ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2013) 172 final ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ Για τη θέσπιση ευρωπαϊκού προγράμματος κατάρτισης για την επιβολή του νόμου EL EL

2 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ Για τη θέσπιση ευρωπαϊκού προγράμματος κατάρτισης για την επιβολή του νόμου 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το διακρατικό έγκλημα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί παρά μόνον με τη διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ αστυνομίας, τελωνείων, συνοριοφυλάκων και άλλων αρχών που εργάζονται από κοινού. Αν οι αρχές αυτές δεν είναι κατάλληλα καταρτισμένες και δεν υπάρχει επαρκής αμοιβαία εμπιστοσύνη, η συνεργασία αυτή δεν θα είναι αποτελεσματική. Έχει ήδη σημειωθεί σημαντική πρόοδος όσον αφορά την κατάρτιση σε διασυνοριακά θέματα στην ΕΕ. Για παράδειγμα, αναπτύχθηκαν και εφαρμόστηκαν για ορισμένο αριθμό ετών κύκλοι κοινών μαθημάτων και προγράμματα ανταλλαγών για υπαλλήλους αρμόδιους για την επιβολή του νόμου. Τα κράτη μέλη συμμετέχουν σε αυτή την κοινή προσπάθεια με τους οργανισμούς της ΕΕ, όπως η Ευρωπαϊκή Αστυνομική Ακαδημία (CEPOL), η Ευρωπαϊκή Αστυνομική Υπηρεσία (Ευρωπόλ) και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για τη Διαχείριση της Επιχειρησιακής Συνεργασίας στα Εξωτερικά Σύνορα των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Frontex). Το 2012, διοργανώθηκαν σε ολόκληρη την ΕΕ πάνω από 300 προγράμματα ανταλλαγών μεταξύ υπαλλήλων αρμόδιων για την επιβολή του νόμου. Το 2012, πάνω από 3000 υπάλληλοι χρησιμοποίησαν νέες μεθόδους εκμάθησης, όπως τα «webinars» της CEPOL (σεμινάρια με χρήση του Διαδικτύου). Η συμμετοχή στην κατάρτιση της ΕΕ αυξάνεται με πάνω από 5000 εκπαιδευόμενους από τη CEPOL και 3000 από τον Frontex το προηγούμενο έτος. Εντούτοις, οι προσπάθειες πρέπει να συνεχιστούν, ούτως ώστε, για παράδειγμα, να γίνουν περισσότερο γνωστά τα ενωσιακά μέσα για την αστυνομική συνεργασία και ο ρόλος των οργανισμών της ΕΕ που δημιουργήθηκαν για να στηρίξουν τις υπηρεσίες επιβολής του νόμου στην καταπολέμηση του εγκλήματος. Περισσότεροι υπάλληλοι θα πρέπει να χρησιμοποιούν τους διαθέσιμους πόρους για να αξιοποιηθεί πλήρως το δυναμικό τους. Η κατάρτιση θα πρέπει να είναι κατάλληλα προσαρμοσμένη στις ανάγκες και να υποστηρίζει πιο σθεναρά τις προτεραιότητες, όπως η καταπολέμηση του εγκλήματος στον κυβερνοχώρο 1 και η εμπορία ναρκωτικών και ανθρώπων, οι οποίες έχουν συμφωνηθεί σε ενωσιακό επίπεδο σε σχέση με την επιχειρησιακή συνεργασία. Χρειάζεται αποτελεσματικός συντονισμός μεταξύ των κρατών μελών και των οργανισμών της ΕΕ, λαμβανομένου υπόψη του έργου των διεθνών οργανώσεων, όπως της Ιντερπόλ και των Ηνωμένων Εθνών, προκειμένου να διασφαλιστεί η συνεκτική προσέγγιση της κατάρτισης, σύμφωνα με τα υψηλότερα ποιοτικά πρότυπα σε επίπεδο ΕΕ. Για τον λόγο αυτό, η παρούσα ανακοίνωση προτείνει τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Προγράμματος Κατάρτισης για την Επιβολή του Νόμου (εφεξής «LETS», ή «πρόγραμμα κατάρτισης») για να εξοπλίσει τους υπαλλήλους επιβολής του νόμου με τις γνώσεις και τις δεξιότητες που χρειάζονται για να συνεργάζονται αποτελεσματικά με τους συναδέλφους τους της ΕΕ για την πρόληψη και την καταπολέμηση του διασυνοριακού εγκλήματος. Το 1 Λαμβανομένης υπόψη της στρατηγικής ασφαλείας στον κυβερνοχώρο της ΕΕ: κοινή ανακοίνωση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών Στρατηγική ασφαλείας στον κυβερνοχώρο της ΕΕ: Ο ανοικτός, ασφαλής και προστατευμένος κυβερνοχώρος JOIN(2013) 1 final. EL 2 EL

3 πρόγραμμα κατάρτισης έχει ως σκοπό να καταστήσει αποτελεσματικότερη την αντιμετώπιση από την ΕΕ των κοινών προκλήσεων ασφαλείας, να αναβαθμίσει το πρότυπο αστυνόμευσης στην ΕΕ και να προωθήσει την ανάπτυξη κοινής παιδείας όσον αφορά την επιβολή του νόμου, ως μέσου για την ενίσχυση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και συνεργασίας. Επιδιώκει να εντοπίσει και να καλύψει τα κενά που υπάρχουν στην υφιστάμενη κατάρτιση για την επιβολή του νόμου σε διασυνοριακά θέματα, υποστηρίζοντας και, όπου είναι σκόπιμο, συντονίζοντας την παροχή κατάρτισης από ευρωπαϊκά και εθνικά κέντρα αριστείας. Το πρόγραμμα κατάρτισης ανταποκρίνεται στην πρόσκληση που απηύθυνε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στο πρόγραμμα της Στοκχόλμης 2 για να αναβαθμιστεί η κατάρτιση σε θέματα σχετικά με την ΕΕ και να καταστεί προσβάσιμη σε συστηματική βάση σε όλα τα σχετικά με την επιβολή του νόμου επαγγέλματα, καθώς και στα αιτήματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για ισχυρότερο ενωσιακό πλαίσιο όσον αφορά τη δικαστική και αστυνομική κατάρτιση 3. Επιδιώκει να διασφαλίσει ότι: τα μέσα συνεργασίας στο τομέα επιβολής του νόμου που έχει αναπτύξει η ΕΕ με την πάροδο του χρόνου, όπως η ανταλλαγή πληροφοριών Prüm 4 και οι βάσεις δεδομένων της Ευρωπόλ στον τομέα των πληροφοριών σχετικά με το έγκλημα, είναι καλύτερα γνωστά και χρησιμοποιούνται τόσο στις διμερείς όσο και στις πολυμερείς επαφές μεταξύ των κρατών μελών, οι αρμόδιοι για την επιβολή του νόμου υπάλληλοι της ΕΕ είναι εξοπλισμένοι με τις δεξιότητες και τις γνώσεις που απαιτούνται για να αντιμετωπίσουν τα διακρατικά εγκλήματα που προκαλούν τις πιο σοβαρές ζημίες στα θύματα και στο σύνολο της κοινωνίας, οι αρμόδιοι για την επιβολή του νόμου υπάλληλοι που συνεργάζονται με τρίτες χώρες ή συμμετέχουν σε μη στρατιωτικές αποστολές της ΕΕ σε τρίτες χώρες είναι κατάλληλα εκπαιδευμένοι. Το πρόγραμμα κατάρτισης που προτείνεται στην παρούσα ανακοίνωση εφαρμόζεται στους αρμόδιους για την επιβολή του νόμου υπαλλήλους όλων των βαθμίδων, από τους αξιωματούχους της αστυνομίας έως τους συνοριοφύλακες και τους τελωνειακούς υπαλλήλους, καθώς και, όπου είναι σκόπιμο, σε άλλους κρατικούς υπαλλήλους, όπως σε εισαγγελείς 5. Η εκπαίδευση αυτών των υπαλλήλων που διευκολύνεται ή παρέχεται από το πρόγραμμα κατάρτισης θα πρέπει να βασίζεται σε κατάρτιση που ήδη υφίσταται σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο, καθώς και σε τακτικές εκτιμήσεις των αναγκών κατάρτισης. Η κατάρτιση θα πρέπει να παρέχεται μέσω σύγχρονων και αποτελεσματικών μαθησιακών εργαλείων, όπως εξειδικευμένων μαθημάτων, κοινών κύκλων μαθημάτων, διαδικτυακού εκπαιδευτικού υλικού και προγραμμάτων ανταλλαγών. Για να υλοποιηθεί η προσπάθεια κατάρτισης που προβλέπεται στην παρούσα ανακοίνωση, χρειάζεται ένας οργανισμός της ΕΕ με την προσήκουσα νομική εντολή και τους αναγκαίους πόρους. Παράλληλα με την παρούσα ανακοίνωση, η Επιτροπή προτείνει, συνεπώς, ένα νέο Το πρόγραμμα της Στοκχόλμης Μια ανοικτή και ασφαλής Ευρώπη που εξυπηρετεί και προστατεύει τους πολίτες, ΕΕ C115 της , σ. 1. Βλ., π.χ., ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Δεκεμβρίου 2011 σχετικά με την αντιτρομοκρατική πολιτική της ΕΕ: βασικά επιτεύγματα και μελλοντικές προκλήσεις (2010/2311(INI)). Απόφαση 2008/615/ΔΕΥ του Συμβουλίου και απόφαση 2008/616/ΔΕΥ του Συμβουλίου, ΕΕ L 210 της , σ. 1 και σ.12, αντίστοιχα. Συμπληρώνει την πολιτική της ΕΕ για την κατάρτιση των δικαστικών, βλ. Για την οικοδόμηση της εμπιστοσύνης στον τομέα της δικαιοσύνης σε ολόκληρη την ΕΕ - Μια νέα διάσταση στην ευρωπαϊκή δικαστική κατάρτιση, COM(2011) 551 τελικό. EL 3 EL

4 νομικό πλαίσιο για την Ευρωπόλ, που θα της παραχωρεί στον τομέα της κατάρτισης ευρύτερες εξουσίες από αυτές της Ευρωπαϊκής Αστυνομικής Ακαδημίας (CEPOL), η οποία αποτελεί τον μόνο, προς το παρόν, ενωσιακό οργανισμό που είναι αποκλειστικά αρμόδιος για την κατάρτιση των υπηρεσιών επιβολής του νόμου. Με το ταυτόχρονο κλείσιμο της CEPOL, θα δημιουργηθούν συνέργειες, δεδομένου ότι η κατάρτιση θα προσεγγίσει περισσότερο στις επιχειρησιακές δραστηριότητες και θα ενταχθεί σε μια μεγαλύτερη δομή, με αποτέλεσμα να μειωθούν οι διοικητικές δαπάνες, αποδεσμεύοντας έτσι πόρους για την παράδοση περισσότερων μαθημάτων κατάρτισης στο πλαίσιο του προγράμματος. Ως εκ τούτου, μια νέα διεύθυνση κατάρτισης στην Ευρωπόλ, η Ακαδημία της Ευρωπόλ, αναμένεται ότι θα εφαρμόσει το πρόγραμμα κατάρτισης, με εστίαση σε ποιοτικά πρότυπα. Εν αναμονή της έγκρισης από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της προτεινόμενης συγχώνευσης και της θέσης της σε ισχύ, η CEPOL θα αναλάβει τον ρόλο αυτό στο μέτρο του δυνατού. Η υλοποίηση του προγράμματος θα απαιτήσει κοινές προσπάθειες του δικτύου των εθνικών ακαδημιών κατάρτισης, των εθνικών ακαδημιών συνοριοφυλάκων και των τελωνειακών υπαλλήλων (εφεξής «δίκτυο εθνικών ακαδημιών κατάρτισης»), της Ακαδημίας της Ευρωπόλ και άλλων οργανισμών του τομέα της δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεωνιδίως του Frontex. Ο ρόλος της Επιτροπής θα έγκειται κυρίως στην παρακολούθηση της προόδου της εφαρμογής. Η παρούσα ανακοίνωση στηρίζεται σε χαρτογράφηση των αναγκών και των αποτελεσμάτων της κατάρτισης, η οποία πραγματοποιήθηκε από τη CEPOL 6, σε διαβουλεύσεις με εμπειρογνώμονες των κρατών μελών και οργανισμούς του τομέα ΔΕΥ σε τέσσερις συνεδριάσεις εμπειρογνωμόνων και τρεις διασκέψεις, με συμμετοχή των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν το 2011 και το Η Ακαδημία της Ευρωπόλ θα είναι ο συντονιστικός φορέας της ΕΕ για την κατάρτιση των υπηρεσιών επιβολής του νόμου. Ωστόσο, ο Frontex θα παραμείνει υπεύθυνος για την κατάρτιση των συνοριοφυλάκων σύμφωνα με το νομικό του πλαίσιο.. 2. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΕΕ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΛΛΕΙΨΕΙΣ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ 2.1. Ισχύον πλαίσιο κατάρτισης της ΕΕ Σε όλα τα κράτη μέλη υπάρχουν δομές για την κατάρτιση των υπηρεσιών επιβολής του νόμου, καθώς και συστηματική συνεργασία με τους οργανισμούς της ΕΕ στον τομέα της ΔΕΥ. Σε ενωσιακό επίπεδο, οι ακόλουθοι οργανισμοί δραστηριοποιούνται στον τομέα της κατάρτισης των υπαλλήλων επιβολής του νόμου. Η CEPOL συνεργάζεται στενά με το δίκτυο των εθνικών ακαδημιών κατάρτισης. Το 2012, διοργάνωσε 86 μαθήματα για 2059 συμμετέχοντες για ένα φάσμα θεμάτων, συμπεριλαμβανομένων ειδικών τεχνικών επιβολής του νόμου - όπως οι αστυνομικές ανακρίσεις και οι τεχνικές διερεύνησης ανθρωποκτονιών, της κατάρτισης στον τομέα του οικονομικού εγκλήματος - όπως η ανάκτηση περιουσιακών στοιχείων και η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, καθώς και της διαχείρισης των κρίσεων. Η CEPOL ανέπτυξε επίσης εμπειρογνωσία στον τομέα της «κατάρτισης των εκπαιδευτών», εφάρμοσε το πρόγραμμα ανταλλαγών για αστυνομικούς υπαλλήλους εμπνεόμενο από το πρόγραμμα Erasmus 7, και δημιούργησε επιγραμμικές μονάδες μάθησης για θέματα όπως το έγκλημα 6 7 Ευρωπαϊκό πρόγραμμα κατάρτισης Χαρτογράφηση της κατάρτισης των υπηρεσιών επιβολής του νόμου στην ΕΕ, CEPOL /1/10 REV 1 ENFOPOL 93. EL 4 EL

5 στον κυβερνοχώρο, οι κοινές ομάδες έρευνας και οι κινητές ομάδες του οργανωμένου εγκλήματος. Ωστόσο, αυτές οι προσπάθειες κατάρτισης απευθύνονται μόνο στα ανώτερα αστυνομικά στελέχη, λόγω των περιορισμών στους οποίους υπόκειται η νομική εντολή της CEPOL, ενώ και ο αριθμός των μαθημάτων περιορίζεται από τις δημοσιονομικές δυνατότητες. Η Ευρωπόλ συνεργάζεται στενά με τη CEPOL για την παράδοση μαθημάτων στο πλαίσιο της CEPOL και έχει αναπτύξει διάφορα μαθήματα που σχετίζονται με εγκληματολογικές αναλύσεις και συγκεκριμένα είδη εγκλημάτων, όπως το έγκλημα στον κυβερνοχώρο. Ο Frontex έχει ειδική εντολή να παρέχει κατάρτιση στους συνοριοφύλακες 8 και ανέπτυξε κοινά προγράμματα σπουδών τα οποία εφαρμόζονται από τα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένου ενός ποιοτικού πλαισίου για τους συνοριοφύλακες 9. Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) εφαρμόζει δυο ειδικά προγράμματα κατάρτισης για την καταπολέμηση της παραχάραξης του ευρώ και για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ. Ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (FRA) παρέχει εργαλεία κατάρτισης σχετικά με τα θεμελιώδη δικαιώματα για τους αστυνομικούς εκπαιδευτές. Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (EMCDDA) και η Ευρωπαϊκή Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO) ασχολούνται και τα δυο με την κατάρτιση για ειδικά θέματα που σχετίζονται με την αποστολή τους. Σε εθνικό επίπεδο, όπου πραγματοποιείται ως επί το πλείστον η κατάρτιση των υπαλλήλων επιβολής του νόμου, καλύπτονται κατά κανόνα και εφαρμόζονται συχνά ως μέρος της διμερούς συνεργασίας μεταξύ κρατών μελών εξειδικευμένα θέματα, όπως η διακίνηση ναρκωτικών, το έγκλημα στον κυβερνοχώρο, το οικονομικό έγκλημα και η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, το διασυνοριακό οργανωμένο έγκλημα, καθώς και νομικά θέματα της ΕΕ. Παρόλα αυτά, από διαβουλεύσεις με εμπειρογνώμονες προκύπτει ότι υπάρχει σαφής ανάγκη για περισσότερη κατάρτιση σε αυτούς τους τομείς, με την υποστήριξη της ΕΕ. Σε διεθνές επίπεδο, οργανώσεις όπως η Ιντερπόλ και τα Ηνωμένα Έθνη παρέχουν κατάρτιση για την επιβολή του νόμου, την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και τη διαχείριση κρίσεων. Η Ιντερπόλ παρέχει ηλεκτρονική μάθηση για διάφορα θέματα, όπως η έρευνα στον τομέα των ναρκωτικών, οι τεχνικές ανάκρισης, καθώς και θέματα που σχετίζονται με την τρομοκρατία. Τα Ηνωμένα Έθνη παρέχουν διάφορα μαθήματα που έχουν σχέση με τη διαχείριση των κρίσεων. Ενώ τα μαθήματα αυτά είναι πολύτιμα ως συμπλήρωμα άλλων μορφών κατάρτισης που παρέχονται στις αρχές επιβολής του νόμου της ΕΕ, σπάνια καλύπτουν ειδικά μέσα της ΕΕ και σχεδιάζονται, κατά κανόνα, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη πρότυπα της ΕΕ στον τομέα της αστυνόμευσης Η ανάγκη για κατάρτιση σε εσωτερικούς και εξωτερικούς τομείς προτεραιότητας της ΕΕ Για την αποτελεσματική διασυνοριακή συνεργασία για την επιβολή του νόμου, πρέπει καταρχήν να εξοπλιστούν οι υπάλληλοι με βασικές γνώσεις σχετικά με το ενωσιακό πλαίσιο αστυνόμευσης, καθώς και με τα διαθέσιμα εργαλεία, όπως η Ευρωπόλ και η Eurojust, ή με τα μέσα ανταλλαγής πληροφοριών, όπως οι αποφάσεις Prüm 10. Η γνώση και η κατανόηση της Άρθρο 5 του κανονισμού αριθ. 1168/2011 για την τροποποίηση του κανονισμού αριθ. 2007/2004 του Συμβουλίου σχετικά με τη σύσταση ευρωπαϊκού οργανισμού για τη διαχείριση της επιχειρησιακής συνεργασίας στα εξωτερικά σύνορα των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της 25ης Οκτωβρίου 2011, ΕΕ L304 της , σ. 1. Πλαίσιο τομεακών προσόντων για τους συνοριοφύλακες. Απόφαση 2008/615/ΔΕΥ του Συμβουλίου και απόφαση 2008/616/ΔΕΥ του Συμβουλίου, ΕΕ L 210 της , σ. 1και σ. 12. EL 5 EL

6 διασυνοριακής αστυνόμευσης αποτελεί απαραίτητη αφετηρία για τη συμμετοχή των υπαλλήλων στη διασυνοριακή συνεργασία, τόσο σε διμερές όσο και σε πολυμερές επίπεδο, καθώς και για την οικοδόμηση αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Η ΕΕ έχει καθορίσει τις προτεραιότητες για δράση κατά των κοινών απειλών στους τομείς του σοβαρού και οργανωμένου εγκλήματος, της τρομοκρατίας, του εγκλήματος στον κυβερνοχώρο, της ασφάλειας των συνόρων και της διαχείρισης κρίσεων. Οι προτεραιότητες αυτές θα επανεξετάζονται τακτικά, βάσει αξιολόγησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις απειλές που αντιπροσωπεύει το οργανωμένο έγκλημα σοβαρής μορφής (SOCTA), την οποία εκπονεί η Ευρωπόλ κάθε τέσσερα έτη (από το 2013). Για να μειωθούν οι ζημίες που προκαλούν οι απειλές αυτές και να υποστηρίζονται οι επιχειρησιακές προτεραιότητες που συμφωνούνται σε επίπεδο ΕΕ για την αντιμετώπισή τους, θα πρέπει να παρέχεται εξειδικευμένη κατάρτιση, όπου χρειάζεται. Η ΕΕ αναλαμβάνει την ευθύνη να υποστηρίξει την ανάπτυξη ικανοτήτων σε τρίτες χώρες, παρέχοντας καθοδήγηση και συμβουλές και συνεισφέροντας στη δημιουργία βιώσιμων πολιτικών αστυνομικών δομών σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα. Οι μη στρατιωτικές αποστολές της ΕΕ πραγματοποιούνται σε τρίτες χώρες, υπό τον συντονισμό της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ). Πάνω από 1000 υπάλληλοι επιβολής του νόμου της ΕΕ συμμετέχουν σε αποστολές κάθε χρόνο σε χώρες όπως (το 2012) το Νότιο Σουδάν, το Κοσσυφοπέδιο, ο Νίγηρας και το Ιράκ. Ο ρόλος της επιβολής του νόμου σε αυτές τις αποστολές εστιάζεται στην αστυνόμευση, το κράτος δικαίου, την πολιτική διοίκηση και την πολιτική προστασία. Εξάλλου, τα κράτη μέλη συνεργάζονται με τρίτες χώρες σε διμερές πλαίσιο, προκειμένου να βοηθήσουν την ανάπτυξη ικανοτήτων επιβολής του νόμου, όπου εμπλέκεται η ΕΕ, όπως στην περίπτωση των αναδυόμενων δημοκρατιών στη Βόρεια Αφρική Ελλείψεις όσον αφορά την κατάρτιση Παρά τις καταβαλλόμενες προσπάθειες και τη συνεργασία μεταξύ εθνικών, ενωσιακών και διεθνών φορέων, εξακολουθεί να υφίσταται σημαντικό χάσμα μεταξύ των αναγκών κατάρτισης και της κατάρτισης που παρέχεται σήμερα στην ΕΕ 11. Τα προγράμματα κατάρτισης των κρατών μελών καλύπτουν κατά κανόνα τις βασικές γνώσεις για τα ενωσιακά μέσα και την ενωσιακή διάσταση της καθημερινής αστυνόμευσης, χωρίς όμως να βασίζονται αναγκαστικά σε ένα εναρμονισμένο πρότυπο. Οι αρχές επιβολής του νόμου και οι οργανισμοί της ΕΕ τόνισαν την έλλειψη ειδικευμένων εκπαιδευτών και κατάλληλου μαθησιακού υλικού για τις διασυνοριακές έρευνες. Η κατάρτιση που διοργανώνεται από οργανισμούς της ΕΕ για εξειδικευμένα θέματα αστυνόμευσης, όπως το οικονομικό έγκλημα, η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, η εμπορία ανθρώπων και η παράνομη διακίνηση ναρκωτικών έχει μεγάλη ζήτηση. Αν η Ακαδημία της Ευρωπόλ συντονίζει και παρέχει κατάρτιση σε αυτόν τον τομέα, θα μειωθούν οι δαπάνες, δεδομένου ότι θα περιοριστεί η ανάγκη να επενδύει κάθε κράτος μέλος σε παρόμοια προγράμματα. Προγράμματα ανταλλαγών αστυνομικών, συνοριοφυλάκων και τελωνειακών υπαλλήλων με εξουσίες διεξαγωγής ερευνών βοηθούν ήδη στη διάδοση ορθών πρακτικών και στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης. Σε συνάρτηση με την διαθεσιμότητα των πόρων, τα προγράμματα αυτά θα πρέπει, συνεπώς, να καταστούν ευρύτερα διαθέσιμα, καταρχάς για όλους τους βαθμούς και μεταξύ όλων των οργανισμών στο πλαίσιο του πεδίου εφαρμογής του προγράμματος κατάρτισης. 11 Πηγή: Διαδικασία της CEPOL προαναφερθείσα στην υποσημείωση 6. EL 6 EL

7 Γενικότερα, οι γλωσσικές δεξιότητες, συμπεριλαμβανομένων των αγγλικών που χρησιμοποιούνται ολοένα και περισσότερο στη διασυνοριακή συνεργασία, αποτελούν καίριας σημασίας ικανότητα για όλους τους υπαλλήλους επιβολής του νόμου που συμμετέχουν στη διασυνοριακή συνεργασία. Ωστόσο, υπάρχουν ελάχιστοι διαθέσιμοι υπάλληλοι με επαρκώς υψηλό επίπεδο γλωσσικών ικανοτήτων σε πολλά κράτη μέλη. Για μη στρατιωτικές αποστολές, η πριν από την αποστολή κατάρτιση στερείται συχνά συντονισμού και τυποποίησης, γεγονός που οδηγεί σε απαράδεκτες διαφορές όσον αφορά τον βαθμό ετοιμότητας του προσωπικού που συμμετέχει στην αποστολή. Επιπλέον, υπάρχει περιθώριο να βελτιωθεί η συνεκτικότητα και η αποτελεσματικότητα της βοήθειας προς τρίτες χώρες που ζητούν βοήθεια για την ανάπτυξη της ικανότητας επιβολής του νόμου, χάρη στην παροχή κατάρτισης ή την ανταλλαγή γνώσεων και ορθών πρακτικών. Σε γενικές γραμμές, η ΕΕ δεν διαθέτει διαφανές ποιοτικό πλαίσιο για τους εκπαιδευτές που δραστηριοποιούνται σε επίπεδο ΕΕ, ούτε συστηματική διαδικασία για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση στρατηγικών αναγκών κατάρτισης, οι οποίες εξελίσσονται συνεχώς. 3. ΤΑ ΤΕΣΣΕΡΑ ΣΚΕΛΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΤΗΣ ΕΕ Για να επιταχυνθεί η ανάπτυξη, η υλοποίηση και η αποτίμηση των ευκαιριών κατάρτισης και εκμάθησης που χρειάζονται για να αντιμετωπιστούν από την ΕΕ οι προκλήσεις στον τομέα της διασυνοριακής επιβολής του νόμου, το πρόγραμμα κατάρτισης θα πρέπει να εστιαστεί στη βελτίωση των γνώσεων, των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων 12 και να περιλαμβάνει τέσσερα σκέλη, τα οποία θα κυμαίνονται από τις γενικές γνώσεις έως τις υπερεξειδικευμένες ικανότητες και θα αξιοποιούν και τα τέσσερα την κατάρτιση που υφίσταται ήδη σε εθνικό, ενωσιακό και διεθνές επίπεδο Σκέλος 1: Βασικές γνώσεις της ενωσιακής διάστασης επιβολής του νόμου Κάθε υπάλληλος επιβολής του νόμου από τους 1,9 εκατομμύρια που αριθμεί η ΕΕ 13 ενδέχεται να αντιμετωπίσει κάποια στιγμή στη διάρκεια της καριέρας του το διασυνοριακό έγκλημα. Η γνώση των ενωσιακών και διασυνοριακών πτυχών της αστυνόμευσης αποτελεί βασική ικανότητα από την άποψη της επιχειρησιακής αποτελεσματικότητας και της εξέλιξης της σταδιοδρομίας. Οι γνώσεις αυτές θα πρέπει να περιλαμβάνουν τις αρχές της αποτελεσματικής συνεργασίας για την επιβολή του νόμου, τα θεμελιώδη δικαιώματα, τον ρόλο της Ευρωπόλ, του Frontex και της Eurojust, καθώς και τη χρήση των εργαλείων διαχείρισης των πληροφοριών της ΕΕ και των διαύλων όπως η «σουηδική πρωτοβουλία» 14 και το Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν 15. Διαφορετικά, υπάρχει κίνδυνος σοβαρής αναποτελεσματικότητας της διασυνοριακής αστυνόμευσης. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να αναπτυχθεί ένα τυποποιημένο ελάχιστο επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων στο πλαίσιο της ενωσιακής επιβολής του νόμου για όλους τους υπαλλήλους επιβολής του νόμου όλων των βαθμών. Η γνώση αυτή θα συμβάλει στην ανάπτυξη ενός κοινού πνεύματος στον τομέα επιβολής του νόμου Τα μαθησιακά αποτελέσματα, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Επαγγελματικών Προσόντων για τη Δια Βίου Μάθηση, περιλαμβάνουν γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες. Εκτίμηση της Eurostat: 1,9 εκατομμύρια. Απόφαση πλαίσιο 2006/960/ΔΕΥ του Συμβουλίου, ΕΕ L 386 της , σ. 89. Σύμβαση εφαρμογής της συμφωνίας του Σένγκεν της 14ης Ιουνίου 1985, ΕΕ L 239 της , σ. 19. EL 7 EL

8 Η Επιτροπή θα ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να συμπεριλάβουν αυτή την ικανότητα στην αρχική και επαγγελματική κατάρτιση των υπαλλήλων, καθώς και στις ημέρες κατάρτισης που προορίζονται για τους ήδη εν ενεργεία υπαλλήλους. Η Ακαδημία της Ευρωπόλ θα παρακολουθεί και θα αξιολογεί την πρόοδο, και τα αποτελέσματα θα ενσωματώνονται σε ανά τριετία έκθεση της Επιτροπής (βλ. μέρος 5.4). Το πρώτο εξάμηνο του 2014, η CEPOL, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη και τον Frontex, θα προτείνει ένα τυποποιημένο ενωσιακό επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων για όλους τους υπαλλήλους επιβολής του νόμου σχετικά με την ενωσιακή διάσταση της επιβολής του νόμου Σκέλος 2: Αποτελεσματική διμερής και περιφερειακή συνεργασία Η επιτυχία των διασυνοριακών επιχειρήσεων αστυνόμευσης εξαρτάται, εν μέρει, από την ικανότητα των υπαλλήλων επιβολής του νόμου να εφαρμόζουν τα ενωσιακά και διεθνή μέσα, όπως το Ευρωπαϊκό Ένταλμα Σύλληψης 16, οι αιτήσεις δικαστικής συνδρομής 17 και οι διαδικασίες επανεισδοχής 18. Οι υπάλληλοι επιβολής του νόμου θα πρέπει επίσης να έχουν πιο εξειδικευμένες γνώσεις των διμερών ρυθμίσεων μεταξύ των κρατών μελών καθώς και την ικανότητα να επικοινωνούν στις σχετικές γλώσσες με επίγνωση των πολιτιστικών διαφορών και ευαισθησιών. Τα κράτη μέλη θα ενθαρρυνθούν να παρέχουν κατάλληλη εθνική κατάρτιση υψηλότερου επιπέδου από αυτό της τυποποιημένης ικανότητας που προβλέπεται για το σκέλος 1 και να αναπτύξουν περαιτέρω διμερή και περιφερειακά προγράμματα κατάρτισης στον τομέα της διασυνοριακής συνεργασίας. Η Ακαδημία της Ευρωπόλ θα στηρίζει τα κράτη μέλη κατόπιν αιτήματός τους, παρέχοντας μαθησιακά εργαλεία και συγκεντρώνοντας και διαδίδοντας βέλτιστες πρακτικές. Ως τα τέλη του 2013, η CEPOL θα πρέπει να υποβάλει στη μόνιμη επιτροπή εσωτερικής ασφάλειας (COSI) ένα σχέδιο εργασίας για τη στήριξη της διμερούς και περιφερειακής κατάρτισης. Το 2014, η CEPOL θα πρέπει να υποβάλει επικαιροποιημένη επανεξέταση των διμερών δραστηριοτήτων κατάρτισης και των αναγκών κατάρτισης στα κράτη μέλη και, στη βάση αυτή, να παράσχει προδραστικά τις διαθέσιμες βέλτιστες πρακτικές που ανταποκρίνονται σε αυτές τις ανάγκες. Κατόπιν αιτήματος των κρατών μελών, η CEPOL θα μπορούσε να τους διαθέσει τα κατάλληλα μαθησιακά εργαλεία Σκέλος 3: Θεματική εξειδίκευση της ΕΕ στον τομέα της αστυνόμευσης Οι προτεραιότητες της ΕΕ για τη διασυνοριακή συνεργασία στον τομέα επιβολής του νόμου καθορίζονται στη στρατηγική εσωτερικής ασφάλειας 19 και στον κύκλο πολιτικής της ΕΕ για το σοβαρό και το οργανωμένο έγκλημα 20, ο οποίος βασίζεται στην αξιολόγηση κινδύνου Απόφαση πλαίσιο 2002/584/ΔΕΥ του Συμβουλίου, της 13ης Ιουνίου 2002, για το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης και τις διαδικασίες παράδοσης μεταξύ των κρατών μελών, ΕΕ L 190 της , σ. 1. Η αίτηση δικαστικής συνδρομής αποτελεί επίσημη αίτηση από ένα δικαστήριο σε μια χώρα προς τις «αρμόδιες δικαστικές αρχές» σε άλλη χώρα που ζητά βίαιη προσαγωγή μαρτύρων, έγγραφα ή άλλα αποδεικτικά στοιχεία ή επίδοση δικογράφου. Η συμφωνία επανεισδοχής ρυθμίζει την επιστροφή και την επανεισδοχή προσώπων μεταξύ δύο ή περισσοτέρων κρατών σε μια συνθήκη διεθνούς δικαίου. Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, της 22ας Νοεμβρίου 2010, «Η στρατηγική εσωτερικής ασφάλειας της ΕΕ στην πράξη: πέντε βήματα για μια ασφαλέστερη Ευρώπη» (COM(2010) 673 final). Συμπεράσματα του Συμβουλίου για τον καθορισμό των προτεραιοτήτων της ΕΕ για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος μεταξύ 2011 και 2013, 11050/11, 6 Ιουνίου EL 8 EL

9 σχετικά με το οργανωμένο έγκλημα που εκπονεί η Ευρωπόλ (OCTA) και, από το 2013, στην αξιολόγηση σοβαρών απειλών σχετικά με το οργανωμένο έγκλημα (SOCTA). Καθεμία από αυτές τις προτεραιότητες υπογραμμίζει την ανάγκη για αποτελεσματική, στοχοθετημένη προσέγγιση της κατάρτισης σε εξειδικευμένο, θεματικό επίπεδο για περιορισμένη ομάδα υπαλλήλων. Η κατάρτιση για ειδικά θέματα, όπως η διακίνηση ναρκωτικών, η εμπορία ανθρώπων και πυροβόλων όπλων, το έγκλημα στον κυβερνοχώρο, η διαφθορά, η δήμευση προϊόντων εγκλήματος και οι οικονομικής φύσεως έρευνες θα φέρει σε επαφή εμπειρογνώμονες από τα κράτη μέλη οι οποίοι, εκτός από αυτή καθεαυτή την κατάρτιση που θα τους παρασχεθεί, θα ανταλλάξουν βέλτιστες πρακτικές και θα δημιουργήσουν δίκτυα, στοιχεία που θα ενισχύσουν την αμοιβαία εμπιστοσύνη. Η κατάρτιση αυτή θα μπορούσε επίσης να καλύπτει, σε περίπτωση που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για μια ορισμένη προτεραιότητα, τη συνεργασία, σε εθνικό ή ευρωπαϊκό επίπεδο, μεταξύ διαφόρων υπηρεσιών επιβολής του νόμου, όπως η αστυνομία, οι συνοριοφύλακες και τα τελωνεία. Σε στενή συνεργασία με το δίκτυο των εθνικών ακαδημιών κατάρτισης, η Ακαδημία της Ευρωπόλ θα πρέπει επίσης να αναλύει τις ανάγκες για κατάρτιση προκειμένου να εντοπίζονται τα κενά που υφίστανται μεταξύ της ειδικευμένης κατάρτισης σε εθνικό και διεθνές επίπεδο και των δεξιοτήτων και των γνώσεων που απαιτούνται σε αυτούς τους τομείς. Η κατάρτιση θα πρέπει να παρέχεται μέσω του δικτύου των εθνικών ακαδημιών κατάρτισης ή, ενδεχομένως, απευθείας από την Ακαδημία της Ευρωπόλ. Θα πρέπει κατά κανόνα να έχει τη μορφή διδασκαλίας μαθημάτων τα οποία θα συμπληρώνονται από εργαλεία ηλεκτρονικής μάθησης. Για το σκέλος αυτό, θα απαιτείται ενδεχομένως πιστοποίηση της ειδικευμένης κατάρτισης με βάση συμφωνημένα ποιοτικά πρότυπα που θα αναγνωρίζονται από όλα τα κράτη μέλη (βλ. σημείο 4.2). Ο ετήσιος προϋπολογισμός της Ακαδημίας της Ευρωπόλ, ως μέρος του συνολικού προϋπολογισμού της Ευρωπόλ, θα πρέπει πρωτίστως να διατίθεται για την υλοποίηση αυτού του σκέλους. Μόλις προσδιοριστούν οι προτεραιότητες για τον «Κύκλο πολιτικής της ΕΕ για το σοβαρό και οργανωμένο έγκλημα» για την περίοδο , η CEPOL θα πρέπει να εκπονήσει και να υποβάλει στην COSI ανάλυση των ελλείψεων, έως τα τέλη του Σε αυτή τη βάση, η κατάρτιση στο πλαίσιο του σκέλους 3 μπορεί να αναπτυχθεί από τη CEPOL και το δίκτυο των εθνικών αστυνομικών ακαδημιών από το Σκέλος 4: Μη στρατιωτικές αποστολές και ανάπτυξη ικανοτήτων σε τρίτες χώρες Όλοι οι υπάλληλοι επιβολής του νόμου οι οποίοι συμμετέχουν σε μη στρατιωτικές αποστολές της ΕΕ σε τρίτες χώρες θα πρέπει να έχουν λάβει προ της αποστολής κατάρτιση ως προϋπόθεση για την αποστολή. Τα κράτη μέλη και η Ακαδημία της Ευρωπόλ θα πρέπει να αναγνωρίζουν, να στηρίζουν και να αξιοποιούν τις υπάρχουσες πρωτοβουλίες κατάρτισης, όπως η Νέα πρωτοβουλία κατάρτισης για τη μη στρατιωτική διαχείριση κρίσεων 21, ένα χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ πρόγραμμα που συγκεντρώνει την εμπειρογνωσία από όλη την ΕΕ, τα Ηνωμένα Έθνη και άλλους διεθνείς φορείς για την προετοιμασία του προσωπικού που συμμετέχει σε μη στρατιωτικές αποστολές. Τα ινστιτούτα κατάρτισης για τη διαχείριση των κρίσεων στα κράτη μέλη που παρέχουν ειδική κατάρτιση για τις μη στρατιωτικές αποστολές θα μπορούσαν να λειτουργούν ως κέντρα αριστείας για την υλοποίηση του σκέλους 4 και να εκπαιδεύουν υπαλλήλους από άλλα κράτη μέλη που δεν διαθέτουν τέτοια κέντρα, υπό τον συντονισμό της Ακαδημίας της Ευρωπόλ EL 9 EL

10 Προκειμένου να διασφαλιστεί μια συνεκτική ενωσιακή προσέγγιση, η Ακαδημία της Ευρωπόλ θα πρέπει επίσης να παρέχει καθοδήγηση και εμπειρογνωσία στα χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ προγράμματα βοήθειας που αφορούν την επιβολή του νόμου. Τέλος, η Ακαδημία της Ευρωπόλ θα πρέπει να συνεννοείται με τα κράτη μέλη και τον Frontex όσον αφορά τα αιτήματα βοήθειας τρίτων χωρών για την ενίσχυση των ικανοτήτων επιβολής του νόμου. Θα πρέπει να διασφαλίζει ότι οι απαντήσεις σε αυτά τα αιτήματα για κατάρτιση και ανταλλαγή γνώσεων είναι όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερες και να αποφεύγεται η αλληλοεπικάλυψη των ενεργειών μεταξύ των συμμετεχόντων μερών. Η Ακαδημία της Ευρωπόλ (ως συντονιστής) και η ΕΥΕΔ, σε συνεργασία με τον Frontex, θα πρέπει να σχεδιάσουν έναν κοινό κύκλο μαθημάτων και άλλη ειδική προ των αποστολών κατάρτιση που θα πρέπει να υλοποιηθούν το Βασιζόμενες στη χαρτογράφηση του2012 που πραγματοποιήθηκε από τη CEPOL, η CEPOL και η Ακαδημία της Ευρωπόλ θα πρέπει να συμπεριλάβουν την κατάρτιση του σκέλους 4 στις μελλοντικές (στρατηγικές) αναλύσεις των αναγκών κατάρτισης. 4. ΜΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΙΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΕΕ Για καθένα από τα τέσσερα προαναφερόμενα σκέλη, το πρόγραμμα κατάρτισης θα πρέπει να υλοποιηθεί σύμφωνα με τέσσερις κατευθυντήριες αρχές Εντοπισμός των αναγκών Το σύνολο της κατάρτισης για την επιβολή του νόμου σε επίπεδο ΕΕ θα πρέπει να προσαρμόζεται στις μεταβαλλόμενες ανάγκες. Κάθε τέσσερα έτη, η Ακαδημία της Ευρωπόλ θα πρέπει να εκπονεί συντονισμένη στρατηγική ανάλυση των αναγκών κατάρτισης της ΕΕ για την επιβολή του νόμου σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη, τον Frontex, την Eurojust, την ΕΥΕΔ, την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο (ΕΥΥΑ), τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (ΟΘΔ) και την Επιτροπή. Η ανάλυση θα πρέπει να πραγματεύεται τις μακροπρόθεσμες εξελίξεις των ικανοτήτων για την επιβολή του νόμου, τις βελτιώσεις της ποιότητας της διδασκαλίας (βλ. σημείο 4.2) και τις ελλείψεις της κατάρτισης σε σχέση με τις στρατηγικές και τις πολιτικές της ΔΕΥ. Σχετικά με αυτό το θέμα, θα πρέπει να διατίθενται κάθε χρόνο στατιστικά δεδομένα ώστε να παρέχεται μια συνολική εικόνα, ιδίως όσον αφορά τον αριθμό των αστυνομικών που έχουν εκπαιδευτεί και το είδος της κατάρτισης που έχουν λάβει. Έτσι θα ενημερώνονται η Επιτροπή, τα κράτη μέλη και η ΕΥΕΔ, ούτως ώστε να καθορίζουν τον τρόπο διάθεσης των πόρων, καθώς και σε ποιους αστυνομικούς υπαλλήλους θα πρέπει να παρέχεται ειδικευμένη κατάρτιση. Σε αυτό το στρατηγικό πλαίσιο, η Ακαδημία της Ευρωπόλ και ο Frontex θα πρέπει να εκπονούν, σε ετήσια βάση, τακτική ανάλυση των αναγκών κατάρτισης για να προσδιορίζουν το είδος της κατάρτισης που θα παρέχουν στο πλαίσιο των αντίστοιχων εντολών τους. Η ετήσια ανάλυση θα πρέπει να ευθυγραμμίζεται με τις προτεραιότητες του κύκλου πολιτικής της ΕΕ για το σοβαρό και οργανωμένο έγκλημα, μόλις αυτές καθοριστούν το Όλες οι αναλύσεις θα πρέπει να προσδιορίζουν: 1. νέα μαθησιακά αποτελέσματα που θα πρέπει να αναπτυχθούν, 2. τα κενά στην απόδοση και πώς θα μπορέσουν να καλυφθούν μέσω κατάρτισης υψηλής ποιότητας η οποία θα συμπληρώνει τα υφιστάμενα ενωσιακά ή εθνικά προγράμματα και 3. τους απαιτούμενους πόρους. EL 10 EL

11 Μια πρώτη συντονισμένη στρατηγική ανάλυση των αναγκών κατάρτισης της ΕΕ για την επιβολή του νόμου θα πρέπει να υποβληθεί το Η ανάλυση θα πρέπει να υποβληθεί στην επιτροπή COSI και να εγκριθεί από το Συμβούλιο Παροχή κατάρτισης υψηλής ποιότητας Υπάρχει ανάγκη για αμοιβαία αναγνώριση δεξιοτήτων και γνώσεων που συνδέονται με την επιβολή του νόμου. Τα κράτη μέλη αξιοποιούν ήδη τις υφιστάμενες γενικές ακαδημαϊκές πρωτοβουλίες, όπως τις διαδικασίες της Μπολόνια και της Κοπεγχάγης 22, οι οποίες αναπτύσσουν συγκρίσιμα και ισοδύναμα πρότυπα για πτυχία και άλλα προσόντα σε διάφορα επίπεδα (με βάση το ευρωπαϊκό πλαίσιο επαγγελματικών προσόντων (ΕΠΕΠ) για τη δια βίου μάθηση) 23, και για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, μέσω ενός συστήματος σωρευτικών μορίων σπουδών που αναγνωρίζονται σε όλη την Ευρώπη 24 (ECTS). Το πρόγραμμα κατάρτισης θα πρέπει να βασιστεί σε αυτές τις πρωτοβουλίες αναγνώρισης της ποιότητας, δίνοντας έμφαση στις αρχές της δια βίου μάθησης. Η Επιτροπή θεωρεί ότι θα πρέπει να καθιερωθούν και να εφαρμοστούν έως το 2020 συγκρίσιμα προσόντα σε επίπεδο ΕΕ για την κατάρτιση στον τομέα επιβολής του νόμου (π.χ. ένα τομεακό πλαίσιο επαγγελματικών προσόντων). Το πλαίσιο αυτό θα εφαρμόζεται για τα σκέλη 3 και 4. Ως πρώτο βήμα, η Ακαδημία της Ευρωπόλ θα πρέπει να διασφαλίσει ότι οι ενότητες κατάρτισης και οι κύκλοι μαθημάτων σε επίπεδο ΕΕ σχεδιάζονται σύμφωνα με το σύστημα μορίωνects, και σε συνάρτηση με τα καθαρά μαθησιακά αποτελέσματα. Τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται επίσης να λάβουν μέτρα για την εφαρμογή του συστήματος μορίων ECTS στις εθνικές τους ενότητες κατάρτισης. Εξάλλου, θα πρέπει να υπάρχει ένα συγκεκριμένο προφίλ για τους εκπαιδευτές που διδάσκουν σε επίπεδο ΕΕ στο πλαίσιο του προγράμματος κατάρτισης. Το προφίλ αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει ορισμό των δεξιοτήτων διδασκαλίας, των εξειδικευμένων γνώσεων και της γλωσσικής επάρκειας. Εφόσον είναι αναγκαίο, θα πρέπει να παρασχεθεί κατάρτιση στους εκπαιδευτές για τη βελτιστοποίηση των εν λόγω δεξιοτήτων. Η Ακαδημία της Ευρωπόλ, σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη και τον Frontex, θα πρέπει να αναπτύξει ένα τέτοιο προφίλ και να εφαρμόσει ένα σύστημα για την τελική επιλογή, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση των εκπαιδευτών έως το πρώτο εξάμηνο του Για να βελτιωθεί η ποιότητα της κατάρτισης που παρέχεται στο πλαίσιο του προγράμματος, η CEPOL και άλλοι εμπλεκόμενοι φορείς θα ενθαρρυνθούν να προσφεύγουν στην εμπειρογνωσία ιδιωτικών φορέων, π.χ. χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων ΤΠ. Το 2014, η CEPOL, μετά από διαβουλεύσεις με τα κράτη μέλη και τους οργανισμούς ΔΕΥ, θα πρέπει να υποβάλει σχέδιο δράσης σχετικά με τη θέσπιση ενός κοινού πλαισίου ποιότητας για τη μάθηση σχετικά με την επιβολή του νόμου το οποίο πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή έως το 2020, και να το υποβάλει στην COSI Δήλωση της Μπολόνια της 19ης Ιουνίου 1999, Δήλωση της Κοπεγχάγης της 29ης και 30ής Νοεμβρίου Το ΕΠΕΠ είναι ένα κοινό πλαίσιο αναφοράς το οποίο χρησιμεύει για τη σύγκριση των εθνικών συστημάτων επαγγελματικών προσόντων, των πλαισίων και των επιπέδων τους, καθιστώντας τα επαγγελματικά προσόντα πιο ευανάγνωστα και κατανοητά στις διάφορες χώρες και συστήματα της Ευρώπης. Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς και Συσσώρευσης Ακαδημαϊκών Μονάδων (ECTS) προβλέπει γενικά έγκυρες και αποδεκτές διαδικασίες για την αναγνώριση των προσόντων που αποκτούν οι σπουδαστές σε κύκλους μαθημάτων εκτός της χώρας τους. EL 11 EL

12 4.3. Ενίσχυση της εξέλιξης της σταδιοδρομίας για τους υπαλλήλους επιβολής του νόμου Σε σχέση με την ανάπτυξη των ποιοτικών πλαισίων που περιγράφονται στο σημείο 4.2, τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναγνωρίζουν το σύνολο των δεξιοτήτων, των γνώσεων και των ικανοτήτων της ΕΕ που αποκτώνται στο πλαίσιο του προγράμματος κατάρτισης ως μέρος των εφοδίων που αποκτούν οι υπάλληλοι σε εθνικό επίπεδο. Η κατάρτιση που παρέχεται στο πλαίσιο του προγράμματος θα πρέπει να καταστεί απαραίτητο συστατικό του φακέλου κατάρτισης των υπαλλήλων επιβολής του νόμου, σύμφωνα με τις αρχές της δια βίου μάθησης. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εκμεταλλευτούν πλήρως εργαλεία κατάρτισης όπως η ηλεκτρονική μάθηση, τα κοινά μαθήματα και τα προγράμματα ανταλλαγών ή η έννοια της «εκπαίδευσης των εκπαιδευτών». Η κατάρτιση του σκέλους 3 του προγράμματος θα βοηθήσει, ειδικότερα, να καλυφθούν τα κενά που υπάρχουν μεταξύ των αναγκών κατάρτισης και της κατάρτισης που είναι διαθέσιμη σήμερα σε εθνικό και διεθνές επίπεδο Αποτελεσματική χρήση των πόρων Το πρόγραμμα κατάρτισης αποσκοπεί στην επίτευξη αποτελεσματικότητας μέσω μεγαλύτερης εξειδίκευσης, αποτελεσματικότερου συντονισμού, αξιοποίησης των συνεργειών και της αποφυγής των επαναλήψεων, καθώς και της καλύτερης ευθυγράμμισης των αναγκών με την παροχή κατάρτισης. Η Ακαδημία της Ευρωπόλ και οι εθνικές αστυνομικές ακαδημίες θα πρέπει να εκμεταλλευθούν τις πλέον αποτελεσματικές μεθόδους κατάρτισης για να επιτύχουν μαθησιακά αποτελέσματα, μέσω της χρήσης, για παράδειγμα, ηλεκτρονικών εργαλείων μάθησης. Σύμφωνα με εξωτερική μελέτη που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Επιτροπής, το συνολικό άμεσο κόστος της εφαρμογής και της διαχείρισης του προγράμματος κατάρτισης εκτιμάται σε 3,4 εκατ. ευρώ (σε τρέχουσες τιμές) για την περίοδο Σε αυτό περιλαμβάνονται οι δαπάνες της νέας επιστημονικής επιτροπής ( ευρώ ετησίως), η οποία έχει συσταθεί ως συμβουλευτικό όργανο για τον Εκτελεστικό Διευθυντή και το Διοικητικό Συμβούλιο. Σύμφωνα με την ίδια μελέτη, η συνολική προβλεπόμενη ετήσια εξοικονόμηση ανέρχεται σε 23 εκατ. ευρώ για την αστυνόμευση στην ΕΕ 25 σε σύγκριση με τη διατήρηση της κατάστασης ως έχει. Η πρόταση της Επιτροπής για το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας 26 (ΤΕΑ) περιλαμβάνει τον στόχο της εφαρμογής προγραμμάτων κατάρτισης για τις ενωσιακές πολιτικές κατάρτισης. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναφέρουν στην Επιτροπή τον αριθμό των υπαλλήλων επιβολής του νόμου που έχουν εκπαιδευτεί σε θέματα διασυνοριακού χαρακτήρα με τη βοήθεια του Ταμείου. Θα πρέπει επίσης να γίνεται χρήση των δυνατοτήτων χρηματοδότησης της κατάρτισης των υπαλλήλων επιβολής του νόμου από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο 27, υπό ορισμένες προϋποθέσεις Μελέτη για την τροποποίηση της απόφασης 2005/681/ΔΕΥ του Συμβουλίου για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Αστυνομικής Ακαδημίας, GHK, 10 Απριλίου Το κόστος αυτό καλύπτει μια νέα επιστημονική επιτροπή (90000 ευρώ ετησίως) που συμβουλεύει τον Εκτελεστικό Διευθυντή και το Διοικητικό Συμβούλιο της Ευρωπόλ, βλ. την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη δημιουργία του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη συνεργασία και την κατάρτιση στον τομέα της επιβολής του νόμου (Ευρωπόλ). Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση, στο πλαίσιο του Ταμείου Εσωτερικής Ασφαλείας, του μέσου για τη χρηματοδοτική στήριξη της αστυνομικής συνεργασίας, της πρόληψης και καταστολής της εγκληματικότητας και της διαχείρισης των κρίσεων. EL 12 EL

13 5. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ: ΡΟΛΟΙ ΚΑΙ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ Το πρόγραμμα κατάρτισης θα εφαρμοστεί από κοινού από την Επιτροπή, την Ευρωπόλ, τους οργανισμούς της ΔΕΥ και τα κράτη μέλη Η Ευρωπαϊκή Ακαδημία στο πλαίσιο της Ευρωπόλ Η Ακαδημία της Ευρωπόλ θα είναι η κινητήρια δύναμη και ο συντονιστής για την εφαρμογή του προγράμματος κατάρτισης, σε στενή συνεργασία με άλλους οργανισμούς της ΕΕ και το δίκτυο των εθνικών ακαδημιών κατάρτισης. Προτείνονται έξι βασικά καθήκοντα: 1. Η Ακαδημία της Ευρωπόλ θα πρέπει να επιδιώξει να μετεξελιχθεί σε κέντρο αριστείας της ΕΕ για τη (διασυνοριακή) μάθηση στον τομέα της επιβολής του νόμου. Θα πρέπει να έχει ως στόχο να καταστεί αυθεντία για τους επαγγελματίες στον τομέα αυτό και να ενεργεί ως ενδιάμεσος για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών. Η Ακαδημία της Ευρωπόλ θα πρέπει να επιδιώκει να ενεργεί ως συντονιστής σε θέματα μάθησης στρατηγικών επιβολής του νόμου και να παρέχει στήριξη σε άλλους οργανισμούς της ΕΕ όπου χρειάζεται, συντονίζοντας, μεταξύ άλλων, τις στρατηγικές ανάλυσης των αναγκών κατάρτισης για την επιβολή του νόμου σε επίπεδο ΕΕ. 2. Σε διαβούλευση με τους ενδιαφερομένους, η Ακαδημία της Ευρωπόλ θα πρέπει να καθορίσει μια δέσμη βασικών γνώσεων, συμπεριλαμβανομένων των μαθησιακών αποτελεσμάτων για το σκέλος 1. Η CEPOL θα πρέπει να υποβάλει μια πρώτη εκδοχή αυτής της ανάλυσης το πρώτο εξάμηνο του Η Ακαδημία της Ευρωπόλ θα πρέπει να παρέχει στήριξη στα κράτη μέλη της ΕΕ κατά την εφαρμογή του σκέλους 2, μέσω της διάδοσης των βέλτιστων πρακτικών σχετικά με τη διασυνοριακή συνεργασία και να παρέχει μαθησιακά εργαλεία σε περίπτωση που χρειάζεται. 4. Η Ακαδημία της Ευρωπόλ, μαζί με τα άλλα κέντρα αριστείας του δικτύου εθνικών ακαδημιών κατάρτισης, θα πρέπει να παρέχει κατάρτιση σε επίπεδο ΕΕ για τους υπαλλήλους, καθώς και για τους εκπαιδευτές τους. Ως μέρος του σκέλους 3 και του σκέλους 4, η Ακαδημία της Ευρωπόλ θα πρέπει να καθορίζει το επίπεδο για κάθε κύκλο μαθημάτων με αναφορά στο ευρωπαϊκό πλαίσιο επαγγελματικών προσόντων, σε συνεργασία με το δίκτυο των εθνικών ακαδημιών κατάρτισης. Η Ακαδημία της Ευρωπόλ θα πρέπει να διασφαλίζει ότι οι κύκλοι μαθημάτων είναι καλά σχεδιασμένοι και ότι οι εκπαιδευτές υποστηρίζονται, αξιολογούνται και αμείβονται κατάλληλα. 5. Η Ακαδημία της Ευρωπόλ θα πρέπει να σχεδιάσει διαδικασίες και οδηγίες για τον καθορισμό των προτεραιοτήτων κατάρτισης, των ρόλων και των ευθυνών, προκειμένου να συντονίζει και να υποστηρίζει την υλοποίηση όλων των σκελών του προγράμματος κατάρτισης. 6. Μαζί με τους ενδιαφερομένους, η Ακαδημία της Ευρωπόλ πρέπει να παρακολουθεί το σχέδιο δράσης για την εφαρμογή του πλαισίου διασφάλισης της ποιότητας που θα προταθεί από τη CEPOL το 2014, όπως περιγράφεται στο σημείο Οι εθνικές ακαδημίες ως κέντρα αριστείας Η ειδικευμένη κατάρτιση στο πλαίσιο του προγράμματος θα πρέπει να παρέχεται από τον πλέον εξειδικευμένο οργανισμό στο πλαίσιο του δικτύου των εθνικών ακαδημιών κατάρτισης ή, ανάλογα με την περίπτωση, από την Ακαδημία της Ευρωπόλ. Στις εθνικές ακαδημίες επιβολής του νόμου που είναι ειδικευμένες σε συγκεκριμένα θέματα αστυνόμευσης, τα οποία αποτελούν προτεραιότητα στο πλαίσιο του σκέλους 3 ή 4, όπως η νομιμοποίηση εσόδων από EL 13 EL

14 παράνομες δραστηριότητες, η προ της αποστολής κατάρτιση για μη στρατιωτικές αποστολές ή τα ειδικά θέματα φύλαξης των συνόρων, θα μπορούσε να χορηγείται καθεστώς «κέντρου αριστείας» για συμφωνημένη χρονική περίοδο και να παρέχουν οι ακαδημίες αυτές κατάρτιση για το σύνολο της ΕΕ εξ ονόματος της Ακαδημίας της Ευρωπόλ. Τα κέντρα αριστείας θα πρέπει να λειτουργούν σύμφωνα με την κοινή διασφάλιση ποιότητας που αναπτύσσεται στο πλαίσιο του προγράμματος κατάρτισης και παρουσιάζεται στο σημείο 4.2 Οι εθνικές ακαδημίες πρέπει να είναι σε θέση να αποσπούν στην Ακαδημία της Ευρωπόλ εμπειρογνώμονες ή εκπαιδευτές Κράτη μέλη Τα κράτη μέλη θα είναι υπεύθυνα για την υλοποίηση των σκελών 1 και 2 στα προγράμματα σπουδών για την αρχική κατάρτιση και την κατάρτιση των ήδη εν ενεργεία υπαλλήλων και ενθαρρύνονται να χρησιμοποιούν χρηματοδότηση της ΕΕ για τον σκοπό αυτό 28. Όσον αφορά το σκέλος 2, τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να δρομολογήσουν διμερή συνδεόμενα με την κατάρτιση προγράμματα για τη βελτίωση της διασυνοριακής συνεργασίας που καλύπτουν ευρύ φάσμα θεμάτων, όπως η επιτήρηση, η καταδίωξη και η ανταλλαγή πληροφοριών μέσω κέντρων αστυνομικής και τελωνειακής συνεργασίας. Τα κράτη μέλη θα είναι επίσης υπεύθυνα για την επιλογή υπαλλήλων που έχουν τα κατάλληλα προσόντα για να συμμετάσχουν σε μη στρατιωτικές αποστολές, καθώς και για τον διορισμό υπαλλήλων με τα κατάλληλα προσόντα για να διδάσκουν ως εκπαιδευτές στους κύκλους μαθημάτων των σκελών 3 και 4 σε επίπεδο ΕΕ Ευρωπαϊκή Επιτροπή Η Επιτροπή θα αξιολογεί τακτικά την πρόοδο της εφαρμογής του προγράμματος κατάρτισης, συμπεριλαμβανομένων των δράσεων που καθορίζονται στην παρούσα ανακοίνωση. Θα αξιολογεί ιδίως τα μέτρα που λαμβάνονται για τη διασφάλιση της ποιότητας και την αποτελεσματικότητα του συντονισμού της Ακαδημίας της Ευρωπόλ. Θα υποβάλει κάθε τρία έτη έκθεση στο Συμβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η πρώτη δε έκθεση θα υποβληθεί το Οργανισμοί της ΕΕ Ο Frontex, το ΕΚΠΝΤ, ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (FRA) και η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο (EΥΥΑ) έχουν επίσης να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο, συμβάλλοντας με τη μοναδική πραγματογνωσία που διαθέτουν σε υψηλής ποιότητας κατάρτιση και στα μαθησιακά αποτελέσματα για τους υπαλλήλους επιβολής του νόμου. Όλοι οι οργανισμοί πρέπει να έρχονται τακτικά σε επαφή και να συνεργάζονται για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και για τον εντοπισμό συνεργειών στους οριζόντιους τομείς. Για παράδειγμα, οι αστυνομικοί υπάλληλοι, οι συνοριοφρουροί και οι τελωνειακοί υπάλληλοι θα πρέπει να συνεργάζονται για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων. Η Ακαδημία της Ευρωπόλ θα ασκεί τον γενικό συντονιστικό ρόλο που περιγράφεται στο σημείο Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης Η ΕΥΕΔ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι οργανισμοί της ΕΕ θα συνεργάζονται στενά για την ενίσχυση της συνεργασίας, με ιδιαίτερη έμφαση στις ικανότητες και την κατάρτιση 29. Όταν οι προγραμματιζόμενες μη στρατιωτικές αποστολές της ΕΕ περιλαμβάνουν τη συμμετοχή Βλ. ανωτέρω, υποσημείωση 26 για την πρόταση σχετικά με το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας. Στις 30 Νοεμβρίου 2011, η Επιτροπή Ασφαλείας (COSI) εξέδωσε γνώμη για την ενίσχυση των δεσμών μεταξύ φορέων ΚΠΑΑ και χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, έγγρ /11 ΔΕΥ 906 COSI 112. EL 14 EL

15 υπαλλήλων επιβολής του νόμου, η Ακαδημία της Ευρωπόλ θα πρέπει να συμβάλλει σε αρχικό στάδιο σε ό,τι αφορά τα θέματα κατάρτισης και θα πρέπει να είναι έτοιμη να διευκολύνει την επιπλέον ειδική κατάρτιση, ώστε να εξασφαλίζεται ότι οι συμμετέχοντες σε αυτές τις αποστολές διαθέτουν κοινό επίπεδο εμπειρογνωσίας. Η ΕΥΕΔ θα πρέπει να συμμετέχει ενεργά σε αυτή τη διαδικασία και θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι υφιστάμενες πρωτοβουλίες, όπως αυτή της επιτροπής για τις πολιτικές πτυχές της διαχείρισης των κρίσεων (CivCom). 6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Η πλήρης και εποικοδομητική συμμετοχή των κρατών μελών, των οργανισμών ΔΕΥ και άλλων ενδιαφερομένων εντός της ΕΕ θα ενισχύσει την αποτελεσματικότητα της αντιμετώπισης από την ΕΕ των κοινών προκλήσεων όσον αφορά την ασφάλεια, αξιοποιώντας πλήρως τους περιορισμένους πόρους του προϋπολογισμού. Θα βελτιώσει τη γνώση των θεμάτων της ενωσιακής και διασυνοριακής αστυνόμευσης, θα διασφαλίσει την αναγνώριση της εξειδικευμένης κατάρτισης σε τομείς προτεραιότητας, θα αναβαθμίσει το γενικό επίπεδο της αστυνόμευσης στην ΕΕ, θα αυξήσει την εμπιστοσύνη μεταξύ των υπηρεσιών επιβολής του νόμου και θα συμβάλει στη δημιουργία κοινής παιδείας όσον αφορά την επιβολή του νόμου. Με τον τρόπο αυτό θα ενισχυθεί η επιχειρησιακή ικανότητα επιβολής του νόμου της ΕΕ για την καταπολέμηση του οργανωμένου και σοβαρού διασυνοριακού εγκλήματος και της τρομοκρατίας. Η Επιτροπή θα παρακολουθήσει την παρούσα ανακοίνωση σε στενή συνεργασία, ιδίως, με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τα κράτη μέλη και τους οργανισμούς της ΔΕΥ. EL 15 EL