Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Transcript

1 Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ασημένια Κωνσταντίνα Καρυδάκη Α.Μ: Επιβλέπων Καθηγητής: Δρ. Ευθύμης Λέκκας Ιούνιος 2017

2 Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 1

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Πρώτη Περίοδος Δεύτερη Περίοδος Τρίτη Περίοδος Τέταρτη Περίοδος Πέμπτη Περίοδος-Σήμερα ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ Άσκηση Δικαιωμάτων Δημοσίου Συμμετοχή του Δημοσίου στην Έρευνα και Εκμετάλλευση-Εκμετάλλευση με Σύμβαση Μίσθωσης ή Σύμβαση Διανομής της Παραγωγής Ανάδοχοι Δικαιώματα και Υποχρεώσεις του Αναδόχου Δικαιώματα και Υποχρεώσεις Αναδόχου στο Στάδιο Έρευνας και Εκμετάλλευσης Δικαίωμα του Δημοσίου για αγορά των παραγόμενων προϊόντων-μεταβίβαση των δικαιωμάτων από τον Ανάδοχο Λήξη του σταδίου εκμετάλλευσης-αναστολή και Παράταση Προθεσμιών- Έκπτωση Αναδόχου-Επίλυση Διαφορών Αναγκαστική Απαλλοτρίωση-Παραχώρηση Χρήσης Δημόσιων Κτημάτων, Αιγιαλού και Θαλάσσιας Περιοχής-Θαλάσσιες Εγκαταστάσεις και Κατασκευές- Εκμετάλλευση Υδρογονανθράκων Υφαλοκρηπίδας ή Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης-Εγκαταστάσεις Εντός των Χωρικών Υδάτων ΕΡΕΥΝΑ, ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ- ΑΛΛΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ Σύσταση Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρίας Υδρογονανθράκων Α.Ε Σκοπός της Εταιρίας Τροποποίηση Διατάξεων του ν. 2289/1995 Περί «Αναζήτησης, Έρευνας και Εκμετάλλευσης Υδρογονανθράκων και Άλλες Διατάξεις» Τροποποιήσεις στο Άρθρο Τροποποιήσεις στο Άρθρο Τροποποιήσεις στο Άρθρο Τροποποιήσεις στο Άρθρο Τροποποιήσεις στο Άρθρο Τροποποιήσεις στο Άρθρο Τροποποιήσεις στο Άρθρο Τροποποιήσεις στο Άρθρο Τροποποιήσεις στο Άρθρο ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΙΣ ΥΠΕΡΑΚΤΙΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΟΒΑΡΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΕ ΥΠΕΡΑΚΤΙΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ Γενικές Αρχές Διαχείρισης Κινδύνου σε Υπεράκτιες Εργασίες Υδρογονανθράκων Θέματα Ασφαλείας και Περιβάλλοντος στο Πλαίσιο Χορήγησης Αδειών κατά το Ν.2289/ Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 2

4 Συμμετοχή του Κοινού Σχετική με τις Επιπτώσεις στο Περιβάλλον από Προγραμματιζόμενες Υπεράκτιες Εργασίες Έρευνας Υδρογονανθράκων Υπεράκτιες Εργασίες Υδρογονανθράκων εντός Περιοχών Αδειοδότησης Ευθύνη για Περιβαλλοντικές Ζημιές Έκθεση μεγάλων κινδύνων σε παραγωγική εγκατάσταση Έκθεση μεγάλων κινδύνων που αφορά σε μη παραγωγική εγκατάσταση Κοινοποίηση και πληροφορίες σχετικά με εργασίες γεώτρησης ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΟΛΗΨΗΣ Πρόληψη Σοβαρών Ατυχημάτων από Διαχειριστές και Ιδιοκτήτες Μ.Π.Εγκ Υπεράκτιες Εργασίες Υδρογονανθράκων που Διεξάγονται εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΕΚΤΑΚΤΟΥ ΑΝΑΓΚΗΣ Απαιτήσεις Σχετικά με τα Εσωτερικά Σχέδια Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης Εξωτερικά Σχέδια Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης και Ετοιμότητα για την Αντιμετώπιση Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης Αντιμετώπιση Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Διασυνοριακή Ετοιμότητα και Αντιμετώπιση Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ ΕΡΓΩΝ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Κατάταξη Έργων και Δραστηριοτήτων Κοινή Διαδικασία Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης Έργων ή Δραστηριοτήτων Κατηγορίας Α Έργα και Δραστηριότητες Υποκατηγορίας Α Έργα και Δραστηριότητες Υποκατηγορίας Α Διαδικασία Ανανέωσης ΑΕΠΟ Διαδικασία τροποποίησης ΑΕΠΟ Διαδικασία Αξιολόγησης Οριστικής Μελέτης και Μελέτης Εφαρμογής Έργου ή Δραστηριότητας Περιβαλλοντική Αδειοδότηση Έργων και Δραστηριοτήτων Κατηγορίας Β Διαδικασία Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης για έργα και δραστηριότητες σε περιοχές που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Νatura Περιεχόμενο φακέλων περιβαλλοντικής αδειοδότησης ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Σκοπός-Αντικείμενο (Άρθρο 1 Οδηγίας 2008/56/ΕΚ) Πεδίο Εφαρμογής (Άρθρο 2 Οδηγίας 2008/56/ΕΚ) Θαλάσσια Περιοχή και Υποπεριοχές (Άρθρο 4 Οδηγίας 2008/56/ΕΚ) Θαλάσσιες Στρατηγικές (Άρθρο 5 Οδηγίας 2008/56/ΕΚ) ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ-ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ Αξιολόγηση (Άρθρο 8 Οδηγίας 2008/56/ΕΚ) Προσδιορισμός της Καλής Περιβαλλοντικής Κατάστασης (Άρθρο 9 Οδηγίας 2008/56/ΕΚ) Καθορισμός Περιβαλλοντικών Στόχων (Άρθρο 10 Οδηγίας 2008/56/ΕΚ) Πρόγραμμα Παρακολούθησης (Άρθρο 11 Οδηγίας 2008/56/ΕΚ) ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΡΩΝ Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 3

5 Πρόγραμμα Μέτρων (Άρθρο 13 Οδηγίας 2008/56/ΕΚ) Εξαιρέσεις (Άρθρο 14 Οδηγίας 2008/56/ΕΚ) ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ, ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ Επικαιροποίηση (Άρθρο 17 Οδηγία 2008/56/ΕΚ) Ενδιάμεσες Εκθέσεις (Άρθρο 18 Οδηγίας 2008/56/ΕΚ) Δημόσια διαβούλευση και ενημέρωση του κοινού (Άρθρο 19 Οδηγίας 2008/56/ΕΚ) ΕΘΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2008/56/ΕΚ Σύσταση-Αρμοδιότητες Φορέων και Οργάνων Ειδικά Μέτρα Εφαρμογής της Οδηγίας Τελικές Διατάξεις ΈΓΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΧΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΥΔΑΤΩΝ, ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 11 ΤΟΥ Ν. 3983/ ΣΥΜΠΕΡΆΣΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 4

6 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η διπλωματική εργασία που ακολουθεί εκπονήθηκε στο πλαίσιο των προπτυχιακών σπουδών μου στο Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος της Σχολής Θετικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο σκοπός της εργασίας είναι η συγκέντρωση και συστηματοποίση του θεσμικού πλαισίου που διέπει την αναζήτηση, έρευνα και εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων σε θαλάσσιες περιοχές του Ελλαδικού χώρου, με βασικό προσανατολισμό την προστασία του περιβάλλοντος και την αποκατάστασή του σε περίπτωση ατυχήματος. Αρχικά, γίνεται αναφορά στις πρώτες προσπάθειες ανεύρεσης κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, που ξεκίνησαν στις αρχές του 20 ου αιώνα. Στη συνέχεια, αναλύονται οι νομοθεσίες που θεσπίστηκαν για να καλυφθούν οι ανάγκες για οργανωμένη και ελεγχόμενη αναζήτηση, έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων. Στόχος της αναλυτικής καταγραφής και προσεκτικής μελέτης των δεδομένων αυτών είναι να διερευνυθεί η επάρκεια της υπάρχουσας νομοθεσίας που αφορά στην προστασία του περιβάλλοντος κατά τη διαδικασία αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων καθώς και στην περίπτωση εκδήλωσης σοβαρών ατυχημάτων. Θερμά ευχαριστώ, τον καθηγητή μου Δρ. Ευθύμη Λέκκα, Καθηγητή Δυναμικής Τεκτονικής & Εφαρμοσμένης Γεωλογίας, για την καθοδήγηση, βοήθεια και συμπαράσταση στην προσπάθειά μου αυτή και καθ όλη τη διάρκεια των σπουδών μου. Ακόμα, πολλές ευχαριστίες οφείλω στους καθηγητές μου, Κα Βαρβάρα Αντωνίου και Κο Κωνσταντίνο Παπασπυρόπουλο, χωρίς τη βοήθεια των οποίων η διπλωματική μου εργασία δε θα είχε ολοκληρωθεί. Ήταν δίπλα μου κάθε στιγμή με πραγματικό ενδιαφέρον, πρόθυμοι να με βοηθήσουν σε κάθε δυσκολία. Ασημένια-Κωνσταντίνα Καρυδάκη Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 5

7 2. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Η έρευνα των Υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, με βάση την εξέλιξη των μεθόδων αλλά και την επικαιροποίηση του θεσμικού πλαισίου, μπορεί να χωριστεί σε πέντε διαφορετικές χρονικές περιόδους Πρώτη Περίοδος Η πρώτη περίοδος ξεκίνησε στις αρχές 20 ου αιώνα και φτάνει μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 70. Κατά την περίοδο αυτή, έγιναν εκτεταμένες έρευνες σε πολλές περιοχές της χερσαίας Ελλάδες. Οι έρευνες αυτές πραγματοποιήθηκαν από Έλληνες και ξένους ιδιώτες ερευνητές αλλά και από το Δημόσιο, οι οποίες όμως υπήρξαν ανεπιτυχείς. Οι πρώτες γεωτρητικές εργασίες πραγματοποιήθηκαν από τις εταιρίες London Oil Development, HELLIS κα., στο έλος Κέρι της Ζακύνθου, ΒΔ. της Πελοποννήσου και στον Έβρο. Οι έρευνες αυτές ήταν μη συνεχείς και πραγματοποιήθηκαν κυρίως στην περιοχή της ξηράς. Από τις αρχές της δεκαετίας του 60 έως τα μέσα του 70 οι έρευνες συστηματοποιήθηκαν και δημιουργήθηκε ο πρώτος φορέας έρευνας υδρογονανθράκων. Τότε, πραγματοποιήθηκαν 17 γεωτρήσεις μικρού βάθους στη χερσαία Ελλάδα και μεγάλες εταιρίες έλαβαν παραχωρήσεις και πραγματοποίησαν 40 γεωτρήσεις σε ξηρά και θάλασσα. Από τις έρευνες αυτές, εντοπίστηκαν γεωλογικοί στόχοι με ενθαρρυντικές ενδείξεις για ύπαρξη υδρογονανθράκων και εμπλουτίστηκε η γεωλογική γνώση. Έτσι, ενισχύθηκε η πεποίθηση για την ύπαρξη σημαντικού πετρελαϊκού δυναμικού. Οι έρευνες επεκτάθηκαν και στο θαλάσσιο χώρο από ξένες εταιρίες, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό υπήρξαν ανεπυτηχείς, με εξαίρεση τις έρευνες που πραγματοποίησε η εταιρία OCEANIC κατά την περίοδο Από τις έρευνες αυτές ανακαλύφθηκε το κοίτασμα πετρελαίου του Πρίνου στη θαλάσσια περιοχή της Θάσου και εκείνο του φυσικού αερίου Ν. Καβάλας. 2.2 Δεύτερη Περίοδος Η δεύτερη περίοδος ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του 70 και φτάνει έως τα μέσα της δεκαετίας του 80. Το 1975 ιδρύθηκε ο πρώτος φορέας διαχείρισης των δικαιωμάτων του Ελληνικού Δημοσίου για την αναζήτηση, έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων. Η Δημόσια Επιχείρηση Πετρελαίου (ΔΕΠ Α.Ε.), η οποία αργότερα μετεξελίχθηκε σε ΕΛΠΕ και η θυγατρική τους ΔΕΠ-ΕΚΥ ανέπτυξαν σημαντική ερευνητική δράση και πραγματοποίησαν έρευνες και γεωτρήσεις σε όλη την επικράτεια. Έτσι, δημιουργήθηκε μία βάση δεδομένων και συγκροτήθηκε ένα αξιόλογο στελεχικό δυναμικό. Στις ΔΕΠ & ΔΕΠ-ΕΚΥ παραχωρήθηκαν, από το Ελληνικό Δημόσιο, 24 ερευνητικές άδειες σε περιοχές στην ξηρά και τη θάλασσα χωρίς πλειοδοτικό διαγωνισμό. Εκτελέστηκαν χιλιόμετρα σεισμικών 2D και τ. χιλ. Σεισμικών 3D, καθώς και 73 ερευνητικές γεωτρήσεις βασισμένες στις υπάρχουσες σεισμικές έρευνες. Από αυτή την ερευνητική δραστηριότητα ανακαλύφθηκε το κοίτασμα πετρελαίου της περιοχής του Κατακόλου (Δυτική Πελοπόνησσος) και το κοίτασμα φυσικού αερίου της Επανομής Θεσσαλονίκης. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 6

8 Το 1995 ψηφίστηκε νόμος 2289/95, ο οποίος αναμόρφωσε το αδειοδοτικό καθεστώς ενσωματώνοντας τη σχετική κοινοτική οδηγία 94/22/EC. To 1996, πραγματοποιήθηκε ο πρώτος διεθνής διαγωνισμός παραχωρήσεων για 6 περιοχές. Μετά το πέρας του διαγωνισμού παραχωρήθηκαν 4 περιοχές στη Δ. Ελλάδα: ΒΔ Πελοπόνησσος & Αιτωλοακαρνανία στην εταιρία Triton και Ιωάννινα & Δ. Πατραϊκός κόλπος στην Enterprise Oil. Από τις έρευνες που ακολούθησαν δεν προέκυψαν εντυπωσιακά αποτελέσματα, αλλά και οι γεωτρήσεις δεν έφθασαν στο προβλεπόμενο βάθος των αρχικών συμφωνιών. Οι εταιρίες αποχώρησαν το Το επόμενο έτος ψηφίστηκε ο 1 ος νόμος για έρευνες Υδρογονανθράκων (486/76) Τρίτη Περίοδος Η τρίτη περίοδος παρότι ξεκινάει από τις αρχές της του 2000 εως το 2015, άρχισε τυπικά το 2007 με την ψήφιση του Ν. 3587/2007. Με το νόμο αυτόν, το Ελληνικό Δημόσιο ανακάλεσε όλες τις παραχωρήσεις στις ΔΕΠ/ΔΕΠ-ΕΚΥ/ΕΛΠΕ, τους αφαίρεσε τη σχετική αρμοδιότητα και τη μετέφερε στο Δημόσιο. Το νομικό πλαίσιο (ν. 2289/95), εκσυγχρονίστηκε με την ψήφιση του ν. 4001/2011 (Κεφάλαιο Β) και θεσπίστηκε ένα σχετικά ελκυστικό επιχειρηματικό περιβάλλον. Στο πλαίσιο αυτό, το Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας προέβη στη διαδικασία Διεθνούς Δημόσιας Πρόσκλησης για συμμετοχή σε σεισμικές ερευνητικές εργασίες απόκτησης δεδομένων μη αποκλειστικής χρήσης εντός της θαλάσσιας ζώνης στη Δυτική και Νότια Ελλάδα. Η έρευνα ολοκληρώθηκε και προκηρύχθηκε διεθνής διαγωνισμός για παραχώρηση είκοσι θαλάσσιων οικοπέδων στη Δυτική Ελλάδα και νότια της Κρήτης. Επίσης το ΥΠΕΚΑ προχώρησε στην άμεση παραχώρηση εκ μέρους του Ελληνικού Δημοσίου των δικαιωμάτων του για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων με τη διαδικασία της ανοικτής πρόσκλησης σε τρείς περιοχές για τις οποίες καταρτίστηκαν τελικά συμβάσεις παραχώρησης: Πατραϊκός Κόλπος, Ιωάννινα και Δυτικό Κατάκολο. Επίσης, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας εντός του 2014 προέβη σε προκήρυξη Διεθνούς Διαγωνισμού για τις χερσαίες περιοχές Άρτα-Πρέβεζα, Αιτωλοακαρνανία και Βορειοδυτική Πελοπόννησος. Στο Ν.4001/2011 προβλέπεται η σύσταση της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρίας Υδρογονανθράκων ΑΕ η οποία ιδρύθηκε με το Προεδρικό Διάταγμα Επανέρχονται αυτοδικαίως στο Δημόσιο, χωρίς την έκδοση οποιασδήποτε πράξης, τα δικαιώματα αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων επί χερσαίων και υποθαλασσίων περιοχών της Ελλάδας που περιγράφονται και είχαν παραχωρηθεί: α) στην τότε Δημόσια Επιχείρηση Πετρελαίου (Δ.Ε.Π.) με τα προεδρικά διατάγματα υπ αριθ.: 16/1976 (ΦΕΚ 4 Α'), 988/1977 (ΦΕΚ 337 Α'), 497/1978 (ΦΕΚ 106 Α'), 498/1978 (ΦΕΚ 106 Α'), 406/1979 (ΦΕΚ 123 Α'), 296/1980 (ΦΕΚ 81 Α'), 837/1980 (ΦΕΚ 207 Α'), 1/1982 (ΦΕΚ 703 Β'), 888/1981 (ΦΕΚ 224 Α'), 889/1981 (ΦΕΚ 224 Α'), 922/1981 (ΦΕΚ 233 Α'), 923/1981 (ΦΕΚ 233 Α'), 536/1984 (ΦΕΚ 187 Α') και 255/1986 (ΦΕΚ 120 Α') και β) στην τότε Δημόσια Επιχείρηση Πετρελαίου - Έρευνα και Εκμετάλλευση Υδρογονανθράκων (Δ.Ε.Π.-Ε.Κ.Υ.) με τα προεδρικά διατάγματα υπ αριθ. 20/1988 (ΦΕΚ 7 Α'), 577/1988 (ΦΕΚ 280 Α') και την πράξη υπουργικού συμβουλίου υπ αριθ. 417/1995 (ΦΕΚ 249 Α'), αντίστοιχα. 2. Η εταιρεία με την επωνυμία «Ελληνικά Πετρέλαια Α.Ε.» (ΕΛ.ΠΕ. Α.Ε.), στην οποία συγχωνεύθηκαν, με απορρόφηση, οι ανωτέρω εταιρείες Δ.Ε.Π. και Δ.Ε.Π.- Ε.Κ.Υ. σύμφωνα με το άρθρο δεύτερο του ν. 2593/1998 (ΦΕΚ 59 Α'), υποχρεούται να Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 7

9 παραδώσει στο Υπουργείο Ανάπτυξης (Διεύθυνση Πετρελαϊκής Πολιτικής) εντός τριών (3) μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος, όλα τα στοιχεία, τις μελέτες, τους χάρτες και κάθε εν γένει έγγραφο που ήταν στην κατοχή των εταιρειών αυτών και αφορούν στο σύνολο των εργασιών αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στις χερσαίες και υποθαλάσσιες περιοχές της παραγράφου Τα ανακτώμενα δικαιώματα του Δημοσίου κατά την παράγραφο 1 ασκεί και διαχειρίζεται η Διεύθυνση Πετρελαϊκής Πολιτικής του Υπουργείου Ανάπτυξης. Το Ελληνικό Δημόσιο ανακάλεσε τις παραχωρήσεις στις ΔΕΠ/ΔΕΠ-ΕΚΥ/ΕΛΠΕ, οι οποίες επανέρχονται στο Υπουργείο Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, εκτός από εκείνες στις οποίες η ΕΛΠΕ συμμετέχει στην ευρύτερη περιοχή του Πρίνου. Το Νομικό Πλαίσιο διαδικασίας αδειοδότησης στην αναζήτηση, έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, εκσυγχρονίστηκε πρόσφατα από την Ελληνική Κυβέρνηση με την ψήφιση του ν. 4001/2011 και θεσπίστηκε ελκυστικό επιχειρηματικό περιβάλλον. Το ΥΠΕΚΑ προέβη στη διαδικασία διεθνούς δημόσιας πρόσκλησης για συμμετοχή σε σεισμικές ερευνητικές εργασίες απόκτησης δεδομένων μη αποκλειστικής χρήσης εντός της θαλάσσιας ζώνης στη Δ. και Ν. Ελλάδα. Η έρευνα ολοκληρώθηκε και προκηρύχθηκε διαγωνισμός για παραχώρηση δικαιώματος έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε είκοσι θαλάσσιες περιοχές της Δυτικής Ελλάδας (Ιόνιο) και Νότιας Κρήτης. Το ΥΠΕΚΑ αποφάσισε για την άμεση παραχώρηση, εκ μέρους του Ελληνικού Δημοσίου, δικαιωμάτων για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων με τη διαδικασία ανοιχτής πρόσκλησης σε τρείς περιοχές (Πατραϊκός κόλπος, Ιωάννινα, Δ. Κατάκολο) Το ΥΠΕΚΑ εντός του 2014 προέβη σε προκήρυξη Διεθνούς Διαγωνισμού για τις χερσαίες περιοχές: Άρτα-Πρέβεζα, Αιτωλοακαρνανία και ΒΔ Πελοπόνησσος. Ο Ν. 4001/2011 ορίζει τη Σύσταση Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρίας Υδρογονανθράκων και σύμφωνα με αυτόν, το Ελληνικό Δημόσιο έχει τα αποκλειστικά δικαιώματα για την έρευνα και εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων Τέταρτη Περίοδος Το Φεβρουάριο του 2016 ολοκληρώθηκε η διαδικασία παραχώρησης των δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων τριών χερσαίων οικοπέδων. Για τη ΒΔ Πελοπόννησο (Άρτα-Πρέβεζα) επιλέχθηκαν τα Ελληνικά Πετρέλαια ενώ για την Αιτωλοακαρνανία η Εnergean Oil and Gas. Τον Oκτώβριο του 2016 υπεγράφη από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η απόφαση για την παραχώρηση δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων για τη θαλάσσια περιοχή του Ιονίου, Δυτικά της Κέρκυρας (οικόπεδο 2). Από την απόφαση και οριστικοποίηση που θα ακολουθήσει ύστερα απο διαπραγματεύσεις με την κοινοπραξία στην οποία συμμετέχουν τα Ελληνικά Πετρέλαια (ΤΟTAL, EDISON), ανοίγει ο δρόμος για υλοποίηση ερευνητικών εργασιών για πρώτη φορά στη θαλάσσια περιοχή του Ιονίου. Οι παραχωρήσεις έγιναν στο πλαίσιο διαγωνισμού του 2014 για την παραχώρηση 20 θαλάσσιων περιοχών στο Ιόνιο και το Νότιο Κρητικό πέλαγος. Δυτικά της Κέρκυρας, εκκρεμεί στο πλαίσιο του διαγωνισμού αυτού η υπογραφή σήμβασης για τα οικόπεδα 1 και 10 (προτιμητέος επενδυτής: ΕΛΠΕ). Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 8

10 Οι τρεις αυτές χερσαίες περιοχές της Δυτικής Ελλάδας και η μία θαλάσσια στο Ιόνιο προστέθηκαν στις άλλες τρεις που είχαν παραχωρηθεί από το Μάιο του 2014 σε εταιρίες, προς έρευνα. Αναλυτικά, η κοινοπραξία της Energean Oil and Gas με τη Patra Petroleum ανέλαβε τη χερσαία περιοχή των Ιωαννίνων. Τα Ελληνικά πετρέλαια, η Edison και η Petroceltic ανέλαβαν τη θαλάσσια περιοχή του Πατραϊκού κόλπου, ενώ το κοίτασμα του Κατακόλου παραχωρήθηκε στο σχήμα των εταιριών Εnergean Οil and Gas, Trajan Οil and Gas ltd. Αναφορικά με το Αιγαίο, σήμερα ισχύει η παραχώρηση ολόκληρης της παραγωγικής περιοχής του Πρίνου και της Νότιας Καβάλας στην Energean Oil & Gas και η παραχώρηση του Θρακικού πελάγους στη σύμπραξη της Calfrac με τα Ελληνικά Πετρέλαια. Ιδαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η πλήρως ανεξερεύνητη λεκάνη του Ηροδότου, ΝΑ της Κρήτης στα σύνορα με την Αίγυπτο. Η περιοχή αυτή έχει πολύ βαθιά νερά και πολλά υποσχόμενους σχηματισμούς, σύμφωνα με έρευνες στο Αιγυπτιακό τμήμα αυτής της λεκάνης. Το Νοέμβριο του 2016, η σημαντικότερη είδηση ήρθε όταν δόθηκε στην Εnergean Oil & Gas άδεια εκμετάλλευσης του διαπιστωμένου υπεράκτιου κοιτάσματος του Κατακόλου. Έπειτα από τη Δήλωση εκμεταλλευσιμότητας του κοιτάσματος που υπέβαλε τον Αύγουστο του 2016 η Energean Oil and Gas, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας συμφώνησε και οριοθετήθηκε η περιοχή εκμετάλλευσης του υπεράκτιου κοιτάσματος στο πλαίσιο της σύμβασης που κυρώθηκε από τη Βουλή τον Οκτώβριο του 2014 και σύμφωνα με τις προβλέψεις του ν. 2289/95 περί υδρογονανθράκων. Οι νέες εκτιμήσεις της Energean Οil and Gas, αναφέρουν ποσότητες πετρελαίου δεκαπλάσιες της αρχικής συντηρητικής, κοινά αποδεκτής μέχρι πρότινος, εκτίμησης του ΥΠΕΚΑ. Το κοίτασμα του Δυτικού Κατακόλου εκτιμάται ότι έχει αποθέματα της τάξης των εκατομμυρίων βαρελιών πετρελαίου, ενώ στα επίπεδα του 30% εκτιμάται αποληψιμότητα Πέμπτη Περίοδος-Σήμερα Τα τελευταία πέντε χρόνια η Ελλάδα επιχειρεί συστηματικά την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων που πιθανώς να κρύβονται στο υπέδαφός της. Το κλίμα στην παγκόσμια πετρελαϊκή βιομηχανία μπορεί να είναι ιδιαίτερα αρνητικό, εξαιτίας των χαμηλών τιμών πετρελαίου, ωστόσο αυτό δε φαίνεται να αποτρέπει τη συνέχιση των ερευνών. Άλλωστε ύστερα απο την απόφαση του OPEC για μείωση της παραγωγής υδρογονανθράκων από το σύνολο των πετρελαιοπαραγωγών χωρών αναμένεται εντός του 2017 εκτόξευση της τιμής του αργού πετρελαίου διεθνώς. Η αύξηση αυτή πρόκειται να ακριβύνει κατά πολυ τη βενζίνη στη χώρα μας, καθώς θα συνδυαστεί με την κρατική αύξηση της τιμής του ΦΠΑ στα καύσιμα. Μέσα στο 2017 θα παραχωρηθούν σε εταιρίες άλλες δύο θαλάσσιες περιοχές του Ιονίου πελάγους. Αναφορικά με την περίπτωση του Κατακόλου η Εnergean Oil & Gas πρόκειται να υποβάλλει στο ΥΠΕΚΑ το ολοκληρωμένο σχέδιο ανάπτυξης και τη Μελέτη Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών Επιπτώσεων για το κοίτασμα του Δυτικού Κατακόλου έως το τέλος του Φεβρουαρίου του Ο νέος προγραμματισμός της Energean Oil & Gas προβλέπει το 2018 να εκτελεστεί η πρώτη γεώτρηση, η οποία θα πραγματοποιηθεί απο τη στεριά προς τη θάλασσα Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 9

11 και θα προχωρήσει σε μήκος περίπου 4.5 km κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας, φθάνοντας στο κοίτασμα βάθους περίπου 2.5 km. Aξίζει να σημειωθεί πως οι πιθανότητες μιας οικολογικής καταστροφής ελαχιστοποιούνται σημαντικά λόγω της απόφασης για από ξηράς εξόρυξη του κοιτάσματος μέσω οριζόντιας γεώτρησης. Τέλος, όσον αφορά την εκμετάλλευση των πιθανών πετρελαϊκών κοιτασμάτων του Αιγαίου δεν προβλέπεται καμία εξέλιξη εντός του Η γεωστρατηγική θέση και το πλούσιο υπέδαφος της Ελλάδας, σε συνδυασμό με την οικονομική και όχι μόνο αποδυνάμωσή της, την καθιστούν εύκολο στόχο για τους γειτονικούς λαούς. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 10

12 Πρώτη Περίοδος Δεύτερη Περίοδος Τρίτη Περίοδος Τέταρτη Περίοδος Πέμπτη Περίοδος Εκτεταμένες έρευνες στη χερσαία Ελλάδα από ιδιώτες και Δημόσιο 1975: Πρώτος φορέας (Δημόσια Επιχείρηση Πετρελαίου) διαχείρισης των δικαιωμάτων του Ελληνικού Δημοσίου, η οποία μετεξελίχθηκε σε ΕΛΠΕ 2007: ν. 3587/2007, ανάκληση παραχωρήσεων στις ΔΕΠ/ΔΕΠ-ΕΚΥ/ΕΛΠΕ & αφαίρεση αρμοδιότητας και τη μεταφορά της στο Δημόσιο Φεβρουάριος 2016: ολοκλήρωση διαδικασίας παραχώρησης δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης Υ/Α τριών χερσαίων οικοπέδων Τελευταία πέντε χρόνια: συστηματική εκμετάλλευση των Υ/Α που πιθανώς να κρύβονται στο υπεδαφος Γεωτρητικές εργασίες από London Oil Development, HELLIS κα. ΕΛΠΕ και ΔΕΠ-ΕΚΥ ανάπτυξη ερευνητικής δράσης και πραγματοποίηση ερευνών και γεωτρήσεων Δημιουργία βάσης δεδομένων Εκσυγχρονισμός ν. 2289/95 με τον ν.4001/2011 και θέσπιση ελκυστικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος Oκτώβριος 2016: Απόφαση για παραχώρηση δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης Υ/Α για θαλάσσια περιοχή του Ιονίου Δ. της Κέρκυρας Εντός του 2017 αναμένεται εκτόξευση της τιμής του αργού πετρελαίου διεθνώς 60-70: Πρώτος φορέας έρευνας Υ/Α 24 ερευνητικές άδειες σε περιοχές στην ξηρά και τη θάλασσα Διεθνής διαγωνισμός παραχώρησης 20 θαλάσσιων οικοπέδων στη Δυτική Ελλάδα και τη Ν. Κρήτη Κοινοπραξία της Energean Oil and Gas με την Patra Petroleum ανέλαβε τη χερσαία περιοχή των Ιωαννίνων Μέσα στο 2017: παραχώρηση άλλων δύο θαλάσσιων περιοχών του Ιουνίου πελάγους σε εταιρίες Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 11

13 : Έρευνες από τις οποίες ανακαλύφθηκε το κοίτασμα πετρελαίου του Πρίνου Ανακάλυψη κοιτάσματος πετρελαίου της περιοχής του Κατακόλου και φυσικού αερίου της Επανομής Θεσσαλονίκης. ΥΠΕΚΑ: Άμεση παραχώρηση δικαιωμάτων για έρευνα και εκμετάλλευση Υ/Α με τη διαδικασία ανοιχτής πρόσκλησης σε: Πατραϊκό κόλπο, Ιωάννινα & Δ. Κατάκολο ΕΛΠΕ, Edison και Petroceltic ανέλαβαν τη θαλάσσια περιοχή του Πατραϊκού και οι εταιρίες Εnergean Οil and Gas, Trajan Oil και Gas ltd ανέλαβαν το κοίτασμα του Κατακόλου Προγραμματισμός της Energean Oil & Gas για το κοίτασμα του Κατακόλου: Το 2018 πρώτη γεώτρηση (θα πραγματοποιηθεί από τη στεριά προς τη θάλασσα) και ελαχιστοποίηση πιθανοτήτων οικολογικής καταστροφής 1995: Νόμος 2289/95 αναμόρφωση αδειοδοτικού καθεστώτος 1996: Πρώτος διεθνής διαγωνισμός για 6 περιοχές και παραχώρηση 4. Ν. 4001/2011: Σύσταση Ελληνικής Διαχείριστικής Εταιρίας Υδρογονανθράκων Παραγωγική περιοχή Πρίνου και Ν. Καβάλας παραχωρήθηκε στην Εnergean Οil & Gas και στη συμπραξη της Calfrac με τα ΕΛΠΕ παραχωρήθηκε το Θρακικό πέλαγος Εκμετάλλευση πιθανών πετρελαϊκών κοιτασμάτων Αιγαίου καμία πιθανή εξέλιξη εντός του 2017 Πίνακας 1: Σύνοψη Ιστορικού Πλαισίου Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 12

14 3. ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ Σύμφωνα με το Νόμο υπ αριθμόν 2289/ 8 Φεβρουαρίου 1995 σχετικά με την Αναζήτηση, Έρευνα και Εκμετάλλευση Υδρογονανθράκων προκύπτουν: Δικαίωμα Δημοσίου στους Υδρογονάνθρακες Αναζήτηση, έρευνα & εκμετάλλευση υδρογονανθράκων Τρόποι παραχώρησης του δικαιώματος Έρευνα και εκμετάλλευση με σύμβαση μίσθωσης και με σύμβαση διανομής της παραγωγής 3.1. Άσκηση Δικαιωμάτων Δημοσίου 1. Δικαίωμα αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε χερσαίες, υπολίμνιες και υποθαλάσσιες περιοχές της χώρας (σύμφωνα με το άρθρο 148 παρ. 1 του Μεταλλευτικού Κώδικα) ανήκει αποκλειστικά στο Δημόσιο και η άσκηση του αφορά μόνο τη δημόσια ωφέλεια. 2. Το δικαίωμα αναζήτησης σε τρίτους από το Δημόσιο παραχωρείται με απόφαση του Υπουργού Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας και τα δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης με σύμβαση κατόπιν διαγωνισμού. 3. Κοινή απόφαση του Υπουργού Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας και των συναρμόδιων κατά περίπτωση υπουργών μπορούν να επιβληθούν σε οποιοδήποτε στάδιο προϋποθέσεις, πρόσθετες υποχρεώσεις ή ιδιαίτερες απαιτήσεις για την άσκηση των δικαιωμάτων αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε περιοχή ή περιοχές, που έχουν κατά το δυνατόν σχήμα ορθογώνιο και προσδιορίζονται από γεωγραφικούς παράλληλους ή μεσημβρινούς και κατά περίπτωση, από τις οριογραμμές της χερσαίας μεθορίου και των ηπειρωτικών και νησιωτικών ακτών ή από γραμμές που πλησιάζουν αυτές τις οριογραμμές, για λόγους εθνικής ασφάλειας, δημόσιας υγείας, ασφάλειας των μεταφορών, προστασίας του περιβάλλοντος, προστασίας των βιολογικών πόρων ή των εθνικών θησαυρών, ασφάλειας των εγκαταστάσεων και των εργαζομένων, προγραμματισμένης διαχείρισης των πόρων σε υδρογονάνθρακες ή εξασφάλισης φορολογικών εσόδων. 4. Αποφάσεις Υπουργού Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας που εκδίδονται μετά από γνώμη της Δ.Ε.Π Ε.Κ.Υ. και δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, η χώρα και οι περιοχές που ορίζονται από το άρθρο 148 του Μεταλλευτικού Κώδικα διαιρείται, είτε στο σύνολο είτε σε μέρος της, σε περιοχές οι οποίες, αφ ενός μεν προορίζονται για την άσκηση των δραστηριοτήτων αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης, αφ ετέρου δε διατίθενται για την άσκηση των δραστηριοτήτων αυτών. 5. Ο Υπουργός Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας δημοσιεύει στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρόσκληση προς υποβολή αιτήσεων για αναζήτηση υδρογονανθράκων. Η προθεσμία υποβολής των αιτήσεων ορίζεται στην πρόσκληση και δεν μπορεί να είναι μικρότερη των ενενήντα ημερών από την τελευταία δημοσίευση. Στην πρόσκληση αυτή και μετά από αίτηση του ενδιαφερόμενου, αναφέρεται η προς αναζήτηση περιοχή, οι όροι και οι υποχρεώσεις του αδειούχου, τα κριτήρια επιλογής, το ύψος του καταβλητέου Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 13

15 παραβόλου και της εγγυητικής επιστολής καλής εκτελέσεως Τράπεζας που λειτουργεί νόμιμα σε χώρα-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η προθεσμία χορηγήσεως της άδειας, καθώς και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια. 6. Μέσα στην προθεσμία που έχει οριστεί, ο Υπουργός Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας χορηγεί με απόφασή του, που δημοσιεύεται στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως, την άδεια αναζήτησης. Η προς αναζήτηση περιοχή δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 750 τετραγωνικά χιλιόμετρα προκειμένου για την ξηρά και τα 1500 τετραγωνικά χιλιόμετρα για τη θάλασσα και η σχετική άδεια έχει διάρκεια μέχρι 12 μήνες. Σε κάθε περίπτωση ο υπουργός έχει δικαίωμα να αρνηθεί τη χορήγηση άδειας, εφόσον κατά την κρίση του δεν είναι κανένας ικανός να εκτελέσει το έργο της αναζήτησης. 7. Η διαδικασία δημοσιεύσεως προσκλήσεως είναι δυνατόν να μην ακολουθηθεί όταν η περιοχή για την οποία ζητείται η άδεια: είναι διαθέσιμη σε μόνιμη βάση και τούτο ορίστηκε στην πρόσκληση που δημοσιεύθηκε αρχικά ή έχει αποτελέσει αντικείμενο προηγούμενης διαδικασίας σύμφωνα με την παράγραφο 5, η οποία όμως δεν κατέληξε στη χορήγηση άδειας ή έχει εγκαταλειφθεί από αδειούχο Στις περιπτώσεις αυτές με την απόφαση χορηγήσεως της άδειας τίθενται οι όροι και οι υποχρεώσεις του αδειούχου και καθορίζεται το ύψος του παραβόλου και της εγγυητικής επιστολής. 8. Ο κάτοχος της άδειας αναζήτησης υποχρεούται αμέσως μετά τη λήψη της, να υποβάλλει, στο Υπουργείο Β,Ε,Τ, πρόγραμμα αναζήτησης κατά φάσεις, με τη λήξη κάθε φάσης υποχρεούται να υποβάλλει αντίγραφα όλων των τεχνικών και επιστημονικών στοιχείων και πορισμάτων που προέκυψαν κατά τη διενέργεια της αναζήτησης σε αυτή τη φάση. Μέσα σε τρείς μήνες από τη λήξη της άδειας υποχρεούται να υποβάλλει στο Υπουργείο αναλυτική έκθεση συνοδευόμενη από τα επίσημα δεδομένα και στοιχεία, στην οποία θα εκτίθεται αναλυτικά το αποτέλεσμα της αναζήτησης. Παράβαση των υποχρεώσεων αυτών από τον κάτοχο της άδειας, και παράβαση οποιουδήποτε όρου της προσκλήσεως ή της άδειας είναι δυνατόν να οδηγήσει σε ανάκλαση της άδειας και σε κατάπτωση της εγγυητικής επιστολής υπέρ του Δημοσίου. 9. Επιτρέπεται η χορήγηση άδειας αναζήτησης στην ίδια περιοχή, σε περισσότερους από έναν αιτούντες. Η χορήγηση της άδειας δεν δημιουργεί κανένα άλλο δικαίωμα στο λήπτη. 10. Το δικαίωμα έρευνας και εκμετάλλευσης του Δημοσίου παραχωρείται: Με σύναψη σύμβασης μίσθωσης ή Με σύνοψη σύμβασης διανομής της παραγωγής, στις οποίες προβλέπονται το στάδιο των ερευνών και το στάδιο την εκμετάλλευσης. 11. Κάθε σύμβαση αφορά μία ή περισσότερες συνεχόμενες χερσαίες ή υποθαλάσσιες περιοχές της παραγράφου 4 του παρόντος άρθρου, οι οποίες αποτελούν την αρχική περιοχή έρευνας για ανακάλυψη κοιτασμάτων υδρογονανθράκων (Συμβατική Περιοχή) 12. Η Συμβατική Περιοχή περιορίζεται τελικά στις περιοχές, στις οποίες ανακαλύφθηκαν εμπορικώς εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα υδρογονανθράκων κατά τα οριζόμενα (παρ του άρθρου 5). 13. Για τμήματα Συμβατικής Περιοχής, για τα οποία σε εφαρμογή της προηγούμενης παραγράφου ή άλλων διατάξεων παύει να υπάρχει δικαίωμα του Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 14

16 Αναδόχου από τη σύμβαση, μπορεί να συνάπτεται κατ εξαίρεση των διατάξεων της παραγράφου 11 ξεχωριστή σύμβαση. Εάν κατά την έναρξη της ισχύος του παρόντος υπάρχουν συμβάσεις παραχώρησης του δικαιώματος έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, που αφορούν τμήμα μόνο Περιοχής Έρευνας (άρθρο 4 του ν. 468/1976), μπορεί να συναφθεί ξεχωριστή σύμβαση για το υπόλοιπο της Περιοχής. 14. Το είδος της επιτρεπτόμενης να συναφθεί συμβάσεως (παρ. 10 του παρόντος άρθρου), για κάθε συμβατική περιοχή (παρ. 11 του παρόντος), καθορίζεται με απόφαση του Υπουργού μετά από γνώμη της Δ.Ε.Π-Ε.Κ.Υ 15. Τα δικαιώματα των Αναδόχων από τις κατά την παράγραφο 10 του παρόντος συναπτόμενες συμβάσεις δεν κατάσχονται. Οι εξορυχθέντες υδρογονάνθρακες μπορούν να κατασχεθούν, με εξαίρεση εκείνους που ανήκουν στο Δημόσιο. 16. Οι κατά την παράγραφο 10 του παρόντος συμβάσεις του Δημοσίου με τρίτους συνομολογούνται μετά από διαγωνισμό. 17. Ο Υπουργός δημοσιεύει στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεω και στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρόσκληση προς υποβολή προσφορών για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων. Η προθεσμία υποβολής των προσφορών ορίζεται στην πρόσκληση. Επίσης στη διακήρυξη αναφέρεται η περιοχή ή οι περιοχές που θα αποτελέσει αντικείμενο της έρευνας και της εκμετάλλευσης, καθώς και το είδος των συμβάσεων που θα καταρτίσει το Δημόσιο με τον Ανάδοχο. 18. Στη διακήρυξη, που εκδίδεται και μετά από αίτηση ενδιαφερόμενου, προβλέπονται κριτήρια συμμετοχής στο διαγωνισμό, που αναφέρονται ενδεικτικά στην ελάχιστη οικονομική δυνατότητα και την τεχνική ικανότητα του προσφέροντος, την προηγούμενη πείρα του στον τομέα έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, στην τυχόν επίδειξη υπαίτιας βλαπτικής συμπεριφοράς στα πλαίσια προηγούμενης άδειας. 19. Στη διακήρυξη καθορίζονται αναλυτικά τα κριτήρια επιλογής και τα σημεία συναγωνισμού και σε κάθε περίπτωση περιλαμβάνεται σε αυτά το προσφερόμενο από τους ενδιαφερόμενους μίσθωμα, προκειμένου για σύμβαση μίσθωσης και το προσφερόμενο στον εργοδότη μερίδιο επί των παραχθησόμενων υδρογονανθράκων, προκειμένου για σύμβαση διανομής της παραγωγής. Στη διακήρυξη μπορεί να προβλέπεται επίσης η καταβολή κατά το στάδιο ερευνών από τον ανάδοχο στον Εκμισθωτή ή Εργοδότη, ετήσιας αποζημίωσης η οποία καθορίζεται ανά στρέμμα. 20. Με τη διακήρυξη καθορίζονται ο τρόπος υποβολής των προσφορών, τα συνοδεύοντα αυτήν απαραίτητα στοιχεία, το ύψος του παραβόλου για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό και κάθε άλλη απαραίτητη λεπτομέρεια για τη διενέργεια του διαγωνισμού και την επιλογή του Αναδόχου. 21. Σε κάθε περίπτωση ο Υπουργός μπορεί να αρνηθεί την επιλογή αν κατά την κρίση του καμία απο τις προσφορές δεν κρίνεται συμφέρουσα για το Δημόσιο. 22. Με τη σύμβαση μίσθωσης, ο Ανάδοχος αναλαμβάνει την υποχρεώση μελέτης και εκτέλεσης της έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων και των παραπροϊόντων τους, στις περιοχές (παράγραφοι 11,12, 13 του παρόντος), και έχει το αντίστοιχο αποκλειστικό δικαίωμα. 23. Ο ανάδοχος αναλαμβάνει τις δαπάνες και φέρει τον κίνδυνο των έργων σε όλη τη διάρκεια της σύμβασης. Οι σχετικές εργασίες εκτελούνται βάσει προγραμμάτων και προϋπολογισμού, που υποβάλλονται από τον Ανάδοχο στον Εκμισθωτή και εγκρίνονται από τον τελευταίο. 24. Ο Ανάδοχος διαθέτει όλα τα απαιτούμενα για την έρευνα και εκμετάλλευση τεχνικά μέσα, υλικά, προσωπικό και κεφάλαια, για τα οποία φέρει αποκλειστικά τον Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 15

17 οικονομικό κίνδυνο σε κάθε περίπτωση και ιδιαίτερα στην περίπτωση που δεν θα ανακαλυφθεί εμπορικά εκμεταλλεύσιμο κοίτασμα ή στην περίπτωση ανεπαρκούς απόδοσης της παραγωγής από κάποιο κοίτασμα. 25. Σε περίπτωση ανακάλυψης εμπορικά εκμεταλλεύσιμου κοιτάσματος, ο Ανάδοχος καθίσταται (από την κατά παρ. 9 του άρθρου 5) γνωστοποίησή της στον Εκμισθωτή, μισθωτής του δικαιώματος εκμετάλλευσης του κοιτάσματος, υποχρεούμενος και δικαιούμενος να παράγει από αυτό υδρογονάνθρακες και παραπροϊόντα αυτών και να τα διαθέτει προς ίδιο όφελος είτε αυτούσια είτε κατόπιν επεξεργασίας που δεν περιλαμβάνει διύληση, καταβάλλοντας στον Εκμισθωτή το μίσθωμα, καθώς και τον κατά τα άρθρα 8 και 9 παράγραφοι 1 εως 3 του παρόντους νόμου φόρο. 26. Το κατά περίπτωση μίσθωμα μπορεί να κλιμακωθεί, συνεκτιμώμενων σωρευτικά ή διαζευτικά του ύψους της παραγωγής, των γεωγραφικών, γεωλογικών και λοιπών χαρακτηριστικών της περιοχής και του συντελεστή εσόδων και εξόδων. 27. Το μίσθωμα οφείλεται οπωσδήποτε στον Εκμισθωτή, ανεξάρτητα από την πραγματοποίηση ή όχι κερδών από τον Ανάδοχο και συμφωνείται είτε σε είδος είτε σε χρήμα. Στην πρώτη περίπτωση ορίζεται σε ποσοστό της ποσότητας των υδρογονανθράκων που θα παραχθούν και στη δεύτερη περίπτωση σε ποσοστό της αξίας τους, όπως αυτή προβλέπεται με τη σύμβαση. Ως παραχθείσα ποσότητα θεωρείται η έτοιμη προς εμπορία που απομένει μετά την αφαίρεση από την παραγωγή των υδρογονανθράκων που αναλώθηκαν ή απωλέσθηκαν ανυπαίτια κατά τις εργασίες παραγωγής. 28. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται μετά από πρόταση του Υπουργού: Α) καθορίζεται το περιεχόμενο και το χρονοδιάγραμμα υποβολής προς έγκριση των προγραμμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης, καθώς και των προϋπολογισμών δαπανών. Β) προβλέπονται λεπτομερώς οι όροι εκμίσθωσης του δικαιώματος και θεσπίζονται διατάξεις που ρυθμίζουν όρους και προθεσμίες καταβολής των μισθωμάτων στον Εκμισθωτή. Ρυθμίζονται ακόμη και κατά παρέκκλιση των κειμένων διατάξεων, θέματα σχετικά με την εισαγωγή και την εξαγωγή σε συνάλλαγμα του αποκτώμενου, στο εξωτερικό ή στην Ελλάδα εισοδήματος του Ανάδοχου καθώς και των αμοιβών των αλλοδαπών εργολάβων και υπεργολάβων που χρησιμοποιούνται από τον Ανάδοχο, Γ) ρυθμίζονται ακόμη και κατά παρέκκλιση των κειμένων διατάξεων οποιαδήποτε θέματα συνδέονται με την εκτέλεση των συμβάσεων και εξυπηρετούν τους επιδιωκόμενους με αυτή σκοπούς. 29. Οι συμβάσεις μίσθωσης των προηγούμενων παραγράφων συνάπτονται στα πλαίσια που καθορίζονται από το προεδρικό διάταγμα της προηγούμενης παραγράφου. 30. Με τη σύμβαση διανομής της παραγωγής, ο Ανάδοχος αναλαμβάνει ως εργολάβος της υποχρέωση της μελέτης και εκτέλεσης της έρευνας και της εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων και των παραπροϊόντων τους στις περιοχές (παρ. 11,12,13) και έχει το αντίστοιχο αποκλειστικό δικαίωμα. 31. Ο Ανάδοχος διαθέτει με δαπάνες του τα απαιτούμενα για την εκτέλεση του έργου τεχνικά μέσα, υλικά, προσωπικό και κεφάλαια, για τα οποία φέρει αποκλειστικά σε κάθε περίπτωση τον οικονομικό κίνδυνο, κυρίως όταν δεν ανακαλυφθεί εμπορικά εκμεταλλεύσιμο κοίτασμα ή όταν η απόδοση της παραγωγής από κάποιο κοίτασμα είναι ανεπαρκής. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 16

18 Ο Ανάδοχος έχει τη διεύθυνση του έργου, το οποίο εκτελεί σύμφωνα με τους κανόνες της επιστήμης και τέχνης και τα διεθνή πρότυπα για την έρευνα και εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων, βάσει εγκριθέντος από τον εργοδότη Ετήσιου Προγράμματος Εργασιών και Προϋπολογισμού Δαπανών και φέρει τον κίνδυνο σε όλη τη διάρκεια της σύμβασης. Ο εργοδότης παρακολουθεί και ελέγχει την εκτέλεση και το κόστος των εργασιών. 32. Σε περίπτωση ανακάλυψης και παραγωγής υδρογονανθράκων, μέρος της ποσότητας του παράγεται κάθε ημερολογιακό έτος από κάθε περιοχή εκμετάλλευσης συμπεριλαμβανομένων και των παραπροϊόντων των παραγόμενων υδρογονανθράκων, περιέρχεται στον Ανάδοχο για κάλυψη των δαπανών. Το υπόλοιπο της παραγωγής της αντίστοιχης περιοχής εκμετάλλευσης και τα υπόλοιπα έσοδα του Αναδόχου σε καθορισμένα και συμφωνημένα ποσοστά. 33. Το κατά περίπτωση μερίδιο του εργοδότη μπορεί να κλιμακωθεί, συνεκτιμώμενων σωρευτικά ή διαζευτικά του ύψους της παραγωγής, των γεωγραφικών, γεωλογικών και λοιπών χαρακρητιστικών της περιοχής και του συντελεστή εσόδων-εξόδων. 34. Ως παραχθείσα ποσότητα θεωρείται η έτοιμη προς εμπορία που απομένει μετά την αφαίρεση από την παραγωγή των υδρογονανθράκων που αναλώθηκαν ή απωλέσθηκαν ανυπαίτια κατά τις εργασίες παραγωγής. 35. Το μέρος της παραγωγής, το οποίο περιέρχεται κάθε έτος στον Ανάδοχο για κάλυψη των δαπανών του ώστε η αξία του υπολογιζόμενη με βάση τη μέση ετήσια σταθμική τιμή των προϊόντων ισούται με το άθροισμα των ακόλουθων ποσών: α) των συνολικών τρεχουσών δαπανών παραγωγής του αντίστοιχου έτους καθώς και πιθανών υπόλοιπων τρεχουσών δαπανών προηγούμενων ετών, τα οποία δεν έχουν καλυφθεί ως τότε β) του ποσού των ετήσιων αποσβέσεων, των δαπανών, εγκαταστάσεις εκμετάλλευσης και λοιπά πάγια περιουσιακά στοιχεία. Το ποσοστό από τη διανομή της παραγωγής, που τελικά περιέρχεται στον Ανάδοχο, είναι ίσο με αυτό που απομένει μετά από αφαίρεση από την παραγωγή του τμήματος που περιέρχεται στον Ανάδοχο για την κάλυψη των δαπανών και του ποσοστού της παραγωγής που περιέρχεται στον εργοδότη. 36. Ο Ανάδοχος μπορεί να υποχρεωθεί να πωλεί για λογαριασμό του Εργοδότη το μερίδιο της παραγωγής που αντιστοιχεί σε αυτόν. Ο τρόπος υπολογισμού του μεριδίου του Εργοδότη σε χρήμα, καθορίζεται στη σύμβαση. 37. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται μετά από πρόταση του Υπουργού καθορίζονται: α) οι κατά τις προηγούμενες παραγράφους βασικοί όροι ανάθεσης της έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων β) διατάξεις που ρυθμίζουν την υποβολή από του Αναδόχους Ετήσιου Προγράμματος Εργασιών και Προϋπολογισμού Δαπανών και κάθε σχετική διαδικασία, ελέγχου και παρακολούθησης της εκτέλεσης αυτού γ) διατάξεις που ρυθμίζουν τους όρους και τις προθεσμίες για την παράδοση των μεριδίων του εργοδότη σε είδος ή την καταβολή του τιμήματος, σε περίπτωση πώλησης κατά τη διάρκεια του ημερολογιακού έτους. Διατάξεις που ρυθμίζουν ακόμη και κατά παρέκλιση των κειμένων διατάξεων, θέματα σχετικά με την εισαγωγή και την εξαγωγή σε συνάλλαγμα του αποκτώμενου, στο εξωτερικό ή στην Ελλάδα, εισοδήματος του Αναδόχου, καθώς και των αμοιβών των αλλοδαπών εργολάβων και υπεργολάβων που χρησιμοποιούνται από τον Ανάδοχο και Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 17

19 δ) όροι με τους οποίους ρυθμίζονται ακόμα και κατά παρέκλιση των κειμένων διατάξεων, οποιαδήποτε θέματα συνδέονται με την εκτέλεση των συμβάσεων και εξυπηρετούν τους επιδιωκόμενους με αυτές σκοπούς. 38. Οι συμβάσεις διανομής των προηγούμενων παραγράφων συνάπτονται στα πλαίσια που καθορίζονται από το προεδρικό διάταγμα της προηγούμενης παραγράφου. Οι διατάξεις του Αστικού Κώδικα περί μισθώσεως έργου και οι διατάξεις περί εκτελέσεως των δημοσίων έργων, δεν έχουν εφαρμογή Συμμετοχή του Δημοσίου στην Έρευνα και Εκμετάλλευση-Εκμετάλλευση με Σύμβαση Μίσθωσης ή Σύμβαση Διανομής της Παραγωγής 1. Στις συμβάσεις μίσθωσης ή διανομής της παραγωγής που συνάπτονται μπορεί να προβλέπεται η συμμετοχή του Δημοσίου σε κοινοπραξία με τον Ανάδοχο, τόσο στο στάδιο έρευνας όσο και στο στάδιο εκμετάλλευσης ανακαλυφθέντος κοιτάσματος. 2. Στη διακήρυξη θα καθορίζεται το ποσοστό τυχόν συμμετοχής του Δημοσίου, το ποσοστό συμμετοχής στις δαπάνες έρευνας και εκμετάλλευσης καθώς και στη διανομή του προϊόντος της παραγωγής, το νομικό πρόσωπο με το οποίο ασκεί το Δημόσιο το δικαίωμα συμμετοχής, η διαχείριση της κοινοπραξίας καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια. 3. Εαν μια περιοχή ή τμήμα της έχει ήδη ερευνηθεί και έχει ανακαλυφθεί σε αυτήν εμπορικά εκμεταλλεύσιμο κοίτασμα, μπορεί να ανατίθεται με διαγωνισμό σε τρίτο, με σύμβαση μίσθωσης ή διανομής της παραγωγής, μόνον η εκμετάλλευση του κοιτάσματος Ανάδοχοι 1. Ανάδοχοι των συμβάσεων μπορούν να είναι φυσικά ή νομικά πρόσωπα, μόνα ή και περισσότερα του ενός με τη μορφή κοινοπραξίας, εφόσον έχουν την εθνικότητα χώρας-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή τρίτης χώρας, υπό τον όρο της αμοιβαιότητας. 2. Με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, μετά από εισήγηση του Υπουργού, μπορεί να απαγορευθεί η συμμετοχή στις διαδικασίες των άρθρων 2 και 3 και η χορήγηση άδειας αναζήτησης ή η σύνοψη συμβάσεων μίσθωσης ή διανομής της παραγωγής και η μεταβίβαση των δικαιωμάτων αυτών σε πρόσωπο που ελέγχεται ουσιαστικά από Τρίτη χώρα ή από υπηκόους τρίτης χώρας ή σε κοινοπραξία στην οποία συμμετέχει τέτοιο πρόσωπο, για λόγους εθνικής ασφάλειας. 3. Ο ανάδοχος απαγορεύεται μετά τη σύνοψη της σύμβασης να περιέλθει υπό τον άμεσο ή έμμεσο έλεγχο ξένου κράτους που δεν είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή από τον άμεσο ή έμμεσο έλεγχο υπηκόου τέτοιου κράτους, χωρίς προηγούμενη έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου, που αποφασίζει μετά από γνώμη του Υπουργού της προηγούμενης διατάξεως συνεπάγεται στην έκπτωση του Αναδόχου με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου Δικαιώματα και Υποχρεώσεις του Αναδόχου Δικαιώματα και Υποχρεώσεις Αναδόχου στο Στάδιο Έρευνας και Εκμετάλλευσης 1. Η διάρκεια του σταδίου ερευνών προσδιορίζεται στη σύμβαση, δεν μπορεί να υπερβεί τα έξι έτη σε χερσαίες περιοχές και τα επτά σε θαλάσσιες και αρχίζει από την έναρξη ισχύος της σύμβασης. Το στάδιο ερευνών διαιρείται σε φάσεις που ορίζονται στη σύμβαση. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 18

20 2. Ο Ανάδοχος δικαιούται και υποχρεώνεται να αρχίσει, να συνεχίσει και να ολοκληρώσει τις εργασίες έρευνας, σύμφωνα με τους συμβατικούς όρους. Προς τούτο χρησιμοποιεί τα ενδεδειγμένα τεχνικά μέσα και μεθόδους, σύμφωνα με τους κανόνες επιστήμης και τέχνης της έρευνας υδρογονανθράκων. 3. Η διάρκεια του σταδίου ερευνών ύστερα από αίτηση του Αναδόχου, που υποβάλλεται πρίν από τη λήξη της μπορεί με έγγραφη συναίνεση του Εκμισθωτή ή Εργοδότη να παρατείνει μέχρι το μισό του χρονικού διαστήματος εφόσον ο ανάδοχος αποδεδειγμένα: α) Παρεμποδίζεται να εφαρμόσει το πρόγραμμα εξαιτίας απρόβλεπτων τεχνικών προβλημάτων που προέκυψαν κατά την εκτέλεσή του, η λύση των οποίων απαιτεί την εφαρμογή μεθόδων ή τη χρήση εξοπλισμού που από δικαιολογημένη αιτία δεν είχαν προβλεφθεί στο πρόγραμμα β) εκπλήρωσε τις κατά την παράγραφο 2 υποχρεώσεις του, αλλά χρειάζεται πρόσθετο χρόνο για εργασίες που προέκυψαν χωρίς υπαιτιότητα του πέραν του προγράμματος, ιδίως εργασίες αναγκαίες για να περιχαρακωθεί κοίτασμα που ανακαλύφθηκε και να επιβεβαιωθεί η εμπορική εκμεταλλευσιμότητά του, η οποία είναι αβέβαιη με βάση τις εργασίες που διενεργήθηκαν μέχρι τότε. Η παράταση χορηγείται με την προϋπόθεση οτι ο Ανάδοχος θα παραδώσει μαζί με την αίτηση όλα τα ερευνητικά δεδομένα που προέρχονται από τη συμβατική περιοχή. 4. Η διάρκεια του σταδίου ερευνών μπορεί επίσης να παραταθεί με απόφαση του Υπ. Συμβουλίου ύστερα από εισήγηση του Υπουργού, μετά από γνώμη της Δ.Ε.Π.- Ε.Κ.Υ και αίτηση του Αναδόχου για χρονικό διάστημα που δεν μπορεί να υπερβαίνει το προβλεπόμενο στην παράγραφο 1 του παρόντος. Με την απόφαση του Υπ. Συμβουλίου μπορεί να επιβάλλονται οποιοιδήποτε πρόσθετοι όροι και προϋποθέσεις, ακόμη και κατά παρέκκλιση των όρων της συμβάσεως. 5. Μετά τη λήξη κάθε φάσης του σταδίου ερευνών ο Ανάδοχος υποχρεώνεται να συμπληρώσει τις εργασίες, να απομακρύνει τις εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούσε, να σφραγίσει κατάλληλα και να εγκαταλείψει όσα φρέατα είναι τυχόν σε εξέλιξη και να αποκαταστήσει το περιβάλλον, μέσα σε διάστημα μικρότερο των 6 μηνών. Μετά την πάροδο και αυτού του διαστήματος η Συμβατική Περιοχή επανέρχεται ελεύθερη στον Εκμισθωτή ή Εργοδότη, με εξαίρεση τις περιοχές εκμετάλλευσης που τυχόν δημιουργήθηκαν κατά τους ορισμούς των παραγράφων 8 εως και 15. Σε κάθε περίπτωση, ο Ανάδοχος υποχρεούται με τη λήξη κάθε φάσης να επιστρέψει στον Εκμισθωτή ή Εργοδότη ελεύθερο τμήμα της συμβατικής περιοχής. 6. Ο Ανάδοχος δικαιούται να παραιτηθεί από το δικαίωμα για έρευνα σε μια ή περισσότερες περιοχές ή σε όλη τη συμβατική περιοχή με έγγραφη δήλωση του η οποία παράγει τα αποτελέσματά της τριάντα ημέρες μετά την επίδοσή της στον Εκμισθωτή ή Εργοδότη. Το δικαίωμα αυτό του Αναδόχου μπορεί να εξαρτηθεί από την καταβολή χρηματικού ποσού στον Εκμισθωτή ή Εργοδότη. 7. Ο Ανάδοχος υποχρεώνεται να γνωστοποιεί στον Εκμισθωτή ή Εργοδότη την ανακάλυψη κοιτάσματος υδρογονανθράκων μέσα σε προθεσμία που ορίζεται στη σύμβαση. 8. Αν ο Ανάδοχος διαπιστώσει ότι το ανακαλυφθέν κοίτασμα υδρογονανθράκων είναι εμπορικά εκμεταλλεύσιμο, υποχρεώνεται μέσα σε προθεσμία που ορίζεται στη σύμβαση, να γνωστοποιήσει με έγγραφη δήλωση στον Εκμισθωτή ή Εργοδότη την εμπορική εκμεταλλευσιμότητα του κοιτάσματος και τα προβλεπόμενα απολήψιμα αποθέματά του. Η κρίση για την εμπορική εκμεταλλευσιμότητα του κοιτάσματος ανήκει στον Ανάδοχο, ο οποίος από την παραπάνω δήλωση υποχρεώνεται να Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 19

21 τεκμηριώσει την κρίση του υποβάλλοντος και όλα τα αναγκαία στοιχεία. Με τη δήλωση αυτή ορίζεται η περιοχή εκμετάλλευσης του συγκεκριμένου κοιτάσματος, οριοθετείται η έκτασή της και ως προς αυτή αρχίζει το στάδιο εκμετάλλευσης. Το στάδιο εκμετάλλευσης κάθε περιοχής διαρκεί είκοσι πέντε έτη. Το στάδιο εκμετάλλευσης αρχίζει με τη σύναψη της σχετικής σύμβασης. 9. Η περιοχή εκμετάλλευσης έχει κατά το δυνατόν ορθογώνιο σχήμα και η έκτασή της δεν ξεπερνώ τα εκατό τετραγωνικά χιλιόμετρα. Αν ο Ανάδοχος αποδείξει ότι το κοίτασμα των υδρογονανθράκων ενδέχεται να ξεπερνά τα εκατό τετραγωνικά χιλιόμετρα, χωρίς όμως και να επεκτείνεται έξω από τη συμβατική περιοχή που κατά το χρόνο της αίτησης δικαιούται να ερευνά, με έγγραφη συναίνεση του Εκμισθωτή ή Εργοδότη, μπορεί να ορισθεί περιοχή εκμετάλλευσης ή να επεκταθεί η ήδη ορισθείσα σε έκταση μέχρι διακόσια τετραγωνικά χιλιόμετρα. 10. Ο Ανάδοχος υποχρεώνεται μέσα σε προθεσμία που ορίζεται στη σύμβαση να υποβάλλει στον Εκμισθωτή ή Εργοδότη αναλυτικά προγράμματα ανάπτυξης και παραγωγής, σύμφωνα με τους κανόνες επιστήμης και τέχνης της εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων. Στη σύμβαση προσδιορίζεται το ακριβές περιεχόμενο των προγραμμάτων. 11. Ο Ανάδοχος δικαιούται αλλά και υποχρεώνεται να αρχίσει την υλοποίηση των παραπάνω προγραμμάτων μέσα σε προθεσμία που ορίζεται στη σύμβαση και να εκτελέσει τις εργασίες της εκμετάλλευσης, σύμφωνα με τους συμβατικούς όρους. Προς τούτο, χρησιμοποιεί τα ενδεδειγμένα τεχνικά μέσα και μεθόδους, σύμφωνα με τους κανόνες επιστήμης και τέχνης της εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων. 12. Ο Ανάδοχος υποχρεώνεται να μεταφέρει υδρογονάνθρακες του Εκμισθωτή ή Εργοδότη ή ανεξάρτητων τρίτων με τους αγωγούς που έχει κατασκευάσει, ύστερα από αίτηση του Εκμισθωτή ή Εργοδότη, εαν αυτό είναι δυνατόν χωρίς βλάβη των εργασιών του και με αντάλλαγμα που προσδιορίζεται στη σύμβαση. 13. Η διάρκεια του σταδίου εκμετάλλευσης μπορεί να παρατείνεται με έγγραφη συναίνεση του Εκμισθωτή ή Εργοδότη, ύστερα από αίτηση του Αναδόχου που υποβάλλεται πριν τη λήξη της: α) οταν αποδεδειγμένα πρόκειται για κοιτάσματα δυσικού αερίου ή κοίτασμα του οποίου η εμπορική εκμετάλλευση εξαρτάται από τη συνεκμετάλλευση του φυσικού αερίου, κατά το διάστημα που είναι αναγκαίο για να υπάρξει η απαραίτητη υποδομή για τη διάθεση του φυσικού αερίου ή β) όταν αποδεδειγμένα πρόκειται για κοίτασμα ευρισκόμενο σε θαλάσσιο βάθος μεγαλύτερο από πεντακόσια μέτρα, κατά το διάστημα που απαιτείται για να επιλυθούν ειδικά προβλήματα που σχετίζονται με το θαλάσσιο βάθος. Ο ανάδοχος υποχρεώνεται να τεκμηριώσει την αίτησή του και ως προς τη διαδικασία της παράτασης. 14. Ο Ανάδοχος δικαιούται να παραιτηθεί από το δικαίωμα εκμετάλλευσης σε μία ή περισσότερες ή και σε όλες τις περιοχές εκμετάλλευσης με έγγραφη δήλωση προς τον Εκμισθωτή ή Εργοδότη. Ο χρόνος κατά τον οποίο επέρχονται τα αποτελέσματα της παραίτησης ορίζεται στη σύμβαση. Από την παραίτηση δεν γεννάται καμία αξίωση του Αναδόχου σε βάρος του Εκμισθωτή ή Εργοδότη για δαπάνες ή ζημιές. 15. Εάν κοίτασμα υδρογονανθράκων εκτείνεται πέρα από τα όρια της συμβατικής περιοχής του Αναδόχου σε συμβατική περιοχή άλλου Αναδόχου ή σε περιοχή επί της οποίας η Δ.Ε.Π-Ε.Κ.Υ. έχει αποκλειστικό δικαίωμα έρευνας και εκμετάλλευσης και κατά την κρίση του Υπουργού για την καλύτερη και πιο οικονομική έρευνα και εκμετάλλευση ενδείκνυται η εκτέλεση των σχετικών εργασιών βάσει ενιαίου Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 20

22 προγράμματος, ο Υπουργός καλεί τους Αναδόχους και κατά περίπτωση τη Δ.Ε.Π.- Ε.Κ.Υ. να συντάξουν και να υποβάλλουν σε αυτόν μέσα σε ορισμένη προθεσμία ενιαίο πρόγραμμα έρευνας και εκμετάλλευσης του κοιτάσματος. Το ίδιο συμβαίνει και εάν η περιοχή στην οποία επεκτείνεται το κοίτασμα δεν έχει παραχωρηθεί σε τρίτο, οπότε καλείται η Δ.Ε.Π.-Ε.Κ.Υ. να συμμετάσχει στην ανωτέρω διαδικασία για λογαριασμό του Δημοσίου. 16. Εάν ο Υπουργός δεν τροποποιήσει το υποβληθέν πρόγραμμα εντός 2 μηνών από την υποβολή του, θεωρείται ότι το πρόγραμμα εγκρίθηκε. Εάν το πρόγραμμα δεν υποβληθεί μέσα στην ταχθείσα προθεσμία ή εάν ο αρμόδιος κατά τα παραπάνω Υπουργός δεν εγκρίνει το υποβληθέν πρόγραμμα, ο υπουργός συντάσσει πρόγραμμα ή τροποποιεί το υποβληθέν πρόγραμμα και γνωστοποιεί εγγράφως τη σχετική απόφασή του στους ενδιαφερόμενους. Εάν αυτοί δεν υποβάλλουν αντιρρήσεις μέσα σε ένα μήνα από τη γνωστοποίηση, θεωρείται ότι αποδέχθηκαν το συνταχθέςν ή τροποποιηθέν από τον Υπουργό, πρόγραμμα. Εάν οι ενδιαφερόμενοι δεν υποβάλλουν πρόγραμμα μέσα στην προθεσμία, ο Υπουργός δεν συντάξει πρόγραμμα μέσα σε δύο μήνες από τη λήξη της προθεσμίας αυτής, οι Ανάδοχοι παύουν να έχουν την υποχρέωση έρευνας και εκμετάλλευσης βάσει κοινού προγράμματος. 17. Εάν υποβληθούν αντιρρήσεις από κάποιον από τους ενδιαφερόμενους για το συνταχθέν ή το τροποποιηθέν από τον Υπουργό πρόγραμμα και δεν κατέστη δυνατή η σύνταξη και η υποβολή ενιαίου προγράμματος από τους ενδιαφερόμενους μέσα σε δύο μήνες από την υποβολή αντιρρήσεων, η διαφορά επιλύεται από ένα διαιτητή που ορίζεται από κοινού από τους ενδιαφερόμενους και τον Εκμισθωτή ή Εργοδότη μέσα σε ένα μήνα από τη λήξη της προθεσμίας δύο μηνών, διαφορετικό από το δικαστήριο, ύστερα από προσφυγή του Αναδόχου του Δημοσίου ή της Δ.Ε.Π-Ε.Κ.Υ. Η απόφαση του διαιτητή ή του δικαστηρίου, κατά το μέρος που τροποποιεί ή συμπληρώνει το πρόγραμμα, επέχει θέση προγράμματος χωρίς να απαιτείται η έκδοση άλλης πράξης. 18. Από τη στιγμή που ο Υπουργός καλέσει τον Ανάδοχο να συντάξει κοινό πρόγραμμα και μέχρις ότου υπάρξει οριστικό πρόγραμμα κατά τις διατάξεις του παρόντος, αναστέλλονται ως προς τον Ανάδοχο οι προθεσμίες εκπλήρωσης των συμβατικών του υποχρεώσεων Δικαίωμα του Δημοσίου για αγορά των παραγόμενων προϊόντων- Μεταβίβαση των δικαιωμάτων από τον Ανάδοχο Έλεγχος Δραστηριοτήτων και Δαπανών του Αναδόχου Κυριότητα Υδρογονανθράκων Ο Ανάδοχος, εφόσον διεξάγεται πόλεμος, διαγράφεται κίνδυνος πολέμου ή άλλη κατάσταση έκτακτης ανάγκης, υποχρεώνεται να πουλήσει στο Δημόσιο ολόκληρη ή μέρος της ποσότητας των παραγώμενων υδρογονανθράκων που αποκτά κατά σύμβαση. Επίσης, στη σύμβαση μπορεί να προβλέπεται ότι ο Ανάδοχος έχει τη δυνατότητα να αναλάβει την υποχρέωση να πωλήσει ολόκληρη ή μέρος της ποσότητας, ανεξάρτητα από τη συνδρομή των παραπάνω προϋποθέσεων. Ο Ανάδοχος δικαιούται να μεταβιβάζει εξ ολοκλήρου ή κατά ποσοστό τα συμβατικά δικαιώματα και τις αντίστοιχες υποχρεώσεις του σε ανεξάρτητο τρίτο μόνο ύστερα Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 21

23 από έγγραφη συναίνεση του Εκμισθωτή ή Εργοδότη. Ο Εκμισθωτής ή Εργοδότης μπορεί να θέσει οποιουσδήποτε όρους στον Ανάδοχο για τη διασφάλιση των ιδίων συμφερόντων, χωρίς να δικαιούται να αρνηθεί τη συναίνεση, εκτός αν συντρέχουν λόγοι εθνικής ασφάλειας κατά την κρίση του Υπουργικού Συμβουλίου, το οποίο αποφαίνεται μετά από κοινή εισήγηση των Υπουργών Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας και Εθνικής Άμυνας. Η συναίνεση αυτή απαιτείται και όταν μεταβιβάζεται η συγγενής επιχείρηση που ελέγχει τον Ανάδοχο. Ο Ανάδοχος δικαιούται ύστερα από άδειες του Υπουργού να μεταβιβάζει εν όλω ή κατά ποσοστό τα συμβατικά δικαιώματα και τις αντίστοιχες υποχρεώσεις του σε συγγενή επιχείρηση υπό τον όρο οτι θα παραμείνει εις ολόκληρον υπεύθυνος μαζί με την αποκτώσα συγγενή επιχείρηση έναντι του Εκισθωτή ή Εργοδότη για να τηρηθούν οι συμβατικές υποχρεώσεις του. Η άδεια μπορεί να μη δωθεί αν συντρέχουν λόγοι εθνικής ασφάλειας κατά την κρίση του Υπουργικού Συμβουλίου. Αν ο Ανάδοχος είναι κοινοπραξία φυσικών ή νομικών προσώπων, κάθε μέλος δικαιούται να μεταβιβάζει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη σύμβαση σε άλλο μέλος της κοινοπραξίας. Οι συμβάσεις μεταβιβάσεως δικαιωμάτων και υποχρεώσεων υπόκεινται στο συμβολαιογραφικό τύπο και συνάπτονται στην Ελλάδα ή στο Εξωτερικό. Συνέναιση μπορεί να παρέχεται και με την αρχική σύμβαση αλλά και για ορισμένη κατηγορίας προσώπων. Ο Ανάδοχος υποχρεώνεται να τηρεί ακριβή στοιχεία όλων των εργασιών έρευνας και εκμετάλλευσης και να υποβάλλει πλήρεις εκθέσεις δραστηριότητας στον Εκμισθωτή ή Εργοδότη μέσα σε προθεσμίες που ορίζονται στη σύμβαση. Ο Ανάδοχος υποχρεώνεται να υποβάλλει στον Εκμισθωτή ή Εργοδότη όλα τα επιστημονικά και τεχνικά στοιχεία που συλλέγονται κατά τη διάρκεια των εργασιών και να τηρεί επεξηγηματικό υλικό στη χώρα, η πρόσβαση στο οποίο είναι ελεύθερη στον Εκμισθωτή ή Εργοδότη. Ο Εκμισθωτής ή Εργοδότης με τα αρμόδια όργανα ή λαμβάνει γνώση όλων των επιστημονικών και τεχνικών εργασιών του Αναδόχου και όλων των τεχνικώ στοιχείων που αυτός συλλέγει. Ο Ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να μεριμνά ώστε οι πάσης φύσεως δαπάνες, και κυρίως οι αμοιβές του απασχολούμενου προσωπικού, το τίμημα της προμήθειας ειδών, το μίσθωμα χρήσης μηχανημάτων και γενικά εξοπλισμού, οι αμοιβές για την ενέργεια μελετών και την εκτέλεση εργασιών και έργων, να πραγματοποιούνται σε επίπεδα που δεν απέχουν από τις τιμές που διαμορφώνονται ελέυθερα και είναι διεθνώς ανταγωνιστικές. Ο Εκμισθωτής ή Εργοδότης με τα αρμόδια όργανα ή και άλλα ειδικά εξουσιοδοτημένα από αυτόν πρόσωπα ελέγχει τα λογιστικά βιβλία και στοιχεία του Αναδόχου για να διαπιστώσει την αλήθεια των εγγράφων σε αυτά και τη δικαιολόγηση των δαπανών σύμφωνα με τους κανόνες της ορθής επιχειρηματικής πρακτικής. Στη σύμβαση μίσθωσης ο Ανάδοχος γίνεται κύριος των εξορυσσόμενων υδρογονανθράκων όταν αποκτήσει τη νομή τους. Εαν ο Εκμισθωτής επιλέγει το μίσθωμα να καταβληθεί σε είδος, καθίσταται συγκύριος της ποσότητας των εξορυσσόμενων υδρογονανθράκων που αντιστοιχεί στο μίσθωμα από τη στιγμή της επιλογής, εκτός αν στη σύμβαση ορίζεται διαφορετικά. Η αναγκατική ή συντηρητική κατάσχεση των υδρογονανθράκων που ανήκουν στον Ανάδοχο δεν εμποδίζει την αυτούσια διανομή τους μεταξύ του Εκμισθωτή και του Αναδόχου. Η κατάσχεση λογίζεται εφεξής ότι υφίσταται στο σύνολο της ποσότητας που περιέρχεται στον Ανάδοχο με τη διανομή. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 22

24 Στη σύμβαση διανομής της παραγωγής ο Εργοδότης γίνεται κύριος των υδρογονανθράκων από την εξόρυξή τους. Ο Ανάδοχος γίνεται κύριος των υδρογονανθράκων που αποτελούν το μερίδιό τους, καθώς και εκείνων που προορίζονται για να καλυφθούν οι δαπάνες, όταν αυτοί διαχωρισθούν από τους εξορυχθέντες υδρογονάνθρακες σύμφωνα και με τα οριζόμενα στο προεδρικό διάταγμα Λήξη του σταδίου εκμετάλλευσης-αναστολή και Παράταση Προθεσμιών- Έκπτωση Αναδόχου-Επίλυση Διαφορών Κατά τη λήξη του σταδίου εκμετάλλευσης κάθε περιοχής εκμετάλλευσής, επανέρχεται ελεύθερη στο Δημόσιο. Η χρήση των ακινήτων που έχουν αποκτηθεί και η κυριότητα των κινητών, η αξία των οποίων έχει αποσβεσθεί, περιέρχονται αυτοδίκαια στον Εκμισθωτή ή στον Εργοδότη χωρίς αντάλλαγμα. Η τύχη των ακινήτων που δεν έχουν αποκτηθεί και των κινητών που δεν έχουν αποσβεσθεί ρυθμίζεται στη σύμβαση. Από την περιέλευση περιουσιακών στοιχείων στον Εκμισθωτή ή Εργοδότη δεν γεννάται σε καμία περίπτωση ευθύνη του Εκμισθωτή ή Εργοδότη έναντι των δανειστών του Αναδόχου για τυχόν χρέη του, εκτός αν έχει συσταθεί εμπράγματη ασφάλεια, την οποία ο Ανάδοχος υποχρεώνεται να άρει πριν αυτά περιέλθουν στο Δημόσιο. Εφόσον ο Εκμισθωτής ή Εργοδότης δεν δηλώσει διαφορετικά σε προθεσμία που ορίζεται στη σύμβαση, ο Ανάδοχος υποχρεώνεται: Α) να σφραγίσει κατάλληλα όλα τα παραγωγικά φρέατα και τα γνωστά υδρογόρα στρώματα Β) να απομακρύνει όλες τις εγκαταστάσεις και Γ) να αποκαταστήσει το περιβάλλον Οι εργασίες Β και Γ εποπτεύονται από Επιτροπή ειδικών κοινής αποδοχής της οποίας η σύνθεση, η συγκρότηση, οι αρμοδιότητες και κάθε σχετική λεπτομέρεια ρυθμίζονται με προεδρικά διατάγματα. Για να αντιμετωπισθούν οι δαπάνες που απαιτούν οι εργασίες της προηγούμενης παραγράφου μπορεί να δημιουργηθεί ειδικό αποθεματικό. Η μεταβίβαση και η τύχη του αποθεματικού, καθώς και σε άλλη λεπτομέρεια σχετική με αυτό ρυθμίζονται με τα προεδρικά διατάγματα. Η υποχρέωση απομάκρυνσης αναστέλλεται με έγγραφη συναίνεση του Υπουργού για όσο χρόνο οι εγκαστάσεις κρίνονται αναγκαίες για την εκτέλεση εργασιών από τον Ανάδοχο στην ίδια ή σε άλλη συμβατική περιοχή. Οι προηγούμενες παράγραφοι εφαρμόζονται ανάλογα και στις περιπτώσεις που ο Ανάδοχος κηρυχθεί έκπτωτος του παρόντος άρθρου ή παραιτηθεί από το δικαίωμα εκμετάλλευσης. Οι προθεσμίες εκπλήρωσης των υποχρεώσεων του Αναδόχου αναστέλλονται λόγω ανωτέρας βίας και για όσο χρόνο αυτή διαρκεί. Επιφυλασσομένων των ειδικότερων ρυθμίσεων, οι προθεσμίες εκπλήρωσης των υποχρεώσεων του Αναδόχου μπορούν να παρατείνονται με έγγραφη συναίνεση του Εκμισθωτή ή Εργοδότη. Ο Εκμισθωτής ή Εργοδότης μπορεί με έγγραφη δήλωση να κηρύξει τον ανάδοχο έκπτωτο των συμβατικών δικαιωμάτων του: Α) αν ο τελευταίος δεν εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του Β) αν ο τελευταίος δεν καταβάλλει εμπρόθεσμα το κατά περίπτωση οφειλόμενο μίσθωμα ή μερίδιο ή το φόρο εισοδήματος. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 23

25 Ο Εκμισθωτής ή Εργοδότης δικαιούται περαιτέρω να ζητήσει αποζημίωση που να καλύπτει κάθε θετική και αποθετική ζημία του. Αν ο Ανάδοχος προβαίνει σε άλλες παραβιάσεις των όρων της σύμβασης και δεν συμμορφώνεται με αυτούς εντός προθεσμίας εξήντα ημερών, που του τάσσει ο Εκμισθωτής ή Εργοδότης, είναι δυνατόν να κηρυχθεί έκπτωτος με απόφαση των διαιτητών, εάν στη σύμβαση προβλέπεται διαιτησία, διαφορετικά με απόφαση του αρμόδιου δικαστηρίου. Τα δικαιώματα του Εκμισθωτή ή Εργοδότη αποσβέννυνται μετά πάροδο έξι μηνών από τη στιγμή που αυτός έλαβε γνώση του λόγου της εκπτώσεως. Με τα προεδρικά διατάγματα ρυθμίζονται και ζητήματα σχετικά με τις προϋποθέσεις και τις συνέπειες της με οποιονδήποτε τρόπο ανώμαλης εξέλιξης της συμβατικής σχέσης. Οι διαφορές που προκύπτουν κατά την εκτέλεση των συμβάσεων που συνάπτονται επιλύονται από το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών Με τα προεδρικά διατάγματα δύναται να παρέχεται η δυνατότητα στις συμβάσεις που συνάπτονται, να συμφωνείται κατά παρέκκλιση των διατάξεων περί διαιτησιών του Δημοσίου, ότι κάθε διαφορά του Αναδόχου με τον Εκμισθωτή ή Εργοδότη ή με το Δημόσιο, αν αυτό δεν είναι Εκμισθωτής ή Εργοδότης, που αφορά την ερμηνεία ή την εκτέλεση των συμβατικών όρων και τα εκατέρωθεν δικαιώματα και υποχρεώσεις, επιλύεται αποκλειστικά με διαιτησία που διεξάγεται στην Αθήνα από διαιτητικό δικαστήριο συγκροτούμενο από τρείς διαιτητές, από τους οποίους οι δύο ορίζονται από τα διάδικα μέρη, ο δε επιδιαιτητής ορίζεται από τον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας και τους δύο αρχαιότερους των Αντιπροέδρων από κοινού. Με τη σύμβαση καθορίζονται οι λεπτομέρειες οργανώσεως της διαιτησίας και η διαιτητική διαδικασία και προβλέπεται ότι αν Εκμισθωτής ή Εργοδότης είναι η Δ.Ε.Π.-Ε.Κ.Υ., το Δημόσιο και η Δ.Ε.Π.-Ε.Κ.Υ. ομοδικούν υποχρεωτικά, ο κοινός διαιτητής ορίζεται από το Δημόσιο, σύμφωνα με τις ισχύουσες εκάστοτε ειδικές διατάξεις, καθώς και ότι η διαιτητική απόφαση δεσμεύει τόσο το Δημόσιο όσο και τη Δ.Ε.Π.-Ε.Κ.Υ Αναγκαστική Απαλλοτρίωση-Παραχώρηση Χρήσης Δημόσιων Κτημάτων, Αιγιαλού και Θαλάσσιας Περιοχής-Θαλάσσιες Εγκαταστάσεις και Κατασκευές- Εκμετάλλευση Υδρογονανθράκων Υφαλοκρηπίδας ή Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης-Εγκαταστάσεις Εντός των Χωρικών Υδάτων Μέτρα ασφαλείας Προστασία του περιβάλλοντος Ποινικές και διοικητικές κυρώσεις Κοινωνική ασφάλιση Εκπροσώπηση Δημοσίου Επιφυλασσομένων των διατάξεων του άρθρου 1 του ν.367/1976, επιτρέπεται η αναγκαστική απαλλοτρίωση γαιών που εγκλείουν υπόγεια ή επιφανειακά ύδατα ή άλλα αστικά ή αγροτικά ακίνητα ή ιδιωτικά δάση και δασικές εκτάσεις, περιλαμβανομένης και της συστάσεως εμπράγματων δικαιωμάτων σε βάρος των ακινήτων αυτών, που είναι αναγκαία για την εκτέλεση και εξυπηρέτηση των εγκαταστάσεων, εργασιών και λοιπών έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων κατά τον παρόντα νόμο, καθώς και της παραγωγής παραπροϊόντων, τα οποία προέρχονται από διαχωρισμό ή κατεργασία που δεν Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 24

26 απαιτεί την ίδρυση διυλιστηρίου, επειδή οι σκοποί της απαλλοτρίωσης χαρακτηρίζονται ως δημόσιας ωφέλειας. Επιτρέπεται, κατά παρέκκλιση των κειμένων διατάξεων, η παραχώρηση στον ανάδοχο της χρήσης ακινήτων, υπόγειων και επιφανειακών υδάτων και μη μισθωμένων λατομικών χωρών, που ανήκουν στο Δημόσιο και βρίσκονται εντός ή κοντά στην περιοχή που διεξάγονται οι εργασίες έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων και θεωρούνται αναγκαίοι για αυτές τις εργασίες. Η παραχώρηση αυτή γίνεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας και άλλου κατά περίπτωση αρμόδιου για τη διοίκηση και διαχείριση των ακινήτων αυτών Υπουργού, με αντάλλαγμα που καθορίζεται μετά από γνώμη επιτροπής αποτελούμενης από τον αρμόδιο πρόεδρο πρωτοδικών, ως πρόεδρο, και από τους προϊσταμένους των αρμοδίων τοπικών υπηρεσιών Γεωργίας, Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και της Δημόσιας Οικονομικής Υπηρεσίας. Η παραχώρηση γίνεται για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η έρευνα ή η εκμετάλλευση. Με όμοια απόφαση μπορεί να αναπροσαρμόζεται το αντάλλαγμα της χρήσης. Μόνιμες ή προσωρινές θαλάσσιες εγκαταστάσεις και πλωτές κατασκευές, ανεξαρτήτως χωρητικότητας ή εκτοπίσματος, που προορίζονται από κατασκευής ή μετασκευής για εργασίες έρευνας ή εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων εγχώριας ή αλλοδαπής παραγωγής, συμπεριλαμβανομένης της διύλισης και αποθήκευσης αυτών, μπορεί βάσει των όρων των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 5 του Κώδικα Δημοσίου Ναυτικού Δικαίου, μετά από αίτηση του κυρίου αυτών, να εγγράφονται σε ειδικό νηολόγιο, που τηρείται στον Κεντρικό Λιμεναρχείο Πειραιώς, μετά από προηγούμενο τελωνισμό αυτών, εάν εισάγονται από την αλλοδαπή. Στις εγκαταστάσεις και πλωτές κατασκευές που νηολογούνται κατά την προηγούμενη παράγραφο, εφαρμόζονται: Α) οι διατάξεις των τίτλων: πρώτου, έβδομου, όγδοου και δέκατου του Κώδικα Ιδιωτικού Ναυτικού Δικαίου καθώς και οι λοιπές κείμενες διατάξεις που αφορούν στα θέματα τα ρυθμιζόμενα από αυτούς τους τίτλους. Β) οι περί πλοίων διατάξεις του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Οι ανήκουσες στον Ανάδοχο, κατόπιν σύμβασης του παρόντος με το Δημόσιο ή τη Δ.Ε.Π.-Ε.Κ.Υ. εγκαταστάσεις και πλωτές κατασκευές είναι δυνατόν να νηολογούνται κατά τις διατάξεις του παρόντος άρθρου και αν ακόμη αυτός είναι αλλοδαπός. Το ίδιο ισχύει και για τα πλοία και πλοιάρια του αλλοδαπού Αναδόχου όσο ισχύει η σύμβαση. Για την εκτέλεση των εργασιών αναζήτησης και έρευνας για ανακάλυψη υδρογονανθράκων, καθώς και για την κατασκευή εγκαταστάσεων εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην υφαλοκρηπίδα ή την αποκλειστική οικονομική ζώνη της χώρας, εφαρμόζονται οι διατάξεις του παρόντος και γενικά της ελληνικής διοικητικής νομοθεσίας. Γύρω από τις μόνιμες ή προσωρινές εγκαταστάσεις ή πλωτές κατασκευές επί της υφαλοκρηπίδας ή της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης ή υπεράνω αυτών, που προορίζονται για εργασίες έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, υπάρχει ζώνη ασφαλείας πεντακοσίων μέτρων που υπολογίζεται από τα ακραία σημεία των εγκαταστάσεων ή κατασκευών αυτών. Η ζώνη ασφαλείας με τις σε αυτήν εγκαταστάσεις και κατασκευές, ο υπερκείμενος εναέριος χώρος και ο υποκείμενος θαλάσσιος χώρος είναι χώροι απαραβίαστοι. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας και Εμπορικής Ναυτιλίας, που δημοσιεύεται Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 25

27 στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορεί να αυξάνεται ή να μειώνεται η έκταση της ζώνης ασφαλείας. Η είσοδος πλοίων ή άλλων πλωτών ναυπηγημάτων απαγορεύεται χωρίς ειδική άδεια, που παρέχεται στα πλοία ή πλωτά ναυπηγήματα με κοινή απόφαση των Υπουργών Βιομηχανίας, Ενέγειας και Τεχνολογίας και Εμπορικής Ναυτιλίας από τα καθοριζόμενα με αυτής όργανα και στα αεροσκάφη με κοινή απόφαση των Υπουργών Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας και Μεταφορών και Επικοινωνινών. Η παράβαση της απαγόρευσης αυτής τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι έξι μηνών και με χρηματική ποινή. Για την εκδίκαση αξιόποινων πράξεων επί των εγκαταστάσεων ή πλωτών κατασκευών ή εντός των ζωνών ασφαλείας, αρμόδια κατά τόπο ποινικά δικαστήρια, ελλείψει άλλων, κατά τις διατάξεις του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, αρμόδιων ελληνικών ποινικών δικαστηρίων, είναι τα αρμόδια δικαστήρια για τις εντός της Περιφέρειας του Πταισματοδικείου Πειραιά τελούμενες πράξεις. Η προανάκριση διεξάγεται και από την κατά τόπο αρμόδια λιμενική αρχή και την τελωνειακή αρχή για θέματα της τελωνειακής νομοθεσίας. Η αστυνόμευση στις θαλάσσιες περιοχές υπεράνω της υφαλοκρηπίδας ή της θαλάσσιας οικονομικής ζώνης της χώρας ασκείται από το Λιμενικό Σώμα και από την κατά Θάλασσα Οικονομική Αστυνομία κατά τις διατάξεις περί αρμοδιοτήτων των υπηρεσιών αυτών. Με αίτηση του Υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας, ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας διαθέτει την αναγκαία ένοπλη δύναμη για ενίσχυση των οργάνων του Λιμενικού Σώματος. Η κατά τόπο αρμοδιότητα των δημοσίων υπηρεσιών επί των υπεράνω της υφαλοκρηπίδας ή της θαλάσσιας οικονομικής ζώνης της χώρας περιοχών καθορίζεται με απόφαση κάθε αρμόδιου υπουργού, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Εργασία που παρέχεται μέσα σε περιοχές υπεράνω της υφαλοκρηπίδας ή της θαλάσσιας οικονομικής ζώνης της χώρας σχετική με την αναζήτηση, έρευνα ή εκμετάλλευση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, λογίζεται για την εφαρμογή της περί κοινωνικής ασφαλίσεως νομοθεσίας ότι παρέχεται εντός της χώρας. Με απόφαση του Υπουργού Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας, μετά από γνώμη της Δ.Ε.Π.-Ε.Κ.Υ., μπορούν να θεσπίζονται Κανονισμοί εκτέλεσης των κάθε φύσης εργασιών και έργων αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, περιλαμβανομένης της κατασκευής των κάθε φύσης εγκαταστάσεων, των δεξαμενών αποθήκευσης και των αγωγών, της διενέργειας των γεωτρήσεων και της σφράγισης των φρεάτων, με σκοπό τη λήψη κάθε φύσης μέτρων ασφαλείας προσώπων ή πραγμάτων, παρεμπόδιση της ρύπανσης ή μόλυνσης του περιβάλλοντος, προστασίας της χλωρίδας και της πανίδας, της αλιείας, της ναυσιπλοϊα, των αρχαιοτήτων γενικά, των ιστορικών τόπων, των τόπων ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, καθώς και άλλων δραστηριοτήτων εντός των περιοχών Εκμετάλλευσης. Με τη σύμβαση μπορεί να προβλέπεται ότι μέχρι την έκδοση των Κανονισμών που αναφέρονται στο άρθρο αυτό οι εργασίες έρευνας και εκμετάλλευσης θα εκτελούνται σύμφωνα με τις διατάξεις ανάλογων Κανονισμών Κρατών-Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή άλλων χωρών. Oι κατά την προηγούμενη παράγραφο Κανονισμοί, εάν αφορούν την εκτέλεση εργασιών και έργων σε θαλάσσιες περιοχές, θεσπίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας και Εμπορικής Ναυτιλίας. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 26

28 Όποιος αναζητεί, ερευνά ή εκμεταλλεύεται υδρογονάνθρακες χωρίς άδεια ή παροχή τέτοιου δικαιώματος κατά τις διατάξεις του παρόντος, τιμωρείται με φυλάκιση δύο τουλάχιστον μηνών και με χρηματική ποινή είκοσι μέχρι πεντακοσίων εκατομμυρίων δραχμών. Οι υδρογονάνθρακες που έχουν παράνομα εξορυχθεί περιέρχονται αυτοδίκαια στην κυριότητα του Δημοσίου. Επιβάλλεται διοικητική ποινή ύψους είκοσι μέχρι πεντακοσίων εκατομμυρίων δραχμών, ανεξάρτητα από κάθε άλλη διοικητική, αστική ή ποινική κύρωση κατά των ενεργούντων αναζήτηση, έρευνα ή εκμετάλλευση υδρογονανθράκων κατά παράβαση των κατά τις παραγράφους 21 και 22 του παρόντος άρθρου Κανονισμών. Οι προβλεπόμενες από την προηγούμενη παράγραφο χρηματικές ποινές επιβάλλονται από τον Υπουργό Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας, μετά από κλήση προς ακρόαση του ενδιαφερόμενου με αιτιολογημένες αποφάσεις. Προκειμένου για παραβάσεις, εξαιτίας των οποίων επήλθε ρύπανση ή μόλυνση της θάλασσας, βλάβη της θαλάσσιας χλωρίδας ή πανίδας ή της αλιείας ή για παραβάσεις μέτρων ασφαλείας της ναυσιπλοϊας, οι παραπάνω ποινές επιβάλλονται με αποφάσεις των αρμοδίων λιμενικών αρχών. Επιτρέπεται προσφυγή ενώπιον των αρμοδίων διοικητικών δικαστηρίων εναντίοντων αποφάσεων αυτών, που ασκείται εντός προθεσμίας είκοσι ημερών από την κοινοποίησή τους. Το Δημόσιο ως διάδικος στη δίκη αυτή, εκπροσωπείται από την αρχή που εξέδωσε την απόφαση. Η προθεσμία προς άσκηση της προσφυγής, καθώς και η εκτέλεση της ποινής που έχει επιβληθεί. Τα ποσά των χρηματικών ποινών βεβαιώνονται από τις υπηρεσίες που τα επιβάλλουν ως δημόσια έσοδα και εισπράττονται κατά τη διαδικασία του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων. Ο Ανάδοχος, εφόσον ευθύνεται για θέματα ρύπανσης και μόλυνσης του περιβάλλοντος, επιβαρύνεται πέραν της χρηματικής ποινής και με τα έξοδα καθαρισμού και αποκατάστασης του περιβάλλοντος. Ο Υπουργός Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας, με αιτιολογημένες αποφάσεις του, διατάσσει μετά από κλήση του ενδιαφερομένου σε ακρόαση, την παύση των εργασιών αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, εφόσον διεξάγονται κατά παράβαση του παρόντος νόμου ή των Κανονισμών των παρ. 21 και 22 του παρόντος άρθρου, σε περιπτώσεις, όπου υπάρχουν κίνδυνοι για πρόσωπα ή το περιβάλλον. Οι αποφάσεις εκτελούνται διοικητικά από τις αστυνομικές ή τις λιμενικές αρχές. Η αρμοδιότητα των πολεοδομικών ή άλλων αρχών, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, προς απαγόρευση παράνομων εργασιών ή έργων και άρση ή καταστροφή αυτών διατηρείται. Εργασία παρεχόμενη σε εγκαταστάσεις εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων εκτός των τοπικών ορίων ασφάλισης του απασχολούμενου προσωπικού στο Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων ή σε άλλο οργανισμό κοινωνικής ασφάλισης, θεωρείται για την εφαρμογή της οικείας περί κοινωνικής ασφάλισης νομοθεσίας οτι παρέχεται μέσα στην πλησιέστερη περιοχή ασφαλίσεως του αντίστοιχου οργανισμού κοινωνικής ασφάλισης. Ο Υπουργός Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας υπογράφει ως εκπρόσωπος του Δημοσίου, όλες τις κατά τον παρόντα νόμο συναπτόμενες από το Δημόσιο συμβάσεις και εκπροσωπεί το Δημόσιο σε όλες τις σχέσεις που απορρέουν από τις συμβάσεις αυτές. Από το περιερχόμενο στο Δημόσιο ή τη Δ.Ε.Π.-Ε.Κ.Υ., δυνάμει συμβάσεων του παρόντος, μίσθωμα ή μερίδιο παραγωγής, ποσοστό είκοσι επί τοις εκατό κατ έτος κατατίθεται σε ειδικό λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου στην Τράπεζα της Ελλάδος, τον οποίο διαχειρίζεται με αποφάσεις του ο Υπουργός Βιομηχανίας, Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 27

29 Ενέργειας και Τεχνολογίας. Το προϊόν του λογαριασμού διατίθεται για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων ενεργειακής πολιτικής, έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων και προστασίας του περιβάλλοντος από δραστηριότητες που έχουν σχέση με κάθε είδους εκμετάλλευση ή χρήση ενεργειακών πηγών ή πόρων. Παραχωρήσεις του δικαιώματος έρευνας και εκμετάλλευσης, που έχουν γίνει σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 2 του ν.468/1976 δεν θίγονται. Σε περίπτωση που το ανωτέρω δικαίωμα ασκείται με σύναψη σύμβασης διανομής της παραγωγής ή σύμβασης μίσθωσης, εφαρμόζονται οι διατάξεις του παρόντος νόμου. Μετά την με προεδρικά διατάγματα, που εκδίδονται με πρόταση του Υπουργού Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας, μετά από γνώμη της Δ.Ε.Π.-Ε.Κ.Υ. και δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, είναι δυνατόν οι ανωτέρω παραχωρήσεις να ανακαλούνται, εφόσον δεν προβλέπεται να διενεργηθεί, στις περιοχές που αφορούν, έρευνα ή εκμετάλλευση, σύμφωνα με τα εγκεκριμένα από του Υπουργό Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα προγράμματα ανάπτυξης της Δ.Ε.Π.-Ε.Κ.Υ. 4. ΕΡΕΥΝΑ, ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ-ΑΛΛΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ Σύσταση Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρίας Υδρογονανθράκων Α.Ε. Με προεδρικό διάταγμα του Νόμου υπ αριθμόν 4001/22 Αυγούστου 2011, που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής μέσα σε δύο μήνες από τη δημοσίευση του νόμου αυτού, συνιστάται Ανώνυμη Εταιρία με την επωνυμία «Ελληνική Διαχειριστική Εταιρία Υδρογονανθράκων ΑΕ», η οποία λειτουργεί σύμφωνα με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας και διέπεται από τις διατάξεις του νόμου αυτού, το καταστατικό της και συμπληρωματικά από τις διατάξεις προηγούμενων νόμων, όπως ισχύει κάθε φορά. Με το ίδιο προεδρικό διάταγμα καταρτίζεται το καταστατικό της Εταιρίας και ρυθμίζονται τα θέματα που αφορούν του μετοχικού κεφαλαίου, τη διαδικασία για αύξηση ή μείωση του μετοχικού κεφαλαίου, την έκδοση της μίας και μόνης μετοχής υπέρ του Δημοσίου, τα δικαιώματα του μετόχου, τη συγκρότηση, τη σύγκληση, τη λειτουργία και τις αρμοδιότητες της Γενικής Συνέλευσης και του Διοικητικού Συμβουλίου, τους ελεγκτές, τη διανομή των κερδών, τις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις, τη λύση και την εκκαθάρισή της, την πρώτη εταιρική χρήση, όπως και κάθε άλλο σχετικό θέμα που προβλέπεται από την κείμενη για τις ανώνυμες εταιρίες νομοθεσία. Η διάρκεια της Εταιρίας ορίζεται σε ενενήντα εννέα χρόνια από την ημερομηνία δημοσίευσης του προεδρικού διατάγματος. Για κάθε πράξη της Εταιρίας για την οποία απαιτείται συμβολαιογραφικό έγγραφο τα δικαιώματα των συμβολαιογράφων περιορίζονται στο ήμισυ των προβλεπόμενων από την κείμενη νομοθεσία. Για τις πράξεις αυτές δεν καταβάλλονται φόροι ή τέλη και για τη σύνταξη και υπογραφή αυτών δεν απαιτείται παράσταση δικηγόρου. Η Εταιρία απαλλάσσεται από κάθε δημόσιο, δημοτικό, κοινοτικό ή υπέρ τρίτου άμεσο ή έμμεσο φόρο, εκτός από το φόρο προστιθέμενης αξίας, καθώς και από κάθε είδους τέλη υπέρ του Δημοσίου ή άλλου τρίτου. Επίσης απαλλάσσεται και από την Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 28

30 υποχρέωση καταβολής δικαστικού ενσήμου και απολαμβάνει γενικά όλων των δικονομικών και άλλων προνομίων και ατελειών του Δημοσίου Σκοπός της Εταιρίας Α) Η διαχείριση για λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου των αποκλειστικών Δικαιωμάτων του στην αναζήτηση, έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στις χερσαίες, υπολίμνιες και υποθαλάσσιες περιοχές, στις οποίες η Ελληνική Δημοκρατία ασκεί κυριαρχία ή κυριαρχικά δικαιώματα. Β) Η διαχείριση, ο έλεγχος και η παρακολούθηση όλων των σχετικών συμβάσεων που έχουν συναφθεί στο παρελθόν από το Δημόσιο ή για λογαριασμό αυτού με τρίτους. Γ) Η διερεύνηση και αξιολόγηση του δυναμικού της χώρας σε υδρογονάνθρακες, καθώς και ο προγραμματισμός της ανάθεσης και η επίβλεψη εργασιών διερεύνησης και αξιολόγησης του δυναμικού αυτής. Δ) Η συγκέντρωση, αποθήκευση, επεξεργασία, αποτίμηση και διαχείριση των στοιχείων και δεδομένων που αποκτήθηκαν ή αποκτώνται κατά τη διάρκεια ερευνών για την αποτίμηση του δυναμικού της χώρας σε υδρογονάνθρακες, καθώς και των στοιχείων και δεδομένων που προκύπτουν από την ανάπτυξη και εκμετάλλευση κοιτασμάτων και η δημιουργία σχετικού πληροφοριακού συστήματος. Ε) Η αιτιολογημένη εισήγηση προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής των προτεινόμενων περιοχών προς παραχώρηση δικαιωμάτων αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων. Στ) Η χορήγηση των αδειών αναζήτησης υδρογονανθράκων σύμφωνα με το άρθρο 2 του ν. 2289/1995 Ζ) Η προετοιμασία και διεξαγωγή των σχετικών διαγωνισμών για τη σύναψη συμβάσεων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων και η προβολή τους στη διεθνή σχετική αγορά. Η) Η αξιολόγηση των αιτήσεων συμμετοχής στους εν λόγω διαγωνισμούς σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας. Θ) Η διαπραγμάτευση των όρων των συμβάσεων για την παραχώρηση δικαιωμάτων, έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, καθώς και η υπογραφή και η υποβολή για έγκριση στον Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής των σχετικών συμβάσεων. Ι) Η συνεχής και συστηματική παρακολούθηση και έλεγχος της ορθής εκτέλεσης των όρων των παραπάνω συμβάσεων, καθώς και η υποβολή, κάθε έτος στο Υπουργείο, έκθεσης σε σχέση με την πρόοδο των εργασιών και την τήρηση των όρων της σύμβασης από τον ανάδοχο. Ια) Η κατάρτιση Κανονισμών Ασφαλείας και Υγειινής, καθώς και προστασίας του περιβάλλοντος για τις εργασίες της περίπτωσης α, οι οποίες εγκρίνονται με απόφαση του Υπουργού και του κατά περίπτωση συναρμόδιο Υπουργού. Ιβ) Η εκπόνηση οικονομοτεχνικών αποτιμήσεων των προς αποχώρηση περιοχών και η ανάλυση των σχετικών κινδύνων καθώς και οικονομοτεχνικών μελετών ανάπτυξης κοιτασμάτων με στόχο την μεγιστοποίηση του δημοσίου οφέλους από τις εργασίες των επενδυτών. Ιγ) Η υποβολή στον Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής ανά τριετία επιχειρησιακού σχεδίου προγραμματισμού και υλοποίησης των στόχων της. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 29

31 Ιδ) Η συνεχής παρακολούθηση και ανάλυση της διεθνούς ενεργειακής αγοράς, ιδιαιτέρως σε θέματα έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων και η γνωστοποίηση των αποτελεσμάτων τους στο Υπουργείο. Ιε) Εισήγηση προς τον Υπουργό για διάθεση σε τρίτους με αντάλλαγμα στοιχείων και δεδομένων της περίπτωσης Δ. Ιστ) Εισήγηση προς τους Υπουργούς για παραχώρηση χρήσης υφιστάμενων λιμενικών εγκαταστάσεων που θα διευκολύνουν τον ελλιμενισμό πλοίων ή άλλων πλωτών μέσων που θα εξυπηρετούν τις υποθαλάσσιες έρευνες. Ιζ) Εισήγηση προς τους Υπουργούς για τον καθορισμό της διαδικασίας και των προϋποθέσεων χρήσης, ανάπτυξης και εκμετάλλευσης υπόγειων φυσικών χώρων για την αποθήκευση φυσικού αερίου. Η διαχείριση για λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου της ως άνω διαδικασίας και η παρακολούθηση των σχετικών συμβάσεων. 2. Η ΕΔΥΕ ΑΕ μπορεί να συνεργάζεται με εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα και φορείς, της ημεδαπής και της αλλοδαπής σχετικούς με το σκοπό της Τροποποίηση Διατάξεων του ν. 2289/1995 Περί «Αναζήτησης, Έρευνας και Εκμετάλλευσης Υδρογονανθράκων και Άλλες Διατάξεις» Τροποποιήσεις στο Άρθρο Όπου στις διατάξεις του ν.2289/1995 αναφέρεται «Υπουργός Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας» στο εξής νοείται «Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής», «Υπουργός Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας», «Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων». 2. Όπου στο ν.2289/1995 αναφέρεται ΔΕΠ-ΕΚΥ νοείται η Εταιρία που αναφέραμε προηγουμένως Τροποποιήσεις στο Άρθρο 155 Παράγραφος 6, Άρθρο 1, ν.2289/1995 Εκμισθωτής: Το Δημόσιο για λογαριασμό του οποίου η ΕΔΕΥ ΑΕ συνάπτει με τρίτους σύμβαση μίσθωσης. Παράγραφος 7, Άρθρο 1, ν.2289/1995: Εργοδότης: Το Δημόσιο για λογαριασμού του οποίου η ΕΔΕΥ ΑΕ συνάπτει με τρίτους σύμβαση διανομής της παραγωγής. Παράγραφος 8, Άρθρο 1, ν.2289/1995: Ανάδοχος: Εκείνος που συνάπτει σύμβαση μίσθωσης ή σύμβαση διανομής της παραγωγής με την ΕΔΕΥ ΑΕ, καθώς και ο σύμφωνα με τις παραγράφους 4 εως 8 του άρθρου Τροποποιήσεις στο Άρθρο 156 Παράγραφος 1, Άρθρο 2, ν.2289/1995 Το δικαίωμα αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων που υπάρχουν στις χερσαίες, στις υπολίμνιες και υποθαλάσσιες περιοχές στις οποίες η Ελληνική Δημοκρατία ασκεί αντιστοίχως κυριαρχία ή κυριαρχικά δικαιώματα σύμφωνα με τις διατάξεις της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, όπως κηρώθηκε με το ν.2321/1995 ανήκει αποκλειστικά στο Δημόσιο και η άσκησή του αφορά πάντοτε τη δημόσια ωφέλεια. Η διαχέιριση για λογαριασμό του Δημοσίου των δικαιωμάτων της παραγράφου αυτής ασκείται από την ΕΔΕΥ ΑΕ. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 30

32 Ως «υποθαλάσσιες περιοχές» νοούνται ο βυθός και το υπέδαφος των εσωτερικών υδάτων, της αιγιαλίτιδας ζώνης, της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης μέχρι τα 200 ν.μ. από τις γραμμές βάσης από τις οποίες μετράται το εύρος της αιγιαλίτιδας ζώνης. Ελλείψει συμφωνίας οριοθέτησης με γειτονικά κράτη των οποίων οι ακτές είναι παρακείμενες ή αντικείμενες με τις ελληνικές ακτές, το εξωτερικό όριο της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης είναι η μέση γραμμή, κάθε σημείο της οποίας απέχει ίση απόσταση από τα εγγύτερα σημεία των γραμμών βάσης από τις οποίες μετράται το εύρος της αιγιαλίτιδας ζώνης. Παράγραφος 2, άρθρο 2, ν.2289/1995 Το δικαίωμα αναζήτησης παραχωρείται με απόφαση της ΕΔΕΥ ΑΕ, τα δε δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης με σύμβαση κατόπιν των διαδικασιών που προβλέπονται στην παρ. 17 του ίδιου άρθρου του ν.2289/1995. Παράγραφος 3, άρθρο 2, ν.2289/1995 Με κοινή απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και του αρμόδιου κατά περίπτωση Υπουργού μπορούν να επιβληθούν σε οποιοδήποτε στάδιο προϋποθέσεις για την άσκηση των δικαιωμάτων αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε περιοχή ή περιοχές της επόμενης παραγράφου για λόγους εθνικής ασφάλειας. Παράγραφος 4, άρθρο 2, ν.2289/1995 Με αποφάσεις του Υπουργού, που εκδίδονται μετά από γνώμη της ΕΔΕΥ ΑΕ και δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, οι περιοχές της παραγράφου 1 διαιρούνται είτε στο σύνολο είτε σε μέρος σε περιοχές οι οποίες αφ ενός μεν προορίζονται για την άσκηση των δραστηριοτήτων αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης, αφ ετέρου δε διατίθενται για την άσκηση των δραστηριοτήτων αυτών. Οι περιοχές έχουν κατά το δυνατόν σχήμα ορθογώνιο και προσδιορίζονται από γεωγραφικούς παράλληλους ή μεσημβρινούς και κατά περίπτωση από τις οριογραμμές της χερσαίας μεθορίου και των ηπειρωτικών και νησιωτικών ακτών ή από γραμμές που πλησιάζουν τις οριογραμμές αυτές. Παράγραφος 5, άρθρο 2, ν.2289/1995 Η ΕΔΕΥ ΑΕ εκδίδει πρόσκληση προς υποβολή αιτήσεων για αναζήτηση υδρογονανθράκων που εγκρίνεται από τον Υπουργό, δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεων και αποστέλλεται για δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η προθεσμία υποβολής των αιτήσεων ορίζεται στην πρόσκληση και δεν μπορεί να είναι μικρότερη των ενενήντα ημερών από την τελευταία δημοσίευση. Στην πρόσκληση που μπορεί να εκδίδεται και μετά από αίτηση ενδιαφερόμενου αναφέρεται η προς αναζήτηση περιοχή, οι όροι και οι υποχρεώσεις του αδειούχου, τα κριτήρια επιλογής του, το ύψος του καταβλητέου παραβόλου και της εγγυητικής εκτέλεσης τράπεζας που λειτουργεί νόμιμα σε χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προθεσμία χορηγήσεως της άδειας, καθώς και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια. Η ΕΔΕΥ ΑΕ εφαρμόζει τα ανωτέρω και για την περίπτωση εκτέλεσης από εξειδικευμένες εταιρίες σεισμικών ή άλλων γεωφυσικών και γεωλογικών μεθόδων ερευνών μη αποκλειστικής χρήσης, με συγκεκριμένους όρους εμπορικής συνεκμετάλλευσης των ερευνητικών αποτελεσμάτων. Ο κάτοχος της άδειας αυτής εκτελεί τα σεισμικά προγράμματα με ίδιες δαπάνες και με δικαίωμα πώλησης σε τρίτους των αποτελεσμάτων των ερευνών. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 31

33 Παράγραφος 6, άρθρο 2, ν.2289/1995 Μέσα στην προθεσμία που ορίζεται στην πρόσκληση, η ΕΔΕΥ ΑΕ χορηγεί την άδεια αναζήτησης, με απόφαση της που εγκρίνεται από τον Υπουργό και για διάρκεια μέχρι δεκαοκτώ μηνών. Η προς αναζήτηση περιοχή δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 4000 τετραγωνικά χιλιόμετρα προκειμένου για τη θάλασσα. Τα ανωτέρω όρια δεν ισχύουν για την περίπτωση εκτέλεσης σεισμικών ή άλλων γεωφυσικών και γεωλογικών μεθόδων ερευνών μη αποκλειστικής χρήσης. Παράγραφος 7, άρθρο 2, ν.2289/1995 Μετά την περίπτωση γ της παραγράφου 7 προστίθεται εδάφιο ως εξής: Ο Υπουργός με ανακοίνωση που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και αποστέλλεται για δημοσίευση στην επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης γνωστοποιεί τις διαθέσιμες περιοχές, καθώς και κάθε σχετική με αυτές ειδικότερη πληροφορία. Για κάθε σημαντική μεταβολή των πληροφοριών αυτών δημοσιεύεται συμπληρωματική ανακοίνωση. Παράγραφος 8, άρθρο 2, ν.2289/1995 Όπου αναφέρεται «Υπουργείο Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας» αντικαθίσταται με «ΕΔΕΥ ΑΕ». Παράγραφος 16, άρθρο 2, ν.2289/1995 Η παράγραφος αυτή αντικαθίσταται ως εξής: Οι κατά την παράγραφο 10 του παρόντος συμβάσεις που υπογράφει η ΕΔΕΥ ΑΕ για λογαριασμό του Δημοσίου με τρίτους συνομολογούνται με τις διαδικασίες που ορίζονται στην επόμενη παράγραφο. Παράγραφος 17, άρθρο 2, ν.2289/1995 Η παράγραφος αυτή αντικαθίσταται ως εξής: Η ΕΔΕΥ ΑΕ παραχωρεί για λογαριασμό του Δημοσίου το δικαίωμα έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σύμφωνα με τις εξής διαδικασίες: Α) είτε μέσα από διακήρυξη, για τις περιοχές της παραγράφου 4, που εγκρίνεται από τον Υπουργό, δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και αποστέλλεται για δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η προθεσμία υποβολής των προσφορών ορίζεται στη διακήρυξη και δεν μπορεί να είναι μικρότερη των ενενήντα ημερών από την τελευταία δημοσίευση. Β) Είτε μετά από αίτηση ενδιαφερόμενου για περιοχή η οποία δεν περιλαμβάνεται στη διακήρυξη σύμφωνα με την ανωτέρω περίπτωση α. Η ΕΔΕΥ ΑΕ, εφόσον η αίτηση γίνει αποδεκτή, εκδίδει διακήρυξη που εγκρίνεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και αποστέλεται για δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η προθεσμία υποβολής των προσφορών για τυχόν άλλους ενδιαφερόμενους είναι τουλάχιστον ενενήντα ημέρες από την τελευταία δημοσίευση. Γ) Είτε με ανοιχτή πρόσκληση για εκδήλωση ενδιαφέροντος όταν η περιοχή για την οποία ζητείται η παραχώρηση είναι διαθέσιμη σε μόνιμη βάση ή έχει αποτελέσει αντικείμενο προηγούμενης διαδικασίας η οποία δεν κατέληξε στην υπογραφή σύμβασης μίσθωσης ή διανομής παραγωγής ή έχει εγκαταλειφθεί από ανάδοχο, στην περίπτωση που αυτός έχει υπαναχωρήσει από τη σύμβαση ή καταγγείλει αυτήν. Ο Υπουργός με ανακοίνωση που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και αποστέλλεται για δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γνωστοποιεί τις ως άνω περιοχές με τους ελάχιστους βασικούς όρους των παραχωρήσεων, καθώς και κάθε σχετική με αυτές ειδικότερη πληροφορία. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλλουν προσφορά για παραχώρηση σε Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 32

34 περισσότερες της μίας περιοχές. Οι προσφορές υποβάλλονται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του πρώτου και δεύτερου εξαμήνου κάθε ημερολογιακού έτους. Σε διάστημα 30 ημερών από το τέλος του εξαμήνου για τη συγκεκριμένη περιοχή, ο Υπουργός ανακοινώνει ότι η συγκεκριμένη περιοχή εξαρτάται από τις περιοχές που είναι διαθέσιμες κατά τα ανωτέρω, εφόσον βρίσκεται σε διαδικασία παραχώρησης. Οι προσφορές αξιολογούνται και επιλέγεται η πλέον συμφέρουσα για το Δημόσιο, κατόπιν διαπραγματεύσεων με τους ενδιαφερόμενους και με βάση τα κριτήρια της πρόσκλησης. Παράγραφος 18, άρθρο 2, ν.2289/1995 Κατά την εφαρμογή των διαδικασιών α και β της προηγούμενης παραγράφου, η διακήρυξη για την υποβολή των προσφορών θα πρέπει να καθορίζει τις γεωγραφικές περιοχές που αποτελούν εν όλω ή εν μέρει το αντικείμενο της παραχώρησης, το είδος των συμβάσεων κατά την παράγραφο 14, τους όρους και τα κριτήρια συμμετοχής, όπως η ελάχιστη οικονομική δυνατότητα και η τεχνική ικανότητα του προσφέροντος, η προηγούμενη πείρα του στον τομέα έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, η επιτυχής εκτέλεση τέτοιων έργων στο πλαίσιο προηγούμενης άδειας, καθώς και κάθε άλλο αναγκαίο όρο και προϋπόθεση. Παράγραφος 19, άρθρο 2, ν.2289/1995 Στη διακήρυξη καθορίζονται αναλυτικά τα κριτήρια επιλογής και τα σημεία συναγωνισμού, στα οποία περιλαμβάνεται το προσφερόμενο από τους ενδιαφερόμενους μίσθωμα, προκειμένου για σύμβαση μίσθωσης ή το προσφερόμενο στον εργοδότη μερίδιο επί των παραχθησομένων υδρογονανθράκων, προκειμένου για σύμβαση διανομής της παραγωγής, αντάλλαγμα υπογραφής της σύμβασης, καθώς και αντάλλαγμα παραγωγής. Στη διακήρυξη μπορεί να προβλέπεται επίσης η καταβολή κατά το στάδιο των ερευνών και εκμετάλλευσης ετήσιας αποζημίωσης η οποία καθορίζεται ανά στρέμμα. Παράγραφος 20, άρθρο 2, ν.2289/1995 Με τη διακήρυξη καθορίζονται ο τρόπος υποβολής των προσφορών, τα συνοδεύοντα αυτήν απαραίτητα στοιχεία, το ύψος του καταβλητέου παραβόλου για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό, τέλος για επιμόρφωση του σχετικού με τον τομέα ανθρώπινου δυναμικού της δημόσιας διοίκησης, καθώς και κάθε άλλη απαραίτητη λεπτομέρεια για τη διενέργεια του διαγωνισμού και την επιλογή του Αναδόχου. Παράγραφος 1, άρθρο 3, ν.2289/1995 Στο τέλος προστίθεται εδάφιο: «Το δικαίωμα συμμετοχής του Δημοσίου δεν μπορεί να ασκείται από την ΕΔΕΥ ΑΕ.» Τροποποιήσεις στο Άρθρο 158 Παράγραφος 1, άρθρο 5, ν.2289/1995 Η διάρκεια του σταδίου ερευνών προσδιορίζεται στη σύμβαση, δεν μπορεί να υπερβεί τα επτά έτη για χερσαίες περιοχές και τα οκτώ έτη για θαλάσσιες περιοχές και αρχίζει από την έναρξη ισχύος της σύμβασης. Το στάδιο ερευνών διαιρείται σε φάσεις που ορίζονται στη σύμβαση. Παράγραφος 13, άρθρο 5, ν.2289/1995 Η διάρκεια του σταδίου εκμετάλλευσης μπορεί να παραταθεί έως και δύο πενταετίες, μετά από εισήγηση της ΕΔΕΥ ΑΕ, όταν αποδεδειγμένα η προβλεπόμενη διάρκεια δεν επαρκεί για την ολοκλήρωση των εν λόγω δραστηριοτήτων, με επαναδιαπραγμάτευση των όρων της σύμβασης και υπογραφή νέας, ύστερα από αίτηση του Αναδόχου που υποβάλλεται πριν τη λήξη της. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 33

35 Ο Ανάδοχος υποχρεώνεται να τεκμηριώσει την αίτησή του και ως προς τη διάρκεια της παράτασης. Παράγραφος 15, άρθρο 5, ν.2289/1995 Εάν κοίτασμα υδρογονανθράκων εκτείνεται πέρα από τα όρια της συμβατικής περιοχής του Αναδόχου, σε συμβατική περιοχή άλλου Αναδόχου και για την καλύτερη και πιο οικονομική έρευνα και εκμετάλλευση ενδείκνυται η εκτέλεση των σχετικών εργασιών βάσει ενιαίου προγράμματος, ο Εκμισθωτής ή Εργοδότης καλεί τους Αναδόχους να υποβάλλουν για έγκριση μέσα σε ορισμένη προθεσμία ενιαίο πρόγραμμα έρευνας και εκμετάλλευσης του κοιτάσματος. Εαν η περιοχή στην οποία επεκτείνεται το κοίτασμα δεν έχει παραχωρηθεί σε τρίτο, τότε η περιοχή αυτή παραχωρείται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου. Εάν οι Ανάδοχοι δεν υποβάλλουν πρόγραμμα μέσα στην ανωτέρω τασσόμενη προθεσμία, ο Εκμισθωτής ή Εργοδότης δύναται να καταγγείλει τις σχετικές συμβάσεις Τροποποιήσεις στο Άρθρο 159 Παράγραφος 8, άρθρο 6, ν.2289/1995 Ο Ανάδοχος και οι εργολάβοι ή υπεργολάβοι που αυτός χρησιμοποιεί δύνανται να απασχολούν στην Ελλάδα αλλοδαπούς, υπηκόους τρίτων χωρών, σε εργασίες που απαιτούν ιδιαίτερη εξειδίκευση. Παράγραφος 9, άρθρο 6, ν.2289/1995 Η φράση «παρέχουν άδειες εισόδου, παραμονής, κυκλοφορίας και εργασίας» αντικαθίστεται με τη φράση «θεωρήσεις εισόδου και άδειες παραμονής και εργασίας» Τροποποιήσεις στο Άρθρο 160 Παράγραφος 4, άρθρο 7, ν.2289/1995 Ο Ανάδοχος δικαιούται να μεταβιβάζει εν όλω ή κατά ποσοστό τα συμβατικά δικαιώματα και τις αντίστοιχες υποχρεώσεις του σε ανεξάρτητο τρίτο μόνο ύστερα από έγγραφη συναίνεση του Εκμισθωτή ή Εργοδότη και έγκριση από τον Υπουργό. Ο Εκμισθωτής ή ο Εργοδότης μπορεί να αρνηθεί τη συναίνεση αν συντρέχουν οι λόγοι της παραγράφου 2 του άρθρου 4, καθώς και αν ο ανεξάρτητος τρίτος δεν πληρούν τα κριτήρια που αναφέρονται στην παράγραφο 18 του άρθρου 2. Ο Εκμισθωτής ή Εργοδότης μπορεί να θέσει οποιουσδήποτε όρους στον Ανάδοχο για τη διασφάλιση των ιδίων συμφερόντων. Το Δημόσιο δύναται να ασκήσει δικαίωμα πρώτης προτίμησης σε περίπτωση υποκατάστασης ή μεταβίβασης ποσοστών του Αναδόχου. Η συναίνεση αυτή απαιτείται και όταν μεταβιβάζεται η συγγενής επιχείρηση που ελέγχει τον Ανάδοχο. Παράγραφος 5, άρθρο 7, ν.2289/1995 Ο Ανάδοχος δικαιούται ύστερα από έγγραφη συναίνεση του Εκμισθωτή ή Εργοδότη και έγκριση του Υπουργού να μεταβιβάζει εν όλω ή ποσοστό τα συμβατικά δικαιώματα και τις αντίστοιχες υποχρεώσεις του σε συγγενή επιχείρηση υπό τον όρο ότι θα παραμείνει εις ολόκληρος υπεύθυνος μαζί με την αποκτώσα συγγενή επιχείρηση έναντι του Εκμισθωτή ή Εργοδότη για την τήρηση των συμβατικών υποχρεώσεών του. Η συναίνεση και έγκριση είναι δυνατόν να μην δοθεί αν Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 34

36 συντρέχουν οι λόγοι της παραγράφου 4 του άρθρου 2, καθώς και αν η συγγενής δεν πληροί τα κριτήρια που αναφέρονται στην παράγραφο 18 του άρθρου 2. Παράγραφος 6, άρθρο 7, ν.2289/1995 Αν ο Ανάδοχος είναι κοινοπραξία φυσικών ή νομικών προσώπων, κάθε μέλος δικαιούται να μεταβιβάζει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη σύμβαση σε άλλο μέλος της κοινοπραξίας, ύστερα από εγγραφή συναίνεση του Εκμισθωτή ή Εργοδότη και έγκριση από τον Υπουργό. Το Δημόσιο δύναται να ασκήσει δικαίωμα πρώτης προτίμησης σε περίπτωση υποκατάστασης ή μεταβίβασης ποσοστών του Αναδόχου. Παράγραφος 11 (δεύτερο εδάφιο), άρθρο 7, ν.2289/1995 Ο Εκμισθωτής ή Εργοδότης με τα αρμόδια όργανα ή και άλλα ειδικά εξουσιοδοτημένα από αυτόν πρόσωπα ελέγχει και εγκρίνει τα προγράμματα εργασιών και τις κάθε είδους δαπάνες και προμήθειες υλικών και υπηρεσιών που είναι αναγκαίες για την εκτέλεσή τους. Επίσης, ελέγχει τα λογιστικά βιβλία και στοιχεία του Αναδόχου για να διαπιστώσει την αλήθεια των εγγράφων σε αυτά και τη δικαιολόγηση των δαπανών σύμφωνα με αυτά και τη δικαιολόγηση των δαπανών σύμφωνα με τους κανόνες της ορθής επιχειρηματικής πρακτικής. Οι διαδικασίες ελέγχου και εγκρίσεως, οι συνέπειες έγκρισης ή μη των σχετικών προγραμμάτων και δαπανών και κάθε άλλο σχετικό θέμα καθορίζεται αναλυτικά στην οικεία σύμβαση Τροποποιήσεις στο Άρθρο 161 Παράγραφος 1, άρθρο 8, ν.2289/1995 Ο Ανάδοχος υπόκειται σε ειδικό φόρο εισοδήματος με συντελεστή είκοσι τοις εκατό, καθώς και σε περιφερειακό φόρο με συντελεστή πέντε τοις εκατό, χωρίς καμία πρόσθετη τακτική ή έκτακτη εισφορά, τέλος ή άλλη επιβάρυνση οποιασδήποτε φύσεως υπέρ του Δημοσίου ή οποιουδήποτε τρίτου. Παράγραφος 5, άρθρο 8, ν.2289/1995 Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Εσωτερικών και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής προσδιορίζεται ο τρόπος καταβολής του περιφερειακού φόρου, η διαδικασία βεβαίωσης και είσπραξης του φόρου και κάθε σχετική με αυτόν αναγκαία λεπτομέρεια Τροποποιήσεις στο Άρθρο 162 Παράγραφος 10, άρθρο 9, ν.2289/1995 Οι αμοιβές συμβολαιογράφων για την κατάρτιση των δικαιοπραξιών του Αναδόχου που απαιτούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος, καθώς επίσης και τα δικαιώματα έμμισθων και άμισθων υποθηκοφυλάκων για την εγγραφή ή τη μεταγραφή των δικαιοπραξιών αυτών δεν μπορούν να υπερβούν για κάθε περίπτωση το ποσό των δύο χιλιάδων ευρώ. Το ποσό αυτό μπορεί να αναπροσαρμόζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Δικαιοσύνης και Οικονομικών. Παράγραφος 13, άρθρο 10, ν.2289/1995 Κάθε διαφορά από το παρόν, συμβατική ή αδικοπρακτική, επιλύεται από διαιτητικό δικαστήριο κατά το ν.2735/1999 περί διεθνούς εμπορικής διαιτησίας ή κατά άλλο διεθνώς αναγνωρισμένο σύστημα διαιτησίας, όπως Διεθνές Εμπορικό Επιμελητήριο, Δικαστήριο Διεθνούς Διαιτησίας Λονδίνου, Ινστιτούτο Διαιτησίας του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Στοκχόλμης, κατ αποκλεισμό της τακτικής δικαιοδοσίας των ελληνικών δικαστηρίων. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 35

37 Το διαιτητικό δικαστήριο αποτελείται από δυο διαιτητές και έναν επιδιαιτητή. Ως τόπος διεξαγωγής της διαιτησίας ορίζεται η Αθήνα και ως γλώσσα διαδικασίας η ελληνική. Εφαρμοστέο δίκαιο είναι το ελληνικό Τροποποιήσεις στο Άρθρο 164 Μέτρα Ασφαλείας Προστασία του Περιβάλλοντος Ποινικές και Διοικητικές Κυρώσεις Κοινωνική Ασφάλιση Με κοινή απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, μετά από εισήγηση της ΕΔΕΥ ΑΕ, θεσπίζονται Κανονισμοί εκτέλεσης των κάθε φύσης εργασιών και έργων αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, περιλαμβανομένης της κατασκεής των κάθε φύσης εγκαταστάσεων, των δεξαμενών αποθήκευσης και των αγωγών, της διενέργειας των γεωτρήσεων και της σφράγισης των φρεάτων, με σκοπό τη λήψη κάθε φύσης μέτρων ασφαλείας προσώπων ή πραγμάτων, παρεμπόδιση της ρύπανσης ή μόλυνσης του περιβάλλοντος, προστασίας της χλωρίδας και της πανίδας, της αλιείας, της ναυσιπλοϊας, των αρχαιοτήτων γενικά, των ιστορικών τόπων, των τόπων ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, καθώς και άλλων δραστηριοτήτων εντός της περιοχής εκμετάλλευσης. Με τη σύμβαση προβλέπεται ότι μέχρι την έκδοση των Κανονισμών που αναφέρονται στο άρθρο αυτό οι εργασίες έρευνας και εκμετάλλευσης θα εκτελούνται σύμφωνα με τις διατάξεις ανάλογων νομοθετικών προβλέψεων του εθνικού δικαίου ή των Κανονισμών κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κάθε Ανάδοχος οφείλει να διεξάγει τις δραστηριότητες υδρογονανθράκων με δέοντα και ασφαλή τρόπο σύμφωνα με τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές, καθώς και να συμμορφώνεται με τους Κανονισμούς και κάθε σχετική νομοθεσία που ρυθμίζει θέματα ασφαλείας και υγιεινής των εργαζομένων και προστασίας του περιβάλλοντος. Ειδικότερα, οφείλει μεταξύ άλλων να: Α) Διασφαλίζει ότι τα υλικά, προμήθειες, μηχανήματα, κατασκευές, εξοπλισμός και εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούνται από αυτόν ή από υπεργολάβους του είναι σύμφωνα με τα γενικά αποδεκτά πρότυπα στη διεθνή πετρελαϊκή βιομηχανία και είναι δεόντως κατασκευασμένα, διατηρούμενα σε καλή λειτουργική κατάσταση. Β) Χρησιμοποιεί μη βιώσιμο τρόπο τους φυσικούς πόρους της περιοχής που περιλαμβάνεται στην άδεια που χορηγήθηκε. Γ) Αποτρέπει τις ζημίες στου παραγωγικούς σχηματισμούς και διασφαλίζει ότι οι υδρογονάνθρακες που ανακαλύφθηκαν, η ιλύς ή οποιαδήποτε άλλα ρευστά ή ουσίες δεν διαρρέουν ή απορρίπτονται. Δ) Αποτρέπει ζημίες σε στρώματα υδρογονανθράκων και υδροφόρα στρώματα που είναι παρακείμενα σε παραγωγικό σχηματισμό ή σχηματισμούς και αποτρέπει το νερό από το να εισέρχεται σε οποιαδήποτε στρώματα υδρογονανθράκων, εκτός από τις περιπτώσεις όπου χρησιμοποιούνται μέθοδοι εισπίεσης νερού για επιχειρήσεις δευτερογενούς απόληψης ή η εισπίεση νερού εφαρμόζεται για οποιονδήποτε άλλο λόγο σύμφωνα με τις γενικές αποδεκτές διεθνείς πρακτικές της πετρελαϊκής βιομηχανίας. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 36

38 Ε) Αποθηκεύει ορθά τους υδρογονάνθρακες σε δοχεία που έχουν κατασκευαστεί γι αυτόν το σκοπό και δεν αποθηκεύει αργό πετρέλαιο σε χωμάτινη δεξαμενή παρά μόνο προσωρινά σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. Στ) Εφαρμόζει την κείμενη νομοθεσία περί Στερεών και Επικίνδυνων Αποβλήτων σε σχέση με τα απόβλητα των υδρογονανθράκων. Ζ) Διασφαλίζει ότι οι δραστηριότητες υδρογονανθράκων διενεργούνται με περιβαλλοντικά αποδεκτό και ασφαλή τρόπο που είναι συμβατός με την εκάστοτε ισχύουσα περιβαλλοντική νομοθεσία και την ορθή πρακτική της διεθνούς πετρελαϊκής βιομηχανίας και ασκεί γι αυτόν το σκοπό αποτελεσματικό έλεγχο. Ο Ανάδοχος οφείλει επίσης να λαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα έτσι ώστε να περιορίσει στο ελάχιστο κάθε περιβαλλοντική ρύπανση ή ζημία στα νερά, στο έδαφος ή στην ατμόσφαιρα που μπορεί να προκληθεί σε σχέση με τις δραστηριότητες υδρογονανθράκων. Σε περίπτωση που ο Εκμισθωτής ή Εργοδότης κρίνει ότι οποιεσδήποτε εργασίες ή εγκαταστάσεις που έχουν ανεγερθεί ή δραστηριότητες που διεξάγονται δύνανται να θέσουν σε κίνδυνο πρόσωπα ή περιουσία τρίτου προσώπου ή ρυπαίνουν ή επιφέρουν ζημία στο περιβάλλον, στην πανίδα, στη χλωρίδα ή στους θαλάσσιους οργανισμούς, ζητά από τον Ανάδοχο να λάβει διορθωτικά μέτρα, εντός εύλογης χρονικής περιόδου και να αποκαταστήσει οποιαδήποτε ζημία στο περιβάλλον. Ο Εκμισθωτής ή Εργοδότης μπορεί επίσης να αναστείλει την εκπλήρωση των συμβατικών δικαιωμάτων του Αναδόχου έως ότου αυτός λάβει όλα τα διορθωτικά μέτρα και να αποκαταστήσει την περιβαλλοντική ζημία. Ο Ανάδοχος οφείλει να διασφαλίζει ότι ο σχεδιασμός της γεώτρησης και η διενέργεια των γεωτρητικών εργασιών, στις οποίες περιλαμβάνονται η θωράκισή της, η επένδυσή της, η τσιμέντωσή της, οι εργασίες σφραγίσματός της και ο καθορισμός αποστάσεων μεταξύ των γεωτρήσεων συνάδουν με τις γενικών αποδεκτές πρακτικές της διεθνούς πετρελαϊκής βιομηχανίας, καθώς και με την κείμενη νομοθεσία περί ασφαλούς ναυσιπλοϊας. Με σκοπό τη συμμόρφωση με τις διατάξεις του παρόντος, ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής μπορεί να επιβάλλει την κατάθεση εγγύησης, το ύψος της οποίας καθορίζεται από τον Υπουργό μετά από εισήγηση της ΕΔΕΥ ΑΕ ή εναλλακτικά ασφαλιστήριο συμβόλαιο σε διεθνή οίκο κατά παντός κινδύνου. Από το περιεχόμενο στην ΕΔΕΥ ΑΕ, δυνάμει συμβάσεων του παρόντος, μίσθωμα ή μερίδιο παραγωγής, ποσοστό είκοσι επί τοις εκατό κατ έτος κατατίθεται σε ειδικό προς τούτο τραπεζικό λογαριασμό του Πράσινου Ταμείου, που τηρείται στην Τράπεζα της Ελλάδος. Το προϊόν του λογαριασμού διατίθεται για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων για την αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης που τυχόν προκαλείται από δραστηριότητες έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων καθώς και προστασίας του περιβάλλοντος από δραστηριότητες που έχουν σχέση με κάθε είδους εκμετάλλευση ή χρήση ενεργειακών πηγών ή πόρων. Όποιος αναζητεί, ερευνά ή εκμεταλλεύεται υδρογονάνθρακες χωρίς άδεια ή παροχή τέτοιου δικαιώματος κατά τις διατάξεις του παρόντος, τιμωρείται με φυλάκιση δύο τουλάχιστον μηνών και με χρηματική ποινή από εκατό χιλιάδες ευρώ έως ένα εκατομμύριο πεντακόσιες χιλιάδες ευρώ. Οι υδρογονάνθρακες που έχουν παράνομα εξορυχτεί περιέρχονται αυτοδίκαια στην κυριότητα του Δημοσίου. Επιβάλλεται διοικητική κύρωση ύψους από εκατό χιλιάδες ευρώ έως ένα εκατομμύριο πεντακόσιες χιλιάδες ευρώ, ανεξάρτητα από κάθε άλλη διοικητική, αστική ή ποινική κύρωση κατά των ενεργούντων αναζήτηση, έρευνα ή εκμετάλλευση Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 37

39 υδρογονανθράκων κατά παράβαση των Κανονισμών της παραγράφου 1. Οι ανωτέρω κυρώσεις επιβάλλονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, μετά από κλήση προς ακρόαση του ενδιαφερομένου. Προκειμένου για παραβάσεις εξαιτίας των οποίων επήλθε ρύπανση ή μόλυνση της θάλασσας, βλάβη της θαλάσσιας χλωρίδας ή πανίδας ή της αλιείας ή για παραβάσεις μέτρων ασφαλείας της ναυσιπλοϊας και υποθαλάσσιων εργασιών επιβάλλονται πρόστιμα με αποφάσεις των αρμόδιων λιμενικών αρχών, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία περί προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Επιτρέπεται προσφυγή ενώπιον των αρμόδιων διοικητικών δικαστηρίων κατά των ανωτέρω αποφάσεων, που ασκείται εντός προθεσμίας εξήντα ημερών από την κοινοποίησή τους. Τα ποσά των προστίμων εισπράττονται κατά τη διαδικασία του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων. Ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, με αιτιολογημένη απόφασή του, διατάσσει μετά από κήση του θιγόμενου σε ακρόαση, την παύση τν εργασιών αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, εφόσον διεξάγονται κατά παράβαση του παρόντος νόμου ή και των Κανονισμών της παραγράφου 1. Για την εκτέλεση της ανωτέρω απόφασης ζητείται η συνδρομή των αρμόδιων αστυνομικών ή λιμενικών αρχών ή κάθε άλλης αρχής. Εργασία παρεχόμενη σε εγκαταστάσεις εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων εκτός των τοπικών ορίων ασφάλισης του απασχολούμενου προσωπικού στο Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων ή σε άλλο οργανισμό κοινωνικής ασφάλισης, θεωρείται για την εφαρμογή της οικείας περί κοινωνικής ασφάλισης νομοθεσίας ότι παρέχεται μέσα στην πλησιέστερη περιοχή ασφαλίσεως του αντίστοιχου οργανισμού κοινωνικής ασφάλισης. 5. ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΙΣ ΥΠΕΡΑΚΤΙΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ Σκοπός του Νόμου υπ αριθμόν 4409/28 Ιουλίου 2016, είναι ο καθορισμός του αναγκαίου νομοθετικού πλαισίου για την ασφάλεια στις υπεράκτιες εργασίες έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, η συμπλήρωση των ισχύουσων ρυθμίσεων των Νόμων 2289/1995 και Ν.2001/2011 για την αναζήτηση, την έρευνα και την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, ο καθορισμός των ελάχιστων απαιτήσεων για την πρόληψη σοβαρών ατυχημάτων από υπεράκτιες εργασίες υδρογονανθράκων καθώς και ο περιορισμός των συνεπειών τους, σε εναρμόνιση και προς την Οδηγία 2013/30/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 12 ης Ιουνίου 2013 για την ασφάλεια των υπεράκτιων εργασιών υδρογονανθράκων και την τροποποίηση της Οδηγίας 2004/35/ΕΚ. Οι ισχύουσες διατάξεις για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων κατά την εργασία και ιδίως του «Κώδικα νόμων για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων» που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του Ν. 3850/2010 και του Π.δ. 177/1997, δεν θίγονται από την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος νόμου ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΟΒΑΡΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΕ ΥΠΕΡΑΚΤΙΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 38

40 Γενικές Αρχές Διαχείρισης Κινδύνου σε Υπεράκτιες Εργασίες Υδρογονανθράκων Οι διαχειριστές υποχρεούνται να διασφαλίζουν ότι λαμβάνονται όλα τα κατάλληλα μέτρα για την πρόληψη σοβαρών ατυχημάτων σε υπεράκτιες εργασίες υδρογονανθράκων. Οι διαχειριστές δεν απαλλάσσονται από τις κατά τον παρόντα Νόμο υποχρεώσεις τους εκ του γεγονότος ότι πράξεις ή παραλείψεις, οι οποίες οδηγούν ή συμβάλλουν σε σοβαρά ατυχήματα, τελέσθηκαν από εργολάβους. Σε περίπτωση σοβαρού ατυχήματος, οι διαχειριστές υποχρεούνται να λαμβάνουν πάραυτα όλα τα κατάλληλα μέτρα για τον περιορισμό των συνεπειών του στην ανθρώπινη υγεία και στο περιβάλλον. Οι διαχειριστές διασφαλίζουν ότι οι υπεράκτιες εργασίες υδρογονανθράκων εκτελούνται βάσει συστηματικής διαχείρισης κινδύνου, ώστε να είναι ανεκτό το επίπεδο της παραμένουσας διακινδύνευσης σοβαρών ατυχημάτων σε ανθρώπους, στο περιβάλλον και στις υπεράκτιες εγκαταστάσεις Θέματα Ασφαλείας και Περιβάλλοντος στο Πλαίσιο Χορήγησης Αδειών κατά το Ν.2289/ Οι αποφάσεις για τη χορήγηση ή τη μεταβίβαση αδειών κατά το Ν.2289/1995, εκδίδονται αφού ληθφεί υπόψη η ικανότητα του αιτούντος την άδεια, να πληροί τις απαιτήσεις για την εκτέλεση εργασιών στο πλαίσιο αυτής, σύμφωνα με τις συναφείς ρυθμίσεις του εθνικού και του ενωσιακού δικαίου και ιδίως του παρόντος Νόμου. 2. Κατά την Αξιολόγηση της τεχνικής και της οικονομικής ικανότητας του αιτούντος την άδεια, πρέπει να λαμβάνονται δεόντως υπόψη τα εξής: Α) το επίπεδο διακινδύνευσης, οι κίνδυνοι και όποιες άλλες συναφείς πληροφορίες σχετίζονται με την εξεταζόμενη περιοχή αδειοδότησης, συμπεριλαμβανομένου, κατά περίπτωση, του κόστους της υποβάθμισης του θαλάσσιου περιβάλλοντος σύμφωνα με την περίπτωση γ της παρ.1 του άρθρου 8 του Ν. 3983/2011. Β) το συγκεκριμένο στάδιο, στο οποίο βρίσκονται οι υπεράκτιες εργασίες υδρογονανθράκων. Γ) οι χρηματοοικονομικές δυνατότητες που διαθέτει ο αιτών, συμπεριλαμβανομένης οποιασδήποτε χρηματοοικονομικής ασφάλειας, προκειμένου να καλύπτει τις ευθύνες που ενδέχεται να προκύψουν από τις εν λόγω υπεράκτιες εργασίες υδρογονανθράκων, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Δ) οι διαθέσιμες πληροφορίες σε ζητήματα ασφαλείας και περιβάλλοντος που αφορούν τον αιτούντα, περιλαμβανομένων όσων αφορούν σε σοβαρά ατυχήματα, εφόδον ενδείκνυται για τις εργασίες για τις οποίες ζητήθηκε η χορήγηση άδειας. Πριν από τη χορήγηση ή τη μεταβίβαση άδειας υπεράκτιων εργασιών υδρογονανθράκων, η Αδειοδοτούσα Αρχή διαβουλεύεται, εφόσον ενδείκνυται, με την Αρμόδια Αρχή. 3.α) Η Αδειοδοτούσα Αρχή χορηγεί άδεια, μόνον εφόσον θεωρήσει επαρκείς τις αποδείξεις ότι ο αιτών έχει λάβει ή θα λάβει κατάλληλη πρόνοια σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, προκειμένου να καλυφθούν ευθύνες που ενδέχεται να προκύψουν από τις υπεράκτιες εργασίες υδρογονανθράκων, τις οποίες εκτελεί. Η πρόνοια αυτή πρέπει να έχει ληφθεί κατά την έναρξη των υπεράκτιων εργασιών υδρογονανθράκων. Οι αιτούντες οφείλουν να αποδείξουν προσηκόντως τις τεχνικές και οικονομικές τους ικανότητες, καθώς και να παράσχουν οποιαδήποτε πληροφορία Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 39

41 σχετικά με την περιοχή που καλύπτεται από την άδεια και το συγκεκριμένο στάδιο υπεράκτιων εργασιών υδρογονανθράκων. β) οι κατά το προηγούμενο εδάφιο πρόνοιες αξιολογούνται προκειμένου να διαπιστωθεί, εάν ο αιτών διαθέτει επαρκείς χρηματοοικονομικούς πόρους για την άμεση έναρξη και την απρόσκοπτη συνέχιση όλων των δράσεων που είναι αναγκαίες για την αποτελεσματική αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και της συνακόλουθης αποκατάστασης. γ) με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας μπορούν να εισάγονται ρυθμίσεις προς διευκόλυνση της ανάπτυξης και χρήσης βιώσιμων χρηματοοικονομικών εργαλείων και άλλων διευθετήσεων, που συμβάλλουν στην απόδειξή της, σύμφωνα με τα ανωτέρω, χρηματοοικονομικής ικανότητας των αιτούντων άδεια. δ) με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Περιβάλλοντος και Ενέργειας μπορεί να ρυθμίζονται τα θέματα για την ταχεία και αποτελεσματική εκδίκαση των αγωγών αποζημίωσης προς αποκατάσταση ζημιών λόγω παράβασης των διατάξεων του παρόντος Νόμου, περιλαμβανομένων και αποζημιώσεων για διασυνοριακά περιστατικά. ε) οι κάτοχοι άδειας οφείλουν να διατηρούν επαρκή ικανότητα, ώστε να ανταποκρίνονται στις οικονομικές υποχρεώσεις τους που προκύπτουν από ευθύνες τους στο πλαίσιο υπεράκτιων εργασιών υδρογονανθράκων. 4. Η Αδειοδοτούσα Αρχή εγκρίνει τον διαχειριστή κατά το Ν.2289/1995. Σε περίπτωση που ο διαχειριστής προταθεί από τον κάτοχο άδειας, η Αδειοδοτούσα Αρχή, αν κριθεί απαραίτητο, σε διαβούλευση με την Αρμόδια Αρχή, έχει τη δυνατότητα να προβάλλει αντιρρήσεις, οπότε ο κάτοχος άδειας υποχρεούται να προτείνει κατάλληλο διαχειριστή. 5. Οι διαδικασίες αδειοδότησης για υπεράκτιες εργασίες υδρογονανθράκων που αφορούν συγκεκριμένη περιοχή αδειοδότησης οργανώνονται με τρόπο, ώστε οι πληροφορίες που συγκεντρώνονται ως αποτέλεσμα της έρευνας μπορούν να ληθφούν υπόψη πριν από την έναρξη της παραγωγής. 6. Κατά την εξέταση των τεχνικών και χρηματοοικονομικών ικανοτήτων του αιτούντος άδεια, συνεκτιμώνται ιδιαιτέρως ζητήματα προστασίας του θαλάσσιου και παράκτιου περιβάλλοντος και ιδίως των οικοσυστημάτων που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο για το μετριασμό της αλλαγής του κλίματος και προσαρμογής σε αυτήν, όπως είναι τα αλατούχα έλη και τα υποθαλάσσια λιβάδια, καθώς επίσης και στις θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές, όπως είναι οι ειδικές ζώνες διατήρησης σύμφωνα με την κοινή υπουργική απόφαση 33318/2028/1998, όπως τροποποιήθηκε με την κοινή υπουργική απόφαση 14849/853/Ε.103/2008 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων, καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας, οι ζώνες ειδικής προστασίας σύμφωνα με την κοινή υπουργική απόφαση προστασίας σύμφωνα με την κοινή υπουργική απόφαση 37338/1807/Ε.103/2010, για τη διατήρηση των άγριων πτηνών λαμβανομένων σε κάθε περίπτωση υπόψη και των διατάξεων του Ν. 3937/2011, και οι θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές που έχουν συμφωνηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή στο πλαίσιο διεθνών ή περιφερειακών συμφωνιών, στις οποίες η Ελλάδα είναι Συμβαλλόμενο Μέρος. 7. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής μπορούν να ρυθμίζονται θέματα ναυτικής ασφαλείας των υπεράκτιων εγκαταστάσεων αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 40

42 υδρογονανθράκων, καθώς και πρόληψης της ρύπανσης του περιβάλλοντος από αυτές. Με όμοια απόφαση μπορούν να ρυθμίζονται τα θέματα για την κατασκευή, εξοπλισμό και λειτουργία των παραπάνω εγκαταστάσεων, για τη διαδικασία, τα κριτήρια, τους ελέγχους, τα όργανα και τις προϋποθέσεις πιστοποίησής τους, τα κριτήρια για την εξουσιοδότηση κατάλληλων οργανισμών για την παροχή έργου κατάταξης και πιστοποίησης κλάσης ή πιστοποίησης από άλλη αρμόδια αρχή, καθώς και κάθε άλλο σχετικό με τα παραπάνω θέμα Συμμετοχή του Κοινού Σχετική με τις Επιπτώσεις στο Περιβάλλον από Προγραμματιζόμενες Υπεράκτιες Εργασίες Έρευνας Υδρογονανθράκων 1. Η ανόρυξη ερευνητικής γεώτρησης από μη παραγωγική εγκατάσταση δεν ξεκινά μέχρι να διασφαλισθεί ότι το κοινό έχει συμμετάσχει σε αρχικό στάδιο και με ουσιαστικό τρόπο στην εξέταση των πιθανών συνεπειών των προγραμματισμένων υπεράκτιων εργασιών υδρογονανθράκων στο περιβάλλον, κατ εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας είτε για τη στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμηση, είτε για την περιβαλλοντική αδειοδότηση σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.4014/ Αν το κοινό δεν έχει συμμετάσχει στη διαδικασία της παραγράφου 1, επιβάλλεται η τήρηση των ακόλουθων προϋποθέσεων: α) το κοινό ενημερώνεται είτε με δημόσιες ανακοινώσεις είτε με άλλα κατάλληλα μέσα, όπως τα ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας, σχετικά με την τοποθεσία, όπου προγραμματίζεται να επιτραπούν εργασίες έρευνας, β) προσδιορίζεται το ενδιαφερόμενο κοινό, συμπεριλαμβανομένου του κοινού που επηρεάζεται ή είναι πιθανόν να επηρεαστεί από την απόφαση να επιτραπούν εργασίες έρευνας ή έχει σχετικό συμφέρον, συμπεριλαμβανομένων των μη κυβερνητικών οργανώσεων, όπως εκείνες που προωθούν την προστασία του περιβάλλοντος, και άλλων σχετικών φορέων, γ) πληροφορίες για τέτοιες προγραμματισμένες εργασίες καθίστανται διαθέσιμες στο κοινό, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, των πληροφοριών σχετικά με το δικαίωμα συμμετοχής στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και τον παραλήπτη ενδεχόμενων παρατηρήσεων ή ερωτήσεων, δ) το κοινό έχει το δικαίωμα να διατυπώνει παρατηρήσεις και γνώμες, όταν όλες οι επιλογές είναι ακόμη ανοικτές, προτού να ληθούν αποφάσεις για να επιτραπεί η έρευνα, ε) κατά την έκδοση των αποφάσεων της περίπτωσης δ λαμβάνονται υπόψη δεόντως τα αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης, και στ) αφού εξετασθούν οι διατυπωθείσες παρατηρήσεις και γνώμες, το κοινό ενημερώνεται χωρίς καθυστέρηση σχετικά με τις αποφάσεις που εκδόθηκαν και την αιτιολογία τους, καθώς και τα ληφθέντα σχετικώς υπόψη στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων των πληροφοιών επί της διαδικασίας δημόσιας διαβούλευσης. Παρέχονται εύλογα χρονοδιαγράμματα που προβλέπουν επαρκή χρόνο για καθένα από τα διάφορα στάδια της δημόσιας διαβούλευσης. 3. Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου δεν εφαρμόζονται ως προς περιοχές για τις οποίες έχει χορηγηθεί άδεια πριν από τις 18 Ιουλίου Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 41

43 Υπεράκτιες Εργασίες Υδρογονανθράκων εντός Περιοχών Αδειοδότησης 1. Οι εγκαταστάσεις παραγωγής και η συνδεδεμένη υποδομή οφείλουν να λειτουργούν μόνο σε περιοχές αδειοδότησης και μόνον από διαχειριστές. 2. Ο κάτοχος άδειας πρέπει να διασφαλίζει ότι ο διαχειριστής έχει την ικανότητα να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των συγκεκριμένων εργασιών που αφορά η άδεια κατά το Ν.2289/ Κατά τη διάρκεια όλων των υπεράκτιων εργασιών υδρογονανθράκων, ο κάτοχος άδειας οφείλει να λαμβάνει όλα τα πρόσφορα μέτρα, ώστε να διασφαλίζει ότι ο διαχειριστής αφενός πληροί τις απαιτήσεις και αφετέρου αναλαμβάνει και εκτελεί τα καθήκοντά του σύμφωνα με τον παρόντα Νόμο. 4. Όπου η Αρμόδια Αρχή κρίνει ότι ο διαχειριστής δεν διαθέτει πλέον την ικανότητα να πληροί τις κατά τον παρόντα Νόμο απαιτήσεις, ενημερώνει την Αδειοδοτούσα Αρχή. Στη συνέχεια η Αδειοδοτούσα Αρχή ειδοποιεί σχετικά τον κάτοχο άδειας, ο οποίος αναλαμβάνει την ευθύνη για την εκτέλεση των σχετικών καθηκόντων και προτείνει στην Αδειοδοτούσα Αρχή, χωρίς καθυστέρηση, αντικαταστάτη διαχειριστή. 5. Οι εργασίες που σχετίζονται με παραγωγικές και μη παραγωγικές εγκαταστάσεις δεν ξεκινούν ή δεν συνεχίζονται, μέχρις ότου η έκθεση μεγάλων κινδύνων γίνει αποδεκτή από την Αρμόδια Αρχή κατά τις διατάξεις του παρόντος Νόμου. 6. Οι εργασίες γεώτρησης ή οι συνδυασμένες εργασίες δεν ξεκινούν ή δεν συνεχίζονται μέχρις ότου γίνει αποδεκτή η έκθεση μεγάλων κινδύνων για τις εμπλεκόμενες εγκαταστάσεις, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος Νόμου. Οι ως άνω εργασίες δεν επιτρέπεται να αρχίζουν ή να συνεχίζονται, εάν δεν έχει υποβληθεί στην Αρμόδια Αρχή κοινοποίηση εργασιών γεώτρησης ή κοινοποίηση συνδυασμένων εργασιών, ή εάν η Αρμόδια Αρχή έχει διατυπώσει αντιρρήσεις ως προς το περιεχόμενο της κοινοποίησης. 7. Με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 11 του Ν.2289/1995, ορίζεται ζώνη ασφαλείας 500 μέτρων γύρω από μια εγκατάσταση και απαγορεύεται στα σκάφη να εισέρχονται ή να παραμένουν σε αυτή τη ζώνη. Η απαγόρευση αυτή δεν ισχύει για σκάφη που εισέρχονται ή παραμένουν στη ζώνη ασφαλείας: α) με σκοπό την τοποθέτηση, την επιθεώρηση, τη δοκιμή, την επισκευή, τη συντήρηση, τη μετατροπή, την ανανέωση ή την αφαίρεση οποιουδήποτε υποβρύχιου καλωδίου ή αγωγού που βρίσκεται μέσα ή κοντά στην εν λόγω ζώνη ασφαλείας, β) προκειμένου να παράσχουν υπηρεσίες σε οποιαδήποτε εγκατάσταση εντός της εν λόγω ζώνης ασφαλείας ή να μεταφέρουν πρόσωπα ή αγαθά προς ή από αυτήν, γ) προκειμένου να επιθεωρήσουν οποιαδήποτε εγκατάσταση ή συνδεδεμένη υποδομή στην εν λόγω ζώνη ασφαλείας, δ) με σκοπό τη διάσωση ή την προσπάθεια διάσωσης ανθρώπινων ζωών ή περιουσίας, ε) λόγω επικίνδυνων καιρικών συνθηκών, στ) όταν βρίσκονται σε κίνδυνο ή ζ) εφόσον συναινεί ο διαχειριστής, ο ιδιοκτήτης Μ.Π.Εγκ. ή η αρμόδια κατά περίπτωση δημόσια αρχή. 8. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης καθορίζεται διαδικασία για την ουσιαστική συμμετοχή σε τριμερή διαβούλευση μεταξύ της Αρμόδιας Αρχής, των διαχειριστών και των ιδιοκτητών Μ.Π.Εγκ., και των εκπροσώπων των εργαζομένων, Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 42

44 με αντικείμενο τον καθορισμό προτύπων και πολιτικών για την πρόληψη σοβαρών ατυχημάτων Ευθύνη για Περιβαλλοντικές Ζημιές Με την επιφύλαξη του υφιστάμενου πεδίου εφαρμογής των ευθυνών σχετικά με την πρόληψη και την αποκατάσταση περιβαλλοντικής ζημίας σύμφωνα με το Π.δ. 148/2009, σε κάθε περίπτωση, ο κάτοχος άδειας είναι οικονομικά υπεύθυνος για την πρόληψη και αποκατάσταση των περιβαλλοντικών ζημιών όπως αυτές ορίζονται στο Π.δ. 148/2009, που προκαλούνται από υπεράκτιες εργασίες υδρογονανθράκων, οι οποίες πραγματοποιούνται από τον κάτοχο άδειας ή το διαχειριστή ή για λογαριασμό τους Έγγραφα που πρέπει να υποβάλλονται για την εκτέλεση υπεράκτιων εργασιών υδρογονανθράκων 1. Ο διαχειριστή ή ο ιδιοκτήτης Μ.Π.Εγκ. υποβάλλει στην Αρμόδια Αρχή τα ακόλουθα έγγραφα: α) την εταιρική πολιτική πρόληψης σοβαρών ατυχημάτων ή επαρκή περιγραφή της β) το σύστημα ασφάλειας και περιβαλλοντικής διαχείρισης, που ισχύει για την εγκατάσταση, ή επαρκή περιγραφή του γ) στην περίπτωση προγραμματιζόμενης παραγωγικής εγκατάστασης, κοινοποίηση σχεδιασμού σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Παραρτήματος 1 Μέρος 1 δ) περιγραφή του σχήματος ανεξάρτητης επαλήθευσης ε) έκθεση μεγάλων κινδύνων στ) σε περίπτωση ουσιώδους αλλαγής ή αποξήλωσης εγκατάστασης, αναθεωρημένη έκθεση μεγάλων κινδύνων ζ) το εσωτερικό σχέδιο αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης ή επαρκή περιγραφή του η) σε περίπτωση εργασίας γεώτρησης, κοινοποίηση της εν λόγω εργασίας γεώτρησης και πληροφορίες σχετικά με την εν λόγω εργασία γεώτρησης θ) στην περίπτωση συνδυασμένης εργασίας, κοινοποίηση συνδυασμένων εργασιών ι) σε περίπτωση υφιστάμενης παραγωγικής εγκατάστασης που πρόκειται να μετεγκατασταθεί σε νέα τοποθεσία παραγωγής όπου και θα λειτουργεί, κοινοποίηση μετεγκατάστασης ια) οποιοδήποτε άλλο σχετικό έγγραφο ζητείται από την Αρμόδια Αρχή. 2. Τα έγγραφα που πρέπει να υποβληθούν κατά τις περιπτώσεις α,β,δ και ζ της παραγράφου 1 υποβάλλονται συγχρόνως με την έκθεση μεγάλων κινδύνων που ζητείται σύμφωνα με το στοιχείο ε της παραγράφου 1. Η εταιρική πολιτική πρόληψης σοβαρών ατυχημάτων κάθε διαχειριστή γεώτρησης υποβάλλεται συγχρόνως με την κοινοποίηση εργασίας γεώτρησης κατά την περίπτωση η της παραγράφου 1, εάν δεν έχει υποβληθεί προηγουμένως. 3. Η κοινοποίηση του σχεδιασμού κατά την περίπτωση γ της παραγράφου 1 υποβάλλεται στην Αρμόδια Αρχή εντός προθεσμίας που ορίζει η Αρμόδια Αρχή πριν από την προβλεπόμενη υποβολή της έκθεσης μεγάλων κινδύνων για την προγραμματιζόμενη εργασία. Η Αρμόδια Αρχή ανταποκρίνεται στην κοινοποίηση σχεδιασμού με σχόλια που πρέπει να ληφθούν υπόψη στην έκθεση μεγάλων κινδύνων. 4. Σε περίπτωση που υφιστάμενη παραγωγική εγκατάσταση πρόκειται να εισέλθει σε υπεράκτια ύδατα ή να απομακρυνθεί από αυτά, ο διαχειριστής ενημερώνει Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 43

45 εγγράφως την Αρμόδια Αρχή, πριν από την ημερομηνία κατά την οποία η παραγωγική εγκατάσταση αναμένεται να εισέλθει σε αυτά ή να απομακρυνθεί από αυτά. 5. Η κοινοποίηση μετεγκατάστασης που απαιτείται κατά την περίπτωση ι της παραγράφου 1 υποβάλλεται στην Αρμόδια Αρχή σε αρκούντως πρώιμο στάδιο της προτεινόμενης διαδικασίας, ώστε ο διαχειριστής να είναι σε θέση να λάβει υπόψη του όλα τα θέματα που εκείρονται από την Αρμόδια Αρχή κατά την εκπόνηση της έκθεσης μεγάλων κινδύνων. 6. Σε περίπτωση ουσιώδους αλλαγής που επηρεάζει την κοινοποίηση σχεδιασμού ή την κοινοποίηση μετεγκατάστασης, πριν από την υποβολή της έκθεσης μεγάλων κινδύνων, η Αρμόδια Αρχή πρέπει να ενημερώνεται για την εν λόγω αλλαγή το συντομότερο δυνατόν. 7. Η έκθεση μεγάλων κινδύνων που απαιτείται κατά την περίπτωση ε της παραγράφου 1 υποβάλλεται στην Αρμόδια Αρχή πριν από την προγραμματιζόμενη έναρξη των εργασιών, με καταλητική ημερομηνία οριζόμενη από την Αρμόδια Αρχή που προηγείται της έναρξης Έκθεση μεγάλων κινδύνων σε παραγωγική εγκατάσταση 1. Ο διαχειριστής υποχρεούται να συντάσσει έκθεση μεγάλων κινδύνων σε παραγωγική εγκατάσταση, την οποία υποβάλλει κατά τα οριζόμενα στην περίπτωση ε της παραγράφου 1 του προγούμενου άρθρου. Η εν λόγω έκθεση περιλαμβάνει τις πληροφορίες που προσδιορίζονται στο Παράρτημα 1 Μέρη 2 και 5 και επικαιροποιείται, οποτεδήποτε ενδείκνυται ή όταν αυτό ζητείται από την Αρμόδια Αρχή. 2. Κατά την προετοιμασία της έκθεσης μεγάλων κινδύνων σε παραγωγική εγκατάσταση πραγματοποιείται, ανεξαρτήτως του αριθμού των απασχολούμενων στην εγκατάσταση εργαζομένων, η αρμόζουσα διαβούλευση, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο Π.δ. 240/2006, με τους εκπροσώπους των εργαζομένων σε επίπεδο επιχείρησης, εγκατάστασης, καθώς και την πλέον αντιπροσωπευτική δευτεροβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση των εργαζομένων στον κλάδο και παρέχονται τα απαιτούμενα στοιχεία σύμφωνα με το Παράρτημα 1 Μέρος 2 σημείο 3. Η διαβούλευση πραγματοποιείται κατά τον κατάλληλο τρόπο και περιεχόμενο, σε έγκαιρο χρόνο, αφού προηγηθεί πλήρης ενημέρωση των εργαζομένων για το περιεχόμενο της έκθεσης μεγάλων κινδύνων. Λοιπά δικαιώματα ενημέρωσης, διαβούλευσης και συμμετοχής που προβλέπονται στην ισχύουσα νομοθεσία δεν θίγονται. 3. Η έκθεση μεγάλων κινδύνων σε παραγωγική εγκατάσταση μπορεί να συντάσσεται και για ομάδα εγκαταστάσεων, εφόσον συναινέσει η Αρμόδια Αρχή. 4. Όταν απαιτούνται περαιτέρω πληροφορίες επί της επιβληθείσας έκθεσης μεγάλων κινδύνων, πριν την αποδοχή της, ο διαχειριστής υποχρεούται να παρέχει, έπειτα από αίτημα της αρμόδιας Αρχής, τις πληροφορίες αυτές και να επιφέρει όλες τις απαραίτητες αλλαγές στη σχετική έκθεση. 5. Όταν πρόκειται να γίνουν τροποποιήσεις που περιλαμβάνουν ουσιώδη μεταβολή στην παραγωγική εγκατάσταση ή όταν μια σταθερή παραγωγική εγκατάσταση πρόκειται να αποξηλωθεί, ο διαχειριστής υποχρεούται να συντάσσει αναθεωρημένη έκθεση μεγάλων κινδύνων, η οποία, κατά τα οριζόμενα στην περίπτωση στ της παραγράφου 1 του προηγούμενου άρθρου, πρέπει να υποβάλλεται εντός προθεσμίας που καθορίζει η Αρμόδια Αρχή. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 44

46 6. Καμία μεταβολή ή αποξήλωση κατά την παράγραφο 5 σε παραγωγική εγκατάσταση δεν ξεκινά πριν η Αρμόδια Αρχή προβεί στην αποδοχή της αναθεωρημένης έκθεσης μεγάλων κινδύνων. 7. Η έκθεση μεγάλων κινδύνων σε παραγωγική εγκατάσταση υπόκειται σε ενδελεχή περιοδική επανεξέταση από τον διαχειριστή τουλάχιστον ανά πενταετία ή νωρίτερα εφόσον αυτό ζητείται από την Αρμόδια Αρχή. Τα αποτελέσματα της επανεξέτασης κοινοποιούνται στην Αρμόδια Αρχή Έκθεση μεγάλων κινδύνων που αφορά σε μη παραγωγική εγκατάσταση 1. Ο ιδιοκτήτης Μ.Π.Εγκ. υποχρεούται να συντάσσει έκθεση μεγάλων κινδύνων σε μη παραγωγική εγκατάσταση, την οποία υποβάλλει κατά τα οριζόμενα στην περίπτωση ε της παραγράφου 1 του άρθρου 11 του παρόντος Νόμου. Η εν λόγω έκθεση περιλαμβάνει τις πληροφορίες που προσδιορίζονται στο Παράρτημα 1 Μέρη 3 και 5 και επικαιροποιείται οποτεδήποτε ενδείκνυται ή όταν ζητείται από την Αρμόδια Αρχή. 2. Κατά την προετοιμασία της έκθεσης μεγάλων κινδύνων σε μη παραγωγικές εγκαταστάσεις πραγματοποιείται η αρμόζουσα διαβούλευση με τους εκπροσώπους των εργαζομένων και παρέχονται τα απαιτούμενα στοιχεία. Η διαβούλευση πραγματοποιείται κατά τον κατάλληλο τρόπο, χρόνο και περιεχόμενο, αφού προηγηθεί πλήρης ενημέρωση των εργαζομένων για το περιεχόμενο της έκθεσης μεγάλων κινδύνων. Λοιπά δικαιώματα ενημέρωσης διαβούλευσης και συμμετοχής που προβλέπονται στην ισχύουσα νομοθεσία δεν θίγονται. 3. Όταν απαιτούνται περεταίρω πληροφορίες επί τις υποβληθείσας έκθεσης μεγάλων κινδύνων, πριν την αποδοχή της, ο ιδιοκτήτης Μ.Π.Εγκ. υποχρεούται, έπειτα από αίτημα της Αρμόδιας Αρχής, να παρέχει τις πληροφορίες αυτές και να επιφέρει όλες τις απαραίτητες αλλαγές στη σχετική έκθεση. 4. Όταν πρόκειται να γίνουν τροποποιήσεις που περιλαμβάνουν ουσιώδη μεταβολή στη μη παραγωγική εγκατάσταση ή όταν μια σταθερή μη παραγωγική εγκατάσταση πρόκειται να αποξηλωθεί, ο ιδιοκτήτης Μ.Π.Εγκ. υποχρεούται να συντάσσει αναθεωρημένη έκθεση μεγάλων κινδύνων, η οποία πρέπει να υποβάλλεται εντός προθεσμίας που καθορίζει η Αρμόδια Αρχή. 5. Καμία μεταβολή ή αποξήλωση κατά την παράγραφο 4 σε σταθερή μη παραγωγική εγκατάσταση δεν ξεκινά, προτού η Αρμόδια Αρχή προβεί στην αποδοχή της αναθεωρημένης έκθεσης μεγάλων κινδύνων. 6. Καμία μεταβολή κατά την παράγραφο 4 σε κινητή μη παραγωγική εγκατάσταση δεν ξεκινά, προτού η Αρμόδια Αρχή προβεί στην αποδοχή της αναθεωρημένης έκθεσης μεγάλων κινδύνων. 7. Η έκθεση μεγάλων κινδύνων σε μη παραγωγική εγκατάσταση υπόκειται σε ενδελεχή περιοδική επανεξέταση από τον ιδιοκτήτη Μ.Π.Εγκ. τουλάχιστον ανά πενταετία ή νωρίτερα εφόσον αυτό ζητείται από την Αρμόδια Αρχή. Τα αποτελέσματα της επανεξέτασης κοινοποιούνται στην Αρμόδια Αρχή Εσωτερικά σχέδια αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης 1. Οι διαχειριστές ή ιδιοκτήτες της Μ.Π.Εγκ., κατά περίπτωση, καταρτίζουν εσωτερικά σχέδια αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Τα σχέδια καταρτίζονται σύμφωνα με το άρθρο 28 του παρόντος Νόμου, λαμβάνοντας υπόψη την εκτίμηση κινδύνου σοβαρού ατυχήματος, η οποία πραγματοποιήθηκε κατά τη σύνταξη της πλέον πρόσφατης έκθεσης μεγάλων κινδύνων. Το σχέδιο περιλαμβάνει ανάλυση της αποτελεσματικότητας αντιμετώπισης πετρελαιοκηλίδας. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 45

47 2. Σε περίπτωση που κινητή μη παραγωγική εγκατάσταση πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για την εκτέλεση εργασιών γεώτρησης, το εσωτερικό σχέδιο αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης για την εγκατάσταση λαμβάνει υπόψη την εκτίμηση κινδύνου, η οποία πραγματοποιήθηκε κατά την κατάρτιση της κοινοποίησης εργασιών γεώτρησης, το εσωτερικό σχέδιο αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης για την εγκατάσταση λαμβάνει υπόψη την εκτίμηση κινδύνου, η οποία πραγματοποιήθηκε κατά την κατάρτιση της κοινοποίησης εργασιών γεώτρησης που υποβάλλεται σύμφωνα με την περίπτωση η της παραγράφου 1 του άρθρου 11. Αν το εσωτερικό σχέδιο αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης πρέπει να τροποποιηθεί λόγω της ιδιαίτερης φύσης ή της τοποθεσίας της γεώτρησης, ο διαχειριστής της γεώτρησης υποβάλλει το τροποποιημένο εσωτερικό σχέδιο αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης ή επαρκή περιγραφή του στην Αρμόδια Αρχή ως συμπλήρωμα της σχετικής κοινοποίησης των εργασιών γεώτρησης. 3. Σε περίπτωση που μη παραγωγική εγκατάσταση πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για την εκτέλεση συνδυασμένων εργασιών, το εσωτερικό σχέδιο αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης τροποποιείται, προκειμένου να καλύπτει τις συνδυασμένες εργασίες και υποβάλλεται στην Αρμόδια Αρχή ως συμπλήρωμα της σχετικής κοινοποίησης των συνδυασμένων εργασιών Κοινοποίηση και πληροφορίες σχετικά με εργασίες γεώτρησης 1. Ο διαχειριστής γεώτρησης καταρτίζει την κοινοποίηση που πρέπει να υποβληθεί σύμφωνα με την περίπτωση η της παραγράφου 1 του άρθρου 11 πριν από την έναρξη των εργασιών γεώτρησης εντός προθεσμίας που ορίζεται από την Αρμόδια Αρχή. Η εν λόγω κοινοποίηση πρέπει να παρουσιάζει λεπτομερώς το σχεδιασμό της γεώτρησης και τις προγραμματιζόμενες εργασίες γεώτρησης. Στην κοινοποίηση πρέπει να περιλαμβάνεται ανάλυση της αποτελεσματικότητας αντιμετώπισης πετρελαιοκηλίδας. 2. Η Αρμόδια Αρχή εξετάζει την κοινοποίηση και προβαίνει, εφόσον κρίνεται απαραίτητο, στις κατάλληλες ενέργειες πριν από την έναρξη των εργασιών γεώτρησης, δυνάμενη, μεταξύ άλλων, να απαγορεύεσει την έναρξη των εργασιών. 3. Ο διαχειριστής της γεώτρησης υποχρεούται να χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες του ανεξάρτητου φορέα επαλήθευσης κατά τον σχεδιασμό και την προετοιμασία ουσιώδους αλλαγής στην υποβληθείσα κοινοποίηση εργασιών γεώτρησης και ενημερώνει αμελλητί την Αρμόδια Αρχή για κάθε ουσιώδη αλλαγή στην υποβληθείσα κοινοποίηση εργασιών γεώτρησης. Η Αρμόδια Αρχή εξετάζει τις εν λόγω αλλαγές και προβαίνει, εφόσον κρίνεται απαραίτητο, στις κατάλληλες ενέργειες. 4. Ο διαχειριστής της γεώτρησης υποχρεούται να υποβάλλει στην Αρμόδια Αρχή εκθέσεις για τις εργασίες γεώτρησης. Οι εκθέσεις πρέπει να υποβάλλονται εβδομαδιαίως, ξεκινώντας από την ημέρα έναρξης των εργασιών γεώτρησης ή ανά διαστήματα που καθορίζονται από την Αρμόδια Αρχή ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΟΛΗΨΗΣ Πρόληψη Σοβαρών Ατυχημάτων από Διαχειριστές και Ιδιοκτήτες Μ.Π.Εγκ. 1. Οι διαχειριστές και οι ιδιοκτήτες Μ.Π.Εγκ. διατυπώνουν σε έγγραφο την εταιρική πολιτική πρόληψης σοβαρών ατυχημάτων που εφαρμόζουν, το οποίο υποβάλλεται σύμφωνα με την περίπτωση α της παραγράφου 1 του άρθρου 11. Επίσης, Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 46

48 διασφαλίζουν την εφαρμογή της σε όλες τις υπεράκτιες εργασίες υδρογονανθράκων στις οποίες εμπλέκονται, λαμβάνοντας κατάλληλα μέτρα παρακολούθησης για την εξασφάλιση της αποτελεσματικότητάς της. 2. Η εταιρική πολιτική πρόληψης σοβαρών ατυχημάτων οφείλει να λαμβάνει υπόψη την κύρια ευθύνη των διαχειριστών που αφορά ιδίως τον έλεγχο της διακινδύνευσης από σοβαρά ατυχήματα εξαιτίας των εργασιών τους και τη συνεχή βελτίωσή του, προκειμένου να διασφαλίζεται ανά πάσα στιγμή υψηλό επίπεδο προστασίας. 3. Οι διαχειριστές και οι ιδιοκτήτες Μ.Π.Εγκ. αποτυπώνουν σε έγγραφο το σύστημα ασφαλείας και περιβαλλοντικής διαχείρισης που εφαρμόζουν. Το έγγραφο αυτό περιλαμβάνει περιγραφή: α) των οργανωτικών ρυθμίσεων για τον έλεγχο μεγάλων κινδύνων, β) των ρυθμίσεων για τη σύνταξη και υποβολή εκθέσεων μεγάλων κινδύνων, καθώς και άλλων κατά περίπτωση εγγράφων, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος Νόμου, και γ) των σχημάτων ανεξάρτητης επαλήθευσης. 4. Οι διαχειριστές και οι ιδιοκτήτες Μ.Π.Εγκ. συνεισφέρουν στους μηχανισμούς αποτελεσματικής τριημερούς διαβούλευσης. Η δέσμευση του διαχειριστή και του ιδιοκτήτη Μ.Π.Εγκ. για συμμετοχή στους μηχανισμούς αυτούς μπορεί να περιγράφεται στην εταιρική πολιτική πρόληψης σοβαρών ατυχημάτων. 5. α) Η εταιρική πολιτική πρόβλεψης σοβαρών ατυχημάτων διατυπώνεται εγγράφως και καθορίζει τους συνολικούς στόχους και τις ρυθμίσεις για τον έλεγχο της διακινδύνευσης από σοβαρό ατύχημα, καθώς και τους τρόπους με τους οποίους επιτυγχάνονται οι στόχοι και εφαρμόζονται οι ρυθμίσεις σε επίπεδο εταιρίας. β) Το σύστημα ασφαλείας και περιβαλλοντικής διαχείρισης ενσωματώνεται στο γενικό σύστημα διοίκησης του διαχειριστή ή του ιδιοκτήτη Μ.Π.Εγκ. και περιλαμβάνει την οργανωτική δομή, τις αρμοδιότητες, τις πρακτικές, τις διαδικασίες, τις μεθόδους και τους πόρους για τον καθορισμό και την εφαρμογή της εταιρικής πολιτικής πρόβλεψης σοβαρών ατυχημάτων. 6. Οι διαχειριστές και οι ιδιοκτήτες Μ.Π.Εγκ. προετοιμάζουν και διατηρούν πλήρες απόθεμα εξοπλισμού αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, κατάλληλου για τις υπεράκτιες εργασίες υδρογονανθράκων που διεξάγουν. 7. Οι διαχειριστές και οι ιδιοκτήτες Μ.Π.Εγκ. σε διαβούλευση με την Αρμόδια Αρχή και αξιοποιώντας την ανταλλαγή τεχνογνωσίας, πληροφοριών και εμπειριών, διαμορφώνουν και αναθεωρούν πρότυπα και οδηγίες βέλτιστων πρακτικών για τον έλεγχο των μεγάλων κινδύνων, καθ όλη τη διάρκεια του σχεδιασμού και του λειτουργικού χρόνου ζωής των υπεράκτιων εργασιών υδρογονανθράκων. 8. Οι διαχειριστές και οι ιδιοκτήτες Μ.Π.Εγκ. διασφαλίζουν ότι η εταιρική πολιτική πρόληψης σοβαρών ατυχημάτων καλύπτει τις παραγωγικές και μη εγκαταστάσεις τους και εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 9. Σε περίπτωση που η δραστηριότητα διαχειριστή ή ιδιοκτήτη Μ.Π.Εγκ. θέτει σε άμεσο κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία ή αυξάνει σημαντικά τη διακινδύνευση σοβαρού ατυχήματος, ο διαχειριστής ή ο ιδιοκτήτης Μ.Π.Εγκ. υποχρεούται να λαμβάνει όλα τα κατάλληλα μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της αναστολής της σχετικής δραστηριότητας έως ότου ο κίνδυνος ή η διακινδύνευση τεθούν υπό επαρκή έλεγχο. Σε περίπτωση που λαμβάνονται τα εν λόγω μέτρα, ο διαχειριστής ή ο ιδιοκτήτης Μ.Π.Εγκ. υποχρεούται να ενημερώνει σχετικά την Αρμόδια Αρχή αμελλητί και το αργότερο εντός 24 ωρών από τη λήψη τους. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 47

49 10. Οι διαχειριστές και οι ιδιοκτήτες Μ.Π.Εγκ. λαμβάνουν ενδεδειγμένα μέτρα για τη χρήση κατάλληλων τεχνικών μέσων ή διαδικασιών, προκειμένου να ενισχύουν την αξιοπιστίας της συλλογής και καταγραφής των σχετικών δεδομένων και να αποτρέπουν πιθανή παραποίησή τους. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας μπορεί να προβλέπεται διαδικασία για τη συλλογή και τη διατήρηση δεδομένων σχετικών με εργασίες γεώτρησης Υπεράκτιες Εργασίες Υδρογονανθράκων που Διεξάγονται εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης 1. Εταιρίες εγγεγραμμένες στο γενικό εμπορικό μητρώο, που διεξάγουν, οι ίδιες ή μέσω θυγατρικών, υπεράκτιες εργασίες υδρογονανθράκων εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως κάτοχοι άδειας ή ως διαχειριστές, υποβάλλουν αναφορά, εφόσον τους ζητηθεί από την Αρμόδια Αρχή, σχετικά με τις συνθήκες οποιουδήποτε σοβαρού ατυχήματος, στο οποίο έχουν εμπλακεί. 2. Στην πρόσκληση για υποβολή αναφοράς, η Αρμόδια Αρχή διευκρινίζει τις λεπτομέρειες των απαιτούμενων πληροφοριών ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΕΚΤΑΚΤΟΥ ΑΝΑΓΚΗΣ Απαιτήσεις Σχετικά με τα Εσωτερικά Σχέδια Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης 1. Η Αρμόδια Αρχή ελέγχει και επιβεβαιώνει ότι τα εσωτερικά σχέδια αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, που καταρτίζονται από το διαχειριστή ή τον ιδιοκτήτη Μ.Π.Εγκ. και υποβάλονται σε αυτή: α) Ενεργοποιούνται χωρίς καθυστέρηση στην αντιμετώπιση σοβαρού ατυχήματος ή κατάστασης που ενέχει άμεσο κίνδυνο σοβαρού ατυχήματος, β) είναι συμβατά με το εξωτερικό σχέδιο αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. 2. Ο διαχειριστής και ο ιδιοκτήτης Μ.Π.Εγκ. οφείλουν να διατηρούν εξοπλισμό και να διαθέτουν εξειδικευμένεο προσωπικό για το εσωτερικό σχέδιο αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης με τρόπο ώστε να είναι διαθέσιμα ανά πάσα στιγμή και να μπορούν να διατεθούν, όποτε είναι αναγκαίο, στις Αρχές που εφαρμόζουν το εξωτερικό σχέδιο αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. 3. Το εσωτερικό σχέδιο αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης καταρτίζεται και επικαιροποιείται μετά από κάθε ουσιώδη αλλαγή στην έκθεση μεγάλων κινδύνων ή στις κοινοποιήσεις που υποβάλλονται. Κάθε τέτοια επικαιροποίηση υποβάλλεται στην Αρμόδια Αρχή και κοινοποιείται στις Αρχές που είναι αρμόδιες για την κατάρτιση των εξωτερικών σχεδίων αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης για την περιοχή που αφορούν. 4. Το εσωτερικό σχέδιο αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης πρέπει να εναρμονίζεται με άλλα μέτρα προστασίας και διάσωσης του προσωπικού που λαμβάνονται από την πληγείσα εγκατάσταση για τη διασφάλιση της ατομικής ασφάλειας και επιβίωσης. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 48

50 Εξωτερικά Σχέδια Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης και Ετοιμότητα για την Αντιμετώπιση Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης 1. Η Αρμόδια Αρχή, σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας και τους λοιπούς αρμόδιους φορείς, καταρτίζει σε εθνικό επίπεδο σχέδιο αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης που καλύπτει όλες τις υπεράκτιες εγκαταστάσεις υδρογονανθράκων ή συνδεδεμένες υποδομές, καθώς και περιοχές που ενδέχεται να πληγούν. Μετά την κατά νόμο έγκριση του ανωτέρω εθνικού σχεδίου και με βάση αυτό, η Αρμόδια Αρχή σε συνεργασία με συναρμόδιους φορείς, τους οικείους διαχειριστές και ιδιοκτήτες Μ.Π.Εγκ. και, κατά περίπτωση, τους κατόχους άδειας, καταρτίζουν εξωτερικά σχέδια αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης που καλύπτουν όλες τις υπεράκτιες εγκαταστάσεις υδρογονανθράκων ή συνδεδεμένες υποδομές, καθώς και περιοχές που ενδέχεται να πληγούν. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας ρυθμίζεται κάθε ζήτημα που αφορά τις Οικονομικές υποχρεώσεις των κατόχων άδειας και των διαχειριστών σε σχέση με τα εξωτερικά σχέδια έκτακτης ανάγκης, καθώς επίσης και η κατανομή των υποχρεώσεων αυτών. 2. Τα ως άνω εξωτερικά σχέδια αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης λαμβάνουν υπόψη την πλέον επικαιροποιημένη έκδοση των εσωτερικών σχεδίων αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης για τις υφιστάμενες ή προγραμματιζόμενες εγκαταστάσεις ή για τις συνδεδεμένες υποδομές στην περιοχή που καλύπτεται από το εξωτερικό σχέδιο αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. 3. Τα εξωτερικά σχέδια αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης καταρτίζονται και είναι διαθέσιμα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ενδέχεται να επηρεαστούν και στο κοινό. Κατά τη διάθεση των εξωτερικών σχεδίων αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, οι πληροφορίες που δημοσιοποιούνται δεν πρέπει να θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια και τη λειτουργία υπεράκτιων εγκαταστάσεων υδρογονανθράκων ούτε να βλάπτουν τα οικονομικά συμφέροντα του Δημοσίου ή την ατομική ασφάλεια και προσωπικότητα των υπαλλήλων που ασκούν σχετικά καθήκοντα. 4. Κατά την εφαρμογή του παρόντος Νόμου, λαμβάνονται πρόσφορα μέτρα για την επίτευξη υψηλού επιπέδου συμβατότητας και διαλειτουργικότητας του εξοπλισμού αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και της εμπειρογνωμοσύνης με άλλα κράτη-μέλη. Ομοίως, ενθαρρύνεται ο κλάδος να χρησιμοποιεί και να αναπτύσσει εξοπλισμό και υπηρεσίες με υψηλό βαθμό συμβατότητας και διαλειτουργικότητας εντός της γεωγραφικής περιοχής δραστηριοποίησης τους. 5. Οι αρμόδιες υπηρεσίες τηρούν αρχεία σχετικά με τον εξοπλισμό και τις υπηρεσίες αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Τα εν λόγω αρχεία είναι διαθέσιμα στα άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ενδέχεται να επηρεαστούν, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και, σε βάση αμοιβαιότητας, σε γειτονικές τρίτες χώρες. 6. Οι διαχειριστές και οι ιδιοκτήτες Μ.Π.Εγκ. δοκιμάζουν τακτικά την ετοιμότητά τους για την αποτελεσματική αντιμετώπιση σοβαρών ατυχημάτων, σε στενή συνεργασία με τις Αρμόδιες Αρχές για την ενεργοποίηση και εφαρμογή των εξωτερικών σχεδίων αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, καθώς και την Αρμόδια Αρχή. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 49

51 7. Οι υπηρεσίες που αναφέρονται στην παράγραφο 1 αναπτύσσουν σενάρια συνεργασίας για περιπτώσεις εκτάκτων αναγκών. Τα εν λόγω σενάρια αξιολογούνται τακτικά και επικαιροποιούνται όταν είναι αναγκαίο Αντιμετώπιση Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης 1. Ο διαχειριστής ή, κατά περίπτωση, ο ιδιοκτήτης Μ.Π.Εγκ. υποχρεούται να ειδοποιεί αμελλητί τις αρμόδιες αρχές και φορείς, σε περίπτωση σοβαρού ατυχήματος ή κατάστασης συναρτώμενης με άμεσο κίνδυνο σοβαρού ατυχήματος. Στην εν λόγω ειδοποίηση περιγράφονται οι συνηθήκες, συμπεριλαμβανομένων της προέλευσης, των πιθανών επιπτώσεων στο περιβάλλον και των πιθανών σοβαρών συνεπειών τους. 2. Οι δράσεις όλων των εμπλεκόμενων φορέων σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης περιγράφεται αναλυτικά στα εξωτερικά σχέδια αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών που καταρτίζονται για κάθε εγκατάσταση. 3. Σε περίπτωση σοβαρού ατυχήματος, ο διαχειριστής ή ο ιδιοκτήτης Μ.Π.Εγκ. υποχρεούνται να λαμβάνουν αμελλητί όλα τα απαραίτητα μέτρα για την αποτροπή της κλιμάκωσής του και τον μετριασμό των επιπτώσεών του. Οι αρμόδιες αρχές και οι φορείς δύναται να συνδράμουν το διαχειριστή ή τον ιδιοκτήτη Μ.Π.Εγκ. περιλαμβανομένης, μεταξύ άλλων, της παροχής πρόσθετων πόρων. 4. Κατά την αντιμετώπιση έκτακτης ανάγκης, συλλέγονται οι πληροφορίες που απαιτούνται για την διεξοδική διερεύνηση του ατυχήματος ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Διασυνοριακή Ετοιμότητα και Αντιμετώπιση Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης 1. Αν η Αρμόδια Αρχή εκτιμά ότι μεγάλος κίνδυνος σχετιζόμενος με υπεράκτιες εργασίες υδρογονανθράκων που πρόκειται να διεξαχθούν σε περιοχή δικαιοδοσίας της, ενδέχεται να έχει σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον άλλου κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διαβιβάζει, πριν από την έναρξη των εργασιών, τις σχετικές πληροφορίες στο κράτος-μέλος που ενδέχεται να επηρεαστεί και επιχειρεί, από κοινού με το εν λόγω κράτος-μέλος, να υιοθετήσει μέτρα για την αποτροπή ζημίας. Η Αρμόδια Αρχή, εφόσον εκτιμά ότι η περιοχή δικαιοδοσίας της ενδέχεται να επηρεαστεί από υπεράκτιες εργασίες υδρογονανθράκων που πρόκειται να διεξαχθούν σε περιοχή δικαιοδοσίας άλλου κράτους-μέλους, μπορεί να ζητήσει από την αρμόδια αρχή του κράτους μέλους αυτού να της διαβιβάσει όλες τις σχετικές πληροφορίες. Μπορεί δε να εκτιμά από κοινού με την αρμόδια αρχή του άλλου κράτους-μέλους της αποτελεσματικότητα των μέτρων, με την επιφύλαξη των διατάξεων που διέπουν τις αρμοδιότητες της Αρμόδιας Αρχής για την οικεία εργασία. 2. Οι σοβαροί κίνδυνοι που διαπιστώνονται λαμβάνονται υπόψη στα εσωτερικά και εξωτερικά σχέδια αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, προκειμένου να διευκολύνεται η από κοινού αποτελεσματική αντιμετώπιση σοβαρού ατυχήματος. 3. Σε περίπτωση σοβαρού ατυχήματος, όπου διαπιστώνεται κίνδυνος ορατών διασυνοριακών επιπτώσεων σε τρίτες χώρες, τίθενται στη διάθεση των χωρών αυτών πληροφορίες στη βάση αμοιβαιότητας. 4. Η Αρμόδια Αρχή συνεργάζεται με τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκειμένου να συντονίζουν μεταξύ τους μέτρα που αφορούν περιοχές εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκειμένου να συντονίζουν μεταξύ τους μέτρα που αφορούν Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 50

52 περιοχές εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να αποτρέπουν πιθανές αρνητικές επιπτώσεις από υπεράκτιες εργασίες υδρογονανθράκων. 5. Η Αρμόδια Αρχή ελέγχει τακτικά την ετοιμότητά της για την αποτελεσματική αντιμετώπιση ατυχημάτων σε συνεργασία με τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ενδέχεται να επηρεαστούν, τους σχετικούς Οργανισμούς της Ένωσης και, σε βάση αμοιβαιότητας, με τρίτες χώρες που ενδέχεται να επηρεαστούν. Επίσης, συμμετέχει στη διενέργεια ασκήσεων που οργανώνονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και επικεντρώνονται στη δοκιμή διασυνοριακών μηχανισμών αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. 6. Σε περίπτωση σοβαρού ατυχήματος ή επικείμενης απειλής σοβαρού ατυχήματος που έχει ή μπορεί να έχει διασυνοριακές επιπτώσεις, η Αρμόδια Αρχή ειδοποιεί αμελλητί την Ευρωπαϊκή Ένωση και εκείνα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή τρίτες χώρες που ενδεχομένων θα επηρεαστούν από το σοβαρό ατύχημα και παρέχει συνεχώς πληροφορίες χρήσιμες για την αποτελεσματική αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 1. Πληροφορίες που Περιλαμβάνονται σε Κοινοποίηση Σχεδιασμού ή Μετεγκατάστασης Παραγωγικής Εγκατάστασης Η κοινοποίηση σχεδιασμού και η κοινοποίηση μετεγκατάστασης για παραγωγική εγκατάσταση, περιλαμβάνουν τουλάχιστον τις ακόλουθες πληροφορίες: 1) Το όνομα και τη διεύθυνση του διαχειριστή της εγκατάστασης 2) την περιγραφή της διαδικασίας σχεδιασμού για τις εργασίες και τα συστήματα παραγωγής, από την αρχική ιδέα έως το τελικώς υποβληθέν σχέδιο ή την επιλογή υπάρχουσας εγκατάστασης, των σχετικών προτύπων που χρησιμοποιήθηκαν και των βασικών αρχών σχεδιασμού που περιλήφθηκαν στη διαδικασία, 3) την περιγραφή της επιλεγείσας βασικής αρχής σχεδιασμού σε συνάρτηση με τα σενάρια μεγάλων κινδύνων για τη συγκεκριμένη εγκατάσταση και την τοποθεσία της, καθώς και βασικά στοιχεία για τον έλεγχο της διακινδύνευσης, 4) τεκμηρίωση ότι η βασική αρχή σχεδιασμού συμβάλλει στη μείωση της διακινδύνευσης από μεγάλους κινδύνους σε ανεκτό επίπεδο, 5) περιγραφή της εγκατάστασης και των συνθηκών στην προβλεπόμενη τοποθεσία της, 6) περιγραφή κάθε περιβαλλοντικού, μετεωρολογικού και εκ του θαλάσσιου πυθμένα προερχόμενου περιορισμού της ασφάλειας των εργασιών, καθώς και τα μέτρα για τον εντοπισμό κινδύνων, προερχόμενων από τον θαλάσσιο πυθμένα και ναυτικούς κινδύνους, όπως αγωγοί και αγκυροβόλια παρακείμενων εγκαταστάσεων, 7) περιγραφή των τύπων των προς εκτέλεση εργασιών που ενέχουν μεγάλους κινδύνους, 8) γενική περιγραφή του συστήματος διαχείρισης ασφαλείας και περιβάλλοντος, μέσω του οποίου τα προβλεπόμενα μέτρα ελέγχου της διακινδύνευσης σοβαρού ατυχήματος διατηρούν την αποτελεσματικότητά τους, 9) περιγραφή των ανεξάρτητων μηχανισμών επαλήθευσης και ένα αρχικό κατάλογο των κρίσιμων στοιχείων για την ασφάλεια και το περιβάλλον και της απαιτούμενης απόδοσής τους, Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 51

53 10) τεκμηρίωση της καταλληλότητας της εγκατάστασης για την προτεινόμενη παραγωγική εργασία, όταν υφιστάμενη παραγωγική εγκατάσταση πρόκειται να μεταφερθεί σε νέα τοποθεσία για την εκτέλεση διαφορετικής παραγωγικής εργασίας, 11) τεκμηρίωση της καταλληλότητας της εγκατάστασης για την μετατροπή, όταν μη παραγωγική εγκατάσταση πρόκειται να μετατραπεί για χρήση ως παραγωγική εγκατάσταση. 2. Πληροφορίες που Περιέχονται σε Έκθεση Περί Μεγάλων Κινδύνων όσον Αφορά τη Λειτουργία Παραγωγικής Εγκατάστασης Οι εκθέσεις μεγάλων κινδύνων για παραγωγικές εγκαταστάσεις που καταρτίζονται και υποβάλλονται δυνάμει της περίπτωσης ε της παραγράφου 1 του άρθρου 11 περιλαμβάνουν τουλάχιστον τις ακόλουθες πληροφορίες: 1) Περιγραφή του τρόπου με τον οποίο λήφθηκε υπόψη η απάντηση της Αρμόδιας Αρχής στην κοινοποίηση σχεδιασμού, 2) το όνομα και τη διεύθυνση του διαχειριστή της εγκατάστασης, 3) συνοπτική παρουσίαση της συμμετοχής εργαζομένων στην κατάρτιση της έκθεσης μεγάλων κινδύνων, 4) περιγραφή της εγκατάστασης και της όποιας συσχέτισης με άλλες εγκαταστάσεις ή συνδεδεμένες υποδομές, περιλαμβανομένων των γεωτρήσεων, 5) τεκμηρίωση ότι έχουν εντοπισθεί όλοι οι μεγάλοι κίνδυνοι, έχει εκτιμηθεί η πιθανότητα επέλευσής τους και οι συνέπειές τους, συμπεριλαμβανομένου κάθε περιβαλλοντικού, μετεωρολογικού και εκ του θαλάσσιου πυθμένα προερχόμενου περιορισμού της ασφάλειας των εργασιών, και ότια τα μέτρα ελέγχου αυτών, περιλαμβανομένων των κρίσιμων στοιχείων για την ασφάλεια των εργασιών, και ότα τα μέτρα ελέγχου αυτών, περιλαμβανομένων των κρίσιμων στοιχείων για την ασφάλεια και το περιβάλλον, είναι κατάλληλα ώστε να μειωθεί η διακινδύνευση σοβαρού ατυχήματος σε ανεκτό επίπεδο στην τεκμηρίωση αυτή περιλαμβάνεται εκτίμηση της αποτελεσματικότητας όσον αφορά την αντιμετώπιση πετρελαιοκηλίδας, 6) περιγραφή των τύπων των προς εκτέλεση εργασιών που ενέχουν μεγάλους κινδύνους, καθώς και τον μέγιστο αριθμό προσώπων που μπορούν να βρίσκονται στην εγκατάσταση ανά πάσα στιγμή, 7) περιγραφή του εξοπλισμού και των ρυθμίσεων για τη διασφάλιση του ελέγχου της γεώτρησης, της ασφάλειας των διαδικασιών, του περιορισμού των επικίνδυνων ουσιών, της πρόληψης πυρκαγιάς και έκρηξης, της προστασίας των εργαζομένων από επικίνδυνες ουσίες και της προστασίας του περιβάλλοντος από αρχόμενο σοβαρό ατύχημα, 8) περιγραφή των ρυθμίσεων για την προστασία των προσώπων που βρίσκονται στην εγκατάσταση από μεγάλους κινδύνους και για τη διασφάλιση της ασφαλούς διαφυγής, εκκένωσης της εγκατάστασης και διάσωσής τους, καθώς και περιγραφή των ρυθμίσεων για την συντήρηση των συστημάτων ελέγχου ώστε να προβληθούν σε περίπτωση εκκένωσης του συνόλου του προσωπικού, 9) σχετικούς κώδικες, πρότυπα και οδηγίες που χρησιμοποιούνται κατά την κατασκευή και θέση σε λειτουργία της εγκατάστασης, 10) πληροφορίες σχετικά με το σύστημα διαχείρισης ασφάλειας και περιβάλλοντος του διαχειριστή, το οποίο αφορά την παραγωγική εγκατάσταση, 11) εσωτερικό σχέδιο αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και επαρκή περιγραφή του, 12) περιγραφή του μηχανισμού ανεξάρτητης επαλήθευσης, Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 52

54 13) κάθε άλλη συναφή λεπτομέρεια που καθίσταται κατά περίπτωση αναγκαία, όπως όταν δύο ή περισσότερες εγκαταστάσεις λειτουργούν συνδυασμένα, κατά τρόπο που επηρεάζει την πιθανότητα μεγάλου κινδύνου σε οποιαδήποτε ή σε όλες τις εγκαταστάσεις, 14) πληροφορίες σχετιζόμενες με άλλες απαιτήσεις στο πλαίσιο του παρόντος Νόμου οι οποίες αποκτώνται στο πλαίσιο των απαιτήσεων για την πρόληψη σοβαρών ατυχημάτων δυνάμει του Π.δ. 177/1997, 15) όσον αφορά εργασίες που πρόκειται να εκτελεστούν από την εγκατάσταση, κάθε πληροφορία που αφορά την πρόληψη σοβαρών ατυχημάτων που προκαλούν εκτεταμένες ή σοβαρές ζημιές στο περιβάλλον, σχετίζεται με άλλες απαιτήσεις στο πλαίσιο του παρόντος Νόμου και αποκτάται σύμφωνα με την Οδηγία 2011/92/ΕΕ, 16) εκτίμηση των πιθανών περιβαλλοντικών επιπτώσεων που έχουν εντοπιστεί και προκύπτουν από την αδυναμία συγκράτησης των ρύπων λόγω σοβαρού ατυχήματος και περιγραφή των τεχνικών και μη τεχνικών μέτρων που προβλέπονται για την πρόληψη, τη μείωση ή την αντιστάθμισή τους, συμπεριλαμβανομένης της παρακολούθησης. 3. Πληροφορίες που Περιλαμβάνονται σε Έκθεση περί Μεγάλων Κινδύνων όσον Αφορά μη Παραγωγική Εγκατάσταση Οι εκθέσεις μεγάλων κινδύνων όσον αφορά μη παραγωγικές εγκαταστάσεις που πρέπει να καταρτίζονται και να υποβάλλονται περιλαμβάνουν τουλάχιστον τις κατωτέρω πληροφορίες: 1) Το όνομα και τη διεύθυνση του ιδιοκτήτη Μ.Π.Εγκ., 2) συνοπτική παρουσίαση της συμμετοχής των εργαζομένων στην κατάρτιση της έκθεσης περί μεγάλων κινδύνων, 3) περιγραφή της εγκατάστασης και, στην περίπτωση κινητής εγκατάστασης, περιγραφή των μέσων μετακίνησής της από μια τοποθεσία σε άλλη και το σύστημα σταθεροποίησής της, 4) περιγραφή των τύπων εργασιών που ενέχουν μεγάλους κινδύνους και που είναι σε θέση να εκτελεί η εγκατάσταση, καθώς και τον μέγιστο αριθμό προσώπων που μπορούν να βρίσκονται στην εγκατάσταση ανά πάσα στιγμή, 5) στοιχεία που τεκμηριώνουν ότι έχουν εντοπισθεί όλοι οι μεγάλοι κίνδυνοι, ότι έχει εκτιμηθεί η πιθανότητα και οι συνέπειές τους, συμπεριλαμβανομένου κάθε περιβαλλοντικού, μετεωρολογικού και οφειλόμενου στον θαλάσσιο πυθμένα περιορισμού της ασφάλειας των εργασιών, και ότι τα μέτρα ελέγχου αυτών, περιλαμβανομένων των κρίσιμων στοιχείων για την ασφάλεια και το περιβάλλον, είναι κατάλληλα για τη μείωση κινδύνων ενός σοβαρού ατυχήματος σε ανεκτό επίπεδο, στην τεκμηρίωση αυτήν περιλαμβάνεται εκτίμηση της αποτελεσματικότητας όσον αφορά την αντιμετώπιση πετρελαιοκηλίδας, 6) περιγραφή της μονάδας και των ρυθμίσεων για τη διασφάλιση του ελέγχου της γεώτρησης, της ασφάλειας των διαδικασιών, του περιορισμού των επικίνδυνων ουσιών, της πρόληψης πυρκαγιάς και έκρηξης, της προστασίας των εργαζομένων από επικίνδυνες ουσίες και της προστασίας του περιβάλλοντος από αρχόμενο σοβαρό ατύχημα, 7) περιγραφή των ρυθμίσεων για την προστασία των προσώπων που βρίσκονται στην εγκατάσταση από μεγάλους κινδύνους και τη διασφάλιση της ασφαλούς διαφυγής, εκκένωσης και διάσωσής τους, καθώς και των ρυθμίσεων σχετικά με τους μηχανισμούς για τη συνέχιση της λειτουργίας των συστημάτων ελέγχου και την Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 53

55 πρόληψη ζημιών στην εγκατάσταση και το περιβάλλον σε περίπτωση εκκένωσης του συνόλου του προσωπικού, 8) κώδικες, πρότυπα και κατευθύνσεις που χρησιμοποιούνται κατά την κατασκευή σε θέση σε λειτουργία της εγκατάστασης, 9) αποδεικτικά στοιχεία ότι έχουν εντοπιστεί όλοι οι μεγάλοι κίνδυνοι όσον αφορά όλες τις εργασίες που είναι σε θέση να εκτελεί η εγκατάσταση και ότι οι κίνδυνοι σοβαρού ατυχήματος έχουν μειωθεί σε ανεκτό επίπεδο, 10) περιγραφή κάθε περιβαλλοντικού, μετεωρολογικού και οφειλόμενου στον θαλάσσιο πυθμένα περιορισμού της ασφάλειας των εργασιών, καθώς και των ρυθμίσεων για τον εντοπισμό κινδύνων λόγω επισφαλών στοιχείων στον θαλάσσιο πυθμένα και τη θάλασσα, όπως αγωγοί και αγκυροβόλια παρακείμενων εγκαταστάσεων, 11) πληροφορίες σχετικά με το σύστημα διαχείρισης ασφαλείας και περιβάλλοντος, οι οποίες αφορούν τη μη παραγωγική εγκατάσταση, 12) εσωτερικό σχέδιο αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης ή επαρκή περιγραφή του, 13) περιγραφή του μηχανισμού ανεξάρτητης επαλήθευσης, 14) κάθε άλλη συναφή λεπτομέρεια, που απαιτείται κατά περίπτωση, όπως όταν δύο ή περισσότερες εγκαταστάσεις λειτουργούν συνδυασμένα, κατά τρόπο που επηρεάζει την πιθανότητα επέλευσης μεγάλου κινδύνου σε οποιαδήποτε ή σε όλες τις εγκαταστάσεις, 15) όσον αφορά εργασίες που πρόκειται να εκτελεστούν από την εγκατάσταση, κάθε πληροφορία που αποκτάται σύμφωνα με την Οδηγία 2011/92/ΕΕ σχετικά με την πρόληψη σοβαρών ατυχημάτων που προκαλούν εκτεταμένες ή σοβαρές ζημιές στο περιβάλλον, που σχετίζονται με άλλες απαιτήσεις στο πλαίσιο του παρόντος Νόμου, 16) εκτίμηση των πιθανών περιβαλλοντικών επιπτώσεων που προκύπτουν από την αδυναμία συγκράτησης των ρύπων λόγω σοβαρού ατυχήματος και περιγραφή των τεχνικών και μη τεχνικών μέτρων που προβλέπονται για την πρόληψη, τη μείωση ή την αντιστάθμισή τους, συμπεριλαμβανομένης της παρακολούθησης. 4. Πληροφορίες που Περιλαμβάνονται σε Κοινοποίηση Εργασιών Γεώτρησης. Κοινοποιήσεις εργασιών γεώτρησης που πρέπει να καταρτίζονται και να υποβάλλονται, περιλαμβάνουν τουλάχιστον τις κατωτέρω πληροφορίες: 1) Το όνομα και τη διεύθυνση του διαχειριστή της γεώτρησης, 2) την ονομασία της εγκατάστασης που θα χρησιμοποιηθεί και το όνομα και τη διεύθυνση του ιδιοκτήτη Μ.Π.Εγκ. ή, σε περίπτωση παραγωγικής εγκατάστασης, του εργολάβου που αναλαμβάνει δραστηριότητες γεώτρησης, 3) λεπτομέρειες που προσδιορίζουν τη γεώτρηση και κάθε σύνδεσή της με εγκαταστάσεις και συνδεδεμένες υποδομές, 4) πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα εργασιών της γεώτρησης, συμπεριλαμβανομένης της περιόδου λειτουργίας της, λεπτομέρειες και επαλήθευση των φραγμών κατά της απώλειας ελέγχου γεώτρησης, τον έλεγχο της κατεύθυνσης της τροχιάς της γεώτρησης, καθώς και τους περιορισμούς της ασφάλειας των εργασιών σε συνάρτηση με τη διαχείριση κινδύνου, 5) σε περίπτωση υφιστάμενης γεώτρησης, πληροφορίες για το ιστορικό και την κατάστασή της, 6) κάθε λεπτομέρεια σχετικά με τον εξοπλισμό ασφαλείας που πρόκειται να χρησιμοποιηθεί, αλλά δεν περιγράφεται στην υπάρχουσα έκθεση μεγάλων κινδύνων για την εγκατάσταση, Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 54

56 7) εκτίμηση κινδύνου η οποία περιλαμβάνει περιγραφή: α. των ιδιαίτερων κινδύνων που σχετίζονται με την εργασία γεώτρησης, συμπεριλαμβανομένου κάθε περιβαλλοντικού, μετεωρολογικού και οφειλόμενου στον θαλασσιο πυθμένα περιορισμού της ασφάλειας των εργασιών, β. των κινδύνων του υπεδάφους, γ. κάθε επιφανειακής ή υποθαλάσσιας εργασίας που ενέχει πιθανότητα επέλευσης ταυτόχρονων μεγάλων κινδύνων, δ. των κατάλληλων μέτρων ελέγχου, 8) περιγραφή της διαμόρφωσης της γεώτρησης κατά το τέλος τον εργασιών, δηλαδή μόνιμη ή προσωρινή εγκατάλειψη, καθώς και περιγραφή εάν ο εξοπλισμός παραγωγής έχει τοποθετηθεί εντός της γεώτρησης προς μελλοντική χρήση, 9) σε περίπτωση τροποποίησης ήση υποβληθείσας κοινοποίησης εργασιών γεώτρησης, επαρκείς λεπτομέρειες για την πλήρη επικαιροποίηση της κοινοποίησης, 10) σε περίπτωση γεώτρησης που πρόκειται να κατασκευαστεί, να τροποποιηθεί ή να συντηρηθεί μέσω μη παραγωγικής εγκατάστασης, παρέχονται οι παρακάτω πρόσθετες πληροφορίες: α. περιγραφή κάθε περιβαλλοντικού, μετεωρολογικού και οφειλόμενου στο θαλάσσιο πυθμένα περιορισμού της ασφάλειας των εργασιών, καθώς και ρυθμίσεις εντοπισμού κινδύνων λόγω επισφαλών στοιχείων στον θαλάσσιο πυθμένα και τη θάλασσα, όπως αγωγοί και αγκυροβόλια παρακείμενων εγκαταστάσεων, β. περιγραφή των περιβαλλοντικών συνθηκών που έχουν συνεκτιμηθεί στο πλαίσιο του εσωτερικού σχεδίου αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης της εγκατάστασης, γ. Περιγραφή των ρυθμίσεων για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, συμπεριλαμβανομένων των ρυθμίσεων για την αντιμετώπιση σε περιπτώσεις περιβαλλοντικών περιστατικών οι οποίες δεν περιγράφονται στην έκθεση μεγάλων κινδύνων, και δ. περιγραφή της μεθόδου συντονισμού των συστημάτων διαχείρισης του διαχειριστή της γεώτρησης και του ιδιοκτήτη Μ.Π.Εγκ., προκειμένου να διασφαλίζεται ο αποτελεσματικός έλεγχος των μεγάλων κινδύνων ανά πάσα στιγμή, 11) έκθεση με τα πορίσματα της ανεξάρτητης εξέτασης της γεώτρησης, συμπεριλαμβανομένης δήλωσης της έκθεσης και των πορισμάτων από την ανεξάρτητη εξέταση της γεώτρησης από τον ανεξάρτητο φορέα επαλήθευσης, η οποία αναφέρει ότι η διαχείρηση κινδύνου όσον αφορά τον σχεδιασμό της γεώτρησης και τα μέσα αποτροπής της απώλειας ελέγχου είναι κατάλληλα για το σύνολο των προβλεπόμενων συνθηκών και περιστάσεων, 12) τις πληροφορίες που είναι συναφείς με τον παρόντα Νόμο και λαμβάνονται στο πλαίσιο των απαιτήσεων για την πρόληψη σοβαρών ατυχημάτων 13) όσον αφορά τις εργασίες γεώτρησης που πρόκειται να εκτελεσθούν, κάθε πληροφορία για την πρόληψη σοβαρών ατυχημάτων που μπορούν να προκαλέσουν εκτεταμένες ή σοβαρές ζημιές στο περιβάλλον, συναφή με άλλες απαιτήσεις στο πλαίσιο του παρόντος Νόμου. 5. Πληροφορίες που Παρέχονται Όσον Αφορά Μηχανισμό Επαλήθευσης Οι περιγραφές που πρέπει να υποβάλλονται σχετικά με μηχανισμούς ανεξάρτητης επαλήθευσης που πρέπει να καταρτίζονται περιλαμβάνουν: α) Δήλωση του διαχειριστή ή του ιδιοκτήτη Μ.Π.Εγκ. μετά από εξέταση της έκθεσης του ανεξάρτητου φορέα επαλήθευσης που πιστοποιεί ότι τα κρίσιμα στοιχεία Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 55

57 ασφαλείας και το σύστημα συντήρησής τους, όπως ορίζονται στην έκθεση μεγάλων κινδύνων, είναι ή θα είναι κατάλληλα, β) περιγραφή του μηχανισμού επαλήθευσης, συμπεριλαμβανομένης της επιλογής ανεξαρτήτων φορέων επαλήθευσης, και των μέσων που χρησιμοποιούνται για να επαληθεύεται ότι τα κρίσιμα στοιχεία ασφαλείας και περιβάλλοντος και κάθε συγκεκριμένη μονάδα που υπάγεται στο μηχανισμό διατηρούνται σε καλή κατάσταση, γ) περιγραφή των μέσων επαλήθευσης που αναφέρονται στο στοιχείο β που περιλαμβάνει λεπτομέρειες όσον αφορά τις αρχές που θα εφαρμόζονται για την άσκηση των λειτουργιών στο πλαίσιο του μηχανισμού καθ όλο τον κύκλο ζωής της εγκατάστασης, μεταξύ των οποίων: i. την εξέταση και τον έλεγχο των κρίσιμων στοιχείων ασφάλειας και περιβάλλοντος από ανεξάρτητους και έμπειρους φορείς επαλήθευσης, ii. επαλήθευση του σχεδιασμού, των προτύπων, της πιστοποίησης ή άλλου συστήματος συμμόρφωσης των κρίσιμων στοιχείων ασφάλειας και περιβάλλοντος, iii. επιθεώρηση των εν εξελίξει εργασιών, iv. υποβολή αναφοράς για κάθε περίπτωση μη συμμόρφωσης, v. λήψη διορθωτικών μέτρων από το διαχειριστή ή τον ιδιοκτήτη Μ.Π.Εγκ. 6. Πληροφορίες που Παρέχονται Όσον Αφορά Ουσιαστική Αλλαγή σε Εγκατάσταση, Συμπεριλαμβανομένης της Απομάκρυνσης Σταθερής Εγκατάστασης Όταν πρόκειται να γίνουν ουσιαστικές αλλαγές σε εγκατάσταση, η αναθεωρημένη έκθεση μεγάλων κινδύνων, στην οποία ενσωματώνονται οι ουσιαστικές αλλαγές που πρέπει να υποβάλλονται δυνάμει της περίπτωσης στ της παραγράφου 1 του άρθρου 11 περιλαμβάνει τουλάχιστον τα παρακάτω: 1) Το όνομα και τη διεύθυνση του διαχειριστή ή του ιδιοκτήτη Μ.Π.Εγκ., 2) συνοπτική παρουσίαση της ενδεχόμενης συμμετοχής των εργαζομένων στην κατάρτιση της αναθεωρημένης έκθεσης μεγάλων κινδύνων, 3) επαρκείς πληροφορίες προκειμένου να καταστεί δυνατή η πλήρης επικαιροποίηση της προηγούμενης έκθεσης μεγάλων κινδύνων και του σχετικού εσωτερικού σχεδίου αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης της εγκατάστασης και να αποδειχθεί ότι η πιθανότητα μεγάλων κινδύνων έχει μειωθεί σε ανεκτό επίπεδο, 4) σε περίπτωση παύσης της χρήσης σταθερής παραγωγικής εγκατάστασης: α. τα μέσα για την απομόνωση όλων των επικίνδυνων ουσιών και, όταν πρόκειται για γεωτρήσεις συνδεδεμένες με την εγκατάσταση, για τη μόνιμη σφράγιση των γεωτρήσεων από την εγκατάσταση και το περιβάλλον, β. περιγραφή της πιθανότητας μεγάλων κινδύνων που σχετίζονται με τον παροπλισμό της εγκατάστασης για τους εργαζομένους και το περιβάλλον, του συνολικού εκτιθέμενου πληθυσμού και των μέτρων ελέγχου της διακινδύνευσης, γ. τους μηχανισμούς αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης για τη διασφάλιση της ασφαλούς εκκένωσης και διάσωσης του προσωπικού και τη διατήρηση σε λειτουργία των συστημάτων ελέγχου με στόχο την πρόληψη σοβαρού περιβαλλοντικού ατυχήματος. 7. Πληροφορίες που Παρέχονται σχετικά με Εταιρική Πολιτική Πρόληψης Σοβαρού Ατυχήματος Η εταιρική πολιτική πρόληψης σοβαρών ατυχημάτων που πρέπει να καταρτίζεται και να υποβάλλεται, περιλαμβάνει μεταξύ άλλων: Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 56

58 1) Την ευθύνη, σε επίπεδο εταιρικού διοικητικού συμβουλίου, για τη διασφάλιση, σε συνεχή βάση, ότι η εταιρική πολιτική πρόληψης σοβαρών ατυχημάτων είναι κατάλληλη, εφαρμόζεται και λειτουργεί με τον κατάλληλο τρόπο, 2) συνοπτική παρουσίαση της συμμετοχής των εργαζομένων στην κατάρτιση της εταιρικής πολιτικής πρόληψης σοβαρού ατυχήματος, 3) τα μέτρα για την απόκτηση και διατήρηση ισχυρής αντίληψης περί ασφάλειας που αυξάνει τις πιθανότητες συνεχούς ασφαλούς λειτουργείας, 4) την έκταση και την ένταση του ελέγχου των διεργασιών, 5) τα μέτρα για την ανταμοιβή και την αναγνώριση επιθυμητών συμπεριφορών, 6) την αξιολόγηση των δυνατοτήτων και στόχων της εταιρίας, 7) τα μέτρα για τη διατήρηση των προτύπων ασφαλείας και περιβάλλοντος ως βασικής εταιρικής αξίας, 8) επίσημα συστήματα διοίκησης και ελέγχου που περιλαμβάνουν μέλη του διοικητικού συμβουλίου και ανώτερα διοικητικά στελέχη της εταιρίας, 9) τον τρόπο για την εξασφάλιση επάρκειας σε όλα τα επίπεδα λειτουργίας της εταιρίας, 10) το βαθμό στον οποίο τα στοιχεία 1-8 εφαρμόζονται στις υπεράκτιες εργασίες υδρογονανθράκων της εταιρίας που εκτελούνται εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 8. Πληροφορίες που Παρέχονται Σχετικά με το Σύστημα Ασφαλείας και Περιβαλλοντικής Διαχείρισης Το σύστημα ασφάλειας και περιβαλλοντικής διαχείρισης που πρέπει να καταρτίζεται και να υποβάλλεται περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων: 1) Την οργανωτική δομή και τους ατομικούς ρόλους και τις αρμοδιότητες, 2) τον προσδιορισμό και την αξιολόγηση των μεγάλων κινδύνων, καθώς και την πιθανότητά τους και τις ενδεχόμενες συνέπειες, 3) την ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων στις εκτιμήσεις κινδύνου σοβαρού ατυχήματος που περιλαμβάνονται στην έκθεση μεγάλων κινδύνων, 4) τους ελέγχους των μεγάλων κινδύνων κατά τις συνήθεις εργασίες, 5) τη διαχείριση των αλλαγών, 6) τον σχεδιασμό και την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, 7) τον περιορισμό της περιβαλλοντικής ζημίας, 8) την παρακολούθηση των επιδόσεων, 9) τις ρυθμίσεις περί ελέγχου και επανεξέτασης, και 10) τα μέτρα που ισχύουν για συμμετοχή σε τριμερείς διαβουλεύσεις και τους τρόπους υλοποίησης των επακόλουθων ενεργειών 9. Πληροφορίες που Παρέχονται σε Εσωτερικό Σχέδιο Αντιμετώπισης Καταστάσεων Εκτάκτου Ανάγκης Τα εσωτερικά σχέδια αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης που πρέπει να καταρτίζονται και υποβάλλονται περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων: 1) Το ονοματεπώνυμο και την ιδιότητα των προσώπων που είναι εξουσιοδοτημένα να ενεργοποιούν διαδικασίες αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης και του προσώπου που διευθύνει το εσωτερικό σχέδιο αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, 2) το ονοματεπώνυμο ή την ιδιότητα του προσώπου που λειτουργεί ως σύνδεσμος με την Αρχή ή τις Αρχές που είναι υπεύθυνες για το εξωτερικό σχέδιο αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, 3) περιγραφή όλων των προβλέψιμων συνθηκών ή συμβάντων που ενδέχεται να προκαλέσουν σοβαρό ατύχημα, όπως περιγράφονται στην έκθεση μεγάλων κινδύνων στην οποία επισυνάπτεται το σχέδιο, Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 57

59 4) περιγραφή των μέτρων που θα ληφθούν για τον έλεγχο των συνθηκών ή συμβάντων που θα μπορούσαν να προκαλέσουν σοβαρό ατύχημα και για τον περιορισμό των επιπτώσεών τους, 5) περιγραφή του διαθέσιμου εξοπλισμού και των διαθέσιμων πόρων, μεταξύ άλλων, για τον περιορισμό ενδεχόμενης πετρελαιοκηλίδας, 6) ρυθμίσεις για τον περιορισμό των κινδύνων στους οποίους εκτίθενται τα πρόσωπα που εργάζονται στην εγκατάσταση και το περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένου του συστήματος ειδοποίησης και των ενεργειών, στις οποίες πρέπει να προβούν τα πρόσωπα μετά την ειδοποίησή τους, 7) σε περίπτωση συνδυασμένων εργασιών, ρυθμίσεις για τον συντονισμό της διαφυγής, της εκκένωσης και της διάσωσης μεταξύ των σχετικών εγκαταστάσεων, με στόχο της διασφάλιση καλών προοπτικών επιβίωσης των προσώπων που βρίσκονται στις εγκαταστάσεις κατά τη διάρκεια σοβαρού ατυχήματος, 8) εκτίμηση της αποτελεσματικότητας αντιμετώπισης πετρελαιοκηλίδας. Μεταξύ των περιβαλλοντικών συνθηκών που πρέπει να συνεκτιμώνται σε αυτήν την ανάλυση αντίδρασης περιλαμβάνονται τα εξής: α. οι καιρικές συνθήκες, περιλαμβανομένου του ανέμου, της ορατότητας, της βροχόπτωσης και της θερμοκρασίας, β. συνθήκες της θάλασσας, παλιρροιες και ρεύματα, γ. παρουσία πάγου και θραυσμάτων, δ. ώρες φωτός και ε. άλλες γνωστές περιβαλλοντικές συνθήκες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την αποτελεσματικότητα του εξοπλισμού ή τη συνολική αποτελεσματικότητα μιας προσπάθειας αντίδρασης, 9) ρυθμίσεις για την έγκαιρη ειδοποίηση, όσον αφορά το σοβαρό ατύχημα, της Αρχής ή των Αρχών που είναι υπεύθυνες για την ενεργοποίηση του εξωτερικού σχεδίου αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, το είδος των πληροφοριών που πρέπει να περιέχει η αρχική ειδοποίηση και τις ρυθμίσεις για την παροχή περισσότερο εμπεριστατωμένων πληροφοριών μόλις είναι διαθέσιμες, 10) ρυθμίσεις για την εκπαίδευση του προσωπικού στα καθήκοντα που αναμένεται να εκτελεί και, όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο, για τον συντονισμό με εξωτερικούς φορείς αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, 11) ρυθμίσεις για τον συντονισμό των εσωτερικών σχεδίων αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης με εξωτερικά σχέδια αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, 12) αποδεικτικά στοιχεία για προηγούμενες εκτίμησεις οποιονδήποτε χημικών ουσιών χρησιμοποιούνται ως χημικές διασκορπιστικές ουσίες που έχουν διενεργηθεί ώστε να ελαχιστοποιούνται οι συνέπειες στη δημόσια υγεία και κάθε πρόκληση περαιτέρω βλάβης στο περιβάλλον ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 Εκθέσεις Εργασιών Γεώτρησης που Πρέπει να Υποβάλλονται Δυνάμει της Παραγράφου 4 του άρθρου 15 Οι εκθέσεις που πρέπει να υποβάλλονται στην Αρμόδια Αρχή περιλαμβάνουν τουλάχιστον τα εξής: 1) το όνομα και τη διεύθυνση του διαχειριστή της γεώτρησης, Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 58

60 2) την ονομασία της εγκατάστασης και το όνομα και τη διεύθυνση του διαχειριστή ή του ιδιοκτήτη Μ.Π.Εγκ., 3) λεπτομέρειες που προσδιορίζουν τη γεώτρηση και κάθε σύνδεση με εγκαταστάσεις ή συνδεδεμένη υποδομή, 4) σύνοψη των εργασιών που αναλήφθηκαν από την έναρξη των εργασιών ή από την προηγούμενη έκθεση, 5) τη διάμετρο και το πραγματικό κατακόρυφο μετρούμενο βάθος: α. κάθε διάτρησης που πραγματοποιήθηκε και β) κάθε σωλήνωσης που τοποθετήθηκε, 6) την πυκνότητα του ρευστού διάτρησης τη στιγμή σύνταξης της έκθεσης, και 7) την τρέχουσα λειτουργική του κατάσταση σε περίπτωση εργασιών σε υφιστάμενη γεώτρηση ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3 Mέτρα που πρέπει να λαμβάνουν οι διαχειριστές και οι ιδιοκτήτες Μ.Π.Εγκ. για την πρόληψη σοβαρών ατυχημάτων 1. Οι διαχειριστές και οι ιδιοκτήτες Μ.Π.Εγκ.: α) Αποδίδουν ιδιαίτερη προσοχή στην αξιολόγηση των απαιτήσεων αξιοπιστίας και ακεραιότητας όλων των κρίσιμων για την ασφάλεια και το περιβάλλον συστημάτων και βασίζουν τα οικεία συστήματα επιθεώρησης και συντήρησης στην επίτευξη του απαιτούμενου επιπέδου, ακεραιότητας της ασφάλειας και του περιβάλλοντος, β) λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα προκειμένου να διασφαλίζουν, όσο αυτό είναι ευλόγως δυνατόν, ότι δεν υπάρχει απρόβλεπτη διαφυγή επικίνδυνων ουσιών από αγωγούς, δοχεία και συστήματα προοριζόμενα για τον ασφαλή περιορισμό τους. Επιπλέον, οι διαχειριστές και οι ιδιοκτήτες Μ.Π.Εγκ. διασφαλίζουν ότι καμία βλάβη του προστατευτικού φραγμού δεν είναι δυνατόν να προκαλέσει σοβαρό ατύχημα, γ) συντάσσουν κατάλογο του διαθέσιμου εξοπλισμού στον οποίο να αναφέρεται το ιδιοκτησιακό καθεστώς του, η θέση του, ο τρόπος μεταφοράς και ο τρόπος χρησιμοποίησής του στην εγκατάσταση και κάθε οντότητα που συμμετέχει στην εφαρμογή του εσωτερικού σχεδίου αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Στον κατάλογο προσδιορίζονται τα υφιστάμενα μέτρα που διασφαλίζουν τη διατήρηση του εξοπλισμού και των σχετικών διαδικασιών σε επιχειρησιακή ετοιμότητα, δ) διασφαλίζουν ότι διαθέτουν κατάλληλο πλαίσιο για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης με όλες τις σχετικές ρυθμιστικές διατάξεις, ενσωματώνοντας τα ρυθμιστικά τους καθήκοντα που αφορούν τον έλεγχο των μεγάλων κινδύνων και την προστασία του περιβάλλοντος στις συνήθεις επιχειρησιακές διαδικασίες τους, και ε) αποδίδουν ιδιαίτερη προσοχή στη δημιουργία και διατήρηση ισχυρής αντίληψης περί ασφάλειας που αυξάνει την πιθανότητα συνεχούς ασφαλούς λειτουργίας, συμπεριλαμβανομένης της εξασφάλισης της συνεργασίας των εργαζομένων μέσω, μεταξύ άλλων: i. σαφούς δέσμευσης για τριμερείς διαβουλεύσεις και επακόλουθες ενέργειες, ii. ενθάρρυνσης και ανταμοιβής της αναφοράς ατυχημάτων και παρ ολίγον ατυχημάτων iii. αποτελεσματικής συνεργασίας με εκλεγμένους αντιπροσώπους για ζητήματα ασφαλείας iv. προστασίας των καταγγελλόντων. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 59

61 2. Ο Κλάδος συνεργάζεται για την Αρμόδια Αρχή για την υιοθέτηση και υλοποίηση σχεδίου προτεραιότητας για την εκπόνηση προτύπων, κατευθύνσεων και κανόνων που διασφαλίζουν την εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών ως προς την πρόληψη σοβαρών ατυχημάτων και τον περιορισμό των συνεπειών σοβαρών ατυχημάτων σε περίπτωση που παρ όλα αυτά συμβούν ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 4 Πληροφορίες που περιέχονται στα εξωτερικά σχέδια αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης Τα εξωτερικά σχέδια αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης που καταρτίζονται, περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τα εξής: α) Ονοματεπώνυμα και ιδιότητες των προσώπων που είναι εξουσιοδοτημένα να ενεργοποιούν διαδικασίες αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και των προσώπων που είναι εξουσιοδοτημένα να διευθύνουν το εξωτερικό σχέδιο αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, β) ρυθμίσεις έγκαιρης ειδοποίησης για σοβαρά ατυχήματα και σχετικές διαδικασίες συναγερμού και αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, γ) ρυθμίσεις για τον συντονισμό των αναγκαίων πόρων κατά την εφαρμογή του εξωτερικού σχεδίου αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, δ) ρυθμίσεις για την παροχή συνδρομής στο εσωτερικό σχέδιο αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, ε) λεπτομερή περιγραφή των ρυθμίσεων του εξωτερικού σχεδίου αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, στ) ρυθμίσεις για την παροχή καταλλήλων πληροφοριών και συμβούλων σχετικά με το σοβαρό ατύχημα σε πρόσωπα και οργανισμούς που ενδέχεται να επηρεαστούν από αυτό, ζ) ρυθμίσεις για την παροχή πληροφοριών στις υπηρεσίες αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης άλλων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε περίπτωση σοβαρού ατυχήματος με ενδεχόμενες διασυνοριακές συνέπειες, η) ρυθμίσεις για τον μετριασμό των αρνητικών επιπτώσεων στα άγρια ζώα και φυτά, τόσο στη θάλασσα όσο και στην ξηρά, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων στις οποίες ζώα καλυμμένα με πετρέλαιο φτάνουν στην ακτή νωρίτερα από την ίδια την κηλίδα. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 60

62 Νόμος υπ αριθμόν 2289/ 8 Φεβρουαρίου 1995 Nόμος υπ αριθμόν 4001/ 22 Αυγούστου 2011 Νόμος υπ αριθμόν 4014/ 21 Σεπτεμβρίου 2011 Νόμος υπ αριθμόν 3983/ 17 Ιουνίου 2011 Nόμος υπ αριθμόν 4409/ 28 Ιουλίου 2016 Υπουργός Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας Υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και ημοσίων Έργων και Υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Υπουργός Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας Υπουργός Υποδομών, Μεταφορών και ικτύων Κατάργηση ΜΠΕ για έργα Β κατηγορίας Κατάργηση συνυπογραφών άλλων Υπουργών Κατάργηση αλληλοεπικαλυπτόμενων αδειοδοτήσεων Κατάργηση προμελέτης Πλαίσιο λήψης αναγκαίων μέτρων για τη διατήρηση καλής περ/ντικής κατάστασης για το θαλάσσιο περιβάλλοντ εως το 2020 Καθορισμός αναγκαίου νομοθετικού πλαισίου για την ασφάλεια στις υπεράκτιες εργασίες έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων Κατάργηση υποκατηγορίας Β3 Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 61

63 Το δικαίωμα αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης ανήκει στο Δημόσιο Η διαχείρηση των δικαιωμάτων αυτών ασκείται από την ΕΔΕΥ ΑΕ. Ειδική κατηγορία ΜΠΕ στην περίπτωση περιοχής Natura Υποπεριοχές Αδριατική Θάλασσα Ιόντιο και Κεντρική Μεσόγειος Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειος Η Αδειοδοτούσα Αρχή χορηγεί άδεια μόνο εάν έχει αποδείξεις ότι ο αιτών έχει λάβει ή θα λάβει πρόνοια, για τις ευθύνες που ενδέχεται να προκύψουν από τις υπεράκτιες εργασίες Υ/Α. Ο Υπουργός Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας δημοσιεύει πρόσκληση προς υποβολή αιτήσεων για αναζήτηση Υ/Α Η ΕΔΕΥ ΑΕ εκδίδει πρόσκληση προς υποβολή αιτήσεων για αναζήτηση Υ/Α Μείωση έργων και δραστηριοτήτων για τα οποία απαιτείται περιβαλλοντική αδειοδότηση Αναλυτική δέσμη περ/ντικών στόχων, για κάθε θαλάσσια υποπεριοχή, με στόχο τον προσανατολισμό των δράσεων προς καλή περ/ντική κατάσταση Κατά τη διάρκεια όλων των υπεράκτιων εργασιών Υ/Α, πρέπει να λαμβάνονται τα πρόσφορα μέτρα για να διασφαλιστεί ότι πληρούνται οι απαιτήσεις και αναλαμβάνονται και εκτελούνται τα καθήκοντα σύμφωνα με το Νόμο. Η προς αναζήτηση περιοχή δεν υπερβαίνει τα km 2 για τη θάλασσα Η προς αναζήτηση περιοχή δεν υπερβαίνει τα Km 2 για τη θάλασσα Διάρκεια ισχύος της ΑΕΠΟ: 10 έτη Εθνική Επιτροπή Θαλάσσιας Περιβαλλοντικής Στρατηγικής (ΕΕΘΠΕΣ) Ο κάτοχος άδειας είναι οικονομικά υπεύθυνος για την πρόληψη και αποκατάσταση των περιβαλλοντικών ζημιών Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 62

64 Η διάρκεια των ερευνών σε θαλάσσιες περιοχές δεν μπορεί να υπερβεί τα 7 έτη Η διάρκεια των ερευνών σε θαλάσσιες περιοχές δεν μπορεί να υπερβεί τα 8 έτη Σύνταξη ΑΕΠΟ για τα έργα υποκατηγορίας Α1 και Α2 ανεξαρτήτως γνωμοδοτήσεων Σε περίπτωση ρύπανσης ή υποβάθμιση θαλάσσιου περιβάλλοντος επιβάλλονται ποινικές και διοικητικές κυρώσεις Εσωτερικά σχέδια αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης: α) Ενεργοποιούνται για την αντιμετώπιση ατυχήματος ή επικίνδυνης κατάστασης β) είναι συμβατά με το εξωτερικό σχέδιο αντιμετώπισης Η διάρκεια της εκμετάλλευσης μπορεί να παραταθεί με έγγραφη συναίνεση του Εκμισθωτή ή Εργοδότη Η διάρκεια της εκμετάλλευσης μπορεί να επεκταθεί εως και 2 χρόνια Ηλεκτρονική υποβολή ΜΠΕ και η διαδικασία έκδοσης ΑΕΠΟ ή ΠΠΔ γίνεται ηλεκτρονικά Παράρτημα Ι: Χαρακτηριστικά ποιοτικής περιγραφής για τον προσδιορισμό της καλής περ/ντικής κατάστασης Έκθεση μεγάλων κινδύνων σε παραγωγική εγκατάσταση υπόκειται σε ενδελεχή περιοδική επανεξέταση από τον διαχειριστή τουλάχιστον ανά πενταετία ή νωρίτερα εφόσον αυτό ζητείται από την Αρμόδια Αρχή. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 63

65 Ο ανάδοχος δικαιούται να μεταβιβάσει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις σε τρίτο πρόσωπο ύστερα από συναίνεση του Εκμισθωτή ή Εργοδότη Ο ανάδοχος δικαιούται να μεταβιβάσει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις σε τρίτο πρόσωπο ύστερα από συναίνεση του Εκμισθωτή ή Εργοδότη και έγκριση του Υπουργού Περ/ντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Περιβαλλοντική ταυτότητα: πληροφορίες που αφορούν τις επιδόσεις του έργου/δραστηριότητας Παράρτημα ΙΙ: Θαλάσσιες Υποπεριοχές Εταιρική πολιτική πρόληψης σοβαρών ατυχημάτων: Λαμβάνει υπόψη την κύρια ευθύνη των διαχειριστών για τον έλεγχο της διακινδύνευσης από σοβαρά ατυχήματα και τη συνεχή βελτίωσή του, για να διασφαλίζεται υψηλό επίπεδο προστασίας. Παραχώρηση των δικαιωμάτων στη Δ.Ε.Π.- Ε.Κ.Υ. Καταργήθηκε Χρόνος αδειοδότησης: Έργα κατηγορίας Α1 6 μήνες Έργα κατηγορίας Α2 4 μήνες Παράρτημα ΙΙΙ: Ενδεικτικοί κατάλογοι χαρακτηριστικών, πιέσεων και επιπτώσεων Η Αρμόδια Αρχή συνεργάζεται με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια στη Θάλασσα Θέσπιση Κανονισμών εκτέλεσης έργων αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης Υ/Α Καταργήθηκε Δυνατότητα περ/ντικής αδειοδότησης στα υφιστάμενα έργα/δραστηριότητες Παράρτημα IV: Κατάλογος χαρακτηριστικών που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για τον καθορισμό περ/ντικών στόχων 9 Παραρτήματα που περιλαμβάνουν τις πληροφορίες που παρέχονται σχετικά με την πρόληψη σοβαρών ατυχημάτων και τις καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 64

66 Αναζήτηση, έρευνα ή εκμετάλλευση Υ/Α χωρίς άδεια τιμωρείται με φυλάκιση και χρηματική ποινή Καταργήθηκε Αίτημα ανανέωσης ΑΕΠΟ: υποβολή τουλάχιστον 2 μήνες πριν τη λήξη Παράρτημα V: Προγράμματα παρακολούθησης Πίνακας 2: Σημαντικότερες Αποφάσεις και Τροποποιήσεις Νόμων Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 65

67 6. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ ΕΡΓΩΝ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ 6.1. Κατάταξη Έργων και Δραστηριοτήτων 1. Τα έργα και οι δραστηριότητες του δημοσίου και ιδιωτικού τομές, των οποίων η κατασκευή ή λειτουργία δύναται να έχουν επιπτώσεις στο περιβάλλον, κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες ανάλογα με τις επιπτώσεις στο περιβάλλον. Η πρώτη κατηγορία (Α) περιλαμβάνει τις δραστηριότητες και τα έργα τα οποία μπορεί να προκαλέσουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και για τα οποία απαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων προκειμένου να επιβάλλονται ειδικοί όροι και περιορισμοί για την προστασία του περιβάλλοντος σχετικά με το συγκεκριμένο έργο η δραστηριότητα. Τα έργα και οι δραστηριότητες της πρώτης κατηγορίας κατατάσσονται: α) σε αυτά που ενδέχεται να προκαλέσουν πολύ σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και αποτελούν την υποκατηγορία Α1 και β) σε αυτά που ενδέχεται να προκαλέσουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και εποτελούν την υποκατηγορία Α2. Η δεύτερη κατηγορία (Β) περιλαμβάνει έργα και δραστηριότητες τα οποία χαρακτηρίζονται από τοπικές και μη σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και υπόκεινται σε γενικές προδιαγραφές, όρους και περιορισμούς που τίθενται για την προστασία του περιβάλλοντος. 2. Έργα και δραστηριότητες που εξυπηρετούν σκοπούς Εθνικής Άμυνας, καθώς και έργα ή δραστηριότητες που απαιτούνται για την άμεση αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών εξαιρούνται από την εφαρμογή του παρόντος νόμου. 3. Έργα και δραστηριότητες, ο σχεδιασμός και η διαδικασία υλοποίησης των οποίων υιοθετούνται με ειδικό νόμο, εξαιρούνται από την εφαρμογή των διατάξεων παρόντος εφόσον, μέσα απο τη νομοθετική διαδικασία που ακολουθείται, πληρούνται οι σκοποί του νόμου αυτού, συμπεριλαμβανομένης της κατάλληλης αξιολόγησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και της επαρκούς δημοσιοποίησης και δημόσιας διαβούλευσης επί των συγκεκριμένων έργων και δραστηριοτήτων. 4. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, που εκδίδεται εντός ενός μηνός από τη δημοσίευση του παρόντος, τα δημόσια ή ιδιωτικά έργα και δραστηριότητες που υπόκεινται στις ρυθμίσεις του νόμου κατατάσσονται στις κατηγορίες και υποκατηγορίες του παρόντος άρθρου καθώς και σε ομάδες κοινές για όλες τις κατηγορίες. 5. Έργο ή δραστηριότητα που περιλαμβάνει επί μέρους έργα ή δραστηριότητες, κατατάσσεται στην υποκατηγορία του επί μέρους έργου ή δραστηριότητας με τις σημαντικότερες επιπτώσεις στο περιβάλλον και συνεπώς στην υψηλότερη υποκατηγορία. 6. Σε περίπτωση που κάποιο έργο ή δραστηριότητα δεν περιλαμβάνεται στον πίνακα κατάταξης των έργων και δραστηριοτήτων στις κατηγορίες, υποκατηγορίες και ομάδες του παρόντος, μπορεί να ακολουθεί την κατάταξη του πλησιέστερου συναφούς έργου ή δραστηριότητας με απόφαση του Γενικού Διευθυντή Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, κατόπιν αιτήσεως είτε του φορέα του έργου ή της δραστηριότητας είτε της αρμόδιας περιβαλλοντικής αρχής. Εάν δεν είναι δυνατός ο προσδιορισμός Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 66

68 συναφούς έργου ή δραστηριότητας, η κατάταξη γίνεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, κατόπιν εισήγησης της αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Κοινή Διαδικασία Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης Έργων ή Δραστηριοτήτων Κατηγορίας Α 1. Για την πραγματοποίηση νέων έργων ή δραστηριοτήτων κατηγορίας Α ή τη μετεγκατάσταση ήδη υφιστάμενων απαιτείται διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης με τη διεξαγωγή ΜΠΕ και έκδοση Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ). 2. Ο φορέας του έργου ή της δραστηριότητας της κατηγορίας Α δύναται να ζητήσει γνωμοδότηση της αρμόδιας περιβαλλοντικής αρχής με την υποβολή φακέλου Προκαταρκτικού Προσδιορισμού Περιβαλλοντικών Απαιτήσεων (ΠΠΠΑ), πριν την υποβολή ΜΠΕ. Στο πλαίσιο της ΠΠΠΑ, ο φορέας του έργου ή της δραστηριότητας δύναται να διενεργήσει δημόσιο διάλογο αναφορικά με τα βασικά τεχνικά χαρακτηριστικά του έργου ή της δραστηριότητας και τις ενδεχόμενες κύριες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. 3. Η γνωμοδότηση κατά το στάδιο της ΠΠΠΑ προσδιορίζει αιτιολογημένα τα ακόλουθα στοιχεία σχετικά με το περιεχόμενο της ΜΠΕ: α) τις δέσμες των εναλλακτικών λύσεων, β) τις ειδικές μελέτες ανά κατηγορία επίπτωσης που κρίνεται αναγκαίο να εκπονηθούν και τις κατευθύνσεις σχετικά με τη μεθοδολογία και τα χαρακτηριστικά των μελετών, γ) τα θέματα στα οποία θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα κατά την εξέταση των επιπτώσεων, δ) τον κατάλογο των φορέων των οποίων ζητείται η γνώμη και τις προτάσεις για τη διαβούλευση, ε) τις ενδεχόμενες ειδικότερες κατευθύνσεις σχετικά με το περιεχόμενο της ΜΠΕ και τα απαιτούμενα στοιχεία, στ) παράρτημα με όλες τις διατυπωθείσες γνώμες. 4. Για κάθε νέο έργο ή δραστηριότητα απαιτείται γνώμη του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού σχετικά με το εάν η περιοχή όπου χωροθετείται το έργο ή η δραστηριότητα είναι αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, με την εξαίρεση έργων ή δραστηριοτήτων εντός οργανωμένων υποδοχέων παραγωγικών δραστηριοτήτων, όπως Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Παραγωγικών Δραστηριοτήτων, Περιοχών Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης, Επιχειρηματικών Πάρκων, κατά την έννοια του ν. 3982/2011 συμπεριλαμβανομένων και των Οργανωμένων Υποδοχέων Μεταποιητικών και Επιχειρηματικών Δραστηριοτήτων καθορισμένων λατομικών περιοχών, εντός δημόσιων ακινήτων για τα οποία έχουν εγκριθεί Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης κατά τις διατάξεις του άρθρου 12 του ν. 3982/2011. Για το σκοπό αυτό αποστέλλεται αντίγραφο φακέλου της ΜΠΕ στην αρμόδια αρχαιολογική υπηρεσία σε ηλεκτρονική μορφή εντός των προβλεπόμενων προθεσμιών. Σύμφωνα με τη γνώμη απαιτείται εφόσον το έργο ή η δραστηριότητα χωροθετείται εν όλω ή εν μέρει εντός κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου, Ζωνών Προστασίας Α και Β ή πλησίον αρχαίου κατά την έννοια των άρθρων 12, 13 και 10 παράγραφος 3, αντίστοιχα, του ν.3028/ Γνώμη της δασικής υπηρεσίας απαιτείται μόνο για τα έργα τα οποία χωροθετούνται σε δάση, δασικές και αναδασωτέες εκτάσεις, άλση και πάρκα και, εν Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 67

69 γένει, σε εκτάσεις εκτός εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων, εκτός ορίων οικισμών και εκτός οργανωμένων υποδοχέων παραγωγικών δραστηριοτήτων, όπως Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Παραγωγικών Δραστηριοτήτων, Περιοχών Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης, Επιχειρηματικών Πάρκων, κατά την έννοια του ν.3982/ Δεν απαιτείται αποστολή του φακέλου της ΜΠΕ για παροχή γνωμοδοτήσεων εάν αυτές έχουν προσκομισθεί με επιμέλεια του ενδιαφερόμενου κατά την υποβολή του φακέλου αυτής ή του φακέλου του ΠΠΠΑ. 7. Με την ΑΕΠΟ επιβάλλονται προϋποθέσεις, όροι, περιορισμοί και διαφοροποιήσεις για την πραγματοποίηση του έργου ή της δραστηριότητας, ιδίως ως προς τη θέση, το μέγεθος, το είδος, την εφαρμοζόμενη τεχνολογία και τα γενικά τεχνικά χαρακτηριστικά. Επίσης, επιβάλλονται τυχόν αναγκαία επανορθωτικά ή προληπτικά μέτρα και δράσεις παρακολούθησης των περιβαλλοντικών μέσων και παραμέτρων ή και αντισταθμιστικά μέτρα. Οι όροι αφορούν κατά σειρά προτεραιότητας στην αποφυγή ή ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων ή στην επανόρθωση ή αποκατάσταση του περιβάλλοντος. Σε περιπτώσεις όπου, παρά την εφαρμογή όλων των ανωτέρω όρων, διαπιστώνονται επιπτώσεις στο περιβάλλον και εφόσον αυτές αξιολογηθούν ως σημαντικές, δύναται να επιβάλλονται συμπληρωματικά αντισταθμιστικά μέτρα ή και τέλη. Σε κάθε περίπτωση, οι όροι θα πρέπει να είναι: α) Συμβατοί με την ισχύουσα περιβαλλοντική ή άλλη νομοθεσία και το χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό. β) Επαρκείς για την περιβαλλοντική προστασία. γ) Άμεσα συσχετιζόμενοι με το συγκεκριμένο έργο ή δραστηριότητα και τις επιπτώσεις του. δ) Δίκαιοι και αναλογικοί με το μέγεθος και το είδος του έργου ή της δραστηριότητας. ε) Ακριβείς, εφικτοί, δεσμευτικοί και ελέγξιμοι. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, εντός τριών μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, καθορίζονται προδιαγραφές για το περιεχόμενο της ΑΕΠΟ ανάλογα με το είδος του έργου ή της δραστηριότητας. 8. α) Η ΑΕΠΟ έχει διάρκεια ισχύος δέκα έτη, εφόσον δεν επέρχεται μεταβολή των δεδομένων βάσει των οποίων εκδόθηκε. Η ισχύς της παρατείνεται για τέσσερα έτη εφόσον αφορά σε έργα ή δραστηριότητες που διαθέτουν ως Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης την Οικολογική Διαχείριση και Οικολογικό Έλεγχο και για δύο έτη εφόσον αφορά σε έργα και δραστηριότητες που διαθέτουν Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης ISO ή άλλο αντίστοιχο σε ισχύ και για όσο χρόνο το Σύστημα αυτό βρίσκεται σε ισχύ. Μη έγκαιρη ανανέωση του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης συνεπάγεται, εφόσον έχει παρέλθει η αρχική διάρκεια των δέκα ετών, αυτοδίκαη λήξη της ισχύος της ΑΕΠΟ. Επιπλέον ο φορέας υποχρεούται να διαθέτει σε ισχύ το Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης για τουλάχιστον πέντε έτη πριν από την παρέλευση δέκα ετών από την ημερομηνία έκδοσης της ΑΕΠΟ. β) Η ΑΕΠΟ μπορεί με ειδική αιτιολογία να εκδίδεται για διάρκεια ισχύος μικρότερη των δέκα ετών. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 68

70 γ) Η διάρκεια των υφιστάμενων κατά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου ΑΕΠΟ παρατείνεται μέχρι τη συμπλήρωση δεκαετίας από την έκδοσή τους εφόσον δεν έχει επέλθει ουσιαστική μεταβολή των δεδομένων βάσει των οποίων εκδόθηκαν. 9. Σε περίπτωση που διαπιστωθούν, από τα πορίσματα των τακτικών και έκτακτων επιθεωρήσεων του άρθρου 20 του παρόντος, σοβαρά προβλήματα υποβάθμισης του περιβάλλοντος ή αν παρατηρηθούν επιπτώσεις στο περιβάλλον, που δεν είχαν προβλεφθεί από τη ΜΠΕ και την ΑΕΠΟ, η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή επιβάλλει πρόσθετους περιβαλλοντικούς όρους ή τροποποιεί τους αρχικούς. Η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή δύναται επίσης να ζητήσει την εκπόνηση ειδικής μελέτης ή νέας ΜΠΕ για την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών. 10. Η ΑΕΠΟ αποτελεί προϋπόθεση για την έκδοση κάθε διοικητικής πράξης που απαιτείται κατά περίπτωση, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις για την πραγματοποίηση ή λειτουργία του έργου ή της δραστηριότητας. 11. Για την έκδοση απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων για τα τουριστικά καταλύματα και τις εγκαταστάσεις ειδικής τουριστικής υποδομής γνωμοδοτεί επιπλέον και ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού όσον αφορά την τουριστική καταλληλότητα του οικείου οικοπέδου την τουριστική καταλληλότητα του οικείου οικοπέδου ή γηπέδου και τη σκοπιμότητα της αιτούμενης ειδικής τουριστικής υποδομής. Στις ανωτέρω περιπτώσεις η απόφαση έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων επέχει θέση έγκρισης καταλληλότητας οικοπέδου ή γηπέδου από τον ΕΟΤ και έγκρισης σκοπιμότητας ή σκοπιμότητας-χωροθέτησης για τις ειδικές τουριστικές υποδομές. 12. Η αρμόδια για την περιβαλλοντική αδειοδότηση υπηρεσία ορίζει έναν υπάλληλο υπεύθυνο για το συντονισμό και τη διαχείριση όλης της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης του εκάστοτε συγκεκριμένου έργου ή δραστηριότητας εντός των προβλεπόμενων από το νόμο προθεσμιών. 13. Με αποφάσεις του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, που εκδίδονται εντός έξι μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος, εξειδικεύονται περαιτέρω οι διαδικασίες και τα ειδικότερα κριτήρια περιβαλλοντικής αδειοδότησης των έργων και δραστηριοτήτων των άρθρων 3, 4, 5, 6 και 7 του παρόντος νόμου, τα ειδικά έντυπα των ανωτέρω αναφερόμενων διαδικασιών, καθώς και κάθε άλλο σχετικό με τις διαδικασίες αυτές θέμα. 14. Με αποφάσεις των Υπουργών Οικονομικών, Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων καθορίζονται οι προεκτιμώμενες αμοιβές μελετών του Δημοσίου για τους φακέλους ΠΠΠΑ, ΜΠΕ, ανανέωσης ΑΕΠΟ, τροποποίησης ΑΕΠΟ και των φακέλων αξιολόγησης οριστικής μελέτης Έργα και Δραστηριότητες Υποκατηγορίας Α1 1. Αρμόδια περιβαλλοντική αρχή για την περιβαλλοντική αδειοδότηση των έργων και δραστηριοτήτων της υποκατηγορίας Α1 του άρθρου 1 είναι το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Η έγκριση των περιβαλλοντικών όρων γίνεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. 2. Για την έκδοση της ΑΕΠΟ ακολουθείται η εξής διαδικασία: Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 69

71 α) Εάν επιλέγεται από τον υπόχρεο φορέα του έργου ή της δραστηριότητας η διαδικασία της γνωμοδότησης με την υποβολή, σε πρώτο στάδιο, φακέλου ΠΠΠΑ, τότε απαιτούνται: i. Υποβολή φακέλου ΠΠΠΑ με συνοδευτικά έγγραφα ή και σχέδια τεκμηρίωσης. ii. Έλεγχος της τυπικής πληρότητας φακέλου ΠΠΠΑ εντός δέκα εργάσιμων ημερών. Στο στάδιο αυτό είναι δυνατή η υποβολή του φακέλου του ΠΠΠΑ σε ένα μόνο αντίγραφο και εφόσον αυτός κριθεί ότι πληροί τις τυπικές απαιτήσεις ακολουθεί η υποβολή από τον υπόχρεο φορέα του έργου ή της δραστηριότητας των υπολοίπων προβλεπόμενων αντιγράφων του φακέλου. iii. Αποστολή του φακέλου του ΠΠΠΑ προς τις υπηρεσίες και φορείς της Διοίκησης για γνωμοδότηση εντός δύο εργάσιμων ημερών από την ολοκλήρωση του ελέγχου πληρότητας. iv. Συλλογή γνωμοδοτήσεων από τις αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς της Διοίκησης σε χρονικό διάστημα τριάντα εργάσιμων ημερών από την αποστολή και δημοσιοποίηση του φακέλου του ΠΠΠΑ. v. Αξιολόγηση και στάθμιση γνωμοδοτήσεων και απόψεων, καθώς και τυχόν απόψεων του φορέα του έργου ή της δραστηριότητας επ αυτών εντός είκοσι εργάσιμων ημερών. vi. Σύνταξη της θετικής γνωμοδότησης ΠΠΠΑ απόφαση εντός είκοσι εργάσιμων ημερών ανεξαρτήτως του αν έχουν εκφράσει γνώμη οι συναρμόδιοι φορείς της άνω iv υποπερίπτωσης. vii. Υπογραφή θετικής γνωμοδότησης ΠΠΠΑ ή αρνητικής απόφασης από Γενικό Διευθυντή Περιβάλλοντος. ix. Σε περίπτωση θετικής γνωμοδότησης ακολουθεί η διαδικασία της παραγράφου 2.β. β) Εάν δεν επιλέγεται από τον υπόχρεο φορέα του έργου ή της δραστηριότητας η διαδικασία της γνωμοδότησης με την υποβολή φακέλου ΠΠΠΑ τότε απαιτούνται: i. Υποβολή φακέλου ΜΠΕ και φακέλου με συνοδευτικά έγγραφα και σχέδια τεκμηρίωσης, από τον φορέα του έργου ή της δραστηριότητας. ii. Έλεγχος τυπικής πληρότητας του φακέλου ΜΠΕ εντός δεκαπέντε εργάσιμων ημερών από την ημέρα υποβολής του. Στο στάδιο αυτό είναι δυνατή η υποβολή του φακέλου της ΜΠΕ σε ένα μόνο αντίγραφο και εφόσον αυτός κριθεί ότι πληροί τις τυπικές απαιτήσεις ακολουθεί η υποβολή από τον υπόχρεο φορέα του έργου ή της δραστηριότητας των υπολοίπων προβλεπόμενων αντιγράφων του φακέλου. Στην περίπτωση διαπίστωσης μη πληρότητας αυτού, η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή δεν αποδέχεται το φάκελο και τον επιστρέφει με έγγραφη αιτιολόγηση, καταγράφοντας τα απαιτούμενα προς συμπλήρωση πεδία και στοιχεία. iii. Αποστολή του φακέλου της ΜΠΕ προς τις υπηρεσίες και φορείς της Διοίκησης, καθώς και δημοσιοποίηση της ΜΠΕ για την έναρξη της διαδικασίας διαβούλευσης εντός δύο εργάσιμων ημερών από την ολοκλήρωση του ελέγχου πληρότητας. iv. Συλλογή γνωμοδοτήσεων από τις αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς της Διοίκησης και απόψεων του κοινού και άλλων φορέων σε χρονικό διάστημα σαράντα πέντε εργάσιμων ημερών από την αποστολή και δημοσιοποίηση της ΜΠΕ. v. Αξιολόγηση και στάθμιση γνωμοδοτήσεων και απόψεων, καθώς και τυχόν απόψεων του φορέα του έργου ή της δραστηριότητας επ αυτών, από την αρμόδια υπηρεσία εντός είκοσι εργάσιμων ημερών από την παρέλευση της προθεσμίας του προηγούμενου σταδίου. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 70

72 vi. Σύνταξη ΑΕΠΟ ή απόφασης απόρριψης από την αρμόδια περιβαλλοντική αρχή εντός είκοσι πέντε εργασίμων ημερών από την ολοκλήρωση τους σταδίου βάσει της αξιολόγησης των υφιστάμενων γνωμοδοτήσεων και απόψεων και ανεξαρτήτως του αν έχουν γνωμοδοτήσει όλοι οι συναρμόδιοι φορείς. vii. Έκδοση ΑΕΠΟ ή απόφασης απόρριψης, αν η αρμόδια αρχή κρίνει αιτιολογημένα ότι οι αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις του προτεινόμενου έργου ή της δραστηριότητας είναι εξαιρετικά σημαντικές ακόμη και μετά την πρόβλεψη ειδικών όρων και περιορισμών, καθώς και μετά την αντιστάθμισή τους. 3. Για το σύνολο των έργων και δραστηριοτήτων ζητείται γνώμη της Διεύθυνσης Χωροταξίας του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργεια και Κλιματικής Αλλαγής. 4. Με απόφαση του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, κατόπιν τεκμηριωμένης εισήγησης της υπηρεσίας, οι ανωτέρω χρόνοι παρατείνονται το πολύ μέχρι το διπλάσιο των αρχικά προβλεπόμενων προθεσμιών για ιδιαιτέρως σύνθετα έργα. 5. Ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής ή ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής μπορούν να ζητήσουν τη γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης, όπως αυτό ορίζεται στο άρθρο 13, εντός δεκαπέντε ημερολογιακών ημερών, εφόσον είτε: α) δεν έχουν διαβιβασθεί γνωμοδοτήσεις από υπηρεσίες των οποίων το περιεχόμενο εκτιμάται ως ουσιώδες για τον πληρέστερο καθορισμό των περιβαλλοντικών όρων ως προς την κατασκευή και λειτουργία του συγκεκριμένου έργου ή δραστηριότητας αυτού είτε β) από τις διαβιβασθείσες γνωμοδοτήσεις προκύπτουν αντιφατικά δεδομένα που χρήζουν ιδιαίτερης τεκμηρίωσης Έργα και Δραστηριότητες Υποκατηγορίας Α2 1. Αρμόδια περιβαλλοντική αρχή για την περιβαλλοντική αδειοδότηση των έργων και δραστηριοτήτων της υποκατηγορίας Α2 του άρθρου 1 είναι η οικεία Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Η έγκριση των περιβαλλοντικών όρων γίνεται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της. 2. Δεν απαιτείται γνώμη της αρχαιολογικής υπηρεσίας για τα έργα τα οποία χωροθετούνται στο σύνολό τους σε περιοχές εντός σχεδίου πόλεως ή εντός ορίων οικισμών πλην των περιπτώσεων που προβλέπεται ρητά από τη σχετική νομοθεσία. 3. Η διαδικασία έγκρισης περιβαλλοντικών όρων περιλαμβάνει τα εξής στάδια: α) Υποβολή φακέλου ΜΠΕ και φακέλου με συνοδευτικά έγγραφα και σχέδια τεκμηρίωσης από το φορέα του έργου ή της δραστηριότητας. β) Έλεγχο τυπικής πληρότητας του φακέλου ΜΠΕ εντός δέκα εργάσιμων ημερών από την ημέρα υποβολής του. Στο στάδιο αυτό είναι δυνατή η υποβολή του φακέλου της ΜΠΕ σε ένα μόνο αντίγραφο και εφόσον αυτός κριθεί ότι πληροί τις τυπικές απαιτήσεις ακολουθεί η υποβολή από τον υπόχρεο φορέα του έργου ή της δραστηριότητας των υπολοίπων προβλεπόμενων αντιγράφων του φακέλου. Στην περίπτωση διαπίστωσης μη πληρότητας αυτού, η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή δεν αποδέχεται το φάκελο και τον επιστρέφει με έγγραφη αιτιολόγηση, καταγράφοντας τα απαιτούμενα προς συμπλήρωση πεδία και στοιχεία. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 71

73 γ) Αποστολή του φακέλου της ΜΠΕ προς τις υπηρεσίες και φορείς της Διοίκησης, καθώς και δημοσιοποίηση της ΜΠΕ για την έναρξη της διαδικασίας διαβούλευσης εντός δύο εργάσιμων ημερών από την ολοκλήρωση του ελέγχου πληρότητας. δ) Συλλογή γνωμοδοτήσεων από τις αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς της Διοίκησης και απόψεων του κοινού και άλλων φορέων (διαδικασία διαβούλευσης) σε χρονικό διάστημα τριάντα πέντε εργάσιμων ημερών από την αποστολή και δημοσιοποίηση της ΜΠΕ. ε) Αξιολόγηση και στάθμιση γνωμοδοτήσεων και απόψεων, καθώς και τυχόν απόψεων του φορέα του έργου ή της δραστηριότητας επ αυτών, από την αρμόδια υπηρεσία εντός είκοσι εργάσιμων ημερών από την παρέλευση της προθεσμίας του προηγούμενου σταδίου. στ) Σύνταξη ΑΕΠΟ ή απόφασης απόρριψης από την αρμόδια περιβαλλοντική αρχή εντός δεκαπέντε εργάσιμων ημερών από την ολοκλήρωση του σταδιου (ε) βάσει της αξιολόγησης των υφιστάμενων γνωμοδοτήσεων και απόψεων και ανεξαρτήτως του αν έχουν γνωμοδοτήσει όλοι οι συναρμόδιοι φορείς. ζ) Έκδοση ΑΕΠΟ ή απόφασης απόρριψης, αν η αρμόδια αρχή κρίνει αιτιολογημένα ότι οι αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις του προτεινόμενου έργου ή της δραστηριότητας είναι εξαιρετικά σημαντικές ακόμη και μετά την πρόβλεψη ειδικών όρων και περιορισμών, καθώς και μετά την αντιστάθμισή τους. 4. Ο Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης μπορεί να ζητήσει τη γνωμοδότηση του Συμβουλίου Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης, όπως αυτό ορίζεται στο άρθρο 13, εντός δεκαπέντε ημερολογιακών ημερών, εφόσον είτε: α) δεν έχουν διαβιβασθεί γνωμοδοτήσεις από υπηρεσίες των οποίων το περιεχόμενο εκτιμάται ως ουσιώδες για τον πληρέστερο καθορισμό των περιβαλλοντικών όρων ως προς την κατασκευή και λειτουργία του συγκεκριμένου έργου ή δραστηριότητας αυτού είτε β) από τις διαβιβασθείσες γνωμοδοτήσεις προκύπτουν αντιφατικά δεδομένα που χρήζουν ιδιαίτερης τεκμηρίωσης. 5. Ο φορέας του έργου ή της δραστηριότητας μπορεί να ζητήσει, πριν από τη διαδικασία της ΜΠΕ, την γνωμοδότηση της αρμόδιας περιβαλλοντικής αρχής με την υποβολή φακέλου ΠΠΠΑ. Στην περίπτωση αυτή ακολουθείται η διαδικασία της παραγράφου 2.α. του προηγούμενου άρθρου Διαδικασία Ανανέωσης ΑΕΠΟ 1. Οι φορείς έργων και δραστηριοτήτων πριν από τη λήξη ισχύος της ΑΕΠΟ υποχρεούνται να υποβάλλουν προς έγκριση στην αρμόδια περιβαλλοντική αρχή Φάκελο Ανανέωσης ΑΕΠΟ. 2. Μετά την υποβολή του Φακέλου Ανανέωσης ΑΕΠΟ η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή προβαίνει στις ακόλουθες ενέργειες: α) Εντός πέντε εργάσιμων ημερών από την υποβολή του φακέλου ελέγχει την τυπική πληρότητα αυτού και εφόσον ο φάκελος κριθεί επαρκής, τον αποστέλλει στο οικείο Περιφερειακό Συμβούλιο για δημοσιοποίηση στο πλαίσιο της ενημέρωσης του κοινού, χωρίς όμως να απαιτείται διαπίστωσης μη τυπικής πληρότητας των δικαιολογητικών, η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή δεν τα αποδέχεται και τα επιστρέφει με έγγραφη αιτιολόγηση, καταγράφοντας τα πεδία και στοιχεία προς συμπλήρωση. β) Ακολούθως, εντός χρονικού διαστήματος είκοσι πέντε εργάσιμων ημερών από την υποβολή του φακέλου, η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή αξιολογεί τα υποβληθέντα δικαιολογητικά και είτε: αα) εφόσον επέρχονται ουσιαστικές Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 72

74 διαφοροποιήσεις ως προς τις επιπτώσεις στο περιβάλλον, ζητεί την υποβολή νέας ΜΠΕ ως προς το σύνολο ή μέρος του έργου ή δραστηριότητας προκειμένου να τηρηθεί η διαδικασία των άρθρων 3 και 4 του παρόντος είτε ββ) ανανεώνει την ΑΕΠΟ λαμβάνοντας υπόψη τις ισχύουσες γενικές προδιαγραφές, όρους και περιορισμούς που προβλέπονται από τις οικείες διατάξεις είτε, τέλος, γγ) παρατείνει τη διάρκεια ισχύος της ΑΕΠΟ ως έχει. 3. Στις περιπτώσεις ανανέωσης ή παράτασης ισχύος ΑΕΠΟ όπου δεν απαιτείται η υποβολή νέας ΜΠΕ, η απόφαση ανανέωσης ή παράτασης ισχύος της εκδίδεται από τον Γενικό Διευθυντή της αρμόδιας περιβαλλοντικής αρχής ή σε απουσία αυτού, από τον ιεραρχικά προϊστάμενό του. 4. Για το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ της εμπρόθεσμης υποβολής Φακέλου Ανανέωσης ΑΕΠΟ και της ολοκλήρωσης της διαδικασίας αυτής με την έκδοση της σχετικής απόφασης, η υφιστάμενη ΑΕΠΟ διατηρείται σε ισχύ. Ως εμπρόθεσμη υποβολή ορίζεται αυτή που διενεργείται τουλάχιστον δύο μήνες πριν τη λήξη της υφιστάμενης ΑΕΠΟ Διαδικασία τροποποίησης ΑΕΠΟ 1. Οι φορείς έργων και δραστηριοτήτων σε περίπτωση εκσυγχρονισμού, επέκτασης, βελτίωσης ή τροποποίησης περιβαλλοντικά αδειοδοτημένων έργων ή δραστηριοτήτων, υποχρεούνται να υποβάλλουν προς έγκριση στην αρμόδια περιβαλλοντική αρχή Φάκελο Τροποποίησης ΑΕΠΟ. 2. Μετά την υποβολή του Φακέλου Τροποποίησης ΑΕΠΟ η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή προβαίνει στις ακόλουθες ενέργειες: α) Εντός πέντε εργάσιμων ημερών από την υποβολή του φακέλου ελέγχει την τυπική πληρότητα αυτού και εφόσον ο φάκελος κριθεί επαρκής, τον αποστέλλει στο οικείο Περιφερειακό Συμβούλιο για δημοσιοποίηση στο πλαίσιο της ενημέρωσης του κοινού, χωρίς όμως να απαιτείται σχετική διαδικασία διαβούλευσης. Στην περίπτωση διαπίστωσης μη τυπικής πληρότητας του φακέλου, η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή δεν τον αποδέχεται και τον επιστρέφει με έγγραφη αιτιολόγηση, καταγράφοντας τα πεδία και στοιχεία προς συμπλήρωση β) Ακολούθως εντός χρονικού διαστήματος είκοσι πέντε εργάσιμων ημερών από την υποβολή του Φακέλου η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή αξιολογεί τον ως άνω υποβληθέντα φάκελο και αποφαίνεται: i. είτε ότι λόγω των διαφοροποιήσεων επέρχεται ουσιαστική μεταβολή των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη λειτουργία του έργου ή της δραστηριότητας, οπότε απαιτείται η υποβολή νέας ΜΠΕ, ii. είτε ότι δεν επέρχεται ουσιαστική μεταβολή των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη λειτουργία του έργου ή της δραστηριότητας, οπότε εκδίδει νέα τροποποιημένη ΑΕΠΟ ή απόφαση περί μη τροποποίησης της ΑΕΠΟ, λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία εκσυγχρονισμού, επέκτασης, βελτίωσης ή τροποποίησης του έργου ή της δραστηριότητας και τις ισχύουσες γενικές προδιαγραφές, όρους και περιορισμούς που προβλέπονται από τις οικείες διατάξεις. 3. Οι φορείς έργων και δραστηριοτήτων δύνανται να προχωρήσουν σε απευθείας υποβολή νέας ΜΠΕ, εφόσον κριθούν εκ των προτέρων ότι επέρχεται ουσιαστική μεταβολή των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την τροποποίηση του έργου ή της δραστηριότητας. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 73

75 4. Στις περιπτώσεις όπου δεν απαιτείται η υποβολή νέας ΜΠΕ, η νέα ΑΕΠΟ εκδίδεται από τον Γενικό Διευθυντή της αρμόδιας περιβαλλοντικής αρχής ή, σε απουσία αυτού, από τον ιεραρχικά προϊστάμενό του. 5. Για το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ της εμπρόθεσμης υποβολής Φακέλου Τροποποίησης ΑΕΠΟ και της ολοκλήρωσης της διαδικασίας νέας αδειοδότησης, η υφιστάμενη ΑΕΠΟ διατηρείται σε ισχύ. Ως εμπρόθεσμη υποβολή ορίζεται αυτή που διενεργείται τουλάχιστον δύο μήνες πριν τη λήξη της υφιστάμενης ΑΕΠΟ Διαδικασία Αξιολόγησης Οριστικής Μελέτης και Μελέτης Εφαρμογής Έργου ή Δραστηριότητας 1. Σε περίπτωση διαφοροποίησης του σχεδιασμού περιβαλλοντικά αδειοδοτημένου έργου ή δραστηριότητας σε στάδια της τεχνικής μελέτης που έπονται της έκδοσης ΑΕΠΟ, πριν από την έναρξη της κατασκευής, να υποβάλει Φάκελο Συμμόρφωσης Τελικού Σχεδιασμού με τον οποίο τεκμηριώνεται ότι δεν επέρχνται σημαντικές αρνητικές διαφοροποιήσεις ως προς τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και, επομένως, εξασφαλίζεται η συμμόρφωση με την ισχύουσα ΑΕΠΟ. Ο φάκελος αυτός αποτελεί στοιχείο για την ενημέρωση του φακέλου της ΜΠΕ. 2. Οι εγκαταστάσεις και εργασίες που προκύπτουν από τον τεχνικό σχεδιασμό έργων ή δραστηριοτήτων σε στάδιο που έπεται της έκδοσης ΑΕΠΟ αυτών, όπως εργοταξιακές εγκαταστάσεις, αποθεσιοθάλαμοι, στάθμοι εξυπηρέτησης αυτοκινητιστών, κέντρα εξυπηρέτησης και συνητήρησης έργων ή δραστηριοτήτων, σταθμοί διοδιών, έργα αντιθορυβικής προστασίας, εξειδίκευση τεχνικών μέτρων και όρων της ΑΕΠΟ του έργου, εγκρίνονται με την υποβολή και αξιολόγηση Τεχνικής Περιβαλλοντικής Μελέτης στην αρμόδια περιβαλλοντική αδειοδότηση αρχή, με απόφαση του Γενικού Διευθυντή της. Απαραίτητες προϋποθέσεις για την υποβολή και έγκριση της ΤΕΠΕΜ είναι: α) η γενική εκτίμηση των επιπτώσεων και η πρόβλεψη γενικών ή και ειδικών όρων και περιορισμών για τέτοιου τύπου εγκαταστάσεις και εργασίες στην ΑΕΠΟ και β) η ρητή πρόβλεψη στην ΑΕΠΟ του έργου ή της δραστηριότητας της δυνατότητας υποβολής και έγκρισης ΤΕΠΕΜ. 3. Για την περιβαλλοντική αδειδότηση δανειοθαλάμων που απαιτούνται για την υλοποίηση έργων ή δραστηριοτήτων τηρούνται τα προβλεπόμενα. Εφόσον δεν απαιτείται η υποβολή νέας ΜΠΕ σύμφωνα με τα προβλεπόμενα ή εφόσον η περιοχή ενεργοποίησης του δανειοθαλάμου προβλέπεται στη ΜΠΕ και έχει γίνει σχετική εκτίμηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον, τότε η τροποποιημένη ΑΕΠΟ εκδίδεται από τον Γενικό Διευθυντή της αρμόδιας περιβαλλοντικής αρχής ή, σε απουσία αυτού, από τον ιεραρχικά προϊστάμενό του. 4. Επιτρέπεται για έργα ή δραστηριότητες η χρήση ως αποθεσιοθαλάμου ήδη εξορυχθείσας και ανενεργού περιοχής σε δασική ή αναδασωτέα έκταση, με αποκλειστικό σκοπό την αποκατάστασή της και την ένταξή της στο φυσικό περιβάλλον της περιοχής. Για το σκοπό αυτόν απαιτείται η υποβολή, αξιολόγηση και έγκριση μελέτης περιβαλλοντικής αποκατάστασης από τον Γενικό Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ύστερα από σχετική εισήγηση του αρμόδιου Δασάρχη 6.8. Περιβαλλοντική Αδειοδότηση Έργων και Δραστηριοτήτων Κατηγορίας Β 1. Τα έργα ή δραστηριότητες κατηγορίας Β δεν ακολουθούν τη διαδικασία εκπόνησης ΜΠΕ αλλά υπόκεινται σε Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις (ΠΠΔ). Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 74

76 2. Τα ανωτέρω έργα ή δραστηριότητες, αναλόγως του είδους τους, υπάγονται αυτοδικαίως σε ΠΠΔ, με ευθύνη της αρμόδιας υπηρεσίας που χορηγεί την άδεια λειτουργίας και κατόπιν σχετικής δήλωσης του μελετητή ή του φορέα του έργου ή της δραστηριότητας. Αν το έργο ή η δραστηριότητα δεν λαμβάνει άδεια λειτουργίας, τότε υπάγεται σε ΠΠΔ με ευθύνη της αρμόδιας υπηρεσίας περιβάλλοντος της Περιφέρειας. 3. Με αποφάσεις του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και του κατά του περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού, που εκδίδονται εντός εννέα μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος, καθορίζονται οι προβλεπόμενες ΠΠΔ, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του άρθρου αυτού. 4. Οι ΠΠΔ αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των απαιτούμενων, κατά περίπτωση, αδειών που προβλέπονται για την κατασκευή, εγκατάσταση ή λειτουργία του εν λόγω έργου ή δραστηριότητας Διαδικασία Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης για έργα και δραστηριότητες σε περιοχές που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Νatura Στην περίπτωση έργων και δραστηριοτήτων που λαμβάνουν χώρα σε προστατευμένες περιοχές του δικτύου Natura, η περιβαλλοντική αδειδότηση διενεργείται με βάση τις σχετικές πρόνοιες των ειδικότερων προεδρικών διαταγμάτων και υπουργικών αποφάσεων προστασίας. Σε περίπτωση ελλείψεως σχετικών προβλέψεων: α) για έργα κατηγορίας Β υποβάλλεται ειδική οικολογική αξιολόγηση στην αρμόδια υπηρεσία Περιβάλλοντος της Περιφέρειας και β) για έργα κατηγορίας Α υποβάλλεται, ως τμήμα της ΜΠΕ, ειδική οικολογική αξιολόγηση στην αρμόδια υπηρεσία. 2. Η ειδική οικολογική αξιολόγηση και η ΜΠΕ, όπου αυτή απαιτείται, εστιάζει στις συνέπειες για την περιοχή βάσει των στόχων διατήρησης της. Η σημασία των επιπτώσεων προσδιορίζεται σε σχέση με τα ειδικά χαρακτηριστικά και τις ειδικές περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούν στην προστατευόμενη περιοχή την οποία αφορά το έργο ή η δραστηριότητα, λαμβάνοντας ιδιαιτέρως υπόψη τους στόχους διατήρησης της περιοχής. Βάσει των συμπερασμάτων της ειδικής οικολογικής αξιολόγησης και της ΜΠΕ, η αρμόδια αρχή συμφωνεί για το οικείο έργο ή δραστηριότητα μόνο αφού βεβαιωθεί ότι δεν θα παραβλέψει την ακεραιότητα της συγκεκριμένης περιοχής. Ειδικότερα, η εξέταση πιθανών μέτρων αντιμετώπισης των επιπτώσεων και εναλλακτικών λύσεων μπορεί να επιτρέψει τη διαπίστωση ότι, βάσει τέτοιων λύσεων ή μέτρων, το έργο ή η δραστηριότητα δεν θα παραβλάψει την ακεραιότητα της περιοχής. Η ακεραιότητα μιας περιοχής αναφέρεται στις οικολογικές της λειτουργίες. Η απόφαση για το κατά ποσόν παραβλέπεται πρέπει να εστιάζεται και να περιορίζεται στους στόχους διατήρησης της περιοχής. Οι προδιαγραφές της ειδικής οικολογικής αξιολόγησης και η διαδικασία δημοσιοποίησης ανάλογα με την κατηγορία ή υποκατηγορία του έργου ή της δραστηριότητας καθόριζονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέγειας και Κλιματικής Αλλαγής, εντός τριών μηνών. 3. Για έργα ή δραστηριότητες της κατηγορίας Β, και εφόσον από την ειδική οικολογική αξιολόγηση προκύπτει ότι ενδέχεται να κινδυνεύει η ακεραιότητα της προστατευόμενης περιοχής, η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή με απόφαση του Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 75

77 Περιφερειάρχη, εκδίδει πρόσθετους όρους στις ΠΠΔ, προκειμένου να διασφαλίζει ότι δεν παραβλέπεται η ακεραιότητα της προστατευόμενης περιοχής. 4. Εάν, παρά τα αρνητικά συμπεράσματα της εκτίμησης των επιπτώσεων και ελλείψει εναλλακτικών λύσρων, ένα έργο ή δραστηριότητα πρέπει να πραγματοποιηθεί για άλλους επιτακτικούς λόγους σημαντικού δημοσίου συμφέροντος, περιλαμβανομένων λόγων κοινωνικής ή οικονιμικής φύσεως, λαμβάνεται κάθε αναγκαίο αντισταθμιστικό μέτρο ώστε να εξασφαλιστεί η προστασία της συνολικής συνοχής των περιοχών του δικτύου Natura Εντός δύο μηνών από την έκδοση ΑΕΠΟ του έργου ή της δραστηριότητας, ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής ενημέρωνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τις επιπτώσεις που ενδέχεται να προκύψουν και τα αντισταθμιστικά μέτρα που ελήφθησαν. Όταν στη συγκεκριμένη περιοχή ευρίσκονται ένας τύπος φυσικού οικοτόπου προτεραιότητας ή ένα είδος προτεραιότητας, είναι δυνατόν να προβληθούν μόνο επιχειρήματα σχετικά με την υγεία ανθρώπων και τη δημόσια ασφάλεια ή σχετικά με θετικές συνέπειες προταρχικής σημασίας για το περιβάλλον ή, κατόπιν γνωμοδοτήσεως της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, άλλοι επιτακτικοί λόγοι σημαντικού δημόσιου συμφέροντος. Η απόφαση σχετικά με το αν ένα έργο ή δραστηριότητα πρέπει να πραγματοποιηθεί για επιτακτικούς λόγους σημαντικού δημόσιου συμφέροντος, λαμβάνεται από τον Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. 5. Για κάθε έργο ή δραστηριότητα, το οποίο βρίσκεται εκτός προστατευόμενων περιοχών του δικτύου Natura 2000 αλλά όμως είναι δυνατόν να επηρεάζει σημαντικά την εν λόγω περιοχή, καθ αυτό ή από κοινού με άλλα έργα ή δραστηριότητες, προκειμένου να εκτιμηθεί δεόντως ως προς τις επιπτώσεις του στην προστατεόμενη περιοχή. 6. Τα έργα και δραστηριότητες που αναπτύσσονται σε περιοχές που βρίσκονται εντός εγκεκριμένων σχεδίων πόλεως ή εντός ορίων οικισμών νομίμως προϋφιστάμενων του 1923 ή εντός ορίων οικισμών με πληθυσμό μέχρι 2000 κατοίκους ή σε οργανωμένους υποδοχείς παραγωγικών δραστηριοτήτων όπως ήδη χωροθετημένες βιομηχανικές περιοχές και ζώνες ή βιοτεχνικές περιοχές και πάρκα, εξαιρούνται από τις διατάξεις του παρόντος άρθρου Περιεχόμενο φακέλων περιβαλλοντικής αδειοδότησης 1. Οι δημόσιες αρχές παρέχουν στον φορέα του έργου ή της δραστηριότητας όλες τις πληροφορίες που έχουν στη διάθεσή τους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εκπόνηση των προβλεπόμενων μελετών. Αυτός οφείλει να παραδώσει στην αρμόδια περιβαλλοντική αρχή τις μελέτες και το σύνολο των πληροφοριών, ιδίως των περιβαλλοντικών, που έχουν συλλέξει για την πραγματοποίησή των ανωτέρω μελετών, με ρητή αναφορά στις πηγές από τις οποίες προήλθε η πληροφορία αυτή. 2. Όπου απαιτείται τοπογραφικό διάγραμμα αυτό υποβάλλεται, επιπλέον, και σε ψηφιακή μορφή και περιλαμβάνει: α) περίγραμμα του προς πραγματοποίηση έργου, μονοσήμαντα ορισμένο, με ορθογώνιες συντεταγμένες στο κρατικό σύστημα συντεταγμένων, β) φωτογραφική αποτύπωση. 3. Ο φάκελος ΠΠΠΑ περιλαμβάνει τουλάχιστον τις παρακάτω πληροφορίες: Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 76

78 α) Συνοπτική περιγραφή του έργου ή της δραστηριότητας και της σκοπιμότητάς του, με έμφαση σε θέματα εκπομπών και συστημάτων επεξεργασίας, συνοδευόμενη από τοπογραφικό διάγραμμα. β) Συνοπτική περιγραφή των εναλλακτικών λύσεων, ιδίως ως προς τη θέση, το μέγεθος και την τεχνολογία αυτών, συμπεριλαμβανομένης της μηδενικής λύσης, που θα εξεταστούν στο στάδιο της ΜΠΕ. γ) Συνοπτική πρόταση σχετικά με τα κύρια περιβαλλοντικά θέματα της ΜΠΕ που προτίθεται να καταθέσει, τις προτεινόμενες μεθοδολογίες εκτίμησης των επιπτώσεων, την έκταση της περιοχής μελέτης εντός της οποίας θα γίνει η εκτίμηση και αξιολόγηση των επιπτώσεων, το χρονικό ορίζοντα εκτίμησης των επιπτώσεων αυτών και τις προτάσεις για εξειδικευμένες μελέτες που θα χρειαστεί να εκπονηθεί και να υποβληθεί κατά το στάδιο της ΜΠΕ. Η εξειδίκευση των προδιαγραφών του περιεχομένου, καθώς και των τυχόν απαιτούμενων δικαιολογητικών του φακέλου ΠΠΠΑ καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. 4. Τα περιεχόμενα του φακέλου της ΜΠΕ ανά υποκατηγορία έργου ή δραστηριότητας, τυχόν απαιτούμενες γνωμοδοτήσεις φορέων, το περιεχόμενο της ΜΠΕ και τα λοιπά συνοδευτικά στοιχεία καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, ανάλογα με το είδος του έργου ή της δραστηριότητας. Τα περιεχόμενα της μελέτης εμπεριέχουν τουλάχιστον τα αναφερόμενα στο Παράρτημα ΙΙ. 5. Ο φάκελος ανανέωσης ΑΕΠΟ περιλαμβάνει τουλάχιστον της μελέτη ανανέωσης ΑΕΠΟ του έργου ή της δραστηριότητας. Τα περιεχόμενα του φακέλου Ανανέωσης ΑΕΠΟ δύναται να εξειδικέυονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, ενώ τα περιεχόμενα της μελέτης εμπεριέχουν τουλάχιστον: α) συνοπτική τεχνική περιγραφή του έργου ή της δραστηριότητας, β) συνοπτική περιγραφή παραμέτρων της υφιστάμενης κατάστασης περιβάλλοντος που έχουν μεταβληθεί κατά τη διάρκεια ισχύος της προς ανανέωση ΑΕΠΟ, γ) συνοπτική περιγραφή των στοιχείων που έχουν προκύψει από την εφαρμογή του προγράμματος παρακολούθησης και ελέγχων και συσχέτισή τους με τους συγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους, δ) προτάσεις για τροποποίηση όρων και περιορισμών εφόσον προκύπτουν από τυχόν τροποποιήσεις ή προσθήκες νομοθετικών ρυθμίσεων που αφορούν στο περιβάλλονον κατά την περίοδο μεταξύ της έκδοσης της ΑΕΠΟ και της κατάθεσης του φακέλου ανανέωσης ή τα στοιχεία του προγράμματος παρακολούθησης ή των ελέγχων. 6. Ο φάκελος τροποποίησης ΑΕΠΟ περιλαμβάνει, τουλάχιστον, τη μελέτη τροποποίησης ΑΕΠΟ του έργου ή της δραστηριότητας. Οι προδιαγραφές και το ειδικότερο περιεχόμενο των φακέλων τροποποίησης ΑΕΠΟ δύναται να εξειδικεύονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, ενώ τα περιεχόμενα της μελέτης εμπεριέχουν τουλάχιστον: α) Την τεχνική περιγραφή του αδειοδοτημένου και προτεινόμενου τροποποιημένου έργου ή της δραστηριότητας, εστιάζοντας στις προτεινόμενες τροποποιήσεις και συνοδευόμενη από σχετικά τεχνικά σχέδια και τοπογραφικά διαγράμματα, με σαφή ένδειξη των προτεινόμενων τροποποιήσεων και του σκοπού της τροποποίησης. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 77

79 β) Τα στοιχεία περιγραφής της υφιστάμενης κατάστασης του φυσικού και του ανθρωπογενούν περιβάλλοντος, μόνο σε σχέση με την αιτούμενη τροποποίηση του έργου ή της δραστηριότητας. γ) Συνοπτική περιγραφή των στοιχείων που έχουν προκύψει από την εφαρμογή του προγράμματος παρακολούθησης και ελέγχων. δ) Την εκτίμηση και αξιολόγηση ενδεχόμενων επιπτώσεων στο περιβάλλον που συνδέονται με την αιτούμενη τροποποίηση. ε) Την περιγραφή προτάσεων, όρων και μέτρων για την αντιμετώπιση ενδεχόμενων επιπτώσεων που συνδέονται με την αιτούμενη τροποποίηση, καθώς και το σχετικό με την τροποποίηση πρόγραμμα παρακολούθησης. 7. Ο φάκελος Συμμόρφωσης Τελικού Σχεδιασμού έργων και δραστηριοτήτων περιλαμβάνει τουλάχιστον: α) την τεχνική περιγραφή του τελικού σχεδιασμού του αδειοδοτημένου έργου ή δραστηριότητας, συνοδευόμενη από σχετικά τεχνικά σχέδια και τοπογραφικά διαγράμματα, με σαφή ένδειξη των προτεινόμενων τροποποιήσεων, β) την τεκμηρίωση της μη διαφοροποίησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον που συνδέονται με τις διαφοροποιήσεις που έχουν προκύψει κατά τον τελικό σχεδιασμό. 8. Η Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση για έργα και δραστηριότητες κατηγορίας Β περιλαμβάνει την καταγραφή στοιχείων φυσικού περιβάλλοντος με έμφαση στα προστατευτέα αντικείμενα της περιοχής Natura που δύναται να επηρεαστούν και την εκτίμηση των πιθανών επιπτώσεων, μεμονωμένα ή σε συνδυασμό με άλλα έργα ή δραστηριότητες, λαμβανομένων υπόψη των στόχων διατήρησης των συγκεκριμένων περιοχών Natura. 9. Η Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση για έργα και δραστηριότητες κατηγορίας Α εντάσσεται σε παράρτημα της ΜΠΕ, ως αναπόσπαστο μέρος της, παρουσιάζοντας, επιπρόσθετα των προβλεπομένων: α) αναλυτική καταγραφή στοιχείων φυσικού περιβάλλοντος με έμφαση στα προστατευτέα αντικείμενα των περιοχών Νatura, που δύναται να επηρεαστούν από το έργο ή τη δραστηριότητα και β) δέουσα εκτίμηση επιπτώσεων. 10. Η δέουσα εκτίμηση επιπτώσεων πρέπει να περιλαμβάνει ανάλυση και αξιολόγηση των εκτιμώμενων επιπτώσεων με ποιοτικά και ποσοτικά στοιχεία επί: α) των τύπων οικοτόπων, ιδίως ως προς την αντιπροσωπευτικότητα, τη σχετική επιφάνεια και το καθεστώς διατήρησής τους, β) των ειδών χλωρίδας και πανίδας, ιδίως ως προς το μέγεθος και την πυκνότητα των πληθυσμών, την κατάσταση διατήρησής τους και την απομόνωσή τους, γ) των ειδών ορνιθοπανίδας, καθώς και άλλων ειδών μεταναστευτικής ορνιθοπανίδας με σημαντική παρουσία στην περιοχή Natura 2000, ιδίως ως προς το μέγεθος και την πυκνότητα των πληθυσμών, την κατάσταση διατήρησής τους και την απομόνωσή τους, δ) ποιοτικά και ποσοτικά στοιχεία σχετικά με το αν διασφαλίζεται η ακεραιότητα των περιοχών. Σε περίπτωση εκτίμησης πιθανών σημαντικών αρνητικών επιπτώσεων, παρατίθενται με ανάλογη τεκμηρίωση τα αναγκαία μέτρα για την αποτροπή και ελαχιστοποίηση ώστε να διασφαλίζεται η ακεραιότητα της πειοχής. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 78

80 Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατόν να διασφαλιστεί η ακεραιότητα της περιοχής παρατίθενται, με ανάλογη τεκμηρίωση και σύμφωνα με τα προβλεπόμενα, τα αναγκαία μέτρα αντιστάθμισης των αρνητικών επιπτώσεων. 11. Η Τεχνική Περιβαλλοντική Μελέτη περιλαμβάνει τουλάχιστον: α) τεχνική περιγραφή του ειδικού τεχνικού αντικειμένου που πραγματεύεται, β) ειδικούς τεχνικούς υπολογισμούς και μοντέλα προσομοίωσης όπου απαιτούνται για το λεπτομερή προσδιορισμό εκπομπών ή επιπέδων περιβαλλοντικής διαφοροποίησης σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση του περιβάλλοντος, γ) εξειδίκευση στις τεχνικές τους λεπτομέρειες των έργων, μέτρων και περιορισμών για την προστασία του περιβάλλοντος, δ) τη συμμόρφωση της Τεχνικής Περιβαλλοντικής Μελέτης με την ΑΕΠΟ του έργου ή της δραστηριότητας, ε) τοπογραφικό διάγραμμα και φωτογραφική τεκμηρίωση όπου βρίσκει τέτοια εφαρμογή. 7. ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Σκοπός-Αντικείμενο (Άρθρο 1 Οδηγίας 2008/56/ΕΚ) 1. Καθορισμός πλαισίου για τη λήψη των αναγκαίων μέτρων που αποσκοπούν στην επίτευξη ή τη διατήρηση καλής περιβαλλοντικής κατάστασης για το θαλάσσιο περιβάλλον το αργότερο έως το έτος Για το σκοπό αυτόν αναπτύσσονται και εφαρμόζονται στρατηγικές για τη θάλασσα, με τη λήψη μέτρων τα οποία: α) εξασφαλίζουν την προστασία και τη διατήρηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος, προλαμβάνουν την επιδείνωσή του ή, όταν αυτό είναι δυνατό, αποκαθιστούν τα θαλάσσια οικοσυστήματα, σε περιοχές όπου αυτά έχουν υποστεί αρνητικές επιδράσεις, β) προλαμβάνουν και μειώνουν τις εναποθέσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον, με στόχο τη σταδιακή εξάλειψη της ρύπανσης για να εξασφαλίσουν ότι δεν θα υπάρχουν σημαντικές επιπτώσεις ή κίνδυνοι για τη θαλάσσια βιοποικιλότητα, τα θαλάσσια οικοσυστήματα, την ανθρώπινη υγεία ή τις νόμιμες χρήσεις της θάλασσας. 3. Για τη διαχείριση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, οι θαλάσσιες στρατηγικές ακολουθούν την οικοσυστημική προσέγγιση, που εξασφαλίζει ότι η συνολική πίεση των δραστηριοτήτων αυτών παραμένει σε επίπεδη που είναι συμβατά με την επίτευξη καλής περιβαλλοντικής κατάστασης και ότι δεν τίθεται σε κίνδυνο η ικανότητα των θαλάσσιων οικοσυστημάτων να αντιδρούν στις ανθρωπογενείς αλλαγές, ενώ ταυτόχρονα επιτρέπουν και την αειφόρο χρήση των θαλάσσιων αγαθών και υπηρεσιών από τη σημερινή και τις μελλοντικές γενεές. 4. Ο νόμος συντελέι στη συνοχή των περιβαλλοντικών παραμέτρων και αποσκοπεί στη διασφάλιση της ενσωμάτωσής τους στις διάφορες πολιτικές, συμφωνίες και νομοθετικά μέτρα που σχετίζονται με το θαλάσσιο περιβάλλον Πεδίο Εφαρμογής (Άρθρο 2 Οδηγίας 2008/56/ΕΚ) 1. Ο νόμος εφαρμόζεται σε όλα τα θαλάσσια ύδατα και λαμβάνει υπόψη τις επιπτώσεις στην ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος που προέρχονται από τρίτες χώρες στην ίδια θαλάσσια περιοχή ή υποπεριοχή. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 79

81 2. Ο νόμος δεν εφαρμόζεται σε δραστηριότητες με αποκλειστικό σκοπό την άμυνα ή την εθνική ασφάλεια. Ωστόσο, οι αρμόδιες εμπλεκόμενες αρχές προσπαθούν να εξασφαλίζουν ότι, στο μέτρο που είναι λογικό και εφικτό, οι εν λόγω δραστηριότητες ασκούνται κατά τρόπο συμβατό με τους στόχους του νόμου Θαλάσσια Περιοχή και Υποπεριοχές (Άρθρο 4 Οδηγίας 2008/56/ΕΚ) 1. Για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που απορρέουν από το νόμο, λαμβάνεται δεόντως υπόψη ότι τα θαλάσσια ύδατα, τα οποία υπάγονται στην κυριαρχία της Ελληνικής Δημοκρατίας ή εντός των οποίων αυτή ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα ή δικαιοδοσία, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της θαλάσσιας περιοχής της Μεσογείου. 2. Η αρμόδια αρχή, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιομορφίες κάποιες συγκεκριμένης περιοχής, μπορεί να εφαρμόζει το νόμο σε υποδιαιρέσεις ανάλογου επιπέδου των θαλάσσιων υδάτων. Η οριοθέτηση των εν λόγω υποδιαρέσεις γίνεται κατά τρόπο σύμδωνο με τις ακόλουθες θαλάσσιες υποπεριοχές της Μεσογείου Θαλάσσης: α) την Αδριατική Θάλασσα, β) το Ιόνιο Πέλαγος και την Κεντρική Μεσόγειο, γ) το Αιγαίου Πέλαγος-την Ανατολική Μεσόγειο 3. Η αρμόδια αρχή ενημερώνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για κάθε υποδιαίρεση μέσα στην προθεσμία που προβλέπεται, αλλά έχει τη δυνατότητα να επανεξετάζει τις υποδιαιρέσεις αυτές μετά την ολοκλήρωση της αρχικής αξιολόγησης Θαλάσσιες Στρατηγικές (Άρθρο 5 Οδηγίας 2008/56/ΕΚ) 1. Για κάθε συγκεκριμένη θαλάσσια υποπεριοχή της Μεσογείου, αναπτύσσεται μια θαλάσσια στρατηγική, σύμφωνα με το σχέδιο δράσης. 2. Όταν μια θαλάσσια υποπεριοχή της Μεσογείου εκτείνεται στα θαλάσσια ύδατα της Ελληνικής Δημοκρατίας και στα θαλάσσια ύδατα άλλου κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η αρμόδια αρχή ακολουθώντας τις γενικές κατευθύνσεις της Εθνικής Επιτροπής Θαλάσσιας Περιβαλλοντικής Στρατηγικής, συνεργάζεται με την αρμόδια αρχή του κράτους-μέλους προκειμένου να εξασφαλίζεται ότι, μέσα σε κάθε θαλάσσια υποπεριοχή, πραγματοποιείται συντονισμός των μέτρων που απαιτούνται για την επίτευξη των στόχων του νόμου, και ιδίως των διαφόρων στοιχείων των θαλάσσιων στρατηγικών. Ο συντονισμός αυτός στοχεύει στη συνεκτικότητα των θαλάσσιων στρατηγικών σε ολόκληρη τη συγκεκριμένη θαλάσσια υποπεριοχή, σύμφωνα με το ακόλουθο σχέδιο δράσης επί του οποίου τα ενδιαφερόμενα μέρη επιδιώκουν την επίτευξη κοινής προσέγγισης: α) Προετοιμασία: i. Αρχική αξιολόγηση της περιβαλλοντικής κατάστασης των αντίστοιχων υδάτων και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των ανθρώπινων δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται σε αυτά ii. Προσδιορισμός της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης των αντίστοιχων υδάτων. iii. Καθορισμός σειράς περιβαλλοντικών στόχων και συναφών δεικτών. iv. Θέσπιση και εφαρμογή, εως τις 15 Ιουλίου 2014, προγράμματος παρακολούθησης για τη συνεχή αξιολόγηση και την τακτική αναπροσαρμογή των στόχων. β) Προγράμματα μέτρων: i. Κατάρτιση Προγραμμάτων Μέτρων, το αργότερο έως το 2015, με στόχο την επίτευξη καλής περιβαλλοντικής κατάστασης. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 80

82 ii. Έναρξη λειτουργίας των προαναφερθέντων προγραμμάτων, το αργότερο έως το Όπου η Ελληνική Δημοκρατία έχει σύνορα με άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσα στην ίδια θαλάσσια υποπεριοχή που εμπίπτει στις διατάξεις του νόμου, στην οποία η κατάσταση της θάλασσας είναι κρίσιμη σε βαθμό ώστε να απαιτείται επείγουσα δράση, τα ενδιαφερόμενα μέρη εκπονούν ένα κοινό σχέδιο δράσης. Το σχέδιο αυτό περιλαμβάνει την επίσπευση της έναρξης εφαρμογής των προγραμμάτων μέτρων, καθώς και, ενδεχομένως, αυστηρότερα προστατευτικά μέτρα, με την προϋπόθεση ότι αυτά δεν θα αποτρέπουν την επίτευξη ή τη διατήρηση της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης σε κάποια άλλη θαλάσσια υποπεριοχή. Στις περιπτώσεις αυτές η αρμόδια αρχή ενημερώνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το αναθεωτημένο χρονοδιάγραμμά τους και ενεργεί αναλόγως, με στόχο την ένταξη αυτής της υποπεριοχής σε πιλοτικό σχέδιο ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ-ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ Αξιολόγηση (Άρθρο 8 Οδηγίας 2008/56/ΕΚ) 1. Για κάθε θαλάσσια υποπεριοχή της Μεσογείου διενεργείται αρχική αξιολόγηση των θαλάσσιων υδάτων, λαμβάνοντας υπόψη τα υφιστάμενα διαθέσιμα στοιχεία, η οποία μεταξή άλλων περιλαμβάνει: α) Ανάλυση των βασικών γνωρισμάτων και χαρακτηριστικών και της υφιστάμενης περιβαλλοντικής κατάστασης των εν λόγω υδάτων, με βάση του ενδεικτικούς καταλόγους στοιχείων του Πίνακα 1 του Παραρτήματος ΙΙΙ. Η ανάλυση αυτή καλύπτει τους τύπους οικοτόπων/ενδιαιτημάτων, τα βιολογικά στοιχεία, τα φυσικά και χημικά χαρακτηριστικά και την υδρομορφολογία. β) Ανάλυση κυριότερων πιέσεων και επιπτώσεων, συμπεριλαμβανομένης κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας, στην περιβαλλοντική κατάσταση των εν λόγω υδάτων η οποία: i. βασίζεται στους ενδεικτικούς καταλόγους στοιχείων του Πίνακα 2 του Παραρτήματος ΙΙΙ, η οποία καλύπτει την ποιοτική και ποσοτική αναλογία των επι μέρους πιέσεων, καθώς και τις διακρινόμενες τάσεις, ii. καλύπτει τις κύριες αθροιστικές και συνεργειακές επιπτώσεις, και iii. λαμβάνει υπόψη τις σχετικές αξιολογήσεις οι οποίες πραγματοποιήθηκαν σύμφωνα με την υφιστάμενη εθνίκη ή κοινοτική νομοθεσία. γ) Οικονομική και κοινωνική ανάλυση της χρήσης των εν λόγω υδάτων και του κόσρους της υποβάθμισης του θαλάσσιου περιβάλλοντος. 2. Οι αναλύσεις της παραγράφου 1 λαμβάνουν δεόντως υπόψη τα στοιχεία που αφορούν τα «παράκτια ύδατα», τα «μεταβατικά ύδατα» και την αιγιαλίτιδα ζώνη, που καλύπτονται από την ισχύουσα εθνική και κοινοτική νομοθεσία. Λαμβάνουν επίσης υπόψη, ή χρησιμοποιούν ως βάση, άλλες συναφείς αξιολογήσεις, όπως οι διενεργούμενες από κοινού στο πλαίσιο της Περιφερειακής Σύμβασης για τη Μεσόγειο Θάλασσα, ώστε να προκύπτει μια καθολική αξιολόγηση της κατάστασης του θαλάσσιου περιβάλλοντος. 3. Κατά την προετοιμασία των αξιολογήσεων στο πλαίσιο της παραγράφου 1, καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια, μέσω του συντονισμού ώστε να εξασφαλίζεται ότι: Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 81

83 α) Οι μέθοδοι αξιολόγησης είναι ομοιόμορφες σε όλες τις θαλάσσιες υποπεριοχές της Μεσογείου, β) Οι διασυνοριακές επιπτώσεις και τα διασυνοριακά χαρακτηριστικά λαμβάνονται υπόψη Προσδιορισμός της Καλής Περιβαλλοντικής Κατάστασης (Άρθρο 9 Οδηγίας 2008/56/ΕΚ) 1. Με βάση την αρχική αξιολόγηση, σύμφωνα με το άρθρο 8, για κάθε θαλάσσια υποπεριοχή, η αρμόδια αρχή καθορίζει μια δέσμη χαρακτηριστικών της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης, βάσει των παραμέτρων ποιοτικής περιγραφής του Παραρτήματος Ι. 2. Στην περίπτωση αυτή η αρμόδια αρχή λαμβάνει υπόψη τους ενδεικτικούς καταλόγους στοιχείων που αναφέρονται στον Πίνακα 1 του Παραρτήματος ΙΙΙ και ιδίως τους τύπους οικοτόπων/ ενδιαιτημάτων, τα βιολογικά στοιχεία, τα φυσικά και χημικά χαρακτηριστικά, και την υδρομορφολογία. Επίσης συνεκτιμά τις πιέσεις που ασκούνται και στις επιπτώσεις που επιφέρουν οι ανθρώπινες δραστηριότητες σε κάθε θαλάσσια υποπεριοχή, έχοντας υπόψη τον ενδεικτικό κατάλογο που περιέχεται στον Πίνακα 2 του Παραρτήματος ΙΙΙ. 3. Η αρμόδια αρχή γνωστοποιεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή την αρχική αξιολόγηση και τον προσδιορισμό της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης, μέσα σε τρείς μήνες από την ολοκλήρωσή τους. 4. Τα κριτήρια και τα μεθοδολογικά πρότυπα που χρησιμοποιούνται, καθορίζονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται Καθορισμός Περιβαλλοντικών Στόχων (Άρθρο 10 Οδηγίας 2008/56/ΕΚ) 1. Με βάση την αρχική αξιολόγηση που διενεργείται, η αρμόδια αρχή καθορίζει για κάθε θαλάσσια υποπεριοχή της μεσογείου, αναλυτική δέσμη περιβαλλοντικών στόχων και δεικτών για τα θαλάσσια ύδατά τους με στόχο τον προσανατολισμό των δράσεων προς μια καλή περιβαλλοντική κατάσταση στο θαλάσσιο περιβάλλον, λαμβάνοντας υπόψη τους ενδεικτικούς καταλόγους πιέσεων και επιπτώσεων, του Πίνακα 2 του Παραρτήματος ΙΙΙ και χαρακτηριστικών του Παραρτήματος ΙV. 2. Κατά τον καθορισμό των ανωτέρω στόχων και δεικτών, η αρμόδια αρχή λαμβάνει υπόψη τη συνεχιζόμενη εφαρμογή των υφιστάμενων σε εθνικό, κοινοτικό ή διεθνές επίπεδο αντίστοιχων περιβαλλοντικών στόχων όσον αφορά τα εν λόγω θαλάσσια ύδατα, διασφαλίζοντας ότι οι στόχοι είναι συμβατοί μεταξύ τους, καθώς και ότι λαμβάνονται υπόψη, στο μέτρο του δυνατού, οι σχετικές διασυνοριακές επιπτώσεις και τα διασυνοριακά χαρακτηριστικά γνωρίσματα. 3. Οι περιβαλλοντικοί στόχοι εγκρίνονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Η αρμόδια αρχή γνωστοποιεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τους προαναφερόμενους περιβαλλοντικούς στόχους, μέσα σε τρεις μήνες από τη θέσπισή τους Πρόγραμμα Παρακολούθησης (Άρθρο 11 Οδηγίας 2008/56/ΕΚ) 1. Με βάση την αρχική αξιολόγηση που διενεργείται, η αρμόδια αρχή διαμορφώνει και υλοποιεί συντονισμένα, προγράμματα παρακολούθησης, για τη συνεχή εκτίμηση της περιβαλλοντικής κατάστασης των θαλάσσιων υδάτων, με βάση τους ενδεικτικούς καταλόγους στοιχείων που περιέχονται στο Παράρτημα ΙΙΙ και τον κατάλογο του Παραρτήματος V και σε σχέση με τους περιβαλλοντικούς στόχους που καθορίζονται από το άρθρο 10. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 82

84 Τα προγράμματα παρακολούθησης που διενεργούνται μέσα στις θαλάσσιες υποπεριοχές της Μεσογείου πρέπει να είναι συμβατά μεταξύ τους, καθώς και με τις διατάξεις σχετικά με αξιολόγηση και παρακολούθηση που έχουν θεσπισθεί από την κείμενη εθνική νομοθεσία και τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ειδικότερα από την κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. 2. Όταν μια θαλάσσια υποπεριοχή της Μεσογείου εκτείνεται στα θαλάσσια ύδατα της Ελληνικής Δημοκρατίας και στα θαλάσσια ύδατα άλλου κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι αρμόδιες εθνικές αρχές καταρτίζουν προγράμματα παρακολούθησης σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους και συνεργάζονται ώστε να εξασφαλίζεται ότι: α) Οι μέθοδοι παρακολούθησης είναι ομοιόμορφες σε όλη τη θαλάσσια υποπεριοχή, ώστε να εξασφαλίζεται η συγκρισιμότητα των συμπερασμάτων της παρακολούθησης, β) λαμβάνονται υπόψη οι σχετικές διασυνοριακές επιπρώσεις και τα σχετικά διασυνοριακά χαρακτηριστικά γνωρίσματα. 3. Τα προγράμματα παρακολούθησης εγκρίνονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Η αρμόδια αρχή γνωστοποιεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα προγράμματα παρακολούθησης μέσα σε τρεις μήνες από τη θέσπισή τους ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΡΩΝ Πρόγραμμα Μέτρων (Άρθρο 13 Οδηγίας 2008/56/ΕΚ) 1. Για κάθε συγκεκριμένη θαλάσσια υποπεριοχή της Μεσογείου, η αρμόδια αρχή προσδιορίζει τα αναγκαία μέτρα για να επιτευχθεί ή διατηρηθεί στα θαλάσσια ύδατα η καλή περιβαλλοντική κατάσταση. Τα μέτρα εκπονούνται με βάση την αρχική αξιολόγηση που διενεργείται σε σχέση με τους περιβαλλοντικούς στόχους, λαμβάνοντας υπόψη τα είδη μέτρων που αναφέρονται στο Παράρτημα VI. 2. Τα μέτρα που εκπονούνται, ενσωματώνονται σε πρόγραμμα, μέτρων λαμβάνοντας υπόψη τα αντίστοιχα μέτρα που απαιτούνται από την κείμενη εθνική νομοθεσία και τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 3. Κατά την εκπόνηση του προγράμματος μέτρων, αποδίδεται η δέουσα σημασία στην αειφόρο ανάπτυξη και ιδίως στις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις των μέτρων αυτών. Στο Εθνικό Πρόγραμμα Θαλάσσιας Στρατηγικής, μπορεί να καθορίζεται το διοικητικό πλαίσιο, ώστε η ανωτέρω αλληλεπίδραση να είναι επωφελής για την απίτευξη των στόχων και των δράσεων της αρμόδιας αρχής κατά την εφαρμογή του νόμου. Τα μέτρα πρέπει να είναι οικονομικώς αποδοτικά και τεχνικώς εφικτά και πριν την υιοθέτησή τους η αρμόδια αρχή πρέπει να διενεργεί αξιολογήσεις των επιπτώσεων, καθώς και αναλύσεις κόστους-οφέλους. 4. Τα προγράμματα μέτρων περιλαμβάνουν μέτρα προστασίας του χώρου, που συμβάλλουν στη δημιουργία συνεκτικών και αντιπροσωπευτικών δικτύων προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών και καλύπτουν επαρκώς την ποικιλία των οικοσυστημάτων τα οποία συνθέτουν τις περιοχές αυτές, όπως οι Ειδικές Ζώνες Διατήρησης και οι Ζώνες Ειδικής Προστασίας, καθώς και οι προστατευόμενες Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 83

85 θαλάσσιες περιοχές όπως έχουν συμφωνηθεί από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα ή από την Ελληνική Δημοκρατία και άλλο ενδιαφερόμενο κράτος-μέλος στο πλαίσιο διεθνών ή περιφερειακών συμφωνιών, στις οποίες είναι Συμβαλλόμενα Μέρη. 5. Όταν εκτιμάται ότι η διαχείριση μιας ανθρώπινης δραστηριότητας σε κοινοτικό ή διεθνές επίπεδο είναι πιθανόν να έχει σημαντικές επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον, η αρμόδια αρχή μπορεί να απευθύνεται μεμονωμένα ή από κοινού με άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην αρμόδια αρχή ή στον αρμόδιο διεθνή οργανισμό, με στόχο την εξέταση και ενδεχόμενη λήψη μέτρων που ίσως είναι αναγκαία για την επίτευξη των στόχων του νόμου, ώστε να διαφυλαχθούν η ακεραιότητα, η δομή και η λειτουργία των οικοσυστημάτων που πρέπει να διατηρηθούν ή, όπου χρειάζεται, να αποκατασταθούν. 6. Η αρμόδια αρχή γνωστοποιεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή πληροφορίες για κάθε θαλάσσια υποπεριοχή. 7. Τα προγράμματα μέτρων αναφέρουν τις μεθόδους εφαρμογής τους και τον τρόπο που θα συμβάλλουν στην επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων. 8. Η αρμόδια αρχή εξετάζει τις συνέπειες των προγραμμάτων μέτρων για τα ύδατα που βρίσκονται εκτός των θαλάσσιων υδάτων όπως ορίζονται, ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος πρόκλησης ζημιών και, αν είναι δυνατόν, να υπάρξουν θετικές επιπτώσεις για τα ύδατα αυτά. 9. Τα προγράμματα μέτρων εγκρίνονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, μετά από γνώμη της Εθνικής Επιτροπής Θαλάσσιας Περιβαλλοντικής Στρατηγικής. Η αρμόδια αρχή γνωστοποιεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα προγράμματα μέτρων, καθώς και σε οποιοδήποτε άλλο εμπλεκόμενο κράτος-μέλος, μέσα σε τρείς μήνες από τη θέσπισή τους. 10. Τα προγράμματα μέτρων αρχίζουν να εφαρμόζονται μέσα σε ένα έτος από τη θέσπισή τους, με επιφυλάξεις Εξαιρέσεις (Άρθρο 14 Οδηγίας 2008/56/ΕΚ) 1. Η αρμόδια αρχή μπορεί να προσδιορίζει τα σημεία στα θαλάσσια ύδατα όπου είναι αδύνατον με τη λήψη μέτρων να επιτευχθούν σε όλες τους τις πτυχές οι περιβαλλοντικοί στόχοι ή η καλή περιβαλλοντική κατάσταση ή να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί μέσα στο σχετικό χρονοδιάγραμμα. Οι λόγοι είναι: α) η ανάληψη δράσης ή αδράνεια για την οποία δεν είναι υπεύθυνη η αρμόδια αρχή, β) οι φυσικές αιτίες γ) η ανωτέρα βία, δ) τροποποιήσεις ή μεταβολές των φυσικών χαρακτηριστικών των θαλάσσιων υδάτων, λόγω δραστηριοτήτων που αναλαμβάνονται για λόγους επιτακτικού δημόσιου συμφέροντος που κρίνονται σημαντικότεροι από τις αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον μεταξύ των οποίων και τυχόν διασυνοριακές επιπτώσεις, ε) οι φυσικές συνθήκες που δεν επιτρέπουν την έγκαιρη βελτίωση της κατάστασης των σχετικών θαλάσσιων υδάτων. Η αρμόδια αρχή προσδιορίζει με σαφήνεια τα ανωτέρω σημεία στο πρόγραμμα μέτρων και αποστέλλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή την αιτιολόγηση της κρίσης της. Κατά τον προσδιορισμό, εξετάζονται οι συνέπειες για τα κράτη-μέλη στη σχετική θαλάσσια περιοχή ή υποπεριοχή. Ωστόσο η αρμόδια αρχή λαμβάνει τα κατάλληλα κατά περίπτωση μέτρα για την αδιάλειπτη επιδίωξη των περιβαλλοντικών στόχων, για την πρόληψη περαιτέρω Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 84

86 υποβάθμισης της κατάστασης των θαλάσσιων υδάτων που προσβάλλονται και για το μετριασμό των δυσμενών επιπτώσεων στην αντίστοιχη θαλάσσια περιοχή ή υποπεριοχή ή στα θαλάσσια ύδατα άλλων κρατών-μελών. 2. Η αρμόδια αρχή διασφαλίζει ότι οι τροποποιήσεις ή μεταβολές δεν αποκλείουν οριστικά ή δεν θέτουν σε κίνδυνο την επίτευξη καλής περιβαλλοντικής κατάστασης στην αντίστοιχη θαλάσσια περιοχή ή υποπεριοχή ή στα θαλάσσια ύδατα άλλων κρατών-μελών. 3. Η αρμόδια αρχή αναπτύσσει και εφαρμόζει όλα τα στοιχεία των θαλάσσιων στρατηγικών. Ωστόσο, όταν δεν υφίσταται σημαντικός κίνδυνος για το θαλάσσιο περιβάλλον ή όταν το κόστος ενδέχεται να είναι δυσανάλογα μεγάλο σε σχέση με τους κινδύνους για το θαλάσσιο περιβάλλον ή όταν το κόστος ενδέχεται να είναι δυσανάλογα μεγάλο σε σχέση με τους κινδύνους για το θαλάσσιο περιβάλλον, η αρμόδια αρχή δεν υποχρεούται, παρά μόνο για να γίνει σεβαστή η αρχική αξιολόγηση, να λαμβάνει ειδικά μέτρα, εφόσον όμως δεν πρόκειται να υπάρξει περαιτέρω επιδείνωση του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Εάν η αρμόδια αρχή απέχει από τη λήψη μέτρων ή οποιονδήποτε από τους ανωτέρω λόγους, αποστέλλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή την αναγκαία αιτιολόγηση για την απόφασή τους, φροντίζοντας ώστε να μη γίνει οριστικά αδύνατη η επίτευξη της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ, ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ Επικαιροποίηση (Άρθρο 17 Οδηγία 2008/56/ΕΚ) 1. Η αρμόδια αρχή μεριμνά για την επικαιροποίηση των θαλάσσιων στρατηγικών για κάθε θαλάσσια υποπεριοχή της χώρας. 2. Η αρμόδια αρχή επανεξετάζει με συντονισμένο τρόπο τα εξής στοιχεία των θαλάσσιων στρατηγικών, κάθε έξι έτη μετά την αρχική θέσπισή τους: α) την αρχική αξιολόγηση και τον καθορισμό της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης, β) τους περιβαλλοντικούς στόχους, γ) τα προγράμματα παρακολούθησης δ) τα προγράμματα μέτρων. 3. Η αρμόδια αρχή διαβιβάζει τις λεπτομέρειες σχετικά με τις επικαιροποιήσεις, μετά απο επανεξέταση, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην αρμόδια Περιφερειακή Σύμβαση και σε κάθε άλλο ενδιαφερόμενο κράτος-μέλος, μέσα σε τρείς μήνες από τη δημοσιοποίησή τους Ενδιάμεσες Εκθέσεις (Άρθρο 18 Οδηγίας 2008/56/ΕΚ) Μέσα σε τρία έτη από τη δημοσιοποίηση κάθε προγράμματος μέτρων ή επικαιροποίησής του, η αρμόδια αρχή υποβάλλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή μια σύντομη ενδιάμεση έκθεση στην οποία περιγράφεται η πρόοδος που επιτελέστηκε ως προς την εφαρμογή του προγράμματος αυτού Δημόσια Διαβούλευση και Ενημέρωση του Κοινού (Άρθρο 19 Οδηγίας 2008/56/ΕΚ) 1. Η αρμόδια αρχή διασφαλίζει ότι παρέχονται σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη έγκαιρες και ουσιαστικές δυνατότητες συμμετοχής στην εφαρμογή του νόμου και καλεί να συμμετάσχουν, όπου είναι δυνατόν, υφιστάμενους οργανισμούς ή φορείς Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 85

87 διαχείρισης, συμπεριλαμβανομένης της Περιφερειακής Σύμβασης για τη θάλασσα, καθώς και επιστημονικούς γνωμοδοτικούς φορείς και περιφερειακά γνωμοδοτικά συμβούλια. 2. Η αρμόδια αρχή δημοσιεύει και υποβάλλει στο κοινό για σχόλια τα συνοπτικά στοιχεία των θαλάσσιων στρατηγικών ή των επικαιροποιήσεών τους, ως εξής: α) την αρχική αξιολόγηση και τον προσδιορισμό της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης β) τους περιβαλλοντικούς στόχους γ) τα προγράμματα παρακολούθησης δ) τα προγράμματα μέτρων. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, καθορίζεται η διαδικασία και ο τρόπος της δημοσιοποίησης των ανωτέρω στοιχείων, καθώς και της συμμετοχής του κοινού στη δημόσια διαβούλευση. 3. Όσον αφορά την πρόσβαση σε πληροφορίες που αφορούν το περιβάλλον, εφαρμόζεται η κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Οικονομίας και Οικονομικών, Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και Δικαιοσύνης. 4. Η Ειδική Γραμματεία Υδάτων παρέχει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για την επισκόπηση της κατάστασης του θαλάσσιου περιβάλλοντος στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, πρόσβαση και δικαιώματα χρήσης όσον αφορά τα ως άνω δεδομένα και πληροφορίες που προκύπτουν από την αρχική αξιολόγηση και από τα προγράμματα παρακολούθησης. Το αργότερο έξι μήνες μετά τη διάθεση των δεδομένων και των πληροφοριών που προκύπτουν από την αρχική αξιολόγηση και από τα προγράμματα παρακολούθησης, οι πληροφορίες και τα δεδομένα αυτά διαβιβάζονται από την ως άνω αρμόδια αρχή και στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, για την επιβοήθηση των καθηκόντων του ΕΘΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2008/56/ΕΚ Σύσταση-Αρμοδιότητες Φορέων και Οργάνων Άρθρο 18 Εθνική Επιτροπή Θαλάσσιας Περιβαλλοντικής Στρατηγικής 1. Συνιστάται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Εθνική Επιτροπή Θαλάσσιας Περιβαλλοντικής Στρατηγικής, η οποία χαράσσει και διαμορφώνει την εθνική πολιτική για την προστασία και διαχείριση του θαλάσσιου περιβάλλοντος και παρακολουθεί, συντονίζει, αξιολογεί και ελέγχει την εφαρμογή της. 2. Στο πλαίσιο αυτό η Εθνική Επιτροπή Θαλάσσιας Περιβαλλοντικής Στρατηγικής έχει, ιδίως, τις ακόλουθες αρμοδιότητες: α) εγκρίνει, μετά από εισήγηση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, το Εθνικό Πρόγραμμα Θαλάσσιας Στρατηγικής, με το οποίο προσδιορίζονται στρατηγικές κατευθύνσεις που αναφέρονται κυρίως στη συνοχή των περιβαλλοντικών παραμέτρων προστασίας των θαλάσσιων υδάτων και την ενσωμάτωσή τους στις διάφορες πολιτικές για το θαλάσσιο περιβάλλον, Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 86

88 β) καθορίζει το πλαίσιο και προτείνει μέτρα και διαδικασίες για τη συντονισμένη εφαρμογή του νόμου από τις εμπλεκόμενες δημόσιες αρχές και την ευθυγράμμιση των δραστηριοτήτων τους σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Θαλλάσιας Στρατηγικής, γ) καθορίζει τις γενικές κατευθύνσεις για τη διαμόρφωση των θαλάσσιων στρατηγικών των υποπεριοχών και το γενικό πλαίσιο συνεργασίας με άλλα κράτημέλη και τρίτες χώρες, δ) υποβάλλει προτάσεις προς την Κυβέρνηση για θέματα που αφορούν στην προστασία και διαχείριση του θαλάσσιου περιβάλλοντος, ε) εγκρίνει τις ετήσιες εκθέσεις σχετικά με την υλοποίηση, αξιολόγηση και παρακολούθηση της πολιτικής για την προστασία και διαχείριση του θαλάσσιου περιβάλλοντος της χώρας, σύμφωνα με τους στόχους του νόμου και τη συμβατότητά της με το κοινοτικό κεκτημένο. Η έκθεση αυτή υποβάλλεται από τον Πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής Θαλάσσιας Περιβαλλοντικής Στρατηγικής, στον Πρωθυπουργό, τον Πρόεδρο της Βουλής και τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου, στ) γνωμοδοτεί: i. για τα προγράμματα μέτρων, ii. για τις υποδιαιρέσεις των θαλάσσιων υποπεριοχών, ζ) διατυπώνει τη γνώμη της επί θεμάτων της αρμοδιότητάς της κατόπιν σχετικών ερωτημάτων που της υποβάλλονται από τον Πρωθυπουργό ή τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. 3. Η Εθνική Επιτροπή Θαλάσσιας Περιβαλλοντικής Στρατηγικής (ΕΕΘΠΕΣ) αποτελείται από: α) τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, ως Πρόεδρο, β) τον Ειδικό Γραμματέα Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, ο οποίος αναπληρώνει τον Πρόεδρο σε περίπτωση καλύματος, γ) τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Εξωτερικών, δ) τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, ε) τον Γενικό Διευθυντή της Γενικής Διεύθυνσης Πολιτικής Εθνικής Άμυνας και Διεθνών Σχέσεων του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, στ) τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Οικονομικών, ζ) τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, η) τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, θ) τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ι) τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Θαλάσσιων Υποθέσεων, Νήσων και Αλιείας, ια) τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού. 4. Στην ΕΕΘΠΕΣ συμμετέχουν επίσης, με δικαίωμα ψήφου, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου της και άλλοι Γενικοί ή Ειδικοί Γραμματείς των ίδιων ή άλλων Υπουργείων, εφόσον συζητούνται θέματα αρμοδιότητάς τους. 5. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, μπορεί να τροποποιείται η σύνθεση της ΕΕΘΠΕΣ ως προς τον αριθμό και τις ιδιότητες των μελών της. 6. Στην ΕΕΘΠΕΣ μπορεί να συμμετέχουν χωρίς δικαίωμα ψήφου, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου και εξειδικευμένοι επιστήμονες ή επιστήμονες δημόσιων Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 87

89 αρχών για την παροχή προτάσεων και την παρουσίαση και ανάλυση θεμάτων που σχετίζονται με την εφαρμογή του νόμου. 7. Η ΕΕΘΠΕΣ συγκροτείται σε σώμα με απόφαση του Προέδρου της μέσα σε δύο μήνες από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου. Με την ίδια απόφαση ορίζεται ο γραμματέας της Επιτροπής με τον αναπληρωτή του. Τη Γραμματειακή υποστήριξη και τήρηση των πρακτικών της ΕΕΘΠΕΣ παρέχει η Ειδική Γραμματεία Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. 8. Για τη συμμετοχή στην ΕΕΘΠΕΣ δεν καταβάλλεται αποζημίωση. 9. Η ΕΕΘΠΕΣ συνέρχεται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής τακτικά τουλάχιστον τρεις φορές ετησίως και εκτάκτως ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου της. Σε περίπτωση κωλύματος μέλους της να παρευρίσκεται σε κάποια συνεδρίαση μπορεί να ορίζει προς τούτο το νόμιμο εκπρόσωπό του. 10. Η ΕΕΘΠΕΣ λειτουργεί ως συλλογικό όργανο, σύμφωνα με τον Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας της. Ο Κανονισμός αυτός εγκρίνεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Στον Κανονισμό αυτόν προβλέπονται τα σχετικά με τη συγκρότηση της ΕΕΘΠΕΣ, τη σύνθεση, τις συνεδριάσεις, την εν γένει λειτουργία της και τον τρόπο έκδοσης γνωμοδοτήσεων, προτάσεων και λήψης των αποφάσεών της Ειδικά Μέτρα Εφαρμογής της Οδηγίας Καθορισμός Υποδιαιρέσεων των Θαλάσσιων Υποπεριοχών Άρθρο 4 Παρ. 2β της Οδηγίας 2008/56/ΕΚ 1. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, μετά από εισήγηση της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων και γνώμη της Εθνικής Επιτροπής Θαλάσσιας Περιβαλλοντικής Στρατηγικής (ΕΕΘΠΕΣ), οι θαλάσσιες υποπεριοχές μπορεί να υποδιαιρούνται σε θαλάσσια διαμερίσματα, με κριτήρια επιστημονικά που συνεκτιμούν ωκεανογραφικά, γεωγραφικά και περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά. 2. Οι υποδιαιρέσεις των θαλάσσιων υποπεριοχών μπορεί να επαναπροσδιορίζονται, με την ίδια ως άνω διαδικασία, μετά από επανεξέταση Κυρώσεις Σε όποιον προκαλεί ρύπανση ή άλλη υποβάθμιση του θαλάσσιου περιβάλλοντος με πράξη ή παράλειψη κατά παράβαση των μέτρων που θεσπίζονται και τις κανονιστικές πράξεις που εκδίδονται σε εφαρμογή του, επιβάλλονται οι ποινικές και διοικητικές κυρώσεις που προβλέπονται Τελικές Διατάξεις Παραρτήματα Προσαρτώνται και αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα του παρόντος νόμου τα Παραρτήματα Ι εως VI που ακολουθούν. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 88

90 Παράρτημα Ι Χαρακτηριστικά Ποιοτικής Περιγραφής για τον Προσδιορισμό της Καλής Περιβαλλοντικής Κατάστασης 1) Η βιοποικιλότητα διατηρείται. Η ποιότητα και η παρουσία των ενδιαιτημάτων και η κατανομή και αφθονία των ειδών είναι σύμφωνα με τις επικρατούσες φυσιογραφικές, γεωγραφικές και κλιματικές συνθήκες. 2) Τα μη αυτόχθονα είδη που εισέρχονται εξαιτίας των ανθρώπινων δραστηριοτήτων είναι σε επίπεδα που δεν αλλοιώνουν δυσμενώς τα οικοσυστήματα. 3) Οι πληθυσμοί όλων των εμπορικά εκμεταλλεύσιμων ιχθύων, μαλακίων και οστρακόδερμων βρίσκονται σε ασφαλή βιολογικά όρια παρουσιάζοντας μια κατανομή του πληθυσμού κατά ηλικία και κατά μέγεθος που είναι ενδεικτική της καλής κατάστασης του αποθέματος. 4) Όλα τα στοιχεία των θαλάσσιων τροφικών δικτύων, στο βαθμό που είναι γνωστά, υπάρχουν σε φυσιολογική αφθονία και ποικιλότητα και σε επίπεδα ικανά να εξασφαλίσουν τη μακροπρόθεσμη αφθονία των ειδών και τη διατήρηση της πλήρους αναπαραγωγικής τους δυναμικότητας. 5) Ο ανθρωπογενής ευτροφισμός ελαχιστοποιείται, και ιδίως οι δυσμενείς επιπτώσεις του, όπως οι απώλειες στη βιοποικιλότητα, η υποβάθμιση του οικοσυστήματος, η έξαρση του επιβλαβούς φυκοπλαγκτού και η έλλειψη οξυγόνου στο βυθό των θαλασσών. 6) Η ακεραιότητα του θαλάσσιου βυθού είναι σε επίπεδο τέτοιο που να εξασφαλίζει ότι η δομή και οι λειτουργίες των οικοσυστημάτων διασφαλίζονται και τα βενθικά οικοσυστήματα δεν επηρεάζονται δυσμενώς. 7) Η μόνιμη μεταβολή των υδρογραφικών συνθηκών δεν επηρεάζει δυσμενώς τα θαλάσσια οικοσυστήματα. 8) Οι συγκεντρώσεις των ρυπογόνων ουσιών βρίσκονται σε επίπεδα που δεν προκαλούν επιπτώσεις ρύπανσης. 9) Οι ρυπογόνες ουσίες σε ψάρια και άλλα θαλασσινά που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση δεν υπερβαίνουν τα επίπεδα που θεσπίζονται από την Κοινοτική νομοθεσία ή άλλα συναφή πρότυπα. 10) Οι ιδιότητες και οι ποσότητες των απορριμάτων στη θάλασσα δεν βλάπτουν το παράκτιο και θαλάσσιο περιβάλλον. 11) Η εισαγωγή ενέργειας, συμπεριλαμβανομένου του υποθαλάσσιου θορύβου, βρίσκεται σε επίπεδα που δεν επηρεάζει δυσμενώς το θαλάσσιο περιβάλλον. Για τον προσδιορισμό των χαρακτηριστικών της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης σε μια θαλάσσια υποπεριοχή, εξετάζεται κάθε ένα από τα χαρακτηριστικά της ποιοτικής περιγραφής του παραρτήματος, προκειμένου να αναγνωρισθούν αυτά τα χαρακτηριστικά που θα χρησιμοποιηθούν για τον προσδιορισμό της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης στη συγκεκριμένη θαλάσσια υποπεριοχή. Όταν η αρμόδια αρχή κρίνει ότι δεν είναι κατάλληλη η χρησιμοποίηση ενός ή περισσοτέρων από τα εν λόγω χαρακτηριστικά, υποβάλλει αιτιολόγηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Παράρτημα ΙV Κατάλογος των χαρακτηριστικών που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για τον καθορισμό των περιβαλλοντικών στόχων Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 89

91 (1) Επαρκής κάλυψη των στοιχείων που χαρακτηρίζουν τα θαλάσσια ύδατα της υποπεριοχής που βρίσκεται στην κυριαρχία της Ελληνικής Δημοκρατίας ή εντός των οποίων αυτή ασκεί κυριαρχία δικαιώματα ή δικαιοδοσία. (2) Ανάγκη καθορισμού: α) στόχων που καθορίζουν τις επιθυμητές συνθήκες βάσει του ορισμού της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης, β) μετρήσιμων στόχων και συναφών δεικτών που λαμβάνουν υπόψη την παρακολούθηση και την αξιολόγηση και γ) επιχειρησιακων στόχων που αναφέρονται σε συγκεκριμένα εκτελεστικά μέτρα προκειμένου να διευκολύνουν της υλοποίησή τους. (3) Εξειδίκευση της προς επίτευξη ή διατήρηση περιβαλλοντικής κατάστασης, και διαμόρφωση αυτής της κατάστασης από την άποψη των μετρήσιμων ιδιοτήτων των στοιχείων που χαρακτηρίζουν από την άποψη των μετρήσιμων ιδιοτήτων των στοιχείων που χαρακτηρίζουν τα θαλάσσια ύδατα της χώρας μέσα στην θαλάσσια υποπεριοχή. (4) Συνοχή της δέσμης των στόχων-μη αντιφατικότητα μεταξύ των στόχων. (5) Καθορισμός των απαραίτητων πόρων για την επίτευξη των στόχων. (6) Διατύπωση των στόχων, συμπεριλαμβανομένων των πιθανών ενδιάμεσων στόχων, με χρονοδιάγραμμα για την επίτευξή τους. (7) Εξειδίκευση των δεικτών που προορίζονται για την παρακολούθηση της προόδου και την καθοδήγηση των διαχειριστικών αποφάσεων για την επίτευξη των στόχων. (8) Κατά περίπτωση, εξειδίκευση των σημείων αναφοράς. (9) Δέουσα συνεκτίμηση των κοινωνικών και οικονομικών ζητημάτων κατά των καθορισμό των περιβαλλοντικών στόχων. (10) Εξέταση της δέσμης των περιβαλλοντικών στόχων, των συναφών δεικτών και των σημείων αναφοράς ορίων και στόχων που καθορίζονται σε συνάρτηση με το γενικό σκοπό, προκειμένου να εκτιμηθεί κατά πόσον η επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων θα οδηγούσε στη συμμόρφωση της κατάστασης των θαλάσσιων υδάτων που βρίσκονται στην κυριαρχία της Ελληνικής Δημοκρατίας ή εντός των οποίων αυτή ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα ή δικαιοδοσία, προς τον ανωτέρω γενικό σκοπό. (11) Συμβατότητα των περιβαλλοντικών στόχων με τους σκοπούς με τους οποίους έχουν δεσμευθεί η Κοινότητα και η Ελληνική Δημοκρατία, στο πλαίσιο σχετικών διεθνών και περιφερειακών συμφωνιών, αξιοποιώντας αυτές που ενδείκνυνται περισσότερο για κάθε συγκεκριμένη θαλάσσια υποπεριοχή, με σκοπό την υλοποίηση των περιβαλλοντικών σκοπών. (12) Από τη στιγμή που η δέσμη των περιβαλλοντικών στόχων και δεικτών θα διαμορφωθεί, είναι σκόπιμο να εξεταστούν από κοινού σε σχέση με τους περιβαλλοντικούς σκοπούς, προκειμένου να εκτιμηθεί κατά πόσον η επίτευξη των στόχων θα οδηγούσε το θαλάσσιο περιβάλλον σε μια αντίστοιχη προς αυτούς κατάσταση. Παράρτημα V Πρόγραμμα Παρακολούθησης (1) Ανάγκη παροχής πληροφορίας για την αξιολόγηση της περιβαλλοντικής κατάστασης και την εκτίμηση της απόστασης από, και της προόδου προς, την καλή περιβαλλοντική κατάσταση. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 90

92 (2) Ανάγκη διασφάλισης της παραγωγής πληροφορίας η οποία να επιτρέπει τον προσδιορισμό των κατάλληλων δεικτών για τους περιβαλλοντικούς στόχους. (3) Ανάγκη διασφάλισης της παραγωγής πληροφορίας για να αξιολογούνται οι επιπτώσεις των μέτρων. (4) Ανάγκη ενσωμάτωσης δραστηριοτήτων για τον προσδιορισμό της αιτίας της αλλαγής και, ως εκ τούτου, των εν δυνάμει διορθωτικών μέτρων που θα πρέπει να ληφθούν για την αποκατάσταση της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης, όταν έχουν προσδιορισθέι αποκλίσεις από το εύρος της επιθυμητής κατάστασης. (5) Ανάγκη παραγωγής πληροφορίας σχετικά με τους χημικούς ρύπους σε είδη από περιοχές εμπορικής αλιείας, που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση. (6) Ανάγκη ενσωμάτωσης δραστηριοτήτων που να επιβεβαιώνουν ότι τα διορθωτικά μέτρω όντως επιφέρουν τις επιδιωκόμενες αλλαγές και καμία ανεπιθύμητη παρενέργεια. (7) Ανάγκη συνάθροισης των πληροφορικών, επί τη βάσει των θαλάσσιων υποπεριοχών. (8) Ανάγκη να διασφαλιστεί η συγκρισιμότητα των προσεγγίσεων και μεθόδων αξιολόγησης εντός και μεταξύ των θαλάσσιων περιοχών και/ή υποπεριοχών. (9) Ανάγκη ανάπτυξης τεχνικών προδιαγραφών και τυποποιημένων μεθόδων παρακολούθησης σε Κοινοτικό επίπεδο, ώστε να επιτρέπεται η συγκρισιμότητα των πληροφοριών. (10) Ανάγκη να εξασφαλισθεί η συμβατότητα με τα υφιστάμενα προγράμματα που έχουν αναπτυχθεί σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο, για την προαγωγή της συνοχής μεταξύ των εν λόγω προγραμμάτων και για να αποφευχθεί ο διπλασιασμός της προσπάθειας, αξιοποιώντας τις κατευθυντήριες γραμμές παρακολούθησης που είναι οι πιο αντιπροσωπευτικές της υπό εξέταση θαλάσσιας υποπεριοχής. (11) Ανάγκη να περιληφθεί, ως τμήμα της αρχικής αξιολόγησης, μια αξιολόγηση των κυριοτέρων αλλαγών στις περιβαλλοντικές συνθήκες και επίσης, όπου είναι απαραίτητο, τα νέα και ανακύπτοντα ζητήματα. (12) Ανάγκη για την επεξεργασία, ως μέρος της αρχικής αξιολόγησης, των σχετικών στοιχείων, περιλαμβανομένης και της φυσικής διακύμανσής τους, και να αξιολογηθούν οι πάσεις προς την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων που ορίζονται, χρησιμοποιώντας, κατά περίπτωση, τους καθορισμένους δείκτες και τα σημεία αναφοράς των ορίων ή των στόχων των. Παράρτημα VI Πρόγραμμα Μέτρων (1) Έλεγχοι εισροών: διαχειριστικά μέτρα που επηρεάζουν τα επιτρεπόμενα επίπεδα ανθρώπινης δραστηριότητας. (2) Έλεγχοι εκροών: διαχειριστικά μέτρα που επηρεάζουν τον επιτρεπόμενο βαθμό όχλησης ενός συστατικού στοιχείου του οικοσυστήματος. (3) Έλεγχοι της χωρικής και χρονικής κατανομής: διαχειριστικά μέτρα που επηρεάζουν τον τόπο και τον χρόνο που επιτρέπεται μια δραστηριότητα. (4) Μέτρα συντονισμού της διαχείρισης: μέσα που διασφαλίζουν τον συντονισμένο χαρακτήρα της διαχείρισης. (5) Μέτρα για τη βελτίωση της ανιχνευσιμότητας, όπου αυτό είναι εφικτό, της θαλάσσιας ρύπανσης. (6) Οικονομικά κίνητρα: διαχειριστικά μέτρα τα οποία καθιστούς προς οικονομικό όφελος τών που χρησιμοποιούν τα θαλάσσια οικοσυστήματα, να ενεργούν κατά Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 91

93 τρόπους τέτοιους που να συμβάλλουν στην επίτευξη του σκοπού της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης. (7) Μέσα μετριασμού των επιπτώσεων και αποκατάστασης: διαχειριστικά μέσα που καθοδηγούν τις ανθρώπινες δραστηριότητες προς την επαναφορά των πληγέντων στοιχείων των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. (8) Επικοινωνία, συμμετοχή των ενδιαφερομένων μερών και ευαισθητοποίηση του κοινού ΕΓΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΧΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΥΔΑΤΩΝ, ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 11 ΤΟΥ Ν. 3983/2011 Ο αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχοντας υπόψη πολλές αποφάσεις και διατάξεις αποφάσισε ότι: Άρθρο 1 Ο σκοπός είναι η έγκριση των προγραμμάτων παρακολούθησης για τη συνεχή εκτίμηση της περιβαλλοντικής κατάστασης των θαλάσσιων υδάτων, σύμφωνα με το άρθρο 11 της Οδηγίας 2008/56/ΕΚ και το άρθρο 11 του Νόμου 3983/2011. Άρθρο 2 1. Η Αρμόδια Αρχή για τη διαμόρφωση και τη συντονισμένη υλοποίηση των προγραμμάτων παρακολούθησης του άρθρου 11 είναι η Ειδική Γραμματεία Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. 2. Η Ειδική Γραμματεία Υδάτων είναι αρμόδια για τη δημοσίευση και την υποβολή στο κοινό για σχόλια των συνοπτικών στοιχείων των προγραμμάτων παρακολούθησης ή των επικαιροποιήσεών τους. 3. Η Ειδική Γραμματεία Υδάτων γνωστοποιεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα προγράμματα παρακολούθησης σε τρεις μήνες από τη θέσπισή τους. Άρθρο 3 1. Τα προγράμματα παρακολούθησης διαμορφώνονται με βάση τους ενδεικτικούς καταλόγους στοιχείων σε σχέση με τους περιβαλλοντικούς στόχους που προβλέπονται. 2. Τα προγράμματα παρακολούθησης οφείλουν να καλύπτουν τις απαιτήσεις των 11 χαρακτηριστικών της ποιοτικής περιγραφής, για τον προσδιορισμό της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης. Τα 11 χαρακτηριστικά της ποιοτικής περιγραφής θα αναφέρονται εφεξής ως Περιγραφείς. 3. Τα προγράμματα παρακολούθησης περιλαμβάνουν πληροφορίες για το δίκτυο των σημείων παρακολούθησης, τη συχνότητα των δειγματοληψιών και το είδος των προς παρακολούθηση επιμέρους επιστημονικών παραμέτρων για κάθε Περιγραφές, σύμφωνα με τα σχετικά Κείμενα Κατευθυντήρια Γραμμών της Ε.Ε. 4. Στο Παράρτημα που ακολουθεί θα αναφερθούμε στα σημεία παρακολούθησης των παραμέτρων των Περιγραφέων με τις συντεταγμένες τους, καθώς και η συχνότητα δειγματοληψίας. Αξιοποιούνται δίκτυα που σχεδιάστηκαν για την εφαρμογή συναφών Οδηγιών και συγκεκριμένα α) το δίκτυο των θαλάσσιων περιοχών Νatura που σχεδιάστηκε κατ εφαρμογή της Οδηγίας των Οικοτόπων και της Οδηγίας για τα Πουλιά, β) το δίκρυο των παράκτιων σταθμών που σχεδιάστηκε κατ εφαρμογή της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Ύδατα, γ) το Εθνικό Πρόγραμμα Συλλογής Αλιευτικών Δεδομένων, που σχεδιάστηκε κατ εφαρμογή της Κοινής Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 92

94 Αλιευτικής Πολιτικής της Ε.Ε. Επιπλέον, θα αξιοποιηθούν εθνικές υποδομές περιβαλλοντικής παρακολούθησης, καθώς και διεθνή δίκτυα περιβαλλοντικής παρακολούθησης. Τέλος, δειγματοληψίες θα εκτελούνται και σε νέο δίκτυο 17 σημείων. Άρθρο 4 Οι επιμέρους επιστημονικές παράμετροι για κάθε Περιγραφέα (D1 εως D11) του Παραρτήματος I του Νόμου 3983/2011 επεξηγούνται παρακάτω. Ο κωδικός GR αντιστοιχεί στον κωδικό EL. 1. ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΑΣ D1 «Βιοποικιλότητα»: Η βιοποικολότητα διατηρείται. Η ποιότητα και η παρουσία των ενδιαιτημάτων και η κατανομή και αφθονία των ειδών είναι σύμφωνα με τις επικρατούσες φυσιογραφικές, γεωγραφικές και κλιματικές συνθήκες. (α) Βιοποικολότητα σε επίπεδο ειδών και πληθυσμών: Κριτήριο 1.1: Κατανομή των ειδών Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 1.1.1: Κατανομή της Μεσογειακής φώκιας Monachus monachus. Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 1.1.2: Κατανομή της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta. Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 1.1.3: Κατανομή θαλάσσιας ορνιθοπανίδας. Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 1.1.4: Κατανομή των κητωδών. Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 1.1.5: Κατανομή των ψαριών και κεφαλοπόδων. Κριτήριο 1.2: Μέγεθος των πληθυσμών Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 1.2.1: Αφθονία της Μεσογειακής φώκιας Monachus monachus. Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 1.2.2: Αφθονία της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta. Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 1.2.3: Αφθονία θαλάσσιας ορνιθοπανίδας. Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 1.2.4: Αθφονία των κητωδών. Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 1.2.5: Aφθονία των ψαριών και κεφαλοπόδων. Κριτήριο 1.3: Δημογραφικά χαρακτηριστικά των πληθυσμών Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 1.3.1: Δημογραφικά χαρακτηριστικά πληθυσμών της Μεσογειακής φώκιας Monachus monachus. Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 1.3.2: Δημογραφικά χαρακτηριστικά πληθυσμών της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta. Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 1.3.3: Δημογραφικά χαρακτηριστικά πληθυσμών θαλάσσιας ορνιθοπανίδας. Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 1.3.4: Δημογραφικά χαρακτηριστικά πληθυσμών των κητωδών. Περιβαλλοντικός Δείκτης 1.3.5: Δημογραφικά χαρακτηριστικά πληθυσμών των ψαριών και των κεφαλοπόδων. (β) Βιοποικολότητα σε επίπεδο τύπων οικοτόπων: Κριτήριο 1.4: Κατανομή των τύπων οικοτόπων Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 1.4.1: Κατανομή οικοτόπων θαλάσσιων Αγγειόσπερμων φυτών Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 1.4.2: Κατανομή οικοτόπων ενασβεστωμένων ροδοφυκών. Κριτήριο 1.5: Έκταση των τύπων οικοτόπων Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 1.5.1: Έκταση οικοτόπων θαλάσσιων Αγγειόσπερμων φυτών Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 93

95 Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 1.5.2: Έκταση οικοτόπων ενασβεστωμένων ροδοφυκών. Κριτήριο 1.6: Οικολογική Ποιότητα των τύπων οικοτόπων Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 1.6.1: Εφαρμογή βιοδεικτών στα υποθαλάσσια λιβάδια ποσειδωνίας. Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 1.6.2: Εφαρμογή βιοδεικτών σε βραχώδη υποστρώματα με φυτοκοινωνίες μακρο-φυκών. Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 1.6.3: Εφαρμογή βιοδεικτών σε αμμώδη ή ιλυώδη υποστρώματα με βοικοινωνίες μακρο-ασπονδύλων. Κριτήριο 1.7: Δομή του οικοσυστήματος Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 1.7.1: Σύνθεση βενθικών βοικοινωνιών μακροασπονδύλων. Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 1.7.2: Σύνθεση βενθικών βιοκοινωνιών μακρο-φυκών. Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 1.7.3: Σύνθεση πλαγκτονικών βοκοινωνιών. 2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΑΣ D2 «Μη αυτόχθονα είδη»: Τα μη αυτόχθονα είδη που εισέρχονται εξαιτίας των ανθρώπινων δραστηριοτήτων είναι σε επίπεδα που δεν αλλοιώνουν δυσμενώς τα οικοσυστήματα. Κριτήριο 2.1: Αφθονία ξενικών ειδών και χωρο-κατακτητικών ειδών Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 2.1.1: Αριθμός ξενικών και αριθμός χωρο-κατακτητικών ειδών. 3. ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΑΣ D3 «Πληθυσμοί εμπορικά εκμεταλλεύσιμων αλιευμάτων»: Οι πληθυσμοί όλων των εμπορικά εκμεταλλεύσιμων αποθεμάτων (ψάρια, μαλάκια, καρκινοειδή) θα πρέπει να βρίσκονται σε ασφαλή βιολογικά πλαίσια, παρουσιάζοντας κατανομή πληθυσμού κατά ηλικία και μέγεθος που είναι ενδεικτική της καλής κατάστασης του αποθέματος. Κριτήριο 3.1: Επίπεδο πίεσης από την αλιευτική δραστηριότητα Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 3.1.1: Αλιευτική Θνησιμότητα (F)-πρωτεύων δείκτης. Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 3.1.2: Αναλογία αλιεύματος προς βιομάζα-δευτερεύων δείκτης. Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 3.1.3: Επίπεδο αλιευτικής εκμετάλλευσης (Ε). Κριτήριο 3.2: Αναπαραγωγική ικανότητα του αποθέματος Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 3.2.1: Βιομάζα του ενεργά αναπαραγόμενου αποθέματος (SSB)-πρωτεύων δείκτης. Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 3.2.2: Δείκτες βιομάζας-δευτερεύων δείκτης. 4. ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΑΣ D2 «Στοιχεία θαλάσσιων τροφικών δικτύων»: Όλα τα στοιχεία των θαλάσσιων τροφικών πλεγμάτων, στο βαθμό που είναι γνωστά, υπάρχουν σε φυσιολογική αφθονία και ποικιλότητα και σε επίπεδα ικανά να εξασφαλίσουν τη μακροπρόθεσμη αφθονία των ειδών και τη διατήρηση της πλήρους αναπαραγωγικής τους δυναμικότητας. Κριτήριο 4.1: Παραγωγικότητα των κύριων ειδών ή τροφικών ομάδων Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 4.1.1: Αναλογία πελαγικών προς βενθοπελαγικά είδη ψαριών. Κριτήριο 4.2: Αναλογία της Βιομάζας αλιευόμενων ειδών που ανήκουν στα ανώτερα τροφικά επίπεδα προς το σύνολο του αλιεύματος βενθοπελαγικών ειδών Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 4.2.1: Βιομάζα μεγάλων ψαριών. Κριτήριο 4.3: Αφθονία/κατανομή των κύριων τροφικών ομάδων/ειδών Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 4.3.1: Αφθονία επιλεγμένων, λειτουργικά συμαντικών, ομάδων/ειδών. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 94

96 5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΑΣ D5 «Ευτροφισμός»: Ο ανθρωπογενής ευτροφισμός ελαχιστοποιείται, και ιδίως οι δυσμενείς επιπτώσεις του, όπως απώλειες της βιοποικολότητας, υποβάθμιση του οικοσυστήματος, η έξαρση επιβλαβούς φυτοπλαγκτού και η έλλειψη οξυγόνου στον βυθό των θαλασσών. (α) Κριτήρια που συνδέονται με ανθρωπογενείς πιέσεις: Κριτήριο 5.1: Επίπεδα Θρεπτικών Συστατικών Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 5.1.1: Συγκέντρωση θρεπτικών συστατικών στη στήλη ύδατος. Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 5.1.2: Αναλογίες θρεπτικών συστατικών. (β) Κριτήρια που συνδέονται άμεσα με τον ευτροφισμό: Κριτήριο 5.2: Άμεσες Συνέπειες Εμπλουτισμού με Θρεπτικά Συστατικά Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 5.2.1: Συγκεντρώσεις χλωροφύλλης-α στο θαλασσινό νερό. Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 5.2.2: Διάυγεια νερού. Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 5.2.3: Αφθονία καιροσκοπικών Μακροφυκών. Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 5.2.4: Συχνότητα εμφάνισης επιβλαβών και τοξικών ειδών φυτοπλαγκτού και πληθυσμιακών εκρήξεων. (γ) Κριτήρια που συνδέονται έμμεσα με τον ευτροφισμό: Κριτήριο 5.3: Έμμσες Συνέπειες του Εμπλουτισμού σε Θρεπτικά Συστατικά Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 5.3.1: Συγκεντρώσεις διαλυμένου οξυγόνου στο θαλασσινό νερό. 6. ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΑΣ D6 «Ακεραιότητα του θαλάσσιου βυθού»: Η ακεραιότητα του θαλάσσιου βυθού να είναι σε επίπεδο τέτοιο που να εξασφαλίζει ότι η δομή και οι λειτουργίες των οικοσυστημάτων διασφαλίζονται και τα βενθικά ιδίως οικοσυστήματα δεν επηρεάζονται δυσμενώς. Κριτήριο 6.1: Δομή των Βιοκοινωνιών του Βυθού Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 6.1.1: Έκταση ευπαθών βιογενών σχηματισμών του βυθού που θίγονται από δραστηριότητες του ανθρώπου. 7. ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΑΣ D7 «Μεταβολή Υδρογραφικών Συνθηκών»: Η μόνιμη μεταβολή των υδρογραφικών συνθηκών δεν επηρεάζει δυσμενών τα θαλάσσια οικοσυστήματα. Κριτήριο 7.1: Παρακολούθηση Μεταβολών της Θερμοκρασίας, της Αλατότητας και της Διαφάνειας των Θαλασσίων Υδάτων Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 7.1.1: Τιμές θερμοκρασίας, αλατότητας και διαφάνειας σε πρότυπα βάθη. 8. ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΑΣ D8 «Συγκεντρώσεις Ρυπογόνων Ουσιών»: Oι συγκεντρώσεις ρυπογόνων ουσιών βρίσκονται σε επίπεδα που δεν προκαλούν επιπτώσεις ρύπανσης. Κριτήριο 8.1: Συγκεντρώσεις Ρυπογόνων Ουσιών Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 8.1.1: Συγκεντρώσεις ρυπογόνων ουσιών στα θαλάσσια ύδατα και στα ιζήματα του βυθού. Κριτήριο 8.2: Επιδράσεις των Ρυπογόνων Ουσιών Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 8.2.1: Συγκεντρώσεις ρυπογόνων ουσιών σε θαλάσσιου οργανισμούς «βιοδείκτες» και παρακολούθηση επιδράσεων των ρυπογόνων ουσιών στους οργανισμούς αυτούς με βάση διεθνώς αναγνωρισμένες μεθόδους. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 95

97 Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 8.2.2: Συχνότητα εμφάνισης, προέλευση, έκταση των σημαντικών επεισοδίων οξείας ρύπανσης και οι επιπτώσεις τους στους ζώντες οργανισμούς που πλήττονται από την εν λόγω ρύπανση. 9. ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΑΣ D9 «Ρυπογόνες Ουσίες σε Εδώδιμα Αλιεύματα»: Οι ρυπογόνες ουσίες σε ψάρια και άλλα θαλασσινά που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση δεν υπερβαίνουν τα επίπεδα που θεσπίζονται από την Κοινοτική νομοθεσία ή άλλα συναφή πρότυπα. Κριτήριο 9.1: Επίπεδα, Πλήθος και Συχνότητα Υπερβάσεων Ρυπογόνων Ουσιών σε Ψάρια και Θαλασσινά που Προορίζονται για Ανθρώπινη Κατανάλωση Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 9.1.1: Ανιχνευθέντα επίπεδα ρυπογόνων ουσιών και πλήθος ρυπογόνων ουσιών οι συγκεντρώσεις των οποίων υπερβαίνουν τα μέγιστα επίπεδα που ορίζονται από ρυθμιστικές διατάξεις σε επιλεγμένους θαλάσσιους οργανισμούς. Περιβαλλοντικός Δείκτης GR 9.1.2: Συχνότητα υπερβάσεων των επιπέδων που ορίζονται απο ρυθμιστικές διατάξεις. 10. ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΑΣ D10 «Θαλάσσια Απορρίμματα»: Οι ιδιότητες και οι ποσότητες των θαλασσίων απορριμμάτων δεν προκαλούν βλάβες για το θαλάσσιο και παράκτιο περιβάλλον. Κριτήριο 10.1: Χαρακτηριστικά των Απορριμμάτων στο Θαλάσσιο και το Παράκτιο Περιβάλλον Περιβαλλοντικός Δείκτης GR : Απορρίμματα που εκβράζονται και αποτίθενται στις ακτές. Αριθμός αντικειμένων ανά χιλιόμετρο δειγματοληψίας και κατηγορία απορριμμάτων. Περιβαλλοντικός Δείκτης GR : Απορρίμματα στο θαλάσσιο βυθό. Αριθμός αντικειμένων ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο και κατηγορία απορριμμάτων. Περιβαλλοντικός Δείκτης GR : Επιπλέοντα μικροπλαστικά. Ποσότητα μικροπλαστικών που επιπλέουν στην επιφάνεια της θάλασσας. Κριτήριο 10.2: Επιπτώσεις των Απορριμμάτων στη Θαλάσσια Ζωή Περιβαλλοντικός Δείκτης GR : Ποσότητες και σύσταση των απορριμμάτων που εισέρχονται δια της κατάποσης στα θαλάσσια ζώα. 11. ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΑΣ D11 «Υποθαλάσσιος Θόρυβος»: Η εισαγωγή ενέργειας, συμπεριλαμβανομένου και του υποθαλάσσιου θορύβου, βρίσκεται σε επίπεδα που δεν επηρεάζει δυσμενώς το θαλάσσιο περιβάλλον. Κριτήριο 11.1: Κατανομή στο Χρόνο και το Χώρο των Υψηλής Έντασης Παλμικών Ήχων, Χαμηλής και Μεσαίας Συχνότητας Περιβαλλοντικός Δείκτης GR : Αναλογία ημερών και κατανομή αυτών εντός του ημερολογιακού έτους, σε περιοχές προσδιορισμένης επιφάνειας, καθώς και η χωρική κατανομή τους, στις οποίες οι ανθρωπογενείς ηχητικές πηγές υπερβαίνουν τα επίπεδα που αναμένεται να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στα θαλάσσια ζώα. Κριτήριο 11.2: Συνεχής Ήχος Χαμηλής Συχνότητας Περιβαλλοντικός Δείκτης GR : Τάσεις όσον αφορά τα επίπεδα περιβαλλοντικού θορύβου εντός ζώνης τρίτου οκτάβας 63 και 125 Ηz σε db re 1μPa RMS, βάσει μετρήσεων από σταθμούς παρατήρησης ή/και με τη χρήση μοντέλων εφόσον κρίνεται δόκιμο. Άρθρο 5 1. Για την αποτελεσματικότερη εφαρμογή των προγραμμάτων παρακολούθησης θα δημιουργηθεί βάση δεδομένων για την υποβολή τους στην Ε.Ε. και στον Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 96

98 Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 3382/2010 για την Εθνική Υποδομή Γεωχωρικών Πληροφοριών και της Οδηγίας ISPIRE. 2. H επεξεργασία των δεδομένων της βάσης της ως άνω παραγράφου στοχεύει στην εκτίμηση της περιβαλλοντικής κατάστασης για κάθε θαλάσσια υποπεριοχή της χώρας και στην εκτίμηση του βαθμού επίτευξης των περιβαλλοντικών στόχων. 3. Η Ειδική Γραμματεία Υδάτων, μέσω της Εθνικής Υποδομή Γεωχωρικών Πληροφοριών παρέχει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για την επισκόπηση της κατάστασης του θαλάσσιου περιβάλλοντος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πρόσβαση και δικαιώματα χρήσης όσον αφορά τα ως άνω δεδομένα και πληροφορίες που προκύπτουν από την αρχική αξιολόγηση και από τα προγράμματα παρακολούθησης. Το αργότερο έξι μήνες μετά τη διάθεση των δεδομένων και των πληροφοριών που προκύπτουν από την αρχική αξιολόγηση και από τα προγράμματα παρακολούθησης, οι πληροφορίες και τα δεδομένα αυτά διαβιβάζονται από την ως άνω αρμόδια αρχή και στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, για την επιβοήθηση των καθοκόντων του. 8. ΣΥΜΠΕΡΆΣΜΑΤΑ Όπως αναλύθηκε στα προηγούμενα κεφάλαια, η θέσπιση νομοθετικού πλαισίου που θα εξασφαλίζει την ασφάλεια στις υπεράκτιες εργασίες έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων κρίνεται πλέον αναγκαία. Η πρόληψη σοβαρών ατυχημάτων καθώς και ο περιορισμός των συνεπειών τους απαιτεί την ανάπτυξη και εφαρμογή θαλάσσιων στρατηγικών ούτος ώστε να προστατευθεί και να διατηρηθεί το θαλάσσιο περιβάλλον. Σύμφωνα, λοιπόν, με τον Νόμο υπ αριθμόν 4409 της 28 ης Ιουλίου 2016, οι γενικές αρχές διαχείρισης κινδύνων σε υπεράκτιες εργασίες υδρογονανθράκων πρέπει να διασφαλίζουν ότι λαμβάνονται όλες οι απαραίτητες προϋποθέσεις για την πρόληψη αλλά και την αντιμετώπιση σοβαρών ατυχημάτων. Για να διασφαλιστεί, επομένως, ότι το επίπεδο της παραμένουσας διακινδύνευσης σοβαρών ατυχημάτων σε ανθρώπους, στο περιβάλλον και στις εγκαταστάσεις, είναι ανεκτό, θα πρέπει να αξιολογούνται τα τεχνικά και οικονομικά μέσα του αιτούντος την άδεια. Εν συνεχεία, η Αδειοδοτούσα Αρχή χορηγεί άδεια, εάν και εφόσον οι αποδείξεις του αιτούντος είναι επαρκείς ούτος ώστε να καλυφθούν οι ευθύνες που ενδέχεται να προκύψουν. Οι διαχειριστές και οι ιδιοκτήτες πρέπει να αποδίδουν ιδιαίτερη προσοχή στην αξιολόγηση των απαιτήσεων αξιοπιστίας και ακεραιότητας όλων των κρίσιμων για την ασφάλεια και το περιβάλλον, να λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα προκειμένου να διασφαλίζουν, όσο αυτό είναι ευλόγως δυνατόν, ότι δεν υπάρχει απρόβλεπτη διαφυγή επικίνδυνων ουσιών. Ακόμα, είναι αναγκαίο να διασφαλίζουν ότι διαθέτουν το κατάλληλο πλαίσιο με όλες τις σχετικές ρυθμιστικές διατάξεις, ενσωματώνοντας τα ρυθμιστικά τους στις συνήθεις επιχειρησιακές διαδικασίες τους. Τέλος, η Αρμόδια Αρχή υιοθετεί και υλοποιεί σχέδιο προτεραιότητας για την εφαρμογή κανόνων και προτύπων που διασφαλίζουν την εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών ως προς την πρόληψη σοβαρών ατυχημάτων και τον περιορισμό των συνεπειών τους σε περίπτωση που αυτά συμβούν. Σύμφωνα με τις Υπουργικές αποφάσεις της 25 ης Νοεμβρίου 2016 και ύστερα από τροποποίηση του Νόμου υπ αριθμόν 3983 της 17 ης Ιουνίου του 2011, για να Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 97

99 εξασφαλιστεί μια καλή Περιβαλλοντική Κατάσταση θα πρέπει η βιοποικιλότητα να και τα μη αυτόχθονα είδη να είναι σε επίπεδα που δεν θα αλλοιώσουν τα φυσικά οικοσυστήματα. Ακόμα οι πληθυσμοί των εμπορικά εκμεταλλεύσιμων οργανισμών αλλά και των θαλάσσιων τροφικών δικτύων πρέπει να παραμένουν σε ασφαλή βιολογικά όρια και η ακεραιότητα του θαλάσσιου βυθού να είναι τέτοια που να διασφαλίζει τη δομη και τις λειτουργίες των οικοσυστημάτων. Για το σκοπό αυτό δημιουργείται ένα πρόγραμμα παρακολούθησης έτσι ώστε να παρέχονται οι απαραίτητες πληροφορίες για την αξιολόγηση, τη διασφάλιση και την ασφαλή ενσωμάτωση των δραστηριοτήτων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων χωρίς να προκαλούνται αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Οι πληροφορίες αυτές βοηθούν στη λήψη των κατάλληλων μέτρων τα οποία επηρεάζουν τα επιτρεπόμενα επίπεδα της ανθρώπινης δραστηριότητας στο εκάστοτε θαλάσσιο περιβάλλον. Χάρτης 1. Σημεία δειγματοληψίας του προγράμματος παρακολούθησης Τα νομοθετικά πλαίσια που προκύπτουν από τον νόμο υπ αριθμόν 4409 και την τροποποίηση του νόμου υπ αριθμόν 3983 έχουν ως βασικό στόχο την λήψη των απαραίτητων μέτρων έτσι ώστε να εξασφαλισθεί, όσο είναι δυνατόν, η ασφαλέστερη διαδικασία έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων. Το κάθε ένα από τα πλαίσια αυτά δεν είναι απολύτως ικανό να διασφαλίσει από μόνο του την υγεία των οργανισμών και την κατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος, των οικοσυστημάτων καθώς και τον ερευνητικών εγκαταστάσεων, διότι προσανατολίζονται σε διαφορετικούς τομείς. Το πρώτο αναφέρεται κυρίως στα διαδικαστικά-γραφειοκρατικά προαπαιτούμενα για τη χορήγηση άδειας ενώ το δεύτερο ασχολείται με συγκεκριμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά του εκάστοτε θαλάσσιου οικοσυστήματος. Συμπερασματικά, ο συνδυασμός των δύο νομοθεσιών φαίνεται να καλύπτει σε αρκετά μεγάλο βαθμό τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν οι αιτούντες της άδειας για την ασφαλή για το περιβάλλον έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 98