Μέθοδοι διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων και εντοπισµός τους στον Ευρωπαϊκό Χώρο. Πολυτεχνική Σχολή Τµήµα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Μέθοδοι διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων και εντοπισµός τους στον Ευρωπαϊκό Χώρο. Πολυτεχνική Σχολή Τµήµα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης"

Transcript

1 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης Πολυτεχνική Σχολή Τµήµα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης Ερευνητική Εργασία: Μέθοδοι διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων και εντοπισµός τους στον Ευρωπαϊκό Χώρο. ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΑΕΜ 228 ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΒΑΓΙΩΝΑ ΔΗΜΗΤΡΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περίληψη Abstract Εισαγωγή Γενικά Δοµή της εργασίας Αστικά στερεά απόβλητα (Α.Σ.Α.) Γενικά στοιχεία - Ορισµοί Σύσταση Α.Σ.Α Ποιοτική ανάλυση Α.Σ.Α Ποσοτική ανάλυση Α.Σ.Α Διαχείριση αστικών στερεών αποβλήτων Η έννοια της διαχείρισης Συστήµατα διαχείρισης Α.Σ.Α Μέθοδοι διαχείρισης Α.Σ.Α Αξιολόγηση και σύγκριση των διαφόρων µεθόδων διαχείρισης Α.Σ.Α Υφιστάµενη κατάσταση στη διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων Η Ευρωπαϊκή πολιτική Αρχές διαχείρισης Α.Σ.Α. στην Ευρώπη Μέθοδοι διαχείρισης Α.Σ.Α. στην Ευρώπη Η Εθνική πολιτική Συµπεράσµατα 57 Βιβλιογραφία 58 Παράρτηµα 62 31

3 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Το ζήτηµα της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων και ειδικότερα αυτών που αποτελούν κατάλοιπα των αστικών δραστηριοτήτων έχει λάβει στις µέρες µας ανησυχητικές διαστάσεις και συγκαταλέγεται στα µείζονα περιβαλλοντικά προβλήµατα παγκοσµίως, ιδιαίτερα όσον αφορά στις αναπτυγµένες οικονοµικά κοινωνίες, όπου η παραγωγή απορριµµάτων ολοένα και αυξάνεται. Η διαχείριση αυτή που συνίσταται στην περισυλλογή, µεταφορά, επεξεργασία και διάθεση των στερεών αποβλήτων καθίσταται όλο και πιο δύσκολη και σύνθετη, εξαιτίας της διαρκούς πολεοδοµικής ανάπτυξης, του συνεχούς αυξανόµενου όγκου των απορριµµάτων, της σύστασης τους, καθώς και της αύξησης του κόστους. Η παραγωγή και η διαχείριση των αποβλήτων συνδέεται άµεσα µε τον τρόπο κατά τον οποίο συντελείται η εκµετάλλευση των φυσικών πόρων. Η παραγωγή υπερβολικών ποσοτήτων αποβλήτων αποτελεί ένδειξη ασύµφορης χρήσης των πόρων, η δε ανάκτηση των ενσωµατωµένων στα απόβλητα υλικών και ενέργειας συµβάλλει αναµφισβήτητα στην αποδοτικότερη αξιοποίηση των πόρων. Κατά συνέπεια, οι πολιτικές για τα απόβλητα µπορούν και οφείλουν να στοχεύουν στη µείωση των συνολικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων που συνδέονται µε τη χρήση των πόρων. Τις τελευταίες δεκαετίες προκειµένου να αντιµετωπιστεί όσο γίνεται αποτελεσµατικότερα το πρόβληµα της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων έχουν αναπτυχθεί µέθοδοι και τεχνικές, οι οποίες αποσκοπούν αφενός στην ελαχιστοποίηση της υποβάθµισης του περιβάλλοντος και αφετέρου στην αξιοποίηση του ενεργειακού τους αποθέµατος. Πρόκειται για πρακτικές οι οποίες στα πλαίσια του µοντέλου της αειφόρου ανάπτυξης, οφείλουν να ικανοποιούν όλες τις προϋποθέσεις από τεχνικής, οικονοµικής και περιβαλλοντικής σκοπιάς, αλλά συγχρόνως να λαµβάνουν και τη συναίνεση της κοινωνίας και των πολιτών. Σκοπό της παρούσας εργασίας αποτελεί η παράθεση όλων των δυνατών τεχνικών διαχείρισης και επεξεργασίας των απορριµµάτων, καθώς και των τρόπων µε τους οποίους µπορούν αυτές να σχεδιαστούν ώστε να επιφέρουν, όσο το δυνατόν, λιγότερες επιπτώσεις στο περιβάλλον και τη δηµόσια υγεία. Πιο συγκεκριµένα, πραγµατοποιείται η ανάλυση των συστηµάτων διαχείρισης των αστικών στερεών αποβλήτων που εφαρµόζονται σήµερα, η περιγραφή των βασικότερων µεθόδων 2

4 επεξεργασίας τους, η καταγραφή των πλεονεκτηµάτων και των µειονεκτηµάτων τους, η παράθεση στοιχείων σχετικά µε την οικονοµική βιωσιµότητα τους, καθώς και η εφαρµογή τους στον Ευρωπαϊκό χώρο. Abstract The issue of solid waste management and more specifically of those which are remnants of urban activities has taken worrisome dimensions nowadays and it is included among the major environmental problems. This is particularly so in the financially developed societies, where rubbish production is constantly increasing. The above mentioned management that involves the collection, the transportation, the processing and disposal of the solid waste is becoming more and more difficult and complex due to the continual urban planning growth, the steadily increasing amount of waste, its biological composition and last its increasing cost. The management and the production of waste are directly connected to the way according to which the exploitation of natural resources is conducted. The production of huge waste amounts is an indication of unprofitable resource use, while the retrieval of the incorporated material waste and energy undoubtedly contributes to the more profitable utilization of the resources. Consequently, the policy towards waste should aim at the reduction of the total environmental impacts which are connected to the resources use. During the last decades, with the view to coping with the problem of managing solid waste effectively, methods and techniques have been developed which aim at minimizing the degradation of the environment on the one hand and at the exploitation of their energy reserves on the other. These methods and techniques orchestrated under the sustainability framework model ought to satisfy all the technical, financial and environmental requirements and at the same time have the society and the citizens consensus. The aim of the present paper is to expose all the possible managing and processing waste techniques together with the ways according to which they can be better designed so as to induce as low as possible impacts to the environment and public health. More specifically, an analysis is carried out concerning the system of managing urban solid waste in practice today, the description of the principal processing methods, the listing of their advantages and disadvantages, the exposition of elements concerning the financial viability as well as their application in Europe. 3

5 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 Γενικά Το περιβάλλον εκτός της ιδιότητας του να εξασφαλίζει την ύπαρξη και επιβίωση του ανθρώπινου είδους, διαθέτοντας πρώτες ύλες και παρέχοντας υπηρεσίες που αφορούν τόσο τις βιολογικές (αέρας, νερό, θρεπτικές ουσίες κλπ.) όσο και τις ψυχικές (ψυχαγωγία, αισθητική απόλαυση κλπ.) ανάγκες του ανθρώπου, λειτουργεί εξαιτίας της αφοµοιωτικής του ικανότητας και ως αποδέκτης αποβλήτων. Το γεγονός αυτό εκµεταλλεύτηκε κατά καιρούς η ανθρωπότητα, µε αποκορύφωµα τη σηµερινή εποχή, όπου εξαιτίας της ραγδαίας επιστηµονικό-τεχνολογικής εξέλιξης έχει µετατραπεί σε µείζον πρόβληµα του πλανήτη. Και αυτό διότι άµεσο αποτέλεσµα της διαδικασίας αυτής, η οποία έχει εκλάβει τεράστιες διαστάσεις δεδοµένου των ποικίλων ανθρώπινων δραστηριοτήτων, αποτελεί η υποβάθµιση του περιβάλλοντος και η απειλή της ακεραιότητας του. Μέρος του συνολικού προβλήµατος αποτελεί και το ζήτηµα της διάθεσης των στερεών αποβλήτων και ειδικότερα αυτών που παράγονται στα αστικά κέντρα. Γεγονός είναι ότι στη σηµερινή εποχή έχει εξελιχθεί σε σοβαρό περιβαλλοντικό, κοινωνικό και οικονοµικό πρόβληµα για όλες τις σύγχρονες κοινωνίες, καθώς η παραγωγή αστικών στερεών αποβλήτων αυξάνεται συνεχώς, ως αποτέλεσµα της αστικοποίησης, της βιοµηχανοποίησης και της υπερκατανάλωσης. Η συγκέντρωση του πληθυσµού στα µεγάλα αστικά κέντρα, η κοινωνική και τεχνολογική εξέλιξη, καθώς και η αποµάκρυνση από τα συνήθη καταναλωτικά πρότυπα, συνέτειναν, πέρα από την άνοδο του βιοτικού επιπέδου και τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, στη µεγάλη αύξηση της παραγόµενης ποσότητας των στερεών αποβλήτων, γεγονός που επέφερε σωρεία προβληµάτων όσον αφορά στην ορθή διαχείριση τους (Αναστασοπούλου & Νικολάου, 2008). Η διάθεση των αστικών στερεών αποβλήτων συνιστά ένα πρόβληµα πολυδιάστατο µε πλήθος αρνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων, όπως είναι η ρύπανση των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων, η ανεξέλεγκτη διαφυγή βιοαερίου (το οποίο σχηµατίζεται ως αποτέλεσµα διεργασιών στο εσωτερικό του χώρου διάθεσης), ο κίνδυνος πρόκλησης πυρκαγιάς, ο κίνδυνος δηλητηρίασης ζώων, η υποβάθµιση της αισθητικής της περιοχής, που κυρίως γίνεται αντιληπτό στο τελικό στάδιο, αυτό της διάθεσης των αποβλήτων. Συγχρόνως αποτελεί βασική πηγή κινδύνου για τη δηµόσια υγεία (Γκαλογιάννης et al, 2008). 4

6 Όλα τα παραπάνω καθιστούν επιτακτική την ανάγκη εξεύρεσης εναλλακτικών πρακτικών και µεθόδων διαχείρισης των απορριµµάτων σύµφωνα µε τα πρότυπα της αειφόρου ανάπτυξης, έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθεί η επιβάρυνση στο περιβάλλον, να αποσοβηθεί ο κίνδυνος για τη δηµόσια υγεία, αλλά και παράλληλα να επιτευχθεί η ανάκτηση του ενεργειακού περιεχοµένου των αποβλήτων. Στόχοι, λοιπόν, της παρούσας εργασίας αποτελούν η παρουσίαση των διαφόρων σύγχρονων µεθόδων διαχείρισης (κυρίως όσον αφορά στο τµήµα της επεξεργασίας) των αστικών στερεών αποβλήτων, η καταγραφή των πλεονεκτηµάτων και των µειονεκτηµάτων τους, η αξιολόγηση τους και η σύγκριση µεταξύ τους, ώστε ανάλογα µε τα δεδοµένα και τις ανάγκες της όποιας περίπτωσης να επιλεγεί η καταλληλότερη µέθοδος για τη διαχείριση τους. Τέλος, επιχειρείται και η εξέταση του βαθµού αξιοποίησης τους στον ευρύτερο Ευρωπαϊκό χώρο, οπού βρίσκουν και τις περισσότερες εφαρµογές. 1.2 Δοµή της εργασίας Η παρούσα εργασία εντάσσεται στην ευρύτερη γνωστική περιοχή που αφορά στα παραγόµενα αστικά στερεά απόβλητα και ειδικότερα στη θεµατολογία που αναφέρεται στην προσπάθεια διαχείρισης τους µέσω πρακτικών, οι οποίες αποσκοπούν αφενός στη διατήρηση της περιβαλλοντικής ισορροπίας και αφετέρου στη διαφύλαξη της δηµόσιας υγείας. Απαρτίζεται από πέντε επιµέρους κεφάλαια, τα οποία περιλαµβάνουν τα εξής: Στο 1ο κεφάλαιο, το οποίο συνιστά και το εισαγωγικό κείµενο, αφού πραγµατοποιηθεί µία αρχική εισήγηση στο ζήτηµα των στερεών αποβλήτων και στην ανάδειξη του ως ένα από τα οξύτερα περιβαλλοντικά προβλήµατα της εποχής, παρουσιάζονται συνοπτικά οι στόχοι της παρούσας εργασίας. Στο 2ο κεφάλαιο επιχειρείται η ανάλυση της έννοιας των στερεών αποβλήτων και ειδικότερα των αστικών απορριµµάτων, ενώ πραγµατοποιείται µια προσπάθεια απάντησης συγκεκριµένων ερωτηµάτων, που σχετίζονται µε τον ορισµό, την προέλευση, τη σύσταση, καθώς και τα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά των αποβλήτων. Ειδικότερα όσον αφορά στην ποιοτική ανάλυση των αστικών απορριµµάτων παραθέτονται κάποια πρόσφατα ποσοτικά δεδοµένα σε µορφή πινάκων και διαγραµµάτων, ώστε να δοθεί µια πρώτη εικόνα για την έκταση και τη σπουδαιότητα του προβλήµατος. Απαραίτητη θεωρείται και η απεικόνιση των δεδοµένων αυτών σε χάρτες προκειµένου να αποτυπωθεί χωρικά η υπάρχουσα κατάσταση. 5

7 Στο 3ο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στην έννοια της διαχείρισης των αστικών στερεών αποβλήτων, καθώς και των συστηµάτων που εφαρµόζονται προκειµένου να αντιµετωπιστεί το πρόβληµα ορθολογικά και αποτελεσµατικά. Στη συνέχεια παραθέτονται οι υφιστάµενες µέθοδοι διαχείρισης τους, ενώ ειδική µνεία γίνεται στις τεχνικές που σχετίζονται µε την επεξεργασία αυτών. Τέλος, επιχειρείται η αξιολόγηση των διαφόρων τεχνικών, καθώς και η σύγκριση µεταξύ τους µέσω της καταγραφής των πλεονεκτηµάτων και των µειονεκτηµάτων της κάθε µεθόδου. Στο 4ο κεφάλαιο περιγράφεται η κατάσταση που επικρατεί στον τοµέα της διαχείρισης των αστικών στερεών αποβλήτων τόσο σε Ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Όσον αφορά στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής πολιτικής αναφέρονται οι αρχές που διέπουν τον τοµέα διαχείρισης τους, ενώ ταυτόχρονα εξετάζεται ο βαθµός αξιοποίησης των επιµέρους µεθόδων διαχείρισης µέσου του χωρικού εντοπισµού τους. Συγχρόνως, αναλύεται η υπάρχουσα εθνική πολιτική διαχείρισης των στερεών απορριµµάτων, παρουσιάζονται οι επικρατούσες τεχνικές διαχείρισης και σκιαγραφούνται οι προοπτικές εγκατάστασης και εφαρµογής νέων βιώσιµων µορφών διαχείρισης. Στο 5 ο κεφάλαιο, το οποίο αποτελεί το καταληκτικό τµήµα της παρούσας εργασίας, παρατίθενται διάφορα συµπεράσµατα που εξάγονται από την ανάλυση των διαφόρων τεχνικών διαχείρισης των αστικών απορριµµάτων και τη σύγκριση µεταξύ τους. Με την οργάνωση και διάρθρωση της παρούσας εργασίας στους παραπάνω άξονες, επιδιώκεται η αναλυτική, ολοκληρωµένη και σαφή παρουσίαση και κατανόηση του ζητήµατος των µεθόδων διαχείρισης των αστικών στερεών αποβλήτων και της εφαρµογής τους στον Ευρωπαϊκό χώρο. 6

8 2. ΑΣΤΙΚΑ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ 2.1 Γενικά στοιχεία - Ορισµοί Με τον όρο «στερεά απόβλητα» νοούνται (α) τα στερεά ή ηµι-στερεά αντικείµενα τα οποία, κάτω από ορισµένες συνθήκες, δεν έχουν επαρκή αξία ή χρησιµότητα για τον κάτοχο τους ώστε αυτός να συνεχίσει να υφίσταται τη δαπάνη ή τη µέριµνα της διατήρησης τους και (β) τα στερεά ή ηµι-στερεά υλικά που ανακύπτουν ως ανεπιθύµητα υπολείµµατα από τις δραστηριότητες των νοικοκυριών, των εµπορικών και βιοµηχανικών εγκαταστάσεων, των γεωργικών και εξορυκτικών δραστηριοτήτων κ.α. Πρόκειται για αντικείµενα ή υλικά από τα οποία ο κάτοχος τους προτίθεται ή πρέπει ή υποχρεούται να απαλλαγεί (Παναγιωτακόπουλος, 2007). Τα στερεά απόβλητα συνιστούν ένα έντονο πολιτιστικό πρόβληµα της σηµερινής εποχής αλλά και µια σηµαντική ετήσια ανανεώσιµη πηγή αγαθών, που οφείλει να µην αφήνει την επιστηµονική κοινότητα αδιάφορη. Σηµαντικό ρόλο στην όξυνση του προβλήµατος, κυρίως στις οικονοµικά αναπτυγµένες χώρες, διαδραµατίζουν: α) η ανάπτυξη µεγάλων αστικών κέντρων, που συµβάλλει στη συσσώρευση µεγάλων ποσοτήτων στερεών αποβλήτων και β) η ολοένα και αυξανόµενη χρήση τοξικών ουσιών και των παραγωγών τους (Βαγενάς, 2005). Με βάση την προέλευση τους, τα στερεά απόβλητα οµαδοποιούνται στις παρακάτω δύο βασικές κατηγορίες (ΕΚΑ, 2001; Βαγενάς, 2004; Παναγιωτακόπουλος, 2007; Βουτσά, 2009): α) Αστικά στερεά απόβλητα (Α.Σ.Α.): Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τα απόβλητα που παράγονται από τις δραστηριότητες των νοικοκυριών (οικιακά στερεά απόβλητα), των εµπορικών δραστηριοτήτων (εµπορικά στερεά απόβλητα), των καθαρισµών οδών και άλλων κοινόχρηστων χώρων, καθώς και άλλα στερεά απόβλητα (από ιδρύµατα, επιχειρήσεις κ.α.) τα οποία µπορούν από τη φύση τους ή τη σύνθεση τους να εξοµοιωθούν µε τα οικιακά στερεά απόβλητα. Τα αστικά απορρίµµατα αποτελούν ένα ιδιαιτέρως ετερογενές συνονθύλευµα υλικών που εξαρτάται από το βιοτικό επίπεδο, τα καταναλωτικά πρότυπα, την κινητικότητα του αστικού πληθυσµού ακόµα και από τις εποχές του έτους. β) Ειδικά απόβλητα: Στην κατηγορία αυτή περιλαµβάνονται τα εξής απόβλητα: βιοµηχανικά απόβλητα, επικίνδυνα απόβλητα, απόβλητα εκσκαφών κατασκευών και κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ), απόβλητα λατοµείων και ορυχείων, απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισµού (ΑΗΗΕ), βιοδιασπώµενα οργανικά απόβλητα ή ζυµώσιµα, οχήµατα στο τέλος του κύκλου ζωής (ΟΤΚΖ) και ελαστικά, απόβλητα γεωργικών και 7

9 κτηνοτροφικών εκµεταλλεύσεων, ιατρικά απόβλητα, ιλείς από την επεξεργασία αστικών λυµάτων και τη βιοµηχανία κ.α. Στο Σχήµα 2.1 παρουσιάζεται µια λεπτοµερής κατηγοριοποίηση όλων των στερεών αποβλήτων σύµφωνα µε όσα προαναφέρθηκαν. Σχήµα 2.1: Κατηγοριοποίηση στερεών αποβλήτων (ΕΚΑ, 2001) Σύµφωνα µε τον Ευρωπαϊκό Οργανισµό Περιβάλλοντος (Ε.Ο.Π.) οι κύριοι τοµείς που καλύπτουν σχεδόν το σύνολο των στερεών αποβλήτων που παράγονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι τα ΑΕΚΚ (31%), τα απόβλητα µεταποίησης (25%), τα απόβλητα ορυχείων και λατοµείων (24%), τα αστικά στερεά απόβλητα (14%), τα απόβλητα για την παραγωγή ενέργειας (4%) και τα απόβλητα από διάφορους τοµείς της οικονοµικής δραστηριότητας (2%) (Σχήµα 2.2). 8

10 Σχήµα 2.2: Συνολική παραγωγή αποβλήτων ανά τοµέα στην Ευρώπη (Νταρακάς, 2011) Τα αστικά στερεά απόβλητα (Α.Σ.Α.) αποτελούν σχετικά µικρό ποσοστό (14%) του συνόλου των παραγόµενων στερεών αποβλήτων, παρόλα αυτά συχνά επισύρουν τη µεγαλύτερη προσοχή εκ µέρους των αρµόδιων αρχών για τη χάραξη πολιτικής, που οφείλεται τόσο στο γεγονός ότι η συλλογή και η επεξεργασία τους κατά κανόνα εµπίπτουν στις αρµοδιότητες των δηµόσιων αρχών όσο και στην ανοµοιογένεια που τα διακρίνει (Νταρακάς, 2011). 2.2 Σύσταση Α.Σ.Α. Απαραίτητη προϋπόθεση για την κατάρτιση ασφαλών και περιβαλλοντικά αποδεκτών σεναρίων διαχείρισης των αστικών στερεών αποβλήτων αποτελεί η γνώση της σύστασης τους, δηλαδή ο καθορισµός των βασικών κατηγοριών υλικών που περιέχονται σε αυτά (Βουτσά, 2009). Η σύνθεση των απορριµµάτων αποτελεί µία από τις πλέον βασικές παραµέτρους για τον σχεδιασµό της διάθεσής τους και επηρεάζεται από πολυάριθµους παράγοντες όπως (ΕΕΔΣΑ, 2012): Ο χαρακτήρας του πολεοδοµικού συγκροτήµατος και η κινητικότητα του αστικού πληθυσµού Το κλίµα και η εποχή Ο τύπος της κατοικίας, το βιοτικό επίπεδο, τα υλικά συσκευασίας, τα καταναλωτικά πρότυπα 9

11 Η ποιοτική σύσταση των απορριµµάτων αποτελεί µια δυναµική παράµετρο που µεταβάλλεται τόσο τοπικά όσο και χρονικά. Τοπικά, η σύσταση των απορριµµάτων µπορεί να διαφοροποιείται έντονα όχι µόνο από χώρα σε χώρα, αλλά και µέσα στην ίδια χώρα από περιφέρεια σε περιφέρεια, αλλά ακόµη και µέσα στην ίδια πόλη από περιοχή σε περιοχή. Χρονικά, η σύσταση των απορριµµάτων µπορεί, επίσης, να µεταβάλλεται διαχρονικά, από έτος σε έτος, από εποχή σε εποχή αλλά ακόµη και από ηµέρα σε ηµέρα της εβδοµάδας. Τα παραπάνω οφείλονται στην ύπαρξη πολλών παραγόντων, όπως οι καταναλωτικές και διαιτολογικές συνήθειες των κατοίκων της περιοχής, το σύνολο των δραστηριοτήτων τους, καθώς και οι προτιµώµενες συσκευασίες. Για παράδειγµα, τα ελληνικά απορρίµµατα εµφανίζουν αύξηση του ποσοστού του ζυµώσιµου κλάσµατός τους κατά τους καλοκαιρινούς µήνες, λόγω της αυξηµένης κατανάλωσης φρούτων και νωπών λαχανικών (Αθανασιάδη, 2011). Έχουν αναπτυχθεί διάφορα είδη κατηγοριοποίησης των απορριµµάτων, εκ των οποίων το πλέον αναγνωρισµένο και διαδεδοµένο βασίζεται στις οµάδες (κλάσµατα) των υλικών που περιέχονται σε αυτά και οι οποίες, όπως προκύπτει από σειρά δειγµατοληψιών και αναλύσεων, είναι οι εξής (Μουσιόπουλος, 2002; Βαγενάς, 2005): Ζυµώσιµα: Περιλαµβάνονται τα απόβλητα εκείνα που µπορεί να υποστούν αναερόβια ή αερόβια αποσύνθεση, όπως τα υπολείµµατα κουζίνας (τροφών) και κήπου. Στα υπολείµµατα τροφών ανήκουν τα τρόφιµα που δεν έχουν καταναλωθεί, καθώς και υπολείµµατα από την προετοιµασία του φαγητού στα σπίτια, στα εστιατόρια, στα σχολεία, στα εργοστάσια και αλλού. Όσον αφορά στα υπολείµµατα κήπου, αυτά συνίστανται κυρίως σε γρασίδι, φύλλα και κοµµάτια δέντρων και θάµνων από οικιακές, εµπορικές και ιδρυµατικές πηγές. Χαρτί: Περιλαµβάνονται τα πάσης φύσεως χαρτιά και χαρτόνια που προέρχονται κυρίως από έντυπο υλικό και συσκευασίες προϊόντων. Μέταλλα: Περιλαµβάνεται το σύνολο των µεταλλικών υλικών που απαντώνται στα απορρίµµατα. Απαραίτητος κρίνεται ο διαχωρισµός τους σε σιδηρούχα και µη σιδηρούχα µέταλλα (αλουµίνιο), κυρίως λόγω της µαγνητικής ιδιότητας των πρώτων. Τα σιδηρούχα είναι αυτά που περιέχουν ή αποτελούνται εξ' ολοκλήρου από σίδηρο, όπως ο λευκοσίδηρος, ενώ τα µη σιδηρούχα δεν περιέχουν σίδηρο, όπως το αλουµίνιο και ο χαλκός. Γυαλί: Η γυάλινη συσκευασία είναι ένα χηµικά ουδέτερο, µη µεταλλικό ανόργανο υλικό. Αποτελεί το προϊόν τήξεως ανόργανων υλικών, τα οποία ψύχθηκαν σε µια στερεή κατάσταση χωρίς να κρυσταλλοποιηθούν. Εντοπίζεται µέσα στα στερεά 10

12 αστικά απόβλητα κυρίως µε τη µορφή δοχείων αλλά και σε ανθεκτικά αγαθά, όπως έπιπλα, συσκευές κ.α. Πλαστικά: Αποτελούν ένα ραγδαίως αναπτυσσόµενο τµήµα των αστικών στερεών αποβλήτων, στα οποία περιλαµβάνεται το σύνολο των πολυµερών απορριµµάτων. Εντοπίζονται σε ανθεκτικά και µη ανθεκτικά αγαθά, καθώς και σε δοχεία και σε είδη συσκευασίας, µε τα τελευταία να αποτελούν τη µεγαλύτερη κατηγορία πλαστικών στα αστικά στερεά απόβλητα. Χαρακτηριστικό της κατηγορίας αυτής είναι η έντονη ανοµοιογένειά της, λόγω των πολλών χρησιµοποιούµενων πολυµερών (π.χ. PVC, PE, PP, PS, PET, ABS κ.α.). Δέρµα-Ξύλο-Λάστιχο-Ύφασµα: Χαρακτηρίζονται ως λοιπά καύσιµα. Βασικές πηγές λάστιχου και δέρµατος στα αστικά στερεά απόβλητα συνιστούν τα ρούχα και τα παπούτσια, καθώς και διάφορα άλλα αντικείµενα, όπως φλάντζες σε συσκευασίες, έπιπλα, δοχεία για ζεστό νερό κ.α.. Παρόλα αυτά κυρίαρχη πηγή λάστιχου στα αστικά απορρίµµατα αποτελούν τα ελαστικά των αυτοκινήτων και των φορτηγών. Όσον αφορά στα υφάσµατα, αυτά προέρχονται κυρίως από είδη ρουχισµού αλλά και από έπιπλα, χαλιά, παπούτσια, σεντόνια, πετσέτες κ.α., ενώ το ξύλο προέρχεται από έπιπλα, ξύλινα κουτιά, ξύλινα είδη συσκευασίας (π.χ. καφάσια, αχυροστρώµατα) κ.α. Αδρανή: Περιλαµβάνονται χηµικά ανενεργά υλικά που καταλήγουν στα οικιακά απορρίµµατα (π.χ. χώµατα, πέτρες κ.α.). Λοιπά: Στο κλάσµα αυτό καταλήγουν τα υλικά εκείνα που δε µπορούν να κατανεµηθούν σε καµία από τις άλλες κατηγορίες. Στο Σχήµα 2.3 απεικονίζεται η εκτιµώµενη µέση σύσταση των παραγόµενων οικιακών αποβλήτων στη χώρα µας. Το αριστερό διάγραµµα αναφέρεται σε Ο.Τ.Α. (Οργανισµός Τοπικής Αυτοδιοίκησης) µε πληθυσµό µεγαλύτερο από κατοίκους, ενώ το δεξί σε αντίστοιχους Ο.Τ.Α. µε πληθυσµό µικρότερο από κατοίκους. 11

13 Σχήµα 2.3: Σύνθεση ΑΣΑ στους Ο.Τ.Α. της χώρας (Παναγιωτακόπουλος, 2007) Στον Πίνακα 2.1 παρουσιάζονται ορισµένες τυπικές αναλύσεις για τα αστικά απορρίµµατα στη Δυτική Ευρώπη, στις Η.Π.Α και στη Μέση Ανατολή. Πίνακας 2.1: Μέση σύσταση των ΑΣΑ στο διεθνή χώρο (Φελεσκούρα & Παπαϊωάννου, 2004) Δυτική Ευρώπη Η.Π.Α. Μέση Ανατολή Οργανικά 21,3 22,6 60,0 Χαρτί 27,4 45,6 25,3 Υφάσµατα 3,5 4,5 1,4 Πλαστικά 3,1 2,6 5,8 Γυαλί 9,5 6,2 1,0 Μέταλλα 8,5 9,1 2,8 Σκόνη, Αδρανή 19,8 7,6 2,3 Διάφορα 6,8 1,8 1,4 Άµεσο συµπέρασµα των παραπάνω αποτελεί η ύπαρξη υψηλότερων ποσοστών τροφικών υπολειµµάτων στους µικρούς οικισµούς, στα χωριά και στις φτωχές χώρες, έναντι των αντίστοιχων ποσοστών στις µεγαλύτερες πόλεις και στις πλουσιότερες 12

14 χώρες. Βασική αιτία του φαινοµένου αυτού αποτελεί το γεγονός ότι, στις φτωχότερες περιοχές, παρατηρείται µειωµένη, έναντι των πλουσιότερων, κατανάλωση προκαθαρισµένων και συσκευασµένων φρούτων και λαχανικών, χρήση περιοδικών και εφηµερίδων και εν γένει αγορά καταναλωτικών αγαθών. Επιπροσθέτως, στις πλουσιότερες χώρες, η χρήση µέσα στην κουζίνα συσκευών αλώσεως των τροφικών υπολειµµάτων µειώνει το ποσοστό τους στα οικιακά απόβλητα, επιβαρύνοντας όµως το σύστηµα διαχείρισης των υγρών αποβλήτων (Παναγιωτακόπουλος, 2007). Εν κατακλείδι, άξιο αναφοράς κρίνεται το ότι η σύσταση των απορριµµάτων στη χώρα µας έχει διαφοροποιηθεί τα τελευταία χρόνια, γεγονός που οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως η ελάττωση της στάχτης, η µείωση των φυτικών υλών, η αύξηση των υλικών συσκευασίας (χαρτί, πλαστικό), η σχετική αύξηση των πλαστικών έναντι του γυαλιού, η αύξηση επικίνδυνων χηµικών (υγρά καθαρισµού, ορυκτέλαια κ.α.) (Βουδούρης, 2009). 2.3 Ποιοτική ανάλυση Α.Σ.Α. Η χάραξη βιώσιµης πολιτικής διάθεσης απορριµµάτων πέρα από την απλή απόθεση (δηλ. την ανάκτηση υλικών ή και ενέργειας µε κάποιο τρόπο από αυτά) για µία περιοχή προϋποθέτει τη γνώση της περιεκτικότητάς τους σε διάφορά υλικά και στοιχεία. Οι παράγοντες που επιδρούν στην παραγόµενη ποσότητα απορριµµάτων επιδρούν ακόµη στην ποιότητα και τη σύσταση (Καραγιαννίδης, 1996). Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ΑΣΑ µπορούν να διαχωριστούν σε τέσσερις κατηγορίες (Παναγιωτακόπουλος, 2007; Αθανασιάδη, 2011; Νταρακάς, 2011): Φυσικά: Προκειµένου να διερευνηθούν και να αξιολογηθούν οι δυνατότητες εναλλακτικών µορφών επεξεργασίας και διάθεσης των ΑΣΑ, απαραίτητη κρίνεται η γνώση ορισµένων φυσικών χαρακτηριστικών τους, όπως: η πυκνότητα (ή το ειδικό βάρος), η υγρασία, το µέγεθος τεµαχίων, η υδροαπορροφητικότητα και η υδραυλική αγωγιµότητα. Χηµικά: Όπως οι φυσικές, έτσι και οι χηµικές ιδιότητες των ΑΣΑ έχουν ιδιαίτερη σηµασία για την ανάλυση και αξιολόγηση εναλλακτικών µορφών επεξεργασίας. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να διατυπωθούν τα χηµικά χαρακτηριστικά των ΑΣΑ, όπως η αναγνώριση διαφόρων γενικών οµάδων χηµικών ενώσεων (λιπίδια, υδατάνθρακες, συνθετικά οργανικά υλικά κ.α.) και η εκτίµηση των ποσοτήτων τους στη σύνθεση των ΑΣΑ, η στοιχειακή ανάλυση (άνθρακας, οξυγόνο, υδρογόνο κ.α.), η ανάλυση που αφορά στα χαρακτηριστικά που καθορίζουν την καταλληλότητα των 13

15 ΑΣΑ ως καύσιµο (proximate analysis) και η εκτίµηση της θερµογόνου δύναµης ή του ενεργειακού περιεχοµένου (energy content) τους. Μικροβιολογικά: Ορίζονται από το ποσοστό των µολυσµατικών αποβλήτων στην παραγόµενη ποσότητα. Βιολογικά: Ένα από τα κυριότερα χαρακτηριστικά του οργανικού κλάσµατος των στερεών απορριµµάτων είναι η δυνατότητα µετασχηµατισµού τους µέσω βιολογικών διεργασιών σε αέρια συστατικά και σχετικά αδρανή οργανικά, µε άλλα λόγια, τη σήψη των οργανικών συστατικών και ιδιαίτερα των υπολειµµάτων τροφών µε αποτέλεσµα την έκλυση οσµών και την προσέλκυση εντόµων. Στον Πίνακα 2.2 που ακολουθεί παρουσιάζονται πρόσφατες µετρήσεις φυσικοχηµικών χαρακτηριστικών των ΑΣΑ που πραγµατοποιήθηκαν στα πλαίσια του ερευνητικού προγράµµατος «Προσδιορισµός Φυσικοχηµικών Παραµέτρων & Ποιοτικής Σύστασης Απορριµµάτων Λεκανοπεδίου Αττικής» που εκπόνησε ο Ενιαίος Σύνδεσµος Δήµων και Κοινοτήτων Νοµού Αττικής (ΕΣΔΚΝΑ) από τον Ιανουάριο του 2006 έως τον Μάρτιο του 2008 σε συνεργασία µε το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών, το Γεωπονικό Πανεπιστήµιο Αθηνών και το Πολυτεχνείο της Δρέσδης. Πίνακας 2.2: Μετρήσεις φυσικοχηµικών χαρακτηριστικών των ΑΣΑ (ΕΣΔΚΝΑ, 2008) Παράµετρος Μονάδα Διάµεση Μέση Τυπική Ελάχιστο Μέγιστο Μέτρησης Τιµή Τιµή Απόκλιση Υγρασία (%) 30,0 48,2 37,2 37,5 4,6 ph - 5,98 7,11 6,57 6,60 0,34 Οργανική Oυσία (%)d,w 72,1 91,6 83,4 83,0 5,2 Οργανικός Άνθρακας (%)d,w 30,2 34,0 32,6 32,4 1,1 Άζωτο (ΤΚΝ) (%)d,w 0,61 1,30 0,95 0,93 0,23 Αγωγιµότητα (ms/cm) 0,84 2,08 1,49 1,46 0,27 Θερµογόνος Δύναµη (Kcal/kg)d,w Ολικά Χλωριούχα (Cl) (%)d,w 0,13 1,46 0,61 0,63 0,35 Cr mg/kg 0,068 0,530 0,173 0,201 0,126 Cu mg/kg 15,5 49,0 27,7 29,9 9,9 Mn mg/kg 21,0 67,1 31,3 34,1 10,9 Ni mg/kg 13,2 58,9 21,5 27,7 12,0 Zn mg/kg 33,6 205,1 76,5 85,1 37,3 14

16 2.4 Ποσοτική ανάλυση Α.Σ.Α. Εξίσου σηµαντικά µε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ΑΣΑ θεωρούνται και τα ποσοτικά τους χαρακτηριστικά, εφόσον οι ποσότητες των ΑΣΑ που παράγονται ανά περίοδο (ηµέρα, έτος) σε µια περιοχή (πόλη, νοµό, περιφέρεια) αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για την ολοκληρωµένη και αποτελεσµατική διαχείρισης τους. Τα ποσοτικά χαρακτηριστικά των ΑΣΑ ποικίλουν µεταξύ περιοχών και πόλεων, από χρόνο σε χρόνο, αλλά και από µήνα σε µήνα (γεωγραφικά, διαχρονικά και διεποχικά) (Παναγιωτακόπουλος, 2007). Πολλοί είναι οι παράγοντες εκείνοι που επηρεάζουν τις ποσότητες των αστικών στερεών αποβλήτων που παράγονται σε κάθε γεωγραφικό διαµέρισµα. Οι σηµαντικότεροι από αυτούς αναφέρονται συνοπτικά παρακάτω (Παναγιωτακόπουλος, 2002): Το νοικοκυριό: αφορά στοιχεία όπως οι συνήθειες των καταναλωτών και ο τρόπος ζωής τους, ο αριθµός των µελών που το απαρτίζουν, καθώς και το µορφωτικό και βιοτικό επίπεδο των µελών αυτών. Το γεωγραφικό διαµέρισµα: αφορά κάποια ειδικά χαρακτηριστικά του, όπως η πολεοδοµική του ανάπτυξη, το µέγεθος του, η τουριστική κίνηση και η συχνότητα συλλογής των απορριµµάτων. Η µακροοικονοµία: αφορά οικονοµικά στοιχεία όπως το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν, το ετήσιο οικογενειακό εισόδηµα, η οικονοµική ανάπτυξη και οι οικονοµίες κλίµακας που διαµορφώνονται σε κάθε χώρα. Ο οικονοµικός παράγοντας διαδραµατίζει σπουδαίο ρόλο στην παραγωγή των ΑΣΑ, καθώς συνδέεται άµεσα µε τον καταναλωτισµό. Όσο πιο οικονοµικά εύρωστη είναι µια χώρα και οι κάτοικοι αυτής τόσο περισσότερα αγαθά καταναλώνονται και εποµένως τόσο περισσότερα απορρίµµατα παράγονται. Τα προϊόντα: περιλαµβάνουν τα υλικά παραγωγής και συσκευασίας τους, τη διάρκεια ζωής τους και το χρονικό διάστηµα που θεωρούνται κατάλληλα για χρήση. Για την περιγραφή των παραγόµενων ποσοτήτων των αποβλήτων χρησιµοποιούνται δύο χαρακτηριστικά µεγέθη: η Μοναδιαία Παραγωγή Απορριµµάτων (ΜΠΑ) και ο αντίστοιχος Ρυθµός Παραγωγής Απορριµµάτων (ΡΠΑ). Η ΜΠΑ εκφράζει το βάρος των απορριµµάτων που παράγει κάθε άτοµο στη διάρκεια µιας ηµέρας (kg/cap.day). Είναι σηµαντικό το γεγονός ότι, όσον αφορά την ποσότητα των απορριµµάτων που παράγεται από κάθε κάτοικο µεµονωµένα, αυτή παρουσιάζει διαφοροποιήσεις ανάλογα µε τη χωρά και την περιοχή. H ποσότητα των απορριµµάτων είναι ευνόητο ότι αυξάνεται στις πλούσιες χώρες και στις πλούσιες 15

17 περιοχές των συγκεκριµένων χωρών. H τιµή της ΜΠΑ για την Ελλάδα κυµαίνεται από 0,6 kg/cap.day στις αγροτικές περιοχές ως και 1,4 kg/cap.day στις οικονοµικά ακµαίες αστικές περιοχές ( Ο ΡΠΑ προκύπτει από τον πολλαπλασιασµό της Μοναδιαίας Παραγωγής Απορριµµάτων (ΜΠΑ) µε τον εξυπηρετούµενο πληθυσµό της. Ωστόσο, ο ΡΠΑ επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, όπως: οι εποχές του χρόνου, η συχνότητα συλλογής των απορριµµάτων, οι εµπορικές/βιοµηχανικές δραστηριότητες, η ύπαρξη προγραµµάτων ανακύκλωσης και κοµποστοποίησης, η εφαρµογή και άλλων δυνατοτήτων διάθεσης, η πληθυσµιακή πυκνότητα και οι διακυµάνσεις που παρουσιάζει αυτή (ιδιαίτερα στις τουριστικές περιοχές). Στους παράγοντες αυτούς συγκαταλέγονται επίσης και ανθρώπινα χαρακτηριστικά που αφορούν στο οικονοµικό, κοινωνικό, πολιτισµικό, ηλικιακό και µορφωτικό επίπεδο, καθώς και στη σωστή ενηµέρωση των πολιτών ( Στην συνέχεια παραθέτονται ορισµένα στατιστικά στοιχεία σε µορφή διαγραµµάτων και θεµατικών χαρτών αναφορικά µε τις παραγόµενες ποσότητες αστικών στερεών αποβλήτων τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη. Πιο συγκεκριµένα και όσον αφορά αρχικά στην Ελλάδα, στο Σχήµα 2.4 απεικονίζεται η ετήσια παραγωγή αστικών στερεών αποβλήτων σε kg ανά κάτοικο για τη χρονική περίοδο Αυτό που παρατηρείται άµεσα από το διάγραµµα είναι η αύξηση της παραγωγής των ΑΣΑ ανά έτος, όπου από 362 kg/κατ το 1997 ανήλθε στην τιµή των 457 kg/κατ το 2010, εµφανίζοντας ποσοστιαία άνοδο της τάξης του 26,25%. Η µέση ετήσια αύξηση της παραγόµενης ποσότητας των ΑΣΑ κυµαίνεται στο 1,82%/έτος. 16

18 Σχήµα 2.4: Ετήσια παραγωγή ΑΣΑ στην Ελλάδα (kg/κατ) (ιδία επεξεργασία) Στο Σχήµα 2.5 αποδίδονται οι συνολικά παραγόµενες ποσότητες των ΑΣΑ σε χιλιάδες τόνους για τα έτη 1997, 2002 και 2007, µε τη µικρότερη τιµή ( τόνοι) να παρατηρείται το 1997 και τη µεγαλύτερη ( τόνοι) το 2007, υποδηλώνοντας σαφέστατα άνοδο της παραγωγής των ΑΣΑ µε την πάροδο του χρόνου. Το συµπέρασµα αυτό επιβεβαιώνεται και µε τον σχεδιασµό της γραµµής τάσης (γραµµικής µορφής), µέσω της οποίας καταδεικνύεται η ανοδική τάση της παραγόµενης ποσότητας. Σχήµα 2.5: Συνολικά παραγόµενες ποσότητες ΑΣΑ στην Ελλάδα για τα έτη 1997, 2002 και 2007 (ιδία επεξεργασία) 17

19 Στο Σχήµα 2.6 παρουσιάζεται η κατανοµή της παραγωγής των ΑΣΑ σε τόνους ανά περιφέρεια για το έτος Αναµενόµενο κρίνεται το γεγονός ότι η περιφέρεια Αττικής κατέχει το µεγαλύτερο ποσοστό, καθώς διαθέτει τον περισσότερο πληθυσµό σε σχέση µε τις υπόλοιπες περιφέρειες. Δεύτερη ακολουθεί η περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και τρίτη η περιφέρεια της Θεσσαλίας. Στην τελευταία θέση βρίσκονται τα Ιόνια Νησιά. Σχήµα 2.6: Συµµετοχή των επιµέρους περιφερειών στη ετήσια παραγωγή ΑΣΑ (Μπουρτσάλας et al, 2011) Όσον αφορά ορισµένα στατιστικά στοιχεία της Ευρώπης σχετικά µε την παραγωγή των ΑΣΑ, στο Σχήµα 2.7 απεικονίζεται η ετησία παραγωγή των ΑΣΑ σε kg/κατ στη Δυτική Ευρώπη (ΕΕ-15 συν Ισλανδία, Νορβηγία, Ελβετία), στα νέα κράτη µέλη (ΕΕ- 12), στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ-27) και στην Ευρώπη συνολικά. Όπως γίνεται άµεσα αντιληπτό από το διάγραµµα, η υψηλότερη παραγωγή παρατηρείται στη Δυτική Ευρώπη (γραµµή κυανού χρώµατος), ενώ η χαµηλότερη στα νέα κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (γραµµή πράσινου χρώµατος). Επιπρόσθετα, όσον αφορά στην περίπτωση της Ευρώπης συνολικά (γραµµή πορτοκαλί χρώµατος), η παραγωγή των ΑΣΑ εµφανίζει αυξητική τάση τα πρώτα χρόνια µέχρι το 2000, γεγονός που οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αντίστοιχη ανοδική πορεία των χωρών της Δυτικής Ευρώπης, ενώ στη συνέχεια σταθεροποιείται µέχρι το τέλος. Στο Σχήµα 2.8 παρουσιάζεται για κάθε χώρα της Ευρώπης η παραγοµένη ποσότητα ΑΣΑ για τα έτη 2003 και Στις περισσότερες χώρες παρατηρείται 18

20 αύξηση της παραγωγής των ΑΣΑ µε πιο χαρακτηριστικές τις περιπτώσεις των Βαλκανικών χωρών (Σκόπια, Αλβανία, Κροατία, Βοσνία Ερζεγοβίνη), ενώ η µεγαλύτερη µείωση εµφανίζεται στην περίπτωση της Εσθονίας, της Ισπανίας και της Ιρλανδίας. Επιπρόσθετα, η χώρα µε την υψηλότερη παραγωγή ΑΣΑ το 2003 είναι η Ιρλανδία, ενώ το 2010 η Κύπρος. Σχήµα 2.7: Ετήσια παραγωγή ΑΣΑ στην Ευρώπη (kg/κατ) ( 19

21 Σχήµα 2.8: Παραγωγή ΑΣΑ (kg/κατ) στην Ευρώπη για τα έτη 2003 και 2010 ( Εν τέλει, στο Σχήµα 2.9 αποδίδεται µε τη µορφή θεµατικού χάρτη η κατανοµή της παραγόµενης ποσότητας των ΑΣΑ σε kg/κατ σε όλη την έκταση της Ευρώπης για το έτος Για καλύτερη απεικόνιση των αποτελεσµάτων πραγµατοποιήθηκε ο διαχωρισµός των παραγοµένων ποσοτήτων των ΑΣΑ σε πέντε διαστήµατα, τα όρια των οποίων φαίνονται στο υπόµνηµα του σχήµατος. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η περίπτωση των χωρών εκείνων που η τιµή της παραγόµενης ποσότητας των ΑΣΑ εµπεριέχεται στο τελευταίο διάστηµα ( kg/κατ), όπου εµφανίζονται και οι υψηλότερες τιµές. Συγκεκριµένα, πρόκειται για την Κύπρο, την Ελβετία, το Λουξεµβούργο, τη Δανία και την Ιρλανδία. 20

22 Σχήµα 2.9: Κατανοµή της παραγόµενης ποσότητας ΑΣΑ (kg/κατ) στην Ευρώπη το έτος 2010 ( 21

23 3. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ 3.1 Η έννοια της διαχείρισης Τις τελευταίες δεκαετίες, η συγκέντρωση του πληθυσµού στα µεγάλα αστικά κέντρα, η αλλαγή του τρόπου ζωής και η παράλληλη εκβιοµηχάνιση, είχαν ως άµεσο αποτέλεσµα την αύξηση των παραγόµενων απορριµµάτων και την ανάγκη οργάνωσης της διαδικασίας διάθεσης τους. Κατά αυτόν τον τρόπο εισήχθη η έννοια της διαχείρισης των αστικών στερεών αποβλήτων, ενώ άρχισαν σταδιακά, µε την παρέµβαση της πολιτείας, να διατυπώνονται και να εφαρµόζονται κάποιοι βασικοί κανόνες διαχείρισης (Φελεσκούρα & Παπαϊωάννου, 2004). Με τον όρο «διαχείριση απορριµµάτων» νοείται η προσωρινή αποθήκευση, η συλλογή, η µεταφορά, η µεταφόρτωση, η αξιοποίηση, η επεξεργασία και η διάθεση των αποβλήτων. Στα παραπάνω οφείλουν να συµπεριληφθούν τόσο η εποπτεία των εργασιών αυτών όσο και η µετέπειτα φροντίδα των χώρων διάθεσης ( Η έννοιας της διαχείρισης των αστικών απορριµµάτων έχει τις ρίζες της στο παρελθόν (τέλη 19 ου αιώνα), ενώ χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι ακολουθεί µια διαχρονική εξέλιξη. Ο πρώτος ιστορικά στόχος της διαχείρισης αφορούσε αποκλειστικά την προστασία της δηµόσιας υγείας, καθώς η απουσία επαρκών µεθόδων διαχείρισης είχε ως αποτέλεσµα την εµφάνιση επιδηµιών και πάσης φύσεως ασθενειών της εποχής. Από το 1970 και έπειτα, η έντονη ευαισθητοποίηση για θέµατα περιβάλλοντος αλλά και η αναγνώριση της υποβάθµισης του από τις ποικίλες ανθρωπογενείς δραστηριότητες, συνέβαλαν στον εµπλουτισµό του αρχικού στόχου µε νέους που σχετίζονταν µε την προστασία του αέρα, του νερού, του εδάφους, καθώς και την αποτροπή των δυσµενών περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Επικράτησε διεθνώς η άποψη, ότι τα απορρίµµατα αποτελούν άχρηστα προϊόντα που πρέπει όµως να διαχειρίζονται µε κατάλληλες µεθόδους, ώστε να εξασφαλιστεί η προστασία της δηµόσιας υγείας, αλλά και του περιβάλλοντος. Για την επίτευξη ενός τέτοιου στόχου, η πολιτεία µε εκπρόσωπο την τοπική αυτοδιοίκηση επιφορτίσθηκε µε τη διαχείριση των αποβλήτων, επιµερίζοντας στους πολίτες τις ανάλογες δαπάνες (Ανδρεαδάκης et al, 2000). Στη δεκαετία του 1990 σε πολλές χώρες της Ευρώπης, προβλήθηκε µε επιτακτικό ύφος η έννοια της διαχείρισης, ενώ δόθηκε περισσότερη έµφαση τόσο στη µείωση των παραγόµενων απορριµµάτων όσο και στην αξιοποίηση τους. Προς την κατεύθυνση αυτή συνέβαλε και η απειλή για ριζική ανατροπή της ήδη διαταραγµένης 22

24 από την προηγούµενη περίοδο οικολογικής ισορροπίας, η οποία εκφράζονταν κατά κύριο λόγο από τη δυσκολία του φυσικού περιβάλλοντος να ανταποκριθεί ικανοποιητικά στον ρόλο του ως τροφοδότης υλικών (προοπτική εξαvτλησιµότητας πολλών πρώτων υλών και ενεργειακών πόρων), αλλά και αποδέκτης αποβλήτων (αδυναµία αφοµοίωσης των τεράστιων ποσοτήτων απορριµµάτων, αυξανόµενο ποσοστό τοξικών και µη αποικοδοµήσιµων υλικών). Επίσης, εκείνη τη περίοδο εµφανίστηκαν στο προσκήνιο νέες αντιλήψεις, σχετικά µε την ευθύνη αλλά και τον τρόπο οργάνωσης της διαχείρισης των απορριµµάτων. Πιο συγκεκριµένα, οι παραγωγοί των αποβλήτων επωµίζονται την ευθύνη της διαχείρισης τους, γεγονός που σηµαίνει ότι περιορίζεται αισθητά η ευθύνη αλλά και ο ρόλος της πολιτείας. Με αυτόν τον τρόπο, η αντιµετώπιση τού προβλήµατος των αποβλήτων λαµβάνει πλέον παγκόσµιες διαστάσεις (Ανδρεαδάκης et al, 2000). Οι βασικές αρχές πάνω στις οποίες στηρίζεται ο σχεδιασµός της διαχείρισης των απορριµµάτων στη σύγχρονη κοινωνία είναι οι εξής (Οδηγία 2006/12/ΕΚ): Μείωση απορριµµάτων στην πηγή τους Ανακύκλωση και επαναχρησιµοποίηση των απορριµµάτων Ανάκτηση ενέργειας από ακατέργαστα υλικά Διαχείριση απορριµµάτων Διάθεση των υπολειµµάτων από τη χρήση και άλλων αναπόφευκτων απορριµµάτων Ένας γενικός κύκλος διαχείρισης µπορεί να περιγραφεί όπως στο Σχήµα 3.1, όπου απεικονίζεται παραστατικά η αλληλεπίδραση µεταξύ των διάφορων επιλογών. 23

25 Σχήµα 3.1: Ορθολογική διαχείριση των αστικών απορριµµάτων (Φελεσκούρα & Παπαϊωάννου, 2004 Ο κύκλος ξεκινά από την παραγωγή βιοµηχανικών, οικιακών, αστικών απορριµµάτων κ.α. Ακολουθώντας την παραπάνω ιεραρχία, βασική προτεραιότητα αποτελεί η µείωση της παραγωγής απορριµµάτων στην πηγή τους και η υλοποίηση κατάλληλου διαχωρισµού και τακτικών ανακύκλωσης. Τα αναπόφευκτα απορρίµµατα συσκευάζονται, συλλέγονται και µεταφέρονται είτε σε προσωρινές εγκαταστάσεις αποθήκευσης είτε κατευθείαν στους χώρους ανάκτησης, διαχείρισης και διάθεσης. Η διαχείριση των απορριµµάτων εξυπηρετεί δύο σκοπούς: (α) την ανάκτηση υλικών από το ενεργειακό περιεχόµενο των απορριµµάτων και (β) τη µετατροπή των απορριµµάτων σε µια µορφή που επιτρέπει την τελική διάθεσή τους µε ασφαλή και σωστό τρόπο. Ακόµα και στο σηµείο της τελικής διάθεσης αντικειµενικός σκοπός είναι η εξάλειψη της όποιας πιθανότητας υποβάθµισης του περιβάλλοντος (Φελεσκούρα & Παπαϊωάννου, 2004). 24

26 3.2 Συστήµατα διαχείρισης Α.Σ.Α. Τα συστήµατα διαχείρισης αστικών απορριµµάτων έχουν τον χαρακτήρα τοπικού προβλήµατος, καθώς περιορίζονται στα όρια µια πόλης ή ενός νοµού. Οι αποφάσεις που σχετίζονται µε τον συγκεκριµένο τοµέα δεν λαµβάνονται από τις κεντρικές κυβερνήσεις, αν και αυτές είναι που καθορίζουν το νοµικό πλαίσιο λειτουργίας και το γενικότερο σχεδιασµό του συστήµατος. Οι τοπικές κοινότητες αποφασίζουν για τα µέσα και τις εγκαταστάσεις που θα χρησιµοποιηθούν, ενώ συγχρόνως ευθύνονται και για τη διαχείριση, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται µε τρόπο οικονοµικό και ασφαλή για το περιβάλλον και τη δηµόσια υγεία (οργάνωση διαχείρισης). Ένα σύστηµα διαχείρισης απορριµµάτων σχετίζεται άµεσα µε τον όγκο και την ποιοτική σύνθεση των απορριµµάτων, στοιχεία τα οποία τελικά θα καθορίσουν την επιλογή της καταλληλότερης µεθόδου επεξεργασίας, συµπεριλαµβανοµένης και της τελικής διάθεσης τους. Συνήθως πρόκειται για υψηλού κόστους συστήµατα τα οποία είναι ζωτικής σηµασίας για τις σύγχρονες κοινωνίες, καθώς επηρεάζουν άµεσα το περιβάλλον και το επίπεδο διαβίωσης των πολιτών (Μητρόπουλος, 2007). Οι υπηρεσίες στον τοµέα της διαχείρισης των απορριµµάτων συγκαταλέγονται πλέον στα δηµόσια αγαθά που παρέχει µια σύγχρονη κοινωνία. Η αποδοτική διαχείριση των απορριµµάτων σχετίζεται άµεσα µε την ποιότητα των παρεχόµενων υπηρεσιών στους πολίτες (Μητρόπουλος, 2007). Το κόστος διαχείρισης των απορριµµάτων ήδη από τις αρχές του 1970 είχε αρχίσει να περιλαµβάνεται µεταξύ των υψηλότερων δηµόσιων δαπανών (Marks & Liebman, 1971). Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια παρατηρούνται αλλαγές στη γενικότερη δοµή του συστήµατος, µε επακόλουθο την υπερβολική αύξηση του συνολικού κόστους διαχείρισης. Σύµφωνα µε τους Loudwing & Black (1968), για ένα τυπικό σύστηµα διαχείρισης απορριµµάτων, το 85% των δαπανών αφορούσαν τη συλλογή και µόλις το 15% την τελική διάθεση. Πρόσφατες µελέτες όµως αναφέρουν ότι στα σύγχρονα συστήµατα οι δαπάνες συλλογής περιορίστηκαν στο 65% µε ταυτόχρονη αύξηση του κόστους τελικής διάθεσης (Sahoo et al, 2005). Αυτή η διαφοροποίηση οφείλεται κυρίως στις νέες τεχνολογίες επεξεργασίας που εφαρµόζονται πλέον, οι οποίες είναι κατά κανόνα ακριβότερες επιλογές σε σχέση µε τις υφιστάµενες και εποµένως αυξάνουν το συνολικό κόστος του συστήµατος. Ως εκ τούτου, η λεπτοµερής ανάλυση και η σωστή διαχείριση των απορριµµάτων θεωρείται αναγκαία, προκειµένου να εξασφαλιστούν η οικονοµική βιωσιµότητα του συστήµατος, αλλά και το ικανοποιητικό επίπεδο παροχής υπηρεσιών στους πολίτες (Μητρόπουλος, 2007). 25

27 3.3 Μέθοδοι διαχείρισης Α.Σ.Α Αντικείµενο της ενότητας αυτής αποτελεί η περιγραφή όλων των σταδίων εκείνων που απαρτίζουν ένα ολοκληρωµένο σύστηµα διαχείρισης αστικών στερεών αποβλήτων (προσωρινή αποθήκευση, συλλογή, µεταφορά, µεταφόρτωση, αξιοποίηση, επεξεργασία και διάθεση), δίνοντας µεγαλύτερη έµφαση στις διαφορετικές µεθόδους επεξεργασίας που εφαρµόζονται στις µέρες µας και οι οποίες καθορίζουν εν τέλει και το είδος της διαχείρισης. Προσωρινή αποθήκευση Η προσωρινή αποθήκευση αποτελεί το πρώτο στάδιο στη διαχείριση των αποβλήτων. Περιλαµβάνει το χρονικό διάστηµα που µεσολαβεί ανάµεσα στην παραγωγή των απορριµµάτων και τη τοποθέτηση τους σε συγκεκριµένο και κατάλληλο χώρο, µέχρι το χρονικό διάστηµα της αποκοµιδή τους ( Πιο αναλυτικά, η προσωρινή αποθήκευση διαχωρίζεται σε δύο υποκατηγορίες: α) της προσωρινής αποθήκευσης που πραγµατοποιείται µέσα στο σπίτι και β) της προσωρινής αποθήκευσης που συντελείται στο σηµείο συλλογής. Προβλήµατα που συνήθως εµφανίζονται στο στάδιο αυτό είναι η ανάπτυξη εντόµων και τρωκτικών, η δηµιουργία δυσάρεστων οσµών και η διασπορά των απορριµµάτων από τον αέρα ή από περιπλανώµενα αδέσποτα ζώα (Ανδρεαδάκης et al, 2000). Συλλογή Με τον όρο συλλογή νοείται η διαδικασία που περιλαµβάνει τη συγκέντρωση των αποβλήτων, το διαχωρισµό τους σε υλικά σύµφωνα πάντα µε τις φυσικές και χηµικές ιδιότητες τους και τέλος, την ανάµειξη τους ώστε να µπορέσουν να µεταφερθούν. Το στάδιο αυτό αρχίζει από τη στιγµή που συλλέγονται τα απορρίµµατα στους κάδους που αποθηκεύονται προσωρινά και τελειώνει όταν εισέρχονται στους ειδικούς χώρους επεξεργασίας και διάθεσης τους ( Η διαδικασία της συλλογής των απορριµµάτων αποτελεί για πολλούς λόγους ένα από τα σπουδαιότερα στάδια της διαχείρισης των απορριµµάτων. Αφενός, απορροφά ένα υψηλό ποσοστό κόστους που αγγίζει το 70-85% του συνολικού κόστους που απαιτεί η διαχείριση και αφετέρου επηρεάζει σε σηµαντικό βαθµό την ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχονται στους κατοίκους (Ανδρεαδάκης et al, 2000). 26

28 Μεταφορά Η µεταφορά περιλαµβάνει το σύνολο των εργασιών µετακίνησης των αποβλήτων από τα µέσα συλλογής που βρίσκονται στους χώρους διάθεσης, αξιοποίησης η µεταφόρτωσης ( Τα οχήµατα που έχουν αναλάβει το έργο αυτό (απορριµµατοφόρα) µπορούν να έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά, όσον αφορά στη χωρητικότητα τους, τον µηχανισµό ανύψωσης των κάδων και τον µηχανισµό συµπίεσης. Με βάση τα παραπάνω, τα απορριµµατοφόρα διαχωρίζονται σε κλειστού τύπου και ανοικτού τύπου. Τα κλειστού τύπου σύγχρονα οχήµατα που χρησιµοποιούνται για τη συλλογή των απορριµµάτων έχουν εφοδιαστεί µε ένα σύστηµα συµπίεσης των απορριµµάτων και ανύψωσης των κάδων. Αντίθετα, τα ανοικτού τύπου απορριµµατοφόρα χρησιµοποιούνται µόνο για τη συλλογή ογκωδών αντικειµένων, που δε δύναται να συλλεχθούν στα κλειστά απορριµµατοφόρα (Ανδρεαδάκης et al, 2000). Μεταφόρτωση Το στάδιο αυτό περιλαµβάνει τις εργασίες µετακίνησης των απορριµµάτων από τα µέσα συλλογής, συνήθως σε ένα σταθµό µεταφόρτωσης. Πιο συγκεκριµένα, όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία της συλλογής τα απορρίµµατα µεταφέρονται στο τελικό χώρο επεξεργασίας/διάθεσης ή σε σταθµούς µεταφόρτωσης ( Οι σταθµοί µεταφόρτωσης είναι στεγασµένοι ή ανοιχτοί χώροι, όπου τα απορριµµατοφόρα µεταφέρουν εκεί τα πάσης φύσεως απόβλητα. Στη συνέχεια, τα απορρίµµατα µετά από τη διαδικασία συµπίεσης, η χωρίς αυτήν, µεταφέρονται µέσω ειδικών αυτοκινήτων µεταφοράς (τα οποία διαθέτουν µεγάλη χωρητικότητα) στους χώρους επεξεργασίας/διάθεσης. Επιπρόσθετα, οι σταθµοί αυτοί είναι εξοπλισµένοι µε ειδικό σύστηµα συµπίεσης των απορριµµάτων, προκειµένου να ελαττωθεί δραστικά ο όγκο τους µε αποτέλεσµα τη µείωση της απαιτούµενης έκτασης που προορίζεται για την τελική διάθεση (Ανδρεαδάκης et al, 2000). Αξιοποίηση Με τον όρο αξιοποίηση νοείται κάθε είδους εργασία ανάκτησης υλικών ή ενέργειας από τα οικιακά απόβλητα. Η ανάκτηση υλικών θεωρείται από τις πιο σηµαντικές µεθόδους διαχείρισης, σύµφωνα µε τις αρχές της ευρωπαϊκής πολιτικής και περιλαµβάνει την επαναχρησιµοποίηση και την ανακύκλωση υλικών ( 27

29 Στις µέρες µας, η άµεση επαναχρησιµοποίηση συναντάται περιορισµένα παρόλες τις προσπάθειες που γίνονται για να εφαρµοστεί παγκοσµίως. Από όλες τις υπάρχουσες κατηγορίες, η επαναχρησιµοποίηση γυαλιού αποτελεί την κυριότερη µέθοδο επαναχρησιµοποίησης, αν και η ευρωπαϊκή αγορά δηµιουργεί σοβαρές δυσκολίες τεχνολογικού και νοµικού χαρακτήρα όσον αφορά στην εφαρµογή της. Κατά καιρούς έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες να εφαρµοστεί και να κατοχυρωθεί νοµικά σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες, εφόσον αποτελεί µία από τις πιο ορθές οικολογικά πρακτικές. Ωστόσο το επιχείρηµα αυτό έχει κατηγορηθεί ότι αποτελεί κίνητρο αθέµιτου ανταγωνισµού, χρησιµοποιώντας ως άλλοθι τη περιβαλλοντική προστασία και ευαισθητοποίηση (Ανδρεαδάκης et al, 2000). Όσον αφορά την ανακύκλωση θεωρείται ως µια από τις πιο γνωστές µεθόδους ανάκτησης υλικών. Με την ανακύκλωση επεξεργάζονται κάποια υλικά, όπως το χαρτί, το γυαλί, το αλουµίνιο, το πλαστικό, τα παλιά έπιπλα και είδη ένδυσης, τα υλικά κατασκευών και κατεδαφίσεων, καθώς και τα ελαστικά οχηµάτων, µε σκοπό να επανενταχθούν στο φυσικό και οικονοµικό κύκλο. Σηµαντικό παράγοντας για την ανακύκλωση αποτελεί το σύστηµα διαλογής, το οποίο διαχωρίζεται σε δύο κατηγορίες (Ανδρεαδάκης et al, 2000): Τη διαλογή στην πηγή: αποτελεί µέθοδο ανακύκλωσης, όπου τα υλικά διαχωρίζονται στην πηγή παραγωγής τους. Η µέθοδος αυτή εξαρτάται σε πολύ µεγάλο βαθµό από την εθελοντική συµµετοχή, δεδοµένου του γεγονότος ότι όσο αυξάνεται το ποσοστό συµµετοχής των κατοίκων, µειώνεται το κόστος ανάκτησης των υλικών. Το ποσοστό συµµετοχής σύµφωνα µε έρευνες επηρεάζεται από διάφορα κοινωνικά και τοπικά χαρακτηριστικά της περιοχής, ενώ αυξάνεται όταν εντείνονται τα προγράµµατα πληροφόρησης. Τη µέθοδο της µηχανικής διαλογής: αποτελεί µια ακόµα µέθοδο ανακύκλωσης σύµφωνα µε την οποία τα διάφορα υλικά που συγκροτούν τα αστικά στερεά απόβλητα, διαχωρίζονται µε µηχανικά µέσα. Με την µέθοδο αυτή διαχωρίζονται τα υλικά που πρόκειται να ανακυκλωθούν µειώνοντας µε αυτόν τον τρόπο σε σηµαντικό βαθµό τον όγκο των απορριµµάτων. Επεξεργασία Με τον όρο επεξεργασία νοείται η εφαρµογή µεµονωµένα ή συνδυαστικά των φυσικών, χηµικών, θερµικών και βιολογικών διεργασιών πού µεταβάλλουν τα χαρακτηριστικά των αποβλήτων µε σκοπό να περιοριστεί ο όγκος ή οι επικίνδυνες 28

30 ιδιότητες πού έχουν. Με αυτόν τον τρόπο διευκολύνεται ο χειρισµός τους ή ακόµα και να επιταχυνθεί η ανάκτηση των χρήσιµων υλικών και ενέργειας ( Οι κυριότεροι µέθοδοι επεξεργασίας των αστικών στερεών αποβλήτων είναι οι ακόλουθες: a) Θερµική επεξεργασία: Στα πλαίσια ενός ολοκληρωµένου συστήµατος διαχείρισης αποβλήτων η θερµική επεξεργασία των αστικών στερεών απορριµµάτων καταλαµβάνει σπουδαία θέση γιατί αφενός µειώνει τον όγκο των αποβλήτων και αφετέρου παρουσιάζει το πλεονέκτηµα της ανάκτησης ενέργειας. Μέσω της θερµικής επεξεργασίας τα στερεά απορρίµµατα µετατρέπονται σε αέρια, υγρά και στερεά προϊόντα µε την σύγχρονη απελευθέρωση σηµαντικών ποσοτήτων θερµικής ενέργειας. Για να µπορέσει να εφαρµοστεί µε επιτυχία πρέπει οπωσδήποτε να έχει εξατµιστεί η υγρασία των αποβλήτων και να είναι γνωστή η σύσταση και η θερµογόνος δύναµη τους (Ανδρεαδάκης et al, 2000). Οι σηµαντικότεροι στόχοι της θερµικής επεξεργασίας είναι: η ελαχιστοποίηση της ποσότητας των αποβλήτων, η αδρανοποίηση τους (µετατροπή τους σε υλικά λιγότερο επιβλαβή), η εκµετάλλευση της θερµογόνου δύναµης τους προς ανάκτηση ενέργειας (θέρµανση, ηλεκτρικό ρεύµα, καύσιµη ύλη) και η µείωση της περιβαλλοντικής ρύπανσης (Χιονίδης, 2007). Ο διαχωρισµός των συστηµάτων θερµικής επεξεργασίας γίνεται µε βάση τις απαιτούµενες ανάγκες σε οξυγόνο και είναι τα εξής: Αποτέφρωση ή Καύση (incineration): Εκπροσωπεί ουσιαστικά µια αρκετά παλιά και διαδεδοµένη διεργασία, η οποία περιλαµβάνει την ανάπτυξη υψηλών θερµοκρασιών (850 έως 1500 o C), µε παρουσία φλόγας, για την οξείδωση των επιµέρους στοιχείων αυτών, δηλαδή την ένωση τους µε το οξυγόνο. Στόχος της εν λόγω διαδικασίας είναι η εξάτµιση, η αποσύνθεση και/ή καταστροφή των οργανικών στοιχείων των απορριµµάτων, παρουσία οξυγόνου (είτε σε στοιχειοµετρική αναλογία είτε σε περίσσεια), καθώς και η ταυτόχρονη µείωση τους προς τελική διάθεση όγκου τους (Γιδαράκος, 2006). Κατά την εφαρµογή της µεθόδου παράγεται θερµική ή ηλεκτρική ενέργεια και µειώνεται σηµαντικά ο όγκος των απορριµµάτων από 65% έως 90% (Βουδούρης, 2009). Τα αέρια προϊόντα της καύσης είναι µονοξείδιο του άνθρακα, υδρατµοί, καπνός, σκόνη, διοξείδιο του άνθρακα, υποξείδια του αζώτου και του θείου, διοξίνες και βαρέα µέταλλα, ενώ τα στερεά υπολείµµατα που προκύπτουν ως κατάλοιπα της καύσης είναι η τέφρα και η σκουριά, που περιέχουν επικίνδυνες τοξικές ουσίες. Για το 29

31 λόγο αυτό προκειµένου να αποφευχθούν οι εκποµπές, επικίνδυνων -για την υγείαρύπων κρίνεται αναγκαίο και προαπαιτούµενο να γίνουν επενδύσεις, προσεκτικός σχεδιασµός, διαχείριση της εγκατάστασης, καθώς και κατάλληλη επιλογή των χώρων (Παναγιωτακόπουλος, 2002). Πυρόλυση (pyrolysis): Αποτελεί µια σχετικά νέα θερµική διεργασία, η οποία αν και αναπτύχθηκε στα τέλη του 19 ου αιώνα, µόλις τα τελευταία χρόνια άρχισε να εφαρµόζεται στην επεξεργασία των ΑΣΑ. Γενικά, δεν αποτελεί µια ιδιαίτερα διαδεδοµένη µέθοδο θερµικής επεξεργασίας, τουλάχιστον στην Ευρώπη, λόγω της µειωµένης ενεργειακής απόδοσης και οικονοµικής βιωσιµότητας της. Παρόλα αυτά, µη Ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ιαπωνία, διαθέτουν εγκαταστάσεις πυρόλυσης στερεών απορριµµάτων, οι οποίες λειτουργούν αποδοτικά εδώ και πολλά χρόνια, γεγονός το οποίο πιθανότατα οφείλεται στις διαφορές των χαρακτηριστικών των απορριµµάτων τους (π.χ. ως προς το ποσοστό του οργανικού κλάσµατος και τη θερµογόνο δύναµη τους (Alibardi & Cossu, 2006). Θεωρείται ενδοθερµική αντίδραση και για τον λογο αυτό απαιτεί εξωτερική πηγή θερµότητας. Από την διαδικασία της πυρόλυσης παράγονται: α) ένα υγρό κλάσµα που µέσω µιας ειδικής επεξεργασίας µπορεί να χρησιµοποιηθεί ως συνθετικό καύσιµο, β) ένα µείγµα αερίων, που η σύνθεση του εξαρτάται από τα οργανικά χαρακτηριστικά των αποβλήτων και γ) ένα υπόλειµµα που αποτελείται από καθαρό άνθρακα και από αδρανή υλικά που υπάρχουν στα απόβλητα (Ανδρεαδάκης et al, 2000). Αεριοποίηση (gasification): Αποτελεί µια επίσης σχετικά νέα και µη ευρέως διαδεδοµένη, στην Ευρώπη, µέθοδο θερµικής επεξεργασίας των ΑΣΑ και περιλαµβάνει τη µερική καύση των στερεών απορριµµάτων, µε ελάχιστη ποσότητα αέρα, για τη παραγωγή αερίων που περιέχουν κυρίως µονοξείδιο του άνθρακα, υδρογόνο και κορεσµένους υδρογονάνθρακες, όπως το µεθάνιο. Ως οξειδωτικό µέσο χρησιµοποιείται είτε ατµοσφαιρικός αέρας είτε αέρας εµπλουτισµένος µε οξυγόνο ή, τέλος, καθαρό οξυγόνο. Η διεργασία λαµβάνει χώρα σε υψηλές θερµοκρασίες, από C µε αέρα, σε C µε οξυγόνο και µπορεί να αποτελέσει είτε τµήµα (σε συνδυασµό µε τη διεργασία της αποτέφρωσης), είτε το σύνολο της θερµικής επεξεργασίας των ΑΣΑ. Με την αεριοποίηση επιτυγχάνεται µείωση του όγκου των απορριµµάτων καθώς και ανάκτηση ενέργειας. Το αέριο προϊόν της καύσης χρησιµοποιείται κυρίως σε κινητήρες εσωτερικής καύσης. Τα συστήµατα της αεριοποίησης εµφανίζουν το 30

ΜΑΘΗΜΑ: Διαχείρηση στερεών αποβλήτων

ΜΑΘΗΜΑ: Διαχείρηση στερεών αποβλήτων ΜΑΘΗΜΑ: Διαχείρηση στερεών αποβλήτων ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Καθηγητής Σεραφείμ Σαββίδης ΤΜΗΜΑ: Μηχανικών Περιβάλλοντος & Μηχανικών Αντιρρύπανσης 1 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ «ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ»

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ «ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ» ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ «ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ» ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΙΑΦΑΝΕΙΕΣ. Μαµάης Ακαδηµαϊκό έτος 2009-2010 Εαρινό Εξάµηνο Τάσεις εξάπλωσης

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Απορριμμάτων

Διαχείριση Απορριμμάτων Διαχείριση Απορριμμάτων Βιβλιογραφικές πηγές Περιβαλλοντική Τεχνολογία, 2008, Α. Ανδρεαδάκης κ.α., Κεφάλαιο 7, Εκδόσεις Συμμετρία (κατά κύριο λόγο) Introduction to Environmental Engineering and Science,

Διαβάστε περισσότερα

Απόβλητα - «Ένας φυσικός πόρος στο σχολείο μας;»

Απόβλητα - «Ένας φυσικός πόρος στο σχολείο μας;» Απόβλητα - «Ένας φυσικός πόρος στο σχολείο μας;» Λέξεις κλειδιά: Απορρίμματα, ανακύκλωση, ρύπανση, υγεία, προστασία περιβάλλοντος, ΧΥΤΥ, ΧΑΔΑ Εισαγωγή Απόβλητα ένα επίκαιρο ζήτημα, που αποτελεί διαχρονικά

Διαβάστε περισσότερα

Τα Σκουπίδια µας. Αστικά Στερεά Απόβλητα χαρακτηρίζονται τα:

Τα Σκουπίδια µας. Αστικά Στερεά Απόβλητα χαρακτηρίζονται τα: Τα Σκουπίδια µας (Αστικά Στερεά Απόβλητα) Αστικά Στερεά Απόβλητα χαρακτηρίζονται τα: Ζυµώσιµα: 44% Η µέση ποιοτική σύσταση των παραγόµενων Χαρτί: 25% αστικών στερεών αποβλήτων στην Ελλάδα, Πλαστικά: 12%

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα Πτυχιακή Εργασία : πόλη των Σερρών

Θέμα Πτυχιακή Εργασία : πόλη των Σερρών Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Σερρών Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών Τμήμα Γεωπληροφορική και Τοπογραφία Θέμα Πτυχιακή Εργασία : Διαχείριση Αστικών Απορριμμάτων στην πόλη των Σερρών Επιμέλεια: Γκότσικα

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Στερεών Απορριμμάτων. Μάθημα 2 ο. Ι.Μ. Δόκας Επικ. Καθηγητής

Διαχείριση Στερεών Απορριμμάτων. Μάθημα 2 ο. Ι.Μ. Δόκας Επικ. Καθηγητής Διαχείριση Στερεών Απορριμμάτων Μάθημα 2 ο Ι.Μ. Δόκας Επικ. Καθηγητής Φυσικά Χαρακτηριστικά ΑΣΑ Ειδικό βάρος Υγρασία Υδροαπορροφητικότητα Υδραυλική αγωγιμότητα Ειδικό Βάρος = Βάρος Ανά Μονάδα Όγκου Ειδικό

Διαβάστε περισσότερα

LIFE ENV/GR/ Δεκεμβρίου 2015

LIFE ENV/GR/ Δεκεμβρίου 2015 30 Δεκεμβρίου 2015 ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΕΠΙΔΕΙΞΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ Το πρόγραμμα LIFE είναι το χρηματοδοτικό μέσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το περιβάλλον, συμβάλλοντας

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ενότητα 4: Στερεά απόβλητα (Μέρος 1 ο ) Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας Σκοποί ενότητας Κατανόηση των ορισμών στερεά

Διαβάστε περισσότερα

Κρίσιμα σημεία στη διαχείριση των Στερεών Αποβλήτων προς την κατεύθυνση της Κυκλικής Οικονομίας

Κρίσιμα σημεία στη διαχείριση των Στερεών Αποβλήτων προς την κατεύθυνση της Κυκλικής Οικονομίας Κρίσιμα σημεία στη διαχείριση των Στερεών Αποβλήτων προς την κατεύθυνση της Κυκλικής Οικονομίας Δρ. Σταυρούλα Τσιτσιφλή, Μ.Ε. Περιβάλλοντος ΤΕΕ ΠΤΚΔΘ, Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Διαβάστε περισσότερα

04-04: «Ιδιαίτερα» κλάσματα βιομάζας Ιδιότητες και διεργασίες

04-04: «Ιδιαίτερα» κλάσματα βιομάζας Ιδιότητες και διεργασίες Κεφάλαιο 04-04 σελ. 1 04-04: «Ιδιαίτερα» κλάσματα βιομάζας Ιδιότητες και διεργασίες Εισαγωγή Γενικά, υπάρχουν πέντε διαφορετικές διεργασίες που μπορεί να χρησιμοποιήσει κανείς για να παραχθεί χρήσιμη ενέργεια

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ. Ειρήνη Βασιλάκη. αρχιτέκτων μηχανικός χωροτάκτης Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. Διεύθυνση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ. Ειρήνη Βασιλάκη. αρχιτέκτων μηχανικός χωροτάκτης Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. Διεύθυνση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ ΠΛΑΙΣΙΟ 2008/98/ ΕΚ "ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ" Ειρήνη Βασιλάκη αρχιτέκτων μηχανικός χωροτάκτης Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. Διεύθυνση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού Τμήμα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Οδηγία

Διαβάστε περισσότερα

Τ Α ΣΤ Σ Ι Τ Κ Ι Ο Π ΕΡ Ε Ι Ρ Β Ι ΑΛΛ Λ Ο Λ Ν

Τ Α ΣΤ Σ Ι Τ Κ Ι Ο Π ΕΡ Ε Ι Ρ Β Ι ΑΛΛ Λ Ο Λ Ν ΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ο χώρος µπορεί να διακριθεί σε 2 κατηγορίες το δοµηµένοαστικόχώρο και το µη αστικό, µη δοµηµένο ύπαιθρο αγροτικό ή δασικό χώρο. Αστικός χώρος = ήλιος, αέρας, το νερό, η πανίδα, η χλωρίδα,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΔΟΜΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΣΤΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΔΟΜΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΣΤΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΔΟΜΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΣΤΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ Ο κατασκευαστικός κλάδος αποτελεί τον μεγαλύτερο βιομηχανικό κλάδο που επηρεάζει τις κοινωνίες από περιβαλλοντική, κοινωνική και οικονομική

Διαβάστε περισσότερα

Δεν μας αξίζει! Αλλάζουμε. Αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα! τον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Απορριμμάτων ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

Δεν μας αξίζει! Αλλάζουμε. Αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα! τον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Απορριμμάτων ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Δεν μας αξίζει! Αλλάζουμε τον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Απορριμμάτων Αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα! ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ 8selido.indd 2 12/1/10 8:38 AM Η κατάσταση σήμερα Στην Περιφέρειά μας

Διαβάστε περισσότερα

Καθ. Μαρία Λοϊζίδου. Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Μονάδα Περιβαλλοντικής Επιστήμης & Τεχνολογίας Σχολή Χημικών Μηχανικών

Καθ. Μαρία Λοϊζίδου. Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Μονάδα Περιβαλλοντικής Επιστήμης & Τεχνολογίας Σχολή Χημικών Μηχανικών Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Μονάδα Περιβαλλοντικής Επιστήμης & Τεχνολογίας Σχολή Χημικών Μηχανικών ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ Καθ. Μαρία Λοϊζίδου email: mloiz@chemeng.ntua.gr website:

Διαβάστε περισσότερα

Λαρισαίων στην πορεία προς µια Κοινωνία. Ανακύκλωσης ΗΜΟΣ ΛΑΡΙΣΑΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Ιωακειµίδου Ξένια Αντιδήµαρχος Καθαριότητας

Λαρισαίων στην πορεία προς µια Κοινωνία. Ανακύκλωσης ΗΜΟΣ ΛΑΡΙΣΑΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Ιωακειµίδου Ξένια Αντιδήµαρχος Καθαριότητας Η συµβολή του ήµου Λαρισαίων στην πορεία προς µια Κοινωνία Ανακύκλωσης ΗΜΟΣ ΛΑΡΙΣΑΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Ιωακειµίδου Ξένια Αντιδήµαρχος Καθαριότητας 1 Ο ήµος Λαρισαίων µετά τον Καλλικράτη

Διαβάστε περισσότερα

Η ΧΡΗΣΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΓΙΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ

Η ΧΡΗΣΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΓΙΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Η ΧΡΗΣΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΓΙΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΓΙΑΝΝΙΟΥ ΑΝΝΑ ΧΑΝΙΑ, ΙΟΥΝΙΟΣ 2004 ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΧΑΡΤΙΟΥ. Μαρία Δημητρίου Δ τάξη

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΧΑΡΤΙΟΥ. Μαρία Δημητρίου Δ τάξη ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΧΑΡΤΙΟΥ Μαρία Δημητρίου Δ τάξη Τι είναι η ανακύκλωση; Τι είναι ανακύκλωση Τι είναι ανακύκλωση Ανακύκλωση; Είναι η διαδικασία μέσα από την οποία επιτυγχάνεται η εκ νέου χρήση των υλικών συσκευασίας

Διαβάστε περισσότερα

ιαχείριση Στερεών Αποβλήτων σε επίπεδο ήμων

ιαχείριση Στερεών Αποβλήτων σε επίπεδο ήμων ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ TOMEAΣ ΧΗΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΜΟΝΑ Α ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ιαχείριση Στερεών Αποβλήτων σε επίπεδο ήμων Κωνστάντζος Γιώργος Μηχανικός Περιβάλλοντος,

Διαβάστε περισσότερα

Ορθή περιβαλλοντικά λειτουργία μονάδων παραγωγής βιοαερίου με την αξιοποίηση βιομάζας

Ορθή περιβαλλοντικά λειτουργία μονάδων παραγωγής βιοαερίου με την αξιοποίηση βιομάζας Ορθή περιβαλλοντικά λειτουργία μονάδων παραγωγής βιοαερίου με την αξιοποίηση βιομάζας ΑΡΓΥΡΩ ΛΑΓΟΥΔΗ Δρ. Χημικός TERRA NOVA ΕΠΕ περιβαλλοντική τεχνική συμβουλευτική ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΕΕ «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ»

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογικές Επεξεργασίες Στερεών Αποβλήτων

Βιολογικές Επεξεργασίες Στερεών Αποβλήτων Βιολογικές Επεξεργασίες Στερεών Αποβλήτων Κάτια Λαζαρίδη Επίκουρη Καθηγήτρια Χαροκόπειο Πανεπιστήµιο klasaridi@hua.gr 1 ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΚΟΠΟΣ Οδηγία 1999/31/ΕΚ για την Υγειονοµική Ταφή Εναρµόνιση Εθνικού

Διαβάστε περισσότερα

ΣΑΒΒΑΣ ΧΙΟΝΙΔΗΣ ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

ΣΑΒΒΑΣ ΧΙΟΝΙΔΗΣ ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΑΒΒΑΣ ΧΙΟΝΙΔΗΣ ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Στερεά απόβλητα είναι τα υλικά από τα οποία ο κάτοχος τους θέλει ή είναι υποχρεωμένος να απαλλαγεί σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Δύο

Διαβάστε περισσότερα

Α/Α ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΟΡΙΑ ΚΑΙ ΙΑΤΑΞΕΙΣ ΚΥΡΙΟ ΕΝ ΙΑΦΕΡΟΝ ΓΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Α/Α ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΟΡΙΑ ΚΑΙ ΙΑΤΑΞΕΙΣ ΚΥΡΙΟ ΕΝ ΙΑΦΕΡΟΝ ΓΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Στέρεα Απόβλητα Α/Α ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΟΡΙΑ ΚΑΙ ΙΑΤΑΞΕΙΣ ΚΥΡΙΟ ΕΝ ΙΑΦΕΡΟΝ ΓΙΑ 1. ΦΕΚ 179/Α/2001, Νόµος Υπ Αριθ. 2939 Ανακύκλωση συσκευασιών και άλλων προϊόντων (µπαταρίες, ηλεκτρονικά απόβλητα) 2. ΦΕΚ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΑΙΝΩ ΓΙΑ ΤΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ ΤΑΞΗ :Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

ΜΑΘΑΙΝΩ ΓΙΑ ΤΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ ΤΑΞΗ :Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΜΑΘΑΙΝΩ ΓΙΑ ΤΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ ΤΑΞΗ :Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2015-2016 Απορρίμματα Τι είναι τα απορρίμματα; Απορρίμματα είναι υπολείμματα τροφών και αντικειμένων τα οποία έχουν παύσει να εξυπηρετούν τον σκοπό

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση αποβλήτων

Διαχείριση αποβλήτων Διαχείριση αποβλήτων Καθ. Μ. Λοϊζίδου Μονάδα Επιστήμης και Τεχνολογίας Περιβάλλοντος Τομέας Χημικών Επιστημών Σχολή Χημικών Μηχανικών Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο email: mloiz@orfeas.chemeng.ntua.gr website:

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Αποβλήτων

Διαχείριση Αποβλήτων ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Διαχείριση Αποβλήτων Ενότητα 5: Εισαγωγή στο Αντικείμενο της Διαχείρισης των Αστικών Στερεών Αποβλήτων Δρ. Σταυρούλα Τσιτσιφλή Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής

Διαβάστε περισσότερα

Μηχανική Αποκοµιδή. Μεταφόρτωση. Ανάκτηση και Ανακύκλωση. Μηχανική Επεξεργασία & Αξιοποίηση Υγειονοµική Ταφή. ιαχείριση Ειδικών Απορριµµάτων

Μηχανική Αποκοµιδή. Μεταφόρτωση. Ανάκτηση και Ανακύκλωση. Μηχανική Επεξεργασία & Αξιοποίηση Υγειονοµική Ταφή. ιαχείριση Ειδικών Απορριµµάτων Κύριο αντικείµενο της Εταιρίας είναι ο σχεδιασµός, η υλοποίηση και η λειτουργία του ΟΣ Α της υτικής Μακεδονίας, σύµφωνα µε το Σχέδιο ιαχείρισης του 1995. Μέτοχοι: Οι ήµοι Γρεβενών, Καστοριάς, Φλώρινας,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ. 3 η Άσκηση - Εισαγωγή. Ακριβή Λέκα Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός, Δρ. Ε.Μ.Π., Μέλος Ε.Δ.Ι.Π. Ε.Μ.Π.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ. 3 η Άσκηση - Εισαγωγή. Ακριβή Λέκα Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός, Δρ. Ε.Μ.Π., Μέλος Ε.Δ.Ι.Π. Ε.Μ.Π. ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ 3 η Άσκηση - Εισαγωγή Ακριβή Λέκα Αγρονόμος Τοπογράφος

Διαβάστε περισσότερα

'Απόβλητα, πρόβληµα της σύγχρονης κοινωνίας : Μπορεί η τεχνολογία να δώσει βιώσιµες λύσεις;'

'Απόβλητα, πρόβληµα της σύγχρονης κοινωνίας : Μπορεί η τεχνολογία να δώσει βιώσιµες λύσεις;' 'Απόβλητα, πρόβληµα της σύγχρονης κοινωνίας : Μπορεί η τεχνολογία να δώσει βιώσιµες λύσεις;' Kωνσταντίνος Συµεωνίδης, ιευθυντής Περιβάλλοντος ΚΤΕ, Α.Ε. Tσιµέντων ΤΙΤΑΝ) Οδηγία 1999/31/EK Η πρόληψη και

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων σε επίπεδο Δήμων

Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων σε επίπεδο Δήμων ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ TOMEAΣ ΧΗΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΜΟΝΑΔΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων σε επίπεδο Δήμων Κωνστάντζος Γιώργος Μηχανικός Περιβάλλοντος,

Διαβάστε περισσότερα

Καθορισµός κριτηρίων αξιολόγησης Περιγραφή και βαθµονόµηση κριτηρίων. 1. Εισαγωγή

Καθορισµός κριτηρίων αξιολόγησης Περιγραφή και βαθµονόµηση κριτηρίων. 1. Εισαγωγή Καθορισµός κριτηρίων αξιολόγησης Περιγραφή και βαθµονόµηση κριτηρίων 1. Εισαγωγή Για την επιτυχή εφαρµογή της πολυκριτηριακής ανάλυσης, είναι απαραίτητο αφενός µεν να εξετασθεί ένας ικανός και αναγκαίος

Διαβάστε περισσότερα

02-04-00: «Ιδιαίτερα» κλάσματα βιομάζας Δυναμικό

02-04-00: «Ιδιαίτερα» κλάσματα βιομάζας Δυναμικό Κεφάλαιο 02-04 σελ. 1 02-04-00: «Ιδιαίτερα» κλάσματα βιομάζας Δυναμικό Όπως επισημάνθηκε στο κεφάλαιο 01-04, η πρώτη ύλη για τα «ιδιαίτερα» κλάσματα βιομάζας είναι μη επικίνδυνα απόβλητα, κυρίως παραγόμενα

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων σε επίπεδο Δήμων

Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων σε επίπεδο Δήμων ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ TOMEAΣ ΧΗΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΜΟΝΑΔΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων σε επίπεδο Δήμων Κωνστάντζος Γιώργος Μηχανικός Περιβάλλοντος,

Διαβάστε περισσότερα

LIFE ENV/GR/000950 ΗΜΕΡΙΔΑ: ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΕΡΙΩΝ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ. 25 Σεπτεμβρίου 2013

LIFE ENV/GR/000950 ΗΜΕΡΙΔΑ: ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΕΡΙΩΝ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ. 25 Σεπτεμβρίου 2013 25 Σεπτεμβρίου 2013 ΗΜΕΡΙΔΑ: ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΕΡΙΩΝ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ ΜΑΡΙΑ Σ. ΚΑΣΙΔΩΝΗ Αύξηση των παραγόμενων ποσοτήτων απορριμμάτων Πολύπλοκη σύνθεση

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε χρόνο οι Ευρωπαίοι παράγουν 25 εκατομμύρια τόνους πλαστικών απορριμμάτων Το 2015 ανακυκλώθηκε κατά μέσο όρο το 45% των απορριμμάτων πλαστικών

Κάθε χρόνο οι Ευρωπαίοι παράγουν 25 εκατομμύρια τόνους πλαστικών απορριμμάτων Το 2015 ανακυκλώθηκε κατά μέσο όρο το 45% των απορριμμάτων πλαστικών Κάθε χρόνο οι Ευρωπαίοι παράγουν 25 εκατομμύρια τόνους πλαστικών απορριμμάτων Το 2015 ανακυκλώθηκε κατά μέσο όρο το 45% των απορριμμάτων πλαστικών συσκευασιών στην ΕΕ Το 2010 μέσο Ευρωπαίος χρησιμοποίησε

Διαβάστε περισσότερα

Βιώσιμη διαχείριση των απορριμμάτων: Μία ολοκληρωμένη αποκεντρωμένη προσέγγιση

Βιώσιμη διαχείριση των απορριμμάτων: Μία ολοκληρωμένη αποκεντρωμένη προσέγγιση ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ TOMEAΣ ΧΗΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΜΟΝΑΔΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Βιώσιμη διαχείριση των απορριμμάτων: Μία ολοκληρωμένη αποκεντρωμένη προσέγγιση

Διαβάστε περισσότερα

ιαχείριση Στερεών Αποβλήτων σε επίπεδο ήμων

ιαχείριση Στερεών Αποβλήτων σε επίπεδο ήμων ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ TOMEAΣ ΧΗΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΜΟΝΑ Α ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ιαχείριση Στερεών Αποβλήτων σε επίπεδο ήμων Κωνστάντζος Γιώργος Μηχανικός Περιβάλλοντος,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ

ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ 1 Η Ελλάδα βρίσκεται σε οριακή καμπή στο ζήτημα των απορριμμάτων. Με βάση τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις, το μέλλον προδιαγράφεται ζοφερό και δύσκολο.

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (Α.Σ.Α.) ΣΤΟΝ ΔΗΜΟ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ ΤΟ 2013

Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (Α.Σ.Α.) ΣΤΟΝ ΔΗΜΟ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ ΤΟ 2013 ΔΗΜΟΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ & ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (Α.Σ.Α.) ΣΤΟΝ ΔΗΜΟ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ ΤΟ 213 Το 213 ο Δήμος Ελευσίνας συνέχισε την οργάνωση της

Διαβάστε περισσότερα

Βιώσιμες πρακτικές ολοκληρωμένης διαχείρισης στερεών αποβλήτων

Βιώσιμες πρακτικές ολοκληρωμένης διαχείρισης στερεών αποβλήτων Βιώσιμες πρακτικές ολοκληρωμένης διαχείρισης στερεών αποβλήτων ΕΠ.ΑΝ.Α. Α.Ε. Επεξεργασία Ανάκτηση Αποβλήτων Α.Ε. Α.Ε. Corporate Waste & Recycling Conference, Conference, 26.06.2012, Αμφιθέατρο ΟΤΕ Academy,

Διαβάστε περισσότερα

Ενεργειακή Αξιοποίηση Βιομάζας. Δρ Θρασύβουλος Μανιός Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Κρήτης ΣΕΠ στην ΠΣΕ50

Ενεργειακή Αξιοποίηση Βιομάζας. Δρ Θρασύβουλος Μανιός Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Κρήτης ΣΕΠ στην ΠΣΕ50 Ενεργειακή Αξιοποίηση Βιομάζας Δρ Θρασύβουλος Μανιός Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Κρήτης ΣΕΠ στην ΠΣΕ50 Τι ορίζουμε ως «βιομάζα» Ως βιομάζα ορίζεται η ύλη που έχει βιολογική (οργανική) προέλευση. Πρακτικά,

Διαβάστε περισσότερα

Σκοπιμότητα της θερμικής επεξεργασίας στερεών αποβλήτων στην Ελλάδα. Νικόλαος Μουσιόπουλος

Σκοπιμότητα της θερμικής επεξεργασίας στερεών αποβλήτων στην Ελλάδα. Νικόλαος Μουσιόπουλος Σκοπιμότητα της θερμικής επεξεργασίας στερεών αποβλήτων στην Ελλάδα Νικόλαος Μουσιόπουλος Το τέλος πύλης ΧΥΤΑ ως παράγοντας προώθησης της θερμικής επεξεργασίας Ενεργειακή αξιοποίηση Διαχείριση ΑΣΑ στην

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ (SYLLABUS) ΣΕΚ περιβαλλοντική διαχείριση και προστασία των φυσικών πόρων ΕΚΔΟΣΗ 1.0. Σόλωνος 108,Τηλ Φαξ 210.

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ (SYLLABUS) ΣΕΚ περιβαλλοντική διαχείριση και προστασία των φυσικών πόρων ΕΚΔΟΣΗ 1.0. Σόλωνος 108,Τηλ Φαξ 210. ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ (SYLLABUS) ΣΕΚ περιβαλλοντική διαχείριση και προστασία των φυσικών πόρων ΕΚΔΟΣΗ 1.0 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Το πρόγραμμα αυτό απευθύνεται στους

Διαβάστε περισσότερα

Ατμοσφαιρική ρύπανση και κλιματική αλλαγή. Νικόλαος Σ. Μουσιόπουλος Πολυτεχνική Σχολή Α.Π.Θ.

Ατμοσφαιρική ρύπανση και κλιματική αλλαγή. Νικόλαος Σ. Μουσιόπουλος Πολυτεχνική Σχολή Α.Π.Θ. Ατμοσφαιρική ρύπανση και κλιματική αλλαγή Νικόλαος Σ. Μουσιόπουλος Πολυτεχνική Σχολή Α.Π.Θ. AUT/LHTEE Εισαγωγή (1/3) Για 1-2 αιώνες, δηλ. ένα ελάχιστο κλάσμα της παγκόσμιας ιστορίας, καίμε μέσα σε ένα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ενότητα 5: Στερεά απόβλητα και Αστική Ρύπανση (Μέρος 2 ο ) Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας Σκοποί ενότητας Πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

Συσκευασία Τροφίμων. Διάρθρωση διαλέξεων

Συσκευασία Τροφίμων. Διάρθρωση διαλέξεων Συσκευασία Τροφίμων Εισαγωγή Αθανάσιος Αλεξόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Υγιεινής Τροφίμων Διάρθρωση διαλέξεων Εισαγωγή Πλαστική συσκευασία Μεταλλική συσκευασία Γυάλινη συσκευασία Χάρτινη συσκευασία Ασηπτική

Διαβάστε περισσότερα

Η χρήση ενέργειας γενικότερα είναι η βασική αιτία των κλιµατικών αλλαγών σε

Η χρήση ενέργειας γενικότερα είναι η βασική αιτία των κλιµατικών αλλαγών σε Η χρήση ενέργειας γενικότερα είναι η βασική αιτία των κλιµατικών αλλαγών σε παγκόσµιο επίπεδο. Συγχρόνως, από την χρήση ενέργειας αποβάλλονται διάφοροι ρύποι που προκαλούν προβλήµατα αέριας ρύπανσης. Οι

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΟΙΜΙΟ Η Στρατηγική της Περιφέρειας Πελοποννήσου για την ολοκληρωμένη διαχείριση των στερεών αποβλήτων στοχεύει αφενός στην υλοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Σαχινίδης Συμεών ΜΕΡΟΣ Α. Α1. Συμπληρώστε: 1. Στη χώρα μας η μέση παραγωγή απορριμμάτων ανά κάτοικο είναι περίπου 1-1,3 κιλά/ημέρα. 2. Η συλλογή των υλικών με το σύστημα

Διαβάστε περισσότερα

Εναλλακτική διαχείριση στερεών απορριμμάτων. Αδαμάντιος Σκορδίλης Δρ Χημικός Μηχανικός

Εναλλακτική διαχείριση στερεών απορριμμάτων. Αδαμάντιος Σκορδίλης Δρ Χημικός Μηχανικός 1 Εναλλακτική διαχείριση στερεών απορριμμάτων Αδαμάντιος Σκορδίλης Δρ Χημικός Μηχανικός Η διαχείριση των στερεών απορριμμάτων αποτελεί ένα σύνθετο πρόβλημα, δεν είναι μόνο περιβαλλοντικό, αλλά πολιτικό,

Διαβάστε περισσότερα

Ενεργειακό περιεχόμενο Αστικών Στερεών Αποβλήτων και Υπολειμμάτων και οι επιπτώσεις του στη σκοπιμότητα Μονάδων Θερμικής Επεξεργασίας

Ενεργειακό περιεχόμενο Αστικών Στερεών Αποβλήτων και Υπολειμμάτων και οι επιπτώσεις του στη σκοπιμότητα Μονάδων Θερμικής Επεξεργασίας Εργαστήριο Μετάδοσης Θερμότητας και Περιβαλλοντικής Μηχανικής Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Ενεργειακό περιεχόμενο Αστικών Στερεών Αποβλήτων και Υπολειμμάτων και οι

Διαβάστε περισσότερα

EΡΓΟ: EL0031 «ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΊΗΣΗ ΑΝΆΚΤΗΣΗΣ & ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΊΗΣΗΣ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΚΟΎ ΚΛΆΣΜΑΤΟΣ ΣΕ ΑΓΡΟΤΙΚΈΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΈΣ ΕΦΑΡΜΟΓΈΣ»

EΡΓΟ: EL0031 «ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΊΗΣΗ ΑΝΆΚΤΗΣΗΣ & ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΊΗΣΗΣ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΚΟΎ ΚΛΆΣΜΑΤΟΣ ΣΕ ΑΓΡΟΤΙΚΈΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΈΣ ΕΦΑΡΜΟΓΈΣ» Υπουργείο Οικονομίας Ανταγωνιστικότητας & Ναυτιλίας Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος ΙΙΙ 2004 2009 EΡΓΟ: EL0031 «ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΊΗΣΗ ΑΝΆΚΤΗΣΗΣ & ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΊΗΣΗΣ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΚΟΎ ΚΛΆΣΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΣΤΕΡΕΏΝ ΑΣΤΙΚΏΝ ΑΠΟΒΛΉΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΩΣ ΒΑΣΙΚΟΣ ΠΥΛΩΝΑΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ

Η ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΩΣ ΒΑΣΙΚΟΣ ΠΥΛΩΝΑΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ Η ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΩΣ ΒΑΣΙΚΟΣ ΠΥΛΩΝΑΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΑΒΡΑΑΜ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ-ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΑΠΘ Εργαστήριο Μετάδοσης Θερμότητας & Περιβαλλοντικής

Διαβάστε περισσότερα

Στοχεύοντας την Μηδενική Παραγωγή Αποβλήτων

Στοχεύοντας την Μηδενική Παραγωγή Αποβλήτων Στοχεύοντας την Μηδενική Παραγωγή Αποβλήτων Κυρκίτσος Φίλιππος ρ. Περιβαλλοντολόγος Πρόεδρος Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης (ΟΕΑ) Επίσημη διαβούλευση του ΥΠΕΚΑ για τον Εθνικό Σχεδιασμό ιαχείρισης Αποβλήτων

Διαβάστε περισσότερα

Σ χ ε δ ι α σ μ o ς. Α π ο κ ο μ ι δ h. Μ ε τ α φ o ρ τ ω σ η. Μ ε τ α φ ο ρ a. Α ν α κ y κ λ ω σ η. Κ α θ α ρ ι σ μ o ς. Ε π ε ξ ε ρ γ α σ i α

Σ χ ε δ ι α σ μ o ς. Α π ο κ ο μ ι δ h. Μ ε τ α φ o ρ τ ω σ η. Μ ε τ α φ ο ρ a. Α ν α κ y κ λ ω σ η. Κ α θ α ρ ι σ μ o ς. Ε π ε ξ ε ρ γ α σ i α Σ χ ε δ ι α σ μ o ς Α π ο κ ο μ ι δ h Μ ε τ α φ o ρ τ ω σ η Μ ε τ α φ ο ρ a Α ν α κ y κ λ ω σ η Κ α θ α ρ ι σ μ o ς Ε π ε ξ ε ρ γ α σ i α Π λ y σ η κ a δ ω ν Ολυμπιακοί Αγώνες Αθήνα 2004 Χάρη στη μακρόχρονη

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση τριφασικής και διφασικής µεθόδου ελαιοποίησης του. ελαιοκάρπου

Αξιολόγηση τριφασικής και διφασικής µεθόδου ελαιοποίησης του. ελαιοκάρπου Αξιολόγηση τριφασικής και διφασικής µεθόδου ελαιοποίησης του Νασιούλα Χρυσοβαλάντου ελαιοκάρπου Η συνολική ετήσια παραγωγή ελαιολάδου στην Ελλάδα ανέρχεται στους 375.000 τόνους/έτος, ενώ από την λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΕΧΩ Ε κ. ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΟΥΦΛΙΑ

ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΕΧΩ Ε κ. ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΟΥΦΛΙΑ ΟΜΙΛΙΑ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΕΧΩ Ε κ. ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΟΥΦΛΙΑ Στα εγκαίνια του Εργοστασίου Ανακύκλωσης Αποβλήτων Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισµού 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 Κυρίες και κύριοι, Σήµερα, εδώ στην περιοχή των Αγίων

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (Α.Σ.Α.) ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ ΤΟ 2012

Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (Α.Σ.Α.) ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ ΤΟ 2012 ΔΗΜΟΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ & ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (Α.Σ.Α.) ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ ΤΟ 212 Το 212 ο Δήμος Ελευσίνας συνέχισε την οργάνωση της

Διαβάστε περισσότερα

Αλλάζει τη. ζωή μας. www.epperaa.gr. www.ypeka.gr. Προστατεύει από τα Απόβλητα

Αλλάζει τη. ζωή μας. www.epperaa.gr. www.ypeka.gr. Προστατεύει από τα Απόβλητα Προστατεύει από τα Απόβλητα Αλλάζει τη ζωή μας www.epperaa.gr www.ypeka.gr Ε.Π. «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» 2007-2013 Το ΕΠΠΕΡΑΑ ενισχύει την Ολοκληρωμένη Διαχείριση Αποβλήτων βελτιώνει την Ποιότητα

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων στην Ελλάδα Ευάγγελος Τερζής, WWF Ελλάς

Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων στην Ελλάδα Ευάγγελος Τερζής, WWF Ελλάς Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων στην Ελλάδα Ευάγγελος Τερζής, WWF Ελλάς ΣΤΟΧΟΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Παρουσίαση του προβλήματος των αστικών στερεών αποβλήτων (Α.Σ.Α.) ιδιαίτερα στα αστικά κέντρα. Ποσοτικά και ποιοτικά

Διαβάστε περισσότερα

Παντελής Παντελάρας Χημικός Μηχανικός Μέλος ΜΕΠΑΑ ΤΕΕ

Παντελής Παντελάρας Χημικός Μηχανικός Μέλος ΜΕΠΑΑ ΤΕΕ Παντελής Παντελάρας Χημικός Μηχανικός Μέλος ΜΕΠΑΑ ΤΕΕ Η συνέπεια της ανάπτυξης σε μιά παγκόσμια οικονομία, είναι η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής και της κατανάλωσης. Αποτέλεσμα : υπερβολική αύξηση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ. Πιο αναλυτικά:

ΠΕΡΙΛΗΨΗ. Πιο αναλυτικά: ΠΕΡΙΛΗΨΗ Το παραδοτέο αυτό αποτελείται από τρία διακριτά Μέρη (Μέρος Α έως Γ), σε κάθε ένα από τα οποία παρουσιάζεται ξεχωριστά η τεχνο-οικονοµική µελέτη για τα συστήµατα διαχείρισης των υπό εξέταση τριών

Διαβάστε περισσότερα

THE GREEN RECYCLE RIGHT. Αποστολή µας: ο σωστός τρόπος. ανακύκλωσης µπαταριών µολύβδου - οξέως.

THE GREEN RECYCLE RIGHT. Αποστολή µας: ο σωστός τρόπος. ανακύκλωσης µπαταριών µολύβδου - οξέως. THE Αποστολή µας: ο σωστός τρόπος ανακύκλωσης µπαταριών µολύβδου - οξέως. powered by To Green Mission...αποτελεί µία «πράσινη αποστολή» δεκάδων επιχειρήσεων από διάφορους επιχειρηµατικούς κλάδους, που

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗΣ. Ι ΑΣΚΟΥΣΑ : ρ. Μαρία Π. Θεοδωροπούλου

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗΣ. Ι ΑΣΚΟΥΣΑ : ρ. Μαρία Π. Θεοδωροπούλου ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗΣ Ι ΑΣΚΟΥΣΑ : ρ. Μαρία Π. Θεοδωροπούλου ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ξέφρενη ανάπτυξη της τεχνολογίας την τελευταία πεντηκονταετία είχε και έχει σαν επακόλουθο εκτεταµένες οικολογικές καταστροφές που προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΒΑΣΙΣΜΕΝΟΙ ΣΕ ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ - ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗ. Κυρκίτσος Φίλιππος Δρ. Περιβαλλοντολόγος

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΒΑΣΙΣΜΕΝΟΙ ΣΕ ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ - ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗ. Κυρκίτσος Φίλιππος Δρ. Περιβαλλοντολόγος ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΒΑΣΙΣΜΕΝΟΙ ΣΕ ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ - ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗ Κυρκίτσος Φίλιππος Δρ. Περιβαλλοντολόγος Πρόεδρος Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης (ΟΕΑ) Εκδήλωση ΤΕΕ Ξενοδοχείο ELECTRA PALACE

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΠΩΣ ΗΡΘΕ Η ΩΡΑ ΓΙΑ ΜΗΔΕΝΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ;

ΜΗΠΩΣ ΗΡΘΕ Η ΩΡΑ ΓΙΑ ΜΗΔΕΝΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ; ΜΗΠΩΣ ΗΡΘΕ Η ΩΡΑ ΓΙΑ ΜΗΔΕΝΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ; Κυρκίτσος Φίλιππος Δρ. Περιβαλλοντολόγος Πρόεδρος Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης (ΟΕΑ) ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΜΠ

Διαβάστε περισσότερα

Στερεά απόβλητα απορρίμματα

Στερεά απόβλητα απορρίμματα Στερεά απόβλητα απορρίμματα Αναπλ. Καθηγητής Δημοσθένης Σαρηγιάννης 1 Ο δυτικός τρόπος ζωής είναι βασισμένος στην υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων και στη μετατροπή τους σε απορρίμματα Κάθε ευρωπαίος

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ. Γενικά περί ατµόσφαιρας

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ. Γενικά περί ατµόσφαιρας ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ Γενικά περί ατµόσφαιρας Τι είναι η ατµόσφαιρα; Ένα λεπτό στρώµα αέρα που περιβάλει τη γη Η ατµόσφαιρα είναι το αποτέλεσµα των διαχρονικών φυσικών, χηµικών και βιολογικών αλληλεπιδράσεων του

Διαβάστε περισσότερα

Η ανακύκλωση στο Δήμο Αθηναίων. Παρόν και Προοπτικές.

Η ανακύκλωση στο Δήμο Αθηναίων. Παρόν και Προοπτικές. Η ανακύκλωση στο Δήμο Αθηναίων. Παρόν και Προοπτικές. Οι συχνές φυσικές καταστροφές που οφείλονται στις κλιματικές αλλαγές έχουν καταστήσει κατανοητό σε όλους ότι η προστασία του περιβάλλοντος είναι μείζονoς

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ: ΑΣΚΟΡΔΑΛΑΚΗ ΜΑΝΟΥ ΕΤΟΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ: ΑΣΚΟΡΔΑΛΑΚΗ ΜΑΝΟΥ ΕΤΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ: ΑΣΚΟΡΔΑΛΑΚΗ ΜΑΝΟΥ ΕΤΟΣ 2013-2014 ΤΑΞΗ:B ΤΜΗΜΑ: Β1 ΡΥΠΑΝΣΗ- ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Η καθαριότητα και η λειτουργικότητα

Διαβάστε περισσότερα

Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης. τηλ Αθήνα, 16 Φεβρουαρίου 2009

Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης.  τηλ Αθήνα, 16 Φεβρουαρίου 2009 Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης Greenpeace Μαμάη 3, 104 40 Αθήνα, τηλ. 210-82.24.481 www.ecorec.gr τηλ. 210-38.40.774-5 www.greenpeace.gr Ελληνικό Γραφείο Κλεισόβης 9, 106 77 Αθήνα, Αθήνα, 16 Φεβρουαρίου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΩΣ ΠΟΡΟΙ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΩΣ ΠΟΡΟΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΩΣ ΠΟΡΟΙ Αγγελική Καλλία Αντωνίου Δρ. Νομικής, Δικηγόρος, ankallia@auth.gr 2 δισ. τόνοι αποβλήτων /χρόνο παράγονται στην

Διαβάστε περισσότερα

Περίληψη Διδακτορικής Διατριβής ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Τμήμα Περιβάλλοντος. Ευστράτιος Γιαννούλης

Περίληψη Διδακτορικής Διατριβής ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Τμήμα Περιβάλλοντος. Ευστράτιος Γιαννούλης Μοντελοποίηση και βελτιστοποίηση του ενεργειακού συστήματος με την χρήση κατανεμημένης παραγωγής και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. H τεχνολογική διάσταση Περίληψη Διδακτορικής Διατριβής ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα ΜΠΕ. Δρ Σταυρούλα Τσιτσιφλή

Περιεχόμενα ΜΠΕ. Δρ Σταυρούλα Τσιτσιφλή Περιεχόμενα ΜΠΕ Δρ Σταυρούλα Τσιτσιφλή ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΔΙΑΛΕΞΗΣ Γενικά στοιχεία σχετικά με τα περιεχόμενα κάθε Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) ανεξάρτητα από το είδος του έργου ή της δραστηριότητας

Διαβάστε περισσότερα

Η διαχείριση αποβλήτων στο Τμήμα Χημείας του Παν/μιου Ιωαννίνων

Η διαχείριση αποβλήτων στο Τμήμα Χημείας του Παν/μιου Ιωαννίνων Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Η διαχείριση αποβλήτων στο Τμήμα Χημείας του Παν/μιου Ιωαννίνων MSc. Χριστίνα Πιπερίδη Χημικός, Ε.ΔΙ.Π Υπεύθυνη της Μονάδας Διαχείρισης Τοξικών Αποβλήτων Εργαστήριο Χημείας Τροφίμων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΕΙΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΑΕΙΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕΙΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η στην έκθεσή της με θέμα περιγράφει πώς με την πρόοδο της ανάπτυξης, υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία για: Κοινωνικο κεντρικούς λόγους (ικανοποίηση ανθρώπινων προσδοκιών και φιλοδοξιών).

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΠΕ. Βισκαδούρος Γ. Ι. Φραγκιαδάκης Φ. Μαυροματάκης

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΠΕ. Βισκαδούρος Γ. Ι. Φραγκιαδάκης Φ. Μαυροματάκης ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΠΕ Βισκαδούρος Γ. Ι. Φραγκιαδάκης Φ. Μαυροματάκης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο όρος βιομάζα μπορεί να δηλώσει : α) Τα υλικά ή τα υποπροϊόντα και κατάλοιπα της φυσικής, ζωικής δασικής και αλιευτικής παραγωγής

Διαβάστε περισσότερα

Ποια προβλήματα προκαλεί η παραγωγή απορριμμάτων;

Ποια προβλήματα προκαλεί η παραγωγή απορριμμάτων; ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ Μέρος Β Ποια προβλήματα προκαλεί η παραγωγή απορριμμάτων; Σπατάλη-εξάντληση φυσικών πόρων Τον τελευταίο αιώνα η χρήση υλικών έχει οκταπλασιαστεί σε παγκόσμιο επίπεδο. Στον μέσο κάτοικο της

Διαβάστε περισσότερα

Διπλ. Μηχανικός Βασιλειάδης Μιχαήλ ΑΟΥΤΕΒ ΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε. 04 Φεβρουαρίου 2011 Hotel King George II Palace Πλατεία Συντάγματος Αθήνα

Διπλ. Μηχανικός Βασιλειάδης Μιχαήλ ΑΟΥΤΕΒ ΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε. 04 Φεβρουαρίου 2011 Hotel King George II Palace Πλατεία Συντάγματος Αθήνα Διπλ. Μηχανικός Βασιλειάδης Μιχαήλ ΑΟΥΤΕΒ ΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε. 04 Φεβρουαρίου 2011 Hotel King George II Palace Πλατεία Συντάγματος Αθήνα Είδη πρώτων υλών Αγροτικού τομέα Κτηνοτροφικού τομέα Αστικά απόβλητα Αγροτικός

Διαβάστε περισσότερα

Το έργο συγχρηματοδοτείται από το πρόγραμμα LIFE+, το χρηματοδοτικό μέσο της Ε.Ε. για το περιβάλλον

Το έργο συγχρηματοδοτείται από το πρόγραμμα LIFE+, το χρηματοδοτικό μέσο της Ε.Ε. για το περιβάλλον Το έργο συγχρηματοδοτείται από το πρόγραμμα LIFE+, το χρηματοδοτικό μέσο της Ε.Ε. για το περιβάλλον 2 1. Εισαγωγή Το έργο Recycling@Home «Ανακύκλωση στο σπίτι-ανάπτυξη και επίδειξη ενός οικολογικού και

Διαβάστε περισσότερα

«Χείρα Βοηθείας» στο Περιβάλλον με Φυσικό Αέριο

«Χείρα Βοηθείας» στο Περιβάλλον με Φυσικό Αέριο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΝΕΑΠΟΛΗΣ ΛΕΜΕΣΟΥ ΣΧ.ΧΡΟΝΙΑ 2018-2019 «Χείρα Βοηθείας» στο Περιβάλλον με Φυσικό Αέριο Η ενέργεια αποτελεί έναν από τους δυναμικούς και σημαντικούς τομείς της οικονομίας των περισσοτέρων χωρών.

Διαβάστε περισσότερα

Επίκουρος Καθηγητής Π. Μελίδης

Επίκουρος Καθηγητής Π. Μελίδης Χαρακτηριστικά υγρών αποβλήτων Επίκουρος Καθηγητής Π. Μελίδης Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος Εργαστήριο Διαχείρισης και Τεχνολογίας Υγρών Αποβλήτων Τα υγρά απόβλητα μπορεί να προέλθουν από : Ανθρώπινα απόβλητα

Διαβάστε περισσότερα

(Σανταµούρης Μ., 2006).

(Σανταµούρης Μ., 2006). Β. ΠΗΓΕΣ ΙΟΞΕΙ ΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ (CO 2 ) Οι πιο σηµαντικές πηγές διοξειδίου προέρχονται από την καύση ορυκτών καυσίµων και την δαπάνη ενέργειας γενικότερα. Οι δύο προεκτάσεις της ανθρώπινης ζωής που είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΤΟ Ν.ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΤΟ Ν.ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΤΟ Ν.ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ HOTEL ACROPOL Αθήνα - 25 Ιουνίου 2008 ΟΜΙΛΗΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΖΟΥΡΝΑΣ Πρόεδρος του Συνδέσμου Ο.Τ.Α. Μείζονος Θεσσαλονίκης ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ Ο.Τ.Α.

Διαβάστε περισσότερα

Συλλογή απορριµµάτων µε το σύστηµα «πόρτα-πόρτα»

Συλλογή απορριµµάτων µε το σύστηµα «πόρτα-πόρτα» 1 Συλλογή απορριµµάτων µε το σύστηµα «πόρτα-πόρτα» 2 Κάδοι για τη συλλογή των απορριµµάτων Οι κάδοι που µοιράστηκαν στα πρώτα πιλοτικά σπίτια είναι τέσσερις µεγάλοι κάδοι χωρητικότητας 120 λίτρων καθώς

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΕΠΙΔΕΙΞΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ WASP TOOL LIFE10 ENV/GR/622

ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΕΠΙΔΕΙΞΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ WASP TOOL LIFE10 ENV/GR/622 ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΕΠΙΔΕΙΞΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ WASP TOOL LIFE10 ENV/GR/622 ΧΡΟΝΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΟΜΑΔΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΡΓΟΥ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ WASP TOOL ΠΕΡΙΟΧΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

Πρακτικός Οδηγός INΣΕΤΕ με θέμα «Ανακύκλωση και διαχείριση στερεών αποβλήτων στις τουριστικές επιχειρήσεις της Ελλάδας» Σεπτέμβριος 2018

Πρακτικός Οδηγός INΣΕΤΕ με θέμα «Ανακύκλωση και διαχείριση στερεών αποβλήτων στις τουριστικές επιχειρήσεις της Ελλάδας» Σεπτέμβριος 2018 Πρακτικός Οδηγός INΣΕΤΕ με θέμα «Ανακύκλωση και διαχείριση στερεών αποβλήτων στις τουριστικές επιχειρήσεις της Ελλάδας» Σεπτέμβριος 2018 Περίληψη Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο τουριστικός τομέας παράγει 35 εκατ.

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα καυσίμου σελ.1

Παράρτημα καυσίμου σελ.1 Παράρτημα καυσίμου σελ.1 Περιγραφές της σύστασης καύσιμης βιομάζας Η βιομάζα που χρησιμοποιείται σε ενεργειακές εφαρμογές μπορεί να προέρχεται εν γένει από δέντρα ή θάμνους (ξυλώδης ή λιγνο-κυτταρινούχος

Διαβάστε περισσότερα

Πρακτικές Ορθής Διαχείρισης Στερεών Γεωργικών Υπολειμμάτων

Πρακτικές Ορθής Διαχείρισης Στερεών Γεωργικών Υπολειμμάτων Πρακτικές Ορθής Διαχείρισης Στερεών Γεωργικών Υπολειμμάτων ΚΑΤΣΑΜΠΑΣ ΗΛΙΑΣ Δρ. Χημικός Μηχανικός Προϊστάμενος Τμήματος Περιβάλλοντος & Υδροοικονομίας Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας Περιφέρειας Πελοποννήσου

Διαβάστε περισσότερα

Δ. Κουρκούμπας, Γ. Θεοπούλου, Π. Γραμμέλης, Σ. Καρέλλας

Δ. Κουρκούμπας, Γ. Θεοπούλου, Π. Γραμμέλης, Σ. Καρέλλας Chemical Process and Energy Resources Institute Centre for Research and Technology Hellas ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΥΚΛΟΥ ΖΩΗΣ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΡΟΔΙΑΛΕΓΜΕΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΚΟΥ ΚΛΑΣΜΑΤΟΣ ΣΕ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΝΗΣΙ Σάββατο 1 Δεκεμβρίου 2012

Διαβάστε περισσότερα

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος της διάθεσης των παραπάνω αποβλήτων, τα Ελληνικά τυροκομεία ως επί το πλείστον:

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος της διάθεσης των παραπάνω αποβλήτων, τα Ελληνικά τυροκομεία ως επί το πλείστον: Ο κλάδος της τυροκόμησης είναι παραδοσιακά ο κλάδος με τη μικρότερη απόδοση προϊόντων σε σχέση με την πρώτη ύλη. Για κάθε τόνο γάλακτος παράγονται περίπου 350 κιλά προϊόντος και περίπου 2,6 τόνοι απόβλητα

Διαβάστε περισσότερα

Πετώ Pay As You Throw - PAYT

Πετώ Pay As You Throw - PAYT Στοχευμένη φορολόγηση των σκυβάλων με ευέλικτα συστήματα Πληρώνω όσο Πετώ Pay As You Throw - PAYT Τι είναι το σύστημα ΠΟΠ; Το σύστημα «Πληρώνω Όσο Πετώ - ΠΟΠ» είναι ένα νέο σύστημα φορολόγησης των υπηρεσιών

Διαβάστε περισσότερα

Απόβλητα Εκσκαφών Κατασκευών & Κατεδαφίσεων Εισηγητής : Π. Κουτσογιαννόπουλος Πολιτικός Μηχανικός

Απόβλητα Εκσκαφών Κατασκευών & Κατεδαφίσεων Εισηγητής : Π. Κουτσογιαννόπουλος Πολιτικός Μηχανικός Νοµοθεσία για την εναλλακτική διαχείριση Υλικών Συσκευασίας και άλλων προϊόντων Απόβλητα Εκσκαφών Κατασκευών & Κατεδαφίσεων Εισηγητής : Π. Κουτσογιαννόπουλος Πολιτικός Μηχανικός Νόµος Πλαίσιο 2939/2001

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι άμεση ρύπανση?

Τι είναι άμεση ρύπανση? ΡΥΠΑΝΣΗ ΝΕΡΟΥ Τι είναι ρύπανση; Ρύπανση μπορεί να θεωρηθεί η δυσμενής μεταβολή των φυσικοχημικών ή βιολογικών συνθηκών ενός συγκεκριμένου περιβάλλοντος ή/και η βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη βλάβη στην

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων της Αττικής (Νεο ΠΕΣΔΑ)

Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων της Αττικής (Νεο ΠΕΣΔΑ) Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων της Αττικής (Νεο ΠΕΣΔΑ) Ειδικός Διαβαθμιδικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής Αφροδίτη Μπιζά, Αντιπρόεδρος Ε ΣΝΑ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΠΕΣΔΑ Το Περιφερειακό Σχέδιο διαχείρισης Αποβλήτων

Διαβάστε περισσότερα

Η βιομηχανική συμβίωση ως μοχλός βιώσιμης ανάπτυξης

Η βιομηχανική συμβίωση ως μοχλός βιώσιμης ανάπτυξης Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Η βιομηχανική συμβίωση ως μοχλός βιώσιμης ανάπτυξης Καθηγήτρια Μαρία Λοϊζίδου Αθήνα, 3/4/2014 Βιομηχανική Συμβίωση Ως Βιομηχανική Συμβίωση (Industrial

Διαβάστε περισσότερα

Κυρία Περιφερειάρχη, κυρίες και κύριοι Αντιπεριφερειάρχες, κυρίες και κύριοι σύνεδροι, Καλημέρα σας.

Κυρία Περιφερειάρχη, κυρίες και κύριοι Αντιπεριφερειάρχες, κυρίες και κύριοι σύνεδροι, Καλημέρα σας. Κυρία Περιφερειάρχη, κυρίες και κύριοι Αντιπεριφερειάρχες, κυρίες και κύριοι σύνεδροι, Καλημέρα σας. Θα ήθελα να συγχαρώ την Περιφέρεια Αττικής και την ΕΔΣΝΑ για τα διοργάνωση του συνεδρίου και να ευχαριστήσω

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ Σπύρος Κωνσταντόπουλος Πολιτικός Μηχανικός Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Ιωαννιτών Πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης Στερεών Περίγραμμα Παρουσίασης Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

CARBONTOUR. Στρατηγικός σχεδιασμός προς ένα ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα στον τομέα των τουριστικών καταλυμάτων

CARBONTOUR. Στρατηγικός σχεδιασμός προς ένα ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα στον τομέα των τουριστικών καταλυμάτων LIFE09 ENV/GR/000297 Στρατηγικός σχεδιασμός προς ένα ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα στον τομέα CARBONTOUR ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ 2.1: Προσδιορισμός και αξιολόγηση των πηγών εκπομπών ισοδύναμου CO 2 των τουριστικών καταλυμάτων

Διαβάστε περισσότερα