Η ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΗΣ ΜΗ ΝΟΜΙΜΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ:

Transcript

1 Η ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΗΣ ΜΗ ΝΟΜΙΜΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ: ΚΡΑΤΗ, ΔΡΩΝΤΕΣ & ΜΕΣΑΖΟΝΤΕΣ Συνδιοργάνωση: Ακαδημαϊκή Διοργάνωση: Τόπος: Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής & Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ), Αθήνα Robert Schuman Centre for Advanced Studies (RSCAS), Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο, Φλωρεντία (EUI) Άννα Τριανταφυλλίδου EUI & ΕΛΙΑΜΕΠ Έντα Γκέμη ΕΛΙΑΜΕΠ Αίγλη Ζαππείου, (Κήπος Ζαππείου, Αθήνα) 8-9 Ιουλίου 2015 ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ Η απώλεια πάνω από χιλίων ανθρώπων στην προσπάθεια τους να διασχίσουν τη Μεσόγειο κατά το μήνα Απρίλιο 2015 απασχόλησε για άλλη μία φορά πολιτικούς και μέσα ενημέρωσης, φέρνοντας ξανά στο προσκήνιο τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ΕΕ κατά τη διαχείριση της παράτυπης μετανάστευσης και του ασύλου. Ωστόσο, αυτό που εξακολουθεί να λείπει από το δημόσιο διάλογο, τόσο σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων όσο και φορέων χάραξης της πολιτικής, είναι η κατανόηση του τι ακριβώς οδηγεί κάποιους ανθρώπους να θέσουν ακόμα και τη ζωή τους σε κίνδυνο προκειμένου να εξασφαλίσουν ένα καλύτερο μέλλον. Ποια κίνητρα είναι τόσο ισχυρά που τους ωθούν σε αυτή την αναζήτηση; Τι είδους πληροφορίες έχουν; Πώς οργανώνουν το ταξίδι τους και σε τι βαθμό επηρεάζονται από τις συνεχώς μεταβαλλόμενες πολιτικές, όπως για παράδειγμα αυστηρότερους ελέγχους στα σύνορα, ή εκτεταμένες επιχειρήσεις διάσωσης στη θάλασσα; Τι γνωρίζουν και πόσο ακριβείς είναι οι πληροφορίες τους; Σε τι βαθμό έχουν τελικά τον έλεγχο τη μοίρας τους και κατά πόσο αποδέχονται τους κινδύνους; Η διακυβέρνηση της παράτυπης μετανάστευσης λαμβάνει χώρα σε ένα περιβάλλον που μεταβάλλεται συνεχώς. Οι γεωπολιτικές και οικονομικές προκλήσεις στην Ασία και την Αφρική πολλαπλασιάζονται, ενώ οι μεταναστευτικές ροές είναι πλέον έντονα μικτού χαρακτήρα, αποτελούμενες από παράτυπους οικονομικούς μετανάστες, ανθρώπους που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον πόλεμο και τη βία, ασυνόδευτους ανηλίκους και άλλες ευάλωτες ομάδες. Νέοι παράγοντες κάνουν την εμφάνισή τους: διεθνείς οργανισμοί, κρατικοί φορείς, διεθνική κοινωνία των πολιτών και ιδιωτικά δίκτυα συνεργασίας, δίκτυα λαθρεμπόρων και άλλες εγκληματικές οργανώσεις. Στην προσπάθεια να ενσωματώσουν τη δυναμική του φαινομένου στη χάραξη των σχετικών πολιτικών, οι υπεύθυνοι φορείς και οι εμπειρογνώμονες συχνά παραμελούν το πιο κομβικό και φλέγον κομμάτι της διαχείρισης της παράτυπης μετανάστευσης: τον ίδιο τον μετανάστη και τη μετανάστρια, τα κίνητρά τους, τα σχέδια τους και τις πράξεις τους. Το πρόγραμμα IRMA («Η Διακυβέρνηση της Μη Νόμιμης Μετανάστευσης: Κράτη, Δρώντες και Μεσάζοντες») επιδιώκει να καλύψει αυτό το κενό γνώσης μέσα από την εις βάθος ανάλυση της αλληλεπίδρασης μεταξύ των κρατών και των άλλων δρώντων και των παράτυπων μεταναστών κατά τη διάρκεια του ταξιδιού των τελευταίων: από την αναχώρησή τους μέχρι την άφιξη, την εγκατάσταση, την περαιτέρω μετανάστευση ή την επιστροφή τους στη χώρα καταγωγής (εθελούσια ή αναγκαστική). Η έρευνα επικεντρώνεται στην περίπτωση της Ελλάδας, μια χώρας που βρίσκεται συνεχώς στο επίκεντρο εξαιτίας των έντονων πιέσεων που δέχεται τα τελευταία 25 χρόνια από τις παράτυπες μεταναστευτικές ροές. Ειδικότερα, η μελέτη καλύπτει τρία μεταναστευτικά συστήματα: 1) ΕΕ- Βαλκάνια εστιάζοντας στην περίπτωση της Αλβανίας, 2) ΕΕ- Ανατολική Ευρώπη, έχοντας ως ειδικότερα αντικείμενο μελέτης τη Γεωργία και την Ουκρανία και 3) ΕΕ- Ασία, εστιάζοντας στις περιπτώσεις του Αφγανιστάν και του Πακιστάν. Το συνέδριο σηματοδοτεί την ολοκλήρωση του ερευνητικού προγράμματος IRMA και αποσκοπεί τόσο στην παρουσίαση των ευρημάτων αναφορικά με την Ελλάδα όσο και στην αξιολόγηση της περίπτωσης της Ελλάδας μέσα στο ευρύτερο διεθνές πλαίσιο διακυβέρνησης και πολιτικής προσέγγισης στο θέμα της μετανάστευσης. Με την υποστήριξη του

2 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Τετάρτη 8 Ιουλίου Εγγραφή Χαιρετισμοί Θάνος Ντόκος ΕΛΙΑΜΕΠ, Αθήνα Άννα Τριανταφυλλίδου Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Φλωρεντίας και ΕΛΙΑΜΕΠ Πάνελ Ι: Η Διαχείριση της Παράτυπης Μετανάστευσης στον 21 ο αιώνα ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΚΑΦΕ Η διασύνδεση των πολιτικών διαχείρισης της παράτυπης μετανάστευσης και των στρατηγικών που αναπτύσσουν οι μετανάστες Άννα Τριανταφυλλίδου EUI and ΕΛΙΑΜΕΠ Αξιολογώντας την αποτελεσματικότητα της μεταναστευτικής πολιτικής Mathias Czaika IMI, Πανεπιστήμιο Οξφόρδης Η διαδικασία λήψης αποφάσεων των μεταναστών στη Σρι Λάνκα, Μπανγκλαντές, Αφγανιστάν και Πακιστάν Dinuk Jayasuriya Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, Καμπέρα Πάνελ ΙΙ: Συγκριτική Προσέγγιση των Μεταναστευτικών Συστημάτων : Νοτιοανατολική και Ανατολική Ευρώπη Α. Δυτικά Βαλκάνια και Ευρωπαϊκή Ένωση Juli Vullnetari Πανεπιστήμιο του Southampton Η Αλβανική μετανάστευση στην Ελλάδα: μια ατελής διαδικασία Έντα Γκέμη ΕΛΙΑΜΕΠ, Αθήνα Μετανάστευση των Βοσνίων στην Αυστρία: μεταξύ οικονομικής μετανάστευσης και διεθνικής κινητικότητας Sanda Uellen Πανεπιστήμιο της Βιέννης και ICMPD ΜΕΣΗΜΕΡΙΑΝΟ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ Β. Ανατολική Ευρώπη και Ευρωπαϊκή Ένωση Ιορδάνης Ψημμένος Πάντειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα Αλυσιδωτή μετανάστευση και κοινωνικό κεφάλαιο της μετανάστευσης από Γεωργία στην Ελλάδα Μικαέλα Μαρούφωφ ΕΛΙΑΜΕΠ, Αθήνα Γεωργιανή μετανάστευση στην Ευρώπη Irina Badurashvilli Κέντρο Πληθυσμιακής Έρευνας Γεωργίας, Τμπίλιση Η δυναμική της Ουκρανικής μετανάστευσης στην Ελλάδα: διαδρομές, αποφάσεις και πρακτικές Μαρίνα Νικόλοβα ΕΛΙΑΜΕΠ, Αθήνα Ουκρανική Μετανάστευση στην ΕΕ: πολιτικές, πρακτικές και προοπτική Yana Leontieva Ινστιτούτο Κοινωνιολογίας, Ακαδημία Επιστημών Τσεχικής Δημοκρατίας, Πράγα

3 Πέμπτη 9 Ιουλίου Πάνελ ΙΙΙ: Η Διακυβέρνηση της παράτυπης μετανάστευσης σε ένα παγκοσμιοποιημένο κόσμο Ναντίνα Χριστοπούλου Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, Αθήνα ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΚΑΦΕ Έξυπνα Σύνορα και πολιτικές ελευθερίες στην ΕΕ Julien Jeandesboz Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ Διαχείριση της διεθνικής κινητικότητας των ατόμων: μαθήματα από την περιοχή του Ειρηνικού Marie McAuliffe Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, Καμπέρα Πάνελ ΙV: Σύγκριση μεταναστευτικών συστημάτων: Νοτιοανατολική Ασία και Ευρωπαϊκή Ένωση Απόστολος Παπαδόπουλος Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα Παράτυπη μετανάστευση Πακιστανών στην Ελλάδα: μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης Μικαέλα Μαρούφωφ ΕΛΙΑΜΕΠ, Αθήνα Μετανάστευση από το Πακιστάν στην ΕΕ Maegan Hendow ICMPD, Βιέννη Η Ευρώπη είναι αλλού: μετανάστευση των Αφγανών στην Ελλάδα Αγγελική Δημητριάδη ΕΛΙΑΜΕΠ, Αθήνα Εμπειρίες και συνθήκες Αφγανών παράτυπων μεταναστών στην Ολλανδία Katie Kuschminder Σχολή Διακυβέρνησης, Πανεπιστήμιο Μάαστριχτ Κλείσιμο Συνεδρίου ΟΜΙΛΗΤΕΣ Badurashvilli Irina Christopoulou Nadina Czaika Mathias Dimitriadi Angeliki Dokos Thanos Gemi Eda Hendow Maegan Jayasuriya Dinuk Jeandesboz Julien Kuschminder Katie Leontieva Yana Maroufof Michaela McAuliffe Marie Nikolova Marina Papadopoulos Apostolos Psimmenos Ioannis Triandafyllidou Anna Uellen Sanda Vullnetari Juli Διευθύντρια, Κέντρο Πληθυσμιακής Έρευνας Γεωργίας, Τμπιλίση Γενική Γραμματέας, Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, Αθήνα Εκπρόσωπος του Δικτύου Μεταναστριών στην Ελλάδα ΜΕΛΙΣΣΑ Κύριος Ερευνητής, Διεθνές Ινστιτούτο Μετανάστευσης, Πανεπιστήμιο Οξφόρδης Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια, ΕΛΙΑΜΕΠ, Αθήνα Γενικός Διευθυντής, ΕΛΙΑΜΕΠ, Αθήνα Ερευνήτρια, ΕΛΙΑΜΕΠ, Αθήνα Ερευνήτρια, Διεθνές Κέντρο για την Ανάπτυξη της Μεταναστευτικής Πολιτικής (ICMPD), Βιέννη Ερευνητής, Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, Καμπέρα Επίκουρος Καθηγητής, Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια, Σχολή Διακυβέρνησης, Πανεπιστήμιο Μάαστριχτ Ερευνήτρια, Ινστιτούτο Κοινωνιολογίας, Ακαδημία Επιστημών Τσεχικής Δημοκρατίας, Πράγα Βοηθός Ερευνήτρια, ΕΛΙΑΜΕΠ, Αθήνα Sir Roland Wilson Scholar, Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, Καμπέρα Βοηθός Ερευνήτρια, ΕΛΙΑΜΕΠ, Αθήνα Καθηγητής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα Αναπληρωτής Καθηγητής, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα Καθηγήτρια στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Φλωρεντίας Κύρια Ερευνήτρια του IRMA, ΕΛΙΑΜΕΠ Πανεπιστήμιο της Βιέννης και Διεθνές Κέντρο για την Ανάπτυξη Μεταναστευτικής Πολιτικής (ICMPD) Λέκτορας, Πανεπιστήμιο του Southampton

4 GOVERNING IRREGULAR MIGRATION: STATES, ACTORS AND INTERMEDIARIES Co-organised by: Hellenic Foundation for European and Foreign Policy (ELIAMEP), Athens and Robert Schuman Centre for Advanced Studies (RSCAS), European University Institute, Florence Scientific Organisers: Venue: Anna Triandafyllidou EUI and ELIAMEP Eda Gemi ELIAMEP Aegli Zappeiou, Garden of Zappeio, Athens 8-9 July 2015 RATIONALE The loss of over a thousand human lives in the effort to cross the Mediterranean during April 2015 has once again drawn media and political attention to the challenges that the EU is facing in its efforts to govern irregular migration and asylum in the region. However, what seems to be still wanting is our (experts and policy makers ) understanding of what drives people to put their lives at risk in search of a better future. What are the motivations that are so strong or what is the information they have? How do they organise their journey and how do they respond to changing policy practices (e.g. more intensive enforcement at the border, or a more expansive rescue operation at sea)? How much do they know and how accurate is their information? How much are they in control of their own destinies and how much do they accept contingency and risk? Irregular migration governance takes place in a moving sand environment. Geopolitical and economic challenges in Asia and Africa are multiplying and population flows are inextricably mixed with both irregular economic migrants, people fleeing war and violence, unaccompanied minors, and other vulnerable persons. New actors are emerging: international organisations, transnational civil society and private actor networks, smuggling and other criminal organisations, along with state authorities. Policy makers and experts strive to integrate into their analysis and implementation this dynamic context, often neglecting however the crucial nodal point of irregular migration management, notably the migrant her/himself and her/his motivations, plans and actions. The IRMA project (Governing Irregular Migration: States, Actors and Intermediaries) seeks to fill this knowledge gap through an in-depth analysis of the interaction between states, other actors and irregular migrants during the journey of this last from departure, to arrival, settlement, further migration or return (whether forced or voluntary). The project concentrates on the case of Greece, as a forefront country under irregular migration pressures for the past 25 years and includes three irregular migration systems (EU-Balkans, case study on Albania; EU-Eastern Europe, case studies on Georgia and Ukraine; and EU-Asia, case studies on Afghanistan and Pakistan). This conference marks the completion of the IRMA project and aims to present its findings on Greece as well as place the Greek case study in its international governance and policy context. With the kind support of

5 PROGRAMME Wednesday 8 July Registration Welcome and Opening Remarks Thanos Dokos ELIAMEP, Athens Anna Triandafyllidou EUI and ELIAMEP Panel I: Managing Irregular Migration in the 21 st Century COFFEE BREAK The interface between irregular migration policy and migrants' strategies Anna Triandafyllidou EUI and ELIAMEP Evaluating migration policy effectiveness Mathias Czaika IMI, Oxford University Migrants' decision-making in Sri Lanka, Bangladesh, Afghanistan and Pakistan Dinuk Jayasuriya Australian National University, Canberra Panel II: Migration systems in a Comparative Perspective: Southeastern and Eastern European Dynamics A. Western Balkans and the European Union Juli Vullnetari University of Southampton Albanian Migration to Greece: a process left unfinished Eda Gemi ELIAMEP, Athens Bosnian migration to Austria: between labour migration and transnational mobility Sanda Uellen University of Vienna and ICMPD LUNCH BREAK B. Eastern Europe and the European Union Iordanis Psimmenos Panteion University, Athens Chain migration and social capital in Georgian migration to Greece Michaela Maroufof ELIAMEP, Athens Georgian Migration in Europe Irina Badurashvilli Georgian Centre of Population Research The Dynamics of Ukrainians migration in Greece: routes, decisions and practices Marina Nikolova ELIAMEP, Athens Ukrainian migration to the EU: Policy, practices and prospective Yana Leontieva Institute of Sociology, Academy of Sciences of the Czech Republic, Prague

6 Thursday 9 July Panel III: Governing Irregular Migration in a Globalised World Nadina Christopoulou Greek Council for Refugees, Athens Smart Borders and Civil Liberties in the EU Julien Jeandesboz University of Amsterdam Disciplining the Transnational Mobility of People: Lessons from the Pacific region Marie McAuliffe Australian National University, Canberra COFFEE BREAK Panel IV: Migration systems in a Comparative Perspective: Southeast Asia and the European Union Apostolos Papadopoulos Harokopeio University, Athens Pakistani irregular migration to Greece: Between Scylla and Charybdis Michaela Maroufof ELIAMEP, Athens Migration from Pakistan to Europe Maegan Hendow ICMPD, Vienna Europe is elsewhere: Afghan irregular migrants in Greece Angeliki Dimitriadi ELIAMEP, Athens Experiences and conditions of irregular Afghan migrants in the Netherlands Katie Kuschminder Maastricht Graduate School of Governance End of conference SPEAKERS Badurashvilli Irina Christopoulou Nadina Czaika Mathias Dimitriadi Angeliki Dokos Thanos Gemi Eda Hendow Maegan Jayasuriya Dinuk Jeandesboz Julien Kuschminder Katie Leontieva Yana Maroufof Michaela McAuliffe Marie Nikolova Marina Papadopoulos Apostolos Psimmenos Ioannis Triandafyllidou Anna Uellen Sanda Vullnetari Juli Director, Georgian Centre of Population Research, Tbilisi General Secretary, Greek Council for Refugees, Athens Representative of MELISSA, Migrant Women Network in Greece Senior Research Officer, International Migration Institute, Oxford University Postdoctoral Research Fellow, ELIAMEP, Athens Director-General, ELIAMEP, Athens Research Fellow, ELIAMEP, Athens Research Officer, International Centre for Migration Policy Development, Vienna (ICMPD) Adjunct Fellow, Australian National University, Canberra Assistant Professor, University of Amsterdam Post-Doctoral Researcher and Migration Studies Project Manager, Maastricht Graduate School of Governance Research Fellow, Academy of Sciences of the Czech Republic, Prague Junior Research Fellow, ELIAMEP, Athens Sir Roland Wilson Scholar, Australian National University, Canberra Junior Research Fellow, ELIAMEP, Athens Professor in Rural Sociology and Geography, Harokopeio University Associate Professor, Panteion University, Athens Professor, EUI & ELIAMEP University of Vienna and ICMPD Lecturer, University of Southampton