ΠΔΡΙΔΥOΜΔΝΑ. 1 Ο Πξνγξακκαηηδόκελνο Λνγηθόο Διεγθηήο [3] Ηζηνξηθή εμέιημε... 9

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΔΡΙΔΥOΜΔΝΑ. 1 Ο Πξνγξακκαηηδόκελνο Λνγηθόο Διεγθηήο [3]... 9. 1.1 Ηζηνξηθή εμέιημε... 9"

Transcript

1 ΠΔΡΙΔΥOΜΔΝΑ 1 Ο Πξνγξακκαηηδόκελνο Λνγηθόο Διεγθηήο [3] Ηζηνξηθή εμέιημε Βαζηθά κέξε ελφο πξνγξακκαηηδφκελνπ ινγηθνχ ειεγθηή Μηθξνεπεμεξγαζηήο / θεληξηθή κνλάδα ειέγρνπ πζθεπέο εηζφδνπ / εμφδνπ Σξνθνδνηηθφ Ζ κλήκε θαη ηα είδε ηεο Ζ θάξηα επηθνηλσλίαο Κχθινο ιεηηνπξγίαο ελφο PLC ηάδηα εθηέιεζεο πξνγξάκκαηνο Λεηηνπξγηθά ραξαθηεξηζηηθά πξνγξακκαηηδφκελνπ ινγηθνχ ειεγθηή Πξνγξακκαηηζηηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ Πξνγξακκαηηδφκελνπ Λνγηθνχ Διεγθηή ηάδηα εξγαζίαο ζηνλ απηνκαηηζκφ Λνγηζκηθφ πξνγξακκαηηζκνχ Πξνγξακκαηηδφκελνπ Λνγηθνχ Διεγθηή Παξάδεηγκα ρξήζεο ελφο Πξνγξακκαηηδφκελνπ Λνγηθνχ Διεγθηή (PLC) ζηε βηνκεραλία [3] Γηεπζπλζηνδφηεζε πλδεζκνινγία Κιαζηθφ (ζπκβαηηθφ) ζχζηεκα απηνκαηηζκνχ πκπεξάζκαηα απφ ηε ρξήζε Πξνγξακκαηηδφκελσλ Λνγηθψλ Διεγθηψλ Σν ζύζηεκα παξνρήο ηάζεωλ ηνπ Δξγαζηεξίνπ Ηιεθηξνκεραληθήο Μεηαηξνπήο Δλέξγεηαο Γεληθή πεξηγξαθή Δίδε παξαγφκελσλ ηάζεσλ

2 2.3 Ζιεθηξηθέο κεραλέο Πίλαθαο κεηαηξνπέσλ Πίλαθαο αλαινγηθψλ θαξηψλ Δίδε θαξηψλ κεηαηξνπήο αλαινγηθψλ ζεκάησλ [17] Κάξηα κεηαηξνπήο Ηac ζε Vdc Κάξηα κεηαηξνπήο Vac ζε Vdc Κάξηα κεηαηξνπήο Vdc ζε Vdc Κάξηα κεηαηξνπήο Ηdc ζε Vdc Κάξηα κεηαηξνπήο Hz ζε Vdc Mεηαηξνπή ζπλεκηηκεηξνπ ζε ρξνλνζθφπην Σκήκα PLC θαη Ζιεθηξνληθνχ Τπνινγηζηή (SCADA) Τπνπίλαθαο Νν Τπνπίλαθαο Νν Τπνπίλαθαο Νν Τπνπίλαθαο Νν Πίλαθαο Γηαλνκήο Θέζεηο εξγαζίαο Οη παξνρέο ηνπ Δξγαζηεξίνπ Ηιεθηξνκεραληθήο κεηαηξνπήο ελέξγεηαο Οη παξνρέο Δ1 έσο θαη Δ Ζ παξνρή Δ Ζ παξνρή Δ Ζ παξνρή Δ Οη παξνρέο Δ4 θαη Δ Οη παξνρέο Δ6 θαη Δ Οη παξνρέο Δ8, Δ9 θαη Δ Αλάιπζε παξνρήο Δ Αλάιπζε παξνρήο Δ

3 3.2.3 Αλάιπζε παξνρήο Δ Αλάιπζε παξνρήο Δ Παξαιιειηζκφο γελλήηξηαο ζην δίθηπν Αληηζηξνθή ηζρχνο Γεληθή ζεσξία Δπεμήγεζε θψδηθα παξαιιειηζκνχ [10] Οκαιή εθθίλεζε ηξηθαζηθνύ αζύγρξνλνπ θηλεηήξα Ση είλαη ε νκαιή εθθίλεζε κεραλψλ [7] Οκαιή εθθίλεζε εθαξκφδνληαο ςεθηαθέο κεζφδνπο Αλάπηπμε πξνγξάκκαηνο νκαιήο εθθίλεζεο θηλεηήξα ζε PLC Βειηίωζε ζπληειεζηή ηζρύνο Αληηζηάζκηζε άεξγνπ ηζρύνο Ζ άεξγνο ηζρχο Αληηζηάζκηζε άεξγνπ ηζρχνο θαη κέζνδνη αληηζηάζκηζεο Πιενλεθηήκαηα βειηίσζεο ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο Έιεγρνο ηζρχνο ζχγρξνλεο κεραλήο Έιεγρνο ηεο ζχγρξνλεο κεραλήο ηεο παξνρήο Δ9 - Δ Λεηηνπξγία σο ζχγρξνλε γελλήηξηα Λεηηνπξγία σο θηλεηήξαο ρσξίο θνξηίν Αλάπηπμε πξνγξάκκαηνο ειέγρνπ ηζρχνο ηεο ζχγρξνλεο κεραλήο θαη βειηίσζεο ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο ζε PLC πζηήκαηα SCADA Γεληθά ζηνηρεία Υξήζε ζπζηεκάησλ SCADA Πιενλεθηήκαηα ρξήζεο ζπζηεκάησλ SCADA Σν ζχζηεκα SCADA ηνπ Δξγαζηεξίνπ Ζιεθηξνκεραληθήο Μεηαηξνπήο Δλέξγεηαο Γεκηνπξγία ζειίδαο κέζσ ινγηζκηθνχ SCADA γηα ηνλ έιεγρν ηεο νκαιήο εθθίλεζεο Γεκηνπξγία ζειίδαο ζην ινγηζκηθνχ SCADA γηα ηνλ έιεγρν ηζρχνο ηεο ζχγρξνλεο κεραλήο θαη ηε βειηίσζε ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο

4 6.3.3 Αληηκεηψπηζε πξνβιήκαηνο έλδεημεο ζπληειεζηή ηζρχνο Γνθηκέο θαη εκπεηξίεο από ην ζύζηεκα Γνθηκέο ζην ζχζηεκα νκαιήο εθθίλεζεο (soft start) Γνθηκέο αληηζηάζκηζεο άεξγνπ ηζρχνο Βειηίσζεο ζπληειεζηή ηζρχνο εγθαηάζηαζεο Μέηξεζε ζπληειεζηή ηζρχνο ηεο εγθαηάζηαζεο Αλάιπζε θαη αληηκεηψπηζε ζθαικάησλ Δγθαηάζηαζε αλαινγηθνχ νξγάλνπ Μέηξεζε ζπληειεζηή ηζρχνο ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑΣΑ Παξάξηεκα Α : Γηαγξάκκαηα απηνκαηηζκνχ γηα ηηο παξνρέο Δ6,Δ7, Δ8, Δ9, Δ10 θαη θεληξηθήο παξνρήο Παξάξηεκα Β : πγθεληξσηηθνί πίλαθεο ςεθηαθψλ εηζφδσλ-εμφδσλ Παξάξηεκα Γ : πγθεληξσηηθνί πίλαθεο αλαινγηθψλ εηζφδσλ-εμφδσλ Παξάξηεκα Γ : Βνεζεηηθέο κεηαβιεηέο W

5 ΔΤΡΔΣΗΡΙΟ ΔΙΚΟΝΩΝ Δηθόλα 1.1 : Ρειέ ηύπνπ ιπρλίαο Δηθόλα 1.2 : Πηεδνκεηξηθόο αηζζεηήξαο Εικόνα 1.3 : Σφγχρονεσ ψθφιακζσ ςυςκευζσ αυτοματιςμοφ Εικόνα 1.4 : Σφγκριςθ ςυςτθμάτων ελζγχου Εικόνα 1.5 : Δομι PLC (Προγραμματιηόμενου Λογικοφ Ελεγκτι) Εικόνα 1.6 : Ζνα PLC με όλα τα βαςικά μζρθ* Εικόνα 1.7 : Κφκλοσ λειτουργίασ PLC [14] Εικόνα 1.8 : Ονοματολογία ςε κοινό PLC * Εικόνα 2.1 : Ε6, Ε7και Ε6.7 AC κινθτιρασ και DC γεννιτρια ςυνδεδεμζνοι ςτον ίδιο άξονα ςτο Ε.Η.Μ.Ε Εικόνα 2.2 : Ε8 - AC κινθτιρασ και DC γεννιτρια ςυνδεδεμζνοι ςτον ίδιο άξονα ςτο Ε.Η.Μ.Ε Εικόνα 2.3 : Ε9 και Ε10 - DC Μθχανι και Σφγχρονθ Μθχανι ςυνδεδεμζνεσ ςτον ίδιο άξονα ςτο Ε.Η.Μ.Ε Εικόνα 2.4 : Πίνακασ μετατροπζων ςτο Ε.Η.Μ.Ε.* Εικόνα 2.5 : Πλακζτα Ελζγχου Διζγερςθσ Εικόνα 2.6 : Πίνακασ Μετατροπισ Αναλογικϊν Σθμάτων ςτο Ε.Η.Μ.Ε. * Εικόνα 2.7 : Εςωτερικό Πίνακα Μετατροπισ Αναλογικϊν Σθμάτων ςτο Ε.Η.Μ.Ε.* Εικόνα 2.8 : Κάρτα μετατροπισ Ιac ςε Vdc Εικόνα 2.9 : Πίςω μζροσ κάρτασ μετατροπισ αναλογικοφ ςιματοσ εναλλαςςομζνου ρεφματοσ Εικόνα 2.10 : Κάρτα μετατροπισ Vac ςε Vdc Εικόνα 2.11 : Πίςω μζροσ κάρτασ μετατροπισ αναλογικοφ ςιματοσ εναλλαςςόμενθσ τάςθσ Εικόνα 2.12 : Πίςω μζροσ κάρτασ μετατροπισ αναλογικοφ ςιματοσ 0-115V ςυνεχοφσ τάςθσ Εικόνα 2.13 : Πίςω μζροσ κάρτασ μετατροπισ αναλογικοφ ςιματοσ 0-180V ςυνεχοφσ τάςθσ Εικόνα 2.14 : Πίςω μζροσ κάρτασ μετατροπισ αναλογικοφ ςιματοσ 0-220V ςυνεχοφσ τάςθσ Εικόνα 2.15 : Πίςω μζροσ κάρτασ μετατροπισ αναλογικοφ ςιματοσ 0-230V ςυνεχοφσ τάςθσ Εικόνα 2.16 : Πίςω μζροσ κάρτασ μετατροπισ αναλογικοφ ςιματοσ 0-500V ςυνεχοφσ τάςθσ Εικόνα 2.17 : Πίςω μζροσ κάρτασ μετατροπισ αναλογικοφ ςιματοσ 0-150mV ςυνεχοφσ τάςθσ Εικόνα 2.18 : Πίςω μζροσ κάρτασ μετατροπισ αναλογικοφ ςιματοσ, για τθ μζτρθςθ ςυχνότθτασ Εικόνα 2.19 : Αντίςταςθ για πτϊςθ τάςθσ δικτφου * Εικόνα 2.20 : Πίνακασ Ελζγχου και Λειτουργίασ του Συςτιματοσ ςτο Ε.Η.Μ.Ε Εικόνα 2.21 : Εξωτερικι άποψθ γενικοφ πίνακα διανομισ ςτο Εργαςτιριο Ηλεκτρομθχανικισ Μετατροπισ Ενζργειασ Εικόνα 2.22 : Εςωτερικό ενόσ τμιματοσ του Πίνακα Διανομισ Εικόνα 2.25 : Φωτογραφία από τουσ πίνακεσ κζςεων εργαςίασ μεταβλθτϊν τάςεων ςτο Εργαςτιριο Ηλεκτρομθχανικισ Μετατροπισ Ενζργειασ

6 Εικόνα 2.26 : Φωτογραφία από τον Α τομζα τθσ 1θσ κζςεωσ εργαςίασ Εικόνα 3.1 : Το μιμικό διάγραμμα τθσ παροχισ Ε Εικόνα 3.2 : Το μιμικό διάγραμμα τθσ παροχισ Ε Εικόνα 3.3 : Το μιμικό διάγραμμα τθσ παροχισ Ε Εικόνα 3.4 : Το μιμικό διάγραμμα των παροχϊν Ε4 και Ε Εικόνα 3.5 : Το μιμικό διάγραμμα των παροχϊν Ε6 και Ε Εικόνα 3.6 : Μιμικό διάγραμμα παροχϊν Ε8, Ε9 και Ε Εικόνα 3.7 : Πρόγραμμα κλάδοσ Εικόνα 3.8 : Πρόγραμμα κλάδοσ 1 ζωσ Εικόνα 3.9 : Πρόγραμμα κλάδοσ Εικόνα 3.10 : Πρόγραμμα κλάδοσ Εικόνα 3.11 : Πρόγραμμα κλάδοι 10 ζωσ Εικόνα 3.12 : Πρόγραμμα κλάδοσ Εικόνα 3.13 : Πρόγραμμα κλάδοι 14 ζωσ Εικόνα 3.14 : Πρόγραμμα κλάδοσ Εικόνα 3.15 : Πρόγραμμα κλάδοι 17 ζωσ Εικόνα 3.16 : Πρόγραμμα κλάδοι 19 ζωσ Εικόνα 3.17 : Πρόγραμμα κλάδοι 26 ζωσ Εικόνα 3.18 : Πρόγραμμα κλάδοι 21 ζωσ Εικόνα 3.19 : Πρόγραμμα κλάδοι 25 ζωσ Εικόνα 4.1: Διάγραμμα ρζυματοσ ςε εκκίνθςθ μθχανισ με διάφορεσ μεκόδουσ* Εικόνα 4.2 : Αρχι του προγράμματοσ - Ζναρξθ λειτουργίασ του soft-start Δηθόλα 4.3 : Δπηινγή ρξόλνπ κεηάβαζεο Εικόνα 4.4 : Επιβεβαίωςθ χρόνου μετάβαςθσ Εικόνα 4.5 : Εντολζσ ςτθν κάρτα διζγερςθσ για τισ τιμζσ 10 Hz και 76 V Εικόνα 4.6 : Γραφικι απεικόνιςθ των μεγεκϊν τάςθσ και ςυχνότθτασ για τθν ομαλι εκκίνθςθ Εικόνα 4.7 : Γραφικι απεικόνιςθ των μεγεκϊν τάςθσ και ςυχνότθτασ για τθ γριγορθ εκκίνθςθ Εικόνα 5.1 : Τρίγωνο ιςχφοσ Εικόνα 5.2 : Κλάδοσ αφξθςθσ του ρεφματοσ διζγερςθσ Εικόνα 5.3 : Κϊδικασ αςφαλείασ κατά τον ζλεγο του ρεφματοσ διζγερςθσ Εικόνα 6.1 : Λογότυπο CX-Supervisor Version 2.0 προγράμματοσ τθσ OMRON Εικόνα 6.2: Σθμείο εποπτείασ και ελζγχου του ςυςτιματοσ ςτο Εργαςτιριο Ηλεκτρομθχανικισ Μετατροπισ Ενζργειασ Εικόνα 6.3 : Η ςελίδα του scada για τθν ομαλι εκκίνθςθ ( soft start ) Εικόνα 6.4 : Η ςελίδα ςτo scada για τον ζλεγχο ιςχφοσ τθσ ςφγχρονθσ μθχανισ και τθ βελτίωςθ του ςυντελεςτι ιςχφοσ Εικόνα 6.5 : Λανκαςμζνθ ζνδειξθ ςυνθμιτόνου Εικόνα 6.6 : Σωςτι ζνδειξθ ςυνθμιτόνου

7 Εικόνα 6.7 : Ζνδειξθ ςυντελεςτι ιςχφοσ τθσ Ε6 πρίν τθ διόρκωςθ Εικόνα 6.8 : Ζνδειξθ ςυντελεςτι ιςχφοσ τθσ Ε6 μετά τθ διόρκωςθ Εικόνα 7.1: Ο κινθτιρασ που χρθςιμοποιικθκε ςτθ δοκιμι Εικόνα 7.2 : Τα ονομαςτικά χαρακτθριςτικά του κινθτιρα Εικόνα 7.3 : Συνδεςμολογία κινθτιρα δοκιμισ του soft start Εικόνα 7.4 : Μεταβολι ρεφματοσ ςτάτθ (απευκείασ εκκίνθςθ ) Εικόνα 7.5 : Μεταβολι ρεφματοσ ςτάτθ ( ομαλι εκκίνθςθ ) Εικόνα 7.6 : Απλοποιθμζνθ ςυνδεςμολογία οργάνου ζνδειξθσ cosφ Εικόνα 7.7 : Ερμάριο κεντρικισ παροχισ και το αντίςτοιχο όργανο ζνδειξθσ cosφ Εικόνα 7.8 : Δοκιμι οργάνου ςτα 2.5 V Εικόνα 7.9 : Δοκιμι οργάνου ςτα 5.0 V Εικόνα 7.10 : Δοκιμι οργάνου ςτα 7.5 V Εικόνα 7.11 : Δοκιμι οργάνου ςτα 10.0 V Εικόνα 7.12: Συνδεςμολογία αναλογικοφ ςυνθμιτόμετρου Εικόνα 7.13 : Μεταβολι του ςυντελεςτι ιςχφοσ τθσ εγκατάςταςθσ με χριςθ ςφγχρονθσ γεννιτριασ ςε υπερδιζγερςθ Εικόνα 7.14 : Μεταβολι των ρευμάτων των τριϊν φάςεων ωσ ςυνζπεια τθσ βελτίωςθσ του ςυντελεςτι ιςχφοσ Εικόνα 7.15 : Πθγι που τροφοδοτεί φορτία διαφόρων ειδϊν Εικόνα 7.16 : Μεταβολι του ςυντελεςτι ιςχφοσ τθσ εγκατάςταςθσ με χριςθ ςφγχρονου κινθτιρα ςε υπερδιζγερςθ Εικόνα 7.17 : Μεταβολι των ρευμάτων των τριϊν φάςεων ωσ ςυνζπεια τθσ βελτίωςθσ του ςυντελεςτι ιςχφοσ Εικόνα 7.18 : Power Display για ρεφμα διζγερςθσ 2.38 Α Εικόνα 7.19 : Power Display για ρεφμα διζγερςθσ 4.45 Α

8 8

9 1 Ο Πξνγξακκαηηδόκελνο Λνγηθόο Διεγθηήο [3] 1.1 Ιζηνξηθή εμέιημε Ζ εμέιημε ησλ απηνκαηηζκψλ αθνινχζεζε ηελ εμέιημε ηεο ηερλνινγίαο θαζψο νη πξψηνη απηνκαηηζκνί ήηαλ πινπνηεκέλνη κε θαζαξά κεραληθά κέζα, δειαδή κε ηε ρξήζε κνριψλ γξαλαδηψλ θαη άιισλ κεραλνινγηθψλ εμαξηεκάησλ. Ζ «επαλάζηαζε» ζηνπο απηνκαηηζκνχο ήξζε κε ηε ρξήζε ηνπ ειεθηξηζκνχ θαη ζπλερίζηεθε κε ηελ ρξήζε ηνπ ςεθηαθνχ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή. Απφ ηε δεθαεηία ηνπ 60 νη κεραληθνί ήδε άξρηζαλ λα ζθέθηνληαη ηξφπνπο γηα λα αμηνπνηήζνπλ ηηο ζπνπδαίεο δπλαηφηεηεο ησλ ππνινγηζηψλ ζηε βηνκεραλία. Απφ ηηο πξψηεο εθαξκνγέο ησλ ππνινγηζηψλ ζηε βηνκεραλία ήηαλ νη απηφκαηεο εξγαιεηνκεραλέο (ηφξλνη, θξέδεο θηι.), νη νπνίεο κέρξη ηφηε ρξεζηκνπνηνχζαλ θπξίσο κεραλνινγηθνχο θαη ιηγφηεξν ειεθηξνινγηθνχο απηνκαηηζκνχο. Ζ επηηπρεκέλε απηή εθαξκνγή νδήγεζε ηνπο κεραληθνχο λα αξρίζνπλ λα ζθέθηνληαη ηελ αληηθαηάζηαζε φισλ ησλ κεραληθψλ απηνκαηηζκψλ ελφο εξγνζηαζίνπ απφ ππνινγηζηέο, φκσο κέρξη ηε δεθαεηία ηνπ 80 απηφ ήηαλ αδχλαην, δηφηη νη ππνινγηζηέο ήηαλ ζπζθεπέο παλάθξηβεο θαη δχζθνιεο ζηε ρξήζε. Ζ επαλάζηαζε ηεο πιεξνθνξηθήο μεθηλά ην 1975 κε ηελ θαηαζθεπή ηνπ πξψηνπ κηθξνυπνινγηζηή. Ζ ηερλνινγία άιιαμε πνξεία, αιιάδνληαο πνξεία ζε φινπο ηνπο ηνκείο ηεο θαζεκεξηλήο καο δσήο θαη έηζη ν κηθξνυπνινγηζηήο ηξχπσζε παληνχ, ζε φινπο ηνπο ηνκείο θαη ζρεδφλ ζε φιεο ηηο εθαξκνγέο. Ζ βηνκεραλία κέρξη ηε δεθαεηία ηνπ 80 ρξεζηκνπνηνχζε ειάρηζηα ηα ειεθηξνληθά ζηνπο απηνκαηηζκνχο ηεο, θαζψο ην 90% θαη πιένλ ησλ απηνκαηηζκψλ θαηαιάκβαλαλ νη απηνκαηηζκνί κε ξειέ (κεραληθνί απηνκαηηζκνί). Σα ειεθηξνληθά ρξεζηκνπνηνχληαλ ηφηε θπξίσο γηα θάπνηεο επθπείο εξγαζίεο θαη νη πιαθέηεο απηέο ηνπνζεηνχληαλ κέζα ζηνπο πίλαθεο ησλ ξειέ. ηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 80 νη εηαηξίεο παξαγσγήο ειεθηξνινγηθνχ πιηθνχ εκθαλίδνπλ ζηνπο ηερληθνχο θαη κεραληθνχο ηεο βηνκεραλίαο έλα λέν πξντφλ απηνκαηηζκνχ, ην νπνίν νλφκαζαλ PLC (ε πιήξεο νλνκαζία ηεο λέαο απηήο ζπζθεπήο είλαη Programmable Logic Controller ή αιιηψο Πξνγξακκαηηδφκελνο Λνγηθφο Διεγθηήο). Οη εηαηξίεο δελ ρξεζηκνπνηνχζαλ αξρηθά ζηελ αγνξά ηελ πιήξε νλνκαζία, κηιψληαο απιά γηα PLC, πξάγκα πνπ ίζσο έγηλε έληερλα γηα λα κελ ηξνκάμνπλ ην ηερληθφ θαηεζηεκέλν ηεο βηνκεραλίαο. Oη 9

10 εηαηξίεο παξαγσγήο PLC, πξνζπάζεζαλ λα πξνζαξκφζνπλ ηνλ ηξφπν ρξήζεο ηνπ PLC, ζηνλ ηξφπν πνπ κέρξη ηφηε δνχιεπε ε βηνκεραλία απηνκαηηζκψλ δειαδή, έληερλα απέθπγαλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ιέμεηο πνπ ζα ηξφκαδαλ ην ηερληθφ θαηεζηεκέλν ηεο βηνκεραλίαο, φπσο γηα παξάδεηγκα ππνινγηζηήο, πξνγξακκαηηζκφο θιπ. Αθφκα θαη ην φλνκα ηνπ πξντφληνο απέθπγαλ λα ην ρξεζηκνπνηήζνπλ νινθιεξσκέλν θαη πξνηηκνχζαλ λα αλαθέξνπλ ηε ζπζθεπή ζαλ PLC ρσξίο ηε πιήξε νλνκαζία ηεο Programmable logical Controller. Πξνζπάζεζαλ λα κελ αιιάμνπλ ηνλ κέρξη ηφηε ηξφπν θαηεζηεκέλν ηξφπν εξγαζίαο ζηνλ ηνκέα ησλ απηνκαηηζκψλ. Γελ άιιαμαλ δειαδή ηίπνηα ζε ζρέζε κε ηνλ ζρεδηαζκφ ελφο απηνκαηηζκνχ. Οη πξψηεο γιψζζεο πξνγξακκαηηζκνχ δελ έθαλαλ ηίπνηα παξαπάλσ απφ ην λα αληηθαηαζηήζνπλ κε πιήθηξα, ζε κηα εηδηθή ζπζθεπή πξνγξακκαηηζκνχ, ην ζρέδην ηνπ ειεθηξνινγηθνχ απηνκαηηζκνχ θαη έηζη ηνλ ηξφπν απηφ ε είζνδνο ηνπ PLC ζηε βηνκεραλία ππήξμε πνιχ επηηπρήο θαη νκαιή. ήκεξα ν θιαζζηθφο απηνκαηηζκφο κε ξειέ ηείλεη λα εθιείςεη θαζψο φιεο νη θαηλνχξηεο εγθαηαζηάζεηο ρξεζηκνπνηνχλ PLC. ήκεξα ηα PLC έρνπλ εμειηρζεί πάξα πνιχ ζε ζρέζε κε ηα πξψηα κνληέια ηεο δεθαεηίαο ηνπ 80. Ζ ρξήζε ησλ PLC καο παξέρεη πάξα πνιιά πιενλεθηήκαηα ζε ζρέζε κε ηνλ θιαζζηθφ απηνκαηηζκφ. Ζ θαζνιηθή φκσο γελίθεπζε ηεο ρξήζεο ηνπο δελ νθείινληαη κφλν ζηα πιενλεθηήκαηα πνπ παξέρνπλ ζηνλ ηειηθφ ρξήζηε. Ζ ρξήζε ησλ PLC ζε ζρέζε κε ηνλ θιαζζηθφ απηνκαηηζκφ ζπκθέξεη πξψηηζηα ηηο εηαηξίεο πνπ παξάγνπλ είδε απηνκαηηζκνχ.φαληαζηείηε κφλν πφζν θνζηίδεη ζε κηα εηαηξία παξαγσγήο ειεθηξνινγηθνχ εμνπιηζκνχ ε παξαγσγή ελφο ηεξάζηηνπ αξηζκνχ βνεζεηηθψλ ξειέ θαη ελφο κεγάινπ αξηζκνχ ρξνληθψλ (timers) θαη απαξηζκεηψλ (counters). ε αληίζεζε κε απηά ηα πιηθά απηνκαηηζκνχ, φζνλ αθνξά ηνλ απηνκαηηζκφ πνπ ρξεζηκνπνηεί PLC, πεξηέρεη κφλν κία ζπζθεπή, «ην PLC». Κάζε βηνκεραληθή δηαδηθαζία απνηειείηαη απφ κία ζεηξά απιψλ ή πνιχπινθσλ ζπζθεπψλ (κεραλέο, δηαθφπηεο, ειεθηξνλφκνη, θηι), κε ηελ ζπλεξγαζία ησλ νπνίσλ επηηπγράλεηαη ν ζηφρνο ηεο δηαδηθαζίαο, πνπ είλαη ε επεμεξγαζία θάπνησλ κεγεζψλ κε ζθνπφ ηελ παξαγσγή θάπνησλ άιισλ. Απφ πνιχ λσξίο, θαη γηα ιφγνπο νηθνλνκίαο θαη απνηειεζκαηηθφηεηαο, εκθαλίζηεθε ε αλάγθε ηεο απηνκαηνπνίεζεο ηεο δηαδηθαζίαο. Σφηε γελλήζεθε ν φξνο Βηνκεραληθνί Απηνκαηηζκνί ή γεληθά Απηνκαηηζκνί, πνπ αλαθεξφηαλ νπζηαζηηθά ζηελ απηνκαηνπνίεζε κηαο βηνκεραληθήο θαη φρη κφλν δηαδηθαζίαο. Οη Απηνκαηηζκνί έθεξαλ ηελ επαλάζηαζε ζηα βηνκεραληθά ζπζηήκαηα, θαζψο πξνζέθεξαλ : 10

11 Αχμεζε ηεο παξαγσγήο Διάηησζε ηνπ θφζηνπο Βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο Αχμεζε ηεο επειημίαο Ραγδαία αχμεζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ηνπ ειέγρνπ Αξρηθά, ηα ζπζηήκαηα απηνκαηηζκνχ πινπνηνχληαλ κε ζπκβαηηθφ ηξφπν,ρξεζηκνπνηψληαο θάπνηεο αλεμάξηεηεο ζπζθεπέο, φπσο είλαη ηα βνεζεηηθά ξειέ, αλαινγηθνί απαξηζκεηέο θαη αλαινγηθνί ρξνλνδηαθφπηεο. Κάπνηεο απφ ηηο βαζηθέο ζπζθεπέο ηνπ θιαζηθνχ (ζπκβαηηθνχ) απηνκαηηζκνχ, θαίλνληαη παξαθάησ (Δηθφλα 1.1 θαη Δηθφλα 1.2) : Δηθόλα 1.1 : Ρειέ ηχπνπ ιπρλίαο Δηθόλα 1.2 : Πηεδνκεηξηθφο αηζζεηήξαο ήκεξα, ν απηνκαηηζκφο ησλ βηνκεραληθψλ ζπζηεκάησλ πινπνηείηαη κε ηνπο Πξνγξακκαηηδφκελνπο Λνγηθνχο Διεγθηέο (PLC), δειαδή ζε εηδηθέο ςεθηαθέο ζπζθεπέο (Δηθφλα 3), πνπ είλαη ζρεδηαζκέλεο λα εθηεινχλ ινγηθέο θαη αξηζκεηηθέο ιεηηνπξγίεο, πνπ κέρξη ηψξα εθηεινχληαλ απφ ζπλδπαζκνχο ειεθηξνλφκσλ (ξειαί). 11

12 Δηθόλα 1.3 : χγρξνλεο ςεθηαθέο ζπζθεπέο απηνκαηηζκνχ Έλαο πξνγξακκαηηδφκελνο ινγηθφο ειεγθηήο ( Programmable logical Controller ή πην απιά PLC απφ ηα αξρηθά ) είλαη έλαο βηνκεραληθφο ειεγθηήο πνπ βαζίδεηαη ζε κηθξνεπεμεξγαζηή, νη ιεηηνπξγίεο ηνπ νπνίνπ θαζνξίδνληαη απφ έλα πξφγξακκα απνζεθεπκέλν ζε κλήκε. Υξεζηκνπνηνχληαη ζε θάζε βηνκεραλία ή εθαξκνγή πνπ ππάξρεη απηνκαηηζκφο, απφ κεκνλσκέλεο κεραλέο κέρξη θαη νιφθιεξεο δηεξγαζίεο. Πιένλ ην θφζηνο αγνξάο ηνπο έρεη κεησζεί ηφζν πνπ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ αθφκα θαη γηα νηθηαθέο εθαξκνγέο. Ζ θχξηα δηαθνξά ηνπ PLC ζε ζρέζε κε ηνλ θιαζηθφ απηνκαηηζκφ είλαη ζηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν πινπνηνχληαη νη θαλφλεο απηνκαηηζκνχ. ην παξαδνζηαθφ ζχζηεκα ειέγρνπ ε ελεξγνπνίεζε ελφο ξειέ πρ εμαξηάηαη απφ ηε ζπλδεζκνινγία πνπ έρεη γίλεη ζηνπο δηαθφπηεο θηι. ην κνληέξλν ζχζηεκα έλα πξφγξακκα παίξλεη ηε ζέζε ηεο θαισδίσζεο. Γηα λα γίλεη πην θαηαλνεηή ε δηαθνξά ηνπο δίλεηαη ην αθφινπζν παξάδεηγκα ηεο εηθφλαο 1.4: Γηα λα ελεξγνπνηεζεί ν ειεθηξνλφκνο Κ1 είλαη πξνθαλέο φηη πξέπεη λα θιείζνπλ θαη νη 3 δηαθφπηεο. ηνλ παξαδνζηαθφ ειεγθηή απηφ επηηπγράλεηαη κέζσ ηεο ζπλδεζκνινγίαο, ελψ ζηνλ πξνγξακκαηηδφκελν ειεγθηή κέζσ ηνπ πξνγξάκκαηνο βάδνληαο σο εηζφδνπο ηνπο δηαθφπηεο θαη σο έμνδν ηνλ Κ1. 12

13 Δηθόλα 1.4 : χγθξηζε ζπζηεκάησλ ειέγρνπ Με ηελ πξψηε καηηά ε δηαθνξά ησλ ζπζηεκάησλ κπνξεί λα κελ θαίλεηαη ηφζν ζεκαληηθή αιιά κε κηα πην ζσζηή παξαηήξεζε ζα δηαπηζηψζνπκε κεξηθά πιενλεθηήκαηα ηνπ πξνγξακκαηηδφκελνπ ειεγθηή: Αιιαγή θαλφλσλ: αλ νη θαλφλεο ηνπ ζπζηήκαηνο πξέπεη λα αιιάμνπλ, ζε έλα παξαδνζηαθφ ζχζηεκα πξέπεη λα μαλαγίλεη θαισδίσζε. Απηφ,γεληθψο, κπνξεί λα είλαη δπζρεξέο, αθξηβφ θαη ρξνλνβφξν. Αληίζεηα, έλαο πξνγξακκαηηδφκελνο ειεγθηήο κπνξεί λα επαλαπξνγξακκαηηζηεί γηα λα εμππεξεηήζεη κηα αιιαγή θαλφλσλ ρσξίο λα απαηηείηαη λέα θαισδίσζε. Αμηνπηζηία: ηα θηλνχκελα κέξε είλαη δπλαηφλ λα παξνπζηάζνπλ βιάβεο κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ. Οη πξνγξακκαηηδφκελνη ειεγθηέο έρνπλ ειάρηζηα θηλνχκελα κέξε θαη επηπιένλ ειέγρνληαη δηεμνδηθά ζην εξγνζηάζην παξαγσγήο ηνπο, πξίλ δνζνχλ γηα ρξήζε. Απηά ηνπο θαζηζηνχλ πςειήο αμηνπηζηείαο. Δπηθνηλσλία: ηα παξαδνζηαθά ζπζηήκαηα έρνπλ απφ κηθξή έσο θαζφινπ δπλαηφηεηα επηθνηλσλίαο κε άιια ζπζηήκαηα. Οη πξνγξακκαηηδφκελνη ειεγθηέο είλαη απφ ηε θχζε ηνπο θαηάιιεινη γηα ηέηνην ξφιν. ε κεγάιεο απνζηάζεηο είλαη αζχκθνξν λα κεηαθέξεηο ρηιηφκεηξα θαισδίσλ θαη εδψ έξρνληαη λα δψζνπλ ιχζε ηα δίθηπα επηθνηλσλίαο ησλ PLC. Δχθνιε επεθηαζηκφηεηα: αλ απαηηνχληαη θάπνηεο επηπξφζζεηεο ιεηηνπξγίεο ην παξαδνζηαθφ ζχζηεκα πξέπεη λα εθνδηαζηεί κε λέν πιηθφ. Αληίζεηα ν πξνγξακκαηηδφκελνο ειεγθηήο έρεη κηα ηεξάζηηα γθάκα ελζσκαησκέλσλ ζηνηρείσλ 13

14 φπσο ξειέ, ρξνληθά, κεηξεηέο θηι πνπ κπξνπλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ νπνηαδήπνηε ζηηγκή. 14

15 1.2 Βαζηθά κέξε ελόο πξνγξακκαηηδόκελνπ ινγηθνύ ειεγθηή Ζ βαζηθή δνκή ηνπ PLC θαίλεηαη ζηελ εηθφλα 1.5 θαζψο θαη ν ηξφπνο ηνπνζέηεζήο ηνπ ζην ειεγρφκελν πεξηβάιινλ. Δηθόλα 1.5 : Γνκή PLC (Πξνγξακκαηηδφκελνπ Λνγηθνχ Διεγθηή) Μηθξνεπεμεξγαζηήο / θεληξηθή κνλάδα ειέγρνπ Σν θχξην εμάξηεκα είλαη ν κηθξνεπεμεξγαζηήο πνπ ιακβάλεη ηηο απνθάζεηο. Οη απνθάζεηο απηέο βαζίδνληαη ζηηο νδεγίεο πνπ είλαη απνζεθεπκέλεο ζηε κλήκε. Σν πξφγξακκα δει απνζεθεχεηαη ζηε κλήκε θαη εθηειείηαη απφ ηνλ κηθξνεπεμεξγαζηή. Ζ θεληξηθή κνλάδα κπνξεί λα δερηεί ςεθηαθά ζήκαηα εηζφδνπ θαη εμφδνπ ρακειήο ηάζεο θαη πνιχ κηθξνχ ξεχκαηνο. Ζ ηάζε πνπ δέρεηαη είλαη ζπλήζσο 0 Volt γηα ην ινγηθφ 0 θαη 5 Volt γηα ην ινγηθφ 1. Σν ξεχκα εηζφδνπ θαζψο θαη ην ξεχκα εμφδνπ δελ κπνξεί λα μεπεξάζεη ηα ιίγα ma. Οη κνλάδεο εηζφδσλ θαη εμφδσλ αλαιακβάλνπλ λα πξνζαξκφζνπλ ηα ζήκαηα εηζφδνπ θαη εμφδνπ, πνπ έρνπκε ζηνλ απηνκαηηζκφ, ζε ζήκαηα πνπ κπνξεί λα δερηεί ε θεληξηθή κνλάδα, ηφζν απφ άπνςε ηάζεσλ φζν θαη απφ άπνςε ξεπκάησλ. 15

16 1.2.2 πζθεπέο εηζφδνπ / εμφδνπ Οη ζπζθεπέο εηζόδνπ κπνξεί λα είλαη δηαθφπηεο,αηζζεηήξεο,αληρλεπηέο θηι. πλδένληαη ζηελ είζνδν κέζσ ηνπ θπθιψκαηνο εηζφδνπ ην νπνίν παξέρεη ειεθηξηθή απνκφλσζε θαη εμηζνξξφπεζε ησλ ηάζεσλ. Έηζη ν επεμεξγαζηήο κπνξεί λα δηαβάδεη ηα ζήκαηα εηζφδνπ ρσξίο λα έξρεηαη ζε επαθή κε ηηο πςειέο ηάζεηο ηεο εγθαηάζηαζεο. Σν δνκηθφ δηάγξακκα κηαο θάξηαο αλαινγηθψλ εηζφδσλ, θαίλεηαη παξαθάησ [3] : Αναλογικό σήμα Κάρηα προζαρμογής ειζόδοσ Μεηαηροπέας A/D Θέση μνήμης ΠΛΕ ρήκα 1 : Βαζηθή δνκή θάξηαο αλαινγηθψλ εηζφδσλ Οη ζπζθεπέο εμόδνπ είλαη ξειέ,βαιβίδεο,ιπρλίεο, θηι νη νπνίεο ζπλδένληαη ζην θχθισκα εμφδνπ φπνπ ιακβάλνπλ ζήκαηα απφ ηνλ ειεγθηή.σα θπθιψκαηα εμφδνπ βξίζθνληαη εθεί γηα λα παξέρνπλ ειεθηξηθή απνκφλσζε θαη λα ξπζκίδνπλ ηηο δηαθνξέο ηάζεσλ. Σν δνκηθφ δηάγξακκα κηα θάξηαο αλαινγηθψλ εμφδσλ θαίλεηαη παξαθάησ [3] : Ψηφιακό σήμα (σειρά bits) Μεηαηροπέας D/A Ενιζτσηής Φίληρο Αναλογικό σήμα ρήκα 2 : Βαζηθή δνκή θάξηαο αλαινγηθψλ εμφδσλ 16

17 1.2.3 Σξνθνδνηηθφ Σν ηξνθνδνηηθό παξέρεη ηηο δηάθνξεο απαηηνχκελεο ηάζεηο ιεηηνπξγίαο ησλ ζπζθεπψλ ζε θάζε ηκήκα ηνπ ειεγθηή. Μηα κνλάδα εηζφδσλ ή εμφδσλ κπνξεί λα ιεηηνπξγεί κε ζπλερή ηάζε ή κε ελαιιαζζφκελε ηάζε. Σππηθέο ηάζεηο ιεηηνπξγίαο είλαη: DC 24V, 48V, 60V & AC 24V, 48V, 115V, 230V, κε ζπλεζέζηεξεο ηηο DC 24V, AC 115V & AC 230V. Ζ ηάζε απηή ζπλήζσο δελ παξέρεηαη απφ ηε κνλάδα ηξνθνδνζίαο ηνπ PLC. Πξέπεη λα ηε δεκηνπξγήζνπκε εκείο κε άιιε ηξνθνδνηηθή κνλάδα Ζ κλήκε θαη ηα είδε ηεο Σέινο, ν Πξνγξακκαηηδφκελνο Λνγηθφο Διεγθηήο (ΠΛΔ) είλαη εθνδηαζκέλνο κε θεληξηθή κλήκε, ε νπνία είλαη ππεχζπλε γηα ηελ πξνζσξηλή απνζήθεπζε ησλ πξνο επεμεξγαζία δεδνκέλσλ. Οη βαζηθφηεξνη ηχπνη κλήκεο είλαη νη εμήο : Μλήκε κόλν αλάγλσζεο (ROM) : ε απηφλ ηνλ ηχπν κλήκεο απνζεθεχνληαη κφληκα ηα δεδνκέλα θαζψο θαη ην ζχλνιν ησλ εληνιψλ (ζπληαθηηθφ θψδηθα) κε ην νπνίν «ηξέρεη» ν ΠΛΔ. Δίλαη νπζηαζηηθά θάπνηεο πιεξνθνξίεο πνπ νξίδνληαη εμ αξρήο απφ ηνλ θαηαζθεπαζηή. Βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ είλαη φηη δε ράλνπλ ην πεξηερφκελν ηεο πιεξνθνξίαο ζε πεξίπησζε δηαθνπήο ηεο ηξνθνδνζίαο. Μλήκε ηπραίαο πξνζπέιαζεο (RAM) : ε απηέο απνζεθεχνληαη δεδνκέλα ηα νπνία δηαβάδνληαη νπνηαδήπνηε ζηηγκή θαη εγγξάθνληαη ρσξίο πεξηνξηζκνχο. ε απηφ ηνλ ηχπν ηεο κλήκεο εγγξάθνληαη ηφζν ην βαζηθφ πξφγξακκα ην νπνίν εθηειεί ν ΠΛΔ, θαζψο θαη θάπνηεο βνεζεηηθέο κεηαβιεηέο ρξήζηκεο γηα ηελ εθηέιεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο. εκαληηθφ είλαη λα αλαθέξνπκε φηη ην πεξηερφκελν ηεο RAM ράλεηαη ζε πεξίπησζε δηαθνπήο ηεο ηάζεο ηξνθνδνζίαο. Γηα απηφ ην ιφγν, ε κλήκε απηή εθνδηάδεηαη κε κηα κπαηαξία ε νπνία παξέρεη ηελ απαηηνχκελε ελέξγεηα γηα ηε δηαηήξεζε ησλ πεξηερνκέλσλ ηεο γηα επαξθψο κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα. Πξνγξακκαηηδόκελε κλήκε αλάγλσζεο (EPROM) : H κλήκε απηή, απνηειεί έλα είδνο κλήκεο κφλν αλάγλσζεο (ROM), κε ηε δηαθνξά φηη δίλεηαη ε δπλαηφηεηα δηαγξαθήο ησλ πεξηερνκέλσλ ηεο κε ρξήζε ππεξηψδνπο 17

18 αθηηλνβνιίαο. Ζ κλήκε απηή είλαη εμσηεξηθή θαη ππάξρεη εηδηθή ζέζε ζηνλ ΠΛΔ γηα ηελ εηζαγσγή ηεο (Δηθφλα 1.4). Πξνγξακκαηηδόκελε κλήκε αλάγλσζεο κε δπλαηόηεηα ειεθηξηθήο δηαγξαθήο (ΔEPROM) : Οπζηαζηηθά επηηειεί ηελ ίδηα ιεηηνπξγία κε ηελ EPROM κε ηε δηαθνξά φηη, γηα λα δηαγξαθνχλ ηα δεδνκέλα ηεο δελ απαηηείηαη ε ρξήζε ππεξηψδνπο αθηηλνβνιίαο, παξά κφλν κηα πεγή ζηαζεξήο ηάζεο. πλεπψο, απνηειεί κηα πην επέιηθηε θαη νηθνλνκηθή ιχζε, πνπ ηείλεη λα αληηθαηαζηήζεη ηελ EPROM. Σα θπθιψκαηα θαη νη ηάζεηο ησλ εηζφδσλ είλαη ηειείσο αλεμάξηεηα απφ ηα αληίζηνηρα θπθιψκαηα ησλ εμφδσλ. Δπνκέλσο ε ηάζε γηα ηηο εηζφδνπο κπνξεί λα είλαη δηαθνξεηηθή απφ ηελ ηάζε γηα ηηο εμφδνπο. Αλ ηψξα απηέο νη ηάζεηο είλαη ίδηεο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ην ίδην ηξνθνδνηηθφ (γηα ζπλερείο ηάζεηο), ή κεηαζρεκαηηζηήο ρεηξηζκνχ (γηα AC ηάζεηο) γηα ηηο εηζφδνπο θαη γηα ηηο εμφδνπο. Δηθόλα 1.6 : Έλα PLC κε φια ηα βαζηθά κέξε[18] Όπσο βιέπνπκε απφ ηελ παξαπάλσ εηθφλα ην PLC δηαζέηεη κία ζχξα (ζεηξηαθή,ethernet,θηι) ζηελ νπνία ζπλδένπκε κε ην θαηάιιειν θαιψδην ηε ζπζθεπή πξνγξακκαηηζκνχ. Αξρηθά απηή ήηαλ κηα μερσξηζηή ζπζθεπή,πιένλ φκσο απηή ηε δνπιεηά 18

19 ηελ θάλεη ν πξνζσπηθφο καο ππνινγηζηήο καδί βέβαηα κε ην απαξαίηεην ινγηζκηθφ. ε θάζε πεξίπησζε απφ ηε ζπζθεπή πξνγξακκαηηζκνχ κπνξνχκε λα θνξηψζνπκε ην πξφγξακκα ζηε κλήκε ηνπ PLC θαη λα ην δνχκε λα εθηειείηε θαηά ηε δηάξθεηα ηεο απηνκαηνπνηεκέλεο δηεξγαζίαο Ζ θάξηα επηθνηλσλίαο Γηα ηελ επηθνηλσλία ηνπ Πξνγξακκαηηδφκελνπ Λνγηθνχ Διεγθηή κε ηνλ ππνινγηζηή, ρξεζηκνπνηείηαη κηα θάξηα επηθνηλσλίαο, βαζηθφο ππξήλαο ηεο νπνίαο είλαη ην πξσηφθνιιν RS232, πνπ είλαη θαη ην πην δηαδεδνκέλν πξσηφθνιιν επηθνηλσλίαο γηα γεληθνχ ζθνπνχο. Ζ θάξηα επηθνηλσλίαο ηνπ PLC ηεο OMRON πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζηελ εγθαηάζηαζή καο, πεξηιακβάλεη ηα παξαθάησ βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά : 1 interface βαζηζκέλν ζην πξσηφθνιιν RS232 Μεηαβιεηή ηαρχηεηα κεηάδνζεο δεδνκέλσλ ( Έπξνο : 2.4 kbit/sec 19.2 kbit/sec) Δλδεηθηηθέο ιπρλίεο γηα ηηο ιεηηνπξγίεο SEND RECEIVE ERROR Τπνζηεξηδφκελα πξσηφθνιια : ASCII ( Μέγηζην κήθνο δεδνκέλσλ : 1024 bytes, ηαρχηεηα δεδνκέλσλ : 9.6 kbit/sec ), Rk512, 3964R ( Μέγηζην κήθνο δεδνκέλσλ : 1024 bytes, ηαρχηεηα δεδνκέλσλ : 19.2 kbit/sec ) 1.3 Κύθινο ιεηηνπξγίαο ελόο PLC ηάδηα εθηέιεζεο πξνγξάκκαηνο Όηαλ ην PLC βξίζθεηαη ζε θαηάζηαζε εθηέιεζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο (RUN) ηφηε ιακβάλεη ρψξα κία δηαδηθαζία επαλαιεπηηθή πνπ κπνξνχκε λα πνχκε φηη ρσξίδεηαη ζηα εμήο ζηάδηα: ηελ αξρή ν κηθξνεπεμεξγαζηήο δηαβάδεη ηεο εηζφδνπο. Απηφ ζεκαίλεη φηη γηα θάζε είζνδν ειέγρεη αλ έρεη πςειή ηάζε (ινγηθφ 1 ) ή ρακειή ηάζε (ινγηθφ 0 ). Ζ ηηκή 0 ή 1 γηα θάζε είζνδν απνζεθεχεηαη ζε κηα εηδηθή πεξηνρή ηεο κλήκεο ε νπνία νλνκάδεηαη εηθφλα εηζφδσλ (input image). 19

20 ηε ζπλέρεηα ν κηθξνεπεμεξγαζηήο ρξεζηκνπνηψληαο ζαλ δεδνκέλα ηηο ηηκέο ησλ εηζφδσλ, πνπ δηάβαζε, εθηειεί ηηο εληνιέο ηνπ πξνγξάκκαηνο, ην νπνίν ιεηηνπξγεί ηνλ απηνκαηηζκφ. Σν πξφγξακκα απηφ ζηελ νπζία πεξηέρεη κηα ζεηξά απφ ινγηθέο πξάμεηο. Ζ εθηέιεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο ζα δψζεη απνηειέζκαηα γηα ηηο εμφδνπο. Σα απνηειέζκαηα απηά απνζεθεχνληαη ζηελ εηδηθή πεξηνρή ηεο κλήκεο πνπ νλνκάδεηαη εηθφλα εμφδσλ (output image). εκεηψλνπκε φηη νη ηηκέο απηέο πξνθχπηνπλ απφ ηελ εθηέιεζε ησλ ινγηθψλ πξάμεσλ ηνπ πξνγξάκκαηνο. ηε ζπλέρεηα ν κηθξνεπεμεξγαζηήο ζέηεη ηηο ηηκέο ηεο εηθφλαο εμφδσλ ζηηο εμφδνπο. Απηφ ζεκαίλεη φηη ζα δνζεί πςειή ηάζε ζε φπνηα έμνδν έρεη 1 θαη ρακειή ηάζε ζε φπνηα έμνδν έρεη 0. Με ηε ζπκπιήξσζε ηνπ 3 νπ βήκαηνο ζπκπιεξψλεηαη έλαο πιήξεο θχθινο ιεηηνπξγίαο θαη ε δηαδηθαζία αξρίδεη απφ ηελ αξρή. Ο θχθινο ιεηηνπξγίαο εθηειείηαη ζπλερψο φζν ην PLC βξίζθεηαη ζε θαηάζηαζε RUN. Γειαδή έλα PLC εθηειεί ζπλερψο ηα βήκαηα ηνπ θχθινπ ιεηηνπξγίαο. ηελ εηθφλα 1.7 θαίλεηαη έλαο θχθινο ιεηηνπξγίαο PLC. 20

21 Δηθόλα 1.7 : Κχθινο ιεηηνπξγίαο PLC [14] Ο ρξφλνο πνπ ρξεηάδεηαη γηα λα εθηειέζεη ην PLC έλα πιήξε θχθιν ιεηηνπξγίαο νλνκάδεηαη ρξφλνο θχθινπ θαη εμαξηάηαη απφ ηελ ηαρχηεηα ηνπ επεμεξγαζηή ηνπ PLC, αιιά θαη απφ ηνλ αξηζκφ θαη ην είδνο ησλ εληνιψλ ηνπ πξνγξάκκαηνο. Γειαδή ζην ίδην PLC γηα έλα κεγαιχηεξν πξφγξακκα έρνπκε κεγαιχηεξν ρξφλν θχθινπ. Ο ρξφλνο θχθινπ απνηειεί έλα κέηξν ζχγθξηζεο κεηαμχ ησλ PLC. Πάλησο ζηε ρεηξφηεξε πεξίπησζε θαη ζε έλα αξγφ PLC, ν ρξφλνο θχθινπ δελ μεπεξλά ηηο κεξηθέο εθαηνληάδεο millisecond (ms). Όπσο γίλεηαη θαηαλνεηφ, ν πνιχ κηθξφο απηφο ρξφλνο εθηέιεζεο, επηηξέπεη ζην PLC λα αληηιακβάλεηαη πνιχ γξήγνξεο αιιαγέο ζηηο κεηαβιεηέο, αιιαγέο πνπ πξνθαλψο ν άλζξσπνο δε ζα ήηαλ δπλαηφ λα αληηιεθζεί. 21

22 1.4 Λεηηνπξγηθά ραξαθηεξηζηηθά πξνγξακκαηηδόκελνπ ινγηθνύ ειεγθηή Σα PLC ζήκεξα έρνπλ θαη επηπιένλ ιεηηνπξγίεο πνπ βνεζνχλ ζηελ δεκηνπξγία ηνπ απηνκαηηζκνχ. Οη ιεηηνπξγίεο απηέο απμάλνπλ ζπλερψο θαζψο ηα PLC εμειίζζνληαη κε ηαρχηαηνπο ξπζκνχο. Αλαθέξνπκε ελδεηθηηθά ηηο ζεκαληηθφηεξεο απφ απηέο. Α)Λεηηνπξγία απαξηζκεηώλ : Οη απαξηζκεηέο απνηεινχλ αθφκα έλα πνιχ ζεκαληηθφ ζηνηρείν ησλ PLC. Οη απαξηζκεηέο κπνξνχλ λα απαξηζκνχλ εμσηεξηθνχο ή εζσηεξηθνχο παικνχο. Ζ απαξίζκεζε κπνξεί λα είλαη πξνο ηα πάλσ (count up) ή πξνο ηα θάησ (count down). Ζ ιεηηνπξγία ησλ απαξηζκεηψλ δελ είλαη ίδηα ζε φια ηα PLC. Β)Βνεζεηηθά ξειέ-flags : Καηά ηελ ζπγγξαθή κεγάισλ πξνγξακκάησλ κπνξνχκε λα ρξεζηκνπνηνχκε βνεζεηηθέο κεηαβιεηέο γηα ηελ απινχζηεπζε θαη ηελ εχθνιε επνπηεία ηνπ πξνγξάκκαηνο. Οη βνεζεηηθέο κεηαβιεηέο ή flags αληηζηνηρνχλ ζε βνεζεηηθά ξειέ ηνπ θιαζηθνχ απηνκαηηζκνχ θαη κπνξνχκε λα ρξεζηκνπνηνχκε φζα ζέινπκε ρσξίο θφζηνο θπζηθά. Γ)Ύπαξμε εζσηεξηθνύ ξνινγηνύ, κέζσ ηνπ νπνίνπ κπνξνχκε λα πξνγξακκαηίζνπκε θάπνηεο εμφδνπο ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν, εκεξνκελία θαη ψξα. Γ)Αξηζκεηηθέο ιεηηνπξγίεο : Σα ζχγρξνλα PLC έρνπλ πξνζεγγίζεη πάξα πνιχ ηηο δπλαηφηεηεο ησλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ. ρεδφλ φια ηα PLC έρνπλ ζήκεξα ηε δπλαηφηεηα λα επεμεξγάδνληαη αξηζκεηηθέο πξάμεηο. Γηα λα κπνξέζεη θάπνηνο λα θαηαιάβεη θαη λα αμηνπνηήζεη ηηο δπλαηφηεηεο απηέο πξέπεη λα έρεη γλψζεηο ςεθηαθψλ ειεθηξνληθψλ θαη κηθξνυπνινγηζηψλ. Δ)Αλαινγηθέο είζνδνη-έμνδνη : Σα PLC ελψ αξρηθά ήξζαλ γηα λα αληηθαηαζηήζνπλ ηνπο απηνκαηηζκνχο θαισδησκέλεο ινγηθήο (απηνκαηηζκνχο κε ξειέ), νη δπλαηφηεηέο ηνπο έρνπλ εμαπισζεί κε πξννπηηθή λα θαιχςνπλ πιήξσο θαη ηα ζπζηήκαηα απηνκάηνπ ειέγρνπ, φπσο είλαη αλαινγηθνί έιεγρνη ζεξκνθξαζίαο, πίεζεο, ζηάζκεο, ζηξνθψλ θηλεηήξσλ θιπ. Απηφ γίλεηαη δπλαηφ κε ηελ δπλαηφηεηα ησλ PLC λα δέρνληαη θαη λα επεμεξγάδνληαη αλαινγηθέο εηζφδνπο, φπσο θαη λα παξέρνπλ αλαινγηθέο εμφδνπο. Σν PLC κεηαηξέπεη ηηο αλαινγηθέο ηηκέο ησλ εηζφδσλ ζε ςεθηαθέο ηηκέο θαη ζηε ζπλέρεηα επεμεξγάδεηαη ηηο ηηκέο απηέο αμηνπνηψληαο ηηο δπλαηφηεηεο γηα επεμεξγαζία ςεθηαθψλ αξηζκψλ φπσο ήδε πξναλαθέξακε. Ζ δπλαηφηεηα επεμεξγαζίαο αλαινγηθψλ ζεκάησλ έρεη δψζεη άιιε δπλακηθή ζηελ εμέιημε ζηα PLC. 22

23 Σ)Γηθηύσζε PLC : πλεξγαζία κεηαμχ ηνπο θαη κε ειεθηξνληθνχο ππνινγηζηέο. Ζ εμέιημε ησλ PLC ζήκεξα αιιάδεη ηε κνξθή ηεο βηνκεραλίαο. Σα PLC κπνξνχλ λα ζπλδένληαη κεηαμχ ησλ αληαιιάζζνληαο πιεξνθνξίεο, φπσο θαη λα ζπλεξγάδνληαη κε ειεθηξνληθνχο ππνινγηζηέο, νη νπνίνη αζρνινχληαη κε ηνλ έιεγρν φιεο ηεο παξαγσγήο θαη αθφκε κε ηνλ έιεγρν ηεο απνζήθεο θαη ηνπ ινγηζηεξίνπ ηνπ εξγνζηαζίνπ. Όια απηά καδί απνηεινχλ έλα βαζηθφ Βηνκεραληθφ Γίθηπν Απηνκαηηζκνχ (Computer Automatic Network, CAN). 1.5 Πξνγξακκαηηζηηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ Πξνγξακκαηηδόκελνπ Λνγηθνύ Διεγθηή Όηαλ μεθηλάκε λα κειεηάκε πσο ζα πξνγξακκαηίζνπκε έλα PLC, πξέπεη λα γλσξίδνπκε: 1. «Πόζεο εηζόδνπο έρεη, πώο ηηο νλνκάδνπκε θαη πώο ηηο αλαγλσξίδνπκε» Οη είζνδνη ζρεδφλ ζε φια ηα PLC ραξαθηεξίδνληαη κε ην γξάκκα Η (Input). ηα κηθξά ζπκπαγή PLC ην γξάκκα Η αθνινπζεί έλαο απιφο αχμσλ αξηζκφο, μεθηλψληαο απφ ην 0 (ή ην 1) θαη θζάλνληαο ζην πιήζνο ησλ εηζφδσλ π.ρ. Η0, Η1, Η2, θιπ. ηα modular PLC, φπνπ νη είζνδνη βξίζθνληαη ζε κνλάδεο εηζφδσλ, ην γξάκκα Η αθνινπζνχλ δχν αξηζκνί πνπ ρσξίδνληαη κε ηειεία. Ο πξψηνο αξηζκφο ραξαθηεξίδεη ζπλήζσο ηε ζέζε ηεο κνλάδαο πνπ βξίζθεηαη ε είζνδνο, θαη ν δεχηεξνο αξηζκφο ραξαθηεξίδεη ηελ είζνδν πάλσ ζηε κνλάδα π.ρ. έρνπκε εηζφδνπο Η0.0, Η0.1, Η0.2,,Η1.1, Η1.2, θιπ. 2. «Πόζεο εμόδνπο έρεη, πσο ηηο νλνκάδνπκε θαη πσο ηηο αλαγλσξίδνπκε» Σα ίδηα, πνπ ηζρχνπλ γηα ηηο εηζφδνπο, ηζρχνπλ θαη γηα ηηο εμφδνπο. Σν γξάκκα κε ην νπνίν ραξαθηεξίδνληαη νη έμνδνη ζηα δηάθνξα PLC είλαη ζπλήζσο ην Q ή ην Ο (Output). Γηα ηνπο αξηζκνχο πνπ αθνινπζνχλ ην γξάκκα, ηζρχεη φηη θαη γηα ηηο εηζφδνπο. 23

24 Δηθόλα 1.8 : Ολνκαηνινγία ζε θνηλφ PLC [10] 3. «Πόζεο βνεζεηηθέο κλήκεο έρεη θαη πσο ηηο νλνκάδνπκε» ηα δηάθνξα PLC ζα ηηο ζπλαληήζνπκε κε ην φλνκα Markers ή Flags. Πξφθεηηαη γηα ζέζεηο κλήκεο, ζηηο νπνίεο απνζεθεχνληαη ελδηάκεζεο ινγηθέο θαηαζηάζεηο θαη πιεξνθνξίεο. Όπσο ηζρχεη γηα ηηο εηζφδνπο θαη ηηο εμφδνπο, ραξαθηεξίδνληαη κε έλα γξάκκα αθνινπζνχκελν απφ έλαλ αξηζκφ ή δχν αξηζκνχο πνπ ρσξίδνληαη κε ηειεία. Σν γξάκκα ζηα δηάθνξα PLC είλαη ην Μ ή F ή W. Έηζη έρνπκε π.ρ. Μ0.1, Μ0.2,..., Μ0.15, Μ1.0, Μ1.1, 4. «Πνηέο είλαη νη εηδηθέο ζπλαξηήζεηο ηνπ PLC θαη πώο ρξεζηκνπνηνύληαη» Πξέπεη λα γλσξίδνπκε πνηεο είλαη, πψο νλνκάδνληαη, πψο ηηο ρεηξίδεηαη ην θάζε PLC θαη πφζεο απφ ηελ θαζεκία δηαζέηεη. Οη εηδηθέο ζπλαξηήζεηο είλαη ρξνληθά,απαξηζκεηέο,ζπγθξηηέο θηι. 24

25 1.6 ηάδηα εξγαζίαο ζηνλ απηνκαηηζκό Ο Πξνγξακκαηηδφκελνο Λνγηθφο Διεγθηήο (PLC) είλαη κηα εηδηθή ζπζθεπή, ε νπνία έξρεηαη λα αληηθαηαζηήζεη ζηνλ πίλαθα ηνπ θιαζζηθνχ απηνκαηηζκνχ φια ηα βνεζεηηθά ξειέ, ηα ρξνληθά θαη ηνπο απαξηζκεηέο. Αληί γηα ηελ θαηαζθεπή ελφο πίλαθα κε πνιχπινθεο ζπλδεζκνινγίεο κεηαμχ ησλ παξαπάλσ πιηθψλ, πνπ έρνπκε ζηνλ θιαζζηθφ απηνκαηηζκφ, κε ηε ρξήζε ηνπ PLC, ε ιεηηνπξγία ηνπ απηνκαηηζκνχ πξνγξακκαηίδεηαη κέζσ κηαο εηδηθήο ζπζθεπήο πξνγξακκαηηζκνχ ή κέζσ ελφο ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή κε ηε βνήζεηα εηδηθνχ ινγηζκηθνχ. Σα ζηάδηα πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ πινπνίεζε ελφο απηνκαηηζκνχ κε PLC θαζψο θαη ε αληηζηνηρία κε ηα ζηάδηα πνπ απαηηνχληαη ζηνλ θιαζζηθφ απηνκαηηζκφ «ζπξκαησκέλεο» ινγηθήο, είλαη : Πξνγξακκαηηδφκελε Λνγηθή πξκαησκέλε Λνγηθή 1. Πεξηγξαθή ηνπ απηνκαηηζκνύ 1.Πεξηγξαθή ηνπ απηνκαηηζκνύ. 2. Αλάπηπμε ηνπ ζρεδίνπ εθαξκνγήο ηνπ πίλαθα (ζρέδην θαισδίσζεο). 3. Καηαζθεπή ηνπ πίλαθα ηεο εγθαηάζηαζεο. 4. Αλάπηπμε ηνπ πξνγξάκκαηνο ιεηηνπξγίαο ηνπ απηνκαηηζκνύ θαη εηζαγσγή ηνπ πξνγξάκκαηνο ζην PLC κέζσ ηεο ζπζθεπήο πξνγξακκαηηζκνύ. 5. Δγθαηάζηαζε θαη ζύλδεζε ζηνπο αθξνδέθηεο (θιέκκεο) ηνπ πίλαθα ησλ αηζζεηήξσλ πνπ δίλνπλ ηηο πιεξνθνξίεο (εληνιέο) θαη ησλ ζπζθεπώλ (απνδεθηώλ) πνπ εθηεινύλ ηηο εξγαζίεο. 2. Αλάπηπμε ηνπ ιεηηνπξγηθνύ ζρεδίνπ ηνπ απηνκαηηζκνύ 3. Αλάπηπμε ηνπ ζρεδίνπ εθαξκνγήο ηνπ πίλαθα (ζρέδην θαισδίσζεο). 4. Καηαζθεπή ηνπ πίλαθα ηεο εγθαηάζηαζεο. 5. Δγθαηάζηαζε θαη ζύλδεζε ζηνπο αθξνδέθηεο (θιέκκεο) ηνπ πίλαθα ησλ αηζζεηήξσλ πνπ δίλνπλ ηηο πιεξνθνξίεο (εληνιέο) θαη ησλ ζπζθεπώλ (απνδεθηώλ) πνπ εθηεινύλ ηηο εξγαζίεο. 6. Γνθηκή ιεηηνπξγίαο ηεο εγθαηάζηαζεο. 6. Γνθηκή ιεηηνπξγίαο ηεο εγθαηάζηαζεο. 7. Πιήξεο ιεηηνπξγία ηνπ απηνκαηηζκνύ. 7. Πιήξεο ιεηηνπξγία ηνπ απηνκαηηζκνύ. Πίλαθαο 1 : ηάδηα πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ πινπνίεζε ελφο απηνκαηηζκνχ κε PLC θαη κε θιαζζηθφ απηνκαηηζκφ 25

26 Παξαηεξνχκε φηη ηα ζηάδηα, ηα νπνία αιιάδνπλ ζηηο εξγαζίεο ζρεδηαζκνχ θαη θαηαζθεπήο ελφο απηνκαηηζκνχ, φηαλ ρξεζηκνπνηνχκε ηα PLC, είλαη ηα 2,3 θαη 4. Αληί γηα ηελ θαηαζθεπή ελφο πίλαθα, κε πιήζνο πιηθψλ θαη πνιχπινθεο θαισδηψζεηο, έρνπκε ηελ θαηαζθεπή ελφο πίλαθα κε ειάρηζηα πιηθά, απιέο θαισδηψζεηο θαη ηνλ πξνγξακκαηηζκφ ηνπ PLC. 1.7 Λνγηζκηθό πξνγξακκαηηζκνύ Πξνγξακκαηηδόκελνπ Λνγηθνύ Διεγθηή Γηα λα κπνξέζεη ν Πξνγξακκαηηδφκελνο Λνγηθφο Διεγθηήο λα επηηειέζεη ην έξγν ηνπ ειέγρνπ γηα ην νπνίν πξννξίδεηαη, γίλεηαη αληηιεπηφ φηη, αθνχ πξφθεηηαη γηα ςεθηαθή ζπζθεπή, είλαη απαξαίηεην λα δεκηνπξγεζεί έλα πξφγξακκα, κε βάζε ην νπνίν ζα ιεηηνπξγεί ην PLC. Αξρηθά, ζηα πξψηα ζηάδηα αλάπηπμεο ηνπο, νη Πξνγξακκαηηδφκελνη ινγηθνί ειεγθηέο πξνγξακκαηίδνληαλ κε κηα «γιψζζα ινγηθήο», πνπ έγηλε γλσζηή κε ην φλνκα «Κιηκαθσηή Λνγηθή ησλ Ρειέ» (Relay Ladder Logic ή RLL). Ζ γιψζζα απηή πεξηιάκβαλε απιέο εληνιέο εηζφδνπ θαη εμφδνπ, ρσξίο λα έρεη ηε δπλαηφηεηα αξηζκεηηθψλ ε ινγηθψλ ιεηηνπξγηψλ. ε απηήλ ηελ πεξίπησζε, ε ρξήζε ήηαλ αθξηβψο αληίζηνηρε κε ηε ρξήζε ησλ ζπζηεκάησλ ζπκβαηηθνχ απηνκαηηζκνχ. Με ηελ πξφνδν πνπ ζπληειέζηεθε ζηνλ ηνκέα ησλ ειεθηξνληθψλ θαη ησλ κηθξνυπνινγηζηηθψλ ζπζηεκάησλ (πξνεγκέλνη κηθξνεπεμεξγαζηέο, αλαινγηθά θπθιψκαηα, ςεθηαθά θπθιψκαηα, αλαινγηθνί/ςεθηαθνί κεηαηξνπείο), ηα PLC απέθηεζαλ ηε δπλαηφηεηα λα δέρνληαη ηφζν ςεθηαθά, φζν θαη αλαινγηθά ζήκαηα θαη λα εθηεινχλ αξηζκεηηθέο πξάμεηο κεηαμχ ησλ κεγεζψλ απηψλ. Δπηπιένλ, ηνπο δφζεθε ε δπλαηφηεηα φρη κφλν λα ελεξγνπνηνχλ κηα έμνδν (δειαδή λα ζηέιλνπλ 0 ή 1 ), αιιά θαη λα κπνξνχλ λα ηξνθνδνηνχλ αλαινγηθέο εμφδνπο (δειαδή λα ζηέιλνπλ ηηκέο ζε νξηζκέλα ζπλερή ρξνληθά δηαζηήκαηα). Ζ επαλάζηαζε απηή εθηφμεπζε ηε ρξεζηκφηεηα ησλ Πξνγξακκαηηδφκελσλ Λνγηθψλ Διεγθηψλ θαη ηνπο θαηέζηεζε ηθαλνχο λα εθηεινχλ αθφκε θαη πξνρσξεκέλεο κνξθέο ειέγρνπ ζπλερνχο ρξφλνπ, φπσο έιεγρν κεραλψλ, φπσο ζα δνχκε ζηε ζπλέρεηα. Έηζη, ζηα επφκελα ρξφληα, ηα PLC ηειεηνπνηήζεθαλ θαη εμνπιίζηεθαλ θαη κε πάξα πνιιέο έηνηκεο ζπλαξηήζεηο (ζπλαξηήζεηο ινγηθήο, αλάζεζεο/κεηαθνξάο ηηκψλ, αξηζκεηηθψλ πξάμεσλ). 26

27 πλεπψο, εκθαλίζηεθε επηηαθηηθή ε αλάγθε γηα νκαδνπνίεζε ησλ πξνγξακκάησλ, ηα νπνία άξρηζαλ λα γίλνληαη κεγάια θαη δπζαλάγλσζηα. Ζ ιχζε δφζεθε κε ηε γιψζζα Κιηκαθσηήο Λνγηθήο (Ladder Diagram), κε ηελ νπνία πιένλ ν πξνγξακκαηηζκφο ησλ ζπζθεπψλ γηλφηαλ γξαθηθά (πξάγκα πνπ δηεπθφιπλε ηνπο πξνγξακκαηηζηέο, αθνχ έκνηαδε κε ηα θπθιψκαηα ζπκβαηηθνχ απηνκαηηζκνχ) θαη ππήξρε θαη ε δπλαηφηεηα άκεζεο αιιαγήο ηνπ ινγηζκηθνχ, κε άκεζε ζπλέπεηα ζηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο δηφξζσζεο ησλ ιαζψλ θαη ζηελ αμηνπηζηία ησλ ζπζηεκάησλ απηνκαηηζκνχ. Οπζηαζηηθά απνηειεί κηα γιψζζα πςεινχ επηπέδνπ γηα ηνλ πξνγξακκαηηζκφ ησλ Πξνγξακκαηηδφκελσλ Λνγηθψλ Διεγθηψλ. πκπεξαζκαηηθά, παξαηεξνχκε φηη γηα ηνλ πξνγξακκαηηζκφ ησλ Πξνγξακκαηηδφκελσλ Λνγηθψλ Διεγθηψλ, ρξεζηκνπνηήζεθαλ, θαηά θαηξνχο, νη παξαθάησ γιψζζεο : Κιηκαθσηή ινγηθή ησλ ξειέ (γιψζζα κεραλήο,rll) Κιηκαθσηή ινγηθή (γιψζζα πςεινχ επηπέδνπ,ld) Γιψζζα Γξάθσλ Γηαδνρηθψλ Λεηηνπξγηψλ (SFC) θαη Γιψζζα Λνγηθνχ Γηαγξάκκαηνο (FBD) 27

28 1.8 Παξάδεηγκα ρξήζεο ελόο Πξνγξακκαηηδόκελνπ Λνγηθνύ Διεγθηή (PLC) ζηε βηνκεραλία [3] Γηα λα θαηαλνήζνπκε θαιχηεξα ηελ πνξεία ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ ελφο PLC, ππνζέηνπκε ηελ χπαξμε κηαο βηνκεραληθήο δηαδηθάζηαο, πνπ πεξηιακβάλεη κηα δηάηαμε ελφο αηέξκνλνο θνριία, ν νπνίνο θηλείηαη αλάκεζα ζε δχν φξηα. Σν ζρήκα 3 δείρλεη ηε δηάηαμε : ρήκα 3 : Γηάηαμε αηέξκνλνο βξφρνπ Ζ παξνχζα δηάηαμε ιεηηνπξγεί σο εμήο : Ο ρξήζηεο επηιέγεη κε ηα κπνπηφλ «Α» θαη «Γ» ηε θνξά θίλεζεο ηνπ θνριία. Οπνηαδήπνηε ζηηγκή κπνξεί λα παηήζεη ην «STOP» θαη λα ηνλ αθηλεηνπνηήζεη. Αλ δε ζπκβεί απηφ, ηφηε ν θνριίαο ζπλερίδεη ηελ θίλεζε ηνπ, κέρξη ηε ζηηγκή πνπ ζα αθνπκπήζεη έλαλ απφ ηνπ δχν αηζζεηήξεο, φπνηε θαη ζηακαηάεη Τπνινγηζκφο/Καηαγξαθή Δηζφδσλ Δμφδσλ Σν πξψην βήκα γηα ηελ απηνκαηνπνίεζε είλαη λα ππνινγίζνπκε πφζεο εηζφδνπο θαη πφζεο εμφδνπο έρεη ην ζχζηεκα καο, θαζψο θαη ην είδνο απηψλ (ςεθηαθέο ή αλαινγηθέο), έηζη ψζηε λα κπνξέζνπκε λα ππνινγίζνπκε ηνλ αξηζκφ ησλ εηζφδσλ πνπ πξέπεη λα πεξηιακβάλεη ν ΠΛΔ πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε. Έηζη ινηπφλ, έρνπκε : 2 ςεθηαθέο εηζφδνπο γηα ηνπο δχν αηζζεηήξεο πξνζέγγηζεο 3 ςεθηαθέο εηζφδνπο γηα ηα κπνπηφλ Α, Γ θαη STOP. θαη 2 ςεθηαθέο εμφδνπο γηα ηηο δχν δηαθνξεηηθέο θηλήζεηο ηεο κεραλήο (δειαδή ελεξγνπνίεζε ησλ αληίζηνηρσλ ξειέ ηζρχνο) Γηεπζπλζηνδφηεζε Γεχηεξν βήκα είλαη λα δψζνπκε ζηηο εηζφδνπο θαη ζηηο εμφδνπο καο ηηο απαξαίηεηεο δηεπζχλζεηο γηα λα είλαη θαηαλνεηέο απφ ηνλ ΠΛΔ. Έηζη, ζα ζπλδέζνπκε : 28

29 Σνπο αηζζεηήξεο 1 θαη 2 ζηηο εηζφδνπο Η0.1 θαη Η0.2 αληίζηνηρα Σα κπνπηφλ Α, Γ θαη STOP ζηηο εηζφδνπο Η0.3, Η0.4 θαη Η0.5 αληίζηνηρα θαη Σα ξειέ ηζρχνο γηα δεμηά(c1) θαη αξηζηεξή θίλεζε(c2) ηεο δηάηαμεο ζηηο ςεθηαθέο εμφδνπο Q0.1 θαη Q0.2 αληίζηνηρα πλδεζκνινγία Ο ηξφπνο κε ηνλ νπνίν ζπλδέζεθαλ νη αληίζηνηρεο είζνδνη θαη έμνδνη, απφ ηε κεξηά ηνπ ΠΛΔ, θαίλεηαη παξαθάησ : ρήκα 4 : πλδεζκνινγία ΠΛΔ Κιαζηθφ (ζπκβαηηθφ) ζχζηεκα απηνκαηηζκνχ Σν ζπκβαηηθφ ζχζηεκα απηνκαηηζκνχ, πνπ πξαγκαηνπνηείηαη κε ηε ρξήζε ξειαί θαη κπνπηφλ, θαίλεηαη παξαθάησ : 29

30 ρήκα 5 : πκβαηηθφ θχθισκα απηνκαηηζκνχ δηάηαμεο αηέξκνλνο βξφρνπ χζηεκα απηνκαηηζκνχ κε ηε βνήζεηα ηνπ Πξνγξακκαηηδφκελνπ Λνγηθνχ Διεγθηή Παξαθάησ, θαίλεηαη ην ζχζηεκα ηνπ απηνκαηηζκνχ, φπσο απηφ πινπνηήζεθε ζην πεξηβάιινλ πξνγξακκαηηζκνχ Cx Programmer ηεο εηαηξίαο OMRON : ρήκα 6 : χζηεκα απηνκαηηζκνχ αηέξκνλνο βξφρνπ ζην cx-programmer ηεο εηαηξίαο OMRON 30

31 1.9 πκπεξάζκαηα από ηε ρξήζε Πξνγξακκαηηδόκελσλ Λνγηθώλ Διεγθηώλ Απφ ην παξάδεηγκα απηφ, κπνξνχκε λα εμάγνπκε ρξήζηκα ζπκπεξάζκαηα γηα ηε ζεκαζία ρξήζεο ησλ ΠΛΔ ζηα ζπζηήκαηα απηνκαηηζκνχ. Αξρηθά, παξαηεξνχκε φηη κπνξνχκε εχθνια κηα επαθή λα ηε ζέζνπκε Normally On ή Normally Off, ελψ ζηνλ θιαζηθφ απηνκαηηζκφ ζα έπξεπε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε δχν δηαθνξεηηθά ξειέ. Απηφ ζπλεπάγεηαη ηεξάζηηα κείσζε ηνπ φγθνπ ηεο θαισδίσζεο, κεγαιχηεξε αμηνπηζηία θαη επθνιφηεξε εγθαηάζηαζε θαη επίβιεςε. Δπηπιένλ, παξαηεξήζακε φηη, κπνξνχκε λα έρνπκε, κέζσ ηνπ πξνγξάκκαηνο, άκεζε επνπηεία γηα ηελ θαηάζηαζε ησλ επαθψλ πνπ απαξηίδνπλ ην ζχζηεκα απηνκαηηζκνχ, κε ζπλέπεηα λα γίλεηαη πνιχ πην εχθνιε ε αλάγλσζε θαη ε θαηαλφεζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπζηήκαηνο καο απφ ηξίηνπο, θαζψο θαη λα δηεπθνιχλεηαη θαηά πνιχ ε δηαδηθαζία δηφξζσζεο ιαζψλ. πκπεξαζκαηηθά, ηα πιενλεθηήκαηα ησλ ΠΛΔ έλαληη ησλ απιψλ ζπζθεπψλ απηνκαηηζκνχ, έδξαζαλ θαηαιπηηθά σζηέ νη Πξνγξακκαηηδφκελνη Λνγηθνί Διεγθηέο λα επηθξαηήζνπλ θαη πιένλ λα ρξεζηκνπνηνχληαη θαζνιηθά ζηνλ ηνκέα ησλ βηνκεραληθψλ απηνκαηηζκ 31

32 32

33 2 Σν ζύζηεκα παξνρήο ηάζεωλ ηνπ Δξγαζηεξίνπ Ηιεθηξνκεραληθήο Μεηαηξνπήο Δλέξγεηαο 2.1 Γεληθή πεξηγξαθή Σν ζχζηεκα παξνρήο ηάζεσλ ηνπ εξγαζηεξίνπ ρσξίδεηαη ζε ηέζζεξα δηαθνξεηηθά ππνζπζηήκαηα, επξηζθφκελα ζην θηίξην ησλ εξγαζηεξίσλ ησλ Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ θαη Σερλνινγίαο Τπνινγηζηψλ ηνπ ηνκέα πζηεκάησλ Ζιεθηξηθήο Δλέξγεηαο θαη ηξνθνδνηείηαη απφ ην γεληθφ πίλαθα πνπ βξίζθεηαη ζην ππφγεην ζην ρψξν απέλαληη απφ ηα εξγαζηήξηα ησλ Ζιεθηξνληθψλ Ηζρχνο. ηε ζπλέρεηα, κέζσ ηνπ απηφκαηνπ δηαθφπηε Κ14 ηξνθνδνηνχληαη φια εθείλα ηα ζηνηρεία πνπ απαξηίδνπλ ηνλ πίλαθα ησλ κεηαηξνπέσλ «1» (ζρήκα 39) θαη βξίζθεηαη κέζα ζην ρψξν ηνπ εξγαζηεξίνπ Ζιεθηξνκεραληθήο Μεηαηξνπήο Δλέξγεηαο. Απηφο ν πίλαθαο απνηειείηαη απφ 8 πεδία θαη δηαρεηξίδεηαη ηα ειεθηξνπαξαγσγά δεχγε (5 ζηνλ αξηζκφ), ηνπο κεηαζρεκαηηζηέο (2 ζηνλ αξηζκφ) θαη ηηο αλνξζσηηθέο δηαηάμεηο (1 ζηνλ αξηζκφ), πνπ βξίζθνληαη ζην ππφγεην ζε εηδηθά δηακνξθσκέλν ρψξν γηα κείσζε ηνπ ζνξχβνπ πνπ δεκηνπξγνχλ. Πεξηκεηξηθά ηνπ δσκαηίνπ απηνχ έρνπλ ηνπνζεηεζεί ηξεηο αλεκηζηήξεο γηα απνβνιή ηεο πςειήο ζεξκνθξαζίαο πνπ πηζαλφηαηα δεκηνπξγείηαη θαηά ηελ πνιχσξε ιεηηνπξγία ησλ ζηνηρείσλ απηψλ. ην ρψξν επίζεο ηνπ εξγαζηεξίνπ Ζιεθηξνκεραληθήο Μεηαηξνπήο Δλέξγεηαο βξίζθνληαη: Α. ν πίλαθαο κεηαηξνπήο ησλ αλαινγηθψλ ζεκάησλ (1 πεδίν) «2», Β. ην ζχζηεκα ειέγρνπ κε ην PLC (4 πεδία) «3», Γ. ην κεηξψν δηαλνκήο (4 πεδία) «4» θαη Γ. νη 12 ζέζεηο εξγαζίαο (πάγθνη). 33

34 Μία γεληθφηεξε ηνπνγξαθηθή δηάηαμε ηνπ ζπζηήκαηνο θαίλεηαη παξαθάησ : ρήκα 7 : Σνπνγξαθηθή δηάηαμε ηνπ ζπζηήκαηνο Δπίζεο ηξεηο ζέζεηο εξγαζίαο βξίζθνληαη ζην ρψξν ηνπ Δξγαζηεξίνπ Παξαγσγήο, Μεηαθνξάο, Γηαλνκήο θαη Υξεζηκνπνηήζεσο Ζιεθηξηθήο Δλέξγεηαο, νη νπνίεο ειέγρνληαη κε ηνλ ίδην ηξφπν φπσο θαη νη πξνεγνχκελνη δψδεθα, δειαδή απφ ηα πεδία ηνπ ζπζηήκαηνο ειέγρνπ ηνπ εξγαζηεξίνπ Ζιεθηξνκεραληθήο Μεηαηξνπήο Δλέξγεηαο. Σέινο, ππάξρνπλ θαη 5 αθφκε πάγθνη ζην εξγαζηήξην Ζιεθηξνληθψλ Ηζρχνο ζην ππφγεην, φπνπ κπνξνχκε λα νδεγήζνπκε κηα ζπλερή ηάζε ειεγρφκελε απφ ην ζχζηεκα ειέγρνπ ηνπ εξγαζηεξίνπ Ζιεθηξνκεραληθήο Μεηαηξνπήο Δλέξγεηαο αιιά θαη κηα ηξηθαζηθή ελαιιαζζφκελε ηάζε. 34

35 2.2 Δίδε παξαγόκελσλ ηάζεσλ Σν ζχζηεκα κε ην νπνίν ζα αζρνιεζνχκε πξννξίδεηαη γηα ηελ παξαγσγή θαη δηαλνκή ησλ ζηαζεξψλ θαη κεηαβιεηψλ ηάζεσλ ζηνπο εξγαζηεξηαθνχο ρψξνπο ηνπ θηεξίνπ Β/Δ Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ. Σν ζχζηεκα κπνξεί αξρηθά λα ρσξηζηεί ζηηο ειεγρόκελεο δηαλνκέο θαη ζηηο κε ειεγρόκελεο δηαλνκέο. Διεγρόκελεο δηαλνκέο ελλννχκε εθείλεο ηηο εγθαηαζηάζεηο δηαλνκήο πνπ πξννξίδνληαη γηα δηαλνκή θαη ρξήζε ζηνπο πίλαθεο ζέζεσλ εξγαζίαο κεηαβιεηψλ ηάζεσλ ή αιιηψο ζην ρψξν πνπ είλαη γλσζηφο ζαλ Δξγαζηήξην Ζιεθηξηθψλ Μεραλψλ. Ζ θηινζνθία ηνπ ηκήκαηνο κε ηηο ειεγρόκελεο δηαλνκέο (κεηαβιεηέο ηάζεηο) είλαη, φπσο ην ιέεη θαη ε ιέμε, ε παξνρή κίαο πνηθηιίαο 10 δηαθνξεηηθψλ εηδψλ ηάζεσλ γηα ηε δηεθπεξαίσζε αζθήζεσλ, κεηξήζεσλ θαη πεηξακάησλ. Οη ηάζεηο απηέο παξάγνληαη κε ηνπο θαηάιιεινπο κεηαηξνπείο θαη χζηεξα δηαλέκνληαη ζηηο δηάθνξεο ζέζεηο εξγαζίαο, ζπλνιηθά 15, (ζρήκα 40 θαη εηθφλα 13), φπνπ ππάξρνπλ κεραλέο, δηαηάμεηο, φξγαλα κέηξεζεο θαη γεληθά απαξαίηεην πιηθφ θαη εμνπιηζκφο γηα ηηο δηάθνξεο εθαξκνγέο-εξγαζηεξηαθέο αζθήζεηο. Απηέο νη ηάζεηο έρνπλ σο εμήο: Δ 1 Δ 2 Δ 3 Δ 4 Δ 5 Δ 6 Δ 7 Δ 8 Δ 9 = 380/220V ΑC, 50Hz = -115V 0V +115V DC, = -115V...0V V DC, = 0V 500V AC, 50Hz = 0V 500V AC, 50Hz = 0V 230V DC, = 0V 230V DC, = 0V 500V DC, = 149V 450V DC, Δ 10 = 150V 500V AC, Hz 35

36 2.3 Ηιεθηξηθέο κεραλέο Βαζηθφηεξν ππνζχζηεκα είλαη νη κεραλέο, απφ ην ζπλδπαζκφ ησλ νπνίσλ παξάγνληαη φια ηα απαξαίηεηα είδε ηάζεσλ. Όπσο θαίλεηαη θαη απφ ην ζρήκα 2.1 βξίζθνληαη ζην ππφγεην. Απηέο ινηπφλ είλαη νη παξαθάησ: Γηα ηηο παξνρέο απηέο, ρξεζηκνπνηνχκε 2 ίδηα δεχγε ην θαζέλα εθ ησλ νπνίσλ απνηειείηαη απφ έλαλ αζχγρξνλν ηξηθαζηθφ θηλεηήξα ζε θνηλφ άμνλα κε κηα κεραλή ζπλερνχο ξεχκαηνο πνπ έρεη ην ξφιν ηεο γελλήηξηαο κε νλνκαζηηθή ηζρχ P N =2*43.5kW.Σα 2 δεχγε θαίλνληαη ζηελ παξαθάησ εηθφλα. Δηθόλα 2.1 : Δ6, Δ7θαη Δ6.7 AC θηλεηήξαο θαη DC γελλήηξηα ζπλδεδεκέλνη ζηνλ ίδην άμνλα ζην Δ.Ζ.Μ.Δ. Σα ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ κεραλψλ ησλ βαζκίδσλ Δ6 θαη Δ7 παξαζέηνληαη ζηνπο αθφινπζνπο πίλαθεο κηαο θαη νη κεραλέο ησλ δχν παξνρψλ είλαη αθξηβψο ίδηεο. 36

37 Αζχγρξνλε Μεραλή Πίλαθαο 2 : Υαξαθηεξηζηηθά αζχγρξνλεο κεραλήο Γελλήηξηα πλερνχο Ρεχκαηνο Πίλαθαο 3 : Υαξαθηεξηζηηθά κεραλήο ζπλερνχο Γηα ηελ παξνρή Δ8 ρξεζηκνπνηνχκε έλαλ αζχγρξνλν ηξηθαζηθφ θηλεηήξα ζε θνηλφ άμνλα κε κηα κεραλή ζπλερνχο ξεχκαηνο νλνκαζηηθήο ηζρχνο P N =60kW. 37

38 Δηθόλα 2.2 : Δ8 - AC θηλεηήξαο θαη DC γελλήηξηα ζπλδεδεκέλνη ζηνλ ίδην άμνλα ζην Δ.Ζ.Μ.Δ. Σα ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ κεραλψλ ηεο Δ8 παξνρήο παξνπζηάδνληαη ζηνπο επφκελνπο πίλαθεο. Γελλήηξηα πλερνχο Ρεχκαηνο Πίλαθαο 4 : Υαξαθηεξηζηηθά κεραλήο ζπλερνχο 38

39 Αζχγρξνλε Μεραλή Πίλαθαο 5 : Υαξαθηεξηζηηθά αζχγρξνλεο κεραλήο Γηα ηηο παξνρέο Δ9 θαη Δ10 ρξεζηκνπνηνχκε κηα κεραλή ζπλερνχο,ε νπνία γηα ηε ιεηηνπξγία ηεο Δ10 έρεη ην ξφιν ηνπ θηλεηήξα ελψ αληίζηνηρα γηα ηε ιεηηνπξγία ηεο Δ9 έρεη ην ξφιν ηεο γελλήηξηαο,ζε θνηλφ άμνλα κε κηα ηξηθαζηθή ζχγρξνλε κεραλή νλνκαζηηθήο ηζρχνο P N =50kVA. Δηθόλα 2.3 : Δ9 θαη Δ10 - DC Μεραλή θαη χγρξνλε Μεραλή ζπλδεδεκέλεο ζηνλ ίδην άμνλα ζην Δ.Ζ.Μ.Δ. 39

40 Σα ραξαθηεξηζηηθά ησλ κεραλψλ γηα ηηο παξνρέο Δ9 θαη Δ10 παξαζέηνληαη ζηνπο αθφινπζνπο πίλαθεο. χγρξνλε Μεραλή Πίλαθαο 6 : Υαξαθηεξηζηηθά ζχγρξνλεο κεραλήο χζηεκα ςχμεο (Αλεκηζηήξαο) Πίλαθαο 7 : Υαξαθηεξηζηηθά αλεκηζηήξα 40

41 Μεραλή πλερνχο Ρεχκαηνο Πίλαθαο 8 : Υαξαθηεξηζηηθά κεραλήο ζπλερνχο Σαρνγελλήηξηα H/Z 1 Πίλαθαο 9 : Υαξαθηεξηζηηθά ηαρνγελλήηξηαο 2.4 Πίλαθαο κεηαηξνπέσλ 41

42 Ο πίλαθαο κεηαηξνπέσλ απνηειείηαη απφ απηφκαηνπο δηαθφπηεο, ειεθηξνλφκνπο (ξειέ), ζεξκηθά,αζθάιεηεο, φξγαλα επνπηείαο θαη ελδεηθηηθέο ιπρλίεο κε ηα νπνία γίλεηαη ν έιεγρνο ησλ κεραλψλ πνπ βξίζθνληαη ζην ππφγεην γηα ηελ πινπνίεζε ησλ παξνρψλ. Δπηπιένλ πεξηιακβάλεη ηηο πιαθέηεο ειέγρνπ δηέγεξζεο ησλ κεραλσλ. Δηθόλα 2.4 : Πίλαθαο κεηαηξνπέσλ ζην Δ.Ζ.Μ.Δ.[17] ηνλ πίλαθα έξρεηαη ηξηθαζηθή παξνρή κέζσ ηνπ απηφκαηνπ δηαθφπηε Κ14, ηζρχνο 350 KVA, ε νπνία δηαλέκεηαη κε φια ηα απαξαίηεηα φξγαλα δεχμεο, ειέγρνπ, ελδείμεσλ θαη κεηξήζεσλ, πξνθεηκέλνπ λα ηξνθνδνηεζνχλ νη κεηαηξνπείο. Ο έιεγρνο ηνπ πίλαθα κεηαηξνπέσλ γίλεηαη απφ ηνλ πίλαθα ησλ ειεγθηψλ (PLC). Έηζη, ηφζν ηα ζήκαηα πξνο ηνλ πίλαθα κεηαηξνπέσλ (εληνιέο), φζν θαη ηα ζήκαηα απφ ηνλ πίλαθα (ζήκαηα επηηήξεζεο θαη θαηάζηαζεο ησλ κεγεζψλ ηάζεο θαη ξεχκαηνο) θαηαιήγνπλ ζε θιεκκνζεηξέο γηα λα 42

43 ζπλδεζνχλ κέζσ θαισδίσλ κε ηνλ πίλαθα ησλ PLCs. Πξφθεηηαη, δειαδή, γηα ζήκαηα εμφδνπ ησλ ειεγθηψλ (εληνιέο γηα θιείζηκν δηαθνπηψλ) θαη γηα ζήκαηα εηζφδνπ ησλ ειεγθηψλ (π.ρ. επαιήζεπζε αλ έθιεηζαλ νη δηαθφπηεο). Ο ρψξνο ηνπ πίλαθα ρσξίδεηαη ζε επηκέξνπο ηκήκαηα, πνπ ην θαζέλα πεξηιακβάλεη φινπο ηνπο φκνηνπο κεηαηξνπείο. Γηα ην θαζέλα θνκκάηη ηνπ πίλαθα ππάξρεη ην αληίζηνηρν ειεθηξηθφ δηάγξακκα ιεηηνπξγίαο (ΖΓΛ), κηκηθφ δηάγξακκα, ην νπνίν ππάξρεη ζρεδηαζκέλν ζηελ πξφζνςε ηεο πφξηαο ηνπ. Δπεηδή πίζσ απφ ηηο πφξηεο ππάξρνπλ αγσγνί θαη δπγνί πςειήο ηάζεο, επηβάιιεηαη, γηα ιφγνπο αζθάιεηαο, ην άλνηγκά ηνπο λα γίλεηαη κφλν απφ ην πξνζσπηθφ ηνπ εξγαζηεξίνπ. Σν κηκηθφ δηάγξακκα, καο δίλεη πιήξε εηθφλα ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ θπθισκάησλ, νχησο ψζηε θαη θάπνηνο φρη ηδηαίηεξα θαηαηνπηζκέλνο λα κπνξεί λα θαηαιάβεη ηα ζηάδηα κεηαηξνπψλ θάζε παξνρήο. Παξάιιεια, καο εμππεξεηεί θαη ζηελ αλαγλψξηζε ηνπ πιηθνχ πνπ ππάξρεη απφ πίζσ ηνπ, κέζα ζηνλ πίλαθα. Γηα ηελ παξαγσγή ησλ ηάζεσλ νη DC κεραλέο ρξεηάδνληαη ζπλερή ηάζε ζην θχθισκα δηέγεξζήο ηνπο. Σελ απαξαίηεηε απηή κεηαβιεηή ηάζε ηελ δίλνπκε ζηηο κεραλέο απφ ηηο πιαθέηεο δηέγεξζεο ηηο νπνίεο βιέπνπκε ζηελ εηθφλα 2.5. Δηθόλα 2.5 : Πιαθέηα Διέγρνπ Γηέγεξζεο 43

44 Όπσο παξαηεξνχκε,νη πιαθέηεο δηαζέηνπλ 11 αθξνδέθηεο ε θάζε κηα, εθ ησλ νπνίσλ ρξεζηκνπνηνχληαη νη 8 θαη πην ζπγθεθξηκέλα ηα δεχγε 1-2, 5-6, 7-8 θαη ηνπο αθξνδέθηεο 5-6 εηζάγεηαη ε απαηηνχκελε ηάζε ιεηηνπξγίαο ηεο πιαθέηαο, 220V AC,πνπ πξνέξρεηαη απφ έλαλ κεηαζρεκαηηζηή 220V\220V γηα γαιβαληθή απνκφλσζε. Οη αθξνδέθηεο 1-2 απνηεινχλ ηελ έμνδν ηεο πιαθέηαο,ελψ νη αθξνδέθηεο απνηεινχλ ηελ είζνδφ ηεο. Όηαλ ινηπφλ απηή ε ειεθηξνληθή δηάηαμε ηξνθνδνηεζεί κε ηελ ηάζε ιεηηνπξγίαο ηεο,έρεη σο ζηφρν λα ξπζκίζεη ηελ έμνδφ ηεο (αθξνδέθηεο 1-2), πνπ απνηειεί ηελ ηάζε δηέγεξζεο ηεο αληίζηνηρεο γελλήηξηαο, αλάινγα κε ην εχξνο ηεο εηζφδνπ ηεο, (αθξνδέθηεο 10-11). Ζ είζνδνο ηεο είλαη έλα αλαινγηθφ ζήκα ηεο ηάμεο ησλ 0-10V DC θαη ην νπνίν παξέρεηαη απφ ηνλ PLC. Έηζη ινηπφλ, ξπζκίδνληαο ηελ είζνδν κέζσ ηνπ PLC επηηπγράλνπκε λα έρνπκε ξχζκηζε ηεο ηάζεο δηέγεξζεο ηεο γελλήηξηαο. 2.5 Πίλαθαο αλαινγηθώλ θαξηώλ Ο πίλαθαο αλαινγηθψλ θαξηψλ απνηειείηαη απφ θάξηεο κεηαηξνπήο ησλ αλαινγηθψλ ζεκάησλ (ηάζεσλ, ξεπκάησλ, cosθ,ζπρλφηεηαο) ζε ηάζε 0-10V dc γηα ην δηάβαζκα ησλ κεγεζψλ ζην PLC.Οη θάξηεο έρνπλ σο είζνδν ηάζε θαη ξεχκα απφ ηα αλαινγηθά ζήκαηα (dc ή ac αλαιφγσο ην είδνο ηνπ κεηξνχκελνπ κεγέζνπο), πνπ βξίζθνληαη ζηνλ πίλαθα κεηαηξνπέσλ θαη έμνδν ηάζε dc, ε νπνία ρξεζηκνπνηείηαη σο είζνδνο ζην PLC.Σξνθνδνηνχληαη κε ηάζε 230 V ac. 44

45 Δηθόλα 2.6 : Πίλαθαο Μεηαηξνπήο Αλαινγηθψλ εκάησλ ζην Δ.Ζ.Μ.Δ. [17] Δηθόλα 2.7 : Δζσηεξηθφ Πίλαθα Μεηαηξνπήο Αλαινγηθψλ εκάησλ ζην Δ.Ζ.Μ.Δ.[17] 45

46 2.5.1 Δίδε θαξηψλ κεηαηξνπήο αλαινγηθψλ ζεκάησλ [17] Κάξηα κεηαηξνπήο Ηac ζε Vdc Υξεζηκνπνηνχληαη 10 δηαθνξεηηθά είδε θαξηψλ αλάινγα κε ην ζήκα εηζφδνπ ηνπο. Πξψηα παξνπζηάδνπκε ηηο θάξηεο πνπ δέρνληαη ζαλ είζνδν ελαιιαζζφκελα κεγέζε. Δηθόλα 2.8 : Κάξηα κεηαηξνπήο Ηac ζε Vdc Σα φξγαλα κεηξνχλ ελαιιαζζφκελν ξεχκα κε ηε βνήζεηα ελφο θαηάιιεινπ κεηαζρεκαηηζηή ξεχκαηνο. Σν εχξνο θαη ν ηχπνο ηνπ νξγάλνπ νξίδνπλ ηνλ ιφγν κεηαζρεκαηηζκνχ ηνπ κεηαζρεκαηηζηή πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε. Αλ π.ρ. ζέινπκε λα κεηξήζνπκε έλα ελαιιαζζφκελν ξεχκα κέρξη ηεο ηάμεσο ησλ 600 Α, ηφηε ζα δηαιέμνπκε έλα αλαινγηθφ φξγαλν πνπ λα δείρλεη κέρξη 600 Α θαη πνπ ζην θάησ αξηζηεξφ κέξνο ηεο κπξνζηηλήο πιεπξάο ηνπ λα νξίδεη ην ιφγν κεηαζρεκαηηζκνχ ηνπ Μ/ ξεχκαηνο πνπ πξέπεη λα ρξεζηκνπνηήζνπκε, (π.ρ. 600/5 Α). Καηά ζπλέπεηα, ζα πξέπεη λα επηιέμνπκε θαη κηα θαηάιιειε θάξηα κεηαηξνπήο απηνχ πιένλ ηνπ 0-5 Α αλαινγηθνχ ζήκαηνο, ζε 0 έσο 10 V DC γηα λα ην νδεγήζνπκε ζην PLC. ηελ εηθφλα 25 βιέπνπκε ηνπο αθξνδέθηεο κηαο θάξηαο 46

47 κεηαηξνπήο ηνπ αλαινγηθνχ ζήκαηνο ελφο ελαιιαζζνκέλνπ ξεχκαηνο εχξνπο απφ 0 έσο 5Α ζε αλαινγηθφ ζήκα 0 έσο 10Vdc. Δηθόλα 2.9 : Πίζσ κέξνο θάξηαο κεηαηξνπήο αλαινγηθνχ ζήκαηνο ελαιιαζζνκέλνπ ξεχκαηνο Κάξηα κεηαηξνπήο Vac ζε Vdc Γηα λα κεηξήζνπκε ελαιιαζζφκελε ηάζε θαη λα νδεγήζνπκε απηή ηελ κέηξεζε ζην PLC ρξεζηκνπνηνχκε θαηάιιεινπο κεηαζρεκαηηζηέο ηάζεσο θαη θάξηεο κεηαηξνπήο ηνπ αλαινγηθνχ ζήκαηνο ζε αλαινγηθφ ζπγθεθξηκέλνπ εχξνπο 0 έσο 10 Volts. Πεξλνχκε κηα πνιηθή ηάζε, ηελ νδεγνχκε ζην πξσηεχνλ ελφο κεηαζρεκαηηζηή 500 πξνο 100 θαη παίξλνπκε έηζη ζην δεπηεξεχνλ ηνπ κηα ηάζε πνπ ηελ νδεγνχκε σο είζνδν ζηελ θάξηα κεηαηξνπήο. Απηνχ ηνπ ηχπνπ νη θάξηεο παξνπζηάδνληαη ζηηο επφκελεο εηθφλεο. 47

48 Δηθόλα 2.10 : Κάξηα κεηαηξνπήο Vac ζε Vdc Δηθόλα 2.11 : Πίζσ κέξνο θάξηαο κεηαηξνπήο αλαινγηθνχ ζήκαηνο ελαιιαζζφκελεο ηάζεο Κάξηα κεηαηξνπήο Vdc ζε Vdc Ζ θαηεγνξία απηή ησλ θαξηψλ είλαη θαη ε πην απιή ζε ζπλδεζκνινγία κε ην θχθισκα ηζρχνο απφ φπνπ παίξλνπκε ηε κέηξεζε. Γελ ρξεηάδεηαη θάπνηα ζπζθεπή λα κεζνιαβήζεη κεηαμχ ηνπ ζεκείνπ ηεο κέηξεζεο θαη ηεο θάξηαο. Ζ θάξηα κεηαηξνπήο απιά δέρεηαη ηελ ζπλερή ηάζε πνπ κεηξάκε απεπζείαο σο είζνδν ηεο. Ζ θάξηα ιεηηνπξγεί ζαλ έλαο δηαηξεηήο ηάζεο. 48

49 Υξεζηκνπνηνχληαη 13 θάξηεο κεηαηξνπήο απηνχ ηνπ είδνπο θαη δηαρσξίδνληαη αλάινγα κε ην επίπεδν ηεο ηάζεο πνπ δέρνληαη σο είζνδν. Απηέο παξνπζηάδνληαη ζηηο επφκελεο εηθφλεο. Δηθόλα 2.12 : Πίζσ κέξνο θάξηαο κεηαηξνπήο αλαινγηθνχ ζήκαηνο 0-115V ζπλερνχο ηάζεο Δηθόλα 2.13 : Πίζσ κέξνο θάξηαο κεηαηξνπήο αλαινγηθνχ ζήκαηνο 0-180V ζπλερνχο ηάζεο 49

50 Δηθόλα 2.14 : Πίζσ κέξνο θάξηαο κεηαηξνπήο αλαινγηθνχ ζήκαηνο 0-220V ζπλερνχο ηάζεο Δηθόλα 2.15 : Πίζσ κέξνο θάξηαο κεηαηξνπήο αλαινγηθνχ ζήκαηνο 0-230V ζπλερνχο ηάζεο 50

51 Δηθόλα 2.16 : Πίζσ κέξνο θάξηαο κεηαηξνπήο αλαινγηθνχ ζήκαηνο 0-500V ζπλερνχο ηάζεο Κάξηα κεηαηξνπήο Ηdc ζε Vdc Όζνλ αθνξά ηε κέηξεζε ηνπ ζπλερνχο ξεχκαηνο, γίλεηαη ρξήζε θάπνησλ ζπζθεπψλ πνπ νλνκάδνληαη shunts, θαη πνπ δελ είλαη ηίπνηε άιιν παξά κηα κηθξή ηηκή αληίζηαζεο φπνπ ε ξνή ελφο ζπλερνχο ξεχκαηνο απφ απηή πξνθαιεί κηα κηθξή δηαθνξά δπλακηθνχ ζηα άθξα ηεο. Απηφ ην θαηλφκελν ην εθκεηαιιεπφκαζηε θαη νδεγνχκε απηφ ην δπλακηθφ σο είζνδν ζε κηα θαηάιιειε πάιη θάξηα κεηαηξνπήο αλαινγηθνχ ζήκαηνο ζε 0 έσο 10 V DC αλαινγηθφ γηα λα ην νδεγήζνπκε σο είζνδν ζην PLC. Αλάινγα πάιη ην επίπεδν ηνπ εχξνπο ηνπ ξεχκαηνο πνπ ζέινπκε λα κεηξήζνπκε, επηιέγνπκε θαη ην θαηάιιειν shunt. 51

52 Δηθόλα 2.17 : Πίζσ κέξνο θάξηαο κεηαηξνπήο αλαινγηθνχ ζήκαηνο 0-150mV ζπλερνχο ηάζεο Κάξηα κεηαηξνπήο Hz ζε Vdc Δπίζεο ππάξρεη αθφκε κηα θαη κνλαδηθή θάξηα κέηξεζεο ηεο ζπρλφηεηαο θαη ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ παξνρή Δ10 φπνπ κπνξνχκε λα έρνπκε κεηαβιεηή ζπρλφηεηα. ε απηή ηελ θάξηα ε είζνδνο ηεο είλαη έλα αλαινγηθφ ζήκα ζπρλφηεηαο ζην θάζκα 0-100Hz θαη ε έμνδνο ηεο είλαη, φπσο θαη ζε φιεο, έλα αλαινγηθφ ζήκα ησλ 0-10V DC. Δηθόλα 2.18 : Πίζσ κέξνο θάξηαο κεηαηξνπήο αλαινγηθνχ ζήκαηνο, γηα ηε κέηξεζε ζπρλφηεηαο 52

53 ηνλ πίλαθα 4.1 πνπ αθνινπζεί θαίλνληαη ζπγθεληξσκέλα ηα είδε ησλ θαξηψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη αιιά θαη ην πιήζνο ηνπο. Παξαηεξνχκε φηη φιεο νη θάξηεο έρνπλ σο έμνδν ηα 0-10V dc, αλεμαξηήηνπ ηνπ εχξνπο θαη ηνπ είδνπο ηνπ αλαινγηθνχ ζήκαηνο εηζφδνπ ηνπο. Πίλαθαο 10 : πγθεληξσηηθφο πίλαθαο θαξηψλ κεηαηξνπήο Mεηαηξνπή ζπλεκηηκεηξνπ ζε ρξνλνζθφπην Μηα απφ ηηο ζπλζήθεο πνπ πξέπεη λα πιεξνχληαη γηα ηνλ παξαιιειηζκφ κηαο κεραλήο κε ην δίθηπν, είλαη ε χπαξμε ζπκθαζηθψλ ηάζεσλ. Γειαδή πξέπεη λα κελ ππάξρεη θαζηθή δηαθνξά αλάκεζα ζηελ ηάζε ηνπ δηθηχνπ θαη ζηελ ηάζε πνπ παξάγνπκε απφ ηνλ ελαιιαθηήξα. ην ζχζηεκα δελ ππάξρνπλ ηα απαξαίηεηα φξγαλα γηα ηνλ έιεγρν ηεο ηθαλνπνίεζε ηεο πξναλαθεξζείζαο ζπλζήθεο. Ωζηφζν, ζην κηκηθφ δηάγξακκα ηεο Δ10 παξαηεξνχκε ηελ χπαξμε ελφο ζπγρξνλνζθνπίνπ, ην νπνίν φκσο δε δίλεη έμνδν γηα λα ην ζπλδέζνπκε ζην PLC θαη λα πάξνπκε κέηξεζε. 53

54 πλεπψο, ε επίηεπμε ηνπ παξαιιειηζκνχ ήηαλ άκεζα εμαξηψκελε απφ ηηο ελδείμεηο ελφο νξγάλνπ, ην νπνίν δελ κπνξνχζακε λα ειέγμνπκε θαη απηφ νδεγνχζε ηελ δηαδηθαζία ηνπ παξαιιειηζκνχ ζε πνζνζηά απνηπρίαο. Πην αλαιπηηθά, ζε δνθηκέο πνπ πξαγκαηνπνηήζακε δηαπηζηψζακε ζεκαληηθά πνζνζηά απνηπρίαο ηνπ παξαιιειηζκνχ, ηα νπνία παξφηη δελ επεξέαδαλ ηελ αμηνπηζηία ηνπ ζπζηήκαηνο, δελ καο έδηλαλ ηελ ηθαλνπνίεζε γηα ηε ζσζηή θαη εκάο ιεηηνπξγία ζην θνκκάηη ηνπ παξαιιειηζκνχ. Δπεηδή δελ ήηαλ απνδεθηφ λα ζηεξίδεηαη ε επαίζζεηε ιεηηνπξγία ηνπ παξαιιειηζκνχ ζε πηζαλφηεηεο (επηηπρίαο-απνηπρίαο), δψζακε κεηά απφ δηεμνδηθή έξεπλα, ζθέςε θαη πνιιέο δνθηκέο κηα πνιχ έμππλε ιχζε, πνπ παξνπζηάδεηαη παξαθάησ. Οη θάξηεο κεηαηξνπήο ησλ ζπλεκηηνκέηξσλ ηνπ ζπζηήκαηνο δέρνληαη ηξείο εηζφδνπο: 0-100V AC: ηελ ηάζε ηνπ δηθηχνπ ππνβηβαζκέλε απφ κεηαζρεκαηηζηή κε ιφγν 5:1 0-5Α AC: (κέζσ κεηαζρεκαηηζηή ξεχκαηνο) ην ξεχκα πνπ απνξξνθνχκε ή δηνρεηεχνπκε ζην δίθηπν φηαλ είκαζηε παξαιιειηζκέλνη 220V AC: ηξνθνδνζία ηεο θάξηαο κεηαηξνπήο θαη βγάδνπλ κία έμνδν 0-10V DC, ε νπνία κπαίλεη ζαλ αλαινγηθή είζνδνο ζην PLC. Αμηνπνηψληαο ηα παξαπάλσ ζηνηρεία, ε ηδέα πνπ πξνέθπςε ήηαλ ε κεηαηξνπή ελφο ζπλεκηηνκέηξνπ ζε ζπγρξνλνζθφπην, ην νπνίν ζα δηαβάδνπκε σο αλαινγηθή είζνδν 0-10V DC ζην PLC. Γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο ηδέαο, έπξεπε ζηελ είζνδν ηεο θάξηαο κεηαηξνπήο ηνπ ζπλεκηηνκέηξνπ λα γίλεηαη ζχγθξηζε ηεο παξαγφκελεο ηάζεο απφ ηνλ Δλαιιαθηήξα κε εθείλε ηνπ δηθηχνπ, φπσο πξναλαθέξζεθε. Γηα ην ζθνπφ απηφ, ρξεζηκνπνηήζακε ηελ θάξηα κεηαηξνπήο ηνπ COSE10R, ζηελ νπνία είρακε ήδε ζπλδέζεη ηελ ηάζε πνπ παξάγεη ν Δλαιιαθηήξαο. Έπξεπε, ινηπφλ, λα ζπλδέζνπκε ηελ ηάζε ηνπ δηθηχνπ ζηνπο αθξνδέθηεο ηνπ ξεχκαηνο (0-5A AC) ηεο θάξηαο κεηαηξνπήο. Γηα λα κπνξέζεη ε πιαθέηα λα δηαβάζεη ζηελ είζνδφ ηεο ην ξεχκα ηνπ δηθηχνπ, παξεκβάιιακε κηα αληίζηαζε 50Ω (ηζρχνο 200W) ζε ζεηξά κε ηελ ηάζε ηνπ δηθηχνπ, φπσο θαίλεηαη ζην ζρέδην παξαθάησ: 54

55 ρήκα 8 : πλδεζκνινγία ζπγρξνλνζθνπίνπ [12] Πιένλ, ε θάξηα κεηαηξνπήο ηνπ ζπλεκηηνκέηξνπ δέρεηαη ζηελ κηα είζνδφ ηεο ηελ ηάζε ηεο ζχγρξνλεο κεραλήο θαη ζηελ άιιε έλα ξεχκα, ην νπνίν είλαη ζπκθαζηθφ κε ηελ ηάζε ηνπ δηθηχνπ. Ζ ζχγθξηζε ησλ δχν πξνεγνχκελσλ κεγεζψλ καο δίλεη ζηελ έμνδν ηεο θάξηαο έλα ζήκα 0-10V DC, ην νπνίν εθθξάδεη ηε δηαθνξά θάζεο ησλ δχν κεγεζψλ. Έηζη, απηή ε έλδεημε καο επηηξέπεη λα πξνζζέζνπκε ζην πξφγξακκα ηνπ PLC κηα αθφκα ζπλζήθε γηα ηνλ παξαιιειηζκφ. Απηή ε ζπλζήθε ζα ηθαλνπνηείηαη φηαλ ηα δπν κεγέζε (ηάζε χγρξνλεο κεραλήο θαη ηάζε δηθηχνπ) είλαη ζπκθαζηθά. Οη δνθηκέο έδεημαλ φηη ν παξαιιειηζκφο επηηπγράλεηαη κε απφιπηε αθξίβεηα θαη ηα πξφηηλνο εκθαληδφκελα πνζνζηά απνηπρεκέλσλ πξνζπαζεηψλ έρνπλ κεδεληζηεί. Παξαθάησ παξνπζηάδεηαη εηθφλα κε ηελ αληίζηαζε πνπ ρξεζηκνπνηήζακε: 55

56 Δηθόλα 2.19 : Αληίζηαζε γηα πηψζε ηάζεο δηθηχνπ [12] 2.6 Σκήκα PLC θαη Ηιεθηξνληθνύ Τπνινγηζηή (SCADA) ε απηφλ ηνλ ηνκέα ζπλαληνχκε ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηνλ πξνγξακκαηηζκφ ηνπ PLC θαη ηελ ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο SCADA, ηελ θεληξηθή κνλάδα ηνπ PLC,ηα ηξνθνδνηηθά ηνπ, ηηο θάξηεο δηαζχλδεζεο, ηηο θάξηεο εηζφδσλ-εμφδσλ ηνπ,ηνπο βνεζεηηθνχο ειεθηξνλφκνπο γηα ηελ ελεξγνπνίεζε ησλ ξειέ ηζρχνο θαη ηηο θιεκκνζεηξέο ηηο νπνίεο ζπλδένπκε ζηηο εηζφδνπο-εμφδνπο ηνπ PLC. Δίλαη ν πην ζεκαληηθφο πίλαθαο δηφηη εδψ βξίζθεηαη ν πξνγξακκαηηδφκελνο ινγηθφο ειεγθηήο πνπ είλαη ππεχζπλνο γηα ηελ ζσζηή ιεηηνπξγία ησλ παξνρψλ. 56

57 Δηθόλα 2.20 : Πίλαθαο Διέγρνπ θαη Λεηηνπξγίαο ηνπ πζηήκαηνο ζην Δ.Ζ.Μ.Δ. Ο πίλαθαο PLC,φπσο θαίλεηαη θαη ζην ζρήκα 2.3, απνηειείηαη απφ 4 πίλαθεο εθηφο βέβαηα απφ ηνλ ππνινγηζηή θαη πεξηιακβάλνπλ φια εθείλα ηα ζηνηρεία πνπ αλαθέξζεθαλ πην πάλσ. ρήκα 9 : Γνκηθφ ζρεδηάγξακκα ηνπ ηνκέα PLC 57

58 2.6.1 Τπνπίλαθαο Νν4 ηνλ πίλαθα 4 βξίζθνληαη θιεκκνζεηξέο ζηηο νπνίεο θαηαιήγνπλ νη ςεθηαθέο είζνδνη ησλ κπνπηφλ :emergency stop θαη ηεο αχμεζεο-κείσζεο ησλ ηάζεσλ (+, -) φισλ ησλ πάγθσλ. Παξαθάησ αθνινπζεί ζπγθεληξσηηθφο πίλαθαο. 58

59 Αριθμός κλέμμας RACK MORE - Κλέμμες PLC πόρηα Νο4 Σηοιτείο ζύνδεζης Αριθμός κλέμμας Σηοιτείο ζύνδεζης Αριθμός κλέμμας Σηοιτείο ζύνδεζης 9 Θ1Α+ 53 Θ8Β+ V+ Θ11 10 Θ1Α- 54 Θ8Β- 97 Θ15Γ+ 11 Θ1Β+ 55 Θ8Γ+ 98 Θ15Γ- 12 Θ1Β- 56 Θ8Γ- 99 Θ1 ΔS 13 Θ1Γ+ V+ Θ6 100 Θ2 ΔS 14 Θ1Γ- 57 Θ9Α+ 101 Θ3 ΔS 15 Θ2Α+ 58 Θ9Α- 102 Θ4 ΔS 16 Θ2Α- 59 Θ9Β+ 103 Θ5 ΔS V+ Θ1 60 Θ9Β- 104 Θ6 ΔS 17 Θ2Β+ 61 Θ9Γ+ V+ Θ12 18 Θ2Β- 62 Θ9Γ- 105 Θ7 ΔS 19 Θ2Γ+ 63 Θ10Α+ 106 Θ8 ΔS 20 Θ2Γ- 64 Θ10Α- 107 Θ9 ΔS 21 Θ3Α+ V+ Θ7 108 Θ10 ΔS 22 Θ3Α- 65 Θ10Β+ 109 Θ11 ΔS 23 Θ3Β+ 66 Θ10Β- 110 Θ12 ΔS 24 Θ3Β- 67 Θ10Γ+ 111 Θ13 ES V+ Θ2 68 Θ10Γ- 112 Θ14 ES 25 Θ3Γ+ 69 Θ11Α+ 24V Θ14 V+ 26 Θ3Γ- 70 Θ11Α- ES PLC 4 27 Θ4Α+ 71 Θ11Β+ 113 Θ15 ES 28 Θ4Α- 72 Θ11Β- 114 ES PLC 4 29 Θ4Β+ V+ Θ Θ4Β- 73 Θ11Γ Θ4Γ+ 74 Θ11Γ Θ4Γ- 75 Θ12Α+ 118 V+ Θ3 76 Θ12Α Θ5Α+ 77 Θ12Β Θ5Α- 78 Θ12Β- V+ Θ15 35 Θ5Β+ 79 Θ12Γ Θ5Β- 80 Θ12Γ Θ5Γ+ V+ Θ Θ5Γ- 81 Θ13Α Θ6Α+ 82 Θ13Α Θ6Α- 83 Θ13Β+ 126 V+ Θ4 84 Θ13Β Θ6Β+ 85 Θ13Γ Θ6Β- 86 Θ13Γ- V+ Θ13 43 Θ6Γ+ 87 Θ14Α Θ6Γ- 88 Θ14Α Θ7Α+ V+ Θ Θ7Α- 89 Θ14Β Θ7Β+ 90 Θ14Β Θ7Β- 91 Θ14Γ+ 134 V+ Θ5 92 Θ14Γ Θ7Γ+ 93 Θ15Α Θ7Γ- 94 Θ15Α- V+ 51 Θ8Α+ 95 Θ15Β+ 52 Θ8Α- 96 Θ15Β- Πίλαθαο 11 : Οη θιέκκεο ζηνλ ππνπίλαθα PLC No4 59

60 2.6.2 Τπνπίλαθαο Νν3 πγθεθξηκέλα ζηνλ πίλαθα 3 βξίζθνληαη ηα βνεζεηηθά ξειέ ησλ 24V κε ηα νπνία ελεξγνπνηνχκε ηα ξειέ ηζρχνο ηνπ πίλαθα δηαλνκήο. Γηα λα ελεξγνπνηεζεί έλα ξειέ ηζρχνο πξέπεη λα εθαξκνζηεί ζην πελίν ηνπ δηαθνξά δπλακηθνχ 220V,θάηη πνπ δελ κπνξεί λα γίλεη επζέσο απφ ην PLC κηαο θαη κπνξεί λα δίλεη ζαλ έμνδν απφ 0 έσο θαη 24V αλαιφγσο ηε ζπλδεζκνινγία ηνπ (ζα αλαθεξζνχκε ζηηο ηερληθέο ιεπηνκέξεηεο ζε επφκελν θεθάιαην ).Έηζη ρξεζηκνπνηνχκε ηα βνεζεηηθά ξειέ ησλ 24V ηα νπνία κπνξνχκε λα νπιίζνπκε απφ ηελ έμνδν ηνπ PLC θαη απφ απηά ζηε ζπλέρεηα θιείλνληαο κηα βνεζεηηθή επαθή νπιίδνπκε ηα ξειέ ηζρχνο φπσο ζην παξαθάησ ζρήκα. ρήκα 10 : Δλεξγνπνίεζε ξειέ ηζρχνο. [12] Με ηνλ παξαπάλσ ηξφπν γίλεηαη ε ελεξγνπνίεζε ησλ ειεθηξνλφκσλ ηνπ πίλαθα δηαλνκήο. ηε ζπλέρεηα αθνινπζεί έλαο ζπγθεληξσηηθφο πίλαθαο κε ηελ αληηζηνηρία ησλ βνεζεηηθψλ ξειέ ζηα ξειέ ηζρχνο. 60

61 Πίλαθαο 12 : Όια ηα ξειέ 24Vdc ζηνλ ππνπίλαθα PLC No3 [10] 61

62 2.6.3 Τπνπίλαθαο Νν2 ηνλ πίλαθα 2 ππάξρνπλ νη θιεκκνζεηξέο ζηηο νπνίεο θαηαιήγνπλ νη ςεθηαθέο θαη νη αλαινγηθέο είζνδνη-έμνδνη ησλ βαζκίδσλ Δ1 κέρξη θαη Δ5 ηνπ πίλαθα κεηαηξνπέσλ θαη ηνπ πίλαθα αλαινγηθψλ θαξηψλ. Απηέο νη βαζκίδεο νινθιεξψζεθαλ απφ ηνπο πξνεγνχκελνπο θνηηεηέο θαη νη πίλαθεο βξίζθνληαη ζηηο αληίζηνηρεο δηπισκαηηθέο Τπνπίλαθαο Νν1 ηνλ πίλαθα 1 βξίζθνληαη νη θιεκκνζεηξέο ζηηο νπνίεο θαηαιήγνπλ νη ςεθηαθέο θαη νη αλαινγηθέο είζνδνη-έμνδνη ησλ βαζκίδσλ Δ6 κέρξη θαη Δ10 ηνπ πίλαθα κεηαηξνπέσλ θαη ηνπ πίλαθα αλαινγηθψλ θαξηψλ. Αθνινπζεί δηεπθξηληζηηθφο πίλαθαο. 62

63 3 Digital Inputs 21 Digital Inputs για ηο RACK OCD4 (E8-E9- E10) 20 Analog Inputs για ηο RACK OCD4 (E8-E9-E10) 16 Digital Inputs για ηο RACK OCD3 (E6-E7) 14 Analog Inputs για ηο RACK OCD3 (E6-E7) Γηπιωκαηηθή Δξγαζία Αριθμός κλέμμας PLC πόρηα Νο1: RACK ΟCD3 - RACK OCD4 Καλώδια ζύνδεζες ηοσ πίνακα Μεηαηροπέων και ηοσ πίνακα Καρηών Μεηαηροπής Αναλογικών ζεμάηων με ηο PLC Σηοιτείο ζύνδεζης Χρώμα μόνωζης αγωγού Ονομαζία καλωδίοσ Αριθμός κλέμμας Σηοιτείο ζύνδεζης Αριθμός κλέμμας ζύνδεζης 1 K15-(24) κόκκινο I15 2 CD2-(14) καθέ CG2-(14) μπλε VE3 4 CY2-(14) γκρι μωβ 6ΕΠ IE3 6 K16-(14) πορηοκαλί C19-(14) ροδ VD5 8 C21-(14) άζπρο V+ μαύρο ID5 9 Th2-(96) μαύρο CD3-(14) κόκκινο I16 11 CG3-(14) καθέ CY-(14) μπλε EΠ2 VE4 13 Th3-(96) γκρι K17-(21) μωβ IE4 15 K18-(11) πορηοκαλί C20-(14) ροδ VD6 V+ κιηρινοπράζινο 6EΠ C22-(14) κιηρινοπράζινο 6EΠ ID6 18 κενό κενό 85 C109 COSE6N 20 κενό 86 C κενό 87 C113 COSE7N 22 κενό 88 C κενό 89 C111 COSE6R 24 κενό 90 C112 V+ άζπρο 6EΠ2 91 C115 COSE7R 25 κενό 92 C κενό 93 κενό 27 κενό 94 κενό 28 κενό 95 κενό 29 κενό 96 κενό 30 κενό I17 31 κενό κενό VE5 V+ μαύρο K19-(14) κόκκινο IE5 34 CD4-(14) καθέ CG4-(14) μπλε VD7 36 CY4-(14) γκρι 7ΕΠ Th4-(95) μωβ ID7 38 κενό πορηοκαλί K26-(14) ροδ VE6 40 C23-(14) άζπρο V+ μαύρο IE6 41 C26-(14) κόκκινο K21-(24) καθέ VD8 43 C29-(14) μπλε C30-(14) γκρι 7EΠ ID8 45 Th6-(95) μωβ Th5-(96) πορηοκαλί VE7 47 κενό ροδ K22-(14) άζπρο IE7 V+ μαύρο C24-(14) κόκκινο I18 50 C27-(14) καθέ C28-(13) μπλε VR 52 κενό γκρι 7EΠ K23-(21) μωβ VS 54 C32-(14) πορηοκαλί C31-(14) ροδ VT 56 Th7-(95) άζπρο V+ Γιακόπηε-SW κιηρινοπράζινο 127 C126 FREQ 57 SW-(22) άζπρο 128 C125 NYA 58 SW-(12) κόκκινο 129 C117 COSE8N 59 SW-(14) μαύρο 5x1,5 130 C V+ μαύρο 131 C119 COSE8R 61 κενό 132 C κενό 133 C121 COSE10N 63 κενό 134 C κενό 135 C123 COSE10R V C124 Ονομαζία καλωδίοσ 3α 4α 4β Σελίδα 1/2 Πίλαθαο 13 : Κιεκκνζεηξά ζηνλ ππνπίλαθα PLC No1 [17] 63

64 Ο ρεηξηζκφο ηνπ ζπζηήκαηνο γίλεηαη κέζσ ηνπ πξνγξάκκαηνο SCADA θαη έηζη δελ επηηξέπεηαη ζην ρεηξηζηή λα θάλεη αιιαγέο πνπ κπνξνχλ λα έρνπλ θαηαζηξνθηθά απνηειέζκαηα. Σν ζχζηεκα ζρεδηάζηεθε κε ηξφπν πνπ ζε πεξίπησζε ιάζνο ρεηξηζκνχ λα κελ γίλεηαη βιάβε,ζηακαηψληαο ηελ φπνηα επηδήκηα δηαδηθαζία θαη εκθαλίδνληαο ην αλάινγν κήλπκα. Σν ζχζηεκα SCADA ιεηηνχξγεη θαλνληθά κέζσ ηνπ ππνινγηζηή ζε θηιηθφ πξνο ην ρξήζηε πεξηβάιινλ πνπ ζρεδηάζηεθε απφ εκάο. Μέζσ απηνχ ν ρεηξηζηήο κπνξεί λα θάλεη εθθίλεζε κεραλψλ (πρ εθθίλεζε αζχγρξνλνπ θηλεηήξα κε αζηέξα-ηξίγσλν), θιείζηκν ειεθηξνλφκσλ φηαλ βέβαηα ηθαλνπνηνχληαη νη ζπλζήθεο πνπ έρνπκε νξίζεη απφ ην πξφγξακκα, παξαγσγή κεηαβιεηψλ ηάζεσλ κε ηε ξχζκηζε ησλ δηεγέξζεσλ ησλ γελλεηξηψλ θαη δηαλνκή ησλ ηάζεσλ. Απηφ πνπ πξέπεη λα ηνληζηεί είλαη φηη φιν ην ζχζηεκα ιεηηνπξγεί κέζα ζηα φξηα αζθαιείαο πνπ ππνινγίζηεθαλ απφ ηα νλνκαζηηθά κεγέζε ησλ ζηνηρείσλ. Απηά ηα φξηα δεκηνπξγήζεθαλ ζην πξφγξακκα θαη πξνιακβάλνπλ ιάζε ηνπ ρεηξηζηή θαη γεληθφηεξεο βιάβεο θάηη πνπ κε ηνλ θιαζηθφ απηνκαηηζκφ δελ ζα κπνξνχζακε λα επηηχρνπκε. 2.7 Πίλαθαο Γηαλνκήο Ο πίλαθαο δηαλνκήο πξννξίδεηαη λα θαηεπζχλεη ηηο 10 δεκηνπξγνχκελεο παξνρέο απφ ηνλ πίλαθα κεηαηξνπέσλ ζηηο δηάθνξεο γξακκέο ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο. Οπζηαζηηθά απνηειεί έλα κεηξψν, ην νπνίν απνηειείηαη απφ ειεθηξνλφκνπο κε ηνπο νπνίνπο γίλεηαη ε δηαλνκή ησλ παξαγφκελσλ ηάζεσλ ζηνπο πάγθνπο εξγαζίαο θαη απφ ελδεηθηηθέο ιπρλίεο ζην εμσηεξηθφ ησλ πηλάθσλ γηα επνπηεία(γηα ηελ δηαλνκή ησλ 10 παξνρψλ ζε 15 πάγθνπο 3 σλ ζέζεσλ ρξεζηκνπνηνχκε 15*3*9+2=407 ειεθηξνλφκνπο. Γηα ηελ κείσζε ηνπ αξηζκνχ ησλ ειεθηξνλφκσλ ρξεζηκνπνηήζεθαλ 9 αληί γηα 10 ζεηξέο θαη 2 ξειέ επηινγήο κεηαμχ Δ9-Δ10 δηφηη απηέο νη δχν παξνρέο δελ επξφθεηην λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ηαπηφρξνλα). 64

65 Δηθόλα 2.21 : Δμσηεξηθή άπνςε γεληθνχ πίλαθα δηαλνκήο ζην Δξγαζηήξην Ζιεθηξνκεραληθήο Μεηαηξνπήο Δλέξγεηαο Δηθόλα 2.22 : Δζσηεξηθφ ελφο ηκήκαηνο ηνπ Πίλαθα Γηαλνκήο 65

66 Οη ειεθηξνλφκνη γηα ηελ δηαλνκή ησλ ηάζεσλ ειέγρνληαη απφ ηνλ ηνκέα ηνπ PLCο κε εληνιέο πνπ δίλεη ν ρεηξηζηήο. Σν πψο αθξηβψο ελεξγνπνηνχληαη ηα ξειέ ηζρχνο απφ ηελ έμνδν ηνπ PLC ζα ην δνχκε ζηε ζπλέρεηα. 2.8 Θέζεηο εξγαζίαο ηνλ ρψξν ηνπ εξγαζηεξίνπ βξίζθνληαη 15 πάγθνη εξγαζίαο ζηνπο νπνίνπο γίλεηαη ε δηαλνκή ησλ παξνρψλ ζε 3 δηαθνξεηηθέο ζέζεηο Α-Β-Γ. Οη πάγθνη εξγαζίαο θαζψο θαη νη ζέζεηο έρνπλ ηελ αθφινπζε κνξθή ρήκα 12 : Πάγθνο εξγαζίαο θαη πίλαθαο παξνρήο ηάζεσλ. 66

67 Δηθόλα 2.23 : Φσηνγξαθία απφ ηνπο πίλαθεο ζέζεσλ εξγαζίαο κεηαβιεηψλ ηάζεσλ ζην Δξγαζηήξην Ζιεθηξνκεραληθήο Μεηαηξνπήο Δλέξγεηαο Οη πίλαθεο ζέζεσλ εξγαζίαο είλαη ηα ζεκεία εθείλα ζηα νπνία νη δηάθνξεο παξνρέο δηαηίζεληαη ζην ρξήζηε. Σν ζχζηεκα δηαζέηεη 15 ηέηνηνπο πίλαθεο. Οη 12 πίλαθεο βξίζθνληαη ζηνλ θπξίσο ρψξν ηνπ εξγαζηεξίνπ Ζιεθηξνκεραληθήο Μεηαηξνπήο Δλέξγεηαο ελψ νη άιινη 3 βξίζθνληαη ζην δηπιαλφ εξγαζηήξην Παξαγσγήο, Μεηαθνξάο, Γηαλνκήο θαη Υξεζηκνπνηήζεσο Ζιεθηξηθήο Δλέξγεηαο. Απφ απηνχο ηξνθνδνηνχληαη φιεο νη κεραλέο θαη γεληθά ν εμνπιηζκφο (π.ρ. παικνγξάθνη) πνπ ζπκκεηέρεη ζηελ θάζε άζθεζε. Ο ζρεδηαζκφο ησλ πηλάθσλ έρεη ιάβεη ππφςε ηνπ ηηο απαηηνχκελεο πξνδηαγξαθέο γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ αλαγθψλ ελφο εξγαζηεξηαθνχ ζπγθξνηήκαηνο κε ειεθηξηθέο κεραλέο θαη πςειέο ηάζεηο. Όπσο ήδε έρνπκε αλαθέξεη ν θάζε πίλαθαο ρσξίδεηαη ζε ηξεηο ηνκείο, ζηνλ θαζέλα απφ ηνπο νπνίνπο θαηαθζάλεη κία γξακκή άθημεο ησλ 40Α. Οη ηξεηο ηνκείο είλαη ηνπνζεηεκέλνη θαηαθφξπθα θαη έρνπλ ηηο νλνκαζίεο Α, Β, Γ, απφ πάλσ πξνο ηα θάησ. Γηα ηνλ θάζέ ηνκέα ππάξρεη πίλαθαο παξνρήο θαη εθαηέξσζελ ρψξνο γηα ζπξηάξσζε νξγάλσλ θαη δηαθνπηψλ, απαξαίηεησλ γηα ηε δηεμαγσγή ησλ αζθήζεσλ. ε θάζε ηνκέα ππάξρνπλ 10 ελδεηθηηθέο ιπρλίεο, κία γηα θάζε παξνρή, ψζηε αλάινγα κε ηελ παξνρή πνπ έρεη δνζεί ζην ζπγθεθξηκέλν ηνκέα λα αλάβεη θαη ε αληίζηνηρε ιπρλία. Γηα ηηο παξνρέο ζπλερνχο ηάζεο έρεη επηιεγεί ην θφθθηλν ρξψκα, ελψ γηα ηηο AC παξνρέο ην πξάζηλν. Κάζε γξακκή αζθαιίδεηαη κε απηφκαην δηαθφπηε ηζρχνο, ηνπ νπνίνπ νη αθξνδέθηεο θαηαιήγνπλ ζε κπφξλεο. ε θάζε κία ππάξρεη απφ πάλσ έλδεημε ηνπ πφινπ πνπ 67

68 θζάλεη ζ απηή, π.ρ. R, S, Σ, +, 0, -, (εηθφλα 36). Δπίζεο ζε θάζε πίλαθα ηνκέα ππάξρνπλ δχν πιήθηξα κε ελδείμεηο Ρ+ θαη Ρ-, πνπ δελ είλαη άιια απφ ηα πιήθηξα γηα απμνκείσζε ησλ κεηαβιεηψλ ηάζεσλ απφ ηε ζέζε εξγαζίαο, θάηη γηα ην νπνίν έρεη ήδε γίλεη ιφγνο πξνεγνπκέλσο. ηνλ πίλαθα ηεο κεζαίαο γξακκήο ππάξρνπλ κπνπηφλ ηχπνπ STOP ΑΝΑΓΚΖ (καληηάξη), ην νπνίν ζέηεη εθηφο φιεο ηηο ηάζεηο ηνπ πίλαθα ζε πεξίπησζε έθηαθηεο αλάγθεο. Οη πίλαθεο ζέζεσλ εξγαζίαο, φπσο είλαη απηνλφεην, επηηεξνχληαη θαη απηνί απφ ηνλ πίλαθα ειέγρνπ, απφ ηνλ νπνίν δέρνληαη αιιά θαη ζηέιλνπλ ζήκαηα, φπσο γηα παξάδεηγκα ην STOP ΑΝΑΓΚΖ. Δηθόλα 2.24 : Φσηνγξαθία απφ ηνλ Α ηνκέα ηεο 1εο ζέζεσο εξγαζίαο 68

69 3 Οη παξνρέο ηνπ Δξγαζηεξίνπ Ηιεθηξνκεραληθήο κεηαηξνπήο ελέξγεηαο ηελ αξρή ηνπ θεθαιαίνπ απηνχ, ζα γίλεη κηα ζχληνκε πεξηγξαθή φισλ ησλ παξνρψλ (Δ1 έσο Δ10) ηνπ εξγαζηεξίνπ θαη ζα αλαιπζνχλ δηεμνδηθά νη ηξείο ηειεπηαίεο παξνρέο (Δ8, Δ9 θαη Δ10) 3.1 Οη παξνρέο Δ1 έσο θαη Δ Ζ παξνρή Δ1 Ζ παξνρή Δ1 είλαη ε ηξηθαζηθή παξνρή πνπ ιακβάλεηαη απεπζείαο απφ ην δίθηπν ηεο Γ.Δ.Ζ., δειαδή 380/220V ΑC, κε ζπρλόηεηα 50Hz. Απνηειεί ηελ πην απιή παξνρή, ηφζν ζε ζπλδεζκνινγία, φζν θαη ζε έιεγρν απφ ηνλ Πξνγξακκαηηδφκελν Λνγηθφ Διεγθηή. Σν δηάγξακκα ηεο παξνρήο απηήο θαίλεηαη παξαθάησ : Δηθόλα 3.1 : Σν κηκηθφ δηάγξακκα ηεο παξνρήο Δ1 69

70 3.1.2 Ζ παξνρή Δ2 Ζ παξνρή Δ2 είλαη κηα δηπιή παξνρή ζπλερνχο ηάζεο εχξνπο -115V V DC κε δπλαηφηεηα κεηαβνιήο ηεο ηάζεο, ηφζν απφ ηνλ Πξνγξακκαηηδφκελν Λνγηθφ Διεγθηή (PLC), φζν θαη απφ ηνπο πάγθνπο εξγαζίαο, απφ ηα αληίζηνηρα κπνπηφλ. Ζ παξνρή παξάγεηαη κε ηε βνήζεηα ειεθηξνπαξαγσγνχ δεχγνπο (Ζ/Ε), ην νπνίν πεξηιακβάλεη αζχγρξνλν θηλεηήξα θαη κεραλή Ρ, πνπ είλαη ζπλδεδεκέλνη ζε θνηλφ άμνλα. Ο θηλεηήξαο ζπλδέεηαη ζην δίθηπν θαη μεθηλάεη κε ζπλδεζκνινγία αζηέξα-ηξηγψλνπ κέζσ θαηάιιειεο ζπλδεζκνινγίαο ξειέ. Ο θηλεηήξαο κέζσ ηνπ θνηλνχ άμνλα ζηξέθεη ηηο δχν γελλήηξηεο Ρ πνπ εκθαλίδνπλ ζπκκεηξηθή ηάζε -Α Α. Σν Α παίξλεη ηηκέο ζην δηάζηεκα V DC, δειαδή φρη ζε φιν ην εχξνο ηεο θιίκαθαο V DC. Δλλνείηαη φηη γηα ηηο δχν δηεγέξζεηο ησλ γελλεηξηψλ παξεκβάιινληαη ηζάξηζκεο αλνξζσηηθέο δηαηάμεηο, (εηθφλα 22), κεηαμχ δηθηχνπ θαη θπθισκάησλ δηέγεξζεο. Σν δηάγξακκα ηεο παξνρήο απηήο θαίλεηαη παξαθάησ : Δηθόλα 3.2 : Σν κηκηθφ δηάγξακκα ηεο παξνρήο Δ2 70

71 3.1.3 Ζ παξνρή Δ3 Ζ παξνρή Δ3 είλαη ίδηα ζηα ραξαθηεξηζηηθά κε ηελ παξνρή Δ2, δειαδή απνηειεί κηα δηπιή παξνρή ζπλερνχο ηάζεο εχξνπο -115V V DC κε δπλαηφηεηα κεηαβνιήο ηεο ηάζεο, ηφζν απφ ηνλ Πξνγξακκαηηδφκελν Λνγηθφ Διεγθηή (PLC), φζν θαη απφ ηνπο πάγθνπο εξγαζίαο, απφ ηα αληίζηνηρα κπνπηφλ. Πξνθχπηεη κέζσ θπθιψκαηνο πνπ πεξηιακβάλεη ζηαζεξφ κεηαζρεκαηηζηή ππνβηβαζκνχ ηεο ηάζεο ηνπ δηθηχνπ θαη ζηε ζπλέρεηα ηξνθνδνζία ηεο ππνβηβαζκέλεο ηάζεο ζε δχν αλνξζσηηθέο γέθπξεο ζπλδεδεκέλεο ζε ζεηξά, νη νπνίεο θαη καο δίλνπλ ηελ ηειηθή DC ηάζε. Σν δηάγξακκα ηεο παξνρήο απηήο θαίλεηαη παξαθάησ : Δηθόλα 3.3 : Σν κηκηθφ δηάγξακκα ηεο παξνρήο Δ3 71

72 3.1.4 Οη παξνρέο Δ4 θαη Δ5 Οη παξνρέο απηέο είλαη φκνηεο θαη απνηεινχλ ηξηθαζηθέο ηάζεηο ζηαζεξήο ζπρλφηεηαο 50 Hz θαη κεηαβιεηνχ εχξνπο V AC. H κεηαβνιή απηή, κπνξεί λα γίλεη είηε κέζσ ηνπ SCADA, είηε κέζσ σλ αληίζηνηρσλ θνπκπηψλ ζηνπο πάγθνπο εξγαζίαο. Ζ πξαγκαηνπνίεζε απηψλ ησλ παξνρψλ γίλεηαη κέζσ κεηαβιεηνχ Μ/ 0-500V AC. Σν κέγηζην ξεχκα αλά θάζε είλαη 63,6 Α. Ζ επηινγή ηεο ηάζεο γίλεηαη κε κεηαθηλνχκελε επαθή ιήςεο, ε νπνία θηλείηαη κέζσ ειεθηξνθηλεηήξα θαη αηέξκνλα, αθνχ ν Μ/ είλαη πνιχ κεγάινο. Σν δηάγξακκα ησλ δχν απηψλ ηάζεσλ θαίλεηαη παξαθάησ : Δηθόλα 3.4 : Σν κηκηθφ δηάγξακκα ησλ παξνρψλ Δ4 θαη Δ5 72

73 3.1.5 Οη παξνρέο Δ6 θαη Δ7 Οη παξνρέο απηέο είλαη κεηαβιεηέο ζπλερείο ηάζεηο εχξνπο V DC. Όπσο θαη πξνεγνπκέλσο, ε κεηαβνιή απηή κπνξεί λα γίλεη είηε κέζσ ηνπ SCADA, είηε κέζσ σλ αληίζηνηρσλ θνπκπηψλ ζηνπο πάγθνπο εξγαζίαο. Οη παξνρέο απηέο επηηπγράλνληαη κέζσ ειεθηξνπαξαγσγνχ δεχγνπο (Ζ\Ε), πνπ απνηειείηαη απφ αζχρξνλν θηλεηήξα θαη κεραλή Ρ ζπλδεδεκέλα ζε θνηλφ άμνλα. Ο αζχρξνλνο θηλεηήξα ζπλδέεηαη ζην δίθηπν θαη μεθηλάεη κε ζπλδεζκνινγία αζηέξα-ηξηγψλνπ, πνπ επηηπγράλεηαη κε θαηάιιειν ξειέ. Ο AC θηλεηήξαο ζηξέθεη ηελ κεραλή Ρ κε 2935 ζηξνθέο ην ιεπηφ, θαη απηή κπνξεί λα εκθαλίζεη ζπλερή ηάζε κε κέγηζηε ηηκή 230V. Ζ ηζρχο ηεο γελλήηξηαο είλαη 43,5ΚW. Γηα ηελ ηξνθνδνζία ηεο δηέγεξζεο ηεο κεραλήο Ρ κε ζπλερή ηάζε ππάξρεη αλνξζσηηθή δηάηαμε πνπ κεζνιαβεί κεηαμχ δηθηχνπ θαη θπθιψκαηνο δηέγεξζεο. Σν δηάγξακκα ησλ δχν απηψλ ηάζεσλ θαίλεηαη παξαθάησ : Δηθόλα 3.5 : Σν κηκηθφ δηάγξακκα ησλ παξνρψλ Δ6 θαη Δ7 73

74 3.2 Οη παξνρέο Δ8, Δ9 θαη Δ10 ηα πιαίζηα απηήο ηεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο αζρνιήζεθα κε ηηο ζπγθεθξηκέλεο κφλν παξνρέο. Δπνκέλσο, θξίλσ απαξαίηεην λα αλαθεξζψ ζηηο βαζηθέο αξρέο ζρεδηαζκνχ θαη ζηνλ πξνγξακκαηηζκφ ηνπο, πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε θαηά ηελ εθπφλεζε ησλ πξνεγνχκελσλ δηπισκαηηθψλ εξγαζηψλ. ην ζρήκα 45 παξνπζηάδεηαη ην κηκηθφ δηάγξακκα ησλ παξνρψλ ηνπ Ζιεθηξηθνχ Γηαγξάκκαηνο Λεηηνπξγίαο 5, ην νπνίν εκθαλίδεηαη θαη ζηελ πξφζνςε ηνπ πεδίνπ ησλ παξνρψλ Δ8, Δ9 θαη Δ10. Δηθόλα 3.6 : Μηκηθφ δηάγξακκα παξνρψλ Δ8, Δ9 θαη Δ10 74

75 3.2.1 Αλάιπζε παξνρήο Δ8 Ζ παξνρή απηή είλαη κεηαβιεηή ζπλερήο ηάζε κε δπλαηφηεηα κεηαβνιήο ζην δηάζηεκα V DC. Απηφ επηηπγράλεηαη κέζσ ειεθηξνπαξαγσγνχ δεχγνπο (Ζ/Ε), πνπ απνηειείηαη απφ AC θηλεηήξα θαη DC γελλήηξηα, πνπ είλαη ζπλδεκέλνη ζε θνηλφ άμνλα. Ο AC θηλεηήξαο ζπλδέεηαη ζην δίθηπν, μεθηλάεη κε ζπλδεζκνινγία αζηέξα-ηξηγψλνπ θαη ζηξέθεη ηε γελλήηξηα κε 2940 ζηξνθέο ην ιεπηφ. Ζ ηειεπηαία εκθαλίδεη ζηνπο αθξνδέθηεο ηεο ζπλερή ηάζε κε κέγηζηε ηηκή 500V DC. Γηα ηελ παξνρή DC ηάζεο γηα ην θχθισκα δηέγεξζεο ηεο DC γελλήηξηαο ππάξρεη αλνξζσηηθή δηάηαμε πνπ παξεκβάιιεηαη κεηαμχ δηθηχνπ θαη θπθιψκαηνο δηέγεξζεο. Ζ ηζρχο ηεο γελλήηξηαο είλαη 60KW. Ο γεληθφο δηαθφπηεο ηεο γξακκήο, γηα ηελ παξνρή Δ8, είλαη ν Κ19, ελψ ζηελ έμνδν ηεο γελλήηξηαο ππάξρεη ν δηαθφπηεο Κ20. Γηα λα γίλεη νπνηνζδήπνηε ρεηξηζκφο ζηε γξακκή απηή πξέπεη θαη νη δχν δηαθφπηεο λα είλαη αλεβαζκέλνη (θιεηζηνί). Ζ γξακκή επηιέγεηαη απφ ην ζχζηεκα κέζσ ηνπ ξειέ C23. Οη έιεγρνη πνπ πξέπεη λα πξαγκαηνπνηνχληαη απφ ην ζχζηεκα πεξηιακβάλνπλ : Δθθίλεζε ηνπ AC θηλεηήξα κε ζπλδεζκνινγία αζηέξα-ηξηγψλνπ. Δθαξκνγή ηεο DC ηάζεο δηέγεξζεο ζην θχθισκα δηέγεξζεο ηεο γελλήηξηαο κε ελεξγνπνίεζε ηεο αλνξζσηηθήο δηάηαμεο. Δπηηήξεζε ηεο αλνξζσηηθήο δηάηαμεο θαη εμσηεξηθή ξχζκηζε απηήο, ψζηε λα πεηχρνπκε ζην θχθισκα δηέγεξζεο ηελ επηζπκεηή ηάζε. Δπηηήξεζε ηεο δηέγεξζεο κε ζήκαηα ξεχκαηνο θαη ηάζεο (IΔ5 θαη VΔ5) θαη ζχγθξηζε απηψλ κε ηα κεγέζε αλαθνξάο νχησο ψζηε λα εμαζθαιίδεηαη ε νκαιή ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο ρσξίο ππεξθνξηίζεηο θαη ζθάικαηα. Γηα ηνπο ίδηνπο αθξηβψο ιφγνπο, αληίζηνηρε επηηήξεζε ηεο ηάζεο θαη ηνπ ξεχκαηνο ηπκπάλνπ ηεο DC γελλήηξηαο (VD7 θαη ID7). Δπηηήξεζε ηνπ ξεχκαηνο ηνπ AC θηλεηήξα γηα ηελ απνθπγή ππεξθνξηίζεσλ θαη ζθαικάησλ. Απηφκαηε ζηαζεξνπνίεζε ηεο ηάζεο εμφδνπ ζηηο ηηκέο πνπ δεηήζακε κέζσ απηφκαηνπ ειέγρνπ. 75

76 Γπλαηφηεηα κεηαβνιήο ηεο ηάζεο εμφδνπ ηφζν απφ ην πιεθηξνιφγην φζν θαη απφ ηηο ζέζεηο εξγαζίαο. Δλδείμεηο ιεηηνπξγίαο θαη ζθαικάησλ πάλσ ζηα φξγαλα ηνπ κηκηθνχ δηαγξάκκαηνο αιιά θαη επί ηεο νζφλεο ειέγρνπ. Θα πξέπεη εδψ λα ζεκεησζεί φηη, ε γξακκή απηή θαη εηδηθφηεξα ην ειεθηξνπαξαγσγφ δεχγνο (AC θηλεηήξαο-dc γελλήηξηα) παίδεη απνθαζηζηηθφ ξφιν ζηε δεκηνπξγία ησλ παξνρψλ Δ9 θαη Δ10. Θα αλαθεξζνχκε ζηε ζπλέρεηα ζ απηή θαη ζα ζπκπιεξψζνπκε ηα ζηνηρεία ησλ ειέγρσλ πνπ αζθεί ν πίλαθαο ειέγρνπ πάλσ ζηελ παξνρή απηή κε ηνπο ειέγρνπο εθείλνπο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε ζπλδπαζκέλε ιεηηνπξγία ησλ κεραλψλ φισλ ησλ γξακκψλ. Παξάιιεια, ζα δνζνχλ φια ηα ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ηε ζπκκεηνρή ηεο παξνρήο Δ8 ζηηο άιιεο γξακκέο. Ο έιεγρνο ηεο ηξνθνδνζίαο απηήο απφ ην ΡLC γίλεηαη σο εμήο: Σν ΡLC, κέζσ κίαο θάξηαο αλαινγηθψλ εηζφδσλ, δηαβάδεη ηα I17 (ξεχκα ηξνθνδνζίαο ηεο AC κεραλήο), VE5 (ηάζε ζηε δηέγεξζε), IΔ5 (ξεχκα ζηε δηέγεξζε), VD7 (ηάζε ζηελ έμνδν ηεο DC γελλήηξηαο), ID7 (ξεχκα ζηελ έμνδν ηεο DC γελλήηξηαο), COSΔ8Ν θαη COSΔ8R. Αιγνξηζκηθά ππνινγίδεη ην SΗΝΔ8 θαη ην COSΔ8. Τπνινγίδεη ηελ άεξγν θαη ελεξγφ ηζρχ πνπ απνξξνθά ν AC θηλεηήξαο θαη ηε ζπγθξίλεη κε ηα φξηα πνπ έρνπκε ζέζεη. Τπνινγίδεη ηελ ηζρχ πνπ απνδίδεη ε DC γελλήηξηα θαη ηε ζπγθξίλεη κε ην φξην πνπ έρνπκε ζέζεη. Αλ ππάξμεη ππέξβαζε ησλ νξίσλ ησλ ηζρχσλ ή παξνπζηαζηεί ζήκα γηα ζθάικα ζηνπο πάγθνπο ή ζην κεηξψν ή ζήκα θηλδχλνπ, ηφηε κπινθάξεη ηε ιεηηνπξγία ηνπ AC θηλεηήξα αλνίγνληαο ηα ξειέ Τ-Γ. Μεδελίδεη επίζεο ηε δηέγεξζε ηεο DC γελλήηξηαο. Αλ ππάξμεη ππέξβαζε ηεο απνδηδφκελεο ηζρχνο ηεο DC γελλήηξηαο, αλνίγεη επηπιένλ ην ξειέ C23. Καηφπηλ ειέγρεη ην δηαθφπηε Κ19 θαη ην ζεξκηθφ. Αλ ππάξμεη πξφβιεκα, αλνίγεη ην ξειέ ηνπ Τ-Γ. Ξεθηλάεη ηνλ AC θηλεηήξα κε ηε κέζνδν ηνπ Τ-Γ. Διέγρεη ηελ θαιή ιεηηνπξγία ησλ ξειέ ηνπ Τ-Γ θαη αλ ππάξμεη ζθάικα αλνίγεη ηα ξειέ. 76

77 Μεηαβάιιεη ηε δηέγεξζε ηεο DC γελλήηξηαο ειέγρνληαο πάληα ηα φξηα ζηα νπνία θπκαίλεηαη ε κεηαβνιή απηή. Αθφηνπ έξζεη εληνιή απφ ην ρεηξηζηήξην, θιείλεη ην ξειέ C23. Διέγρεη ηελ θαιή ιεηηνπξγία ηνπ C23. Δμεηάδεη ηελ ηάζε θαη ην ξεχκα ζηε δηέγεξζε θαη αλ ππάξμεη πξφβιεκα ζηε γέθπξα αλνίγεη ηα ξειέ ηνπ Τ-Γ θαζψο θαη ην C23. Αλ ππάξμεη εμσηεξηθφ ζήκα κεηαβνιήο ηεο ηάζεο ην ειέγρεη ψζηε ε κεηαβνιή λα γίλεηαη εληφο ησλ νξίσλ ηεο DC γελλήηξηαο θαη θαηφπηλ κεηαβάιιεη ηε δηέγεξζε. Δίηε ππάξμεη ζήκα εμσηεξηθήο κεηαβνιήο είηε φρη, πξνρσξάεη ζε ζηαζεξνπνίεζε ηεο ηάζεο εμφδνπ ηεο DC γελλήηξηαο. ηέιλεη ηηο ηηκέο ησλ αλαινγηθψλ πνζνηήησλ ζηελ νζφλε ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Τπνινγηζηή (PC). Τινπνηεί ην θιείζηκν ησλ επαθψλ ησλ ξειέ ζχκθσλα κε ηα ζήκαηα ηνπ πξνγξάκκαηνο. Αθφηνπ θιείζεη ηηο επαθέο ησλ ξειέ, επαλαιακβάλεη θπθιηθά ηελ ίδηα δηαδηθαζία. Όιεο απηέο νη ιεηηνπξγίεο θαη νη έιεγρνη πνπ πξαγκαηνπνηεί ην PLC απεηθνλίδνληαη ζην δηάγξακκα ξνήο ηεο παξνρήο Δ8 ζην ζρήκα

78 ρήκα 14 : Γηάγξακκα ξνήο παξνρήο Δ8 78

79 3.2.2 Αλάιπζε παξνρήο Δ9 Ζ παξνρή απηή είλαη κεηαβιεηή ζπλερήο παξνρή κε δπλαηφηεηα κεηαβνιήο ηεο ηάζεο ζην δηάζηεκα V DC. Πξαγκαηνπνηείηαη κε ειεθηξνπαξαγσγηθφ δεχγνο (Ζ/Ε) πνπ ζπγθξνηείηαη απφ κηα ζχγρξνλε κεραλή (/Μ) θαη κηα κεραλή ζπλερνχο ξεχκαηνο (DC). Γελ ραξαθηεξίδνπκε ηηο δχν κεραλέο ζαλ γελλήηξηεο ή θηλεηήξεο, επεηδή δελ έρνπλ ηνλ ίδην ξφιν ζε φιε ηε δηάξθεηα ηεο κεηαηξνπήο. Γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε απηήο ηεο παξνρήο, ρξεηαδφκαζηε ηε βνήζεηα ηνπ ειεθηξνπαξαγσγνχ δεχγνπο ηεο γξακκήο Δ 8. Γηα ην ιφγν απηφ, νη κεραλέο ηεο παξνρήο Δ8 ζα αλαθέξνληαη κε ην δείθηε 1 (G1, Μ1), ελψ ηεο παξνρήο Δ9 κε ην δείθηε 2 (G2, Μ2). Ο ιόγνο πνπ ρξεηαδόκαζηε ηηο κεραλέο ηεο παξνρήο Δ8 είλαη όηη πξέπεη λα ππάξμνπλ ζπλζήθεο παξαιιειηζκνύ ηεο.μ. κε ην δίθηπν. Υξεζηκνπνηνχκε ηελ έμνδν ηεο DC γελλήηξηαο ηεο παξνρήο Δ8, δειαδή ηελ G1, γηα λα μεθηλήζνπκε ηελ DC κεραλή ηεο παξνρήο Δ9 ζηνλ θηλεηήξα Μ2. Ζ DC κεραλή θαη ε.μ. είλαη ζπλδεκέλεο ζε θνηλφ άμνλα θαη έηζη ν Μ2 ζηξέθεη ηελ.μ. πνπ ιεηηνπξγεί σο γελλήηξηα G2. Οη δχν κεραλέο ζηξέθνληαη κε 1500 ζηξνθέο ην ιεπηφ, πνπ είλαη ν ζχγρξνλνο αξηζκφο ζηξνθψλ ηεο.μ.. Όηαλ έρνπλ επηηεπρζεί νη ζπλζήθεο παξαιιειηζκνχ, ην ζχζηεκα παξαιιειίδεη ηε.μ. κε ην δίθηπν. Απφ ην ζεκείν απηφ δε ρξεηαδφκαζηε πιένλ ηηο κεραλέο ηεο παξνρήο Δ8. Έηζη απνζπλδέεηαη ε G1 απφ ηε Μ2. Σαπηφρξνλα ε.μ. ιεηηνπξγεί σο θηλεηήξαο θαη ε DC κεραλή σο γελλήηξηα. Γειαδή, ε DC κεραλή αιιάδεη ιεηηνπξγηθή θαηάζηαζε απφ θηλεηήξαο ζε γελλήηξηα. Γηα ηελ ηξνθνδνζία κε DC ηάζε ησλ θπθισκάησλ δηέγεξζεο ηεο.μ. θαη ηεο DC κεραλήο, ππάξρνπλ δχν αλνξζσηηθέο δηαηάμεηο πνπ παξεκβάιινληαη κεηαμχ ηνπ δηθηχνπ θαη ησλ θπθισκάησλ δηέγεξζεο. Γηα λα ελεξγνπνηεζεί ε παξνρή Δ9 ζα πξέπεη λα είλαη αλεβαζκέλνη νη δηαθφπηεο ηεο παξνρήο Δ8. Δπηπιένλ, ζα πξέπεη λα ζπκβαίλεη ην ίδην θαη γηα ην γεληθφ δηαθφπηε ηεο γξακκήο Κ21 θαη γηα ην δηαθφπηε ζηελ έμνδν ηεο DC κεραλήο, δειαδή ηνλ Κ22. Γηα ηε ζχλδεζε ηεο DC γελλήηξηαο ηεο παξνρήο Δ8 κε ηελ DC κεραλή ηεο Δ9 ην ζχζηεκα ρξεζηκνπνηεί ην ξειέ C28. Σν ίδην ξειέ ρξεζηκνπνηείηαη θαη γηα ηελ απνζχλδεζε ησλ δχν κεραλψλ κεηά ηνλ παξαιιειηζκφ ηεο.μ. ηεο παξνρήο Δ9 ζην δίθηπν. Γηα ηελ επηινγή ηψξα ηεο παξνρήο απφ ην ζχζηεκα ρξεζηκνπνηείηαη ην ξειέ C24. 79

80 θαη ειέγρνπο : ελφηεηα. Όζνλ αθνξά ηελ παξνρή απηή, ην ζχζηεκα θξνληίδεη γηα ηηο παξαθάησ ιεηηνπξγίεο Γηα ηηο κεραλέο ηεο παξνρήο Δ8 ηζρχνπλ φια φζα αλαθέξζεθαλ ζηελ αληίζηνηρε Δθαξκνγή ηεο DC ηάζεο δηέγεξζεο ζην θχθισκα δηέγεξζεο ησλ κεραλψλ κε ελεξγνπνίεζε ησλ αλνξζσηηθψλ δηαηάμεσλ. Δπηηήξεζε ησλ αλνξζσηηθψλ δηαηάμεσλ, εηδηθά φηαλ έρνπκε ιεηηνπξγία ησλ κεραλψλ ζαλ θηλεηήξεο. Δπηηήξεζε ξεπκάησλ θαη ηάζεσλ ηφζν ζηε δηέγεξζε φζν θαη ζην ηχκπαλν ηεο.μ.. Απηή γίλεηαη κε ηε γλσζηή κέζνδν ηεο παξαθνινχζεζεο ησλ κεγεζψλ κέζσ ζεκάησλ ηάζεο θαη ξεχκαηνο θαη ζχγθξηζε απηψλ κε ηηο ηηκέο αλαθνξάο πνπ ππάξρνπλ ζηε κλήκε ηνπ ειεγθηή. Έηζη εμαζθαιίδεηαη ε ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο ρσξίο ππεξθνξηίζεηο θαη ζθάικαηα. Απηφκαηε ζηαζεξνπνίεζε ηεο ηάζεο εμφδνπ ζηηο επηζπκεηέο ηηκέο. Γπλαηφηεηα κεηαβνιήο ηεο ηάζεο εμφδνπ ηφζν απφ ην πιεθηξνιφγην, φζν θαη απφ ηηο ζέζεηο εξγαζίαο. Γηα ην δεχηεξν, ππελζπκίδσ φηη κπνξεί λα γίλεη κφλν απφ κία ζέζε, αλ ε παξνρή έρεη επηιεγεί λα ζηαιεί ζε παξαπάλσ απφ κία ζέζεηο. Δμαζθάιηζε ηνπ παξαιιειηζκνχ ηεο.μ. κε ην δίθηπν. Δπηηήξεζε ηεο.μ. ψζηε λα κελ παξαβηάδεηαη ην φξην ηεο γσλίαο ζ θαη πέθηεη ζε αζηάζεηα. Έιεγρνο ηεο ελεξγνχο θαη άεξγνπ ηζρχνο ηεο.μ.. Δλδείμεηο ιεηηνπξγίαο θαη ζθαικάησλ επί ηνπ κηκηθνχ αιιά θαη επί ηεο νζφλεο ειέγρνπ. Ο έιεγρνο ηεο ηξνθνδνζίαο απηήο απφ ην ΡLC πινπνηείηαη σο εμήο: Σν ΡLC, κέζσ κίαο θάξηαο αλαινγηθψλ εηζφδσλ, δηαβάδεη ηηο ηηκέο ησλ κεγεζψλ πνπ απαηηνχληαη γηα ηνλ έιεγρν ηεο παξνρήο Δ8 θαζψο θαη ηα κεγέζε VΔ7 (ηάζε ζηε δηέγεξζε ηεο.μ), IΔ7 (ξεχκα ζηε δηέγεξζε ηεο.μ), VΔ6 (ηάζε ζηε δηέγεξζε ηεο DC γελλήηξηαο), IΔ6 (ξεχκα ζηε δηέγεξζε ηεο DC 80

81 γελλήηξηαο) VD8 (ηάζε ζηελ έμνδν ηεο DC κεραλήο Δ9), ID8 (ξεχκα ζηελ έμνδν ηεο DC κεραλήο Δ9), COSE8N θαη COSE8R. Τπνινγίδεη αιγνξηζκηθά ην SΗΝΔ8 απφ ην COSE8 θαη ην SΗΝΔ10 απφ ην CΟSΔ10. Τπνινγίδεη ηελ άεξγν θαη ελεξγφ ηζρχ πνπ απνξξνθά ν AC θηλεηήξαο απφ ην δίθηπν, ηελ ηζρχ πνπ απνδίδεη ε DC γελλήηξηα ηεο παξνρήο Δ8 θαη ηελ ηζρχ πνπ απνδίδεη ε DC γελλήηξηα ηεο παξνρήο Δ9 θαη ηηο ζπγθξίλεη κε ηα φξηα πνπ έρνπκε ζέζεη. Διέγρεη αλ έρνπλ θιείζεη νη δηαθφπηεο Κ19 θαη Κ21, θαζψο θαη ηελ θαηάζηαζε ηνπ ζεξκηθνχ ηνπ AC θηλεηήξα. Αλ ππάξμεη πξφβιεκα αλνίγεη ηα ξειέ ηνπ Τ- Γ. Γίλεη κηα αξρηθή ηηκή ζηε δηέγεξζε ηεο DC κεραλήο ηεο Δ9 πνπ ιεηηνπξγεί σο θηλεηήξαο. Ξεθηλάεη ηνλ AC θηλεηήξα κε ηε κέζνδν ηνπ Τ-Γ. Διέγρεη ηα ξειέ Τ-Γ σο πξνο ηε ιεηηνπξγία ηνπο θαη αλ ππάξμεη πξφβιεκα ηα αλνίγεη. Κιείλεη ην ξειέ C28. Διέγρεη ηελ θαιή ιεηηνπξγία ηνπ ξειέ C28 θαη αλ ππάξμεη πξφβιεκα βγάδεη ζήκα ζθάικαηνο. Μεηαβάιιεη ηε δηέγεξζε ηεο DC γελλήηξηαο ηεο παξνρήο Δ8, ε νπνία ηξνθνδνηεί ηνλ DC θηλεηήξα ηεο παξνρήο Δ9, ψζηε λα ζηξέθεηαη ε.μ. κε 1500 ζηξνθέο αλά ιεπηφ (ζ.α.ι). Διέγρεη αλ ε.μ. ζηξέθεηαη κε 1500 ζ.α.ι. Αλ απηφ δελ ζπκβαίλεη, κεηαβάιιεη ηε δηέγεξζε ηεο.μ. Διέγρεη αλ ηεξνχληαη νη πξνυπνζέζεηο παξαιιειηζκνχ ηεο.μ. κε ην δίθηπν. Μφιηο παξαιιειηζηεί ε.μ. κε ην δίθηπν, κεδελίδεη ηηο δηεγέξζεηο ηεο DC γελλήηξηαο ηεο παξνρήο Δ8 θαη ηνπ DC θηλεηήξα ηεο παξνρήο Δ9. Αλνίγεη ην ξειέ C28. Αλνίγεη ηα ξειέ ηνπ Τ-Γ ηνπ αζχγρξνλνπ θηλεηήξα ηεο Δ8. 81

82 Δθφζνλ έρεη ζήκα απφ ην ρεηξηζηήξην, θιείλεη ην ξειέ C24. Διέγρεη ηελ θαιή ιεηηνπξγία ηνπ ξειέ C24 θαη αλ ππάξμεη πξφβιεκα βγάδεη ζήκα ζθάικαηνο. Μεηαβάιιεη εθ λένπ ηε δηέγεξζε ηεο DC κεραλήο ηεο παξνρήο Δ9, πνπ ηψξα φκσο ιεηηνπξγεί σο γελλήηξηα. Αλ ππάξμεη ζήκα γηα κεηαβνιή ηεο ηάζεο εμφδνπ, κεηαβάιιεη θαηάιιεια ηε δηέγεξζε ηεο DC γελλήηξηαο, θξνληίδνληαο λα βξηζθφκαζηε ζηα φξηα πνπ έρνπκε ζέζεη απφ ην ρεηξηζηήξην. ηαζεξνπνηεί ηελ ηάζε εμφδνπ, είηε έρσ κεηαβνιή ηεο ηάζεο εμφδνπ είηε φρη. ηέιλεη ηηο ηηκέο ησλ αλαινγηθψλ πνζνηήησλ ζηελ νζφλε ηνπ PC. Τινπνηεί ηα ζήκαηα ελεξγνπνίεζεο ή απελεξγνπνίεζεο ησλ ξειέ, θιείλνληαο ή αλνίγνληαο ηηο θαηάιιειεο επαθέο αληίζηνηρα. Δπαλαιακβάλεη θπθιηθά ηελ ίδηα δηαδηθαζία. Όιεο απηέο νη ιεηηνπξγίεο θαη νη έιεγρνη πνπ πξαγκαηνπνηεί ην PLC απεηθνλίδνληαη ζην δηάγξακκα ξνήο ηεο παξνρήο Δ9 ζην ζρήκα

83 ρήκα 15 : Γηάγξακκα ξνήο παξνρήο Δ9 83

84 3.2.3 Αλάιπζε παξνρήο Δ8.9 Ζ παξνρή απηή πξνθχπηεη απφ ηνλ παξαιιειηζκφ ησλ παξνρψλ Δ8 θαη Δ9 θαη δίλεη κεηαβιεηή ζπλερή ηάζε κε δπλαηφηεηα κεηαβνιήο V DC. Πξνθχπηεη φηαλ ιεηηνπξγνχλ παξάιιεια oη δχν DC κεραλέο ζαλ γελλήηξηεο, δίλνληαο ην ζχλνιν ηεο ηζρχνο ηνπο φηαλ ππάξμνπλ απμεκέλεο απαηηήζεηο ηζρχνο. Γηα λα γίλεη νπνηνζδήπνηε ρεηξηζκφο ζηελ παξνρή απηή, πξέπεη λα είλαη θιεηζηνί φινη νη δηαθφπηεο ησλ παξνρψλ Δ8 θαη Δ9. Ζ γξακκή επηιέγεηαη απφ ην ζχζηεκα, κέζσ ησλ ξειέ C26 θαη C27, ελψ ηα μερσξηζηά ξειέ ησλ δχν εμφδσλ (C23, C24) πξέπεη λα είλαη αλνηθηά. Σν ζχζηεκα, εθηφο απφ ηνπο πξναλαθεξζέληεο ειέγρνπο θαη ιεηηνπξγίεο, γηα ηελ θάζε έμνδν μερσξηζηά, εμαζθαιίδεη θαη ηα αθφινπζα: Σνλ παξαιιειηζκφ ησλ δχν DC γελλεηξηψλ θαη ηνλ έιεγρν ηεο νκαιήο ζπλεξγαζίαο ηνπο, απαηηψληαο ηελ ηαπηφρξνλε κεηαβνιή ηεο ηάζεο ηνπο. Σνλ έιεγρν ηεο θαηάζηαζεο ιεηηνπξγίαο ηνπο, ψζηε λα κελ παξαβηάδνληαη νη δπλαηφηεηέο ηνπο φηαλ έρνπκε κεηαβνιή ηνπ ειεθηξηθνχ ηνπο θνξηίνπ. Σε ιεηηνπξγηθή πξνζαξκνγή ηεο.μ. θαηά ηνλ παξαιιειηζκφ ησλ DC κεραλψλ, απφ πιεπξάο άεξγνπ ηζρχνο. Σν ζπλδπαζκέλν απηφκαην έιεγρν ησλ κεηαηξνπέσλ, φηαλ δίλνπκε ηελ παξνρή απηή, νχησο ψζηε λα εθκεηαιιεπφκαζηε ηα φξηα ηεο ηζρχνο ηνπο. Ζ παξνρή απηή δε δίλεηαη ζηηο ζέζεηο εξγαζίαο επεηδή δελ ππάξρεη ε απαηηνχκελε θαισδίσζε. Ζ δηαδηθαζία ειέγρνπ πνπ πξαγκαηνπνηείηαη απφ ηε κνλάδα ηνπ PLC, είλαη ε αθφινπζε: Γίλεηαη εθθίλεζε ηεο παξνρήο Δ8. Γίλεηαη εθθίλεζε ηεο παξνρήο Δ9. Διέγρεη ηελ ηζφηεηα ησλ απνδηδφκελσλ ηζρχσλ ησλ DC γελλεηξηψλ ησλ Δ8 θαη Δ9. Αλ δελ ππάξμεη ηζφηεηα κπινθάξεη ηε δηαδηθαζία θαη βγάδεη ζήκα ζθάικαηνο. 84

85 Διέγρεη ηελ ηζφηεηα ησλ ηάζεσλ εμφδνπ ησλ Δ8 θαη Δ9. Αλνίγεη ηα ξειέ C23 θαη C24 πνπ έρνπλ ελεξγνπνηεζεί θαηά ηελ εθθίλεζε ησλ Δ8 θαη Δ9 αληίζηνηρα. Κιείλεη ηα ξειέ C26 θαη C27 πνπ επηηξέπνπλ ηνλ παξαιιειηζκφ. Διέγρεη ηελ θαιή ιεηηνπξγία ησλ ξειέ θαη αλ ππάξμεη πξφβιεκα βγάδεη ζήκα ζθάικαηνο Αλάιπζε παξνρήο Δ10 Ζ παξνρή απηή κπνξεί λα καο ηξνθνδνηήζεη κε ηξηθαζηθή ηάζε κεηαβιεηήο ζπρλφηεηαο θαη εχξνπο. Ζ ζπρλφηεηα κπνξεί λα κεηαβιεζεί ζην δηάζηεκα Ζz θαη ην εχξνο ηεο ηάζεο ζην δηάζηεκα V AC. Απηφ πξαγκαηνπνηείηαη κε ηε ρξήζε ειεθηξνπαξαγσγνχ δεχγνπο πνπ ζπγθξνηείηαη απφ κία χγρξνλε Μεραλή θαη κία DC κεραλή. Πξφθεηηαη γηα ηηο ίδηεο κεραλέο πνπ εκπιέθνληαη θαη ζηελ παξνρή Δ9. Ζ έμνδνο είλαη κία θαη έηζη γίλεηαη θαηαλνεηφ γηαηί δελ κπνξνχκε ηαπηφρξνλα λα έρνπκε θαη ηηο 10 παξνρέο. Όπσο θαη κε ηελ παξνρή Δ9 έηζη θαη εδψ, ρξεηαδφκαζηε ηε βνήζεηα ηνπ ειεθηξνπαξαγσγνχ δεχγνπο ηεο παξνρήο Δ8. Καηά ηα γλσζηά, ν AC θηλεηήξαο ηεο Δ8 ζηξέθεη ηελ DC γελλήηξηα, ε νπνία ηξνθνδνηεί ηε DC κεραλή ηνπ άιινπ ειεθηξνπαξαγσγνχ δεχγνπο πνπ ιεηηνπξγεί ζαλ θηλεηήξαο. Απηή κε ηε ζεηξά ηεο, ζηξέθεη ηε.μ., ε νπνία ιεηηνπξγεί ζαλ γελλήηξηα θαη καο δίλεη ζηελ έμνδφ ηεο ελαιιαζζφκελε ηξηθαζηθή ηάζε κε κεηαβιεηή ζπρλφηεηα θαη εχξνο, ζχκθσλα κε ηα πξναλαθεξζέληα. Ο έιεγρνο ηεο δηέγεξζεο ηεο.μ. παξέρεη ηε κεηαβνιή ζην εχξνο ελψ ν έιεγρνο ηεο δηέγεξζεο ηνπ DC θηλεηήξα ηε κεηαβνιή ηεο ζπρλφηεηαο. Θα πξέπεη λα εληνπίζνπκε ηηο ηξεηο βαζηθέο δηαθνξέο ζηε ιεηηνπξγία ηνπ ειεθηξνπαξαγσγνχ δεχγνπο ζηελ παξνρή Δ10 ζε ζχγθξηζε κε ηε ιεηηνπξγία ηνπ ζηελ παξνρή Δ9. Α) Ζ.Μ. δελ είλαη ζπλδεκέλε ζην δίθηπν (πψο ζα ήηαλ άιισζηε δπλαηφλ απηφ γλσξίδνληαο φηη ζέινπκε κεηαβιεηή ηάζε ζηελ έμνδν). 85

86 Β) Οη δχν κεραλέο ιεηηνπξγνχλ αληίζεηα απφ φ,ηη ζηελ παξνρή Δ9. Γειαδή ε DC κεραλή είλαη ν θηλεηήξαο θαη ε.μ. ε γελλήηξηα, ελψ ζηελ Δ9 ζπκβαίλεη αθξηβψο ην αληίζεην. Άιισζηε ζηε κία πεξίπησζε έρνπκε DC ηάζε ζηελ έμνδν θαη ζηελ άιιε ΑC ηάζε. Γ) Οη ηέζζεξηο κεραλέο ιεηηνπξγνχλ φιεο καδί θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο ρξήζεο ηεο παξνρήο Δ10. Αληίζεηα, ζηελ Δ9, νη δχν κεραλέο ηεο Δ8 ήηαλ απαξαίηεηεο κφλν γηα ηελ εθθίλεζε, ελψ κεηά ηνλ παξαιιειηζκφ απνζπλδένληαλ απφ ην ειεθηξνπαξαγσγφ δεχγνο ηεο παξνρήο Δ9. Απφ ηα παξαπάλσ γίλεηαη αληηιεπηφ φηη κηιάκε γηα ην κεγαιχηεξν ζπγθξφηεκα κεηαηξνπήο, ζπγθξηηηθά κε ηηο 10 παξνρέο πνπ έρνπκε ζην εξγαζηήξην Ζιεθηξνκεραληθήο Μεηαηξνπήο Δλέξγεηαο ηεο ζρνιήο καο, ελψ παξάιιεια ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο Δ10 (κεηαβιεηή ζπρλφηεηα θαη κεηαβιεηφ εχξνο) ηελ θαζηζηνχλ αλακθίβνια ηελ πην ελδηαθέξνπζα θαη ειθπζηηθή έμνδν. απηφ ην ζεκείν, ζα πξέπεη λα επαλαιάβνπκε φηη γηα ηε δεκηνπξγία ησλ παξνρψλ Δ9 θαη Δ10 ρξεζηκνπνηνχκε ην ίδην ειεθηξνπαξαγσγφ δεχγνο θαη γη απηφ είλαη αδχλαηε ε ζπλχπαξμε ησλ δχν παξνρψλ. Γηα λα γίλεη νπνηνζδήπνηε ρεηξηζκφο ζηε γξακκή απηή ζα πξέπεη λα είλαη αλεβαζκέλνη (θιεηζηνί) νη δηαθφπηεο ηεο γξακκήο Δ8 αιιά θαη νη δηαθφπηεο Κ22 θαη Κ23. ε αληίζεζε κε ηελ παξνρή Δ9, ν δηαθφπηεο Κ21 ζα πξέπεη ηψξα λα είλαη θαηεβαζκέλνο (αλνηθηφο), επεηδή ε.μ. δε ζα ζπλδεζεί ζην δίθηπν. Ζ γξακκή απηή επηιέγεηαη απφ ην ζχζηεκα κέζσ ηνπ ξειέ C25. Ωο πξνο ηελ παξνρή απηή, ην PLC θξνληίδεη γηα φιεο ηηο ιεηηνπξγίεο θαη ηνπο ειέγρνπο πνπ ζρεηίδνληαη θαη κε ηελ παξνρή Δ9 θαη επηπξνζζέησο γηα ηα αθφινπζα: Σνλ απαηηνχκελν ζπλδπαζκέλν έιεγρν ησλ δηεγέξζεσλ ησλ G1, Μ2 θαη G2, ψζηε ν ρεηξηζηήο λα κπνξεί λα επηηχρεη απφ ην πιεθηξνιφγην ή απφ ηε ζέζε εξγαζίαο, ηε κεηαβνιή ηεο ζπρλφηεηαο κε ζηαζεξφ εχξνο ηάζεο αιιά θαη ηε κεηαβνιή ηνπ εχξνπο ηεο ηάζεο κε ζηαζεξή ζπρλφηεηα ή νπνηνλδήπνηε άιιν ζπλδπαζκφ, ζχκθσλα πάληα κε ηηο απαηηήζεηο ηεο εθαξκνγήο. Σηο ελδείμεηο ιεηηνπξγίαο θαη ζθαικάησλ επί ηνπ κηκηθνχ δηαγξάκκαηνο αιιά θαη επί ηεο νζφλεο ηνπ PC. 86

87 Σελ εμαζθάιηζε, κέζσ ησλ απαξαίηεησλ καλδαιψζεσλ, ηνπ δηαρσξηζκνχ ησλ παξνρψλ Δ9 θαη Δ10 ψζηε λα επηηπγράλεηαη ε νκαιή θαη αζθαιήο ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο. Ο έιεγρνο ηεο ηξνθνδνζίαο γίλεηαη σο εμήο: Σν PLC, κέζσ κίαο θάξηαο αλαινγηθψλ εηζφδσλ, δηαβάδεη ηα I17 (ξεχκα ηξνθνδνζίαο ηεο AC κεραλήο), VΔ5 (ηάζε ζηε δηέγεξζε ηεο DC γελλήηξηαο Δ8), IΔ5 (ξεχκα ζηε δηέγεξζε ηεο DC γελλήηξηαο Δ8), VD7 (ηάζε ζηελ έμνδν ηεο DC γελλήηξηαο Δ8), ID7 (ξεχκα ζηελ έμνδν ηεο DC γελλήηξηαο Δ8), COSΔ8R, COSΔ8Ν, ID8 (ξεχκα ζηε δηέγεξζε ηεο DC κεραλήο Δ9), VD8 (ηάζε ζηε δηέγεξζε ηεο DC κεραλήο Δ9), VΔ7 (ηάζε ζηε δηέγεξζε ηεο.μ.), IΔ7 (ξεχκα ζηε δηέγεξζε ηεο.μ.), COSΔ10R θαη COSE10N. Τπνινγίδεη αιγνξηζκηθά ην SΗΝΔ8 θαη ην SΗΝΔ10. Δθηειεί ηνπο ίδηνπο ειέγρνπο ηζρχνο φπσο θαη ζηελ Δ8. Ξεθηλάεη ηνλ AC θηλεηήξα κε ηε κέζνδν ηνπ Τ-Γ. Κιείλεη ην ξειέ C25. Διέγρεη ηελ θαιή ιεηηνπξγία ηνπ ξειέ C25 θαη αλ ππάξμεη ζθάικα βγάδεη ζήκα ζθάικαηνο. Μεηαβάιιεη ηε δηέγεξζε ηεο DC γελλήηξηαο ηεο Δ8, κε ηνλ ίδην ηξφπν φπσο θαη ζηελ Δ8, εθηειψληαο ηνπο ίδηνπο ειέγρνπο. Οη απαηηήζεηο σο πξνο ηε ζπρλφηεηα, ηθαλνπνηνχληαη κεηαβάιινληαο ηε δηέγεξζε ηνπ DC θηλεηήξα ηεο Δ9. Διέγρεη αλ βξηζθφκαζηε εληφο ησλ νξίσλ πνπ έρνπκε ζέζεη. Οη απαηηήζεηο σο πξνο ην κέηξν ηεο ηάζεο ηθαλνπνηνχληαη κεηαβάιινληαο ηε δηέγεξζε ηεο ζχγρξνλεο γελλήηξηαο. Διέγρεη αλ βξηζθφκαζηε εληφο ησλ νξίσλ πνπ έρνπκε ζέζεη. ηαζεξνπνηεί ηελ ηάζε εμφδνπ ηεο παξνρήο Δ10. ηέιλεη ηηο ηηκέο ησλ αλαινγηθψλ κεγεζψλ ζηελ νζφλε ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Τπνινγηζηή. 87

88 Τινπνηεί ηηο εληνιέο ειέγρνπ ησλ ξειέ ελεξγνπνηψληαο ηηο επαθέο ηνπο. Δπαλαιακβάλεη θπθιηθά ηελ ίδηα δηαδηθαζία. Όιεο απηέο νη ιεηηνπξγίεο θαη νη έιεγρνη πνπ πξαγκαηνπνηεί ην PLC απεηθνλίδνληαη ζην δηάγξακκα ξνήο ηεο παξνρήο Δ10 ζην ζρήκα

89 ρήκα 16 : Γηάγξακκα ξνήο παξνρήο Δ10 89

90 3.3 Παξαιιειηζκόο γελλήηξηαο ζην δίθηπν Αληηζηξνθή ηζρύνο Γεληθή ζεσξία Έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πίλαθα κεηαηξνπέσλ ηνπ Δξγαζηεξίνπ Ζιεθηξνκεραληθήο Μεηαηξνπήο Δλέξγεηαο, είλαη ε χπαξμε κηαο ζχγρξνλεο γελλήηξηαο, ε νπνία, θαηά ην ζρεδηαζκφ ηνπ ζπζηήκαηνο, είρε ξπζκηζηεί ψζηε λα επηηπγράλεηαη ν παξαιιειηζκφο ηεο ζην δίθηπν. Με ην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ θαη, θπξίσο, ιφγσ θάπνησλ ιαζψλ θαηά ηε ζπλδεζκνινγία θαη θαηά ην ζρεδηαζκφ, δελ ήηαλ δπλαηή ε πξαγκαηνπνίεζε απηνχ ηνπ παξαιιειηζκνχ. Έηζη, ε πινπνίεζε ηεο ζπγθεθξηκέλεο ιεηηνπξγίαο, πξαγκαηνπνηήζεθε ζηελ ηξίηε θάζε πινπνίεζεο ηνπ ζπζηήκαηνο. Παξαθάησ πεξηγξάθεηαη αλαιπηηθά ε κειέηε θαη ν ζρεδηαζκφο ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ παξαιιειηζκνχ. Να ππελζπκίζνπκε φηη νη ζπλζήθεο παξαιιειηζκνύ είλαη: Ζ ηζφηεηα ησλ ηάζεσλ. Ζ ηζφηεηα ησλ θάζεσλ. Ζ νξζή δηαδνρή ησλ θάζεσλ. Ζ ηάζε ηνπ δηθηχνπ θαη ηεο ζχγρξνλεο κεραλήο πξέπεη λα είλαη ζπκθαζηθέο. Έηζη ινηπφλ, ζα έπξεπε λα πξνγξακκαηίζνπκε ην PLC λα ειέγρεη πφηε ηθαλνπνηνχληαη νη παξαθάησ πξνυπνζέζεηο θαη, φηαλ απηέο ηθαλνπνηεζνχλ πιήξσο θαη ηαπηφρξνλα, λα δψζεη εληνιή ζην ξειέ C29 θαη λα παξαιιειίζεη ηε γελλήηξηα ζην δίθηπν. Ο θψδηθαο, θαζψο θαη ε επεμήγεζε ηνπ, θαίλεηαη παξαθάησ : 90

91 3.3.2 Δπεμήγεζε θψδηθα παξαιιειηζκνχ [10] 1 ε θάζε: Κιείλνπκε ηνπο δηαθφπηεο Κ14 θαη Κ19. Δάλ δελ έρεη παηεζεί ην Global Emergency θαη ην ζεξκηθφ TH4 ιεηηνπξγεί ζσζηά, ε Δ8 είλαη έηνηκε γηα παξαγσγή (γξακκή 0). Δηθόλα 3.7 : Πξφγξακκα θιάδνο 0 ηε ζπλέρεηα, παηάκε ην START DY απφ ην SCADA θαη νπιίδεη ν ειεθηξνλφκνο CG4 (γξακκή 1). Σαπηφρξνλα αξρίδεη λα κεηξάεη ν Timer0012 8sec (γξακκή 4). Γειαδή, γηα ηα επφκελα 8 sec κέλεη νπιηζκέλνο ν ειεθηξνλφκνο CY4 (γξακκή 2). Όηαλ απελεξγνπνηεζεί ν ειεθηξνλφκνο CY4, ελεξγνπνηείηαη ν Timer0014 (γξακκή 4) θαη κεηξάεη 0.4 sec. Μεηά απφ 0,4 sec νπιίδεη ν ειεθηξνλφκνο CD4 (γξακκή 5). Δάλ έρνπκε θιείζεη θαη ηνλ δηαθφπηε Κ20, ε Δ8 είλαη έηνηκε γηα ρξήζε (γξακκή 6). 91

92 Δηθόλα 3.8 : Πξφγξακκα θιάδνο 1 έσο 6. 2 ε θάζε: ηε δεχηεξε θάζε πινπνίεζεο, φπνπ ε Δ8 είλαη έηνηκε γηα ρξήζε, παηάκε απφ ην SCADA ην START C28. Απηνκάησο, κεδελίδεηαη ε δηέγεξζε ηεο DC κεραλήο ηεο Δ8 θαη θάλεη set ε δηέγεξζε ηεο DC κεραλήο ηεο Δ9, ζηελ νλνκαζηηθή ηεο ηηκή, κε ηελ ρξήζε ησλ δχν MOV (γξακκή 8). Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε, γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ησλ παξαπάλσ, είλαη λα κελ έρεη νπιίζεη ν C23. 92

93 Δηθόλα 3.9 : Πξφγξακκα θιάδνο 8 Με ην πάηεκα ηνπ STOP C28 αθ ελφο αλνίγεη ν ειεθηξνλφκνο C28 θαη αθ εηέξνπ κεδελίδνπλ νη δηεγέξζεηο ησλ παξνρψλ Δ8, Δ9 θαη Δ10. Όκσο εάλ έρνπκε παξαιιειηζζεί ζην δίθηπν, δελ κεδελίδεη ε δηέγεξζε ηεο Δ10 (γξακκή 9). Δηθόλα 3.10 : Πξφγξακκα θιάδνο 9 Όηαλ νπιίζεη ν ειεθηξνλφκνο C28 ή ν ειεθηξνλφκνο C29 ελεξγνπνηνχληαη νη ειεθηξνλφκνη C30 θαη C31, νη νπνίνη ζέηνπλ ζε ιεηηνπξγία ηνπο αλεκηζηήξεο ησλ κεραλψλ ησλ παξνρψλ Δ9-Δ10 (γξακκή 10). Όηαλ κεηαθεξζνχλ νη ηηκέο ζηηο δηεγέξζεηο νπιίδεη ν C28 (γξακκή 11). 93

94 Δηθόλα 3.11 : Πξφγξακκα θιάδνη 10 έσο 11 3 ε θάζε: Οκνίσο, γηα λα είλαη ε Δ9 έηνηκε γηα παξαγσγή πξέπεη λα είλαη θιεηζηνί νη δηαθφπηεο Κ14 θαη Κ21. Αθφκα, πξέπεη λα ιεηηνπξγεί ζσζηά ην ζεξκηθφ TH5 θαη λα κελ έρεη παηεζεί ην Global Emergency (γξακκή 13). Δηθόλα 3.12 : Πξφγξακκα θιάδνο 13 Ο ειεθηξνλφκνο C29 είλαη ν ζεκαληηθφηεξνο ηνπ ζπζηήκαηνο, γηαηί είλαη απηφο πνπ παξαιιειίδεη ηε κεραλή ζην δίθηπν. Θα νπιίζεη φηαλ ε Δ9 είλαη έηνηκε γηα παξαγσγή, επηηεπρζνχλ νη πξνυπνζέζεηο ηνπ παξαιιειηζκνχ θαη είκαζηε εληφο ησλ νξίσλ ησλ SAFE, πνπ έρνπκε νξίζεη (γξακκή 14). Οη δηαδηθαζία μεθηλά βάδνληαο ην LOCK PARALLELISM ζην set θαη παηψληαο ην START PARALLELISM απφ ην SCADA (γξακκή 15). 94

95 Δηθόλα 3.13 : Πξφγξακκα θιάδνη 14 έσο 15 Με ην κπνπηφλ STOP PARALLELISM ή κε ηελ ελεξγνπνίεζε θάπνηνπ SAFE αλνίγνπλ νη αληίζηνηρνη ειεθηξνλφκνη θαη κεδελίδνληαη νη δηεγέξζεηο γηα ιφγνπο αζθαιείαο (γξακκή 16). Δηθόλα 3.14 : Πξφγξακκα θιάδνο 16 Με ηελ ελεξγνπνίεζε ηνπ W μεθηλά κηα γξήγνξε αχμεζε ησλ δηεγέξζεσλ ησλ κεραλψλ ησλ παξνρψλ Δ8 θαη Δ10, κέρξη ε παξαγφκελε ζπρλφηεηα λα θηάζεη ηα 47Hz θαη ε ηάζε ηα 383V, ηηκέο θνληά ζε απηέο ηνπ δηθηχνπ (γξακκή 17). Σα πξνεγνχκελα γίλνληαη εάλ ε ζπρλφηεηα θαη ε ηάζε πνπ παξάγνπκε έρνπλ ηηκέο κηθξφηεξεο απφ απηέο πνπ πξναλαθέξακε. Αληίζεηα, εάλ βξηζθφκαζηε ζε κεγαιχηεξεο ηηκέο απφ ηα 52Hz θαη ηα 405V ηφηε γίλεηαη γξήγνξε κείσζε ησλ δηεγέξζεσλ, κέρξη λα θηάζνπκε ηηο πξναλαθεξζείζεο ηηκέο, νη νπνίεο είλαη θνληά ζηηο ηηκέο ηνπ δηθηχνπ (γξακκή 18). 95

96 Δηθόλα 3.15 : Πξφγξακκα θιάδνη 17 έσο 18 Όηαλ ε παξαγφκελε ζπρλφηεηα, κεηά ηελ αξρηθή γξήγνξε κεηαβνιή, απνθηήζεη θάπνηα ηηκή ζην δηάζηεκα 46-53Hz θαη ε παξαγφκελε ηάζε θάπνηα ηηκή ζην δηάζηεκα V, αθήλνπκε ην ζχζηεκα λα εξεκήζεη γηα 13 sec (γξακκή 19-20) θαη ζηακαηάεη νπνηαδήπνηε απμνκείσζε ησλ δηεγέξζεσλ. Δηθόλα 3.16 : Πξφγξακκα θιάδνη 19 έσο 20 96

97 Γεκηνπξγνχκε έλα εχξνο ζπρλφηεηαο 1 Hz θαη ηάζεο 5 V (γξακκή 26-29) αθ ελφο γηα ηελ ηειηθή ζχγθξηζε ησλ παξαγφκελσλ κεγεζψλ καο κε ηηο ηηκέο ηνπ δηθηχνπ, κε θάπνηα αλνρή βέβαηα, θαη αθ εηέξνπ γηα λα έρνπκε έλα φξην ζηελ αχμεζε ησλ παξαγφκελσλ κεγεζψλ καο. Δηθόλα 3.17 : Πξφγξακκα θιάδνη 26 έσο 29 Όηαλ πεξάζνπλ ηα 13 sec κπαίλνπκε ζηελ ηειηθή θάζε ξχζκηζεο ηεο ζπρλφηεηαο θαη ηεο ηάζεο. Κάλνπκε απμήζεηο ή κεηψζεηο ηεο παξαγφκελεο ζπρλφηεηαο θαη ηάζεο κέζα ζηα φξηα πνπ έρνπκε ζέζεη (γξακκή 21-24) κέρξη λα κπνχκε ζην επηηξεπηφ φξην γηα λα παξαιιειηζζνχκε ζην δίθηπν. 97

98 Δηθόλα 3.18 : Πξφγξακκα θιάδνη 21 έσο 24 Όηαλ ηα παξαγφκελα κεγέζε καο θηάζνπλ εληφο ησλ ηηκψλ πνπ νξίζακε λσξίηεξα (γξακκή 26-29) ηθαλνπνηνχληαη νη πξνυπνζέζεηο θαη ελεξγνπνηείηαη ην W (γξακκή 25). Δηθόλα 3.19 : Πξφγξακκα θιάδνη 25 έσο 26 98

99 Έηζη, ε γξακκή 14 νινθιεξψλεηαη θαη νπιίδεη ν C29. ηελ πεξίπησζή καο νινθιεξψλεηαη ε δηαδηθαζία ηνπ παξαιιειηζκνχ θαη κπνξνχκε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε ηελ παξνρή Δ9 αλ αλνίμνπκε ηνλ C28. Όηαλ νπιίζεη ν ειεθηξνλφκνο C29, γηα λα βεβαησζνχκε φηη δελ έρνπκε αληηζηξνθή ηζρχνο, απμάλνπκε ιίγν ηε δηέγεξζε ηνπ Δλαιιαθηήξα κέρξη λα κεδεληζηεί ην ξεχκα εμφδνπ ηεο παξνρήο Δ9. 99

100 100

101 4 Οκαιή εθθίλεζε ηξηθαζηθνύ αζύγρξνλνπ θηλεηήξα 4.1 Ση είλαη ε νκαιή εθθίλεζε κεραλώλ [7] Πνιιέο θνξέο, θαηά ηελ εθθίλεζε κεραλψλ ζε δηάθνξνπο ηνκείο ηεο βηνκεραλίαο, πξνθαιείηαη πηψζε ηάζεο, ε νπνία κπνξεί λα επηθέξεη δηάθνξεο βιάβεο θαη δπζιεηηνπξγίεο παξνδηθνχ ραξαθηήξα, φπσο : Γηαθνπή, αζηάζεηα θσηηζκνχ Παξεκβνιέο ζε ειεθηξνληθά ζπζηήκαηα ειέγρνπ, φπσο ειεθηξνληθά ηζρχνο θαη ειεθηξνληθνχο ππνινγηζηέο Άλνηγκα/Κιείζηκν θάπνησλ ξειέ Όια απηά κπνξνχλ λα αληηκεησπηζηνχλ κε νξηζκέλα θπθιψκαηα, ηα νπνία είλαη γλσζηά σο «Οκαινί εθθηλεηέο» ή «Soft Starters». Σα θπθιψκαηα απηά απνηεινχληαη απφ δηαηάμεηο ειεθηξνληθψλ ηζρχνο. Ζ ιεηηνπξγία ηνπο πεξηγξάθεηαη σο εμήο : Σνπνζεηνχληαη δχν ζπξίζηνξ αληηπαξάιιεια (αληίζεηε πνιηθφηεηα) κε ζπλέπεηα, ζηελ εκηπεξίνδν φπνπ ην ξεχκα είλαη αξλεηηθφ θαη ην πξψην ζπξίζηνξ δελ άγεη, ε αξλεηηθή ηάζε ελεξγνπνηεί ην δεχηεξν ζηνηρείν θαη ην ξεχκα δηνρεηεχεηαη κέζσ απηνχ. πκπεξαζκαηηθά ινηπφλ, ν soft starter ειέγρεη ηελ ηάζε απφ κηα πξνθαζνξηζκέλε αξρηθή ηηκή έσο ην 100% ηεο ηειηθήο ηηκήο. Έηζη, ε ξνπή ζηνλ άμνλα ηεο κεραλήο θαη ην ξεχκα δηέγεξζεο απμάλνληαη ζηαδηαθά θαη νκαιά, ρσξίο απφηνκεο δηαθπκάλζεηο. Γεδνκέλνπ φηη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εθθίλεζεο, ηα ξεχκαηα ζηνλ θηλεηήξα μεπεξλνχλ ην % ηεο νλνκαζηηθήο ηηκήο, θξίλεηαη απαξαίηεηε ε ρξήζε ησλ soft starters, γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο νηθνλνκηθφηεηαο θαη ηεο βησζηκφηεηαο ηνπ ελεξγεηαθνχ ζπζηήκαηνο θαζψο θαη γηα ηελ απνθπγή αλεπηζχκεησλ παξεκβνιψλ ζηηο ππφινηπεο ζπζθεπέο. ην παξαθάησ δηάγξακκα, γίλεηαη ε ζχγθξηζε φζσλ αθνξά ζηα ξέπκαηα πνπ αλαπηχζζνληαη, θαηά ηε δηάξθεηα εθθίλεζεο ελφο θηλεηήξα : 101

102 Δηθόλα 4.1: Γηάγξακκα ξέπκαηνο ζε εθθίλεζε κεραλήο κε δηάθνξεο κεζφδνπο[19] Ζ πνξηνθαιί γξακκή δείρλεη ηε κεηαβνιή ηνπ ξεχκαηνο, φηαλ ν θηλεηήξαο ζπλδέεηαη απεπζείαο ζην δίθηπν θαη μεθηλάεη απφηνκα. Ζ θφθθηλε γξακκή δείρλεη ηε κεηαβνιή ηνπ ξεχκαηνο, φηαλ ν θηλεηήξαο μεθηλάεη ζε ζπλδεζκνινγία αζηέξα ηξηγψλνπ θαη ε πξάζηλε γξακκή, απεηθνλίδεη ηε κεηαβνιή θαηά ηε δηάξθεηα εθθίλεζεο κε ηε ρξήζε ηνπ νκαινχ εθθηλεηή. Παξαηεξνχκε φηη, ηφζν ε κέγηζηε ηηκή ηνπ ξέπκαηνο θαηά ηελ εθθίλεζε, αιιά θαη ε ηηκή ηνπ ξεχκαηνο θαηά ηε κεηαβαηηθή πεξίνδν, είλαη θαηά πνιχ κεησκέλεο ζην soft start ζε ζρέζε κε ηηο άιιεο κεζφδνπο. Δπηπιένλ, παξαηεξείηαη κηα αχμεζε ζην ρξφλν επηηάρπλζεο, πξάγκα επεξγεηηθφ γηα ηελ ειεθηξνκαγλεηηθή ξνπή πνπ δέρεηαη ν δξνκέαο ηεο κεραλήο. Δπνκέλσο, κπνξνχκε λα ππνζέζνπκε, φηη ην soft starter νδεγεί ζε : Μηθξφηεξε κεραληθή πίεζε Καιχηεξν ζπληειεζηή ηζρχνο Μηθξφηεξε απαίηεζε γηα κέγηζην ξέπκα Ληγφηεξν ζπρλή ζπληήξεζε / Οηθνλνκηθφηεηα 102

103 4.2 Οκαιή εθθίλεζε εθαξκόδνληαο ςεθηαθέο κεζόδνπο Ζ ινγηθή ηνπ soft starter βαζίδεηαη ζηνλ αλαινγηθφ έιεγρν ηάζεο θαη ζπρλφηεηαο, έηζη ψζηε ν ιφγνο v/f λα είλαη ζηαζεξφο, θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο εθθίλεζεο ηνπ θηλεηήξα, κέρξη απηφο λα θηάζεη ζηελ νλνκαζηηθή ηνπ δηέγεξζε. Δίλαη απφιπηα θαηαλνεηφ θαη ινγηθφ φηη δε ζα κπνξνχζακε πνηέ λα αζθήζνπκε αλαινγηθφ έιεγρν κε έλα ςεθηαθφ ζχζηεκα. Έηζη, κε ηε ρξήζε ηνπ plc, πξνηάζεθε κηα απιή ιχζε, ψζηε λα κπνξέζνπκε λα αλαπηχμνπκε κηα πην απιντθή κνξθή ηνπ νκαινχ εθθηλεηή. Ζ εθαξκνγή ηνπ πξνγξάκκαηνο πνπ ζρεδηάζηεθε θαη πινπνηήζεθε ζηνλ Πξνγξακκαηηδφκελν Λνγηθφ Διεγθηή, έγηλε ζηελ παξνρή Δ10, αθνχ είλαη ε κφλε παξνρή, ζηελ νπνία ζα κπνξνχζακε λα ειέγμνπκε ηε ζπρλφηεηα θαη ηελ ηάζε. πλεπψο, ζθνπφο ήηαλ, απφ ηε ζηηγκή πνπ θάπνηνο ζα επέιεγε, κέζσ ηνπ scada, ηελ νκαιή εθθίλεζε ηεο κεραλήο απφ 0 ζηα 380 V θαη απφ 0 ζηα 50 Hz, ην plc ζα έζηειλε ζήκαηα ζηηο πιαθέηεο δηέγεξζεο ηεο κεραλήο θαη ηαπηφρξνλα ζα αζθνχζε έιεγρν ζηα ζήκαηα απηά, ώζηε ν ιόγνο ηεο ηάζεο ωο πξνο ηε ζπρλόηεηα, λα παξακέλεη ζηαζεξόο θαη ίζνο κε 7.6. Όπσο είδακε ζην ηξίην θεθάιαην, ε παξνρή Δ10 απνηειεί κηα ηξηθαζηθή παξνρή κε κεηαβιεηφ εχξνο θαη ζπρλφηεηα. Ζ δηαδηθαζία παξαγσγήο ηεο επηζπκεηήο κνξθήο ηάζεο είλαη σο εμήο : Ο AC θηλεηήξαο ηεο Δ8 ζηξέθεη ηελ DC γελλήηξηα, ε νπνία ηξνθνδνηεί ηε DC κεραλή ηνπ άιινπ ειεθηξνπαξαγσγνχ δεχγνπο πνπ ιεηηνπξγεί ζαλ θηλεηήξαο. Απηή κε ηε ζεηξά ηεο, ζηξέθεη ηε.μ., ε νπνία ιεηηνπξγεί ζαλ γελλήηξηα θαη καο δίλεη ζηελ έμνδφ ηεο ελαιιαζζφκελε ηξηθαζηθή ηάζε κε κεηαβιεηή ζπρλφηεηα θαη εχξνο. Έηζη ινηπφλ, γίλεηαη θαηαλνεηφ φηη, γηα λα ειέγμνπκε ην εχξνο ηεο ηάζεο, νπζηαζηηθά ειέγρνπκε ηε δηέγεξζε ηεο χγρξνλεο Μεραλήο, ελψ, γηα λα ειέγμνπκε ηε ζπρλφηεηα, νπζηαζηηθά ειέγρνπκε ηε δηέγεξζε ηνπ DC θηλεηήξα ηεο Δ9. 103

104 4.3 Αλάπηπμε πξνγξάκκαηνο νκαιήο εθθίλεζεο θηλεηήξα ζε PLC ην ζεκείν απηφ ζα γίλεη ε πεξηγξαθή θαη ε επεμήγεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο πνπ ζρεδηάζηεθε θαη πινπνηήζεθε ζηνλ Πξνγξακκαηηδφκελν ειεγθηή. Αξρηθά, ζα πξέπεη λα δψζνπκε ζηνλ ειεγθηή ηε δπλαηφηεηα λα ειέγμεη ηε ζπρλφηεηα θαη ην κέηξν ηεο παξερφκελεο ηάζεο. Μφλν ε παξνρή Δ10 καο έδηλε απηή ηε δπλαηφηεηα, θαζψο απνηειεί κηα ηξηθαζηθή ηάζε 149 έσο 500 V ζε κέηξν θαη 15 έσο 100 Hz ζε ζπρλφηεηα. Σα κεγέζε απηά, φπσο αλαθέξζεθε ζην πξνεγνχκελν θεθάιαην, κπνξνχκε λα ηα ξπζκίζνπκε κέζσ ησλ δηεγέξζεσλ δηάθνξσλ κεραλψλ. πγθεθξηκέλα, ηε ζπρλφηεηα ηε ξπζκίδνπκε κέζσ ηεο δηέγεξζεο ηεο χγρξνλεο Μεραλήο ηεο Δ9 θαη ην εχξνο ηεο ηάζεο ξπζκίδεηαη κέζσ ηεο δηέγεξζεο ηνπ DC θηλεηήξα ηεο Δ9. Απηφ πξαθηηθά ζεκαίλεη φηη, γηα λα ειέγμσ ηε ζπρλόηεηα, πξέπεη λα ξπζκίδσ αλάινγα ηελ αλαινγηθή έμνδν D701 ηνπ PLC, ελώ γηα ηελ ηάζε, ξπζκίδσ αλάινγα ηελ αλαινγηθή έμνδν D901. Σν επφκελν βήκα ήηαλ λα επηιέμνπκε ην πιήζνο ησλ βεκάησλ πνπ ζα ρξεηαζηνχλ γηα λα θηάζνπκε απφ ηελ αξρηθή θαηάζηαζε (0 V, 0 Hz) ζηελ ηειηθή (380 V. Δπηιέρηεθε, ζηελ πξψηε πινπνίεζε ηνπ soft start, λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ηα παξαθάησ βήκαηα : Σάζε (V) πρλφηεηα (Hz) Πίλαθαο 14 : Βήκαηα πινπνίεζεο νκαινχ εθθηλεηή Έηζη ινηπφλ, κε ηε βνήζεηα ησλ ρξνληζηψλ πνπ κνπ παξείρε ην PLC, αλέπηπμα ην παξαθάησ πξφγξακκα, κέξνο ηνπ νπνίνπ εμεγείηαη παξαθάησ : 104

105 Δηθόλα 4.2 : Αξρή ηνπ πξνγξάκκαηνο - Έλαξμε ιεηηνπξγίαο ηνπ soft-start Γηα λα μεθηλήζεη ην soft-start, φπσο βιέπνπκε απφ ην πξφγξακκα, πξέπεη λα ελεξγνπνηεζεί ε βνεζεηηθή κεηαβιεηή W125.12, ε νπνία ειέγρεηαη απφ ην ζχζηεκα SCADA. Έηζη γίλεηαη ζαθέο, φηη ε ιεηηνπξγία ηνπ νκαινχ εθθηλεηή γίλεηαη κφλν κέζσ ηνπ ζπζηήκαηνο SCADA πνπ ζπλνδεχεη ηελ εγθαηάζηαζε. Δηθόλα 4.3 : Δπηινγή ρξφλνπ κεηάβαζεο 105

106 ηε ζπλέρεηα επηιέγεηαη απφ ην ρξήζηε ν ρξφλνο πνπ ζα κεζνιαβήζεη κεηαμχ ησλ κεηαβάζεσλ ζε δηαθνξεηηθή ζπρλφηεηα θαη ηάζε. Έρεη πξνβιεθζεί λα ππάξρνπλ ηξείο δηαζέζηκεο επηινγέο απφ ην ρξήζηε, δειαδή ρξφλνο κεηάβαζεο 2,4 θαη 6 sec αληίζηνηρα. Ζ επηινγή ηνπ ρξφλνπ γίλεηαη απνθιεηζηηθά κέζσ ηνπ ζπζηήκαηνο SCADA. Σν θνκκάηη ηνπ πξνγξάκκαηνο πνπ πεξηιακβάλεη ηελ επηινγή ηεο ρξνληθήο κεηάβαζεο, θαίλεηαη παξαθάησ : Δηθόλα 4.4 : Δπηβεβαίσζε ρξφλνπ κεηάβαζεο Όπσο βιέπνπκε ζηελ εηθφλα 4.3, αλάινγα κε ηε βνεζεηηθή κεηαβιεηή πνπ ζα ελεξγνπνηεζεί (κέζσ ηνπ SCADA), απνζεθεχεηαη ζηε ζέζε κλήκεο ηνπ PLC ν ρξφλνο κεηάβαζεο. ηελ εηθφλα 4.4, νη ηηκέο πνπ δφζεθαλ επηβεβαηψλνληαη κέζσ ζπλαξηήζεσλ ζχγθξηζεο, γηα ιφγνπο αζθαιείαο, θαζψο παξαηεξήζεθε φηη θάπνηεο θνξέο δελ πξνιάβαηλε ε ζέζε κλήκεο λα απνζεθεχζεη ηε ζσζηή ηηκή. ηε ζπλέρεηα, εηζεξρφκαζηε ζην βαζηθφ ζεκείν ηνπ πξνγξάκκαηνο, φπνπ θάζε θνξά πνπ πεξλάεη ν ρξφλνο κεηάβαζεο, δίλεηαη εληνιή ζηελ θάξηα δηέγεξζεο ηεο ζπρλφηεηαο (κέζσ ηεο αλαινγηθήο εμφδνπ D701) θαη ηεο ηάζεο (κέζσ ηεο αλαινγηθήο εμφδνπ D901), ψζηε λα πξνθχςνπλ νη επηζπκεηέο ηηκέο. Έλα ηππηθφ παξάδεηγκα κεηάβαζεο θαίλεηαη παξαθάησ : 106

107 Δηθόλα 4.5 : Δληνιέο ζηελ θάξηα δηέγεξζεο γηα ηηο ηηκέο 10 Hz θαη 76 V Δδψ ζα πξέπεη λα ηνληζηεί φηη νη ηηκέο ηηο δηέγεξζεο πνπ θνξηψλνληαη ζηηο δηεπζχλζεηο D701 θαη D901, έρνπλ πξνθχςεη απφ δνθηκέο. Οπζηαζηηθά επηζπκνχζακε ηηο ζπγθεθξηκέλεο ηηκέο θαη κεηαβάιιακε ηηο δηεγέξζεηο κέρξη λα ηηο παξαηεξήζνπκε ζηηο εμφδνπο ησλ κεηαζρεκαηηζηψλ (δηαηξεκέλεο κε ην ιφγν 5:1). Γηα παξάδεηγκα, παξαηεξήζεθε φηη γηα ηηκή δηέγεξζεο #0548 ζηελ έμνδν D701, είδακε φηη ε ζπρλφηεηα ήηαλ 10 Ζz..Έηζη, θνξηψζακε ηε ζπγθεθξηκέλε ηηκή, γηα λα πάξνπκε ηελ αλάινγε ζπρλφηεηα. Με ηελ ίδηα ινγηθή θνξηψλνληαη φιεο νη ηηκέο ζηηο δηεπζχλζεηο D701 θαη D901. Γηα θαιχηεξε θαη πην νκαιή κεηάβαζε κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ ηηκψλ ησλ δηεγέξζεσλ (ίζσο νη απφηνκεο κεηαβνιέο ζα κπνξνχζαλ λα θαηαπνλήζνπλ ηηο πιαθέηεο δηέγεξζεο), ζρεδηάζηεθε κηα δεύηεξε πινπνίεζε ηνπ soft-start ( optimal soft-start ), ε νπνία πεξηιακβάλεη δχν βαζηθέο κνξθέο : Σελ νκαιή εθθίλεζε ( πνιιά ελδηάκεζα βήκαηα ζε ζρεηηθά κηθξφ ρξφλν κεηάβαζεο) θαη ηε γξήγνξε εθθίλεζε (ιίγα βήκαηα κε κεγάιν ρξφλν κεηάβαζεο). Ζ πινπνίεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο, αθνινπζεί ηελ ίδηα ινγηθή κε ην παξαπάλσ, απιά ζρεδηάζηεθε γηα λα ζπκβάιιεη ζηελ θαιχηεξε θαη νκαιφηεξε ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο. ηε ζπλέρεηα, παξνπζηάδνληαη θάπνηνη πίλαθεο θαη ηα αληίζηνηρα γξαθήκαηα, ηα νπνία καο δείρλνπλ ην κέηξν ηεο ηάζεο σο πξνο ηε ζπρλφηεηα, ζηα δηάθνξα είδε soft starter πνπ αλαπηχρζεθαλ γηα εξγαζηεξηαθνχο ζθνπνχο : 107

108 Γηα ηελ νκαιή εθθίλεζε, έρνπκε : Οκαιή εθθίλεζε πρλόηεηα ( Hz ) Σάζε ( V ) , , , , , , , , , , , , , , , , Πίλαθαο 15 : Σηκέο γηα ηελ ηάζε θαη ηε ζπρλφηεηα ζηελ νκαιή εθθίλεζε Σν αληίζηνηρν δηάγξακκα θαίλεηαη παξαθάησ : Δηθόλα 4.6 : Γξαθηθή απεηθφληζε ησλ κεγεζψλ ηάζεο θαη ζπρλφηεηαο γηα ηελ νκαιή εθθίλεζε 108

109 Γηα ηε γξήγνξε εθθίλεζε, έρνπκε : πρλόηεηα ( Hz ) Σάζε ( V ) Πίλαθαο 16 : Σηκέο γηα ηελ ηάζε θαη ηε ζπρλφηεηα ζηε γξήγνξε εθθίλεζε Σν αληίζηνηρν δηάγξακκα θαίλεηαη παξαθάησ : Δηθόλα 4.7 : Γξαθηθή απεηθφληζε ησλ κεγεζψλ ηάζεο θαη ζπρλφηεηαο γηα ηε γξήγνξε εθθίλεζε 109

110 Δίλαη θαλεξφ απφ ηα δηαγξάκκαηα, φηη ε κεηαβνιή ηνπ εχξνπο ηεο ηάζεο ζε ζρέζε κε ηε ζπρλφηεηα είλαη ζρεδφλ κηα επζεία γξακκή, γεγνλφο πνπ απνδεηθλχεη ηε ζηαζεξή ζρέζε κεηαμχ ησλ δχν κεγεζψλ. πλεπψο, έρεη επηηεπρζεί απηφ πνπ ήηαλ αλαγθαίν γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ soft start, δειαδή κηα ζηαδηαθή κεηάβαζε από ηελ αξρηθή ζηελ ηειηθή ηηκή ηεο ηάζεο, θξαηώληαο ην ιόγν v/f ζηαζεξό. ην επφκελν θεθάιαην, γίλεηαη δνθηκή ηνπ πξνγξάκκαηνο νκαιήο εθθίλεζεο, ζε έλα θηλεηήξα ρακειήο ηζρχνο θαη παξνπζηάδνληαη θαη ηα ζρεηηθά δηαγξάκκαηα ησλ κεηξήζεσλ πνπ πάξζεθαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ πεηξάκαηνο δνθηκήο. 110

111 5 Βειηίωζε ζπληειεζηή ηζρύνο Αληηζηάζκηζε άεξγνπ ηζρύνο 5.1 Η άεξγνο ηζρύο Ζ άεξγνο ηζρχο είλαη κε παξαγσγηθή ηζρχο, ε νπνία είλαη αλαγθαία αθελφο γηα ηε ιεηηνπξγία νξηζκέλσλ επξέσο δηαδεδνκέλσλ θνξηίσλ, θαη αθεηέξνπ γηα ηε ιεηηνπξγία ησλ δηθηχσλ κεηαθνξάο θαη δηαλνκήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Ζ άεξγνο ηζρχο είλαη αλαγθαία γηα ηε ιεηηνπξγία ησλ θνξηίσλ πνπ πεξηιακβάλνπλ θηλεηήξεο, πελία, θαη ελ γέλεη εμνπιηζκφ ε ιεηηνπξγία ηνπ νπνίνπ απαηηεί ηε δεκηνπξγία καγλεηηθψλ πεδίσλ. Παξάδεηγκα ηέηνησλ θνξηίσλ είλαη νη αζχγρξνλνη θηλεηήξεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηηο παξαγσγηθέο δηαδηθαζίεο βηνκεραληψλ θαη βηνηερληψλ, νη αλειθπζηήξεο θαη θπιηφκελεο θιίκαθεο, ηα ειεθηξηθά αληιεηηθά ζπζηήκαηα άξδεπζεο, αλεκνγελλήηξηεο νξηζκέλσλ ηερλνινγηψλ, θαη θάπνηα απφ ηα ειεθηξνθίλεηα κέζα κεηαθνξάο, ελψ ηα πιένλ επξέσο δηαδεδνκέλα θνξηία ηεο θαηεγνξίαο απηήο είλαη ηα θιηκαηηζηηθά κεραλήκαηα, ηα ςπγεία, ηα πιπληήξηα θαη ζηεγλσηήξηα ξνχρσλ. ρεδφλ φια ηα θνξηία εκθαλίδνπλ θαηαλάισζε άεξγνπ ηζρχνο, δειαδή έρνπλ «επαγσγηθή ζπκπεξηθνξά». Ο βαζκφο θαηαλάισζεο άεξγνπ ηζρχνο απφ ηα θνξηία εθθξάδεηαη κε ην κέγεζνο «πληειεζηήο Ηζρχνο (cosθ)», ην νπνίν αληηζηνηρεί ζην ιφγν ηεο θαηαλάισζεο ελεξγνχ ηζρχνο πξνο ηε «θαηλφκελε» ηζρχ ηνπ θνξηίνπ, ε νπνία είλαη ην γεσκεηξηθφ άζξνηζκα ηεο ελεξγνχ θαη ηεο άεξγνπ ηζρχνο ηνπ θνξηίνπ. Έλα «θαιφ» θνξηίν παξνπζηάδεη ηηκέο ηνπ πληειεζηή Ηζρχνο (cosθ) θνληά ζηε κνλάδα (π.ρ. 0,95 0,99) ελψ έλα «θαθφ» θνξηίν παξνπζηάδεη ρακειφηεξεο ηηκέο ηνπ πληειεζηή Ηζρχνο (cosθ). Παξαθάησ θαίλεηαη έλαο γξαθηθφο ηξφπνο παξνπζίαζεο ησλ ηξηψλ εηδψλ ηζρχνο ζηα ελεξγεηαθά ζπζηήκαηα (θαηλφκελε ηζρχο (S), ελεξγφο ηζρχο (P) θαη άεξγνο ηζρχο (Q)). Σν ηξίγσλν απηφ είλαη γλσζηφ σο «Σξίγσλν ηζρχνο» : 111

112 Δηθόλα 5.1 : Σξίγσλν ηζρχνο Οη βαζηθέο αξηζκεηηθεο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ ηξηψλ απηψλ εηδψλ ηζρχνο, είλαη νη εμήο : ( 5.1 ) ( 5.2 ) ( 5.3 ) Πεξαηηέξσ, ε άεξγνο ηζρχο είλαη απαξαίηεηε θαη γηα ηε ιεηηνπξγία ησλ δηθηχσλ κεηαθνξάο θαη δηαλνκήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ψζηε απηά λα θνξηίδνληαη ζηε ζσζηή ηάζε θαη λα θαζίζηαηαη δπλαηή ε κεηαθνξά ηεο παξαγσγηθήο ηζρχνο («ελεξγνχ ηζρχνο») πνπ παξάγεηαη ζηνπο ζηαζκνχο παξαγσγήο πξνο ηελ θαηαλάισζε, θαη λα θαιχπηνληαη θαη νη απψιεηεο άεξγνπ ηζρχνο επί ησλ δηθηχσλ κεηαθνξάο θαη δηαλνκήο. Γειαδή, ζηα ζχγρξνλα ζπζηήκαηα ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ελαιιαζζφκελνπ ξεχκαηνο δελ αξθεί κφλν λα ππάξρεη δηαζέζηκε ελεξγφο ηζρχο, αιιά απαηηείηαη ην φιν ζχζηεκα λα ηξνθνδνηείηαη θαη κε άεξγν ηζρχ ψζηε λα κπνξεί λα κεηαθεξζεί ε ελεξγφο ηζρχο πξνο ηελ θαηαλάισζε. Ζ ξνή άεξγνπ ηζρχνο ζηα δίθηπα κεηαθνξάο θαη δηαλνκήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο επεξεάδεη ηελ ηάζε ησλ δηθηχσλ απηψλ, παξφηη θαη ε ξνή ελεξγνχ ηζρχνο ζηα δίθηπα κεηαθνξάο θαη δηαλνκήο δχλαηαη λα επηδεηλψζεη ηα πξνβιήκαηα ηάζεο, ηδίσο ζε νξηαθέο ζπλζήθεο ιεηηνπξγίαο ηνπ δηθηχνπ κεηαθνξάο. Ζ ηάζε ησλ δηθηχσλ πξέπεη λα δηαηεξείηαη 112

113 εληφο απζηεξά πξνθαζνξηζκέλσλ νξίσλ δηαθχκαλζεο ζηα ζεκεία ζχλδεζεο ησλ θνξηίσλ θαη ησλ κνλάδσλ παξαγσγήο ζηα δίθηπν, θαη κάιηζηα ππφ ζπλζήθεο κεηαβνιήο ησλ θνξηίσλ, γηα ιφγνπο θαιήο ιεηηνπξγίαο ηνπ ζρεηηθνχ εμνπιηζκνχ, θαη ζπλεπψο ε ξνή άεξγνπ ηζρχνο ειέγρεηαη δηαξθψο απφ ηνπο δηαρεηξηζηέο ησλ ζπζηεκάησλ κεηαθνξάο. Έηζη, γηα ηελ θαιή ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο ηνπ Δξγαζηεξίνπ Ζιεθηξνκεραληθήο Μεηαηξνπήο ελέξγεηαο, είλαη απαξαίηεηνο ν έιεγρνο ηεο άεξγνπ ηζρχνο πνπ «θπθινθνξεί» αλ ακεζα ζηα θπθιψκαηα, θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ. 5.2 Αληηζηάζκηζε άεξγνπ ηζρύνο θαη κέζνδνη αληηζηάζκηζεο Με ηνλ φξν αληηζηάζκηζε άεξγνπ ηζρχνο, ελλννχκε ηε δπλαηφηεηα λα κεηψζνπκε ηελ άεξγν ηζρχ πνπ απνξξνθνχλ ηα θνξηία, ψζηε λα θαηαθέξνπκε ε πξαγκαηηθή ηζρχο λα πξνζεγγίδεη φζν ην δπλαηφλ θαιχηεξα ηε θαηλφκελε ηζρχ. θνπφο καο δειαδή, ηδαληθά, είλαη λα επηηχρνπκε έλα ζπληειεζηή ηζρχνο cosθ=1. Δπεηδή, φπσο είλαη ινγηθφ, ιφγσ θάπνησλ καγλεηηθψλ θαηλνκέλσλ είλαη αδχλαην λα θηάζνπκε ηελ ηδαληθή ηηκή, θαιή ηηκή ελφο ζπληειεζηή ηζρχνο ζεσξείηαη κηα ηηκή αλάκεζα ζηηο ηηκέο cosθ = 0.9 έσο cosθ = 0.95, ελψ ηηκέο ζην δηάζηεκα 0.4 έσο 0.5 ζεσξνχληαη ρακειέο. Οη κέζνδνη πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ αληηζηάζκηζε ηεο άεξγνπ ηζρχνο είλαη νη παξαθάησ : Αληηζηάζκηζε κε ζπζηνηρία ππθλσηψλ Αληηζηάζκηζε κε ρξήζε ειεθηξνληθψλ θπθισκάησλ ηζρχνο Αληηζηάζκηζε κε ρξήζε ππεξδηεγεξκέλεο ζχγρξνλεο γελλήηξηαο ρσξίο θνξηίν Αληηζηάζκηζε κε ζπζηνηρία ππθλσηώλ Απνηειεί ηελ πην δηαδεδνκέλε αληηκεηψπηζε, ζην πξφβιεκα ηεο αληηζηάζκηζεο. Οπζηαζηηθά πξφθεηηαη γηα κηα ζεηξά ππθλσηψλ πνπ ζπλδένληαη ζην ζχζηεκα θαη ζθνπφ έρνπλ λα παξέρνπλ ηελ απαηηνχκελε άεξγν ηζρχ. Ζ ζχλδεζε θαη απνζχλδεζή ηνπο απφ ην ζχζηεκα γίλεηαη απηφκαηα θαη φηαλ ρξεηάδεηαη. 113

114 Αληηζηάζκηζε κε ρξήζε ειεθηξνληθώλ θπθισκάησλ ηζρύνο ηελ πεξίπησζε απηή ρξεζηκνπνηνχληαη θπθιψκαηα απνηεινχκελα απφ ειεθηξνληθά ηζρχνο, ηα νπνία, αλάινγα κε ηηο απαηηήζεηο, θαηαλαιψλνπλ ή παξάγνπλ άεξγν ηζρχ. Αληηζηάζκηζε κε ρξήζε ππεξδηεγεξκέλεο ζύγρξνλεο κεραλήο ρσξίο θνξηίν ηελ πεξίπησζε απηή, ζπλδέεηαη ζην δίθηπν ηνπ νπνίνπ ηελ άεξγν ηζρχ πξέπεη λα ειέγμνπκε, κηα ζχγρξνλε κεραλή, κε κνλαδηθφ ζθνπφ ηε βειηίσζε ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο. Ζ κέζνδνο απηή πεξηγξάθεηαη αλαιπηηθά παξαθάησ. 5.3 Πιενλεθηήκαηα βειηίσζεο ηνπ ζπληειεζηή ηζρύνο Ζ βειηίσζε ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο ζε κηα βηνκεραληθή εγθαηάζηαζε πξνζθέξεη πνιιά πιενλεθηήκαηα, ζεκαληηθφηεξα απφ ηα νπνία είλαη : Ζ άεξγνο ηζρχο πνπ απαηηείηαη γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ απαηηήζεσλ ησλ θνξηίσλ, δε κεηαθέξεηαη ζε κεγάιεο απνζηάζεηο, αιιά ηθαλνπνηείηαη ηνπηθά, ζπληειψληαο έηζη ζηε κείσζε ηεο έληαζεο ηνπ ξεχκαηνο ηεο γξακκήο κεηαθνξάο. Αθνχ ην ξέπκα πνπ κεηαθέξνπλ νη αγσγνί είλαη κηθξφηεξν ζε έληαζε, ε δηαηνκή ηνπο επηηξέπεηαη λα είλαη κηθξφηεξε γηα κηα δεδνκέλε ηηκή νλνκαζηηθήο ηζρχνο ηνπ ζπζηήκαηνο. Κάηη ηέηνην ζεκαίλεη κείσζε ηνπ θφζηνπο θαηαζθεπήο αιιά θαη ηνπ θφζηνπο ζπληήξεζεο ή απνθαηάζηαζεο ηνπ δηθηχνπ δηαλνκήο ηζρχνο. Δπεηδή ε ζχγρξνλε κεραλή πξέπεη λα βξίζθεηαη ζε ππεξδηέγεξζε, απηφ ζεκαίλεη φηη είλαη απμεκέλε ε κέγηζηε ξνπή ηεο. πλεπψο, κεηψλεηαη ε πηζαλφηεηα ππεξπήδεζεο ηεο ξνπήο αλαηξνπήο ηνπ. Απηφ πξαθηηθά, δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηε κεραλή λα αληέρεη ηηο απφηνκεο κεηαβνιέο ηνπ θνξηίνπ. 114

115 5.4 Έιεγρνο ηζρύνο ζύγρξνλεο κεραλήο ηε ζπγθεθξηκέλε ελφηεηα ζα αλαπηχμνπκε ηελ απαξαίηεηε ζεσξία ειέγρνπ ηεο ηζρχνο κηαο ζχγρξνλεο κεραλήο πνπ είλαη παξαιιειηζκέλε ζην δίθηπν θαη ηξνθνδνηεί δηάθνξα θνξηία, θαζψο απηή είλαη ζπλήζσο ε ιεηηνπξγία ηεο. Σν απινπνηεκέλν κνληέιν κηαο ζχγρξνλεο κεραλήο, πεξηιακβάλεη 2 εηζφδνπο (κεραληθή ξνπή ζηνλ άμνλα-δξνκέα θαη ξεχκα δηέγεξζεο ), νη νπνίεο επεξεάδνπλ 4 εμφδνπο, δειαδή ηελ πξαγκαηηθή ηζρχ, άεξγν ηζρχ, ηάζε εμφδνπ θαη ηαρχηεηα πεξηζηξνθήο (ζπρλφηεηα εμφδνπ). είλαη : Οη βαζηθέο εμηζψζεηο ηζρχνο γηα ην απινπνηεκέλν κνληέιν ηεο ζχγρξνλεο κεραλήο, ( 5.4 ) ( 5.5 ) E : Ζ ΖΔΓ απφ επαγσγή πνπ αλαπηχζζεηαη ζην ζηάηε απφ ην ζχζηεκα δηέγεξζεο. V : Ζ ηάζε ηνπ δηθηχνπ δ m (Γσλία ηζρχνο) :Ζ γσλία κεηαμχ Δ θαη V Παξαηεξνχκε δειαδή φηη, ηφζν ε ελεξγφο, φζν θαη ε άεξγνο ηζρχο κηαο ζχγρξνλεο κεραλήο εμαξηψληαη απφ ηελ ηηκή ηεο γσλίαο ηζρχνο. Αο ππνζέζνπκε ηψξα φηη κεηαβάιισ ηε κεραληθή ξνπή ζηνλ άμνλα ηεο γελλήηξηαο. Τπνζέησ επίζεο φηη θξαηψ ζηαζεξφ ην ξεχκα δηέγεξζεο, επνκέλσο είλαη ζηαζεξή θαη ε ΖΔΓ. Δπνκέλσο, θαλνληθά ζα έπξεπε λα αιιάμεη ε θηλεηηθή θαηάζηαζε ηεο γελλήηξηαο, δειαδή λα επηηαρπλζεί ή λα επηβξαδπλζεί. Ζ ηαρχηεηα φκσο, είλαη δεζκεπκέλε λα παξακέλεη ίζε κε ηελ ηαρχηεηα (ζπρλφηεηα) ηνπ ζπζηήκαηνο. Δπνκέλσο, ην κφλν πνπ κπνξεί λα κεηαβιεζεί είλαη ε ελεξγφο ηζρχο ζηελ έμνδν ηεο γελλήηξηαο. Όκσο, ζα κεηαβιεζεί θαη ε γσλία ηζρχνο δ m, άξα ζα έρσ θαη κηα κηθξή κεηαβνιή 115

116 ζηελ άεξγν ηζρχ ηεο κεραλήο. Σν ζπκπέξαζκα είλαη φηη κηα αιιαγή ζηε κεραληθή ξνπή ηνπ άμνλα ηεο κεραλήο ζπλεπάγεηαη αιιαγή ζηελ ελεξγφ ηζρχ ηεο. Αο ππνζέζνπκε φηη θξαηνχκε ζηαζεξή ηε κεραληθή ξνπή ζηνλ άμνλα ηεο κεραλήο θαη απμάλνπκε ην ξεχκα δηέγεξζεο, θαη ζπλεπψο ηελ ΖΔΓ Δ. Απηή φκσο δεζκεχεηαη λα είλαη ίζε κε ηελ ηάζε ηνπ δηθηχνπ, δειαδή ίζε κε ηε V. Δπνκέλσο, κεηαβάιιεηαη ε γσλία ηζρχνο δ m θαη θαηά ζπλέπεηα κεηαβάιιεηαη θαη ε άεξγνο ηζρχο ηεο γελλήηξηαο. Σν ζπκπέξαζκα ινηπφλ είλαη φηη κηα αιιαγή ζην ξεχκα δηέγεξζεο καο δίλεη ηε δπλαηφηεηα ειέγρνπ ηεο άεξγνπ ηζρχνο ηεο γελλήηξηαο. ε πεξίπησζε επίηεπμεο παξαιιειηζκνχ ηεο γελλήηξηαο ζην δίθηπν, ηα θαζηθά δηαλχζκαηα Δ θαη V ζα ηαπηηζηνχλ, δειαδή ζα έρσ : ( 5.6 ) Δπνκέλσο, ε ελεξγφο θαη άεξγνο ηζρχο δίλνληαη απφ ηηο παξαθάησ ζρέζεηο : ( 5.7 ) ( 5.8 ) Άξα βιέπνπκε φηη, ηε ζηηγκή πνπ ε κεραλή παξαιιειίδεηαη ζην δίθηπν, δελ παξέρεη θαζφινπ ηζρχ. Έηζη, γηα λα επηηεπρζεί ε θαηάιιειε πξαγκαηηθή θαη άεξγνο ηζρχο, ζα πξέπεη λα ξπζκίζνπκε θαηάιιεια ηηο κεηαβιεηέο ειέγρνπ (κεραληθή ξνπή θαη ξεχκα δηέγεξζεο). Δδψ ζα πξέπεη λα ηνληζηεί φηη ζα ήηαλ επηζπκεηφ, απφ ηε ζθνπηά ηνπ ζπζηήκαηνο, λα είρακε κε αιιειεπηδξάζηκν έιεγρν, δειαδή κεηαβάιινληαο ηε κηα είζνδν λα κελ επεξεάδνληαη θαη νη δχν έμνδνη. Παξφια απηά, ιφγσ ηεο θπζηθήο ζπκπεξηθνξάο ηεο κεραλήο (καγλεηηθέο ζπδεχμεηο) ππάξρεη πάληα αιιειεμάξηεζε κεηαμχ ησλ κεηαβιεηψλ ειέγρνπ, γεγνλφο πνπ δπζρεξαίλεη ηελ πξνζπάζεηα γηα αθξηβή έιεγρν ηεο ζχγρξνλεο γελλήηξηαο. 5.5 Έιεγρνο ηεο ζύγρξνλεο κεραλήο ηεο παξνρήο Δ9 - Δ Λεηηνπξγία σο ζχγρξνλε γελλήηξηα 116

117 Γηα ηελ επίηεπμε ησλ παξνρψλ Δ9 θαη Δ10, ρξεζηκνπνηείηαη, φπσο είρε αλαθεξζεί, έλα ειεθηξνπαξαγσγφ δεχγνο απνηεινχκελν απφ κηα κεραλή ζπλερνχο ξεχκαηνο (DC κεραλή) θαη απφ κία ζχγρξνλε κεραλή. Καηά ηε δηάξθεηα επίηεπμεο απηψλ ησλ παξνρψλ, παξαηεξνχκε φηη νη δχν απηέο κεραλέο, αιιάδνπλ ξφιν. Γειαδή, θαηά ηελ ιεηηνπξγία ηεο Δ9, ε DC κεραλή παίδεη ην ξφιν ηεο γελλήηξηαο θαη ε.μ. ην ξφιν ηνπ θηλεηήξα, ελψ φηαλ αλνίμνπκε ην ξειέ C28, πξαγκαηνπνηείηαη αληηζηξνθή ηζρχνο θαη ζπκβαίλεη αθξηβψο ην αληίζεην, δειαδή ε ζχγρξνλε κεραλή ιεηηνπξγεί σο θηλεηήξαο θαη ε κεραλή Ρ σο γελλήηξηα. Γηα λα επηηεπρζεί παξαγσγή άεξγνπ ηζρχνο θαη λα επέιζεη βειηίσζε ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο ηεο εγθαηάζηαζεο, κπνξνχκε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε ηε ζχγρξνλε κεραλή θαη ζηηο δχν θαηαζηάζεηο, αθνχ, φπσο είρε αλαθεξζεί, γηα ηελ παξαγσγή άεξγνπ ηζρχνο δελ παίδεη ξφιν ε θαηάζηαζε ιεηηνπξγίαο ηεο.μ. ( ν φξνο cosδ m είλαη άξηηα ζπλάξηεζε ηεο γσλίαο ηζρχνο δm, φπνπ δ m > 0 γηα γελλήηξηα, δ m < 0 γηα θηλεηήξα). Δπηιέγνπκε πξψηα ηε ιεηηνπξγία θαηά ηελ παξνρή Δ9. Απηφ ζεκαίλεη πσο μεθηλάκε κε ηελ ηξνθνδνζία ηεο DC κεραλήο ηεο Δ9, απφ ην ειεθηξνπαξαγσγφ δεχγνο ηεο παξνρήο Δ8. ηε ζπλέρεηα ε DC κεραλή ζηξέθεη ηε ζχγρξνλε κεραλή κε ην ζχγρξνλν αξηζκφ ζηξνθψλ ( 1500 ζηξνθέο / min ). Μφιηο παξαιιειηζηεί ε ζχγρξνλε κεραλή ζην δίθηπν, κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη ζαλ γελλήηξηα, κε ηελ ππνζηήξημε ηεο DC κεραλήο. Όηαλ φκσο απνζπλδένπκε ηε DC κεραλή ηεο Δ8, γίλεηαη αλαζηξνθή ηεο ηζρχνο θαη νη κεραλέο αιιάδνπλ ξφινπο,. Έηζη, ε ζχγρξνλε κεραλή ιεηηνπξγεί σο θηλεηήξαο θαη ε DC κεραλή σο γελλήηξηα. Απηφ άιισζηε είλαη ινγηθφ, θαζψο ε παξνρή είλαη ζηαζεξήο ηάζεο. θνπφο ινηπφλ ηνπ πεηξάκαηνο, ήηαλ ε δεκηνπξγία ελφο πξνγξάκκαηνο ζην PLC, ψζηε λα επηηεπρζεί βειηίσζε ζην ζπληειεζηή ηζρχνο ηεο εγθαηάζηαζεο, πξάγκα πνπ ζα βειηίσλε ηε ζπκπεξηθνξά θαη ηελ βησζηκφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο ηνπ εξγαζηεξίνπ. Ο έιεγρνο ηεο ζχγρξνλεο γελλήηξηαο, φηαλ απηή έρεη ήδε παξαιιειηζηεί ζην δίθηπν, κπνξεί λα γίλεη κε ηνλ επηκέξνπο έιεγρν ησλ δχν βαζηθψλ παξακέηξσλ, πνπ είλαη ε ζπρλφηεηα (ξνπή ζηνλ άμνλα) θαη ην ξεχκα δηέγεξζεο. Απηέο νη δχν παξάκεηξνη ζην ζχζηεκα καο, είλαη νπζηαζηηθά ε δηέγεξζε (κέζσ αλνξζσηή) ηεο Δ8 θαη ε δηέγεξζε (κέζσ αλνξζσηή) ηεο Δ10 αληίζηνηρα. πκπεξαζκαηηθά ινηπφλ, ζθνπόο ηνπ πεηξάκαηνο είλαη ε βειηίωζε ηνπ ζπληειεζηή ηζρύνο, ρξεζηκνπνηώληαο ωο έιεγρν ηε DC δηέγεξζε (κέζω αλνξζωηή) ηεο Δ8 θαη ηε DC δηέγεξζε (κέζω αλνξζωηή) ηεο Δ

118 5.5.2 Λεηηνπξγία σο θηλεηήξαο ρσξίο θνξηίν ηελ πεξίπησζε απηή, εθηειέζηεθαλ ζπγθεθξηκέλα βήκαηα, ψζηε λα επηηεπρζεί ε αληηζηξνθή ηζρχνο θαη ε ζχγρξνλε κεραλή λα ζπκπεξηθεξζεί σο θηλεηήξαο, ηξνθνδνηψληαο ηε κεραλή ζπλερνχο ξεχκαηνο, ε νπνία πιένλ ιεηηνπξγεί σο γελλήηξηα. Απηή νπζηαζηηθά απνηειεί ηελ παξνρή Δ9, αιιά ζηελ πεξίπησζε πνπ επηζπκνχκε απιά βειηίσζε ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο, δε ζα ζπλδέζνπκε θνξηίν ζηα άθξα ηεο γελλήηξηαο, θαζψο ζέινπκε ηε ζχγρξνλε κεραλή λα ρξεζηκνπνηεζεί σο ζχγρξνλνο αληηζηαζκηζηήο, δειαδή σο ζχγρξνλνο θηλεηήξαο ρσξίο θνξηίν. Ο έιεγρνο ηεο ζχγρξνλεο κεραλήο, ζηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε, γίλεηαη κφλν κέζσ ηνπ ειέγρνπ ηνπ ξεχκαηνο δηέγεξζεο. Οη ηηκέο ηνπ ξεχκαηνο δηέγεξζεο επεξεάδνπλ ηε ρσξεηηθή ή ηελ επαγσγηθή ζπκπεξηθνξά ηνπ ζχγρξνλνπ θηλεηήξα. πκπεξαζκαηηθά ινηπφλ, ζθνπφο ηνπ πεηξάκαηνο είλαη ε βειηίσζε ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο ηεο εγθαηάζηαζεο, ρξεζηκνπνηψληαο σο έιεγρν ηε DC δηέγεξζε ηεο Δ Αλάπηπμε πξνγξάκκαηνο ειέγρνπ ηζρύνο ηεο ζύγρξνλεο κεραλήο θαη βειηίσζεο ηνπ ζπληειεζηή ηζρύνο ζε PLC ηελ ελφηεηα απηή, ζα πεξηγξαθνχλ αλαιπηηθά φιε ε πνξεία αλάπηπμεο ηνπ πξνγξάκκαηνο γηα ηνλ έιεγρν ηζρχνο ηεο ζχγρξνλεο γελλήηξηαο θαη ζα εμεγεζεί θαη έλα θνκκάηη ηνπ πξνγξάκκαηνο. θνπφο ηνπ πξνγξάκκαηνο, φπσο έρεη πξνεηπσζεί είλαη ν έιεγρνο ησλ δχν βαζηθψλ δηεγέξζεσλ, δειαδή ηεο DC δηέγεξζεο ηεο Δ8 ( δηεχζπλζε D701 toy PLC ), κε ηελ νπνία νπζηαζηηθά ειέγρνπκε ηε κεραληθή ξνπή ζηνλ άμνλα ηεο ζχγρξνλεο γελλήηξηαο, θαζψο θαη ηεο DC δηέγεξζεο ηεο Δ10 ( δηεχζπλζε D901 ηνπ PLC ), κε ηελ νπνία ειέγρνπκε αληίζηνηρα ην ξεχκα ηνπ πεδίνπ ηεο ζχγρξνλεο γελλήηξηαο. Δπνκέλσο, ζα ήηαλ αλαγθαίν λα δεκηνπξγήζνπκε ηέζζεξεηο βαζηθνχο θιάδνπο, γηα κείσζε θαη αχμεζε ησλ πνζνηήησλ απηψλ, αληίζηνηρα. 118

119 Βαζηθφ ζηνηρείν ζην πξφγξακκα πνπ πινπνηήζεθε ήηαλ ε αζθάιεηα ηνπ εμνπιηζκνχ, γη απηφ ην ιφγν πξνηεξαηφηεηα ήηαλ ε δεκηνπξγία ζπλαγεξκψλ αιιά θαη ην άλνηγκα θάπνησλ ξειέ ζε πεξίπησζε παξαβίαζεο ησλ νξίσλ ησλ βαζηθψλ ζπληζησζψλ ηνπ ζπζηήκαηνο, φπσο ξεχκαηα θαη ηάζεηο. Γηα θαιχηεξε θαηαλφεζε ηεο πνξείαο αλάπηπμεο ηνπ πξνγξάκκαηνο, παξαηίζεηαη θαη εμεγείηαη αλαιπηηθά, σο παξάδεηγκα, ν θιάδνο αχμεζεο ηνπ ξεχκαηνο δηέγεξζεο ηεο ζχγρξνλεο κεραλήο : Δηθόλα 5.2 : Κιάδνο αχμεζεο ηνπ ξεχκαηνο δηέγεξζεο Ζ δηαδηθαζία αχμεζεο ηνπ ξεχκαηνο δηέγεξζεο, έρεη πξνγξακκαηηζηεί σο εμήο : Σν PLC ειέγρεη αλ : Έρεη απαζθαιηζηεί ην LOCKE8, δειαδή αλ έρεη γπξίζεη ν δηαθφπηεο ζηε ζέζε SET Αλ έρεη θιείζεη ην ξειέ C28 Αλ έρνπλ θιείζεη νη δηαθφπηεο Κ19, Κ20 Δδώ είλαη ρξήζηκν λα ηνληζηεί όηη, γηα ιόγνπο αζθαιείαο, έρεη νξηζηεί έλα όξην ζηε δηέγεξζε ηεο ζύγρξνλεο κεραλεο, ην νπνίν είλαη 5700, ζε ηηκέο δηέγεξζεο ηνπ PLC, δειαδή 4.45 Α ζε ηηκέο δηέγεξζεο ηεο πιαθέηαο ειέγρνπ. ε πεξίπησζε πνπ ηζρχνπλ ΟΛΔ νη παξαπάλσ πξνππνζέζεηο θαη κφιηο παηεζεί ην VE8UP ( ην νπνίν ελεξγνπνηείηαη απφ ην θνπκπί «+» ηνπ SCADA, ην PLC ειέγρεη αλ ην ξεχκα βξίζθεηαη αλάκεζα ζηα φξηα 0 θαη 5700, ηα νπνία έρνπλ θαζνξηζηεί απφ ηνλ 119

120 θαηαζθεπαζηή, ζηέιλεη ζήκα ζηελ αλαινγηθή θάξηα εμφδνπ γηα λα απμήζεη αληίζηνηρα ηελ ηάζε θαη λα νδεγήζεη κε ηε λέα απηή ηάζε ηελ πιαθέηα δηέγεξζεο. ε πεξίπησζε πνπ γπξίζνπκε ην δηαθφπηε ζηε ζέζε LOCK, ή ζε πεξίπησζε πνπ θιείζεη ( γηα ιφγνπο αζθαιείαο ππέξηαζε, κεγάιε ηηκή ξεχκαηνο είηε γηα ηελ αλαζηξνθή ηζρχνο πνπ καο ελδηαθέξεη ) ν ειεθηξνλφκνο C28, ε αχμεζε ηνπ ξεχκαηνο πξαγκαηνπνηείηαη απφ ηνλ θάησ θιάδν, κε ηνλ ίδην αθξηβψο ηξφπν. Οπζηαζηηθά, ινηπφλ, ν πξψηνο θιάδνο απνηειεί ηνλ θιάδν ειέγρνπ ηνπ ξεχκαηνο δηέγεξζεο ζηελ πεξίπησζε ηεο ζχγρξνλεο γελλήηξηαο θαη ρξεζηκεχεη γηα ηνλ έιεγρν ηεο ηζρχνο, ελψ ζηελ πεξίπησζε πνπ ζέισ λα βειηηψζσ ην ζπληειεζηή ηζρχνο, ρξεζηκνπνηείηαη ν δεχηεξνο θιάδνο. ηα πιαίζηα ηεο παξνχζαο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο, αλαπηχρζεθε έλα πξφγξακκα αζθαιείαο ηεο εγθαηάζηαζεο, ην νπνίν είλαη ζρεδηαζκέλν λα ελεξγήζεη ζε πεξίπησζε παξαβίαζεο ησλ νξίσλ ησλ βαζηθψλ ζπληζησζψλ. Μηα κηθξή επεμήγεζε παξνπζηάδεηαη παξαθάησ : Δηθόλα 5.3 : Κψδηθαο αζθαιείαο θαηά ηνλ έιεγν ηνπ ξεχκαηνο δηέγεξζεο ηνλ παξαπάλσ θψδηθα, κπνξνχκε λα δηαθξίλνπκε θάπνηεο βαζηθέο ζπλζήθεο αζθαιείαο ηνπ ζπζηήκαηνο. πγθεθξηκέλα, έρνπλ ηεζεί ζπλζήθεο θαη πξνεηδνπνηήζεηο πνπ αθνξνχλ : Τπέξηαζε ηεο θεληξηθήο παξνρήο ( HIGH LIMIT VR,VS,VT ) Τπφηαζε ηεο θεληξηθήο παξνρήο ( LOW LIMIT VR,VS,VT ) 120

121 Μεγάιν ξεχκα δηέγεξζεο ( HIGH LIMIT ID8 ) Μεγάιε ηηκή ζπρλφηεηαο ηεο ζχγρξνλεο κεραλήο ( ζπρλφηεηα > 70 Ζz) ε πεξίπησζε ελεξγνπνίεζεο ηεο ζέζεο κλήκεο κε βνεζεηηθή κεηαβιεηή W124.10, ελεξγνπνηείηαη ζήκα αζθαιείαο, ην νπνίν εηδνπνηεί κε alarm ην ρξήζηε ζην scada θαη αλνίγεη, γηα ιφγνπο αζθαιείαο, ην ξειέ C

122 122

123 6 πζηήκαηα SCADA 6.1 Γεληθά ζηνηρεία Υξήζε ζπζηεκάησλ SCADA Σν SCADA (Supervisory Control And Data Acquisition) είλαη έλα ινγηζκηθφ εξγαιείν γηα ηνλ επνπηηθφ έιεγρν θαη ηελ απφθηεζε ζηνηρείσλ. Σν ζχζηεκα SCADA ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα επηηεξήζεη θαη λα ειέγμεη εγθαηαζηάζεηο ή έλαλ εμνπιηζκφ ζηηο βηνκεραλίεο φπσο ηειεπηθνηλσλίεο, χδξεπζε θαη ειέγρνπ ελέξγεηαο, πεηξειαίνπ θαη θπζηθνχ αεξίνπ απνβιήησλ θαη κεηαθνξψλ. Απηά ηα ζπζηήκαηα θαιχπηνπλ ηε κεηαθνξά ησλ δεδνκέλσλ κεηαμχ ελφο θεληξηθνχ νηθνδεζπφηε ππνινγηζηή SCADA (central host PC), θαη δηάθνξεο κνλάδεο απνκαθξπζκέλσλ ηεξκαηηθψλ (RTUs) θαη πξνγξακκαηηδφκελσλ ινγηθψλ ειεγθηψλ (PLCs), θαη ηα ηεξκαηηθά ρεηξηζηψλ. Έλα ζχζηεκα SCADA: - ζπγθεληξψλεη ηηο πιεξνθνξίεο, - ηηο κεηαθέξεη πίζσ ζηνλ θεληξηθφ ζηαζκφ, - πξνεηδνπνηεί ηνλ θεληξηθφ ζηαζκφ ζρεηηθά κε ην πνπ έρεη εκθαληζηεί έλα ζθάικα, -πξαγκαηνπνηεί ηελ απαξαίηεηε αλάιπζε θαη ηνλ έιεγρν θαη ηεινο - επηδεηθλχεη ηηο πιεξνθνξίεο ζε κηα ινγηθή θαη νξγαλσκέλε επηθάλεηα ρξήζεο ζην PC. Απηή ε αλίρλεπζε ηνπ ζπζηήκαηνο κπνξεί λα είλαη ζρεηηθά απιή, φπσο έλαο έιεγρνο ζηηο πεξηβαιινληηθέο ζπλζήθεο ελφο θηεξίνπ, ή πνιχ ζχλζεηνο, φπσο έλα ζχζηεκα πνπ ειέγρεη φιε ηε δξαζηεξηφηεηα ζηελ κηα ππξεληθή εγθαηάζηαζε ή ηελ δξαζηεξηφηεηα ελφο δεκνηηθνχ ζπζηήκαηνο χδαηνο. ήκεξα πνιιά ζπζηήκαηα ειέγρνληαη ρξεζηκνπνηψληαο ηελ ππνδνκή ηνπ εηαηξηθνχ δηθηχνπ Local Area Network (LAN)/Wide Area Network (WAN). Οη αζχξκαηεο ηερλνινγίεο ηψξα πιένλ επεθηείλνληαη επξέσο θαη ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ιφγνπο ηαρχηεξνπ ειέγρνπ. Σα ζπζηήκαηα SCADA απνηεινχληαη απφ: Μηα ή πεξηζζφηεξεο ζπζθεπέο δηεπαθψλ ζηνηρείσλ ηνκέσλ (field data interface devices), ζπλήζσο RTUs, or PLCs, 123

124 Έλα ζχζηεκα επηθνηλσληψλ πνπ ρξεζηκνπνηεί ηηο ζπζθεπέο γηα λα κεηαθέξεη ηα δεδνκέλα κεηαμχ ησλ ζηνηρείσλ ηνκέσλ θαη ην νπνίν δηαζχλδεεη Έλαλ θεληξηθφ ππνινγηζηή (central host PC) Έλα παθέην ινγηζκηθνχ θηιηθφ σο πξνο ηε ρξήζε ηνπ κε ηνλ άλζξσπν, (Human Machine Interface (HMI) ή Man Machine Interface (MMI)), πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα πξνζθέξεη ζηνλ θεληξηθφ ζηαζκφ ηηο εθαξκνγέο ειέγρνπ, λα ππνζηεξίμεη ην ζχζηεκα επηθνηλσληψλ θαη λα παξνπζηάδεη θαη λα ειέγρεη ηηο απνκαθξπζκέλεο ζπζθεπέο ησλ ηνκέσλ. 6.2 Πιενλεθηήκαηα ρξήζεο ζπζηεκάησλ SCADA Σα ραξαθηεξηζηηθά νθέιε θαηά ηελ ηνπνζέηεζε ελφο ζπζηήκαηνο SCADA είλαη: Καιχηεξν έιεγρν ηνπ ζπζηήκαηνο Μεγαιχηεξε ηαρχηεηα ηνπ ειέγρνπ θαη ηεο απφθηεζεο ζηνηρείσλ Πνιιαπινί ζηαζκνί ειέγρνπ θπξίνπ ή δεπηεξεπφλησλ ρεηξηζηψλ Γπλαηφηεηα δεκηνπξγίαο πνιιψλ ηχπσλ ελδείμεσλ Γεκηνπξγία αξρεηνζέηεζεο θαη θαηαγξαθή ηζηνξηθφηεηαο γεγνλφησλ αιιά θαη εθηίκεζε ζπζηεκάησλ Μεγάιε αμηνπηζηία/δηαζεζηκφηεηα Ηθαλφηεηα επέθηαζεο ηνπ ζπζηήκαηνο Δχθνιε ρξήζε ησλ πξνγξακκάησλ-εθαξκνγψλ απφ ηνπο ρξήζηεο αιιά θαη άκεζεο δηακφξθσζεο ηνπο Πξνθαλψο, ην αξρηθφ θφζηνο ελφο ζπζηήκαηνο SCADA πξέπεη λα δηθαηνινγεζεί. Μεξηθνί ραξαθηεξηζηηθνί ιφγνη γηα έλα ζχζηεκα SCADA είλαη: Βειηησκέλε ιεηηνπξγία ησλ εγθαηαζηάζεσλ ή ηεο δηαδηθαζίαο κε ζπλέπεηα ηελ απνηακίεπζε ιφγσ ηεο βειηηζηνπνίεζεο ηνπ ζπζηήκαηνο Απμαλφκελε παξαγσγηθφηεηα ηνπ πξνζσπηθνχ Βειηησκέλε αζθάιεηα ηνπ ζπζηήκαηνο ιφγσ ησλ θαιχηεξσλ πιεξνθνξηψλ θαη ηνπ βειηησκέλνπ ειέγρνπ Πξνζηαζία ηνπ εμνπιηζκνχ εγθαηαζηάζεσλ 124

125 Πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο απφ κηα απνηπρία ηνπ ζπζηήκαηνο Βειηησκέλε απνηακίεπζε ελέξγεηαο ιφγσ ηεο βειηηζηνπνίεζεο ησλ εγθαηαζηάζεσλ 6.3 Σν ζύζηεκα SCADA ηνπ Δξγαζηεξίνπ Ηιεθηξνκεραληθήο Μεηαηξνπήο Δλέξγεηαο Ζ αλάπηπμε ηνπ ινγηζκηθνχ SCADA έγηλε κε ηε ρξήζε ηνπ CX-SUPERVISOR Version 2.0 ηεο OMRON. Ζ δεκηνπξγία ησλ ζειίδσλ, απνηέιεζε αληηθείκελν φισλ ησλ πξνεγνχκελσλ δηπισκαηηθψλ εξγαζηψλ. ηα πιαίζηα ηεο παξνχζαο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο, δεκηνπξγήζεθαλ δχν βαζηθέο ζειίδεο, φπσο ζα εμεγεζεί παξαθάησ. Δηθόλα 6.1 : Λνγφηππν CX-Supervisor Version 2.0 πξνγξάκκαηνο ηεο OMRON Με απηφ ηνλ ηξφπν έγηλε εθηθηή ε γεληθή ιεηηνπξγηά ηνπ ζπζηήκαηνο ζην εξγαζηήξην ειεθηξνκεραληθήο κεηαηξνπήο ελέξγεηαο, αθνχ δελ ππήξραλ θάπνηα κπνπηφλ ελεξγνπνίεζεοαπελεξγνπνίεζεο ( Start/Stop ) πξνθεηκέλνπ λα ζέζνπκε ζε ιεηηνπξγηά ηα ξειέ ηζρχνο πνπ είρακε ζην ζχζηεκα καο. Απηφ θπζηθά είλαη θαη έλα απφ ηα πνιιά πιενλεθηήκαηα ελφο ινγηζκηθνχ επνπηηθνχ έιεγρνπ SCADA φπσο είδακε θαη ζηελ πξνεγνχκελε παξάγξαθν. Σν εξγαιείν γηα ηελ επηθνηλσλία ηνπ πξνγξακκαηηζηή-ρξεζηή κε ην ζχζηεκα καο είλαη έλα απιφο Ζιεθηξνληθφο Τπνινγηζηήο φκνηνο κε απηνχο πνπ επξέσο θπθινθνξνχλ 125

126 ζήκεξα ζηελ αγνξά. Έηζη, κεηά απφ κηα κηθξή έξεπλα αγνξάο θαηαιήμακε ζηελ αγνξά αλεμάξηεησλ κεξψλ ελφο Ζ/Τ θαη ελφο βηνκεραληθνχ Rack. ηε ζπλέρεηα, αθνχ πξψηα ηνλ ζπλαξκνινγήζακε, ηνπνζεηήζεθε ζην 1ν πεδην ηεο παιαηάο κνλάδνο ηνπ PLC. Γηα ηελ ηξνθνδνζία ηνπ ηξαβήμακε κηα γξακκή κε απηφκαην δηαθφπηε-αζθάιεηα 6Α, απφ ηνλ πίλαθα θσηηζκνχ ηνπ εξγαζηεξηνχ. Με απηφ ηνλ ηξφπν επηηπγράλνπκε ζπλερή ιεηηνπξγία ηνπ Ζ/Τ, αθφκε θαη αλ ν Γεληθφο Γηαθφπηεο Κ14 ηνπ ζπζηήκαηνο καο είλαη αλνηθηφο. Ζ νζφλε, ην πιεθηξνιφγην θαη ην πνληίθη ηνπνζεηήζεθαλ ζε εηδηθφ ηξνρήιαην θσξηακφ, επηηπγράλνληαο έηζη ηε δπλαηφηεηα κεηαθνξάο ηνπο ζε νπνηνδήπνηε ζεκείν ζην ρψξν ηνπ εξγαζηεξηνχ, αιιά θπζηθά κε ρξήζε ησλ θαηάιιεισλ θαισδίσλ επέθηαζεο ηνπο Δηθόλα 6.2: εκείν επνπηείαο θαη ειέγρνπ ηνπ ζπζηήκαηνο ζην Δξγαζηήξην Ζιεθηξνκεραληθήο Μεηαηξνπήο Δλέξγεηαο 126

127 6.3.1 Γεκηνπξγία ζειίδαο κέζσ ινγηζκηθνχ SCADA γηα ηνλ έιεγρν ηεο νκαιήο εθθίλεζεο Σν ηειεπηαίν ζηάδην ηεο αλάπηπμεο ηνπ πξνγξάκκαηνο νκαιήο εθθίλεζεο ( soft start ) απνηειεί ε δεκηνπξγία ηεο αληίζηνηρεο ζειίδαο ζην πεξηβάιινλ SCADA κε ην νπνίν είλαη εμνπιηζκέλν ην ζχζηεκα ηνπ εξγαζηεξίνπ. Ζ ζειίδα απηή, δίλεη ζην ρξήζηε ηε δπλαηφηεηα λα επηιέγεη ηνλ ηχπν ηνπ soft start πνπ επηζπκεί, θαζψο θαη λα παξαθνινπζεί ηα κεγέζε ηεο ηάζεο θαη ηεο ζπρλφηεηαο. Δπηπιένλ, έρεη ηε δπλαηφηεηα, κέζσ εηδηθψλ ζπλαγεξκψλ (alarms) λα αληηιεθζεί θαη λα επέκβεη έγθαηξα ζε πεξίπησζε αλσκαιίαο ηνπ ζπζηήκαηνο ή ζε πεξίπησζε ζθάικαηνο πνπ ζέηεη ζε θίλδπλν ηελ νκαιή ιεηηνπξγία ηνπ soft start. Ζ ζειίδα πνπ αλαπηχρζεθε, θαίλεηαη παξαθάησ : Δηθόλα 6.3 : Ζ ζειίδα ηνπ scada γηα ηελ νκαιή εθθίλεζε ( soft start ) 127

128 ην πάλσ κέξνο ηεο ζειίδαο, θαίλνληαη ζε κνξθή νξγάλσλ ηα δχν κεγέζε πνπ καο ελδηαθέξνπλ, δειαδή ε ηάζε εμφδνπ θαη ε ζπρλφηεηα εμφδνπ. Απφ θάησ, βξίζθεηαη ε έλδεημε εηνηκφηεηαο. Όηαλ ινηπφλ, ε ιπρλία γίλεη πξάζηλε, δίλεηαη ε δπλαηφηεηα ζην ρξήζηε λα πξαγκαηνπνηήζεη ηνπο εθάζηνηε ρεηξηζκνχο. ην πιαίζην κε φλνκα SOFT STARTER STEP DELAY, δίλεηαη ε δπλαηφηεηα ζην ρεηξηζηή λα επηιέμεη ηε ρξνληθή δηάξθεηα κεηαμχ ησλ κεηαβάζεσλ ησλ κεγεζψλ ηάζε ζπρλφηεηα. πλεπψο, ν ρξήζηεο, αθνχ επηιέμεη ηε ρξνληθή δηάξθεηα πνπ επηζπκεί, παηάεη ην START θαη μεθηλάεη ε δηαδηθαζία ηεο νκαιήο εθθίλεζεο. Σέινο, ζην πιαίζην OPTIMAL SOFT STARTER, παξέρεηαη κηα βειηησκέλε έθδνζε ηνπ soft starter, κε πεξηζζφηεξα ελδηάκεζα βήκαηα, ψζηε λα απνθεπρζεί θάζε θαηλφκελν θαηαπφλεζεο ησλ θαξηψλ δηέγεξζεο θαη ησλ ηπιηγκάησλ ηνπ θηλεηήξα πξνο δνθηκή. 128

129 6.3.2 Γεκηνπξγία ζειίδαο κέζσ ηνπ ινγηζκηθνχ SCADA γηα ηνλ έιεγρν ηεο ηζρχνο ηεο ζχγρξνλεο κεραλήο θαη ηε βειηίσζε ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο Όπσο θαη ζηελ πεξίπησζε ηνπ soft start, δεκηνπξγήζεθε κηα ζειίδα, ζηελ νπνία ν ρξήζηεο, κπνξεί λα κεηαβάιιεη ηηο κεηαβιεηέο ειέγρνπ ( ξεχκα δηέγεξζεο θαη ηε κεραληθή ξνπή ζηνλ άμνλα ) ηεο ζχγρξνλεο κεραλήο, είηε απηή ιεηηνπξγεί σο γελλήηξηα παξαιιειηζκέλε ζην δίθηπν, είηε σο θηλεηήξαο ελ θελψ ( ρσξίο θνξηίν ). ην ζεκείν απηφ, θαη γηα ηελ αζθάιεηα ηνπ ζπζηήκαηνο, ηέζεθαλ σο πεξηζψξηα θάπνηεο ηηκέο ηνπ ξεχκαηνο δηέγεξζεο θαη ηεο κεραληθήο ξνπήο ζηνλ άμνλα, ψζηε λα πξνιεθζνχλ ηπρφλ ιάζνο ρεηξηζκνί απφ ην ρξήζηε θαη λα εμαζθαιηζηεί έηζη ε βησζηκφηεηα θαη νκαιή ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο. Ζ ζειίδα πνπ δεκηνπξγήζεθε, θαίλεηαη παξαθάησ : Δηθόλα 6.4 : Ζ ζειίδα ζηo scada γηα ηνλ έιεγρν ηζρχνο ηεο ζχγρξνλεο κεραλήο θαη ηε βειηίσζε ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο 129

130 Όπσο βιέπνπκε απφ ηελ παξαπάλσ εηθφλα, γηα λα γίλνπλ νη απαξαίηεηνη ρεηξηζκνί, ζα πξέπεη λα πξαζηλίζεη ε ιπρλία READY, ε νπνία γίλεηαη πξάζηλε φηαλ νπιίζεη ην ξειαί C29 θαη επηηεπρζεί ν παξαιιειηζκφο. Ζ κεηαβνιή ηνπ ξεχκαηνο δηέγεξζεο θαη ζπλεπψο ηεο άεξγνπ ηζρχνο ηεο ζχγρξνλεο κεραλήο γίλεηαη κέζσ ησλ θνπκπηψλ + θαη απφ ην πεδίν DC EXCITATION FIELD CURRENT CONTROL, αθνχ έρεη γπξηζηεί ν δηαθφπηεο ζηε ζέζε SET. Με ηελ ίδηα ινγηθή ειέγρεηαη θαη ε κεραληθή ξνπή ηνπ άμνλα ηεο κεραλήο, δειαδή κέζσ ησλ αληίζηνηρσλ θνκβίσλ + θαη ηνπ πεδίνπ FREQUENCY MECHANICAL PRESS CONTROL, αθνχ πξνεγνπκέλσο ζέζνπκε ην δηαθφπηε ζηε ζέζε SET Αληηκεηψπηζε πξνβιήκαηνο έλδεημεο ζπληειεζηή ηζρχνο Καηά ηε δηάξθεηα εθηέιεζεο ησλ δνθηκψλ, παξαηεξήζεθε κηα ιαλζαζκέλε έλδεημε ηεο ςεθηαθήο ηηκήο ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο ζην SCADA. Αίηην ηνπ πξνβιήκαηνο ήηαλ νη ιαλζαζκέλεο ζπλαξηήζεηο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηελ έλδεημε απηή. πγθεθξηκέλα, φπσο θαίλεηαη παξαθάησ : Δηθόλα 6.5 : Λαλζαζκέλε έλδεημε ζπλεκηηφλνπ 130

131 Δλψ ε αλαινγηθή έλδεημε ήηαλ πεξίπνπ 3,5, παξαηήξεζα φηη ε ςεθηαθή έλδεημε είλαη πεξίπνπ 0. Απηφ νδεγνχζε θαη ζε ιαλζαζκέλν ππνινγηζκφ ησλ ηζρχσλ ηεο παξνρήο, θαζψο νη ηζρείο απηέο ππνινγίδνληαη κέζσ ηνπ SCADA αιγνξηζκηθά. Ζ ζπλάξηεζε ρξεζηκνπνηήζεθε σο εμήο. Ζ θάξηα κεηαηξνπήο ηνπ ζπλεκηηφλνπ καο παξέρεη, αλάινγα κε ηελ ηηκή ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο, έλα ζήκα 0 10 V dc. Σν ζήκα απηφ, ζην PLC, πνιιαπιαζηάζηεθε κε ην 100, γηα λα έρνπκε θαιχηεξε αθξίβεηα. Δπνκέλσο, ζην PLC, ην ζήκα έξρεηαη ζε ηηκέο , αλάινγα κε ηελ ηηκή ηνπ πξαγκαηηθνχ ζπλεκηηφλνπ. πλεπψο, εκθαλίζηεθε ε αλάγθε κειέηεο θαη πξνζπάζεηαο αληηκεηψπηζεο ηνπ πξνβιήκαηνο απηνχ. Μεηά απφ πνιιέο θαη δηεμνδηθέο δνθηκέο βαζκνλφκεζεο, παξαηεξήζεθε φηη : Ζ ζπλάξηεζε πνπ ηζρχεη γηα ηελ πιεπξά IND ηνπ νξγάλνπ, είλαη ε 0.3*(COSP/100) 0.4 H ζπλάξηεζε πνπ ηζρχεη γηα ηελ πιεπξά CAP θαη γηα ηηκέο COSP , είλαη ε *COSP Ζ ζπλάξηεζε πνπ ηζρχεη γηα ηελ πιεπξά CAP θαη γηα ηηκέο COSP , είλαη ε *COSP Αθνχ ινηπφλ, αληηθαηαζηάζεθαλ νη ζπλαξηήζεηο κε ηηο βειηησκέλεο, ην πξφβιεκα δηνξζψζεθε, φπσο θαίλεηαη ζηηο παξαθάησ εηθφλεο : Δηθόλα 6.6 : σζηή έλδεημε ζπλεκηηφλνπ 131

132 Δηθόλα 6.7 : Έλδεημε ζπληειεζηή ηζρχνο ηεο Δ6 πξίλ ηε δηφξζσζε Δηθόλα 6.8 : Έλδεημε ζπληειεζηή ηζρχνο ηεο Δ6 κεηά ηε δηφξζσζε 132

133 133

134 7 Γνθηκέο θαη εκπεηξίεο από ην ζύζηεκα Σειεπηαίν ηκήκα ηεο παξνχζαο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο απνηέιεζαλ νη πιήξεηο δνθηκέο ηνπ ζπζηήκαηνο θαη θάπνηεο δηνξζψζεηο, ηφζν ζηνλ πξνγξακκαηηζκφ, φζν θαη ζηε ζπλδεζκνινγία θάπνησλ ζηνηρείσλ, πνπ ζθνπφ είραλ λα ηειεηνπνηήζνπλ ηε ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο θαη λα ην θαηαζηήζνπλ έηνηκν γηα ηελ πιήξε θαη ρσξίο πξνβιήκαηα ελζσκάησζή ηνπ ζην γεληθφηεξν ζχζηεκα ηνπ Δξγαζηεξίνπ. Καηά ηε δηάξθεηα ησλ δνθηκψλ, ην ζχζηεκα έηξεμε ζε πξαγκαηηθέο ζπλζήθεο εξγαζηεξίνπ, ηα πξνγξάκκαηα ειέγρζεθαλ γηα ηπρφλ κηθξνζθάικαηα θαη θάπνηα πξνβιεκαηηθά ζηνηρεία (θπξίσο ελδεηθηηθέο ιπρλίεο, δηαθφπηεο θαη ξειαί) αληηθαηαζηάζεθαλ κε θαηλνχξγηα. Παξαθάησ, πεξηγξάθνληαη κε ιεπηνκέξεηα νη δνθηκέο, αιιά θαη θάπνηεο εκπεηξίεο πνπ απνθηήζεθαλ απφ ηελ ελαζρφιεζε κε ην ζχζηεκα απηφ. 7.1 Γνθηκέο ζην ζύζηεκα νκαιήο εθθίλεζεο (soft start) Βαζηθφο ζηφρνο ήηαλ ε δνθηκή ηνπ πξνγξάκκαηνο πνπ αλαπηχρζεθε ζηα πιαίζηα ηεο παξνχζεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο. Γηα ην ζθνπφ απηφ, ρξεζηκνπνηήζεθε έλαο θηλεηήξαο κηθξήο ηζρχνο. Κάπνηεο ελδεηθηηθέο θσηνγξαθίεο ηνπ θηλεηήξα θαίλνληαη παξαθάησ : Δηθόλα 7.1: Ο θηλεηήξαο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ζηε δνθηκή 134

135 Δηθόλα 7.2 : Σα νλνκαζηηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ θηλεηήξα Σα νλνκαζηηθά ραξαθηεξηζηηθά θαίλνληαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα : HP η/min Cosθ ,86 V A Frequency Hz Πίλαθαο 17 : Ολνκαζηηθά ζηνηρεία θηλεηήξα κηθξήο ηζρχνο Καηά ηε δηάξθεηα ηεο δνθηκήο, φπσο θαίλεηαη θαη ζηε θσηνγξαθία, ρξεζηκνπνηήζακε έλα πνιχκεηξν σο ακπεξφκεηξν, κε ζθνπφ λα ππνινγίζνπκε ην ξεχκα πνπ απνξξνθά ν ζηάηεο ηνπ θηλεηήξα, θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ, δειαδή απφ ηε ζηηγκή ηεο εθθίλεζεο κέρξη θαη ηελ ηειηθή ηνπ θαηάζηαζε. 135

136 Γηα ην ζθνπφ ηνπ πεηξάκαηνο, εθθηλήζακε ηνλ θηλεηήξα κε δχν δηαθνξεηηθέο κεζφδνπο. Ζ πξψηε κέζνδνο, είλαη ε απ επζείαο εθθίλεζε κε ηξηθαζηθή ελαιιαζζφκελε πεγή 380/220 V θαη ε δεχηεξε κέζνδνο είλαη κε ηε ρξήζε ηνπ νκαινχ εθθηλεηή κέζσ ηνπ Πξνγξακκαηηδφκελνπ Λνγηθνχ Διεγθηή ( PLC ). Ζ ζπλδεζκνινγία ηνπ θηλεηήξα κηθξήο ηζρχνο θαίλεηαη γξαθηθά παξαθάησ : Δηθόλα 7.3 : πλδεζκνινγία θηλεηήξα δνθηκήο ηνπ soft start Ζ ηξηθαζηθή παξνρή, θαηά ηελ απεπζείαο εθθίλεζε, απνηειεί ηελ παξνρή Δ1, δειαδή ηελ απιή ελαιιαζζφκελε ηάζε 380/220 V. Ζ δηαλνκή απηήο ηεο ηάζεο θαη ε ελεξγνπνίεζε ηνπ ξειαί C1 έγηλε απφ ην ζχζηεκα SCADA. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο δνθηκήο, 136

137 ρξεζηκνπνηήζεθε έλα πνιχκεηξν σο ακπεξφκεηξν, κε ζθνπφ λα κεηξήζνπκε ην κέγεζνο ηνπ ξεχκαηνο κηαο απφ ηηο θάζεηο ηνπ ζηάηε ηνπ θηλεηήξα Οη κεηξήζεηο πνπ ιάβακε, θαίλνληαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα : Υξόλνο ( sec ) Ρεύκα Ι T ( A ) 0,5 3,34 1 1,50 2 0,7 3 0,6 4 0,6 5 0,6 6 0,57 7 0,57 8 0,57 9 0, , , ,57 Πίλαθαο 18 : Μεηαβνιή ξεχκαηνο ζηάηε θαηά ηελ απεπζείαο εθθίλεζε Γξαθηθά, ε κεηαβνιή ηνπ ξεχκαηνο πνπ απνξξνθά ν θηλεηήξαο θαηά ηελ απεπζείαο εθθίλεζε θαίλεηαη παξαθάησ : 137

138 Δηθόλα 7.4 : Μεηαβνιή ξεχκαηνο ζηάηε (απεπζείαο εθθίλεζε ) Γηα ηε δνθηκή ηνπ soft start, ρξεζηκνπνηήζακε σο παξνρή ηελ Δ10, αθνχ ζε απηή είρε αλαπηπρζεί ην πξφγξακκα νκαιήο εθθίλεζεο. Έηζη, ρξεζηκνπνηψληαο ην ίδην φξγαλν, ιάβακε ηηο παξαθάησ κεηξήζεηο γηα ην ξεχκα ηνπ ζηάηε ηνπ θηλεηήξα : Υξόλνο ( sec ) Ρεύκα Ι T ( A ) 0,5 0, ,28 2 0,34 3 0, ,44 5 0,46 6 0,45 7 0, , , , , ,49 Πίλαθαο 19 : Μεηαβνιή ξεχκαηνο ζηάηε θαηά ηελ νκαιή εθθίλεζε 138

139 Σν αληίζηνηρν δηάγξακκα θαίλεηαη παξαθάησ : Δηθόλα 7.5 : Μεηαβνιή ξεχκαηνο ζηάηε ( νκαιή εθθίλεζε ) Παξαηεξήζεηο πκπεξάζκαηα Θα ήζεια λα ηνλίζσ ηε δπζθνιία πνπ αληηκεηψπηζα θαηά ηε δηάξθεηα ησλ κεηξήζεσλ, θαζφηη δελ ήηαλ δηαζέζηκνο ν θαηάιιεινο εμνπιηζκφο (παικνγξάθνο κε probe ξεχκαηνο). Οη κεηξήζεηο ινηπφλ, πνπ θαίλνληαη ζηνπο πίλαθεο θαη ζηα γξαθήκαηα, απνηεινχλ ηηο κέζεο ηηκέο δέθα δηαθνξεηηθψλ κεηξήζεσλ πνπ ειήθζεζαλ γηα θάζε κηα απφ ηηο δχν πεξηπηψζεηο. Δπνκέλσο, ζα πξέπεη λα ιεθζεί ππφςε θαη ην ππνθεηκεληθφ ιάζνο. Παξφια απηά, ε πνηφηεηα ησλ κεγεζψλ είλαη αμηφπηζηε. Σα παξαπάλσ δηαγξάκκαηα είλαη πνιχ ρξήζηκα γηα λα θαηαλνεζεί ε ζεκαζία ηνπ νκαινχ εθθηλεηή θαηά ηε ιεηηνπξγία αζχγρξνλσλ θηλεηήξσλ. Έηζη, απφ ην πξψην δηάγξακκα, παξαηεξείηαη αξρηθφ ξεχκα πεξίπνπ θαηά 600 % απμεκέλν απφ ην ξεχκα κφληκεο ιεηηνπξγίαο. Απηφ ζπλεπάγεηαη απμεκέλε κεραληθή ξνπή ζηνλ άμνλα ηνπ θηλεηήξα θαη κείσζε ηεο δηάξθεηαο δσήο ηνπ. Απφ ηελ άιιε κεξηά, θαηά ηελ νκαιή εθθίλεζε κε ηε ρξήζε ηνπ «soft start», ην ξεχκα ζην ζηάηε ηνπ θηλεηήξα απμάλεηαη ζηαδηαθά κέρξη ηελ ηειηθή ηνπ ηηκή. Απηφ ζπλεπάγεηαη πνιχ κηθξέο ηηκέο ξνπήο ζηνλ άμνλα ηνπ θηλεηήξα, κε επλντθέο ζπλέπεηεο γηα ηε δηάξθεηα δσήο ηνπ. 139

140 7.2 Γνθηκέο αληηζηάζκηζεο άεξγνπ ηζρύνο Βειηίσζεο ζπληειεζηή ηζρύνο εγθαηάζηαζεο Μέηξεζε ζπληειεζηή ηζρχνο ηεο εγθαηάζηαζεο Αλάιπζε θαη αληηκεηψπηζε ζθαικάησλ Σν δεχηεξν θαη ζεκαληηθφηεξν ζθέινο ηεο παξνχζαο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο ήηαλ ε αληηζηάζκηζε ηεο άεξγνπ ηζρχνο πνπ θαηαλαιψλεηαη απφ ηηο ζπζθεπέο ηνπ Δξγαζηεξίνπ ( κεηαζρεκαηηζηέο ηάζεο, επαγσγηθνί θηλεηήξεο ). πγθεθξηκέλα, ε βειηίσζε ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο επηηεχρζεθε, φπσο αλαθέξζεθε ζην πξνεγνχκελν θεθάιαην, κε ηε ρξήζε ηεο ζχγρξνλεο κεραλήο ηφζν σο γελλήηξηα, φζν θαη σο θηλεηήξαο ελ θελψ. Γηα λα πξνγξακκαηηζηεί φκσο ε ζχγρξνλε κεραλή, έπξεπε λα θαζνξηζηνχλ αξρηθά ηα φξηα δηέγεξζήο ηεο, ψζηε λα πξνιεθζνχλ ελδερφκελεο ππεξθνξηίζεηο πνπ ζα νδεγνχζαλ ζε απνζπγρξνληζκφ (ζε πεξίπησζε γελλήηξηαο παξαιιειηζκέλεο κε ην δίθηπν), είηε ζε θαηάξξεπζε ηνπ ζπζηήκαηνο, ζηελ πεξίπησζε πνπ ε ζχγρξνλε κεραλή ζπκπεξηθεξφηαλ σο θηλεηήξαο ελ θελψ. Γηα λα επηηεπρζεί απηφ, έπξεπε λα δνθηκάζνπκε ην ζχζηεκα θαη λα κεηξήζνπκε ην ζπληειεζηή ηζρχνο ρεηξνθίλεηα. Παξφια απηά, έπξεπε λα αληηκεησπίζνπκε κηα ηδηαηηεξφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο, ε νπνία αθνξνχζε ηα ζπλεκηηφκεηξα έλδεημεο. Σα ζπλεκηηφκεηξα απηά, νπζηαζηηθά απνηεινχλ DC φξγαλα, ηα νπνία δέρνληαη σο είζνδν ζηαζεξή ηάζε 0-10 Vdc ε νπνία πξνέξρεηαη απφ ηηο θάξηεο κεηαηξνπήο ζπλεκίηνλνπ, κε ηηο νπνίεο είλαη εθνδηαζκέλν ην ζχζηεκα καο. Μηα γξαθηθή πξνζέγγηζε ηεο ζπλδεζκνινγίαο ηνπ ζπλεκηηφκεηξνπ θαίλεηαη παξαθάησ : Δηθόλα 7.6 : Απινπνηεκέλε ζπλδεζκνινγία νξγάλνπ έλδεημεο cosθ 140

141 Ζ παξνχζα δηπισκαηηθή εζηηάζηεθε ζηε βειηίσζε ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο ηεο εγθαηάζηαζεο ηνπ εξγαζηεξίνπ. Σν φξγαλν έλδεημεο ηεο νιηθήο απηήο παξνρήο βξηζθφηαλ ζην εξκάξην ηεο θεληξηθήο παξνρήο, φπσο θαίλεηαη ζηελ παξαθάησ εηθφλα : Δηθόλα 7.7 : Δξκάξην θεληξηθήο παξνρήο θαη ην αληίζηνηρν φξγαλν έλδεημεο cosθ ηε ζπλέρεηα, έγηλε ε πξνζπάζεηα θαηαγξαθήο ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο ηεο εγθαηάζηαζεο, κέζα απφ έλα πιήζνο δνθηκψλ. Αξρηθά, ζέζακε ζε ιεηηνπξγία ηνπο δχν επαγσγηθνχο θηλεηήξεο ησλ παξνρψλ Δ6 θαη Δ7, ψζηε λα έρνπκε φζν ην δπλαηφλ κεγαιχηεξν επαγσγηθφ θνξηίν. Παξαηεξήζακε φηη ε ηηκή ηνπ νξγάλνπ ηεο θεληξηθήο παξνρήο ήηαλ ζηαζεξή ζην 0.4 ρσξεηηθφ. Απηφ ήηαλ ε αξρή ηεο ζθέςεο γηα ηπρφλ δπζιεηηνπξγία ησλ νξγάλσλ έλδεημεο ηνπ ζπλεκηηφλνπ. Πξψην κέιεκα ήηαλ ε δηεξεχλεζε ηεο ζσζηήο ιεηηνπξγίαο ηνπ νξγάλνπ. Γηα ην ζθνπφ απηφ, ρξεζηκνπνηήζακε έλα ηξνθνδνηηθφ ζηαζεξήο ηάζεο. Ζ δνθηκή πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε, θαίλεηαη ζηηο παξαθάησ εηθφλεο : 141

142 Δηθόλα 7.8 : Γνθηκή νξγάλνπ ζηα 2.5 V Δηθόλα 7.9 : Γνθηκή νξγάλνπ ζηα 5.0 V 142

143 Δηθόλα 7.10 : Γνθηκή νξγάλνπ ζηα 7.5 V Δηθόλα 7.11 : Γνθηκή νξγάλνπ ζηα 10.0 V 143

144 ηε ζπλέρεηα, παξνπζηάδνληαη ζε αλαιπηηθφ πίλαθα νη ελδείμεηο πνπ ιάβακε γηα ζπγθεθξηκέλεο ηηκέο ηάζεσλ εηζφδνπ : Έλδεημε Σάζε εηζόδνπ ( V ) Έλδεημε Σάζε εηζόδνπ ( V ) -0.5 ind ind cap ind cap ind cap ind cap ind cap ind cap ind cap ind ind cap 9.5 Πίλαθαο 20 : Μεηξήζεηο νξγάλνπ έλδεημεο ζπλεκηηφλνπ ην πεξηζψξην ηεο δνθηκήο απηήο πξαγκαηνπνηήζεθε θαη ε ξχζκηζε (calibration) φισλ ησλ νξγάλσλ έλδεημεο ηνπ πίλαθα κεηαηξνπέσλ, κε ζθνπφ ηελ πην αθξηβή απεηθφληζε ησλ πνζνηήησλ. ηε ζπλέρεηα, αθνχ ειέγρζεθαλ ηα φξγαλα θαη δε δηαπηζηψζεθε θάπνηα βιάβε ή δπζιεηηνπξγία, ζεσξήζεθε αλαγθαίν λα ειεγρζεί ε θάξηα απφ ηελ νπνία απηά ηα φξγαλα δέρνληαη ηελ ζηαζεξή ηάζε. ε παιαηφηεξε δηπισκαηηθή, πξαγκαηνπνηήζεθαλ εθηελείο δνθηκέο ζηηο θάξηεο κεηαηξνπήο, ηα απνηειέζκαηα ησλ νπνίσλ δίλνληαη ζην παξαθάησ πίλαθα : Δίζνδνο θάξηαο ( V ) Φνξηίν ππν δνθηκή Ρέπκα εηζόδνπ ( Α ) Έμνδνο θάξηαο ( V ) πληειεζηήο ηζρύνο 80 L = 0.54 H cap 80 C=18.5 κf ind 30 L = 0.54 H, cap C=18.5 κf 30 L = 0.54 H, cap C=15.9 κf 30 L = 0,54 H, ind C = 10.6 κf 90 L = 0,54 H, C = 10.6 κf ind Πίλαθαο 21 : Γνθηκέο θάξηαο κεηαηξνπήο ζπλεκηηφλνπ 144

145 Κξίλνληαο ηα απνηειέζκαηα απηά, παξαηεξνχκε φηη ην φξγαλν κεηξά ην ζπληειεζηή ηζρχνο, απφ ηε κεξηά ηεο πεγήο θαη φρη απφ ηε κεξηά ηνπ θνξηίνπ. Απηφ πξαθηηθά ζεκαίλεη φηη ην όξγαλν παξέρεη ωο έλδεημε όρη ην ζπληειεζηή ηζρύνο κε ηνλ νπνίν θαηαλαιώλνπλ ηζρύ ηα θνξηία ηεο εγθαηάζηαζεο, αιιά ην ζπληειεζηή ηζρύνο κε ηνλ νπνία παξέρεη ηζρύ ε πεγή (ην δίθηπν), κε ζθνπό λα αληηζηαζκίζεη ηε δήηεζε ηωλ θνξηίωλ ηεο εγθαηάζηαζεο καο Δγθαηάζηαζε αλαινγηθνχ νξγάλνπ Μέηξεζε ζπληειεζηή ηζρχνο Λακβάλνληαο ππφςε ηελ ηδηαηηεξφηεηα ησλ νξγάλσλ έλδεημεο ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο, ζεσξήζεθε αλαγθαία ε εγθαηάζηαζε ελφο ηξηθαζηθνχ νξγάλνπ κέηξεζεο ζπληειεζηή ηζρχνο. Σν κεγαιχηεξν πξφβιεκα ζηελ εγθαηάζηαζε, ήηαλ ηα κεγάια ξεχκαηα πνπ δηέξρνληαη απφ ηελ θεληξηθή παξνρή θαηά ηε δηάξθεηα ιεηηνπξγίαο. Σα νλνκαζηηθά ζηνηρεία ηνπ νξγάλνπ επέηξεπαλ ηε ιεηηνπξγία χπν ηάζε έσο 415 Volt θαη ξεχκα πνπ λα κε μεπεξλάεη ηα 5 Α. πλεπψο, ήηαλ θαλεξφ πσο έπξεπε λα ρξεζηκνπνηεζεί κεηαζρεκαηηζηήο ξεχκαηνο. Γηα ην ζθνπφ απηφ ρξεζηκνπνηήζεθε έλαο απφ ηνπο κεηαζρεκαηηζηέο ξεχκαηνο πνπ ήηαλ ήδε εγθαηεζηεκέλνη, πξνθεηκέλνπ λα ππνβηβάδνπλ ηα ξεχκαηα πνπ νδεγνχληαη σο είζνδνη ζηηο θάξηεο κεηαηξνπήο αλαινγηθψλ ζεκάησλ ( Κεθάιαην 2 ). Σα ραξαθηεξηζηηθά ιεηηνπξγίαο ησλ κεηαζρεκαηηζηψλ ξεχκαηνο θαζψο θαη ησλ άιισλ ζηνηρείσλ πνπ απαξηίδνπλ ην θχθισκα απηνκαηηζκνχ, θαηαγξάθνληαη ζην παξάξηεκα ηνπ παξφληνο ζπγγξάκκαηνο. Μηα γξαθηθή απεηθφληζε ηεο ζπλδεζκνινγίαο ηνπ ηξηθαζηθνχ ζπλεκηηφκεηξνπ, θαίλεηαη παξαθάησ : 145

146 Δηθόλα 7.12: πλδεζκνινγία αλαινγηθνχ ζπλεκηηφκεηξνπ Γηα ηελ επηβεβαίσζε ηεο ζσζηήο ζπλδεζκνινγίαο, πξαγκαηνπνηήζεθαλ θάπνηεο κεηξήζεηο ζην ζπληειεζηή ηζρχνο ηεο εγθαηάζηαζεο, ηα απνηειέζκαηα ησλ νπνίσλ θαίλνληαη παξαθάησ : Λεηηνπξγία επαγσγηθνχ θηλεηήξα Δ6 cosθ = 0,92 επαγωγηθό Λεηηνπξγία επαγσγηθψλ θηλεηήξσλ Δ6 θαη Δ7 cosθ = 0.75 επαγωγηθό Λεηηνπξγία επαγσγηθψλ θηλεηήξσλ Δ6,Δ7 θαη Δ8 cosθ = 0.55 επαγωγηθό Ζ ζχγρξνλε κεραλή πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε, κπνξεί, ζχκθσλα κε ηηο πξνδηαγξαθέο ηνπ ζπζηήκαηνο, λα ιεηηνπξγήζεη θαη σο γελλήηξηα παξαιιειηζκέλε ζην δίθηπν ( θαηά ηε ιεηηνπξγία ηεο ζηελ παξνρή Δ9 ), αιιά θαη σο θηλεηήξαο ( θαηά ηελ παξνρή Δ9, φηαλ απνζπλδεζεί ην ξειέ C28 αλαζηξνθή ηζρχνο. Γηα λα απνθηεζεί κηα πην νινθιεξσκέλε άπνςε γηα ην ξφιν ηεο ζχγρξνλεο απηήο κεραλήο ζηε βειηίσζε ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο ηεο εγθαηάζηαζεο, θξίζεθε ζσζηφ λα γίλεη ε δνθηκή θαη γηα ηηο δχν πεξηνρέο ιεηηνπξγίαο ηεο κεραλήο, κεηαβάιινληαο, φπσο είλαη θπζηθφ, ην ξεχκα δηέγεξζεο ηεο κεραλήο, ειέγρνληαο κε απηφλ ηνλ ηξφπν ηελ άεξν ηζρχ πνπ παξέρεη ή θαηαλαιψλεη. 146

147 Λεηηνπξγία ζύγρξνλεο κεραλήο ωο γελλήηξηα Αξρηθά, έγηλε ε πξνζπάζεηα βειηίσζεο ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο ρξεζηκνπνηψληαο ηε κεραλή σο γελλήηξηα. Γηα λα έρνπκε επαγσγηθφ θνξηίν, εθθηλήζακε ηνπο επαγσγηθνχο θηλεηήξεο ησλ παξνρψλ Δ6 θαη Δ7. Ο ζπληειεζηήο ηζρχνο ηεο εγθαηάζηαζεο, χζηεξα θαη απφ ηελ εθθίλεζε ηνπ θηλεηήξα ηεο Δ8, ζηαζεξνπνηήζεθε ζηελ ηηκή 0.5 επαγωγηθό. Ζ ηηκή απηή ίζσο ζεσξείηαη κηθξή, αιιά πξέπεη λα ιάβνπκε ππφςε καο φηη νη δχν πξψηνη θηλεηήξεο ηξέρνπλ ελ θελψ, δειαδή ρσξίο θνξηίν. Σα απνηειέζκαηα ησλ κεηξήζεσλ, γηα δηάθνξεο ηηκέο ηνπ ξεχκαηνο δηέγεξζεο, θαίλνληαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα : Ρεύκα πληειεζηήο I14R ( A ) I14S ( A ) I14T ( A ) δηέγεξζεο ( Α ) ηζρύνο 2,17 0, ,4 0, ,7 0, , ,3 0, ,5 0, ,8 0, , ,3 0, ,4 0, Πίλαθαο 22 : Γνθηκέο βειηίσζεο ζπληειεζηή ηζρχνο ( γελλήηξηα ) Δδψ είλαη ρξήζηκν λα αλαθέξνπκε φηη σο φξην ζηε δηέγεξζε ηέζεθε ε ηηκή 4,5, ψζηε λα απνθεπρζνχλ πςειέο ηηκέο ξεχκαηνο. Απηφ ζπληειεί ζηελ αζθαιέζηεξε ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο θαη ζηελ απνθπγή βιαβψλ πνπ κπνξεί λα νδεγήζνπλ ζε πιήξε θαηάξξεπζε θαη ζε θαηαζηξνθή ζηνηρείσλ θαη ζπζθεπψλ. Παξαηεξνχκε ινηπφλ, φηη, κε ηελ αχμεζε ηνπ ξεχκαηνο δηέγεξζεο, ε κεραλή παξέρεη άεξγν ηζρχ, δειαδή ιεηηνπξγεί σο ππθλσηήο θαη έηζη αληηζηαζκίδεηαη ε απψιεηα ηζρχνο ζηηο 147

148 ζπζθεπέο ηνπ ζπζηήκαηνο. Άκεζε θαη θπζηθή ζπλέπεηα, είλαη ε βειηίσζε ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο φιεο ηεο εγθαηάζηαζεο, φπσο θαίλεηαη θαη ζην παξαθάησ δηάγξακκα : Δηθόλα 7.13 : Μεηαβνιή ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο ηεο εγθαηάζηαζεο κε ρξήζε ζχγρξνλεο γελλήηξηαο ζε ππεξδηέγεξζε Δίλαη θαλεξή ζην δηάγξακκα ε βειηίσζε ηνπ ζπληειεζηή, φπσο άιισζηε αλακελφηαλ. πγθεθξηκέλα, ν ζπληειεζηήο ηζρχνο, μεθηλψληαο απφ ην 0,55, απμήζεθε ζηαδηαθά, απμάλνληαο ην ξεχκα δηέγεξζεο θαη έθηαζε ζηελ ηηκή 0,62. εκείσζε κηα βειηίσζε ηεο ηάμεο ηνπ 13% πεξίπνπ. Έλα επηπιένλ ζεκαληηθφ πιενλέθηεκα, πνπ πξνέθπςε απφ ηηο δνθηκέο βειηίσζεο ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο, είλαη ε κείσζε ηεο ηηκήο ησλ ξεπκάησλ πνπ ηξνθνδνηνχλ ηα θνξηία. Απηφ επηβεβαηψλεηαη θαη ζην παξαθάησ δηάγξακκα, γηα ηα ξεχκαηα ησλ ηξηψλ θάζεσλ ηεο θεληξηθήο παξνρήο : 148

149 Δηθόλα 7.14 : Μεηαβνιή ησλ ξεπκάησλ ησλ ηξηψλ θάζεσλ σο ζπλέπεηα ηεο βειηίσζεο ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο Ζ κείσζε απηή πνπ παξαηεξείηαη, έρεη ινγηθή εμήγεζε, ε νπνία αλαιχεηαη σο εμήο : Δηθόλα 7.15 : Πεγή πνπ ηξνθνδνηεί θνξηία δηαθφξσλ εηδψλ 149

150 Τπνζέηνπκε φηη ζηε ζέζε ηεο πεγήο, βξίζθεηαη ε ηξηθαζηθή παξνρή καο θαη ζηε ζέζε ησλ θνξηίσλ είλαη ζηνηρεία θαη ζπζθεπέο ηνπ παξφληνο ζπζηήκαηνο ηνπ Δξγαζηεξίνπ Ζιεθηξνκεραληθήο Μεηαηξνπήο Δλέξγεηαο. Σν νιηθφ ξεχκα πνπ παξέρεηαη ( ή αιιηψο πνπ δεηνχλ νη θαηαλαισηέο ) είλαη : ( 5.9 ) Σν Ηp απνηειεί ην ξεχκα πνπ ηξνθνδνηεί ε πεγή ζηνπ σκηθνχο θαηαλαισηέο ( ηα «θαζαξά θνξηία» ) θαη Ηq είλαη ην ξεχκα ζηνπο επαγσγηθνχο ή ρσξεηηθνχο θαηαλαισηέο. Οη επαγσγηθέο κεραλέο ησλ παξνρψλ Δ6 θαη Δ7, απνηεινχλ πξνθαλψο επαγσγηθνχο θαηαλαισηέο, δειαδή θαηαλαισηέο πνπ θαηαλαιψλνπλ ηζρχ, ρσξίο λα ηελ εθκεηαιιεχνληαη πιήξσο. Ζ νιηθή θαηλφκελε ηζρχο πνπ παξέρεη ε πεγή, δίλεηαη απφ ηνλ ηχπν : ( 5.10 ) έρνπκε : Ζ πξαγκαηηθή ηζρχο θαηαλαιψλεηαη κφλν ζηνπο σκηθνχο θαηαλαισηέο, επνκέλσο ζα ( 5.11 ) ηέηνηα ψζηε : Ζ άεξγνο ηζρχο, θαηαλαιψλεηαη κφλν ζηνπο επαγσγηθνχο ή ρσξεηηθνχο θαηαλαισηέο, ( 5.12 ) Απφ ην ηξίγσλν ηζρχνο, γλσξίδεηαη φηη : ( 5.12 ) Δπνκέλσο, ζχκθσλα κε ηηο παξαπάλσ ζρέζεηο, ζα έρνπκε : 150

151 ( 5.13 ) Απφ ηελ παξαπάλσ ζρέζε, είλαη θαλεξφ φηη ν ζπληειεζηήο ηζρχνο ζρεηίδεηαη κε ην ξεχκα πνπ θαηαλαιψλνπλ νη σκηθνί θαηαλαισηέο θαη απφ ην νιηθφ ξεχκα. Έηζη, παξαηεξείηαη φηη ζε πεξίπησζε αχμεζεο ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο κέζσ ηεο ζχγρξνλεο κεραλήο θαη εμαηηίαο ηνπ γεγνλφηνο φηη ην ξεχκα πνπ ζα απνξξνθήζνπλ νη σκηθνί θαηαλαισηέο ζα παξακείλεη ζηαζεξφ, ζα ζεκεησζεί κείωζε ζην νιηθό ξεύκα ηεο παξνρήο, φπσο θαη ζπλέβε θαηά ηε δηάξθεηα ησλ δνθηκψλ. Λεηηνπξγία ηεο ζύγρξνλεο κεραλήο ωο θηλεηήξαο ρωξίο θνξηίν ηε ζπλέρεηα, πξαγκαηνπνηήζεθαλ νη ίδηεο δνθηκέο, αιιά κε ηε δηαθνξά φηη ζηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε ε ζχγρξνλε κεραλή ιεηηνπξγεί σο θηλεηήξαο ελ θελψ, δειαδή σο ζχγρξνλνο αληηζηαζκηζηήο. Καη ζε απηή ηελ πεξίπησζε, γηα λα πξνζνκνηψζνπκε φζν ην δπλαηφλ πην επαγσγηθά θνξηία, εθθηλήζακε ηνπο θηλεηήξεο ησλ παξνρψλ Δ6 θαη Δ7. Ο ζπληειεζηήο ηζρχνο ηεο εγθαηάζηαζεο, ζηαζεξνπνηήζεθε ζηελ ηηκή 0.7 επαγσγηθφ. Γηα λα κεηαβιεζεί ε ξνή αέξγνπ ηζρχο ζηνλ θηλεηήξα, άξρηζα λα απμάλσ ην ξεχκα δηέγεξζεο. Οη ηηκέο πνπ ιήθζεθαλ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ δνθηκψλ, θαίλνληαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα : Ρεύκα πληειεζηήο I14R ( A ) I14S ( A ) I14T ( A ) δηέγεξζεο ( Α ) ηζρύνο 2,24 0, ,4 0, ,6 0, ,9 0, ,2 0, ,5 0, ,8 0, ,1 0, ,3 0, Πίλαθαο 23 : Γνθηκή βειηίσζεο ζπληειεζηή ηζρχνο ( θηλεηήξαο ) 151

152 Καη ζε απηήλ ηελ πεξίπησζε παξαηεξείηαη κηα βειηίσζε ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο ηεο ηάμεο ηνπ 23%. Δπηπιεφλ, φπσο θαη πξνεγνπκέλσο, κεηψλνληαη ζε κεγάιν βαζκφ ηα κέηξα ησλ ξεπκάησλ ησλ ηξηψλ θάζεσλ. Οη δχν απηέο κεηαβνιέο, παξηζηάλνληαη θαη γξαθηθά παξαθάησ : Δηθόλα 7.16 : Μεηαβνιή ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο ηεο εγθαηάζηαζεο κε ρξήζε ζχγρξνλνπ θηλεηήξα ζε ππεξδηέγεξζε Δηθόλα 7.17 : Μεηαβνιή ησλ ξεπκάησλ ησλ ηξηψλ θάζεσλ σο ζπλέπεηα ηεο βειηίσζεο ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο 152

153 Γηα λα ηνληζηεί, ηέινο ε ζεκαζία ηεο βειηίσζεο ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο ζε έλα ελεξγεηαθφ ζχζηεκα, έγηλαλ δνθηκέο θαη ιήθζεθαλ νη απαξαίηεηεο κεηξήζεηο ηεο ηζρχνο πνπ παξέρεη ε θεληξηθή παξνρή. Οη κεηξήζεηο απηέο πάξζεθαλ απφ ηε ζειίδα POWER DISPLAY ηνπ ζπζηήκαηνο SCADA κε ην νπνίν είλαη εμνπιηζκέλν ην ζχζηεκα ηνπ Δξγαζηεξίνπ. πγθεθξηκέλα, ηε ρξνληθή ζηηγκή θαηά ηελ νπνία ν ζχγρξνλνο θηλεηήξαο βξίζθεηαη χπν νλνκαζηηθή δηέγεξζε, ε ζπλνιηθή ηζρχο πνπ παξέρεηαη ζηνπο αζχγρξνλνπο επαγσγηθνχο θηλεηήξεο ησλ Δ6 θαη Δ7, θαίλεηαη παξαθάησ : Δηθόλα 7.18 : Power Display γηα ξεχκα δηέγεξζεο 2.38 Α Παξαηεξνχκε φηη, ε θεληξηθή παξνρή παξέρεη 42,39 kva θαηλνκέλε ηζρχ, εθ ησλ νπνίσλ 39,14 kvar είλαη άεξγνο ηζρχο θαη 18,29 kw είλαη ε πξαγκαηηθή ηζρχο, πξνθεηκέλνπ λα ηθαλνπνηήζεη ηηο απαηηήζεηο ζε ηζρχ ησλ δχν επαγσγηθψλ θηλεηήξσλ. 153

154 ηε ζπλέρεηα, απμήζεθε ην ξεχκα δηέγεξζεο κέρξη ην κέγηζην επηηξεπφκελν φξην (φξην αζθαιείαο) ησλ 4,45 Α, φπσο αλαθέξζεθε ζην θεθάιαην 5. Σφηε ν ζχγρξνλνο θηλεηήξαο ιεηηνπξγεί ζε ππεξδηέγεξζε, δειαδή παξάγεη άεξγν ηζρχ. Ζ ζπλνιηθή ηζρχο πνπ παξέρεηαη εθείλε ηε ζηηγκή, είλαη : Δηθόλα 7.19 : Power Display γηα ξεχκα δηέγεξζεο 4.45 Α Σέινο, ζηνλ παξαθάησ πίλαθα, παξνπζηάδνληαη θάπνηεο κεηξήζεηο πνπ ειήθζεζαλ θαη αθνξνχλ ηε κεηαβνιή ζηε ζπλνιηθή ηζρχ πνπ παξέρεηαη απφ ηελ θεληξηθή παξνρή, κεηαβάιινληαο ην ξεχκα δηέγεξζεο ηεο ζχγρξνλεο κεραλήο. Ρεφμα διζγερσης ( A ) Συντελεστής ισχφος Φαινομζνη ισχφς ( KVA ) Άεργος ισχφς ( NVAR ) Ενεργός ισχφς ( KW ) 2,38 42,93 39,14 18,29 0,429 2,6 41, ,34 0,438 2, ,7 0,443 3,2 38,09 34,27 16,92 0,444 3,5 36,02 31,32 15,99 0,444 3,8 34,1 30,67 15,41 0,452 4,1 32,38 29,07 14,76 0,

155 4,3 30,86 27,55 14,38 0,466 4,4 30,12 26,89 14,03 0,466 Πίλαθαο 24 : Μεηξήζεηο ηεο ζπλνιηθήο παξερφκελεο ηζρχνο Παξαηεξήζακε ινηπφλ ην ζπνπδαίν ξφιν πνπ επηηειεί ε βειηίσζε ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο ζην ελεξγεηαθφ ζχζηεκα ηνπ εξγαζηεξίνπ. πγθεθξηκέλα, φπσο δείρλνπλ νη κεηξήζεηο, γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ ίδησλ αθξηβψο θνξηίσλ, ην δίθηπν παξέρεη ζαθψο ιηγφηεξε ηζρχ. Απηφ θπζηθά έρεη πνιιαπιά νθέιε, θπξηφηεξα απφ ηα νπνία είλαη ε θαιχηεξε πνηφηεηα ηεο ηζρχνο, κηθξφηεξε ζπλνιηθή άεξγν ηζρχ ( άξα θαη θαιχηεξε επζηάζεηα ηάζεσλ ) θαη θπζηθά νηθνλνκία ζηελ εγθαηάζηαζε, αθνχ επηθξαηνχλ κηθξφηεξεο ηηκέο ξεπκάησλ, επνκέλσο απαηηνχληαη αγσγνί κηθξφηεξεο δηαηνκήο. Σα ζεκαληηθά απηά πιενλεθηήκαηα πνπ ζπλεπάγεηαη ε ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο κε φζν ην δπλαηφλ βειηησκέλν ζπληειεζηή ηζρχνο, επηβεβαηψλνπλ ηε γεληθή ζεψξεζε πεξί βειηίσζεο ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο, θάηη πνπ αθνξά άκεζα ηνπο κεραληθνχο ησλ Δλεξγεηαθψλ πζηεκάησλ θαη φρη κφλν. 155

156 156

157 157

158 8 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ [1] αθάθαο Ν. Αζαλάζηνο, «Ηιεθηξηθέο Μεραλέο Α, Σόκνο 1, Γεληθέο έλλνηεο, Μεηαζρεκαηηζηέο, Μεραλέο πλερνύο Ρεύκαηνο», Καζεγεηήο Παλεπηζηεκίνπ Παηξψλ, Σκήκα Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Σερλνινγίαο Τπνινγηζηψλ, [2] αθάθαο Ν. Αζαλάζηνο, «Ηιεθηξηθέο Μεραλέο Β, Αζύγρξνλεο Μεραλέο, ύγρξνλεο Μεραλέο», Καζεγεηήο Παλεπηζηεκίνπ Παηξψλ, Σκήκα Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Σερλνινγίαο Τπνινγηζηψλ, [3] ηακάηεο Α. Μάλεζεο, «πζηήκαηα Πξνγξακκαηηδόκελσλ Βηνκεραληθώλ Απηνκαηηζκώλ», Καζεγεηήο Παλεπηζηεκίνπ Παηξψλ, Σκήκα Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Σερλνινγίαο Τπνινγηζηψλ, [4] OMRON manuals, CX-Programmer Ver. 5.0, WS02-CXPC1-E-V50, CS1-H, CJ1-H, CJ1M CPU Units, Operation Manual, Function Blocks, Produced July [5] OMRON, CX-Supervisor, Getting Started, Software Release 1.2. [6] Automation systems, Programmable controllers, CJ1 Series PLC. ( 16/09/2010 ) [7] αθάθαο Ν. Αζαλάζηνο, «Ηιεθηξνληθά Ιζρύνο : Θπξίζηνξ, Μεηαηξνπείο, Δθαξκνγέο», Καζεγεηήο Παλεπηζηεκίνπ Παηξψλ, Σκήκα Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Σερλνινγίαο Τπνινγηζηψλ, [8] Stephen J. Chapman, «Ηιεθηξηθέο κεραλέο DC-AC», Μεηάθξαζε ζηα ειιεληθά ηεο Β Έθδνζεο ηνπ βηβιίνπ «DC-AC electrical Machines», Δθδφζεηο Σδηφια. 158

159 [9] Ned Mohan, Tore Undeland, William Robbins, «Power Electronics : Converters, Applications and Design», John Wiley & Sons, INC. [10] Παλαγηψηεο Θ. Λνπθάθνο, «Μειέηε ζπζηήκαηνο παξνρήο ειεθηξηθώλ ηάζεσλ ειεγρόκελσλ κέζσ PLC ζε εξγαζηεξηαθό ρώξν, ιεηηνπξγία δεύγνπο κεραλώλ ζηα ηέζζεξα ηεηαξηεκόξηα», Παλεπηζηήκην Παηξψλ, Σκήκα Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ, Σνκέαο πζηεκάησλ Ζιεθηξηθήο Δλέξγεηαο, Γηπισκαηηθή εξγαζία, [11] Μπαιαηζνχθαο Διεπζέξηνο, «Μειέηε ζπζηήκαηνο ειέγρνπ παξνρήο ειεθηξηθώλ ηάζεσλ ζε εξγαζηεξηαθό ρώξν κέζσ δηαηάμεσλ απηνκαηηζκνύ PLC θαη επνπηηθνύ ειέγρνπ (SCADA)», Παλεπηζηήκην Παηξψλ, Σκήκα Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ, Γηπισκαηηθή εξγαζία, Αξηζκφο Γηπισκαηηθήο Δξγαζίαο: 293,2009. [12] Δπάγγεινο Θ. Λπηζηνχιεο, «Αλάπηπμε ινγηζκηθνύ γηα ηνλ έιεγρν ειεθηξηθώλ παξνρώλ κέζσ PLC - εθαξκνγέο ζε εξγαζηεξηαθό ρώξν», Παλεπηζηήκην Παηξψλ, Σκήκα Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ, Γηπισκαηηθή εξγαζία Νν 295, [13] Frank D. Petruzella, «Πξνγξακκαηηδόκελνη Λόγηθνη Διεγθηέο, Γεύηεξε Έθδνζε», Μεηάθξαζε ζηα ειιεληθά, Δθδφζεηο Σδηφια, [14] Denis Collins-Eamonn Lane, «Πξνγξακκαηηδφκελνη Διεγθηέο», εθδφζεηο Σδηφια, 2000 [15] Albert Thuman and Harry Franz, P.E. «Efficient Electrical Systems Design Handbook», CRC Press, [16] Theodore Wildi, «Electrical Machines, Drives and Power Systems Fifth Δdition», Prentice Hall.,

160 [17] Γειαθάο Γ. Υαξάιακπνο, «Μειέηε απηνκαηνπνηεκέλνπ ζπζηήκαηνο θαηαλνκήο ειεθηξηθψλ ηάζεσλ κέζσ PLC γηα εξγαζηεξηαθνχο ζθνπνχο - Δμαθξίβσζε ζθαικάησλ», Παλεπηζηήκην Παηξψλ, Σκήκα Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ, Σνκέαο πζηεκάησλ Ζιεθηξηθήο Δλέξγεηαο, Γηπισκαηηθή εξγαζία, [18] program-plc.blogspot.com/ ( 14/09/2010 ) [19] ( 28/08/2010 ) 160

161 161

162 9 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑΣΑ Παξάξηεκα Α : Γηαγξάκκαηα απηνκαηηζκνύ γηα ηηο παξνρέο Δ6,Δ7, Δ8, Δ9, Δ10 θαη θεληξηθήο παξνρήο Γηα ην ζρεδηαζκφ ησλ παξαθάησ δηαγξακκάησλ ρξεζηκνπνηήζεθε ην ινγηζκηθφ παθέην ηεο Microsoft, Microsoft Office Visio Δίλαη έλα πξφγξακκα πνπ παξέρεη πνηθίιεο ζρεδηαζηηθέο δπλαηφηεηεο, αθνχ πεξηέρεη πνιιέο βηβιηνζήθεο κε έηνηκα πξνθίι ζηνηρείσλ, γηα ηνλ ζρεδηαζκφ δηνηθεηηθψλ, αξρηηεθηνληθψλ αιιά θαη ειεθηξνκεραληθψλ εθαξκνγψλ. Ζ θαηαζθεπή ησλ ζρεδίσλ βαζίζηεθε ζηελ αξρηθή κειέηε πνπ είρε γίλεη απφ ηελ εηαηξία ΑΒΒ, φηαλ ηελ παξέδσζε πξνο ιεηηνπξγία. Ζ ηειηθή βεβαίσο ζρεδίαζε/πινπνίεζε πξαγκαηνπνηήζεθε ζηα πιαίζηα κηαο παιαηφηεξεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο. ηα ζρέδηα θαίλνληαη φια ηα θπθιψκαηα απηνκαηηζκνχ φισλ ησλ πεδίσλ/παξνρψλ ηνπ πίλαθα ησλ Μεηαηξνπέσλ, πνπ ηνπνζεηείηαη αξηζηεξά φπσο εηζεξρφκαζηε ζην Δξγαζηήξην Ζιεθηξνκεραληθήο Μεηαηξνπήο Δλέξγεηαο. Ζ γλψζε θαη ε ζσζηή θαηαγξαθή ησλ θπθισκάησλ απηψλ, ζπλέβαιε νπζηαζηηθά ζηε δηεπθφιπλζε κνπ γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο δηπισκαηηθήο απηήο εξγαζίαο. Σα ζρέδηα έρνπλ παξνπζηαζηεί αλαιπηηθά ζηηο δηπισκαηηθέο εξγαζίεο ησλ ζπκθνηηεηψλ-ζπλαδέιθσλ καο ζηελ πξψηε θάζε απηνκαηνπνίεζεο ηνπ ζπζηήκαηνο. ηε ζπλέρεηα, παξαηίζεληαη κφλν ηα δηαγξάκκαηα πνπ εγσ ρξεζηκνπνίεζα ζηα πιαίζηα ηεο δηπισκαηηθήο κνπ εξγαζίαο, ήηνη ηα δηαγξάκκαηα ησλ Δ6 θαη Δ7 (ρξεζηκνπνηήζεθαλ σο θνξηία θαηά ηε δνθηκή βειηίσζεο ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο), Δ8, Δ9 θαη Δ10 (ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηε δεκηνπξγία ησλ πξνγξακκάησλ νκαιήο εθθίλεζεο θαη βειηίσζεο ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο ηεο εγθαηάζηαζεο ), θαη ηεο θεληξηθήο παξνρήο (ην νπνίν ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηελ παξεκβνιή ηνπ αλαινγηθνχ νξγάλνπ κέηξεζεο ζπληειεζηή ηζρχνο). Σέινο, φια ηα δηαγξάκκαηα θάλεθαλ εμαηξεηηθά ρξήζηκα ζηελ πξνζπάζεηα αλάιπζεο θαη δηφξζσζεο θάπνησλ ζθαικάησλ πνπ εληνπίζηεθαλ ζε νξηζκέλα φξγαλα ηνπ ζπζηήκαηνο. 162

163 t o t o RΓηπιωκαηηθή Δξγαζία S T N V+ J1 KA4 6Α cosφ I10N cosφ I10R K8 Ι X2 X1 cosφ I11N K cosφ I11R A 7 Ι11 A X2 X1 Mp Hz Mp 41 LSW 1 42 DN UP DN V 6Α 6Α 6Α VR VS VT UP 6A K9 6A 6A K10 6A J2 LSW 2 cosφ P 6Α V1 F1 F A1 13 C10 14 A2 Th6 M A1 13 C11 14 A2 2Α 2Α V 2Α A1 13 C9 14 A2 Δ VTR1 Υ K I12T I12S I12R X2 X1 VTR2 2Α 5 A 7 I13T 5 A 7 5 A 7 I13S 5 A 7 5 cosφ E4 X2 X1 X2 X1 V 2Α 2Α A C A2 Δ Υ K I13R A cosφ E5 5 A X2 X1 7 A1 13 C14 14 A2 M Th7 A1 13 C15 14 A F3 F4 6Α 6Α V C C26 57 C C38 65 C A A A K14 I14R I14S I14T X2 X1 A L 43R C12 14 A2 44L 44R X2 X1 A C X2 X1 A1 A L 43R C18 C A2 44L 44R A2 A2 X2 X E4 J4-E4 (ΠΔΓΙΟ Δ3) E4.5 E5 J4-E5 (ΠΔΓΙΟ Δ3) R S T Ρ 163 ΓΔΝΙΚΗ ΠΑΡΟΥΗ

164 t o t o R S T Ν V+ Γηπιωκαηηθή Δξγαζία RE3 G5= (γκπι) + (μαύπο) - R N KE3 6Α Fuse RECTIFIER E IE3-6 Α KA A1 13 CG2 14 A2 Th2 cosφ E6R K cosφ E6N I15 A1 13 CD2 14 A X2 X1 X2 X1 Mp K cosφ cosφ 6 7 E7N E7R 8 Μp A 7 11 I16 5 A 7 12 J2 + A1 CY2 A J A1 CG3 A2 Th A1 CD3 A X2 X1 X2 X1 6 Α KA7 A1 13 CY3 14 A2 RE4 G6= (γκπι) + (μαύπο) - R N KE4 6Α Fuse RECTIFIER E IE4 Α Α G F1 F2 2A 2A X2 X1 M Vd C C J3 Mp E6 E7 E8 C2344R ΔΝΓΔΙΞΔΙ E9 C2444R ΠΙΝΑΚΑ E10 C2844R ΜΗΣΡΩΟΤ J J M Vd6 2A 2A G1+ G Κ G2- F3 F4 G G2+ ΑI D5 I D6 K X2 X1 Α RE3 RECTIFIER E RE4 RECTIFIER E G5= (γκπι) + (μαύπο) - Fuse 6A J Vac ΠΡΟ PLC (2 Δξόδοι) + IE3 - Α A1 A2 KA G6= (γκπι) + (μαύπο) - ΚΑΛΩΓΙΟ ΠΡΟ ΤΠΟΓΔΙΟ G6= A1 A2 KB + IE4 - Α C19a C19b A L 43R C L 44R A2 X2 X1 A C A2 E6 E6.7 X2 X1 A1 13 C22 14 A C20a E7 C20b A L 43R C L 44R A2 X2 X1 164

165 t o t o t o t o R S T N V+ Γηπιωκαηηθή Δξγαζία 6 Α KA8 6 Α KA9 G7= (γκπι) 2 (μαύπο) 1 R N KE5 6Α Fuse RE5 RECTIFIER E IE5 - Α Vd7 2A 2A F5 F G ID K A1 13 CG4 14 A2 Th4 Α X2 X1 cosφ E8R M X2 X K cosφ E8N I17 A X1 CD X2 A2 5 A 7 A1 13 CY4 14 A2 A X1 C X2 A2 J1 Mp Mp C J2 J C Από πεδίο K Vac Δ14-(U1-14) (κοκκινο) (μαύπο) 2 5 ΤΓΥΡΟΝΟ- Hz ΚΟΠΙΟ FREQ Β Δ Η Β Μ Ν Η Δ V R S T R S T KA11 KA10 VR 2A 2A 2A VS Μ Ν 6Α 6Α VT U3R A1 A A1 VR VS C31 C VT A2 A2 C29 U3T A2 Hz V Th7 Th6 U3S 95 ΠΡΟ ΤΠΟΓΔΙΟ 95 ΠΡΟ ΤΠΟΓΔΙΟ 2A 2A 2A Μ= G~ 95 Th5 96 R N I18 5 A 7 KE6 6Α RE6 RECTIFIER E6 R N Fuse KE7 cosφ cosφ 6Α E10R E10N M7= (γκπι) Fuse 2 (μαύπο) 1 + IE6 - RECTIFIER E7 RE F1 F2 F2 M Α ID K F7 F8 Α 2A 2A X2 X1 G X2 X1 X2 X1 GR GS GT G7~ (γκπι) 2 (μαύπο) 1 + IE7 - Α Vd K X2 X1 A1 A1 A L 43R X C23 C26 C27 X2 X L 44R X A2 A2 A J3-E8 (ΠΔΓΙΟ Δ6-Δ7) E8.9 J E8 E9 165 E10 J3-E9 (ΠΔΓΙΟ Δ6-Δ7) A L 43R C L 44R A2 X2 X1 A L 43R C L 44R A2 J3-E10 (ΠΔΓΙΟ Δ6-Δ7) X2 X1

166 166

167 Παξάξηεκα Β : Σπγθεληξσηηθνί πίλαθεο ςεθηαθώλ εηζόδσλεμόδσλ Γηα ηελ θαιχηεξε θαηαλφεζε θαη ηε γξήγνξε εχξεζε ησλ εηζφδσλ θαη εμφδσλ ηνπ ζπζηήκαηνο θαζψο θαη γηα ηε δηεπθφιπλζε νπνηαζδήπνηε δηφξζσζεο, φπνηε απηή ρξεηαζηεί, θξίζεθε αλαγθαία ε θαηαγξαθή θαη ε ζπγθέληξσζε ηνπο ζε πίλαθεο. πλεπψο, ζηνπο πίλαθεο πνπ αθνινπζνχλ, αλαθέξνληαη απφ ηελ αξηζηεξή πξνο ηε δεμηά κεξηά ηνπ πίλαθα, ε ζέζε ζην PLC, ε δηεχζπλζε πνπ ηνπ νξίζηεθε, ε ζέζε ζηελ (πξάζηλε) θιέκκα ηνπ PLC, ην ζηνηρείν (εηζφδνπ ή εμφδνπ) πνπ αληηζηνηρίδεηαη, ν αξηζκφο πνπ έρνπκε δψζεη ζην θάζε θαιψδην (ζρεηίδεηαη κε ηνλ αξηζκφ ηεο θιέκκαο ηνπ ζπζηήκαηνο πνπ απηνκαηνπνηνχκε θαη ζηελ νπνία θηάλεη ε θάζε πιεξνθνξία απφ ην ζχζηεκά καο) θαη ηέινο ν αξηζκφο ηνπ 12-pin θαισδίνπ πνπ αληηζηνηρίδνπκε ζην θαζέλα. Οη ζπλδεζκνινγίεο, πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ, παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηνπο παξαθάησ πίλαθεο: ID6a CN1 Ν I/O PLC ΣΤΟΙΦΕΙΟ Νο Nο (A) l a d d e r ΚΛΕΜΕΣ ΕIΣΟΔΟΥ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin A C A C A C A C A C A C A C A C

168 A9 >>>>>> 17 COM A C A C A C A C A C A C A C A C A18 >>>>> 35 COM COM A19 >>>>> 37 NC NC A20 >>>>> 39 NC NC Πίλαθαο ΠΒ1 : πλδεζκνινγίεο ςεθηαθψλ εηζφδσλ ID6a CN2 I/O PLC ΣΤΟΙΦΕΙΟ Νο Nο (B) l a d d e r ΚΛΕΜΕΣ ΕIΣΟΔΟΥ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin B C B C B C

169 B C B C B C B C B C B9 >>>>>> 18 COM B C B C B C B C B C B C B C B C B18 >>>>> 36 COM COM B19 >>>> 38 NC NC B20 >>>>>> 40 NC NC Πίλαθαο ΠΒ2 : πλδεζκνινγίεο ςεθηαθψλ εηζφδσλ ID6b CN1 I/O PLC ΣΤΟΙΦΕΙΟ Νo No (A) l a d d e r KΛΕΜΕΣ ΕIΣΟΔΟΥ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin 169

170 A C A C A C A C A C A C A C A C A9 >>>>>>> 17 COM A C A C A C A C A C A C A C A C A18 >>>>>> 35 COM COM A19 >>>>> 37 NC NC A20 >>>>> 39 NC NC Πίλαθαο ΠΒ3 : πλδεζκνινγίεο ςεθηαθψλ εηζφδσλ 170

171 ID6b CN2 I/O PLC ΣΤΟΙΦΕΙΟ No No (B) l a d d e r ΚΛΕΜΕΣ ΕΞΟΔΟΥ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin B C B C B C B C B C B C B C B C B9 >>>>>> 18 COM COM B C B C B C B C B C B C B C B C B18 >>>>> 36 COM COM B19 >>>> 38 NC NC B20 >>>>>> 40 NC NC 171

172 Πίλαθαο ΠΒ4 : πλδεζκνινγίεο ςεθηαθψλ εηζφδσλ ID7a CN1 I/O PLC ΣΤΟΙΦΕΙΟ Νo No (A) l a d d e r ΚΛΕΜΕΣ ΕIΣΟΔΟΥ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin A C A C A C A C A C A C A C A C A9 >>>>>>> 17 COM A C A C A C A C A C A C A C A C A18 >>>>>> 35 COM COM 172

173 A19 >>>>> 37 NC NC A20 >>>>> 39 NC NC Πίλαθαο ΠΒ5: πλδεζκνινγίεο ςεθηαθψλ εηζφδσλ ID7a CN2 I/O PLC ΣΤΟΙΦΕΙΟ Νo No (B) l a d d e r ΚΛΕΜΕΣ ΕIΣΟΔΟΥ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin B C B C B C B C B C B C B C B C B9 >>>>>> 18 COM B C B C B C B C

174 B C B C B C B C B18 >>>>> 36 COM COM B19 >>>> 38 NC NC B20 >>>>>> 40 NC NC Πίλαθαο ΠΒ6: πλδεζκνινγίεο ςεθηαθψλ εηζφδσλ ID7b CN1 I/O PLC ΣΤΟΙΦΕΙΟ Νo No (A) l a d d e r ΚΛΕΜΕΣ ΕIΣΟΔΟΥ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin A C A C A C A C A C A C A C A C

175 A9 >>>>>>> 17 COM A C A C A C A C A C A C A C A C A18 >>>>>> 35 COM COM A19 >>>>> 37 NC NC A20 >>>>> 39 NC NC Πίλαθαο ΠΒ7: πλδεζκνινγίεο ςεθηαθψλ εηζφδσλ ID7b CN2 I/O PLC ΣΤΟΙΦΕΙΟ Νo No (B) l a d d e r ΚΛΕΜΕΣ ΕIΣΟΔΟΥ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin B C B C B C

176 B C B C B C B C B C B9 >>>>>> 18 COM B C B C B C B C B C B C B C B C B18 >>>>> 36 COM COM B19 >>>> 38 NC NC B20 >>>>>> 40 NC NC Πίλαθαο ΠΒ8: πλδεζκνινγίεο ςεθηαθψλ εηζφδσλ ID8a CN1 I/O PLC l a d d e r ΚΛΕΜΕΣ ΣΤΟΙΦΕΙΟ No No 176

177 (A) ΕIΣΟΔΟΥ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin A C A C A C A C A C A C A C A C A9 >>>>>>> 17 COM COM A C A C A C A C A C A C A C A C A18 >>>>>> 35 COM COM A19 >>>>> 37 NC NC A20 >>>>> 39 NC NC Πίλαθαο ΠΒ9: πλδεζκνινγίεο ςεθηαθψλ εηζφδσλ 177

178 ID8a CN2 I/O PLC ΣΤΟΙΦΕΙΟ Νo No (B) l a d d e r ΚΛΕΜΕΣ ΕIΣΟΔΟΥ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin B K B CD2 2 2 B CG2 3 3 B CV2 4 4 B KENO 5 5 B K B C B C B9 >>>>>> 18 COM B Th2 9 9 B CD B CG B CV B Th B K B K B C B18 >>>>> 36 COM COM 178

179 B19 >>>> 38 NC NC B20 >>>>>> 40 NC NC Πίλαθαο ΠΒ10: πλδεζκνινγίεο ςεθηαθψλ εηζφδσλ ID8b CN1 I/O PLC ΣΤΟΙΦΕΙΟ Νo No (A) l a d d e r ΚΛΕΜΕΣ ΕIΣΟΔΟΥ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin A C A K A CD A CG A CV A Th A K A C A9 >>>>>> 17 COM A C A C A C A K

180 A C A C A TH A TH A18 >>>>> 35 COM COM A19 >>>>> 37 NC NC A20 >>>>> 39 NC NC Πίλαθαο ΠΒ11: πλδεζκνινγίεο ςεθηαθψλ εηζφδσλ ID8b CN2 I/O ΣΤΟΙΦΕΙΟ Νo No PLC (B) l a d d e r ΚΛΕΜΕΣ ΕIΣΟΔΟΥ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin B K B C B C B TH B K B C B D9 1 B D

181 B9 >>>>>> 18 COM COM B B B B B B B B B18 >>>>> 36 COM COM B19 >>>> 38 NC NC B20 >>>>>> 40 NC NC Πίλαθαο ΠΒ12: πλδεζκνινγίεο ςεθηαθψλ εηζφδσλ OD5a CN1 I/O PLC ΣΤΟΙΦΕΙΟ Νo No (A) l a d d e r ΚΛΕΜΕΣ ΕΞΟΔΟΥ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin Α C Α C Α C Α C

182 Α C Α C Α C Α C Α9 >>>>>>> 17 COM Α10 >>>>>>> 19 V+ Α C Α C Α C Α C Α C Α C Α C Α C Α19 >>>>>>> 37 COM COM Α20 >>>>>>> 39 V+ V+ Πίλαθαο ΠΒ13 : πλδεζκνινγίεο ςεθηαθψλ εμφδσλ OD5a CN2 I/O l a d d e r ΚΛΕΜΕΣ ΣΤΟΙΦΕΙΟ Νo No 182

183 PLC (B) ΕIΣΟΔΟΥ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin B C B C B C B C B C B C B C B C B9 >>>>>> 18 COM B10 >>>>>> 20 V+ B C B C B C B C B C B C B C B C B19 >>>>>> 38 COM COM B20 >>>>>> 40 V+ V+ Πίλαθαο ΠΒ14 : πλδεζκνινγίεο ςεθηαθψλ εμφδσλ 183

184 OD5b CN1 I/O ΣΤΟΙΦΕΙΟ Νo No PLC (A) l a d d e r ΚΛΕΜΕΣ ΕIΣΟΔΟΥ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin A C A C A C A C A C A C A C A C A9 >>>>>> 17 COM A10 >>>>>> 19 V+ A C A C A C A C A C A C A C A C A19 >>>>>> 37 COM COM 184

185 A20 >>>>>> 39 V+ V+ Πίλαθαο ΠΒ15 : πλδεζκνινγίεο ςεθηαθψλ εμφδσλ OD5b CN2 I/O PLC ΣΤΟΙΦΕΙΟ Νo No (B) l a d d e r ΚΛΕΜΕΣ ΕIΣΟΔΟΥ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin B C B C B C B C B C B C B C B C B9 >>>>>> 18 COM B10 >>>>>> 20 V+ B C B C B C B C B C B C B C

186 B C B19 >>>>>> 38 COM COM B20 >>>>> 40 V+ V+ Πίλαθαο ΠΒ16: πλδεζκνινγίεο ςεθηαθψλ εμφδσλ OD6a CN1 I/O PLC ΣΤΟΙΦΕΙΟ No No (A) l a d d e r ΚΛΕΜΕΣ ΕΞΟΔΟΥ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin Α C Α C Α C Α C Α C Α C Α C Α C Α9 >>>>>>> 17 COM Α10 >>>>>>> 19 V+ Α C Α C Α C Α C Α C

187 Α C Α C Α C Α19 >>>>>>> 37 COM COM Α20 >>>>>>> 39 V+ V+ Πίλαθαο ΠΒ17 : πλδεζκνινγίεο ςεθηαθψλ εμφδσλ OD6a CN2 I/O PLC ΣΤΟΙΦΕΙΟ Νo No (B) l a d d e r ΚΛΕΜΕΣ ΕIΣΟΔΟΥ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin B C B C B C B C B C B C B C B C B9 >>>>>> 18 COM B10 >>>>>> 20 V+ B C

188 B C B C B C B C B C B C B C B19 >>>>>> 38 COM COM B20 >>>>>> 40 V+ V+ Πίλαθαο ΠΒ18: πλδεζκνινγίεο ςεθηαθψλ εμφδσλ OD6b CN1 I/O PLC ΣΤΟΙΦΕΙΟ Νo No (A) l a d d e r ΚΛΕΜΕΣ ΕIΣΟΔΟΥ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin A C A C A C A C A C A C

189 A C A C A9 >>>>>> 17 COM A10 >>>>>> 19 V+ A C A C A C A C A C A C A C A C A19 >>>>>> 37 COM COM A20 >>>>>> 39 V+ V+ Πίλαθαο ΠΒ19: πλδεζκνινγίεο ςεθηαθψλ εμφδσλ OD6b CN2 I/O PLC ΣΤΟΙΦΕΙΟ Νo No (B) l a d d e r ΚΛΕΜΕΣ ΕIΣΟΔΟΥ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin B C

190 B C B C B C B C B C B C B C B9 >>>>>> 18 COM B10 >>>>>> 20 V+ B C B C B C B C B C B C B C B C B19 >>>>>> 38 COM COM B20 >>>>> 40 V+ V+ Πίλαθαο ΠΒ20: πλδεζκνινγίεο ςεθηαθψλ εμφδσλ 190

191 OD7a CN1 I/O PLC ΣΤΟΙΦΕΙΟ Νo No (A) l a d d e r ΚΛΕΜΕΣ ΕΞΟΔΟΥ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin Α C Α C Α C Α C Α C Α C Α C Α C Α9 >>>>>>> 17 COM Α10 >>>>>>> 19 V+ Α C Α C Α C Α C Α C Α C Α C Α C Α19 >>>>>>> 37 COM COM 191

192 Α20 >>>>>>> 39 V+ V+ Πίλαθαο ΠΒ21: πλδεζκνινγίεο ςεθηαθψλ εμφδσλ OD7a CN2 I/O PLC ΣΤΟΙΦΕΙΟ Νo No (B) l a d d e r ΚΛΕΜΕΣ ΕIΣΟΔΟΥ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin B CD B CG B CV B C B C B CD B CG B CV B9 >>>>>> 18 COM B10 >>>>>> 20 V+ B C B C B CD B CG B CV B C B C

193 B C B19 >>>>>> 38 COM COM B20 >>>>>> 40 V+ V+ Πίλαθαο ΠΒ22 : πλδεζκνινγίεο ςεθηαθψλ εμφδσλ 193

194 OD7b CN1 I/O PLC ΣΤΟΙΦΕΙΟ Νo No (A) l a d d e r ΚΛΕΜΕΣ ΕIΣΟΔΟΥ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin A C A C A C A C A C A C A D A D A9 >>>>>> 17 COM COM A10 >>>>>> 19 V+ V+ A A A A A A A A A19 >>>>>> 37 COM COM 194

195 A20 >>>>>> 39 V+ V+ Πίλαθαο ΠΒ23 : πλδεζκνινγίεο ςεθηαθψλ εμφδσλ 195

196 Παξάξηεκα Γ : Σπγθεληξσηηθνί πίλαθεο αλαινγηθώλ εηζόδσλ-εμόδσλ Οη ζπλδεζκνινγίεο, πνπ πξαγκαηνπνηήζακε, παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηνπο παξαθάησ πίλαθεο: AO_1 PLC (A) ΣΤΟΙΦΕΙΟ Νο ΚΛΕΜΑΣ No ΚΑΛΩΔΙΟΥ Νο 12pin Α1 Α2 IE Α Α4 ΙΕ Α Α6 ΙΕ Α Α8 ΙΕ Α9 24 V DC PLC (B) ΣΤΟΙΦΕΙΟ Νο ΚΛΕΜΑΣ No ΚΑΛΩΔΙΟΥ Νο 12pin B1 B2 IE B3 ΙΕ

197 B B B6 ΙΕ B7 11 B8 12 B9 0 V DC Πίλαθαο ΠΓ1 : πλδεζκνινγία αλαινγηθψλ εμφδσλ AI_8 Νο Νο Νο PLC (A) ΣΤΟΙΦΕΙΟ ΚΛΕΜΑΣ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin Α Α2 COSE10R Α3 137 Α4 FREQP Α5 >>>>> >>>>> >>>>>> >>>>> Α6 9 Α7 10 Α8 11 Α9 12 PLC (B) ΣΤΟΙΦΕΙΟ Νο Νο Νο 197

198 ΚΛΕΜΑΣ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin B B2 FREQ B3 B4 B5 >>>>> >>>>> >>>>>> >>>> B6 B7 B8 B9 Πίλαθαο ΠΓ2 : πλδεζκνινγία αλαινγηθψλ εηζφδσλ AI_9 Νο Νο Νο PLC (A) ΣΤΟΙΦΕΙΟ ΚΛΕΜΑΣ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin Α Α2 IE Α Α4 VD Α5 >>>> >>>> >>>> >>> Α Α7 ID

199 Α Α9 VE Νο Νο Νο PLC (B) ΣΤΟΙΦΕΙΟ ΚΛΕΜΑΣ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin B B2 I B B4 COSE6N B5 >>> >>> >>>> >>> B B7 COSE6R B B9 IE Πίλαθαο ΠΓ3 : πλδεζκνινγία αλαινγηθψλ εηζφδσλ AI_10 Νο Νο PLC (A) ΣΤΟΙΦΕΙΟ ΚΛΕΜΑΣ ΚΑΛΩΔΙΟΥ Νο 12pin Α Α2 VD Α Α4 ID

200 Α5 >>> >>>> >>>> >>> Α Α7 VE Α Α9 I Νο Νο PLC (B) ΣΤΟΙΦΕΙΟ ΚΛΕΜΑΣ ΚΑΛΩΔΙΟΥ Νο 12pin B B2 COSE7N B B4 COSE7R B5 >>> >>>> >>>> >>>> B B7 IE B B9 VD Πίλαθαο ΠΓ4 : πλδεζκνινγία αλαινγηθψλ εηζφδσλ AI_11 Νο Νο Νο PLC (A) ΣΤΟΙΦΕΙΟ ΚΛΕΜΑΣ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin Α1 ID

201 Α Α Α4 VE Α5 >>> >>> >>>> >>> Α Α7 I Α Α9 COSE8N Νο Νο Νο PLC (B) ΣΤΟΙΦΕΙΟ ΚΛΕΜΑΣ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin B B2 COSE8R B B4 IE B5 >>>> >>>> >>>> >>> B B7 VD B B9 ID Πίλαθαο ΠΓ5 : πλδεζκνινγία αλαινγηθψλ εηζφδσλ 201

202 AI_12 Νο Νο PLC (A) ΣΤΟΙΦΕΙΟ Νο ΚΛΕΜΑΣ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin Α Α2 VE Α Α4 I Α5 >>> >>>> >>>> >>> Α Α7 IE Α Α9 VE Νο Νο PLC (B) ΣΤΟΙΦΕΙΟ Νο ΚΛΕΜΑΣ ΚΑΛΩΔΙΟΥ 12pin B B2 VR B B4 VS B5 >>>> >>> >>> >>> B B7 VT B8 COSE10N

203 B Πίλαθαο ΠΓ6 : πλδεζκνινγία αλαινγηθψλ εηζφδσλ 203

204 Παξάξηεκα Γ : Βνεζεηηθέο κεηαβιεηέο W Καηά ηελ δεκηνπξγία πξνγξάκκαηνο ζηνλ CX-Supervisor ρξεζηκνπνηήζεθαλ νη παξαθάησ βνεζεηηθέο κεηαβιεηέο, νη νπνίεο βνήζεζαλ ζηελ απινχζηεπζε ηνπ θψδηθα θαζψο θαη ζηελ επηθνηλσλία PLC-SCADA. Παξαθάησ παξαηίζεληαη νη πίλαθεο κε ηηο βνεζεηηθέο κεηαβιεηέο W πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζηε δεκηνπξγία ηνπ SCADA, γηα ηηο παξνρέο Δ6, Δ7, Δ8, Δ9 θαη Δ10: E8 SAFES VOLTAGE SETTING START_DY4 W120,04 STOP_DY4 W120,05 HIGH LIMIT ID5 W HIGH LIMIT ID6 W E8 READY FOR PRODUCTION W E8 READY FOR USE W SAFE W HIGH LIMIT ID7 W ERROR:TH4 IS OFF W ERROR:OPEN K19 E8 W ERROR:OPEN K14 W ERROR:OPEN K20 E8 W ERROR:START DY E8 W ERROR:START C23 W SETE6TO230 W SETE6TOZERO W SETE7TO230 W SETE7TOZERO W SETE8TO500 W SETE8TOZERO W SETE9TO450 W SETE9TO150 W SETE10TO500AC W SETE10TO150AC W SETFREQ10TO100HZ W SETFREQ10TO15HZ W FREQ10DOWN W FREQ10UP W LOCKFREQ10 W

205 OPEN CLOSE RELAYS E9 SAFES LOCKE6 W LOCKE7 W LOCKE8 W LOCKE9 W LOCKE10 W VE6DOWN W VE6UP W VE7DOWN W VE7UP W VE8DOWN W VE8UP W E9 READY FOR PRODUCTION W SAFE W HIGH LIMIT ID8 W ERROR:TH5 IS OFF W ERROR:OPEN K21 W ERROR:OPEN K14 W ERROR:OPEN K22 E9 W ERROR:START C24 W ERROR:START C29 W VE9DOWN W VE9UP W VE10DOWN W VE10UP W START/STOP RELAYS STARTC23 W STOPC23 W PARALLELISM SAFES STARTC24 W STOPC24 W STARTC25 W START PARALLELISM W STOP PARALLELISM W PARALLELISM W HELP STOP PARALLELISM W HELP PARALLELISM W STOPC25 W STARTC28 W STOPC28 W STARTC29 W STOPC29 W

206 OPTIMAL SOFT STARTER SOFT STARTER START_OMALH_EKKINHSH W OMALH_EKKINHSH W START_GRHGORH_EKKINHSH W GRHGORH_EKKINHSH W STOP_SOFT_STARTER W TIMER 15 T0015 TIMER 16 T0016 TIMER 17 T0017 TIMER 18 T0018 TIMER 19 T0019 TIMER 20 T0020 TIMER 21 T0021 TIMER 22 T0022 TIMER 23 T0023 TIMER 24 T0024 TIMER 25 T0025 TIMER 26 T0026 TIMER 27 T0027 TIMER 28 T0028 TIMER 29 T0029 TIMER 30 T0030 TIMER 31 T0031 TIMER 32 T0032 TIMER 33 T0033 TIMER 34 T0034 FREQ10 D701 Δ10 D901 Παξάξηεκα Δ : Πξόγξακκα ζην PLC START SOFT_STARTER W STOP W SOFT STARTER W STEP DELAY 1SEC W STEP DELAY 1,5 W STEP DELAY 2 W SEC W SEC W SEC W E8 SAFES HIGH LIMIT I18 W SAFE W ERROR:OPEN K19 E10 W ERROR:OPEN K14 W ERROR:OPEN K20 E10 W ERROR:OPEN K22 E10 W ERROR:OPEN K23 W ERROR:START C25 W ηηο παξαθάησ ζειίδεο παξνπζηάδεηαη φιν ην πξφγξακκα πνπ πινπνηήζεθε ζηνλ Πξνγξακκαηηδφκελν Λνγηθφ Διεγθηή ζηα πιαίζηα ηεο παξνχζαο δηπισκαηηθήο. 206

207 Αξρηθά παξνπζηάδεηαη ην πξφγξακκα Οκαιήο Δθθίλεζεο αζχγρξνλνπ ηξηθαζηθνχ θηλεηήξα θαη ζηε ζπλέρεηα ην πξφγξακκα γηα ηνλ έιεγρν ηεο ζχγρξνλεο κεραλήο θαη ηε βειηίσζε ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΟΜΑΛΗ ΔΚΚΙΝΗΗ 207

208 208

209 209

210 210

211 211

212 212

213 213

214 214

215 215

216 216

217 217

218 218

219 219

220 220

221 221

222 222

223 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΛΔΓΥΟΤ ΙΥΤΟ ΒΔΛΣΙΩΗ ΣΟΤ ΤΝΣΔΛΔΣΗ ΙΥΤΟ 223

1 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Ειζαγωγή

1 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Ειζαγωγή 1 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Ειζαγωγή A. Σσζκεσές Εργαζηηρίοσ Ηλεκηρονικής Ο πιηθόο εμνπιηζκόο ηνπ εξγαζηεξίνπ ειεθηξνληθήο πεξηιακβάλεη ηηο αθόινπζεο ζπζθεπέο: 1. Παικνγξάθνπο: Protec 6502 θαη Peak Tech 2020N

Διαβάστε περισσότερα

Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com Ώρες διδασκαλίας: 16:00 19:15 μμ

Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com Ώρες διδασκαλίας: 16:00 19:15 μμ ΠΑΙΓΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΙΣΟΤΣΟ ΚΤΠΡΟΤ Πξόγξακκα Δπηκόξθσζεο Τπνςεθίσλ Καζεγεηώλ Σερλνινγίαο Γελάξεο 2011 ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΑ Ι (Ύιε Γπκλαζίνπ) Διδάσκων: Σαββίδης Σάββας Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ηότοι εργαζηηρίοσ ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηνύλ βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ Windows XP πνπ ζρεηίδνληαη

Διαβάστε περισσότερα

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ηότοι εργαζηηρίοσ ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηεί ε δηαδηθαζία ηωλ ξπζκίζεωλ δηθηύνπ ζε ιεηηνπξγηθό ζύζηεκα Windows XP. Η δηαδηθαζία ζε γεληθέο γξακκέο

Διαβάστε περισσότερα

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12 Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 11-12 Project 6: Ταμίδη κε ηε Μεραλή ηνπ Φξόλνπ Υπεύζπλνη Καζεγεηέο: Ε. Μπηιαλάθε Φ. Αλησλάηνο Δρώηηζη 3: Πνηα από ηα παξαθάησ ΜΜΕ ηεξαξρείηε από πιεπξάο ζεκαζίαο;

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Θέματα. Έζησ όηη ζε δείγκα 35 θαηνηθηώλ πνπ ελνηθηάδνληαη ζε θνηηεηέο ζηελ Κνδάλε βξέζεθε ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζηα 5 επξώ, ελώ ζην Ζξάθιεην ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζε

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΜΝΗΜΗ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΕΛΕΓΚΤΕΣ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΜΝΗΜΗ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΕΛΕΓΚΤΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΜΝΗΜΗ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΕΛΕΓΚΤΕΣ Η ζεκεξηλή ξαγδαία εμέιημε ηεο ηερλνινγίαο ηεο κηθξνειεθηξνληθήο επέηξεςε ηελ θαηαζθεπή εηδηθώλ νινθιεξσκέλσλ θπθισκάησλ απνζήθεπζεο δεδνκέλσλ θαη πιεξνθνξηώλ θαηαιακβάλνπλ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ 1. ρεδίαζε πλδπαζηηθνύ Κπθιώκαηνο Έλα ζπλδπαζηηθό θύθισκα (Κ) έρεη ηξεηο εηζόδνπο A, B θαη C θαη κία έμνδν Y Y=A B+AC Να θαηαζθεπάζεηε ην ράξηε Karnaugh. B 0

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σ β. Σ γ. Λ δ. Λ ε. Λ ζη. Σ Α2. Γ Α3. 1. γ 2. ε 3. δ 4. α Β1. ΘΔΜΑ Β Οη ηειηθνί ππνινγηζηέο παίξλνπλ απνθάζεηο δξνκνιόγεζεο κόλν γηα ηα δηθά ηνπο απηνδύλακα

Διαβάστε περισσότερα

6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ

6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ 6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ Σηα πιαίζηα ηεο έθηεο εξγαζηεξηαθήο άζθεζεο ζα ρξεζηκνπνηεζεί απνθιεηζηηθά ην πεξηβάιινλ αλάπηπμεο νινθιεξσκέλσλ θπθισκάησλ IDL-800 Digital

Διαβάστε περισσότερα

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί.

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Απλό ηλεκτπικό κύκλυμα Η δηδαζθαιία ηνπ απινύ ειεθηξηθνύ θπθιώκαηνο ππάξρεη ζην κάζεκα «Φπζηθά» ηεο Ε ηάμεο ηνπ δεκνηηθνύ θαη επαλαιακβάλεηαη ζην κάζεκα ηεο Φπζηθήο ζηε Γ ηάμε ηνπ Γπκλαζίνπ.

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο 1 ε Δξαζηεξηόηεηα Αλνίμηε ην αξρείν «Μεηαηόπηζε παξαβνιήο.ggb». Με ηε καύξε γξακκή παξηζηάλεηαη ε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο f(x)=αx 2 πνπ ζα ηελ

Διαβάστε περισσότερα

7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ. 3. Έλαο θαηαρσξεηήο SISO ησλ 4 bits έρεη: α) Μία είζνδν, β) Δύν εηζόδνπο, γ) Σέζζεξεηο εηζόδνπο.

7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ. 3. Έλαο θαηαρσξεηήο SISO ησλ 4 bits έρεη: α) Μία είζνδν, β) Δύν εηζόδνπο, γ) Σέζζεξεηο εηζόδνπο. 7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Ση είλαη έλαο θαηαρσξεηήο; O θαηαρσξεηήο είλαη κηα νκάδα από flip-flop πνπ κπνξεί λα απνζεθεύζεη πξνζσξηλά ςεθηαθή πιεξνθνξία. Μπνξεί λα δηαηεξήζεη ηα δεδνκέλα ηνπ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ Είμαζηε ηυχεροί που είμαζηε δάζκαλοι Ον/μο:.. A Λσκείοσ Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη 8-11-2015 Θέμα 1 ο : 1. Η εμίζωζε θίλεζεο ελόο θηλεηνύ πνπ θηλείηαη επζύγξακκα είλαη ε x = 5t. Πνηα

Διαβάστε περισσότερα

5 η Δργαζηηριακή Άζκηζη Κσκλώμαηα Γσαδικού Αθροιζηή/Αθαιρέηη

5 η Δργαζηηριακή Άζκηζη Κσκλώμαηα Γσαδικού Αθροιζηή/Αθαιρέηη 5 η Δργαζηηριακή Άζκηζη Κσκλώμαηα Γσαδικού Αθροιζηή/Αθαιρέηη Σηα πιαίζηα ηεο πέκπηεο εξγαζηεξηαθήο άζθεζεο ζα ρξεζηκνπνηεζεί απνθιεηζηηθά ην πεξηβάιινλ αλάπηπμεο νινθιεξσκέλσλ θπθισκάησλ IDL-800 Digital

Διαβάστε περισσότερα

10). ΣΤΠΟΠΟΙΗΜΕΝΕ ΠΑΡΟΥΕ ΜΣ ΚΑΙ ΥΣ

10). ΣΤΠΟΠΟΙΗΜΕΝΕ ΠΑΡΟΥΕ ΜΣ ΚΑΙ ΥΣ 10). ΣΤΠΟΠΟΙΗΜΕΝΕ ΠΑΡΟΥΕ ΜΣ ΚΑΙ ΥΣ Σσποποιημένες παροτές ΥΣ Γηα ηελ ειεθηξνδόηεζε θάζε εζωηεξηθήο εγθαηάζηαζεο θαηαζθεπάδεηαη κία από ηηο «ηππνπνηεκέλεο» παξνρέο πνπ αλαθέξνληαη παξαθάηω. Γηα θάζε ηππνπνηεκέλε

Διαβάστε περισσότερα

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress.

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress. Αιγόξηζκνη 2.2.7.3 Γνκή επηινγήο Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ 1 Πνιιαπιή Δληνιή Δπηινγήο Αν ζπλζήθε_1 ηόηε εληνιέο_1 αλλιώς_αν ζπλζήθε_2 ηόηε εληνιέο_2...

Διαβάστε περισσότερα

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 .1.10 ζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 Ερωηήζεις Καηανόηζης 1. ύν δηαθνξεηηθέο επζείεο κπνξεί λα έρνπλ θαλέλα θνηλό ζεκείν Έλα θνηλό ζεκείν i ύν θνηλά ζεκεία iλ) Άπεηξα θνηλά ζεκεία ηηηνινγήζηε ηελ απάληεζε

Διαβάστε περισσότερα

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο Έξγν ελέξγεηα 3 (Λύζε) Σώκα κάδαο m = 4Kg εξεκεί ζηε βάζε θεθιηκέλνπ επηπέδνπ γσλίαο θιίζεο ζ κε εκζ = 0,6 θαη ζπλζ = 0,8. Τν ζώκα αξρίδεη λα δέρεηαη νξηδόληηα δύλακε θαη μεθηλά λα αλεβαίλεη ζην θεθιηκέλν

Διαβάστε περισσότερα

Ζαχαρίας Μ. Κοντοπόδης Εργαστήριο Λειτουργικών Συστημάτων ΙΙ

Ζαχαρίας Μ. Κοντοπόδης Εργαστήριο Λειτουργικών Συστημάτων ΙΙ Διαφάνεια 1 η ΕΚΚΙΝΗΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ ΚΑΙ ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΤΟ BIOS UITILITY Τν ζπλεζέζηεξν πιήθηξν γηα ηελ είζνδν ζην BIOS Utility είλαη ην πιήθηξν Del. Παξόια απηά δηαθνξεηηθνί θαηαζθεπαζηέο, ρξεζηκνπνηνύλ δηαθνξεηηθά

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 Βάσεις Δεδομέμωμ Εξγαζηήξην V Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 2 Σκοπός του 5 ου εργαστηρίου Σθνπόο απηνύ ηνπ εξγαζηεξίνπ είλαη: ε κειέηε ζύλζεησλ εξσηεκάησλ ζύλδεζεο ζε δύν ή πεξηζζόηεξεο ζρέζεηο ε κειέηε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ ΚΕΦ..3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ Οπιζμόρ απόλςηηρ ηιμήρ: Σηνλ άμνλα ησλ πξαγκαηηθώλ αξηζκώλ ζεσξνύκε έλαλ αξηζκό α πνπ ζπκβνιίδεηαη κε ην ζεκείν Α. Η απόζηαζε ηνπ ζεκείνπ Α από ηελ αξρή Ο, δειαδή

Διαβάστε περισσότερα

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2 ΣΡΙΓΩΝΟΜΔΣΡΙΚΔ EΞΙΩΔΙ Πνηα παξαδείγκαηα εμηζώζεσλ ή θαη πξνβιεκάησλ πηζηεύεηαη όηη είλαη θαηάιιεια γηα ηελ επίιπζε ηνπο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηδαθηηθήο δηαδηθαζίαο κέζα ζηελ ηάμε; 1 ε ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΩΡΑ Α.

Διαβάστε περισσότερα

HYUNDAI. Η δηαγλσζηηθή θίζζα ησλ Hyundai έρεη 12 επαθέο θαη ηνπνζεηείηαη ζηνλ ρώξν ηνπ θηλεηήξα

HYUNDAI. Η δηαγλσζηηθή θίζζα ησλ Hyundai έρεη 12 επαθέο θαη ηνπνζεηείηαη ζηνλ ρώξν ηνπ θηλεηήξα HYUNDAI ηα κνληέια ηεο Hyundai ππάξρνπλ ηέζζεξεηο δηαθνξεηηθνί ζπλδπαζκνί θσδηθώλ βιάβεο: κνλνςήθηνη, δηςήθηνη ηεηξαςήθηνη θαη θσδηθνί πνπ αθνινπζνύλ ηα πξσηόθνιια EOBD. Γιαγνωζηική Φίζζα Η δηαγλσζηηθή

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο :

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο : ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ Ον/μο:.. Γ Λσκείοσ Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη. 11-1-11 Εήηημα 1 ο : Α. Γηα ηελ ζπλάξηεζε f, λα βξείηε ην δηάζηεκα ζην νπνίν είλαη παξαγσγίζηκε θαζώο θαη

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ.

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ. Απαντήσεις θέματος 2 Απηά πνπ έπξεπε λα γξάςεηε (δελ ρξεηαδόηαλ δηθαηνιόγεζε εθηόο από ην Γ) Α return a*b; Β 0:acegf2, 1: acegf23, 2: acegf234, 3:acegf2345, 4:acegf23456, 5:acegf234567, 6:acegf2345678,

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger Κεθάλαιο 1 Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΠΛΑΝΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Κεθάιαην 1: Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Σπγγξαθείο: Δξ. Andrea Grimm, Δξ.

Διαβάστε περισσότερα

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots)

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) 1.1 Σςνοπτική Πεπιγπαυή Hot Spots Σα ζεκεία αζύξκαηεο πξόζβαζεο πνπ επηιέρζεθαλ αλαθέξνληαη ζηνλ επόκελν πίλαθα θαη παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηηο επόκελεο παξαγξάθνπο.

Διαβάστε περισσότερα

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12 ΑΚΖΔΗ ΤΜΝΑΗΟΤ - ΚΤΚΛΟ ΠΡΩΣΟ - - ηα πνηεο ηηκέο ηνπ ηα παξαθάησ θιάζκαηα δελ νξίδνληαη ; (Τπόδεημε : έλα θιάζκα νξίδεηαη αλ ν παξνλνκαζηήο είλαη δηάθνξνο ηνπ κεδελόο) - (-) - (-) - Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ Εδώ ζα ππνινγίζνπκε ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier κεξηθώλ αθόκα ζεκάησλ, πξνζπαζώληαο λα μεθηλήζνπκε από ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier γλσζηώλ ζεκάησλ

Διαβάστε περισσότερα

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Αιγόξηζκνη 2.2.7.4 Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Εηζαγσγή ζηηο Αξρέο ηεο Επηζηήκεο ησλ Η/Υ 1 Άζθεζε 34 ζει 53 Έλα ςεθηαθό θσηνγξαθηθό άικπνπκ έρεη απνζεθεπηηθό ρώξν N Mbytes. Να αλαπηύμεηε

Διαβάστε περισσότερα

Πνηα λνκίδεηο όηη ζα είλαη ε ζπλνιηθή αληίζηαζε κηαο ζπλδεζκνινγίαο δύν αληηζηαηώλ ζπλδεδεκέλεο ζε ζεηξά; Γηαηί;...

Πνηα λνκίδεηο όηη ζα είλαη ε ζπλνιηθή αληίζηαζε κηαο ζπλδεζκνινγίαο δύν αληηζηαηώλ ζπλδεδεκέλεο ζε ζεηξά; Γηαηί;... ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Ιζοδύναμη ανηίζηαζη ζύνδεζηρ ανηιζηαηών Η δηδαζθαιία ηεο ηζνδύλακεο αληίζηαζεο γηα ζύλδεζε αληηζηαηώλ ζε ζεηξά θαη παξάιιεια ππάξρεη ζην Αλαιπηηθό Πξόγξακκα Σπνπδώλ ζηα καζήκαηα Φπζηθήο

Διαβάστε περισσότερα

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε.

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε. ΑΝΟΙΓΜΑ ΝΔΑ ΥΡΗΗ 1. Γεκηνπξγείηε ηε λέα ρξήζε από ηελ επηινγή «Παξάκεηξνη/Παξάκεηξνη Δηαηξίαο/Γηαρείξηζε Δηαηξηώλ». Πιεθηξνινγείηε ηνλ θσδηθό ηεο εηαηξίαο ζαο θαη παηάηε Enter. Σηελ έλδεημε «Υξήζεηο» παηάηε

Διαβάστε περισσότερα

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό.

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό. ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΠΑΙΓΔΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ ΛΔΤΚΩΙΑ ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ Μειέηε ηωλ παξαγόληωλ από ηνπο νπνίνπο εμαξηάηαη ε ειεθηξνκαγλεηηθή δύλακε. Τιηθά - πζθεπέο: Ηιεθηξνληθή δπγαξηά, ηξνθνδνηηθό ηάζεο, ξννζηάηεο, ακπεξόκεηξν,

Διαβάστε περισσότερα

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ Φξεζηκόηεηα καζεκαηηθώλ Αξρή θαηακέηξεζεο Όζα έδσζαλ νη Έιιελεο... Τξίγσλνη αξηζκνί Τεηξάγσλνη αξηζκνί Δπηκήθεηο αξηζκνί Πξώηνη αξηζκνί Αξηζκνί κε μερσξηζηέο ηδηόηεηεο Γίδπκνη πξώηνη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΤΟΛΕΣ WINDOWS ΚΑΙ UNIX

ΕΝΤΟΛΕΣ WINDOWS ΚΑΙ UNIX ΕΝΤΟΛΕΣ WINDOWS ΚΑΙ UNIX Σηότοι εργαζηηρίοσ Σην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ, νη θνηηεηέο ζα εμνηθεησζνύλ κε βαζηθέο εληνιέο δηθηπαθώλ πξσηνθόιισλ νη νπνίεο βξίζθνπλ εθαξκνγή ζε πεξηβάιινληα Windows

Διαβάστε περισσότερα

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Δηαθνκηζηήο (Server) Πξνζθέξεη ππεξεζίεο ζηνπο Πειάηεο (Client) Μεγάινη ππνινγηζηέο γηα ηηο ππεξεζίεο Internet (π.ρ. WWW, FTP) Λακβάλεη εξσηήζεηο θαη δίδεη απαληήζεηο Πειάηεο

Διαβάστε περισσότερα

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Επιμέλεια: Αγκανάκηρ Α. Παναγιώηηρ Επωηήζειρ Σωζηό- Λάθορ Να χαπακηηπίζεηε ηιρ παπακάηω πποηάζειρ ωρ ζωζηέρ ή λάθορ: 1. Η ηαιάλησζε είλαη

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 204-205 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/204 A ΟΜΑΓΑ Οδηγία: Να γράυεηε ζηο ηεηράδιο ζας ηον αριθμό κάθε μιας από ηις παρακάηφ ερφηήζεις Α.-Α.8 και

Διαβάστε περισσότερα

Σήκαηα Β Α Γ Γ Δ Λ Η Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Υ Γ Ι Α Λ Δ Ξ Η - ( 2 ) ΕΙΣΑΓΨΓΗ ΣΤΙΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΨΝΙΕΣ

Σήκαηα Β Α Γ Γ Δ Λ Η Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Υ Γ Ι Α Λ Δ Ξ Η - ( 2 ) ΕΙΣΑΓΨΓΗ ΣΤΙΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΨΝΙΕΣ Σήκαηα 1 Β Α Γ Γ Δ Λ Η Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Υ Γ Ι Α Λ Δ Ξ Η - ( 2 ) Σήκαηα Οξηζκόο ζήκαηνο Ταμηλόκεζε ζεκάησλ Σεηξέο Fourier Μεηαζρεκαηηζκόο Fourier Σπλέιημε Σπζρέηηζε θαη Φαζκαηηθή Ππθλόηεηα 2 Οξηζκόο Σήκαηνο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ (Θεοδώρα Γιώηη, Νικόλας Καραηάζιος- Τπεύθσνη εκ/κος Λ. Παπαηζίμπα) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ:.., ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:.// Σε ακαμίδην πνπ κπνξεί λα θηλείηαη ρσξίο ηξηβέο πάλσ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΚΗΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Νο : 23

ΑΚΗΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Νο : 23 ΕΡΓΑΣΗΡΙΟ ΑΤΣΟΜΑΣΙΜΩΝ ΕΛ. 109 1 ο ΣΕΕ Λάπιζαρ Σσολική Χπονιά: 200 200. Ονομαηεπώνςμο μαθηηή:. ΕΡΓΑΣΗΡΙΟ ΑΤΣΟΜΑΣΙΜΩΝ Ομάδα:. ΣΑΞΗ Β Ηλεκηπ. Δγκαη. Κηιπίων. ΚΑΘΗΓΗΣΕ: Μίραο Παλαγηώηεο. Ημεπομηνία: ΑΚΗΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ

Διαβάστε περισσότερα

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Stylianos Kalaitzis Μνλνϋβξηδηζκνο 1 Γπν γνλείο, εηεξόδπγνη γηα ηνλ αιθηζκό θάλνπλ παηδηά. Πνία ε πηζαλόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Πώς πρέπει να τιμολογεί ένα μονοπώλιο; Μέρξη ζηηγκήο ην κνλνπώιην έρεη ζεσξεζεί ζαλ κηα επηρείξεζε ε νπνία πσιεί ην πξντόλ ηεο ζε θάζε πειάηε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ. Ειζαγωγή ζηη Φωηογραθία. Χριζηάκης Σαζεΐδης EFIAP

ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ. Ειζαγωγή ζηη Φωηογραθία. Χριζηάκης Σαζεΐδης EFIAP ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ Ειζαγωγή ζηη Φωηογραθία Χριζηάκης Σαζεΐδης EFIAP 1 ΜΑΘΗΜΑ 6 ο Προγράμμαηα θωηογραθικών μηχανών Επιλογέας προγραμμάηων Μαο δίλεη ηε δπλαηόηεηα λα ειέγμνπκε ην άλνηγκα δηαθξάγκαηνο θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ ηαηηθή ηωλ ξεπζηώλ (Τδξνζηαηηθή) Ση είλαη ηα ξεπζηά - Γεληθά Ππθλόηεηα Πίεζε Μεηαβνιή ηεο πίεζεο ζπλαξηήζεη ηνπ βάζνπο Αξρή ηνπ Pascal Τδξνζηαηηθή πίεζε Αηκνζθαηξηθή πίεζε Απόιπηε &

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΛΟΠΟΙΗΗ ΛΟΓΙΚΩΝ ΤΝΑΡΣΗΕΩΝ ΜΕ ΠΙΝΑΚΕ KARNAUGH

ΑΠΛΟΠΟΙΗΗ ΛΟΓΙΚΩΝ ΤΝΑΡΣΗΕΩΝ ΜΕ ΠΙΝΑΚΕ KARNAUGH ΑΠΛΟΠΟΙΗΗ ΛΟΓΙΚΩΝ ΤΝΑΡΣΗΕΩΝ ΜΕ ΠΙΝΑΚΕ KRNUGH Γηα λα θάλνπκε απινπνίεζε κηαο ινγηθήο ζπλάξηεζεο κε πίλαθα (ή ράξηε) Karnaugh αθνινπζνύκε ηα παξαθάησ βήκαηα:. Η ινγηθή ζπλάξηεζε ζα πξέπεη λα είλαη ζε πιήξε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ (Δλδεηθηηθέο Απαληήζεηο) ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σωζηό β. Λάζνο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ 1 Σ. Δ. Ι. ΓΤ Σ Ι Κ Η Μ Α Κ Δ Γ Ο Ν Ι Α ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ Σ Μ Η Μ Α Μ Η Υ Α Ν ΟΛΟ Γ Ι Α Δξγαζηήξην Μεραλνπξγηθώλ Καηεξγαζηώλ & CAD ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ ΜΑΘΗΜΑ 2: Πνηόηεηα Δπηθάλεηαο Γξ. Βαξύηεο

Διαβάστε περισσότερα

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν.

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. B-Δέλδξα Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. Δέλδξα AVL n = 2 30 = 10 9 (πεξίπνπ). 30

Διαβάστε περισσότερα

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ.

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Μονοψϊνιο Ολιγοψώνιο Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Οπιακή αξία Δπηπξόζζεηα νθέιε από ηελ ρξήζε/θαηαλάισζε κηαο επηπξόζζεηε

Διαβάστε περισσότερα

1. Να ζεκεηώζεηε πνηα από ηηο επόκελεο ηαρύηεηεο είλαη κεγαιύηεξε. Α. π 1 = 30m/s Β. π 2 = 0.02km/s Γ. π 3 = 36000m/h Γ. π 4 = 144km/h.

1. Να ζεκεηώζεηε πνηα από ηηο επόκελεο ηαρύηεηεο είλαη κεγαιύηεξε. Α. π 1 = 30m/s Β. π 2 = 0.02km/s Γ. π 3 = 36000m/h Γ. π 4 = 144km/h. ΦΤΙΚΗ A ΛΤΚΔΙΟΤ ΓΙΑΡΚΔΙΑ: 10min ΣΜΗΜΑ:. ONOMA:. ΔΠΩΝΤΜΟ: ΗΜΔΡΟΜΗΝΙΑ: ΜΟΝΑΓΔ ΘΔΜΑ 1 ο ΘΔΜΑ ο ΘΔΜΑ 3 ο ΘΔΜΑ 4 ο ΤΝΟΛΟ ΘΔΜΑ A: 1. Να ζεκεηώζεηε πνηα από ηηο επόκελεο ηαρύηεηεο είλαη κεγαιύηεξε. Α. π 1 = 30m/s

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου

Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου Σηηο παξαθάησ γξακκέο εθαξκόζηε ηε κνξθνπνίεζε πνπ πεξηγξάθνπλ Γξακκή κε έληνλε γξαθή Γξακκή κε πιάγηα γξαθή Γξακκή κε ππνγξακκηζκέλε γξαθή Γξακκή κε Arial Font κεγέζνπο

Διαβάστε περισσότερα

Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο κόζηος ανά μονάδα παραγωγής. Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο ζηαθερό κόζηος ανά μονάδα παραγωγής

Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο κόζηος ανά μονάδα παραγωγής. Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο ζηαθερό κόζηος ανά μονάδα παραγωγής ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΟΜΟ Α Mάθημα 5: To παραγωγής σναρηήζεις κόζηοσς Η ζπλάξηεζε ζπλνιηθνύ θόζηνπο C FC VC Όπνπ FC= ην ζηαζεξό θόζηνο (ην θόζηνο γηα ηνλ ζηαζεξό παξαγσγηθό ζπληειεζηή) θαη VC= ην κεηαβιεηό

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000.

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000. ΔΕΟ 13 Ποσοτικές Μέθοδοι Σσνάρηηζη Κόζηοσς C(), μέζο κόζηος C()/. Παράδειγμα 1 Μηα εηαηξεία δαπαλά γηα θάζε πξντόλ Α πνπ παξάγεη 0.0 λ.κ. Τα πάγηα έμνδα ηεο εηαηξείαο είλαη 800 λ.κ. Ζεηείηαη 1) Να πεξηγξάςεηε

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγίες τρήζης για λειηοσργία μεηαθοράς καναλιών ζε υηθιακό δέκηη OST-7060 HD

Οδηγίες τρήζης για λειηοσργία μεηαθοράς καναλιών ζε υηθιακό δέκηη OST-7060 HD Οδηγίες τρήζης για λειηοσργία μεηαθοράς καναλιών ζε υηθιακό δέκηη OST-7060 HD Γηα ηε δηεπθόιπλζή ζαο θαηά ην switch-off ηεο πεξηνρήο ηεο Πεινπνλλήζνπ έρνπκε πξνζζέζεη ζηνπο ςεθηαθνύο καο δέθηεο κία λέα,

Διαβάστε περισσότερα

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Οη Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα εθαξκόδνληαη γηα ηελ απνξξνθνύκελε ελέξγεηα από Αηνιηθά Πάξθα πνπ είλαη ζπλδεδεκέλα ζην

Διαβάστε περισσότερα

1. Οδηγίερ εγκαηάζηαζηρ και σπήζηρ έξςπνυν καπηών και τηθιακών πιζηοποιηηικών με σπήζη ηος λογιζμικού Μοzilla Thunderbird

1. Οδηγίερ εγκαηάζηαζηρ και σπήζηρ έξςπνυν καπηών και τηθιακών πιζηοποιηηικών με σπήζη ηος λογιζμικού Μοzilla Thunderbird 1. Οδηγίερ εγκαηάζηαζηρ και σπήζηρ έξςπνυν καπηών και τηθιακών πιζηοποιηηικών με σπήζη ηος λογιζμικού Μοzilla Thunderbird 1.1 Εγκαηάζηαζη ηυν οδηγών ηηρ έξςπνηρ κάπηαρ ζηο λογιζμικό Mozilla Thunderbird

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Εθνικό Συνέδριο «Γεωθερμική Ηλεκτροπαραγωγή» Ξενοδοχείο Divani Caravel Αθήνα 20 Νοεμβρίου 2013 Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Α.Μπένου, Ι. Χωροπανίτης Τμήμα Γεωθερμικής Ενέργειας

Διαβάστε περισσότερα

ΗΜΔΡΟΜΗΝΙΑ. ΟΝΟΜΑΣΔΠΩΝΤΜΟ.. ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ..

ΗΜΔΡΟΜΗΝΙΑ. ΟΝΟΜΑΣΔΠΩΝΤΜΟ.. ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ.. ΗΜΔΡΟΜΗΝΙΑ. ΟΝΟΜΑΣΔΠΩΝΤΜΟ.. ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ.. ΘΔΜΑ Α Σηηο εκηηειείο πξνηάζεηο Α.1 Α.4 λα γξάςεηε ζην ηεηξάδην ζαο ηνλ αξηζκό ηεο πξόηαζεο θαη, δίπια, ην γξάκκα πνπ αληηζηνηρεί ζηε θξάζε ε νπνία ηε ζπκπιεξώλεη

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οη παξνπζηάζεηο κε βνήζεηα ηνπ ππνινγηζηή γίλνληαη κε πξνγξάκκαηα παξνπζηάζεσλ, όπσο ην OpenOffice.org Impress [1] θαη ην Microsoft Office PowerPoint [2]. Απηά ηα πξνγξάκκαηα

Διαβάστε περισσότερα

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο:

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Σύνθεζη ηαλανηώζεων Α. Σύλζεζε δύν α.α.η ηεο ίδιας ζστνόηηηας Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Η απνκάθξπλζε

Διαβάστε περισσότερα

Αντισταθμιστική ανάλυση

Αντισταθμιστική ανάλυση Θεσξήζηε έλαλ αιγόξηζκν Α πνπ ρξεζηκνπνηεί κηα δνκή δεδνκέλσλ Γ : Καηά ηε δηάξθεηα εθηέιεζεο ηνπ Α ε Γ πξαγκαηνπνηεί κία αθνινπζία από πξάμεηο. Παξάδεηγκα: Θπκεζείηε ην πξόβιεκα ηεο εύξεζεο-έλσζεο Δίρακε

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03 Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Ζιίαο Χαηδεζενδσξίδεο Οθηώβξηνο / Ννέκβξηνο 2004 Τη είλαη ην δίθηπν Wulf Δπίπεδν ζην νπνίν κπνξνύκε λα αλαπαξαζηήζνπκε ηξηζδηάζηαηα ζρήκαηα,

Διαβάστε περισσότερα

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη ΔΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΑ ΘΔΜΑΣΑ ΣΟ ΓΙΑΦΟΡΙΚΟ ΛΟΓΙΜΟ Μάρτιος 0 ΘΔΜΑ Να ππνινγίζεηε ηα όξηα: i ii lim 0 0 lim iii iv lim e 0 lim e 0 ΘΔΜΑ Γίλεηαη ε άξηηα ζπλάξηεζε '( ) ( ) γηα θάζε 0 * : R R γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 Γενικά Η έθδνζε 8.0.0 ηνπ ελόηεηεο: Business ERP, πεξηιακβάλεη λέεο ιεηηνπξγίεο πνπ αλαιύνληαη ζηηο παξαθάησ Γεληθόηεξε ιεηηνπξγία ηεο εθαξκνγήο Εκπνξηθή Δηαρείξηζε 7/2/2013 SingularLogic

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στοςρ κβαντικούρ ςπολογιστέρ και αλγόπιθμοςρ. Γηδάζθωλ : Φνπληνπιάθεο Αληώληνο

Εισαγωγή στοςρ κβαντικούρ ςπολογιστέρ και αλγόπιθμοςρ. Γηδάζθωλ : Φνπληνπιάθεο Αληώληνο Εισαγωγή στοςρ κβαντικούρ ςπολογιστέρ και αλγόπιθμοςρ. Γηδάζθωλ : Φνπληνπιάθεο Αληώληνο Θεματικές Ενότητες 1. Απιέο έλλνηεο θβαληηθήο κεραληθήο θαη ην ζύζηεκα δύν θβαληηθώλ θαηαζηάζεωλ. 2. Qubit θαη θβαληηθόο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΔΦ. 2.4 ΡΗΕΔ ΠΡΑΓΜΑΣΗΚΩΝ ΑΡΗΘΜΩΝ

ΚΔΦ. 2.4 ΡΗΕΔ ΠΡΑΓΜΑΣΗΚΩΝ ΑΡΗΘΜΩΝ ΚΔΦ.. ΡΗΕΔ ΠΡΑΓΜΑΣΗΚΩΝ ΑΡΗΘΜΩΝ Οξηζκόο ηεηξαγσληθήο ξίδαο: Αλ 0 ηόηε νλνκάδνπκε ηεηξαγσληθή ξίδα ηνπ ηελ κε αξλεηηθή ιύζε ηεο εμίζσζεο:. Γειαδή ηεηξαγσληθή ξίδα ηνπ 0 ιέγεηαη ν αξηζκόο 0 πνπ όηαλ πςσζεί

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΠΡΟΒΛΗΜΑ Σε έλα ηνπξλνπά βόιετ δήισζαλ ζπκκεηνρή νκάδεο Γπκλαζίσλ ηεο Κύπξνπ.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα.

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα. Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα Γηαθξάγκαηα Δξγαιεία Καηαζθεπέο 2 Η θαηαζθεπή πεξηγξάθεηαη ζηελ αληίζηνηρε ελόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2 TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 Δημιουργία σελίδων και βιβλίων Έλα θαηλνύξην βηβιίν πεξηέρεη κία άδεηα ζειίδα κε έλα άδεην background. Δελ κπνξνύκε λα μερσξίζνπκε

Διαβάστε περισσότερα

(γ) Να βξεζεί ε ρξνλνεμαξηώκελε πηζαλόηεηα κέηξεζεο ηεο ζεηηθήο ηδηνηηκήο ηνπ ηειεζηή W.

(γ) Να βξεζεί ε ρξνλνεμαξηώκελε πηζαλόηεηα κέηξεζεο ηεο ζεηηθήο ηδηνηηκήο ηνπ ηειεζηή W. ΚΒΑΝΤΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ Ι Τειηθή Εμέηαζε: 5 Σεπηέκβξε 6 (Δηδάζθσλ: ΑΦ Τεξδήο) ΘΕΜΑ Θεσξνύκε θβαληηθό ζύζηεκα πνπ πεξηγξάθεηαη από Φακηιηνληαλή Η, ε νπνία ζε κνξθή πίλαθα ρξεζηκνπνηώληαο ηηο ηδηνζπλαξηήζεηο, θαη

Διαβάστε περισσότερα

Η/Υ A ΤΑΞΕΩΣ ΑΕ 2010-2011. Συστήματα Αρίθμησης. Υποπλοίαρχος Ν. Πετράκος ΠΝ

Η/Υ A ΤΑΞΕΩΣ ΑΕ 2010-2011. Συστήματα Αρίθμησης. Υποπλοίαρχος Ν. Πετράκος ΠΝ Συστήματα Αρίθμησης Υποπλοίαρχος Ν. Πετράκος ΠΝ 1 Ειζαγωγή Τν bit είλαη ε πην βαζηθή κνλάδα κέηξεζεο. Είλαη κία θαηάζηαζε on ή off ζε έλα ςεθηαθό θύθισκα. Άιιεο θνξέο είλαη κία θαηάζηαζε high ή low voltage

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ 1.Απηόο πνπ ζα αλαγλσξηζηεί απνπζηάδεη γηα πνιύ θαηξό. 2.Δπηζηξέθεη κε πιαζηή ηαπηόηεηα ή κεηακνξθσκέλνο. 3.Απνκνλώλνληαη ηα δύν πξόζσπα 4.Άξζε κεηακόξθσζεο 5.Απνθάιπςε 6.Ακθηβνιίεο-απνδεηθηηθά

Διαβάστε περισσότερα

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική Δίζηε μησανικόρ διοίκηζηρ μεγάληρ καηαζκεςαζηικήρ εηαιπείαρ και καλείζηε να ςλοποιήζεηε ηο έπγο πος πεπιγπάθεηαι από ηον Πίνακα 1. Κωδ.

Διαβάστε περισσότερα

Κβαντικοί Υπολογισμοί. Πέκπηε Γηάιεμε

Κβαντικοί Υπολογισμοί. Πέκπηε Γηάιεμε Κβαντικοί Υπολογισμοί Πέκπηε Γηάιεμε Kπθισκαηηθό Mνληέιν Έλαο θιαζηθόο ππνινγηζηήο απνηειείηαη από αγσγνύο θαη ινγηθέο πύιεο πνπ απνηεινύλ ηνπο επεμεξγαζηέο. Σηνπο θβαληηθνύο ε πιεξνθνξία βξίζθεηαη κέζα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΩΝ ΣΜΗΜΑ: ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΣΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΥΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ Ρέππα Μαξγαξίηα

ΣΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΩΝ ΣΜΗΜΑ: ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΣΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΥΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ Ρέππα Μαξγαξίηα ΣΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΩΝ ΣΜΗΜΑ: ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΣΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΥΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2011-12 Ρέππα Μαξγαξίηα FORMAT, UNFORMAT Format format , όποσ = a:, b: Μνξθνπνηεί, δειαδή πξνεηνηκάδεη

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2 ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ Τν Σρήκα 1 δείρλεη ηελ αιιαγή ηεο ζηάζκεο ηεο Λίκλεο Τζαλη, ζηε Σαράξα ηεο Βόξεηαο Αθξηθήο. Η Λίκλε Τζαλη εμαθαλίζηεθε ηειείσο γύξσ ζην 20.000 π.χ., θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο επνρήο ησλ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΛΓΕΒΡΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. 1. Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα. 1 0,3x 0,1y x 3 3x 4y 2 4x 2y ( x 1) 6( y 1) (i) (ii)

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΛΓΕΒΡΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. 1. Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα. 1 0,3x 0,1y x 3 3x 4y 2 4x 2y ( x 1) 6( y 1) (i) (ii) . Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα.,, 6 4 4 4 5( ) 6( ). Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα.,,,6 7. Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα. 5 ( )( ) ( ) 4. Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα. 5 4 6 7 4. 5. Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα. 59 ( )( ) ()( 5) 7 6.

Διαβάστε περισσότερα

Μορθές Κακόβοσλοσ Κώδικα (Malicious Code)

Μορθές Κακόβοσλοσ Κώδικα (Malicious Code) Μορθές Κακόβοσλοσ Κώδικα (Malicious Code) Page 1 Υποπλοίαρτος Ν. Πεηράκος ΠΝ Αηδένηα Γνύξεηνη Ίππνη (Trojan Horses) Ινί (Viruses) Worms Root-kit Page 2 Γνύξεηνο Ίππνο (Trojan Horse) Οξηζκόο: Πξόγξακκα

Διαβάστε περισσότερα

Έλαο πίνακας σσμβόλων ππνζηεξίδεη δύν βαζηθέο ιεηηνπξγίεο:

Έλαο πίνακας σσμβόλων ππνζηεξίδεη δύν βαζηθέο ιεηηνπξγίεο: Πίνακες Σσμβόλων Έλαο πίνακας σσμβόλων ππνζηεξίδεη δύν βαζηθέο ιεηηνπξγίεο: Εηζαγσγή ελόο ζηνηρείνπ Αλαδήηεζε ζηνηρείνπ κε δεδνκέλν θιεηδί Άιιεο ρξήζηκεο ιεηηνπξγίεο είλαη: Δηαγξαθή ελόο θαζνξηζκέλνπ ζηνηρείνπ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΚΟΣΖΣΑ ΥΔΓΗΟΤ ΑΡΗΘΜ. 1

ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΚΟΣΖΣΑ ΥΔΓΗΟΤ ΑΡΗΘΜ. 1 ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΚΟΣΖΣΑ ΥΔΓΗΟΤ ΑΡΗΘΜ. 1 ΒΟΤΣΑΗΟ 7,5Υ40m ΑΓΔΛΑΓΩΝ ΓΑΛΑΚΣΟΠΑΡΑΓΩΓΖ ΔΛΔΤΘΔΡΟΤ ΣΑΒΛΗΜΟΤ ΜΔ 48 ΑΣΟΜΗΚΔ ΘΔΔΗ Τν άξκεγκα ελδείθλπηαη λα γίλεηαη ζε αξκεθηήξην ηύπνπ ςαξνθόθθαιν 2Χ4 ζέζεσλ. Οη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β )

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: /0/03 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΔΜΑ Α ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΘΕΜΑΣΩΝ Α.

Διαβάστε περισσότερα

Ασκήσεις Οπτική και Κύματα

Ασκήσεις Οπτική και Κύματα Παλεπηζηήκην Κξήηεο Τκήκα Επηζηήκεο θαη Τερλνινγίαο Υιηθώλ Ασκήσεις Οπτική και Κύματα Δηδάζθσλ: Δεκήηξεο Παπάδνγινπ Email: dpapa@materials.uc.gr Άλυτες Ασκήσεις: 1. Να πξνζδηνξίζεηε αλ νη αθόινπζεο ζπλαξηήζεηο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΚΗΕΙ ΗΛΕΚΣΡΙΚΩΝ ΜΗΥΑΝΩΝ Ι

ΑΚΗΕΙ ΗΛΕΚΣΡΙΚΩΝ ΜΗΥΑΝΩΝ Ι ΑΚΗΕΙ ΗΛΕΚΣΡΙΚΩΝ ΜΗΥΑΝΩΝ Ι ΜΕΣΑΥΗΜΑΣΙΣΕ 1. Σν δεπηεξεύσλ ηύιηγκα κεηαζρεκαηηζηή έρεη ηάζε 282,8sin377 v t tv. Ο ιόγνο ησλ ζπεηξώλ ηνπ κεηαζρεκαηηζηή είλαη 100:200 (α=0,5). Αλ ην ξεύκα ζην δεπηεξεύσλ ηνπ

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ. ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ. ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν Καηαζθεπάδνπκε έλα νγθνκεηξηθό δνρείν από πιαζηηθό κπνπθάιη λεξνύ

Διαβάστε περισσότερα

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H )

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H ) Ξ G O O G L E S C H O L A R Α Ο Ξ Ε Κ Ε Θ Λ Θ Α Λ Η Τ Α Μ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η Ρ Οξαγκαηνπνηώληαο αλαδήηεζε ζην GoogleScholar (http://scholar.google.com/) ν ρξήζηεο κπνξεί λα εληνπίζεη πιηθό αθαδεκαϊθνύ θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ

ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ 1) Υξηζηνπγελληάηηθα ειαηάθηα θάξηα ή θαδξάθη θάξηα ή θαδξάθη Τιηθά πνπ ζα ρξεηαζηνύκε: Υαξηί θάλζνλ καύξν γηα ην θόλην, πξάζηλν γηα ηα ειαηάθηα, θόθθηλν γηα ηα αζηεξάθηα Απιό

Διαβάστε περισσότερα

Έκδοζη /10/2014. Νέα λειηοσργικόηηηα - Βεληιώζεις

Έκδοζη /10/2014. Νέα λειηοσργικόηηηα - Βεληιώζεις Έκδοζη 2.89.31 08/10/2014 Η έκδοζη 2.89.31, περιλαμβάνει : Βεληιώζεις Καηάζηαζη Υπερφριών (Ε8) Αναγγελία πρόζληυης (Ε3) 08/10/2014 1 Βεληιώζεις Καηάζηαζη Υπερφριών (Ε8) Επεηδή ζηελ ειεθηξνληθή ππνβνιή

Διαβάστε περισσότερα

Πως να δημιουργήσετε ένα Cross-Over καλώδιο

Πως να δημιουργήσετε ένα Cross-Over καλώδιο Πως να δημιουργήσετε ένα Cross-Over καλώδιο Τν crossover καλώδιο ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα ζπλδεζνύλ δπν ππνινγηζηέο κεηαμύ ηνπο θαη αλ θηηάμνπλ έλα κηθξό ηνπηθό δίθηπν(lan). Έλα LAN κπνξεί λα είλαη ηόζν

Διαβάστε περισσότερα

Γιπθόδε + Ομπγόλν Δηνμείδην ηνπ άλζξαθα + Νεξό + Ελέξγεηα

Γιπθόδε + Ομπγόλν Δηνμείδην ηνπ άλζξαθα + Νεξό + Ελέξγεηα 4. ΑΝΑΠΝΟΗ Η δηάζπαζε ηεο γιπθόδεο γίλεηαη κέζα ζηα θύηηαξα, νλνκάδεηαη θπηηαξηθή αλαπλνή θαη εμαζθαιίδεη ηελ ελέξγεηα πνπ είλαη απαξαίηεηε ζην θύηηαξν. Η δηάζπαζε γίλεηαη κε ηελ παξνπζία νμπγόλνπ θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΓΕΝΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΙΙ - ΦΥΕ 0 7 Ινπλίνπ 009 Απαντήσειρ στιρ ασκήσειρ τηρ τελικήρ εξέτασηρ στιρ Σςνήθειρ Διαυοπικέρ Εξισώσειρ Αγαπηηέ θοιηηηή/ηπια,

Διαβάστε περισσότερα

Hellas online Προεπιλεγμένες ρσθμίσεις για FritzBox Fon WLAN 7140 (Annex B) 30.04.67 FritzBox Fon WLAN 7140 - Annex B (30.04.67)

Hellas online Προεπιλεγμένες ρσθμίσεις για FritzBox Fon WLAN 7140 (Annex B) 30.04.67 FritzBox Fon WLAN 7140 - Annex B (30.04.67) Hellas online Προεπιλεγμένες ρσθμίσεις για FritzBox Fon WLAN 7140 (Annex B) 30.04.67 FritzBox Fon WLAN 7140 - Annex B (30.04.67) Γηα λα επαλαθέξεηε ην FritzBox Fon WLAN 7140 ζηηο πξνεπηιεγκέλεο ηνπ ξπζκίζεηο

Διαβάστε περισσότερα

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα!

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Cpyright 2013 Λόγος & Επικοινωνία // All rights Reserved Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Αυηό ηο παιχνίδι έχει ζηόχους: 1. ηελ εθγύκλαζε ηεο αθνπζηηθήο κλήκεο ησλ παηδηώλ 2. ηελ εμάζθεζε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ

ΓΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΓΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ 61 Ον/μο:.. Β Λσκείοσ Ύλη: Ηλεκηρικό ρεύμα Το Φως Γενικής Παιδείας 22-3-2015 Θέμα 1 ο : 1. Μία ειεθηξηθή ζπζθεπή ιεηηνπξγεί γηα ρξνληθή δηάξθεηα 0,5h θαη θαηαλαιώλεη 2kWh ειεθηξηθήο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά:

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά: ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ Η Μηκή θαη ν Νηίλνο αλαξσηήζεθαλ πνην αληειηαθό πξντόλ παξέρεη ηελ θαιύηεξε πξνζηαζία ζην δέξκα ηνπο. Τα αληειηαθά πξντόληα έρνπλ έλα δείθηε αληειηαθήο πξνζηαζίαο (SPF), ν νπνίνο δείρλεη πόζν

Διαβάστε περισσότερα

1. Η απιή αξκνληθή ηαιάλησζε πνπ εθηειεί έλα κηθξό ζώκα κάδαο m = 1 kg έρεη πιάηνο Α = 20 cm θαη

1. Η απιή αξκνληθή ηαιάλησζε πνπ εθηειεί έλα κηθξό ζώκα κάδαο m = 1 kg έρεη πιάηνο Α = 20 cm θαη ΛΤΜΔΝΔ ΑΚΖΔΗ ΣΖΝ ΔΤΡΔΖ ΑΡΥΗΚΖ ΦΑΖ 1. Η αιή αξκνληθή ηαιάλησζε ν εθηειεί έλα κηθξό ζώκα κάδαο m = 1 kg έρεη ιάηνο Α = cm θαη ζρλόηεηα f = 5 Hz. Τε ρξνληθή ζηηγκή = ην κηθξό ζώκα δηέξρεηαη αό ηε ζέζε ανκάθξλζεο

Διαβάστε περισσότερα

όπνπ Κ Ρ u(t) u(t) Pe(t) e(t) 2015 Κ. Παξίζεο, Καζεγεηήο 1

όπνπ Κ Ρ u(t) u(t) Pe(t) e(t) 2015 Κ. Παξίζεο, Καζεγεηήο 1 Αλαινγηθόο ειεγθηήο Ρ (Proportional controller) Είλαη ν ειεγθηήο ν νπνίνο δίλεη ζηελ έμνδν ηνπ, ζήκα αλάινγν ηνπ ζθάικαηνο πνπ δέρεηαη ζηελ είζνδν. Η ζρέζε πνπ πξνζδηνξίδεη ηελ ζπκπεξηθνξά ηνπ ειεγθηή

Διαβάστε περισσότερα