Διερεύνηση των περιβαλλοντικών συνθηκών των εδαφικών ενδιαιτημάτων του μύκητα. Cryptococcus, spp.

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Διερεύνηση των περιβαλλοντικών συνθηκών των εδαφικών ενδιαιτημάτων του μύκητα. Cryptococcus, spp."

Transcript

1 ΣΧΟΛΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ Διερεύνηση των περιβαλλοντικών συνθηκών των εδαφικών ενδιαιτημάτων του μύκητα Cryptococcus, spp. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Αθανάσιος Κουλέτσος 191/08044 Μυτιλήνη 2013

2 Τριμελής εξεταστική επιτροπή: Ευστρατίου Μαρία Αδαμαντία, Επίκουρος Καθηγήτρια Τμήματος Επιστημών της Θάλασσας, Επιβλέπουσα Καρύδης Μηχαήλ, Καθηγητής Τμήματος Επιστημών της Θάλασσας Μπακόπουλος Βασίλειος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Επιστημών της Θάλασσας 2

3 Ευχαριστίες: Θεωρώντας ότι η πτυχιακή μου εργασία ήταν η πρώτη μου ουσιαστική επαφή με ένα πιο εξειδικευμένο επιστημονικό αντικείμενο δίνοντάς μου την ευκαιρία να πάρω μια γεύση από την εμπειρία της έρευνας, θα ήθελα να ευχαριστήσω τα άτομα που μου προσέφεραν τις γνώσεις τους και με βοήθησαν στην ανάπτυξη των αντίστοιχων επιστημονικών μου προβληματισμών. Αρχικά θα ήθελα να ευχαριστήσω την επιβλέπουσα μου Καθηγήτρια Μαρία- Αδαμαντία Ευστρατίου, που μου έδωσε την ευκαιρία να ασχοληθώ με το εξαιρετικά ενδιαφέρον θέμα, που ανέπτυξα στην εργασία μου και που ήταν πάντα υπομονετική σε κάθε μου πρόβλημα καθοδηγώντας με, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Θα ήθελα να ευχαριστήσω επίσης τον μεταπτυχιακό φοιτητή Γιώργο Σιδερά για την εξαιρετικά πολύτιμη βοήθειά του και τις ώρες που αφιέρωσε στο εργαστήριο και τις δειγματοληψίες. Επιπλέον ευχαριστώ πολύ τις φοιτήτριες Λυδία Παπανικολοπούλου, Μαρία Ιώ Αναστασάκη Λαμψακινού και Ηλέκτρα Αμιράλη για την βοήθεια που μου προσέφεραν και που ήταν πάντα παρούσες σε ότι και αν χρειαζόμουν. Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω την κα. Ευαγγελία Σμέτη για βοήθειά της στο εργαστηριακό μέρος της πτυχιακής και τον αναπληρωτή καθηγητή κ. Καλαμποκίδη του Τμήματος Γεωγραφίας για την παραχώρηση των μετεωρολογικών δεδομένων. 3

4 Περιεχόμενα. Περίληψη...5 Εισαγωγή...5 Ζυμομύκητες...8 Θαλάσσιες ζύμες...8 Κατανομή θαλάσσιων ζυμών...9 Περιβαλλοντική εξάπλωση του Cryptococcus, spp...10 Σκοπός της εργασίας...12 Υλικά και μέθοδοι...12 Αποτελέσματα...20 Συζήτηση...23 Συμπεράσματα...24 Βιβλιογραφία...25 Παράρτημα Ι

5 Περίληψη. Ο μύκητας Cryptococcus, spp. έχει αποδειχθεί παθογόνος μύκητας του ανθρώπου και των ζώων. Οι λοιμώξεις που προκαλεί προσβάλουν το αναπνευστικό ή/και το κεντρικό νευρικό σύστημα. Ο Cryptococcus, spp. απαντάται στο φυσικό περιβάλλον και υπάρχει η υπόννοια ότι από εκεί μεταδίδεται και στον άνθρωπο. Στόχος της παρούσα εργασίας υπήρξε η διερεύνηση των περιβαλλοντικών συνθηκών των εδαφικών ενδιαιτημάτων του παθογόνου μύκητα Cryptococcus, spp. στην ευρύτερη περιοχή της Μυτιλήνης - Λέσβου. Διεξήχθησαν τέσσερις δειγματοληψίες από 32 διαφορετικά σημεία. Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες που παρουσιάζονται και εξετάστηκαν είναι το ph, το ποσοστό υγρασίας, η τοπική θερμοκρασία περιβάλλοντος και το ποσοστό οργανικού άνθρακα των δειγμάτων χώματος. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι περιβαλλοντικές συνθήκες εδώ βρίσκονται μέσα στο εύρος των περιβαλλοντικών συνθηκών που υποστηρίζουν την ανάπτυξη Cryptococcus spp. στο χώμα σύμφωνα με διεθνείς έρευνες. Ως εκ τούτου υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες που να επιτρέπουν την παρουσία και ανάπτυξη του δυνητικά παθογόνου μύκητα Cryptococcus spp. στην περιοχή μελέτης Εισαγωγή. Οι μύκητες είναι μια ανομοιογενής ομάδα ετερότροφων ευκαρυωτικών οργανισμών. Στην ομάδα των μυκήτων περιλαμβάνονται πάνω από είδη. Σε αντίθεση με άλλους ευκαρυωτικούς οργανισμούς, όπως τα πρωτόζωα, οι μύκητες διαθέτουν κυτταρικά τοιχώματα και αναπαράγονται αγενώς και εγγενώς. Έχουν αναγνωριστεί τρεις κύριες ομάδες μυκήτων: οι υφομήκυτες, οι ζυμομύκητες και τα μανιτάρια (Michael, 2005). Υποδιαιρούνται επίσης σε τέσσερις μεγάλες κατηγορίες: α) τους ασκομύκητες, που σχηματίζουν τα σπόρια τους (συνήθως 8) μέσα σε ασκό π.χ. Saccharomyces cerevisiae (εικ. 1). β) Τους φυκομύκητες, που αποτελούν την ατελέστερη μορφή μυκήτων π.χ. Aspergillus flavus (εικ. 2). γ) Τους αδηλομύκητες, που συνήθως αναπαράγονται αγενώς π.χ. Thielaviopsis basicola (εικ. 3). δ) Τους βασιδιομύκητες, που ζουν σαπροφυτικά, παρασιτικά και κάποιοι είναι επιβλαβείς π.χ. Cryptococcus albidus (εικ. 4). Σ αυτούς ανήκουν και οι βρώσιμοι μύκητες. 5

6 Ο αγενής πολλαπλασιασμός τους γίνεται με τη βοήθεια σπορίων διαφόρων μορφών και ειδών (ζωοσπόρια (εικ. 5), κονίδια (εικ. 6), κλπ). Έτσι στους μύκητες που ζουν στο νερό (υδρόβιοι), τα σπόρια (ζωοσπόρια) είναι γυμνά και έχουν βλεφαρίδες που τα βοηθούν να μετακινούνται μέσα στο υγρό περιβάλλον τους. Στους μύκητες της ξηράς (χερσαίους), τα σπόρια είναι καλυμμένα με μεμβράνη. Εάν τα σπόρια παράγονται στο εσωτερικό του μύκητα, λέγονται ενδοσπόρια, ενώ εάν παράγονται εξωτερικά, εξωσπόρια ή κονίδια. Ο εγγενής πολλαπλασιασμός γίνεται κατά διαφόρους τρόπους, δηλαδή με ισογαμία, ανισογαμία, ωογαμία ή με συγχώνευση ολόκληρων γαμεταγγείων (γαμεταγγειογαμία) και τα σπόρια που δημιουργούνται εδώ είναι ασκοσπόρια (εικ. 7), βασιδιοσπόρια, κ.α. Η οικολογική τους σημασία είναι ιδιαίτερα σημαντική διότι δρουν ως αποικοδομητές απορροφώντας θρεπτικά υλικά από τα οργανικά υποστρώματα που διασπούν. Άλλοι είναι παράσιτα. Τα ενδιαιτήματα των μυκήτων ποικίλλουν σημαντικά. Κάποιοι από αυτούς είναι υδρόβιοι, ζώντας κυρίως σε γλυκά νερά, λίγοι είναι αυτοί που αναπτύσσονται στο θαλάσσιο περιβάλλον. Οι περισσότεροι μύκητες είναι χερσαίοι, ζουν στο έδαφος, πάνω σε ζωντανούς οργανισμούς (ζώα και φυτά), πάνω σε νεκρή οργανική ύλη (σκουπίδια, υπολείμματα φυτών, κοπριά, κλπ). Συμμετέχουν σημαντικά στη μετατροπή του οργανικού άνθρακα που υπάρχει στη φύση σε ανόργανο. Ανάμεσα στους μύκητες υπάρχουν πολλά είδη που είναι παράσιτα χερσαίων φυτών (Stachybotrys chartarum - περονόσπορος) και προκαλούν οικονομικά σημαντικές ασθένειες των καλλιεργειών. Υπάρχουν και ωφέλιμα είδη, όπως είναι οι ζυμομύκητες που εμπλέκονται στη ζύμωση, π.χ. του κρασιού και της μπύρας και οι μύκητες από τους οποίους παρασκευάζονται αντιβιοτικά, όπως πενικιλίνη, τεραμυκίνη, κ.α.. Στους ωφέλιμους μύκητες κατατάσσονται και οι εδώδιμοι πολυκύτταροι μύκητες, τα μανιτάρια. Υπάρχουν μερικοί μύκητες που είναι παράσιτα ζώων και του ανθρώπου, και προκαλούν σοβαρές ασθένειες όπως ο Cryptococcus spp. για τον οποίο θα γίνει η εκτενέστερη μελέτη των περιβαλλοντικών συνθηκών ανάπτυξής του στη συνέχεια της παρούσας πτυχιακής εργασίας. 6

7 Εικόνα 1: Saccharomyces cerevisiae ( Saccharomyces_cerevisiae) Εικόνα 2: Aspergillus flavus (enfo.agtbme.hu/drupal/en/node/2780) Εικόνα 3: Thielaviopsis basicola. (discoverlife.org) Εικόνα 4: Cryptococcus albidus (emlab.com) Εικόνα 5: Ζωοσπόρια από Olpidium brassicae ( Εικόνα 6: Κονίδια από Stachybotrys chartarum.( Εικόνα 7: Ασκοσπόρια από Shaerotheca macularis. ( 7

8 Ζυμομύκητες. Οι ζυμομύκητες ή ζύμες είναι μια πολυφυλετική ομάδα βασιδιομυκήτων και ασκομυκήτων με κύριο χαρακτηριστικό τους την μονοκυτταρική ανάπτυξη (Kurtzman et al., 1998). Ο όρος ζύμη αναφέρεται σε μάζα ζαχαρομυκήτων που προκαλούν την αλκοολική ζύμωση. Υπάρχουν περίπου 100 γένη και 800 περιγραφόμενα είδη ζυμών, ενώ εκτιμήσεις δείχνουν ότι οι αριθμοί αυτοί αντιπροσωπεύουν μόνο το 1% των ειδών που υπάρχουν στη φύση, καθώς τα υπόλοιπα είναι μη καλλιεργήσιμα (Fell, 2001). Οι ζυμομύκητες χρησιμοποιήθηκαν στη βιομηχανία τροφίμων κυρίως για την παραγωγή αιθανόλης και διοξειδίου του άνθρακα, τα οποία είναι σημαντικά συστατικά για τη ζυθοποιία την απόσταξη κρασιού και την παρασκευή αρτοσκευασμάτων. Ο περιβαλλοντικός τους ρόλος είναι παρόμοιος με πολλούς άλλους μύκητες, δηλαδή μερικές ζύμες είναι παράσιτα σε φυτά, ζώα και ανθρώπους, ενώ άλλες ενεργούν ως σαπρόφυτα μετατρέποντας την φυτική ή ζωική οργανική ύλη σε ζυμική βιομάζα και υποπροϊόντα τα οποία μπορεί να έχουν εμπορική σημασία. Η βιομετατροπή αυτή της πρώτης ύλης είναι ιδιαίτερα σημαντική λόγω της διατροφικής ποιότητάς της, διότι είναι πλούσια σε πρωτεΐνες, λιπίδια και βιταμίνες. Για αυτό το λόγο χρησιμοποιείται ευρέως σαν ζωοτροφή ζώων και ψαριών. Θαλάσσιες ζύμες. Οι ζυμομύκητες κατανέμονται σχεδόν σε κάθε υδάτινο περιβάλλον, όπως σε ωκεανούς, θάλασσες, εκβολές ποταμών, λίμνες και ποτάμια (Fell, 2001). Ωστόσο είναι δύσκολος ο χαρακτηρισμός των ζυμών αυτών ως θαλάσσια είδη. Η ανοχή στην αλατότητα δεν είναι ικανή να διαχωρίσει τα θαλάσσια είδη από τα χερσαία, καθώς σχεδόν όλοι οι ζυμομύκητες μπορούν να αναπτυχθούν σε συγκεντρώσεις χλωριούχου νατρίου, ακόμα και σε εκείνες που υπερβαίνουν της θάλασσας (Roth et al., 1962). Άμεση εξέταση ζωντανών θαλάσσιων ασπόνδυλων έδειξε την παρουσία παρασιτικών και παθογόνων ζυμών (Fize et al., 1970 ; Seki and Fulton 1969). Αν τα είδη που βρέθηκαν έχουν ως εγγενή βιότοπό τους τα θαλάσσια ασπόνδυλα τότε θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «αυτόχθονα θαλάσσια είδη». Παρ όλα αυτά, μέχρι στιγμής δεν 8

9 έχουν βρεθεί φυσιολογικές ενδείξεις ή αποδείξεις που να εξηγούν επαρκώς γιατί οι ζύμες επιλέγουν να ζουν σε αυτά τα ενδιαιτήματα (Kutty et al., 2008). Ένας τρόπος διαχωρισμού των θαλάσσιων ζυμών από τους υπόλοιπους ζυμομύκητες είναι ο εντοπισμός ορισμένων διακριτικών χαρακτηριστικών τους που σχετίζονται με την περιβαλλοντική κατανομή τους. Μια πραγματικά θαλάσσια ζύμη θα πρέπει να είναι ικανή να αναπτυχθεί σε θαλάσσιο υπόστρωμα. Οι ζύμες που βρέθηκαν στο υδάτινο περιβάλλον είναι γενικά μη σπορογόνες, αερόβιες και σπάνια αναερόβιες (Pitt και Miller 1970). Επιπλέον είναι ευπροσάρμοστες στη βιοαποδόμηση (De Souza, 1979 ; Kobatake et al., 1992). Έτσι συμμετέχουν σε μια σειρά σημαντικών οικολογικών διεργασιών στη θάλασσα, σε παράκτια και μεταβατικά περιβάλλοντα. Μεταξύ των σημαντικών αυτών δραστηριοτήτων είναι η αποσύνθεση φυτικών και ζωικών ουσιών, η ανακύκλωση των θρεπτικών συστατικών και η αποδόμηση ανθεκτικών ενώσεων όπως το πετρέλαιο (Meyers et al., 1967). Κατανομή Θαλάσσιων ζυμών. Η ανακάλυψη των θαλάσσιων ζυμών έγινε για πρώτη φορά το 1894 από τον Fisher, ο οποίος απομόνωσε κόκκινες και λευκές ζύμες από νερά του Ατλαντικού Ωκεανού και τις ταυτοποίησε ως Torula spp. και Mycoderma spp. αντίστοιχα (Fisher, 1894). Ακολουθώντας την ανακάλυψη αυτή, πολλοί άλλοι ερευνητές όπως ο Hunter (Hunter, 1920), Bhat, (Bhat et al., 1955), Suehiro (Suehiro, 1960), van Uden και Fell (van Uden and Fell, 1968) απομόνωσαν θαλάσσιες ζύμες από διάφορα περιβάλλοντα όπως θαλασσινό νερό, φύκια, ψάρια, θαλάσσια θηλαστικά και θαλάσσια πτηνά. Οι Kohlmeyer απομόνωσαν ζύμες από το θαλασσινό νερό, ιζήματα, φυτά, οργανικές ύλες και ζώα των θαλάσσιων βιοτόπων και τις διαχώρισαν σε δύο ομάδες, τις υποχρεωτικά θαλάσσιες και τις προαιρετικά θαλάσσιες ζύμες (Kohlmeyer and Kohlmeyer, 1979). Οι υποχρεωτικά θαλάσσιες ζύμες είναι αυτές που μέχρι στιγμής δεν έχουν συλλεχθεί από οπουδήποτε αλλού εκτός από το θαλάσσιο περιβάλλον, ενώ οι προαιρετικά θαλάσσιες ζύμες εντοπίζονται και σε χερσαία οικοσυστήματα. Ο Cryptococcu spp. όπως θα αναλυθεί και παρακάτω ανήκει στις προαιρετικά θαλάσσιες ζύμες. 9

10 Περιβαλλοντική εξάπλωση του Cryptococcus, spp. Ο Cryptoccus,ssp. είναι παθογόνος βασιδιομύκητας και προκαλεί απειλητικές για τη ζωή μολύνσεις του αναπνευστικού και κεντρικού νευρικού συστήματος τόσο του ανθρώπου όσο και των άγριων ή οικόσιτων ζώων (Kidd et al., 2007). Τα στελέχη που έχουν αναγνωριστεί είναι ο Cryptococcus neoformans, Cryptococcus gattii, Cryptococcus albidus και Cryptococcus uniguttulas. Σε αντίθεση με τον πρώτο που έχει μια παγκόσμια κατανομή, ο C.gatti θεωρούνταν μέχρι πρότινος αποικιστής τροπικών και υποτροπικών περιοχών όπως η Αυσταλία και η Νότια Αμερική με χαμηλό επίπεδο ενδημικότητας (Kwon-Chung, 1984). Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι η περιβαλλοντική κατανομή αυτής της ζύμης συμπεριλαμβάνει και περιοχές με εύκρατο κλίμα όπως οι περιοχές γύρω από τη Μεσσόγειο Θάλασσα (Romeo, et al., 2011). Πρώτη απομόνωση Cryptococcus spp. από το περιβάλλον έγινε στην Κολομβία το 1998 (Callejas et al., 1998). Περιοχές από όπου απομονώθηκε Cryptococcus spp. από χερσαία περιβάλλοντα είναι η Νότια Ιταλία, Regio di Calabria το 2010 (Romeo et al., 2011), η Παπούα Νέα Γουινέα το 1995 (Sealton et al., 1996), τη Βρετανική Κολούμπια, Καναδάς το 2005 (Kidd et al., 2007), το Σάο Πάολο της Βραζιλίας το 2009 (Pedroso et al., 2009) και η Βορειοανατολική Ινδία το 2012 (Gurung et al., 2012) Οι Ellis και Pfeiffer ήταν οι πρώτοι που απομόνωσαν Cryptococcus spp. από ευκαλύπτους του είδους Eucalyptus camaldulensis το 1989 στην Αυστραλία (Ellis and Pfeiffer, 1990). Έπειτα της πρώτης απομόνωσης ακολούθησαν μεταγενέστερες από κορμούς των E.tereticornis, Syncarpia glomulifera, E.micocorys, E.grandis, E.Rudis, E.gomphocephala και E.blakelyi (Pfeiffer and Ellis, 1992 ; Vilcins et. al., 2002). Ως προαιρετικά θαλάσσια ζύμη ο Cryptococcus spp. βρέθηκε σε νερό του Ειρηνικού Ωκεανού (Yamasato et al., 1974), του Ατλαντικού Ωκεανού (Phatt and Fell, 1970) και του Ινδικού (Bhat et al.,1955). Τέλος Cryptococcus spp. έχει απομονωθεί και από θαλάσσια και δελταϊκά ιζήματα (MacGillivray and Shiaris, 1993). Η κατανομή των Cryptococcus spp. που απομονώθηκαν από χερσαίες πηγές βρέθηκε να είναι αντίστοιχη με την κατανομή κλινικών περιπτώσεων από λοιμώξεις που οφείλονταν στον παθογόνο μύκητα. Την υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης λοιμώξεων λόγω Cryptococcus spp. παγκοσμίως έχει η Βρετανική Κολούμπια, Καναδάς με ποσοστό 36 περιπτώσεις/εκατομμύριο άτομα/έτος (MacDougall and 10

11 Fyfe, 2006). Στην περιοχή η μέση περίοδος επώασης για την ανθρώπινη μόλυνση υπολογίστηκε από 6 έως 7 μήνες, με εύρος 2 έως 11 μήνες (MacDougall et al., 2007). Περιοχές εύρεσης Cryptococcus spp. Έτος Γεωγραφική Περιοχή Περιβάλλον απομόνωσης Βιλιογραφία 1955 Off Mumbai, Arabian Sea Νερό Θάλασσας (Bhat et al.,1955) 1963 Loma Trough, off San Diego, California Νερό Θάλασσας (van Uden, et al.,1963) 1968 Gulf Stream, Bahamas Νερό Θάλασσας (Fell and Hunter, 1968) 1970 Atlantic Ocean Νερό Θάλασσας (Phatt and Fell, 1970) 1973 Biscayne Bay, Bahamas Θαλάσσιο Ίζημα (Fell, et al., 1973) 1974 Pacific Ocean Νερό Θάλασσας (Yamasato et al., 1974) 1974 Suwannee estuary, Florida Δελταϊκό Ίζημα (Lazarus and Koburger, 1974) 1982 Dry valleys of Antarctica Θαλάσσιο Ίζημα (Baharaeeh, et al., 1982) 1983 Southern Sao Paulo, Brazil Νερό Θάλασσας (Paula, et al., 1983) 1993 Coastal Massachusetts Θαλάσσιο Ίζημα (MacGillivray and Shiaris, 1993) 1996 Papua New Guinea Χώμα (Sealton et al., 1996) 1998 Colombia Χώμα (Callejas et al., 1998) 2005 Arabian Sea and Bay of Bengal Θαλάσσιο Ίζημα (Lakshmi, 2005) 2007 British Columbia, Canada Χώμα (Kidd et al., 2007) 2009 Sao Paulo, Brazil Χώμα (Pedroso et al., 2009) 2011 Regio Calabria, Italy Χώμα (Romeo et al., 2011) 2012 India Χώμα (Gurung et al., 2012) 11

12 Σκοπός της εργασίας. Εξαιτίας της υγειονομικής σημασίας του Cryptococcus spp. υπάρχει ενδιαφέρον για έλεγχο της παρουσίας του μύκητα σε χερσαία και υδάτινα οικοσυστήματα. Η παρούσα πτυχιακή εργασία συμπεριλαμβάνεται στο πλαίσιο μιας ευρύτερης έρευνας για τη παρουσία του μύκητα στο περιβάλλον. Στόχος της είναι η διερεύνηση των περιβαλλοντικών συνθηκών των εδαφικών ενδιαιτημάτων του Cryptococcus spp. στο ανατολικό μέρος του νησιού της Λέσβου μέσω αναλύσεων των τιμών pη, περιβαλλοντικής θερμοκρασίας, υγρασίας και οργανικού άνθρακα. Υλικά και μέθοδοι. Λήφθηκαν δείγματα χώματος κάτω από δέντρα των οποίων το χώμα συνδέεται με την υποψία εποικισμού του Cryptococcu spp. οπως τα δέντρα Πεύκο (Pinus), Αλμυρίκι (Tamarix), Βελανιδιά (Quercus) και Ευκάλυπτος (Eucalyptus). Τα δείγματα πάρθηκαν από κεντρικές περιοχές της πόλης της Μυτιλήνης όπως πάρκα, αλλά και περιφερειακές περιοχές (Λόφος Πανεπιστημίου, Θερμή, Βαρειά). Συνολικά ελήφθησαν 32 δείγματα κατά τη χρονική διάρκεια 17 Ιανουαρίου μέχρι 13 Φεβρουαρίου του Τα δείγματα χώματος συλλέχτηκαν κάτω από δέντρα με τη χρήση πλαστικού ποτηριού μίας χρήσης (εικ. 8). Για τη μεταφορά τους από τις περιοχές μελέτης στο εργαστήριο καθώς και για τη συντήρηση τους σε ψυγείο 4-8 ο C (εικ. 9) χρησιμοποιήθηκαν σακούλες διατήρησης τροφίμων οικιακής χρήσης (εικ. 10). Οι συντεταγμένες των δειγμάτων και η τοπική θερμοκρασία πάρθηκαν με τη χρήση GPS Color Trak Magellan (εικ. 11). Με τη βοήθεια του Google Earth και τις συντεταγμένες του G.P.S. ορίστηκαν τα σημεία των δειγματοληψιών και δημιουργήθηκαν χάρτες (εικ. 12 και εικ. 13). Στις 17/01/2013 πάρθηκαν 6 δείγματα των οποίων τα σημεία δειγματοληψίας έχουν το χρώμα κόκκινο στο χάρτη (εικ. 14). Στις 22/01/2013 λήφθησαν 9 δείγματα των οποίων τα σημεία δειγματοληψίας στο χάρτη απεικονίζονται με πράσινο χρώμα (εικ. 14 και 15). Στις 30/01/2013 πάρθηκαν 10 δείγματα των οποίων τα σημεία απεικονίζονται στο χάρτη με κίτρινο χρώμα (εικ. 14). Στις 13/02/2013 πάρθηκαν 7 δείγματα των οποίων τα σημεία συμβολίζονται με μπλε χρώμα στο χάρτη (εικ.15 και 16). 12

13 Προσδιορισμός ph. Τα δείγματα μεταφέρθηκαν και αναλύθηκαν την ίδια μέρα στο εργαστήριο. Για την μέτρηση του ph παρασκευάστηκε διάλυμα με 2gr χώματος και 10ml φυσιολογικού ορού το οποίο αναμείχθηκε για 30sec σε αναδευτήρα Vortex (εικ. 17) και για 30min σε λουτρό υπερήχων (εικ. 18). Το ίζημα αφέθηκε να κατακαθίσει και μετά από 10min μετρήθηκε το ph του υπερκειμένου. Το ph-μετρο που χρησιμοποιήθηκε είναι Hanna μοντέλο HI 8424 microcomputer (εικ. 19). Προσδιορισμός υγρασίας. Η περιεκτικότητα των δειγμάτων σε υγρασία προσδιορίστηκε μέσω της διαφοράς βάρους του αποξηραμένου χώματος από το αρχικό χώμα. Τα ποσοστά της υγρασίας των δειγμάτων υπολογίστηκαν με τον παρακάτω τύπο: 13

14 Εικόνα 8: Δειγματοληψία χώματος. Εικόνα 9: Ψυγείο συντήρησης. Εικόνα 10: Σακούλα οικιακής χρήσης και ποτήρι μιας χρήσεως. Εικόνα 11: GPS Color Trak Magellan. 14

15 Εικόνα 12: Χάρτης με σημεία δειγματοληψίας γύρω από την περιοχή του Πανεπιστημίου και της πόλης της Μυτιλήνης. Εικόνα 13: Χάρτης με όλα τα σημεία δειγματοληψίας. 15

16 Εικόνα 14: Χάρτης δειγματοληψίας περιοχής Πανεπιστημίου Αιγαίου των δειγματοληψιών της 17/01/2013 (κόκκινο χρώμα), τις 22/01/2013(πράσινο χρώμα) και τις 30/01/2013 (κίτρινο χρώμα). Εικόνα 15: Χάρτης από τα δείγματα που πάρθηκαν στην πόλη της Μυτιλήνης κατά τη διάρκεια των δειγματοληψιών της 22/01/2013 (πράσινο χρώμα) και 13/02/2013 (μπλέ χρώμα). 16

17 Εικόνα 16: Χάρτης των δειγμάτων που πάρθηκαν στην περιοχή της Θερμής στις 13/02/2013 (μπλέ χρώμα). Εικόνα 17: Αναδευτήρας Vortex. 17

18 Εικόνα 18: Λουτρό υπερήχων. Εικόνα 19: ph-μετρο Hanna HI Εικόνα 20: Ζυγός ακριβείας Kern ALJ220-4M 18

19 Εικόνα 21: Πυρίμαχα χωνευτήρια HCT 102/35 DIN. Εικόνα 22:. Κλίβανος Binder στους 105 ο C. Εικόνα 26: Αποξηραντήρας. 19

20 Εικόνα 24: Πυριαντήριο Raypa HM-9 και διαδικασία εισαγωγής χωνευτηρίων για αποτέφρωση. Αποτελέσματα. Κατά τη χρονική περίοδο από 17/01/2013 έως 13/02/2013 πραγματοποιήθηκαν 4 δειγματοληψίες στις 17/01/2013, στις 22/01/2013, στις 30/01/2013 και 13/02/2013. Στη πρώτη δειγματοληψία λήφθηκαν 6 δείγματα, στη δεύτερη 9, στη τρίτη 10 και στη τέταρτη 7. Οι συντεταγμένες και οι περιοχές από όπου συλλέχτηκαν τα 32 δείγματα αναφέρονται στο Παράρτημα Ι. Οι καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν την ημέρα των δειγματοληψιών καθώς και την προηγούμενη ημέρα από κάθε δειγματοληψία δόθηκαν από το εργαστήριο κλιματικών καταστροφών του τμήματος Γεωγραφίας (catastrophes.geo.aegean.gr) (πίνακας 1). Πίνακας 1: Ύψος βροχής και υγρασία τις ημέρες των δειγματοληψιών και την προηγούμενη τους. Ημερομηνία Μέση τιμή ημερήσιας Ύψος Βροχής(mm) υγρασίας 16/01/ ,4% 17,5 17/01/2013 Δ1 70,1% 9,1 21/01/ ,6% 0,0 20

21 22/01/2013 Δ2 66,5% 1,6 29/01/ ,7% 0,1 30/01/2013 Δ3 55,2% 0,0 12/02/ ,1% 0,0 13/02/2013 Δ4 76% 0,1 Πίνακας 1: Catastrophes.geo.aegean.gr Όπως φαίνεται από τον παραπάνω πίνακα κατά τη διάρκεια της πρώτης δειγματοληψίας στις 17/01/2013 (πίνακας 4) οι καιρικές συνθήκες της προηγούμενης αλλά και της ίδια μέρας παρουσιάζουν αυξημένα ποσοστά ημερήσιας υγρασίας 70,4% % και βροχοπτώσεις ύψους 17,5mm και 9,1mm. Οι τοπικές περιβαλλοντικές θερμοκρασίες μετρήθηκαν με το G.P.S. Ελάχιστη τιμή ήταν ο C για την δειγματοληψία της 30/01/2013. Η μέγιστη ήταν o C για τη δειγματοληψία της 22/1/2013 (πίνακας 2). Η μέση τιμή των τοπικών περιβαλλοντικών θερμοκρασιών είναι 17,1 o C και η τυπική απόκλιση είναι 2,791 (πίνακας 3). Οι τιμές του ph είχαν μέση τιμή 7,1 με τυπική απόκλιση 0,264 (πίνακας 3). Ελάχιστη τιμή 6,7 για το δείγμα 26 που λήφθηκε στη δειγματοληψία της 13/02/2013 κάτω από Ευκάλυπτο (Eucalyptus) στην περιοχή της Θερμής και μέγιστη την τιμή 7,7 για το δείγμα 24 και 22 που λήφθηκαν στη δειγματοληψία της 30/01/2013 κάτω από Αλμυρίκια (Tamarix) στην περιοχή της παραλιακής οδού Ελευθερίου Βενιζέλου (πίνακας 2). Το μικρότερο ποσοστό υγρασίας ήταν 15,4% στο δείγμα 24 και το μεγαλύτερο 60% στο δείγμα 4 (πίνακας 2). Η μέση τιμή του ποσοστού της υγρασίας ήταν 31,1% με τυπική απόκλιση 11,905 (πίνακας 3). Η μέση τιμή του ποσοστού της περιεκτικότητας του οργανικού άνθρακα στα δείγματα χώματος ήταν 17% με τυπική απόκλιση 14,434 (πίνακας 3). Το μικρότερο ποσοστό είχε το δείγμα 29 (χώμα κάτω από Ευκάλυπτο -Eucalyptus-) και 24 (χώμα κάτω από Αλμυρίκι -Tamarix-) με 4,9% και το μεγαλύτερο ποσοστό το δείγμα 3 (χώμα κάτω από Ευκάλυπτο -Eucalyptus-) με 58% (πίνακας 2) 21

22 Πίνακας 2: Περιβαλοντικοί Παράμετροι. Α/Α Δείγματος Ημερομηνία Γένος Δέντρου Θερμοκρασία Περιβάλλοντος ο C ph εδα Οργανικός άνθρακας % Υγρασία εδάφους % 1 17/01/2013 Pinus 17 7,0 51,5 54,5 2 17/01/2013 Quercus 18 6,9 7,9 29,8 3 17/01/2013 Eucalyptus 17 6,7 58,0 58,7 4 17/01/2013 Pinus 17 7,0 51,9 60,0 5 17/01/2013 Tamarix 17 7,0 13,9 35,8 6 17/01/2013 Tamarix 17 7,1 13,5 36,7 7 22/01/2013 Eucalyptus 19 7,0 13,4 20,6 8 22/01/2013 Pinus 19 7,0 6,7 21,8 9 22/01/2013 Citrus 20 7,2 5,3 17, /01/2013 Pinus 19 7,4 6,4 17, /01/2013 Quercus 21 7,0 14,2 32, /01/2013 Quercus 21 7,1 33,3 44, /01/2013 Tamarix 21 7,5 9,0 24, /01/2013 Tamarix 22 7,2 9,5 23, /01/2013 Pinus 23 6,8 13,3 26, /01/2013 Quercus 14 6,7 5,9 30, /01/2013 Quercus 14 6,9 13,0 32, /01/2013 Pinus 14 7,2 14,5 38, /01/2013 Pinus 14 7,0 13,9 30, /01/2013 Pinus 14 7,2 7,4 27, /01/2013 Tamarix 14 7,3 10,2 18, /01/2013 Tamarix 14 7,7 8,1 22, /01/2013 Tamarix 14 7,2 10,6 27, /01/2013 Tamarix 14 7,7 4,9 15, /01/2013 Pinus 13 7,1 35,2 49, /02/2013 Eucalyptus 15 6,7 14,1 29, /02/2013 Eucalyptus 16 6,9 35,8 43, /02/2013 Eucalyptus 17 7,0 12,3 24, /02/2013 Eucalyptus 18 7,1 4,9 17, /02/2013 Pinus 19 7,0 14,5 25, /02/2013 Pinus 19 7,1 16,5 32, /02/2013 Pinus 17 7,6 9,8 26,0 Πίνακας 3: Μέση Τιμή και Τυπική Απόκλιση των Περιβαλλοντικών Παραμέτρων. Θερμοκρασία περιβάλλοντος ο C ph χώματος Υγρασία χώματος% Οργ. Άνθρακας χώματος% Μέση τιμή 17,1 7,1 31,1 17,0 Τυπική απόκλιση 2,791 0,264 11,905 14,434 22

23 Πίνακας 4: Μέση τιμή ποσοστού υγρασίας ανά δειγματοληψία. Ημερομηνία Δειγματοληψία Μέση τιμή Υγρασίας 17/01/ η 46% 22/01/ η 25% 30/01/ η 29,2% 13/02/ η 28,3% Συζήτηση. Η παρούσα πτυχιακή εργασία έγινε στα πλαίσια μιας ευρύτερης μελέτης για τη διερεύνηση των ενδιαιτημάτων του Cryptococcus spp. στο Ανατολικό Αιγαίο. Τα δείγματα 1, 3 και 4 παρουσίασαν υψηλότερα ποσοστά περιεκτικότητας οργανικού άνθρακα. Αυτό οφείλεται στο ότι περιείχαν νεκρή οργανική ύλη από τη σήψη των φύλλων των δέντρων. Από σύγκριση τιμών με αντίστοιχη έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην Ατλαντική ακτή της Βόρειας Αμερικής (Kidd et al., 2007) παρατηρήθηκαν διαφορές στη μέση τιμή του ph κατά 1,25 μονάδες χαμηλότερο από αυτό που βρέθηκε στη παρούσα μελέτη. Διαφορά υπήρξε και στο εύρος ποσοστού περιεκτικότητας οργανικού άνθρακα και υγρασίας. Τα εύρη τιμών των Kidd et al. για την υγρασία ήταν 0,3 με 280% και για τον οργανικό άνθρακα 1,1 με 75% μεγαλύτερα από αυτά της παρούσας εργασίας, γεγονός που πολύ πιθανά οφείλεται στο γεγονός ότι η παρούσα μελέτη διεξήχθη το χειμώνα του ενώ των Kidd et al. κάλυπτε ολόκληρο το έτος. Ωστόσο, η περιεκτικότητα σε οργανικό και υγρασία της παρούσας εργασίας είναι μέσα στα εύρη των τιμών της μελέτης στην Ατλαντική ακτή της Βόρειας Αμερικής με τιμές υγρασίας από 20,5 μέχρι 24,2% και οργανικού άνθρακα από 9 μέχρι 13,4%. Οι μέσες τιμές υγρασίας των δειγμάτων (πίνακας 4) ήταν αναμενόμενες σε συνδυασμό με τις προηγηθείσες βροχοπτώσεις (πίνακας 1). Η πρώτη δειγματοληψία στις 17/01/2013 είχε μέση τιμή ποσοστού υγρασίας 46% ποσοστό μεγαλύτερο από ότι των υπόλοιπων τριών δειγματοληψιών (πίνακας 4). Η τιμή αυτή αιτιολογείται βάσει των καιρικών δεδομένων καθώς την προηγούμενη αλλά και την ημέρα της δειγματοληψίας υπήρχαν αυξημένα ποσοστά ημερήσιας υγρασίας και βροχοπτώσεων (πίνακας 1). 23

24 Συμπεράσματα. Από τη σύγκριση των αποτελεσμάτων της εργασίας αυτής με τα αποτελέσματα διεθνών ερευνών στο αντικείμενο των περιβαλλοντικών συνθηκών που υποστηρίζουν την ανάπτυξη Cryptococcus spp. στο χώμα, εμφανίζεται ότι οι περιβαλλοντικές συνθήκες εδώ βρίσκονται μέσα στο εύρος των περιβαλλοντικών συνθηκών που επικρατούν στις περιοχές που έχει απομονοθεί Cryptococcus, spp. Ως εκ τούτου υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες που να επιτρέπουν την παρουσία και ανάπτυξη του δυνητικά παθογόνου μύκητα Cryptococcus spp. στην περιοχή μελέτης. 24

25 Βιβλιογραφία. -Baharaeeh, S., Bantle, J.A., Vishniac, H.S., The evolution of Antarctic yeasts. DNA base composition and DNA homology. Canadian Journal of Microbiology 28 pp: Bhat, J., Kachwala, N., Moody, B., Marine yeasts of the Indian Coast. Journal of Scientific & Industrial Research B 4 pp:9-15 -Callejas, A., Ordorez, N., Rodriguez, M.C., Castaneda, E., First isolation of Cryptococcus neoformans var. gattii, serotype C, from the environment in Colombia. Medical Mycology 36 pp: De Souza, N., D Souza J., Studies on estuarire yeasts - pectinolytic yeast in mangroves Mahas pp: Ellis, D., Pfeiffer, T., Natural habitat of Cryptococcus neoformans var. gattii. Journal of Clinical Microbiology 28 pp: Fell, J.W., Hunter, I.L., Isolation of heterothallic yeast strains of Metschnikowia kamienski and their matting reactions with Chlamydozyma wickerham spp. Antonie van Leeuwenhoek 34 pp: Fell, J.W., Hunter, I.L., Statzell-Tallman, A., Marine basidiomycetous yeasts with tetrapolar and multiple allelic bipolar mating systems. Canadian Journal of Microbiology 19 pp: Fell, J.W., Collection and idetification of marine yeasts. Methods in Microbiology. Academic Press, New York pp: Fisher, B., Die Bakterien des Meers nach den Untersuchungen der Plankton - Expedition unter gleichzeitiger Berucksichtigung einiger alterer und neuerer Untersuchungen. Ergebnisse der Plankton - Expedition der Humboldt 4 pp:1-83 -Fize, A., Manler J.F., Maurand J., 1970, Sur un cas d intestation du Copepode Eurytemora velox (Lillj) par une levure du genre Metschnikowia (kamienski). Ann Parasitol 25

26 -Gurung, S., Sherpa, N., Bhutia, P., Pradhan, J., Peralam, P., Cryptococcus gattii serotype B isolated in Sikkim (North-East India) A new geographical niche. Medical Mycology 1 pp: Hunter, A., A pink yeast causing spoilage in oysters. United States. Bulletin Department of Agriculture 819 pp:1-24 -Kidd, E., Yat, C., Sunny M., Paxton, J., Huiming, C., Hingston, A., Kronstad, W., Bartlett, K., Characterization of Environmental Sources of the Human and Animal Pathogen Cryptococcus in British Columbia, Canada and the Pacific Northwest of the USA. Applied Environmental Microbiology 13 pp: Kobatake, M., Kreger van, R., Placido, N., Uden, N., Isolation of proteolytic psychrophilic yeast from raw sea foods. Letters in Applied Microbiology 14 pp: Kohlmeyer, J., Kohlmeyer, E., Marine Mycology: The Higher Fungi. Academic Press, New York. -Kriss, A., Marine Microbiology. Oliver and Boyd: Edinburgh pp: Kurtzman, C.P., Fell J.W., The yeasts a taxonomic study. 4th. Elsevier: Amsterdam -Kutty, N., Rosamma, P., Marine yeasts: a review. Cochin University of Science and Technology, Fire Arts Avenue, India 25 pp: Kwon-Chung, K., Bennett, J., Epidemiologic differences between the two varieties of Cryptococcus neoformans. American Journal of Epidemiology 120 pp: Kwon-Chung, K., Bennett, J., High prevalence of Cryptococcus neoformans var. gattii in tropical and subtropical regions. Zentralbl Bakteriologie Mikrobiologie A 257 pp: Lakshmi, R., Marine Yeasts: Isolation, Characterization and Screening for Probiotic Applications. MPhil Dissertation, Cochin University of Science and Technology, Kochi, India. 26

27 -Lazarus, C.R., Koburger, J.A., Identification of yeasts from the Suwannee River Florida estuary. Letters in Applied Microbiology 27 pp: MacDougall, L., Fyfe, M., Emergence of Cryptococcus gatttii in a novel environment provides clues to its incubation period. Journal of Clinical Microbiology 44 pp: MacDougall, L., Kidd, E., Galanis, E., Mak, S., Leslie, J., Cieslak, P., Kronstad, J., Morshed, M., Bartlett, K., Spread of Cryptococcus gattii in British Columbia, Canada, and detection in the Pacific Northwest, USA. Emerging Infectious Diseases 13 pp: MacGillirray, A., Shiaris, M., Biotransformation of polycyclic aromatic hydrocarbons by yeasts isolated from sediments. Applied Environmental Microbiology 59 pp: Meyers, S., Ahearn D., Grunkel, W., Roth, F., Yeast from the North Sea. Marine Biology 1 pp: Paula, C.R., Purchio, A., Gambale, W., Yeasts from the beaches in the southern area of Sao Paulo state Baixada Santista, Brazil. Annual Review of Microbiology 14(2) pp: Pedroso, R., Ferreira, J., Candido, R., The isolation and characterization of virulence factors of Cryptococcus spp. From saprophytic sources in the city of Ribeirao Preto, Sao Paulo, Brazil. Microbiological Research 164(2) pp: Pfeiffer, T., Ellis, D., Environmental isolation of Cryptococcus neoformans var. gattii from Eucalyptus tereticornis. Journal of Medical amd Veterinary Mycology 30 pp: Phaff, H., Fell, J.W., Cryptococcus kurtzig ewend. In the yeasts, North Holland: Amsterdam -Pitt J., Miller M., The parasexual cycle in yeast of the genus Metschnikowia. Mycologia 62 pp:

28 -Romeo, O., Scordino, F., Criseo, G., Environmental Isolation of Cryptococcus gattii Serotype B, VGI/MATα Strains in Sauthern Italy. Mycopathologia 171 pp: Roth F.J., Ahearn D., Fell J.W., Meyers S.P., Meyer S.A., Ecology and taxonomy of yeasts isolated from various marine substrates, Limnol Oceanogr. 7 pp: Sealton, R.A., Hamilton, A.J., Hay, R., Warrell, D., Exposure to Cryptococcus neoformans var. gattii a seroepidemiological study. Transactions of the Royal Society of Tropical Medicine and Hygiene 90 pp: Seki, H., Fulton, J., Infection of marine copepods by Metschnikowia sp. Mycopathology Mycology 38 pp: Suehiro, S., Studies on the yeasts developing in the putrefied marine algae. Science Bulletin of the Faculty of Agriculture 17 pp: Van Uden, N., Castelo Branco, R., Distribution and population densities of yeast species in Pacific water, air, animals and kelp off southern California. Limnogy and Oceanography 8 pp: Van Uden, N., Fell, J.W., Marine yeasts. Advance Sea Microbiology 1 pp: Vilcins, I., Krockenberger, M., Agus, H., Carter, D., Environmental sampling for Cryptococcus neoformans ver. gattii from the blue Mountains National Park, Sydney, Australia. Medical Mycology 44 pp: Yamasato, K., Goto, S., Ohwada, K., Yeasts from the Pacific Ocean. Applied Microbiology 20 pp:

29 Ηλεκτρονική βιβλιογραφία. - /Saccharomyces_cerevisiae (18/02/2013) - (18/02/2013) - (18/02/2013) - (18/02/2013) - (18/02/2013) - (18/02/2013) - (18/02/2013) 29

30 Παράρτημα Ι Πίνακας : Γεωγραφική θέση των δειγματοληψιών. Α/Α Δείγματος Ημερομηνία Γεωγρ. Πλάτος Γεωγρ. Μήκος Περιοχή 1 17/01/ ο 5,044 Ν 26 ο 34,105 Ε Πάρκινγκ Πανεπ. 2 17/01/ ο 5,025 Ν 26 ο 34,120 Ε Πάρκινγκ Πανεπ 3 17/01/ ο 5,144 Ν 26 ο 34,106 Ε Πανεπιστήμιο 4 17/01/ ο 5,167 Ν 26 ο 34,143 Ε Πανεπιστήμιο 5 17/01/ ο 5,188 Ν 26 ο 34,196 Ε Παραλιακή Ελ.Βεν 6 17/01/ ο 5,133 Ν 26 ο 34,281 Ε Παραλιακή Ελ.Βεν 7 22/01/ ο 6,203 Ν 26 ο 33,356 Ε Πάρκο Νομαρχίας 8 22/01/ ο 6,196 Ν 26 ο 33,337 Ε Πάρκο Νομαρχίας 9 22/01/ ο 6,192 Ν 26 ο 33,290 Ε Πάρκο Αγ.Ειρήνης 10 22/01/ ο 5,938 Ν 26 ο 33,266 Ε Πάρκο Αγ.Κών/νου 11 22/01/ ο 5,035 Ν 26 ο 33,997 Ε Ακρωτήρι 12 22/01/ ο 5,029 Ν 26 ο 34,001 Ε Ακρωτήρι 13 22/01/ ο 4,937 Ν 26 ο 34,590 Ε Παραλιακή Ελ.Βεν 14 22/01/ ο 4,960 Ν 26 ο 34,559 Ε Παραλιακή Ελ.Βεν 15 22/01/ ο 4,889 Ν 26 ο 34,546 Ε Λόριετ Βαρειά 16 30/01/ ο 5,052 Ν 26 ο 34,099 Ε Πάρκινγκ Πανεπ 17 30/01/ ο 5,027 Ν 26 ο 34,073 Ε Λόφος Παν /01/ ο 4,974 Ν 26 ο 34,125 Ε Λόφος Παν /01/ ο 4,980 Ν 26 ο 34,138 Ε Λόφος Παν /01/ ο 5,039 Ν 26 ο 34,106 Ε Πάρκινγκ Πανεπ 21 30/01/ ο 5,041 Ν 26 ο 34,419 Ε Παραλιακή Ελ.Βεν 22 30/01/ ο 5,037 Ν 26 ο 34,435 Ε Παραλιακή Ελ.Βεν 23 30/01/ ο 5,016 Ν 26 ο 34,465 Ε Παραλιακή Ελ.Βεν 24 30/01/ ο 5,062 Ν 26 ο 34,391 Ε Παραλιακή Ελ.Βεν 25 30/01/ ο 5,170 Ν 26 ο 34,134 Ε Πανεπιστήμιο 26 13/02/ ο 10,917 Ν 26 ο 29,721 Ε Θερμή 27 13/02/ ο 10,927 Ν 26 ο 29,729 Ε Θερμή 28 13/02/ ο 10,928 Ν 26 ο 29,742 Ε Θερμή 29 13/02/ ο 10,947 Ν 26 ο 29,760 Ε Θερμή 30

31 30 13/02/ ο 6,479 Ν 26 ο 33,723 Ε Άλσος Τσαμάκια 31 13/02/ ο 6,494 Ν 26 ο 33,732 Ε Άλσος Τσαμάκια 32 13/02/ ο 6,484 Ν 26 ο 33,740 Ε Άλσος Τσαμάκια 31

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΟΙ ΜΥΚΗΤΕΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΟΙ ΜΥΚΗΤΕΣ 34 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΟΙ ΜΥΚΗΤΕΣ 35 ΟΙ ΜΥΚΗΤΕΣ Απαντώνται πάνω σε δέντρα, στο δάσος μετά τη βροχή, μέσα σε τρόφιμα αλλά και στα πόδια των αθλητών. Οι περισσότεροι από αυτούς μοιάζουν με φυτά, αλλά δεν

Διαβάστε περισσότερα

BtvBpa KalXcOfJU. Ava~tlT1]O"l1 TOU 1ta90yovou ytvou~ ~Uf.10J.lUKitTroV CryptocoCCUS O"t. IlTYXIAKH EPrALIA. ...,OAH.n EPIBAAAo.

BtvBpa KalXcOfJU. Ava~tlT1]Ol1 TOU 1ta90yovou ytvou~ ~Uf.10J.lUKitTroV CryptocoCCUS Ot. IlTYXIAKH EPrALIA. ...,OAH.n EPIBAAAo. ITANEnILTHMIO AIrAIOY...,OAH.n EPIBAAAo.NTO:E TMH1\tA EniETHI\H1N THE 0AAAI:I:AI: f}.iakol EMMANOYHA Ava~tlT1]O"l1 TOU 1ta90yovou ytvou~ ~Uf.10J.lUKitTroV CryptocoCCUS O"t BtvBpa KalXcOfJU IlTYXIAKH EPrALIA

Διαβάστε περισσότερα

Δ. Μείωση του αριθμού των μικροοργανισμών 4. Να αντιστοιχίσετε τα συστατικά της στήλης Ι με το ρόλο τους στη στήλη ΙΙ

Δ. Μείωση του αριθμού των μικροοργανισμών 4. Να αντιστοιχίσετε τα συστατικά της στήλης Ι με το ρόλο τους στη στήλη ΙΙ Κεφάλαιο 7: Εφαρμογές της Βιοτεχνολογίας 1. Η βιοτεχνολογία άρχισε να εφαρμόζεται α. μετά τη βιομηχανική επανάσταση (18ος αιώνας) β. μετά την ανακάλυψη της δομής του μορίου του DNA από τους Watson και

Διαβάστε περισσότερα

Ανακύκλωση & διατήρηση Θρεπτικών

Ανακύκλωση & διατήρηση Θρεπτικών Ανακύκλωση & διατήρηση Θρεπτικών 30-12-2014 EVA PAPASTERGIADOU Ανακύκλωση των Θρεπτικών είναι η χρησιμοποίηση, ο μετασχηματισμός, η διακίνηση & η επαναχρησιμοποίηση των θρεπτικών στοιχείων στα οικοσυστήματα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΚΗΤΕΣ (Α) ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ. 9 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ

ΜΥΚΗΤΕΣ (Α) ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ. 9 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 9 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΜΥΚΗΤΕΣ (Α) Οι μύκητες είναι ευκαρυωτικοί ετερότροφοι οργανισμοί οι οποίοι πολλαπλασιάζονται αγενώς και εγγενώς, και σχηματίζουν σπόρια. Έχουν περιγραφεί περίπου 9.000 είδη μυκήτων

Διαβάστε περισσότερα

Κατηγοριοποίηση μικροοργανισμών

Κατηγοριοποίηση μικροοργανισμών Κατηγοριοποίηση μικροοργανισμών 1 Μαθησιακά αποτελέσματα 1. Καταγραφή των χαρακτηριστικών των διαφόρων τύπων μικροοργανισμών 2. Κατηγοριοποίηση των μικροοργανισμών σε βακτήρια, μύκητες, πρωτόζωα, ιούς

Διαβάστε περισσότερα

Ε λ Νίνιο (El Niño) ονοµάζεται το θερµό βόρειο θαλάσσιο ρεύµα που εµφανίζεται στις ακτές του Περού και του Ισηµερινού, αντικαθιστώντας το ψυχρό νότιο ρεύµα Humboldt. Με κλιµατικούς όρους αποτελει µέρος

Διαβάστε περισσότερα

Στα ευκαρυωτικά συγκατελέγονται ορισμένοι τύποι μικροοργανισμών καθώς και τα φυτά και τα ζώα Ευκαρυωτικοί μικροοργανισμοί είναι τα πρώτιστα (όπου

Στα ευκαρυωτικά συγκατελέγονται ορισμένοι τύποι μικροοργανισμών καθώς και τα φυτά και τα ζώα Ευκαρυωτικοί μικροοργανισμοί είναι τα πρώτιστα (όπου Κεφάλαιο 5 1 Στα ευκαρυωτικά συγκατελέγονται ορισμένοι τύποι μικροοργανισμών καθώς και τα φυτά και τα ζώα Ευκαρυωτικοί μικροοργανισμοί είναι τα πρώτιστα (όπου ανήκουν τα πρωτόζωα γνωστά ως παράσιτα και

Διαβάστε περισσότερα

Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων

Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων (DO - BOD - COD - TOC) Χ. Βασιλάτος Οργανική ύλη Αποξυγόνωση επιφανειακών και υπογείων υδάτων Οι οργανικές ύλες αποτελούν πολύ σοβαρό ρύπο,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΑΣΙΚΑ & ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 13/06/2013 Δήμος Βισαλτίας

ΔΑΣΙΚΑ & ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 13/06/2013 Δήμος Βισαλτίας ΔΑΣΙΚΑ & ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 13/06/2013 Δήμος Βισαλτίας Τί είναι ένα Οικοσύστημα; Ένα οικοσύστημα είναι μια αυτο-συντηρούμενη και αυτορυθμιζόμενη κοινότητα ζώντων

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ Ε.ΠΕΤΡΙΔΟΥ. Η παρουσίαση είναι βασισµένη στις παραδόσεις της αποχ. Καθηγήτριας κυρίας Μπουρτζή - Χατζοπούλου

ΓΕΝΙΚΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ Ε.ΠΕΤΡΙΔΟΥ. Η παρουσίαση είναι βασισµένη στις παραδόσεις της αποχ. Καθηγήτριας κυρίας Μπουρτζή - Χατζοπούλου ΓΕΝΙΚΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ Ε.ΠΕΤΡΙΔΟΥ Η παρουσίαση είναι βασισµένη στις παραδόσεις της αποχ. Καθηγήτριας κυρίας Μπουρτζή - Χατζοπούλου ΓΕΝΙΚΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ 2 ΓΕΝΙΚΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ Eυκαρυωτικοί οργανισµοί Μονοκύτταροι

Διαβάστε περισσότερα

7. Βιοτεχνολογία. α) η διαθεσιμότητα θρεπτικών συστατικών στο θρεπτικό υλικό, β) το ph, γ) το Ο 2 και δ) η θερμοκρασία.

7. Βιοτεχνολογία. α) η διαθεσιμότητα θρεπτικών συστατικών στο θρεπτικό υλικό, β) το ph, γ) το Ο 2 και δ) η θερμοκρασία. 7. Βιοτεχνολογία Εισαγωγή Τι είναι η Βιοτεχνολογία; Η Βιοτεχνολογία αποτελεί συνδυασμό επιστήμης και τεχνολογίας. Ειδικότερα εφαρμόζει τις γνώσεις που έχουν αποκτηθεί για τις βιολογικές λειτουργίες των

Διαβάστε περισσότερα

Σήµερα οι εξελίξεις στην Επιστήµη και στην Τεχνολογία δίνουν τη

Σήµερα οι εξελίξεις στην Επιστήµη και στην Τεχνολογία δίνουν τη ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο: ΑΡΧΕΣ & ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Συνδυασµός ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ & ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ Προσφέρει τη δυνατότητα χρησιµοποίησης των ζωντανών οργανισµών για την παραγωγή χρήσιµων προϊόντων 1 Οι ζωντανοί οργανισµοί

Διαβάστε περισσότερα

Η έννοια του οικοσυστήματος Ροή ενέργειας

Η έννοια του οικοσυστήματος Ροή ενέργειας ΘΕΜΑ 1 ο Η έννοια του οικοσυστήματος Ροή ενέργειας Α. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής Στις παρακάτω ερωτήσεις, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί στη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Οι μικροοργανισμοί είναι αναπόσπαστο τμήμα τόσο της ιστορίας του κόσμου μας όσο και της κοινωνικής εξέλιξης του ανθρώπου Βιοτεχνολογία o Ο όρος Βιοτεχνολογία χρησιμοποιήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Φοιτητες: Σαμακός Φώτιος Παναγιώτης 7442 Ζάπρης Αδαμάντης 7458

Φοιτητες: Σαμακός Φώτιος Παναγιώτης 7442 Ζάπρης Αδαμάντης 7458 Φοιτητες: Σαμακός Φώτιος Παναγιώτης 7442 Ζάπρης Αδαμάντης 7458 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2.ΣΤΟΙΧΕΙΑΡΥΠΑΝΣΗΣ 2.1 ΠΑΘΟΦΟΝΟΙ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ 2.1.1 ΒΑΚΤΗΡΙΑ 2.1.2 ΙΟΙ 2.1.3 ΠΡΩΤΟΖΩΑ 2.2 ΑΝΟΡΓΑΝΕΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΔΙΑΛΥΤΕΣ ΣΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

Τάξεις Μάθημα Εκτιμώμενος χρόνος διδασκαλίας

Τάξεις Μάθημα Εκτιμώμενος χρόνος διδασκαλίας Τάξεις Δ, Ε, ΣΤ Μάθημα Αγωγή Υγείας και Φυσικές Επιστήμες (π.χ. Μελέτη Περιβάλλοντος, Φυσική, Γεωγραφία, κ.α. ) Εκτιμώμενος χρόνος διδασκαλίας 50 λεπτά Ενότητα 1.2. Η ενότητα Χρήσιμοι Μικροοργανισμοί,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ - ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΦΥΤΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ - ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΦΥΤΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ - ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΦΥΤΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ-ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Διατριβή Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα μας το κλίμα. Και οι παράγοντες που το επηρεάζουν.

Θέμα μας το κλίμα. Και οι παράγοντες που το επηρεάζουν. Θέμα μας το κλίμα. Και οι παράγοντες που το επηρεάζουν. 1 Που συμβαίνουν οι περισσότερες βροχοπτώσεις; Κυρίως στη θάλασσα. Και μάλιστα στο Ισημερινό. Είδαμε γιατί στο προηγούμενο μάθημα. Ρίξε μία ματιά.

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ 2007 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ 2007 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1ο ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ 2007 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ηµιτελείς προτάσεις 1 έως 5 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη λέξη ή τη

Διαβάστε περισσότερα

Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ. και ΚΛΙΜΑ

Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ. και ΚΛΙΜΑ Το κλίμα της Ευρώπης Το κλίμα της Ευρώπης Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ και ΚΛΙΜΑ Καιρός: Οι ατμοσφαιρικές συνθήκες που επικρατούν σε μια περιοχή, σε

Διαβάστε περισσότερα

Κλιματική Αλλαγή και Υδάτινο Περιβάλλον

Κλιματική Αλλαγή και Υδάτινο Περιβάλλον Κλιματική Αλλαγή και Υδάτινο Περιβάλλον Μ.Α. Ευστρατίου Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Επιστημών της Θάλασσας Πανεπιστήμιο Αιγαίου Department of Marine Sciences University of the Aegean Τί είναι κλίμα ; Κλίμα

Διαβάστε περισσότερα

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών Sclerotinia spp. - Rhizopus spp. κλάση: Ascomycetes θαλλός: πολυκύτταρο μυκήλιο προαιρετικά παράσιτα ή προαιρετικά σαπρόφυτα εγγενής αναπαραγωγή: ασκοί, ελεύθεροι ή σε καρποφορίες

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ. Η έννοια του οικοσυστήματος αποτελεί θεμελιώδη έννοια για την Οικολογία

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ. Η έννοια του οικοσυστήματος αποτελεί θεμελιώδη έννοια για την Οικολογία Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Η έννοια του οικοσυστήματος αποτελεί θεμελιώδη έννοια για την Οικολογία Οικολογία Οικολογία είναι η επιστήμη που μελετά τις σχέσεις των οργανισμών (συνεπώς και του ανθρώπου)

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Μικροβιολογία. 1. Εισαγωγή

Γενική Μικροβιολογία. 1. Εισαγωγή 1 Γενική Μικροβιολογία 1. Εισαγωγή BIOΛOΓIA TΩN MIKPOOPΓANIΣMΩN ΠANEΠIΣTHMIAKEΣ EKΔOΣEIΣ KPHTHΣ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ 2 Μικροβιολογία: Η επιστήμη που μελετά τους μικροοργανισμούς 3 Οι μικροοργανισμοί ήταν οι πρώτοι

Διαβάστε περισσότερα

Άνθρωπος και Περιβάλλον

Άνθρωπος και Περιβάλλον Άνθρωπος και Περιβάλλον Οικολογία είναι: η επιστήμη που μελετά τις σχέσεις των οργανισμών (και φυσικά του ανθρώπου) με: τους αβιοτικούς παράγοντες του περιβάλλοντός τους, δηλαδή το κλίμα (υγρασία, θερμοκρασία,

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 1 : Μικροβιακή κινητική (Τρόποι μέτρησης βιοκαταλυτών)

Άσκηση 1 : Μικροβιακή κινητική (Τρόποι μέτρησης βιοκαταλυτών) ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Καθηγητής Βασίλης Σπηλιώτης Εργαστήριο Βιομηχανικής Μικροβιολογίας Άσκηση : Μικροβιακή κινητική (Τρόποι μέτρησης βιοκαταλυτών) Σκοπός Άσκησης Σκοπός της άσκησης αυτής, είναι

Διαβάστε περισσότερα

ENPI-Project MED-ALGAE

ENPI-Project MED-ALGAE ENPI-Project MED-ALGAE Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών Δρ Πολύκαρπος Πολυκάρπου Το Έργο MED-ALGAE Το Έργο Medalgae, υλοποιείται στο πλαίσιο του Προγράμματος Διασυνοριακής Συνεργασίας ENPI «Θαλάσσια Λεκάνη

Διαβάστε περισσότερα

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Οι οργανισμοί αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους σε πολλά επίπεδα στα πλαίσια ενός οικοσυστήματος Οι φυσικές

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Εργαστήριο

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Εργαστήριο Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Εργαστήριο Ενότητα 3: Η Απαρίθμηση του Μικροβιακού Πληθυσμού στα Τρόφιμα, 1.5ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Ευστάθιος Ζ. Πανάγου Πασχαλίτσα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 22 ΜΑΪΟΥ 2007 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΘΕΜΑ 1ο Να γράψετε στο τετράδιό σας

Διαβάστε περισσότερα

3. ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Εξάμηνο: Κωδικός μαθήματος: ΖTΠO- 7013

3. ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Εξάμηνο: Κωδικός μαθήματος: ΖTΠO- 7013 ΕΞΑΜΗΝΟ Ζ 3. ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Εξάμηνο: Ζ Κωδικός μαθήματος: ΖTΠO- 7013 Επίπεδο μαθήματος: Υποχρεωτικό Ώρες ανά εβδομάδα Θεωρία Εργαστήριο Συνολικός αριθμός ωρών : 6 2 4 Διδακτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ «ΑΛΦΑ» ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ - ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Επαναληπτικό Διαγώνισμα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ «ΑΛΦΑ» ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ - ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Επαναληπτικό Διαγώνισμα ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ «ΑΛΦΑ» ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ - ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Επαναληπτικό Διαγώνισμα 18-12-2011 ΘΕΜΑ 1: Μονάδες 25 Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση 1. Τα ενδοσπόρια σχηματίζονται από α. φυτά β. βακτήρια

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ 1 ο Να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις 1 έως 5 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη λέξη ή τη φράση που συμπληρώνει

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και λειτουργίες του οικοσυστήματος Ο ρόλος της ενέργειας. Κεφάλαιο 2.2

Οργάνωση και λειτουργίες του οικοσυστήματος Ο ρόλος της ενέργειας. Κεφάλαιο 2.2 Οργάνωση και λειτουργίες του οικοσυστήματος Ο ρόλος της ενέργειας Κεφάλαιο 2.2 Ο ρόλος της ενέργειας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2.2 Τροφικές σχέσεις και ροή ενέργειας Τροφικές Σχέσεις και Ροή Ενέργειας Κάθε οργανωμένο σύστημα,

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΩΝ

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΩΝ Λιμνοθάλασσες οι λιμνοθάλασσες είναι παράκτιες υδάτινες περιοχές με μικρό βάθος και συνήθως χωρίζονται από τη γειτονική θαλάσσια περιοχή με φυσικό φράκτη την αμμολουρίδα η οποία διαχωρίζει και ουσιαστικά

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 7: Οικοσυστήματα (I)

Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 7: Οικοσυστήματα (I) Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 7: Οικοσυστήματα (I) Χαραλαμπίδης Γεώργιος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

ειδική φυτοπαθολογία οπωροκηπευτικών και φυτών μεγάλης καλλιέργειας 3. Περονόσποροι

ειδική φυτοπαθολογία οπωροκηπευτικών και φυτών μεγάλης καλλιέργειας 3. Περονόσποροι ειδική φυτοπαθολογία οπωροκηπευτικών και φυτών μεγάλης καλλιέργειας 3. κλάση: Oomycetes θαλλός: κοινοκύτταρο μυκήλιο με πλούσια διακλάδωση κυτταρικά τοιχώματα με κυτταρίνη αντί για χιτίνη σαπρόφυτα παράσιτα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΧΗΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ. Γ.Λυμπεράτος και Δ.Κέκος

ΒΙΟΧΗΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ. Γ.Λυμπεράτος και Δ.Κέκος ΒΙΟΧΗΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ Γ.Λυμπεράτος και Δ.Κέκος Βιοτεχνολογία 1981: European Federation of Biotechnology όρισε την Βιοτεχνολογία ως: "την ολοκληρωμένη χρήση της Βιοχημείας, της Μικροβιολογίας και της Χημικής

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΠΛΑΣΤΙΚΩΝ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΜΥΚΗΤΩΝ Ονοματεπώνυμο Φοιτητή: Χαράλαμπος Παλατές Ονοματεπώνυμο

Διαβάστε περισσότερα

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών κλάση: Oomycetes θαλλός: κοινοκύτταρο μυκήλιο με πλούσια διακλάδωση κυτταρικά τοιχώματα με κυτταρίνη αντί για χιτίνη σαπρόφυτα παράσιτα περιβάλλον: υψηλή υγρασία αγενής αναπαραγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Η ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΖΩΝΤΑΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

Η ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΖΩΝΤΑΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Η ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΖΩΝΤΑΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Species Plantarum (1753) Systema Naturae (1758) Περιέγραψε όλα τα γνωστά στην εποχή του είδη, φυτικά και ζωικά. 'Ηθελε, με τον τρόπο αυτό, να καταγράψει όλους τους

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ

ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΔΑΦΩΝ Οργανική ουσία Αποτελείται από πολύπλοκες ενώσεις οι οποίες παράγονται από τα υπολείμματα των φυτικών και ζωικών οργανισμών, με την επίδραση βιολογικών, χημικών

Διαβάστε περισσότερα

Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Η απαρίθμηση του μικροβιακού πληθυσμού στα τρόφιμα

Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Η απαρίθμηση του μικροβιακού πληθυσμού στα τρόφιμα Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εργαστήριο Μικροβιολογίας & Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Η απαρίθμηση του μικροβιακού πληθυσμού στα τρόφιμα Όλγα Παπαδοπούλου Πασχαλίτσα Τρυφινοπούλου - Αναστάσιος Σταματίου Τρόποι

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΥΚΗΤΩΝ

ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΥΚΗΤΩΝ ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΥΚΗΤΩΝ Ευκαρυωτικοί οργανισμοί Ετερότροφοι οργανισμοί με υψηλή κυτταρική οργάνωση Μονοκύτταροι ή πολυκύτταροι οργανισμοί Διαθέτουν κυτταρικό τοίχωμα- άκαμπτο & ανθεκτικό Αυστηρά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:Κ.Κεραμάρης ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:Κ.Κεραμάρης ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:Κ.Κεραμάρης ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Κωνσταντίνος Ρίζος Γιάννης Ρουμπάνης Βιοτεχνολογία με την ευρεία έννοια είναι η χρήση ζωντανών

Διαβάστε περισσότερα

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο /Ελληνικός χώρος Τα ελληνικά βουνά (και γενικότερα οι ορεινοί όγκοι της

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΙΟΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ & ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΡΟΠΙΚΗΣ ΞΥΛΕΙΑΣ

ΠΟΙΟΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ & ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΡΟΠΙΚΗΣ ΞΥΛΕΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ ΤΜΗΜΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΞΥΛΟΥ - ΕΠΙΠΛΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΞΥΛΟΥ & ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΞΥΛΟΥ-ΕΠΙΠΛΟΥ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΟΥ: ΠΟΙΟΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων

Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (Τ.Ε.Ι.) Θεσσαλίας Επεξεργασία & Αξιοποίηση Αγρο-Διατροφικών Αποβλήτων Μέρος ΙΙΙ: Βιοτεχνολογικές μέθοδοι αξιοποίησης Ενότητα ΙIΙ.2: Μικροβιακή

Διαβάστε περισσότερα

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών κλάση: Deuteromycetes θαλλός: πολυκύτταρο μυκήλιο σαπρόφυτα παράσιτα αναπαραγωγή: κυρίως αγενώς (ατελής μορφή) τέλεια μορφή: Ασκομύκητες (κυρίως), Βασιδιομύκητες τάξη: Moniliales

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ 1ο Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις 1 έως 5 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη λέξη ή στη φράση, η οποία

Διαβάστε περισσότερα

που χάνεται κατά την καλλιέργεια και του Ν στην ατμόσφαιρα συνεισφέρει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου,, στην τρύπα του όζοντος και στην όξινη βροχή.

που χάνεται κατά την καλλιέργεια και του Ν στην ατμόσφαιρα συνεισφέρει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου,, στην τρύπα του όζοντος και στην όξινη βροχή. Επίδραση του ανθρώπου Γεωργία και επίδραση στον κύκλο του Ν Το Ν είναι το κύριο θρεπτικό που χάνεται κατά την καλλιέργεια και απελευθερώνεται ως οξείδια του Ν στην ατμόσφαιρα συνεισφέρει στο φαινόμενο

Διαβάστε περισσότερα

Δραστηριότητα 2: Το αλμυρό νερό

Δραστηριότητα 2: Το αλμυρό νερό Παγκόσμιο πείραμα για το Διεθνές Έτος Χημείας Δραστηριότητα 2: Το αλμυρό νερό Το μεγαλύτερο ποσοστό του νερού στον πλανήτη, για την ακρίβεια το 95% είναι αλμυρό νερό, δηλ. περιέχει άλατα. Σε αυτή τη δραστηριότητα

Διαβάστε περισσότερα

Η θρέψη και η λίπανση της βιομηχανικής τομάτας

Η θρέψη και η λίπανση της βιομηχανικής τομάτας Η θρέψη και η λίπανση της βιομηχανικής τομάτας Αθανάσιος Κουκουνάρας Λέκτορας Εργαστήριο Λαχανοκομίας Τμήμα Γεωπονίας ΑΠΘ thankou@agro.auth.gr 9 Μαρτίου 2015, Λάρισα Κύρια σημεία Η ανάγκη για λίπανση Οργανική

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΝ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΒΟΤΑΝΙΚΗΣ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΝ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΒΟΤΑΝΙΚΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΝ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΒΟΤΑΝΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΜΑΝΙΤΑΡΙΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΔΑΡΑΚΗ ΔΗΜΗΤΡΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητικές Δραστηριότητες

Ερευνητικές Δραστηριότητες Ερευνητικές Δραστηριότητες & Θεματικές Περιοχές Διπλωματικών Εργασιών Ομάδας Χημείας & Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Τμήμα Χημείας, Τομέας Χημικών Εφαρμογών, Χημικής Ανάλυσης & Χημείας Περιβάλλοντος Μέλη: Κουτίνας

Διαβάστε περισσότερα

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Οι οργανισμοί αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους σε πολλά επίπεδα στα πλαίσια ενός οικοσυστήματος Οι φυσικές

Διαβάστε περισσότερα

Ποιοτικά Χαρακτηριστικά Λυµάτων

Ποιοτικά Χαρακτηριστικά Λυµάτων Ποιοτικά Χαρακτηριστικά Λυµάτων µπορούν να καταταχθούν σε τρεις κατηγορίες: Φυσικά Χηµικά Βιολογικά. Πολλές από τις παραµέτρους που ανήκουν στις κατηγορίες αυτές αλληλεξαρτώνται π.χ. η θερµοκρασία που

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

ΘΕΜΑΤΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. ΘΕΜΑΤΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ 1. Ποιος από τους παρακάτω οργανισμούς χαρακτηρίζεται ως αυτότροφος; 1. αλεπού 2. βάτραχος 3. βελανιδιά 4. ψύλλος. 2. Ποιος από τους παρακάτω παράγοντες χαρακτηρίζεται ως αβιοτικός; 1.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. Χλωρίδα και Πανίδα

ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. Χλωρίδα και Πανίδα ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Χλωρίδα και Πανίδα ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ Ερωτήσεις της µορφής σωστό-λάθος Σηµειώστε αν είναι σωστή ή λάθος καθεµιά από τις παρακάτω προτάσεις περιβάλλοντας µε ένα κύκλο το αντίστοιχο

Διαβάστε περισσότερα

Να συμπληρωθεί το παρακάτω φυλλάδιο με βάση τις οδηγίες σε κάθε θέμα. Να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις. Σας ευχόμαστε επιτυχία!

Να συμπληρωθεί το παρακάτω φυλλάδιο με βάση τις οδηγίες σε κάθε θέμα. Να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις. Σας ευχόμαστε επιτυχία! Διαγώνισμα ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Γενικής Παιδείας ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 15/3/2015 Να συμπληρωθεί το παρακάτω φυλλάδιο με βάση τις οδηγίες σε κάθε θέμα. Να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις. Σας ευχόμαστε επιτυχία! ΘΕΜΑ Α Να αντιγράψετε

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Γενικής Παιδείας Γ Λυκείου. Άνθρωπος και Περιβάλλον (Κεφ.2)

Βιολογία Γενικής Παιδείας Γ Λυκείου. Άνθρωπος και Περιβάλλον (Κεφ.2) Μάθημα/Τάξη: Κεφάλαιο: Βιολογία Γενικής Παιδείας Γ Λυκείου Άνθρωπος και Περιβάλλον (Κεφ.2) Ονοματεπώνυμο Μαθητή: Ημερομηνία: 13-02-2017 Επιδιωκόμενος Στόχος: 70/100 ΘΕΜΑ Α Να γράψετε στο τετράδιο σας τον

Διαβάστε περισσότερα

Δραστηριότητα 2: Το αλμυρό νερό

Δραστηριότητα 2: Το αλμυρό νερό Δραστηριότητα 2: Το αλμυρό νερό Το μεγαλύτερο ποσοστό του νερού στον πλανήτη, για την ακρίβεια το 95% είναι αλμυρό νερό, δηλ. περιέχει άλατα. Σε αυτή τη δραστηριότητα οι μαθητές υπολογίζουν την αλατότητα

Διαβάστε περισσότερα

Μεζούρες (λευκό καπάκι) Μαρκαδόρος

Μεζούρες (λευκό καπάκι) Μαρκαδόρος 1. Κυτταρική αναπνοή στο μύκητα Saccharomyces cerevisiae. 2. Παράγοντες που επηρεάζουν το ρυθμό της ανάπτυξης και της κυτταρικής αναπνοής του μύκητα. 3. Μικροσκοπική παρατήρηση του μύκητα και της αναπαραγωγής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ Αποφευχθέν CO 2 (Kg / εκτάριο / έτος) Προϊόντα: Υψηλό κόστος σακχαρούχων και αμυλούχων προϊόντων (τεύτλα, καλαμπόκι, κ.ά.) που χρησιμοποιούνται

Διαβάστε περισσότερα

Απόρριψη λυµάτων σε χειµάρρους: Επιπτώσεις στην ποιότητα του νερού και της άµµου ακτών κολύµβησης Μαρία Α. Ευστρατίου Τµήµα Επιστηµών της Θάλασσας Πανεπιστήµιο Αιγαίου Στο θαλάσσιο περιβάλλον οι µολυσµατικές/ρυπογόνες

Διαβάστε περισσότερα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος. ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος. ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία 6 η Ενότητα Βασικές διαδικασίες πρωτογενούς παραγωγικότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πτυχιακή εργασία ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚH ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΝΩΠΟΥ ΑΓΕΛΑΔΙΝΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ: ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΑΠΟ ΕΝΑ ΒΟΥΣΤΑΣΙΟ Κυριακή

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΧΗΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ

ΒΙΟΧΗΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΒΙΟΧΗΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ Διδάσκων: Διονύσης Μαντζαβίνος (mantzavinos@chemeng.upatras.gr) Βοηθός: Αλέξης Πάντζιαρος (alexis_panji@hotmail.com) Διδασκαλία: Δευτέρα 09:15-12:00 (Αίθουσα ΧΜ3) Φροντιστήριο: Πέμπτη

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή. Κεφάλαιο 2: Η Βιολογία των Ιών

Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή. Κεφάλαιο 2: Η Βιολογία των Ιών Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Μικροοργανισμοί, Μικροβιολογία και Μικροβιολόγοι... 19 1.1.1 Μικροοργανισμοί... 19 1.1.2 Μικροβιολογία... 20 1.1.3 Μικροβιολόγοι... 21 1.2 Σύντομη Ιστορική Εξέλιξη της Μικροβιολογίας...

Διαβάστε περισσότερα

Διπλ. Μηχανικός Βασιλειάδης Μιχαήλ ΑΟΥΤΕΒ ΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε. 04 Φεβρουαρίου 2011 Hotel King George II Palace Πλατεία Συντάγματος Αθήνα

Διπλ. Μηχανικός Βασιλειάδης Μιχαήλ ΑΟΥΤΕΒ ΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε. 04 Φεβρουαρίου 2011 Hotel King George II Palace Πλατεία Συντάγματος Αθήνα Διπλ. Μηχανικός Βασιλειάδης Μιχαήλ ΑΟΥΤΕΒ ΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε. 04 Φεβρουαρίου 2011 Hotel King George II Palace Πλατεία Συντάγματος Αθήνα Είδη πρώτων υλών Αγροτικού τομέα Κτηνοτροφικού τομέα Αστικά απόβλητα Αγροτικός

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ. Θεματική Ενότητα: Επαναχρησιμοποίηση υποπροϊόντων αγροκτήματος Επαναχρησιμοποίηση υπολειμμάτων κλαδέματος μετά από επεξεργασία

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ. Θεματική Ενότητα: Επαναχρησιμοποίηση υποπροϊόντων αγροκτήματος Επαναχρησιμοποίηση υπολειμμάτων κλαδέματος μετά από επεξεργασία Ο.Ε.Φ. ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ ΝΑΥΠΑΚΤΙΑΣ «Η Ε Ν Ω Σ Η» ΟΜΑΔΑ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΕΛΙΑΣ ΚΑΙ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ Θεματική Ενότητα: Επαναχρησιμοποίηση υποπροϊόντων αγροκτήματος Επαναχρησιμοποίηση υπολειμμάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΜΑ Α Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις Α1 έως Α5 και, δίπλα, το γράμμα που αντιστοιχεί στη λέξη ή στη φράση η οποία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΣΤΑ ΠΥΡΗΝΟΚΑΡΠΑ

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΣΤΑ ΠΥΡΗΝΟΚΑΡΠΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΣΤΑ ΠΥΡΗΝΟΚΑΡΠΑ ΠΡΟΣΒΟΛΕΣ ΚΛΑΔΙΣΚΩΝ ΡΟΔΑΚΙΝΙΑΣ Χειμώνας / Ανοιξη Άνθηση Ανάπτυξη καρπών ΦΟΥΖΙΚΟΚΚΟ ΜΟΝΙΛΙΑ ΠΤΩΣΗ ΦΥΛΛΩΝ ΦΟΥΣΚΩΜΑ ΜΑΤΙΩΝ ΡΟΔΙΝΗ ΚΟΡΥΦΗ ΑΝΘΗΣΗ-ΠΤΩΣΗ ΠΕΤΑΛΩΝ ΠΤΩΣΗ ΚΑΛΥΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΡΥΠΑΝΣΗ. Ρύποι. Αντίδραση βιολογικών συστημάτων σε παράγοντες αύξησης

ΡΥΠΑΝΣΗ. Ρύποι. Αντίδραση βιολογικών συστημάτων σε παράγοντες αύξησης ΡΥΠΑΝΣΗ 91 είναι η άμεση ή έμμεση διοχέτευση από τον άνθρωπο στο υδάτινο περιβάλλον ύλης ή ενέργειας με επιβλαβή αποτελέσματα για τους οργανισμούς ( ο ορισμός της ρύπανσης από τον ΟΗΕ ) Ρύποι Φυσικοί (εκρήξεις

Διαβάστε περισσότερα

Σώστε τη γη. Κρεσφόντης Χρυσοσπάθης

Σώστε τη γη. Κρεσφόντης Χρυσοσπάθης Επειδή ο πληθυσμός της γης και οι ανθρώπινες δραστηριότητες αυξάνοντας συνεχώς, χρησιμοποιούμε όλο και περισσότερο γλυκό νερό. Με τον τρόπο αυτό, όπως υποστηρίζουν οι επιστήμονες, το γλυκό νερό ρυπαίνεται

Διαβάστε περισσότερα

Η ιστορική πατρότητα του όρου «Μεσόγειος θάλασσα» ανήκει στους Λατίνους και μάλιστα περί τα μέσα του 3ου αιώνα που πρώτος ο Σολίνος τη ονομάζει

Η ιστορική πατρότητα του όρου «Μεσόγειος θάλασσα» ανήκει στους Λατίνους και μάλιστα περί τα μέσα του 3ου αιώνα που πρώτος ο Σολίνος τη ονομάζει Η ιστορική πατρότητα του όρου «Μεσόγειος θάλασσα» ανήκει στους Λατίνους και μάλιστα περί τα μέσα του 3ου αιώνα που πρώτος ο Σολίνος τη ονομάζει χαρακτηριστικά «Mare Mediterraneum» ως μεταξύ δύο ηπείρων

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Μικροβιολογία. (Μύκητες)

Γενική Μικροβιολογία. (Μύκητες) Γενική Μικροβιολογία (Μύκητες) Χαρακτηριστικά των μυκήτων Ευκαρυωτικοί μικροοργανισμοί Δεν φωτοσυνθέτουν, είναι χημειοοργανότροφοι. Σημαντικοί αποικοδομητές! Μύκητες και τρόφιμα (Αλλοιώσεις τροφίμων) Μύκητες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΕ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ Επιμέλεια: Καγιάρας Νικόλαος - Φυσικός Εργαστηριακή διδασκαλία των Φυσικών Μαθημάτων Καλλιέργεια βακτηρίων

ΕΚΦΕ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ Επιμέλεια: Καγιάρας Νικόλαος - Φυσικός Εργαστηριακή διδασκαλία των Φυσικών Μαθημάτων Καλλιέργεια βακτηρίων Καλλιέργεια βακτηρίων Οι παθογόνοι μικροοργανισμοί επηρεάζουν την υγεία του ανθρώπου και προκαλούν διάφορες ασθένειες. Η είσοδος ενός παθογόνου μικροοργανισμού στον οργανισμό ονομάζεται μόλυνση, ενώ η

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Θέμα: Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΖΥΜΟΜΥΚΗΤΩΝ ΣΤΗ ΜΑΓΙΑ Μέσος χρόνος πειράματος: 45 λεπτά Α. ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ Εργαλεία Υλικά Διαλύματα - Χρωστικές

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ 1 Ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΑΡΔΙΤΣΑ 9 &10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 Τσαντήλας Χρίστος, Ευαγγέλου Ελευθέριος Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός ΔΗΜΗΤΡΑ, Γενική Διεύθυνση

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα 3 η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ: ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΜΥΚΗΤΩΝ (Ι)

Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα 3 η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ: ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΜΥΚΗΤΩΝ (Ι) Γενική Μικροβιολογία Ενότητα 3 η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ: ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΜΥΚΗΤΩΝ (Ι) Όνομα καθηγητή: Δ. ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Όνομα καθηγητή: Γ. ΖΕΡΒΑΚΗΣ Όνομα καθηγητή: ΑΝ. ΤΑΜΠΑΚΑΚΗ Τμήμα: ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Οι οργανισμοί εξασφαλίζουν ενέργεια, για τις διάφορες λειτουργίες τους, διασπώντας θρεπτικές ουσίες που περιέχονται στην τροφή τους. Όμως οι φωτοσυνθετικοί

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Στεφανίδης

Κωνσταντίνος Στεφανίδης ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ - ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΦΥΤΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ-ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Διατριβή Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης Οικολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΧΗΜΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ

ΦΥΣΙΚΗ ΧΗΜΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ Αρχές και έννοιες της Ωκεανογραφίας, με ιδιαίτερη έμφαση στις φυσικές διεργασίες των ωκεάνιων συστημάτων. Φυσικές ιδιότητες και οι φυσικές παράμετροι του θαλασσινού νερού, και χωροχρονικές

Διαβάστε περισσότερα

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων Ενότητα 1 : ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΛΟΙΜΩΔΗ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΥΓΙΕΙΝΗ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΖΩΩΝ Ιωάννης Σκούφος 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά

Διαβάστε περισσότερα

Μικροοργανισμοί: είναι οι οργανισμοί ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ που δεν μπορούμε να Η τους ΜΙΚΡΟΒΙΑ διακρίνουμε με γυμνό μάτι (μέγεθος < 0,1 mm)

Μικροοργανισμοί: είναι οι οργανισμοί ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ που δεν μπορούμε να Η τους ΜΙΚΡΟΒΙΑ διακρίνουμε με γυμνό μάτι (μέγεθος < 0,1 mm) Μικροοργανισμοί: είναι οι οργανισμοί ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ που δεν μπορούμε να Η τους ΜΙΚΡΟΒΙΑ διακρίνουμε με γυμνό μάτι (μέγεθος < 0,1 mm) Πού και πώς ζουν 1. στο φυσικό περιβάλλον (νιτροποιητικά βακτήρια)

Διαβάστε περισσότερα

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΟΡΟΣΗΜΟ ΘΑΛΗΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ. Α1. γ Α2. α Α3. β Α4. β Α5. δ

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΟΡΟΣΗΜΟ ΘΑΛΗΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ. Α1. γ Α2. α Α3. β Α4. β Α5. δ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΘΕΜΑ Α Α1. γ Α2. α Α3. β Α4. β Α5. δ ΘΕΜΑ Β Β1. 1 Β 2 Α 3 Α 4 Β 5 Β 6 Α 7 Α 8 Β Β2. Σελ. 18 Σχολικού βιβλίου Το γενετικό

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι άμεση ρύπανση?

Τι είναι άμεση ρύπανση? ΡΥΠΑΝΣΗ ΝΕΡΟΥ Τι είναι ρύπανση; Ρύπανση μπορεί να θεωρηθεί η δυσμενής μεταβολή των φυσικοχημικών ή βιολογικών συνθηκών ενός συγκεκριμένου περιβάλλοντος ή/και η βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη βλάβη στην

Διαβάστε περισσότερα

ÏÅÖÅ. 3. Ποιοι από τους παρακάτω οργανισµούς δεν παράγουν αντιβιοτικά: α. τα πρωτόζωα β. οι µύκητες γ τα φυτά δ. τα βακτήρια Μονάδες 5

ÏÅÖÅ. 3. Ποιοι από τους παρακάτω οργανισµούς δεν παράγουν αντιβιοτικά: α. τα πρωτόζωα β. οι µύκητες γ τα φυτά δ. τα βακτήρια Μονάδες 5 Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΘΕΜΑ Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ηµιτελείς προτάσεις έως 5 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη λέξη ή τη φράση, η οποία συµπληρώνει

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 5 ΩΟΜΥΚΗΤΕΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 5 ΩΟΜΥΚΗΤΕΣ ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 5 ΩΟΜΥΚΗΤΕΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟ CHROMISTA (=STRAMENOPILA) Στο βασίλειο αυτό κατατάσσονται τα άλγη (φύκια) και οι ωομύκητες = οργανισμοί που μοιάζουν αλλά δεν είναι αληθινοί μύκητες

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ. Οι μικροοργανισμοί μπορούν να θεωρηθούν αναπόσπαστο τμήμα τόσο της ιστορίας της Γης όσο και της ανθρώπινης εμπειρίας

ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ. Οι μικροοργανισμοί μπορούν να θεωρηθούν αναπόσπαστο τμήμα τόσο της ιστορίας της Γης όσο και της ανθρώπινης εμπειρίας ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Οι μικροοργανισμοί μπορούν να θεωρηθούν αναπόσπαστο τμήμα τόσο της ιστορίας της Γης όσο και της ανθρώπινης εμπειρίας Μικροοργανισμοί o Μικροοργανισμοί ή μικρόβια καλούνται οι οργανισμοί

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Η ΡΟΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Η ροή του νερού μεταξύ των άλλων καθορίζει τη ζωή και τις λειτουργίες των έμβιων οργανισμών στο ποτάμι. Διαμορφώνει το σχήμα του σώματός τους, τους

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΙΘΕΜΕΝΕΣ ΩΡΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΛΕΚΚΑΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΠΕ 17(01) 24 ΝΑΙ 2 ΠΕΚ ΑΘΗΝΩΝ

ΔΙΑΤΙΘΕΜΕΝΕΣ ΩΡΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΛΕΚΚΑΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΠΕ 17(01) 24 ΝΑΙ 2 ΠΕΚ ΑΘΗΝΩΝ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ (ΠΕ) ΔΙΑΤΙΘΕΜΕΝΕΣ ΩΡΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΕΤΗ (ΝΑΙ/ΟΧΙ) ΣΧΕΤΙΚΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ (ΦΟΡΕΑΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΛΕΚΚΑΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΠΕ 17(01) 24 ΝΑΙ 2 ΠΕΚ

Διαβάστε περισσότερα

Γενικές εξετάσεις 2015 Βιολογία Γ λυκείου γενικής παιδείας

Γενικές εξετάσεις 2015 Βιολογία Γ λυκείου γενικής παιδείας Φροντιστήρια δυαδικό 1 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ δυαδικό Τα θέματα επεξεργάστηκαν οι καθηγητές των Φροντιστηρίων «δυαδικό» Μελλίδης Κ. Πασσιά Α. Θέμα Α Γενικές εξετάσεις 2015 Βιολογία Γ λυκείου γενικής παιδείας Να

Διαβάστε περισσότερα

Η ΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ Η ΠΑΝΙΔΑ ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ. ΟΜΑΔΑ 1 Κορμπάκη Δέσποινα Κολακλίδη Ναταλία Ζαχαροπούλου Φιλιππούλα Θανοπούλου Ιωαννά

Η ΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ Η ΠΑΝΙΔΑ ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ. ΟΜΑΔΑ 1 Κορμπάκη Δέσποινα Κολακλίδη Ναταλία Ζαχαροπούλου Φιλιππούλα Θανοπούλου Ιωαννά Η ΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ Η ΠΑΝΙΔΑ ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ ΟΜΑΔΑ 1 Κορμπάκη Δέσποινα Κολακλίδη Ναταλία Ζαχαροπούλου Φιλιππούλα Θανοπούλου Ιωαννά ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΕΠΙΛΕΞΑΜΕ: Η χλωρίδα και η πανίδα στην χώρα μας είναι ένα πολύ σημαντικό

Διαβάστε περισσότερα

Κλιματική Αλλαγή και Επιπτώσεις στην Περιοχή μας

Κλιματική Αλλαγή και Επιπτώσεις στην Περιοχή μας Ε.ΠΕ.ΧΗ.ΔΙ. University of Crete Κλιματική Αλλαγή και Επιπτώσεις στην Περιοχή μας Καθ. Μαρία Κανακίδου Εργαστήριο Περιβαλλοντικών Χημικών Διεργασιών Τμήμα Χημείας, Πανεπιστήμιο Κρήτης mariak@uoc.gr Ημερίδα

Διαβάστε περισσότερα

Διάρθρωση παρουσίασης

Διάρθρωση παρουσίασης , Διάρθρωση παρουσίασης Ορισμοί Δείκτες ξηρασίας Διαχείριση ξηρασιών Η έμμονη ξηρασία της Αθήνα τα έτη 1987-1994 Η ξηρασία της Καλιφόρνια τα έτη 1987-1992 Η ξηρασία της Ινδίας τα έτη 1987-1992 Ορισμοί

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΥΔΡΙΤΕΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΩΣ ΚΑΥΣΙΜΗ ΥΛΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ. ΤΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ANAXIMANDER. Από Δρ. Κωνσταντίνο Περισοράτη

ΟΙ ΥΔΡΙΤΕΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΩΣ ΚΑΥΣΙΜΗ ΥΛΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ. ΤΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ANAXIMANDER. Από Δρ. Κωνσταντίνο Περισοράτη ΟΙ ΥΔΡΙΤΕΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΩΣ ΚΑΥΣΙΜΗ ΥΛΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ. ΤΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ANAXIMANDER Από Δρ. Κωνσταντίνο Περισοράτη Οι υδρίτες (εικ. 1) είναι χημικές ενώσεις που ανήκουν στους κλειθρίτες, δηλαδή

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία

ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία 1 η Άσκηση Έρευνα στο πεδίο - Οργάνωση πειράματος Μέθοδοι Δειγματοληψίας Εύρεση πληθυσμιακής

Διαβάστε περισσότερα