ΣΤΑΔΙΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΔΟΜΗΣΗΣ ΕΝΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ. ΚΑΛΑΘΑΚΗ ΜΑΡΙΑ Σχολική Σύμβουλος, Κρήτη

Transcript

1 ΣΤΑΔΙΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΔΟΜΗΣΗΣ ΕΝΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΛΑΘΑΚΗ ΜΑΡΙΑ Σχολική Σύμβουλος, Κρήτη ΕΙΣΑΓΩΓΗ Με την περιβαλλοντική εκπαίδευση μπορεί να επιτευχθεί η βελτίωση των οικολογικών γνώσεων, των στάσεων, των ικανοτήτων και των συμπεριφορών μας απέναντι στις επιλογές διαχείρισης και ανάπτυξης της πολιτείας και των τοπικών κοινωνιών. Προϋποθέτει την ύπαρξη, την αναζήτηση και την καλλιέργεια των προγονικών μας ηθικών αξιών και του σεβασμού της αισθητικής, της οικονομίας και της ζωής γενικότερα. Η ΠΕ πραγματοποιείται σε ομαδικό επίπεδο. Αξιοποιεί υπάρχουσες εκπαιδευτικές μεθόδους αλλά διαμορφώνει και νέες ώστε να είναι συνεχώς επίκαιρη και αποτελεσματική. Λειτουργώντας συμπληρωματικά στα γνωστικά αντικείμενα που διδάσκονται στα σχολεία, παρέχει εξαιρετική δυνατότητα ενασχόλησης των μαθητών με κρίσιμα περιβαλλοντικά προβλήματα, τα οποία η ανθρωπότητα καλείται να αντιμετωπίσει σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη εποχή. Σε γενικές γραμμές τα χαρακτηριστικά της ΠΕ συνοψίζονται στα εξής: η ΠΕ προσανατολίζεται σε περιβαλλοντικά προβλήματα, αναπτύσσει δεξιότητες για τη λύση περιβαλλοντικών προβλημάτων, αναπτύσσει δράσεις σε σχέση με το περιβάλλον, είναι διεπιστημονική και ολιστική, συνδέει το σχολείο με την τοπική κοινωνία (Φλογαΐτη Ε.,1993, 2006). Η ΠΕ και η Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη (ΕΑΑ) είναι πλατιά πεδία για ανάπτυξη εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων στους χώρους της τέχνης, της ιστορίας, της τεχνολογίας, της πληροφορίας, του αθλητισμού, του πολιτισμού τα οποία συμβάλλουν στη διαμόρφωση αξιών, στάσεων, στην απόκτηση γνώσεων γενικής παιδείας, καλλιέργεια της κριτικής ικανότητας και ευελιξίας στην αντιμετώπιση καταστάσεων και στην ανάληψη πρωτοβουλιών. Σύμφωνα με το νόμο 1982/90 άρθρο 11 παρ 13, «σκοπός της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης είναι να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές τη σχέση του ανθρώπου με το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον, να ευαισθητοποιηθούν για τα προβλήματα που συνδέονται με αυτό και να δραστηριοποιηθούν με ειδικά προγράμματα, ώστε να συμβάλουν στη γενικότερη προσπάθεια αντιμετώπισής τους». Επιπλέον, για να επιτύχει ο προσανατολισμός της ΠΕ προς την Αειφόρο Ανάπτυξη (ΑΑ), πρέπει να επεκταθεί ο προβληματισμός πέραν του στενού περιβαλλοντικού επιπέδου, στις κοινωνικές συνιστώσες των παγκόσμιων προβλημάτων. Πρέπει να είναι διαρκής και προσανατολισμένη στο μέλλον ώστε να εκπαιδεύει τους νέους στην αναζήτηση της ποιότητας στη δική τους ζωή και στη ζωή του πλανήτη. Πρέπει να διαμορφώνει πολίτες ικανούς να επιλύουν προβλήματα, να λαμβάνουν αποφάσεις και να συνεργάζονται υπεύθυνα. Στη διάσκεψη του Βελιγραδίου το 1975 τέθηκαν οι στόχοι της ΠΕ, στη διάσκεψη της Τυφλίδας το 1977 αναλύθηκαν οι σκοποί, βασικές αρχές και τα χαρακτηριστικά της ΠΕ (UNESC, 2004; Φλογαϊτη Ε., 1993; ΕΜΠ, 2007).Τα Σχολικά Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΣΠΠΕ) είναι Προγράμματα που υλοποιούνται προαιρετικά, εκτός σχολικού ωραρίου, στα Γυμνάσια και τα Λύκεια της Ελλάδας, πεντάμηνης διάρκειας από ομάδες μαθητών και καθηγητών. Σχεδιάζονται στην αρχή κάθε σχολικής χρονιάς με σκοπό την ευαισθητοποίηση των μαθητών στην προστασία του περιβάλλοντος και στην πιο αειφόρο διαχείρισή του μέσα από συνεργασίες με εξειδικευμένους επιστήμονες και τοπικούς φορείς (πι, 2006). Υλοποιούνται με τη μέθοδο του Ερευνητικού Δοκιμίου, γνωστή ως Μέθοδο Project (Frey, 1976) εντός και εκτός σχολείου, σε σύνδεση με τα Προγράμματα Σπουδών (ΠΣ), τις εκπαιδευτικές επισκέψεις και άλλες δράσεις, με διαθεματικές προσεγγίσεις θεμάτων της διδακτέας και μη ύλης των σχολικών μαθημάτων.

2 ΒΗΜΑΤΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Η πρόταση σχεδιασμού και δόμησης ενός Σχολικού Προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΣΠΠΕ) στα Γυμνάσια και στα Λύκεια, που αναπτύσσεται παρακάτω, βασίζεται στην Εγκύκλιο /Γ7/ του ΥΠΑΙΘΠΑ για τον Σχεδιασμό και Υλοποίηση Προγραμμάτων Σχολικών Δραστηριοτήτων (ΠΣΔ), η πρώτη χρονιά ενσωμάτωσης των ΣΠΠΕ στα ΠΣΔ, και η οποία δε διαφέρει σημαντικά από αυτές των επόμενων χρόνων. 1. Ο Διευθυντής της σχολικής μονάδας, σε ειδική παιδαγωγική συνεδρίαση, συζητά με τους εκπαιδευτικούς για το θεσμικό πλαίσιο υλοποίησης των προγραμμάτων σχολικών δραστηριοτήτων, τους στρατηγικούς και λειτουργικούς στόχους του σχολείου καθώς και τις δυνατότητες υλοποίησής τους, σύμφωνα με το ωρολόγιο πρόγραμμα και το δυναμικό του σχολείου. 2. Οι εκπαιδευτικοί που επιθυμούν να αναλάβουν την υλοποίηση προγράμματος συγκροτούν την Παιδαγωγική Ομάδα υλοποίησης του Προγράμματος. Η ποικιλία στις ειδικότητες των Εκπαιδευτικών παρέχει ευκολία και αποτελεσματικότητα στην εκπόνηση του προγράμματος, δίνει τη δυνατότητα της διαθεματικής προσέγγισης του θέματος. 3. Οι εκπαιδευτικοί, μέλη της Παιδαγωγικής Ομάδας, αναλαμβάνουν τη συγκρότηση της εθελοντικής Μαθητικής Ομάδας, η οποία μπορεί να αποτελείται από κανονικό σχολικό τμήμα, από ομάδα μαθητών διαφορετικών τμημάτων ή τάξεων, από μαθητές του σχολείου σε συνεργασία με μαθητές άλλου σχολείου. Τα ονόματα και το τμήμα φοίτησης των μαθητών αποστέλλονται στη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. 4. Η Παιδαγωγική Ομάδα και η Μαθητική Ομάδα υλοποίησης του προγράμματος επιλέγουν από κοινού το θέμα του προγράμματος και συζητούν τις διαστάσεις του, καθορίζουν δηλαδή τα ερευνητικά τους ερωτήματα, τα οποία αποτελούν τους γνωστικούς στόχους του προγράμματος. Εδώ γίνεται η ανάλυση του θέματος. Πέραν των γνωστικών στόχων υπάρχουν και οι συναισθηματικοί και ψυχοκινητικοί κατά Bloom & Krathwohl (1991). Στη στοχοθεσία συνιστάται να λαμβάνεται υπόψη το πλαίσιο Αναφοράς της Εκπαίδευσης για τη Αειφορία του ΥΠΕΠΘ (106553/Γ7/ ) και τα θεματικά έτη της UNESCO που έχουν οριστεί ως η «Δεκαετία της Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη». Το έτος 2013 είναι αφιερωμένο στο Ανθρωπογενές Περιβάλλον και την Αειφόρο Διαχείριση. Το ΚΠΕ Αρχανών οργανώνει σχετικό σεμινάριο. Στη διάρκεια υλοποίησης ενός ΠΣΔ λαμβάνει χώρα διαμορφωτική αξιολόγηση η οποία παρέχει τη δυνατότητα αναμόρφωσης των στόχων, των δραστηριοτήτων και συνεπώς επανασχεδιασμού μέρους του προγράμματος. 5. Η Παιδαγωγική Ομάδα αποφασίζει τη Μεθοδολογία υλοποίησης του προγράμματος. Οι βασικές αρχές που εφαρμόζονται στα προγράμματα των Σχολικών Δραστηριοτήτων είναι: η διεπιστημονική θεώρηση, η βιωματική προσέγγιση, η ενθάρρυνση της μαθητικής πρωτοβουλίας, το άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία, η ανάπτυξη δημοκρατικού διαλόγου, η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και οι αρχές της εκπαίδευσης για την αειφόρο ανάπτυξη (Εγκύκλιος /Γ7/ του ΥΠΑΙΘΠΑ). Η επίτευξη των στόχων ενός εκπαιδευτικού προγράμματος είναι υπόθεση πολλών, συνεπώς απαιτείται άνοιγμα στην επιστημονική και τοπική κοινότητα μέσω κατάλληλων συνεργασιών. Οι σχολικές μονάδες μπορούν να συνεργάζονται με τμήματα Πανεπιστημίων, Σχολικούς συμβούλους, ΚΠΕ (προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ), ΟΤΑ, μη κυβερνητικούς φορείς, ειδικούς επιστήμονες, επαγγελματίες κ.α. ανάλογα με τις θεματικές των προγραμμάτων, τους Υπευθύνους Σχολικών Δραστηριοτήτων κά (Εγκύκλιο /Γ7/ του ΥΠΑΙΘΠΑ). 6. Οι εκπαιδευτικοί της Παιδαγωγικής Ομάδας αναζητούν τα πεδία σύνδεσης με τα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών και τη διδακτέα ύλη των μαθημάτων τους. 6. Με συζήτηση της Παιδαγωγικής και Μαθητικής Ομάδας σχεδιάζονται οι δραστηριότητες και οι δράσεις μέσω των οποίων θα επιτευχθούν οι στόχοι του προγράμματος. Στο

3 σχεδιασμό τους συνιστάται να ληφθούν υπόψη οι δράσεις των Προγραμμάτων Αγωγής Σταδιοδρομίας, Αγωγής Υγείας, Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Πολιτιστικών Θεμάτων, Comenius- Leonardo da Vinci και etwinning που αναφέρονται στην Εγκύκλιο /Γ7/ του ΥΠΑΙΘΠΑ. 7. Οι εκπαιδευτικοί της Παιδαγωγικής Ομάδας, συνθέτοντας τις ενέργειες σχεδιασμού του προγράμματος, δομούν το χρονοδιάγραμμα ανάπτυξής του και καταρτίζουν το ημερολόγιο προγραμματισμού δραστηριοτήτων και δράσεων. 8. Οι εκπαιδευτικοί της Παιδαγωγικής Ομάδας συμπληρώνουν το Σχέδιο Υποβολής Πρότασης (ΣΥΠ) του προγράμματος, υπόδειγμα του οποίου επισυνάπτεται (Παράρτημα 2), το οποίο συζητείται στο Σύλλογο των Εκπαιδευτικών του Σχολείου, και εγκρίνεται για εφαρμογή. Συντάσσεται σχετική Πράξη Έγκρισης Υλοποίησης του προγράμματος (ΕΠΕΑΕΚ, 2002). 9. Ο Διευθυντής του σχολείου αποστέλλει στη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, υπόψη Υπευθύνου Σχολικών Δραστηριοτήτων: α. το Σχέδιο Υποβολής Πρότασης (ΣΥΠ) του προγράμματος, β. αντίγραφο της Πράξης Έγκρισης Υλοποίησης του προγράμματος από το Σύλλογο των Εκπαιδευτικών του σχολείου, γ. Ονομαστικό Κατάλογο των μαθητών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα και ζητά την έγκριση υλοποίησης του αναφερόμενου προγράμματος. Ο σχεδιασμός ενός προγράμματος μπορεί να διαρκέσει από την αρχή της σχολικής χρονιάς έως την καταληκτική ημερομηνία που ορίζει κάθε χρόνο το Έγγραφο ΥΠΑΙΘ για το Σχεδιασμό και Υλοποίηση Προγραμμάτων Σχολικών Δραστηριοτήτων στα Γυμνάσια και Λύκεια της χώρας. Η διάρκεια υλοποίησης του προγράμματος είναι το λιγότερο 5 μήνες. Η υλοποίηση των ΣΠΠΕ στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση γίνεται σε εθελοντική βάση και εκτός ωρών διδασκαλίας. Το Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης μπορεί να επανασχεδιάζεται στην πορεία υλοποίησής του αξιοποιώντας τα νέα δεδομένα, επανακαθορίζοντας στόχους, μεθοδολογίες και υλικά. ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑΤΩΝ ΣΠΠΕ Η θεματολογία των προγραμμάτων ΠΕ είναι εξαιρετικά ευρεία. Τα προγράμματα της Περιβαλλοντικής Αγωγής που εκπονούνται στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση ερευνούν θέματα από το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον, τα οποία προσεγγίζουν πολύπλευρα. Αναζητούν τις σχέσεις που προκύπτουν από την αλληλεπίδραση της Επιστήμης με την Τέχνη, διαπερνούν τα μαθήματα των Φυσικών Επιστημών, της Ιστορίας, της Λογοτεχνίας, της Πληροφορικής, της Κοινωνιολογίας, της Οικονομίας, της Φιλοσοφίας, της Οικολογίας, του Πολιτισμού. Διερευνούν ζητήματα φιλοσοφίας, ηθικής, επικοινωνίας, αισθητικής, εξέλιξης και τεχνολογίας. Από τον Φραγκούλη Ι (2006), πάντως, κρίνεται αναγκαία η συνάφεια του περιεχομένου του προγράμματος ΠΕ με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τη φυσιογνωμία του καθώς και η αξιοποίηση διεπιστημονικών προεκτάσεων στη μελέτη των επιμέρους γνωστικών αντικειμένων του. Από την σχολική χρονιά , προτείνεται από το ΥΠΕΠΘ νέο πλαίσιο για τα ΣΠΠΕ, αξιοποιώντας τις κατευθύνσεις των διεθνών και ευρωπαϊκών οργανισμών και το πρόταγμα της ΕΑΑ (Εγκύκλιος ΥΠΕΠΘ /Γ7/ ). ΣΤΟΧΟΘΕΤΗΣΗ Η στοχοθέτηση των δραστηριοτήτων και δράσεων σε τοπικό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο συνδέει τα σχολικά βιβλία με τα ψηφιακά αποθετήρια γνώσεων του παγκόσμιου ιστού, σε μια διαγενεακή συνεργασία για την καλλιέργεια του επιστημονικού, ψηφιακού και περιβαλλοντικού εγγραμματισμού. Οι στόχοι συνήθως κατηγοριοποιούνται σε γνωστικούς, ψυχοκινητικούς, συναισθηματικούς (ΚΕΕ-ΥΠΕΠΘ, 1998).

4 Στην περίοδο που σχεδιάζονται τα Προγράμματα Σχολικών Δραστηριοτήτων, αν ομαδοποιηθούν στόχοι και δραστηριότητες και συνεργαστούν διαφορετικές ειδικότητες εκπαιδευτικών με ειδικούς επιστήμονες και φορείς-εξωτερικούς συνεργάτες του Προγράμματος για να τους υλοποιήσουν, διευκολύνεται σημαντικά η εφαρμογή, η ανάπτυξη των δραστηριοτήτων, η γενικότερη λειτουργία του σχολείου, και γίνεται ανετότερη η διδασκαλία των επιμέρους αντικειμένων και αποτελεσματικότερη η μελέτη της Φύσης. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Τα ΣΠΠΕ εισάγουν και εξασκούν μαθητές και καθηγητές στις καινοτόμες διδακτικές μεθόδους, στην παγκοσμιοποίηση υλικών και υπηρεσιών, στο μοίρασμα της γνώσης, της πληροφορίας και των καλών πρακτικών. Τα πολλά και ποικίλα γνωστικά αντικείμενα των Φυσικών Επιστημών αλλά και τα άλλα διδακτικά αντικείμενα στα Γυμνάσια και στα Λύκεια, μπορούν να υποστηρίξουν, και να υποστηριχτούν, σε μια διεπιστημονική/διαθεματική/ολιστική προσέγγιση καινοτόμων εκπαιδευτικών προγραμμάτων, δραστηριοτήτων και δράσεων που μπορούν να υλοποιηθούν στα σχολεία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Δημητρόπουλος, 1999). Στις συνευρέσεις της Περιβαλλοντικής Ομάδας και στις εργασίες που οι μαθητές ανλαμβάνουν δίνεται έμφαση στις επιπτώσεις για το περιβάλλον (κοινωνικό και οικολογικό) η λήψη ή μη λήψης απόφασης για τα υπό συζήτηση θέματα, για τις ομάδες που θα επηρεαστού, για τις αξίες της Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη που προωθούνται ή καταπατούνται κά. Οι μαθητές χρειάζεται να αναλογίζονται τη δική τους συμβολή στο πρόβλημα και να διατυπώνουν προτάσεις αλλαγής της καθημερινής τους ζωής για να συμβάλλουν στον περιορισμό του και να προτείνουν λύσεις για την αντιμετώπιση του. Μπορεί να δοθεί έμφαση στις συνεργασίες με εκπαιδευτικούς άλλων ειδικοτήτων του ίδιου ή άλλων σχολείων, ειδικών επιστημόνων, τοπικών φορέων, οργανισμών κλπ κατά την συνδυασμένη οργάνωση των μαθημάτων, των Ερευνητικών Εργασιών και Βιωματικών Δράσεων, των Προγραμμάτων Σχολικών Δραστηριοτήτων, των δράσεων του Κοινωνικού Σχολείου, κά (Καμαρινού, 2000). Η σύνδεση των γνωστικών και διδακτικών αντικειμένων των Φυσικών Επιστημών, των θεμάτων των Ερευνητικών Εργασιών και Βιωματικών Δράσεων με τα Προγράμματα Σχολικών Δραστηριοτήτων και τις Δράσεις του Κοινωνικού Σχολείου, επιτρέπει τη διδασκαλία διδακτέας ύλης του Αναλυτικού και του Διεπιστημονικού Προγράμματος Σπουδών (ΑΠΣ και ΔΕΠΠΣ) με διαφορετικό τρόπο από αυτόν στις τάξεις, αν τεθεί σε ενιαία βάση και ίδιο γενικό πλαίσιο από το κάθε σχολείο. Ειδικότερα, κατά το σχεδιασμό εκπαιδευτικών προγραμμάτων και δράσεων, η αξιοποίηση των ποικίλων Εκπαιδευτικών Υποστηρικτικών Δομών του κάθε νομού προσδίδει σημαντική προστιθέμενη αξία στο ΣΠΠΕ καθώς ανοίγει τα σχολεία στις τοπικές κοινωνίες και στην επιστημονική κοινότητα, διευρύνοντας τους επιστημονικούς ορίζοντες θέτοντας ερευνητικά ερωτήματα και αναπτύσσοντας στοχασμούς από κοινού με εξειδικευμένους επιστήμονες και φορείς (ΕΜΠ, 2007). Στις Ημερίδες παρουσιάσεως των Προγραμμάτων αυτών, που κατά καιρούς οργανώνονται από τις Εκπαιδευτικές Διευθύνσεις, οι μαθητές γίνονται εισηγητές, επιμορφωτές, διανοούμενοι της αλλαγής. Στη διάρκεια της υλοποίησης ενός ΣΠΠΕ, καθώς οι ομάδες παράγουν έργο, γίνεται διαμορφωτική αξιολόγηση, συνήθως με συζητήσεις και προχωρούν στις επόμενες φάσεις υλοποίησής του (Ζυγούρη Ε, 2005). Στο τέλος της υλοποίησής του, γίνεται συνήθως τελική αξιολόγηση με Ερωτηματολόγιο, συζήτηση στην ομάδα κλπ. Η διαδικασία και η μεθοδολογία της Αξιολόγησης ενός ΣΠΠΕ περιλαμβάνεται στο ΣΥΠ του Προγράμματος. Κατά την αξιολόγηση ενός εκπαιδευτικού προγράμματος στην ΠΕ ελέγχεται η αποτελεσματικότητα, η οποία αφορά τον εκπαιδευόμενο, το βαθμό δηλαδή κατάκτησης υψηλότερου επίπεδου γνώσεως και κριτικής σκέψης αναφορικά με τα περιβαλλοντικά

5 θέματα και η αποδοτικότητα που αφορά τη διαδικασία. Ελέγχει δηλαδή την καταλληλότητα μεθόδων και επιλογών σε σχέση με διάφορους παράγοντες π.χ το χρόνο, το κόστος κλπ (Ζυγούρη Ε., 2005). ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Τα ΣΠΠΕ τα οποία υποβάλλονται προς έγκριση κάθε Νοέμβριο, και θα υλοποιηθούν με τη μέθοδο του Ερευνητικού Δοκιμίου (Project) σε όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, μαζί με τις Ερευνητικές Εργασίες των Λυκείων και τις Βιωματικές Δράσεις των Γυμνασίων, μπορούν να αξιοποιηθούν, από κοινού, για βιωματική διδασκαλία στο πεδίο, για εκπαιδευτικές επισκέψεις σε Μουσεία, σε περιοχές ιδιαίτερου Φυσικού και Τεχνικού ενδιαφέροντος, σε Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΚΠΕ) τα οποία παρέχουν σχετικά προγράμματα με τα διδακτικά αντικείμενα των Φυσικών Επιστημών, για πραγματοποίηση εργαστηριακών ασκήσεων με τα Εργαστηριακά Κέντρα Φυσικών Επιστημών (ΕΚΦΕ), για συμμετοχή σε Εθνικά Δίκτυα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που συντονίζουν τα ΚΠΕ, τα οποία παρέχουν εκπαιδευτικό υλικό και σεμινάρια σε ποικίλα θέματα που σχετίζονται με τις Φυσικές Επιστήμες και τις διεπιστημονικές προσεγγίσεις των θεμάτων που ενασχολούνται τα Αναλυτικά τους Προγράμματα. Οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί έχουν σπουδαίες ευκαιρίες για αλληλεπίδραση με το πλούσιο και ειδικά σχεδιασμένο εκπαιδευτικό-επιστημονικό υλικό, το οποίο είναι αναρτημένο στις ιστοσελίδες των προαναφερόμενων εκπαιδευτικών υποστηρικτικών δομών κάθε εκπαιδευτικής περιφέρειας και ολόκληρης της χώρας αλλά και της εκπαίδευσης από εξειδικευμένους εκπαιδευτικούς των ΚΠΕ, όταν τα επισκέπτονται. Οι εκπαιδευτικές διαδικασίες στην ΠΕ είναι σχετικά καινούργιες αλλά και συνεχώς εκσυγχρονίζονται με νέες παιδαγωγικές μεθοδολογίες και εκπαιδευτικές τεχνολογίες, οπότε για να πείσουν για την ποιότητα και την αποτελεσματικότητά τους, πρέπει να πετύχουν, άρα απαραιτήτως πρέπει να ελεγχθούν, να αξιολογηθούν. Τα ΣΠΠΕ, στα οποία σχεδιάζεται καινοτόμα και πρωτοποριακή εκπαίδευση, αποτελούν ελπίδα των σχολικών κοινοτήτων για να τις σύρουν από το τέλμα, την αδράνεια, τη μιζέρια και την κρίση. Ακολουθεί ένα Σχέδιο Υποβολής Πρότασης ΣΠΠΕ στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, όπως, γενιά, προτείνεται από Ελληνικό Υπουργείο Παιδείας να υποβάλλεται από τα σχολεάι στα Διευθύνσεις Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης για έγκριση από τις κατά τόπου επιτροπές, στην αρχή της σχολικής χρονιάς. ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ (ΣΥΠ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Περιβαλλοντικές δράσεις, Εκπαίδευση για την Αειφορία ΣΧΟΛΕΙΟ: ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: Α. ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ: ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Β. ΜΑΘΗΤΕΣ: ΤΑΞΗ, ΤΜΗΜΑ, ΑΡΙΘΜΟΣ Γ. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΦΟΡΕΙΣ Η ΠΡΟΣΩΠΑ: Δ. ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ 1.ΓΕΝΙΚΟ ΘΕΜΑ (ΤΙΤΛΟΣ): 2. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ-ΣΚΟΠΟΣ: 3. ΓΕΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ: 4. ΕΙΔΙΚΟΙ (ΕΠΙ ΜΕΡΟΥΣ) ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ: 5. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: 6.ΤΡΟΠΟΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Με συμπλήρωση του προγράμματος του καθηγητή κατά δύο (2) ώρες κάθε βδομάδα Με δύο (2) ώρες υπερωρία κάθε βδομάδα

6 7. ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ : 8. ΠΙΘΑΝΑ ΠΕΔΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΜΕ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: 9. ΥΛΙΚΑ -ΔΑΠΑΝΕΣ -ΤΕΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: 10. ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ: (Μήνας, Δραστηριότητες που προβλέπονται) 11. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Από Α. Μαθητές (Αυτοαξιολόγηση) Β. Καθηγητές 12. ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ: (Είδος Δράσης, Διάρκεια) 13. ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (ΠΕΚ, Σεμινάριο Υπευθύνου Π.Ε, Αυτοεπιμόρφωση, Προηγούμενη πείρα) ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ Frey K., (2005) Η Μέθοδος Project, μια μορφή συλλογικής εργασίας στο σχολείο ως θεωρία και πράξη, Μετάφραση Μάλλιου Κ., Εκδοτικός Οίκος Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη May 2003, ECE/CEP/102/Rev.1, 13 June 2003 UNESC (2004) Draft UNECE Strategy for Education for Sustainable Development, Addendum, Background, 2nd Regional Meeting on Education for Sustainable Development, Rome, July 2004, cep/ac.13/2004/8/add.1, 18May 2004, Economic Commission for Europe Committee on Environmental Policy ΕΜΠ (2007) Εκπαιδευτικό υλικό του Σεμιναρίου Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών και Στελεχών Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ, Συγγραφική Ομάδα με επιστημονικό υπεύθυνο τον καθηγητή Κουτσόπουλο Κ., Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Αθήνα ΕΠΕΑΕΚ (2002) Άξονες Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών, (2002) Άξονας Προτεραιότητας 2 Προώθηση & Βελτίωση της Εκπαίδευσης και της Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης στα πλαίσια της Δια Βίου Μάθησης, Μέτρο 2.1. Αναβάθμιση της Παρεχόμενης Εκπαίδευσης, Ιούνιος 2002 Ζυγούρη Ε., (2005), Αξιολόγηση προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης: Θεωρία και πράξη, Αθήνα: Τυπωθήτω Δημητρόπουλος Ε. (1999) Αξιολόγηση Προγραμμάτων Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, Οδηγός του αξιολογητή, Εκδόσεις Γρηγόρη, Αθήνα Καμαρινού Δ. (2000) Βιωματική Μάθηση στο σχολείο. Γ έκδοση. Ξυλόκαστρο. ΚΕΕ-ΥΠΕΠΘ (1998) Κατηγορίες Αντικειμενικών Στόχων, Στοιχεία Εκπαιδευτικού Προγράμματος, Προκαταρτικές Γενικές Προδιαγραφές για συγγραφή βιβλίων, διαθέσιμο στις ). ΠΙ (2006) Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, ιστοσελίδα Φλογαΐτη Ε. (1993) Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, Ελληνικές Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Φλογαΐτη Ε. (2006) Εκπαίδευση για το Περιβάλλον και την Αειφορία, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, 2η έκδοση Φραγκούλης Ι. (2006) Σχεδιασμός και ανάπτυξη Δεικτών Ποιότητας για την Αξιολόγηση Προγραμμάτων Τοπικής Ιστορίας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Ελλάδας, Θεσσαλονίκη Νοεμβρίου 2006