Εκτέλεση κατά δηµοσίου

Transcript

1

2 EDITORIAL Εκτέλεση κατά δηµοσίου Σ υνάδελφοι, η Οµοσπονδία Δικαστικών Επιµελητών Ελλάδος, τα τελευταία χρόνια, υποστήριξε την άποψη ότι οι εκτελεστοί τίτλοι πρέπει να εκτελούνται αναγκαστικά κατά του Δηµοσίου, των Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των Νοµικών Προσώπων Δηµοσίου Δικαίου. Η απόφαση της Ολοµέλειας του Αρείου Πάγου 21/2001 δικαίωσε τον Κλάδο µας επικαλούµενη και το άρθρο 6 παρ. 1 της Ευρωπαϊκής Σύµβασης Δικαιωµάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), η οποία κυρώθηκε µε το ν.δ. 53/1974 καθώς και το άρθρο 20 παρ. 1 του Συντάγµατος και κατοχυρώνει το δικαίωµα πλήρους και αποτελεσµατικής δικαστικής προστασίας. Με την αναθεώρηση του Συντάγµατος προστέθηκε η διάταξη του άρθρου 94 παρ. 4 εδ. δ γ, που ορίζει ότι «οι δικαστικές αποφάσεις εκτελούνται αναγκαστικά και κατά του Δηµοσίου, των Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των Νοµικών Προσώπων Δηµοσίου Δικαίου, όπως ο νόµος ορίζει». Στη συνέχεια µε το άρθρο 1 του νόµου 3068/2002 τα πράγ- µατα γίνονται πιο ξεκάθαρα µε τη διαφορά όµως, ότι εδώ η αναγκαστική εκτέλεση επιτρέπεται µετά την παρέλευση εξήντα ηµερών από την επίδοση. Ξαφνικά η Πολιτεία τροποποιεί το πιο πάνω άρθρο, µε το άρθρο 20 του ν. 3301/2004, που ορίζει ότι «δεν είναι δικαστικές αποφάσεις κατά την έννοια του παρόντος και δεν εκτελούνται οι εκτελεστοί τίτλοι που αναφέρονται στις περιπτώσεις των εδαφίων γ - ζ του άρθρου 904 Κ.Πολ.Δ., πλήν των κηρυχθησών εκτελεστών αλλοδαπών δικαστικών αποφάσεων». Τούτο σηµαίνει ότι οι δικαστικοί επιµελητές δεν µπορούν να εκτελούν κυρίως διαταγές πληρωµής κατά του Δηµοσίου, των ΟΤΑ και των ΝΠΔΔ. Στη συνέχεια, µε το άρθρο 4 ε του ν. 3388/2005, που ορίζει ότι «οι διατάξεις του παρόντος άρθρου ισχύουν και για τα ΝΠΙΔ του ευρύτερου δηµόσιου το- µέα τα οποία ανήκουν εξ ολοκλήρου στο Δηµόσιο» δεν µπορούµε να εκτελέσουµε διαταγές πληρωµής και κατά ΝΠΙΔ. Η Οµοσπονδία µας χαρακτήρισε τους περιορισµούς αυτούς στην εκτέλεση κατά Δηµοσίου, ΟΤΑ, ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ σκανδαλώδεις. Οφείλουµε να γίνουµε, ως δηµόσιοι λειτουργοί, σαφείς και να διατυπώσουµε, για µια ακόµη φορά, την άποψή µας µε παρρησία και µε ξεκάθαρο τρόπο, χωρίς να προσπερνάµε το γεγονός της ιδιαιτερότητας του Ελληνικού Δηµοσίου, των Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των Νοµικών Προσώπων Δηµοσίου και Ιδιωτικού Δικαίου. Η καθιέρωση υπέρ αυτών προνοµίων παραβιάζει τη συνταγµατική αρχή της ισότητας, εφόσον το Δηµόσιο δικαιούται µεν να εκτελεί τίτλους, όµως δεν υποχρεούται και να συµµορφώνεται µ αυτούς. Η διαταγή πληρωµής είναι εκτελεστός τίτλος για όλους τους οφειλέτες, σε κάθε πολιτισµένη χώρα. Η Διεθνής ένωση Δικαστικών Επιµελητών, µε πρωτοβουλία της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, προωθεί την Ευρωπαϊκή διαταγή πληρωµής. Οι αρχές, λοιπόν, ενός κράτους δικαίου επιβάλλουν στο Δη- µόσιο, πρώτο αυτό να σέβεται και να εκτελεί δικαστικές αποφάσεις, όπως συµβαίνει σε όλες τις σύγχρονες Ευρωπαϊκές χώρες. Η αρχή της ισότητας των όπλων αποτελεί στοιχείο της ευρύτερης έννοιας της δίκαιης δίκης, υποστηρίζεται σε απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωµάτων. Επειδή η εκτέλεση διαταγών πληρωµής κατά Δηµοσίου, ΟΤΑ, ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ οδηγεί σε πρακτικά αδιέξοδα, η Οµοσπονδία µας θα συζητήσει ευρύτερα αυτό το ζήτηµα. Γιατί, και ο Συνήγορος του Πολίτη και έγκριτες επιστηµονικές ενώσεις της χώρας, αλλά και πρόσφατη απόφαση του Μονοµελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, δικαιώνουν τις απόψεις µας γι αυτό το ζήτηµα. Και βεβαίως, θα αναλάβουµε πρωτοβουλίες για την εκτέλεση των διαταγών πληρωµής και των υπόλοιπων εκτελεστών τίτλων. Ευθύµιος Πρεκετές, Πρόεδρος της Ο.Δ.Ε.Ε. 4/2005 1

3 Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α ΙΣΗΓΟΡΙΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΩΝ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΜΕΛΗΤΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ Οµοσπονδία Δικαστικών Επιµελητών Ελλάδας Νικηταρά 8-10 ΤΚ Αθήνα Τηλ.: , Fax: Ιστοσελίδα: ΕΚΔΟΤΗΣ - ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Ευθύµιος Πρεκετές, Πρόεδρος ΟΔΕΕ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ Ευθύµιος Πρεκετές Ηλίας Ζαχάκος Διονύσης Κριάρης ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Ευθύµιος Πρεκετές Δηµοσθένης Τσιριγώτης Ιωάννης Χαβαλές Αναστάσιος Χρυσοµάλλου Σωτήρης Καζάκης Διονύσης Κριάρης Ηλίας Ζαχάκος ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΝΟΜΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΑΕΒΕ Μαυροµιχάλη 23, Τ.Κ Τηλ. Κέντρο info@nb.org ΕΚΤΥΠΩΣΗ - ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ ΦΩΤΟΛΙΟ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ - ΔΙΑΝΟΜΗ Εκδίδεται ανα τρίµηνο και διανέµεται δωρεάν Κωδικός εντύπου: ISSN Έτος 2 ο - Τεύχος 6 Νοέµβριος - Δεκεµβριος Ιανουάριος 2006 Τιµή τεύχους: 0, Εκτέλεση κατά δηµοσίου - Σεµινάριο στην Ταϋλάνδη - Επιδόσεις της περίληψης κατασχετήριας έκθεσης ακινήτου - Ταµείο Νοµικών - Διαρκές συµβούλιο της ΔΕΔΕ στο Παρίσι - Η Οµοσπονδία µας στη Βουλγαρία - Οι Έλληνες Δικαστικοί Επιµελητές οµιλητές για την εκτέλεση στη Γαλλία - Ο ευρωπαϊκός εκτελεστός τίτλος - Εθνικό κτηµατολόγιο: Νόµοι κι αρχές που το διέπουν - Κτηµατογράφηση - Νοµικά θέµατα - Νοµοθετική κίνηση

4 NEA ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ Από την αρµόδια υπηρεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, στάλθηκε στην οµοσπονδία µας η ερµηνευτική εγκύκλιος σχετικά µε την εφαρµογή του νόµου 3242/2004 που αναφέρεται µεταξύ άλλων και στην «αυτεπάγγελτη αναζήτηση πληροφοριών σχετικά µε την ποινική κατάσταση των προσώπων». Συγκεκριµένα άλλαξε η διαδικασία αναζήτησης των πιστοποιητικών, όπως: ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΡΜΟΔΙΕΣ ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ Πιστοποιητικά γέννησης, οικογενειακής κατάστασης, εγγραφής ανδρών στα µητρώα αρρένων, αντίγραφο ή απόσπασµα ληξιαρχικής πράξης γέννησης, αντίγραφο αποσπάσµατος ληξιαρχικής πράξης γάµου, αντίγραφο αποσπάσµατος ληξιαρχικής πράξης θανάτου. ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ Πιστοποιητικό στρατολογικής κατάστασης τύπου Α και Β. ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ Αρνητική ή καταφατική δήλωση της ποινικής κατάστασης σε αντικατάσταση του φυσικού τύπου του αντιγράφου ποινικού µητρώου γενικής ή δικαστικής χρήσης. Όλα τα πιστοποιητικά αυτά θα ζητούνται αυτεπάγγελτα από την υπηρεσία που προορίζονται για κατάθεση, ύστερα από σχετική εξουσιοδότηση του ενδιαφερόµενου πολίτη. Ειδικότερα το «ποινικό µητρώο» αντικαταστάθηκε µε την «αρνητική ή καταφατική δήλωση της ποινικής κατάστασης» που αναζητείται αυτεπάγγελτα από την προς κατάθεση υπηρεσία και εκδίδεται από την αρµόδια εισαγγελία του τόπου γέννησης του αιτούµενου προσώπου και όχι από την κεντρική υπηρεσία ποινικού µητρώου του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Για πρόσωπα που έχουν γεννηθεί στην αλλοδαπή αρµόδιο για την έκδοση της παραπάνω δήλωσης (πρώην ποινικό µητρώο) συνεχίζει να είναι το Αυτοτελές τµήµα ποινικού µητρώου της κεντρικής υπηρεσίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Δικαστικός επιµελητής εκδίδει βιβλίο συνάδελφός µας του Πρωτοδικείου Ξάνθης, Ο Χρήστος Μιχαλόπουλος, συχνά τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει εξαίρετα δείγµατα της περί την Θράκην φιλοµάθειάς του, µε δηµοσιεύµατα στον τύπο και δηµόσιες οµιλίες όπως τονίζει και ο κ. Θανάσης Μουλόπουλος, φιλόλογος συγγραφέας Διευθυντής Κέντρου Μελέτης Θρακικού Λόγου του Ιδρύµατος Θρακικής Τέχνης και παράδοσης. Καρπός αυτής της φιλοµάθειάς του, ακόµη ένα βιβλίο που εκδόθηκε πρόσφατα µε τίτλο ΤΟ ΘΡΑΚΙΚΟ ΒΑ- ΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΟΔΡΥΣΩΝ και αναφέρεται στην ιστορία του µεγαλύτερου θρακικού φύλου, των Οδρυσών, από τον 5ο π.χ. 1ο µ.χ. αιώνα και παρουσιάστηκε σε πρόσφατη εκδήλωση στην οποία παραβρέθηκαν ο Νοµάρχης Ξάνθης, η Αντιδήµαρχος Ξάνθης, ο Αντιδήµαρχος Σταυρούπολης Ξάνθης, ο εκπρόσωπος του Μητροπολίτη Ξάνθης και Περιθεωρίου, ο εκπρόσωπος του Στρατηγού του Δ Σώµατος Στρατού, ο Διευθυντής του Ιδρύµατος Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης, η Πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων του Ιδρύµατος Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης καθώς και πλήθος κόσµου. Η Οµοσπονδία µας συγχαίρει το συνάδελφο συγγραφέα όχι µόνο για το βιβλίο αυτό, αλλά και για άλλες εργασίες του που έχουν δηµοσιευθεί και στην Ισηγορία µας και του θυµίζει τη ρήση του µεγάλου µας ιστορικού Θουκυδίδη «Όλβιος όστις τοις ιστορίοις έσχεν µάθησιν» (ευτυχισµένος εκείνος που γνωρίζει ιστορία). ΣΧΟΛΙΑ ΕΥΧΕΣ Το βιβλίο των Δικαστικών Επιµελητών καθώς και το Ηµερολόγιο εστάλησαν από την Οµοσπονδία στους Συλλόγους και έγινε η διανοµή τους σ όλους τους συναδέλφους. Τα επαινετικά σχόλια που πήραµε ήταν πολλά και χαιρό- µαστε ιδιαίτερα γι αυτό. Επίσης λάβαµε ευχές για τον καινούργιο χρόνο από τον Υπουργό Δικαιοσύνης, τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, από πολλούς φορείς και πολλούς συναδέλφους απ όλη την Ελλάδα. 4/2005 3

5 ΘΕΜΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΣΤΗΝ ΤΑΫΛΑΝΔΗ Η Οµοσπονδία Δικαστικών Επιµελητών Ελλάδος παρουσιάζει το δίκαιο της αναγκαστικής εκτέλεσης στην Ελλάδα O Πρόεδρος της ΟΔΕΕ Ε. Πρεκετές και ο Αντιπρόεδρος Α. Χρυσοµάλλου στο Συνέδριο στη πόλη Raygong Η Οµοσπονδία µας προσκλήθηκε από το Υπουργείο Δικαιοσύνης της Ταϋλάνδης (νοµικό τµήµα για την εκτέλεση) να παρουσιάσει σε σεµινάριο το σύστηµα της εκτέλεσης µέσα στην Ελληνική Δηµοκρατία. Καλεσµένος οµιλητής ήταν ο Πρόεδρος της Οµοσπονδίας µας, Ευθύµιος Πρεκετές, και συµµετείχε ο αντιπρόεδρος της ΟΔΕΕ, Αναστάσιος Χρυσοµάλλου. Το σεµινάριο διεξήχθη σε δύο πόλεις της Ταϋλάνδης, την Raygong και την Μπανγκόκ από Φεβρουαρίου και το παρακολούθησαν 60 νοµικοί αξιωµατούχοι στην πόλη Raygong και 70 νοµικοί αξιωµατούχοι στην πόλη Μπανγκόκ καθώς και πολλοί νέοι Δικαστικοί Επιµελητές. Η παρουσίασή µας για το δίκαιο της αναγκαστικής εκτέλεσης καθώς και για το ρόλο και τις εξουσίες των Δικαστικών Επι- µελητών στην Ελλάδα, µπορούµε να πούµε ότι εντυπωσίασε τους ακροατές και γίναµε δέκτες θετικών σχολίων και από τον Πρόεδρο της Διεθνούς Ένωσης Δικαστικών Επιµελητών, ο οποίος ζήτησε την οµιλία µας για να δηµοσιευθεί στο Περιοδικό της Διεθνούς Ένωσης, καθώς τονίσαµε µε κατηγορηµατικό τρόπο ότι η σηµασία της αναγκαστικής εκτέλεσης παγκόσµια, µέσα στο πλαίσιο της απονοµής της δικαιοσύνης είναι τεράστια και αν αυτή έλειπε, η εφαρµογή των νόµων και η υλοποίηση απονοµής του δικαίου µε τις δικαστικές αποφάσεις θα είχε µόνο πλατωνική σηµασία. Η Ταϋλάνδη είναι µία αναπτυσσόµενη δυναµικά, οικονοµικά χώρα της Ασίας και στόχος της είναι η ανάπτυξη της πολιτικής εκτέλεσης και παρ ότι οι Ταϋλανδοί Δικαστικοί Επιµελητές είναι γλωσσοµαθείς και υψηλής µόρφωσης µε νοµικές σπουδές και υποτροφίες στο εξωτερικό θέλουν να γίνουν και ελεύθεροι επαγγελµατίες για καλύτερη παροχή υπηρεσιών (είναι ακόµη δηµόσιοι υπάλληλοι). Μείναµε εντυπωσιασµένοι από την ευγένειά τους, την εργατικότητά τους και τη φιλοξενία τους (όλα τα έξοδα ήταν πληρωµένα από το Υπουργείο Δικαιοσύνης της Ταϋλάνδης). Εκείνο που έχουµε να τονίσουµε ακόµη είναι, ότι σε τέτοια συνέδρια πριν λίγο καιρό εκαλούντο ως οµιλητές καθηγητές Ελληνικών Πανεπιστηµίων και είµαστε ιδιαίτερα ικανοποιηµένοι που οι Δικαστικοί Επιµελητές επιτέλους παίρνουν τη θέση που τους αξίζει και µάλιστα σε ζητήµατα που τους αφορούν άµεσα. Και έτσι βεβαίως αποδεικνύεται περίτρανα και η σηµαντική δουλειά που κάνει η Οµοσπονδία µας τα τελευταία χρόνια. Ερωτήµατα από Οµοσπονδίες και συναδέλφους Ευρωπαϊκών χωρών Νέοι δικαστικοί επιµελητές της Ταϋλάνδης στο Συνέδριο Τελευταία το ηλεκτρονικό ταχυδροµείο της Οµοσπονδίας µας λαµβάνει επιστολές µε ερωτήµατα από Οµοσπονδίες και δικαστικούς επιµελητές Ευρωπαϊκών χωρών και όχι µόνο. Τα ερωτήµατα έχουν σχέση µε το καταστατικό µας, µε την ευθύνη των Δικαστικών Επιµελητών, την εκτέλεση των δικαστικών αποφάσεων και άλλα πολλά. Χαιρόµαστε που αλληλογραφούµε µε τους συναδέλφους µας (και βεβαίως τους απαντούµε αµέσως) και τούτο είναι αποτέλεσµα των προσπαθειών και των επαφών που κάνει η Οµοσπονδία µας τα τελευταία χρόνια ώστε να αναβαθµίζει µε την παρουσία της και τις θέσεις της σε διάφορες συναντήσεις τον Έλληνα Δικαστικό Επιµελητή. Κάτι τέτοιο λοιπόν το έχουµε επιτύχει σε µεγάλο βαθµό και ο ρόλος µας θα γίνεται καθηµερινά πιο σηµαντικός στη Διεθνή Ένωση Δικαστικών Επιµελητών. 4 4/2005

6 ΘEΜA ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ ΚΑΤΑΣΧΕΤΗΡΙΑΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΑΚΙΝΗΤΟΥ Η κατά την παρ. 1 του αρθρ. 999 του Κ.Πολ.Δ. καταρτιζόµενη περίληψη της κατασχετήριας έκθεσης σύµφωνα µε νόµους και διατάξεις, εκτός των επιδόσεων που αναφέρονται στο πιο πάνω άρθρο, πρέπει να γίνονται: n Στον Προϊστάµενο (Διευθυντή) της Δ.Ο.Υ. της περιφέρειας της κατοικίας του οφειλέτη, n Στον Προϊστάµενο (Διευθυντή) της Δ.Ο.Υ. της περιφέρειας της ασκήσεως του επαγγέλµατος του οφειλέτη, n Στον Προϊστάµενο (Διευθυντή) της Δ.Ο.Υ. της περιφέρειας του ακινήτου. Η επίδοση αυτή έχουµε την γνώµη, ότι πρέπει να γίνει, παρά το ότι η σχετική διάταξη δεν το προβλέπει, n Στον Διευθυντή του Τελωνείου της περιφέρειας του τόπου της κατάσχεσης ή στις Διευθύνσεις του Τελωνείου όπου τέτοιες υπάρχουν, n Στον Διευθυντή του Τελωνείου της περιφέρειας της κατοικίας του οφειλέτη. Η επίδοση αυτή έχουµε την γνώµη, ότι πρέπει να γίνει, παρά το ότι η σχετική διάταξη δεν το προβλέπει. Οι παραπάνω επιδόσεις προς τους Προϊσταµένους Διευθυντές της Δ.Ο.Υ. και του Τελωνείου, επί ποινή ακυρότητος επιβάλλεται να γίνουν, σύµφωνα µε το άρθρο 54 του ν. 356/ 1974 (ΚΕΔΕ) είκοσι (20) ηµέρες ΠΡΟ της ηµέρας διενέργειας του πλειστηριασµού. n Στον Διευθυντή του καταστήµατος της Α.Τ.Ε. της περιφέρειας του τόπου του ακινήτου, n Στον Διευθυντή του καταστήµατος της Α.Τ.Ε. της περιφέρειας της κατοικίας του οφειλέτη. Η επίδοση αυτή έχουµε την γνώµη, ότι πρέπει να γίνει, παρά το ότι η σχετική διάταξη δεν το προβλέπει. Οι παραπάνω επιδόσεις προς τους Διευθυντές της Α.Τ.Ε. επί ποινή ακυρότητος επιβάλλεται να γίνουν, σύµφωνα µε το άρθρο 14 του ν. 4332/1929, όπως συµπληρώθηκε δια του άρθρου 2 του ν. 5277, ΜΕΣΑ σε είκοσι (20) ηµέρες από την επόµενη ηµέρα της κατάσχεσης. n Στο Διευθυντή του καταστήµατος του Ι.Κ.Α. της περιφέρειας του τόπου του ακινήτου. n Στον Διευθυντή του καταστήµατος του Ι.Κ.Α της κατοικίας του οφειλέτη. n Στον Διευθυντή του καταστήµατος του Ι.Κ.Α. της περιφέρειας της ασκήσεως του επαγγέλµατος του οφειλέτη. Οι παραπάνω επιδόσεις προς τους Διευθυντές του Ι.Κ.Α επί ποινή ακυρότητος επιβάλλεται να γίνουν σύµφωνα µε το άρθρο 27 παρ. 3 του Α.Ν. 1846/1951, σε συνδυασµό µε το ν. 1469/1984 κατά τον οποίο εφαρµόζονται και για το Ι.Κ.Α. οι αντίστοιχες διατάξεις του ΚΕΔΕ, µε τις προθεσµίες που αναφέρονται σ αυτόν, δηλαδή είκοσι (20) ηµέρες ΠΡΟ της ηµέρας διενέργειας του πλειστηριασµού. n Στον Οργανισµό Λιµένος Πειραιώς (Ο.Λ.Π), για τους πλειστηριασµούς που διενεργούνται εντός των περιφερειών των Πρωτοδικείων Αθηνών και Πειραιώς. Η επίδοση αυτή επιβάλλεται να γίνει, επί ποινή ακυρότητος, σύµφωνα µε την υπ αριθµ /11/72 απόφαση των Υπουργών Εµπορικής Ναυτιλίας, Μεταφορών και Επικοινωνιών και Οικονοµικών, κατά την οποία εφαρµόζονται και τον Ο.Λ.Π οι αντίστοιχες διατάξεις του ΚΕΔΕ, µε τις προθεσµίες που αναφέρονται σ αυτόν, δηλαδή είκοσι (20) ηµέρες ΠΡΟ της ηµέρας διενέργειας του πλειστηριασµού. ΚΕΝΕΣ ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ Οι κενές οργανικές θέσεις για όλα τα Πρωτοδικεία της Ελλάδας που θα καλυφθούν µε τον διαγωνισµό του Μαΐου µέχρι στιγµής έχουν ως εξής: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΕΙΡΑΙΑ ΑΙΓΑΙΟΥ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ Πρωτοδικείο Αθηνών 12 Πρωτοδικείο Χαλκίδας 2 Πρωτοδικείο Λειβαδιάς 1 Πρωτοδικείο Ευρυτανίας 1 Πρωτοδικείο Πειραιά 4 Πρωτοδικείο Σάµου 1 Πρωτοδικείο Κώ 1 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης 1 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΘΡΑΚΗΣ Πρωτοδικείο Αλεξανδρούπολης 2 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Πρωτοδικείο Άρτας 1 Πρωτοδικείο Πρέβεζας 1 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΡΗΤΗΣ Πρωτοδικείο Χανίων 2 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΑΡΙΣΑΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Πρωτοδικείο Λάρισας 1 Πρωτοδικείο Κοζάνης 1 Πρωτοδικείο Γρεβενών 1 Πρωτοδικείο Φλώρινας 1 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΝΑΥΠΛΙΟΥ Πρωτοδικείο Ναυπλίου 2 Πρωτοδικείο Κυπαρισσίας 6 Πρωτοδικείο Καλαµάτας 1 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΑΣ Πρωτοδικείο Μεσολογγίου 1 Πρωτοδικείο Αγρινίου 1 Πρωτοδικείο Λευκάδος 1 Πρωτοδικείο Κεφαλληνίας 2 4/2005 5

7 ΤΑΜΕΙΑ ΤΑΜΕΙΟ ΝΟΜΙΚΩΝ Αδύνατη η επιβίωση του ταµείου αν δεν αναπληρωθεί ο πόρος που προέρχεται από τον Φ.Μ.Α. Στο Ταµείο Νοµικών συστάθηκε επιτροπή από το Δ.Σ. για να διαµορφώσει τις θέσεις του Ταµείου σχετικά µε τα µέτρα που πρέπει να ληφθούν από την Κυβέρνηση, ύστερα από την ισχύ των διατάξεων του Ν. 3427/2005 µε τον οποίο καταργήθηκε ο φόρος µεταβιβάσεων ακινήτων, για τις νέες οικοδοµές και αντικαταστάθηκε από Φ.Π.Α. ίσο µε 19% της αξίας των µεταβιβαζοµένων ακινήτων ώστε να διασφαλιστεί ο θεσµοθετηµένος φόρος του Ταµείου, πoυ προέρχεται από ποσοστό εκ του φόρου µεταβιβάσεως ακινήτων. Την επιτροπή απαρτίζουν οι: Γιάννης Γουσέτης (Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών), Νικόλαος Αντωνιάδης (Δικηγορικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης), Δηµήτρης Κωφόπουλος (Συµβολαιογραφικός Σύλλογος), Γιάννης Μητροτάσιος (Οµοσπονδία Δικαστικών Υπαλλήλων), Κωνσταντίνος Χριστόπουλος (Άµισθοι Υποθηκοφύλακες), Δηµήτριος Χατζηγιάννης (Συνταξιούχοι Δικηγόροι) και ο Πρόεδρος της Οµοσπονδίας µας Ευθύµιος Πρεκετές, για τους Δικαστικούς Επιµελητές. Εκείνο που πρέπει να τονιστεί είναι ότι ο πόρος του Ταµείου Νο- µικών που προέρχεται από τα δικαιώµατά του από την είσπραξη του φόρου µεταβιβάσεως ακινήτων (ΦΜΑ) από το Δηµόσιο και συνίσταται σε ποσοστό 10% επι του βάσει της δηλώσεως καταβαλλόµενου φόρου µεταβιβάσεως ακινήτων και πλοίων, αποτελεί έναν από τους σηµαντικότερους πόρους του Ταµείου (το ύψος του για τα έτη 1998, 1999, 2000, 2001, 2002 και 2003 ανήλθε σε ευρώ δηλαδή κατά µέσο όρο ευρώ και άνω κατ έτος, ενώ σύµφωνα µε τον προϋπολογισµό του Τα- µείου Νοµικών κατά το έτος 2006 θα ανέρχονται σε ευρώ, δηλαδή φθάνει το 27% των συνολικών πόρων αυτού). Η απώλειά του συνεπώς θα προκαλέσει άµεση κατάρρευση της οικονοµικής ισορροπίας του Ταµείου, µε όλες τις εντεύθεν συνέπειες. Δεδοµένου µάλιστα ότι και ο έτερος µεγάλος πόρος του Ταµείου Νοµικών, που προέρχεται από τις συµβολαιογραφικά καταρτιζόµενες συµβάσεις και ο οποίος µαζί µε τον πόρο από τις µεταβιβάσεις ακινήτων, αποτελεί περισσότερο από το 60% των συνολικών πόρων του Ταµείου, βρίσκεται υπό αµφισβήτηση και κατάργηση, µε απόφαση του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, κατόπιν προσφυγών από Ελληνικούς φορείς, εύκολα καταλαβαίνει κανείς το µέγεθος του απειλούµενου κινδύνου, από την κατάργηση ή την δραστική µείωση των δικαιωµάτων αυτών του Ταµείου Νοµικών. Όπως είναι γνωστό, η απόδοση του πόρου αυτού είχε σταµατήσει επί σειράν ετών και µε τη ρύθµιση που έγινε το 2004 ξανάρχισε να αποδίδεται από , ενώ τα παρακρατηθέντα ποσά αποδόθηκαν ατόκως, µε έντοκα γραµµάτια που λήγουν το Προς αποτροπή συνεπώς των δυσάρεστων αυτών εξελίξεων, θα πρέπει το συντοµότερο δυνατό να ληφθεί νοµοθετική πρόνοια, ώστε να εξασφαλισθεί ρητά η διατήρηση του πόρου του Ταµείου Νοµικών και στο νέο σύστηµα φορολογίας της µεταβίβασης των ακινήτων. Η επιτροπή, εισηγείται (ώστε να εξασφαλιστεί ρητά η διατήρηση του πόρου του Ταµείου Νοµικών και στο νέο σύστη- µα φορολογίας της µεταβίβασης των ακινήτων) τη θέσπιση νοµοθετικής διάταξης µε την οποία το 5% του εισπραττόµενου Φ.Π.Α. επί της µεταβιβάσεως των ακινήτων, θα αποτελεί πόρο του Ταµείου Νοµικών και θα παρακρατείται και θα αποδίδεται µε τον ίδιο τρόπο που µέχρι σήµερα παρακρατείται και αποδίδεται ο πόρος αυτός από το ΦΜΑ. ΤΥΔΕ Σ έκτακτη Γενική Συνέλευση του ΤΥΔΕ, θέµα ηµερήσιας διάταξης ήταν η αύξηση του ενσήµου σε ποσοστό 100% Οι αντιπρόσωποι του κλάδου οµόφωνα διαφώνησαν µε την πρόταση της αύξησης και ζήτησαν αναλογιστική µελέτη και επιπλέον στοιχεία που αφορούν τους Δικαστικούς Επιµελητές εκτός από την εισφορά τους. Με την ίδια άποψη ετάχθη και η πλειοψηφία των δικηγόρων της επαρχίας και το ζήτηµα θα ξανασυζητηθεί σύντοµα και αφού είναι έτοιµη η αναλογιστική µελέτη. 6 4/2005

8 ΔΙΕΘΝΗ Διεθνής Ένωση Δικαστικών Επιµελητών ΔΙΑΡΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ Στις 24 και 25 Νοεµβρίου στο Παρίσι συνεδρίασε το Διαρκές Συµβούλιο της Διεθνούς Ένωσης Δικαστικών Επιµελητών. Στη συνεδρίαση που ήταν παρούσες 58 χώρες συµµετείχε και η Οµοσπονδία µας, η οποία όπως πάντα, πήρε θέσεις και ανέπτυξε τις απόψεις της για την οικονοµική ανάπτυξη του επαγγέλµατός µας στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και για το σχεδιασµό µιας κοινής στρατηγικής στη διακίνηση των δικογράφων και όχι µόνο. Διαβάστηκε έκθεση για την κατάσταση του επαγγέλµατος για το µέλλον, για την ανθρωπιστική δράση της ΔΕΔΕ και για την σθεναρή θέση της Διεθνούς Ένωσης εναντίον της ταχυδροµικής επίδοσης. Το σηµαντικό είναι ότι η Διεθνής Ένωση παρακολουθεί όλα τα νοµοθετήµατα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ενηµερώνει τα µέλη της. Συζητήθηκε η εξάπλωση της δραστηριότητάς µας σε όλους τους τοµείς της εκτέλεσης, διεκδικώντας ακόµα το κοµµάτι που µας διαφεύγει (εκκαθαρίσεις, πτωχεύσεις κ.λ.π.) και ότι πρέπει να στοχεύουµε στη συνεχή βελτίωση της κατάρτισής µας και των τεχνικών της δουλειάς µας, προσωποποιώντας στο µέγιστο δυνατό την παρέµβαση του Δικαστικού Επιµελητή. Στο Διαρκές Συµβούλιο ο Πρόεδρος της Οµοσπονδίας µας, Ευθύµιος Πρεκετές, παρουσίασε τους συναδέλφους µας Κυπρίους που µε δική µας πρωτοβουλία έγιναν µέλη της ΔΕΔΕ. Ο φάκελός τους παραδόθηκε από τον Πρόεδρο των Κυπρίων Δικαστικών Επιµελητών Κώστα Χατζηκωστέα. Παρατηρητές στο Διαρκές Συµβούλιο ήταν και Δικαστικοί Επι- µελητές από το Αζερµπαϊτζάν και την Μολδαβία. Το εκτελεστικό Γραφείο της Διεθνούς Ένωσης Δικαστικών Επιµελητών επεφύλασσε στην Ελληνική αποστολή κατά τη διάρκεια των εργασιών της και µία ευχάριστη έκπληξη. Με απόφασή της, ανακήρυξε επίτιµο µέλος της ΔΕΔΕ τον πρώην Πρόεδρο της Οµοσπονδίας µας Μανώλη Γραµµατόπουλο. Στο σχετικό δίπλωµα που του απενεµήθη αναφέρεται ότι «η ανακήρυξη αυτή παρέχει στον τιµώµενο σύµφωνα µε το άρθρο 25 του καταστατικού της να παρίσταται στο µέλλον στις διαδικασίες του Διαρκούς Συµβουλίου και να λαµβάνει µέρος στις εργασίες µε δικαίωµα συµβουλευτικού λόγου». H ΔΕΔΕ τιµά τον Μανώλη Γραµµατόπουλο. Η Οµοσπονδία µας στη Βουλγαρία Αριστερά ο Πρόεδρος των Βούλγαρων δικαστικών επιµελητών Ditchev George και δεξιά ο Αντιπρόεδρος της ΟΔΕΕ Α. Χρυσοµάλλου. Στις παραβρέθηκα στην Σόφια της Βουλγαρίας απεσταλµένος της Ο.Δ.Ε.Ε., κατόπιν προσκλήσεως του Προέδρου της Βουλγαρικής Ένωσης των Δικαστών επί της εκτέλεσης σε ολοµέλειά τους για την εκλογή του πρώτου Προεδρείου (Δικαστών επί της εκτέλεσης Δικαστικών Επιµελητών) ελεύθερων επαγγελµατιών στην Βουλγαρία. Την ολοµέλεια προλόγισε ο υπουργός Δικαιοσύνης της Βουλγαρίας κ. Petkanov ο οποίος παρέµεινε και µέχρι το τέλος των εργασιών αυτής, ο Πρόεδρος του Χρηµατιστηρίου Αξιών της Σόφιας και εκ µέρους της Διεθνούς Ενώσεως Δικαστικών Επιµελητών το µέλος της κ. Chardon. Την πρωτοβουλία για την δηµιουργία ελεύθερων επαγγελµατιών στην Βουλγαρία ανέλαβε το Βουλγαρικό Υπουργείο Δικαιοσύνης κατόπιν αιτήσεως των συναδέλφων, το οποίο ανέθεσε σε µία αµερικανική εταιρεία να εκπονήσει σχέδιο και να καταθέσει προτάσεις όπως και έγινε, και κατόπιν ενεργειών και σχεδιασµού δύο και πλέον ετών από τον Μάρτιο του 2006 θα αρχίσουν να λειτουργούν οι πρώτοι ελεύθεροι επαγγελµατίες. Αυτή τη στιγµή λειτουργούν 344 κρατικοί λειτουργοί Δικαστές επί της εκτελέσεως Δικαστικοί Επιµελητές - αλλά από το Μάρτιο του 2006 θα υπάρχουν 250 κρατικοί και οι πρώτοι 94 ιδιώτες σε πρώτη φάση. Οι 94 αυτοί συνάδελφοι µε την βοήθεια του Υπουργείου Δικαιοσύνης της Βουλγαρίας και µε εκλογές που έγιναν την ίδια µέρα εξέλεξαν ως πρώτο τους Πρόεδρο τον Ditchev George, έναν πολύ δραστήριο συνάδελφο που ήταν από τους πρωτεργάτες της µεταρρύθµισης στη Βουλγαρία. Ο νέος πρόεδρος, ο οποίος µας είχε επισκεφθεί το 2003 στην Ελλάδα, ευχαρίστησε εκ µέρους των Βούλγαρων συναδέλφων τους Έλληνες Δικαστικούς Επιµελητές που, όπως ανέφερε, στήριξαν από την αρχή όλες τις προσπάθειες για την αναµόρφωση του συστήµατος εκτέλεσης των αποφάσεων στην Βουλγαρία και ήταν πάντοτε παρόντες στις σηµαντικότερες εκδηλώσεις των Βούλγαρων δικαστών επί της εκτελέσεως µε την παρουσία του τότε Προέδρου της Ο.Δ.Ε.Ε. κ. Αβραάµ Πάσογλου και του υπογράφοντος. Ήδη µε την λειτουργία της Οµοσπονδίας Δικαστικών Επιµελητών Βουλγαρίας κατατέθηκαν διάφορες προτάσεις για την διαµόρφωση ώστε να συντοµεύσουν οι διαδικασίες. Στο περιθώριο της συνεδρίασης έγινε και πρόταση από την Υφυπουργό Δικαιοσύνης κ. Tacheva να δηµιουργηθεί πρόγραµµα ανταλλαγής συναδέλφων Ελλήνων και Βουλγάρων για να µπορέσουν να φέρουν πιό κοντά στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο τη λειτουργία της Βουλγαρικής δικαιοσύνης Δικονοµίας. Αναστάσιος Χρυσοµάλλου, Αντιπρόεδρος ΟΔΕΕ 4/2005 7

9 ΓΕΓΟΝΟΤΑ Οι Έλληνες Δικαστικοί Επιµελητές οµιλητές για την εκτέλεση στη Γαλλία Από το Συνέδριο στη πόλη Reims της Γαλλίας Στη πόλη Reims της Γαλλίας στις 3 και 4 Νοεµβρίου 2005 πραγ- µατοποιήθηκε Διεθνές Συνέδριο µε θέµα: «Η συµβολή των θεσµών στην διαµόρφωση ενός συστήµατος ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης». Στο συνέδριο αυτό υπήρξε συµµετοχή 20 οµιλητών απο 14 χώρες. Η Οµοσπονδία µας ήταν παρούσα δια του Αντιπροέδρου της Αναστασίου Χρυσοµάλλου, ύστερα από πρόσκληση της ΔΕΔΕ και του συναδέλφου µας από τη Θεσσαλονίκη Γιάννη Μουρατίδη. Το συνέδριο προλόγησε ο κ. Bertaux Πρόεδρος του τοπικού συλλόγου της περιφέρειας του Reims στην περιοχή Σαµπανίας της Γαλλίας. Στη συνέχεια τον λόγο πήρε ο Πρόεδρος της ΔΕΔΕ Isnard ο οποίος τόνισε ότι οι κανονισµοί που διέπουν την Ευρωπαϊκή Δικαιοσύνη αποφασίζονται από τεχνοκράτες που είναι συντηρητικοί στην σκέψη, ενώ για να γίνουν αυτοί αποτελεσµατικοί πρέπει να έχουν τον δυναµισµό και την συµβολή των επαγγελµατιών του χώρου. Αυτό όµως δυστυχώς παραµένει ακόµη στα λόγια και στη θεωρία. Το συνέδριο αυτό, συνέχισε, έχει σκοπό και στόχο να αποδείξει ότι η Ευρωπαϊκή Δικαιοσύνη δεν δηµιουργείται µόνο στις Βρυξέλλες αλλά και σε πολλές άλλες εστίες, και τόνισε ότι η δικαστική συνεργασία απαιτεί: α) πρωτοβουλία των φορέων, β) συνεργασία των κρατών και την εκποίηση σχεδίου και οργάνωσης «ΚΟΙΝΟΤΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ». Κατόπιν το λόγο πήρε η κ. LAMPEROVA Νοµικός Πρεσβευτής της Σλοβακίας στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο η οποία σήµερα ανήκει στο διπλωµατικό χώρο και ανέλυσε την κατάσταση στη Σλοβακία. Ότι δηλαδή µετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου άλλαξε η κοινωνική, οικονοµική και πολιτική ζωή των πρώην κοµµουνιστικών χωρών. Πρωτύτερα το κράτος - τα Δικαστήρια - και οι Δικαστές αποφάσιζαν και εκτελούσαν. Δεν υπήρχαν ιδιοκτησίες, το κράτος ήταν δυνατό, είχε τα µέσα να αντιµετωπίσει όλες τις καταστάσεις γιατί όλες οι υπηρεσίες ήταν κρατικές και όλα τα θετικά και αρνητικά που συνεπάγονται από αυτό. Μετά εµφανίστηκαν ιδιοκτήτες (ιδιοκτησίες), επιχειρηµατίες, άρχισαν να γίνονται πράξεις, συµβάσεις κ.λ.π. να υπάρχουν αντιδικίες, αλλά η διαφθορά στη νοµική οικογένεια δεν µπορούσε να έχει αποτελεσµατική δικαιοσύνη. Μετά από πολλές προσπάθειες και νόµους το κράτος πέτυχε να δηµιουργήσει Δικαστικούς Επιµελητές, καταρτισµένους, ελεύθερους επαγγελµατίες µε αποτέλεσµα να υπάρχουν πιο ευέλικτες δικονοµικές διατάξεις και πιο ουσιαστική απονοµή δικαιοσύνης. Στην συνέχεια το λόγο πήρε ο κ. Sareclet Δικηγόρος Αρείου Πάγου Ευρωπαϊκού Συµβουλίου και ανέλυσε ότι θεσπίστηκαν µια σειρά από νόµους, διατάξεις και δικονοµικούς κανόνες για την υπεράσπιση των δικαιωµάτων όλων των εµπλεκοµένων µερών. Η κ. Schobere καθηγήτρια Πανεπιστηµίου ΒΙΕΝΝΗΣ τόνισε ότι στην Αυστρία θεσπίστηκαν νόµοι που προσαρµόστηκαν στους Ευρωπαϊκούς κανονισµούς, που κατάργησαν γραφειοκρατικές διαδικασίες ασχέτως αν κάποιες Ευρωπαϊκές διατάξεις δεν ήταν συµβατές µε τις εθνικές όπως η εξόφληση απαίτησης µε όρους και η µή κοινοποίηση Διαταγής Πληρωµής σε οφειλέτη αν αυτός ζεί στο εξωτερικό, αλλά µε ταυτόχρονη επίσπευση των διαδικασιών εκτέλεσης στο εσωτερικό. Γι αυτό τόνισε ότι οι προτάσεις που γίνονται πρέπει να έχουν ένα σκοπό την εναρµόνιση των δικαίων όλων των χωρών. Η Οµοσπονδία Δικαστικών Επιµελητών Ελλάδας δια του συναδέλφου του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης Ιωάννη Μουρατίδη ανέπτυξε το θέµα που µας είχε ανατεθεί από την ΔΕΔΕ «Ποιός ευθύνεται για την καθυστερηµένη εκτέλεση ή την µή εκτέλεση ενός εκτελεστού τίτλου;». Τονίστηκε ότι σε πρώτη φάση ο οφειλέτης µε διάφορα δικόγραφα (όπως ανακοπές αιτήσεις κ.λ.π.) προς τα Δικαστήρια, οι αποφάσεις των Δικαστηρίων αυτών που κατά κανόνα λειτουργούν προς όφελος του οφειλέτη, οι οποιοδήποτε τρίτοι που έχουν έννοµο συµφέρον αλλά και τα όργανα αναγκαστικής εκτέλεσης άµεσα (Δικ. Επιµελητές Συµβολαιογράφοι Ειρηνοδίκες) µε διαδικαστικές πράξεις που προβλέπονται από τον νόµο και έµµεσα (Αστυνοµία Αγροφυλακή Ένοπλες Δυνάµεις) συντελούν σ αυτή την καθυστέρηση. Επίσης η µή γνωστή διεύθυνση του οφειλέτη, η µή εύρεση περιουσιακών στοιχείων αυτού από δηµόσιες αρχές - και αυτό οφείλεται στην όχι καλή οργάνωση των υπηρεσιών -, λόγω του κωλύµατος στον νόµο περί προστασίας προσωπικών δεδοµένων και κατέληξε µε το συµπέρασµα ότι στο Ελληνικό Δικονοµικό σύστηµα είναι αδύνατο να καταλογίσει ευθύνες κάποιος αόριστα στον τοµέα της εκτέλεσης για την καθυστέρηση ή την µή εκτέλεση κάποιας δικαστικής απόφασης στα όργανα της εκτέλεσης εκτός αν αποδειχθεί από την πλευρά των οργάνων ότι έγιναν πράξεις ή παραλείψεις από δόλο ή βαρειά αµέλεια. Με παρέµβασή µας επισηµάναµε στους εκπροσώπους του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και συγκεκριµένα στην Πρόεδρο της Επιτροπής Ευρωπαϊκού Συµβουλίου για την εναρµόνιση κανονιστικών διατάξεων κοινών πλέον σε όλη την Ευρώπη, ότι πολλές φορές σε διαδικασίες που εµπλέκονται Δικαστικοί Επιµελητές ως όργανα εκτέλεσης η άποψή τους ήταν ανύπαρκτη γιατί οι πληροφορίες και οι συζητήσεις για τέτοια θέµατα, γίνονται µε υπηρεσιακούς παράγοντες και όχι µε επίσηµα θεσµοθετηµένα όργανα όπως οι Οµοσπονδίες Δικαστικών Επιµελητών. Για άλλη µια φορά η Οµοσπονδία µας διαδραµατίζει σηµαντικό ρόλο µε την παρουσία της σε συνέδρια αλλά και την ανάπτυξη θέσεων και την τοποθέτησή της σε θέµατα που µας αφορούν όπου συµµετέχουν πανεπιστηµιακοί καθώς και υπηρεσιακοί παράγοντες από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αναστάσιος Χρυσοµάλλου, Αντιπρόεδρος ΟΔΕΕ 8 4/2005

10 ΓΕΓΟΝΟΤΑ Ανανέωση της κάρτας µέλους της Διεθνούς-Νέες εγγραφές Η Διεθνή Ένωση Δικαστικών Επιµελητών ανοίγει τις πόρτες της στα προσχωρηµένα µέλη της Διεθνούς Χάρη σε εκατοντάδες συναδέλφους που απάντησαν θετικά στο κάλεσµά µας, το εγχείρηµα του «προσχωρηµένου µέλους» της Διεθνούς Ένωσης είχε παγκόσµια επιτυχία. Το αποτέλεσµα αυτό δεν µπορεί παρά να παρακινεί το εκτελεστικό γραφείο της Διεθνούς να συνεχίσει και να βελτιώσει αυτό το έργο. Σ αυτή την οπτική γωνία η ενέργεια που γίνεται µε σκοπό τη συγκέντρωση των προσχωρηµένων µελών στη Διεθνή Ένωση θα τεθεί υπό µία νέα προοπτική: αυτή της δηµιουργίας του «κλαµπ της Διεθνούς». Η πρωτοβουλία αυτή εµπνέεται από την ιδέα να δοθεί µία αυτόνοµη ταυτότητα στους δικαστικούς επιµελητές που είναι µέλη της. Η προσχώρηση παραµένει προσωπική. Εντούτοις πολλά άτο- µα που έχουν πεθάνει και εξέφρασαν την επιθυµία να γίνουν µέλη θα πρέπει να αναγγείλουν το όνοµα του φυσικού προσώπου το οποίο θα επωφεληθεί από την κάρτα. Οι στόχοι που η Διεθνής Ένωση έθεσε υπέρ των µελών κατά τη διάρκεια του 2005 επιτεύχθηκαν διότι πέρα από τη διανοµή του περιοδικού και την έκπτωση στα δικαιώµατα εγγραφής για τις εκδηλώσεις της Διεθνούς Ένωσης (π.χ. διεθνές συνέδριο της Reims), εκδόθηκε επίσης και ο ονοµαστικός κατάλογος. Για το 2006 η Διεθνής Ένωση ελπίζει να διευρυνθεί περαιτέρω ο κύκλος αυτός µε τη φιλοδοξία να ανυψωθεί ακόµη περισσότερο η εικόνα και το κύρος του επαγγέλµατός µας χωρίς να αµεληθεί και η οικονοµική του ανάπτυξη. Το προσεχές συνέδριο το οποίο για πρώτη φορά θα γίνει στην Αµερική, αποτελεί µεγάλη επιτυχία µε την έννοια ότι το επάγγελµά µας προσελκύει το ενδιαφέρον της µεγαλύτερης δύναµης. Η προτεινόµενη εγγραφή για το 2006 περιλαµβάνει ενδιαφέροντες όρους και προσφέρει σηµαντική έκπτωση στα έξοδα συµµετοχής για το συνέδριο. (Το συνέδριο θα λάβει χώρα από τις 25 έως τις 28 Απριλίου Τα προνόµια για τα προσχωρηµένα µέλη είναι α) καταχώρηση των στοιχείων τους στον ευρωπαϊκό κατάλογο, β) δωρεάν αποστολή του περιοδικού της Διεθνούς και γ) µειωµένες τιµές για τα συνέδρια και τις εκδηλώσεις που διοργανώνονται από τη Διεθνή Ένωση.) Τα προνόµια αυτά ισχύουν και για τα ήδη εγγεγραµµένα µέλη και για αυτά που θα εγγραφούν το Η ετήσια εισφορά (1 Ιανουαρίου- 31 Ιανουαρίου 2006) παραµένει στα 98 Ευρώ. Παρακαλώ να στείλετε το έντυπο της νέας εγγραφής ή της ανανέωσης συµπληρωµένο στα γραφεία της Διεθνούς στο Παρίσι. Σας ευχαριστώ ειλικρινά για την εµπιστοσύνη και την υποστήριξή σας, Ο Πρόεδρος, Jacques Isnard Ο ονοµαστικός κατάλογος των Ελλήνων Δικαστικών Επιµελητών που έγιναν για πρώτη φορά µέλη και εκείνων που ανανέωσαν την εγγραφή τους είναι ο εξής: 1. Αναγνωστόπουλος Ευστάθιος 2. Αρκουµάνης Ηλίας 3. Γραµµατοπούλου Βασιλική 4. Δερµεντζόγλου Ιωάννης 5. Ζαχάκος Ηλίας 6. Καλογριά Χρυσούλα 7. Καλύβας Άγγελος 8. Καζάκης Σωτήριος 9. Καρπαθάκης Χαράλαµπος 10. Κριάρης Διονύσιος 11. Μήτσης Γεώργιος 12. Μότσος Χρήστος 13. Μουρατίδης Ιωάννης του Ευρυπίδη 14. Ξουργιάς Δηµήτριος 15. Παντής Γεώργιος 16. Παντουβέρης Μιχάλης 17. Πάσογλου Αβραάµ 18. Πάσογλου Σάββας 19. Πρεκετές Ευθύµιος 20. Ροίδης Σεραφείµ 21. Τσίπος Ηλίας 22. Τσιριγώτης Δηµοσθένης 23. Τσιτσώνης Δηµήτριος 24. Χαβαλές Ιωάννης 25. Χάλαρη-Λεγάκη Φλώρα 26. Χρυσοµάλλου Αναστάσιος Οι Δικαστικοί Επιµελητές αντίθετοι στο κείµενο του Συµβουλίου της Ευρώπης για την καταδίκη των κοµµουνιστικών κοµµάτων Με αίτηµα να καταδικαστεί το αντικοµµουνιστικό µνηµόνιο που προωθείται στην ολοµέλεια της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συµβουλίου της Ευρώπης για ψήφιση, από την πολιτική επιτροπή αυτής στις Γενάρη 2006, µε πρωτοβουλία του Γ. Γ. της ΟΔΕΕ Ηλία Ζαχάκου, συγκεντρώθηκαν εξήντα (60) υπογραφές συναδέλφων οι οποίοι υπέγραψαν το παρακάτω κείµενο. «Εµείς οι Δικαστικοί επιµελητές που υπογράφουµε το κείµενο αυτό, θέλοντας να εκφράσουµε µε τον τρόπο αυτό τα δηµοκρατικά µας αισθήµατα, καταδικάζουµε µε τον πιο κατηγορηµατικό τρόπο το κατάπτυστο αυτό αντικοµµουνιστικό µνηµόνιο. Έχουµε την αίσθηση ότι αυτό έχει σαν στόχο να παραχαράξει την σύγχρονη Ιστορία και να συκοφαντήσει το µεγάλο αντιφασιστικό αγώνα των λαών, που οι κοµµουνιστές µαζί µε χιλιάδες άλλους δηµοκράτες πολίτες ήταν η αιτία της συντριβής του φασισµού. Θεωρούµε ότι, το να σκέπτεται κάποιος ελεύθερα και να έχει τις δικές του ιδεολογικές και πολιτικές απόψεις και πεποιθήσεις είναι δικαίωµα του κάθε δηµοκράτη πολίτη και πρέπει όλοι µας να σεβόµαστε γιατί αποτελούν θεµέλιο της δηµοκρατίας. Καλούµε τα πολιτικά κόµµατα της Ελλάδας και τους Ευρωβουλευτές να πρωταγωνιστήσουν στην ακύρωση και καταψήφιση της πρωτοβουλίας αυτής, που αποτελεί ντροπή και προσβάλλει τη µνήµη εκατοµµυρίων νεκρών του αντιφασιστικού αγώνα». Μεταξύ αυτών, που υπέγραψαν, ήταν ο Πρόεδρος της ΟΔΕΕ, µέλη της Ε.Γ. και αντιπρόσωποι, και από τον Σύλλογο των Δικαστικών Επιµελητών Εφετείων Αθηνών Πειραιά - Αιγαίου Δωδεκανήσου, ο Πρόεδρος και µέλη του Δ.Σ. 4/2005 9

11 ΝΕΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΕΚ805/2004 Ο ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΤΟΣ ΤΙΤΛΟΣ για τις µη αµφισβητούµενες αξιώσεις* Ι. Εισαγωγή Κορύφωση της ευρωπαϊκής δράσης στο δικονοµικό πεδίο, το οποίο ήδη από την συνθήκη του Άµστερνταµ έχει αναδειχθεί σε κεντρικό άξονα της ευρωπαϊκής νοµοθετικής δραστηριότητας, µε την µεταφορά του από τον τρίτο στον πρώτο πυλώνα, αποτελεί η δηµιουργία ενός κοινού εκτελεστού τίτλου µε υπερκρατική ισχύ που θα απελευθερώσει πλήρως την κυκλοφορία των δικαστικών αποφάσεων. Το βήµα αυτό συντελέστηκε πρόσφατα µε την έκδοση του κανονισµού ΕΚ805/2004 για τον Ευρωπαϊκό Εκτελεστό Τίτλο που εφαρµόζεται από 21 Οκτωβρίου 2005 και αφορά µόνο τις µη αµφισβητούµενες αξιώσεις. Ο νέος κανονισµός δηµιουργεί για πρώτη φορά ένα είδος πιστοποίησης των δικαστικών αποφάσεων (καθώς και των δηµοσίων εγγράφων και δικαστικών συµβιβασµών που εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής του) στο κράτος µέλος προέλευσης, η οποία λειτουργεί ως υπερεθνικός τίτλος, εκτελεστός σε κάθε κράτος µέλος, όπου ο οφειλέτης έχει περιουσιακά στοιχεία. Με τον τρόπο αυτό καταργείται η χρονοβόρα διαδικασία αναγνώρισης και κήρυξης της εκτελεστότητας των αλλοδαπών τίτλων στο κράτος µέλος εκτέλεσης. Παράλληλα ο νέος κανονισµός θέτει ορισµένους ελάχιστους δικονοµικούς κανόνες για την προστασία του οφειλέτη, οι οποίοι πρέπει να έχουν τηρηθεί ώστε να πιστοποιηθεί ο τίτλος. Οι κανόνες αυτοί είναι η πρώτη προσπάθεια εξειδίκευσης και ερµηνείας του άρθρου 47 του Χάρτη των Θεµελιωδών Δικαιωµάτων της Ένωσης, που επιτάσσει την διεξαγωγή δίκαιης δίκης. Ο νέος αυτός κανονισµός επηρεάζει άµεσα την δικαστική και δικηγορική πρακτική, καθώς και κάθε επάγγελµα που περιστρέφεται γύρω από αυτούς τους δύο κλάδους, όπως εκείνο των δικαστικών επιµελητών, επιτάσσοντας ακόµα περισσότερο έντονα τον εκσυγχρονισµό του Κώδικα Πολιτικής Δικονοµίας. Οι ρυθµίσεις, που εισάγει, καινοτόµες στο µεγαλύτερο µέρος τους, θα αποτελέσουν σε συνοπτική παρουσίαση το αντικείµενο του παρόντος άρθρου. ΙΙ. Συνοπτική Το πεδίο εφαρµογής του Κανονισµού αντιστοιχεί µε εκείνο του κανονισµού ΕΚ44/2001, δηλαδή εφαρµόζεται στις εµπορικές και αστικές υποθέσεις, ανεξάρτητα από το είδος του δικαστηρίου που εκδίκασε την διαφορά ή την διαδικασία που αυτό εφάρµοσε. Ως κράτος µέλος νοείται κάθε κράτος µέλος εκτός από την Δανία. Σηµειώνεται, ότι κατά τον Κανονισµό νοείται, επίσης, ως: (α) αξίωση: κάθε χρηµατική αξίωση για ένα ορισµένο ποσό ανεξάρτητα από το ύψος του ποσού (β) µη αµφισβητούµενη αξιώση: εκείνες κατά των οποίων ο οφειλέτης δεν αντιτάχθηκε κατά τη διάρκεια δικαστικής διαδικασίας ή εκείνες για τις οποίες, κατά την διάρκεια δικαστικής διαδικασιας ή σε κάποιο δηµόσιο έγγραφο, αποδέχθηκε ρητά, ότι η αξίωση υπάρχει και δικαιολογείται (υφίσταται νόµιµη αιτία). Ο Κανονισµός ισχύει για κάθε µη αµφισβητούµενη αξίωση αρκεί η σχετική απόφαση να είναι εκτελεστή κατά το δίκαιο του κράτους µέλους προέλευσης, ανεξάρτητα του αν αυτή είναι τελεσίδικη ή όχι, αναγνωρίζοντας, συνεπώς, έµµεσα και την προσωρινή εκτελεστότητα. Η απόφαση σχετικά µε µη αµφισβητούµενη αξίωση πρέπει να πιστοποιείται ως Ευρωπαϊκός Εκτελεστός Τίτλος (ΕΕΤ) από το κράτος µέλος προέλευσης µε ορισµένους σαφείς όρους. Ενδέχεται η πιστοποίηση να αφορά ένα µόνο µέρος της απόφασης οπότε µιλούµε για µερικό εκτελεστό τίτλο. Η πιστοποίηση πραγµατοποιείται µε την χορήγηση πρότυπου εντύπου όπως αυτό που επισυνάπτεται στο Παράρτηµα του Κανονισµού. Το έντυπο αυτό θα επιτρέψει να αποφευχθούν ή έστω µειωθούν τα έξοδα µετάφρασης στις περισσότερες περιπτώσεις. Δεν προβλέπεται κανένα ένδικο µέσο κατά της απόφασης σχετικά µε την πιστοποίηση. Συνεπώς η διαδικασία κήρυξης της απόφασης ως εκτελεστής (exequatur) καταργείται πλήρως και αντικαθίσταται από την πιστοποίηση της απόφασης ως ευρωπαϊκού εκτελεστού τίτλου. Ουσιαστικά ο έλεγχος για την συνδροµή των προϋποθέσεων που ο Κανονισµός θέτει µετατίθεται από το κράτος µέλος εκτέλεσης (π.χ. βλ. άρθρ. 905 Κ.Πολ.Δ) στο κράτος µέλος προέλευσης. Η ρύθµιση αυτή εισάγει την αρχή της εµπιστοσύνης στα δικαστήρια των κρατών µελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τονώνοντας έτσι το θεσµό της δικαστικής συνεργασίας, ακριβώς γιατί σέβεται την κυριαρχία και αυτονοµία των εθνικών δικαστηρίων, που είναι εξάλλου ισότιµα. Η αρχή της αµοιβαίας εµπιστοσύνης (που πηγάζει από την αρχή της ισοτιµίας των κρατών µελών) επιβάλλει την κατάργηση του ελέγχου αποφάσεων δικαστηρίων κρατών µελών µεταξύ τους. Ο Κανονισµός καθορίζει, επίσης, τις ελάχιστες διατάξεις όσον αφορά τους τρόπους επίδοσης και κοινοποίησης των πράξεων (εισαγωγικό έγγραφο της δίκης και, εάν χρειασθεί, κλήτευση για εµφάνιση) έτσι ώστε να εγγυηθεί την τήρηση των δικαιωµάτων της υπεράσπισης. Το εισαγωγικό έγγραφο της δίκης πρέπει να αναφέρει µε ακρίβεια τις πληροφορίες σχετικά µε: την αξίωση (προσωπικά στοιχεία των µερών, ποσό της αξίωσης, ύπαρξη τόκων και για πόσο χρονικό διάστηµα κλπ) τις διαδικαστικές λεπτοµέρειες που απαιτούνται για την αµφισβήτηση της αξίωσης (ταχθείσα προθεσµία για την απάντηση, τρόπος υποβολής κλπ). Η κλήτευση στην ακροαµατική διαδικασία πρέπει, ενδεχοµένως, να αναφέρει επακριβώς τις διαδικαστικές λεπτοµέρειες που απαιτούνται για να αποφευχθεί να αποφασίσει ο δικαστής * Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα - Κοµοτηνή /2005

12 NEA κατ ερηµοδικία (δηλαδή σε περίπτωση απουσίας) του οφειλέτη στην ακροαµατική διαδικασία. Το εθνικό δίκαιο του κράτους µέλους εκτέλεσης διέπει τις διαδικασίες εκτέλεσης. Από τον δανειστή που ζητά την εκτέλεση δεν µπορεί να ζητηθεί κανένας επιπρόσθετος φόρος ή ασφάλεια (εγγύηση) λόγω του γεγονότος ότι δεν διαµένει ούτε κατοικεί στο κράτος εκτέλεσης. Τέλος, ο δανειστής είναι ελεύθερος να ζητήσει την αναγνώριση και την εκτέλεση µίας απόφασης σύµφωνα µε τις διατάξεις του κανονισµού ΕΚ44/2001. Εξάλλου, ο Κανονισµός δεν εµποδίζει την εφαρµογή του κανονισµού ΕΚ1348/2000 για τις επιδόσεις στα κράτη µέλη της Ε.Ε. ΙΙΙ. Συµπεράσµατα Η κριτική αποτίµηση των ρυθµίσεων του Κανονισµού εστιάζεται στα ακόλουθα σηµεία: (α) Υπερεθνική εκτελεστότητα: Η πιστοποίηση της απόφασης ως ΕΕΤ έχει ως κύρια συνέπεια την χωρική επέκταση της εκτελεστότητας του τίτλου: η απόφαση δεν αναπτύσσει τα έννοµα αποτελέσµατά της, όσον αφορά την εκτέλεση, µόνο στα στενά όρια του κράτους µέλους στο οποίο εκδόθηκε. Αποκτά διασυνοριακή ισχύ και δύναται να εκτελεστεί σε οποιοδήποτε κράτος µέλος θελήσει ο δανειστής, ώστε µε το ίδιο τίτλο να µπορεί ο τελευταίος να επισπεύδει αναγκαστική εκτέλεση σε κάθε κράτος µέλος, ακόµα και σε περισσότερα ταυτόχρονα, χωρίς να απαιτείται κήρυξη της εκτελεστότητας σε κάθε ένα από αυτά. Ο δικαστικός επιµελητής που θα κληθεί να εκτελέσει έναν αλλοδαπό εκτελεστό τίτλο, πιστοποιηµένο ως ΕΕΤ, δεν πρέπει να αναµένει το κατ άρθρ. 918 Κ.Πολ.Δ. απόγραφο, καθώς η ίδια η πιστοποίηση του αλλοδαπού εκτελεστού τίτλου, µέσω του τυποποιηµένου εντύπου του Κανονισµού, το αντικαθιστά. Συνεπώς, ο δικαστικός επιµελητής οφείλει να επιδόσει το πιστοποιητικό ΕΕΤ, µαζί µε την επίσηµη µετάφρασή του, στον οφειλέτη για να εκκινήσει η διαδικασία της (αναγκαστικής) εκτέλεσης. (β) Κατάργηση της ενδιάµεσης διαδικασίας (exequatur): Δεν απαιτείται πλέον να τηρηθεί προηγουµένως κάποια διαδικασία για την κήρυξη της εκτελεστότητας (exequatur) µέσα στην έννοµη τάξη του κράτους µέλους, στο έδαφος της οποίας θα διενεργηθεί η αναγκαστική εκτέλεση. Ο δανειστής, από την πιστοποίηση της απόφασης, εκτελεί τον τίτλο στο κράτος µέλος που έχει επιλέξει, χωρίς καµία περαιτέρω διατύπωση. Η αµεσότητα, η ταχύτητα και η ασφάλεια που ο Κανονισµός προσφέρει στον δανειστή για την ικανοποίηση της απαίτησής του, είναι τα µεγαλύτερα πλεονεκτή- µατά του ΕΕΤ, συγκριτικά µε τα αυτόνοµα συστήµατα που οι κανονισµοί 44/2001, 1347/2000 (πλέον 2201/2003) καθιερώνουν για την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων. (γ) Προστασία του οφειλέτη µε τους ελάχιστους δικονοµικούς κανόνες: ο Κανονισµός προχωρεί ένα βήµα προς την πρώτη ουσιαστική εναρµόνιση στο δικονοµικό πεδίο, πράγµα που ρητά δηλώνει στο προοίµιό του (σκέψη 13), καθώς προβλέπει κάποιους ελάχιστους δικονοµικούς κανόνες που πρέπει να διέπουν µια δίκαιη δίκη κατά την έννοια του άρθρου 47 του Χάρτη. Η ελάχιστη αυτή προστασία αφορά τους τρόπους επίδοσης ή κοινοποίησης του εισαγωγικού της δίκης βοηθήµατος ή της κλήτευσης και τους τρόπους ενηµέρωσης του οφειλέτη για τα δικαιώµατά του κατά την δικαστική διαδικασία. (δ) Μεταφορά του ελέγχου στο δικαστήριο προέλευσης: Ο Κανονισµός, παρά το γεγονός ότι καταργεί την ενδιάµεση διαδικασία στο κράτος µέλος εκτέλεσης, προβλέπει τον έλεγχο της πλήρωσης των προϋποθέσεων για την πιστοποίηση ενός εκτελεστού τίτλου ως ΕΕΤ από το δικαστήριο προέλευσης (άρθρο 6 Κανονισµού). Στην ουσία πρόκειται για µεταφορά του ελέγχου από το κράτος µέλος εκτέλεσης στο κράτος µέλος έκδοσης, µε την παράλληλη θέσπιση µιας εξαιρετικά ταχείας διαδικασίας για την πιστοποίηση του ΕΕΤ. (ε) Τρόποι επίδοσης: Στα πλαίσια της θέσπισης ελάχιστων κανόνων που αφορούν την προστασία του οφειλέτη, ο Κανονισµός προβλέπει ορισµένους τρόπους επίδοσης ή κοινοποίησης των εγγράφων σχετικά µε την δίκη επί της µη αµφισβητούµενης αξίωσης. Οι τρόποι αυτοί, που περιλαµβάνονται στα άρθρα 13, 14 και 15 του Κανονισµού, είναι αποκλειστικοί, µε την έννοια ότι µόνο αυτοί µπορούν να ακολουθηθούν από τον δανειστή, αν θελήσει αργότερα να πιστοποιήσει την απόφαση ως ΕΕΤ. Με µια προσεκτική ανάγνωση των άρθρων αυτών, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι πρόκειται για περιπτώσεις πραγµατικής µόνο επίδοσης ή κοινοποίησης (προσωπικής στον οφειλέτη στο άρθρο 13 και καθ υποκατάσταση στα άρθρα 14 και 15), δηλαδή επίδοση ή κοινοποίηση που γίνεται στα χέρια κάποιου προσώπου (πραγµατικά). Αποκλείονται συνεπώς όλες οι µορφές πλασµατικής επίδοσης ή κοινοποίησης, όπως είναι η επίδοση σε πρόσωπο άγνωστης διαµονής κατά άρθρο 135 ΚΠολΔ, καθώς και οι αντίστοιχες ρυθµίσεις των δικονοµικών συστηµάτων όλων των κρατών µελών. Τα παραπάνω αποκτούν τεράστια πρακτικη σηµασία, σε περίπτωση που Έλληνας δανειστής θέλει να εκδώσει ΕΕΤ κατά αλλοδαπού, κατοίκου κράτους µέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τόσο οι δικαστικοί του εκπρόσωποι και πληρεξούσιοι όσο και οι δικαστικοί επιµελητές οφείλουν να επιλέξουν προσεκτικά τον τρόπο επίδοσης των δικαστικών ή εξώδικων εγγράφων, ώστε αυτός να είναι σύµφωνος µε τις επιταγές του Κανονισµού. IV. Επίλογος Συµπερασµατικά, ο Κανονισµός ΕΚ805/2004, εκτός από την σηµαντικές επιπτώσεις που επιφέρει στην δικαστική και δικηγορική πρακτική, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγµα της δικονοµικής τάσης, που εξελίσσεται στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στόχος δεν είναι πλέον µόνο η ρύθµιση θεµάτων δικαιοδοσίας µεταξύ των δικαστηρίων των κρατών µελών, αλλά πολύ περισσότερο η ενίσχυση των θεµελίων της αµοιβαίας εµπιστοσύνης µεταξύ των εθνικών δικονοµικών συστηµάτων, ιδίως ενόψει της διεύρυνσης των κρατών µελών µε την είσοδων χωρών του «ανατολικού µπλοκ», ώστε µελλοντικά να επιτευχθεί, αν όχι σύγκλιση ή εναρµόνιση των εθνικών δικονοµιών, τουλάχιστον όµως ένα αυτόνοµο ευρωπαϊκό δικονοµικό δίκαιο, που θα διευκολύνει την δικαστική απόλαυση των κοινοτικών ελευθεριών. ΚΩΣΤΑΣ ΚΟΥΤΣΟΥΛΕΛΟΣ, Δικηγόρος, Νοµικός Σύµβουλος Δ.Σ.Α. 4/

13 ΝΕΑ ΕΘΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Νόµοι κι αρχές που το διέπουν Κτηµατογράφηση Το Εθνικό Κτηµατολόγιο που µετρά σαν προσπάθεια τα τελευταία 10 χρόνια δεν είναι κάτι νέο στον ελληνικό χώρο. Το 1836 ( ) εξεδόθη από τον Όθωνα διάταγµα «περί κτηµατολογίων». Τότε µεταφέρθηκε στην Ελλάδα η πρόθεση για κάτι που υπήρχε ήδη σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες ως στοιχείο κρατικής οργάνωσης. Μετά από 150 χρόνια φθάσαµε να υλοποιούµε την αρχική ιδέα σε στενά όµως πλαίσια. Η ισχύουσα νοµοθεσία που διέπει το Εθνικό Κτηµατολόγιο (Ν 2308/1995, Ν 2664/1998) αποσκοπεί στη συγκέντρωση σε βάση πληροφοριών όλων των νοµικών, τεχνικών στοιχείων που αφορούν στα ακίνητα της ελληνικής επικράτειας. Καταχωρίζονται δηλ. νοµικές και τεχνικές πληροφορίες που αποσκοπούν στον ακριβή καθορισµό της θέσης, των ορίων των ακινήτων, των µεγεθών τους και στη δηµοσιότητα ων εγγραπτέων επί ακινήτων δικαιωµάτων και βαρών. Ρυθµίσεις του Ν 2308/1995 Ρυθµίζονται: Η διαδικασία κήρυξης µιας περιοχής υπό κτηµατογράφηση και της πρόσκλησης για την υποβολή δηλώσεων εγγραπτέων δικαιωµάτων. Ο τρόπος υποβολής δηλώσεων και οι σχετικές προθεσµίες υποβολής των. Η διαδικασία κτηµατογράφησης σύνταξης προσωρινών κτηµατολογικών διαγραµµάτων, διατυπώσεις για τη σύνταξη συµβολαίων, για τη διεξαγωγή των δικών. Η υποβολή των ενστάσεων και η εξέταση αυτών από Πρωτοβάθµια Επιτροπή. Αναµόρφωση προσωρινών κτηµατολογικών διαγραµ- µάτων µετά την εξέταση των ενστάσεων. Η δεύτερη ανάρτηση των στοιχείων της κτηµατογράφησης. Η προσφυγή στη Βθµια Επιτροπή. Η περαίωση της κτηµατογράφησης µε σχετική διαπιστωτική πράξη του ΟΚΧΕ. Ρυθµίσεις του 2664/1998 Ρυθµίζονται: Η έννοια του Εθνικού Κτηµατολογίου, ο φορέας τήρησής του. Οι αρχές του Εθνικού Κτηµατολογίου. Η τήρηση των κτηµατολογικών στοιχειών από Κτηµατολογικά Γραφεία. Το αντικείµενο των κτηµατολογικών εγγραφών και η δαπάνη εγγραφής. Η τοπική αρµοδιότητα των Κτηµατολογικών Γραφείων. Οι πρώτες εγγραφές στα κτηµατολογικά βιβλία. Το περιεχόµενο του κτηµατολογικού βιβλίου και τα έννοµα αποτελέσµατα των κτηµατολογικών εγγραφών. Η διαδικασία των κτηµατολογικών εγγραφών. Η διόρθωση των κτηµατολογικών στοιχείων. Η µετάβαση από το σύστηµα µεταγραφών και υποθηκών στο σύστηµα Κτηµατολογίου. Η διαδικασία κατάρτισης δασικών χαρτών και αναγνώρισης δασικής ιδιοκτησίας. Το Κτηµατολόγιο, όπως ρυθµίζεται από τους ως άνω νό- µους δεν δηµιουργείται για να αφεθεί στη συνέχεια εκεί. Η εργασία του Κτηµατολογίου θα είναι άχρηστη σε λίγα χρόνια αν δεν ενσωµατώνει τις µεταβολές που συντελούνται διαρκώς. Οφείλει να συντηρεί και να επικαιροποιεί τα στοιχεία των αρχείων του. [Από προσωπική εµπειρία µου, στη διάρκεια έρευνας έλεγχου τίτλων (αρχές του χρόνου 2005) σε Κτηµατολογικό Γραφείο, που είχε δηµιουργηθεί πρόσφατα, διαπίστωσα ότι οι εγγραφές είχαν να ανανεωθούν από Σεπτέµβριο 2004.] Κάθε µεταβολή πρέπει να εισάγεται στο Κτηµατολόγιο. Θα ήταν ευτύχηµα τα συναρµόδια γραφεία (Υποθηκοφυλακεία, Πολεοδοµικές Υπηρεσίες, ΔΟΥ) να ήταν συνδεδε- µένα µε τα Κτηµατολογικά γραφεία για να υπάρχει και µια παράλληλη ενηµέρωση. Αρχές που διέπουν το Εθνικό Κτηµατολόγιο Το Εθνικό Κτηµατολόγιο διέπεται από τις εξής αρχές: Α. Αρχή της κτηµατοκεντρικής οργάνωσης των κτηµατολογικών πληροφοριών, η οποία απαιτεί τη σύνταξη, τήρηση και διαρκή ενηµέρωση κτηµατολογικών διαγραµµάτων. Β. Αρχή ελέγχου της νοµιµότητας των τίτλων και λοιπών αναγκαίων στοιχείων για την αποδοχή της αίτησης εγγραφής στα κτηµατολογικά βιβλία. Γ. Αρχή της διασφάλισης της τάξης των κτηµατολογικών εγγραφών, ανάλογα µε το χρόνο υποβολής της σχετικής αίτησης (αρχή της χρονικής προτεραιότητας). Δ. Αρχή της δηµοσιότητας των κτηµατολογικών βιβλίων. Ε. Αρχή της διασφάλισης της δηµόσιας πίστης, ώστε να προστατεύεται κάθε καλόπιστος συναλλασσόµενος που στηρίζεται στις κτηµατολογικές εγγραφές. ΣΤ. Αρχή της καταλληλότητας του Κτηµατολογίου ως συστήµατος δεκτικού καταχώρισης και πρόσθετων κατηγοριών πληροφοριών σε οποιονδήποτε χρόνο στο µέλλον (αρχή του ανοικτού Κτηµατολογίου). 12 4/2005

14 ΝΕΑ / ΤΑΜΕΙΑ Φορέας Βασικός φορέας του έργου σύνταξης είναι ο Οργανισµός Κτηµατολογίου και Χαρτογραφήσεων Ελλάδας (Ο.Κ.Χ.Ε.) µε τα γραφεία κτηµατολογίου που ιδρύονται κατά τόπους, στελεχώνονται µε το κατάλληλο επιστη- µονικό-τεχνικό προσωπικό και διαθέτουν τον απαραίτητο ηλεκτρονικό εξοπλισµό. Βασικά βήµατα κτηµατογράφησης 1. Σύνταξη διαγραµµάτων: Τα κτηµατολογικά διαγράµµατα συντάσσονται κυρίως από αεροφωτογραφίες µε φωτογραµµετρικές µεθόδος πάντοτε σε συνδυασµό µε επίγειους ελέγχους. 2. Συλλογή δηλώσεων: όλοι οι κύριοι εµπράγµατων δικαιωµάτων επί ακινήτων στην περιοχή υπό κτηµατογράφηση υποβάλλουν υποχρεωτικά δήλωση αναφορικά µε τα ακίνητα στα οποία έχουν εµπράγµατα δικαιώµατα. 3. Κτηµατογράφηση: Οι δηλώσεις µηχανογραφούνται και συντάσσονται προσωρινοί κτηµατολογικοί πίνακες. 4. Α ανάρτηση: οι δηλώσεις µαζί µε τα σχετικά κτηµατολογικά διαγράµµατα αναρτώνται µετά από δηµοσίευση σχετικής πρόσκλησης στον τύπο από τον ΟΚΧΕ για την υποβολή τυχόν ενστάσεων. 5. Εκδίκαση: Οι ενστάσεις εκδικάζονται από τριµελή πρωτοβάθµια επιτροπή, αναµορφόνωνται οι κτηµατολογικοί πίνακες και ακολουθεί νέα ανάρτηση. 6. Β ανάρτηση: οι ενστάσεις που προκύπτουν από την ανάρτηση αυτή εκδικάζονται από δευτεροβάθµια επιτροπή για την τελική αναµόρφωση των πινάκων. 7. Πρώτες εγγραφές: διενεργούνται οι πρώτες εγγραφές στα κτηµατολογικά βιβλία και χορηγούνται σχετικές βεβαιώσεις στους κατόχους εµπραγµάτων δικαιωµάτων µε την καταβολή ανταποδοτικού τέλους το οποίο καθορίζεται µε απόφαση του Υπουργού Πε.Χω.Δ.Ε. Βασικές έννοιες του Εθνικού Κτηµατολογίου 1. Γεωτεµάχιο, ένα συνεχόµενο τµήµα της επιφανείας του εδάφους της χώρας µαζί µε τα επ αυτού κτίσµατα. 2. Κτηµατολογικά διαγράµµατα, στα οποία απεικονίζεται η κτηµατογραφηµένη περιοχή που ανήκει στην αρµοδιότητα κάθε κτηµατολογικού γραφείου, τα οποία θα τηρούνται και σε ψηφιακή µορφή. 3. Κτηµατολογικοί πίνακες, αρχεία καταγραφής προσωρινών εµπραγµάτων δικαιωµάτων. 4. Κτηµατολογικά βιβλία, που αποτελούνται από τα κτηµατολογικά φύλλα (έντυπα ή ηλεκτρονικά), στα οποία καταχωρίζονται όλες οι προβλεπόµενες από το νόµο κτηµατολογικές εγγραφές, αρχικές και µεταγενέστερες. Σε κάθε ακίνητο αντιστοιχεί ένα φύλλο κτηµατολογικού βιβλίου, στο οποίο θα καταχωρίζονται όλες οι εγγραφές που το αφορούν. 5. Κωδικός αριθµός Εθνικού Κτηµατολογίου (Κ.Α.Ε.Κ.), που όπως έχει ανακοινωθεί από τον Ο.Κ.Χ.Ε., είναι ένας 12ψήφιος µοναδικός αριθµός για κάθε γεωτεµάχιο της χώρας, ο οποίος θα είναι 16ψήφιος αν πρόκειται για οριζόντιο ιδιοκτησία πολυκατοικίας. Από τα ψηφία αυτά: Τα δύο πρώτα ψηφία αντιστοιχούν στο Νοµό, Τα δύο επόµενα ψηφία στο Δήµο ή Κοινότητα, Τα δύο επόµενα ψηφία στον τοµέα του κάθε Δήµου Τα επόµενα δύο στο οικοδοµικό τετράγωνο και, Τα τρία επόµενα στον αριθµό του οικοπέδου (ή γεωτεµαχίου). Αν πρόκειται για οριζόντιο ιδιοκτησία (διαµέρισµα, γραφείο ή κατάστηµα) τότε προστίθενται τέσσερα ακόµη ψηφία: Τα δύο επόµενα στον αύξοντα αριθµό του κτιρίου (πολυκατοικίας) και Τα δύο τελευταία στον όροφο και τη θέση της συγκεκριµένης οριζόντιας ιδιοκτησίας. 6. Πρόσθετες πληροφορίες κάθε ακινήτου από τις οποίες η σηµαντικότερες είναι η χρήση του κάθε ακινήτου, αλλά πιθανόν και η αξία του. Τρόποι έρευνας στο Εθνικό Κτηµατολόγιο Όλα τα στοιχεία του Εθνικού Κτηµατολογίου θα είναι καταχωρηµένα σε αρχεία ηλεκτρονικών υπολογιστών. Η έρευνα ανεύρεσης του ιδιοκτήτη κάθε τεµαχίου γης, δια- µερίσµατος, καταστήµατος κλπ. θα µπορεί να γίνεται: είτε µε τον κωδικό αριθµό κάθε ακινήτου (Κ.Α.Ε.Κ.) είτε µε τη διεύθυνση του κάθε ακινήτου. Όταν θα ολοκληρωθεί το κτηµατολόγιο και η διασύνδεση των αρχείων του θα είναι επίσης άµεσα εφικτή η ανεύρεση της ακίνητης περιουσίας οποιουδήποτε ιδιοκτήτη σε ολόκληρη τη χώρα. Οι τεράστιες τεχνολογικές δυνατότητες της εποχής µας στα θέµατα της αποθήκευσης, διαχείρισης και κυκλοφορίας πληροφοριών θα αλλάξουν την οπτική του Κτηµατολογίου και θα συµβάλλουν και σε επί µέρους κτηµατολόγια (δασικό, γεωργικό, ορυκτού πλούτου), γιατί µέχρι τώρα καταχωρίζονται νοµικές και τεχνικές πληροφορίες που αποσκοπούν στον ακριβή προσδιορισµό της θέσης και των ορίων ακινήτων και στη δηµοσιότητα των επ αυτών εγγραπτέων δικαιωµάτων. Ας µην ξεχνάµε οι τεράστιες πληγές του δηµόσιου βίου, που ακούν στο όνοµα: καταπάτηση δηµόσιας γης, αυθαίρετη δόµηση, πυρκαγιές δασών µε απώτερο στόχο την οικοπεδοποίηση, θα µπορούσαν να εκλείψουν ή τουλάχιστον να έχουν µικρότερη έκταση µε τη συστηµατική καταγραφή των στοιχείων στο Εθνικό Κτηµατολόγιο. Έως την πλήρη καταγραφή όλων αυτών των στοιχείων τα Υποθηκοφυλακεία κρατούν ακόµα το κύριο και πρωταγωνιστικό ρόλο στη µεταγραφή και τον έλεγχο τίτλων των ακινήτων. 4/

15 NOMIKA ΘΕΜΑΤΑ Ακατάσχετα Τ ο άρθρο 953 ΚΠολΔ, η που περιέχει τις σχετικές µε την κατάσχεση κινητών στα χέρια του οφειλέτη διατάξεις, εισάγει στις παρ. 3-5 αυτού κατηγορίες ακατάσχετων, των οποίων η απαρίθµηση είναι περιοριστική. Οι εξαιρέσεις αυτές από την κατασχετή περιουσία εισάγονται, είτε προκειµένου να διαφυλαχθεί η περαιτέρω κατοχή και χρήση εκ µέρους του οφειλέτη και της οικογένειάς του εκείνων των περιουσιακών αντικειµένων, τα οποία έχουν γι αυτούς ιδιαίτερη προσωπική αξία, η οποία δεν πρέπει να µείνει απροστάτευτη από το κοινωνικό κράτος δικαίου ή διότι πρέπει να ενισχυθεί η εργασία και γενικά η παραγωγή. Εξάλλου ακατάσχετα θεωρούνται και τα αναπαλλοτρίωτα πράγµατα, όπως π.χ. τα εκτός συναλλαγής πράγµατα (ΑΚ 966). Τα ακατάσχετα, όπως ορίζονται στις παρ.3-5 του άρθρου 953 ΚΠολΔ, εντάσσονται σε τέσσερις κατηγορίες, ανάλογα µε τη φύση τους και τη σχέση τους προς τον οφειλέτη. Η πρώτη κατηγορία αναφέρεται στα πράγµατα που προορίζονται να καλύψουν άµεσες, στοιχειώδεις ανάγκες διαβίωσης του οφειλέτη και της οικογένειάς του (ΚΠολΔ 953 παρ.3 α,β). Η δεύτερη κατηγορία υπαγορεύεται από την ανάγκη σεβασµού της προσωπικότητας του οφειλέτη και των οικογενειακών του παραδόσεων (ΚΠολΔ 953 παρ.3 γ,δ). Η τρίτη κατηγορία ακατάσχετων θεσπίστηκε για τη διασφάλιση της συνεχίσεως της εργασίας του οφειλέτη, η οποία µπορεί να είναι επιστηµονική, καλλιτεχνική, πνευµατική ή χειρωνακτική. (Βλ.Κερα- µέα/κονδύλη/νίκα Ερµηνεία ΚΠολΔ εκδ.2000, σελ.1839 επ.) Τέλος, η τέταρτη κατηγορία αναφέρεται στην απαγόρευση κατάσχεσης των καρπών πριν από το χρόνο ωριµάνσέως τους και την απαγόρευση κατάσχεσης των µεταξοσκωλήκων πριν γίνουν τέλεια κουκούλια. Πλην των κατά τα παραπάνω κατηγοριών ακατάσχετων, που προβλέπονται από τις παρ.3-5 του άρθρου 953 ΚΠολΔ, διατηρήθηκε µε το άρθρο 52 ΕισΝΚΠολΔ και η ισχύς ορισµένων διατάξεων για τα ακατάσχετα, που είχαν θεσπισθεί δυνάµει ειδικών νόµων. 1. Πράγµατα προσωπικής χρήσης του οφειλέτη Από τη διάταξη του άρθρου 953 παρ. 3 ΚΠολΔ προκύπτει σαφώς ότι για να χαρακτηρισθεί ένα κινητό πράγµα ως ακατάσχετο, πρέπει α) να είναι είδος της προσωπικής χρήσης είτε του οφειλέτη είτε της οικογένειας του και β) να είναι απαραίτητο για την κάλυψη στοιχειωδών αναγκών τους. ΜΠρΑθ 401/2001 ΕλΔ 2001,503, ΕφΑθ 5712/93 ΕλΔ 36,878. ΕιρΘεσ 2375/96 Αρµ51,562. εκ των προτέρων καθορισµός των ακατασχέτων πραγ- Ο µάτων της περίπτωσης α του άρθρου 953 παρ. 3 ΚΠολΔ είναι δυσχερής, δεδοµένου ότι λαµβάνονται υπόψη οι κατά το χρόνο της κατάσχεσης στοιχειώδεις ανάγκες του συγκεκριµένου καθού η εκτέλεση και της οικογένειάς του. ΜΠρΑθ 401/2001 ΕλΔ 2001,503. Δεν είναι δυνατό να προσδιοριστούν γενικά και αφηρηµένα οι στοιχειώδεις ανάγκες, πάντως είναι δυνατό να λεχθεί ότι ως στοιχειώδεις ανάγκες νοούνται οι πρωταρχικές ανάγκες διαβίωσης, περιλαµβάνονται δε οπωσδήποτε οι απαραίτητες όχι µόνο προς διατήρηση και διασφάλιση της ζωής και της υγείας αλλά και αυτές της µετακίνησης, επαφής και επικοινωνίας µε τον εξωτερικό κόσµο και αντιπαραβάλλονται µε τις ανάγκες καλλωπισµού, άνεσης, αισθητικής, διασκέδασης κ.λπ. Με άλλες λέξεις, περιλαµβάνονται τα βασικώς απαραίτητα και όχι τα υπερβολικά ή περιττά (ΕφΑθ 5393/90 ΕλΔ 31,1617, ΕφΑθ 956/70 ΝοΒ 18,1029). ΜΠρΑθ 401/2001 ΕλΔ 2001, /2005

16 ΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Ναι µεν το ακατάσχετο για τις ανάγκες διαβίωσης του οφειλέτη ή της οικογένειας του κρίνεται µε µέτρο το συγκεκριµένο οφειλέτη, οπότε οι στοιχειώδεις ανάγκες αναζητούνται κάθε φορά στην κοινωνική και την πνευµατική θέση και τις ατοµικές συνθήκες διαβίωσης του καθού στο συγκεκριµένο τόπο και χρόνο, όµως η διάκριση αυτή δεν µπορεί (και δεν πρέπει) να βλάπτει ένα κατώτατο όριο των στοιχειωδών αναγκών κάθε σύγχρονου ανθρώπου, για να µην καταστεί µέτρο κοινωνικών διαβαθµίσεων σε βάρος της αρχής της ισότητας. ΜΠρΑθ 401/2001 ΕλΔ 2001,503. Σύµφωνα µε τα παραπάνω, η έγχρωµη τηλεόραση εµπίπτει στην κατά την πιο πάνω διάταξη έννοια των ακατασχέτων γιατί, µε βάση τις σύγχρονες κοινωνικές και οικογενειακές ανάγκες, έχει καταστεί είδος απαραίτητο για την κάλυψη στοιχειωδών αναγκών ενηµέρωσης (ή και επι- µόρφωσης ακόµη) της οικογένειας, το ίδιο δε ισχύει και για το πλυντήριο ρούχων, δηλαδή και αυτό καλύπτει αναµφίβολα στοιχειώδεις οικογενειακές ανάγκες (βλ. ΕφΑθ 5712/93 ΕλΔ 36,878) και για την τραπεζαρία (τραπέζι µε καρέκλες), η οποία αποτελεί έπιπλο που χρησιµοποιείται και είναι απαραίτητο κατά την κοινή πείρα για την κάλυψη των στοιχειωδών αναγκών της οικογενειακής συµβίωσης. ΜΠρΑθ 401/2001 ΕλΔ 2001,503. Τα κλιµατιστικά ψύξης και θέρµανσης εξυπηρετούν στοιχειώδεις ανάγκες διαβίωσης της οικογένειας και εξαιρούνται από την κατάσχεση. ΜΠρΑθ 401/2001 ΕλΔ 2001,503. Στην έννοια των «στοιχειωδών αναγκών» εµπίπτουν τα πράγµατα που εξυπηρετούν πρωταρχικές ανάγκες διαβίωσης του οφειλέτη (ΕφΑθ 5393/90 ΕλΔ 31,1617) και όχι πράγµατα που συντελούν στη διακόσµηση της οικίας του (ΕφΑθ 965/70 Αρµ 1970,986). Η κρίση αυτή περί στοιχειωδών αναγκών εξατοµικεύεται σε κάθε περίπτωση, ανάλογα µε τα διδάγµατα της κοινής πείρας σε ορισµένο τόπο και χρόνο. ΕιρΘεσ 2375/96 Αρµ 51,562. Προϋπόθεση εφαρµογής της διατάξεως του άρθρου 953 παρ. 3 εδ. α ΚΠολΔ είναι η χρησιµοποίηση των πραγµάτων που αναφέρονται σ αυτήν κατά το χρόνο της κατασχέσεως, από τον οφειλέτη και την οικογένειά του και την κάλυψη στοιχειωδών αναγκών των εν λόγω προσώπων, λαµβανο- µένων υπόψη των αναγκών του συγκεκριµένου οφειλέτη και των µελών της οικογένειάς του και όχι του µέσου ανθρώπου. (ΕφΑθ 5393/90 ΕλΔ 31,1617, ΕφΑθ 965/70 ΝοΒ 18,1209, ΜΠρΑθ 8846/73 ΝοΒ 22,85). Εποµένως, ενόψει και του ότι η ως άνω διάταξη πρέπει να ερµηνεύεται στενώς, αφού εισάγει εξαίρεση στον κανόνα του κατασχετού της περιουσίας του οφειλέτη ( ΕφΑθ 9611/89 ΕλΔ 32,1064, ΜΠρΚορ 95/90 ΝοΒ 39,785, ΜΠρΑθ 8846/73 ΝοΒ 22,85), στα ακατάσχετα δεν περιλαµβάνεται κατ αρχήν η έγχρωµη τηλεόραση ή το πλυντήριο ρούχων, κατά την άποψη που και το παρόν δικαστήριο κρίνει ως ορθότερη, αφού οι ως άνω συσκευές δεν εξυπηρετούν «στοιχειώδεις ανάγκες του οφειλέτη ή µελών της οικογένειας του, εκτός εάν στη συγκεκριµένη περίπτωση, µε αφετηρία την πνευµατική κατάσταση ή την υγεία του συγκεκριµένου οφειλέτη, κατά τα διδάγµατα της κοινής πείρας, εξυπηρετούν στοιχειώδεις ανάγκες αυτού ή µελών της οικογένειας του (λ.χ. γέρος ή χρόνια ασθενής οφειλέτης, ύπαρξη βρέφους στην οικογένεια). ΜΠρΡοδ 390/96 ΑρχΝ 47,574. Ως στοιχειώδεις ανάγκες του συγκεκριµένου οφειλέτη και των µελών της οικογενείας του νοούνται όχι µόνο αυτές που είναι απαραίτητες για τη διασφάλιση της ζωής και της υγείας των ως άνω προσώπων, αλλά και εκείνες για την µετακίνηση και επαφή µε τον έξω κόσµο στις οποίες, υπό ορισµένες περιστάσεις µπορεί να περιληφθεί το αυτοκίνητο όχηµα (ΕφΑθ 5393/90 ΕλΔ 31,1617, ΜΠρΑθ 8846/73 ΝοΒ 22,85). ΜΠρΡοδ 390/96 ΑρχΝ 47,574. Είναι ακατάσχετα: η τηλεόραση, οι µοκέτες, το τηλέφωνο, το πλυντήριο, όχι όµως οι ζωγραφικοί πίνακες. ΕφΑθ 5712/93 ΕλΔ 36,878. Μεταξύ των αναφεροµένων στο άρθρο 953 ΚΠολΔ πραγµάτων της προσωπικής χρήσεως του οφειλέτη και της οικογενείας του που εξαιρούνται της κατασχέσεως, αναµφισβήτητα συµπεριλαµβάνονται τα έπιπλα σαλονιού και χωλ, τα οποία είναι απαραίτητα για τη στοιχειώδη κοινωνική ζωή του οφειλέτη, δεδοµένου ότι στην έννοια του στοιχειώδους δεν περιλαµβάνονται µόνο τα προς διατροφή και ένδυση απαραίτητα αντικείµενα αλλά και τα εξυπηρετούντα στοιχειωδώς όχι µόνο τις ανάγκες του οφειλέτη αλλά και της οικογένειας του καθώς και αυτά που εξυπηρετούν στοιχειωδώς την κοινωνική του ζωή, όπως πολυθρόνες και καρέκλες σαλονιού (ΜΠρΗρ 134/70 ΝοΒ 18,465). ΕιρΒολ 432/90 Αρµ 44,576,. ΜΠρΑθ 353/84 ΕλΔ 26,94.. Στην έννοια των στοιχειωδών αναγκών, λαµβανοµένης υπόψη και της συνεχώς προϊούσας τεχνολογικής και πολιτιστικής αναπτύξεως, περιλαµβάνονται και τα συνεπεία της εξελίξεως τιθέµενα σε κυκλοφορία νέα αγαθά, τα οποία είναι τόσο διαδεδοµένα µεταξύ του πληθυσµού, ώστε η στέρηση ενός από αυτά να καθιστά αδύνατη τη θεραπεία στοιχειώδους ανάγκης του ανθρώπου (ΕιρΘεσ 1208/73 ΑρχΝ 24,490). ΕιρΒολ 432/90 Αρµ 44,576. Ενόψει της διαδόσεως των ηλεκτρικών συσκευών και της ευρύτατης χρησιµοποιήσεως τους σήµερα σήµερα από το µεγαλύτερο µέρος των διαβιούντων ιδιαίτερα στις πόλεις ανθρώπων, στα ακατάσχετα περιλαµβάνονται το ηλεκτρικό ψυγείο, η ηλεκτρική σκούπα και το ηλεκτρικό πλυντήριο, διότι πληρούν τις στοιχειώδεις ανάγκες διαβιώσεως. ΕιρΒολ 432/90 Αρµ 44,576. Στα ακατάσχετα περιλαµβάνεται και η ασπρόµαυρη τηλεόραση, διότι αυτή καλύπτει στοιχειώδεις ανάγκες διαβιώσεως. ΕιρΒολ 432/90 Αρµ 44,576. Κ ατά το άρθρο 953 παρ. 3 ΚΠολΔ εξαιρούνται από την κατάσχεση και τα αναµνηστικά αντικείµενα. Κρίνεται ότι τρεις βέργες χρυσάφι, τύπου βραχιολίου, µία αλυσίδα χρυσή για το λαιµό, τύπου πλεξίδα και δύο χρυσά δακτυλίδια σκαλιστά µε πολύτιµη πέτρα, αποτελούν αναµνηστικά αντικείµενα, διότι προέχει ο προσωπικός σύνδεσµος αυτών µε τους ανακόπτοντες και την οικογένειά τους, αποτελούν οικογενειακά κειµήλια, και προέχει η «από διαθέσεως» αξία 4/

17 ΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ τους. ΕφΑθ 9344/82 ΕλΔ 24, Κινητά απαραίτητα για την εργασία του οφειλέτη διάταξη του άρθρου 953 παρ. 4 ΚΠολΔ, η οποία τέθηκε H εκ λόγων επιεικείας προς τον οφειλέτη και ως εκ τούτου επιβάλλεται στενή ερµηνεία της, αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα ότι για την ικανοποίηση της απαιτήσεως του δανειστή, υπέγγυα είναι όλη η περιουσία του οφειλέτη και αποβλέπει στο να αποφεύγεται µε την κατάσχεση τέτοιων κινητών πραγµάτων η επαγγελµατική αχρήστευση και µέσω αυτής διακινδύνευση της οικονοµικής εξοντώσεως του καθού η εκτέλεση. ΜΠρΒολ 3193/2004 ΝοΒ 2005,925. Κατά την αληθή έννοια της διατάξεως αυτής, προϋποθέσεις του ακατασχέτου των ανωτέρω κινητών πραγµάτων είναι να χρησιµοποιούνται αυτά προς εξυπηρέτηση και υποβοήθηση της προσωπικής εργασίας που καταβάλει ο οφειλέτης για να αποκοµίσει τα προς το ζην αναγκαία, αφετέρου δε να πρόκειται περί πραγµάτων σχετικά µικρής αξίας, που δεν αντιπροσωπεύουν δηλαδή σοβαρό κεφάλαιο. ΜΠρΒολ 3193/2004 ΝοΒ 2005,925. ΜΠρΚορ95/90 ΝοΒ 39,785 Ο µοίως όταν ο επαγγελµατίας ζει όχι µόνο από την προσωπική του εργασία, αλλά µε µίσθωση εργασίας και άλλων προσώπων ή χρησιµοποιεί κεφάλαια που δεν έχουν δευτερεύοντα χαρακτήρα σε σχέση µε την προσωπική εργασία που παρέχει, τότε το αποκοµιζόµενο όφελος δεν είναι προϊόν προσωπικού µόχθου, αλλά επιχειρη- µατικό κέρδος. Στην περίπτωση αυτή τα ανωτέρω κινητά πράγµατα πέραν της θεραπείας στοιχειωδών βιοτικών αναγκών, για την οποία θα αρκούσε η προσωπική εργασία, χρησιµεύουν για αποδοτικότερη εκµετάλλευση και αποκόµιση κέρδους προς εξασφάλιση κεφαλαιουχικών αγαθών και µεγαλύτερης ευµάρειας, που δεν πρέπει να εξασφαλίζονται σε βάρος των πιστωτών του εν λόγω επαγγελµατία (ΕφΑθ 9611/1990 ΕλΔ 32,1064, ΜΠρΚαβ 87/94 Αρµ 1995,9, ΜΠρΚορ 95/90 ΝοΒ 39,785). ΜΠρΒολ 3193/ 2004 ΝοΒ 2005,925. Από τη διάταξη του άρθρου 953 παρ. 4 του ΚΠολΔ, προκύπτει ότι εξαιρούνται από την κατάσχεση τα κινητά πράγµατα, στην περίπτωση κατά την οποία ο καθού η εκτέλεση πορίζεται τα αναγκαία για τη ζωή µε την καταβολή προσωπικής εργασίας. ΕφΑθ 1839/2002 ΕλΔ 2004, 852. Αν όµως, πρόκειται για µηχανήµατα ή εργαλεία, που κινούνται µε περισσότερα χέρια, οπότε πρόκειται για εµπορική επιχείρηση, τότε αυτά υπόκεινται σε κατάσχεση (ΕφΑθ 9611/90 ΕλΔ 32,1064). ΕφΑθ 1839/2002 ΕλΔ 2004,852. Κατά την έννοια της διατάξεως του άρθρου 953 παρ. 4 ΚΠολΔ, η οποία έχει θεσπισθεί εκ λόγων επιεικείας ως πράγµατα απαραίτητα για την εργασία πρέπει, να θεωρηθούν εκείνα των οποίων η αποστέρηση θα επέφερε κάτω από τις συγκεκριµένες περιστάσεις τον οικονοµικό εκµηδενισµό του οφειλέτη (ΜΠρΚορ 90/76 Δ 8,119). ΕιρΠειρ 61/2001 ΑρχΝ 2001,557, ΝοΒ 2001,1344. διάταξη του άρθρου 953 παρ. 4 ΚΠολΔ επιβάλλει την Η προστασία της κτήσης µε την καταβολή προσωπικής εργασίας, για να µπορεί ο οφειλέτης να συνεχίζει να χρησιµοποιεί την εργασιακή του δύναµη προς βιοπορισµό του ίδιου και των µελών της οικογενείας του στο µέτρο πάντοτε που απαιτείται για την ύπαρξη µιας επαρκούς κτητικής ικανότητας των προς το ζην, λαµβανοµένων υπόψη, της τεχνικής εξέλιξης και της ικανότητας ανταγωνισµού.το ποια πράγµατα είναι «απαραίτητα για την εργασία», θα πρέπει να καθοριστεί µε βάση οικονοµοτεχνικές σταθµίσεις, να αντιµετωπίζεται δε το πρόβληµα της εξαίρεσης µε κάποια ευρύτητα, ώστε να µη αποδυναµώνονται µικρές προσωπικές επιχειρήσεις που µε την αφαίρεση ζωτικών παραγωγικών στοιχείων τους, καθίστανται ανενεργείς. ΕιρΘερµ 7/2000 ΑρχΝ 2000,698. Ακόµη το ακατάσχετο υφίσταται ανεξάρτητα από την ευπορία ή όχι του οφειλέτη και τη δυνατότητα αυτού για αγορά άλλου πράγµατος. ΕιρΘερµ 7/2000 ΑρχΝ 2000,698. Όπως συνάγεται από το συνδυασµό των διατάξεων 953, 4 και 159, 3 ΚΠολΔ, η κατάσχεση επί ακατασχέτων επιφέρει δικονοµική ακυρότητα η οποία απαγγέλλεται από το Δικαστήριο, αν τούτο επέφερε βλάβη, µετά από αίτηµα του οφειλέτη. ΕιρΘερµ 7/2000 ΑρχΝ 2000,698. Δεν θεωρείται ακατάσχετο το γεωτρύπανο και τα εξαρτήµατά του. ΜΠρΘηβ 318/2000 ΕλΔ 2001,504. Δεν είναι ακατάσχετα τα µηχανήµατα που αποτελούν το κύριο µέρος του εξοπλισµού καταστήµατος που λειτουργεί µε υπαλληλικό προσωπικό. ΜΠρΠατρ 769/ 95 ΑρχΝ 47,68 Οι προϋποθέσεις για τον χαρακτηρισµό των πραγµάτων του άρθρου 954 παρ. 4 ΚΠολΔ, ως ακατασχέτων είναι: α) Ο πορισµός των προς το ζην αναγκαίων εκ της προσωπικής εργασίας του καθού η εκτέλεση. Ως εργασία νοείται η οποιαδήποτε, µε την οποία ασχολείται προσωπικώς ο οφειλέτης, ανεξαρτήτως του αν είναι χειρωνακτική, καλλιτεχνική, επιστηµονική κ.λπ., β) Η χρησιµοποίηση των ως άνω κινητών (εργαλείων κ.λπ.) κατά την προσωπική εργασία, ανεξαρτήτως του φυσικού προορισµού τους ή της καταλληλότητάς τους για τη συγκεκριµένη εργασία και γ) Τα κινητά αυτά πρέπει να είναι απαραίτητα για την εργασία του καθού η εκτέλεση (ΕφΑθ 9611/90 ΕλΔ 32,1064). ΜΠρΚαβ 87/94 Αρµ 49,1202. ΜΠρΑθ4090/91 ΑρχΝ 43,266 Εποµένως, ως εκ της διατυπώσεως της διατάξεως αυτής, είναι προφανές ότι αναφέρεται σε οφειλέτη φυσικό πρόσωπο και όχι νοµικό, αφού δεν είναι νοητή η χρησιµοποίηση εργαλείων κ.λπ. προς καταβολή προσωπικής εργασίας και προς πορισµό των αναγκαίων προς το ζην, από νο- µικό πρόσωπο, παρά µόνον από φυσικό. ΜΠρΚαβ 87/94 Αρµ 49,1202. Έτσι, όταν κατάσχονται κινητά ανήκοντα σε νοµικό πρόσωπο, το τελευταίο δεν µπορεί να ασκήσει την, 16 4/2005

18 ΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ εκ του άρθρου 933 ΚΠολΔ, ανακοπή και να ισχυρισθεί ότι η επιβληθείσα κατάσχεση είναι άκυρη, για το λόγο ότι χρησιµοποιεί τα κατασχεθέντα για να πορίζεται τα προς το ζην. Προκειµένου όµως περί αναγκαστικής εκτελέσεως, που επισπεύδεται µε βάση εκτελεστό τίτλο κατά ετερορρύθµου εταιρίας, ο οµόρρυθµος εταίρος της, κατά του οποίου µπορεί να γίνει αναγκαστική εκτέλεση (άρθρο 920 ΚΠολΔ), δικαιούται να ασκήσει την ανακοπή αυτή και να ισχυρισθεί ότι τα κατασχεθέντα κινητά της οφειλέτιδος εταιρίας χρησιµοποιούνται απ αυτόν για να πορίζεται τα αναγκαία προς το ζην, ενόψει και του προσωπικού χαρακτήρα της εταιρίας αυτής.στην περίπτωση αυτή, αν παραλλήλως προς την εργασία του οµόρρυθµου χρησιµοποιείται και κεφάλαιο, το ακατάσχετο θα κριθεί από το αν τα µηχανήµατα, εργαλεία κλπ. αντιπροσωπεύουν ή όχι σοβαρό κεφάλαιο. Όταν τα ανωτέρω αποτελούν σοβαρό κεφάλαιο, τότε δεν πρόκειται περί ακατασχέτων. Οµοίως, αν ο επαγγελµατίας αυτός ζει όχι µόνον από την προσωπική του εργασία αλλά µε µίσθωση εργασίας και άλλων προσώπων, ή χρησιµοποιεί κεφάλαια που δεν έχουν δευτερεύοντα χαρακτήρα σε σχέση µε την προσωπική εργασία που παρέχει, τότε το αποκοµιζόµενο όφελος δεν είναι πλέον προϊόν προσωπικού µόχθου, αλλά επιχειρηµατικό κέρδος, αφού τα κατασχεθέντα κινητά, πέραν της θεραπείας βασικών βιοτικών αναγκών, για την οποία θα αρκούσε η προσωπική εργασία, χρησιµεύουν για αποδοτικότερη εκµετάλλευση και αποκόµιση ευµάρειας, που δεν πρέπει βεβαίως να εξασφαλίζονται εις βάρος των πιστωτών (ΕφΑθ 9611/90 ΕλΔ 32,1064). ΜΠρΚαβ 87/94 Αρµ 49,1202. Στη γενική κατηγορία των ακατασχέτων του άρθρου 953 παρ. 4 περιλαµβάνονται τα εργαλεία, µηχανή- µατα, βιβλία ή άλλα πράγµατα απαραίτητα για την εργασία των ποριζοµένων τα προς το ζην εκ προσωπικής εργασίας. ΜΠρΑθ 4090/91 ΑρχΝ 43,266. Δεν τίθεται περιορισµός ως προς τα πράγµατα τα οποία προσδιορίζονται δια γενικών γνωρισµάτων και αναλόγως του είδους της εργασίας. Αρκεί αυτά να είναι απαραίτητα για την εργασία µε την οποία εξάλλου πρέπει να ασχολείται προσωπικώς ο οφειλέτης και να πορίζεται εντεύθεν τα προς το ζην αναγκαία. ΜΠρΑθ 4090/91 ΑρχΝ 43,266. Εάν ο οφειλέτης δεν µπορεί να ασκήσει το επάγγελµά του χωρίς βοηθούς, και τα εργαλεία των βοηθών είναι ακατάσχετα. ΜΠρΑθ 4090/91 ΑρχΝ 43,266. έννοια των απαραιτήτων για την εργασία είναι αόριστη. Στην κρίση του δικαστηρίου εναπόκειται ο προσ- Η διορισµός των «απαραιτήτων» για την εργασία. ΜΠρΑθ 4090/91 ΑρχΝ 43,266. Το αυτοκίνητο Δηµοσίας χρήσεως του επαγγελµατία οδηγού το οποίο χρησιµοποιεί προς κερδοσκοπία κατάσχεται είτε προκειµένου για απαιτήσεις που πηγάζουν από το ν. ΓΠΝ/1911, είτε για άλλες απαιτήσεις ανεξάρτητα αν τούτο είναι το ζηµιογόνο(εφαθ 129/70 Αρµ 24, 438). ΕφΠατρ 492/89 ΑχΝοµ 6,329. Κατά την έννοια της διατάξεως του άρθρο 953 παρ. 4 εδ. α, που έχει θεσπισθεί από λόγους επιείκειας, ως πράγµατα απαραίτητα για την εργασία του οφειλέτη και εποµένως ακατάσχετα πρέπει να θεωρηθούν εκείνα, των οποίων η αποστέρηση θα είχε ως συνέπεια, κάτω από τις συγκεκριµένες περιστάσεις, τον οικονοµικό εκµηδενισµό του οφειλέτη. Ο νόµος δεν θέτει περιορισµό ως προς την αξία των πραγµάτων, αλλά δίνει κατεύθυνση στο δικαστή µε το απαραίτητο για την εργασία του οφειλέτη.το κοµπρεσέρ αέρα και το σύνθετο ξυλουργικό µηχάνηµα είναι απαραίτητα για την εργασία του επιπλοποιού οφειλέτη και εποµένως ακατάσχετα. ΜΠρΑθ 7708/82 Δ 13, Πράγµατα εκτός συναλλαγής διάταξη του άρθρου 966 ΑΚ αφορά ενσώµατα και άλλα Η θεωρούµενα ως πράγµατα κατά το άρθρο 947, συνέπεια δε του χαρακτήρα των πραγµάτων αυτών ως αναπαλλοτρίωτων είναι και το ακατάσχετο τούτων από απόψεως αναγκαστικής εκτελέσεως. ΑΠ 1363/2001 ΕΕΝ 2003,22. εξουσία προς διάθεση των πραγµάτων, κινητών και ακινήτων, του οφειλέτη αποτελεί ουσιαστική προϋπόθεση Η της κατασχέσεως και του πλειστηριασµού. Γι αυτό τα αναπαλλοτρίωτα πράγµατα θεωρούνται ακατάσχετα, αφού δεν µπορούν να αποτελέσουν αντικείµενο πλειστηριασµού. Το ακατάσχετο στην περίπτωση αυτή είναι συνέπεια του αναπαλλοτρίωτου. Τέτοια αναπαλλοτρίωτα πράγµατα είναι και τα εκτός συναλλαγής που αναφέρονται στο άρθρο 966 ΑΚ. ΜΠρΒόλ 2827/2001 Δ 2002,151, ΜΠρΒολ 569/ 2001 ΝοΒ 2001,67. Α ν και έχει υποστηριχθεί ότι το διατυπούµενο στο άρθρο 966 ΑΚ κριτήριο («προορισµένα σε εξυπηρέτηση») προϋποθέτει πράγµατα που από τη φύση τους και όχι τυχαία εξυπηρετούν δηµόσιο σκοπό (π.χ. φρούρια, αεροδρόµια) και µάλιστα κατά τρόπο άµεσο (π.χ. τα δηµόσια κτίρια), µε αποτέλεσµα όσα τυχαία και συµπτωµατικά εξυπηρετούν ανάλο- 4/

19 ΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ γους σκοπούς να µην είναι αναπαλλοτρίωτα, υποκείµενα σε κατάσχεση, ωστόσο ορθότερη είναι η άποψη ότι αρκεί για ένα τέτοιο χαρακτηρισµό ότι το πράγµα αποτελεί την αναγκαία υλική βάση για την εκπλήρωση ενός τέτοιου δηµόσιου σκοπού, η δε προσαρµογή του στις ανάγκες της δηµόσιας υπηρεσίας καλύπτει και την προϋπόθεση του «προορισµού». Εποµένως, πράγµατα ειδικής χρήσης είναι εκείνα τα δηµόσια πράγµατα, τα οποία έχουν κατασκευασθεί ή διαµορφωθεί ειδικά για την αποκλειστική εξυπηρέτηση της λειτουργίας µιας δηµόσιας ή δηµοτικής υπηρεσίας. ΜΠρΒόλ 2827/2001 Δ 2002,151. Ένα ακίνητο που αγοράσθηκε από κάποιον Ο.Τ.Α. εντάχθηκε σε κάποια υπηρεσία του και διαµορφώθηκε µε τέτοιο τρόπο ώστε να εξυπηρετεί αποκλειστικά έναν από τους δηµοτικούς σκοπούς (λ.χ. έγινε παιδική χαρά ή γραφεία) θεωρείται ως πράγµα εκτός συναλλαγής και ως αναπαλλοτρίωτο, δεν υπόκειται σε κατάσχεση, έστω και αν µε την ίδια µορφή θα µπορούσε, ενταγµένο στην υπηρεσία ιδιώτη, να εξυπηρετήσει διαφορετικούς σκοπούς. ΜΠρΒόλ 2827/2001 Δ 2002,151. Ακατάσχετα ως εκτός συναλλαγής είναι τα απορριµ- µατοφόρα και τα γερανοφόρα οχήµατα του Δήµου, όχι όµως και αυτά µε τα οποία ο Δήµος εκπληρώνει κοινωνικούς σκοπούς, όπως το λεωφορείο που µεταφέρει εργαζό- µενους, παιδιά στο σχολείο ή βιβλία για τη βιβλιοθήκη, όπως και το αυτοκίνητο του Δηµάρχου, αφού ο σκοπός που εξυπηρετούν τα αυτοκίνητα αυτά µπορεί να εκπληρωθεί αποτελεσµατικά και µε άλλον τρόπο, λ.χ. µε εκµίσθωση από τρίτον. ΜΠρΘεσ 22060/2001 Αρµ 2002, Διάφορα Κατ άρθρο 4 του ν. 4694/30, του οποίου η ισχύς διατηρήθηκε µε το άρθρο 52 παρ. 11 ΕισΝΚΠολΔ, απαγορεύεται σε όλη τη διάρκεια εκτελέσεως του έργου και ένα µήνα µετά την αποπεράτωσή του η κατάσχεση των οφειλοµένων προς εργολάβους σε αντάλλαγµα της κατασκευής του έργου, για εκτέλεση του οποίου ο εργολάβος χρησιµοποιεί την εργασία τρίτων ή προµηθεύεται προς τούτο υλικά από τρίτους ή µηχανήµατα κ.λπ., εκτός αν πρόκειται για απαιτήσεις από παροχή εργασίας ή προµηθείας υλικών για το έργο. Ο νόµος δεν κάνει διάκριση σε σχέση µε την απαγόρευση της κατασχέσεως των ανωτέρω οφειλοµένων ως προς το πρόσωπο του δικαιούχου της απαιτήσεως ούτε ως προς το είδος του οφειλοµένου στον εργολάβο ανταλλάγµατος (αµοιβής) για την κατασκευή του έργου. Εποµένως, σε περίπτωση εργολαβικής συµβάσεως για την ανέγερση πολυόροφης οικοδοµής «µε αντιπαροχή» οριζοντίων ιδιοκτησιών, η απαγόρευση της κατασχέσεως καταλαµβάνει και την απαίτηση του εργολάβου κατά του οικοπεδούχου προς µεταβίβαση της κυριότητας των ποσοστών εξ αδιαιρέτου επί του οικοπέδου µετά των αντιστοίχων οριζοντίων ιδιοκτησιών, η οποία συµφωνήθηκε έναντι αµοιβής του µε το οικείο εργολαβικό προσύµφωνο (ΑΠ 725/89 ΕΕΝ 57,187). ΑΠ 539/93 ΕλΔ 35,1089. ισχύς της διατάξεως του άρθρου 52 παρ. 1 του ν.δ. 3077/ Η 54 περί γενικών αποθηκών, µε την οποία καθιερώνεται το ακατάσχετο των εµπορευµάτων και των προϊόντων, που είναι αποθηκευµένα στις Γενικές Αποθήκες, διατηρήθηκε µε το άρθρο 52 αριθ. 2 ΕισΝΚΠολΔ. ΜΠρΛαρ 366/ 2000 ΑρχΝ 2001,61, Δ 2001,108. Ισχύει το ακατάσχετο έναντι οποιασδήποτε οφειλής από οποιαδήποτε αιτία του προσώπου εκείνου, που έλαβε ή κατέχει το αποθετήριο ή το ενεχυρόγραφο (ΑΠ 40/59 ΝοΒ 7,553, ΠρΘεσ 2693/58 Αρµ 13,698). Εποµένως ισχύει και έναντι του οφειλέτη του τιµήµατος των αποθηκευµένων εµπορευµάτων. ΜΠρΛαρ 366/2000 ΑρχΝ 2001,61, Δ 2001,108. Τα έσοδα των ΟΤΑ από τέλη καθαριότητας, φωτισµού και απορριµµάτων, αν και δεν είναι καθεαυτά πράγµατα, ούτε συνεπώς εκτός συναλλαγής, δεν επιτρέπεται να κατασχεθούν, διότι πρόκειται για απαιτήσεις που εξαρτώνται από αντιπαροχή (αναλ. 982 παρ. 1 περ. α ΚΠολΔ). ΑΠ 17/2002 Δ 2002,1178, ΕΔΚΑ 2002,610, ΕλΔ 2002,1009, AΠ 1364/2001 ΝοΒ 2002,1466. Απαγόρευση κατάσχεσης ακινήτου που αποκτήθηκε µε δάνειο του Ο.Ε.Κ., πριν από την αποπληρωµή του δανείου. ΕφΛαρ 88/2001 ΕλΔ 2002,797. απαγόρευση της κατάσχεσης ακινήτου που αγοράστηκε ή ανεγέρθηκε µε χρήµατα δανείου από τον Η ΟΕΚ δεν καταλαµβάνει και την περίπτωση της επισπεύσεως εκτελέσεως από προηγούµενο του ΟΕΚ, κατά την υποθηκική τάξη, ενυπόθηκο δανειστή. Αντίθετη εκδοχή έρχεται σε αντίθεση µε το άρθρο 17 Σ και 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ. ΑΠ 1171/2001 ΕλΔ 2002,408. Από τη διάταξη του άρθρου µόνου του ν.δ. 91/69, η οποία αφορά ειδικώς στους ασφαλισµένους και τους συνταξιούχους των οργανισµών κοινωνικής ασφάλισης προκύπτει σαφώς ότι από την ισχύ του νοµοθετικού αυτού διατάγµατος ( ), µε την παράγραφο 3 του οποίου καταργήθηκε ρητά κάθε αντίθετη γενική ή ειδική διάταξη της κείµενης νοµοθεσίας, απαγορεύεται η κατάσχεση των συντάξεων που παρέχονται στους συνταξιούχους των οργανισµών ή σωµατείων κοινωνικής ασφαλίσεως µεταξύ των οποίων και του Ταµείου Προσωπικού Ιονικής-Λαϊκής Τράπεζας και άλλων Τραπεζών (ΤΑΠΙΛΤΑΤ) και µόνο κατ εξαίρεση επιτρέπεται αυτή µέχρι του ποσού του 1/4 της σύνταξης λόγω διατροφής συζύγου, ανιόντων ή κατιόντων (ΑΠ 221/76 ΝοΒ 24,769). ΕφΑθ 9374/2000 ΕλΔ 2002,1071. Ναι µεν µε το άρθρο 50 του ν. 1329/83 αντικαταστάθηκε το άρθρο 982 παρ. 2 ΚΠολΔ και διπλασιάστηκε το κατασχετό µέρος (από 1/4 σε 1/2) των ακατασχέτων απαιτήσεων από µισθούς, συντάξεις ή ασφαλιστικές παροχές προς χάρη των απαιτήσεων από διατροφή, όµως, µε το άρθρο αυτό δεν θίχθηκε, ως ειδική, η διάταξη του άρθρου µόνου του ν.δ. 91/69, µε την οποία ρυθµίζεται εξ ολοκλήρου το ζήτηµα του κατασχετού και ακατασχέτου των συντάξεων, που χορηγούν οι πάσης φύσεως οργανισµοί κοινωνικής ασφάλισης και η οποία τέθηκε προς χάρη του δηµοσίου συµφέροντος, για να µη στερηθούν αναγκαστικώς της σύνταξης 18 4/2005

20 ΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ τους και των αναγκαίων προς συντήρηση τους µέσων οι συνταξιούχοι των πιο πάνω οργανισµών, οι σύζυγοι και οι ανιόντες ή κατιόντες αυτών. ΕφΑθ 9374/2000 ΕλΔ 2002,1071. Έτσι, το ακατάσχετο και κατασχετό των απαιτήσεων από συντάξεις δεν αντιµετωπίζεται ενιαίως και αποκλειστικώς από τον ΚΠολΔ, αλλά καθόσον µεν αφορά στις συντάξεις των πολιτικών και στρατιωτικών υπαλλήλων ρυθµίζεται από τις διατάξεις των άρθρων 982 παρ. 2 εδ. δ ΚΠολΔ, όπως ήδη ισχύει και 52 αριθ. 20 ΕισΝΚΠολΔ (που προστέθηκε µε το άρθρο 70 παρ. 12 του ν. 958/71), ενώ, καθόσον αφορά στις συντάξεις που χορηγούνται από τους πάσης φύσεως οργανισµούς κοινωνικής ασφάλισης, δηλαδή, νπδδ, όπως λ.χ. του ΙΚΑ, του ΤΕΒΕ, του ΟΤΕ, του ΤΑΠ κ.λπ., διέπεται από την προγενέστερη διάταξη του άρθρου µόνου του ν.δ. 91/69, η οποία ως ειδική υπερισχύει της πιο πάνω γενικής διάταξης (ΕφΑθ 2263/79 ΝοΒ 28,100, ΕφΑθ 5986/83 ΕλΔ 35,459, ΕφΠειρ 269/96 ΕλΔ 37,1402, πρβλ. και γνωµοδότηση ΝΥΔ 374/87 στη Δ 18,863, ΕφΑθ 4121/74 ΝοΒ 22,1418, ΕφΑθ 8516/79 ΝοΒ 28,816). ΕφΑθ 9374/2000 ΕλΔ 2002,1071. Από τη διάταξη του άρθρου µόνου του ν. 91/69 η οποία είναι ειδική, ως αφορώσα τους ασφαλισµένους και συνταξιούχους των οργανισµών κοινωνικής ασφαλίσεως, σαφώς προκύπτει ότι από την ισχύ του νοµοθετικού αυτού διατάγµατος, µε το οποίο (παρ. 3) καταργήθηκε κάθε αντίθετη γενική ή ειδική διάταξη της κειµένης νοµοθεσίας, απαγορεύεται η κατάσχεση των συντάξεων που παρέχονται στους συνταξιούχους των οργανισµών κοινωνικής ασφαλίσεως και µόνο κατ εξαίρεση επιτρέπεται αυτή µέχρι του ποσού του 1/4 για διατροφή της συζύγου του, ανιόντων και κατιόντων (ΑΠ 221/76 ΝοΒ 24,770). ΕφΑθ 5986/93 ΕλΔ 35,459. Από το συνδυασµό των διατάξεων των άρθρων 175 εδ. α ΑΚ 1, 4, 6 παρ. 2, 4 ν.δ. 1138/72, 6 παρ. 12 β.δ. 775/64, 1 και 4 ν. 1641/86 συνάγεται ότι για λόγους γενικότερου δη- µοσίου συµφέροντος απαγορεύεται η διάθεση (ακόµη και αν πραγµατοποιείται µε αναγκαστική εκτέλεση) των ακινήτων που αγοράσθηκαν ή κτίσθηκαν µε δάνειο του ΟΕΚ πριν την εξόφληση του τιµήµατος. Τυχόν δε διάθεση ή κατάσχεση που θα επιβληθεί είναι απολύτως άκυρη (ΑΠ Ολ 1688/83 ΝοΒ 1984,1535, ΑΠ 290/88 αδηµ.). ΜΠρΤρικ 801/99 ΑρχΝ 2001,242. Από τις διατάξεις του ν.δ. 1059/71 συνάγεται ότι µε αυτές καθιερώθηκε το τραπεζικό απόρρητο των καταθέσεων σε Ελληνικές Τράπεζες και δε δηµιουργήθηκε και ακατάσχετο των αντιστοίχων από τις καταθέσεις απαιτήσεων. ΕφΔωδ 287/96 ΝοΒ 45,805. άσκηση του δικαιώµατος επίσχεσης αποκλείεται Η εφόσον πρόκειται για απαίτηση που σύµφωνα µε τις διατάξεις του ΚΠολΔ, ή άλλου ειδικού νόµου είναι ακατάσχετη. ΕφΔωδ 287/96 ΝοΒ 45,805. Με τις διατάξεις του άρθρου 953 παρ. 3 και 4 ΚΠολΔ ορίζονται µε περιοριστικό τρόπο τα κινητά πράγµατα του οφειλέτη τα οποία εξαιρούνται από την αναγκαστική κατάσχεση και στα οποία δεν περιλαµβάνεται η άδεια κυκλοφορίας αυτοκινήτου δηµόσιας χρήσης. Εποµένως η διάταξη του άρθρου 31 παρ. 3 του ν.δ. 334/55 περί ακατασχέτου της άδειας κυκλοφορίας έχει καταργηθεί αφού τα ακατάσχετα πράγµατα ορίστηκαν µε την πιο πάνω ρύθµιση του άρθρου 953 ΚΠολΔ και είναι ασυµβίβαστη µε τη ρύθµιση αυτή η παράλληλη ισχύς και της διατάξεως του άρθρου 31 παρ. 3, η οποία δεν διατηρήθηκε σε ισχύ µε τις διατάξεις του άρθρου 52 ΕισΝΚΠολΔ στις οποίες περιλαµβάνονται ικανές περιπτώσεις ακατασχέτων. ΜΠρΑµ 40/87 Δ 19,284. Από τη διάταξη του άρθρου 117 του ισχύοντος Συντάγµατος, δεν απαγορεύεται η αναγκαστική κατάσχεση ιδιωτικού δάσους ή ιδανικού µεριδίου αυτού, έστω και αν καταστράφηκε από πυρκαγιά και κηρύχθηκε αναδασωτέο υποχρεωτικά, µε την προϋπόθεση βεβαίως ότι µε την αναγκαστική αυτή κατάσχεση δεν θα µεταβάλλεται ο µέχρι τότε προορισµός του. ΠΠρΑθ 8142/82 ΕλΔ 25,226. Οι αξιώσεις των συµβολαιογράφων κατά των συµβολαιογραφικών συλλόγων για την απόληψη µερίσµατος δεν είναι ακατάσχετες στα χέρια των συλλόγων ως τρίτων, για χρέη προς το Δηµόσιο, όπως προκύπτει από τις διατάξεις των άρθρων 17 και 31 του ΚΕΔΕ (ν.δ. 356/74). ΑΠ 481/81 ΕΕΝ 49,225. κατάσχεση στα χέρια του Μετοχικού Ταµείου Η Υπαλλήλων Τραπέζης Ελλάδος, ως τρίτου, κατά το άρθρο 982 ΚΠολΔ, του 1/4 του µερίσµατος για αξίωση διατροφής είναι νόµιµη, και για την ανάλογη δικαστική δαπάνη που επιδικάσθηκε µε την απόφαση, γιατί, σύµφωνα µε την άποψη που επικράτησε στην επιστήµη και τη νο- µολογία, το επιτρεπτό της κατασχέσεως των αποδοχών µέχρι το 1/4 αυτών, περιλαµβάνει και τα δικαστικά έξοδα, καθώς και τα έξοδα εκτελέσεως, γιατί διαφορετικά είναι δυσχερής η εκπλήρωση του σκοπού για τον οποίο επιτρέπεται η κατάσχεση (Μπρίνια, Αναγκαστική Εκτέλεσις, άρθρο 982. ΕφΘεσ 267/1969 Αρµ 23,586 Αντίθετη ΕφΑθ 1239/1964 ΕλΔ Γ,493). ΜΠρΑθ 6193/80 ΑρχΝ ΛΒ,80. Επιµέλεια: Παναγιώτα Βαφειάδου, Δικηγόρος 4/