στο Factoring, οι πράκτορες χρηµατοδοτούν την επιχείρηση µε βάση την φερεγγυότητα των οφειλετών της. Υπάρχει δηλαδή η πιθανότητα µία επιχείρηση η οποία δεν µπορεί να χρηµατοδοτηθεί από τις τράπεζες, να χρηµατοδοτηθεί τελικά από τους πράκτορες. Σε περιόδους στενότητας των διαθεσίµων των τραπεζών συνηθίζεται οι ίδιες οι τράπεζες να συστήνουν τους πελάτες τους σε πράκτορες προκειµένου να αντιµετωπίσουν τα ταµιακά προβλήµατά τους. Β) ιαχείρισης/λογιστικής παρακολούθησης/είσπραξης Ο πράκτορας αναλαµβάνει µε τη σύµβαση τη λογιστική παρακολούθηση των χρηµατικών απαιτήσεων, την όχληση των οφειλετών, την είσπραξη των απαιτήσεων, ενδεχοµένως και τη δικαστική επιδίωξη της εισπράξεως, έτσι ώστε ο προµηθευτής να απαλλάσσεται από την απασχόληση και τις δαπάνες που συνδέονται µε τις εν λόγω ενέργειες. (Απ. Γεωργιάδης, 2008). Για τις υπηρεσίες αυτές οι πράκτορας παρακρατεί ως αµοιβή ένα ποσοστό της απαίτησης που κυµαίνεται συνήθως µεταξύ του 0,5% και 1,5%. Με αυτό το τρόπο η επιχείρηση µπορεί να επικεντρωθεί απερίσπαστα στην επέκταση των δραστηριοτήτων της και στην αύξηση του κύκλου εργασιών της. Με την λογιστική παρακολούθηση των χρηµατικών απαιτήσεων από τον πράκτορα επιτυγχάνεται η αποσυµφόρηση του λογιστηρίου της εταιρείας. Ο πράκτορας αναλαµβάνει να παρέχει στην επιχείρηση αναλυτική κατάσταση των λογαριασµών των οφειλετών της σε τακτά χρονικά διαστήµατα. Για κάθε πληρωµή που πραγµατοποιεί ο οφειλέτης, ο πράκτορας άµεσα ενηµερώνει τον επιχειρηµατία. Για όλα τα παραπάνω είναι απαραίτητα τµήµατα πληροφοριών και τήρησης βιβλίων οφειλετών για όλους τους πελάτες του πράκτορα. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται άµεση, ακριβής και πλήρη λογιστική παρακολούθηση των συναλλαγών. Οι πράκτορες έχουν επίσης τη δυνατότητα εξαγωγής στατιστικών στοιχείων και πληροφοριακού υλικού το οποίο είναι χρήσιµο στον επιχειρηµατία για τη λήψη αποφάσεων σχετικά µε το µάρκετινγκ, την παραγωγή και τις συναλλαγές. 57

58 Επίσης, τα τελευταία χρόνια, οι πράκτορες διαθέτουν τµήµατα µάρκετινγκ µε εξειδικευµένα στελέχη έτσι έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν χρήσιµες συµβουλές και πληροφορίες στους ενδιαφερόµενους, εξαγωγείς κυρίως, οι οποίες δεν έχουν ολοκληρωµένη εικόνα των κλάδων που επιθυµούν να δραστηριοποιηθούν. Έτσι οι επιχειρήσεις ενηµερώνονται σχετικά µε την προβλεπόµενη ζήτηση των προϊόντων τους, τον υφιστάµενο ανταγωνισµό, τα κανάλια διάθεσης, τα διαφηµιστικά µέσα, τις τελωνειακές διαδικασίες κλπ µέσω των πρακτόρων. Οι πράκτορες αναλαµβάνουν επίσης την εκπόνηση ερευνών αγοράς και µελετών σκοπιµότητας. Όλα τα παραπάνω συνεπάγονται δαπάνες για τους πράκτορες οι οποίες καλύπτονται από την προµήθειά τους. Για την είσπραξη των οφειλοµένων, ο πράκτορας αναλαµβάνει την αποστολή τη διαβίβαση σχετικών µε την απαίτηση αξιόγραφων ή παραστατικών στην Τράπεζα του οφειλέτη καθώς επίσης και τα εξώδικα και τις δικαστικές ενέργειες µέχρι την τελική είσπραξη, για κάθε υπόθεση ξεχωριστά. Γ) Αξιολόγησης φερεγγυότητας/κάλυψης πιστωτικών κινδύνων. Στη σύµβαση Factoring o πράκτορας συµφωνεί συνήθως µε τον πελάτη του να πιστώσει τον λογαριασµό του µε το ποσό της απαίτησης, ακόµα και αν δεν µπορέσει να την εισπράξει από τον οφειλέτη.(α. Γεωργιάδης, 2008). Εποµένως, εάν ο οφειλέτης βρεθεί σε αδυναµία να εκπληρώσει τις οικονοµικές υποχρεώσεις του, τότε ο πράκτορας πληρώνει από τα δικά του διαθέσιµα την αξία του τιµολογίου. Τον κίνδυνο αυτό τον αναλαµβάνει µε την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχουν ενστάσεις από τον οφειλέτη λόγω ελαττώµατος του προϊόντος ή πλάνης. Η ανάληψη του πιστωτικού κινδύνου γίνεται µέχρι ένα ανώτατο ποσό (όριο), αφού ο πράκτορας αξιολογήσει πρώτα την οικονοµική κατάσταση του κάθε αγοραστή. Το ποσό αυτό µπορεί να αυξηθεί ή να µειωθεί όποτε ο πράκτορας κρίνει απαραίτητο, αρκεί να ειδοποιήσει έγκαιρα τον πελάτη του. Φορτώσεις που έχουν πραγµατοποιηθεί µέχρι την παραλαβή της ειδοποίησης κατάρτισης του ορίου, φυσικά καλύπτονται από τον πράκτορα. Είναι, δηλαδή, απόφαση της επιχείρησης αν θα αναλάβει το ρίσκο να αποστείλει τα εµπορεύµατα σε µελλοντικούς πελάτες στους οποίους ο πράκτορας 58

59 κατάργησε το όριο. Ο πράκτορας συνήθως προχωρά στην κατάργηση του ορίου όταν πληροφορηθεί αρνητικά στοιχεία για κάποιον αγοραστή, όπως έκδοση ακάλυπτων επιταγών, διαµαρτύρηση συναλλαγµατικών, παύση ή σοβαρή καθυστέρηση πληρωµών. Εποµένως, εάν ο παραλήπτης του εµπορεύµατος εγείρει ένσταση επικαλούµενος κακή εκτέλεση της παραγγελίας (π.χ. ελαττωµατικά προϊόντα ή ποιότητα µη σύµφωνη µε τις προδιαγραφές) ή καθυστέρηση στην αποστολή, τότε αίρεται προσωρινά η υποχρέωση του πράκτορα να καταβάλει στην επιχείρηση το ποσό της οφειλής. Η επιχείρηση έχει τη δυνατότητα σε εύλογο χρονικό διάστηµα να αποδείξει το αβάσιµο της ένστασης οπότε ο πράκτορας καλύπτει το ποσό του συµβιβασµού. Ο πράκτορας δεν προστατεύει τον πελάτη του από το κίνδυνο χώρας (country risk) ή πολιτικό κίνδυνο. Γι αυτό το Factoring δεν εφαρµόζεται για εξαγωγικές πωλήσεις στις χώρες του Τρίτου Κόσµου. Πρέπει να αναφερθεί ότι ο πράκτορας αναλαµβάνει τη διαχείριση και την είσπραξη των απαιτήσεων της επιχείρησης, δεν επεµβαίνει όµως σε τυχόν αντιδικίες τους σχετικά µε την ποσότητα, την ποιότητα ή τις ιδιότητες του εµπορεύµατος, αλλά περιορίζεται σε καθαρά µεσολαβητικό ρόλο και δεν αναµιγνύεται στις σχέσεις µεταξύ των εµπορικών εταιρειών. Συµπερασµατικά, οι διάφορες υπηρεσίες του Factoring προσφέρονται σύµφωνα µε τις ανάγκες της κάθε επιχείρησης. Το Factoring δίνει τη δυνατότητα στην επιχείρηση να επιλέξει τις αναγκαίες για αυτή υπηρεσίες, να περιορίσει το κόστος της, να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά της και να επικεντρώσει την προσοχή και τη δράση της στην συνεχή ανάπτυξή της. 59

60 ΤΑ ΕΙ Η ΤΟΥ FACTORING Η σύµβαση Factoring εµφανίζεται στις συναλλαγές µε διάφορες µορφές ανάλογα µε διάφορα κριτήρια όπως τις υπηρεσίες που παρέχει, το γεωγραφικό κριτήριο, τη κοινοποίηση ή µη της υπέρ του πράκτορα εκχώρησης προς το τρίτο οφειλέτη. Τα βασικότερα είδη Factoring είναι τα εξής: - Το γνήσιο Factoring - To µη γνήσιο Factoring - To εµφανές Factoring - Το αφανές Factoring - Το Factoring µε χρηµατοδότηση - Το Factoring χωρίς χρηµατοδότηση - Το εσωτερικό (ή εγχώριο) Factoring - Το διεθνές (ή εξαγωγικό) Factoring Το γνήσιο Factoring Στο γνήσιο Factoring συνδυάζονται και οι τρεις λειτουργίες του θεσµού, δηλαδή η χρηµατοδοτική, η διαχειριστική και η εξασφαλιστική. Χώρα προέλευσης αυτής της µορφής είναι οι ΗΠΑ. Συνήθως ο πράκτορας πιστώνει το λογαριασµό του πελάτη του µε το 80% της οφειλής προς αυτόν. Το υπόλοιπο 20% παρακρατείται ως ασφάλεια και πιστώνεται στο λογαριασµό όταν ο οφειλέτης πληρώσει ή µετά την πάροδο ορισµένης προθεσµίας (συνήθως ηµερών) από την ηµεροµηνία που έπρεπε να γίνει η πληρωµή. To µη γνήσιο Factoring. Στο µη γνήσιο Factoring, δεν υπάρχει η εξασφαλιστική λειτουργία. Ο πράκτορας δηλαδή, αναλαµβάνει τη χρηµατοδότηση, τη λογιστική παρακολούθηση και την είσπραξη των απαιτήσεων. Εάν ο πράκτορας δεν µπορέσει να εισπράξει την οφειλή, θα χρεώσει το λογαριασµό του πελάτη του µε το αντίστοιχο ποσό. Η µορφή αυτή 60

61 αναπτύχθηκε στην Ευρώπη και εφαρµόζεται κυρίως στις συναλλαγές στην εγχώρια αγορά. Σηµειώνεται ότι µη γνήσιο Factoring έχει χαµηλότερο κόστος από ότι το γνήσιο όπου ο πράκτορας πληρώνει ασφάλιστρα σε τράπεζες ή άλλους οργανισµούς οι οποίοι την αποζηµιώνουν σε περίπτωση που δεν καταστεί δυνατή η είσπραξη της οφειλής. Το αφανές Factoring. Στο παρελθόν οι επιχειρηµατίες δεν επιθυµούσαν την γνωστοποίηση σε τρίτους της σύναψη σύµβασης Factoring µε τους πράκτορες διότι πίστευαν ότι αυτό θα επηρέαζε δυσµενώς την επιχειρηµατική τους φήµη, θα θεωρείτο οικονοµική αδυναµία και γι αυτό συµφωνούσαν ότι ο πράκτορας δεν θα εµφανιζόταν παρά µόνο αν ήταν αναγκαίο. Αυτή η µορφή του θεσµού γίνεται όλο και σπανιότερη τα τελευταία χρόνια. To εµφανές Factoring. Σε αυτή τη µορφή, η σύµβαση Factoring γνωστοποιείται στον οφειλέτη είτε µέσω γραπτής επιστολής από τον προµηθευτή ή τον πράκτορα είτε µε ειδική µνεία στα τιµολόγια που εκδίδει ο προµηθευτής. Το εµφανές Factoring µπορεί να είναι γνήσιο ή µη γνήσιο. Το Factoring µε χρηµατοδότηση Αφορά τη χρηµατοδότηση των τιµολογίων του πελάτη προς τον επιχειρηµατία, χωρίς όµως την εγγύηση της είσπραξης των τιµολογίων. Αυτή η µορφή αφορά τις επιχειρήσεις οι οποίες χρειάζονται ρευστό. Σε περίπτωση όπου, έχει ανατεθεί στον επιχειρηµατία µόνο η λογιστική παρακολούθηση, προϋποθέτει µία σχέση εµπιστοσύνης µεταξύ τους, γιατί σε περίπτωση όπου ο επιχειρηµατίας βρεθεί σε κακή οικονοµική θέση ενδεχοµένως µπορεί να αποκρύψει στοιχεία. Το Factoring χωρίς χρηµατοδότηση. Εάν η επιχείρηση δεν έχει ανάγκη από κεφάλαιο κίνησης, τότε οι απαιτήσεις πιστώνονται από τον πράκτορα στο λογαριασµό της, την ηµέρα που πραγµατοποιείται 61

62 η πληρωµή εκ µέρους του πελάτη. Στην περίπτωση αυτή ο πράκτορα αναλαµβάνει είτε µόνο τη λογιστική παρακολούθηση και είσπραξη των απαιτήσεων είτε την κάλυψη του πιστωτικού κινδύνου. Αυτό το είδος χρησιµοποιείται από µικρές επιχειρήσεις οι οποίες θέλουν να εξασφαλιστούν ότι θα εισπράξουν τις απαιτήσεις τους. Το εσωτερικό (ή εγχώριο) Factoring. Πρόκειται για την πλέον συνηθισµένη µορφή, κατά την οποία ο προµηθευτής, ο οφειλέτης και ο πράκτορας δραστηριοποιούνται στην ίδια χώρα. Επιλέγεται από µικροµεσαίες επιχειρήσεις που αντιµετωπίζουν προβλήµατα χρηµατοδότησης και διαχείρισης. Το εγχώριο Factoring µπορεί να είναι γνήσιο ή µη γνήσιο. (Σχήµα 17: Τα στάδια του εσωτερικού Factoring) 1. Ο επιχειρηµατίας στέλνει τα εµπορεύµατα στον πελάτη του 2. Ο επιχειρηµατίας εκχωρεί τα τιµολόγια στον πράκτορά του. 3. Ο πράκτορας πληρώνει το 80% της αξίας των τιµολογίων στον επιχειρηµατία. 4. Ο πράκτορας εισπράττει τα ποσό των τιµολογίων και τα εξοφλητικά έγγραφα από τον πελάτη. 62

63 5. Ο πελάτης στέλνει τα αντίγραφα των πληρωµένων τιµολογίων στον επιχειρηµατία. 6. Ο πράκτορας πληρώνει το υπόλοιπο 20% στον επιχειρηµατία (αφαιρώντας τις χρεώσεις). Το διεθνές (ή εξαγωγικό) Factoring. Ως διεθνές ή εξαγωγικό Factoring χαρακτηρίζεται το Factoring, όταν οι απαιτήσεις προέρχονται από εξαγωγές αγαθών ή παροχή υπηρεσιών σε χώρα διαφορετική από εκείνη, στην οποία είναι εγκατεστηµένοι και ασκούν την επιχειρηµατική δραστηριότητά τους ο προµηθευτής και ο πράκτορας. ηλαδή, ο πράκτορας της χώρας εξαγωγής αναλαµβάνει τη χρηµατοδότηση ενώ ο πράκτορας της χώρας εισαγωγής αναλαµβάνει την κάλυψη του πιστωτικού κινδύνου και την είσπραξη των απαιτήσεων γι αυτό συνήθως το 1/3 της προµήθειας λαµβάνει ο πράκτορας εξαγωγής και τα 2/3 ο πράκτορας της χώρας εισαγωγής. Τα στάδια του διεθνές Factoring παρουσιάζονται στο παρακάτω διάγραµµα: (Σχήµα 18: Tα στάδια του διεθνούς Factoring) 1. Ο εξαγωγέας λαµβάνει την εντολή αγορά από τον εισαγωγέα. 63

64 2. Ο εξαγωγέας στέλνει τα στοιχεία του εισαγωγέα στον πράκτορά του προς έγκριση. 3. Ο πράκτορας του εξαγωγέα ελέγχει την οικονοµική κατάσταση του εισαγωγέα µέσω του συνεργάτη πράκτορα στην χώρα του εισαγωγέα. 4. Ο πράκτορας αξιολογεί το εισαγωγέα και εγκρίνει ή όχι το πιστωτικό όριο. 5. Ο εξαγωγέας στέλνει τα προϊόντα του στον εισαγωγέα. 6. Ο εξαγωγέας στέλνει αντίγραφα των τιµολογίων και τα απαραίτητα έγγραφα στον πράκτορα. 7. Ο πράκτορα χρηµατοδοτεί το εξαγωγέα µέχρι το ποσοστό του 80% του ποσού των τιµολογίων. 8. Ο εισαγωγέας εξοφλεί το ποσό του τιµολογίου στον πράκτορά του. 9. Ο πράκτορας δίνει το ποσό στον πράκτορας του εξαγωγέα. 10 Ο πράκτορας του εξαγωγέα δίνει το 20% (αφαιρώντας τις χρεώσεις) στον πράκτορα του εισαγωγέα. Αντίστοιχη διαδικασία ακολουθείται και στο εισαγωγικό Factoring µε αντίστροφες διαδικασίες και ρόλους για τους πράκτορες. To διεθνές ή εξαγωγικό Factoring έχει δύο µορφές: - Άµεσο εισαγωγικό Factoring. Σε αυτή την περίπτωση, ο προµηθευτής συνάπτει σύµβαση µε ένα πράκτορα του εξωτερικού ο οποίος αναλαµβάνει την κάλυψη του πιστωτικού κινδύνου και την είσπραξη των οφειλών αλλά όχι τη χρηµατοδότηση. Επειδή ο προµηθευτής πιθανώς να βρεθεί αντιµέτωπος µε προβλήµατα που οφείλονται την διαφορετική αντιµετώπιση του θεσµού στην χώρα εισαγωγής, αυτή η µορφή αποτελεί λύση ανάγκης όταν δεν βρίσκεται ηµεδαπός πράκτορας. - Άµεσο εξαγωγικό Factoring. Σε αυτή την περίπτωση, ο ηµεδαπός πράκτορας αναλαµβάνει τη χρηµατοδότηση του προµηθευτή ενώ παράλληλα ο 64

65 προµηθευτής συνάπτει σύµβαση ασφάλισης µε ιδιωτική ασφαλιστική ή µε κρατικό οργανισµό. Στην Ελλάδα τέτοιος οργανισµός είναι ο Οργανισµός Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων (ΟΑΕΠ). Εάν ο πράκτορας συνεργάζεται µε τον αλλοδαπό πράκτορα, αυτός θα λάβει µόνο την προµήθεια για την είσπραξη των απαιτήσεων και για τις νοµικές υπηρεσίες. Εκτός από τις µορφές που αναφέραµε υπάρχουν και άλλες, µε διάφορες παραλλαγές, για πιο συγκεκριµένες ανάγκες, όπως το ληξιπρόθεσµο Factoring, το drop shipment Factoring, το καταναλωτικό Factoring, το συµµετοχικό Factoring κλπ. Η ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΤΟΥ FACTORING Η σύµβαση Factoring αποτελείται από επτά στάδια: Στo πρώτο στάδιο ο προµηθευτής έρχεται σε επαφή µε τον πράκτορα, συνήθως ανώνυµη εταιρεία θυγατρικής τράπεζας ή τράπεζα και διερευνούν την δυνατότητα σύναψης σύµβασης Factoring. Συζητιούνται οι όροι της πιθανής συνεργασίας, γίνονται οι απαραίτητες διαπραγµατεύσεις και στη συνέχεια υποβάλλεται γραπτή αίτηση συνεργασίας του επιχειρηµατία µε τον πράκτορα. Ο πράκτορας δίνει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για τις υπηρεσίες που προσφέρει και ελέγχει την αξιοπιστία του επιχειρηµατία. Ο πράκτορας, επίσης, ελέγχει τα οικονοµικά στοιχεία, τον αριθµό των πελατών και των τιµολογίων προκειµένου να έχει µία ολοκληρωµένη εικόνα του επιχειρηµατία ώστε να απαντήσει θετικά ή αρνητικά στην αίτησή του. Για την οικοδόµηση µίας υγιούς συνεργασίας συνυπολογίζονται και αξιολογούνται αρκετοί παράγοντες. Στο δεύτερο στάδιο συντάσσεται και υπογράφεται η σύµβαση από τα ενδιαφερόµενα µέρη. Ο επιχειρηµατίας παραδίδει στον πράκτορα το καταστατικό της εταιρείας προκειµένου να αντληθούν οι απαραίτητες πληροφορίες για την οµαλή συνεργασία. Η σύµβαση είναι πάντοτε έγγραφη και αποτελείται από τις συµφωνίες: - Εισαγωγική συµφωνία - Η συµφωνία για τη µεταβίβαση απαιτήσεων 65

66 - Η συµφωνία για την αιτία της εκχώρησης. - Η συµφωνία για τον καταµερισµό των ευθυνών - Η συµφωνία για υποχρεώσεις του προµηθευτή - Η συµφωνία για τις υποχρεώσεις του πράκτορα - Η συµφωνία για την προµήθεια του πράκτορα - Η συµφωνία για τη διάρκεια και τη λήξη της σύµβασης. Σε αυτή το στάδιο, ο επιχειρηµατίας δίνει στον πράκτορα µία αναλυτική λίστα µε τους οφειλέτες του. Ο πράκτορας µέσω των τραπεζικών δικτύων, µέσω του Τειρεσία, αντλεί πληροφορίες σχετικά µε τον έλεγχο των οφειλετών και των µελλοντικών πελατών του επιχειρηµατία. Πληροφορίες συλλέγονται και από άλλες εταιρείες Factoring. Όσο ποιο πλήρης, σφαιρική είναι η εικόνα για τους οφειλέτες, πιο κατάλληλα είναι κριτήρια βάσει των οποίων θα γίνει ο έλεγχος τους τότε µειώνεται η πιθανότητα να υπάρξει πρόβληµα µε αυτούς στο µέλλον. Είναι σαφές ότι οι υποχρεώσεις του πράκτορα αποτελούν αντίστοιχα δικαιώµατα για τον προµηθευτή. Στην τρίτο στάδιο, ο επιχειρηµατίας στέλνει στην πράκτορα αντίγραφα των τιµολογίων και την ίδια µέρα αποστέλλονται τα πρωτότυπα στον οφειλέτη. Σε εµφανές σηµείο του τιµολογίου ο επιχειρηµατίας γνωστοποιεί την εκχώρηση των απαιτήσεων στον πράκτορα καθιστώντας τον αποκλειστικό δικαιούχο της απαίτησης και αναλαµβάνει αντί αυτού, τη λογιστική παρακολούθηση, τη διαχείριση και την είσπραξη των απαιτήσεων. Συνήθως, η σηµείωση αναφέρει «Η απαίτηση αυτού του τιµολογίου πωλήθηκε και εκχωρήθηκε στον πράκτορα της Χ Factoring εταιρείας. Πληρωµές µε αποσβεστική ενέργεια µπορούν να γίνουν µόνο στον πράκτορα» (Σ. Ψυχοµάνης, 1996). Συνηθίζεται να έχει προηγηθεί επιστολή αναγγελίας της εκχώρησης απαιτήσεων επιθυµώντας τυπικά την αποδοχή της σύµβασης από τους οφειλέτες. Εκεί αναφέρονται ότι η εξόφληση των τιµολογίων µπορεί να γίνει µε : - Κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασµό του πράκτορα. - Αποστολή µετρητών. 66

67 - Επιταγή ηµέρας σε διαταγή του πράκτορα. - Οπισθογράφηση επιταγών πελατείας στον πράκτορα. Εάν δεν έχει αποσταλεί επιστολή, ο επιχειρηµατίας αναγράφει στο τιµολόγια τα στοιχεία και τους τρόπους πληρωµής. Η µη εφαρµογή των παραπάνω ενεργειών από τον επιχειρηµατία αποτελούν λόγο λύσης της σύµβασης. Στο τέταρτο στάδιο πραγµατοποιείται η χρηµατοδότηση του επιχειρηµατία. Την µέρα που ο πράκτορας λαµβάνει τα τιµολόγια, κατατίθεται στον τρέχοντα κοινό λογαριασµό το ποσό του τιµολογίου µειωµένο κατά 20%. Το υπόλοιπο 20% κατατίθεται στον δεσµευµένο λογαριασµό το οποίο δεν µπορεί να κινήσει ελεύθερα ο πελάτης για λόγους προστασίας του πράκτορα. Όταν ο οφειλέτης πληρώσει την αξία του τιµολογίου του ποσό του δεσµευµένου λογαριασµού µεταφέρεται στον τρέχοντα. Αυτό αποτελεί µία χρονοβόρα διαδικασία. Στον δεσµευµένο λογαριασµό ο πράκτορας χρεώνει: - την αµοιβή του, - τον προεξοφλητικό τόκο (σε περίπτωση που συµφωνείται προεξόφληση των τιµολογίων), - τις πρόσθετες απαιτήσεις που εισπράττει ο πράκτορας στην περίπτωση σύναψη γνήσιου Factoring, - τις απαιτήσεις που δεν µπόρεσαν να εισπραχθούν λόγω ενστάσεων των οφειλετών (π.χ. παραλαβή καταστραµµένων προϊόντων). Σε περίπτωση όπου ο πράκτορας δεν εισπράξει τις οφειλές, προβαίνει στις απαραίτητες εξώδικες και δικαστικές ενέργειες προς τον οφειλέτη. Συνήθως αυτό ανατίθεται σε ειδικούς δικηγόρους ή θυγατρικές εταιρείες. Στο πέµπτο στάδιο αποτελεί τη διαδικασία παροχής υπηρεσιών. Ο πράκτορας προσφέρει στον επιχειρηµατία ένα εύρος υπηρεσιών που θα τον βοηθήσουν στην διαµόρφωση της κατάλληλης επιχειρηµατικής πολιτικής σε θέµατα διαχείρισης, ανάπτυξης, επενδύσεων, πωλήσεων και µάρκετινγκ. Με αυτό τον τρόπο ο επιχειρηµατίας µπορεί να επικεντρωθεί στην αύξηση της παραγωγής και του κύκλου εργασιών του. 67

68 Το έβδοµο στάδιο αφορά την διαδικασία ανάληψης του κινδύνου αφερεγγυότητας των οφειλετών. Ο πράκτορας ανοίγει, για κάθε οφειλέτη, ένα φάκελο. Σε αυτόν τον λογαριασµό, καταχωρούνται όλα τα συµβάντα, τα ποσά των οφειλών και η πορεία των εισπράξεων τους. Αυτό το σύνολο των λογαριασµών ονοµάζεται βιβλίο οφειλετών. Η σύµβαση Factoring συνάπτεται ως ορισµένου χρόνου. Συνήθης διάρκεια είναι 24 µήνες, µε δυνατότητα σιωπηρής παράτασης αν δεν υπάρξει καταγγελία εκ µέρους κάποιου από τα συµβαλλόµενα µέρη, οπότε η σύµβαση καθίσταται αόριστου χρόνου. (Ψυχοµάνης, 1996). ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Τα πλεονεκτήµατα του Factoring για τις επιχειρήσεις είναι τα εξής: - Βελτίωση ρευστότητας. Η επιχείρηση µπορεί να µετατρέψει τους λογαριασµούς απαιτήσεων σε µετρητά, αντιµετωπίζοντας έτσι τις υποχρεώσεις της και δεν ανησυχεί για την είσπραξή τους. - Χρηµατοδότηση των επιχειρήσεων που δεν έχουν πρόσβαση στο τραπεζικό σύστηµα. Αφορά κυρίως µικροµεσαίες επιχειρήσεις οι οποίες έχουν αυξηµένο κύκλο εργασιών διότι το Factoring βασίζεται στην ποιότητα των προϊόντων της και όχι στην οικονοµική επιφάνειά της. - Απαλλαγή από τον κίνδυνο αφερεγγυότητας των πελατών της επιχείρησης όταν ο πράκτορας αναλαµβάνει µε τον κίνδυνο της µη είσπραξης των οφειλών. Ως αποτέλεσµα, επιτυγχάνεται διευκόλυνση του οικονοµικού σχεδιασµού της επιχείρησης και βελτίωση του ισολογισµού της αφού η λαµβανόµενη προκαταβολή έναντι της αξίας των τιµολογίων δεν εµφανίζεται στις υποχρεώσεις της. - Εξασφάλιση εσόδων µέσω της προείσπραξης των τιµολογίων, η οποία απαλλάσσει από τόκους δανείων και ισχυροποιεί την διαπραγµατευτική δύναµη έναντι των προµηθευτών της, επιτυγχάνοντας σηµαντικές εκπτώσεις. - Μείωση των λειτουργικών κοστών και των εξόδων µισθοδοσίας των λογιστών της όταν οι υπηρεσίες διαχείρισης και λογιστικής παρακολούθησης των απαιτήσεων αναθέτονται στον πράκτορα. 68

69 - Εξασφάλιση ενός γνωστού υποδείγµατος χρηµατοροών, απλοποιώντας το σχεδιασµό των χρηµατοροών της επιχείρησης. - Εξυγίανση του πελατολογίου και στην επίτευξη συνθηκών καλής εισπραξιµότητας των τιµολογίων της. Έτσι η επιχείρηση συγκεντρώνεται απερίσπαστη στην ανάπτυξή της. - Βελτίωση της εικόνας ισολογισµού της επιχείρησης. Τα πλεονεκτήµατα του Factoring για το τραπεζικό σύστηµα: - Προσφορά µίας νέας, ευέλικτης µορφής υπηρεσιών που δίνει στην ευκαιρία στις τράπεζες να έλθουν σε επαφή µε νέους πελάτες. - Αύξηση των εσόδων του τραπεζικού τοµέα. - Αξιοποίηση του αρχείου πληροφοριών της τράπεζας. - Μείωση του λειτουργικού κόστους της τράπεζας λόγω της µειωµένης απασχόλησης των υπάλλήλων της µε τους χρονοβόρους ελέγχους αξιόγραφων στην περίπτωση του δανείου αφού αυτά αντικαθίστανται µε τιµολόγια. Τα πλεονεκτήµατα για την Εθνική οικονοµία: - Καταπολέµηση της φοροδιαφυγής και της παραοικονοµίας, δεδοµένου ότι ο θεσµός προσφέρεται σε συναλλαγές για τις οποίες έχουν εκδοθεί τιµολόγια. - Προώθηση και αύξηση των εξαγωγών λόγω των απλών διαδικασιών του διεθνούς Factoring. - Εξυγίανση του χαρτοφυλακίου απαιτήσεων των επιχειρήσεων λόγω των πληροφοριών φερεγγυότητας που παρέχει ο πράκτορας. - Κάλυψη µέρους των αναγκών των επιχειρήσεων σε κεφάλαια κίνησης. Αυτό είναι σηµαντικό σε περιόδους έντονου πληθωρισµού όπου η έλλειψη κεφαλαίων κίνησης παρουσιάζεται εντονότερη. - Βελτίωση της συµπεριφοράς των οφειλετών σε ότι αφορά την εξόφληση των υποχρεώσεών τους. - Χρηµατοδότηση ορισµένων κλάδων που ενδιαφέρουν ιδιαίτερα την εθνική οικονοµία, όπως οι µικροµεσαίες και οι εξαγωγικές επιχειρήσεις. 69

70 ΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΉΜΑΤΑ Τα µειονεκτήµατα για τις Επιχειρήσεις, είναι τα ακόλουθα: - Υψηλό κόστος. Στα πρώτα χρόνια εµφάνισης του θεσµού, το Factoring είχε θεωρηθεί µία ακριβή πηγή χρηµατοδότησης. Στη συνέχεια όµως, ο ανταγωνισµός και ο εκσυγχρονισµός των τραπεζών, οδήγησαν στην µείωση της προµήθειας. Η επιχείρηση θα πρέπει πρώτα να κρίνει εάν την συµφέρει οικονοµικά η σύναψη σύµβασης µε τον πράκτορα, να διερευνύνει τις εναλλακτικές µορφές χρηµατοδότησης και µετά να προχωρήσει στην σύναψη συµφωνίας. Η επιχείρηση που έχει µικρό πελατολόγιο, ασφαλείς πελάτες και αυξηµένο βαθµό ρευστότητας συνήθως δεν την συµφέρει το Factoring. - Παρέµβαση του πράκτορα στις σχέσεις µεταξύ της επιχείρησης µε τον πελάτη της. Μερικοί υποστηρίζουν ότι η γνωστοποίηση των εµπορικών σχέσεων της επιχείρησης µε τους πελάτες της σε ένα τρίτο, καθώς και η παρέµβασή του αποτελεί σοβαρό µειονέκτηµα. Παράλληλα ενδέχεται να εµφανιστεί το πρόβληµα του βελούδινου γαντιού που µπορεί να προκληθεί από την επιδείνωση των σχέσεων επιχείρησης-αγοραστών λόγω της επιθετικής πολιτικής εισπράξεων που µπορεί να ακολουθήσει ο πράκτορας. (Β. Γαλάνης, 1994). - Υποχρέωση εκχώρησης του συνόλου των απαιτήσεων στον πράκτορα. Ο επιχειρηµατίας δεν έχει τη δυνατότητα να κρατήσει τους φερέγγυους πελάτες και να πουλήσει στον πράκτορα τους µη φερέγγυους. Επίσης δεν µπορεί να εκχωρήσει στον πράκτορα τις υφιστάµενες αλλά και αυτές που θα προκύψουν µελλοντικά. - Εξάρτηση της επιχείρησης από τον πράκτορα εξαιτίας των ολοκληρωµένων πακέτων υπηρεσιών που ο πράκτορας προσφέρει. Ο επιχειρηµατίας γίνεται κατά κάποιο τρόπο δέσµιος του πράκτορα. - Πιθανή αµφισβήτηση της καλής οικονοµικής κατάστασης της επιχείρησης. Κυρίως στο παρελθόν, η σύναψη σύµβασης της επιχείρησης µε έναν πράκτορα εκλαµβανόταν ως οικονοµική αδυναµία και επηρεαζόταν η φήµη της. - Οικονοµικοί κίνδυνοι. Σε περίπτωση που η επιχείρηση παρουσιάζει µείωση του τζίρου της, το Factoring επιβαρύνει επιπλέον την οικονοµική της κατάσταση. ηλαδή, το Factoring είναι κατάλληλο για επιχειρήσεις που έχουν δυσκολία να βρουν πόρους από τις τράπεζες και για επιχειρήσεις που δεν επιδιώκουν να κάνουν 70

71 πρόσληψη προσωπικού για λόγους διαχείρισης. Επίσης, είναι κατάλληλο για επιχειρήσεις οι οποίες έχουν ξαφνική αύξηση των πωλήσεων και αυτές που παρουσιάζουν µεγάλες ζηµιές από αφερέγγυους πελάτες. Αντίθετα, το Factoring δεν απευθύνεται σε µικρές επιχειρήσεις, σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε αγορές υψηλού κινδύνου Οι αµοιβές των πρακτόρων αντιστοιχούν σε ένα ποσοστό επί του κύκλου εργασιών, εποµένως, εάν ο κύκλος εργασιών είναι πολύ µικρός τότε αυτό το ποσοστό δεν αρκεί να καλύψει τα έξοδα για τις υπηρεσίες του πράκτορα. Σε αντίθετη περίπτωση, όταν δηλαδή ο κύκλος εργασίας είναι πολύ υψηλός τότε η αµοιβή είναι πολύ υψηλή οπότε πιθανώς η επιχείρηση να προτιµήσει να φτιάξει ένα δικό της σύστηµα διαχείρισης. Επίσης, το Factoring δεν είναι κατάλληλο για επιχειρήσεις στις οποίες ο χρόνος εξόφλησης των τιµολογίων είναι πολύ µικρός (χαµηλότερος των 10 ηµερών) και για επιχειρήσεις που πουλούν προϊόντα µικρής αξίας στο καταναλωτικό κοινό. Όταν οι πελάτες ανανεώνονται συνεχώς αυτό δηµιουργεί προβλήµατα στον πράκτορα σχετικά µε τον έλεγχο της φερεγγυότητας τους. Τα έξοδα είναι µεγάλα σε σχέση µε το µικρό ποσό αµοιβής του πράκτορα. Ο πράκτορας δηλαδή επιθυµεί να έχει η επιχείρηση σταθερούς πελάτες. Επιπρόσθετα, ο κατασκευαστικός-οικοδοµικός και ο µηχανολογικός κλάδος της οικονοµίας δεν προσφέρονται για το Factoring διότι οι απαιτήσεις αφήνουν περιθώρια για αµφισβητήσεις και εποµένως είναι πολλές οι πιθανότητες για τη δηµιουργία αντιπαράθεσης µεταξύ του επιχειρηµατία και των πελατών. Το ίδιο ισχύει και για τις επιχειρήσεις που παράγουν νωπά και συσκευασµένα τρόφιµα και ψάρια στα οποία πιθανώς να υπάρξουν ποιοτικές και ποσοτικές διαφορές (σε αντίθεση µε τα τυποποιηµένα, µη ευπαθή προϊόντα). TΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ FACTORING ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Η λειτουργία τoυ Factoring στην Ελλάδα διέπεται από τον Ν. 1905/1990 και από την Πράξη του ιοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος 2622/

72 Βάσει του Νόµου η δραστηριότητα της πρακτορείας επιχειρηµατικών απαιτήσεων µπορεί να ασκηθεί µόνο από: Τράπεζες που έχουν εγκατασταθεί και λειτουργούν νόµιµα στην Ελλάδα Ανώνυµες Εταιρείες µε αποκλειστικό σκοπό την άσκηση της δραστηριότητας αυτής. Την εποπτεία και τον έλεγχο των ανωτέρω εταιρειών ασκεί η Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία και µπορεί να ζητεί από αυτές οποιαδήποτε στοιχεία. Η Τράπεζα της Ελλάδος µπορεί να ζητεί τους συντελεστές φερεγγυότητας, ρευστότητας και συγκέντρωσης κινδύνου των πρακτόρων όπως ορίζονται από την 2168/1993 Πράξη, όπως τροποποιήθηκε µε την Πράξη της 27/03/1996. Στις εταιρείες Factoring χορηγείται ειδική άδεια λειτουργίας από την Τράπεζα της Ελλάδας. Η άδεια λειτουργίας παρέχεται πριν από την εγκριτική απόφαση της διοίκησης (άρθρο 4 του Ν. 2190/1920, όπως τροποποιήθηκε µε άρθρο 6 του Ν. 3604/2007) και δηµοσιεύεται στην Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως (άρθρο 4 παρ. 2). Οι αλλοδαπές εταιρείες έχουν δικαίωµα λειτουργίας στην Ελλάδα και δεν απαιτείται να είναι ανώνυµες ούτε να έχουν ως αποκλειστικό σκοπό τη σύναψη συµφωνιών Factoring. Οι µετοχές της εταιρείας Factoring πρέπει να είναι ονοµαστικές και είναι άκυρη η µεταβίβαση των µετοχών, µε εξαίρεση την κληρονοµική διαδοχή και τη γονική παροχή, αν δεν προηγηθεί άδεια της Τράπεζας της Ελλάδας (άρθρο 4 παρ. 5). Κύρια σηµεία του Ν. 1905/1990 είναι τα εξής: Ο αντισυµβαλλόµενος του πράκτορα πρέπει να είναι «κατά κύριο επάγγελµα» προµηθευτής αγαθών ή υπηρεσιών (άρθρο 1 παρ.1). Στους προµηθευτές περιλαµβάνονται και οι ελεύθεροι επαγγελµατίες. Ο επιχειρηµατίας δεν έχει το δικαίωµα σύναψης σύµβασης µε άλλο πράκτορα για την 72

73 ίδια απαίτηση. Η παραβίαση της υποχρέωσης αυτής όχι µόνο θεωρείται παράνοµη αλλά είναι και αξιόποινη, όταν γίνεται µε δόλο (άρθρο 3 παρ.3). Στη περίπτωση ύπαρξης αιτιολογηµένων ενστάσεων από τον οφειλέτη, ο επιχειρηµατίας ευθύνεται για την ύπαρξη και το ύψος της απαίτησης ακόµα εάν έχει συνάψει γνήσια σύµβαση µε τον πράκτορα (άρθρο 3 παρ.3). Επίσης, στην περίπτωση µη γνήσιας σύµβασης, ο επιχειρηµατίας υποχρεούται να επιστρέψει το ποσό που προκατέβαλε ο πράκτορας (ΑΚ 806 σε συνδυασµό µε 421). Ο πράκτορας έχει, µετά την αναγγελία, την ίδια νοµική θέση που είχε ο επιχειρηµατίας και µόνον σ αυτόν καταβάλλει ο οφειλέτης. Από την άλλη µεριά, το τελευταίος έχει κατά του πράκτορα όλες τις ενστάσεις που είχε κατά του προµηθευτή πριν την αναγγελία (ΑΚ 463). Πρόβληµα µπορεί να δηµιουργηθεί όταν το αντικείµενο του επιχειρηµατία είναι η µεταπώληση εµπορευµάτων οπότε πιθανώς να εκχωρήσει τις απαιτήσεις στο πρόσωπο που προµηθεύτηκε τα εµπορεύµατα ενώ στη συνέχεια καταρτίζει µε τον πράκτορα σύµβαση και στο πλαίσιο αυτής, εκχωρεί πάλι τις απαιτήσεις του. Να αναφερθεί ότι η σχέση πώλησης προϊόντων και παροχής υπηρεσιών µεταξύ επιχειρηµατία και οφειλέτη δεν επηρεάζεται από την σύµβαση Factoring. Πρέπει να αναφερθεί ότι πριν την εισαγωγή του Ν. 1905/1990, αποτελούσε σοβαρό αντικίνητρο για το Factoring διότι θα έπρεπε η κάθε σύµβαση να υπόκειντο αυτοτελώς σε φορολογία το οποίο σήµαινε ότι το κόστος ήταν περίπου το 5% της κάθε απαίτησης. Επίσης αρχικά το Factoring υπαγόταν στις διατάξεις του Ν.1642/1990 για την επιβολή ΦΠΑ αλλά υπήρξε τροποποίηση και συµπεριλήφθη στις τραπεζικές εργασίες που απαλλάσσονται από τον ΦΠΑ. Επίσης, ο προµηθευτής ωφελείται εµµέσως λόγω της κατάργησης του αναλογικού τέλους χαρτοσήµου το οποίο στο παρελθόν επιβαρυνόταν. 73

74 Η ΣΎΜΒΑΣΗ ΤΗΣ OTTAWA ΓΙΑ ΤΟ ΙΕΘΝΕΣ FACTORING. Στην Οτάβα του Καναδά στις 28 Μαΐου 1998, στο πλαίσιο της διεθνής διάσκεψης για το διεθνές εµπορικό δίκαιο, υπογράφη η διεθνής σύµβαση για το διεθνές Factoring. Πριν την υπογραφή της σύµβασης, είχε καταρτιστεί προκαταρτικό σχέδιο από το ιεθνές Ινστιτούτο για την Ενοποίηση του Ιδιωτικού ικαίου. Στόχος αυτής τη σύµβασης ήταν η διάδοση και η λειτουργία του νέου ως τότε θεσµού µέσω της θέσπισης ενός ενιαίου νοµικού πλαισίου για όλες τις χώρες. Η σύµβαση υιοθετήθηκε από αρκετά κράτη αλλά η Ελλάδα δεν την έχει υπογράψει ακόµα. Η σύµβαση τέθηκε σε ισχύ την 01/05/1995. Κύρια χαρακτηριστικά της σύµβασης είναι: ιεθνές Factoring θεωρείται η σύµβαση εκείνη κατά την οποία ο προµηθευτής, ο οφειλέτης και ο πράκτορας έχουν την έδρα τους σε διαφορετικές χώρες αλλά δεσµεύονται από τη σύµβαση. Ο καθορισµός του περιεχοµένου της σύµβασης. εν χρειάζεται ξεχωριστή σύµβαση εάν η σύµβαση εκχώρησης περιλαµβάνεται στην σύµβαση Factoring. ΟΙ ΙΕΘΝΕΙΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ FACTORING EU FEDERATION FOR THE FACTORING AND COMMERCIAL FINANCE INDUSTRY Ο EUF είναι το όργανο που εκπροσωπεί το Factoring και τη εµπορική χρηµατοδότηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αποτελείται από τις εθνικές και διεθνείς ενώσεις του κλάδου που δραστηριοποιούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. ( Ο EUF επιδιώκει να συνεργάζεται µε τις Κυβερνήσεις και τους νοµοθέτες ώστε να προωθήσουν το Factoring και τη χρηµατοδότησης των επιχειρήσεων. ηλαδή, ο EUF λειτουργεί ως µια πλατφόρµα επικοινωνίας µεταξύ των πρακτόρων και των φορέων λήψης αποφάσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη. 74

75 Επίσης, επιδιώκει να παρέχει στους νοµοθέτες και στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, τις ζωτικής σηµασίας πληροφορίες του κλάδου µε απώτερο στόχο την διαµόρφωση της σωστής πολιτικής στην ΕΕ. Ο EUF βρίσκεται σε συνεχή επαφή µε τα αρµόδια όργανα και τους νοµοθέτες ώστε να είναι πλήρως ενηµερωµένοι για τα οφέλη της οικονοµίας από την ανάπτυξη των κλάδων. Τα µέλη της τα οποία αντιπροσωπεύουν σήµερα το 97% του κύκλου εργασιών του κλάδου είναι τα εξής: (Πίνακας 10 : Τα µέλη της EU Federation for the Factoring and Commercial Finance Industry και η χώρα προέλευσής τους) Μέλη The Asset Based Finance Association (ABFA) Association Española de Factoring (AEF) Association Française des Sociétés Financières (ASF) Association Professionelle Belge des Sociétés de Factoring (APBF- BBF) Associazione Italiana per il Factoring (ASSIFACT) Czech Leasing and Finance Association (CLFA) Deutscher Factoring-Verband (DFV) Factoring & Asset based financing Association Netherlands (FAAN) Factors Chain International (FCI) Finans og Leasing (FL) International Factors Group (IFG) The Hellenic Factors Association (HFA) Österreichischer Factoring - Verband (OFV) Χώρα Αγγλία και Ιρλανδία Ισπανία Γαλλία Βέλγιο Ιταλία Τσεχία Γερµανία Ολλανδία Χώρες της ΕΕ ανία Χώρες της ΕΕ Ελλάδα Αυστρία 75

76 Polski Związek Faktorów (PZF) Swedish Bankers Association (SBA) Associação Portuguesa de Leasing, Factoring e Renting (FLA) Πολωνία Σουηδία Πορτογαλία FACTORS CHAIN INTERNATIONAL (FCI) Η FCI ιδρύθηκε το 1968 και έχει ως στόχο την προαγωγή του διεθνούς Factoring και την ενίσχυση της διαφαινόµενης δυναµικής του σε χώρες που ακόµα δεν γνωρίζουν το προϊόν, µέσω της υιοθέτησης ενός κοινού πλαισίου συνεργασίας. ( Η FCI έχει αναπτυχθεί παγκοσµίως, απαριθµώντας σήµερα 252 µέλη από 66 χώρες που πληρούν αυστηρά κριτήρια οικονοµικής ευρωστίας και εξυπηρέτησης υψηλού επιπέδου. Αυτά τα µέλη συνεισφέρουν περισσότερο από το 80% του τζίρου στο International Factoring (Export-Import), και 60% του συνολικού τζίρου Factoring παγκοσµίως (757 δισ. ευρώ επί συνόλου 1,28 τρις. ευρώ). Επιδιώκει την ανταλλαγή πληροφοριών, την ανάπτυξη κοινής µεθοδολογίας και την επίλυση νοµικών και τεχνικών προβληµάτων. Η FCI διευκολύνει την ίδρυση νέων εταιρειών προσφέροντας τεχνογνωσία, εκπαίδευση, συνεργασίες µε άλλες εταιρείες. Η FCI βοηθά τα µέλη της να αποκτήσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα στην παροχή χρηµατοοικονοµικών υπηρεσιών που αφορούν το διεθνές εµπόριο, µέσω ενός παγκόσµιου δικτύου από τις κορυφαίες εταιρίες πρακτορείας επιχειρηµατικών απαιτήσεων στις οποίες παρέχει: Σύγχρονα και αποτελεσµατικά συστήµατα επικοινωνίας που διευκολύνουν τη διενέργεια συναλλαγών, Αξιόπιστο νοµικό πλαίσιο που προστατεύει τους εισαγωγείς και τους εξαγωγείς, Κοινά αποδεκτές διαδικασίες µε σκοπό την διατήρηση υψηλής ποιότητας Υπηρεσιών παγκοσµίως, 76

77 υνατότητα προώθησης των Υπηρεσιών Factoring σε παγκόσµιο επίπεδο ώστε να τις καταστήσουν ένα εύχρηστο και αποτελεσµατικό χρηµατοοικονοµικό εργαλείο στο διεθνές εµπόριο. Τα Ελληνικά µέλη είναι τα εξής: - ABC FACTORS AE - Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος ΑΕ - Τράπεζα Κύπρου - Εθνική FACTORS ΑΕ - Eurobank EFG Factors ΑΕ. - HSBC - Marfin Factors & Forfaiters ΑΕ - Millennium Bank ΑΕ - Τράπεζα Πειραιώς FACTORING ΑΕ To Factoring αναπτύσσεται µε ταχείς ρυθµούς σύµφωνα µε τα στοιχεία του FCI. Αυτό οφείλεται στο ότι εξυπηρετεί σηµαντικά τη βραχυπρόθεσµη και την µεσοπρόθεσµη χρηµατοδότηση των επιχειρήσεων. INTERNATIONAL FACTORS GROUP. O International Factors Group (IFG) ιδρύθηκε το 1963 ως η πρώτη διεθνής ένωση εταιρειών Factoring ( Το IFG εκπροσωπείται σε περισσότερες από 50 χώρες και απαριθµεί περισσότερα από 160 µέλη. H αρχική αποστολή του IFG ήταν να βοηθήσει τις εταιρείες πρακτορείας επιχειρηµατικών απαιτήσεων να διεξάγουν και να αναπτύξουν διασυνοριακές επιχειρηµατικές δραστηριότητες. Αυτή είναι η βασική δραστηριότητα του IFG και σήµερα. Από το 2002, ο IFG έχει αναγνωριστεί ως ο βασικός εκπρόσωπος για το Factoring και πραγµατοποιεί εκδηλώσεις, εκπαιδεύει και ενηµερώνει τα µέλη του. 77

78 Ο IFG συνεργάζεται µε εθνικές ενώσεις, όπως το ABFA στο Ηνωµένο Βασίλειο, το CFA στις ΗΠΑ και το Ευρωπαϊκό Ταµείο Επενδύσεων. Τα Ελληνικά µέλη είναι τα εξής: - Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος ΑΕ - Εµπορική Τράπεζα ΑΕ - Neurosoft AE ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ FACTORING Η Ελληνική Ένωση Factoring ιδρύθηκε το Νοέµβριο 2009 από δέκα µέλη. Σκοποί της Ένωσης είναι η διάδοση, προαγωγή, επέκταση και ανάπτυξη του θεσµού και της δραστηριότητας της πρακτορείας επιχειρηµατικών απαιτήσεων στην Ελλάδα, Η εξέταση και επίλυση ζητηµάτων που ενδιαφέρουν τα µέλη της, Η κοινή εκπροσώπηση των µελών της σε θέµατα κοινού ενδιαφέροντος. «Η σύσταση της Ελληνικής Ένωσης Πρακτόρων Επιχειρηµατικών Απαιτήσεων µετά από δεκατέσσερα (14) χρόνια λειτουργίας του θεσµού του Factoring στην Ελλάδα αποτελεί σηµαντικό γεγονός, καθώς σηµατοδοτεί την συνειδητοποίηση από όλα τα ιδρυτικά µέλη της αναγκαιότητας ύπαρξης ενός οργάνου το οποίο σκοπό θα έχει την επίλυση των προβληµάτων του κλάδου και την προώθηση του θεσµού στην Ελληνική αγορά, παρακολουθώντας παράλληλα τις διεθνείς εξελίξεις µέσω αντίστοιχων ενώσεων της ευρωπαϊκής αγοράς»(ελληνική Ένωση Factoring). Τα µέλη της ένωσης είναι τα ακόλουθα: (Πίνακας 11: Τα µέλη της Ελληνικής Ένωσης Factoring και η συµµετοχή των µετόχων) Επωνυµία µέλους Μέτοχοι ABC Factors ΑΕ 100% Alpha Bank A.E Γενική Τράπεζα ΑΕ 53,97% Societe Generale 46,03% Λοιποί 78

79 Eurobank EFG Factors AE 100% EFG Eurobank Ergasias A.E Εθνική Factors AE 100% Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος Α.Ε Εµπορική Τράπεζα ΑΕ 91% Credit Agricole S.E 9% Λοιποί HSBC Bank Plc 100% HSBC Holdings Plc Marfin Factors & Forfaiters AE 100% MARFIN EGNATIA BANK Millenium Bank AE 100% Millennium BCP Πειραιώς Factoring AE 100% Τράπεζα Πειραιώς Α.Ε Τράπεζα Κύπρου ΗΜ.ΕΤ.ΛΤ. 39,3% Θεσµικοί Επενδυτές 60,7% Ιδιώτες Φυσικά & Νοµικά πρόσωπα (Πηγή: Ελληνική Ένωση Factoring) Οι εταιρείες πρακτορείας επιχειρηµατικών απαιτήσεων πρέπει να έχουν ελάχιστο µετοχικό κεφάλαιο ίσο τουλάχιστον µε το ¼ του ελάχιστου µετοχικού κεφαλαίου που απαιτείται για την ίδρυση τραπεζικής εταιρείας. ( Άρθρο 4 παρ.3 του Ν. 1905/1990, όπως τροποποιήθηκε µε το άρθρο 10 του ν. 2232/1994). Το ελάχιστο µετοχικό κεφάλαιο των εταιρειών είναι σήµερα τέσσερα εκατοµµύρια πεντακόσιες χιλιάδες ευρώ σύµφωνα µε την υπ αριθµ 2471/10-4/ Πράξη του ιοικητή της τράπεζας της Ελλάδος, η οποία εκδόθηκε βάσει του άρθρου 5 του Ν. 1905/1990 και καθορίζει ότι για την ίδρυση και λειτουργία στην Ελλάδα πιστωτικού ιδρύµατος µε µορφή ανώνυµης εταιρείας απαιτείται ελάχιστο µετοχικό κεφάλαιο δεκαοκτώ εκατοµµυρίων ευρώ. ΤΟ FACTORING ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΓΟΡΑ Παγκοσµίως, το Factoring εµφάνισε από το 2004 έως το 2007 συνεχή αύξηση, µε το κύκλο εργασιών να ανέρχεται στα το 2004, το 2005, το 2006, το Το 2008, 2009 εµφάνισε µείωση 79

80 δηλαδή ανήλθε στα ποσά και τις δύο χρονιές. Το 2010, αύξηση 27,8% σε σχέση µε το 2009 µε ποσό να ανέρχεται στις ευρώ. Το 2010, οι ασιατικές χώρες παρουσίασαν την µεγαλύτερη αύξηση (+68,4%) µε ποσό να ανέρχεται στις 352 δισ. ευρώ, ενώ στην Ευρώπη υπήρξε αύξηση 19.2% µε το ποσό να ανέρχεται στις 1,045 τρισεκατοµµύρια ευρώ συνεχίζοντας να έχουν το µεγαλύτερο ποσοστό συµµετοχής επί του διεθνούς κύκλου εργασιών, 63,7%. Πιο αναλυτικά : (Πίνακας 12: Το µέγεθος του κύκλου εργασιών Factoring ανά γεωγραφική περιοχή) (ποσά σε τρισεκατοµ. ευρώ) Ευρώπη 612, , , , , ,649 1,045,069 Αµερική 109, , , , , , ,357 Αφρική 7,586 6,237 8,513 10,705 13,263 14,796 16,686 Ασία 111, , , , , , ,602 Αυστραλία 18,417 23,380 27,853 33,780 33,246 40,110 45,515 Παγκοσµίως 859,588 1,015,798 1,133,423 1,300,666 1,283,559 1,283,559 1,648,229 (Πηγή: FCI) 80

81 (Σχήµα 19: Τα ποσοστά αυξοµείωσης του κύκλου εργασιών στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και στην Παγκόσµια Αγορά). (Πηγή: FCI) Σχετικά µε την κατανοµή του συνολικού ύψους των εργασιών Factoring, το 2009 εγχώριο Factoring αντιπροσώπευε το 87% επί του συνολικού ύψους, ενώ το 2010 το 85% (µείωση κατά 2%). (Σχήµα 20: Κατανοµή Συνολικού Ύψους Εργασιών Factoring για το 2010) (Σχήµα 21: Κατανοµή Συνολικού Ύψους Εργασιών Factoring για το 2009) Το 2010 υπήρξε επίσης αύξηση του αριθµού των φορέων υπηρεσιών Factoring από σε (αύξηση 32%). 81