Χαρακτηριστικά εξέλιξης ασθενών με ΗΝΔ σε άνοια

Transcript

1 9th Panhellenic Interdisciplinary Conference on Alzheimer's Disease and 1st Mediterranean on Neurodegenerative Diseases Χαρακτηριστικά εξέλιξης ασθενών με ΗΝΔ σε άνοια Μπακογλίδου Ευαγγελία Dr Κουντή-Ζαφειροπούλου Φωτεινή

2 Εισαγωγή Ένα ποσοστό 10-15% των ηλικιωμένων με Ήπια Νοητική Διαταραχή (ΗΝΔ) εξελίσσονται σε άνοια μέσα σε ένα χρόνο (Shah et al., 2000, Celsis, 2000.Grundman, 2004)

3 Εισαγωγή Ένα ποσοστό κάτω του 20% γίνονται υγιείς μέσα σε ένα χρόνο (Loewenstein et al., 2009) Ενώ το ποσοστό του 60-70% παραμένουν σταθεροί σε ΗΝΔ (Bickel et al., 2006)

4 Νευρωνική Πλαστικότητα Περιβαλλοντική διέγερση μπορεί να κινητοποιήσει μια αύξηση στη διακλάδωση των νευρώνων & στον αριθμό των συνάψεων (Weuve et al.,2004. Larson et al., Verghese et al., 2006)

5 Νευρωνική Πλαστικότητα Εγκεφαλική διέγερση που παρέχεται από προγράμματα νοητικής εκπαίδευσης μπορεί να διευκολύνει τη συντήρηση ή βελτίωση των νοητικών ικανοτήτων

6 Μελέτη Στην παρούσα μελέτη παρακολουθήσαμε ασθενείς με ΗΝΔ, οι οποίοι συμμετείχαν σε θεραπευτικά προγράμματα νοητικής εκπαίδευσης για ένα έτος

7 Επιλογή ασθενών Οι ασθενείς επιλέχθηκαν από το σύνολο των επισκεπτών της Alzheimer Hellas που πήραν μέρος σε θεραπευτικά προγράμματα κατά τα έτη

8 Συμμετέχοντες Όλοι οι ασθενείς του δείγματος (100) είχαν διάγνωση ΗΝΔ πολλαπλών πεδίων (DSM V) ΗΝΔ ΗΝΔ ΗΝΔ Μέσα σε 1 έτος ΑΝΟΙΑ (28) ΥΓΙΕΙΣ (34) ΗΝΔ (38)

9 Διάγνωση Νευρολογική εξέταση Ιατρικό & Κοινωνικό ιστορικό Νευροαπεικόνιση Νευροψυχολογική εκτίμηση

10 Νευροψυχολογική Εκτίμηση 1η εκτίμηση: Πρίν την παρέμβαση 2η εκτίμηση : Μετά 1 έτος κατά το τέλος της παρέμβασης

11 Νευροψυχολογική Εκτίμηση MMSE [Mini Mental State Examination- TRAIL B [Trail-making Test, part A, MMSE (Roth, Huppert, Tum, & Mouthjoy, part B (Armitage SG, 1946)] 1988)] RBMT [Rivermead Behavioural Memory ΧΣΑ [Verbal fluency (Kosmidis, Vlachou, Panagiotaki, & Test (Wilson et al.,1989)] Kiosseoglou, 2004)] RAVLT [Rey Auditory Verbal Learning Test (Rey, 1958)] FUCAS [Functional Cognitive Assessment Scale-FUCAS (Kounti, Efklides, Tsolaki, & Kiosseoglou, 2006)] TEA [Test of Every Day Attention(Robertson et al., 1989)] ROCFT [Rey Osterreith Complex Figure Test (Rey,1941)] FRSSD [Functional Rating Scale of Symptoms of Dementia-FRSSD (Hutton, 1990)]

12 Προγράμματα νοητικής αποκατάστασης Ασκήσεις προσοχής & εκτελεστικής λειτουργίας Άμεσα Προοπτική μνήμη Επιλεκτική Προσοχή Στροφή της Προσοχής Έκφραση & Κατανόηση Λόγου Οπτικοχωρικές ικανότητες Διπλό Έργο Γενίκευση Λεκτική & Οπτική μνήμη Βραχύχρονη μνήμη Μακρόχρονη μνήμη Επεισοδιακή μνήμη

13

14

15

16

17

18

19 Ασκήσεις Η/Υ

20

21 Στατιστική ανάλυση Μη παραμετρικές αναλύσεις Kruskal Wallis - Διαφορές μεταξύ των 3 ομάδων Ιεραρχική Παλινδρόμηση -Προγνωστική Αξία των δεδομένων

22 Μελέτη Μελετήθηκαν οι διαφορές αυτών των τριών ομάδων ως προς τα δημογραφικά τους στοιχεία, καθώς & τις νοητικές & λειτουργικές τους επιδόσεις ΑΝΟΙΑ ΥΓΙΕΙΣ ΗΝΔ

23 Διαφορές μεταξύ των τριών ομάδων - δημογραφικά ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ.p ΗΛΙΚΙΑ.000 ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ.000 ΦΥΛΟ.003

24 Δημογραφικά στοιχεία Τα περισσότερα έτη εκπαίδευσης, η πιο νεαρή ηλικία & το γυναικείο φύλο προσδιορίζουν την καλή εξέλιξη της κατάστασης Παρόμοια ευρήματα σε άλλες μελέτες

25 Άλλες Μελέτες Η χαμηλή εκπαίδευση & η μεγάλη ηλικία αυξάνουν τον κίνδυνο για μελλοντική άνοια Ritchie & Kildea, 1995; Karp et al., 2004; Caamano-Isorna et al., 2006

26 Προγνωστική αξία δημογραφικών στοιχείων Το φύλο είναι ο καλύτερος προγνωστικός παράγοντας με p. 014 σε σχέση με την ηλικία & την εκπαίδευση

27 Φύλο Οι περισσότεροι ασθενείς με ΗΝΔ που εξελίχθηκαν σε νοητικά υγιείς μέσα σε ένα έτος, ήταν γυναίκες 27/34

28 Διαφορές μεταξύ των τριών ομάδων νοητικές ικανότητες ΝΟΗΤΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ (ΚΛΙΜΑΚΕΣ).p ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΣΕ ΧΡΟΝΟ (MMSE).000 ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΣΕ ΤΟΠΟ (MMSE).000 ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ (MMSE).000 ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΜΕΝΗ ΑΝΑΚΛΗΣΗ (MMSE).000 ΓΕΝΙΚΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ (ΣΥΝΟΛΟ MMSE).000 ΑΚΡΙΒΕΙΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ (FUCAS).000 ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ (FUCAS).000 ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΟΧΗ ΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ (MAP2 - TEA).000 ΑΝΑΟΔΕΥΣΗ ΠΡΟΣΟΧΗΣ (TEA).000 ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΟΧΗ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ (TEA).000 ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ (ΣΥΝΟΛΟ FRSSD).000 ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΜΝΗΜΟΝΙΚΗΣ ΣΥΓΚΡΑΤΗΣΗΣ B (RAVLT).000 ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΜΑΘΗΣΗΣ (RAVLT).000 ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΛΕΚΤΙΚΗ ΕΥΧΕΡΕΙΑ (ΧΣΑ).000 ΑΜΕΣΗ ΑΝΑΚΛΗΣΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ (RBMT1).000 ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΜΕΝΗ ΑΝΑΚΛΗΣΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ (RBMT2).000 ΟΠΤΙΚΟΧΩΡΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ (ROCFT).000 ΟΠΤΙΚΗ ΜΝΗΜΗ (ROCFT).000

29 Συμπέρασμα Οι μέσοι όροι των παραπάνω νοητικών ικανοτήτων δείχνουν πως οι ασθενείς που εξελίχθηκαν σε νοητικά υγιείς, είχαν τις καλύτερες επιδόσεις αρχικά & ακολουθούσαν εκείνοι που παρέμειναν σταθεροί Άρα η σοβαρότητα της αρχικής νοητικής επίδοσης καθορίζει την εξέλιξη τους

30 Προγνωστική αξία νοητικών ικανοτήτων Καλύτερος προγνωστικός παράγοντας όλων των νοητικών ικανοτήτων με p.000 βρέθηκε να είναι η υποδοκιμασία RAVLT η οποία εξετάζει την καθυστερημένη συγκράτηση λέξεων

31 Μελέτες Η μνημονική έλλειψη μπορεί να είναι πρώτη ένδειξη εξέλιξης σε άνοια (Grober et al., 2008) Μεγάλη έλλειψη μνήμης στην ΗΝΔ, παράγοντας κινδύνου για να εμφανίσουν άνοια, ειδικά όταν είναι παρόντα & άλλα νοητικά ελλείμματα (Manly et al., 2008)

32 Προγνωστική αξία των δοκιμασιών μνήμης Συγκρίναμε τις δοκιμασίες που εξετάζουν τη μνήμη (επεισοδιακή λεκτική & οπτική) & βρέθηκε πως η κλίμακα RAVLT είναι ο καλύτερος προγνωστικός παράγοντας με p. 000

33 Παρόμοια Ευρήματα Rey Auditory Verbal Learning Test (RAVLT) (Teng, 2009.Ewers et al., 2010) Ευαισθησία έως & 10 χρόνια στην πρόβλεψη εξέλιξης από ΗΝΔ σε άνοια τύπου Alzheimer (Devanand, Fleisher, 2008)

34 Προγνωστική αξία των δοκιμασιών λειτουργικότητας Συγκρίναμε τις δοκιμασίες που εξετάζουν τη λειτουργικότητα & βρέθηκε πως η κλίμακα FRSSD είναι ο καλύτερος προγνωστικός παράγοντας με p. 035

35 Προγνωστική αξία των δοκιμασιών εκτελεστικής λειτουργίας Βρέθηκε πως η κλίμακα ΧΣΑ είναι ο καλύτερος προγνωστικός παράγοντας με p. 000

36 Προγνωστική αξία των δοκιμασιών προσοχής Βρέθηκε πως η υποδοκιμασία που εξετάζει την επιλεκτική προσοχή πολλαπλής επιλογής του TEA είναι ο καλύτερος προγνωστικός παράγοντας με p. 016

37 Προγνωστική αξία μεταξύ όλων των κλιμάκων που βρέθηκε να είναι καλύτεροι προγνωστικοί παράγοντες Καλύτερος προγνωστικός παράγοντας είναι η επίδοση στη RAVLT με p. 005

38 Rey Auditory Verbal Learning Test (RAVLT) 1472 ηλικιωμένοι ΗΝΔ Άνοια τύπου Alzheimer Ευαισθησία: 78% Εξειδίκευση: 72% (Tierney, 2010)

39 Οι καλύτεροι προγνωστικοί παράγοντες είναι ΦΥΛΟ p.000 RAVLT p.000 FRSSD p.035 ΧΣΑ p.000 TEA p.016

40 Προφίλ ασθενή με ΗΝΔ που κινδυνεύει να εξελιχθεί σε άνοια μέσα σε 1 έτος Η μελέτη έδειξε πως όσο πιο λίγα χρόνια εκπαίδευσης έχει κάποιος, πιο μεγάλη ηλικία, είναι άνδρας & όσο χειρότερη επίδοση στη RAVLT, FRSSD, ΧΣΑ & ΤΕΑ, τόσο περισσότερο κινδυνεύει να εξελιχθεί σε άνοια σε ένα έτος, ακόμη & αν συμμετέχει σε νοητική θεραπεία

41 Ενδεικτικός Προγνωστικός Πίνακας ΔΕΙΚΤΕΣ ΥΓΙΕΙΣ ΣΕ ΕΝΑ ΣΤΑΘΕΡΟΙ ΣΕ ΧΡΟΝΟ ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ ΑΝΟΙΑ ΣΕ ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ ΗΛΙΚΙΑ 65,85 (6,66) 69,97 (5,73) 73,50 (6,87) ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 12,05 (3,55) 11,68 (3,80) 9,25 (4,26) ΦΥΛΟ Θ/Α 27 / 7 19 / 19 11/ 17 RAVLT 9,70 (3,18) 6,34 (2,97) 3,64 (3,15) FRSSD 3,26 (1,67) 4,31 (1,77) 5,39 (2,14) ΧΣΑ 11,99 (3,12) 9,19 (2,54) 8,93 (3,80) TEA 4,10 (1,01) 5,33 (1,61) 6,19 (2,95)

42 Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας!