Υρονόποσλος Κωνσταντίνος Δπιβλέπων Καθηγητής: Γ. Φερεντίνος

Transcript

1 «ΠΑΛΑΙΟΓΔΩΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΑΗ ΣΟΤ ΔΛΛΗΝΙΚΟΤ ΑΡΥΙΠΔΛΑΓΟΤ ΣΑ ΣΔΛΔΤΣΑΙΑ ΥΡΟΝΙΑ ΜΔ ΣΗΝ ΥΡΗΗ ΣΟΤ ARCGIS / ARCVIEW.» Υρονόποσλος Κωνσταντίνος Δπιβλέπων Καθηγητής: Γ. Φερεντίνος ΠΑΣΡΑ

2 ΔΤΥΑΡΙΣΙΔ Ζ παξνχζα δηπισκαηηθή εξγαζία εθπνλήζεθε ζην Δξγαζηήξην Θαιάζζηαο Γεσινγίαο θαη Φπζηθήο Ωθεαλνγξαθίαο (E.ΘΑ.ΓΔ.Φ.Ω.) ηνπ Σκήκαηνο Γεσινγίαο ηνπ Παλ/κίνπ Παηξψλ, θαηά ην έηνο Θα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηδηαίηεξα ηνπο θαζεγεηέο θ. Γεψξγηνs Φεξεληίλνο θαη θ. Γεψξγην Παπαζενδψξνπ, αθελφο γηα ηελ επθαηξία πνπ κνπ έδσζαλ λα αζρνιεζψ κε έλα εμαηξεηηθά ελδηαθέξνλ ζέκα, αθεηέξνπ γηα ηελ ηδηαίηεξε κέξηκλά ηνπο θαη ηηο πνιχηηκεο ζπκβνπιέο ηνπο. Δπίζεο, ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηνλ ππνςήθην δηδάθηνξα Φαθίξε Ζιία θαη ηνλ δηδάθηνξα Γεκήηξην Υξηζηνδνχινπ γηα ηελ ζπλεξγαζία πνπ είρακε, ηελ εχζηνρε θαζνδήγεζε, γηα ηηο θαινπξναίξεηεο ππνδείμεηο ηνπο θαη θπζηθά γηα ηελ βνήζεηα πνπ κνπ πξφζθεξαλ βνεζψληαο κε ζην πξφγξακκα ArcView. Σέινο, δεζπφδνπζαο ζεκαζίαο ζέζε ζηηο επραξηζηίεο θαηέρνπλ νη γνλείο κνπ γηα ηελ ακέξηζηε ζπκπαξάζηαζε θαη ηελ νηθνλνκηθή θάιπςε πνπ κνπ παξείραλ, ψζηε λα πεξαηψζσ ηε παξνχζα εξγαζία. ΠΑΣΡΑ,

3 ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ 1. ΚΟΠΟ ΣΖ ΔΡΔΤΝΑ 2. ΠΔΡΗΟΥΖ ΜΔΛΔΣΖ 3. ΚΛΗΜΑΣΗΚΔ ΜΔΣΑΒΟΛΔ. 4. ΜΔΣΑΒΟΛΔ ΣΖ ΣΑΘΜΖ ΣΖ ΘΑΛΑΑ. 4.1 ΑΗΣΗΑ ΣΖ ΜΔΣΑΒΟΛΖ ΣΖ ΣΑΘΜΖ ΣΖ ΘΑΛΑΑ. 4.2 ΗΟΣΑΣΗΚΔ ΚΗΝΖΔΗ ΣΟΤ ΦΛΟΗΟΤ ΣΖ ΓΖ. 4.3 ΣΔΚΣΟΝΗΚΔ ΚΗΝΖΔΗ. 5. ΣΔΚΣΟΝΗΚΖ ΣΟΤ ΔΛΛΖΝΗΚΟΤ ΥΩΡΟΤ. 6. ΜΔΣΑΒΟΛΔ ΣΖ ΣΑΘΜΖ ΣΖ ΘΑΛΑΑ ΣΟΝ ΔΤΡΤΣΔΡΟ ΠΑΡΑΚΣΗΟ ΔΛΛΖΝΗΚΟ ΥΩΡΟ. 7. ΠΑΡΟΤΑ ΔΡΔΤΝΑ. 7.1 ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΗΑ. 7.2 ΠΑΡΟΤΗΑΖ ΓΔΓΟΜΔΝΩΝ. 3

4 1. ΚΟΠΟ ΣΗ ΔΡΔΤΝΑ. Σν κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ ζαιάζζηνπ πινχηνπ ην νπνίν εθκεηαιιεχεηαη ν άλζξσπνο πξνέξρεηαη απφ ηελ πθαινθξεπίδα. Ο ζαιάζζηνο πινχηνο απνηειείηαη απφ ηα (1) ηα ζαιάζζηα θνηηάζκαηα, φπσο ηα πξνζρσκαηηθά θαη νη ακκνράιηθεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη θαηά θχξην ιφγν σο δνκηθά πιηθά ζηηο αλζξψπηλεο θαηαζθεπέο. Σα πξνζρσκαηηθά θνηηάζκαηα απνηεινχληαη απφ ηδήκαηα ηα νπνία έρνπλ κεηαθεξζεί απφ ηα πνηάκηα θαη έρνπλ απνηεζεί ζηελ πθαινθξεπίδα ηελ νπνία δηέζρηδαλ φηαλ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο ήηαλ πην ρακειά. Απηά ηα θνηηάζκαηα βξίζθνληαη ζε αξθεηφ βάζνο εμαηηίαο ηεο δηαθχκαλζεο ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο θαηά ηελ δηάξθεηα ησλ ηειεπηαίσλ ρξφλσλ ιφγσ ησλ θιηκαηηθψλ αιιαγψλ. (2) ηηο πεγέο ελέξγεηαο φπσο είλαη ηα θχκαηα θαη ηα ξεχκαηα θαη (3) ηελ αιηεία ε φπνηα ζπγθεληξψλεηαη ζε εηδηθά πεξηβάιινληα ηεο πθαινθξεπίδαο φπνπ ππάξρνπλ ζξεπηηθά ζπζηαηηθά. Σέηνηα πεξηβάιινληα είλαη νη θνξαιιηνγελείο ζρεκαηηζκνί (θνηλψο ηξαγάλεο) νη νπνίνη ζρεκαηίδνληαη ζε βάζε απφ 40 έσο 100 κέηξα. Δπηπιένλ ε πθαινθξεπίδα έρεη επίζεο ζεκαληηθφ πνιηηηζηηθφ ελδηαθέξνλ γηα ηα ηειεπηαία ρξφληα θαη απνηέιεζε ρψξν ζηνλ νπνίν ν πξντζηνξηθφο άλζξσπνο αλέπηπμε ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ. Σκοπός ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη λα αλαπαξαζηαζεί ε ζπλερψο κεηαβαιιφκελε έθηαζε ηεο πθαινθξεπίδαο ηνπ ειιεληθνχ αξρηπειάγνπο ηα ηειεπηαία ρξφληα εμαηηίαο ηεο κεηαβνιήο ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο. Με ζηφρν θαηά θχξην ιφγν ηελ εθκάζεζε ρξήζεο ηνπ GIS γηα ηελ αλάδεημε ρψξσλ πνπ κπνξεί λα έρνπλ νηθνλνκηθφ θαη πνιηηηζηηθφ ελδηαθέξνλ. Με ηελ παξνχζα εξγαζία ζα παξνπζηαζηνχλ κηα ζεηξά απφ ράξηεο πνπ ζα δείρλνπλ ηηο κεηαβνιέο ηεο αθηνγξακκήο ηνπ ειιεληθνχ αξρηπειάγνπο ηα ηειεπηαία ρξφληα ψζηε λα βνεζεζνχλ νη γεσιφγνη, βηνιφγνη, αιηεπηείο θαη αξραηνιφγνη ψζηε λα κπνξνχλ λα εζηηάδνπλ ηηο έξεπλεο ηνπο ζηηο ζσζηέο πεξηνρέο γηα θνηηάζκαηα, αιηεπηηθψλ πεδίσλ θαζψο επίζεο θαη πξντζηνξηθνχο νηθηζκνχο. 4

5 Δπηπιέσλ κε ηελ ρξήζε ηνπ GIS γίλεηαη: (1) αλαπαξάζηαζε ησλ αθηνγξακκψλ θαη ηνπ ζαιάζζηνπ αλάγιπθνπ ηα ηειεπηαία ρξφληα γηα λα εμεηαζζεί αλ νη λήζνη Λεπθάδα, Κεθαιιελία, Ηζάθε θαη Εάθπλζνο θαζψο επίζεο θαη νη πνξάδεο παξέκεηλαλ ζπλερψο λεζηά φιε απηή ηελ δηάξθεηα κε ζθνπφ λα δηεξεπλεζεί πφηε άξρηζε ε λαπζηπινΐα ζηελ Διιάδα θαη (2) κε ηελ 3-D αλαπαξάζηαζε ηεο γεσκεηξίαο ησλ αθηνγξακκψλ θαη ηνπ πεξηβάιινληνο αλάγιπθνπ γηα ζπγθεθξηκέλα ρξνληθά δηαζηήκαηα γηα λα απνθηήζνπκε κηα εηθφλα γηα ην πψο αληηιακβαλφηαλ ν πξντζηνξηθφο άλζξσπνο ηνλ γχξσ ρψξν ηνπ. Καζψο επίζεο θαη πσο ε αληίιεςε απηνχ ηνπ ρψξνπ εληφο ζηνλ νπνίν θηληφηαλ ηνλ ψζεζε λα αλαπηχμεη λαπζηπινΐεο ηθαλφηεηεο γηα λα επηζθεθζεί ηα λεζηά. 5

6 2.ΠΔΡΟΥΗ ΔΡΔΤΝΑ. Ζ παξνχζα κειέηε ζα επηθεληξσζεί ζηελ αλαπαξάζηαζε ησλ αθηψλ ηνπ Αηγαίνπ θαη ηνπ Ηφληνπ πειάγνπο ζε απηή ηελ ρξνληθή πεξίνδν. Λεπηνκεξέζηεξα ζα κειεηεζνχλ νη εμήο πέληε πεξηνρέο φπσο θαίλεηαη θαη ζηελ εηθφλα 1: 1. Ζ πεξηνρε πνπ πεξηιακβάλεη ηελ αλαηνιηθή πεινπφλλεζν, ηα λεζία ησλ θπθιάδσλ θαη θηάλεη κέρξη ηα παξάιηα ηεο κηθξάο αζίαο. 2. Σελ πεξηνρή ησλ πνξάδσλ. 3. Σελ ζαιάζζηα πεξηνρε πνπ πεξηθιχεη ηα λεζηά Κεθαιινληά, Εάθπλζν, Ηζάθε, Λεπθάδα, ηελ βνξεηνδπηηθή πεινπφλεζζν θαη ηελ λνηηνδπηηθή ηεξεά Διιάδα. 4. Σελ ζαιάζζηα πεξηνρή απφ ηελ δπηηθή θξήηε έσο ηελ λνηην αλαηνιηθή πεινπνλήζζν. 5. Καη ηελ ζαιάζζηα πεξηνρή πνπ πεξηθχεη ηελ αλαηνιηθε Κξήηε θαη ηελ λήζν Γαχδν. 6

7 Δηθφλα 1. Υάξηεο πνπ καο δείρλεη ηηο πεξηνρέο πνπ ζα κειεηήζνπκε. 7

8 3.ΚΛΙΜΑΣΙΚΔ ΜΔΣΑΒΟΛΔ. ηα ηειεπηαία ρξφληα ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο κεηαβάιιεηαη πεξηνδηθά αλάινγα κε ηελ παξνπζία ησλ παγεησδψλ θαη κεζνπαγεησδψλ πεξηφδσλ (εηθφλα 2). Δηθφλα 2. Ζ θακπχιε καο δείρλεη ηηο κεηαβνιέο ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο γηα ηα ηειεπηαία ρξφληα.(after Frenzel 1973) ηελ παξνχζα εξγαζία επηθεληξσλφκαζηε ζηελ κειέηε ηεο κεηαβνιήο ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο ηα ηειεπηαία ρξφληα. Σα ηειεπηαία ρξφλσλ απνηεινχληαη απφ δπν παγεηψδεηο πεξηφδνπο θαη απφ δπν κεζνπαγεηψδεηο πεξηφδνπο. Ζ παξνχζα κεζνπαγεηψδεο πεξίνδν πνπ δηαλχνπκε είλαη ε Tapes θαη ηαπηίδεηαη κε ην Οιφθαηλν θαη θαιχπηεη ηα ηειεπηαία ρξφληα. Ζ ηειεπηαία παγεηψδεηο πεξίνδν ήηαλ πξηλ απφ ρξφληα θαη νλνκάδεηαη Wurm. Πξηλ ηελ ηειεπηαία παγεηψδε πεξίνδν πξνεγήζεθαλ ε ηειεπηαία κεζνπαγεηψδε πεξίνδν πνπ νλνκάδεηαη Monastirian θαη ε πξνηειεπηαία παγεηψδεο πεξίνδν πνπ νλνκάδεηαη Riss πξηλ απφ ρξφληα. Καηά ην δηάζηεκα ησλ παγεησδψλ πεξηφδσλ επηθξαηνχζαλ νη ςπρξφηεξεο θιηκαηηθέο ζπλζήθεο ζε ζρέζε κε ζήκεξα. Οη επηθαλεηαθέο ζεξκνθξαζίεο λφηηα ηνπ πνιηθνχ κεηψπνπ ήηαλ ην ρεηκψλα θαηά 10 C θαη ην θαινθαίξη θαηά 6 C ρακειφηεξεο απφ ηηο ζεκεξηλέο. Ο κεγάινο φγθνο ησλ παγεηψλσλ είρε σο απνηέιεζκα: (1) ηελ αλάπηπμε ηζρπξψλ αληηθπθιψλσλ πάλσ απφ απηνχο, (2) ηελ αλάπηπμε κηαο ηζρπξήο ζεξκνθξαζηαθήο βαζκίδαο ζηα λφηηα πεξηζψξηα θαη (3) ηελ κεηαηφπηζε πξνο ηα λφηηα ησλ δπηηθψλ αεξνρεηκάξσλ. Καηά ηηο κεζνπαγεηψδεηο πεξηφδνπο νη θιηκαηηθέο ζπλζήθεο είλαη ζεξκέο θαη παξφκνηεο κε ηηο ζεκεξηλέο. Καη απηφ έρεη σο απνηέιεζκα ην ιηψζηκν ησλ πάγσλ θαη ηελ αλχςσζε ηεο ζηάζκεο ηεο 8

9 ζάιαζζαο. ηελ παξαθάησ (εηθφλα 3) παξνπζηάδεηαη ε ζπζρέηηζε ηζνηνπηθψλ ζηαδίσλ γηα ηα ηειεπηαία ρξφληα κε ηηο αληίζηνηρεο θιηκαηνζηξσκαηνγξαθηθέο αθνινπζείεο. Δηθφλα 3. πζρέηηζε ησλ ηζνηνπηθψλ ζηαδίσλ ησλ ηειεπηαίσλ ρξφλσλ κε ηηο αληίζηνηρεο θιηακαηνζηξσκαηνγξαθηθέο αθνινπζίεο ζηε ΒΓ Δπξψπε, Βξεηαλία θαη ζηελ Β. Ακεξηθή φπσο απηέο έρνπλ νξηζζεί απφ κειεηεηέο ρεξζαίσλ απνζέζεσλ. 9

10 4.ΜΔΣΑΒΟΛΔ ΣΗ ΣΑΘΜΗ ΣΗ ΘΑΛΑΑ 4.1 ΑΙΣΙΑ ΣΗ ΜΔΣΑΒΟΛΗ ΣΗ ΣΑΘΜΗ ΣΗ ΘΑΛΑΑ Τπάξρνπλ δηάθνξα αίηηα πνπ πξνθαινχλ ηελ αλχςσζε θαη πηψζε ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο. Σα αίηηα πνπ ηελ πξνθαινχλ είλαη ηα εμήο: 1. Ζ ηήμε θαη δεκηνπξγία ησλ παγεηψλσλ. 2. Ηζνζηαηηθή θίλεζε ηνπ θινηνχ. 3. Καη ηέινο νη ηεθηνληθέο θηλήζεηο. ηελ ζπλέρεηα ζα αλαθεξζνχλ θάζε κηα αηηία μερσξηζηά θαζψο θαη ν ηξφπνο πνπ επεξεάδνπλ ηελ κεηαβνιή ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο Η ηήξη και η δημιοςπγία ηων παγεηώνων. Μηα πνιχ ζεκαληηθή αηηία πνπ πξνθαιεί κεηαβνιέο ζηελ ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο είλαη ε ηήμε θαη ε δεκηνπξγία ησλ πάγσλ πνπ βξίζθνληαη ζηνπο πφινπο. Καζψο ην λεξφ αληαιιάζζεηαη κεηαμχ ησλ σθεάλησλ δεμακελψλ θαη ησλ κεγάισλ ζηξσκάησλ πάγνπ, ε ζηάζκε ησλ σθεαλψλ απμνκεηψλεηαη. Οη ζεκεξηλνί κεγάινη παγεηψλεο θαη ηα ζηξψκαηα πάγνπ ζα επζχλνληαη γηα πεξίπνπ 77κέηξα εμάπισζεο ζε λεξφ ζηνπο σθεαλνχο παγθνζκίσο αλ ππνζέζνπκε φηη ιηψζνπλ νη πάγνη. ην παξειζφλ, ν φγθνο ησλ παγεηψλσλ έρεη εθηηκεζεί φηη ήηαλ 150 κέηξα κεγαιχηεξνο απφ φηη ζήκεξα αλάινγνπ κε ην ζεκεξηλφ λεξφ, θαη πνιχ πηζαλφλ ζε 200κέηξα. Ζ δεκηνπξγία θαη ε ηήμε ησλ πάγσλ επζχλνληαη γηα ηηο κεζνπαγεηψδεηο θαη παγεηψδεηο πεξηφδνπο θαηά ηα ηειεπηαία ρξφληα. Αιιαγέο ζηε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο θαηά δεθάδεο κέηξα κπνξνχλ λα πξνθχςνπλ απφ ηηο δηαδηθαζίεο απηέο. 10

11 Έρεη ππνηεζεί φηη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πξνεγνχκελεο κεζνπαγεησληθήο πεξηφδνπ ( ρξφληα) ηα ζηξψκαηα πάγνπ ηεο δπηηθήο Αληαξθηηθήο θαηέξξεπζαλ, νδεγψληαο ζε ζαιάζζηα ζηάζκε θαηά 5 έσο 6m πςειφηεξε ηεο ζεκεξηλήο Ιζοζηαζηικέρ κινήζειρ ηος θλοιού. Ηζνζηαζία θαιείηαη ε δηαδηθαζία θαηά ηελ νπνία ε Γε απνθηά βαξπηηθή ηζνξξνπία αλαινγηθά κε ηηο δπλάκεηο ππέξζεζεο. Ο θινηφο δηαξθψο επηδεηά λα παξακείλεη ζε ηζνζηαηηθή ηζνξξνπία, ψζηε ζε έλα νξηζκέλν βάζνο ην νιηθφ θαηαθφξπθν θνξηίν πνπ ελζσκαηψλεηαη ζε έλα νξηζκέλν ζεκείν λα είλαη ην ίδην κε ην θνξηίν ησλ παξαθείκελσλ ζεκείσλ. Αλ πξνθχςεη θάπνηα βαξπηηθή αληζνξξνπία, ν θινηφο αλεβαίλεη ή βπζίδεηαη γηα λα δηνξζψλεηαη ε αληζνξξνπία απηή. Λεπηνκέξεηεο ησλ δπλάκεσλ πνπ δηέπνπλ παξφκνηεο δηεπζεηήζεηο είλαη ζχλζεηεο θαη γεληθά πξνζνκνηψλνληαη είηε αλαιπηηθά είηε πνζνηηθά. Οη αιιαγέο ζηα θνξηία πνπ απνηίζεληαη πάλσ ζην θινηφ θαη νδεγνχλ ζε ηζνζηαηηθέο κεηαβνιέο έρνπλ δηαθνξεηηθέο αηηίεο(εηθφλα 4). Σν πξψην είλαη νη θχθινη παγεηψλσλ πνπ ελαπνζέηνπλ ή αθαηξνχλ ελαιιάμ κεγάιεο κάδεο πάγσλ ζηηο επεηξσηηθέο πεξηνρέο. Ζ πην πξφζθαηε δεκηνπξγία παγεηψλα ζην Wisconsin πνπ δεκηνχξγεζε ηα ζηξψκαηα πάγνπ Fennoscandian θαη Laurentide (ζηξψκαηα πάγνπ ζηηο ζθαλδηλαβηθέο ρψξεο θαη ηνλ Καλαδά κε ηηο ΖΠΑ αληίζηνηρα) είλαη έλα παξάδεηγκα απηήο ηεο δηαδηθαζίαο. Σν δεχηεξν αίηην είλαη ην λεξφ πνπ επηβαξχλεη ηηο επεηξσηηθέο πιάθεο. Με ηελ αχμεζε ηεο ζηάζκεο ησλ πδάησλ, ε πθαινθξεπίδα γεκίδεη κε λεξφ, κε απνηέιεζκα ε πθαινθξεπίδα λα πηέδεηαη πξνο ηνλ σθεαλφ. Καη Σξίηε αηηία είλαη επηθφξηηζε ηνπ θινηνχ ιφγσ ηεο απφζεζεο ησλ ηδεκάησλ. Με ηελ άλνδν ηεο ζηάζκεο ησλ σθεαλψλ, πεξηζζφηεξε πνζφηεηα ηδήκαηνο κπνξεί λα ελαπνηεζεί ζηηο επεηξσηηθέο πθαινθξεπίδεο, πξνθαιψληαο επηπιένλ ζπκπίεζε ηεο επηθάλεηαο ηεο πθαινθξεπίδαο. 11

12 Δηθφλα 4. ρέδην πνπ δείρλεη ηελ κεηαβνιή ηνπ καλδχα εμαηηίαο ηνπ βάξνπο ηνπ παγεηψλα.( Ηζνζηαηηθέο θηλήζεηο ιφγν ησλ παγεηψλσλ. Σν θχξην αίηην πνπ πξνθαιεί ηζνζηαηηθέο θηλήζεηο πξνέξρεηαη απφ ηε κεγέζπλζε ή ζκίθξπλζε ησλ παγεηψλσλ. Απηνί νη θχθινη παγεηψλσλ πξνθχπηνπλ ζε ρξνληθέο πεξηφδνπο εηψλ. Ζ ηειεπηαία κεζνπαγεησληθή πεξίνδνο πξνέθπςε κε ρξφληα πξηλ, αθνινπζνπκέλε απφ ηελ παγεηψδε πεξίνδν Wisconsin ή Wurm θαη ζηελ ζπλέρεηα απφ ηελ παξνχζα κεζνπαγεηψδε πεξίνδν Tapes ηνπ Οιφθαηλνπ. Όζν νη παγεηψλεο κεγαιψλνπλ, πξνζζέηνπλ έλα επηπιένλ θνξηίν ζηελ επηθάλεηα ηεο γεο. Απηή ε αχμεζε νδεγεί ζε θάκςε ηεο ιηζφζθαηξαο θαη ξνή ζηελ αζζελφζθαηξα. Ζ πεξηνρή θάησ απφ ην θέληξν βάξνπο ηνπ πάγνπ θάκπηεηαη πξνο ηα θάησ εμαηηίαο ηνπ θνξηίνπ ηνπ ίδηνπ ηνπ πάγνπ, ελψ ε πεξηβάιινπζα πεξηνρή ππεξπςψλεηαη ιφγσ ηεο αζζελνζθαηξηθήο ξνήο θαη ηεο θακπηηθήο ξνπήο. Απηή ε ηειεπηαία δηαδηθαζία δεκηνπξγεί έλα πεξηθεξεηαθφ εμφγθσκα πνπ ζρεηίδεηαη κε ηνπο παγεηψλεο. Γχξσ απφ ηε θαλδηλαβία απηφ ην πεξηθεξεηαθφ εμφγθσκα έθηαζε σο ηε Γαιιία, ηε Γεξκαλία θαη ηελ Πνισλία ελψ ζηηο ΖΠΑ επεθηάζεθε θαηά κήθνο ηεο αθηήο ηνπ Αηιαληηθνχ κε πςειή ζπγθέληξσζε θνληά ζην αθξσηήξη Hatteras. Όηαλ έλαο παγεηψλαο ιηψλεη, ε ζπκπηεζκέλε πεξηνρή θάησ απφ ηελ θχξηα κάδα ηνπ πάγνπ αλαπεδά θαη ην πεξηθεξεηαθφ εμφγθσκα βπζίδεηαη. Απηφο ν θχθινο απμνκείσζεο δεκηνπξγεί κηα ζχλζεηε ηζηνξία ζρεηηθψλ πςψλ ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο, νη ιεπηνκέξεηεο ηεο νπνίαο εμαξηψληαη απφ ηε ρξνληθή ηζηνξία παξνπζίαο 12

13 ή κε θνξηίσλ ζηα ζηξψκαηα πάγνπ θαη ζηελ απφζηαζε ησλ ζηξσκάησλ απφ ηελ αθηή. Ζ αλαπήδεζε έπεηηα απφ ην ιηψζηκν ησλ πάγσλ είλαη ζπγθξίζηκε ζε κεγάιν βαζκφ κε ην επίπεδν αχμεζεο ηεο ζηάζκεο ησλ πδάησλ εμαηηίαο ηεο πξνζζήθεο ηνπ ιησκέλνπ λεξνχ ησλ παγεηψλσλ. ηελ θαλδηλαβηθή ρεξζφλεζν ε αλχςσζε ηεο ζηεξηάο ηα ηειεπηαία ρξφληα θπκαηλφηαλ απφ 50 έσο θαη 300m (εηθφλα 4a) ελψ ζηελ θνηία ε αλχςσζε ηεο ρέξζνπ θπκαηλφηαλ απφ 6 έσο 12m (εηθφλα 4b) Καηά ηα πξνεγνχκελα ρξφληα, ε ζηάζκε ησλ σθεαλψλ απμήζεθε 120 κέηξσλ. Απηή ε αχμεζε είλαη αληίζηνηρε κε ηελ κέζε κεηαβνιή ηνπ ζρεηηθνχ χςνπο ηεο ζαιάζζηαο ζηάζκεο κεηαμχ 3,5-12ρηιηνζηά/ρξφλν. Τπνζηεξίδεηαη απφ ηνπο πεξηζζφηεξνπο εξεπλεηέο φηη ε κέγηζηε απνπαγεηνπνίεζε πξαγκαηνπνηήζεθε θαηά ηε δηάξθεηα πξίλ εηψλ, κε κέζν ξπζκφ αχμεζεο ηεο ζηάζκεο ησλ πδάησλ ηα 8ρηι/ρξφλν. Πεξίπνπ ρξφληα πξηλ ε ζηάζκε ησλ πδάησλ ήηαλ 7 κε 10κ ρακειφηεξε ηεο ησξηλήο, δηαηεξψληαο απφ ηφηε έλα κέζν φξν αχμεζεο ζηα 1-1,4ρηι/ρξφλν. Δηθφλα 4. Σα απνηειέζκαηα απφ ηελ ηζνζηαζία ιφγσ ηνπ παγεηψλα ζε δχν πεξηνρέο.: (a) ν βαζκφο ηζνζηαηηθήο απνθαηάζηαζεο (m) ηεο θαλδηλαβίαο γηα ηα ηειεπηαία ρξφληα, (b) γεληθεπκέλεο ηζνβαζείο γηα ηελ βαζηθή κεηαπαγεηψδε αθηή ηεο θσηίαο.(after Sissons 1976) Ηζνζηαηηθέο θηλήζεηο ιφγν ηνπ βάξνπο θαη ηεο θίλεζεο ηνπ λεξνχ. Δμαηηίαο ηνπ βάξνπο πνπ έρεη ην λεξφ πνπ βξίζθεηαη ζηηο επεηξσηηθέο πθαινθξεπίδεο θαη ζηνλ σθεάλην θινηφ απνηειεί κηα πεγή ζρεηηθήο αχμεζεο ηεο ζαιάζζηαο ζηάζκεο. Καζψο νη παγεηψλεο ππνρσξνχλ θαη ην ιησκέλν λεξφ ξέεη ζηνπο σθεαλνχο, ην απμεκέλν πνζνζηφ βπζηζκέλνπ θινηνχ δέρεηαη κεγαιχηεξα θνξηία. Αξηζκεηηθά κνληέια, παξφιν πνπ γεληθά παξαδέρνληαη ηε γεσκεηξηθή νκνηνκνξθία ηεο γεο, 13

14 ιακβάλνπλ ππ' φςηλ ηα ζπγθεθξηκέλα θνξηία λεξνχ. Απηφ πνπ δελ αλαπαξηζηνχλ επαξθψο είλαη νη επηδξάζεηο πιεπξηθψλ (εθαπηνκεληθψλ) πνηθηινκνξθηψλ ζηηο ηδηφηεηεο ηνπ θινηνχ (φπσο επίζεο θαη θαηά κήθνο ηεο ελαιιαγήο επεηξσηηθνχ θαη σθεάληνπ ρψξνπ) Ηζνζηαηηθέο θηλήζεηο ιφγν ησλ ηδεκάησλ θαη ηεο ηδεκαηνγέλεζεο Όηαλ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο κεγαιψλεη, ε ελαπφζεζε ηδήκαηνο ζηελ πθαινθξεπίδα απμάλεηαη, αιιά φηαλ ην επίπεδν ηεο ζάιαζζαο πέθηεη, πξνθαιείηαη δηάβξσζε. Απηφο ν θχθινο ελαπφζεζεο θαη δηάβξσζεο, πνπ ιακβάλεη ρψξα ζε πνηθίιεο ζηηγκέο, επηδξά ζηελ αλχςσζε ηεο πθαινθξεπίδαο, δεκηνπξγψληαο πνηθηιία θνξηίσλ ζην πεξηζψξην ηνπ επεηξσηηθνχ θινηνχ. Καζψο ην θνξηίν πνηθίιεη, ν θινηφο κεγαιψλεη θαη πέθηεη, επηθέξνληαο επηπξφζζεηεο αιιαγέο ζηε ζρεηηθή ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο. ε πεξηνξηζκέλεο πεξηνρέο φπσο ηα δέιηα ησλ πνηακψλ ή πεξίθιεηζηεο ζάιαζζεο φπνπ κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί ηάρηζηε ελαπφζεζε ηδεκάησλ (ζε αληίζεζε κε άιιεο πθαινθξεπίδεο, φπνπ ν ξπζκφο ελαπφζεζεο είλαη πνιχ κηθξφηεξνο), ε θαζίδεζε πνπ πξνθαιείηαη απφ ηα θνξηία ησλ ηδεκάησλ κπνξεί λα απνηειεί έλαλ πνιχ ζεκαληηθφ παξάγνληα ζηελ αχμεζε ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο ΣΔΚΣΟΝΙΚΔ ΚΙΝΗΔΙ Οη ηεθηνληθέο θηλήζεηο δηαθξίλνληαη ζε επεηξσηηθήο θιίκαθαο θαη ηνπηθήο θιίκαθαο. Οη ηεθηνληθέο θηλήζεηο επεηξσηηθήο θιίκαθαο θαηά θχξην ιφγν έρνπλ ζρέζε κε δηεξγαζίεο πνπ ιακβάλνπλ ρψξα ιφγσ ησλ ηεθηνληθψλ πιαθψλ αιιά θαη ηνπ καλδχα. Οη ηεθηνληθέο θηλήζεηο ηνπηθήο θιίκαθαο έρνπλ ζρέζε κε ηελ δξάζε ξεγκάησλ. Σα ξήγκαηα ρσξίδνληαη ζε ηξείο θαηεγνξίεο. Τπάξρνπλ ηα θαλνληθά ξήγκαηα, ηα αλάζηξνθα ξήγκαηα θαη ηα κεηαθνξάο ή νξηδφληηα ξήγκαηα. ηα θαλνληθά ξήγκαηα αλάινγα κε ην κέγεζνο ησλ ζεηζκψλ ε κεηαηφπηζε ηνπ θινηνχ κπνξεί λα είλαη απφ κεξηθά εθαηνζηά έσο 15 20m (πηλάθαο 1). Δκείο ζα εμεηάζνπκε ηελ ηεθηνληθή ζηελ επξχηεξε πεξηνρή ηνπ ειιαδηθνχ ρψξνπ. 14

15 Πίλαθαο 1. Παξνπζηάδνληαη ζεκαληηθνί ζεηζκνί ζηελ γε θαη δείρλνληαη ηα κέγηζηα απηψλ ησλ ζεηζκψλ. 15

16 5.ΣΔΚΣΟΝΙΚΗ ΣΟΤ ΔΛΛΗΝΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ Ο Διιεληθφο ρψξνο ιφγσ ηνπ γεσηεθηνληθνχ θαζεζηψηνο απφ ην νπνίν δηέπεηαη, απνηειεί έλα δσληαλφ γεσινγηθφ εξγαζηήξη φπνπ εμειίζζνληαη ζεκαληηθά γεσινγηθά γεγνλφηα. Σν αλάγιπθν ηεο επηθάλεηαο ηεο γήο ζηνλ Διιεληθφ ρεξζαίν θαη ζαιάζζην ρψξν δηακνξθψλεηαη θπξίσο απφ ηελ παξακφξθσζε πνπ πθίζηαηαη ην άλσ ηκήκα ηνπ ζηεξενχ θινηνχ ιφγν ηεο θίλεζεο ησλ ηεθηνληθψλ πιαθψλ ζην ρψξν ηεο αλαηνιηθήο κεζνγείνπ. Ζ γεσγξαθηθή εμάπισζε ησλ ηεθηνληθψλ πιαθψλ ζην ρψξν ηεο αλαηνιηθήο κεζνγείνπ δίλεηαη ζηελ (εηθφλα 5) θαη πεξηιακβάλεη δπν κεγάιεο ηεθηνληθέο πιάθεο ηελ Αθξηθαληθή θαη ηελ Δπξαζηαηηθή θαη κεηαμχ απηψλ ηηο κηθξφηεξεο πιάθεο ηεο Αλαηφιηαο ηνπ αηγαίνπ θαη ηεο Απνχιηαο. Ζ πιάθα ηεο Αλαηνιίαο πεξηέρεη ηελ θεληξηθή θαη αλαηνιηθή Σνπξθία θαη ρσξίδεηαη απφ ηελ Δπξαζηαηηθή απφ ην ξήγκα ηεο Αλαηνιίαο (εηθφλα 5). Ζ βφξεηνο Διιάδα ππάγεηαη ζηελ πιάθα ηεο Δπξαζίαο ελψ ε θεληξηθή Διιάδα ε Πεινπφλλεζνο θαη ην αξρηπέιαγνο ηνπ αηγαίνπ εληάζζνληαη ζηελ πιάθα ηνπ αηγαίνπ (εηθφλα 5). Ζ πιάθα ηεο Αλαηφιηαο ε νπνία θηλείηαη πξνο ηα δπηηθά κε ηαρχηεηα mm ην ρξφλν σζεί ηελ Αηγαηαθή κηθξνπιάθα ε νπαία θηλείηαη πξνο ηα λφηην-δπηηθά κε ηαρχηεηα 30 mm ην ρξφλν. Απνηέιεζκα ηεο Ν.Γ ηθήο θίλεζεο ηεο αηγηαθήο πιάθαο είλαη ε ζχγθξνπζε ηεο κε ηελ αθξηθαληθή πιάθα ε νπαία θηλείηαη πξνο ηα βφξεηα κε ηαρχηεηα 10 mm ην ρξφλν θαη ηελ θαηάδπζε ηεο αθξηθαληθήο πιάθαο θάησ απφ ηελ αηγηαθή (εηθφλα 5). Πξντφλ ηεο ζχγθξνπζεο ηεο αηγηαθήο πιάθαο κε ηελ αθξηθαληθή είλαη ε δεκηνπξγία ηνπ γλσζηνχ Διιεληθνχ ηφμνπ ην νπνίν απνηειείηαη απφ ηέζζεξεηο παξάιιειεο θπζηνγξαθηθέο ελφηεηεο νη νπνίεο απφ ηα λφηηα πξνο ηα βφξεηα είλαη (εηθφλα 6): (1) Διιεληθή ηάθξνο, (2) ε εκπξφζζηα ηνμνεηδήο ξάρε, (3) ε εκπξφζζηα ηνμνεηδήο ιεθάλε θαη (4) ην εθαηζηεηαθφ ηφμν. Ζ Διιεληθή ηάθξνο ε νπνία απνηειείηαη απφ κηα ζεηξά κηθξφηεξσλ βαζηψλ ιεθαλψλ θαηά κήθνο ηεο γξακκήο θαηάδπζεο εθηείλεηαη απφ ην Ν.Γ-ηθν άθξν ηεο Κεθαιιελίαο πεξηβάιιεη ηελ λνηηνδπηηθή άθξε ηεο Πεινπνλλήζνπ θαη θζάλεη κέρξη λφηηα ηεο θεληξηθήο Κξήηεο. Σα βάζε ηεο Διιεληθήο ηάθξνπ θπκαίλνληαη απφ έσο m πνπ είλαη ην κέγηζην βάζνο ηεο ηάθξνπ θαη ηεο κεζνγείνπ. Απηφ ην κέγηζην βάζνο βξίζθεηαη λνηηναλαηνιηθά ηεο Πχινπ θαη νλνκάδεηαη Φξέαξ ησλ Οηλνπζψλ (εηθφλα 6). Ζ Διιεληθή ηάθξνο ζηελ βνξεηνδπηηθή ηεο απφιεμε ηέκλεηαη ζρεδφλ θάζεηα απφ κηα βαζηά ιεθάλε Β.ΒΓ-Ν.ΝΑ-ηθεο δηεχζπλζεο πνπ νλνκάδεηαη ξεγκαηνγελέο κέησπν Κεθαιιελίαο Λεπθάδα (εηθφλα 6). Σν ξεγκαηνγελέο απηφ κέησπν απνηειεί ηελ κεηαβαηηθή δψλε απφ ηελ ζχγθξνπζε Αηγαηαθήο θαη Αθξηθαληθήο πιάθαο ζηε 16

17 ζχγθξνπζε ηεο Δπξαζηαηηθήο κε ηελ Απνχιηα πιάθα. Παξφκνηα ε Διιεληθά ηάθξνο ζηελ αλαηνιηθή λνηηναλαηνιηθή ηεο απφιεμε ζην λνηηναλαηνιηθφ άθξν ηεο Κξήηεο ηέκλεηαη απφ δπν βαζηέο ιεθάλεο Α.ΒΑ-Γ.ΝΓ-ηθεο δηεχζπλζεο νη νπνίεο νλνκάδνληαη ξεγκαηνγελείο ιεθάλεο ηνπ Πιίληνπ θαη ηνπ ηξάβσλα (εηθφλα 6). Ζ Διιεληθή εκπξφζζηα ηνμνεηδήο ξάρε ζπλδέεη ηηο Γηλαξηθέο Άιπεηο κέζσ ησλ Διιεληθψλ νξνζεηξψλ Κπζήξσλ Κξήηεο Ρφδνπ κε ηηο Σαπξίδεο νξνζεηξέο ζηελ λφηηα Σνπξθία (εηθφλα 6). Ζ εκπξφζζηα ηνμνεηδήο ιεθάλε ε νπνία είλαη παξάιιειε ηεο Διιεληθήο ηάθξνπ πεξηιακβάλεη ην Κξεηηθφ πέιαγνο. Ο ππζκέλαο ηνπ Κξεηηθνχ πειάγνπο ζπλίζηαηαη απφ κηα ζεηξά βαζηψλ ιεθαλψλ πνπ εθηίλνληαη απφ ηνλ Αξγνιηθφ θφιπν έσο ηελ Κάξπαζν θαη ηελ Ρφδν. Σν βάζνο ησλ ιεθαλψλ απηψλ απμάλεηαη απφ ηα δπηηθά φπoπ είλαη m ζε 2.000m ζην θεληξηθφ Κξεηηθφ πέιαγνο θαη θζάλεη m ζηελ Κάξπαζν. Σν εθαηζηεηαθφ ηφμν ην νπνίν βξίζθεηαη ζε κηα απφζηαζε 120km απφ ηελ εκπξφζζηα ηνμνεηδήο ιεθάλε απνηειείηαη απφ κηα ζεηξά εθαηζηείσλ φπσο ησλ Μεζάλσλ, ηεο αληνξίλεο θαη ηεο Νηζχξνπ (εηθφλα 6). Σν βφξεην αηγαίν ραξαθηεξίδεηαη απφ κία βαζεηά ιεθάλε ε νπνία νλνκάδεηαη αχιαθα ηνπ βνξείνπ αηγαίνπ. Ζ αχιαθα απηή ζπλίζηαηαη απφ δπν ιεθάλεο (α) ηελ ιεθάλε ησλ πνξάδσλ ζην δπηηθφ ηκήκα κε δηεχζπλζε Β.Α-Ν.Γ θαη κέγηζην βάζνο 1.500m θαη (β) ηελ ιεθάλε ηεο άξνπ ζην αλαηνιηθφ ηκήκα κε δηεχζπλζε Α.ΒΑ-Γ.ΝΓ θαη κέγηζην βάζνο πεξίπνπ 1.000m. ε αχιαθα ηνπ βφξεηνπ αηγαίνπ ε νπνία ζρεηίδεηαη κε ηελ πξνο ηα δπηηθά επέθηαζε ηνπ ξήγκαηνο ηεο Αλαηφιηαο θάησ απφ ην αηγαίν πέιαγνο απνηειεί ηε ζπλνξηαθή δψλε κεηαμχ Δπξαζηαηηθήο θαη Αηγηαθήο πιάθαο (εηθφλα 6). 17

18 Βόρειο Ρήγμα Ανατόλιας Εσρασιατική πλάκα Μαύρη Θάλασσα Απούλια πλάκα Πλάκα Ανατόλιας Ανατολικό Ρήγμα Ανατόλιας Ιόνιο Πέλαγος Αιγαιακή πλάκα Αυρικανική πλάκα ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ Αραβική πλάκα Δηθφλα 5. Γεληθφο ράξηεο ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ, ζην νπνίν παξνπζηάδνληαη νη δπν θχξηεο ηεθηνληθέο πιάθεο ηεο Δπξαζίαο θαη ηεο Αθξηθήο, θαη νη ηξείο κηθξνπιάθεο ηνπ Αηγαίνπ, ηεο Αλαηνιίαο θαη ε Απνχιηα. Ζ βφξεηα Διιάδα εληάζζεηαη ζηελ Δπξαζηαηηθή πιάθα ελψ ε Κεληξηθή Διιάδα, ε Πεινπφλλεζνο θαη ην Αξρηπέιαγνο ηνπ Αηγαίνπ ζηελ Αηγαηαθή πιάθα. Σν κεγάιν ξήγκα ηεο Αλαηφιηαο απνηειεί ην φξην κεηαμχ Δπξαζηαηηθήο θαη Αηγηαθήο πιάθαο. 18

19 5β 5α 1α 1 4α 4γ 1β 1 2 4β 3α 3β 2 2 1γ 1δ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΟ ΥΑΡΣΗ ΣΗ ΕΤΡΤΣΕΡΗ ΠΕΡΙΟΥΗ ΣΟΤ ΑΙΓΑΙΟΤ ΠΕΛΑΓΟΤ km Δηθφλα 6. Γεσκνξθνινγηθφο ράξηεο ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο ηνπ Αξρηπειάγνπο ηνπ Αηγαίνπ ζην νπνίν ζεκεηψλνληαη νη θπζηνγξαθηθέο ελφηεηεο ηνπ Διιεληθνχ Σφμνπ θαη ηνπ βνξείνπ Αηγαίνπ (ηξνπνπνίεζε απφ ην ηκήκα γεσινγίαο θαη θπζηθήο γεσγξαθίαο παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο). 1: Διιεληθή ηάθξνο (1α: ξεγκαηνγελέο κέησπν Κεθαιιελίαο Λεπθάδαο, 1β: Φξέαξ Οηλνπζψλ, 1γ: ξεγκαηνγελήο ιεθάλε Πιίληνπ, 1δ: ξεγκαηνγελήο ιεθάλε ηξάβσλα) 2: Δκπξφζζηα ηνμνεηδήο ξάρε. 3: Δκπξφζζηα ηνμνεηδήο ιεθάλε (3: ιεθάλε Κξεηηθνχ πειάγνπο, 3β: ιεθάλε Καξπάζνπ). 4: Ζθαηζηεηαθφ ηφμν (4α: Μέζαλα, 4β: αληνξίλε θαη 4γ: Νίζπξνο). 5: Αχιαθα βνξείνπ Αηγαίνπ (5α: ιεθάλε πνξάδσλ, 5β: ιεθάλε άξνπ). 19

20 Σεκηονική ζςμπεπιθοπά ηος Αιγαιακού σώπος. Σν εμσηεξηθφ φξην ηνπ Διιεληθνχ ρψξνπ παξνπζηάδεη δηαθνξεηηθή ηεθηνληθή ζπκπεξηθνξά απφ ην εζσηεξηθφ. ην εμσηεξηθφ ηκήκα αζθνχληαη ζπκπηεζηηθέο ηάζεηο, κε απνηέιεζκα λα δεκηνπξγνχληαη αλάζηξνθεο δηαξξήμεηο, ε ιηζφζθαηξα έρεη κεγάιν πάρνο θαη παξαηεξείηαη έιιεηςε ζεηζκψλ ελδηάκεζνπ βάζνπο θαη καγκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο. ην εζσηεξηθφ ηκήκα ην πεδίν ησλ ηάζεσλ είλαη εθειθπζηηθφ θαη παξαηεξνχληαη θαλνληθέο δηαξξήμεηο, ε ιηζφζθαηξα έρεη κηθξφ πάρνο, ππάξρεη έληνλε ζεηζκηθή δξαζηεξηφηεηα κε ζεηζκνχο ελδηάκεζνπ βάζνπο θαη εθαηζηεηφηεηα. Οη ζπκπηεζηηθέο δπλάκεηο ζηε ιηζφζθαηξα ηνπ επξχηεξνπ ρψξνπ ηνπ Αηγαίνπ αζθνχληαη απφ ηε ηεθηνληθή πιάθα ηεο Αθξηθήο θαη ηεο Απνχιηαο. Αλαιπηηθφηεξα, ε ζχγθιηζε κεηαμχ ηεο Αθξηθαληθήο πιάθαο θαη ηεο πιάθαο ηνπ Αηγαίνπ πνπ απνηειεί ην κπξνζηηλφ κέξνο ηεο αθξηθαληθήο πιάθαο, θαη ηεο ιηζφζθαηξαο ηνπ επξχηεξνπ ρψξνπ ηνπ Αηγαίνπ, πνπ απνηειεί ην κπξνζηηλφ κέξνο ηεο επξαζηαηηθήο ιηζνζθαηξηθήο πιάθαο, πξαγκαηνπνηείηαη θαηά κήθνο ηνπ γλσζηνχ θπξηνχ κέξνπο ηνπ ειιεληθνχ ηφμνπ (Εάθπλζνο, λφηηεο αθηέο Κξήηεο, λφηηα Ρφδνο), θαη έρεη σο ζπλέπεηα ηελ ππνβχζηζε ηεο Αθξηθαληθήο πιάθαο θάησ απφ ηελ πιάθα ηνπ Αηγαίνπ. ε απηή ηελ θίλεζε νθείινληαη ε επηθαλεηαθή ζεηζκηθή δξάζε θαηά κήθνο ηνπ ειιεληθνχ ηφμνπ, νη ζεηζκνί ελδηάκεζνπ βάζνπο ζην λφηην Αηγαίν θαη ε νξηνζέηεζε ηνπ εθαηζηεηαθνχ ηφμνπ (Νίζπξνο, Μέζαλα, αληνξίλε, Μήινο). Δπίζεο ε αξηζηεξφζηξνθε πεξηζηξνθή ηεο Απνπιίαο πιάθαο έρεη σο ζπλέπεηα ηελ εμάζθεζε ζπκπηεζηηθψλ δπλάκεσλ θαη ηε γέλεζε επηθαλεηαθψλ ζεηζκψλ θαηά κήθνο ησλ αθηψλ ηεο Αιβαλίαο θαη ηεο πξψελ Γηνπγθνζιαβίαο. Σέινο ζηελ θίλεζε ηεο ηνπξθηθήο πιάθαο πξνο ηα δπηηθά νθείιεηαη ην κεγάιν δεμηφζηξνθν ξήγκα ηεο βφξεηαο Αλαηνιίαο ηνπ νπνίνπ θιάδνη εθηείλνληαη σο ην βφξεην Αηγαίν. Η γεωηεκηονική εξέλιξη ηος Αιγαίος Σν Αηγαίν, θαηά ηε γεσηεθηνληθή ηνπ εμέιημε, επεξεάζηεθε απφ δηάθνξα πεδία ηάζεσλ ηα νπνία δεκηνχξγεζαλ θαη αλάινγα ξήγκαηα ή επαλαδξαζηεξηνπνίεζαλ παιαηφηεξα. Απφ ην κέζν Πιεηζηφθαηλν κέρξη ζήκεξα, δειαδή εδψ θαη 1 εθαηνκκχξην ρξφληα, ν αηγηαθφο ρψξνο βξίζθεηαη ζε κηα εθηεηακέλε εθειθπζηηθή 20

21 θάζε κε θχξηα δηεχζπλζε εθειθπζκνχ Β-Ν, ε νπνία επηβεβαηψλεηαη θαη απφ ηελ αλάιπζε ησλ κεραληζκψλ γέλεζεο επηθαλεηαθψλ ζεηζκψλ. Σν βφξεην Αηγαίν θπξηαξρείηαη απφ ην πεδίν εθειθπζκνχ Β-Ν. Οη θχξηεο ηεθηνληθέο γξακκέο ζηε Λέζβν πξνζδηνξίδνληαη απφ ξήγκαηα βφξεηαο-βνξεηναλαηνιηθήο βνξεηνδπηηθήο- λνηηναλαηνιηθήο δηεχζπλζεο θαζψο επίζεο θαη απφ ξήγκαηα πνπ έρνπλ δηεχζπλζε πεξίπνπ Α-Γ. Οη ηεθηνληθέο γξακκέο πνπ αλαθέξνληαη παξαπάλσ κπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ απνηέιεζκα ησλ κεγάισλ θηλήζεσλ πνπ έγηλαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ Νενγελνχο (25-2,5 ΜΑ) θαη ζπλερίδνληαη κέρξη ζήκεξα, ζπλδένληαη δε άκεζα κε ηελ δεκηνπξγία ηεο αχιαθαο ηνπ βφξεηνπ Αηγαίνπ. Έρνπλ ραξαθηήξα εθειθπζηηθφ θαη ζπκθσλνχλ κε ηηο αλαιχζεηο ησλ κεραληζκψλ γελέζεσο ζεηζκψλ, πνπ έγηλαλ θαη εμαθνινπζνχλ λα γίλνληαη ζηνλ ίδην ρψξν, πξάγκα πνπ επηβεβαηψλεη φηη ε παξαπάλσ ηεθηνληθή δνκή είλαη αθφκε ελεξγή. Έλα κεγάιν κέξνο ησλ ξεγκάησλ θαη ησλ δηαξξήμεσλ πνπ έρνπλ δηεχζπλζε ΒΒΑ- ΝΝΓ έρνπλ δεκηνπξγεζεί θαηά ηε δηάξθεηα ηεθηνληθψλ θηλήζεσλ εθειθπζκνχ πνπ αλήθνπλ ρξνλνινγηθά ζην Πιεηφθαηλν, ελψ επαλαδξαζηεξηνπνηνχληαη σο ξήγκαηα δεμηφζηξνθα νξηδφληηαο κεηαηφπηζεο θαηά ηε δηάξθεηα ηεθηνληθψλ θηλήζεσλ ηνπ ηεηαξηνγελνχο. Οη επηθάλεηεο ησλ ξεγκάησλ θαη δηαξξήμεσλ κε δηεχζπλζε ΒΓ-ΝΑ δεκηνπξγνχληαη θαη απηέο θαηά ηε δηάξθεηα ησλ κεγάισλ ηεθηνληθψλ επεηζνδίσλ ηνπ Πιεηφθαηλνπ, ελψ θαηά ην Πιεηζηφθαηλν επαλαδξαζηεξηνπνηνχληαη σο ξήγκαηα αξηζηεξφζηξνθα νξηδφληηαο κεηαηφπηζεο. Δπίζεο ηα παξαπάλσ απηά δεμηφζηξνθα θαη αξηζηεξφζηξνθα ξήγκαηα ραξαθηεξίδνληαη απφ νξηδφληηα ζπληζηψζα θαλνληθήο κεηάπησζεο ιφγσ ηνπ ελεξγνχ εθειθπζηηθνχ πεδίνπ ηάζεσλ Β-Ν ηνπ ηεηαξηνγελνχο. Σέινο νη επηθάλεηεο ησλ ξεγκάησλ θαη ησλ δηαξξήμεσλ κε δηεχζπλζε Α-Γ ραξαθηεξίδνπλ ξήγκαηα εθειθπζκνχ θαλνληθήο κεηάπησζεο, κε θιίζεηο άιινηε πξνο ηα βφξεηα θαη άιινηε πξνο ηα λφηηα, θαη νθείινληαη ζην γλσζηφ ηζρχνλ πεδίν ηάζεσλ ηνπ ηεηαξηνγελνχο. Δίλαη ελδηαθέξνλ φηη, αλ θαη ηα ξήγκαηα ζηνλ επξχηεξν ρψξν ηνπ Αηγαίνπ έρνπλ δηάθνξνπο πξνζαλαηνιηζκνχο, νη δηεπζχλζεηο δηαξξήμεσλ πάλσ ζηα ξήγκαηα απηά έρνπλ ζρεδφλ ζηαζεξφ πξνζαλαηνιηζκφ θαηά ηε δηεχζπλζε Β-Ν, ηδηφηεηα ε νπνία βξίζθεηαη ζε ζπκθσλία κε ηελ άπνςε φηη ε ιηζφζθαηξα ηνπ Αηγαίνπ επεθηείλεηαη (δηαζηέιιεηαη) θαηά ηελ ίδηα δηεχζπλζε. Δμαίξεζε παξαηεξείηαη κφλν ζηελ πεξηνρή ηεο ιεθάλεο ηνπ βφξεηνπ Αηγαίνπ θαη ηεο βφξεηαο Σνπξθίαο (ξήγκα Αλαηνιίαο), φπνπ επηθξαηεί δεμηφζηξνθε θίλεζε ηεο κεγάιεο ξεμηγελνχο δψλεο ηεο Αλαηνιίαο πνπ απνηειείηαη απφ δεμηφζηξνθα ξήγκαηα δηεχζπλζεο κε κηθξή θαλνληθή ή αλάζηξνθε ζπληζηψζα. Αλ θαη ε ζρεηηθή θίλεζε ηνπ Αηγαίνπ σο πξνο ηελ Δπξαζία είλαη λνηηνδπηηθή κε ηαρχηεηα πεξίπνπ 4 εθ./έηνο, ε ζρεηηθή δηαζηνιή είλαη πεξίπνπ 1 εθ./έηνο. Οιφθιεξε ε πεξηνρή ηνπ Αηγαίνπ παξακνξθψλεηαη θαηά 3 εθ./έηνο ζην βφξεην ηκήκα ηνπ, 1-2 εθ./έηνο ζηελ θεληξηθή επεηξσηηθή Διιάδα θαη 2 εθ./έηνο ζην λφηην Αηγαίν θαηά κήθνο ηεο ηάθξνπ ηεο Αλαηνιίαο-βφξεηνπ Αηγαίνπ. Οη κεραληζκνί γέλεζεο ησλ ζεηζκψλ ελδηάκεζνπ βάζνπο ζην λφηην Αηγαίν δείρλνπλ φηη νη ζεηζκνί απηνί 21

22 πξνθαινχληαη απφ αλάζηξνθα ξήγκαηα, απνηέιεζκα πνπ βξίζθεηαη ζε ζπκθσλία κε ηελ θαηάδπζε ηεο ιηζφζθαηξαο ηεο Μεζνγείνπ θάησ απφ ηε ιηζφζθαηξα ηνπ Αηγαίνπ θαηά κήθνο ηνπ ειιεληθνχ ηφμνπ. Σεκηονική ζςμπεπιθοπά ηος Ιόνιος σώπος. Βαζηθφ ζηνηρείν ηνπ Ηνλίνπ είλαη ε χπαξμε ηνπ δεμηφζηξνθνπ ξήγκαηνο κεηαζρεκαηηζκνχ ηεο Κεθαινληάο. Απνηειεί ην βνξεηνδπηηθφ ηκήκα ηνπ Διιεληθνχ ηφμνπ. Μέζσ απηνχ ε βνξεηνδπηηθή Διιάδα θηλείηαη ζε ζρέζε κε ην Αηγαίν θαη ηελ Πεινπφλλεζν. Σν ξήγκα απηφ δηαρσξίδεη ηα λεζηά πνπ βξίζθνληαη ζην λφηην Ηφλην θαη ηελ Πεινπφλλεζν απφ ηα λεζηά ηνπ βνξείνπ Ηνλίνπ ηα νπνία παξνπζηάδνπλ αζήκαληε θίλεζε ζε ζρέζε κε ηελ Δπξψπε. Σν ξήγκα ηεο Κεθαινληάο απνηειεί ην δεχηεξν κεγάιν φξην ηεο θηλεηηθφηεηαο ζηε πεξηνρή ηεο Διιάδαο. ηα βφξεηα παξαηεξείηαη δπηηθή-βνξεηνδπηηθή κεηαθίλεζε ηεο ηάμεο 2-4mm/yr. ηα λφηηα ηνπ ξήγκαηνο παξαηεξείηαη κεηαθίλεζε κε θαηεχζπλζε λνηηνδπηηθή κε ειάρηζηε ηαρχηεηα 7mm/yr έσο θαη 30mm/yr ζε απφζηαζε ηνπιάρηζηνλ 200km θαηά ηε δηεχζπλζε Βνξξά Νφηνπ. Καηά κήθνο ησλ Ηνλίσλ λήζσλ θαη ησλ δπηηθψλ αθηψλ ηεο Διιάδαο ππάξρεη πιήζνο ξεγκάησλ ζηα νπνία έρνπλ ζπκβεί ηζρπξνί ζεηζκνί. 22

23 6.ΜΔΣΑΒΟΛΔ ΣΗ ΣΑΘΜΗ ΣΗ ΘΑΛΑΑ ΣΟΝ ΔΤΡΤΣΔΡΟ ΠΑΡΑΚΣΙΟ ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΥΩΡΟ. ην παξφλ ηκήκα ηεο παξνχζαο έξεπλαο ζα παξνπζηαζηνχλ ηα ζπκπεξάζκαηα πξνεγνχκελσλ εξεπλψλ πνπ αθνξνχλ ηελ παιαηνγεσγξαθηθή αλαπαξάζηαζε ησλ αθηνγξακκψλ ηνπ αηγαίνπ θαη ηφληνπ πειάγνπο. Θα αλαθεξζνχλ αλαιπηηθφηεξα δχν έξεπλεο: 1. Σσλ C. Perissoratis, θαη N. Conispoliatis. << Δπηπηψζεηο απφ ηελ κεηαβνιή ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο θαηά ηελ δηάξθεηα ηνπ ηειεπηαίνπ Πιεηζηφθαηλνπ θαη Οιφθαηλνπ ζηελ κνξθνινγία ηνπ αηγαίνπ θαη ηνπ ηφληνπ πειάγνπο. >> 2. Σνπ V. Lykousis. << Μεηαβνιέο ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο θαη νη αθνινπζίεο ησλ ζηξσκάησλ θαηά ηελ δηάξθεηα ησλ ηειεπηαίσλ ρξφλσλ ζηα πεξηζψξηα ηνπ αηγαίνπ: ηα πνζνζηά θαζίδεζεο θαη νη επηπηψζεηο ζηελ παιαηνγεσγξαθία ηεο πεξηνρήο. >> ηφρνο ησλ δχν εξγαζηψλ είλαη ε δηαζαθήληζε ηεο ζέζεο ηεο αθηνγξακκήο θαη ε κνξθνινγία απηήο φπσο ζρεκαηίζηεθε ζε δηαθνξεηηθέο επνρέο ζην παξειζφλ ζηνλ Διιαδηθφ ρψξν απφ ηα ρξφληα έσο ηα ρξφληα. Λεπηνκεξέζηεξα ν Λπθνχζεο εξεπλά ηα ηειεπηαία ρξφληα έσο ρξφληα ελψ ν Πεξηζζνξάηεο απφ ηα ηειεπηαία ρξφληα έσο ηα ρξφληα. Δλληνικόρ σώπορ από ηα ηελεςηαία σπόνια έωρ σπόνια Ζ εξγαζία ηνπ Λπθνχζε βαζίδεηαη ζηα ηζνηνπηθά ζηάδηα ησλ παγεησληθψλ δηαδηθαζηψλ ηδεκαηνγέλεζεο ησλ δέιηα (εηθφλα 7) γηα λα θαζνξηζηνχλ νη ξπζκνί θαζίδεζεο ηνπ κέζνπ θαη αλψηεξνπ Πιεηζηφθαηλνπ θαη ε παιαηνκνξθνινγία ηνπ Αηγαίνπ. Ζ κεζνδνινγηθή πξνζέγγηζε βαζίδεηαη ζε: (α) ην βάζνο ηνπ ππνβπζνχ ησλ δηαδηθαζηψλ δηεχξπλζεο ησλ αθκψλ ηεο παιαηφ πθαινθξεπίδαο: (β) ηελ ππφζεζε φηη ε ζρεηηθή κεηαθίλεζε δηαδνρηθψλ ρακειψλ ηζνηνπηθψλ ζηαδίσλ αιιεινπρηψλ αληηθαηνπηξίδεη ηελ ζπλερή θαζίδεζε θαηά ην ρξνληθφ δηάζηεκα κεηαμχ ησλ δχν ηδεκαηηθψλ ελαπνζέζεσλ θαη (γ) φηη ηα κεγέζε ησλ ρακειφηεξσλ ζηαζκψλ ηεο ζάιαζζαο θαηά ηηο αληίζηνηρεο πεξηφδνπο ηνπ Πιεηζηφθαηλνπ είλαη παξεκθεξή. 23

24 Δηθφλα 7. Μεηαβνιέο ζηα ηζφηνπα νμπγφλνπ γηα ηα ηειεπηαία ρξφληα ζε αληηζηνηρία κε ηελ κεηαβνιή ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο γηα ηελ ίδηα ρξνληθή πεξίνδν. Σα ζπκπεξάζκαηα πνπ βγήθαλ απφ ηελ εξγαζία ηνπ Λπθνχζε γηα ηελ ρξνληθή πεξίνδν κεηαμχ ησλ ηειεπηαίσλ ρξφλσλ έσο ρξφλσλ είλαη ηα εμήο: Ζ παιαηνκνξθνινγία ηνπ Αηγαίνπ κειεηήζεθε γηα ηηο πην επδηάθξηηεο παγεηψδεηο πεξηφδνπο ηνπ Μέζνπ θαη Αλψηεξνπ Πιεηζηφθαηλνπ πνπ αληηζηνηρνχλ ζηηο ηζνηνπηθέο θάζεηο 2, 4, 6,8 θαη 10 (εηθφλα 8). Καηά ηε δηάξθεηα ησλ θχξησλ παγεησδψλ θάζεσλ θαη ηηο κεζνπαγεηψδεηο θάζεηο ηνπ κέζνπ Πιεηζηφθαηλνπ, ε ρεξζαία έθηαζε εμαπιψζεθε, ε ζαιάζζηα επηθάλεηα πεξηνξίζηεθε θαη ήηαλ εθηεζεηκέλε ζε ππναέξηεο ζπλζήθεο κε εθηελή ζπζηήκαηα απνξξνήο, πεδηάδσλ, δέιηα θαη αλάπηπμε ιηκλψλ θαηά ηε δηάξθεηα κεγάισλ ρξνληθψλ πεξηφδσλ. Ζ πεξηνρή πνπ επεξεάζηεθε πεξηζζφηεξν ήηαλ ην θεληξηθφ θαη βφξεην Αηγαίν ελψ ζαιάζζηεο ζπλζήθεο επηθξάηεζαλ ζην λφηην Αηγαίν θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πεξηφδνπ κειέηεο. Σν ζεκεξηλφ βαιθαληθφ (βφξεηα) θαη αλαηνιηθφ (αλαηνιηθά) ζχζηεκα πνηακψλ είρε άκεζε εθξνή ζηελ θνηιάδα ηνπ βνξείνπ Αηγαίνπ θαη ζηηο ιεθάλεο ηνπ θεληξηθνχ Αηγαίνπ. Ζ ελαπφζεζε ηδεκάησλ απφ ηα πνηάκηα ζηηο παξαθείκελεο, εκη-πεξηνξηζκέλεο θαη κηθξέο ζε έθηαζε ιεθάλεο θαη/ή ιίκλεο ήηαλ ζεκαληηθά πςειφηεξε ππνλνψληαο πςεινχο ξπζκνχο ελαπφζεζεο ζηηο ιεθάλεο απηέο. Ζ δηαδηθαζία ηδεκαηνγέλεζεο πξέπεη λα είλαη δηαθνξεηηθή, ζε ζρέζε κε ην παξφλ, εμαηηίαο ησλ απφηνκσλ πιαγηψλ ηνπ βνξείνπ Αηγαίνπ κε βεληαιηνεηδή αλάπηπμε δέιηα ζηα πεξηζψξηα θξεκλψλ, αζηνρίεο ζηα ηδήκαηα δηακφξθσζεο ιφθσλ θαη ζνισηηθήο ελαπφζεζεο ζηα πιαίζηα ηεο παιαηήο θνηιάδαο ηνπ βνξείνπ Αηγαίνπ. Οη ζπλζήθεο ιίκλεο ζην θεληξηθφ θαη βφξεην Αηγαίν ππνλννχζαλ ηελ ελαπφζεζε θξέζθσλ θαη γιπθψλ πδάηηλσλ ζηξσκάησλ. 24

25 ην φξην ηνπ Θεξκατθνχ (ΒΓ Αηγαίν), κηα ζεηξά πέληε παξάιιεισλ επηθιηλψλ δηεχξπλζεο εληνπίζηεθαλ θάησ απφ ην βπζφ ζην φξην ηεο πθαινθξεπίδαο θαη ηεο ζηεξηάο. Απηέο νη δηαδνρηθέο θαηαθφξπθεο νκάδεο δηαζέηνπλ θαηψηεξα ζηξψκαηα ηδεκάησλ κε αξθεηά κεγάιε θιίζε, ζηξψκαηα πνπ πιεζηάδνπλ ην αλψηεξν φξηφ ηνπο ιφγσ δηάβξσζεο ησλ παιηψλ αλψηεξσλ ζηξσκάησλ απφ ηελ θίλεζε ησλ πδάησλ. Ζ κεηάβαζε αλψηεξσλ ηδεκάησλ πξνο θαηψηεξα επίπεδα (LST1) ηεο αιιεινπρίαο κε ην κηθξφηεξν ξπζκφ δηεχξπλζεο πνπ εληνπίδεηαη ζηελ άθξε ηεο πθαινθξεπίδαο ζε βάζνο 116m, απνηειεί έλδεημε ηεο θαηψηεξεο θάζεο εμέιημεο ηνπ δέιηα θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πην πξφζθαηεο παγεηψδεηο πεξηφδνπ θαη αληαπνθξίλεηαη ζηε κέγηζηε κείσζε ηεο ζηάζκεο ησλ πδάησλ ( m) ζηε θάζε κε ηζφηνπν νμπγφλνπ 2. Καη ηέινο αλαθέξεηαη φηη ζην φξην ησλ αλαηνιηθψλ Κπθιάδσλ ηξεηο (θαη ηνπηθά ηέζζεξηο) ρακειά ηζνηνπηθά ζηάδηα αιιεινπρηψλ δηεχξπλζεο μερψξηζαλ ζηα ζεηζκηθά πξνθίι ησλ νξηαθψλ πιαγηψλ ηνπ θεληξηθνχ Αηγαίνπ. ην φξην ησλ αλαηνιηθψλ Κπθιάδσλ, ε θαζνδηθή κεηαθίλεζε ηδεκάησλ ηεο LST1 αιιεινπρίαο δηεχξπλζεο ζεκαηνδνηεί ην φξην ηεο πθαινθξεπίδαο ζε βάζνο 109.5m. Απηφ απνηειεί έλδεημε εμέιημεο δέιηα θαηά ηε δηάξθεηα ηεο θάζεο κε ηε ρακειφηεξε ζηάζκε πδάησλ θαη αληαπνθξίλεηαη ζηε θάζε κε ηζφηνπν νμπγφλνπ 2. Ζ θαζνδηθή κεηαθίλεζε ιδεκάησλ ηεο LST2 αιιεινπρίαο, επξηζθφκελε ζε βάζνο 152m, ζπζρεηίδεηαη κε ηελ ηζνηνπηθή θάζε

26 Δηθφλα 8. Παιαηνγεσγξαθηθή αλαπαξάζηαζε ηνπ Αηγαηαθνχ ρψξνπ θαηά ηελ δηάξθεηα ησλ ηειεπηαίσλ ρξφλσλ (ηζνηνπηθά ζηάδηα 2, 6, 8 θαη 10/12) 26

27 Δλληνικόρ σώπορ από ηα ηελεςηαία σπόνια έωρ σπόνια Ζ εξγαζία ηνπ Πεξηζζνξάηε βαζίδεηαη ζηα εμήο: (α) Οη επζηαηηθέο θηλήζεηο. Καηά ην αλψηεξν Πιεηζηφθαηλν, ε ζηάζκε πδάησλ κεηαβαιιφηαλ ζεκαληηθά, ρακήισλε ζε παγεηψδεηο θαη πςσλφηαλ ζε κεζσπαγεηψδεηο πεξηφδνπο. Ζ πιεξέζηεξα κειεηεκέλε πεξίνδνο είλαη απφ σο ρξφληα πξηλ. χκθσλα κε κειέηεο ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο ήηαλ πεξίπνπ 120m ρακειφηεξε ζηα ρξφληα πξηλ θαη πεξίπνπ ρξφληα πξηλ μεθίλεζε λα αλεβαίλεη κε ξπζκφ 5mm/έηνο, κε ζεκαληηθή αχμεζε ζε νξηζκέλεο πεξηφδνπο. ην Αηγαίν θαη ζην Ηφλην πέιαγνο δελ ππάξρνπλ δεδνκέλα C 14 πνπ λα θαζνξίδνπλ ηηο πξνεγνχκελεο ζέζεηο ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο απφ ηελ πην πξφζθαηε ρακειή ζηάζκε έσο θαη ηε ζεκεξηλή. Ζ θχξηα πεγή δεδνκέλσλ γηα ηηο παξειζνληηθέο αιιαγέο ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο ζην Αηγαίν θαη ζην ηφλην πέιαγνο πξνέξρεηαη απφ γεσινγηθά θαη αξραηνινγηθά ζηνηρεία θαη παξαηεξήζεηο. Παξφια απηά, ηα αξραηνινγηθά δεδνκέλα, παξφηη πνιπάξηζκα, είλαη αθξηβή κφλν γηα ηα ηειεπηαία ρξφληα. Παιαηφηεξα ρξνλνινγηθά δεδνκέλα, ζε ζχγθξηζε κε απηά πνπ πάξζεθαλ απφ ηνπο θνξαιηνγελείο πθάινπο Barbados πνπ νδήγεζαλ ζηελ θαηαζθεπή ηεο θακπχιεο κεηαβνιήο ηεο ζηάζκεο ησλ πδάησλ γηα ηα ηειεπηαία ρξφληα. Υξεζηκνπνηήζεθε επίζεο ε παγθφζκηα θακπχιε ησλ Bard et al., (εηθφλα 9) γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηεο κεηαβνιήο ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο ζηα ρξφληα πξηλ (ην ηειεπηαίν ειάρηζην, φπνπ ε ζηάζκε ήηαλ ζηα -120m απφ ζήκεξα), ζηα ρξφληα πξηλ (κηα πξνζσξηλή θαζπζηέξεζε ζηελ αχμεζε ηεο ζηάζκεο, ε ζηάζκε ήηαλ ζηα - 60m απφ ην ζήκεξα) θαη ζηα ρξφληα πξηλ (φπνπ ε ζηάζκε ήηαλ ζηα -15m). Ζ κνξθνινγία ζηνπο δηάθνξνπο ηνκείο ηεο πεξηνρήο κειέηεο απεηθνλίζηεθε ιακβάλνληαο ππφςε ην πάρνο ησλ ηδεκάησλ ηνπ Οιφθαηλνπ, ηνλ ζεκεηαθφ θαη ηνπηθφ ηεθηνληζκφ. 27

28 Δηθφλα 9. Κακπχιε πνπ καο δείρλεη ηελ κεηαβνιή ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο, (α) απφ ηνλ Fairbanks θαη (β) απφ ηνλ Bard. Οη αξηζκνί ζην (β) καο δείρλνπλ ην πνζνζηφ αχμεζεο ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο. (β) Σεθηνληθέο θηλήζεηο. ηελ πεξηνρή κειέηεο, ζε γεληθέο γξακκέο, ε ζπλεδεκαηνγέλε ηεθηνληθή δξαζηεξηφηεηα πνπ ηαπηνπνηήζεθε ζηα ζεηζκηθά δεδνκέλα απφ ηηο απαξρέο ελεξγψλ θαλνληθψλ ξεγκάησλ πνπ επεξεάδνπλ ηα ηδεκαηηθά ζηξψκαηα ηνπ αλψηεξνπ Πιεηζηφθαηλνπ θαη Οιφθαηλνπ είλαη ηεο ηάμεο ησλ mm/ ρξφλν αιιά ζπλήζσο πεξηνξίδεηαη ζε ιηγφηεξν απφ 0.5mm/ ρξφλν. Ο ηεθηνληζκφο πνπ ζπζρεηίδεηαη κε παξακνξθψζεηο νξηδφληηαο δηεχζπλζεο είλαη επίζεο ν θχξηνο παξάγσλ ηεο εμέιημεο θάπνησλ θαηαπηέζεσλ ζην θεληξηθφ Αηγαίν, φπσο ε ιεθάλε ηεο Ηθαξίαο, φπνπ κηα ζπλερήο θαζίδεζε ησλ νξίσλ ηεο ιεθάλεο ζεκεηψζεθε κε ππνινγηζκέλν ξπζκφ mm/ ρξφλν ζηελ χζηεξε ηεηαξηνγελή πεξίνδν, ελψ νη ξπζκνί θαζίδεζεο ηεο ιεθάλεο γηα κεηαπαγεηψδεο ηδήκαηα ( ρξφληα πξηλ) ήηαλ ηεο ηάμεο ησλ mm/ ρξφλν. Βαζηζκέλνη ζηα παξαπάλσ ζηνηρεία, ε ζπλνιηθή ηεθηνληθή επίδξαζε ζηελ πεξηνρή κειέηεο γηα ηα ηειεπηαία ρξφληα, ππνζέηνληαο φηη νη ξπζκνί απηνί είλαη ζπλερείο γηα ηελ πεξίνδν απηή, θπκαίλεηαη απφ 0.9 ζε 21m. Με ηελ πιεηνςεθία απηψλ λα παίξλνπλ ηηκέο κεηαμχ 2.0 θαη 5.0m. Οη αξηζκνί απηνί είλαη κηθξήο ζεκαζίαο ζε ζχγθξηζε κε ηε ζπλνιηθή αχμεζε ηεο ζηάζκεο ησλ πδάησλ θαηά 120m ηελ πεξίνδν απηή. Πξέπεη λα ζεκεησζεί, παξ' φια απηά, φηη απηφ αιεζεχεη γηα ηα αξρηθά θαη κέζα ζηάδηα ηεο πξφζθαηεο αλφδνπ ηεο ζηάζκεο ησλ πδάησλ (κέζνο ξπζκφο αχμεζεο απφ 5 σο 37mm ην ρξφλν), ελψ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο θάζεο (πρ. κεηά απφ 8000 έηε πξηλ), φηαλ ν κέζνο ξπζκφο αλφδνπ ηεο ζηάζκεο ήηαλ πεξίπνπ 2mm/ έηνο, ν ξφινο ηνπ ηεθηνληζκνχ θαη ηεο ηδεκαηνγέλεζεο είλαη πεξηζζφηεξν πξνθαλήο θαη θπξηαξρεί ζηα ηειεπηαία 4000 ρξφληα, φηαλ ε ζηάζκε ησλ πδάησλ ήηαλ ιίγν πνιχ ζηαζεξή. 28

29 (γ) Ηζνζηαηηθέο θηλήζεηο. ηελά ζπλδεδεκέλε κε ηνπο ηεθηνληθνχο ξπζκνχο κεηαθίλεζεο είλαη επίζεο ε παγεηψδεο - ηζνζηαηηθή επίδξαζε πνπ πξνθαιείηαη απφ ην ιηψζηκν ησλ πάγσλ, πνπ ζηελ πεξηνρή κειέηεο εμεηάζηεθε απφ ηνλ Lambeck. Βαζηζκέλνο ζηε γλσζηή θακπχιε Barbados, δεκηνχξγεζε επίζεο κηα θακπχιε κεηαβνιήο ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο γηα ην Αηγαίν πέιαγνο, ιακβάλνληαο ππφςε ηελ παγεηψδεο - ηζνζηαηηθή επίδξαζε, φπνπ ππέδεημε φηη ε δηαθνξνπνίεζε κε ηε γλσζηή θακπχιε είλαη ιίγα κέηξα. Πξφηεηλε επίζεο φηη ε ζηάζκε πδάησλ πξηλ απφ ρξφληα ήηαλ κεηαμχ 115 θαη 135m, ελψ πξηλ απφ ρξφληα νη ηηκέο θπκαίλνληαλ απφ 43 ζε 45m, κε ηηο πςειφηεξεο ηηκέο ζην Νφην (Κξήηε) ιφγσ ηεο απφζηαζεο απφ ην Βφξεην Πφιν. Γηα ηα ίδηα δηαζηήκαηα, νη αλάινγεο ηηκέο απφ ηελ θακπχιε Barbados είλαη 120 θαη 43m αληίζηνηρα. ηα δεδνκέλα καο πεξί ηδεκαηηθνχ θαη ζεηζκηθνχ αληηθαηνπηξηζκνχ ζην Αηγαίν ε ειάρηζηε ζηάζκε αλαγλσξίζηεθε ζε βάζνο m, ζπκπίπηνληαο ζε γεληθέο γξακκέο κε ηηο εθηηκήζεηο ηνπ Lambeck. Δπηπιένλ, θαίλεηαη φηη ζην βφξεην Αηγαίν ππάξρεη αλαζήθσκα ηνπ θινηνχ, αλαπιεξψλνληαο κεξηθψο ηελ ηεθηνληθή αιιεινεπηθάιπςε, ελψ ζην λφηην ηκήκα ην ηζνζηαηηθφ θαηλφκελν πξνζηίζεηαη ζηελ ηεθηνληθή θαζίδεζε. Ο ηνπηθφο ηεθηνληζκφο έρεη επίζεο δηαδξακαηίζεη ζεκαληηθφ ξφιν ζηε δηακφξθσζε ηεο ζεκεξηλήο κνξθνινγίαο ηνπ βπζνχ, έλα γεγνλφο πνπ εμεγεί ηε ζρεηηθά πνηθηιφηεηα ησλ άθξσλ ηεο πθαινθξεπίδαο εάλ νξηζζεί σο ε πηζαλφηεξε ζέζε παιαηφηεξσλ ζηαζκψλ ηεο ζάιαζζαο. Απηφο ν παγεηψδεο - ηζνζηαηηθφο παξάγνληαο, αλ θαη κηθξφηεξεο ζεκαζίαο απφ ηελ ηεθηνληθή θαζίδεζε, ιήθζεθε επίζεο ππφςε γηα ηελ απεηθφληζε ηεο κνξθνινγίαο ηνπ βπζνχ θαηά ηηο ειάρηζηεο ηηκέο ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο. (δ) Γεσαξραηνινγηθά δεδνκέλα. Οη πεξηνρέο ηνπ Ηνλίνπ θαη ηνπ Αηγαίνπ είλαη ρψξνη ειιεληθνχ πνιηηηζκνχ απφ ηε λενιηζηθή επνρή (12000 ρξφληα πξηλ) σο θαη ζήκεξα. πλεπψο, ππάξρνπλ πνιιέο καξηπξίεο αξραίσλ ζπγγξαθέσλ (Όκεξνο, Ζξφδνηνο, Αξηζηνηέιεο, ηξάβσλ, Πιίληνο) πνπ πεξηγξάθνπλ παξάιηεο πφιεηο θαη γεγνλφηα, παξέρνληαο εκκέζσο πιεξνθνξίεο γηα παιαηφηεξεο θαηαζηάζεηο ηεο αθηνγξακκήο. Κάζε πεξίπησζε, παξά ηαχηα, έρεη ηηο δηθέο ηεο ηδηαηηεξφηεηεο θαη ραξαθηεξηζηηθά θαη, θπζηθά, μερσξηζηφ πεξηβάιινλ θαη εμέιημε. Λίγεο απφ απηέο ηηο ηνπνζεζίεο έρνπλ εξεπλεζεί γεσινγηθά θαη ε δηάηαμή ηνπο λα έρεη απεηθνληζηεί ζε ζπγθεθξηκέλε θιίκαθα ρξφλνπ, ηδίσο κεηά ηελ πξψηκε ειιαδηθή πεξίνδν (5000 έηε πξηλ), γηα ηελ νπνία ππάξρνπλ νη πεξηζζφηεξεο καξηπξίεο. 29

30 Σα ζπκπεξάζκαηα πνπ βγήθαλ απφ ηελ εξγαζία ηνπ Πεξηζζνξάηε γηα ηελ ρξνληθή πεξίνδν κεηαμχ ησλ ηειεπηαίσλ ρξφλσλ έσο ρξφλσλ είλαη ηα εμήο: Αλψηεξν πιεηζηφθαηλν δειαδή πξηλ απφ ρξφληα πεξίπνπ φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο ήηαλ ζηα -120 m πνην θάησ απφ ζήκεξα (εηθφλα 10 θαη 11). Αλαθέξεηαη φηη ζην βφξεην ηκήκα ηνπ ηφληνπ ρψξνπ, ε λήζνο Κέξθπξα ζπλδεφηαλ κε ηε ζηεξηά, ελψ κηα ιίκλε ζρεκαηηδφηαλ κεηαμχ ηεο λήζνπ θαη ηεο επεηξσηηθήο ρψξαο κε πηζαλή έλσζε θαη κε ην λφην. Ννηηφηεξα, ε αθηνγξακκή βξηζθφηαλ 10km πξνο ηε ζάιαζζα ζε ζρέζε κε ηε ζεκεξηλή. Μηα εθηελήο πθαινθξεπίδα ππήξρε δπηηθά ηνπ ζεκεξηλνχ παηξατθνχ θφιπνπ. Οη πεξηζζφηεξνη λήζνη θαη λεζίδεο ζπλδένληαλ, ζρεκαηίδνληαο κεγαιχηεξα λεζηά, ζε αξθεηέο πεξηπηψζεηο ελψλνληαλ θαη κε ηελ επεηξσηηθή ρψξα. Μηα βαζηά ιίκλε ππήξρε ζηε ζέζε ηνπ θνξηλζηαθνχ θφιπνπ (βάζνο κεγαιχηεξν απφ 750m) θαη κηα ξερφηεξε ζηε ζέζε ηνπ Ακβξαθηθνχ θφιπνπ (βάζνο πεξίπνπ 70m). Αλνηρηά ηεο δπηηθήο Πεινπνλλήζνπ ε αθηνγξακκή βξηζθφηαλ 5-8km δπηηθά ηεο ζεκεξηλήο ηεο ζέζεο. ην βφξεην ηκήκα ηνπ Αηγαηαθνχ ρψξνπ ππήξραλ εθηελείο παξάιηεο πεδηάδεο, κε πιάηνο 20-30km, δηαηξερφκελεο απφ έλαλ αξηζκφ πνηακψλ, κεξηθνί απφ ηνπο νπνίνπο είραλ δηαθνξεηηθή θνίηε απφ ηε ζεκεξηλή, κε ηηο λήζνπο Θάζν θαη ακνζξάθε λα απνηεινχλ ςειά βνπλά (1225m θαη 1731m αληίζηνηρα). Μηθξέο ιίκλεο ζρεκαηίδνληαλ ζηελ Αιεμαλδξνχπνιε, ζηνπο θφιπνπο ηξπκνληθνχ θαη Ηεξηζζνχ, αιιά ζηηο δπηηθέο ρεξζνλήζνπο ε αθηνγξακκή ήηαλ ζε κηθξή απφζηαζε (2km) απφ ηελ μεξά. Μία εθηελήο πξνζρσζηγελήο πεδηάδα βξηζθφηαλ ζην Θεξκατθφ θφιπν, δηαηξερφκελε απφ ηηο πξνεθηάζεηο ησλ κεγάισλ πνηακψλ Αμηφο, Αιηάθκνλαο θαη Πελεηφο, ην ίρλνο ησλ νπνίσλ κέζα ζηε ζάιαζζα δελ είλαη γλσζηφ ιφγσ έιιεηςεο επαξθψλ ζεηζκηθψλ δεδνκέλσλ. ην δπηηθφ Αηγαίν νη θφιπνη Παγαζεηηθφο, Νφηηνο Δπβντθφο, Βφξεηνο Δπβντθφο θαη αξσληθφο ήηαλ εθηεζεηκέλνη ζηνλ αέξα θαη ζην θέληξν ηνπο ζρεκαηίδνληαλ ιίκλεο, κε βάζε πνπ θπκαίλνληαλ απφ κεξηθέο δεθάδεο κέηξα ζε πάλσ απφ 300m. ηα αλνηρηά ηεο λνηίνπ Διιάδαο, ιφγσ ησλ απφηνκσλ παξάιησλ βξάρσλ, ε ζάιαζζα δελ ππνρψξεζε αξθεηά καθξηά απφ ηε ζηεξηά. ην θεληξηθφ Αηγαίν, νη βφξεηεο πνξάδεο ζπλδένληαλ κε ηε ζηεξηά, ελψ αθφκα λνηηφηεξα κηα εκη-ήπεηξνο ζρεκαηηδφηαλ απφ ηελ αιιεινζχλδεζε ησλ πεξηζζφηεξσλ απφ ηηο λήζνπο ησλ Κπθιάδσλ. Απηή ε εκη-ήπεηξνο επεθηεηλφηαλ βφξεηα ζε απφζηαζε ιίγσλ ρηιηνκέηξσλ απφ ηελ ειιαδηθή επεηξσηηθή ρψξα. ρεηηθά εθηελείο παξάιηεο πεδηάδεο ζρεκαηίζηεθαλ επίζεο απφ ηηο θνιπψζεηο ζηε λφηηα Κξήηε. ην αλαηνιηθφ Αηγαίν, ηα Γαξδαλέιιηα ήηαλ απνθνκκέλα απφ ην Αηγαίν. Πξνζρσζηγελείο πεδηάδεο παξνπζηάδνληαλ γχξσ απφ ηε Λήκλν, ηε Υίν θαη ηα Γσδεθάλεζα πνπ ζπλδένληαλ κε ηελ επεηξσηηθή ρψξα θαη δηαηξέρνληαλ απφ ηα πνηάκηα ηεο Μηθξάο 30

31 Αζίαο. Δίλαη εκθαλέο απφ ην δηάγξακκα 3 φηη θαηά ηε θάζε ρακειήο ζηάζκεο 2, νη πξνβνιέο μεξάο πνπ βξίζθνληαλ θαη ζηηο δχν πιεπξέο ηνπ Αηγαίνπ ζρεκάηηδαλ έλα είδνο γεθπξψλ πνπ ζπλέδεαλ ηελ Διιάδα θαη ηε Μηθξά Αζία, δηαρσξηδφκελεο κφλν απφ ζαιάζζηα θαλάιηα. Δηθφλα 10. Υάξηεο ηεο Μεζνγείνπ φπνπ παξνπζηάδεηαη ε αιιαγή ηεο αθηνγξακκήο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο παγεηψδεο πεξηφδνπ πξηλ απφ ρξφληα. Με καχξν εκθαλίδεηαη ε έθηαζε ηεο αθηνγξακκήο φηαλ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο ήηαλ 120 m ρακειφηεξε απφ φηη ζήκεξα. 31

32 Δηθφλα 11. Υάξηεο ηεο Διιάδαο πνπ δείρλεη πνπ βξηζθφηαλ ε αθηνγξακκή πξηλ απφ ρξφληα φηαλ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο ήηαλ -120 m απφ ηελ ζεκεξηλή. Καηψηεξν Οιφθαηλν (πξηλ απφ ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ 60 m ρακειφηεξα απφ ην ζήκεξα.)(εηθφλα 12) Σελ ρξνληθή πεξίνδν απηή έγηλε ζεκαληηθή άλνδνο ηεο ζηάζκεο πνπ κεηέβαιε ζεκαληηθά ηελ πξνεγνχκελε δηάηαμε ηεο αθηνγξακκήο ζε φινπο ηνπο ηνκείο ηεο πεξηνρήο κειέηεο. ην Ηφλην πέιαγνο ε λήζνο Κέξθπξα εμαθνινπζνχζε λα ζπλδέεηαη κε ηε ζηεξηά κφλν κε κία ιεπηή ρεξζαία γέθπξα ζην Βνξξά, αιιά ζην Νφην ην θαλάιη ηεο Κέξθπξαο ήηαλ αλνηρηφ ζηε ζάιαζζα. Ννηηφηεξα, ε αθηνγξακκή είρε ππνρσξήζεη ζε απφζηαζε ιηγφηεξν απφ 2km ζε ζρέζε κε ηε ζεκεξηλή. Ο Ακβξαθηθφο θφιπνο ήηαλ αθφκα ιίκλε, ελψ ζηα δπηηθά κφλν ιίγα λεζηά ζπλδένληαλ αθφκα κε ηελ επεηξσηηθή ρψξα. Ο θνξηλζηαθφο θφιπνο ήηαλ επίζεο ιίκλε, πηζαλφηαηα φκσο κε πςειή δηείζδπζε αιαηφλεξνπ ζε πεξηφδνπο παιίξξνηαο, αθνχ ην δπηηθφ άθξν ηνπ ήηαλ πεξίπνπ ζηελ επηθάλεηα ηεο ζάιαζζαο ζηα -60m. Δλψ ζην βφξεην Αηγαίν, κέξνο ηεο πθαινθξεπίδαο ήηαλ αθφκα εθηεζεηκέλν ζηνλ αέξα ζηνλ 32

33 αλαηνιηθφ θαη δπηηθφ ηνκέα. Ζ ακνζξάθε είρε απνκνλσζεί απφ ηε ζηεξηά κε έλα κηθξφ θαλάιη ελψ ε Θάζνο ήηαλ αθφκα ζπλδεδεκέλε κε ηελ επεηξσηηθή ρψξα. Οη ιίκλεο πνπ ζρεκαηίζηεθαλ θαηά ηε ζαιάζζηα ηζνηνπηθή θάζε 2 ζην βφξεην αιιά θαη ζην δπηηθφ Αηγαίν πιεκκχξηζαλ απφ ηε ζάιαζζα εθηφο απφ ην βφξεην θαη λφηην Δπβντθφ, κε ηνλ ηειεπηαίν λα απνηειείηαη θπξίσο απφ κηα ιίκλε πςειήο πεξηεθηηθφηεηαο ζε αιάηη αθνχ ην φξην εηζφδνπ ηνπ ήηαλ πεξίπνπ ζηα -60m, φπσο θαη ζηνλ θνξηλζηαθφ. ην ππφινηπν Αηγαίν, ηα πεξηζζφηεξα λεζηά απνζπλδέζεθαλ ην έλα απφ ην άιιν θαη απφ ηε ζηεξηά. Μηα ρεξζαία γέθπξα, παξ' φια απηά, εμαθνινπζνχζε λα ππάξρεη αλάκεζα ζηελ θεληξηθή Διιάδα θαη ην δπηηθφ ηκήκα ησλ βνξείσλ πνξάδσλ θαη κεηαμχ ιίγσλ λεζηψλ ηνπ αλαηνιηθνχ Αηγαίνπ (άκνο, Λέζβνο) θαη ηε Μηθξά Αζία. Σέινο, ε εκη-ήπεηξνο ησλ Κπθιάδσλ πεξηνξίζηεθε ζε κηα κηθξή θεληξηθή πεξηνρή. Δηθφλα 12. Υάξηεο πνπ δείρλεη ηελ αθηνγξακκή πνπ βξηζθφηαλ πξηλ απφ ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ 60 m ρακειφηεξα απφ ην ζήκεξα θαη πνπ βξηζθφηαλ πξηλ απφ ρξφληα. Αλψηεξν Οιφθαηλν (ηελ ρξνληθή πεξίνδν πξηλ απφ ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ 15 m πνην θάησ απφ ηελ ζεκεξηλή) Σελ ρξνληθή πεξίνδν απηή εμαηηίαο ηεο απφηνκεο δηακφξθσζεο ησλ πεξηζζφηεξσλ παξάθηησλ πεξηνρψλ θαη λήζσλ ηεο Διιάδαο, ην βάζνο ησλ -15m είλαη πνιχ θνληά 33

34 ζηελ αθηή θαη ε ζέζε ηεο αθηνγξακκήο ήηαλ πνιχ παξεκθεξήο κε ηε ζεκεξηλή. Παξ' φια απηά, ζηηο πεδηλέο παξάθηηεο πεξηνρέο ε θαηάζηαζε πξέπεη λα ήηαλ δηαθνξεηηθή. Αξθεηέο κειέηεο έρνπλ δείμεη φηη ζηηο πεδηάδεο απηέο, ελαπνηίζεληαη ηδήκαηα ηνπ χζηεξνπ Οιφθαηλνπ, κε πάρνο δεθάδσλ κέηξσλ, επηθαιχπηνληαο ξερά ζαιάζζηα ή βξαρψδε απνζέκαηα ηνπ πξψηκνπ Οιφθαηλνπ ή παιαηφηεξσλ επνρψλ. πλεπψο, απφ απηή ηε ρξνληθή ζηηγκή θαη έπεηηα, ε ζάιαζζα ζηαδηαθά εηζέβαιε ζε φιεο ηηο πεδηάδεο θαη θφιπνπο θαη ζε αξθεηέο πεξηπηψζεηο αξθεηά πην βαζηά ζηελ ελδνρψξα ζε ζρέζε κε ζήκεξα. ηαδηαθά, παξ' φια απηά, απηέο νη πεδηλέο εθηάζεηο πνηακψλ ηεο Διιάδαο θαη ηεο Μηθξάο Αζίαο γέκηζαλ απφ ηα ρεξζαία ηδήκαηα θαη ε κνξθνινγία ηνπο κεηαβιήζεθε ζεκαληηθά. χκθσλα κε ηνπο Vita - Finzi κεηαμχ 5000 θαη 2000 εηψλ πξηλ, ππήξρε κηα απμεκέλε αλαινγία ηδεκάησλ παγηδεπκέλε ζε δέιηα ηεο Μεζνγείνπ ζε ζρέζε κε ζήκεξα. Κάπνηα απφ απηά ήηαλ πεξηνρέο ηζηνξηθψλ εγθαηαζηάζεσλ ή γεγνλφησλ ηδηαίηεξεο ζεκαζίαο. Έηζη είλαη γλσζηφ φηη ζηε πεδηάδα ηνπ Αμηνχ 3500 έηε πξηλ, ε ζάιαζζα εθηεηλφηαλ 35km ζην εζσηεξηθφ ηεο μεξάο, αθνχ ε Πέιια, πξσηεχνπζα ηεο Μαθεδνλίαο θαη γελέηεηξα ηνπ κεγάινπ Αιεμάλδξνπ, ήηαλ ηελ επνρή εθείλε ιηκάλη. Δπίζεο, ζηελ πεδηάδα ηνπ πεξρεηνχ, ηελ πεξίνδν ηεο κάρεο ησλ Θεξκνππιψλ (2500 έηε πξηλ), ε αθηνγξακκή ήηαλ 5km πξνο ηε ζηεξηά. εθηφο ησλ παξαδεηγκάησλ απηψλ έλαο αξηζκφο αξραίσλ πφιεσλ πνπ ήηαλ παξάθηηεο εγθαηαζηάζεηο ζηελ χζηεξε ειιαδηθή (3000 έηε πξηλ) ή ζηελ θιαζηθή πεξίνδν (2500 έηε πξηλ) βξίζθνληαη ηψξα ζηελ ελδνρψξα ζε δηαθνξεηηθέο απνζηάζεηο απφ ηελ αθηή. Μία παξάκεηξνο πνπ έρεη πξφζθαηα ιεθζεί ππφςε ιφγσ ηνπ αληίθηππνπ ηεο ζηηο κνξθνινγηθέο αιιαγέο ζηηο αξραίεο παξάθηηεο εγθαηαζηάζεηο θαη ζηελ ππνρψξεζε ηεο ζάιαζζαο είλαη ν ξφινο ηνπ αλζξσπνγελνχο παξάγνληα. χκθσλα κε δηάθνξνπο ζπγγξαθείο νη άλζξσπνη αληέδξαζαλ ζην γέκηζκα ησλ εγθαηαζηάζεψλ ηνπο κε ηδήκαηα ρηίδνληαο θξάγκαηα ή αιιάδνληαο ηελ πνξεία ησλ πνηακψλ κε ζηφρν λα πξνζηαηεχζνπλ ηηο εγθαηαζηάζεηο ηνπο. Απηέο νη θαηαζθεπέο, φπνπ ππήξραλ, ζα κπνξνχζαλ λα αλαθφςνπλ πξνζσξηλά ηε ζηαδηαθά ρεξζαία δηαδηθαζία ηδεκαηνγελνχο πξφζρσζεο ησλ πεδηάδσλ, πξνθαιψληαο "ηδεκαηηθέο" θξίζεηο ζηηο παξάθηηεο πεδηλέο πεξηνρέο. 34

35 7.ΠΑΡΟΤΑ ΔΡΔΤΝΑ 7.1. ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΙΑ Γηα ηελ επίηεπμε ηνπ ζθνπνχ ηεο παξνχζαο έξεπλαο αθνινπζήζεθαλ ηα εμήο βήκαηα.: 1. πιινγή ηνπνγξαθηθψλ ραξηψλ. 2. πιινγή πδξνγξαθηθψλ ραξηψλ. 3. Δπηινγή ηεο πιένλ αληηπξνζσπεπηηθήο θακπχιεο κεηαβνιψλ ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο γηα ηνλ Διιαδηθφ ρψξν. 4. Αξρεηνζέηεζε θαη ςεθηνπνίεζε. 5. Υξήζε ηνπ πξνγξάκκαηνο GIS (Arc Map / Arc View). 1. πιινγή ηνπνγξαθηθψλ ραξηψλ. Γηα ηελ απεηθφληζε ηνπ ρεξζαίνπ αλάγιπθνπ ησλ ππφ έξεπλαο πεξηνρψλ ειήθζεζαλ ηνπνγξαθηθνί ράξηεο. Απηνί νη ράξηεο έρνπλ θιίκαθα 1: θαη είλαη ηεο γεσγξαθηθήο ππεξεζίαο ζηξαηνχ. 2. πιινγή πδξνγξαθηθψλ ραξηψλ. Γηα ηελ απεηθφληζε ηνπ ζαιάζζηνπ αλάγιπθνπ ησλ ππφ έξεπλαο πεξηνρψλ ειήθζεζαλ νη θάησζη πδξνγξαθηθνί ράξηεο: ράξηεο 109 κε θιίκαθα 1: , ράξηεο 21 κε θιίκαθα 1:250.00, ράξηεο 43 κε θιίκαθα 1: , ράξηεο 331 κε θιίκαθα 1: , ράξηεο 41 κε θιίκαθα 1: θαη ράξηεο 42 κε θιίκαθα 1: θαη. Απηνί νη ράξηεο είλαη ηεο πδξνγξαθηθήο ππεξεζίαο. Δπίζεο ε πξνβνιή απηψλ είλαη κεξθαηνξηθή, δηεζλέο Διιεηςνεηδέο, Δπξσπαηθή αθεηεξία. 35

36 3. Δπηινγή ηεο πιένλ αληηπξνζσπεπηηθήο θακπχιεο. Γηα ηηο κεηαβνιέο ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο ησλ ηειεπηαίσλ ρξφλσλ έρνπλ πξνηαζεί δηάθνξεο θακπχιεο φπσο είλαη ηνπ Fairbanks θαη ηνπ Bard (εηθφλα 9) θαζψο επίζεο θαη ε θακπχιε ηνπ Lambeck θαη ηνπ Shackleton. Ζ θακπχιε ηνπ Lambeck ιακβάλεη ππφςε θαη ηελ ηζνζηαηηθή κεηαηφπηζε ηεο ιηζφζθαηξαο έρεη δε ζρεδηαζηεί γηα ηνλ ειιεληθφ ρψξν. Άξα ζηελ παξνχζα εξγαζία ζα ρξεζηκνπνηεζεί ε θακπχιε απηή(εηθφλα 13). Δηθφλα 13. Ζ θακπχιε καο δείρλεη ηηο κεηαβνιέο ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο γηα ηα ηειεπηαία ρξφληα ζηνλ Διιαδηθφ ρψξν (modified from Lambeck 1996, after Shackleton 1987)). 36

37 4. Αξρεηνζέηεζε θαη ςεθηνπνίεζε ησλ ηνπνγξαθηθψλ θαη πδξνγξαθηθψλ ραξηψλ Σα δεδνκέλα πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηελ παξνχζα εξγαζία βξίζθνληαη απνζεθεπκέλα ζε ειεθηξνληθή κνξθή (ζε DVD). 5. Υξήζε ηνπ πξνγξάκκαηνο GIS (Arc Map / Arc View). Ζ ρξήζε ηνπ πξνγξάκκαηνο GIS παξνπζηάδεηαη αλαιπηηθά ζην παξάξηεκα. 37

38 7.3 ΠΑΡΟΤΙΑΗ ΓΔΓΟΜΔΝΩΝ Οη ράξηεο αλαπαξάζηαζεο ησλ αθηνγξακκψλ θαη ηνπ ρεξζαίνπ θαη ππνζαιάζζηνπ αλάγιπθνπ γηα ηηο ππφ κειέηε πεξηνρέο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο ζα δνζνχλ γηα ηα εμήο ρξνληθά δηαζηήκαηα.: 1. Πξηλ απφ ρξφληα έσο ρξφληα φηαλ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο ήηαλ απφ 20m έσο 60m ρακειφηεξε απφ ηελ ζεκεξηλή, επηθεληξσκέλν ζηα ρξφληα πξηλ φηαλ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο ήηαλ ζηα -60 m απφ ηελ ζεκεξηλή. 2. Πξηλ απφ ρξφληα φηαλ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο ήηαλ 80m ρακειφηεξε απφ ηελ ζεκεξηλή. 3. Πξηλ απφ ρξφληα έσο ρξφληα φηαλ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο ήηαλ 120m ρακειφηεξε απφ ηελ ζεκεξηλή. 4. Πξηλ απφ ρξφληα φηαλ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο ήηαλ 50m ρακειφηεξε απφ ηελ ζεκεξηλή. 5. Πξηλ απφ ρξφληα φηαλ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο ήηαλ 20m ρακειφηεξε απφ ηελ ζεκεξηλή Οη ρξνληθέο απηέο ζηηγκέο επηιέρηεθαλ γηα ηη απνηεινχλ ραξαθηεξηζηηθά ρξνληθά ζεκεία ησλ κεηαβνιψλ ηεο ηερλνηξνπίαο ησλ εξγαιείσλ ηνπ πξντζηνξηθνχ αλζξψπνπ. Λεπηνκεξέζηεξα απφ ηα ηειεπηαία ρξφληα έσο ηα ρξφληα ζε ζρέζε κε ζήκεξα είρακε ηελ κέζε παιαηνιηζηθή επνρή. Απφ ηα ηειεπηαία έσο ρξφληα είρακε ηελ αλψηεξε παιαηνιηζηθή επνρή, απφ ηα ηειεπηαία ρξφληα έσο ηα ρξφληα είρακε ηελ κεζνιηζηθή επνρή θαη ηέινο ηα ηειεπηαία ρξφληα έσο ζήκεξα έρνπκε ηελ λενιηζηθή επνρή. 38

39 Ζ παξνχζα εξγαζία αζρνιείηε κε ηηο κεηαβνιέο ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο ζε πεληε πεξηνρέο ηεο ειιεληθήο ζαιάζζηαο πεξηνρήο. Απηέο νη πεξηνρέο είλαη νη εμείο: 1. Σελ ζαιάζζηα πεξηνρε πνπ πεξηθιχεη ηα λεζηά Κεθαιινληά, Εάθπλζν, Ηζάθε, Λεπθάδα, ηελ βνξεηνδπηηθή πεινπφλεζζν θαη ηελ λνηηνδπηηθή ηεξεά Διιάδα. 2. Σελ πεξηνρή ησλ πνξάδσλ. 3. Σελ ζαιάζζηα πεξηνρή απφ ηελ δπηηθή θξήηε έσο ηελ λνηην αλαηνιηθή πεινπνλήζζν. 4. Σελ ζαιάζζηα πεξηνρή πνπ πεξηθχεη ηελ αλαηνιηθε Κξήηε θαη ηελ λήζν Γαχδν. 5. Ζ πεξηνρε πνπ πεξηιακβάλεη ηελ αλαηνιηθή πεινπφλλεζν, ηα λεζία ησλ θπθιάδσλ θαη θηάλεη κέρξη ηα παξάιηα ηεο κηθξάο αζίαο. ηελ ζπλέρεηα ζα παξνπζηαζηνχλ γηα ηελ θάζε πεξηνρή πνπ αλαθέξζεθε πην πξηλ ζε θάζε κηα απφ ηηο πέληε ρξνληθέο πεξηφδνπο έλαλ δηζδηάζηαην ράξηε θαη έλα ηξηζδηάζηαην. Έηζη ψζηε λα εκθαληζηνχλ κηα ζεηξά απφ ράξηεο πνπ ζα δείρλνπλ ηελ κεηαβνιή ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο. Καζψο θαη πσο επεξέαζε ε αλχςσζε ηεο ζάιαζζαο ηηο πεξηνρέο απηέο ηφζν απφ κνξθνινγηθήο άπνςεο φζν θαη ηελ δσή ησλ αλζξψπσλ θαη γεληθά ησλ νξγαληζκψλ πνπ δηέκελαλ εθεί. 39

40 1. Την θαλάζζια περιοτη ποσ περικλύει ηα νηζιά Κεθαλλονιά, Ζάκσνθο, Θθάκη, Λεσκάδα, ηην βορειοδσηική πελοπόνηζζο και ηην νοηιοδσηική Σηερεά Ελλάδα. a) Παξνχζα θαηάζηαζε. Δηθφλα 14. Υάξηεο ζηελ ζεκεξηλε επνρή. 40

41 Δηθφλα 15. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο ζηελ ζεκεξηλή επνρή κε νπηηθή γσλία απφ ΒΓ πξνο ΝΑ. Δηθφλα 16. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο ζηελ ζεκεξηλή επνρή κε νπηηθή γσλία απφ ΒΑ πξνο ΝΓ. b) Αλαπαξάζηαζε αθηνγξακκψλ κε ην πεξηβάινληα ρεξζαίν θαη ππνζαιάζζην αλάγιπθν πξηλ απφ έσο ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ απφ 20κ έσο 60κ πην θάησ ζε ζρέζε κε ζήκεξα κε επηθέληξσζε ζηα ρξφληα πξηλ φηαλ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο ήηαλ 60m ρακειψηεξε απφ ηελ ζεκεξηλή. 41

42 Δηθφλα 17. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 20κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. Δηθφλα 18. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 20κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΒΓ πξνο ΝΑ. 42

43 Δηθφλα 19. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 20κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΒΑ πξνο ΝΓ. Δηθφλα 20. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 60κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. 43

44 Δηθφλα 21. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 60κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΓ πξνο ΒΑ. Δηθφλα 22. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 60κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΒΑ πξνο ΝΓ. Μειεηψληαο ηνπο ράξηεο (εηθφλεο 17 έσο 22) παξαηεξνχκε ηηο εμήο κνξθνινγηθέο κεηαβνιέο ζηελ γεσκεηξία ησλ αθηνγξακκψλ. Ζ Λεπθάδα έρεη ελσζεί κε ηελ επεηξσηηθή Διιάδα, ε Κεθαιιελία, ε Ηζάθε θαη ε Εάθπλζνο εμαθνινπζνχλ λα παξακέλνπλ λεζηά. Οη απνζηάζεηο ησλ δηαχισλ κεηαμχ ηεο επεηξσηηθήο Διιάδαο θαη 44

45 ησλ λεζηψλ έρεη κεησζεί ζεκαληηθά ζε ζρέζε κε ηηο ζεκεξηλέο απνζηάζεηο. Δπίζεο ε Πεινπφλλεζνο έρεη πιένλ ελσζεί κε ηελ ζηεξεά Διιάδα ελψ έρνπλ δεκηνπξγεζεί αξθεηά θαηλνχξγηα λεζηά. c) Αλαπαξάζηαζε αθηνγξακκψλ κε ην πεξηβάινληα ρεξζαίν θαη ππνζαιάζζην αλάγιπθν πξηλ απφ ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ 80m πην θάησ ζε ζρέζε κε ζήκεξα. Δηθφλα 23. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 80κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. 45

46 Δηθφλα 24. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 80κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΒΓ πξνο ΝΑ. Δηθφλα 25. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 80κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΒΑ πξνο ΝΓ. Μειεηψληαο ηνπο ράξηεο (εηθφλεο 23 έσο 25) βιέπνπκε ηελ ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο λα έρεη κεησζεί αθφκα πεξηζζφηεξν απφ φηη ζήκεξα. Ζ επεηξσηηθή πεξηνρή ήηαλ αηζζεηά δηαθνξεηηθή απφ φηη ζήκεξα. Έρνπλ εκθαληζηεί θαη επηπιένλ λεζηά ηα φπνηα δελ ππάξρνπλ ζήκεξα θαζψο έρνπλ θαιπθηεί απφ ην λεξφ εμαηηίαο ηεο αλφδνπ ηεο ζάιαζζαο. Ζ απφζηαζε κεηαμχ ησλ λεζηψλ έρεη γίλεη κηθξή. Ζ Κεθαιιελία, ε Εάθπλζνο θαη ε Ηζάθε εμαθνινπζνχλ λα είλαη λεζηά αιιά νη απνζηάζεηο κεηαμχ ηνπ αιιά θαη απφ ηελ επεηξσηηθή Διιάδα έρεη κεησζεί πνιχ. 46

47 d) Αλαπαξάζηαζε αθηνγξακκψλ κε ην πεξηβάινληα ρεξζαίν θαη ππνζαιάζζην αλάγιπθν πξηλ απφ ρξφληα έσο ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ 1200m πην θάησ απφ ηελ ζεκεξηλή. Δηθφλα 26. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 120κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. 47

48 Δηθφλα 27. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 120κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΓ πξνο ΒΑ. Δηθφλα 28. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 120κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσληά απφ ΝΑ πξνο ΒΓ. Παξαηεξψληαο ηνπο ράξηεο (εηθφλεο 26 έσο 28) βιέπνπκε πσο ε πεξηνρή δελ ερεη θακηα ζρέζε κε ηελ ζεκεξηλε κνξθνινγηθε πεξηνρε. Ζ ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο έρεη ππνρσξήζεη πάξα πνιχ. Σα λεζηα θεθαινλία, ηζάθε θαη δάθπλζνο ήηαλ ελσκελα κεηαμχ ηνπο θαη απνηεινχζαλ έλα λεζί. Δλψ θαη ε Λεπθάδα απνηειεη κέξνο ηεο επεηξσηηθεο Διιάδαο. Καζσο ε πεινπφλλεζνο, 48

49 ε ζηεξεά Διιάδα θαη ε ιεπθάδα είλαη ελσκέλεο. Οη απνζηαζεηο κεηαμπ ηεο λεζησηηθήο θαη επεηξσηηθήο Διιάδαο ερεη γηλεη πνιχ κηθξε έλα θαη ε ζάιαζζα ζα κπνξνπζακε λα πνπκε φηη απνηειεη πιενλ κηα κεγιαιε ιίκλε. Δλψ θαη ηα λεζηα πνπ δεκηνπξγήζεθαλ απφ ηελ κείσζε ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο έρνπλ πιένλ απνθηχζεη αξθεηα κεγάιε κνξθνινγηθή έθηαζε. e) Αλαπαξάζηαζε αθηνγξακκψλ κε ην πεξηβάινληα ρεξζαίν θαη ππνζαιάζζην αλάγιπθν πξηλ απφ ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ 50m πην θάησ ζε ζρέζε κε ζήκεξα. Δηθφλα 29. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 50κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. 49

50 Δηθφλα 30. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 50κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΓ πξνο ΒΑ. Δηθφλα 31. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 50κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΒΑ πξνο ΝΓ. Μειεηψληαο ηνπο ράξηεο (εηθφλεο 29 έσο 31) βιέπνπκε πσο πξηλ απφ 10 ρηιίαδεο ρξφληα ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο άξρηζε λα αλεβαίλεη μαλά. Καη εθεη πνπ θπξηαξρνχζε 50

51 ε μεξά ερνπλ αξρίζεη λα δεκηνπξγνχληαη πάιη λεζηά. Δμαθνινπζεί ε ιεπθάδα λα είλαη ελσκελε κε ηελ ζηεξεά ειιάδα θαη ηελ πεινπφλλεζν. Δλψ ε Κεθαιιελία, ε Εάθπλζνο θαη ε Ηθαξία απνηεινπζαλ μερσξηζηα λεζηά κεηαμχ ηνπο. f) Αλαπαξάζηαζε αθηνγξακκψλ κε ην πεξηβάινληα ρεξζαίν θαη ππνζαιάζζην αλάγιπθν πξηλ απφ ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ 20m πην θάησ ζε ζρέζε κε ζήκεξα. Δηθφλα 32. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 20κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. 51

52 Δμεηάδνληαο ηνλ ράξηε ζα παξαηεξήζνπκε πσο ε κνξθνινγία ηεο πεξηνρήο είλαη ζρεδφλ ίδηα κε ηελ ζεκεξηλή. Ζ Λεπθάδα έρεη ελσζεί κε ηελ ηεξεά Διιάδα. Δπίζεο έρνπλ αξρίζεη λα εκθαλίδνληαη θαη αιιά λεζηά. Δλψ έρεη αξρίζεη λα γίλεηαη αηζζεηή ε κνξθνινγηθή δηαθνξά ζε φιε ηελ επεηξσηηθή πεξηνρή. Ζ Κεθαιιελία, ε Εάθπλζνο θαη ε Ηζάθε εμαθνινπζνχλ λα απνηεινχλ λεζηά. ηνπο παξαθάησ ράξηεο (εηθφλα 33 θαη 34) παξνπζηάδεηαη ην βπζνκεηξηθφ αλάγιπθν ζε ζρέζε κε ηηο ηεθηνληθέο γξακκέο. Δδψ θαίλεηαη πσο ηα βαζχηεξα ζεκεία ηεο ζάιαζζαο ζπζρεηίδνληαη κε ηα ελεξγά ξήγκαηα θαζψο θαη κε ηα κνλφθιηλα θαη ζχγθιηλα. Απηφ καο δείρλεη φηη ιακβάλνληαο ππφςε θαη ηεο ηεθηνληθέο κεηαθηλήζεηο ε Κεθαιιελία θαη ε Εάθπλζνο ήηαλ κφληκνο λεζηά ηα ηειεπηαία ρξφληα. Δηθφλα 33. Υάξηεο ζηελ ζεκεξηλε επνρή (κε θφθθηλε γξακκή είλαη ηα ξήγκαηα, κε πξάζηλε ηα ζχγθιηλα, κε καχξε ηα κνλφθιηλα θαη κε θαθε νη δειηαηθέο απνζέζεηο). 52

53 Δηθφλα 34. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 120κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή(κε θφθθηλε γξακκή είλαη ηα ξήγκαηα, κε πξάζηλε ηα ζχγθιηλα, κε καχξε ηα κνλφθιηλα θαη κε θαθε νη δειηαηθέο απνζέζεηο). 53

54 2. Την περιοτή ηων Σποράδων a) Παξνχζα θαηάζηαζε. Δηθφλα 35. Υάξηεο ζηελ ζεκεξηλε επνρή. Δηθφλα 36. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο κε νπηηθή γσλία ζηελ ζεκεξηλή επνρή απφ ΝΑ πξνο ΒΓ. 54

55 Δηθφλα 37. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο ζηελ ζεκεξηλή επνρή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΓ πξνο ΒΑ. b) Αλαπαξάζηαζε αθηνγξακκψλ κε ην πεξηβάινληα ρεξζαίν θαη ππνζαιάζζην αλάγιπθν πξηλ απφ έσο ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ απφ 20κ έσο 60κ πην θάησ ζε ζρέζε κε ζήκεξα κε επηθέληξσζε ζηα ρξφληα πξηλ φηαλ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο ήηαλ 60m ρακειψηεξε απφ ηελ ζεκεξηλή. 55

56 Δηθφλα 38. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 20κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. Δηθφλα 39. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 20κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΑ πξνο ΒΓ. 56

57 Δηθφλα 40. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 20κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΓ πξνο ΒΑ. Δηθφλα 41. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 60κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. 57

58 Δηθφλα 42. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 60κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΑ πξνο ΒΓ. Δηθφλα 43. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 60κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΓ πξνο ΒΑ. Μειεηψληαο ηνπο ράξηεο (εηθφλεο 38 έσο 43) παξαηεξνχκε φηη ππάξρνπλ κηθξέο κνξθνινγηθέο δηαθνξέο ζε ζρέζε κε ην ζήκεξα. Ζ θηάζνο έρεη ελσζεί κε ηνλ βφιν. Δπίζεο έρνπλ αξρίζεη λα εκθαλίδνληαη θαη αιιά λεζηά. Δλψ έρεη αξρίζεη λα γίλεηαη αηζζεηή ε κνξθνινγηθή δηαθνξά ζε φιε ηελ επεηξσηηθή πεξηνρή. Παξαηεξψληαο ηνπο ράξηεο πνπ καο δείρλεη ηελ ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο -60κεηξα απφ φηη είλαη ζήκεξα 58

59 ηφηε παξαηεξνχκε φηη εθηφο απφ ηελ θηάζν πνπ έρεη ελσζεί κε ηνλ Βφιν πιένλ έρνπλ ελσζεί θαη απνηεινχλ έλα λεζί θαη ηα λεζηά ζθφπεινο θαη Αιφλλεζνο. Δλψ ηα λεζηά Κάησ Παλαγηά, θχξνο, Γηνχξα θαη Αγ. Δπζηξάηηνο παξακέλνπλ λεζηά. Σέινο νη απνζηάζεηο ησλ δηαχισλ κεηαμχ ησλ λεζηψλ έρεη κεησζεί ζεκαληηθά ζε ζρέζε κε ηηο ζεκεξηλέο απνζηάζεηο. c) Αλαπαξάζηαζε αθηνγξακκψλ κε ην πεξηβάινληα ρεξζαίν θαη ππνζαιάζζην αλάγιπθν πξηλ απφ ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ 80κ πην θάησ απφ ηελ ζεκεξηλή. Δηθφλα 44. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 80κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. 59

60 Δηθφλα 45. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 80κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΓ πξνο ΒΑ. Δηθφλα 46. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 80κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΑ πξνο ΒΓ. 60

61 Μειεηψληαο ηνπο ράξηεο (εηθφλεο 44 έσο 46) ζα δνχκε ηελ ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο λα έρεη κεησζεί αθφκα πεξηζζφηεξν απφ φηη ζήκεξα. Ζ θηάζνο είλαη ελσκέλε κε ηνλ Βφιν. Δλψ είλαη ελσκέλα θαη ηα λεζηά θφπεινο θαη Αιφλλεζνο. Δλψ ηα λεζηά θχξνο Αγ. Δπζηξάηηνο Κάησ Παλαγηά θαη Γηνχξα εμαθνινπζνχλ λα είλαη λεζηά. Ζ επεηξσηηθή πεξηνρή ήηαλ αηζζεηά δηαθνξεηηθή απφ φηη ζήκεξα. Σέινο έρνπλ εκθαληζηεί θαη επηπιένλ λεζηά ηα φπνηα δελ ππάξρνπλ ζήκεξα θαζψο έρνπλ θαιπθηεί απφ ην λεξφ εμαηηίαο ηεο αλφδνπ ηεο ζάιαζζαο. Καη νη απνζηάζεηο κεηαμχ ησλ λεζηψλ έρνπλ κεησζεί αξθεηά κε ηηο ζεκεξηλέο. d) Αλαπαξάζηαζε αθηνγξακκψλ κε ην πεξηβάινληα ρεξζαίν θαη ππνζαιάζζην αλάγιπθν πξηλ απφ έσο ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ 120κ πην θάησ απφ ηελ ζεκεξηλή. Δηθφλα 47. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 120κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. 61

62 Δηθφλα 48. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 120κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΓ πξνο ΒΑ. Δηθφλα 49. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 120κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΑ πξνο ΒΓ. 62

63 Παξαηεξψληαο ηνπο ράξηεο (εηθφλεο 47 έσο 49) ζα δνπκε πσο ε πεξηνρή δελ ερεη θακηα ζρέζε κε ηελ ζεκεξηλε κνξθνινγηθε πεξηνρε. Ζ ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο έρεη ππνρσξήζεη πάξα πνιχ. Σα λεζηά ζθηάζνο, ζθφπεινο θαη αιφλλεζνο ήηαλ ελσκέλα κε ηνλ βφιν θαη ηελ εχβνηα. Σα λεζηα θάησ παλαγηά θαη γηνχξα ήηαλ ελσκελα κεηαμχ ηνπο θαη απνηεινχζαλ έλα λεζί. Δλψ θαη ηα ππφινηπα λεζηα δελ είραλ ηελ κνξθή πνπ έρνπλ ζήκεξα. Δλψ θαη ηα λεζηά πνπ είραλ δεκηνπξγεζεί απφ ηελ ζηαδηαθή πηψζε ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο έρνπλ απνθηήζεη αξθεηα κεγάιε έθηαζε πιένλ. e) Αλαπαξάζηαζε αθηνγξακκψλ κε ην πεξηβάινληα ρεξζαίν θαη ππνζαιάζζην αλάγιπθν πξηλ απφ ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ 50κ πην θάησ απφ ηελ ζεκεξηλή. Δηθφλα 50. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 50κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. 63

64 Δηθφλα 51. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 50κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΓ πξνο ΒΑ. Δηθφλα 52. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 50κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΑ πξνο ΒΓ. 64

65 Μειεηψληαο ηνπο ράξηεο (εηθφλεο 50 εσο 52) βιέπνπκε πσο πξηλ απφ 10 ρηιίαδεο ρξφληα ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο άξρηζε λα αλεβαίλεη μαλά. Καη εθεη πνπ θπξηαξρνχζε ε μεξά ερνπλ αξρίζεη λα δεκηνπξγνχληαη πάιη λεζηά. Δμαθνινπζεί ε θηάζνο λα είλαη ελσκέλε κε ηνλ βφιν. Έλσ ηα ππνινηπα λεζία ησλ πνξάδσλ εμαθνινπζνχλ λα απνηεινχλ μερσξηζηα λεζηά. Οη απνζηάζεη ησλ δηαχισλ κεηαμχ ησλ λεζηψλ έρνπλ κεησζεί ζεκαληηθά ζε ζρέζε κε ηηο ζεκεξηλέο απνζηάζεηο. f) Αλαπαξάζηαζε αθηνγξακκψλ κε ην πεξηβάινληα ρεξζαίν θαη ππνζαιάζζην αλάγιπθν πξηλ απφ ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ 20κ πην θάησ απφ ηελ ζεκεξηλή. Δηθφλα 53. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 20κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. Δμεηάδνληαο ηνλ ράξηε ζα παξαηεξήζνπκε πσο ε κνξθνινγία ηεο πεξηνρήο είλαη ζρεδφλ ίδηα κε ηελ ζεκεξηλή. Ζ θηάζνο έρεη ελσζεί κε ηνλ βφιν. Δπίζεο έρνπλ αξρίζεη λα εκθαλίδνληαη θαη αιιά λεζηά. Δλψ ηα λεζηά Κάησ Παλαγηά, θχξνο, Γηνχξα, θφπεινο, Αιφλλεζνο θαη Αγ. Δπζηξάηηνο παξακέλνπλ λεζηά. Σέινο νη απνζηάζεηο ησλ δηαχισλ κεηαμχ ησλ λεζηψλ έρεη κεησζεί ζεκαληηθά ζε ζρέζε κε ηηο ζεκεξηλέο απνζηάζεηο. 65

66 ηνπο παξαθάησ ράξηεο παξνπζηάδεηαη ην βπζνκεηξηθφ αλάγιπθν ζε ζρέζε κε ηηο ηεθηνληθέο γξακκέο (ξήγκαηα). Δηθφλα. Υάξηεο ζηελ ζεκεξηλε επνρή (θφθθηλε γξακκή: ξήγκαηα). Δηθφλα. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 120κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή (θφθθηλε γξακκή: ξήγκαηα). 66

67 3. Την θαλάζζια περιοτή από ηην δσηική κρήηη έως ηην νοηιο αναηολική πελοπονήζζο. a) Παξνχζα θαηάζηαζε. Δηθφλα 54. Υάξηεο ζηελ ζεκεξηλε επνρή. 67

68 Δηθφλα 55. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο ζηελ ζεκεξηλή επνρή κε νπηηθή γσλία απφ ΒΓ πξνο ΝΑ. Δηθφλα 56. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο ζηελ ζεκεξηλή επνρή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΓ πξνο ΒΑ. b) Αλαπαξάζηαζε αθηνγξακκψλ κε ην πεξηβάινληα ρεξζαίν θαη ππνζαιάζζην αλάγιπθν πξηλ απφ έσο ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ απφ 20κ έσο 60κ πην θάησ ζε ζρέζε κε ζήκεξα κε επηθέληξσζε ζηα ρξφληα πξηλ φηαλ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο ήηαλ 60m ρακειψηεξε απφ ηελ ζεκεξηλή. 68

69 Δηθφλα 57. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 20κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. Δηθφλα 58. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 20κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΓ πξνο ΒΑ. 69

70 Δηθφλα 59. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 20κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΒΓ πξνο ΝΑ. Δηθφλα 60. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 60κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. 70

71 Δηθφλα 61. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 60κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΒΓ πξνο ΝΑ. Δηθφλα 62. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 60κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΓ πξνο ΒΑ. 71

72 Μειεηψληαο ηνπο ράξηεο (εηθφλεο 57 έσο 62) παξαηεξνχκε φηη ππάξρνπλ κηθξέο κνξθνινγηθέο δηαθνξέο ζε ζρέζε κε ην ζήκεξα. Έρνπλ αξρίζεη λα εκθαλίδνληαη θαηλνχξγηα λεζηά. Δλψ έρεη αξρίζεη λα γίλεηαη αηζζεηή ε κνξθνινγηθή δηαθνξά ζε φιε ηελ επεηξσηηθή θαη λεζησηηθή πεξηνρή. Οη απνζηάζεηο ησλ δηαχισλ κεηαμχ ηεο επεηξσηηθήο θαη λεζησηηθήο Διιάδαο έρνπλ κεησζεί ζεκαληηθά ζε ζρέζε κε ηηο ζεκεξηλέο απνζηάζεηο. c) Αλαπαξάζηαζε αθηνγξακκψλ κε ην πεξηβάινληα ρεξζαίν θαη ππνζαιάζζην αλάγιπθν πξηλ απφ ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ 80κ πην θάησ απφ ηελ ζεκεξηλή.. Δηθφλα 63. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 80κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. 72

73 Δηθφλα 64. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 80κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΓ πξνο ΒΑ. Δηθφλα 65. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 80κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΒΓ πξνο ΝΑ. 73

74 Μειεηψληαο ηνπο ράξηεο (εηθφλεο 63 έσο 65) βιέπνπκε ηελ ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο λα έρεη κεησζεί αθφκα πεξηζζφηεξν απφ φηη ζήκεξα. Ζ επεηξσηηθή πεξηνρή ήηαλ αηζζεηά δηαθνξεηηθή απφ φηη ζήκεξα. Έρνπλ εκθαληζηεί θαη επηπιένλ λεζηά ηα φπνηα δελ ππάξρνπλ ζήκεξα θαζψο έρνπλ θαιπθηεί απφ ην λεξφ εμαηηίαο ηεο αλφδνπ ηεο ζάιαζζαο. Ζ απφζηαζε κεηαμχ ησλ λεζηψλ έρεη γίλεη κηθξή. Ζ κνξθνινγία ησλ Αληηθπζήξσλ δελ έρεη θακία ζρέζε κε ηελ ζεκεξηλή. Δπίζεο ζεκαληηθέο δηαθνξέο ζηελ κνξθνινγία παξαηεξνχκε θαη ζηα Κχζεξα θαη ζηελ Κξήηε. d) Αλαπαξάζηαζε αθηνγξακκψλ κε ην πεξηβάινληα ρεξζαίν θαη ππνζαιάζζην αλάγιπθν πξηλ απφ έσο ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ 120κ πην θάησ απφ ηελ ζεκεξηλή. Δηθφλα 66. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 120κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. 74

75 Δηθφλα 67. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 120κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΒΓ πξνο ΝΑ. Δηθφλα 68. Σξηζδηάζηαηνο ράξηε φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 120κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΓ πξνο ΒΑ. 75

76 Παξαηεξψληαο ηνπο ράξηεο (εηθφλεο 66 εσο 68) παξνπζηάδεηαη πσο είλαη ε πεξηνρή πξίλ απφ 22 έσο 18 ρηιηάδεο ρξφληα φπνπ έρεη ζεκαληηθέο δηαθνξέο ζε ζρέζε κε ηελ ζεκεξηλε κνξθνινγηθε πεξηνρε. Ζ ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο έρεη ππνρσξήζεη πάξα πνιχ. Ζ Κξήηε, ηα Κχζεξα θαη ηα Αληηθχζεξα εμαθνινπζνχλ είλαη λεζηά. Δλψ νη απνζηάζεηο κεηαμχ ηνπο έρνπλ κεησζεί ζε ζρέζε κε ηηο ζεκεξηλέο. e) Αλαπαξάζηαζε αθηνγξακκψλ κε ην πεξηβάινληα ρεξζαίν θαη ππνζαιάζζην αλάγιπθν πξηλ απφ ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ 50κ πην θάησ απφ ηελ ζεκεξηλή. Δηθφλα 69. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 50κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. 76

77 Δηθφλα 70. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 50κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΒΓ πξνο ΝΑ. Δηθφλα 71. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 50κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΓ πξνο ΒΑ. 77

78 Μειεηψληαο ηνπο ράξηεο (εηθφλεο 69 έσο 71) ζα δνχκε πσο πξηλ απφ 10 ρηιίαδεο ρξφληα ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο άξρηζε λα αλεβαίλεη μαλά. Καη εθεη πνπ θπξηαξρνχζε ε μεξά ερνπλ αξρίζεη λα δεκηνπξγνχληαη πάιη λεζηά. Ζ Κξήηε, ηα Κχζεξα θαη ηα Αληηθχζεξα εμαθνινπζνχλ είλαη λεζηά. Δλψ νη απνζηάζεηο κεηαμχ ηνπο έρνπλ κεησζεί ζε ζρέζε κε ηηο ζεκεξηλέο. f) Αλαπαξάζηαζε αθηνγξακκψλ κε ην πεξηβάινληα ρεξζαίν θαη ππνζαιάζζην αλάγιπθν πξηλ απφ ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ 20κ πην θάησ απφ ηελ ζεκεξηλή. Δηθφλα 72. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 20κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. 78

79 Δμεηάδνληαο ηνλ ράξηε (εηθφλα 72) παξαηεξείηε πσο ε κνξθνινγία ηεο πεξηνρήο είλαη ζρεδφλ ίδηα κε ηελ ζεκεξηλή. Δπίζεο έρνπλ αξρίζεη λα εκθαλίδνληαη θαη αιιά λεζηά. Δλψ έρεη αξρίζεη λα γίλεηαη αηζζεηή ε κνξθνινγηθή δηαθνξά ζε φιε ηελ επεηξσηηθή πεξηνρή. 79

80 4. Την θαλάζζια περιοτή ποσ περικύει ηην αναηολικη Κρήηη και ηην νήζο Γαύδο. a) Παξνχζα θαηάζηαζε. Δηθφλα 73. Υάξηεο ζηελ ζεκεξηλε επνρή. 80

81 Δηθφλα 74. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο ζηελ ζεκεξηλή επνρή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΑ πξνο ΒΓ. Δηθφλα 75. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο ζηελ ζεκεξηλή επνρή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΓ πξνο ΒΑ. 81

82 b) Αλαπαξάζηαζε αθηνγξακκψλ κε ην πεξηβάινληα ρεξζαίν θαη ππνζαιάζζην αλάγιπθν πξηλ απφ έσο ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ απφ 20κ έσο 60κ πην θάησ ζε ζρέζε κε ζήκεξα κε επηθέληξσζε ζηα ρξφληα πξηλ φηαλ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο ήηαλ 60m ρακειψηεξε απφ ηελ ζεκεξηλή. Δηθφλα 76. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 20κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. 82

83 Δηθφλα 77. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 20κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΑ πξνο ΒΓ. Δηθφλα 78. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 20κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΓ πξνο ΒΑ. 83

84 Δηθφλα 79. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 60κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. Δηθφλα 80. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 60κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΑ πξνο ΒΓ. 84

85 Δηθφλα 81. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 60κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΓ πξνο ΒΑ. Μειεηψληαο ηνπο ράξηεο (εηθφλεο 76 έσο 81) παξαηεξνχκε φηη ππάξρνπλ κηθξέο κνξθνινγηθέο δηαθνξέο ζε ζρέζε κε ην ζήκεξα. Δλψ έρεη αξρίζεη λα γίλεηαη αηζζεηή ε κνξθνινγηθή δηαθνξά ηφζν ζηελ Κξήηε φζν θαη ζηελ Γαχδν. Παξαηεξψληαο ηνλ ράξηε πνπ καο δείρλεη ηελ ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο -60κεηξα απφ φηη είλαη ζήκεξα ηφηε βιέπνπκε φηη είλαη αθφκα πην κεγάιε ε δηάθνξα ζηελ κνξθνινγία ζε ζρέζε κε ζήκεξα. Ζ ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο έρεη κεησζεί θαη άιιν. Καη πιένλ ε κνξθνινγία ησλ λεζηψλ φπσο ηελ μέξακε ζήκεξα έρεη αιιάμεη. Δλψ θαη ε Γαχδνο κε ηελ Γαπδνπνχια απνηεινχζαλ έλα εληαίν λεζί. Δλψ ζην εζσηεξηθφ ηεο Κξήηεο δεκηνπξγήζεθε κηα ιίκλε. 85

86 c) Αλαπαξάζηαζε αθηνγξακκψλ κε ην πεξηβάινληα ρεξζαίν θαη ππνζαιάζζην αλάγιπθν πξηλ απφ ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ 80κ πην θάησ απφ ηελ ζεκεξηλή. Δηθφλα 82. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 80κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. 86

87 Δηθφλα 83. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 80κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΓ πξνο ΒΑ. Δηθφλα 84. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 80κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΑ πξνο ΒΓ. Μειεηψληαο ηνπο ράξηεο (εηθφλεο 82 έσο 84) βιέπνπκε φηη ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο έρεη κεησζεί αθφκα πεξηζζφηεξν απφ φηη ζήκεξα. Ζ λεζησηηθή πεξηνρή ήηαλ αηζζεηά δηαθνξεηηθή απφ φηη ζήκεξα. Τπάξρνπλ ζεκαληηθέο δηαθνξέο ζηελ κνξθνινγία ηεο Κξήηεο ζε ζρέζε κε ζήκεξα. Δλψ θαη ην εληαίν πιένλ λεζί ηεο Γαχδνπ κε ηελ Γαπδνπνχια είλαη αθφκα κεγαιχηεξν. Δλψ ζην εζσηεξηθφ ηεο Κξήηεο εμαθνινπζεί λα ππάξρεη κηα κεγάιε ιίκλε. 87

88 d) Αλαπαξάζηαζε αθηνγξακκψλ κε ην πεξηβάινληα ρεξζαίν θαη ππνζαιάζζην αλάγιπθν πξηλ απφ έσο ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ 120κ πην θάησ απφ ηελ ζεκεξηλή. Δηθφλα 85. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 120κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. 88

89 Δηθφλα 86. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 120κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΑ πξνο ΒΓ. Δηθφλα 87. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 120κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΓ πξνο ΒΑ. 89

90 Παξαηεξψληαο ηνπο ράξηεο (εηθφλεο 85 έσο 87) βιέπνπκε πσο ε πεξηνρή φπσο εκθαλίδεηαη πξίλ απφ 22 έσο 18 ρηιηάδεο ρξφληα έρεη ζεκαληηθέο δηαθνξέο ζε ζρέζε κε ηελ ζεκεξηλε κνξθνινγηθε πεξηνρε. Ζ ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο έρεη ππνρσξήζεη πάξα πνιχ. Δλψ θαη ην εληαίν πιένλ λεζί ηεο Γαχδνπ κε ηελ Γαπδνπνχια είλαη αθφκα κεγαιχηεξν. Δλψ ζην εζσηεξηθφ ηεο Κξήηεο εμαθνινπζεί λα ππάξρεη κηα ιίκλε. e) Αλαπαξάζηαζε αθηνγξακκψλ κε ην πεξηβάινληα ρεξζαίν θαη ππνζαιάζζην αλάγιπθν πξηλ απφ ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ 50κ πην θάησ απφ ηελ ζεκεξηλή. Δηθφλα 88. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 50κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. 90

91 Δηθφλα 89. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 50κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΓ πξνο ΒΑ. Δηθφλα 90. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 50κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΑ πξνο ΒΓ. 91

92 Μειεηψληαο ηνπο ράξηεο (εηθφλεο 88 έσο 90) βιέπνπκε πσο πξηλ απφ 10 ρηιίαδεο ρξφληα ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο άξρηζε λα αλεβαίλεη μαλά. Καη εθεη πνπ θπξηαξρνχζε ε μεξά ερνπλ αξρίζεη λα δεκηνπξγνχληαη πάιη λεζηά. Δπίζεο θαίλεηαη πσο μαλαδηαζπάζηεθαλ ε Γαχδνο κε ηελ Γαπδνπνχια. Δλψ εμαθνινπζεί λα ππάξρεη κηα κεγάιε ιίκλε ζην εζσηεξηθφ ηεο Κξήηεο. f) Αλαπαξάζηαζε αθηνγξακκψλ κε ην πεξηβάινληα ρεξζαίν θαη ππνζαιάζζην αλάγιπθν πξηλ απφ ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ 20κ πην θάησ απφ ηελ ζεκεξηλή. Δηθφλα 91. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 20κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. Δμεηάδνληαο ηνλ ράξηε (εηθφλα 91) ζα παξαηεξήζνπκε πσο ε κνξθνινγία ηεο πεξηνρήο είλαη ζρεδφλ ίδηα κε ηελ ζεκεξηλή. 92

93 5. Η περιοτη ποσ περιλαμβάνει ηην αναηολική πελοπόννηζο, ηα νηζία ηων κσκλάδων και θηάνει μέτρι ηα παράλια ηης μικράς αζίας. a) Παξνχζα θαηάζηαζε. Δηθφλα 92. Υάξηεο ζηελ ζεκεξηλε επνρή. 93

94 Δηθφλα 93. Σξηζδηάζηνηνο ράξηεο ζηελ ζεκεξηλή επνρή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΓ πξνο ΒΑ. Δηθφλα 94. Σξηζδηάζηνηνο ράξηεο ζηελ ζεκεξηλή επνρή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΑ πξνο ΒΓ. b) Αλαπαξάζηαζε αθηνγξακκψλ κε ην πεξηβάινληα ρεξζαίν θαη ππνζαιάζζην αλάγιπθν πξηλ απφ έσο ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ απφ 20κ έσο 60κ πην θάησ ζε ζρέζε κε ζήκεξα κε επηθέληξσζε ζηα ρξφληα πξηλ φηαλ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο ήηαλ 60m ρακειψηεξε απφ ηελ ζεκεξηλή. 94

95 Δηθφλα 95. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 20κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. Δηθφλα 96. Σξηζδηάζηνηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 20κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΑ πξνο ΒΓ. 95

96 Δηθφλα 97. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 20κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΓ πξνο ΒΑ. Δηθφλα 98. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 60κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. 96

97 Δηθφλα 99. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 60κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΑ πξνο ΒΓ. Δηθφλα 100. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 60κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΓ πξνο ΒΑ. Μειεηψληαο ηνπο ράξηεο (εηθφλεο 95 έσο 100) παξαηεξνχκε φηη ππάξρνπλ κηθξέο κνξθνινγηθέο δηαθνξέο ζε ζρέζε κε ην ζήκεξα. Ζ Άλδξνο έρεη ελσζεί κε ηελ Σήλν. Σν ίδην έρεη γίλεη θαη ζε άιια λεζηά πνπ βξίζθνληαη ζε θνληηλή απφζηαζε. Δλψ έρεη αξρίζεη λα γίλεηαη αηζζεηή ε κνξθνινγηθή δηαθνξά ζε φιε ηελ επεηξσηηθή πεξηνρή. Παξαηεξψληαο ηνλ ράξηε πνπ δείρλεη ηελ ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο -60κεηξα απφ φηη 97

98 είλαη ζήκεξα ηφηε βιέπνπκε φηη είλαη αθφκα πην κεγάιε ε δηάθνξα ζηελ κνξθνινγία ζε ζρέζε κε ζήκεξα. Πιένλ ε άκνο έρεη ελσζεί κε ηελ κηθξά Αζία. Σν ίδην έρεη γίλεη θαη κε ηελ Κσ. Δλψ ε Πάξνο κε ηελ Νάμνο έρνπλ ελσζεί. Σν ίδην ζπκβαίλεη θαη κε ηελ αιακίλα θαη ηελ Αίγηλα πνπ έρνπλ ελσζεί κε ηελ αηηηθή. Δλψ θαη ηα Κχζεξα έρνπλ ελσζεί κε ηελ Πεινπφλλεζν. Δλψ θαη νη απνζηάζεηο ησλ δηαχισλ κεηαμχ ηεο επεηξσηηθήο Διιάδαο θαη ησλ λεζηψλ έρνπλ κεησζεί ζεκαληηθά ζε ζρέζε κε ηηο ζεκεξηλέο απνζηάζεηο. c) Αλαπαξάζηαζε αθηνγξακκψλ κε ην πεξηβάινληα ρεξζαίν θαη ππνζαιάζζην αλάγιπθν πξηλ απφ ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ 80κ πην θάησ απφ ηελ ζεκεξηλή. Δηθφλα 101. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 80κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. 98

99 Δηθφλα 102. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 80κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΓ πξνο ΒΑ. Δηθφλα 103. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 80κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΑ πξνο ΒΓ. Μειεηψληαο ηνπο ράξηεο (εηθφλεο 101 έσο 103) ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο έρεη κεησζεί αθφκα πεξηζζφηεξν απφ φηη ζήκεξα. Οη θεληξηθέο Κπθιάδεο πιένλ έρνπλ ελσζεί. Ζ επεηξσηηθή πεξηνρή ήηαλ αηζζεηά δηαθνξεηηθή απφ φηη ζήκεξα. Μεγάιν κέξνο ησλ ζεκεξηλψλ λεζηψλ ήηαλ ελσκέλα κεηαμχ ηνπο. Δλψ θαη ηα λεζηά Κσ, Κάιπκλνο, Λέξνο θαη άκνο απνηεινχζαλ ζπλέρεηα ηεο αζηαηηθήο επείξνπ. Δλψ θαη ηα λεζηά Μαθξφλεζνο, Αίγηλα θαη αιακίλα ήηαλ ελσκέλα κε ηελ επεηξσηηθή Διιάδα. Δλψ ε απφζηαζε απφ ηελ Πεινπφλλεζν ήηαλ πνιχ κηθξή. 99

100 d) Αλαπαξάζηαζε αθηνγξακκψλ κε ην πεξηβάινληα ρεξζαίν θαη ππνζαιάζζην αλάγιπθν πξηλ απφ έσο ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ 120κ πην θάησ απφ ηελ ζεκεξηλή. Δηθφλα 104. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 120κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. Δηθφλα 105. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 120κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΑ πξνο ΒΓ. 100

101 Δηθφλα 106. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 120κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΓ πξνο ΒΑ. Παξαηεξψληαο ηνπο ράξηεο (εηθφλεο 104 έσο 106) βιέπνπκε φηη ε πεξηνρή δελ ερεη θακηα ζρέζε κε ηελ ζεκεξηλε κνξθνινγηθε πεξηνρε. Ζ ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο έρεη ππνρσξήζεη πάξα πνιχ. Σν κεγαιχηεξν κέξνο ησλ θπθιάδσλ ήηαλ ελσκέλεο θαη απνηεινχζαλ έλα κεγάιν λεζί. Ζ επβνηα ήηαλ ελσκέλε κε ηελ Αηηηθή θαη ηελ Πεινπφλλεζν. Δλψ θαη ηα λεζηα άκνο, Κσ, Κάιπκλνο ήηαλ ελνκελα κε ηελ κηθξά Αζία. Όπσο γηλεηαη αληηιππην ν ηξφπνο δσήο ηνλ αλζξψπσλ θαη φισλ ηνλ νξγαλνζκψλ ήηαλ πνιχ δηαθνξεηηθνο απφ φηη ζήκεξα. e) Αλαπαξάζηαζε αθηνγξακκψλ κε ην πεξηβάινληα ρεξζαίν θαη ππνζαιάζζην αλάγιπθν πξηλ ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ 50κ πην θάησ απφ ηελ ζεκεξηλή. 101

102 Δηθφλα 107. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 50κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. Δηθφλα 108. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 50κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΓ πξνο ΒΑ. 102

103 Δηθφλα 109. Σξηζδηάζηαηνο ράξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 50κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή κε νπηηθή γσλία απφ ΝΑ πξνο ΒΓ. Μειεηψληαο ηνπο ράξηεο (εηθφλεο 107 έσο 109) βιέπνπκε πσο πξηλ απφ 10 ρηιίαδεο ρξφληα ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο άξρηζε λα αλεβαίλεη μαλά. Καη εθεη πνπ θπξηαξρνχζε ε μεξά ερνπλ αξρίζεη λα δεκηνπξγνχληαη πάιη λεζηά. Απηφ ζα επηξέαζε ηελ δηαβίσζε ησλ εθεη δσληαλσλ νξγαληζκψλ. Δμαθνινπζνχλ φκσο θαπνηα λεζηα λα είλαη ελσκελά. Όπσο ε πάξνο κε ηελ Νάμν θαη ε Σήλνο κε ηελ Άλδξν. Έλσ θαη ε άκνο κε ηελ Κσ είλαη ελσκέλεο κε ηελ κηθξά Αζία. 103

104 f) Αλαπαξάζηαζε αθηνγξακκψλ κε ην πεξηβάινληα ρεξζαίν θαη ππνζαιάζζην αλάγιπθν πξηλ ρξφληα φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξηζθφηαλ 20κ πην θάησ απφ ηελ ζεκεξηλή. Δηθφλα 110. Υάξηεο φπνπ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο βξίζθεηαη 20κ ρακειφηεξα απφ ηελ ζεκεξηλή. Δμεηάδνληαο ηνλ ράξηε (εηθφλα 110) παξαηεξείηε πσο ε κνξθνινγία ηεο πεξηνρήο είλαη ζρεδφλ ίδηα κε ηελ ζεκεξηλή. Παξφια απηά ππάξρνπλ λεζηά πνπ έρνπλ ελσζεί κεηαμχ ηνπο ή κε ηελ επεηξσηηθή πεξηνρή. Όπσο ε Άλδξνο κε ηελ Σήλν ε αιακίλα κε ηελ αηηηθή. 104

105 Σα ζπκπεξάζκαηα πνπ βγαίλνπλ κειεηψληαο φινπο ηνπο ράξηεο θαη παξαηεξψληαο ηελ κεηαβνιή ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο ζε θάζε κηα απφ ηηο πέληε ρξνληθέο πεξηφδνπο ζην παξειζφλ παξαηεξνχκε πνιιέο δηαθνξέο ζηελ κνξθνινγία ηφζν ηεο επεηξσηηθήο πεξηνρήο φζν θαη ηεο λεζησηηθήο πεξηνρήο. Ζ παξάθηηα κνξθνινγία ηνπ Αηγαίνπ θαη ηνπ Ηνλίνπ πνηθίιεη αιιά ζπλήζσο απνηειείηαη απφ απφηνκνπο βξάρνπο θαη ζηελή παξάθηηα δψλε. Οη πεξηζζφηεξν εθηελείο πεξηνρέο πθαινθξεπίδαο ππάξρνπλ ζην βφξεην Αηγαίν θαη, ζε κηθξφηεξν βαζκφ, ζην Ηφλην θαη ζην αλαηνιηθφ Αηγαίν. Ο νξηζκφο κηαο ζέζεο ηεο αθηνγξακκήο ζε ζπγθεθξηκέλεο πεξηφδνπο θαηά ην θαηψηεξν Πιεηζηφθαηλν - Οιφθαηλν απαηηεί κέηξεζε ειηθίαο κε 14 C, πνπ δελ είλαη δηαζέζηκε ζηελ πεξηνρή κειέηεο γηα ρξνλνινγίεο παιαηφηεξεο ησλ 4000 ρξφλσλ πξηλ. Ωο απνηέιεζκα, ε δηακφξθσζε ηεο αθηνγξακκήο απεηθνλίζηεθε κε ηε ρξήζε ηεο παγθφζκηαο επζηαηηθήο θακπχιεο ζαιάζζηαο ζηάζκεο ζε ζπλδπαζκφ κε βαζπκεηξηθά θαη ζεηζκηθά δεδνκέλα. Με βάζε ηα παξαπάλσ, ε ζέζε ηεο αθηνγξακκήο πξνζδηνξίζηεθε γηα πέληε ρξνληθέο πεξηφδνπο. Γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηεο αθηνγξακκήο ηα δεδνκέλα δηνξζψζεθαλ γηα ηεθηνληθή θαζίδεζε θαη ηνλ ηζνζηαηηθφ παξάγνληα, ππνζέηνληαο πσο παξέκεηλαλ θαζφιε ηε δηάξθεηα ηεο εμεηαδφκελεο πεξηφδνπ, θαη επίζεο αθαηξψληαο ην πάρνο ηδεκάησλ ηνπ αλψηεξνπ Πιεηζηφθαηλνπ - Οιφθαηλνπ. Παξ' φια απηά, αθνχ ν ξπζκφο αχμεζεο ηεο ζηάζκεο ησλ πδάησλ (απφ 5 ζε 20mm/ ρξφλν) σο ηα ρξφληα πξηλ ππεξέβαηλε θαηά πνιχ ηηο ηεθηνληθέο θαη ηζνζηαηηθέο επηδξάζεηο (κέρξη 1.30mm/ ρξφλν), ν ηεθηνληθφο παξάγσλ είλαη δεπηεξεπνχζεο ζεκαζίαο. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηνρέο κειέηεο, ηα ζεηζκηθά δεδνκέλα έρνπλ δείμεη φηη ην ίρλνο ησλ ηδεκάησλ ηνπ Οιφθαηλνπ ήηαλ ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο κηθξνχ πάρνπο (ιίγσλ κέηξσλ) επεηδή ην κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ βάξνπο ηνπ ηδήκαηνο ήηαλ ελαπνηεζεηκέλν ζηηο πεδηλέο πεξηνρέο. Σελ ίδηα ζηηγκή, ε ηαρεία αχμεζε ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο δελ επέηξεπε ζην ίδεκα λα ζπζζσξεχεηαη ζηελ πθαινθξεπίδα, εθηφο απφ κηθξή αχμεζε ηνπ πάρνπο ζε παιηέο θνίηεο πνηακψλ. πλεπψο ε επίδξαζε θαη ησλ δχν απηψλ παξακέηξσλ ζηελ θακπχιε ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο είλαη ειάρηζηε. Μεηά απφ ηα 8000 έηε πξηλ ε ζάιαζζα αξρηθά εηζέβαιε ζηηο πεξηζζφηεξεο πεδηλέο παξάθηηεο πεξηνρέο θαη παξάθηηα δέιηα αιιά ν ξπζκφο αχμεζεο ηεο ζηάζκεο ησλ πδάησλ ήηαλ πνιχ πην αξγφο (κέζνο φξνο 2mm/ ρξφλν), κεξηθψο αλαπιεξσκέλνο απφ ην ξπζκφ θαζίδεζεο. πλεπψο ε εηζαγσγή ηδήκαηνο γέκηζε ζηαδηαθά ηηο πξνζρσζηγελείο πεδηάδεο, κε απνηέιεζκα κηα ζεκαληηθή ππνρψξεζε ηεο ζάιαζζαο. Λφγσ απηήο ηεο δηαδηθαζίαο, αξθεηέο παιηέο παξάθηηεο πφιεηο θαη ηζηνξηθνί ρψξνη πνπ αλαθέξνληαη ζε αξραίεο καξηπξίεο σο παξάιηνη, βξίζθνληαη ζήκεξα ζε ζεκαληηθή απφζηαζε απφ ηε ζάιαζζα. Γηα θάζε πεξηνρή ππάξρεη δηαθνξεηηθή ηζηνξηθή καξηπξία, αιιά γεσαξραηνινγηθέο κειέηεο έρνπλ δείμεη φηη ε ζέζε ηεο αθηνγξακκήο ζε έλαλ αξηζκφ αξραίσλ παξάθηησλ πφιεσλ ζηελ χζηεξε ειιαδηθή (3000 έηε πξηλ) ή θιαζηθή πεξίνδν (2500 έηε πξηλ) βξηζθφηαλ απφ ιίγα σο δεθάδεο ρηιηφκεηξα πξνο ηε ζηεξηά. Απηά ηα δεδνκέλα ρξεζηκνπνηήζεθαλ εδψ κε ζηφρν λα ππνινγηζηεί ε ζέζε ηεο αθηνγξακκήο ζηε ρξνληθή πεξίνδν 3800 ρξφλσλ πξηλ. Έηζη φπσο γίλεηαη αληηιεπηφ θάζε θνξά πνπ κεηαβαιιφηαλ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο επεξέαδα θαη ηελ δηαβίσζε ησλ νξγαληζκψλ θαη ησλ αλζξψπσλ πνπ έκελαλ εθεί. 105

106 Πνιιά απφ ηα ζεκεξηλά λεζηά ήηαλ ελσκέλα κεηαμχ ηνπο ζην παξειζφλ. Έηζη κε ηελ άλνδν ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο δηαζπάζηεθαλ θαη πήξαλ ηελ κνξθή πνπ έρνπλ ζήκεξα. Δπίζεο πνιιά λεζηά ήηαλ πνιχ θνληά ην έλα απφ ην άιιν νπφηε ε κεηαθίλεζε ησλ αλζξψπσλ κεηαμχ ησλ λεζηψλ ζα ήηαλ πνίν εχθνιε. Αχηε ζα κπνξνχζε λα γίλεη είηε κε απηνζρέδηεο βάξθεο ή αθφκα θαη θνιπκπψληαο. Γηα ηελ θαζηέξσζε ηψξα ηεο ζέζεο ηεο αθηνγξακκήο κεηά απφ ηα ρξφληα ππάξρεη αλάγθε ιεπηνκεξέζηεξσλ εξεπλψλ ζε θάζε δειηαηθή θαη πεδηλή πεξηνρή, ζε ζπλδπαζκφ κε ηζηνξηθά δεδνκέλα θαη καξηπξίεο. 106

107 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ 107

108 ΔΙΑΓΩΓΗ ΣΟ ArcGis ΓΟΜΖ ΣΟΤ ArcGIS DESKTOP. Σν ArcGIS Desktop ππάξρεη ζε ηξείο εθδφζεηο πνπ αλαθέξνληαη σο ArcView, ArcEditor θαη ArcInfo. Με ην ArcView κπνξνχλ λα γίλνπλ αλαδεηήζεηο ηφζν ζηα ρσξηθά φζν θαη ζηα πεξηγξαθηθά δεδνκέλα, λα αλαιπζνχλ ρσξηθέο ζρέζεηο θαη λα δηνξζσζνχλ ζπγθεθξηκέλα γξαθηθά δεδνκέλα θαζψο θαη φια ηα πεξηγξαθηθά δεδνκέλα ηεο βάζεο δεδνκέλσλ. Σέινο κπνξνχλ λα δεκηνπξγεζνχλ εππαξνπζίαζηνη ράξηεο θαη γξαθήκαηα. Με ην ArcEditor κπνξνχλ λα επηηεπρζνχλ φηη θαη κε ην ArcView θαη επηπιέσλ φκσο κπνξεί λα δεκηνπξγεζνχλ θαη λα δηνξζσζνχλ νξηζκέλνη ηχπνη ρσξηθψλ δεδνκέλσλ πνπ κε ην ArcView απιά κπνξνχκε κφλν λα ηα δνχκε. Σν ArcInfo, ηέινο έρεη πεξηζζφηεξα εξγαιεία θπξίσο αλάιπζεο ρσξηθψλ δεδνκέλσλ. Πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ην ArcInfo Workstation απνηειεί έλα πιήξεο Γεσγξαθηθφ χζηεκα Πιεξνθνξηψλ, γλσζηφ γηα πνιιά ρξφληα θαη ρξεζηκνπνηνχκελν επξέσο ζε φιν ηνλ θφζκν. Κάζε έθδνζε ηνπ ArcGIS Desktop πεξηέρεη ηηο εμήο ηξείο βαζηθέο εθαξκνγέο. 1. ArcMAp 2. ArcCatalog 3. ArcToolbox. Σν ArcMAp αθνξά εθαξκνγέο πνπ ζρεηίδνληαη κε ράξηεο. Πην ζπγθεθξηκέλα ην ArcMap δίλεη ηελ δπλαηφηεηα λα δεκηνπξγεζνχλ ράξηεο απφ επίπεδα ρσξηθήο πιεξνθνξίαο, λα αλαιπζνχλ ρσξηθέο ζρέζεηο θαη λα επηιεγνχλ κέζα απφ αλαδεηήζεηο ρσξηθά θαη κε ρσξηθά ζηνηρεία. Δπίζεο κπνξνχλ λα ζρεδηαζηνχλ θαη λα δεκηνπξγεζνχλ δηαθνξεηηθέο απεηθνλίζεηο ελφο ράξηε, αιιάδνληαο ρξψκαηα θαη ζπκβνιηζκνχο. 108

109 Σν ArcCatalog είλαη κία εθαξκνγή δηαρεηξίζεηο γεσγξαθηθψλ δεδνκέλσλ. Με απηφ κπνξνχκε λα δηεξπλήζνπκε θαη λα δηαρεηξηζηνχκε ρσξηθά δεδνκέλα ζηνλ δίζθν ηνπ ππνινγηζηε καο. Μπνξνχκε λα βιέπνπκε ηα δεδνκέλα πξνηνχ απνθαζίζνπκε ηελ ελέξγεηα πνπ ζα θάλνπκε κε απηά. Σν ArcToolBox είλαη ε ηξίηε εθαξκνγή ηνπ ArcGis θαη πεξηέρεη δηάθνξα εξγαιεία γεσπεμεξγαζίαο. Με ηελ εθαξκνγή απηή ν ρξήζηεο έρεη ηελ δπλαηφηεηα κέζσ θάπνησλ εξγαιείσλ λα κεηαηξέςεη ρσξηθά δεδνκέλα απφ κηα κνξθή ζε άιιε θαη λα αιιάμεη ην πξνβνιηθφ ζχζηεκα ησλ δεδνκέλσλ ηνπ. Θα παξνπζηάζνπκε ζηελ ζπλέρεηα ηελ δηαδηθαζία πνπ αθνινπζήζακε γηα λα θαηαιήμνπκε ζηνπο ηειηθνχο ράξηεο. Υξεζηκνπνηνχκε ην ArcView γηαηί έρεη θηιηθφ πεξηβάιινλ θαη δεκηνπξγεί ράξηεο κε θαιή πνηφηεηα θαη αμηφπηζηνπο. 109

110 ΠΡΩΣΟ ΒΗΜΑ: Παίξλνπκε ηνπο πδξνγξαθηθνχο ράξηεο θαη ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε ην πξφγξακκα Photoshop ψζηε λα ηνπο επεμεξγαζηνχκε θαη λα ηνπο δηακνξθψζνπκε έηζη ψζηε λα ηνπο ρξεζηκνπνηήζνπλε ζην πξφγξακκα Arc View. Αλνίγνπκε ην Photoshop θαη αθνινπζνχκε ηα παξαθάησ βήκαηα. 1. Βξίζθνπκε θαη αλνίγνπκε ηνλ πδξνγξαθηθφ ράξηε πνπ ζα επεμεξγαζηνχκε. 110

111 Αθνχ βξνχκε ηνλ ράξηε ηνλ αλνίγνπκε θαη εκθαλίδεηαη φπσο θαίλεηαη ζηελ παξαθάησ εηθφλα 2. Θα επηιέμνπκε ηελ πεξηνρή ηνπ ράξηε πνπ ζέινπκε λα επεμεξγαζηνχκε θαη ζα ηελ θφςνπκε ψζηε λα έρνπκε κφλν απηήλ. Απηφ ζα γίλεη κε ηε ζεηξά πνπ εκθαλίδνληαη νη παξαθάησ εηθφλεο. Δπηιέγνπκε ηελ πεξηνρή πνπ ζα θξαηήζνπκε. Παηάκε απφ ηελ εξγαιεηνζήθε ην Rectangular Marquee Tool (M) θαη επηιέγνπκε ηελ πεξηνρή. 111

112 Καη κεηά θφβνπκε ηελ πεξηνρή πνπ ζέινπκε. Παηάκε image θαη κεηά crop. 112

113 ηελ ζπλέρεηα ζα επεμεξγαζηνχκε ην κέγεζνο ηνπ ράξηε. 113

114 Καη ζα νξίζνπκε ην resolution ζηα 150 pixel/inch. Σέινο ζα απνζεθεχζνπκε ηνλ λέν ράξηε φπσο ηνλ έρνπκε επεμεξγαζηεί ζε κνξθή TIFF. 114

115 Σψξα ν ράξηεο είλαη έηνηκνο λα ηνλ ρξεζηκνπνηήζνπκε ζην πξφγξακκα Arc Map / Arc View. 115

116 ΓΔΤΣΔΡΟ ΒΗΜΑ: 1. Αλνίγνπκε ην Arc View. ην παξάζπξν πνπ εκθαλίδεηαη επηιέγνπκε λέν ράξηε. 2. Βξίζθνπκε θαη αλνίγνπκε ηνλ ράξηε πνπ ζα ςεθηνπνηήζνπκε θαη πνπ ηνλ έρνπκε επεμεξγαζηεί ζην Photoshop. Παηάκε Add data θαη επηιέγνπκε ηνλ ράξηε. 116

117 Καη αθνχ παηήζνπκε add εκθαλίδεηαη ε παξαθάησ εηθφλα. 117

118 3. ηελ ζπλέρεηα ζα πξέπεη λα γεσαλαθέξνπκε ηνλ ράξηε. Απηφ γίλεηαη δηφηη γηα λα κεηαζρεκαηίζνπκε(transform) κηα ςεθηδσηή εηθφλα(raster) φπσο είλαη ν ράξηεο ζα πξέπεη λα ζπλνδεχεηαη απφ κηα θαηάιιειε πιεξνθνξία γεσαλαθνξάο. Θα πξέπεη δειαδή λα δεκηνπξγεζεί γεσαλαθνξά ζηα ςεθηδσηά δεδνκέλα νξίδνληαο ηελ αληηζηνηρία ηνπο κε ηηο ζπληεηαγκέλεο ηνπ ράξηε. Απηφ ζα γίλεη κε ηελ αθφινπζε ζεηξά ησλ εηθφλσλ. Κάλνπκε δεμί θιηθ ζηελ γθξίδα πεξηνρή ησλ εξγαιεηνζεθψλ θαη ζην εκθαληδφκελν κελνχ Customize επηιέγνπκε ην Georeferencing, νπφηε καο εκθαλίδεηαη ε εξγαιεηνζήθε Georeferencing. Σελ ηνπνζεηνχκε δίπια ζηηο άιιεο εξγαιεηνζήθεο. Κάλνπκε πάλσ ζηνλ ράξηε δεμί θιηθ ψζηε λα νξίζνπκε ζε πνην ζχζηεκα ζπληεηαγκέλσλ ζα δνπιέςνπκε. 118

119 Παηάκε data frame properties. ην παξάζπξν πνπ καο εκθαλίδεηαη πεγαίλνπκε θαη παηάκε coordinate system. Καη κεηά παηάκε predefined θαη projected coordinate system. 119

120 Καη επηιέμνπκε ην ζχζηεκα πνπ επηζπκνχκε. Δπηιέγνπκε απφ ην Utm, ην Wgs 1984 θαη απφ απηφ ην ζχζηεκα WGS 1984 UTM Zone 34N φπσο θαίλεηαη απφ ηηο παξαθάησ εηθφλεο. 120

121 121

122 ηελ ζπλέρεηα αθνχ γλσξίδνπκε ηηο ζπληεηαγκέλεο ηνπ ράξηε επηιέγνπκε απφ ηελ εξγαιεηνζήθε Georeferencing ην add control points. Δπηιέγνπκε ηελ κηα γσλία πνπ ζα πξνζδηνξίζνπκε θαη θάλνπκε αξηζηεξφ θιηθ θαη ζηελ ζπλέρεηα δεμί θιηθ. 122

123 Καη ζην παξάζπξν πνπ καο εκθαλίδεηαη βάδνπκε ηα x θαη y ζε κέηξα δηφηη δνπιεχνπκε ζην ζχζηεκα UTM πνπ είλαη κεηξηθφ ζχζηεκα. Οκνίσο θάλνπκε θαη ζηηο άιιεο ηξείο γσλίεο πνπ έρνπκε επηιέμεη γηα λα δψζνπκε ηηο ζπληεηαγκέλεο ην ράξηε. Όηαλ νινθιεξψζνπκε ηελ δηαδηθαζία γηα φια ηα ζεκεία ζηελ εξγαιεηνζήθε Georeferencing ελεξγνπνηνχκε ην εξγαιείν εκθάληζεο ησλ ζεκείσλ ειέγρνπ. Δκθαλίδεηαη ηφηε ν πίλαθαο Link Table πνπ καο δίλεη πιεξνθνξίεο γηα ηηο ζπληεηαγκέλεο ηφζν ησλ ζεκείσλ ηνπ δηαλπζκαηηθνχ επηπέδνπ φζν θαη ηα αληίζηνηρα ηεο εηθφλαο θαζψο θαη ην ζθάικα κεηαμχ ηνπο. Θα πξέπεη ην ζθάικα λα είλαη κηθξφηεξν απφ 10%. Αλ ην πνζνζηφ είλαη κεγαιχηεξν ηφηε μαλαγεσαλαθέξσ. 123

124 Σέινο ζα ζψζνπκε ηνλ γεσαλαθεξκέλν πιένλ ράξηε. Παηάκε ηελ εξγαιεηνζήθε Georeferencing θαη κεηά rectify. Αθνχ επηιέμνπκε ηελ ηνπνζεζία πνπ ζέινπκε λα απνζεθεπηεί παηάκε save. 124

125 4. ηελ ζπλέρεηα ζα ςεθηνπνηήζνπκε ηηο αθηνγξακκέο, ηηο ηζνβαζείο θαη ηα ζεκεία πνπ νξίδνπλ ηα βάζε ζηνλ ράξηε. Αλνίγσ ην Arc Catalog. Αθνχ κπνχκε ζην Arc Catalog βξίζθνπκε ηνλ θάθειν πνπ ζα απνζεθεχζνπκε ηα δεδνκέλα θαη δεκηνπξγνχκε Shapefile παηψληαο δεμί θιηθ ζηελ δεμηά πεξηνρή φπσο θαίλεηαη απφ ηελ πην θάησ εηθφλα. 125

126 ην παξάζπξν πνπ εκθαλίδεηαη ζα δψζνπκε ην φλνκα πνπ επηζπκνχκε θαζψο θαη ζα πξνζδηνξίζνπκε ηη ηχπνο είλαη. Γειαδή γηα ηα λεζηά ζα είλαη polygon, ηα ζεκεία point θαη νη ηζνβαζείο σο polyline. ην shapefile π.ρ. isovathis πνπ έρνπκε δεκηνπξγήζεη παηάκε δεμί θιηθ θαη κεηά properties. 126

127 Καη ζην πιαίζην πνπ εκθαλίδεηαη ζα βάινπκε αθφκα κηα γξακκή πνπ ζα ηελ νλνκάζνπκε π.ρ. number ψζηε λα πξνζδηνξίδνπκε αξηζκεηηθά θάζε θνξά ηελ ηζνβαζή πνπ έρνπκε ςεθηνπνηήζεη. Δπίζεο ζην παξάζπξν πεγαίλνπκε ζην XY Coordinate system γηα λα νξίζνπκε ζε πνην ζχζηεκα ζα δνπιεχνπκε θαη αθνινπζνχκε ηελ δηαδηθαζία φπσο θαίλεηαη ζηηο παξαθάησ εηθφλεο γηα λα γίλεη απηφ. Παηάκε select. ην θαηλνχξγην παξάζπξν πεγαίλνπκε ζην Projected coordinate systems. 127

128 Καη βξίζθνπκε ην ζχζηεκα ζην νπνίν δνπιεχνπκε. 128

129 Καη αθνχ έρνπκε επηιέμεη ην ζχζηεκα παηάκε ΟΚ. 129

130 Πεγαίλνπκε μαλά ζην ArcMap θαη ζα βάινπκε ηα shapefile πνπ έρνπκε θηηάμεη. Παηάκε ην add data. 130

131 Καη πξνζζέηνπκε ην shapefile isovathis. Καη παηάκε ζηελ εξγαιεηνζήθε Editor ην start editing ψζηε λα αξρίζνπκε λα ςεθηνπνηνχκε. 131

132 Παηάκε απφ ηελ εξγαιεηνζήθε Editor ην sketch tool. Καη κεηά ζα ςεθηνπνηήζνπκε ηελ θάζε κηα ηζνβαζή κε επάιιεια click θαηά κήθνο ηεο ηζνβαζνχο φπσο θαίλεηαη ζηηο παξαθάησ εηθφλεο. 132

133 Δπίζεο ζηελ πεξηνρή πνπ είλαη ηα layers θάλνπκε δεμί θιηθ ζην shapefile π.ρ. isovathis θαη παηάκε open attribute table. Ώζηε ζε θάζε ηζνβαζή πνπ ζα ςεθηνπνηνχκε λα βάδνπκε θαη ην αληίζηνηρν βάζνο. Αθνχ έρνπκε νινθιεξψζεη κε ηελ ςεθηνπνίεζε φισλ ησλ ηζνβαζψλ παηάκε save editing θαη κεηά stop editing. 133

134 Δπεηδή φκσο νη ηζνβαζείο έρνπλ αξλεηηθά βάζε ζα πξέπεη λα ηα κεηαηξέςνπκε απφ ζεηηθά ζε αξλεηηθά. Παηάκε ην open attribute table επηιέγνπκε φιε ηελ ζηήιε θαη θάλνπκε δεμί θιηθ θαη παηάκε field Calculator. ην παξάζπξν πνπ καο εκθαλίδεηαη ζην πιαίζην number ζα βάινπκε θαη ηελ ζηήιε πνπ πεξηέρεη ηνπο αξηζκνχο. 134

135 Καη παηάκε ΟΚ. Οπφηε εκθαλίδεηαη ε ζηήιε ηψξα κε αξλεηηθφ πξφζεκν. 135

136 Με ηελ ίδηα δηαδηθαζία ζα ςεθηνπνηήζνπκε ηα λεζηά θαη ηα ζεκεία φπσο θάλακε θαη κε ηηο ηζνβαζείο. 5. Αθνχ έρνπκε ηειεηψζεη κε ηελ ςεθηνπνίεζε ζα πξέπεη λα κεηαηξέςνπκε ηα λεζηά, ηηο ηζνβαζείο θαη ηηο ηζνυςείο ζε ζεκεία ψζηε λα ηα ελψζνπκε φια καδί ζε έλα πίλαθα. Παηάκε ηελ εξγαιεηνζήθε XTools Pro θαη ζηελ ζπλέρεηα αθνινπζνχκε ηα βήκαηα φπσο θαίλεηαη ζηηο παξαθάησ εηθφλεο. Παηάκε feature conversions. Μεηά Convert features to points. 136

137 Καη αθνχ πξνζδηνξίζνπκε ηελ απφζηαζε κεηαμχ ησλ ζεκείσλ θαη πνπ ζα ην ζψζνπκε παηάκε ΟΚ. 137

138 Οκνίσο θάλνπκε θαη γηα ηα ππφινηπα. Θα πξέπεη φκσο φινη νη πίλαθεο πξηλ ηνπο ελψζνπκε λα έρνπλ ηηο ίδηεο ζηήιεο θαη κε ηα ίδηα νλφκαηα, φπσο θαίλεηαη ζηελ παξαθάησ εηθφλα. Γειαδή λα απνηεινχληαη φινη απφ ηηο ζηήιεο FID, Shape, ID θαη Number Αθνχ έρνπκε κεηαηξέςεη φινπο ηνπο πίλαθεο ζε ζεκεία θαη έρνπλ φινη ηηο ίδηεο ζηήιεο ζα θηηάμνπκε έλα λέν shapefile ζην ArcCatalog πνπ ζα ην νλνκάζνπκε π.ρ. points all θαη ζα πεξηέρεη φια ηα ζεκεία. Απηφο ν πίλαθαο ζα πξέπεη λα έρεη ηηο ίδηεο ζηήιεο κε ηνπο άιινπο πίλαθεο. 6. ηελ ζπλέρεηα ζα ηνπο ελψζνπκε φινπο ηνπο πίλαθεο. 138

139 Παηάκε ην data management tools. ηελ ζπλέρεηα general. Καη κεηά append. 139