ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή Αναφορών ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέμα: Αναφορά 1037/2011, της Maria Damyanova, βουλγαρικής ιθαγένειας, εξ ονόματος της ένωσης «Life for Krumovgrad», σχετικά με την παύση του δικαιώματος εξόρυξης στο σημείο «Ada Tepe» του κοιτάσματος «Khan Krum» στο Krumovgrad της Βουλγαρίας 1. Περίληψη της αναφοράς Οι αναφέροντες εξηγούν ότι τον Φεβρουάριο του 2011 το βουλγαρικό συμβούλιο υπουργών χορήγησε άδεια εξόρυξης διάρκειας 30 ετών στην Balkan Mineral and Mining (BMM), θυγατρική της καναδικής εταιρείας Dundee Precious Metals, πριν από τη διενέργεια δημόσιων διαβουλεύσεων και την εκπόνηση μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Τον Σεπτέμβριο του 2011 ο υπουργός Περιβάλλοντος ενέκρινε την εκτέλεση του επενδυτικού σχεδίου που προτάθηκε από την BMM για την εξόρυξη χρυσού από το σημείο «Ada Tepe», χωρίς να λάβει υπόψη τις αρνητικές παρατηρήσεις που είχαν σταλεί από αρκετούς πολίτες, περιβαλλοντικές οργανώσεις και διεθνείς εμπειρογνώμονες ή τις μη ολοκληρωμένες δικαστικές διαδικασίες. Οι αναφέροντες ζητούν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να διενεργήσει τις αναγκαίες έρευνες όσον αφορά τη νομιμότητα του σχεδίου και να συμβάλει ώστε να σταματήσει η εκτέλεσή του για περιβαλλοντικούς, αρχαιολογικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς λόγους. 2. Παραδεκτό Χαρακτηρίσθηκε παραδεκτή στις 13 Ιανουαρίου Η Επιτροπή κλήθηκε να παράσχει πληροφορίες (άρθρο 202, παράγραφος 6, του Κανονισμού). 3. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 24 Οκτωβρίου CM\ doc PE v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία

2 Η γνώμη της Επιτροπής σχετικά με το έργο εξόρυξης χρυσού από τα χρυσοφόρα κοιτάσματα «Khan Krum» στη Βουλγαρία έχει ζητηθεί πολλές φορές. Στις 21 Δεκεμβρίου 2012, μέσω του συστήματος «EU Pilot», η Επιτροπή ζήτησε από τη Βουλγαρία περαιτέρω πληροφορίες. Ζητήθηκε από τις αρμόδιες βουλγαρικές αρχές να παράσχουν πληροφορίες σχετικά με το έργο και την εφαρμογή της σχετικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ, συγκεκριμένα της οδηγίας 2011/92/ΕΕ 1 για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον (οδηγία ΕΠΕ), της οδηγίας 2006/21/EK 2 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη διαχείριση των αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας και την τροποποίηση της οδηγίας 2004/35/ΕΚ, της οδηγίας 80/68/ΕΟΚ 3 του Συμβουλίου περί προστασίας των υπογείων υδάτων από τη ρύπανση που προέρχεται από ορισμένες επικίνδυνες ουσίες, της οδηγίας 2006/118/ΕΚ 4 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την προστασία των υπόγειων υδάτων από τη ρύπανση και την υποβάθμιση, της οδηγίας 2000/60/ΕΚ 5 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων, της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ 6 του Συμβουλίου για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας και της οδηγίας 2009/147/ΕΚ 7 περί της διατηρήσεως των άγριων πτηνών. Οι βουλγαρικές αρχές απάντησαν στην Επιτροπή στις 10 Ιουνίου Όσον αφορά τα αρχαιολογικά, κοινωνικά και οικονομικά ζητήματα που θίγονται στην αναφορά, δεδομένου ότι δεν σχετίζονται με το κεκτημένο της ΕΕ δεν εμπίπτουν στο πεδίο αρμοδιοτήτων της Επιτροπής. Σκοπός του έργου που πρότεινε η Balkan Mineral and Mining EAD είναι η εξόρυξη χρυσού στο σημείο «Ada Tepe» του κοιτάσματος «Khan Krum» στον δήμο του Krumovgrad, στην επαρχία Kardzhali. Η εταιρεία σκοπεύει να κατασκευάσει και να θέσει σε λειτουργία ένα υπαίθριο ορυχείο όπου θα πραγματοποιείται η επεξεργασία του μεταλλεύματος. Το ετήσιο ποσοστό εξόρυξης αναμένεται να φθάσει τους τόνους/έτος ενώ η ποσότητα του τελικού προϊόντος (συμπύκνωμα χρυσού-αργύρου) θα κυμαίνεται από 500 έως τόνους/έτος ανάλογα με την περιεκτικότητα σε πολύτιμα μέταλλα. Το έργο περιλαμβάνει τις εξής βασικές διαδικασίες: εξόρυξη μεταλλευμάτων που περιέχουν χρυσό από υπαίθριο ορυχείο επεξεργασία μεταλλευμάτων μέσω θραύσης, λειοτρίβησης και επίπλευσης αποθήκευση εξορυκτικών αποβλήτων (πέτρες και κατάλοιπα επίπλευσης), υλικών εδάφους, μεταλλευμάτων και μη επεξεργασμένων μεταλλευμάτων. Για την υλοποίηση του έργου, η εταιρεία σχεδιάζει επίσης την κατασκευή υποδομών, οι οποίες θα περιλαμβάνουν δρόμους, μονάδα παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, σύστημα ύδρευσης, αποχετευτικό σύστημα, εγκαταστάσεις επεξεργασίας αποβλήτων κ.α. Βάσει των διαθέσιμων πληροφοριών, επισημαίνεται ότι η αίτηση για την αδειοδότηση του εν λόγω έργου υπεβλήθη από τον ανάδοχο στις αρμόδιες εθνικές αρχές στις 21 Μαΐου Η αρμόδια αρχή θεώρησε ότι το έργο εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του σημείου 36 του παραρτήματος Ι του νόμου για την προστασία του περιβάλλοντος («36. Λατομεία και υπαίθρια ορυχεία εκτάσεως άνω των 25 εκταρίων, ή, όταν πρόκειται για τύρφη, άνω των 150 εκταρίων») και συμβούλευσε τον ανάδοχο να διεξαγάγει την υποχρεωτική 1 ΕΕ L 26 της , σ (κωδικοποιημένη έκδοση της οδηγίας 85/337/ΕΟΚ για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον, όπως τροποποιήθηκε) 2 ΕΕ L 102 της , σ EE L 20 της , σ EE L 372 της , σ EE L 327 της , σ ΕΕ L 206 της , σ ΕΕ L 20 της , σ. 7. PE v /6 CM\ doc

3 διαδικασία ΕΠΕ και να καταρτίσει την κατάλληλη έκθεση εκτίμησης σχετικά με το δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 και να την προσαρτήσει στην απαιτούμενη έκθεση ΕΠΕ. Σύμφωνα με την οδηγία ΕΠΕ, οι αρχές, τις οποίες ενδεχομένως αφορά το έργο λόγω των ειδικών περιβαλλοντικών αρμοδιοτήτων τους, όπως επίσης και οι πολίτες, πρέπει να ενημερώνονται και να ζητείται η γνώμη τους στο πλαίσιο της διαδικασίας ΕΠΕ. Οι λεπτομέρειες που διέπουν τη διαδικασία διαβούλευσης ρυθμίζονται από την εθνική νομοθεσία. Στην απάντησή τους προς την Επιτροπή, οι βουλγαρικές αρχές δηλώνουν ότι οι διαβουλεύσεις με το κοινό διεξήχθησαν το 2011 και διοργανώθηκαν και πραγματοποιήθηκαν συνολικά τέσσερις συναντήσεις στους οικισμούς που επηρεάζονται άμεσα από το προτεινόμενο έργο ή που βρίσκονται πλησιέστερα στην τοποθεσία όπου θα υλοποιηθεί το έργο. Οι συναντήσεις για τη δημόσια διαβούλευση πραγματοποιήθηκαν στις 11, 14, 18 και 22 Απριλίου 2011 στα χωριά Dazhdovnik, Zvanarka και Ovchari και στην πόλη Krumovgrad αντίστοιχα. Η ολοκληρωμένη τεκμηρίωση ΕΠΕ (η οποία περιλαμβάνει την έκθεση ΕΠΕ, την κατάλληλη έκθεση εκτίμησης, μια μη τεχνική περίληψη και παραρτήματα) ετέθη στη διάθεση των πολιτών των δήμων των τεσσάρων οικισμών και επιπλέον στο δημαρχείο του Krumovgrad, στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Υδάτων (ΥΠΥ), στην περιφερειακή επιθεώρηση περιβάλλοντος και υδάτων (Haskovo) καθώς και στην ιστοσελίδα του αναδόχου. Οι βουλγαρικές αρχές δήλωσαν ότι κρατήθηκαν τα πρακτικά των τεσσάρων συναντήσεων ενώ οι προβληματισμοί και οι απόψεις που εκφράστηκαν κατά τη διάρκεια των συναντήσεων προσαρτήθηκαν στα πρακτικά. Την άποψή του υπέβαλε και ο ανάδοχος σχετικά με τα ζητήματα που τέθηκαν κατά τις δημόσιες διαβουλεύσεις. Λαμβάνοντας υπόψη τους προβληματισμούς των πολιτών για τις πιθανές επιπτώσεις του έργου στα ύδατα και στη δημόσια υγεία, το ΥΠΥ ζήτησε πρόσθετες γνωμοδοτήσεις από τη διεύθυνση διαχείρισης λεκάνης απορροής ποταμών του ανατολικού Αιγαίου και το υπουργείο Υγείας. Κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων για την ΕΠΕ, ελήφθησαν υπόψη οι απόψεις, οι προτάσεις και οι ενστάσεις που διατυπώθηκαν κατά τη διάρκεια των δημόσιων διαβουλεύσεων ενώ παράλληλα καθορίστηκαν πρόσθετες προϋποθέσεις που πρέπει να ικανοποιηθούν καθώς και τα μέτρα που υποχρεούται να λάβει ο ανάδοχος. Όσον αφορά τη διασυνοριακή διαδικασία ΕΠΕ και το εφαρμοστέο της σύμβασης για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε διασυνοριακό πλαίσιο (1991, σύμβαση Espoo), οι βουλγαρικές αρχές δήλωσαν ότι, βάσει των διατάξεων της σύμβασης και δεδομένου ότι η Ελλάδα εξέφρασε την επιθυμία της να συμμετάσχει στη βουλγαρική διαδικασία ΕΠΕ, εστάλη κοινοποίηση στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τις βουλγαρικές αρχές, ενώ εστάλησαν στην Ελλάδα οι σχετικές πληροφορίες για κάθε στάδιο της διαδικασίας ΕΠΕ, η ελληνική πλευρά δεν εξέφρασε την επιθυμία να διοργανώσει δημόσιες διαβουλεύσεις στην επικράτειά της. Τον Μάιο του 2011, η Ελλάδα δήλωσε ότι δεν είχε κατά βάση αντιρρήσεις για τη χορήγηση άδειας κατασκευής και πρότεινε ορισμένα μέτρα παρακολούθησης για την υλοποίηση του έργου τα οποία συνυπολογίστηκαν κατά τη λήψη της απόφασης ΕΠΕ. Τα έγγραφα της ΕΠΕ εξετάστηκαν σε δύο συναντήσεις του Ανώτατου Συμβουλίου Οικολόγων Εμπειρογνωμόνων, το οποίο αποτελεί συμβουλευτικό φορέα υπαγόμενο στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Υδάτων και αρμόδιο για αποφάσεις ΕΠΕ. Το συμβούλιο πρότεινε στο υπουργό Περιβάλλοντος και Υδάτων να ληφθεί μια απόφαση ΕΠΕ για το εν λόγω έργο, π.χ. να χορηγηθεί άδεια κατασκευής στο πλαίσιο των παραμέτρων και των εναλλακτικών που προσδιορίζονται στην απόφαση και βάσει ορισμένων προϋποθέσεων και μέτρων. Οι βουλγαρικές αρχές δήλωσαν ότι η απόφαση ΕΠΕ που ελήφθη ετέθη στη διάθεση CM\ doc 3/6 PE v01-00

4 του κοινού στην ιστοσελίδα του ΥΠΥ. Επίσης, δημοσιεύθηκε ανακοίνωση σε καθημερινή εφημερίδα, αντίγραφο της απόφασης υποβλήθηκε σε όλους τους οικείους δήμους καθώς και σε άλλους οικείους οργανισμούς (συμπεριλαμβανομένου του υπουργείου Οικονομικών, Ενέργειας και Τουρισμού ως αρμόδιας αρχής για την έκδοση αδειών για εξορυκτικές δραστηριότητες). Όσον αφορά τη συμβατότητα της κατασκευής του χρυσωρυχείου «Khan Krum» με τις οδηγίες για τα πτηνά και τους οικοτόπους, σύμφωνα με τις πληροφορίες που διαθέτει η Επιτροπή, το έργο θα επηρεάσει δύο τοποθεσίες Natura Η τοποθεσία στην οποία θα υλοποιηθεί το έργο βρίσκεται εντός της τοποθεσίας SCI Rodopi-Iztochni BG και απέχει περίπου 4 χλμ. από την τοποθεσία SPA Krumovitza BG Προκειμένου να προσδιοριστεί αν το έργο θα έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στα είδη και στους τύπους οικοτόπων που προστατεύονται βάσει της νομοθεσίας της ΕΕ για την προστασία της φύσης, οι αρμόδιες βουλγαρικές αρχές πραγματοποίησαν κατάλληλη διαδικασία εκτίμησης σύμφωνα με τις απαιτήσεις του άρθρου 6 παράγραφος 3 της οδηγίας για τους οικοτόπους. Η έκθεση κατάλληλης εκτίμησης αξιολογήθηκε θετικά ως προς την ποιότητά της και προσαρτήθηκε στην έκθεση ΕΠΕ. Ως εκ τούτου, η κατάλληλη εκτίμηση επιπτώσεων υποβλήθηκε σε δημόσιες διαβουλεύσεις στο πλαίσιο της έκθεσης ΕΠΕ 1 και ετέθη στη διάθεση του κοινού. Στο πλαίσιο της κατάλληλης έκθεσης εκτίμησης εξετάστηκαν οι επιπτώσεις των δύο εναλλακτικών λύσεων - της εξόρυξης μεταλλευμάτων χωρίς περαιτέρω επεξεργασία (εναλλακτική 1) και της εξόρυξης και επεξεργασίας μεταλλευμάτων για τη μετατροπή τους σε χρυσό (εναλλακτική 2). Το συμπέρασμα ήταν ότι μόνο η εναλλακτική 1 δεν θα είχε σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στα προστατευόμενα είδη και τους προστατευόμενους τύπους οικοτόπων στις δύο τοποθεσίες Natura Ο επενδυτής αποδέχτηκε τα εν λόγω συμπεράσματα και επέλεξε την εναλλακτική 1. Τα σαφή συμπεράσματα της έκθεσης κατάλληλης εκτίμησης για κάθε τύπο οικοτόπου και κάθε είδος καθώς και οι προϋποθέσεις και τα μέτρα που ενέκρινε το ΥΠΥ και που πρέπει να λάβει ο ανάδοχος στο πλαίσιο του στόχου για τη διατήρηση των δύο τοποθεσιών Natura 2000 είναι διαθέσιμα στο διαδίκτυο 2. Όσον αφορά τις απαιτήσεις που τέθηκαν για τη διαχείριση των εξορυκτικών αποβλήτων, θα καταρτισθεί σχετικό σχέδιο από τον μελλοντικό ανάδοχο μόλις συναφθεί η συμφωνία παραχώρησης μεταξύ του υπουργείου Οικονομικών, Ενέργειας και Τουρισμού και της Balkan Mineral and της Mining EAD. Καταρτίστηκε ένα προσχέδιο, το οποίο προσαρτήθηκε στα έγγραφα της ΕΠΕ και υποβλήθηκε σε δημόσια διαβούλευση στο πλαίσιο της διαδικασίας λήψης αποφάσεων για την ΕΠΕ. Οι βουλγαρικές αρχές επισημαίνουν ότι στην τελική απόφαση ΕΠΕ ελήφθησαν υπόψη οι προβληματισμοί και οι απόψεις που εκφράστηκαν τόσο από το ενδιαφερόμενο κοινό όσο και από την Ελλάδα σχετικά με το προσχέδιο ιδίως όσον αφορά τη διαχείριση εξορυκτικών αποβλήτων. Οι βουλγαρικές αρχές επισημαίνουν επίσης ότι στην απόφαση ΕΠΕ απαριθμούνται διάφορα μέτρα με σκοπό την ικανοποίηση των απαιτήσεων των οδηγιών για τα υπόγεια ύδατα (80/68/ΕΟΚ και 2006/118/ΕΚ) και στην οδηγία-πλαίσιο για τα ύδατα (2000/60.ΕΚ), τα οποία είναι συμβατά με το σχέδιο διαχείρισης για τη λεκάνη απορροής ποταμών της περιοχής του ανατολικού Αιγαίου. Πιο συγκεκριμένα προβλέπονται: PE v /6 CM\ doc

5 -μέτρα για την αποτροπή ενδεχόμενης επιδείνωσης της κατάστασης των επιφανειακών και των υπόγειων υδάτων, λαμβανομένου υπόψη του άρθρου 7 παράγραφος 4 της οδηγίας πλαίσιο για τα ύδατα - μέτρα για την πρόληψη και τον περιορισμό της εισαγωγής ρύπων στα υπόγεια ύδατα - μέτρα για την προστασία και την ενίσχυση των συστημάτων υδάτων - μέτρα για τη διασφάλιση του διασυνοριακού συντονισμού και - μέτρα για την αποτροπή ενδεχόμενης μόλυνσης των υδάτινων πόρων των γειτονικών πόλεων. Η Επιτροπή είναι επίσης ενήμερη για ορισμένες δικαστικές υποθέσεις που σχετίζονται με το έργο. Όσον αφορά την απόφαση του υπουργού Περιβάλλοντος και Υδάτων να επιτραπεί η προκαταρκτική εκτέλεση της απόφασης ΕΠΕ, ασκήθηκαν τέσσερις προσφυγές κατά του υπουργείου Περιβάλλοντος και Υδάτων από τον δήμαρχο του Krumovgrad, την «Green Balkans Society» (ένωση «Πράσινα Βαλκάνια»), τη «Society for Agrarian and Environmental Projects GEO» (ένωση αγροτικών και περιβαλλοντικών έργων) και την «Balkani Wildlife Society» (εταιρεία για την άγρια χλωρίδα και πανίδα στα Βαλκάνια). Οι προσφυγές ασκήθηκαν ενώπιον του Ανώτατου Διοικητικού Δικαστηρίου, το οποίο τις απέρριψε επιβεβαιώνοντας έτσι την απόφαση του υπουργού Περιβάλλοντος και Υδάτων που επέτρεπε την προκαταρκτική εκτέλεση. Όσον αφορά την απόφαση ΕΠΕ, ασκήθηκαν πέντε προσφυγές κατά του ΥΠΥ από την «Society for Agrarian and Environmental Projects GEO» (ένωση αγροτικών και περιβαλλοντικών έργων), την «Coalition for Sustainable Development» (συμμαχία για τη βιώσιμη ανάπτυξη), την «Nature for People National Civil Association» (εθνική ένωση πολιτών για την προστασία της φύσης), την περιβαλλοντική ένωση «Za Zemyata» και την κ. Margarita Vasileva από το Krumovgrad. Οι προσφυγές ασκήθηκαν στο Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο και αναμένεται άμεσα η διεξαγωγή ακρόασης. Στην αναφορά γίνεται επίσης λόγος για την απόφαση του Φεβρουαρίου του 2011 που έλαβε το συμβούλιο υπουργών για τη χορήγηση άδειας με σκοπό την εξόρυξη χρυσοφόρων μεταλλευμάτων από το κοίτασμα «Khan Krum». Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, η έφεση κατά της απόφασης εκδικάστηκε ενώπιον του Ανώτατου Διοικητικού Δικαστηρίου και η απόφαση επικυρώθηκε από μία τελική απόφαση που εξέδωσε πενταμελής επιτροπή του δικαστηρίου ενόσω η Balkan Mineral and Mining EAD και το υπουργείο Οικονομικών, Ενέργειας και Τουρισμού διαπραγματεύονταν τις διατάξεις του προσχεδίου της συμφωνίας παραχώρησης. Ακόμα δεν έχει ληφθεί απόφαση για τη χορήγηση ή μη άδειας κατασκευής. Συμπέρασμα Βάσει των πληροφοριών που παρέσχον η αναφέρουσα και οι βουλγαρικές αρχές, η Επιτροπή δεν δύναται να στοιχειοθετήσει παραβίαση των σχετικών διατάξεων για το περιβαλλοντικό κεκτημένο. Ωστόσο, η Επιτροπή θα συνεχίσει να ανταλλάσσει πληροφορίες με τις βουλγαρικές αρχές. Πρέπει να σημειωθεί ότι η Επιτροπή είναι αρμόδια για τον έλεγχο της ορθής εφαρμογής του CM\ doc 5/6 PE v01-00

6 δικαίου της ΕΕ και μπορεί να αναλαμβάνει δράση μόνο σε περιπτώσεις παραβίασης της νομοθεσίας της ΕΕ. Επιπλέον, οι υπηρεσίες της Επιτροπής μπορούν να εξετάσουν τις πληροφορίες που παρέχονται στην αναφορά μόνο υπό το πρίσμα της ισχύουσας νομοθεσίας της ΕΕ, ενώ τα ζητήματα που ρυθμίζονται από το βουλγαρικό δίκαιο και μόνο εμπίπτουν αποκλειστικά στο πεδίο αρμοδιοτήτων των βουλγαρικών αρχών. Όσον αφορά το αίτημα για παύση του δικαιώματος εξόρυξης χρυσού από τα χρυσοφόρα κοιτάσματα του «Khan Krum», η Επιτροπή δεν δύναται να αναλάβει δράση εν προκειμένω δεδομένου ότι η ρύθμιση του ζητήματος εμπίπτει στο πεδίο αρμοδιοτήτων των κρατών μελών, Εντούτοις, η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την υλοποίηση του έργου εξόρυξης χρυσού από τα κοιτάσματα «Khan Krum» στη Βουλγαρία, ιδίως μετά την οριστικοποίηση της συμφωνίας παραχώρησης μεταξύ του υπουργείου Οικονομικών, Ενέργειας και Τουρισμού και της Balkan Mineral and Mining EAD και θα προβεί σε τυχόν απαιτούμενες ενέργειες. PE v /6 CM\ doc