Πανεπ. Έτος Αριθ. έγκρισης: 1925

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Πανεπ. Έτος 2004-2005 Αριθ. έγκρισης: 1925"

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Β ΝΕΥΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ : ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Φ. ΤΣΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΙ ΤΜΗΜΑ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗΣ - ΤΟΜΕΑΣ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ : ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Α. ΕΣΙΡΗΣ Πανεπ. Έτος Αριθ. έγκρισης: 1925 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΩΝ ΤΗΣ ΣΠΟΝ ΥΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΚΩΝ ΟΜΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΙΣΚΕΚΤΟΜΗ ΚΑΙ ΣΠΟΝ ΥΛΟ ΕΣΙΑ ΤΗΣ ΑΜΣΣ. ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΙΣΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΠΑΡΜΕΝΙΩΝΑ Φ. ΤΣΙΤΣΟΠΟΥΛΟΥ ΙΑΤΡΟΥ Ι ΑΚΤΟΡΙΚΗ ΙΑΤΡΙΒΗ ΥΠΟΒΛΗΘΗΚΕ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2005

2 2

3 3 Η ΤΡΙΜΕΛΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΧΡHΣΤΟΣ ΤΣΟΝΙ ΗΣ, Αναπληρωτής Καθηγητής ΑΓΓΕΛΟΣ ΕΣΙΡΗΣ, Καθηγητής ΧΡHΣΤΟΣ ΑΝΤΩΝΙΑ ΗΣ, Επίκουρος Καθηγητής Η ΕΠΤΑΜΕΛΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΣΟΝΙ ΗΣ, Αναπληρωτής Καθηγητής ΑΓΓΕΛΟΣ ΕΣΙΡΗΣ, Καθηγητής ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΝΤΩΝΙΑ ΗΣ, Επίκουρος Καθηγητής ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΗΜΗΤΡΙΑ ΗΣ, Καθηγητής ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΟΝΤΟΠΟΥΛΟΣ, Καθηγητής ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΠΑΛΟΓΙΑΝΝΗΣ, Καθηγητής ΦΩΤΙΟΣ ΦΩΤΙΟΥ, Καθηγητής

4 4

5 5 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΠΡΟΕ ΡΟΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΠΟΝΤΗΣ

6 6

7 7 Στην ιερή µνήµη της µητέρας µου

8 8

9 9 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Α. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Χειρουργικές ενδείξεις και γενικά περί προσπελάσεων της ΑΜΣΣ Πρόσθια προσπέλαση Οπίσθια προσπέλαση Ιστορική αναδροµή στην πρόσθια προσπέλαση και σπονδυλοδεσία της ΑΜΣΣ Σπονδυλοδεσία. Είναι απαραίτητη; Τύποι µοσχευµάτων Κλωβοί σπονδυλοδεσίας B. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗΣ ΤΗΣ ΑΜΣΣ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ Η σπονδυλική στήλη Στοιχεία οστεολογίας - κοινά γνωρίσµατα των σπονδύλων Οι αυχενικοί σπόνδυλοι Ο πρώτος αυχενικός σπόνδυλος Ο δεύτερος αυχενικός σπόνδυλος Ο έβδοµος αυχενικός σπόνδυλος Στοιχεία συνδεσµολογίας Αρθρώσεις µεταξύ των σωµάτων των σπονδύλων Σύνδεσµοι µεταξύ των σπονδυλικών σωµάτων Αρθρώσεις µεταξύ των αρθρικών αποφύσεων των σπονδύλων Αρθρώσεις µεταξύ των πετάλων των σπονδύλων Αρθρώσεις µεταξύ των ακανθωδών αποφύσεων Μορφολογία και λειτουργική σηµασία του µεσοσπονδύλιου δίσκου Εµβιοµηχανική Εµβιοστατική Γ. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙKHΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝ ΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΑΤΟΥ Η σπονδυλική στήλη Στοιχεία οστεολογίας Ιδιαίτερα γνωρίσµατα των αυχενικών σπονδύλων Ο πρώτος αυχενικός σπόνδυλος ή άτλας Ο δεύτερος αυχενικός σπόνδυλος Ο τρίτος πέµπτος αυχενικός σπόνδυλος... 53

10 Ο έκτος αυχενικός σπόνδυλος Ο έβδοµος αυχενικός σπόνδυλος Αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης Ατλαντοαξονική διάρθρωση Η σπονδυλικη στηλη του προβατου στο συνολο της ΑΝΑΤΟΜΙΚΕΣ ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΙΣ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ (ΑΜΣΣ) ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΒΑΤΟΥ E. ΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΧΡΟΝΟΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣΘΙΑΣ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗΣ ΤΗΣ ΑΜΣΣ Εισαγωγικά στοιχεία - Ενδείξεις Εγχείρηση ΕΙ ΙΚΟ ΜΕΡΟΣ A. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Μεθοδολογία πειράµατος Αναφορά στις δυσκολίες κατά το σχεδιασµό του πειράµατος Προπαρασκευαστικό στάδιο (προεγχειρητική φάση) Εργαλεία και υλικά Εγχειρητική τεχνική Β. ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Πρότυπο πρωτόκολλου δισκεκτοµής και σπονδυλοδεσίας ΑΜΣΣ Πρωτόκολλα 87 Γ. ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΕΜΒΑΣΗ Ε. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Αποτελέσµατα από τη µελέτη των απλών ακτινογραφηµάτων Αποτελέσµατα αξονοτοµογραφικού ελέγχου Αποτελέσµατα ελέγχου µε µαγνητικό συντονισµό Αποτελέσµατα από την ιστοπαθολογική εξέταση Υλικό - Μέθοδος Συγκεντρωτικά Αποτελέσµατα ΣΤ. ΣΥΖΗΤΗΣΗ Ζ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η. ΠΕΡΙΛΗΨΗ Θ. SUMMARY Ι. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

11 11 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η Σπονδυλική Στήλη (ΣΣ) αποτελεί µια εξαιρετικής σπουδαιότητας ανατοµική µονάδα του ανθρώπινου σώµατος. Για την αντιµετώπιση των προβληµάτων της που δυστυχώς δεν είναι σπάνια εµπλέκονται επιστήµονες διαφόρων ειδικοτήτων. Όµως, την ουσιαστικότερη και πλησιέστερη σχέση κατά την αντιµετώπιση των συνηθέστερων βλαβών της ΣΣ έχουν οι νευροεπιστήµονες και οι ορθοπαιδικοί ιατροί. Ειδικότερα στην αυχενική µοίρα, δηλαδή στην ανώτερη της Σπονδυλικής Στήλης (ΑΜΣΣ) εστιάζεται ακόµη περισσότερο το ενδιαφέρον των νευροεπιστηµόνων. Αυτό, διότι βρίσκεται σε στενή συνάφεια µε την κρανιακή κοιλότητα, δεδοµένου ότι ο αυχενικός νωτιαίος µυελός, που κατασκηνώνει στον ανώτερο Σπονδυλικό Σωλήνα, αποτελεί την άµεση προς τα κάτω συνέχεια του εγκεφάλου. Επιπλέον, λόγω των σηµαντικών λειτουργιών που επιτελεί αποτελεί ουσιαστικό και αναπόσπαστο τµήµα του κεντρικού νευρικού συστήµατος. Με τη σηµερινή εξέλιξη της επιστήµης, οι παθήσεις της ΑΜΣΣ έχουν σε µεγάλο βαθµό διερευνηθεί και µε τον κατάλληλο κλινικό και εργαστηριακό έλεγχο ο θεράπων ιατρός είναι πλέον σε θέση να προσανατολιστεί σε µια συντηρητική ή χειρουργική αντιµετώπιση µε επιτυχία και πολύ ευκολότερα από ότι στο παρελθόν. Για την απόφαση αυτή του κλινικού ιατρού λαµβάνονται υπόψη κυρίως η ηλικία του ασθενούς (ιδιαίτερα η βιολογική), η γενική κατάστασή του, το περιβάλλον στο οποίο διαβιεί και η προοπτική βελτίωσης µετά από µια ενδεχόµενη επιθετική παρέµβαση. Από το σύνολο των παθήσεων της ΣΣ ένας µεγάλος αριθµός αφορά βλάβες του µεσοσπονδύλιου δίσκου και των παρακείµενων ανατοµικών δοµών, που σχετίζονται συνήθως µε την επαγγελµατική απασχόληση του ασθενούς. Για την επιλογή της εγχειρητικής παρέµβασης θεωρείται ότι αυτή είναι αποτελεσµατική όταν αποφασίζεται κάτω από συγκεκριµένες ενδείξεις και συγχρόνως λαµβάνονται σοβαρά υπόψη οι βλάβες και οι διαταραχές που ενδέχεται να προκληθούν από τις ίδιες τις εγχειρητικές ενέργειες. Σκοπός της µελέτης αυτής είναι η διερεύνηση των δοµικών και των ιστοπαθολογικών αλλοιώσεων που προκαλούνται στη Σπονδυλική Μονάδα και στις γύρω δοµές κατά τη διάρκεια των επεµβάσεων δισκεκτοµής και τοποθέτησης µεσοσπονδύλιου προθέµατος στην ΑΜΣΣ. ιευκρινίζεται ότι η σπονδυλική µονάδα αποτελείται από δύο ανέπαφους σπονδύλους που ενώνονται µεταξύ τους µε το µεσοσπονδύλιο δίσκο, µε τις οπίσθιες αρθρώσεις και µε έναν αριθµό συνδέσµων. Πιο συγκεκριµένα, στη µελέτη αυτή διερευνώνται οι ενδεχόµενες βλάβες που προκαλούνται διεγχειρητικά κατά την πρόσθια προσπέλαση της

12 12 σπονδυλικής στήλης, την τοποθέτηση των κοχλιών µε τους οποίους καθηλώνεται ο διαστολέας στα σπονδυλικά σώµατα για τη διεύρυνση του µεσοσπονδύλιου διαστήµατος, την εκτέλεση της δισκεκτοµής και σε ορισµένες περιπτώσεις την επιπρόσθετη τοποθέτηση µοσχεύµατος (εµφύτευµα), ως υποκατάστατο µεσοσπονδύλιου δίσκου. Ιδιαίτερα, το ενδιαφέρον της µελέτης επικεντρώθηκε στην αναζήτηση αναγνώρισης της επίδρασης της χρήσης του διαστολέα (διάταση συµπίεση) στις αρθρώσεις του επιπέδου εργασίας, αλλά και σε αυτές των επιπέδων πάνω και κάτω από αυτό. Από τη σχετική βιβλιογραφία διαπιστώνεται ότι η αυχενική µοίρα των αιγοπροβάτων αποτελεί µια συγκρίσιµη ανατοµική και λειτουργική οντότητα µε αυτή του ανθρώπου και προσφέρεται έτσι για τον συγκεκριµένο πειραµατικό σκοπό. Παρόλο που η Σπονδυλική Στήλη του προβάτου εµβιοµηχανικά διαφοροποιείται αρκετά από αυτή του ανθρώπου, η µελέτη του χειρουργικού τραύµατος µε µακροσκοπικές και µικροσκοπικές παρατηρήσεις καθιστά το είδος αυτού του ζώου αξιόπιστο και συγκρίσιµο πρότυπο οµοίωµα (µοντέλο) αναφοράς µε τον άνθρωπο για τη µελέτη των προβληµάτων που αφορούν τα ανατοµικά δεδοµένα της περιοχής 20,51,132. Μολονότι οι αναφορές στην πρόσθια προσπέλαση, στη δισκεκτοµή και την πλήρωση του κενού διαστήµατος µε διάφορα υλικά είναι αρκετές σε αριθµό στη διεθνή βιβλιογραφία, τα στοιχεία που αφορούν στις άµεσες επιπτώσεις της όλης εγχειρητικής διαδικασίας στις δοµές της Σπονδυλικής Στήλης, όπως αυτά καταγράφονται και αξιολογούνται αµέσως µετά την ολοκλήρωση της επέµβασης είναι ελάχιστα έως ανύπαρκτα. Το γεγονός αυτό απετέλεσε για µας ιδιαίτερη πρόκληση, δεδοµένου ότι από τα στοιχεία αυτά θα ήταν δυνατόν να εξαχθούν χρήσιµες πληροφορίες για την οργάνωση και την εκτέλεση περισσότερο ατραυµατικών εγχειρητικών ενεργειών κατά την πρόσθια προσπέλαση και το χειρισµό των εκφυλιστικών βλαβών της αυχενικής µοίρας. Γι αυτόν ακριβώς το λόγο επιχειρήθηκε η πραγµατοποίηση αυτού του άµεσου («οξέος») πειράµατος. Αυτό βέβαια πάντοτε µε γνώµονα και σηµείο αναφοράς τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του χειρουργούµενου ανθρώπου. Θεωρώ καθήκον µου να ευχαριστήσω όλα τα µέλη της τριµελούς συµβουλευτικής επιτροπής για τη συντονισµένη τους προσπάθεια στη σύλληψη του θέµατος και τη βοήθεια τους στην εκτέλεση της πειραµατικής αυτής εργασίας. Πρώτα απ όλα τον επιβλέποντα κ. Χ. Τσονίδη, Αναπληρωτή Καθηγητή Νευροχειρουργικής του ΑΠΘ για τη διαρκή καθοδήγηση και αυστηρή κριτική του καθ όλη τη διάρκεια της µελέτης. Είµαι ιδιαίτερα ευγνώµων στον κ. Α. εσίρη, Καθηγητή Κτηνιατρικής του ΑΠΘ ιευθυντή της Χειρουργικής Κλινικής για την ακατάβλητη επιµονή και υποµονή του στην επιτυχηµένη διεξαγωγή τόσο του πειραµατικού

13 χειρουργικού µέρους, όσο και στη λεπτοµερειακή αποτύπωση των στοιχείων κατά τη συγγραφή της διατριβής. Τον Επίκουρο Καθηγητή Νευροχειρουργικής του ΑΠΘ κ. Χ. Αντωνιάδη ευχαριστώ για τις εύστοχες παρατηρήσεις του κατά τη διάρκεια της µελέτης. Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλω στον κ. Ν. Παπαϊωάννου Κτηνίατρο Παθολογοανατόµο, Επίκουρο Καθηγητή Κτηνιατρικής του ΑΠΘ που µε περισσή ζέση αγκάλιασε από την πρώτη στιγµή την όλη µελέτη και θεµελίωσε την πρακτική εφαρµογή για µια αποτελεσµατική διεκπεραίωση των παρασκευασµάτων ιστοπαθολογικά. Θεωρώ υποχρέωσή µου να εκφράσω την ευγνωµοσύνη µου στον κ. Α. ηµητριάδη, Καθηγητή Ακτινοδιαγνωστικής, ιευθυντή του Ακτινολογικού Εργαστηρίου του ΑΠΘ για τη δυνατότητα που µου παρείχε να περατωθεί µε επιτυχία η ακτινολογική µελέτη του πειραµατικού υλικού κάτω από σύγχρονές διαδικασίες διενέργειας αξονικής και µαγνητικής τοµογραφίας, υπό την επίβλεψη της Αναπληρώτριας Καθηγήτριας κ. Α. Χαριτάντη, την οποία επίσης θερµά ευχαριστώ. Θα πρέπει να ευχαριστήσω τον κ. Γ. Παρασκευά, ιατρό Ορθοπαιδικό, Λέκτορα Ανατοµικής του ΑΠΘ, που είχε την ευγενή καλοσύνη να µου διαθέσει απαραίτητο συγγραφικό υλικό ανατοµίας και εµβιοµηχανικής του ανθρώπου. Η επίπονη διαδικασία προετοιµασίας των υγρών αφαλάτωσης θα ήταν αδύνατη χωρίς τη συµβολή της Κτηνιάτρου κ.. Ψάλλα. Επιπλέον, πρέπει να εκφράσω τις θερµές µου ευχαριστίες στον κ. Ι. Βενιζέλο Αναπληρωτή ιευθυντή ΕΣΥ, Παθολογοανατόµο, που συνεπικούρησε µε θέρµη στη µελέτη των ιστολογικών παρασκευασµάτων λόγω του µεγάλου τους αριθµού. Θα ήταν σηµαντική παράλειψη να µην αναφερθώ στη θερµή υποστήριξη που µου παρείχε κατά τη διάρκεια του πειράµατος η εταιρεία Helmed Spine Implants, που χωρίς την ευγενική χορηγία των αλλοµοσχευµάτων θα ήταν αδύνατη η πραγµατοποίηση της µελέτης αυτής κατά το σπονδυλοδετικό της τµήµα. Από καρδιάς ευχαριστώ όλο το προσωπικό της Χειρουργικής Κλινικής της Κτηνιατρικής Σχολής του ΑΠΘ (αναισθησιολόγοι, νοσηλευτές, ζωοκόµοι, τεχνολόγοι), που µε την αποτελεσµατική βοήθειά τους και τη φιλόξενη συµπεριφορά τους συνετέλεσαν στην επιτυχηµένη εκτέλεση του πειράµατος. Τέλος, εκφράζω την ευγνωµοσύνη µου στον κ. Φ. Τσιτσόπουλο, Καθηγητή Νευροχειρουργικής, ιευθυντή της Β Νευροχειρουργικής Κλινικής του ΑΠΘ, που εκτός από τη συνεχή του ενθάρρυνση κατά τη διάρκεια της µελέτης, µου διέθεσε τα ειδικά εργαλεία από τη µονάδα σπονδυλικής στήλης του οµώνυµου εργαστηρίου της κλινικής που διευθύνει. 13

14 14

15 ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ 15

16 16

17 17 Α. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 1. ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΝ ΕΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΑΜΣΣ Είναι γνωστό ότι αρκετά νευρολογικά συµπτώµατα οφείλονται σε εκφυλιστικές κυρίως παθήσεις της αυχενικής µοίρας της σπονδυλικής στήλης (ΑΜΣΣ). Αυτές είναι στην πλειονότητα των περιπτώσεων η αυχενική σπονδύλωση και η κήλη του µεσοσπονδύλιου δίσκου. Το γεγονός αυτό οδήγησε στη σταδιακή ανάπτυξη σειράς χειρουργικών τεχνικών για την αντιµετώπισή τους. Όλα αυτά βέβαια µε την προϋπόθεση ότι προηγουµένως έχουν εξαντληθεί οι δυνατότητες της συντηρητικής αντιµετώπισης των ασθενών. Γενικά, οι χειρουργικές παρεµβάσεις στην ΑΜΣΣ ενδείκνυνται σε περιπτώσεις αφόρητου πόνου (ωµοπλατοβραχιόνια νευραλγία), σε νευρολογική σηµειολογία που έχει προοδευτική εξέλιξη, είναι δηλαδή διαρκώς επιδεινούµενη και οφείλεται σε συµπίεση αυχενικών νευρικών ριζών ή και του αυχενικού νωτιαίου µυελού (ήδη αποδεδειγµένη), σε περιπτώσεις αυχενικής κύφωσης, σε περιπτώσεις αποσυµπίεσης και σταθεροποίησης της ΑΜΣΣ µετά από τραυµατισµό των δοµών της, καθώς και σε περιπτώσεις εξαίρεσης νεοπλασµατικών εξεργασιών της περιοχής 1,6,31. Στατιστικά, ο µεγαλύτερος αριθµός των χειρουργικών επεµβάσεων που εκτελείται στην ΑΜΣΣ αφορά συχνότερα στην αντιµετώπιση βλαβών του µεσοσπονδύλιου δίσκου, σε καταστάσεις οστεοφύτωσης και γενικότερα εκφυλιστικές παθήσεις ή κακώσεις της µοίρας αυτής και όχι σε νεοπλασµατικές εξεργασίες. Ειδικότερα, στις περισσότερες περιπτώσεις αντιµετωπίζονται χειρουργικά βλάβες της ΑΜΣΣ στις οποίες υπάρχει ριζιτική συµπτωµατολογία από προσβολή των αυχενικών νωτιαίων νεύρων ή του αυχενικού νωτιαίου µυελού, οι οποίες προκύπτουν από εκφυλιστική διαδικασία, όπως από αυχενική σπονδύλωση ή κήλη µεσοσπονδύλιου δίσκου και σπανιότερα µετά από οξεία τραυµατική βλάβη της αυχενικής µοίρας. Οι πρώτες απόπειρες χειρουργικής αντιµετώπισης βλαβών της ΑΜΣΣ έγιναν µε οπίσθια προσπέλαση στις αρχές του προηγούµενου αιώνα 77. Μολονότι η µέθοδος αυτή προτιµήθηκε αρχικά για ανακούφιση των συµπτωµάτων, τελικά επεκράτησε στην πλειονότητα των περιπτώσεων η πρόσθια προσπέλαση. Ωστόσο, η οπίσθια οδός συνεχίζει να έχει αρκετούς θιασώτες και συγκεκριµένες ενδείξεις εφαρµογής της (π.χ φοραµινοτοµή διάνοιξη

18 18 του µεσοσπονδύλιου τρήµατος, αυχενική πεταλεκτοµή για οπίσθια αποσυµπίεση του αυχενικού νωτιαίου µυελού και των ριζών) 27,31,43,74. Πρέπει να τονιστεί ότι ο αντικειµενικός σκοπός µιας χειρουργικής παρέµβασης στη σπονδυλική στήλη είναι κυρίως η αποσυµπίεση και η απελευθέρωση των νευρικών στοιχείων (νωτιαίος µυελός, νωτιαίες ρίζες), καθώς επίσης και η διατήρηση ή η εξασφάλιση της σταθερότητας της σπονδυλικής στήλης. Επισηµαίνεται ότι ασχέτως µε τη µέθοδο που εφαρµόζεται, η διατήρηση όσο το δυνατόν καλύτερης εµβιοστατικής και εµβιοµηχανικής της σπονδυλικής στήλης, αποτελεί το άµεσο και το απώτερο κλινικό αποτέλεσµα που έχει και τη µεγαλύτερη σηµασία. 2. ΠΡΟΣΘΙΑ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗ Η πρόσθια προσπέλαση αποτελεί ασφαλή τεχνικά µέθοδο, µε την οποία απελευθερώνονται συνήθως χωρίς δυσκολία και αποτελεσµατικά οι δοµές που βρίσκονται µπροστά και προσθιοπλάγια από τον αυχενικό µυελό. Με την προσπέλαση αυτή παρέχεται στο χειρουργό ευρύ πεδίο δράσης, δηλαδή ενεργειών και χειρισµών στην επιφάνεια των σωµάτων, των µεσοσπονδυλίων δίσκων, αλλά και βαθύτερα στην πρόσθια επιφάνεια του νωτιαίου µυελού, στα µεσοσπονδύλια τρήµατα και στις νωτιαίες ρίζες. Σηµειώνεται ότι µε την προσπέλαση κάτω από το µικροσκόπιο εξασφαλίζεται το πλεονέκτηµα των ατραυµατικών και µε ακρίβεια διενεργουµένων εγχειρητικών πράξεων. Συνήθως αυτές οι επεµβάσεις συνοδεύονται από ήπια µετεγχειρητικά ενοχλήµατα και ακολουθεί γρήγορη ανάρρωση του ασθενούς. Με την τεχνική αυτή, ο χειρουργός έχει άµεση πρόσβαση στα σπονδυλικά σώµατα και στο µεσοσπονδύλιο δίσκο, ώστε να είναι ευχερής η δισκεκτοµή, η οστεοφυτεκτοµή και ακόµη η σωµατεκτοµή των σπονδύλων 1,6,62,135. Η τεχνική της πρόσθιας αποσυµπίεσης της ΑΜΣΣ έχει ιδιαίτερη ένδειξη εφαρµογής στις περιπτώσεις ανάπτυξης στενωτικών εξεργασιών (σε αυχενική σπονδύλωση και µυελοπάθεια) µπροστά από το νωτιαίο µυελό. Αυτό διότι ο χειρουργός έχει µεγάλη άνεση χειρισµών, χωρίς να προσβάλλονται ή να επιβαρύνονται τα νευρικά στοιχεία της περιοχής. Φαίνεται ότι όταν η παθολογία αφορά στο µεσοσπονδύλιο δίσκο αυτόν καθ εαυτόν, µε την πρόσθια προσπέλαση που συχνά ακολουθείται από σπονδυλοδεσία, παρέχεται επαρκής πρόσβαση στη βλάβη. Επιπλέον, από αρκετές κλινικές σειρές έχει προκύψει ότι όταν η βλάβη αφορά σε ένα επίπεδο, εξασφαλίζεται ικανοποιητική αρθρόδεση των σπονδύλων µε πολύ καλά κλινικά αποτελέσµατα 13,31,32,139. Ωστόσο, οι δυνατότητες µε την πρόσθια προσπέλαση για αποσυµπίεση των νευρικών στοιχείων συχνά υπερεκτιµούνται. Αυτό, διότι τα πλάγια όρια της αποσυµπίεσης συνήθως εκφεύγουν από το οπτικό πεδίο εργασίας του

19 χειρουργού. Άλλωστε, είναι δυνατόν σε κάποιες περιπτώσεις δισκοκηλών, τεµάχια δίσκου να αποχωρίζονται πλήρως από το µηνιγγικό σάκο, µε αποτέλεσµα να µεταναστεύουν, να προκαλούν ανάλογα πιεστικά φαινόµενα στις νευρικές ρίζες και να διαλάθουν της προσοχής. Αντίθετα, µε την οπίσθια προσπέλαση ο κίνδυνος να συµβεί το παραπάνω είναι περιορισµένος 93. Σύµφωνα µε τα παραπάνω, µπορεί να ειπωθεί ότι η πρόσθια αυχενική δισκεκτοµή ενδείκνυται σε ασθενείς µε κλινική εικόνα αυχενικής ριζοπάθειας µε ή χωρίς µυελοπάθεια, αλλά µε συγκεκριµένες ενδείξεις πρόπτωσης ή κήλης δίσκου ή αυχενικής σπονδύλωσης. Η επιβεβαίωση των παραπάνω βλαβών θα πρέπει να γίνεται µε ακτινολογικό έλεγχο και ιδιαίτερα µε µαγνητική τοµογραφία. Για τους παραπάνω λόγους η πρόσθια προσπέλαση αποτελεί αξιόπιστη εγχειρητική µέθοδο και τεχνική εκλογής για δισκεκτοµή ή σπονδυλοδεσία. Σηµειώνεται ότι µπορεί ακόµη να εφαρµοστεί και σε περισσότερα από ένα επίπεδα. Ωστόσο, µε την εφαρµογή της πρόσθιας προσπέλασης εγκυµονούνται διάφοροι κίνδυνοι. Οι κυριότεροι από τους οποίους είναι η εξώθηση των εµφυτευµάτων, η καταστροφή και η µετανάστευση του µοσχεύµατος, σε περίπτωση που χρησιµοποιείται αυτόλογο οστικό µόσχευµα αυξηµένη νοσηρότητα και γενικά επιπλοκές από το σηµείο λήψης του (συνήθως λαµβάνεται από τη λαγόνια ακρολοφία), καθώς και η ανάπτυξη ψευδάρθρωσης µεταξύ των σπονδυλικών σωµάτων 1,9. 3. ΟΠΙΣΘΙΑ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗ Με την οπίσθια (οπισθοπλάγια) προσπέλαση (πεταλεκτοµή φοραµινοτοµή) της ΑΜΣΣ επιτυγχάνονται παρόµοια επιτυχή αποτελέσµατα µε την πρόσθια, όταν βεβαίως υπάρχει σαφής ένδειξη εφαρµογής της. Ωστόσο για την εκτέλεση της απαιτείται σηµαντική δεξιότητα από την πλευρά του χειρουργού, διότι το πεδίο δράσης του είναι σχετικά περιορισµένο. Παράλληλα προκύπτει ότι προκαλεί συχνά µετεγχειρητικά δυσφορία και κύφωση (λόγω της πεταλεκτοµής) στην ΑΜΣΣ του χειρουργηµένου ασθενούς. Σηµειώνεται, ότι προκειµένου να απελευθερωθεί το µεσοσπονδύλιο τρήµα θα πρέπει µε την τεχνική αυτή να αφαιρείται το ένα τέταρτο µέχρι και η µισής έκτασης αρθρική επιφάνεια. Επιπλέον, τα πρόσθια οστεόφυτα στην περιοχή των αγκιστροειδών αποφύσεων των σπονδύλων είναι πολύ δύσκολο να αφαιρεθούν, εκτός εάν είναι πολύ µεγάλα. Με την πρόσθια οδό προσπέλασης δεν υπάρχουν αυτές οι δυσκολίες 93. Τα τελευταία χρόνια η οπίσθια προσπέλαση εφαρµόζεται για τις περιπτώσεις στις οποίες τα νευρικά στοιχεία που πιέζονται βρίσκονται στην οπίσθια ή στην πλάγια επιφάνεια της ΑΜΣΣ και γενικότερα σε καταστάσεις 19

20 20 αυχενικής µυελοπάθειας µε προσβολή πολλών επιπέδων. Συχνά συνοδεύεται από πεταλεκτοµή ή από πεταλοτοµία και πεταλοπλαστική 1,43,74. Πλεονέκτηµα της µεθόδου αυτής είναι η ασφαλής σταθεροποίηση του µοσχεύµατος το οποίο σπανίως µετακινείται. Γενικά στις ενδείξεις εφαρµογής της περιλαµβάνονται κυρίως η αποσυµπίεση των νευρικών ριζών, η θεραπεία αυχενικής σπονδύλωσης και στένωσης, η αποκατάσταση καταγµάτων της ΑΜΣΣ, η εξαίρεση ενδοµυελικών όγκων, η αποκατάσταση αγγειακών διαταραχών, ακόµη και η βιοψία νωτιαίου µυελού 6. Επιγραµµατικά ακολουθώντας την οπίσθια οδό, πρώτα γίνεται παρασκευή των σπονδυλικών πετάλων και των αρθρικών επιφανειών. Κατόπιν, µέσω µιας οπής, διευρύνεται το µεσοσπονδύλιο τρήµα (φοραµινοτοµή), ύστερα από εκτοµή του έσω τρίτου της αρθρικής επιφάνειας και των πιο πλάγιων επιφανειών του σπονδυλικών πετάλων. Στη συνέχεια αφαιρείται το υποκείµενο τµήµα του ωχρού συνδέσµου προκειµένου να κινητοποιηθούν και να απελευθερωθούν πλήρως οι νευρικές ρίζες. Σηµειώνεται ότι σε πολλές περιπτώσεις αυτή η αποσυµπίεση συνδυάζεται και µε δισκεκτοµή 6,34,75,93,141. Επισηµαίνεται, ότι σε πολλές περιπτώσεις, κατά την πρόσθια ή την οπίσθια προσπέλαση, κυρίως όταν η πάθηση αφορά περισσότερα του ενός επίπεδα προβολής δίσκων ή υπάρχει κίνδυνος παρεκτόπισης (ολίσθησης) των σπονδυλικών σωµάτων, γίνεται σπονδυλοδεσία. ηλαδή στο κενό µεσοσπονδύλιο διάστηµα εφαρµόζονται διάφορα µοσχεύµατα τα οποία συνοστεώνονται βραδέως µε τα εκατέρωθεν σπονδυλικά σώµατα, έτσι ώστε τα τελευταία να µη µετατοπίζονται. Συχνά, η διαδικασία αυτή συνοδεύεται και από την εφαρµογή στα σπονδυλικά σώµατα µεταλλικών πλακών για ενίσχυση. Ωστόσο, η διενέργεια σπονδυλοδεσίας σε παθήσεις της ΑΜΣΣ όπως στις δισκεκτοµές και οστεοφυτεκτοµές αµφισβητείται 27,28,103, ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ ΡΟΜΗ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΘΙΑ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗ ΚΑΙ ΣΠΟΝ ΥΛΟ ΕΣΙΑ ΤΗΣ ΑΜΣΣ Η ιδέα της πρόσθιας προσπέλασης για την αντιµετώπιση παθήσεων της ΑΜΣΣ προτάθηκε αρχικά το 1939 από τον Badgley και αφορούσε περιπτώσεις καταγµάτων των σπονδύλων 5. Εκείνη την περίοδο, ιδιαίτερη βαρύτητα είχαν οι προσπάθειες εκρίζωσης συγκεκριµένων λοιµώξεων της Σπονδυλικής Στήλης (π.χ νόσος του Pott) 47. Το 1952, ο LeRoy C. Abbott ως επισκέπτης Καθηγητής στο Πανεπιστήµιο του Michigan, πρότεινε την πρόσθια προσπέλαση και τη σπονδυλοδεσία για την αντιµετώπιση λυτικών βλαβών της ΑΜΣΣ. Το συγκεκριµένο περιστατικό αφορούσε σε µια γυναίκα 21 χρόνων µε εκτεταµένη λυτική εστία στον 4 ο και στον 5 ο αυχενικό σπόνδυλο 5.

21 Το 1954 οι Robinson και Smith πραγµατοποίησαν πρόσθια χειρουργική προσπέλαση για δισκεκτοµή και σπονδυλοδεσία της ΑΜΣΣ ύστερα από εφαρµογή της µεθόδου αυτής σε 8 σκύλους. Η αρχική µελέτη των Smith και Robinson αφορούσε σε 14 ασθενείς και τα αποτελέσµατά της δηµοσιεύθηκαν το ,111. H ιδέα της συγκεκριµένης προσπέλασης αποτελούσε συγκερασµό των απόψεων των συγγραφέων σε συνδυασµό µε τις αντίστοιχες των Lahey και Warren, οι οποίοι πρότειναν παρεµφερή µέθοδο για την εξαίρεση εκκολπωµάτων του οισοφάγου 56. Ο σκοπός της εργασίας των Smith και Robinson ήταν τριπλός α) Η περιγραφή της τεχνικής της πρόσθιας προσπέλασης της ΑΜΣΣ για δισκεκτοµή και σπονδυλοδεσία, β) Η θέσπιση κριτηρίων για την εφαρµογή αυτής της µεθόδου και, γ) Η παρουσίαση των πρώτων αποτελεσµάτων σε 14 ασθενείς, όπως ήδη αναφέρθηκε. Σύµφωνα µε την τεχνική αυτή, η τοµή του δέρµατος γινόταν στην προσθιοπλάγια επιφάνεια του τραχήλου, και µολονότι η όλη διαδικασία ήταν πολύ απλή σε εκτέλεση, παρείχε άριστη ανάδειξη των πρόσθιων επιφανειών των σπονδυλικών σωµάτων από το Α 3 έως το Θ 1 διάστηµα. Τα οστεόφυτα, καθώς και ο µεσοσπονδύλιος δίσκος αφαιρούνταν χωρίς δυσκολία και στο κενό µεσοσπονδύλιο διάστηµα τοποθετούνταν οστικό µόσχευµα προερχόµενο από τη λαγόνιο ακρολοφία του ασθενούς σχήµατος «πετάλου αλόγου» για επίσπευση της οστεογένεσης στην περιοχή. Στους 9 από τους 14 ασθενείς η έκβαση ήταν άριστη, σε 2 ήταν καλή, σε άλλους 2 µέτρια και σε έναν καθόλου ικανοποιητική. Το 1962, οι Robinson και συν. δηµοσίευσαν την επόµενη σειρά περιστατικών µε την εφαρµογή αυτής της µεθόδου. Οι 14 ασθενείς έγιναν 56 µε πολύ ικανοποιητική έκβαση 98. Η τεχνική της επέµβασης των Robinson και Smith χρησιµοποιείται ακόµη και στις ηµέρες µας µε ελάχιστη τροποποίηση. Τα οφέλη της εγχειρητικής αυτής µεθόδου κατά τους Smith και Robinson ήταν: α) Ελαχιστοποίηση των χειρισµών στο σπονδυλικό σωλήνα, β) Αναστολή της ανάπτυξης οστεοφύτων, γ) Υποστροφή των ήδη σχηµατισµένων οστεοφύτων και, δ) Αύξηση του ελεύθερου µεσοσπονδύλιου διαστήµατος για την ανάπτυξη του νωτιαίου µυελού και των ριζών. H επιτυχία της πρωτοποριακής αυτής προσπέλασης ήταν τέτοια, ώστε απετέλεσε το θεµέλιο για τη µελλοντική εφαρµογή και επέκτασή της και σε άλλες παθολογικές καταστάσεις της ΑΜΣΣ, όπως σε κατάγµατα, εξαρθρήµατα, διάφορες εκφυλιστικές παθήσεις κλπ. Στα χρόνια που ακολούθησαν, ουσιαστικά σχεδόν παράλληλα µε τους Smith και Robinson, σκαπανείς χειρουργοί όπως ο Cloward, οι Bailey και Badgley, αλλά και οι Dereymaeker και Μulier εισήγαγαν στην ιατρική πρακτική τις δικές τους τεχνικές πάνω στην πρόσθια προσπέλαση, µέθοδοι 21

22 22 που καθιερώθηκαν και εφαρµόζονται ακόµη και σήµερα µε ελάχιστες παραλλαγές 23,26,97,111. Ο Ralph Cloward, περίπου την ίδια περίοδο µε τους Smith και Robinson, πρότεινε παρεµφερή πρόσθια προσπέλαση κατά µήκος της µέσης γραµµής για την αντιµετώπιση παθήσεων της ΑΜΣΣ. Από τον ίδιο χειρουργό καθώς και από τον Wiltberger 134 είχε προηγηθεί ανάλογη πρόταση για τη χειρουργική της Οσφυϊκής Μοίρας της Σπονδυλικής Στήλης (ΟΜΣΣ). Η µελέτη του Cloward στην ΑΜΣΣ αφορούσε σε 47 περιπτώσεις ασθενών που χειρουργήθηκαν σε διάστηµα ενός έτους. Το αξιοθαύµαστο ήταν ότι στην συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών (42 στα 47), τα αποτελέσµατα ήταν εξαιρετικά. Όλα τα παραπάνω βρήκαν το φως της δηµοσιότητας το Σύµφωνα µε τον Cloward, µετά τη διάνοιξη της επιπολής, της µέσης και της εν τω βάθει περιτονίας του τραχήλου και την άµεση πρόσβαση στην πρόσθια ΑΜΣΣ, γινόταν οστεοφυτεκτοµή και δισκεκτοµή. Στη θέση του µεσοσπονδύλιου δίσκου τοποθετούνταν µόσχευµα προερχόµενο από τη λαγόνιο ακρολοφία, το οποίο, µετά την ανάλογη επεξεργασία, µορφοποιούνταν σε κυλινδρικό σχήµα και εφαρµοζόταν στην περιοχή (εικ. 1). Εικ. 1. Τρόπος εφαρµογής µοσχεύµατος κατά Cloward µετά από πρόσθια προσπέλαση της ΑΜΣΣ (Ηλεκτρονικά τροποποιηµένο Seeger W. Surgery of the spinal cord and surrounding structures, 1982). Όπως σχολιάζει ο ίδιος ο συγγραφέας στο τέλος της δηµοσιευµένης του αναφοράς στην τεχνική και στην εφαρµογή της σε 47 ασθενείς, επρόκειτο για µια απλή επέµβαση, λιγότερο επώδυνη και ακρωτηριαστική συγκριτικά µε άλλες µεθόδους, µε ταχεία µετεγχειρητική ανάρρωση και µικρή περίοδο

23 νοσηλείας. Πρακτικά, µε την τεχνική αυτή (πρόσθια οδός) ήταν δυνατόν να αφαιρεθούν εξολοκλήρου τα µαλακά και τα οστικά µόρια που πιέζουν και στραγγαλίζουν το νωτιαίο µυελό και τις νωτιαίες ρίζες, αποτελεσµατικότερα από ό,τι αυτό γίνεται µε την οπίσθια οδό. Σύµφωνα πάντα µε τον ίδιο χειρουργό, το κυριότερο πλεονέκτηµα της επέµβασης και η µεγαλύτερη συνεισφορά της στη χειρουργική αντιµετώπιση παθήσεων της ΑΜΣΣ ήταν το γεγονός ότι µε αυτή τη µέθοδο επιτυγχανόταν ικανοποιητικού βαθµού σπονδυλοδεσία στην περιοχή σε πολύ σύντοµο χρονικό διάστηµα 23. Η ευκολία εφαρµογής αυτής της µεθόδου, καθώς και η αποτελεσµατική σταθεροποίηση της περιοχής κέντρισαν το ενδιαφέρον των Bailey και Βadgley, οι όποίοι και ξεκίνησαν να την εφαρµόζουν δηµοσιεύοντας τα αποτελέσµατα τους το Την περίοδο εκείνη ήταν ήδη αρκετά διαδεδοµένη η οπίσθια προσπέλαση. Πρωταρχικός σκοπός της µελέτης τους ήταν η σύγκριση της πρόσθιας µε την οπίσθια οδό προσπέλασης και µια αρχική καταγραφή των πλεονεκτηµάτων της νέας µεθόδου σε σχέση µε την παλιά. Κατά τους Bailey και Badgley, µετά την ανεύρεση των επιπέδων που επρόκειτο να χειρουργηθούν, γινόταν δισκεκτοµή και αφαίρεση τµηµάτων των τελικών πλακών των σπονδύλων της περιοχής. Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας αυτής λαµβάνονταν οστικά τεµάχια από τη λαγόνιο ακρολοφία, τα οποία µετά από ανάλογη µορφοποίηση τοποθετούνταν στην πρόσθια επιφάνεια των σπονδυλικών σωµάτων, σε χώρο ο οποίος είχε διαµορφωθεί για το σκοπό αυτό 5. Μία ακόµη τεχνική ορόσηµο στη χειρουργική της ΑΜΣΣ ήταν εκείνη των Simmons και Bhalla. Οι συγγραφείς αυτοί, παρουσίασαν τα αποτελέσµατα των επεµβάσεων σε 68 ασθενείς µε τη δική τους τεχνική 109. Εδώ, η βασική διαφορά ήταν στη µορφή του µοσχεύµατος (τραπεζοειδές σχήµα). Οι επεµβάσεις έγιναν σε επίπεδα από το Α 2 -Α 3 διάστηµα έως το Α 6 -Α 7. Στο 80% των περιπτώσεων η έκβαση ήταν από καλή έως εξαιρετική. Αυτή η µέθοδος πλεονεκτούσε στο ότι αναδείκνυε άριστα τα στοιχεία της αυχενικής σπονδυλικής στήλης και αποκάλυπτε πλήρως τις νευρικές ρίζες. Από τις παραπάνω τεχνικές που επιγραµµατικά αναφέρθηκαν, αυτές που τελικά επικράτησαν και συνεχίζουν να είναι ιδιαίτερα δηµοφιλείς είναι των Smith Robinson και του Cloward. Μολονότι έχουν περάσει σχεδόν 50 χρόνια από την πρώτη τους εφαρµογή αποτελούν ακόµη και σήµερα τη βάση για την πρόσθια χειρουργική προσπέλαση της ΑΜΣΣ και οι τροποποιήσεις που έχουν γίνει είναι ελάχιστες. Βέβαια, ο εκάστοτε χειρουργός ανάλογα µε την εµπειρία και τις δυνατότητες που του παρέχονται κάνει και τις σχετικές µικροτροποποιήσεις κατά την εγχείρηση. 23

24 24 5. ΣΠΟΝ ΥΛΟ ΕΣΙΑ. ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ; Από τα πρώτα ήδη χρόνια εφαρµογής της πρόσθιας προσπέλασης υπήρξαν αντιδράσεις για το εάν είναι πράγµατι απαραίτητο να ακολουθεί σπονδυλοδεσία στα χειρουργηµένα µεσοσπονδύλια διααστήµατα. Βέβαια, οι πρώτοι δάσκαλοι της µεθόδου (Smith-Robinson, Cloward, Bailey & Badgley) τοποθετούσαν στο κενό µεσοσπονδύλιο διάστηµα οστικό µόσχευµα από το ερειστικό σύστηµα του ιδίου του ασθενούς (λαγόνιο οστό). Αυτό διότι λάµβαναν σοβαρά υπόψη τους το ενδεχόµενο µελλοντικής κύφωσης λόγω σύµπτωσης του διαστήµατος, καθώς επίσης και την ενδεχόµενη ριζοπάθεια από στένωση του µεσοσπονδύλιου τρήµατος 5,23,97,111. Όµως, σε αρκετούς ασθενείς διαπιστώνονταν ύφεση της συµπτωµατολογίας τους από προσβολή των νωτιαίων νεύρων, και σε άλλους επιπλοκές σχετιζόµενες µε την σπονδυλοδεσία, όπως ψευδάρθρωση, ή παρεκτόπιση του µοσχεύµατος από τη φυσιολογική του θέση 24,28,118. Οι θιασώτες της απλής αποσυµπίεσης της ΣΣ, είναι θερµοί υποστηρικτές αυτής της µεθόδου, διότι αποφεύγοντας τη σπονδυλοδεσία σµικρύνεται ο χρόνος επέµβασης, σηµειώνονται λιγότερες επιπλοκές, χρησιµοποιείται µικρότερος αριθµός εργαλείων και κατ επέκταση µειώνεται το κόστος της επέµβασης, και τέλος επιτυγχάνεται ταχεία και ανεπίπλεκτη ανάρρωση χωρίς πόνο, δυσκολία στην κατάποση, κ.α 27,28,29,103,104,133,137. Ωστόσο, σοβαρά µειονεκτήµατα από τις παραπάνω επεµβάσεις, όπως βραδεία και πολλές φορές µη ικανοποιητική κλινική βελτίωση των ασθενών, αυξηµένος πόνος στην περιοχή του τραχήλου, σύµπτωση του διαστήµατος, καθυστέρηση στη δηµιουργία οστίτη ιστού και µακροπρόθεσµα µια σαφώς πιο πτωχή κλινική έκβαση σε σύγκριση µε τις περιπτώσεις όπου τοποθετήθηκε µόσχευµα, ωθούν συχνά τους χειρουργούς στην πλήρωση µε µόσχευµα του κενού διαστήµατος και στη στήριξη της περιοχής µε διάφορα υποκατάστατα 9,36,124. Η ανάγκη εφαρµογής διάφορων εµφυτευµάτων προωθήθηκε ακόµη περισσότερο µε την επιχειρηµατολογία ότι µε αυτά επιταχύνονται οι επανορθωτικές διεργασίες στην περιοχή. ηλαδή µε την πλήρωση του κενού διαστήµατος προάγεται η οστεογένεση, εξασφαλίζεται καλύτερη ευστάθεια της ΣΣ και διατηρείται η εµβιοµηχανική της. Το αποτέλεσµα είναι η γρήγορη επαναφορά του ασθενούς στις φυσιολογικές του δραστηριότητες. Επιπλέον, στις περιπτώσεις επεµβάσεων σε δύο ή και περισσότερα συνεχόµενα διαστήµατα η τοποθέτηση εµφυτευµάτων και πολλές φορές η ταυτόχρονη εφαρµογή κοχλιών και πλακών είναι αναπόφευκτη. Αυτό είναι λογικό διότι στις περιπτώσεις αυτές προκύπτει σοβαρό πρόβληµα ευστάθειας της ΣΣ. (εικ. 2).

25 25 Εικ. 2. Σπονδυλοδεσία ΑΜΣΣ σε πολλαπλά επίπεδα µε τοποθέτηση µοσχευµάτων, βιδών και πλακών. Με την τοποθέτηση κοχλιών και µεταλλικών πλακών επέρχεται καλύτερη σταθερότητα και ελαχιστοποιείται η πιθανότητα µετανάστευσης του µοσχεύµατος. Ωστόσο συγκρινόµενη µε την εγχείρηση σε ένα µόνο επίπεδο όπου τοποθετείται ένα µόσχευµα και τίποτε άλλο, η οστεογένεση και γενικότερα η αποκατάσταση της περιοχής επιβραδύνονται σηµαντικά. Επίσης, µε την τοποθέτηση πλακών επιταχύνεται η εκφύλιση των παρακείµενων δοµών της σπονδυλικής στήλης. Για το λόγο αυτό επινοήθηκαν νέα µοσχεύµατα, µε τα οποία εξασφαλίζεται άµεση ευστάθεια και επιτυγχάνεται απόλυτη σταθερότητα ακόµη και όταν χειρουργούνται περισσότερα από ένα επίπεδα, χωρίς να είναι αναγκαία η ταυτόχρονη εφαρµογή πλακών και κοχλιών 7,19,22,87,92,114,117,124, TΥΠΟΙ ΜΟΣΧΕΥΜΑΤΩΝ Με το ιδανικό µόσχευµα θα πρέπει να παρέχεται άµεση στήριξη στην περιοχή, να έχει αντοχή στις διάφορες καταπονήσεις της ΣΣ, να ελαχιστοποιείται ο πόνος στην περιοχή του τραχήλου και να διατηρείται ευθυγραµµισµένη η ΣΣ και σταθερό το ύψος των σπονδυλικών τρηµάτων. Επίσης, θα πρέπει το µόσχευµα να είναι συµβατό µε τον οργανισµό και να εξασφαλίζεται µε αυτό ταχεία σπονδυλοδεσία χωρίς άλγος µετεγχειρητικά ή άλλες ανεπιθύµητες ιστικές αντιδράσεις. Η χρήση οστικών µοσχευµάτων στην πρόσθια χειρουργική της ΑΜΣΣ παραµένει ιδιαίτερης σηµασίας και σπουδαιότητας. Αυτό, διότι το οστούν αποτελεί οργανική ουσία που υπάρχει σε µεγάλη ποσότητα στον οργανισµό και ιδιαίτερα στην ΣΣ, µε βιολογικό ρόλο την προαγωγή της οστεογένεσης. Τα αυτόλογα µοσχεύµατα που χρησιµοποιούνται συχνότερα είναι οστικά τµήµατα της λαγόνιας ακρολοφίας ή της περόνης (cortical fibula). Πιο

26 26 συχνά το µόσχευµα µορφοποιείται σε σχήµα «Πετάλου Αλόγου», που πρωτοεφαρµόστηκε από τους Smith Robinson 111 και το αυτόλογο περονιαίο µόσχευµα που χρησιµοποιήθηκε κατεξοχήν σε σωµατεκτοµές σπονδύλων πολλών επιπέδων 125. Το γεγονός ότι προέρχονται από τον ίδιο τον ασθενή προσδίδει σε αυτά τα µοσχεύµατα πολλά πλεονεκτήµατα. (εικ. 3). Εικ. 3. Αυτόλογο οστικό µόσχευµα από τη λαγόνια ακρολοφία για την πλήρωση του κενού διαστήµατος µετά από δισκεκτοµή (Pflugmacher R et al. Spine 29: , 2004). Ειδικότερα, µε τα µοσχεύµατα αυτά προάγεται η οστεογένεση, αντέχουν στα φυσιολογικά φορτία που δέχεται η σπονδυλική στήλη και ο ασθενής κινητοποιείται άµεσα µετά την επέµβαση. Όµως, είναι δυνατόν το µόσχευµα να εξασθενίσει λόγω άσηπτων φλεγµονωδών διεργασιών και να ραγεί 18. Εκτός από την παραπάνω επιπλοκή, στην περιοχή της λεκάνης από όπου λαµβάνονται τα µοσχεύµατα µπορεί να εµφανιστεί χρόνιο άλγος, δυσµορφία, παραισθησίες και λοίµωξη 16,105,142. Αλλογενή οστικά µοσχεύµατα χρησιµοποιούνται επίσης συχνά σε επεµβάσεις της ΑΜΣΣ. Τα µοσχεύµατα αυτά προερχόµενα από ανθρώπινα πτώµατα, συλλέγονται κάτω από άσηπτες συνθήκες και διατηρούνται σε θερµοκρασία -60 Κελσίου για να αποφευχθεί η ενζυµατική διάσπασή τους. Με τα µοσχεύµατα αυτά δεν προάγεται η οστεογένεση όπως µε τα αυτόλογα νωπά οστικά, ενώ συγχρόνως δεν αποκλείονται φλεγµονώδεις αντιδράσεις. Σηµειώνεται ότι ο κίνδυνος µεταφοράς νοσήµατος από το δότη στο δέκτη είναι πολύ µικρός 36. Μελέτες σχετικές µε τη χρησιµοποίηση ξένων οστικών υποκατάστατων είναι ελάχιστες. Έτσι τα διάφορα συµπεράσµατα που έχουν δηµοσιευτεί ποικίλλουν και δεν µπορεί να υποστηριχθεί µε βεβαιότητα η χρησιµότητα των υποκαταστάτων αυτών στην χειρουργική της ΑΜΣΣ. Οι διάφορες έρευνες αφορούν συνήθως βοοειδή και όπως λέχθηκε παραπάνω τα

27 συµπεράσµατα για την εφαρµογή τους είναι αρκετά αντιφατικά µεταξύ τους. Ειδικότερα, σε δύο έρευνες διαπιστώθηκε η εµφάνιση εκσεσηµασµένων φλεγµονωδών αντιδράσεων τοπικά, δεν επισηµάνθηκε καµία πρόοδος στην οστεογένεση και έτσι προέκυψε η ανάγκη θεραπευτικής επανεπέµβασης 33,91. Ωστόσο, ο Malca και συν. χρησιµοποίησαν τέτοιου είδους µοσχεύµατα και είχαν εξαιρετικά αποτελέσµατα χωρίς επιπλοκές 70. Από τη χρησιµοποίηση ακρυλικών παραγώγων, όπως του πολυµεθυλακρυλικού (PMMA) υπήρξε αρχικά ενθουσιασµός. Αρκετοί συγγραφείς πίστεψαν ότι τα παράγωγα αυτά θα καταλάµβαναν µόνιµη θέση στην πρόσθια αυχενική δισκεκτοµή, τελικά όµως φαίνεται πως η εφαρµογή τους εγκαταλείπεται 113. Το πολυµεθυλακρυλικό, µολονότι αποδεικνύεται αρκετά επωφελές στην αποκατάσταση της περιοχής µετά από εξαίρεση όγκων, ενοχοποιήθηκε για νέκρωση παρακείµενων σπονδύλων 121. Επίσης, όπως προέκυψε από το µακροπρόθεσµο ακτινολογικό έλεγχο η οστεοποίηση κοιλιακά και περιφερικά γύρω από το ακρυλικό υλικό ήταν περιορισµένη, όταν χρησιµοποιήθηκε για την πλήρωση του διαστήµατος µετά από δισκεκτοµή και δεν αφορούσε σε κεντρική θέση, η οποία είναι ιδιαίτερης σηµασίας για την επίτευξη σταθερότητας 12. Παρόµοιες ήταν οι διαπιστώσεις και µε ένα άλλο οστικό παράγωγο, το βιοσυµβατό οστοεπαγωγικό πολυµερές (biocompatible osteoconductive polymer - BOP), το οποίο θεωρήθηκε αρχικά ότι είναι ασφαλές και προάγει την οστεγοένεση 66. υστυχώς όµως, µετά την τοποθέτησή του διαπιστώθηκαν υψηλά ποσοστά ρήξης και µετακίνησής του, ενώ συγχρόνως ήταν δυσχερής η ακτινολογική του εντόπιση λόγω της ακτινοδιαφανειάς του 44,45,69,101. Επιπρόσθετα, από βιοψία σε επαναχειρουργηµένο ασθενή διαπιστώθηκε γιγαντοκυτταρική αντίδραση, χωρίς ένδειξη οστεοποίησης 44,69. Κεραµικά υλικά, όπως ο υδροξυαπατίτης και παράγωγα του φωσφορικού ασβεστίου έχουν εκτιµηθεί κατά καιρούς και έχουν ελεγχθεί για τη χρησιµότητά τους. Για τον υδροξυαπατίτη, υπάρχουν ορισµένοι συγγραφείς οι οποίοι υποστηρίζουν σθεναρά τη χρησιµότητα του 107, όµως σε άλλες µελέτες αναφέρεται ότι αυτό το υλικό είναι ιδιαίτερα εύθρυπτο και ευπαθές στις καταπονήσεις 12. Απογοητευτικά φαίνεται να είναι και τα αποτελέσµατα από τη χρήση παραγώγων του φωσφορικού ασβεστίου, µολονότι είναι γνωστή η ευεργετική του δράση στην οστεογένεση 108. Επίσης, ουσίες όπως η οστική µορφογενετική πρωτεΐνη (bone morphogenetic protein - ΒΜP), οι παράγοντες αύξησης της ινσουλίνης (insulin growth factors- ΙGFs), και µετασχηµατισµένοι παράγοντες αύξησης (transforming growth factors - TGFs), η ανασυνδυασµένη οστική ανθρώπινη πρωτείνη (rhop-1), η ουσία P-15 κλπ έχουν επίσης δοκιµαστεί τόσο σε 27

28 28 πειραµατικό όσο και σε κλινικό επίπεδο. Από τα παραπάνω, έχει διαπιστωθεί ότι ορισµένοι τύποι BMP επιταχύνουν τη διαδικασία της σπονδυλοδεσίας και σε πολλά σηµεία ξεπερνούν τα µειονεκτήµατα των οστικών µοσχευµάτων 11,48,52,119,140,141. Από πρόσφατες εργαστηριακές και κλινικές µελέτες διαπιστώθηκε ότι ορισµένες ουσίες, όπως ο IGF όπως και ο TGF έχουν οστεοπροαγωγικές ιδιότητες όταν χρησιµοποιούνται µαζί ή ξεχωριστά 52,63,64,79. Ενδεχοµένως οι παραπάνω ουσίες να διαδραµατίσουν σηµαντικό ρόλο στο µέλλον στην χειρουργική αντιµετώπιση ασθενών µε παθήσεις της ΑΜΣΣ. Σηµειώνεται ότι οι ουσίες αυτές συνήθως εφαρµόζονται µαζί µε κλωβούς σπονδυλοδεσίας (Βλ. Παρακάτω). Υποκατάστατα µεσοσπονδύλιου δίσκου από ανθρακόνηµα έχουν βιοσυµβατές ιδιότητες και πιθανώς να καθιερωθούν στο µέλλον ως χρήσιµα υλικά. Τα µέχρι στιγµής δεδοµένα από τη διεθνή βιβλιογραφία είναι αρκετά ελπιδοφόρα για τη χρήση τους. Ειδικότερα από την εφαρµογή του υλικού αυτού µαζί µε τεµάχια οστού σε ασθενείς διαπιστώθηκε ικανοποιητική άµεση και µακροπρόθεσµη σταθερότητα στην ακινητοποίηση των σπονδυλικών σωµάτων 7,15,101. Ιδιαίτερα προσφιλής πρώτη ύλη για την κατασκευή κλωβών σπονδυλοδεσίας τα τελευταία χρόνια είναι το PΕΕΚ (polyetheretherketone). Αυτό διότι έχει συµπεριφορά παρεµφερή µε τον συµπαγή οστίτη ιστό, είναι ακτινοδιαφανές υλικό και δεν επισκιάζει τον έλεγχο της θέσης του µοσχεύµατος µετεγχειρητικά. Παράλληλα, δεν προκαλούνται παράσιτα στη µαγνητική τοµογραφία, τα οποία θα µπορούσαν να εκληφθούν ως αυχενική µυελοπάθεια 14,73,82 (εικ. 4). Εικ. 4. Εµφύτευµα σπονδυλοδεσίας κατασκευασµένο από PEEK (polyetheretherketone). (Matge G. Acta Neurochir ;144: , 2002).

29 Το πορώδες ταντάλιο είναι ένα ακόµη υλικό που συγκαταλέγεται σε αυτά που χρησιµοποιούνται για την επίσπευση και την ενίσχυση των επανορθωτικών διεργασιών στην ΑΜΣΣ. Από σχετική µελέτη διαπιστώθηκε ότι άµεσα µετεχγειρητικά δεν επιτυγχανόταν ικανοποιητική σπονδυλοδεσία, όµως µακροπρόθεσµα το κλινικό και ακτινολογικό αποτέλεσµα ήταν συγκρίσιµο µε αυτό των ευρέως χρησιµοποιούµενων υλικών. Ήδη έχουν δηµοσιευτεί διάφορες κλινικές µελέτες είναι όµως ακόµη νωρίς για την εξαγωγή σαφών συµπερασµάτων 1,10,127. Τον τελευταίο καιρό η ερευνητική δραστηριότητα που αφορά τον τοµέα των υποκατάστατων του µεσοσπονδύλιου δίσκου έχει εστιαστεί στο συνδυασµό βιοαπορροφήσιµων υλικών όπως είναι οι άλφα πολυεστέρες PLA (πολυλακτικό οξύ) και PGA (πολυγλυκολικό οξύ) και στα στερεοϊσοµερή τους. Για την ώρα, αν και η χρήση τους περιορίζεται σε πειραµατικό επίπεδο, φαίνεται ότι αφοµοιώνονται αρµονικά από τους βιολογικούς ιστούς και µάλλον θα διαδραµατίσουν κυρίαρχο ρόλο στο εγγύς µέλλον. Ένα παράδειγµα αυτής της ανάµειξης είναι το PDLLA 86 (εικ.5). 29 Εικ. 5. Βιοσυµβατό µόσχευµα PDLLA (poly D,L-Lactic acid) (Pflugmacher et al. Spine 29: , 2004). Από τα παραπάνω φαίνεται ότι η έρευνα για την αποτελεσµατικότητα των παραπάνω παραγώγων δεν έχει ακόµη ολοκληρωθεί και δεν αποκλείεται να υπάρξουν ευχάριστες εκπλήξεις στο προσεχές ή στο απώτερο µέλλον. 7. ΚΛΩΒΟΙ ΣΠΟΝ ΥΛΟ ΕΣΙΑΣ Μετά την πρωτοποριακή µελέτη του Bagby και των συνεργατών του το 1979 τα τελευταία χρόνια διάφοροι κλωβοί σπονδυλοδεσίας βρίσκονται στη διάθεση των χειρουργών. Ο παραπάνω ερευνητής εργάστηκε µαζί µε χειρουργούς κτηνιάτρους για τη θεραπεία της αυχενικής µυελοπάθειας σε ίππους, στους οποίους επειδή δεν ήταν δυνατό να εφαρµοστεί η µέθοδος του Cloward λόγω των επιπλοκών της από το οστικό µόσχευµα (νοσηρότητα

30 30 από τη λήψη του µοσχεύµατος), χρησιµοποιήθηκε ο πρώτος κλωβός σπονδυλοδεσίας το Bagby Bone Basket. Επρόκειτο για µια συσκευή κυλινδρικού σχήµατος από ατσάλι που επέτρεπε την ανάπτυξη οστού µέσα σε αυτή 3,25. Ακολούθησαν ανάλογες µελέτες από τις οποίες προέκυψαν ικανοποιητικά αποτελέσµατα όσον αφορά την προαγωγή και την υποβοήθηση της σπονδυλοδεσίας 25,122. To 1988 πάλι ο Bagby δηµοσίευσε και ουσιαστικά καθιέρωσε την αρχή της distraction-compression (διάτασης-συµπίεσης), ιδιότητας µε µεγάλη σηµασία για τη αποτελεσµατικότητα των κλωβών. Η παραπάνω αρχή επιβεβαιώθηκε µετά από σχετικές µελέτες εµβιοµηχανικής στους κλωβούς σπονδυλοδεσίας 3. Η εφαρµογή των κλωβών σε ανθρώπους άρχισε περί το 1990 αρχικά στην οσφυϊκή µοίρα και αργότερα στην αυχενική. Από τότε, κερδίζουν συνεχώς έδαφος στην αντιµετώπιση παθήσεων της ΑΜΣΣ και πολύ συχνά αποτελούν αναπόσπαστο τµήµα της χειρουργικής επέµβασης 14,55,72,73,92 (είκ. 6). Εικ. 6. Kλωβός σπονδυλοδεσίας BAK-CL σε δύο όψεις. Ο πρώτος που εφαρµόστηκε στην κλινική πράξη (Matge G. Acta Neurochir ;144: , 2002). Οι διάφοροι κλωβοί είναι κατασκευασµένοι από ειδικά βιοσυµβατά υλικά και έχουν συµπαγή κατασκευή. Οι κλωβοί αυτοί µπορεί να πληρωθούν µε οστικά τµήµατα για την επίσπευση της σπονδυλοδεσίας. Συχνά, γίνεται χρήση τοπικών οστικών τµηµάτων από την ΣΣ µετά από απόξεση, ή χρησιµοποιούνται «σπασµένα» οστικά τµήµατα σε περιπτώσεις κακώσεων, οπότε αποφεύγεται η λήψη οστικού τµήµατος από άλλο σηµείο του σώµατος ή η χρησιµοποίηση άλλων βιολογικών υλικών υποκατάστατων του οστίτη ιστού. Εξυπακούεται ότι η ποσότητα του οστού που είναι απαραίτητη για

31 την πλήρωση του εσωτερικού των κλωβών είναι πολύ µικρότερη από τις περιπτώσεις όπου δε χρησιµοποιείται κλωβός 1. Γενικά, οι κλωβοί σπονδυλοδεσίας είναι ιδιαίτερα επωφελείς, διότι µε αυτούς εξασφαλίζεται αντοχή στη διάταση και στη συµπίεση. Παράλληλα αυξάνεται η δυνατότητα της ΣΣ να δέχεται φορτία και συγχρόνως υποβοηθείται η άµεση στήριξη της περιοχής µε τη διάταση των συνδεσµικών στοιχείων και την παροχή της απαραίτητης δοµικής στήριξης στην περιοχή 42,65,114. Οι κλωβοί από τιτάνιο αποτελούν βιοσυµβατά υλικά που χρησιµοποιούνται σε ευρεία κλίµακα στην πρόσθια χειρουργική της ΑΜΣΣ. Είναι συνήθως είτε κύλινδροι είτε κυτία σε σχήµα τετραγώνου. Η χρησιµοποίηση του τιτανίου άρχισε το 1986 και αξιοποιείται σε ευρεία βάση 94. Φαίνεται ότι ο συγκεκριµένος συνδυασµός προσφέρει ικανοποιητική µηχανική ισχύ και σταθερότητα στην ΣΣ, γρήγορη και µόνιµη ανακούφιση από τους πόνους, συνδέεται µε χαµηλά ποσοστά επανεπεµβάσεων και ιστολογικά µε άρτια οστεοποίηση 22,49,72,100. Βασικά πλεονεκτήµατα της αξιοποίησης του τιτανίου σε κλωβούς σπονδυλοδεσίας φαίνεται να είναι η µειωµένη νοσηρότητα από την περιοχή λήψης του µοσχεύµατος (συνήθως απαιτείται πολύ µικρό ή και καθόλου τµήµα οστού ή χρησιµοποιούνται τµήµατα του σπασµένου οστού ή οστικού τύπου βιολογικά υλικά), καθώς και η επιτάχυνση της σπονδυλοδεσίας 42,94. Οι κλωβοί κυλινδρικού ή κωνικού σχήµατος εφαρµόζονται παράλληλα σε σχέση µε τα σπονδυλικά σώµατα σε προσθιοπίσθια κατεύθυνση. Μετά την εξαίρεση του µεσοσπονδύλιου δίσκου και πριν την τοποθέτησή τους γίνεται απόξεση των τελικών πλακών, για τη διευκόλυνση της εφαρµογής τους στο κενό µεσοσπονδύλιο διάστηµα. Έτσι, µπορεί η ακεραιότητα των τελικών πλακών µερικώς να διαταράσσεται, αλλά το εµφύτευµα συνήθως ενσωµατώνεται καλά στο µεσοσπονδύλιο διάστηµα. Συνήθως δεν είναι αναγκαία η τοποθέτηση πλακών µε κοχλίες στην πρόσθια επιφάνεια της ΣΣ και σε ορισµένες περιπτώσεις, όπως ήδη αναφέρθηκε οι κύλινδροι αυτοί πληρούνται µε οστικά τεµάχια 1,114. Κατά καιρούς έχουν δοκιµαστεί διάφοροι τύποι κυλίνδρων. Ενδεικτικά αναφέρονται το BAK-CL, το CBK Novus-Ti, το Rabea το WING, το Harms, το Cervi-Lok, το Αctipore και άλλα διάφορων σχηµάτων και επινοήσεων. Πρόκειται για µοσχεύµατα που χρησιµοποιούνται ευρύτατα στις χειρουργικές επεµβάσεις της περιοχής της ΑΜΣΣ και υπάρχουν δηµοσιεύσεις για τον έλεγχο της αποτελεσµατικότητάς τους τόσο βραχυπρόθεσµα όσο και µακροπρόθεσµα µετά τη εφαρµογή τους. Τα µηνύµατα είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρα όσον αφορά την αποτελεσµατικότητα αυτών των εµφυτευµάτων 22,65,72,73,82,89,130 (εικ. 7). 31

32 32 α β Εικ. 7. Κλωβοί σπονδυλοδεσίας από τιτάνιο α) Harms (De Puy Acromed) β) Rabea (Signus, Alzenau) (Pflugmacher R et al. Spine 29: , 2004, Moreland D et al. The Spine Journal ;4 : , 2004). Ωστόσο, η χρήση των κλωβών σπονδυλοδεσίας δεν είναι απαλλαγµένη επιπλοκών. Ειδικότερα, έχει αναφερθεί καθίζηση των σπονδυλικών σωµάτων, µετανάστευση των µοσχευµάτων, στενωτική µυελοπάθεια, καθώς και στατική και µηχανική ανεπάρκεια. Τυπικό παράδειγµα επιπλοκών από τη χρήση των κλωβών αποτελεί η καθίζηση των σπονδυλικών σωµάτων που µπορεί να προκύψει µεταξύ δύο χειρουργηµένων επιπέδων µετά από εφαρµογή δύο εµφυτευµάτων ΒΑΚ-CL 16,73,76,114,119. Μειονεκτήµατα της χρήσης του τιτανίου είναι το υψηλό κόστος του υλικού, η δυσχέρεια εκτίµησης της σπονδυλοδεσίας ακτινολογικά, οι δυσκολίες σε περίπτωση επανεπέµβασης και η ενδεχόµενη κάκωση των µαλακών µορίων εάν εκτραπεί το µόσχευµα από τη φυσική του θέση 94.

33 Β. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗΣ ΤΗΣ ΑΜΣΣ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ 1. Η ΣΠΟΝ ΥΛΙΚΗ ΣΤΗΛΗ Η σπονδυλική στήλη (ΣΣ) βρίσκεται στο µέσο επίπεδο του σώµατος καλύπτοντας τη ραχιαία µοίρα του κορµού. Η χρησιµότητά της έγκειται στη στήριξη του σώµατος και στην προάσπιση του νωτιαίου µυελού και των ριζών των νωτιαίων νεύρων. Αποτελείται από κυλινδροειδή οστά, τους σπονδύλους που βρίσκονται ο ένας επάνω στον άλλο. Οι σπόνδυλοι συνδέονται µεταξύ τους κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να προσδίδουν στην Σπονδυλική Στήλη ιδιαίτερη ευκαµψία και ελαστικότητα, εξυπηρετώντας έτσι τον άνθρωπο στη στάση και στη βάδιση 147. Η Σπονδυλική Στήλη εµφανίζει πέντε αλληλοδιαδοχικές µοίρες, την αυχενική, τη θωρακική, την οσφυϊκή, την ιερή και την κοκκυγική. Oι σπόνδυλοι που αποτελούν αυτές τις µοίρες είναι 7 αυχενικοί, 12 θωρακικοί, 5 οσφυϊκοί, 5 ιεροί και 4-5 κοκκυγικοί. Από τους σπονδύλους αυτούς οι αυχενικοί, οι θωρακικοί και οι οσφυϊκοί καλούνται γνήσιοι, διότι παραµένουν ανεξάρτητοι κατά τη διάρκεια της ζωής. Αντίθετα, οι ιεροί και οι κοκκυγικοί ονοµάζονται νόθοι σπόνδυλοι, διότι συµφύονται µεταξύ τους πρώιµα σχηµατίζοντας το ιερό οστούν και τον κόκκυγα 40, ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΟΣΤΕΟΛΟΓΙΑΣ - ΚΟΙΝΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΣΠΟΝ ΥΛΩΝ Ο κάθε σπόνδυλος αποτελείται από:α) Το σπονδυλικό σώµα β) Το σπονδυλικό τόξο γ) Το σπονδυλικό τρήµα και δ) Τις σπονδυλικές αποφύσεις. Ειδικότερα: α) Το σπονδυλικό σώµα παριστάνει το πιο ογκώδες µέρος του σπονδύλου υποβαστάζοντας το βάρος των υπερκείµενων ανατοµικών στοιχείων. Το µέγεθος του είναι µεγαλύτερο στην οσφυϊκή µοίρα της ΣΣ. Η κεντρική περιοχή αποτελείται από σπογγώδη ουσία, ενώ η περιφέρεια από συµπαγή οστέινη ουσία. Και οι δύο επιφάνειές του είναι υπόκοιλες. β) Το σπονδυλικό τόξο αποτελείται από δύο συµµετρικά ηµιµόρια (δεξιό και αριστερό), που εξορµώνται από την άνω µοίρα του σπονδυλικού σώµατος. Η πρόσθια και πιο στενή µοίρα ονοµάζεται αυχένας και η οπίσθια και πιο πλατιά πέταλο. Ο αυχένας εµφανίζει στο άνω και στο κάτω χείλος του αντίστοιχα την άνω και κάτω σπονδυλική εντοµή. Οι εντοµές διαδοχικών σπονδύλων αφορίζουν το µεσοσπονδύλιο τρήµα, από το οποίο εξέρχεται το σύστοιχο νωτιαίο νεύρο και η µεσοσπονδύλια φλέβα και εισέρχεται η σύστοιχη πλάγια νωτιαία αρτηρία. 33

34 34 Το άνω χείλος και η κάτω µοίρα της πρόσθιας επιφάνειας του πετάλου χρησιµεύουν για την πρόσφυση των µεσοτόξιων (ωχρών) συνδέσµων της ΣΣ, ενώ η άνω µοίρα της οπίσθιας επιφάνειας αφορίζει προς τα πίσω το σπονδυλικό σωλήνα. γ) Το σπονδυλικό τρήµα αφορίζεται µπροστά από το σώµα και πίσω και πλάγια από το σπονδυλικό τόξο. Τα τρήµατα όλων των σπονδύλων σχηµατίζουν το σπονδυλικό σωλήνα, µέσα στον οποίο κατασκηνώνει ο νωτιαίος µυελός µε τα περιβλήµατα του (µήνιγγες), οι ρίζες των νωτιαίων νεύρων και τα αγγεία. δ) Οι αποφύσεις κάθε σπονδύλου, µυϊκές και αρθρικές είναι επτά στον αριθµό. Οι µυϊκές αποφύσεις είναι τρεις και διακρίνονται στην µονοφυή ακανθώδη και στις δύο εγκάρσιες αποφύσεις. Η ακανθώδης φέρεται προς τα πίσω και εξορµάται από τη µεσότητα του σπονδυλικού τόξου, ενώ οι εγκάρσιες φέρονται προς τα πλάγια και εξορµώνται από το σπονδυλικό τόξο, στο σηµείο όπου ο αυχένας συνάπτεται µε το πέταλο. Οι αρθρικές αποφύσεις, τέσσερις στον αριθµό, εκφύονται από τα όρια µεταξύ πετάλου και αυχένα, ακριβώς πίσω από τις σπονδυλικές εντοµές. Οι δύο αποφύσεις κατευθύνονται προς τα άνω (ανάντεις) και οι δύο προς τα κάτω (κατάντεις) ΟΙ ΑΥΧΕΝΙΚΟΙ ΣΠΟΝ ΥΛΟΙ Οι 7 αυχενικοί σπόνδυλοι είναι οι µικρότεροι από τους γνήσιους σπονδύλους. Ο 1 ος, 2 ος και ο 7 ος θα περιγραφούν λεπτοµερεστέρα λόγω των ιδιαιτέρων χαρακτηριστικών τους. Οι υπόλοιποι (3 ος -6 ος ) εµφανίζουν τα παρακάτω κοινά γνωρίσµατα (εικ. 1). Εικ. 1. εξιά πλάγια επιφάνεια ΑΜΣΣ από Α 2 έως Θ 1. (Ηλεκτρονικά τροποποιηµένη : Netter F. Atlas of Human Anatomy. New York 1990).

35 35 Το σώµα τους είναι αποπλατυσµένο από εµπρός προς τα πίσω, µε την εγκάρσια διάµετρο αυτού να αυξάνει βαθµιαία από τον 3 ο ως τον 7 ο σπόνδυλο. Η άνω επιφάνεια του σώµατος είναι υπόκοιλη από τα δεξιά προς τα αριστερά διαιρούµενη κατά τα πλάγια σε δύο µηνοειδείς ακρολοφίες. Αντίθετα, η κάτω επιφάνεια είναι υπόκοιλη από εµπρός προς τα πίσω και εµφανίζει ένα πρόσθιο και ένα οπίσθιο οξύ χείλος, από το οποίο το πρόσθιο προέχει προς τα κάτω, αποκρύπτοντας το µεσοσπονδύλιο δίσκο. Οι πλάγιες επιφάνειες του σώµατος χρησιµεύουν για την έκφυση του αυχένα και της πρόσθιας ρίζας της εγκάρσιας απόφυσης.(εικ. 2α, 3). Εικ. 2. Αυχενικοί σπόνδυλοι. Άνω επιφάνεια α) 4ος σπόνδυλος β) 7ος σπόνδυλος (Ηλεκτρονικά τροποποιηµένη, Netter F. Atlas of Human Anatomy. New York. 1990). Ο αυχένας του σπονδυλικού τόξου φέρεται λοξά προς τα έξω και πίσω, ενώ το πέταλο φέρεται λοξά προς τα κάτω και πίσω και είναι µακρό, στενό και λεπτοφυές. Το σπονδυλικό τρήµα είναι τριγωνικό, µε στρογγυλεµένες γωνίες και µε τη βάση του να στρέφεται προς τα εµπρός. Το τρήµα αυτό είναι το πιο ευρύ στους γνήσιους σπονδύλους. Η ακανθώδης απόφυση είναι βραχεία και επιµηκύνεται στους κατώτερους σπονδύλους, ιδιαίτερα στον 7 ο. Φέρεται προς τα πίσω από τον 2 ο έως τον 6 ο σπόνδυλο.

36 36 Η εγκάρσια ή πλευρεγκάρσια απόφυση εκφύεται σε κάθε πλευρά από δύο ρίζες, µία πρόσθια και µία οπίσθια. Η πρόσθια παριστάνει υπόλειµµα πλευράς και εκπορεύεται από την πλάγια επιφάνεια του σπονδυλικού σώµατος. Η οπίσθια ρίζα αντιστοιχεί στην πραγµατική εγκάρσια απόφυση και εκπορεύεται από τον αυχένα. Οι ρίζες αυτές ενώνονται µε το πλευρεγκάρσιο πέταλο αφορίζοντας το εγκάρσιο τρήµα, συνήθως από τον 6 ο αυχενικό σπόνδυλο και άνω. Το σύνολο των εγκάρσιων τρηµάτων απεργάζεται τον εγκάρσιο σωλήνα, µέσα στον οποίο πορεύεται η σπονδυλική αρτηρία, που είναι κλάδος της υποκλειδίου αρτηρίας. Eικ. 3. 3ος 5ος αυχενικός σπόνδυλος. (Πρόσθια επιφάνεια) (Ηλεκτρονικά τροποποιηµένη : Netter F. Atlas of Human Anatomy. New York 1990). Η εγκάρσια απόφυση εµφανίζει στην άνω επιφάνεια και επί τα εκτός του τρήµατος αύλακα, η οποία υποδέχεται το σύστοιχο νωτιαίο νεύρο. Το ελεύθερο άκρο της απόφυσης καταλήγει σε δύο φύµατα (πρόσθιο και οπίσθιο), που χρησιµεύουν για την έκφυση µυών. Από αυτά, το πρόσθιο του 6 ου αυχενικού σπονδύλου είναι ισχυρά ανεπτυγµένο, ονοµάζεται καρωτιδικό φύµα ή φύµα του Chassaignac και αποτελεί πολύ χρήσιµο οδηγό σηµείο στην πρόσθια χειρουργική της αυχενικής ΣΣ και στην απολίνωση της κοινής καρωτίδας αρτηρίας σε διάφορες περιπτώσεις 85. Οι αρθρικές αποφύσεις βρίσκονται ακριβώς πίσω από την οπίσθια ρίζα των εγκάρσιων συνδέσµων και εµφανίζουν ωοειδείς και επίπεδες αρθρικές επιφάνειες που φέρονται λοξά και έχουν κλίση από το οριζόντιο επίπεδο 45. Οι ανάντεις στρέφονται προς τα άνω και πίσω ενώ οι κατάντεις προς τα κάτω και µπροστά.

Ο ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ

Ο ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Ο ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Αυχενικοί σπόνδυλοι 7 Θωρακικοί σπόνδυλοι 12 Οσφυϊκοί σπόνδυλοι 5 Ιερό οστό 5 συνοστεομένοι σπόνδυλοι Κόκκυγας Φυσιολογικά Κυρτώματα Σ.Σ. Η σπονδυλική στήλη δεν είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΡΑΧΗ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ

ΡΑΧΗ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΡΑΧΗ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΡΑΧΗ Αποτελεί τον μυοσκελετικό άξονα στήριξης του κορμού με κύριο οστικό στοιχείο τους σπονδύλους και την παράλληλη συμβολή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΥΛΙΣΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ (ΑΜΣΣ)

ΕΚΦΥΛΙΣΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ (ΑΜΣΣ) ΕΚΦΥΛΙΣΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ (ΑΜΣΣ) Εκφυλιστική νόσος της ΑΜΣΣ Η διαδικασία εκφύλισης με την πάροδο της ηλικίας είναι συνάρτηση γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων

Διαβάστε περισσότερα

ΡΑΧΗ. 3. Μύες (ανάλογα µε την εµβρυολογική προέλευση και την νεύρωσή τους διαχωρίζονται σε: α. Εξωγενείς (ετερόχθονες) β. Ενδογενείς (αυτόχθονες)

ΡΑΧΗ. 3. Μύες (ανάλογα µε την εµβρυολογική προέλευση και την νεύρωσή τους διαχωρίζονται σε: α. Εξωγενείς (ετερόχθονες) β. Ενδογενείς (αυτόχθονες) ΡΑΧΗ Ι. Γενικά Α. Η ράχη αποτελείται από την οπίσθια επιφάνεια του σώµατος 1. Αποτελεί µυοσκελετικό άξονα στήριξης του κορµού 2. Οστικά στοιχεία α. Σπόνδυλοι β. Κεντρικά τµήµατα των πλευρών γ. Άνω επιφάνειες

Διαβάστε περισσότερα

Οσφυαλγία-Ισχιαλγία ( Πόνος στη µέση )

Οσφυαλγία-Ισχιαλγία ( Πόνος στη µέση ) Οσφυαλγία-Ισχιαλγία ( Πόνος στη µέση ) Συντηρητική ή Χειρουργική Αντιµετώπιση Γ. Στράντζαλης Νευροχειρουργική Κλινική, Πανεπιστήµιο Αθηνών, Θεραπευτήριο Ευαγγελισµός ΓΕΝΙΚΑ Η οσφυo-ισχιαλγία ή ο «πόνος

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΙΚΗ ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΙΣΧΊΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΡΘΡΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΙΣΧΙΟΥ

ΟΛΙΚΗ ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΙΣΧΊΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΡΘΡΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΙΣΧΙΟΥ ΟΛΙΚΗ ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΙΣΧΊΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΡΘΡΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΙΣΧΙΟΥ Του Δρ. Κωνσταντίνου Δ. Στρατηγού Δ/ντού Ορθοπαιδικής Επανορθωτικής Χειρουργικής

Διαβάστε περισσότερα

Σύνδροµο Μηροκοτυλιαίας Πρόσκρουσης Femoroacetabular Impingement Syndrome (FAI)

Σύνδροµο Μηροκοτυλιαίας Πρόσκρουσης Femoroacetabular Impingement Syndrome (FAI) Σύνδροµο Μηροκοτυλιαίας Πρόσκρουσης Femoroacetabular Impingement Syndrome (FAI) Τι είναι το σύνδροµο µηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης; Φυσιολογικά, η κεφαλή του ισχίου δεν προσκρούει στο χείλος της κοτύλης κατά

Διαβάστε περισσότερα

Α Μέρος (από 2) Οστά του Κορμού (Σπονδυλική Στήλης, Θώρακα, Κρανίου)

Α Μέρος (από 2) Οστά του Κορμού (Σπονδυλική Στήλης, Θώρακα, Κρανίου) Α Μέρος (από 2) Οστά του Κορμού (Σπονδυλική Στήλης, Θώρακα, Κρανίου) 01/35 Το Ερειστικό Σύστημα αποτελείται από: 1. Τα Οστά 2. Τις Αρθρώσεις 3. Τους Συνδέσμους 02/35 ΟΣΤΑ ΤΟΥ ΣΚΕΛΕΤΟΥ Σύνολο: 285 οστά

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟΙ ΟΓΚΟ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ

ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟΙ ΟΓΚΟ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟΙ ΟΓΚΟ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Οι περισσότεροι όγκοι όπως προαναφέθηκε είναι μεταστατικής αιτιολογίας. Οι στόχοι της θεραπείας εδώ είναι κυρίως η στήριξη, η ανακούφιση απο τον πόνο και η αποσυμπίεση

Διαβάστε περισσότερα

ΚΗΛΗ ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΟΥ ΔΙΣΚΟΥ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ Σ.Σ.

ΚΗΛΗ ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΟΥ ΔΙΣΚΟΥ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ Σ.Σ. ΚΗΛΗ ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΟΥ ΔΙΣΚΟΥ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ Σ.Σ. ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Η κλινική εκδήλωση της δισκοκήλης μπορεί να είναι οξεία (ιστορικό τραυματισμού, τροχαίου ατυχήματος, μετά ανύψωση ή και έλξη βαρέων αντικειμένων

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΕΣΙΑΣ ΚΛΑΣΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΕΟΤΕΡΕΣ

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΕΣΙΑΣ ΚΛΑΣΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΕΟΤΕΡΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΕΣΙΑΣ ΚΛΑΣΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΕΟΤΕΡΕΣ Κύρια αιτία ανικανότητας σε άτομα ηλικίας < 45 Τρίτη αιτία ανικανότητας σε άτομα ηλικίας > 45 Στην Ελλάδα ο πόνος στην μέση και στον αυχένα αποτελούν την

Διαβάστε περισσότερα

11/6/2015 TA KATAΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ. Στοιχεία ανατομίας και φυσιολογίας της σπονδυλικής στήλης και του νωτιαίου μυελού. Εισαγωγικά στοιχεία

11/6/2015 TA KATAΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ. Στοιχεία ανατομίας και φυσιολογίας της σπονδυλικής στήλης και του νωτιαίου μυελού. Εισαγωγικά στοιχεία TA KATAΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Στοιχεία ανατομίας και φυσιολογίας της σπονδυλικής στήλης και του νωτιαίου μυελού Σπονδυλική στήλη: 7 αυχενικοί, 12 θωρακικοί, 5 οσφυϊκοί, 5 ιεροί και 4-5 κοκκυγικοί

Διαβάστε περισσότερα

Παρακάτω παραθέτω για σύγκριση μια φυσιολογική (αριστερά) με μια ε κ φ υ λ ι σ μ έ ν η ( δ ε ξ ι ά ) Σ π ο ν δ υ λ ι κ ή Σ τ ή λ η

Παρακάτω παραθέτω για σύγκριση μια φυσιολογική (αριστερά) με μια ε κ φ υ λ ι σ μ έ ν η ( δ ε ξ ι ά ) Σ π ο ν δ υ λ ι κ ή Σ τ ή λ η Εκφυλιστικη Νοσος Οσφυικης Μοιρας ΓΕΝΙΚΑ: Η εκφυλιστική νόσος συνήθως παρουσιάζεται σε πιο προχωρημένες ηλικίες και αποτελεί το τελικό αποτέλεσμα της φυσιολογικής διαδικάσίας εκφύλισης/ γήρανσης του οργανισμού.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΡΙΝΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ ΦΑΡΥΓΓΑΣ ΛΑΡΥΓΓΑΣ ΤΡΑΧΕΙΑ ΒΡΟΓΧΟΙ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ ΠΛΕΥΡΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Θυρεοειδής χόνδρος Κρικοθυρεοειδής σύνδεσμος ΤΡΑΧΕΙΑ Κρικοειδής χόνδρος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΙΣ ΟΓΚΟΙ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ

ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΙΣ ΟΓΚΟΙ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΙΣ ΟΓΚΟΙ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΓΕΝΙΚΑ: Αποτελούν τη μειονότητα των όγκων που απαντώνται στη σπονδυλική στήλη, καθότι οι περισσότεροι είναι αποτέλεσμα μεταστατικής νόσου ή συστηματικής παθήσεως (μυέλωμα,

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΣΤΗΛΗ

ΦΥΣΙΟ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΣΤΗΛΗ ΦΥΣΙΟ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΣΤΗΛΗ Α1-Α7 ΑΜΣΣ Μοίρες της ΣΣ Θ1-Θ12 ΘΜΣΣ Ο1-Ο5 ΟΜΣΣ Κόκκυγας Ι1-Ι5 Ιερά μοίρα Υπερηχογράφημα κύησης: Σπονδυλική στήλη εμβρύου Ανατομία ΑΜΣΣ Α1 άτλας Εγκάρσιο τρήμα Α4 εκ των άνω Σώμα

Διαβάστε περισσότερα

Πρόσθιο Κοιλιακό Τοίχωµα & Πύελος

Πρόσθιο Κοιλιακό Τοίχωµα & Πύελος Πρόσθιο Κοιλιακό Τοίχωµα & Πύελος Ι. Γενικά Α. Η κοιλία είναι το τµήµα του κόρµου που βρίσκεται µεταξύ του θώρακα (διάφραγµα) προς τα πάνω και της πυέλου (είσοδο της µικρής πυέλου) προς τα κάτω. Η πύελος

Διαβάστε περισσότερα

Αυχενική μοίρα σπονδυλικής στήλης Ινιακό οστό Σπονδυλικές & κρανιοσπονδυλικές διαρθρώσεις. Παρουσίαση: Πιάγκου Μάρα

Αυχενική μοίρα σπονδυλικής στήλης Ινιακό οστό Σπονδυλικές & κρανιοσπονδυλικές διαρθρώσεις. Παρουσίαση: Πιάγκου Μάρα Αυχενική μοίρα σπονδυλικής στήλης Ινιακό οστό Σπονδυλικές & κρανιοσπονδυλικές διαρθρώσεις Παρουσίαση: Πιάγκου Μάρα Άθροισμα βραχέων οστών - 33-34 σπόνδυλοι στο ραχιαίο τμήμα μέσου επιπέδου κορμού 24 κινητοί

Διαβάστε περισσότερα

Κινητικό σύστημα του ανθρώπου Σπονδυλική Στήλη

Κινητικό σύστημα του ανθρώπου Σπονδυλική Στήλη Κινητικό σύστημα του ανθρώπου Σπονδυλική Στήλη Μάλλιου Βίβιαν Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ Φυσικοθεραπεύτρια Μπενέκα Νατάσσα Αναπλ. Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ . Σπονδυλική στήλη-περιγραφή οστών θωρακικού κλωβού και

Διαβάστε περισσότερα

Αντιμετώπιση συμπτωμάτων vs. Αποκατάσταση της αιτίας του πόνου και της δυσλειτουργίας

Αντιμετώπιση συμπτωμάτων vs. Αποκατάσταση της αιτίας του πόνου και της δυσλειτουργίας ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΣ Αντιμετώπιση συμπτωμάτων vs. Αποκατάσταση της αιτίας του πόνου και της δυσλειτουργίας Ο πατέρας της Οστεοπαθητικής Dr A. T. Still, διατύπωσε την άποψη στις αρχές του 20ου αιώνα ότι

Διαβάστε περισσότερα

Σ Υ Μ Π Ι Ε Σ Τ Ι Κ Ε Σ Μ Υ Ε Λ Ο Π Α Θ Ε Ι Ε Σ

Σ Υ Μ Π Ι Ε Σ Τ Ι Κ Ε Σ Μ Υ Ε Λ Ο Π Α Θ Ε Ι Ε Σ Σ Υ Μ Π Ι Ε Σ Τ Ι Κ Ε Σ Μ Υ Ε Λ Ο Π Α Θ Ε Ι Ε Σ Α. ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΟΥ ΔΙΣΚΟΥ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΣΥΜΠΙΕΣΗ ΤΟΥ ΝΩΤΙΑΙΟΥ ΜΥΕΛΟΥ Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι βρίσκονται μεταξύ των σωμάτων των σπονδύλων. Ο ρόλος

Διαβάστε περισσότερα

Σπονδυλόλυση και Σπονδυλολίσθηση: Δυο παθήσεις τις σπονδυλικής στήλης

Σπονδυλόλυση και Σπονδυλολίσθηση: Δυο παθήσεις τις σπονδυλικής στήλης Σπονδυλόλυση και Σπονδυλολίσθηση: Δυο παθήσεις τις σπονδυλικής στήλης Ποια είναι τα αίτια και πώς γίνεται η διάγνωση της σπονδυλόλυσης και της σπονδυλολίσθησης; Τρόποι αντιμετώπισης. Γράφει ο Αθανασάκης

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογική κύφωση Στενός σπονδυλικός σωλήνας Προσανατολισμός των οπισθίων αρθρώσεων Πλευρές σταθερότητα Μυελικός κώνος Θ12-Ο1

Φυσιολογική κύφωση Στενός σπονδυλικός σωλήνας Προσανατολισμός των οπισθίων αρθρώσεων Πλευρές σταθερότητα Μυελικός κώνος Θ12-Ο1 Φυσιολογική κύφωση Στενός σπονδυλικός σωλήνας Προσανατολισμός των οπισθίων αρθρώσεων Πλευρές σταθερότητα Μυελικός κώνος Θ12-Ο1 Φυσιολογική λόρδωση Μεγαλύτερα σπονδυλικά σώματα Προσανατολισμός οπισθίων

Διαβάστε περισσότερα

ΟΠΙΣΘΙΟ ΚΟΙΛΙΑΚΟ ΤΟΙΧΩΜΑ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ

ΟΠΙΣΘΙΟ ΚΟΙΛΙΑΚΟ ΤΟΙΧΩΜΑ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΟΠΙΣΘΙΟ ΚΟΙΛΙΑΚΟ ΤΟΙΧΩΜΑ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΟΣΤΑ (ΟΣΦΥΙΚΟΙ ΣΠΟΝΔΥΛΟΙ ΙΕΡΟ) ΟΣΦΥΙΚΟΙ ΣΠΟΝΔΥΛΟΙ Μεγαλύτεροι σε μέγεθος και όγκο, με κοντούς και παχείς αυχένες, ευρύτερες

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Τσαπακίδης Ιωάννης, Χειρουργός Ορθοπαιδικός

Γράφει: Τσαπακίδης Ιωάννης, Χειρουργός Ορθοπαιδικός Γράφει: Τσαπακίδης Ιωάννης, Χειρουργός Ορθοπαιδικός Η οστεοτομία είναι μια επέμβαση με την οποία ο χειρουργός διαχωρίζει το οστό (προκαλεί δηλαδή, τεχνικά κάταγμα). Στη συνέχεια επανατοποθετεί τα κομμάτια

Διαβάστε περισσότερα

Όγκοι της Σπονδυλικής Στήλης Εισαγωγή Ανατομία

Όγκοι της Σπονδυλικής Στήλης Εισαγωγή Ανατομία Όγκοι της Σπονδυλικής Στήλης Εισαγωγή Οι όγκοι της σπονδυλικής στήλης (ΣΣ) αποτελούν παθολογικές νοσολογικές οντότητες με μη ελεγχόμενο πολλαπλασιασμό των κυττάρων. Μπορεί να είναι όγκοι βραδείας ανάπτυξης

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΤΕΟΛΟΓΙΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΛΟΓΙΑ

ΟΣΤΕΟΛΟΓΙΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΛΟΓΙΑ ΟΣΤΕΟΛΟΓΙΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΛΟΓΙΑ Ι. ΟΣΤΕΟΛΟΓΙΑ Α. Οστά = στερεά µορφή συνδετικού ιστού 1. αποτελούν τον κύριο στηρικτικό ιστό του σώµατος 2. το σκελετικό σύστηµα περιλαµβάνει 205 οστά Β. Το σκελετικό σύστηµα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΟΣΦΥΙΚΗ ΣΤΕΝΩΣΗ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΛΙΝΑ ΕΥΣΤΑΘΙΟY ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ

ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΟΣΦΥΙΚΗ ΣΤΕΝΩΣΗ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΛΙΝΑ ΕΥΣΤΑΘΙΟY ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΟΣΦΥΙΚΗ ΣΤΕΝΩΣΗ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΛΙΝΑ ΕΥΣΤΑΘΙΟY ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ Μία από της σημαντικότερες παθήσεις που αλλοιώνουν την ποιότητα της ζωής του ανθρώπου, στην ώριμη ηλικία, είναι και η σπονδυλική

Διαβάστε περισσότερα

Χειρουργική Θεραπεία των Οστεοπορωτικών Καταγμάτων

Χειρουργική Θεραπεία των Οστεοπορωτικών Καταγμάτων Χειρουργική Θεραπεία των Οστεοπορωτικών Καταγμάτων Η εμφάνιση καταγμάτων αποτελεί την κυριότερη επιπλοκή της οστεοπόρωσης. Τα περισσότερα κατάγματα επουλώνονται χωρίς να υπάρχει ανάγκη χειρουργικής επέμβασης,

Διαβάστε περισσότερα

1. Πρόσθια αυχενική δισκεκτομή και σπονδυλοδεσία

1. Πρόσθια αυχενική δισκεκτομή και σπονδυλοδεσία ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΥΛΙΚΩΝ ΟΣΤΕΟΣΥΝΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΩΝ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Παρατηρήσεις : 1) Για όλα τα εμφυτεύματα της σπονδυλικής στήλης είναι απαραίτητη η διάθεση των κατάλληλων

Διαβάστε περισσότερα

Άνω και κάτω στόμιο θώρακα Το κάτω στόμιο αφορίζεται από το πλευρικό τόξο και την ξιφοειδή απόφυση. Το άνω από τις 2 πρώτες πλευρές

Άνω και κάτω στόμιο θώρακα Το κάτω στόμιο αφορίζεται από το πλευρικό τόξο και την ξιφοειδή απόφυση. Το άνω από τις 2 πρώτες πλευρές Ο ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΟΥ ΘΩΡΑΚΑ Ο οστεοχόνδρινος θωρακικός κλωβός σχηματίζεται: 1. Ραχιαία, από τμήμα της Σπονδυλικής Στήλης (12 θωρακικοί σπόνδυλοι & μεσοσπονδύλιοι δίσκοι), 2. Κυκλοτερώς, από 12 ζεύγη πλευρών

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟ + ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ = Α & Ω ΣΤΗΝ! ΑΠΛΕΣ ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΕΣ (Βασική απεικονιστική μέθοδος) ΠΡΟΣΘΙΟΠΙΣΘΙΑ ΠΛΑΓΙΑ ΛΟΞΗ ΕΙΔΙΚΗ ΑΠΛΕΣ ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΕΣ (Βασική

Διαβάστε περισσότερα

Μαθήματα Ανατομίας 2011-2012

Μαθήματα Ανατομίας 2011-2012 Μαθήματα Ανατομίας 2011-2012 Θωρακικό τοίχωμα Κ. Αλπαντάκη Θώρακας Γενική επισκόπηση Σχετικοί όροι Θώρακας Θωρακικός κλωβός Θωρακικό τοίχωμα Θωρακική κοιλότητα Σχετικοί όροι Θώρακας Περιοχή του σώματος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ ΙΑΤΡΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΥ ΝΕΥΡΟΥ ΣΕ ΑΝΔΡΑ 58 ΕΤΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ. Δ. Τσίντζας, Γ. Γερνάς, Π.

ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ ΙΑΤΡΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΥ ΝΕΥΡΟΥ ΣΕ ΑΝΔΡΑ 58 ΕΤΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ. Δ. Τσίντζας, Γ. Γερνάς, Π. Σχήμα 1: Η πορεία του Παρουσίαση Περιστατικού Εικ. 2: Πτερυγοειδής (ΑΡ) ωμοπλάτη Κέντρο Αποθεραπείας Φυσικής Κέντρο Αποθεραπείας Φυσικής. Το παραπληρωματικό νεύρο, που είναι ένα κυρίως κινητικό νεύρο,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΣΩΣΗ Η ΑΚΡΩΤΗΡΙΑΣΜΟΣ ΣΕ ΣΟΒΑΡΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ

ΔΙΑΣΩΣΗ Η ΑΚΡΩΤΗΡΙΑΣΜΟΣ ΣΕ ΣΟΒΑΡΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΔΙΑΣΩΣΗ Η ΑΚΡΩΤΗΡΙΑΣΜΟΣ ΣΕ ΣΟΒΑΡΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ Χατζώκος Γ. Ιπποκράτης Οι ακρωτηριασμοί στην Ορθοπαιδική αποτελούν την έσχατη λύση για την αντιμετώπιση σοβαρών προβλημάτων ενός άκρου το οποίο είναι αδύνατον

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΙΣΔΙΑΣΤΑΤΗ ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΉΣ ΣΤΗΛΗΣ ΕΝΑ ΒΗΜΑ ΨΗΛΟΤΕΡΑ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ

ΤΡΙΣΔΙΑΣΤΑΤΗ ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΉΣ ΣΤΗΛΗΣ ΕΝΑ ΒΗΜΑ ΨΗΛΟΤΕΡΑ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΡΙΣΔΙΑΣΤΑΤΗ ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΉΣ ΣΤΗΛΗΣ ΕΝΑ ΒΗΜΑ ΨΗΛΟΤΕΡΑ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ Δρ. Π. Κωνσταντινίδης Η Μαγνητική Τοµογραφία της σπονδυλικής στήλης αποτελεί εδώ και χρόνια την κορυφαία µέθοδο

Διαβάστε περισσότερα

Οσφυϊκό Πλέγµα και Νεύρα

Οσφυϊκό Πλέγµα και Νεύρα Οσφυϊκό Πλέγµα και Νεύρα Εισαγωγή Σχηµατισµός Κλάδοι του Οσφυϊκού Πλέγµατος Μηριαίο Νεύρο (Ο2-Ο4) Εισαγωγή Η κινητικότητα και η γενική αισθητικότητα του κάτω άκρου εξυπηρετούνται από τους τελικούς κλάδους

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 9ο ΜΕΡΟΣ Α Η ΑΙΜΑΤΩΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ 9ο ΜΕΡΟΣ Α Η ΑΙΜΑΤΩΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΜΑΘΗΜΑ 9ο ΜΕΡΟΣ Α Η ΑΙΜΑΤΩΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ Η ΑΙΜΑΤΩΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ Ο εγκέφαλος αρδεύεται από : 1. Τις δύο έσω καρωτίδες και τους κλάδους τους 2. Τις δύο σπονδυλικές αρτηρίες και τους κλάδους τους Οι τέσσερις

Διαβάστε περισσότερα

Κάτω Άκρο Οι Χώρες του Μηρού

Κάτω Άκρο Οι Χώρες του Μηρού Κάτω Άκρο Οι Χώρες του Μηρού Ι. Γενικά Α. 3εις σηµαντικές ζώνες των κάτω άκρων 1. Μηριαίο τρίγωνο 2. Ο πόρος των προσαγωγών 3. Ο ιγνυακός βόθρος Β. Μηριαίο οστό 1. Είναι το επιµηκέστερο, το ισχυρότερο

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟ 4 ΠΥΕΛΟΣ - ΙΣΧΙΑ

ΦΥΣΙΟ 4 ΠΥΕΛΟΣ - ΙΣΧΙΑ ΦΥΣΙΟ 4 ΠΥΕΛΟΣ - ΙΣΧΙΑ ΠΥΕΛΟΣ 1. Πρόσθια κάτω λαγόνια άκανθα, 2. Ιερό οστό, 3. Πρόσθια άνω λαγόνια άκανθα, 4. Ηβική σύμφυση, 5. Λαγόνιο οστό, 6. Κόκκυγας, 7. 5ος οσφυϊκός σπόνδυλος, 8. Ιερολαγόνια άρθρωση,

Διαβάστε περισσότερα

YΠΟΤΡΟΧΑΝΤΗΡΙΑ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ. Από τον ελάσσονα τροχαντήρα έως το όριο άνω προς μέσο τριτημόριο του μηριαίου

YΠΟΤΡΟΧΑΝΤΗΡΙΑ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ. Από τον ελάσσονα τροχαντήρα έως το όριο άνω προς μέσο τριτημόριο του μηριαίου YΠΟΤΡΟΧΑΝΤΗΡΙΑ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ Από τον ελάσσονα τροχαντήρα έως το όριο άνω προς μέσο τριτημόριο του μηριαίου ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΩΝ Το κεντρικό τμήμα ευρίσκεται σε κάμψη απαγωγή έξω στροφή (λαγονοψοϊτης- απαγωγείς,

Διαβάστε περισσότερα

Ο Σκελετός της Πυέλου

Ο Σκελετός της Πυέλου Ο Σκελετός της Πυέλου E Johnson Αν. Καθηγήτρια Εργαστήριο Ανατοµίας Η Πύελος το κατώτερο σηµείο του κορµού προς τα κάτω συνέχεια της κοιλιάς η πυελική κοιλότητα = κατώτερο τµήµα της κοιλιακής χώρας εντοπίζεται

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Κάντε κλικ για να επεξεργαστείτε τον υπότιτλο του υποδείγματος

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Κάντε κλικ για να επεξεργαστείτε τον υπότιτλο του υποδείγματος ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Κάντε κλικ για να επεξεργαστείτε τον υπότιτλο του υποδείγματος ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Κυκλοφορικό σύστημα Αιμοφόρο 1. 2. Καρδιά Αιμοφόρα αγγεία Λεμφοφόρο Αρτηρίες Λεμφικά τριχοειδή Φλέβες

Διαβάστε περισσότερα

Α. Μουλοπούλου ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΜΑΓΝΗΤΙΚΗΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑΣ ΣΤΟ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: Η ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΣΤΗΛΗ

Α. Μουλοπούλου ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΜΑΓΝΗΤΙΚΗΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑΣ ΣΤΟ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: Η ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΣΤΗΛΗ Α. Μουλοπούλου ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΜΑΓΝΗΤΙΚΗΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑΣ ΣΤΟ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: Η ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΣΤΗΛΗ Το σήμα στην Μαγνητική Τομογραφία Τ1 ακολουθία: το λίπος έχει το νερό έχει Τ2 ακολουθία: το νερό έχει Τ1 Τ2

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΥ ΝΕΥΡΟΥ ΣΕ ΑΝΔΡΑ 58 ΕΤΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ

ΙΑΤΡΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΥ ΝΕΥΡΟΥ ΣΕ ΑΝΔΡΑ 58 ΕΤΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ ΙΑΤΡΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΥ ΝΕΥΡΟΥ ΣΕ ΑΝΔΡΑ 58 Δ. Τσίντζας, Γ. Γερνάς, Π. Πλυτά Κέντρο Αποθεραπείας Φυσικής και Κοινωνικής Αποκατάστασης (Κ.Α.Φ.Κ.Α.) Αμφιλοχίας. Εισαγωγή Το παραπληρωματικό

Διαβάστε περισσότερα

Η Λευκή Ουσία του Νωτιαίου Μυελού

Η Λευκή Ουσία του Νωτιαίου Μυελού Η Λευκή Ουσία του Νωτιαίου Μυελού λκλλκλκλλκκκκ Εισαγωγή Ανιόντα Δεµάτια του Νωτιαίου Μυελού Ανιόντα Δεµάτια της Πρόσθιας Δέσµης Ανιόντα Δεµάτια της Πλάγιας Δέσµης Ανιόντα Δεµάτια της Οπίσθιας Δέσµης Κατιόντα

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΦΥΓΟΝΤΑ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΑΣΤΡΑΓΑΛΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΙΚΡΗΣ ΒΙΑΣ ΣΤΡΟΦΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΟ ΟΚΝΗΜΙΚΗΣ.

ΙΑΦΥΓΟΝΤΑ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΑΣΤΡΑΓΑΛΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΙΚΡΗΣ ΒΙΑΣ ΣΤΡΟΦΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΟ ΟΚΝΗΜΙΚΗΣ. ΙΑΦΥΓΟΝΤΑ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΑΣΤΡΑΓΑΛΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΙΚΡΗΣ ΒΙΑΣ ΣΤΡΟΦΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΟ ΟΚΝΗΜΙΚΗΣ. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΑΞΟΝΙΚΗΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑΣ (CT)( N.Λασανιάνος, Ν.Κανακάρης, Α.Παπαθανασόπουλος, Π.Γιαννούδης 65o Πανελλήνιο

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία ΑΜΣΣ. Α4 εκ των άνω Σώμα. Α1 άτλας. Εγκάρσιο τρήμα. Εγκάρσιο τρήμα σπονδυλική αρτ. & φλέβα. Νωτιαίος μυελός

Ανατομία ΑΜΣΣ. Α4 εκ των άνω Σώμα. Α1 άτλας. Εγκάρσιο τρήμα. Εγκάρσιο τρήμα σπονδυλική αρτ. & φλέβα. Νωτιαίος μυελός Τραύμα της ΑΜΣΣ Ανατομία ΑΜΣΣ Α1 άτλας Εγκάρσιο τρήμα Α4 εκ των άνω Σώμα οδόντας Α2 άξονας Νωτιαίος μυελός Εγκάρσιο τρήμα σπονδυλική αρτ. & φλέβα Ινιακή ατλαντο - αξονική ένωση Gerlock AJ, Heller RM, Kaye

Διαβάστε περισσότερα

Σύνδροµο Καρπιαίου Σωλήνα

Σύνδροµο Καρπιαίου Σωλήνα Σύνδροµο Καρπιαίου Σωλήνα Το σύνδροµο του καρπιαίου σωλήνα είναι µία συνήθης αιτία πόνου και διαταραχής της αισθητικότητας στα χέρια. Οφείλεται σε πίεση του µέσου νεύρου στην περιοχή του καρπού. Στην περιοχή

Διαβάστε περισσότερα

Συνέντευξη με τον Ορθοπαιδικό Χειρουργό σπονδυλικής στήλης, Νικόλαο Μπενάρδο

Συνέντευξη με τον Ορθοπαιδικό Χειρουργό σπονδυλικής στήλης, Νικόλαο Μπενάρδο Συνέντευξη με τον Ορθοπαιδικό Χειρουργό σπονδυλικής στήλης, Νικόλαο Μπενάρδο Τέλος Εποχής για τις επώδυνες και δύσκολες επεμβάσεις στη σπονδυλική στήλη φέρνει μια νέα πρωτοποριακή τεχνική ενδοσκοπικής

Διαβάστε περισσότερα

1. Πατήστε στο ανθρωπάκι, πάνω αριστερά στο παράθυρο και επιλέξτε «ΣΧΕΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ» - ΜΥΪΚΟ

1. Πατήστε στο ανθρωπάκι, πάνω αριστερά στο παράθυρο και επιλέξτε «ΣΧΕΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ» - ΜΥΪΚΟ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΡΕΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (1) ΤΑΞΗ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΠΕΡΑΚΗ ΑΛΕΞΑΝ ΡΑ ΒΙΟΛΟΓΟΣ 10ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΑΡΙΣΑΣ SOFTWARE: «Εγκυκλοπαίδεια του ανθρώπινου Σώµατος». Μπαίνουµε στο πρόγραµµα και επιλέγουµε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ. Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς»

ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ. Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς» ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς» ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ Οι επιπλοκές του διαβήτη στον άκρο πόδα αποτελούν μια από τις συχνότερες αιτίες: νοσηρότητας,

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΟΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ

ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΟΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΟΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ Τι είναι ο υδροκέφαλος παθολογική αύξηση της ποσότητας εγκεφαλονωτιαίου υγρού εντός της κρανιακής κοιλότητας που αντανακλά σε αύξηση των διαστάσεων των κοιλιών του εγκεφάλου. Η

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΥΛΙΚΩΝ ΟΣΤΕΟΣΥΝΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΩΝ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΥΛΙΚΩΝ ΟΣΤΕΟΣΥΝΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΩΝ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΥΛΙΚΩΝ ΟΣΤΕΟΣΥΝΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΩΝ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Παρατηρήσεις : 1) Για όλα τα εμφυτεύματα της σπονδυλικής στήλης είναι απαραίτητη η διάθεση των κατάλληλων

Διαβάστε περισσότερα

Αρ. Πρωτ. Γ32/ 786. ΠΡΟΣ 1.Όλες τις Νοµαρχιακές & Τοπ. Μονάδες Υγείας & Νοσ/µεία ΙΚΑ 2. Όλα τα Περ/κά Τοπικά Υπ/τα & Παρ/τα ΙΚΑ

Αρ. Πρωτ. Γ32/ 786. ΠΡΟΣ 1.Όλες τις Νοµαρχιακές & Τοπ. Μονάδες Υγείας & Νοσ/µεία ΙΚΑ 2. Όλα τα Περ/κά Τοπικά Υπ/τα & Παρ/τα ΙΚΑ ΓΕΝΙΚΟ ΈΓΓΡΑΦΟ ΑΘΗΝΑ 11-6-08 ΙΟΙΚΗΣΗ ΓΕΝΙΚΗ /ΝΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ /ΝΣΗ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΜΗΜΑ ΚΛΕΙΣΤΗΣ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ Πληροφορίες : κ. αφνοµήλη Ταχ. /νση: Αγ. Κων/νου 8, 10241 Τηλέφωνο : 210 5215218

Διαβάστε περισσότερα

Ατλαντό-Ινιακή Δυσλειτουργία Δυσλειτουργία στην ένωση του κρανίου με τον κορμό στο νεογέννητο μωρό (Ατλαντό-Ινιακή Δυσλειτουργία)

Ατλαντό-Ινιακή Δυσλειτουργία Δυσλειτουργία στην ένωση του κρανίου με τον κορμό στο νεογέννητο μωρό (Ατλαντό-Ινιακή Δυσλειτουργία) Ατλαντό-Ινιακή Δυσλειτουργία Δυσλειτουργία στην ένωση του κρανίου με τον κορμό στο νεογέννητο μωρό (Ατλαντό-Ινιακή Δυσλειτουργία) Τα νεογέννητα μωρά διαφέρουν από τους ενήλικες, ή ακόμα από τα μεγαλύτερα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΕΜΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΕΜΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΕΜΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ Η σταθερότητα της ΣΣ επιτυγχάνεται με τη βοήθεια μιας σειράς από ανατομικές δομές οι οποίες έχουν έτσι εξελιχθεί ώστε να ανθίστανται σε όλες τις δυνάμεις οι οποίες μπορεί δυνητικά

Διαβάστε περισσότερα

Ρήξη του Τενοντίου Πετάλου του Ώμου: Γενικές Πληροφορίες

Ρήξη του Τενοντίου Πετάλου του Ώμου: Γενικές Πληροφορίες Ρήξη του Τενοντίου Πετάλου του Ώμου: Γενικές Πληροφορίες Ποιά είναι η ανατομική κατασκευή του ώμου; Η άρθρωση του ώμου σχηματίζεται από την σύνδεση τριών οστών: του βραχιονίου, της ωμοπλάτης και της κλείδας.

Διαβάστε περισσότερα

Η Αρθροσκόπηση της Ποδοκνημικής Άρθρωσης

Η Αρθροσκόπηση της Ποδοκνημικής Άρθρωσης Η Αρθροσκόπηση της Ποδοκνημικής Άρθρωσης Ανατομική της Ποδοκνημικής Άρθρωσης Η ποδοκνημική άρθρωση είναι η άρθρωση που σχηματίζεται στη θέση σύνδεσης τριών οστών: του κάτω άκρου της περόνης προς τα έξω

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΟΣΤΕΟΑΡΘΡΙΤΙΔΑΣ

ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΟΣΤΕΟΑΡΘΡΙΤΙΔΑΣ ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΟΣΤΕΟΑΡΘΡΙΤΙΔΑΣ Σε ποιούς ασθενείς µε τι µακροχρόνια αποτελέσµατα. Νικ. Λάγιος Χειρ. Ορθοπαιδικός Διευθυντής Α Ορθοπαιδικής Κλινικής Ι ΙΑΣΩ GENERAL ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΟΣΤΕΟΑΡΘΡΙΤΙΔΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ο Πρόσθιος Χιαστός Σύνδεσμος του Γόνατος και η Συνδεσμοπλαστική

Ο Πρόσθιος Χιαστός Σύνδεσμος του Γόνατος και η Συνδεσμοπλαστική Ο Πρόσθιος Χιαστός Σύνδεσμος του Γόνατος και η Συνδεσμοπλαστική Ποιά είναι η ανατομική κατασκευή του γόνατος; Η άρθρωση του γόνατος σχηματίζεται από το μηριαίο οστό και από την κνήμη. Τα άκρα των οστών

Διαβάστε περισσότερα

Τετάρτη 24 Οκτωβρίου 2012

Τετάρτη 24 Οκτωβρίου 2012 Δελτίο Τύπου Τετάρτη 24 Οκτωβρίου 2012 «Διαστημικές» προδιαγραφές στη διενέργεια και των πλέον λεπτών επεμβάσεων της σύγχρονης Νευροχειρουργικής και Ορθοπαιδικής Χειρουργικής, με τεράστια οφέλη για τους

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Νικόλαος Σεκούρης, Ορθοπαιδικός - Χειρουργός

Γράφει: Νικόλαος Σεκούρης, Ορθοπαιδικός - Χειρουργός Γράφει: Νικόλαος Σεκούρης, Ορθοπαιδικός - Χειρουργός Η κήλη του δίσκου μπορεί να προκαλέσει σοβαρό πόνο στην μέση. Συχνά η κήλη μπορεί να πιέζει κάποιες νευρικές ρίζες και να προκαλεί πόνο και στα άκρα.

Διαβάστε περισσότερα

Α.Τ.Ε.Ι. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: Η ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΣΚΟΛΙΩΣΗΣ

Α.Τ.Ε.Ι. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: Η ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΣΚΟΛΙΩΣΗΣ Α.Τ.Ε.Ι. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: Η ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΣΚΟΛΙΩΣΗΣ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΚΟΤΖΑΗΛΙΑΣ ΔΙΟΜΗΔΗΣ ΦΟΙΤΗΤΗΣ: ΟΝΤΑΜΠΑΣΟΓΛΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι για την αρθροπλαστική του ισχίου και του γόνατος

Ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι για την αρθροπλαστική του ισχίου και του γόνατος Ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι για την αρθροπλαστική του ισχίου και του γόνατος 1. Τι είναι οι ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι για την αντικατάσταση ισχίου και γόνατος; Ο όρος ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι (ΕΕΜ)

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση στάσης. Τυπικές στάσεις & βασικά χαρακτηριστικά αυτών

Αξιολόγηση στάσης. Τυπικές στάσεις & βασικά χαρακτηριστικά αυτών Αξιολόγηση στάσης Τυπικές στάσεις & βασικά χαρακτηριστικά αυτών Εικόνα 1. Τυπικές όρθιες στάσεις. Τέλια όρθια στάση (Α), κυφω-λορφωτική στάση (Β), στάση επίπεδης ράχης (C) & χαλαρή στάση (D). Τέλεια όρθια

Διαβάστε περισσότερα

Επεμβατική Ακτινολογία: Η εναλλακτική σου στη χειρουργική

Επεμβατική Ακτινολογία: Η εναλλακτική σου στη χειρουργική Επεμβατική Ακτινολογία Ενημέρωση Ασθενών Επεμβατική Ακτινολογία: Η εναλλακτική σου στη χειρουργική Τα τελευταία 20 χρόνια, η Επεμβατική Ακτινολογία παρουσιάζει διαρκή εξέλιξη και αποτελεί μία πολύτιμη

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΣΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΦΛΕΓΜΟΝΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ. Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς»

Η ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΣΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΦΛΕΓΜΟΝΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ. Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς» Η ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΣΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΦΛΕΓΜΟΝΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς» ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ Η ανάπτυξη φλεγμονής στο διαβητικό άκρο πόδα αποτελεί μια από τις συχνότερες

Διαβάστε περισσότερα

Δρόσος Βασίλειος Ειδικευόμενος χειρουργικής θώρακος ΓΝΝΘΑ Η ΣΩΤΗΡΙΑ

Δρόσος Βασίλειος Ειδικευόμενος χειρουργικής θώρακος ΓΝΝΘΑ Η ΣΩΤΗΡΙΑ Δρόσος Βασίλειος Ειδικευόμενος χειρουργικής θώρακος ΓΝΝΘΑ Η ΣΩΤΗΡΙΑ Γένικά στοιχεία ανατομίας Δύο μεσολόβιες σχισμές στον δεξιό πνεύμονα : μικρή-οριζόντια μεγάλη-λοξή Τον χωρίζουν σε 3 λοβούς Άνω Μέσο

Διαβάστε περισσότερα

Βουβωνική Χώρα. Ι. Βουβωνικός Χώρα

Βουβωνική Χώρα. Ι. Βουβωνικός Χώρα Βουβωνική Χώρα Ι. Βουβωνικός Χώρα Α. Βουβωνικός Σύνδεσµος (του Poupart) Δεν είναι πραγµατικός σύνδεσµος Είναι η αναδίπλωση προς τα έσω του ελευθέρου κάτω χείλους του έξω λοξού µυός από την εκφυσή του από

Διαβάστε περισσότερα

13 Επιστημονική Συνάντηση Ρευματολόγων Βορειοδυτικής 21 & 22 Ιανουαρίου 2011, Μέτσοβο. Ο ρόλος της µαγνητικής τοµογραφίας στις σπονδυλοαρθροπάθειες

13 Επιστημονική Συνάντηση Ρευματολόγων Βορειοδυτικής 21 & 22 Ιανουαρίου 2011, Μέτσοβο. Ο ρόλος της µαγνητικής τοµογραφίας στις σπονδυλοαρθροπάθειες 13 Επιστημονική Συνάντηση Ρευματολόγων Βορειοδυτικής Ελλάδος 21 & 22 Ιανουαρίου 2011, Μέτσοβο Ο ρόλος της µαγνητικής τοµογραφίας στις σπονδυλοαρθροπάθειες Σε ασθενείς µε οροαρνητική σπονδυλαρθροπάθεια

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΚΗΛΗ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΣΧΕΟΥ - ΥΔΡΟΚΗΛΗ - ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ - ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΝΟΥ - ΚΥΣΤΗ ΕΠΙΔΙΔΥΜΙΔΑΣ - ΣΠΕΡΜΑΤΟΚΥΣΤΗ - ΚΥΣΤΕΣ ΟΣΧΕΟΥ

ΥΔΡΟΚΗΛΗ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΣΧΕΟΥ - ΥΔΡΟΚΗΛΗ - ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ - ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΝΟΥ - ΚΥΣΤΗ ΕΠΙΔΙΔΥΜΙΔΑΣ - ΣΠΕΡΜΑΤΟΚΥΣΤΗ - ΚΥΣΤΕΣ ΟΣΧΕΟΥ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΣΧΕΟΥ - ΥΔΡΟΚΗΛΗ - ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ - ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΝΟΥ - ΚΥΣΤΗ ΕΠΙΔΙΔΥΜΙΔΑΣ - ΣΠΕΡΜΑΤΟΚΥΣΤΗ - ΚΥΣΤΕΣ ΟΣΧΕΟΥ ΥΔΡΟΚΗΛΗ Είναι η συλλογή υγρού μεταξύ των πετάλων του ιδίως ελυτροειδούς χιτώνα

Διαβάστε περισσότερα

Οστεολογία Ι. Ioannis Lazarettos. MD PhD Orthopaedic Surgeon

Οστεολογία Ι. Ioannis Lazarettos. MD PhD Orthopaedic Surgeon Οστεολογία Ι Ioannis Lazarettos MD PhD Οστεολογία Οστά Τα οστά αποτελούνται από ένα οργανικό υπόστρωμα από ινώδη συνδετικό ιστό εμποτισμένο με μεταλλικά άλατα (σκληρότητα & ελαστικότητα) Δομή Συστατικά

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΜΣΣ- ΚΑΤΩ ΑΚΡΩΝ. ΤΣΑΟΥΣΗΣ Θ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Ειδικευόμενος Ιατρός

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΜΣΣ- ΚΑΤΩ ΑΚΡΩΝ. ΤΣΑΟΥΣΗΣ Θ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Ειδικευόμενος Ιατρός ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΜΣΣ- ΚΑΤΩ ΑΚΡΩΝ ΤΣΑΟΥΣΗΣ Θ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Ειδικευόμενος Ιατρός ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΟΣΦΥΑΛΓΙΑΣ Η ΠΙΟ ΚΟΙΝΗ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΣΤΟ ΔΥΤΙΚΟ ΚΟΣΜΟ Η ΠΙΟ ΚΟΙΝΗ ΑΙΤΙΑ ΑΝΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΑΤΟΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Οι Μηνίσκοι του Γόνατος και η Αρθροσκοπική Mηνισκεκτομή

Οι Μηνίσκοι του Γόνατος και η Αρθροσκοπική Mηνισκεκτομή Οι Μηνίσκοι του Γόνατος και η Αρθροσκοπική Mηνισκεκτομή Τι είναι οι μηνίσκοι του γόνατος; Οι μηνίσκοι του γόνατος είναι ινοχόνδρινοι δίσκοι σχήματος C οι οποίοι παρεμβάλλονται μεταξύ του μηριαίου και της

Διαβάστε περισσότερα

Ιερό Πλέγµα και Νεύρα λκλλκλκλλκκκκ

Ιερό Πλέγµα και Νεύρα λκλλκλκλλκκκκ Ιερό Πλέγµα και Νεύρα λκλλκλκλλκκκκ Εισαγωγή Σχηµατισµός Παράπλευροι Κλάδοι του Ιερού Πλέγµατος Μυϊκοί Παράπλευροι Κλάδοι Δερµατικοί Παράπλευροι Κλάδοι Σπλαγχνικοί Παράπλευροι Κλάδοι Τελικοί Κλάδοι του

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟ: Α.ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ & ΣΙΑ Ε.Ε-INNOVATIVE MEDICAL TECHNOLOGIES CO. ΠΡΟΣ: ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΒΟΥΛΑΣ «ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ» ΤΜΗΜΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ

ΑΠΟ: Α.ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ & ΣΙΑ Ε.Ε-INNOVATIVE MEDICAL TECHNOLOGIES CO. ΠΡΟΣ: ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΒΟΥΛΑΣ «ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ» ΤΜΗΜΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ Χολαργός, 03/05/2017 ΑΠΟ: Α.ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ & ΣΙΑ Ε.Ε-INNOVATIVE MEDICAL TECHNOLOGIES CO. ΠΡΟΣ: ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΒΟΥΛΑΣ «ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ» ΤΜΗΜΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ κος Β.ΜΠΟΥΡΟΥΝΗΣ ΘΕΜΑ:ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΑ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ

ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΑ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΑ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ 1ο ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟ: Ca ΝΕΦΡΟΥ Κλαµπάτσας Αθανάσιος Ουρολόγος Επ. Α Ουρολογικό-Ογκολογικό Τµήµα Α.Ν.Θ. «ΘΕΑΓΕΝΕΙΟ» Άνδρας ασθενής ηλικίας 64 ετών Με ατοµικό αναµνηστικό ελεύθερο

Διαβάστε περισσότερα

Κάτω Άκρο. 1. Κνήµη. Β. Διαµερίσµατα της Κνήµης

Κάτω Άκρο. 1. Κνήµη. Β. Διαµερίσµατα της Κνήµης Κάτω Άκρο Κνήµη ΙV. Κνήµη Α. Οστά Η κνήµη & η περόνη είναι τα οστά της κνήµης. Τα σώµατα τους συνδέονται µε ένα µεσόστεο υµένα που αποτελείται από ισχυρές λοξές ίνες. 1. Κνήµη Το δεύτερο µεγαλύτερο οστό

Διαβάστε περισσότερα

Χειρουργική Θεραπεία της Οστεοαρθρίτιδας

Χειρουργική Θεραπεία της Οστεοαρθρίτιδας Χειρουργική Θεραπεία της Οστεοαρθρίτιδας Η οστεοαρθρίτιδα αντιμετωπίζεται χειρουργικά όταν: α) η καταστροφή του αρθρικού χόνδρου είναι ολοκληρωτική, β) όταν υπάρχουν σημαντικά συμπτώματα, όπως πόνος ή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΚΑΙ ΣΚΟΛΙΩΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ

ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΚΑΙ ΣΚΟΛΙΩΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΚΑΙ ΣΚΟΛΙΩΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ Γεώργιος Σάπκας ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης των ενηλίκων συνοδεύεται από σημαντικές εμβιομηχανικές και βιολογικές

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήµιο Αθηνών

Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήµιο Αθηνών Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήµιο Αθηνών ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΏΣΕΙΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ Το Μυοσκελετικό Σύστηµα Δρ. Ε. Τζόνσον Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Αθήνα 2012 2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι. Α. Τα µέρη και

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομική του Γόνατος Παθολογία και Χειρουργική των Συνδέσμων. Δρ. Χρήστος Κ. Γιαννακόπουλος Ορθοπαιδικός Χειρουργός

Ανατομική του Γόνατος Παθολογία και Χειρουργική των Συνδέσμων. Δρ. Χρήστος Κ. Γιαννακόπουλος Ορθοπαιδικός Χειρουργός Ανατομική του Γόνατος Παθολογία και Χειρουργική των Συνδέσμων Δρ. Χρήστος Κ. Γιαννακόπουλος Ορθοπαιδικός Χειρουργός Προσαγωγή (ραιβότητα) Απαγωγή (βλαισότητα) Έσω στροφή Έξω στροφή Περιαγωγή Κάμψη Έκταση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΘΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΜΗΡΟΚΟΤΥΛΙΑΙΑΣ ΠΡΟΣΚΡΟΥΣΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΟ ΠΟΝΟ ΣΤΟ ΙΣΧΙΟ.

ΑΡΘΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΜΗΡΟΚΟΤΥΛΙΑΙΑΣ ΠΡΟΣΚΡΟΥΣΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΟ ΠΟΝΟ ΣΤΟ ΙΣΧΙΟ. ΑΡΘΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΜΗΡΟΚΟΤΥΛΙΑΙΑΣ ΠΡΟΣΚΡΟΥΣΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΟ ΠΟΝΟ ΣΤΟ ΙΣΧΙΟ. Η μηροκοτυλιαία πρόσκρουση αποτελεί, σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα της σύγχρονης βιβλιογραφίας, το συχνότερο

Διαβάστε περισσότερα

Μύες Θώρακα - Κορμού

Μύες Θώρακα - Κορμού Μύες Θώρακα - Κορμού Μύες μαστικής περιοχής Μύες πρόσθιου θωρακικού τοιχώματος Μύες κοιλιακού τοιχώματος Μύες ράχης Μύες οπίσθιου κοιλιακού τοιχώματος 1 2 3 1 Μείζων θωρακικός 1 Ελάσσων θωρακικός 2 3Υποκλείδιος

Διαβάστε περισσότερα

Παθήσεις & παραµορφώσεις θωρακικής µοίρας σπονδυλικής στήλης Ευδ. Μπίλλη Υπεύθυνη Μαθήµατος Κλινική Μυοσκελετική Φυσικοθεραπεία ΙΙ

Παθήσεις & παραµορφώσεις θωρακικής µοίρας σπονδυλικής στήλης Ευδ. Μπίλλη Υπεύθυνη Μαθήµατος Κλινική Μυοσκελετική Φυσικοθεραπεία ΙΙ Παθήσεις & παραµορφώσειςθωρακικής µοίραςσπονδυλικήςστήλης Ευδ. Μπίλλη Υπεύθυνη Μαθήµατος Κλινική Μυοσκελετική Φυσικοθεραπεία ΙΙ Παθήσεις & παραµορφώσεις θωρακικήςµοίρας Σκολίωση Νόσο Scheuermann Αγκυλοποιητική

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥΛΟΥ ΜΥΡΣΙΝΗ ΑΟΝΑ «Ο ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ»

ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥΛΟΥ ΜΥΡΣΙΝΗ ΑΟΝΑ «Ο ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ» ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥΛΟΥ ΜΥΡΣΙΝΗ ΑΟΝΑ «Ο ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ» ΤΟ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟ ΕΜΠΡΟΣ ΤΟ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟ ΠΙΣΩ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΑΡΤΗΡΙΑ Η πνευμονική αρτηρία (pulmonary trunk) εκφύεται από τον αρτηριακό κώνο της δεξιάς κοιλίας. Έχει κατεύθυνση

Διαβάστε περισσότερα

Θεραπεία παθήσεων αυχενικής µοίρας (6o µάθηµα)

Θεραπεία παθήσεων αυχενικής µοίρας (6o µάθηµα) Θεραπεία παθήσεων αυχενικής µοίρας (6o µάθηµα) Ασκήσεις κινητικότητας (ROM) ΑΜΣΣ Σε αυτές τις ασκήσεις κινητικότητας (Εικ. 1), στο εργαστήριο εφαρµόστηκαν & έγινε πρακτική άσκηση στις εξής ασκήσεις: Κάµψη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Κινησιολογία Ενότητα 4: Κορμός σπονδυλική στήλη Αθανάσιος Τσιόκανος Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Μέτρηση της κινητικότητας των αρθρώσεων

Μέτρηση της κινητικότητας των αρθρώσεων Μέτρηση της κινητικότητας των αρθρώσεων Εύρος κίνησης Το ποσό της κίνησης που παρουσιάζεται σε μια άρθρωση κατά την παθητική (παθητικό εύρος) ή ενεργητική (ενεργητικό εύρος) κίνηση. Εκτίμηση: με χρήση

Διαβάστε περισσότερα

Επιστημονικό-Ερευνητικό Ινστιτούτο Τραυματολογίας και Ορθοπεδική RR Vreden του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Ανάπτυξης στην Ρωσία.

Επιστημονικό-Ερευνητικό Ινστιτούτο Τραυματολογίας και Ορθοπεδική RR Vreden του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Ανάπτυξης στην Ρωσία. Επιστημονικό-Ερευνητικό Ινστιτούτο Τραυματολογίας και Ορθοπεδική RR Vreden του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Ανάπτυξης στην Ρωσία. KINETRAC KNX-7000 ρομποτικό σύστημα συνδυασμένης εφαρμογής για ξηρή

Διαβάστε περισσότερα

5 ΛΥΚΕΙΟ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ 2013-2014 ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. H άρθρωση του ώμου

5 ΛΥΚΕΙΟ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ 2013-2014 ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. H άρθρωση του ώμου 5 ΛΥΚΕΙΟ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ 2013-2014 ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ H άρθρωση του ώμου Μαθητής Μ. Γεώργιος Ανατομία ώμου Τα κύρια οστά του ώμου είναι το βραχιόνιο και η ωμοπλάτη.η αρθρική κοιλότητα προστατεύεται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΜΑΛΑΚΩΝ ΜΟΡΙΩΝ & ΣΚΕΛΕΤΟΥ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΜΑΛΑΚΩΝ ΜΟΡΙΩΝ & ΣΚΕΛΕΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΜΑΛΑΚΩΝ ΜΟΡΙΩΝ & ΣΚΕΛΕΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΜΥΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΤΕΝΟΝΤΩΝ ΔΙΑΣΤΡΕΜΜΑ ΕΞΑΡΘΡΗΜΑ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΟΣΤΩΝ 2. ΚΡΑΝΙΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ Α. ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΚΡΑΝΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΓΡΑΦΕΣ ΒΙΒΛΙΩΝ ΜΕΛΩΝ ΑΕΒΕ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΣ ΒΙΒΛΙΩΝ ΜΕΛΩΝ ΑΕΒΕ ΣΥΓΓΡΑΦΕΣ ΒΙΒΛΙΩΝ ΜΕΛΩΝ ΑΕΒΕ Στη σελίδα αυτή παρουσιάζονται τα βιβλία που έχουν γραφεί από τακτικά μέλη της Ακτινολογικής Εταιρείας Βορείου Ελλάδας και απευθύνονται στους συνάδελφους απεικονιστές. Τα βιβλία

Διαβάστε περισσότερα

Αξονική στεφανιογραφία σε ασθενείς μετά από αορτοστεφανιαία παράκαμψη

Αξονική στεφανιογραφία σε ασθενείς μετά από αορτοστεφανιαία παράκαμψη Αξονική στεφανιογραφία σε ασθενείς μετά από αορτοστεφανιαία παράκαμψη Φώτιος Λάσπας Ακτινοδιαγνώστης Τμήμα Αξονικού-Μαγνητικού Τομογράφου Νοσοκομείο «Υγεία» Εισαγωγή Η αορτοστεφανιαία παράκαμψη αποτελεί

Διαβάστε περισσότερα

Μαθήματα Ανατομίας 2011-2012

Μαθήματα Ανατομίας 2011-2012 Μαθήματα Ανατομίας 2011-2012 Πρόσθιο κοιλιακό τοίχωμα Κ. Αλπαντάκη Όρια της κοιλιάς Άνω: Πλευρικό τόξο 7-12 Ξιφοειδής απόφυση: επίπεδο 10ου πλευρικού χόνδρου = Ο3 Κάτω : Ηβικά οστά και λαγόνια ακρολοφία:

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΚΡΑΝΙΑΚΟΣ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΣ ΕΡΕΘΙΣΜΟΣ. Ένα Διαγνωστικό Εργαλείο για τις Κεντρικού Τύπου Βλάβες. Δρ Σπυρίδων Δευτεραίος Νευρολόγος

ΔΙΑΚΡΑΝΙΑΚΟΣ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΣ ΕΡΕΘΙΣΜΟΣ. Ένα Διαγνωστικό Εργαλείο για τις Κεντρικού Τύπου Βλάβες. Δρ Σπυρίδων Δευτεραίος Νευρολόγος ΔΙΑΚΡΑΝΙΑΚΟΣ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΣ ΕΡΕΘΙΣΜΟΣ Ένα Διαγνωστικό Εργαλείο για τις Κεντρικού Τύπου Βλάβες Δρ Σπυρίδων Δευτεραίος Νευρολόγος Βασικές Αρχές Έλεγχος της πυραµιδικής οδού µε το Διακρανιακό Μαγνητικό Ερεθισµό:

Διαβάστε περισσότερα

4o Πανελλήνιο Συνέδριο Σπονδυλικής Στήλης ΠΡΟΦΟΡΙΚΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ 27-30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2010 VALIS RESORT, ΒΟΛΟΣ. Presentation Type

4o Πανελλήνιο Συνέδριο Σπονδυλικής Στήλης ΠΡΟΦΟΡΙΚΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ 27-30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2010 VALIS RESORT, ΒΟΛΟΣ. Presentation Type ΤΣΙΛΙΓΙΑΝΝΗ Contact Person ΑΓΓΕΛΙΚΗ Τετάρτη 27 Οκτωβρίου 17.00-19.15 1η Συνεδρία ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΛΑΡΙΣΑΣ O01 ORAL ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΣΕΙΣΜΟ-ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ

ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΜΚ 0903 «Κινησιολογία» 4η Διάλεξη: «Κορμός

Διαβάστε περισσότερα

Παθήσεις της Σπονδυλικής Στήλης στα Παιδιά

Παθήσεις της Σπονδυλικής Στήλης στα Παιδιά Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Ορθοπαιδική Κλινική Παθήσεις της Σπονδυλικής Στήλης στα Παιδιά Σωκράτης Ε. Βαρυτιμίδης Αν. Καθηγητής Ορθοπαιδικής Σπονδυλική στήλη στα Συχνές οι παραμορφώσεις Ερωτήσεις γονιών Άγχος

Διαβάστε περισσότερα