ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΙΚΟΤΗΤΑ- ΦΥΣΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΥΝΟΠΤΙΚΉ ΠΑΡΟΥΣΊΑΣΗ ΣΕΝΑΡΊΟΥ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΙΚΟΤΗΤΑ- ΦΥΣΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΥΝΟΠΤΙΚΉ ΠΑΡΟΥΣΊΑΣΗ ΣΕΝΑΡΊΟΥ"

Ἅβραμ Παπακώστας
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΚΡΙΤΣΙΝΙΩΤΗ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ 1.1. ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ Προσαρμοστικότητα- Φυσική Επιλογή 1.2. ΕΜΠΛΕΚΌΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΈΣ ΠΕΡΙΟΧΈΣ Εξέλιξη-Δαρβινική Θεωρία-Φυσική επιλογή ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΙΚΟΤΗΤΑ- ΦΥΣΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΥΝΟΠΤΙΚΉ ΠΑΡΟΥΣΊΑΣΗ ΣΕΝΑΡΊΟΥ 1.3. ΤΑΞΕΙΣ ΣΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ: Γ Λυκείου: Βιολογία Γενικής Παιδείας Γ Γυμνασίου: Βιολογία 1.4. ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Προβλέπεται στο Α.Π. η διδασκαλία της ενότητας Εξέλιξη βιβλίου Βιολογίας Γ Λυκείου Γενικής παιδείας 3 ο Κεφάλαιο Εξέλιξη βιβλίου Βιολογίας Γ Γυμνασίου 7 ο Κεφάλαιο 1.5. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ Οι μαθητές/τριες θα εργαστούν σε ομάδες 4 ατόμων (ομαδοσυνεργατική μέθοδος) στο ΕΦΕ και θα πραγματοποιήσουν την εικονική πειραματική διαδικασία που αναφέρεται στα φύλλα εργασίας. Στη συνέχεια θα κάνουν παρατηρήσεις, αφού παρακολουθήσουν μέσω βιντεοπροβολέα ή διαδραστικού πίνακα εικονικό εργαστήριο. Θα χρησιμοποιηθεί Η/Υ και βιντεοπροβολέας ή διαδραστικός πίνακας. Λογισμικό: Θα γίνει χρήση του λογισμικού : Mc Graw Hill Ryerson-Inquiry into Biology και χρήση πολυμεσικού υλικού A. ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ Πώς ο καλύτερα πρασαρμοσμένος οργανισμός επιβιώνει, επικρατεί και τελικά μεταβιβάζει τα χαρακτηριστικά του σε μεγαλύτερη συχνότητα στους απογόνους του. Σε αυτή την προσομοίωση θα προσπαθήσουμε να διερευνήσουμε πως το περιβάλλον μπορεί να επηρεάσει τον πληθυσμό οργανισμών με διαφορετικά φαινοτυπικά χαρακτηριστικά Β. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ 1. Να αποδειχθεί, μεταξύ των οργανισμών ότι διεξάγεται ένας αγώνας επιβίωσης 2. Να αποδειχθεί ότι η επιτυχία στον αγώνα για την επιβίωση δεν είναι τυχαία. (Αντιθέτως, εξαρτάται από το είδος των χαρακτηριστικών που έχει κληρονομήσει ένας οργανισμός από τους προγόνους του. Οι οργανισμοί οι οποίοι έχουν κληρονομήσει χαρακτηριστικά που τους βοηθούν να προσαρμόζονται καλύτερα στο περιβάλλον τους επιβιώνουν περισσότερο ή/και αφήνουν μεγαλύτερο αριθμό απογόνων από τους οργανισμούς οι οποίοι έχουν κληρονομήσει, χαρακτηριστικά, λιγότερο ευνοϊκά για την επιβίωσή τους). 3. Να αποδειχθεί ότι η αλλαγή εξέλιξη συνέβη σε ολόκληρο τον πληθυσμό και όχι στα άτομα ΕΚΤΙΜΩΜΕΝΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ Μία διδακτική ώρα για την εφαρμογή του Φύλου Εργασίας στην τάξη.

ΤΑΞΕΙΣ ΣΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ: Γ Λυκείου: Βιολογία Γενικής Παιδείας Γ Γυμνασίου: Βιολογία 1.4. ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Προβλέπεται στο Α.Π. η διδασκαλία της ενότητας Εξέλιξη βιβλίου Βιολογίας Γ Λυκείου Γενικής παιδείας 3 ο Κεφάλαιο Εξέλιξη βιβλίου Βιολογίας Γ Γυμνασίου 7 ο Κεφάλαιο 1.

2 ΦΥΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Πώς ο καλύτερα πρασαρμοσμένος οργανισμός επιβιώνει, επικρατεί και τελικά μεταβιβάζει τα χαρακτηριστικά του σε μεγαλύτερη συχνότητα στους απογόνους του. ΣΤΟΧΟΙ: o o Να αποδειχθεί ότι μεταξύ των οργανισμών διεξάγεται ένας αγώνας επιβίωσης Να αποδειχθεί ότι η επιτυχία στον αγώνα για την επιβίωση δεν είναι τυχαία. (Αντιθέτως, εξαρτάται από το είδος των χαρακτηριστικών που έχει κληρονομήσει ένας οργανισμός από τους προγόνους του. Οι οργανισμοί οι οποίοι έχουν κληρονομήσει χαρακτηριστικά που τους βοηθούν να προσαρμόζονται καλύτερα στο περιβάλλον τους επιβιώνουν περισσότερο ή/και αφήνουν μεγαλύτερο α ρυθμό απογόνων από τους οργανισμούς οι οποίοι έχουν κληρονομήσει λιγότερο ευνοϊκά για την επιβίωσή τους χαρακτηριστικά). o Να αποδειχθεί ότι η αλλαγή εξέλιξη συνέβη σε ολόκληρο τον πληθυσμό και όχι στα άτομα. ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ Συζητήστε στη τάξη τι παρατηρείτε στην παραπάνω εικόνα Η ΠΟΙΚΙΛΟΜΟΡΦΙΑ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ ΕΙΝΑΙ ΔΕΔΟΜΕΝΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ ΜΑΣ -1-

(Αντιθέτως, εξαρτάται από το είδος των χαρακτηριστικών που έχει κληρονομήσει ένας οργανισμός από τους προγόνους του.

3 O Δαρβίνος στα Γκαλαπάγκος, ανακαλύπτει καινούργια είδη οργανισμών και εντυπωσιάζεται από την εκπληκτική ποικιλία ζωής. Την ποικιλομορφία ΑΦΟΡΜΙΣΗ 1. Ποιο ελεφαντάκι πιστεύετε πως θα επιβιώσει ποιο εύκολα; Συζητήστε με την ομάδα σας γράψτε και ανακοινώστε το συμπέρασμά σας. -2-

4 2. Ποιο ελεφαντάκι Πιστεύτε πως διαθέτει το φυσικό πλεονέκτημα το οποίο θα το βοηθήσει να επιβιώσει καλύτερα; Συζητήστε με την ομάδα σας γράψτε και ανακοινώστε το συμπέρασμά σας. 3. Ποιο πιστεύτε πως είναι το φυσικό πλεονέκτημα που βοηθάει στην επιβίωση στη συγκεκριμένη περίπτωση; Συζητήστε με την ομάδα σας γράψτε και ανακοινώστε το συμπέρασμά σας.. 4. Ποιο από τα δύο ελεφαντάκια πιστεύτε πως έχει κληρονομήσει ευνοϊκά χαρακτηριστικά που το βοηθάει να προσαρμοστεί καλύτερα; Συζητήστε με την ομάδα σας γράψτε και ανακοινώστε το συμπέρασμά σας Ποιο από τα δύο ελεφαντάκια πιστεύτε πως θα επιβιώσει και θα μεταφέρει τα κληρονομικά του χαρακτηριστικά σε απογόνους; Συζητήστε με την ομάδα σας γράψτε και ανακοινώστε το συμπέρασμά σας. Π Ο Ρ Ε Ι Α.. Κάντε κλίκ ΕΔΩ για να μπείτε στo εικονικό εργαστήριο. Επιλέξτε το κατάλληλο περιβάλλον και ξεκινήστε με τη πρώτη γενιά μυρμηγκιών Πατώντας ΦΥΣΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ (NATURAL SELECTION) βλέπουμε ποια μυρμήγκια επιβιώνουν από κάθε γενιά. 1. πέτρινο περιβάλλον κίτρινα πράσινα γκρί -3-

Ποιο από τα δύο ελεφαντάκια πιστεύτε πως έχει κληρονομήσει ευνοϊκά χαρακτηριστικά που το βοηθάει να προσαρμοστεί καλύτερα; Συζητήστε με την ομάδα σας γράψτε και ανακοινώστε το συμπέρασμά σας... 5.

5 Παρατηρώντας την 1 η γενιά μυρμηγκιών απαντήστε στις εξής ερωτήσεις Α) επιλέξτε τη σωστή απάντηση To χρώμα των παραπάνω μυρμηγκιών είναι ένα χαρακτηριστικό που οφείλεται Β) Α. στη τροφή β. στο περιβάλλον γ. σε γονίδια I. Κάντε μια υπόθεση για το ποιο μυρμήγκι θα επιβιώσει( θα γλιτώσει από τους θηρευτές του) και θα επικρατήσει πληθυσμιακά μετά από 5 γενεές στο πέτρινο περιβάλλον αιτιολογώντας την πρόβλεψή σας.. II. Ποιο πιστεύτε πως είναι το φυσικό πλεονέκτημα που βοηθάει στην επιβίωση στο συγκεκριμένο περιβάλλον; Συζητήστε με την ομάδα σας και γράψτε και το συμπέρασμά σας. III. Πραγματοποιείστε την προσομοίωση (μέχρι τη 5 η γενιά) και καταγράψτε το αποτέλεσμα.. IV. Ποιο από τα μυρμήγκια της 1 ης γενιάς πιστεύτε πως έχει κληρονομήσει ευνοϊκά χαρακτηριστικά που το βοηθάει να προσαρμοστεί (επιβιώσει) καλύτερα;. V. Ποιο από τα μυρμήγκια της 1 ης γενιάς τελικά επιβίωσε και μετέφερε τα κληρονομικά του χαρακτηριστικά σε απογόνους; Συζητήστε με την ομάδα σας και γράψτε το συμπέρασμά σας.. VI. Η αλλαγή εξέλιξη συνέβη σε ένα μυρμήγκι ή σε ολόκληρο τον πληθυσμό;. -4-

Κάντε μια υπόθεση για το ποιο μυρμήγκι θα επιβιώσει( θα γλιτώσει από τους θηρευτές του) και θα επικρατήσει πληθυσμιακά μετά από 5 γενεές στο πέτρινο περιβάλλον αιτιολογώντας την πρόβλεψή σας.. II.

6 2. Ας υποθέσουμε ότι η1η γενιά μυρμηγκιών μεταναστεύει στο αμμώδες περιβάλλον της ερήμου I. Κάντε μια υπόθεση για το ποιο μυρμήγκι θα επιβιώσει( θα γλιτώσει από τους θηρευτές του) και θα επικρατήσει πληθυσμιακά μετά από 5 γενεές στο αμμώδες περιβάλλον της ερήμου αιτιολογώντας την πρόβλεψή σας. II. Ποιο πιστεύτε πως είναι το φυσικό πλεονέκτημα που βοηθάει στην επιβίωση στο συγκεκριμένο περιβάλλον; Συζητήστε με την ομάδα σας και γράψτε και το συμπέρασμά σας. III. Πραγματοποιείστε την προσομοίωση και καταγράψτε το αποτέλεσμα.. IV. Ποιο από τα μυρμήγκια της 1 ης γενιάς πιστεύτε πως έχει κληρονομήσει ευνοϊκά χαρακτηριστικά που το βοηθάει να προσαρμοστεί (επιβιώσει) καλύτερα;. V. Ποιο από τα μυρμήγκια της 1 ης γενιάς τελικά επιβίωσε και μετέφερε τα κληρονομικά του χαρακτηριστικά σε απογόνους;. VI. Η αλλαγή εξέλιξη συνέβη σε ένα μυρμήγκι ή σε ολόκληρο τον πληθυσμό;. -5-

σας. II. Ποιο πιστεύτε πως είναι το φυσικό πλεονέκτημα που βοηθάει στην επιβίωση στο συγκεκριμένο περιβάλλον; Συζητήστε με την ομάδα σας και γράψτε και το συμπέρασμά σας. III.

7 3. Ας υποθέσουμε ότι η1η γενιά μυρμηγκιών μεταναστεύει στο πράσινο περιβάλλον με το γρασίδι (ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΑ ) I. Κάντε μια υπόθεση για το ποιο μυρμήγκι θα επιβιώσει( θα γλιτώσει από τους θηρευτές του) και θα επικρατήσει πληθυσμιακά μετά από 5 γενεές στο αμμώδες περιβάλλον της ερήμου αιτιολογώντας την πρόβλεψή σας. II. Ποιο πιστεύτε πως είναι το φυσικό πλεονέκτημα που βοηθάει στην επιβίωση στο συγκεκριμένο περιβάλλον; Συζητήστε με την ομάδα σας και γράψτε και το συμπέρασμά σας III. Πραγματοποιείστε την προσομοίωση και καταγράψτε το αποτέλεσμα. IV. Ποιο από τα μυρμήγκια της 1 ης γενιάς πιστεύτε πως έχει κληρονομήσει ευνοϊκά χαρακτηριστικά που το βοηθάει να προσαρμοστεί (επιβιώσει) καλύτερα; Συζητήστε με την ομάδα σας και γράψτε το συμπέρασμά σας. V. Ποιο από τα μυρμήγκια της 1 ης γενιάς τελικά επιβίωσε και μετέφερε τα κληρονομικά του χαρακτηριστικά σε απογόνους; VI. Η αλλαγή εξέλιξη συνέβη σε ένα μυρμήγκι ή σε ολόκληρο τον πληθυσμό; -6-

ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ Ένα πολύ γνωστό παράδειγμα δράσης της φυσικής επιλογής είναι αυτό της πεταλούδας Biston betularia, ενός εντόμου που είναι πολύ διαδεδομένο στην Αγγλία και στη Σκωτία.

Πριν από τη Βιομηχανική Επανάσταση πολυπληθέστερες ήταν οι ανοιχτόχρωμες πεταλούδες, ενώ οι μαύρες ήταν ελάχιστες.

8 ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ Ένα πολύ γνωστό παράδειγμα δράσης της φυσικής επιλογής είναι αυτό της πεταλούδας Biston betularia, ενός εντόμου που είναι πολύ διαδεδομένο στην Αγγλία και στη Σκωτία. Η πεταλούδα αυτή συναντιέται σε δύο παραλλαγές που διαφέρουν ως προς το χρωματισμό τους. Η μία είναι ανοιχτόχρωμη και φέρει σκούρες κηλίδες στις πτέρυγές της, ενώ η άλλη είναι εξ ολοκλήρου μαύρη. Πριν από τη Βιομηχανική Επανάσταση πολυπληθέστερες ήταν οι ανοιχτόχρωμες πεταλούδες, ενώ οι μαύρες ήταν ελάχιστες. Μετά όμως τη Βιομηχανική Επανάσταση τα πράγματα άλλαξαν ριζικά: βαθμιαία άρχισαν να επικρατούν οι μαύρες πεταλούδες, έτσι ώστε στις αρχές του 20ού αιώνα να αποτελούν αυτές τη μοναδική σχεδόν παραλλαγή πεταλούδας σε πολλές βιομηχανικές περιοχές (όπως το Μάντσεστερ).Το φαινόμενο αυτό, το οποίο συσχετίστηκε με τη βιομηχανική ρύπανση, ονομάστηκε βιομηχανικός μελανισμός και έκτοτε έχει παρατηρηθεί σε δεκάδες είδη εντόμων που ζουν σε βιομηχανικές περιοχές. Πριν από τη Βιομηχανική Επανάσταση Μετά τη Βιομηχανική Επανάσταση Για ποιο λόγο πιστεύτε πως συνέβη αυτή η αλλαγή- εξέλιξη στις πεταλούδες; -7-

9 Βρείτε περισσότερες πληροφορίες στο <<φυσική επιλογή βικιπαίδεια >> ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟΧΩΝ Χαρακτηρίστε τις παρακάτω προτάσεις σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ) 1. Κάθε μυρμηγκάκι αλλάζει χρώμα ανάλογα με το περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται. 2. Οι οργανισμοί με το ευνοϊκό χαρακτηριστικό επιβιώνουν περισσότερο, επικρατούν πληθυσμιακά, και μεταβιβάζουν το ευνοικό χαρακτηριστικό στους απογόνους με μεγαλύτερη συχνότητα. 3. Ένα ευνοϊκό χαρακτηριστικό για ένα περιβάλλον μπορεί να γίνει δυσμενές για ένα άλλο περιβάλλον. -8-

Οι οργανισμοί με το ευνοϊκό χαρακτηριστικό επιβιώνουν περισσότερο, επικρατούν πληθυσμιακά, και μεταβιβάζουν το ευνοικό

10 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Πόσο ευχαριστημένοι είστε από: Το μάθημα που παρακολουθήσατε. Την επεξήγηση των δύσκολων σημείων του μαθήματος Την ενθάρρυνση που σας παρείχε ο εκπαιδευτικός κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας. Τις ευκαιρίες να συμμετάσχετε στο μάθημα. Την ατμόσφαιρα που υπήρχε κατά τη διάρκεια του μαθήματος. Το φόρτο εργασίας που σας ανατέθηκε για το επόμενο μάθημα. 1. Καθόλου 2. Λίγο 3. Πολύ 4. Πάρα πολύ

διάρκεια της διδασκαλίας. Τις ευκαιρίες να συμμετάσχετε στο μάθημα.

Σχετικά έγγραφα

Χατζηνικολάκη Ελένη Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης. 250579 Natural Europe CIP-ICT PSP-2009-3

Χατζηνικολάκη Ελένη Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης 250579 Natural Europe CIP-ICT PSP-2009-3 Πώς προσαρμόζονται οι οργανισμοί στις αλλαγές του περιβάλλοντος (τροφή, κλίμα κ. ά.); Κληρονομώντας ευνοϊκά