ΕΡΓΟ: ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΣ ΠΟΛΟΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Γ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΞΟΝΑΣ 4: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑ ΔΡΑΣΗ : ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΠΟΛΩΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (ΠΠΚ) ΕΡΓΟ: ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΣ ΠΟΛΟΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΩΔ. ΕΡΓΟΥ: 12ΠΠΚ06 ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΕΤΑΙΡΟΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΠΑΤΡΩΝ Α.Ε. ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2: ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΠΟΛΟΥ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ 3: 2 ο ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: FCM SOFT Ερευνητική & Αναπτυξιακή ΕΠΕ Υπεύθυνος Ομάδας Εργασίας Αναπτυξιακού Σχεδίου: Ε.Γ. Παπαδάκης Ιούλιος 2008 (επικ. έως 4/9/2008)

2 Περιεχόμενα Περιεχόμενα 1 Εκτεταμένη Περίληψη 3 Σελ. Ι. ΑΡΧΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΠΚ ΔΕ 8 1. Προοίμιο Περιφερειακοί Πόλοι Καινοτομίας Σχεδιασμός των Ελληνικών Περιφερειακών Πόλων Καινοτομίας Συμβολή των ΠΠΚ στην Περιφερειακή Ανάπτυξη Σύντομη Περιγραφή του ΠΠΚ ΔΕ Περιφερειακός Πόλος Καινοτομίας Δυτικής Ελλάδας Ενέργειες που Εντάσσονται στον ΠΠΚ ΔΕ Οριζόντιες Δραστηριότητες για Αρχική Βιωσιμότητα Αρχική Στόχευση Αποτελέσματα Ενεργειών, Συνέργιες, Προβλήματα 27 ΙΙ. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ & ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ Αποτίμηση του ΠΠΚ ΔΕ Επαναπροσδιορισμός Στόχων Λόγοι Ύπαρξης Εξέταση Βιωσιμότητας Προτάσεις Πολιτικής 62 ΙΙΙ. ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΠΠΚ ΔΕ Θεωρία & Πράξη Γενικά Παραδείγματα Ευρωπαϊκού & Διεθνούς Χώρου Ο ΠΠΚ ΔΕως Οργανωτής Clusters; 68 ΙV. ΝΕΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ Ανάπτυξη Νέας Στρατηγικής

3 6.1 Νέα Στρατηγική Προϋποθέσεις και Κρίσιμοι Παράγοντες Επιτυχίας Υλοποίηση Cluster Χρηματοδότηση & Βιωσιμότητα Κύριες Πηγές Εσόδων μετά την Λήξη του Έργου Οικονομική Βιωσιμότητα ΠΠΚ ΔΕ Όραμα Συντμήσεις 124 Βιβλιογραφία

4 Εκτεταμένη Περίληψη Ο Περιφερειακός Πόλος Καινοτομίας Δυτικής Ελλάδας, ΠΠΚ ΔΕ ( είναι μια Ενωση Φορέων του Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα, με στόχο την ανάπτυξη, προώθηση και εκμετάλλευση της καινοτομίας στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας (ΠΔΕ). Πρόκειται για έργο (12ΠΠΚ06) που εντάσσεται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» του Γ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης του Υπουργείου Ανάπτυξης (ΥΠΑΝ), με συνολικό προϋπολογισμό 4.4 εκατ., και δημόσια δαπάνη 3.3 εκατ. (η δημόσια δαπάνη της δράσης συγχρηματοδοτείται κατά 50% από το ΕΤΠΑ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κατά 50% από το Ελληνικό Δημόσιο). Συντονιστής φορέας του έργου είναι το Επιστημονικό Πάρκο Πατρών Α.Ε. και εποπτεύουσα αρχή η Γενική Γραμματεία Έρευνας & Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ, ΥΠΑΝ). Η καινοτομία αναγνωρίζεται διεθνώς ως ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες ανταγωνιστικότητας για τις επιχειρήσεις. Ως καινοτομία στην επιχειρηματικότητα εννοείται η μετατροπή μιας ιδέας σε εμπορεύσιμο νέο ή βελτιωμένο προϊόν, υπηρεσία, μέθοδο παραγωγής ή διανομής. Παρά την διεθνοποίηση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, οι καινοτομίες και η έρευνα & τεχνολογία εξακολουθούν σε μεγάλο βαθμό να αναπτύσσονται τοπικά μέσω της συνεργασίας μεταξύ ομοειδών επιχειρήσεων και ερευνητικών φορέων (clustering). Οι συνεργασίες αυτές είναι περισσότερο αποτελεσματικές όταν οι φορείς που τις αναπτύσσουν συνεργάζονται ώστε να αξιοποιούν τις μεταξύ τους συνέργειες και να ευνοούν την αναγνωρισιμότητά τους σε διεθνές επίπεδο αποκτώντας έτσι ένα σημαντικό τεχνολογικό και εμπορικό στίγμα. Για το λόγο αυτό η δημιουργία και η ανάπτυξη Περιφερειακών Πόλων Καινοτομίας (ΠΠΚ) μπορεί να αποτελέσει έναν ισχυρό άξονα τεχνολογικής πολιτικής με σκοπό την μείωση της διαφοράς της καινοτομικής επίδοσης των Περιφερειών της χώρας από τον κοινοτικό μέσο όρο και την ανταγωνιστική διεθνοποίηση των προσπαθειών τους. Ο Περιφερειακός Πόλος Καινοτομίας Δυτικής Ελλάδας, είναι ένα πιλοτικό πρόγραμμα που για πρώτη ίσως φορά στην ιστορία της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, επιχείρησε καταρχήν να συνδέσει τους βασικούς «παίκτες» ή (δρώντες) του τοπικού «συστήματος» ή «περιβάλλοντος καινοτομίας» και να στηρίξει αυτό το τοπικό σύστημα με εργαλεία αυτό μάθησης, πληροφόρησης και υποστήριξης που θα ενισχύσουν την ικανότητα οργάνωσής του και θα το 3 3

5 καταστήσουν μακροπρόθεσμα πιο δυναμικό, πιο ορατό και πιο αποτελεσματικό στην εξασφάλιση οικονομικής ανάπτυξης και απασχόλησης. Το έργο του υπάρχοντος ΠΠΚ ΔΕ εξελίσσεται δυναμικά, παράγοντας έως τώρα σημαντικά προϊόντα και υπηρεσίες, μέσω των πολλών ερευνητικών κοινοπραξιών, της ενίσχυσης υποδομών, της δημιουργίας εταιρειών εκμετάλλευσης γνώσης, των δράσεων εκπαίδευσης κατάρτισης, της δημιουργίας εξειδικευμένης τεχνολογικής πλατφόρμας και των στοχευμένων οριζοντίων δραστηριοτήτων. Το σημαντικό αυτό έργο για την ΠΔΕ, που για πρώτη φορά φέρνει κοντά 47 φορείς (όλους τους Ερευνητικούς Ακαδημαϊκούς Φορείς, 35 ΜΜΕ, και Αρχές χάραξης πολιτικής δηλαδή τους τρεις συντελεστές του μοντέλου καινοτομίας τριπλής έλικας), ολοκληρώνεται στις 31/10/2008. Κατά την παρούσα κρίσιμη χρονική καμπή για την μετεξέλιξη / βιωσιμότητα του Πόλου, μετά την συμβατική του λήξη, το Συμβούλιο Διοίκησης του ΠΠΚ ΔΕ (10 η Συνεδρίαση, 28/5/2008) συζήτησε επικαιροποίση των Στόχων, παράλληλα με θέματα Νομικής Μορφής του Πόλου και δημιουργίας σταθερότερης δομής. Η παρούσα επικαιροποιημένη μελέτη του Αναπτυξιακού Σχεδίου του ΠΠΚ ΔΕ προσπαθεί να δώσει απάντηση στο ερώτημα «ποια πρέπει να είναι η πορεία του ΠΠΚ ΔΕ μετά την οπότε και λήγει η συμβατική διάρκεια του έργου ώστε να πληροί μέρος των λόγων δημιουργίας του και να είναι βιώσιμη η λειτουργία του». Γίνεται προσπάθεια να καταγραφούν πιο συστηματικά οι λόγοι δημιουργίας του Περιφερειακού Πόλου Καινοτομίας ως περιφερειακού έργου ενταγμένου σε ένα ευρύτερο πλαίσιο εθνικής και ευρωπαϊκής πολιτικής. Ακόμη, καταγράφονται βασικά κριτήρια βιωσιμότητας του εγχειρήματος και περιγράφονται τα πλαίσια των προτάσεων πολιτικής. Με αφετηρία το επιχείρημα ότι ο Πόλος Καινοτομίας είναι μια προσπάθεια δημιουργίας cluster, παρουσιάζονται ορισμένες βασικές ιδέες της θεωρίας οικοδόμησης cluster και συμπεράσματα της τοπικής οικονομικής πολιτικής και πρακτικής από τη διεθνή βιβλιογραφία. Αναφέρεται ότι το φαινόμενο του clustering και των ευρύτερων οικονομιών συγκέντρωσης αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό των πολιτικών χωρικής οικονομίας. Δίνεται έμφαση και εκτενής αναφορά στην προσέγγιση Porter για τα clusters ως βασικού χαρακτηριστικού του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος των τοπικών και εθνικών οικονομιών. Γίνεται αναφορά στα κυριότερα πλεονεκτήματα που κομίζει το cluster τόσο για τις επιχειρήσεις μέλη, όσο και για την τοπική οικονομία απασχόληση αλλά και για την καινοτομική απόδοση και ανταγωνιστικότητα. Αναφέρονται συνήθεις κριτικές και παρουσιάζονται τρεις συγκεκριμένες περιπτώσεις clusters, μια 4 4

6 εγχώρια (Μικροηλεκτρονική) και δύο Ευρωπαϊκές (Oulu research driven cluster, Φινλανδίας και Cluster Ανταγωνιστικότητας Axelera Γαλλίας). Η μελέτη συνοδεύεται από σχετικά Παραρτήματα, παρουσιάσεις ppt με αντικείμενο τα δυνητικά clusters και για γενικότερη διαβούλευση, διεθνείς μελέτες και οδηγούς πρακτικής. Όπως αποφασίσθηκε από το 10 ο ΣΔ και διεξοδικά αποτυπώνεται στο παρόν 2 ο Επικαιροποιημένο Αναπτυξιακό Σχέδιο του ΠΠΚ ΔΕ, οι νέοι επικεντρωμένοι στόχοι του Πόλου μετά την πρώτη πιλοτική φάση είναι: 1. Να εξελιχθεί σε Μόνιμο Πυρήνα Ανάλυσης & Σχεδιασμού Πολιτικής για την Έρευνα, Καινοτομία και Τεχνολογία στο Περιφερειακό Επίπεδο με Συμβουλευτικό Ρόλο στις Περιφερειακές Αρχές για την Οργάνωση του Περιφερειακού Συστήματος Καινοτομίας και τελικά σε Στρατηγικό Εργαλείο για τη μείωση της Καινοτομικής Επίδοσης της ΠΔΕ έναντι της ΕΕ. Συγκεκριμένα μπορεί να συνεισφέρει στην εξειδίκευση προκυρήξεων του ΕΣΠΑ σε θέματα καινοτομίας, στην ενίσχυση προσπαθειών δημιουργίας νέων υποστηρικτικών μηχανισμών, όπως το Ερευνητικό Κέντρο Δυτικής Ελλάδας, την επέκταση του Επιστημονικού Πάρκου Πατρών, τη δημιουργία νέων θερμοκοιτίδων επιχειρήσεων σε άλλες περιοχές της ΠΔΕ, τη δημιουργία δυναμικών, επενδυτικών, Ζωνών Καινοτομίας σε πόλεις της ΠΔΕ με Κέντρα Καινοτομίας στον υπόλοιπο κοινωνικό και επιχειρηματικό ιστό όλης της ΠΔΕ, κ.α. 2. Να οργανώσει τη δημιουργία και υποστήριξη ισχυρών συνεργατικών καινοτομικών σχηματισμών (clusters καινοτομίας) σε θεματικούς τομείς που είτε η ΠΔΕ έχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα είτε ιδιαίτερη ανάγκη από τις υπηρεσίες των. Από την μέχρι τώρα πορεία του έργου ήδη έχει διαφανεί και μελετάται εντατικά η δημιουργία καινοτομικών clusters στους κάτωθι τομείς: Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (άξονας Ι του ΠΠΚ ΔΕ) Ασφάλεια και Τεχνολογίες Τροφίμων (άξονας ΙΙ του ΠΠΚ ΔΕ) Διαχείριση και Προστασία Περιβάλλοντος (άξονας ΙΙΙ του ΠΠΚ ΔΕ) Παροχή προηγμένων ιατρικών υπηρεσιών και Ιατρικές τεχνολογίες Αναβαθμισμένες υπηρεσίες Τουρισμού Πολιτισμού. 5 5

7 Αποφασίσθηκε ομόφωνα (10 ο ΣΔ) ότι η περαιτέρω μετεξέλιξη του ΠΠΚ ΔΕ πρέπει πρωτίστως να συνδεθεί ισχυρότερα με την Γ.Γ. της ΠΔΕ και μέσω διμερών συναντήσεων αναζητούνται τρόποι υλοποίησης αυτής της επιθυμητής ισχυρής σύνδεσης. Η ενεργός συμμετοχή της Γ.Γ. της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας είναι ζωτικής σημασίας για την περαιτέρω εξέλιξη του ΠΠΚ ΔΕ. Σε πρόσφατη συνάντηση των πέντε (5) Ελληνικών ΠΠΚ στον Βόλο, 4/4/2008, προτάθηκε το ακόλουθο σχήμα Νομικής Μορφής για τους ΠΠΚ: Προτεινόμενο οργανωτικό επιτελικό σχήμα ΠΠΚ ΔΕ Σύμβουλος ΠΔΕ Cluster 1 Cluster 2 Άλλες δράσεις Υιοθετείται το ανωτέρω σχήμα, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις ιδιαιτερότητες, την δυνατότητα ο φορέας να είναι δικαιούχος χρηματοδότησης, αλλά και τον σχεδιασμό για την νέα προκήρυξη των ΠΠΚ. Προτείνεται λοιπόν ο ΠΠΚ να έχει την κάτωθι πυραμιδική διάρθρωση: 1. Προγραμματική Σύμβαση (ΠΣ): επικαιροποίηση του παρόντος Συμφωνητικού Συνεργασίας ως κείμενο Πολιτικής Βούλησης. Είναι ένα κείμενο που υπογράφεται από βασικούς φορείς της Περιφέρειας και ουσιαστικά αποτελεί οδηγό και κάθε επακόλουθη ενέργεια. Μέσω αυτού του νομικού κειμένου είναι δυνατή η απόσπαση προσωπικού από Δημόσιους Φορείς για στελέχωση του ΠΠΚ. Αποτελεί επίσης τον ελεγκτικό φορέα των παρακάτω οργάνων. 2. Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία (ΑΜΚΕ): είναι το όργανο που έχει ΑΦΜ, κάνει οικονομικές πράξεις, διαχειρίζεται νέες επιδοτήσεις, κλπ. Προτάθηκε να συμμετάσχουν μόνο δημόσιοι φορείς, ΠΤΑ/ΠΔΕ, ΑΕΙ, ΕΚ, και σύνδεσμοι επιχειρήσεων, επιμελητήρια, πάρκα, κλπ. Δημιουργεί τις κάτωθι κοινοπραξίες, clusters, ή άλλες δράσεις. 6 6

8 3. Κοινοπραξίες: αφορούν κοινοπραξίες για συγκεκριμένα έργα μεταξύ της ΑΜΚΕ, ΑΕΙ, ΕΚ, εταιρειών, κλπ. Είναι ενώσεις που έχουν παροδικό χαρακτήρα για εκπόνηση κοινών έργων ή μόνιμο, π.χ. clusters. Κατ ά την συνάντηση της 4/9/2008, μεταξύ ΠΔΕ και ΠΠΚ ΔΕ, η ΠΔΕ προσκόμισε συγκεκριμένη πρόταση όσον αφορά την σύνθεση της ΑΜΚΕ. Αυτή να αποτελείται κατά 25% από τους κάτωθι φορείς: α. Περιφερειακή Αρχή, β. Φορείς Παραγωγής Γνώσης & Έρευνας, γ. Φορείς Μεταφοράς Τεχνογνωσίας και δ. Επιχειρηματικοί Φορείς. Το ανωτέρω έγινε καταρχήν αποδεκτό, και αποφασίσθηκε να αποτελέσει τη βάση για περαιτέρω διαβούλευση με τους φορείς που περιλαμβάνονται. Επιπλέον καταρτίσθηκε ένα Νέο Σχέδιο Δράσης που περιλαμβάνει και τις δύο κατευθύνσεις ενεργειών (top down & bottom up προσεγγίσεις) και καθορίσθηκαν τα επόμενα βήματα. Το περιεχόμενο του παρόντος 2 ου Επικαιροποιημένου Αναπτυξιακού Σχεδίου του ΠΠΚ ΔΕ αποφασίσθηκε να είναι συνοπτικό και λιτό και να μην επαναλαμβάνει ήδη διατυπωμένες προηγούμενα αναλύσεις και ειδικές παρουσιάσεις (εάν αυτές ενδιαφέρουν ο αναγνώστης μπορεί να προσφύγει στην παλαιότερη 1 η έκδοση) παρά ταύτα όμως να απαντά πειστικά στα κύρια ερωτήματα που έχουν θέσει οι αξιολογητές του έργου (από πλευράς ΓΓΕΤ, καθώς και ο Εξωτερικός Αξιολογητής). Για πληρότητα, συνοδεύεται επίσης από τα κάτωθι: 1. Παρουσιάσεις προόδου ενεργειών και δράσεων του ΠΠΚ ΔΕ στην Εβδομάδα Καιντομίας & Επιχειρηματικότητας (2/7/2008). 2. Αποτελέσματα, προϊόντα & υπηρεσίες ενεργειών και δράσεων του ΠΠΚ ΔΕ κωδικοποιημένα μέσω της φόρμας ΜΕΤΑΓΝΩΣΗ. 3. Κ.Ν. Αντωνόπουλος, Ε.Γ. Παπαδάκης, «Μελέτη για τα clusters». 4. Συνοπτική παρουσίαση 2 ου Επικαιρ. ΑΣ σε ppt. 5. Συνοπτικές παρουσιάσεις προτάσεις δημιουργίας τριών (3) clusters στην ΠΔΕ σε ppt. 6. Διεθνείς μελέτες και οδηγούς πρακτικής ανάπτυξης και λειτουργίας clusters. Τέλος, επειδή το παρόν ΑΣ έχει προέλθει από οn going αξιολόγηση από τον Εξωτερικό Αξιολογητή, για λόγους σύγκρισης συνοδεύεται από αρχικό draft κείμενο που είχε αποσταλεί καθώς και από την Ενδιάμεση Έκθεση του αξιολογητή. 7 7

9 Ι. Αρχικός Σχεδιασμός ΠΠΚ ΔΕ 8 8

10 1. Προοίμιο 1.1 Περιφερειακοί Πόλοι Καινοτομίας Η καινοτομία είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες ανταγωνιστικότητας για τις επιχειρήσεις. Ως καινοτομία στην επιχειρηματικότητα εννοείται η μετατροπή μιας ιδέας σε εμπορεύσιμο νέο ή βελτιωμένο προϊόν, υπηρεσία, μέθοδο παραγωγής ή διανομής, ενώ γεννεσιουργές αιτίες θεωρούνται η δημιουργικότητα και η έρευνα. Παρά τη διεθνοποίηση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, οι καινοτομίες και η έρευνα & τεχνολογική ανάπτυξη εξακολουθούν σε μεγάλο βαθμό να αναπτύσσονται τοπικά μέσω της συνεργασίας μεταξύ ομοειδών επιχειρήσεων και ερευνητικών φορέων. Οι συνεργασίες αυτές είναι περισσότερο αποτελεσματικές όταν οι φορείς που τις αναπτύσσουν συνεργάζονται ώστε να αξιοποιούν τις μεταξύ τους συνέργειες και να ευνοούν την αναγνωρισιμότητά τους σε διεθνές επίπεδο αποκτώντας έτσι ένα σημαντικό τεχνολογικό και εμπορικό στίγμα. Για το λόγο αυτό η δημιουργία και η ανάπτυξη Περιφερειακών Πόλων Καινοτομίας (ΠΠΚ) μπορεί δυνητικά να αποτελέσει έναν ισχυρό άξονα τεχνολογικής πολιτικής με σκοπό την μείωση της διαφοράς της καινοτομικής επίδοσης των Περιφερειών της χώρας από τον κοινοτικό μέσο όρο και την ανταγωνιστική διεθνοποίηση των προσπαθειών τους. Η Γενική Γραμματεία Έρευνας & Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) του Υπουργείου Ανάπτυξης (ΥΠΑΝ) υλοποιεί δράσεις, όπως η «Δημιουργία Περιφερειακών Πόλων Καινοτομίας», που αποσκοπούν στην ενίσχυση της τεχνολογικής δεξιότητας και αριστείας σε σημαντικούς Περιφερειακούς τεχνολογικούς κόμβους. Σύμφωνα με την αρχική προκήρυξη της ΓΓΕΤ, ο Περιφερειακός Πόλος Καινοτομίας νοείται ως μια ένωση φορέων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, με στόχο την ενίσχυση των τεχνολογικών και καινοτομικών επιδόσεων των Περιφερειών της χώρας και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας τους. Οι φορείς που μπορούν να συμμετέχουν είναι Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΕΙ), Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΤΕΙ), ερευνητικά κέντρα, τεχνολογικά και επιστημονικά πάρκα, κλαδικές εταιρείες, επιμελητήρια, σύνδεσμοι φορέων, αναπτυξιακές εταιρείες, μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) και άλλοι οργανισμοί, οι οποίοι αξιοποιούν τις συμπληρωματικές δράσεις και την αναγνωσιμότητά τους για την ανάδειξη των ανταγωνιστικών ικανοτήτων. Με βάση 9 9

11 τα ανωτέρω, ο ΠΠΚ μπορεί να αποτελεί μία ισχυρή και μόνιμη συνεργασία φορέων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, οι οποίοι καλούνται να αναπτύξουν και να αναθεωρούν σε τακτά χρονικά διαστήματα κατά την εκτέλεση του έργου το σχέδιο δράσης ενίσχυσης της καινοτομίας στην Περιφέρεια μέσα από την προώθηση της δικτύωσης και της διεθνοποίησής της. Η προώθηση των ΠΠΚ και γενικότερα η περιφερειακή ανάπτυξη, ανταγωνιστικότητα και καινοτομία αποτελούν σημαντικό στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο της Στρατηγικής της Λισαβόνας και των προσπαθειών που γίνονται για την αύξηση των δαπανών σε έρευνα και τεχνολογία και την μετατροπή των αποτελεσμάτων τους σε αξιοποιήσιμα προϊόντα ή υπηρεσίες. Αρκετές χώρες με ιδιαίτερα εξελιγμένες τις περιφερειακές δομές και ικανότητες καθώς και τα συστήματα καινοτομίας, έχουν ήδη προχωρήσει σε παρεμφερείς δραστηριότητες όπως π.χ., η Γαλλία (pole de competitivite), και η Φινλανδία (regional centers of expertise). Το ΥΠΑΝ & η ΓΓΕΤ αναγνωρίζοντας την έλλειψη στρατηγικής για την περιφερειακή ανάπτυξη, καινοτομία και ανταγωνιστικότητα καθώς και την αναγκαιότητα κάλυψης του κενού αυτού, αποφάσισε να σχεδιάσει και υλοποιήσει το παραπάνω πρόγραμμα. Η δράση αποσκοπεί επίσης στο να δημιουργήσει έναν μόνιμο πυρήνα, ανάλυσης και σχεδιασμού, δράσεων πολιτικής και εφαρμογών για την καινοτομία, που μπορούν να δρουν θετικά στην αξιοποίηση της ερευνητικής και τεχνολογικής γνώσης. Ο πυρήνας αυτός (που απαρτίζεται κυρίως από περιφερειακούς φορείς) πρέπει να δράσει σε μακροχρόνιο ορίζοντα, συνθέτοντας απόψεις, προτείνοντας μέτρα και πολιτικές σε περιφερειακό επίπεδο. Ο ΠΠΚ πρέπει να δρα επίσης, συμβουλευτικά προς τις περιφερειακές αρχές και προς τους οργανισμούς που προάγουν την τεχνολογική ανταγωνιστικότητα και αναγνωσιμότητα της περιφέρειας σε διεθνές επίπεδο. Οι πέντε πρώτοι ΠΠΚ που ενισχύουν την τεχνολογική δεξιότητα, την αριστεία και την ανταγωνιστικότητα της Περιφέρειας, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, έχουν ήδη επιλεγεί από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας. Πρόκειται για δράση που εντάσσεται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» του Γ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης του Υπουργείου Ανάπτυξης, με συνολικό προϋπολογισμό 20.2 εκατ. ευρώ για την περίοδο Οι πέντε ΠΠΚ είναι οι ακόλουθοι: 1010

12 Περιφερειακός Πόλος Καινοτομίας Δυτικής Ελλάδας ( ) Περιφερειακός Πόλος Καινοτομίας Δυτικής Μακεδονίας ( ) Περιφερειακός Πόλος Καινοτομίας Θεσσαλίας ( thessaly.gr ) Περιφερειακός Πόλος Καινοτομίας Κεντρικής Μακεδονίας ( wm.eu ) Περιφερειακός Πόλος Καινοτομίας Κρήτης ( ) 1.2 Σχεδιασμός των Ελληνικών Περιφερειακών Πόλων Καινοτομίας Η δράση «Δημιουργία Περιφερειακών Πόλων Καινοτομίας» αποτελεί βασικό στοιχείο της στρατηγικής σύνδεσης και συνεργασίας μεταξύ Περιφερειακών Φορέων που δραστηριοποιούνται στους χώρους Έρευνας, Τεχνολογίας και υποστήριξης τής Τεχνολογικής Ανάπτυξης σε Περιφερειακό επίπεδο. Η δράση για τη δημιουργία ΠΠΚ αποτελεί μία στρατηγική προτεραιότητα της χώρας με σκοπό την μείωση της διαφοράς της καινοτομικής επίδοσης της χώρας από τον κοινοτικό μέσο όρο. Σκοπός τής δράσης είναι η προώθηση της Καινοτομίας μέσω αντίστοιχων ενεργειών/δράσεων και πολιτικών έργων. Βασικός στόχος είναι η τεχνολογική και επιστημονική ενδυνάμωση των κύριων ανταγωνιστικών/παραγωγικών στοιχείων της περιφέρειας με απώτερο σκοπό την τόνωση της περιφερειακής ανταγωνιστικότητας σε Εθνικό και Διεθνές επίπεδο. Ο ΠΠΚ καλείται να εκτελέσει σειρά εργασιών οι οποίες αποτελούν ενέργειες/δράσεις για την ενίσχυση της καινοτομικότητας των επιχειρήσεων στην σχετική περιφέρεια; αλλά και προσπάθειες προώθησης της ίδιας του της υπόστασης και στρατηγικής ανάπτυξης. Οι ΠΠΚ υποστηρίζουν την ανάπτυξη τεχνολογικών καινοτομιών και την αξιοποίησή τους για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της ανταγωνιστικότητας της Περιφέρειας. Στο πλαίσιο αυτό, ενισχύονται οι ερευνητικές δράσεις και η δικτύωση των φορέων της Περιφέρειας σε Ελλάδα και εξωτερικό, προωθούνται καινοτόμα προϊόντα, υπηρεσίες και παραγωγικές διαδικασίες, καθώς και μέτρα «έξυπνης τεχνολογικής οικονομίας» για την αναβάθμιση της επιχειρηματικότητας. Συγκεκριμένα, οι Ελληνικοί ΠΠΚ έχουν καταρχήν σχεδιασθεί ώστε να υλοποιούν τις παρακάτω δράσεις: 111

13 1. Κοινοπραξίες έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης σε τομείς προτεραιότητας σε επίπεδο Περιφέρειας: Πρόκειται για συμπράξεις δημοσίων και ιδιωτικών φορέων (εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, ερευνητικών κέντρων, επιχειρήσεων, μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων, κτλ.) που υλοποιούν δραστηριότητες βασικής και βιομηχανικής έρευνας, καθώς και δραστηριότητες αρχικής επίδειξης. Οι δραστηριότητες βασικής έρευνας, με χρηματοδότηση έως και 100% των επιλέξιμων δαπανών, αφορούν τη διεύρυνση των επιστημονικών και τεχνικών γνώσεων. Οι δραστηριότητες βιομηχανικής έρευνας, με χρηματοδότηση έως και 50% των επιλέξιμων δαπανών, στοχεύουν στην απόκτηση τεχνογνωσίας για την παραγωγή νέων ή τη βελτίωση υφιστάμενων προϊόντων, μεθόδων ή υπηρεσιών. Οι δραστηριότητες αρχικής επίδειξης, με χρηματοδότηση έως 35% των επιλέξιμων δαπανών για μεγάλες επιχειρήσεις και 45% για ΜΜΕ, αφορούν την ένταξη των αποτελεσμάτων της βιομηχανικής έρευνας στο σχεδιασμό νέων ή στη βελτίωση υφιστάμενων προϊόντων, διαδικασιών και υπηρεσιών, καθώς και τη δημιουργία πρωτοτύπων. 2. Ανάπτυξη και δικτύωση ΜΜΕ και φορέων παροχής τεχνολογικών υπηρεσιών σε θέματα μεταφοράς τεχνολογίας και καινοτομίας: Αφορά μικρομεσαίες επιχειρήσεις και στοχεύει στη δημιουργία εξειδικευμένων οργανισμών ή και δικτύων τεχνομεσιτείας για την άμεση ενημέρωση σχετικά με τεχνολογίες που είναι διαθέσιμες εντός και εκτός Ελλάδας. Οι οργανισμοί αυτοί θα διερευνούν τις τεχνολογικές ανάγκες των επιχειρήσεων και θα αναζητούν σχετικές τεχνολογίες που μπορούν να αξιοποιηθούν στις ελληνικές επιχειρήσεις. Θα παρέχουν επίσης συμβουλευτικές υπηρεσίες για θέματα χρηματοδότησης, μεταφοράς τεχνολογίας και βιομηχανικής ιδιοκτησίας. 3. Ενίσχυση υποδομών δημόσιων ερευνητικών και τεχνολογικών φορέων: Αφορά τη δημιουργία, ενίσχυση ή επέκταση των υποδομών δημόσιων ερευνητικών και τεχνολογικών φορέων της Περιφέρειας στις συγκεκριμένες θεματικές προτεραιότητες κάθε ΠΠΚ. Η δράση απευθύνεται σε δημόσιους ερευνητικούς και τεχνολογικούς φορείς, όπως πανεπιστήμια, ΤΕΙ, ερευνητικά κέντρα ινστιτούτα, εργαστήρια, κ.α. 4. Δραστηριότητες προετοιμασίας υποστήριξης ερευνητικών μονάδων για την προτυποποίηση και την εμπορική αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων: Αφορά στη δημιουργία start up και spin off επιχειρήσεων για την αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων. Περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, δράσεις για την τελειοποίηση προϊόντων, μεθόδων και υπηρεσιών, την κατασκευή βιομηχανικού πρωτοτύπου, την υλοποίηση δοκιμών λειτουργικότητας και επίδειξης, τον αισθητικό και βιομηχανικό σχεδιασμό 1212

14 προϊόντος, την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας, την κατάρτιση επιχειρηματικών σχεδίων, την αναζήτηση χρηματοδότησης και τη συμμετοχή σε σχετικές εκθέσεις. 5. Περιφερειακές Τεχνολογικές Πλατφόρμες (ΤΠ): Πρόκειται για δράσεις που υλοποιούνται από ένα δημόσιο ερευνητικό οργανισμό, με τη συμμετοχή φορέων από το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, και εστιάζουν σε συγκεκριμένα θεματικά πεδία. Κάθε Περιφέρεια μπορεί να αναπτύξει έως και τρεις ΤΠ σε διαφορετικά τομεακά αντικείμενα. 6. Κατάρτιση Εκπαίδευση: Οι δράσεις απευθύνονται σε επιστήμονες, ερευνητές, στελέχη επιχειρήσεων, φορείς που δραστηριοποιούνται σε θέματα έρευνας, τεχνολογίας και καινοτομίας, αλλά και στο ευρύ κοινό. Στόχος είναι η ενημέρωση σχετικά με τις τεχνολογικές προτεραιότητες και τις ανάγκες της κάθε περιφέρειας, καθώς και η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης για γενικότερα θέματα έρευνας και τεχνολογίας. Επιπλέον, προβλέπονται οριζόντιες δράσεις για την προβολή και δικτύωση των Πόλων, την εκπόνηση μελετών σχετικά με τη βιωσιμότητα και τη στρατηγική ανάπτυξή τους, κτλ. Ενδεικτικά αναφέρονται οι κάτωθι επιμέρους στόχοι των ΠΠΚ οι οποίοι αποβλέπουν στην άμεση ή έμμεση ωφέλεια των επιχειρήσεων : Υποστήριξη των ανταγωνιστικά ισχυρών τεχνολογικών περιοχών που χαρακτηρίζουν την προσωπικότητα του πόλου καινοτομίας (τεχνολογική αριστεία) και ανάπτυξη ενεργειών ενίσχυσή τους. Προώθηση της καινοτομίας σε επιχειρήσεις, δημόσιους οργανισμούς παροχής υπηρεσιών και εργαστηρίων ανάπτυξης τεχνολογίας. Yποβοήθηση της ανάπτυξης δραστηριοτήτων Ε&Α των περιφερειακών επιχειρήσεων καθώς επίσης και ενδυνάμωση των συνεργασιών τους σε θέματα Έρευνας και Τεχνολογίας τόσο με τους περιφερειακούς φορείς όσο και με φορείς και αντίστοιχες επιχειρήσεις στο εξωτερικό. Ανάπτυξη και προώθηση καινοτομιών σε προϊόντα, διαδικασίες παραγωγής, πρώτες ύλες, ενεργειακών συστημάτων, αυτοματισμών και αλυσίδων παραγωγής. Προώθηση της ανάπτυξης τεχνολογικών εφαρμογών σε συγκεκριμένες και προεπιλεγμένες τεχνολογικές περιοχές. 1313

15 Ενίσχυση της δικτύωσης των τοπικών επιχειρήσεων με τους ερευνητικούς και τεχνολογικούς φορείς της Περιφέρειας για συγκεκριμένα τεχνολογικά προβλήματα. Ανάπτυξη νέων αγορών. Προώθηση ενεργειών υποστήριξης της δημιουργίας start up και spin off εταιρειών καθώς επίσης και προώθησης του financial engineering. Ανάπτυξη συστημάτων τεχνολογικής αξιολόγησης και επισκόπησης σε συνεργασία με περιφερειακά παρατηρητήρια. Ανάπτυξη Περιφερειακής Τεχνολογικής Προοπτικής. Ανάπτυξη πληροφόρησης «έξυπνης τεχνολογικής οικονομίας» (intelligence) προς όφελος της αναβάθμισης της τεχνολογικής ανταγωνιστικής θέσης των περιφερειακών επιχειρήσεων. Ενίσχυση της καινοτομικότητας και συνεργασίας στην παραγωγή και τη διαχείριση. Προώθηση της επικοινωνιακής πολιτικής και της ταυτότητας του πόλου. Συμμετοχή στην μεσο μακροπρόθεσμη περιφερειακή στρατηγική για την καινοτομία. 1.3 Συμβολή των ΠΠΚ στην Περιφερειακή Ανάπτυξη Θεωρητικές και εμπειρικές μελέτες, που βασίζονται στις έννοιες του Περιφερειακού Συστήματος Καινοτομίας, έχουν πλέον καταδείξει τη σημασία της τοπικής περιφερειακής διάστασης στην ανάπτυξη ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων των εθνικών οικονομιών. Για το λόγο αυτό η δημιουργία και η ανάπτυξη Περιφερειακών Πόλων Καινοτομίας (ΠΠΚ) αναμένεται να αποτελέσει έναν ισχυρό άξονα τεχνολογικής πολιτικής με σκοπό την μείωση της διαφοράς της καινοτομικής επίδοσης των Περιφερειών της χώρας από τον κοινοτικό μέσο όρο και την ανταγωνιστική διεθνοποίηση των προσπαθειών τους. Η σημασία δημιουργίας ΠΠΚ διαφαίνεται και από τα παρακάτω: 1. Την ανάγκη μείωσης των Περιφερειακών ανισοτήτων και την ανάδειξη των ιδιαίτερων Περιφερειακών ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων. 2. Την ανάγκη διαμόρφωσης αποφασιστικού ρόλου του ιδιωτικού τομέα στην ανάπτυξη και στην ανταγωνιστική θέση της χώρας. 1414

16 3. Τη σπουδαιότητα των προκλήσεων τις οποίες ο τομέας αυτός αντιμετωπίζει τόσο ως προς τις τεχνολογικές καινοτομίες, την ταχύτητα της διάχυσής τους και το κόστος εφαρμογής τους, όσο και ως προς το επίπεδο του ανταγωνισμού που αναδύεται σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. 4. Την σημασία των περιφερειών στην αποτελεσματική υποστήριξη πολιτικών για την καινοτομία. 5. Την ανάγκη συγκέντρωσης των δυνάμεων των επιχειρήσεων, των κέντρων έρευνας και των φορέων εκπαίδευσης με στόχο την ανάπτυξη δραστηριοτήτων αφιερωμένων σε κοινούς τελικούς ερευνητικούς ή τεχνολογικούς σκοπούς ή στην διευθέτηση κοινών προβλημάτων ενός κλάδου. Η παρούσα δράση αποσκοπεί στο να ενισχύσει τη τεχνολογική δεξιότητα και αριστεία σε σημαντικούς Περιφερειακούς τεχνολογικούς κόμβους. Βασικός στόχος είναι η τόνωση της περιφερειακής ανταγωνιστικότητας, μέσω της ενδυνάμωσης των ερευνητικών, τεχνολογικών και καινοτομικών δραστηριοτήτων της Περιφέρειας, καθώς και αυτής των οργανισμών και επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στους χώρους αυτούς. Ο σχεδιασμός και η διαχείριση της δράσης γίνεται σε εθνικό επίπεδο και η υλοποίησή της γίνεται σε περιφερειακό επίπεδο, με σκοπό την ενδυνάμωση της τεχνολογικής και επιστημονικής βάσης των Περιφερειών ώστε να δημιουργηθεί η απαιτούμενη υποδομή για τον μελλοντικό σχεδιασμό αντίστοιχων δράσεων σε Περιφερειακό Επίπεδο. Η δημιουργία ενός Πόλου Καινοτομίας, με εύστοχη πρωτοβουλία του Υπουργείου Ανάπτυξης, αφορά ουσιαστικά την ισχυροποίηση δεσμών μεταξύ ερευνητικών, τεχνολογικών και επιχειρηματικών φορέων, στις Ελληνικές Περιφέρειες που παρουσιάζουν κρίσιμη μάζα σε διακριτά θεματικά πεδία. Η ενίσχυση των μεταξύ των δεσμών, παράλληλα με την ενίσχυση υποδομών και ενεργειών καινοτομίας εφαρμοσμένης έρευνας μπορεί να οδηγήσει εν τέλει σε σημαντική συνολική Περιφερειακή Ανάπτυξη. 1515

17 2. Σύντομη Περιγραφή του ΠΠΚ ΔΕ 2.1 Περιφερειακός Πόλος Καινοτομίας Δυτικής Ελλάδας Συντονιστής φορέας του Περιφερειακού Πόλου Καινοτομίας Δυτικής Ελλάδας (ΠΠΚ ΔΕ) είναι το Επιστημονικό Πάρκο Πατρών Α.Ε. (ΕΠΠ) και Επιστημονικός Υπεύθυνος Έργου ο Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος του ΕΠΠ, Καθηγ. Πέτρος Π. Γρουμπός. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΕΤΑΙΡΟΣ: ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΠΑΤΡΩΝ Α.Ε. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Οδός Σταδίου, Πλατάνι, ΠΑΤΡΑ ΤΗΛ FAX e mail info@psp.org.gr web ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΡΓΟΥ: ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ Καθηγητής Πέτρος Π. Γρουμπός ΦΟΡΕΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΠΑΤΡΩΝ Α.Ε. ΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΦΟΡΕΑ Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Οδός Σταδίου, Πλατάνι, ΠΑΤΡΑ ΤΗΛ FAX e mail groumpos@psp.org.gr & groumpos@innopolewest.gr ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ: 4,392, ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΑΠΑΝΗ*: 3,266, ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ: 25.6% *Η Δημόσια Δαπάνη της δράσης συγχρηματοδοτείται κατά 50% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κατά 50% από Εθνική συμμετοχή. 1616

18 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ: 1/11/2006 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΛΗΞΗΣ: 31/10/2008 ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 24 μήνες Κεντρικός στόχος του έργου είναι η οργάνωση και ισχυροποίηση των δεσμών μεταξύ των Ερευνητικών/ Τεχνολογικών και Επιχειρηματικών Φορέων της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας (ΠΔΕ) με σκοπό την εκπόνηση ενεργειών που αναπτύσσουν, προωθούν και εκμεταλλεύονται την καινοτομία. Αυτή η Ένωση ήδη δημιουργήθηκε, πρόκειται για 47 φορείς του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, οργανώνεται γύρω από συγκεκριμένες και ανταγωνιστικές αγορές και επιστημονικό χώρο, και επιφορτίζεται να αναπτύξει και να αξιοποιήσει την ήδη υπάρχουσα σημαντική κρίσιμη μάζα τεχνολογικών και καινοτομικών ιδεών, έτσι ώστε να καταστεί ανταγωνιστική σε Εθνικό και ιδιαίτερα σε Διεθνές επίπεδο. Ο ΠΠΚ ΔΕ εστιάζει σε τρεις θεματικές περιοχές που παρουσιάζουν μεγάλη ανάπτυξη καινοτομιών και αποτελούν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της Δυτικής Ελλάδας: στις Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών, στην Ασφάλεια και τις Τεχνολογίες Τροφίμων, και στη Διαχείριση και Προστασία Περιβάλλοντος. 1717

19 Οι προβλεπόμενες δράσεις (24) περιλαμβάνουν ερευνητικές κοινοπραξίες στις συγκεκριμένες θεματικές περιοχές, τη δημιουργία εταιρειών τεχνοβλαστών για την αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων, καθώς και την ανάπτυξη Τεχνολογικής Πλατφόρμας για την προαγωγή της εφαρμοσμένης έρευνας στην περιοχή των βιομηχανικών συστημάτων και επικοινωνιών, του βιομηχανικού ελέγχου, των ενσωματωμένων συστημάτων και της ασφάλειας πληροφοριακών συστημάτων και δικτύων. Επιπλέον, υλοποιούνται δράσεις για την ανάπτυξη και ενίσχυση υποδομών, την εκπαίδευση και κατάρτιση των εμπλεκόμενων φορέων και την ανάπτυξη εργαλείων και μεθόδων για τη βιωσιμότητα του Πόλου. Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο του ΠΠΚ ΔΕ υλοποιούνται τα παρακάτω έργα και δράσεις: Εννέα (9) Κοινοπραξίες έρευνας & τεχνολογικής ανάπτυξης στις θεματικές περιοχές του Πόλου. Τέσσερεις (4) δράσεις για την ανάπτυξη και ενίσχυση υποδομών. Δημιουργία τριών (3) εταιρειών τεχνοβλαστών για την αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων (spin off). Μία (1) Τεχνολογική Πλατφόρμα για την προαγωγή της εφαρμοσμένης έρευνας στην περιοχή των βιομηχανικών συστημάτων και επικοινωνιών, του βιομηχανικού ελέγχου, των ενσωματωμένων συστημάτων και της ασφάλειας πληροφοριακών συστημάτων και δικτύων. Μία (1) ενέργεια εκπαίδευσης κατάρτισης στο ανωτέρω θέμα. Έξι (6) Οριζόντιες Δράσεις για την ανάπτυξη εργαλείων και μεθόδων που θα συμβάλλουν στην οργάνωση, ανάπτυξη και βιωσιμότητα του Πόλου. Το έργο υλοποιείται από συνεργασίες ανάμεσα σε 47 φορείς: Σημαντικούς παραγωγικούς φορείς, πρωταθλητές του ιδιωτικού τομέα, με απόλυτη έμφαση στις ΜΜΕ (συμμετοχή 34 επιχειρήσεων), μεταξύ αυτών: Dynacomp ΑΕ, Infonet ΕΠΕ, E codes ΑΕ, Σίγμα Ναυτιλιακή ΑΕ, Traction Μεταφορική ΕΠΕ, Οργανισμός Λιμένος Πατρών ΑΕ, Achaia Clauss ΑΕ, Μύλοι Κεπενού ΑΒΕΕ, Παρθενών ΑΕ, Agrino Πιστιόλας ΑΕ, ΣΑΩ ΑΒΕΕ, Μεταλλοπλαστική Αγρινίου ΑΕ, ΠΑΒΙΠΛΑΣΤ ΑΕ, UNISOL ΑΕ, Άρατος Τεχνολογίες A.E., FCM SOFT Ερευνητική & Αναπτυξιακή ΕΠΕ, IQ Research Advanced Engineering, ΙΟΝΙΚΗ Τεχνολογίες ΕΠΕ, Τεχνική Προστασίας Περιβάλλοντος ΑΕ, μικρές ΜΜΕ της Αχαΐας, Ηλείας και Αιτωλοακαρνανίας, Αχαϊκή Συνεταιριστική Τράπεζα, κλπ. 1818

20 ΟΛΟΥΣ τους φορείς παραγωγής γνώσης, έρευνας και τεχνολογίας: Ακαδημαϊκά Ιδρύματα: Πανεπιστήμιο Πατρών, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων/ Πανεπιστημιακή Σχολή Αγρινίου, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Ερευνητικά Ινστιτούτα: Ερευνητικό Ακαδημαϊκό Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών (ΕΑΙΤΥ), Ερευνητικό Ινστιτούτο Χημικής Μηχανικής και Χημικών Διεργασιών Υψηλής Θερμοκρασίας (ΙΤΕ/ΕΙΧΗΜΥΘ), Ινστιτούτο Βιομηχανικών Συστημάτων (ΙΝΒΙΣ), και Τεχνολογικά Ιδρύματα: ΑΤΕΙ Πάτρας, Μεσολογγίου, Καλαμάτας και Ηπείρου. ΟΛΕΣ τις υπάρχουσες δομές Μεταφοράς έρευνας, τεχνολογίας και καινοτομίας, Επιστημονικό Πάρκο Πατρών Α.Ε. (Συντονιστής με ενωτικό ρόλο), Κέντρο Επιχείρησης και Καινοτομίας (BIC) Δυτικής Ελλάδος, Γραφεία Διαμεσολάβησης, και άλλους φορείς, ΠΔΕ/Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης, Σύνδεσμοι επιχειρήσεων και βιομηχανιών, Αναπτυξιακές εταιρείες, το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, κλπ. Πρέπει να τονισθεί ότι ο ΠΠΚ ΔΕ έχει σκοπίμως σχεδιασθεί πάνω από τις υπάρχουσες σχετικές δομές της ΠΔΕ ώστε: να έχει ισχυρές βάσεις, να δίνει σταθερό ενωτικό χαρακτήρα να έχει άμεση σχέση με την παραγωγή και την έρευνα, να θέτει στην άμεση διάθεσή των τα εργαλεία, δίκτυα, κλπ., υποδομές που θα αναπτυχθούν. 1919

21 2.2 Ενέργειες που εντάσσονται στον ΠΠΚ ΔΕ Μέσο Εφαρμογής Α: Κοινοπραξίες έρευνας & τεχνολογικής ανάπτυξης σε τομείς προτεραιότητας σε επίπεδο Περιφέρειας Α/Α ΤΙΤΛΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Α1 Δημιουργία ενός περιφερειακού κατανεμημένου συστήματος αντιμετώπισης & ενημέρωσης Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (ΜΜΕ) σε θέματα ασφάλειας Πληροφοριακών Συστημάτων ΑΣΦΑΛΙΣΤΕΙΤΕ Α2 Σύστημα παροχής αλληλεπιδραστικών υπηρεσιών εξυπηρέτησης πολιτών Α3 Υποδομή και ανάπτυξη εφαρμοσμένου καταλόγου Ευρυζωνικών Υπηρεσιών στην ΠΔΕ Α4 Ολοκληρωμένο σύστημα διεθνών συνδυασμένων μεταφορών με χρήση ευφυών εμπορευματοκιβωτίων ΔΡΟΜΩΝ Α5 Ανάπτυξη ερευνητικών δραστηριοτήτων του εργαστηρίου προσδιορισμού μυκοτοξινών, με σκοπό τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των βιομηχανιών τροφίμων της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας Α6 Ολοκληρωμένο σύστημα πιστοποίησης ποιότητας προϊόντων ιχθυοκαλλιεργειών σε συσχετισμό με τη θαλάσσια ρύπανση ΣΑΓΗΝΗ Α9 Περιφερειακή ερευνητική κοινοπραξία έρευνας και καινοτομίας στην περιοχή των Πλαστικών και Σύνθετων Υλικών Α10 Καινοτόμες μορφές επέμβασης για διαχείριση υποδομών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων Α11 Ανάπτυξη βιώσιμης λύσης για τη διαχείριση των αποβλήτων των ελαιουργείων με έμφαση στην αξιοποίηση των παραπροϊόντων Μέσο Εφαρμογής Γ: Ενίσχυση υποδομών δημόσιων ερευνητικών και τεχνολογικών φορέων Α/Α ΤΙΤΛΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Γ1 Εργαστήριο ενίσχυσης της ασφάλειας Πληροφοριακών Συστημάτων ΕΝΙΣΧΥΘΕΙΤΕ Γ2 Ίδρυση και λειτουργία στο ΕΠΠ διαπιστευμένου εργαστηρίου προσδιορισμού μυκοτοξινών (αφλατοξινών και ωχρατοξινών) σε γεωργικά προϊόντα και τρόφιμα Γ3 Ενίσχυση εργαστηριακής υποδομής πιστοποίησης μέσω μακρο μικροσκοπικών αναλυτικών και ιστολογικών ελέγχων σε αγροτικά προϊόντα και αλιεύματα Γ4 Υποδομή για την ανάπτυξη βιώσιμης λύσης για τη διαχείριση των αποβλήτων των ελαιουργείων με έμφαση στην αξιοποίηση των παραπροϊόντων 2020

22 Μέσο Εφαρμογής Δ: Δραστηριότητες προετοιμασίας υποστήριξης ερευνητικών μονάδων για την προτυποποίηση και την εμπορική εκμετάλλευση ερευνητικών αποτελεσμάτων Α/Α ΤΙΤΛΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Δ1 Προετοιμασία Τεχνοβλαστού για την Εμπορική Εκμετάλλευση Λογισμικού Συνοριακών Στοιχείων Δ2 Προετοιμασία Τεχνοβλαστού για την Εμπορική Εκμετάλλευση και Ανάπτυξη Ευφυούς Συστήματος Διάγνωσης και Υποστήριξης Ιατρικών Αποφάσεων στην Μαιευτική Δ3 Προετοιμασία Τεχνοβλαστού για την Εμπορική Εκμετάλλευση Βιολογικού Φίλτρου για την Επεξεργασία Πόσιμου Νερού Μέσο Εφαρμογής Ε: Περιφερειακές Τεχνολογικές Πλατφόρμες Α/Α ΤΙΤΛΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Ε1 Τεχνολογική πλατφόρμα για την προαγωγή της εφαρμοσμένης έρευνας στην περιοχή των βιομηχανικών συστημάτων και επικοινωνιών, του βιομηχανικού ελέγχου, των ενσωματωμένων συστημάτων και της ασφαλείας πληροφοριακών συστημάτων και δικτύων Μέσο Εφαρμογής ΣΤ: Κατάρτιση Εκπαίδευση Α/Α ΤΙΤΛΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤ1 Αντιμετώπιση περιστατικών ασφάλειας, ενίσχυση της ασφάλειας και ανάκτηση δεδομένων ΕΝΗΜΕΡΩΘΕΙΤΕ Οριζόντιες Δραστηριότητες (ΟΔ) ΟΔ 1: Ανάπτυξη της καινοτομικής και τεχνολογικής ταυτότητας του Πόλου Καινοτομίας Δυτικής Ελλάδας και προώθησή του στην Ελλάδα και στο εξωτερικό ΟΔ 2: Δημιουργία Αναπτυξιακού Σχεδίου Πόλου Καινοτομίας Δυτικής Ελλάδας ΟΔ 3: Τεχνολογική Προοπτική Διερεύνηση στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας ΟΔ 4: ΜΕΤΑ ΓΝΩΣΗ: Ένα ΕΡΓΑΛΕΙΟ για τη Βέλτιστη Αξιοποίηση ερευνητικών και τεχνολογικών αποτελεσμάτων & Μεταφορά Τεχνογνωσίας και Καινοτομίας στην ΠΔΕ ΟΔ 5: Ολοκληρωμένο ΔΙΚΤΥΟ παροχής υποστηρικτικών υπηρεσιών σε υφισταμενες και νέες επιχειρήσεις, με στόχο την προώθηση της καινοτομικότητος στην Δυτική Ελλάδα ΦΑΝΟΣ ΟΔ 6: ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ Ποιότητας και Επιχειρηματική Αριστεία Διαχείριση του ΠΠΚ ΔΕ 2121

23 2.3 Οριζόντιες Δραστηριότητες για Αρχική Βιωσιμότητα Έχει πλήρως διαφανεί ήδη από την διατύπωση της Πρότασης του Έργου ότι είναι απολύτως απαραίτητη η είσοδος στοχευμένων Οριζοντίων Δραστηριοτήτων στον ΠΠΚ ΔΕ που να έχουν διπλό σκοπό, την άρση των παρατηρούμενων αδυναμιών, αλλά κυρίως την εξασφάλιση της αρχικής βιωσιμότητας του Πόλου Καινοτομίας. Για τους ανωτέρω σκοπούς, οι Οριζόντιες Δραστηριότητες (ΟΔ), έχουν ως κύρια αποστολή να εισάγουν στο Σώμα του ΠΠΚ ΔΕ, τα Ζωτικά, Αισθητήρια και Ευφυή εκείνα Όργανα, που θα του δώσουν αφενός ζωή (Αρχική Βιωσιμότητα), και αφετέρου θα το επιφορτίσουν με τον απαιτούμενο νου (Νοημοσύνη) για να ανταποκριθεί στις υψηλές προσδοκίες της δημιουργίας του. Στο Σχήμα δίνεται συνοπτικά η διακριτή θέση των Οριζοντίων Δραστηριοτήτων ως ζωτικά και αισθητήρια όργανα στο σώμα του ΠΠΚ ΔΕ για να του προσδώσουν αρχική βιωσιμότητα και νοημοσύνη. Αναλυτικότερα: Ο Πόλος Καινοτομίας πρέπει να επικοινωνεί αλληλεπιδραστικά με το περιβάλλον του, να προσλαμβάνει και να επεξεργάζεται τα σήματα από αυτό και να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά. Για τον σκοπό της επικοινωνίας αναπτύσσεται η ΟΔ1 «Ανάπτυξη της καινοτομικής και τεχνολογικής ταυτότητας του ΠΚ ΔΕ και προώθησή του στην Ελλάδα και στο εξωτερικό». Ο Πόλος Καινοτομίας διοικείται από Συμβούλιο Διοίκησης (ΣΔ) και την Μονάδα Διαχείρισης (ΜΔ) που πρέπει να λαμβάνουν συνεχώς την απαραίτητη υψηλή γνώση και παιδεία για ανάπτυξη (νους). Για το σκοπό αυτό έχει προβλεφθεί η ΟΔ2 «Δημιουργία Αναπτυξιακού Σχεδίου Πόλου Καινοτομίας Δυτικής Ελλάδας». Ειδικότερα, λόγω των απαιτήσεων ακριβούς πρόβλεψης των τεχνολογικών εξελίξεων και καινοτομιών, απαιτείται η εκπόνηση της ΟΔ3 «Τεχνολογική Προοπτική Διερεύνηση στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας», που αποτελεί το όργανο όσφρησης του Πόλου. Το ΣΔ στην συνέχεια μέσω του κυκλοφορικού συστήματος (καρδιά) θα στέλνει τα μηνύματα και τις νέες ιδέες στα μέλη του Πόλου και θα λαμβάνει από αυτά τις αντίστοιχες αποκρίσεις αλλά και ερεθίσματα. Την απαίτηση παρακολούθησης των αναγκών της αγοράς (ακοή) και την αντίστοιχη μετάδοση διάχυση (ομιλία) των ερευνητικών επιτευγμάτων που την ενδιαφέρει, αναλαμβάνει η ΟΔ4 «ΜΕΤΑ ΓΝΩΣΗ: Ένα ΕΡΓΑΛΕΙΟ για τη Βέλτιστη Αξιοποίηση ερευνητικών και τεχνολογικών αποτελεσμάτων & Μεταφορά Τεχνογνωσίας και Καινοτομίας στην ΠΔΕ». Την ανάγκη υποστήριξης της αγοράς, και ιδιαίτερα των νέων ή των υπό ίδρυση επιχειρήσεων, σε θέματα καινοτομίας και χρηματοδότησης αναλαμβάνει με άμεσες επαφές (αφή, χειραψία) η ΟΔ5 «Ολοκληρωμένο ΔΙΚΤΥΟ παροχής υποστηρικτικών υπηρεσιών σε υφιστάμενες και νέες επιχειρήσεις, με στόχο την προώθηση της καινοτομικότητος στην Δυτική Ελλάδα ΦΑΝΟΣ». Τέλος, την ποιοτική παρακολούθηση (όραση) της πορείας των εταιρειών και την επιβράβευση της επιχειρηματικής αριστείας, αναλαμβάνει η ΟΔ6 «ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ Ποιότητας και Επιχειρηματική Αριστεία». 222

24 περιβάλλον ΟΔ1: ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ & ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΟΔ2: ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΟΔ3: ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗΣ ΠΟΛΟΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΜΟΝΑΔΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΟΔ4: ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΔΙΑΧΥΣΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΓΝΩΣΙΑΣ «ΜΕΤΑΓΝΩΣΗ» ΟΔ5: ΔΙΚΤΥΟ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ ΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΟΔ6: ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ Ενέργειες Πόλου Ενέργειες Πόλου Ενέργειες Πόλου Οργανισμοί Παραγωγής & Μεταφοράς Γνώσης, Ε&Τ Οργανισμοί Μεταφοράς Ε&Τ Υπάρχουσες Επιχειρήσεις Οργανισμοί Μεταφοράς Ε&Τ Επιχειρήσεις Επιχειρήσεις Νέες Επιχειρήσεις Σχήμα Διακριτή θέση δραστηριοτήτων και ενεργειών ως ζωτικά & αισθητήρια όργανα στο σώμα του ΠΠΚ ΔΕ για αρχική βιωσιμότητα και νοημοσύνη. 2323

25 2.4 Αρχική Στόχευση Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εντείνει τις προσπάθειές της τα τελευταία χρόνια ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι της Λισαβόνας (Μάρτιος 2000, Ευρωπαϊκό Συμβούλιο), στο θέμα της Παιδείας με την Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο: «Ο ρόλος των Πανεπιστημίων στην Ευρώπη της Γνώσης» COM (2003) 58 της , και στο θέμα της Έρευνας και Τεχνολογίας με την Ανακοίνωση της Επιτροπής: «Η επιστήμη και η τεχνολογία, κλειδιά του μέλλοντος της Ευρώπης κατευθυντήριες γραμμές της πολιτικής της Ένωσης υπέρ της Έρευνας» COM (2004) 353 τελικό της Για να υλοποιηθεί η ατζέντα της Λισαβόνας, η ΕΕ προωθεί μία σειρά από δράσεις και πρωτοβουλίες ειδικά στους τομείς της έρευνας και της εκπαίδευσης. Στο πλαίσιο αυτό, μπορεί να μνημονευθεί ο Ευρωπαϊκός Χώρος Έρευνας (ΕΧΕ) και ο στόχος για την αύξηση των δαπανών έρευνας, τεχνολογίας και ανάπτυξης στο 3% του ΑΕΠ, της ΕΕ έως το 2010 (Συμφωνία Βαρκελώνης, 2002). Στην Ελλάδα η νέα κυβέρνηση έθεσε στόχο να αυξήσει τις αντίστοιχες δαπάνες από το επίπεδο του 0.67% (2004) στο 1.5% (2008). Η ατζέντα της Λισσαβόνας για τη δημιουργία της Ευρώπης της Γνώσης (Europe of Knowledge) απευθύνεται σε ένα ευρύ φάσμα παραγόντων ανάμεσα στους οποίους ξεχωρίζουν τα Πανεπιστήμια, τα Ερευνητικά Ινστιτούτα και τα Ε/Τ Πάρκα. Το γεγονός αυτό οφείλεται στη μείζονα αποστολή που επιτελούν αυτοί οι φορείς: τη διδασκαλία, την παραγωγή νέας γνώσης μέσω της επιστημονικής έρευνας και της ανάπτυξης της καινοτομίας, αντίστοιχα. Συνεπώς για να ευοδωθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί, η ΕΕ χρειάζεται έναν υγιή και αναπτυσσόμενο επιστημονικό ερευνητικό κόσμο. Πιστεύουμε ότι η Ανάπτυξη μιας Κοινωνίας βασίζεται στην Γνώση Παιδεία και υλοποιείται μέσω της Επιχειρηματικότητας, υποστηριζόμενης από την Καινοτομία, όπως γραφικά αποδίδεται στο κάτωθι Σχήμα 2.4.1: Σήμερα όλο και περισσότεροι πόροι στα προηγμένα μέρη του κόσμου κατευθύνονται στο ανωτέρω τρίπτυχο Γνώση Καινοτομία Επιχειρηματικότητα. Η μετάβαση έτσι σε μία ανεπτυγμένη τοπική οικονομία προϋποθέτει την ύπαρξη Ισχυρού Τοπικού Ανταγωνισμού που πρέπει να ξεφεύγει από την λογική του χαμηλού κόστους και μισθών και να περάσει σε υψηλά επίπεδα επενδύσεων, όχι μόνο σε εξοπλισμό, αλλά και σε δεξιότητες και νέες τεχνολογίες. Επομένως, βασίζεται στις διασυνδέσεις μεταξύ των οντοτήτων που Παράγουν, Διανέμουν και Αξιοποιούν τις διάφορες μορφές γνώσης. 2424

26 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Σχήμα Σχηματική δήλωση αποστολής του ΠΠΚ ΔΕ. Η δημιουργία ενός Πόλου Καινοτομίας, αφορά ουσιαστικά την ισχυροποίηση δεσμών μεταξύ ερευνητικών, τεχνολογικών και επιχειρηματικών φορέων, στις Ελληνικές Περιφέρειες που παρουσιάζουν κρίσιμη μάζα σε αυτά τα Πεδία. Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, όπως έχει αναλυθεί, παρουσιάζει σε υψηλό βαθμό όλους αυτούς τους φορείς. Η ενίσχυση των μεταξύ των δεσμών, παράλληλα με την ενίσχυση υποδομών και ενεργειών καινοτομίας εφαρμοσμένης έρευνας μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική ανάπτυξη επιχειρήσεων έντασης γνώσης. Για το λόγο αυτό η δημιουργία και η ανάπτυξη Πόλου Καινοτομίας στην Δυτική Ελλάδα αναμένεται να μειώσει την διαφορά της καινοτομικής επίδοσης της ΠΔΕ από τον Κοινοτικό μέσο όρο και να αυξήσει την ανταγωνιστικότητα σε Διεθνές Επίπεδο. Οι στόχοι που τίθενται από την δημιουργία του ΠΠΚ ΔΕ είναι επιγραμματικά οι κάτωθι: 1. Συγκέντρωση των δυνάμεων των επιχειρήσεων, των κέντρων έρευνας και των φορέων εκπαίδευσης με στόχο την ανάπτυξη δραστηριοτήτων αφιερωμένων σε κοινούς τελικούς ερευνητικούς ή τεχνολογικούς σκοπούς ή στην διευθέτηση κοινών προβλημάτων ενός κλάδου. Αποτελεί άμεσο και βραχυπρόθεσμο στόχο μέσω της εκπόνησης των παρουσών 24 ενεργειών και δραστηριοτήτων. Μεσοπρόθεσμα μπορούν να εντάσσονται και άλλες δράσεις ώστε να καλύπτονται όλες οι περιοχές αιχμής. 2. Μεσοπρόθεσμη διαμόρφωση αποφασιστικού ρόλου του ιδιωτικού τομέα στην ανάπτυξη και στην ανταγωνιστική θέση της χώρας. Τη σπουδαιότητα των προκλήσεων τις οποίες ο τομέας 2525

27 αυτός αντιμετωπίζει τόσο ως προς τις τεχνολογικές καινοτομίες, την ταχύτητα της διάχυσής τους και το κόστος εφαρμογής τους, όσο και ως προς το επίπεδο του ανταγωνισμού που αναδύεται σε Ευρωπαϊκό και Διεθνές επίπεδο. 3. Μεσοπρόθεσμη ανάδειξη των ιδιαίτερων ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων της ΠΔΕ και μακροπρόθεσμη μείωση των Περιφερειακών ανισοτήτων. Το παρόν έργο αποσκοπεί στο να ενισχύσει τη τεχνολογική δεξιότητα και αριστεία στους σημαντικούς Περιφερειακούς τεχνολογικούς κόμβους. Έτσι θα τονωθεί η περιφερειακή ανταγωνιστικότητα, μέσω της ενδυνάμωσης των ερευνητικών, τεχνολογικών και καινοτομικών δραστηριοτήτων της Περιφέρειας, καθώς και η ανταγωνιστικότητα των οργανισμών και επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στους χώρους αυτούς. ος Ο ανωτέρω 1 Στόχος μπορεί να επιτευχθεί με την προώθηση στο πλαίσιο του ΠΠΚ ΔΕ δραστηριοτήτων που αποσκοπούν στην ανάπτυξη ερευνητικών και τεχνολογικών δραστηριοτήτων των επιχειρήσεων, στην ενίσχυση των καινοτομικών δραστηριοτήτων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) της Περιφέρειας, στην ενίσχυση επέκταση δημόσιων ερευνητικών και τεχνολογικών υποδομών σε τομείς περιφερειακού ενδιαφέροντος που συνδέονται άμεσα με τις δραστηριότητες προτεραιότητες του πόλου, καθώς και σε θέματα κατάρτισης και εκπαίδευσης. Τα επιτυχή αποτελέσματα των ανωτέρω ενεργειών, μέσω κατάλληλων δράσεων διάχυσης και προώθησης αποτελούν τις ικανές προϋποθέσεις επίτευξης του 2 ου Στόχου. ος Ο 3 Στόχος μπορεί να επιτευχθεί μέσω προώθησης δραστηριοτήτων για τη δημιουργία τεχνολογικής ταυτότητας του ΠΠΚ, τη διαμόρφωση της στρατηγικής ανάπτυξης και οργάνωσης του, την προοπτική διερεύνηση και την αξιολόγησή του. Παράλληλα, ο ΠΠΚ ΔΕ δημιουργεί έναν πυρήνα ανάλυσης και ανάπτυξης προτάσεων πολιτικής για την καινοτομία σε Περιφερειακό επίπεδο, ο οποίος απαρτίζεται καταρχήν από τους περιφερειακούς φορείς που συμμετέχουν στον πόλο και θέτει τις προδιαγραφές των δραστηριοτήτων του σε μακροχρόνιο ορίζοντα (Αναπτυξιακό Σχέδιο). Ο πυρήνας αυτός μπορεί να διευρύνεται στο μέλλον ανάλογα με τις περιφερειακές ανάγκες και δυνατότητες. Ο ΠΠΚ ΔΕ μπορεί να δρα επίσης, συμβουλευτικά προς τις περιφερειακές αρχές και προς τους φορείς που προάγουν την τεχνολογική ανταγωνιστικότητα και αναγνωρισιμότητα της Περιφέρειας σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Επιπρόσθετα, από την υλοποίηση των επιμέρους ενεργειών της δράσης δημιουργούνται μακροπρόθεσμα μόνιμες δομές συνεργασίας όπως clustering κ.α. 2626

28 2.5 Αποτελέσματα Ενεργειών, Συνέργιες, Προβλήματα ΕΝΕΡΓΕΙΑ Α1 ης ης ης Το ΕΑΙΤΥ ολοκλήρωσε την ανάπτυξη της 1, 2 και 3 έκδοσης του Distributed Intrusion Detection System (beta, final και upgrade version αντιστοίχως). Η εταιρεία Dynacomp λειτουργεί το αναβαθμισμένο πλέον Call Center/Helpdesk μέσω του οποίου παρέχει ενημέρωση και βοήθεια σε θέματα ασφάλειας υπολογιστικών συστημάτων, τα οποία είναι συνδεδεμένα στο διαδίκτυο. Η εταιρεία Infonet ανέπτυξε και συντηρεί κόμβο ενημέρωσης σε θέματα ασφάλειας υπολογιστικών συστημάτων. Μέσω των παραπάνω μηχανισμών, η ενέργεια Α1 έχει ήδη επιτύχει τους βασικούς της στόχους που είναι: Η Ενίσχυση της ερευνητικής δραστηριότητας των Ερευνητικών και Τεχνολογικών Φορέων της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας. Η παρότρυνση των ΜΜΕ στην αξιοποίηση των Τεχνολογιών Πληροφορικής & Επικοινωνιών (ΤΠΕ), η οποία θα συνεισφέρει στην επίτευξη των επιχειρηματικών τους σκοπών, στην εξοικονόμηση πόρων και στην αύξηση της παραγωγικότητάς τους. Επίτευξη συνεργασίας μεταξύ ερευνητικών και τεχνολογικών φορέων της ΠΔΕ με τις ΜΜΕ της, με διάχυση γνώσης και άμεσης αξιοποίησης των ερευνητικών αποτελεσμάτων. Η δημιουργία ενός μηχανισμού ενημέρωσης σε θέματα ασφάλειας υπολογιστικών συστημάτων (μέσω των call center/helpdesk, κόμβου ενημέρωσης), ο οποίος έλειπε από την Περιφέρεια και ο οποίος μετά το πέρας της ενέργειας θα είναι προσπελάσιμος από το σύνολο των ΜΜΕ της περιφέρειας ανεξάρτητα από τη συμμετοχή τους στην ενέργεια. Τεχνολογία / Τεχνογνωσία που αποκτήθηκε στα πλαίσια της Ενέργειας Α1 Η συνεργασία ερευνητικών φορέων (όπως είναι το ΕΑΙΤΥ) με τεχνολογικούς φορείς (όπως είναι η Dynacomp και η Infonet) έχει συμβάλλει στη μεταφορά τεχνογνωσίας μεταξύ των φορέων που μετέχουν στην ενέργεια. Πιο συγκεκριμένα, οι εταιρείες Dynacomp και Infonet, οι οποίες συντηρούν το μηχανισμό ενημέρωσης της Περιφέρειας σε θέματα ασφάλειας, αποκτούν τεχνογνωσία ως προς το συγκεκριμένο αντικείμενο και σε συνεργασία με την ομάδα έργου του ΕΑΙΤΥ (η οποία ειδικεύεται σε τέτοιου είδους θέματα), επιτυγχάνουν τη διαρκή ενημέρωσή τους ως προς ένα επιστημονικό πεδίο, το οποίο απαιτεί συνεχή παρακολούθηση, μια που τα ερευνητικά και τεχνολογικά αποτελέσματα σε διεθνές επίπεδο είναι πολλά. Από την άλλη πλευρά στο ΕΑΙΤΥ, μέσω της ενέργειας αυτής, δίδεται η ευκαιρία να προάγει θέματα βασικής έρευνας που εκπονεί τα τελευταία χρόνια (στο επιστημονικό πεδίο της ασφάλειας υπολογιστικών συστημάτων) και μάλιστα να έχει τη δυνατότητα να εφαρμόζει τα αποτελέσματα της έρευνάς του μέσω της ανάπτυξης συγκεκριμένων συστημάτων και υπηρεσιών, που αξιοποιούνται από τους φορείς της ενέργειας. Τέλος, μέσω του ΠΤΑ ΠΔΕ, παρέχεται η δυνατότητα άμεσης διάχυσης των αποτελεσμάτων της ενέργειας στο σύνολο των ΜΜΕ της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας (είτε μετέχουν στην ενέργεια είτε όχι). Συνεργασία φορέων και συνέργια με τις υπόλοιπες ενέργειες και δραστηριότητες του ΠΠΚ ΔΕ Για την υλοποίηση της ενέργειας υπάρχει συνεχής συνεργασία (υπό το συντονισμό του ΕΑΙΤΥ) μεταξύ του ΕΑΙΤΥ των εταιρειών Πληροφορικής Dynacomp και Infonet και του ΠΤΑ ΠΔΕ. Στις επόμενες φάσεις του έργου αναμένεται και η συμμετοχή των 12 ΜΜΕ της ενέργειας (που θα είναι και οι χρήστες των υποδομών που θα αναπτυχθούν στα πλαίσια της ενέργειας), υπό την επίβλεψη του ΠΤΑ ΠΔΕ. Επιπλέον, ο κόμβος ενημέρωσης που αναπτύσσει η εταιρεία Infonet χρησιμοποιείται και στα πλαίσια της ενέργειας κατάρτισης ΣΤ1 «Αντιμετώπιση περιστατικών ασφάλειας, ενίσχυση της ασφάλειας και ανάκτηση δεδομένων ΕΝΗΜΕΡΩΘΕΙΤΕ». Αποκλίσεις και προβλήματα Ήδη έχουν εγκριθεί από πλευράς ΓΓΕΤ όλες οι τροποποιήσεις που ζητήθηκαν από το ΕΑΙΤΥ (που συντονίζει την ενέργεια) και αφορούσαν: σε μικρές τροποποιήσεις του οικονομικού αντικειμένου (μικρές μεταφορές κονδυλίων μεταξύ των διαφόρων κατηγοριών δαπανών) εντός των επιτρεπτών ορίων που ορίζει ο οδηγός εφαρμογής για την περίπτωση μεταβολής του οικονομικού αντικειμένου των ενεργειών του ΠΠΚ. 2727

29 στην αντικατάσταση του BIC από το ΠΤΑ ΠΔΕ. Το ΠΤΑ ΠΔΕ ανέλαβε το έργο που αρχικά προβλεπόταν για το BIC στο αρχικό κόστος (όπως αυτό είχε αποτυπωθεί τόσο στην πρόταση όσο και στο τεχνικό δελτίο της ενέργειας). ΕΝΕΡΓΕΙΑ Γ1 Αντικείμενο της ενέργειας είναι η δημιουργία εργαστηρίου εικονικών υπολογιστών (virtual PCs), οι οποίοι θα είναι προσπελάσιμοι μέσω του διαδικτύου και το οποίο θα βοηθήσει στην κατανόηση της στρατηγικής, των μεθόδων και εργαλείων που χρησιμοποιούν οι hackers για να κάνουν τις επιθέσεις τους. Με το εργαστήριο θα μπορεί να δοκιμαστούν μέθοδοι αντιμέτρων, η μολυσματικότητα στην διάδοση ιών, η ενίσχυση της ασφάλειας των λειτουργικών συστημάτων και η αξιοπιστία των πολιτικών ασφάλειας. Το εργαστηριακό σύστημα αποτελείται από ένα ισχυρό εξυπηρετητή και το λογισμικό VMWARE server που μπορεί να δημιουργήσει περίπου 20 εικονικούς υπολογιστές που αφού εγκατασταθεί μία φορά μπορεί να ξεκινά ένα νέο υπολογιστή από το εγκατεστημένο image. Τα 20 εικονικά συστήματα μπορούν να επανέρχονται σε 1 2 λεπτά στην αρχική σωστή και ασφαλή κατάσταση ανεξάρτητα τι έχει εγκατασταθεί σε αυτό. Επίσης μπορεί να κρατιέται ένα αντίγραφο της κατάστασης που βρίσκεται ένα σύστημα μετά από επίθεση για να συγκρίνεται και αναλύεται διεξοδικά. Στις 19/4/2007, με αίτημα προς το Επιστημονικό Πάρκο Πατρών (ΕΠΠ), το οποίο διαχειρίζεται τον Περιφερειακό Πόλο Καινοτομίας Δυτικής Ελλάδας, το ΕΑΙΤΥ ζήτησε τροποποίηση της μεθοδολογίας υλοποίησης της ενέργειας και του αντίστοιχου οικονομικού αντικειμένου (πάντα μέσα στα επιτρεπτά όρια που ορίζει ο σχετικός οδηγός εφαρμογής). Το αίτημα αυτό διαβιβάστηκε στη ΓΓΕΤ, από την οποία το ΕΑΙΤΥ έλαβε (μέσω του ΕΠΠ) αρχικώς προφορική και εν συνεχεία γραπτή έγκριση των προτεινόμενων αλλαγών και ως εκ τούτου υιοθετήθηκε από το ΕΑΙΤΥ η νέα μεθοδολογία υλοποίησης του έργου. Με βάση αυτή τη νέα μεθοδολογία το ΕΑΙΤΥ προχώρησε στην υλοποίηση των ακολούθων φάσεων εργασίας: Φάση 1. Φάση 2. Φάση 3. Φάση 4. Έρευνα αγοράς, Σύνταξη προδιαγραφών για servers/storage και VMware ESX Server. Η φάση αυτή ολοκληρώθηκε και στα πλαίσια της 1 ης ενδιάμεσης έκθεσης προόδου αποστάλθηκε στη ΓΓΕΤ το σχετικό παραδοτέο, που περιγράφει τις προδιαγραφές. Διενέργεια Πρόχειρου Διαγωνισμού. Το ΕΑΙΤΥ προχώρησε στη διενέργεια του 1ου πρόχειρου διαγωνισμού. Η διαδικασία αυτή ολοκληρώθηκε και στα πλαίσια της 2 ης ενδιάμεσης έκθεσης προόδου υποβλήθηκε το σχετικό παραδοτέο. Αγορά εξοπλισμού (servers/storage και VMware ESX Server). Η προμήθεια του εξοπλισμού ολοκληρώθηκε και στα πλαίσια της 2 ης ενδιάμεσης έκθεσης προόδου υποβλήθηκαν στη ΓΓΕΤ τα σχετικά παραδοτέα (σύμβαση με τον προμηθευτή του εξοπλισμού, καθώς και τα τιμολόγια αγοράς του εξοπλισμού). Εγκατάσταση εξοπλισμού, Ρυθμίσεις και Πιλοτική λειτουργία. Η συγκεκριμένη φάση εργασίας ολοκληρώθηκε με επιτυχία. Δεν παρουσιάστηκαν προβλήματα κατά την πιλοτική λειτουργία του εξοπλισμού, ο οποίος αξιοποιήθηκε και στα πλαίσια της ενέργειας κατάρτισης ΣΤ1 «Αντιμετώπιση περιστατικών ασφάλειας, ενίσχυση της ασφάλειας και ανάκτηση δεδομένων ΕΝΗΜΕΡΩΘΕΙΤΕ» του ΠΠΚΔΕ. Μετά τη 2 η τροποποίηση του εντύπου της ενέργειας Γ1, η οποία ζητήθηκε από πλευράς ΕΑΙΤΥ και εγκρίθηκε από πλευράς ΓΓΕΤ, το ΕΑΙΤΥ προχώρησε στην υλοποίηση των ακόλουθων φάσεων εργασίας: Φάση 5. Φάση 6. Έρευνα αγοράς, Σύνταξη προδιαγραφών για τους 6 φορητούς σταθμούς εργασίας, τα 2 PDA και το λογισμικό πιστοποίησης, εξουσιοδότησης και καταγραφής χρηστών. Η φάση αυτή ολοκληρώθηκε και υποβάλλεται το σχετικό παραδοτέο που περιγράφει τις προδιαγραφές Διενέργεια Πρόχειρου Διαγωνισμού. Το ΕΑΙΤΥ προχώρησε στη διενέργεια του 2ου πρόχειρου διαγωνισμού για την προμήθεια των 6 φορητών σταθμών εργασίας, των 2 PDA και του λογισμικού πιστοποίησης, εξουσιοδότησης και καταγραφής χρηστών. Η διαδικασία αυτή ολοκληρώθηκε και στα πλαίσια της παρούσας έκθεσης προόδου υποβάλλεται το σχετικό παραδοτέο (Τεύχος Προκήρυξης) Φάση 7. Αγορά εξοπλισμού (6 φορητοί σταθμοί εργασίας, 2 PDA, λογισμικό πιστοποίησης, εξουσιοδότησης και κα ταγραφής χρηστών). Η συγκεκριμένη φάση εργασίας δεν έχει 2828