ΕΝΩΣΗ ΑΣΚΟΥΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΝΕΩΝ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑ. Ακυρωτικές διαφορές

Transcript

1 ΕΝΩΣΗ ΑΣΚΟΥΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΝΕΩΝ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑ Ακυρωτικές διαφορές Ανδρέας Τσουρουφλής Επίκ. Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ

2 Ακυρωτικές διαφορές Διάκριση μεταξύ διαφορών ουσίας και ακυρώσεως Δεν υπάρχει λειτουργικό θεωρητικό κριτήριο Διαφορές ουσίας είναι αυτές που ορίζονται από το νόμο ως τέτοιες Οι υπόλοιπες είναι ακυρωτικές διαφορές υπαγόμενες καταρχήν στο ΣτΕ

3 Ακυρωτικές διαφορές Περιπτώσεις διαφορών ουσίας Φορολογικές Τελωνειακές Δημοτικές Ασφαλιστικές Πράξεις από τη νομοθεσία περί προστασίας αναπήρων και θυμάτων πολέμου Πράξεις από τη νομοθεσία περί λαϊκής στέγης και εργατικής κατοικίας Πράξεις από τη νομοθεσία περί αποκαταστάσεως γεωργών και κτηνοτρόφων Πράξεις από τη νομοθεσία περί καθορισμού ορίων δήμων και κοινοτήτων Πράξεις από τη νομοθεσία περί μεταλλείων και λατομείων Σήματα

4 Ακυρωτικές διαφορές Περιπτώσεις διαφορών ουσίας Πράξεις από τη νομοθεσία για τις αποδοχές του προσωπικού του Δημοσίου και των ΝΠΔΔ Επιτάξεις Διοικητικές συμβάσεις Πράξεις Λιμενικών Αρχών Πράξεις Πολεοδομικών Αρχών Τροποποίηση ρυμοτομικού σχεδίου: αίτηση ακύρωσης Πράξεις Δασικών Αρχών Απόφαση κατεδάφισης κτίσματος: αίτηση ακύρωσης Πράξεις των Υπηρεσιών του Υπουργείου Εργασίας Πράξεις Αγορανομικού Κώδικα Πράξεις από τη νομοθεσία για την κυκλοφορία των οχημάτων Πράξεις επιβολής πειθαρχικών ποινών σε μέλη επαγγελματικών ενώσεων ΝΠΔΔ Πράξεις για παράβαση της νομοθεσίας περί γεωργικών και κτηνοτροφικών φαρμάκων

5 Ακυρωτικές διαφορές Περιπτώσεις ακυρωτικών διαφορών Διοικητικό Εφετείο Διαφορές του άρθρου 1 παρ. 1 Ν. 702/1977 πχ. υπαλληλικές, εκπαιδευτικές, πολεοδομικές εν γένει Διαφορές από αποφάσεις της ΡΑΕ Διαφορές Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Διαφορές ιθαγένειας και αναγνώρισης αλλοδαπού ως πρόσφυγα Πρωτόκολλα κατεδαφίσεως και αποζημιώσεως σε δασικές εκτάσεις Διοικητικό Πρωτοδικείο Διαφορές από τη νομοθεσία περί αλλοδαπών

6 Ακυρωτικές διαφορές Νομοθετικές διατάξεις (ενδεικτικά) ΚΦΔ (Ν. 4174/2013) Άρθρα 1, 7 Ν. 702/1977 Άρθρο 1 Ν. 1406/1983 Άρθρο 66 Ν. 4055/2012 Άρθρο 5 Ν. 2773/1999 Άρθρο 15 Ν. 3068/2002

7 Διαδικαστική ικανότητα Ενεργητική Φυσικά/νομικά πρόσωπα Πολιτικά κόμματα Ενώσεις προσώπων Κοινοπραξίες Ομάδα περιουσίας χωρίς νομική προσωπικότητα Παθητική Δημόσιο ΝΠΔΔ Διφυή νομικά πρόσωπα κατά το μέρος που ασκούν δημόσια εξουσία Ανεξάρτητες αρχές

8 Πράξεις προσβαλλόμενες διά αιτήσεως ακυρώσεως Εκτελεστές διοικητικές πράξεις Δεν προσβάλλονται Τυπικοί νόμοι (ελέγχονται παρεμπιπτόντως) ΠΝΠ Μη εκτελεστές πράξεις της Διοίκησης Εσωτερικές πράξεις της Διοίκησης Πληροφοριακά έγγραφα Απλές γνώμες Προπαρασκευαστικές πράξεις Βεβαιωτικές διοικητικές πράξεις Πράξεις που ενσωματώνονται σε μεταγενέστερη πράξη Πράξεις διοικητικής εποπτείας σε μη εκτελεστές πράξεις Πράξεις εκτέλεσης Πράξεις διαχείρισης της Διοίκησης Κυβερνητικές πράξεις

9 Έννομο συμφέρον Έννοια: αυξημένο ενδιαφέρον ενός πολίτη για τη νομιμότητα της διοικητικής πράξης, εφόσον αυτό στηρίζεται σε κάποιον ιδιαίτερο δεσμό του αιτούντος προς την προσβαλλόμενη πράξη είτε σε κάποια ιδιαίτερη ιδιότητα ή κατάστασή του. Γνωρίσματα Μη αντίθεση στο δίκαιο Αναγνώριση συμφέροντος από το δίκαιο ως άξιου προστασίας Ανάγκη έννομης προστασίας

10 Έννομο συμφέρον Γνωρίσματα Μη αντίθεση στο δίκαιο Ο αιτών επιδιώκει αποτέλεσμα μη αποδοκιμαζόμενο από την έννομη τάξη Αναγνώριση συμφέροντος από το δίκαιο ως άξιου προστασίας Στηρίζεται σε δικαίωμα Συμφέρον προς τήρηση των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειας Όχι απλή προσδοκία οικονομικών ωφελημάτων Όχι γενικό κοινωνικό ή πολιτικό ενδιαφέρον Ανάγκη έννομης προστασίας Δεν υφίσταται: Αίτηση ακύρωσης αλυσιτελής Ευνοϊκή για τον αιτούντα πράξη Ζητήματα με θεωρητική απλώς σημασία Η προσβαλλόμενη πράξη είναι ανυπόστατη και δεν έχει εφαρμοστεί

11 Προϋποθέσεις εννόμου συμφέροντος (47 παρ. 1 Π.Δ. 18/1989) Η πράξη έχει προκαλέσει υλική ή ηθική βλάβη στον αιτούντα Ο αιτών υφίσταται τη βλάβη υπό ορισμένη ιδιότητα αναγνωριζόμενη από την έννομη τάξη Διακρίσεις εννόμου συμφέροντος Υλικό: αφορά περιουσιακά δικαιώματα αποτιμητά σε χρήμα Ηθικό: αφορά καταστάσεις με ηθική αξία για τον αιτούντα Παραδείγματα Κάτοικοι νησιών για τεχνικά έργα Κάτοικοι Αθηνών για μη διατήρηση κτίσματος στην πόλη ενορίτης κατά πράξης εκλογής μητροπολίτη Κάτοικοι ορισμένης περιοχής κατά άδειας λειτουργίας βιομηχανίας Δεν έχουν μέλη ΔΕΠ για εκλογή σε θέση μέλους του Τμήματος Οι ανώτατοι δημόσιοι υπάλληλοι του ίδιου κλάδου σε διορισμό ή προαγωγή δημοσίου υπαλλήλου

12 Χρονικά σημεία ύπαρξης Έκδοση προσβαλλόμενης πράξης Άσκηση αίτησης ακύρωσης Συζήτηση αίτησης ακύρωσης Χαρακτηριστικά του εννόμου συμφέροντος Άμεσο: ο αιτών και όχι τρίτο πρόσωπο Προσωπικό: συνδέεται με τον αιτούντα με ιδιαίτερο δεσμό Ενεστώς Υφίσταται στα 3 παραπάνω χρονικά σημεία Απειλείται με βεβαιότητα στο μέλλον Όχι απλώς ενδεχόμενο, προσδοκώμενο, αόριστο ή παρελθόν Πρέπει να προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου Εξετάζεται αυτεπαγγέλτως

13 Λόγοι που εκλείπει το έννομο συμφέρον Απώλεια της ιδιότητας υπό την οποία υπέστη τη βλάβη Ανάκληση, ακύρωση ή κατάργηση ή λήξη χρονικής ισχύος της πράξης Παύει να υφίσταται το αντικείμενο της πράξης Ρητή ή σιωπηρή αποδοχή της πράξης από τον αιτούντα Όχι αποδοχή από ανάγκη, νόμιμη υποχρέωση, βία ή απειλή

14 Διοικητικές προσφυγές Απλή διοικητική προσφυγή Αίτηση θεραπείας Ιεραρχική προσφυγή Ειδική διοικητική προσφυγή Ενδικοφανής προσφυγή Έννοια ενδικοφανούς προσφυγής (63 3 ΚΔΔικ): διοικητική προσφυγή προβλέπεται νομοθετικά ασκείται εντός συγκεκριμένης προθεσμίας ασκείται ενώπιον του οργάνου που εξέδωσε την πράξη ή ιεραρχικώς προϊσταμένου οργάνου ή άλλου ειδικώς συγκροτημένου οργάνου συνεπάγεται έλεγχο κατά νόμο και ουσία

15 Προθεσμία για την έκδοση απόφασης επί της ενδικοφανούς Ορίζεται από το νόμο Άλλως, 3 μήνες Μετά την άπρακτη πάροδο τεκμαίρεται σιωπηρή απόρριψη Άσκηση αίτησης ακύρωσης Κατά της απόφασης επί της ενδικοφανούς (ρητής ή σιωπηρής) Όχι κατά της διοικητικής πράξης Ανάκληση πράξης μετά την άσκηση ενδικοφανούς Δεν επιτρέπεται Το πρωτοβάθμιο όργανο χάνει την αρμοδιότητά του

16 Η ενδικοφανής ως προϋπόθεση παραδεκτού της αίτησης ακύρωσης Εξαίρεση: όταν παραβιάζεται η υποχρέωση ενημέρωσης από τη Διοίκηση Περιεχόμενο ενημέρωσης (16 1 ΚΔΔιαδ) Υποχρέωση άσκησης ενδικοφανούς προσφυγής Αρμόδιο όργανο Προθεσμία Συνέπειες μη ασκήσεως Εξαίρεση: δεν απαιτείται ενημέρωση όταν η ενδικοφανής προσφυγή και το κύριο ένδικο βοήθημα προβλέπονται από τις διατάξεις του ίδιου νόμου (ΣτΕ Ολ. 876/2013)

17 Ρητή πράξη μετά την τεκμαιρόμενη απόρριψη της ενδικοφανούς Λογίζεται ως συμπροσβαλλόμενη Μπορεί να προσβληθεί και αυτοτελώς Λοιπές διοικητικές προσφυγές Δεν αποτελούν προϋπόθεση του παραδεκτού της αίτησης ακύρωσης Διακόπτουν την προθεσμία της αίτησης ακύρωσης

18 Προθεσμία 60 ημέρες 90 ημέρες για τους διαμένοντες στην αλλοδαπή Έναρξη προθεσμίας Γενικός κανόνας Κοινοποίηση της προσβαλλόμενης πράξης Δημοσίευση της προσβαλλόμενης πράξης, αν την επιβάλλει ο νόμος Άλλως, από τότε που ο αιτών έλαβε πλήρη γνώση της πράξης. Δημοσιευτέες πράξεις Τρίτοι: από τη δημοσίευση Εκείνοι τους οποίους αφορά Από την κοινοποίηση Άλλως, από την αποδεδειγμένα πλήρη γνώση Επί ομοδικίας η προθεσμία κρίνεται ξεχωριστά για κάθε ομόδικο

19 Αναστολή της προθεσμίας Δικαστικές διακοπές (1/7 15/9) Ανωτέρα βία Διακοπή της προθεσμίας Άσκηση διοικητικής (πλην ενδικοφανούς) προσφυγής ή αίτησης θεραπείας

20 Παρέμβαση Όποιος έχει έννομο συμφέρον μόνο για τη διατήρηση της ισχύος της προσβαλλόμενης πράξης Διαδικασία Κατάθεση δικογράφου στο δικαστήριο Επίδοση Σε όλους τους διαδίκους τουλάχιστον 6 πλήρεις ημέρες πριν από τη δικάσιμο Η παράλειψη της επίδοσης καλύπτεται αν εκείνος προς τον οποίο αυτή έπρεπε να γίνει παρίσταται στο ακροατήριο και δεν αντιλέγει

21 Πληρεξουσιότητα Εάν ο αιτών είναι φυσικό πρόσωπο Συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο Γενικό Ειδικό Συνυπογραφή του δικογράφου Προφορική δήλωση στο ακροατήριο Εάν ο αιτών είναι νομικό πρόσωπο Προφορική δήλωση στο ακροατήριο του νομίμου εκπροσώπου Ειδικό συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο (και τελευταίο καταστατικό) Αναδρομικότητα του πληρεξουσίου: καλύπτει και τις πράξεις της προδικασίας Διάρκεια ισχύος του πληρεξουσίου: 5 έτη

22 Αίτηση αναστολής Νομική βάση: 52 Π.Δ. 18/1989 Παρεπόμενος χαρακτήρας έναντι της αίτησης ακύρωσης Ζητείται η αναστολή της εκτέλεσης και όχι της ισχύος της πράξης Πράξεις υποκείμενες σε αναστολή Ατομικές διοικητικές πράξεις Κανονιστικές Καταρχήν δεν χωρεί αναστολή εκτέλεσης Κατ' εξαίρεση επιτρέπεται μόνο για τον αιτούντα, αν αποδειχθεί η βλάβη του

23 Αίτηση αναστολής Λόγοι αναστολής Βλάβη Ανεπανόρθωτη Δυσχερώς επανορθώσιμη Το προδήλως βάσιμο της αίτησης ακύρωσης Προβολή λόγων αναστολής Απαιτείται απόδειξη, όχι απλώς επίκληση Αρκεί και πιθανολόγηση

24 Αίτηση αναστολής Υφίσταται ανεπανόρθωτη ή δυσχερώς επανορθώσιμη βλάβη (ενδεικτικές περιπτώσεις): Κατεδάφιση κτίσματος Ουσιώδης περιορισμός των μέσων βιοπορισμού Οικονομικός κλονισμός επιχείρησης Διακοπή σπουδών και επαγγελματικής σταδιοδρομίας Αναστολή οικοδομικών αδειών Ηθική βλάβη Δεν υφίσταται ανεπανόρθωτη ή δυσχερώς επανορθώσιμη βλάβη Απλή χρηματική ζημία Απειλή ποινικών ή διοικητικών κυρώσεων Έμμεση βλάβη

25 Αίτηση αναστολής Προδήλως βάσιμο Δεν αρκεί απλή πιθανολόγηση Προϋποθέτει έλλειψη αμφιβολίας για το παραδεκτό της αίτησης ακύρωσης Απαιτείται και ύπαρξη βλάβης Δεν είναι απαραίτητο η βλάβη να είναι ανεπανόρθωτη ή δυσχερώς επανορθώσιμη Αρκεί απλή βλάβη

26 Αίτηση αναστολής Λόγοι αποκλεισμού της αναστολής Λόγοι δημοσίου συμφέροντος Προδήλως απαράδεκτη ή αβάσιμη αίτηση ακύρωσης Ακόμη και αν υφίσταται ανεπανόρθωτη βλάβη Κατά το μέρος που έχει ήδη εκτελεστεί η πράξη Εάν έχει ήδη ανασταλεί διοικητικά Εάν έχει ακυρωθεί ή ανακληθεί η πράξη Δεν χωρεί αναστολή μη βλαπτικής πράξης αρνητικής πράξης της Διοίκησης (κρατούσα άποψη)

27 Αίτηση αναστολής Διαδικασία Κατάθεση στο δικαστήριο όπου εκκρεμεί η αίτηση ακύρωσης Πράξη Προέδρου Επίδοση από τον αιτούντα Πράξης Προέδρου με αίτηση αναστολής Αίτησης ακύρωσης Κατάθεση αποδεικτικών στοιχείων Συζήτηση Επιτροπή Αναστολών (Τριμελής) Συνεδρίαση εν συμβουλίω Ο αιτών ακούγεται αν το ζητήσει