Νεοελληνική Λογοτεχνία. Στ Δημοτικού. Τίτλος: «Κωνσταντίνος Καβάφης»

Transcript

1 Π Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες, σύμφωνα με συγκεκριμένες προδιαγραφές, που αντιστοιχούν σε 30 διδακτικές ώρες ανά τάξη Νεοελληνική Λογοτεχνία Στ Δημοτικού Τίτλος: «Κωνσταντίνος Καβάφης» ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΜΠΟΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Θεσσαλονίκη 2012

2 ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «Δημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση» MIS (κωδ ), - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ, στους άξονες προτεραιότητας του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», η οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς πόρους. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Ι.Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Π Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες, σύμφωνα με συγκεκριμένες προδιαγραφές, που αντιστοιχούν σε 30 διδακτικές ώρες ανά τάξη. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ Υπεύθυνοι υπο-ομάδας εργασίας γλώσσας στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση: Κώστας Ντίνας & Σωφρόνης Χατζησαββίδης ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: Καραμαούνα 1 Πλατεία Σκρα Τ.Κ Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη Τηλ.: , Φαξ: , centre@komvos.edu.gr Σελίδα 2 από 19

3 Α. ΤΑΥΤΌΤΗΤΑ Τίτλος Κωνσταντίνος Καβάφης Δημιουργός Κωνσταντίνος Κόμπος Διδακτικό αντικείμενο Νεοελληνική Λογοτεχνία (Προτεινόμενη) Τάξη Στ Δημοτικού Χρονολογία Σεπτέμβριος 2012 Διδακτική/θεματική ενότητα «Γλώσσα Στ Δημοτικού», τεύχος Α, ενότητα 2: Κατοικία (σ ) Διαθεματικό Όχι Χρονική διάρκεια 7-12 διδακτικές ώρες Χώρος Εντός του σχολείου: στην αίθουσα διδασκαλίας και στο εργαστήριο πληροφορικής. Εκτός σχολείου: στην αίθουσα εκπομπής ενός ραδιοφωνικού σταθμού. Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και μαθητή Για να εφαρμοστεί το σενάριο χρειάζεται ο εκπαιδευτικός να μπορεί να χρησιμοποιεί μαζί με τους μαθητές του το διαδίκτυο στην τάξη του σχολείου και στο εργαστήριο πληροφορικής. Πρέπει το σχολείο να διαθέτει αίθουσα ΤΠΕ, έτσι ώστε τα παιδιά να εργάζονται σε ομάδες. Χρειάζεται να υπάρχει προβολέας που να συνδέεται με Σελίδα 3 από 19

4 ηλεκτρονικό υπολογιστή έτσι ώστε να είναι ορατή από όλους η εργασία κάθε ομάδας, όταν αυτή παρουσιάζεται στην ολομέλεια της τάξης. Χρειάζεται ο εκπαιδευτικός να ερευνήσει στο διαδίκτυο και να βρει ιστοσελίδες και ιστολόγια που παρέχουν υλικό για τον ποιητή και μπορούν να αξιοποιήσουν τα παιδιά. Ακόμη, πρέπει ο εκπαιδευτικός να μπορεί να χρησιμοποιήσει προγράμματα, όπως το Youtubedownloader και το FormatFactory αλλά και προγράμματα κειμενογράφου και παρουσίασης της Microsoft. Μερικά παιδιά μπορεί να είναι εξοικειωμένα με τη χρήση των παραπάνω προγραμμάτων, μιας και είναι προγράμματα με μεγάλη διάδοση στους ανθρώπους που ασχολούνται με το διαδίκτυο και τις ΤΠΕ. Η χρήση των προγραμμάτων Youtubedownloader και FormatFactory είναι πολύ απλή και δίνει τη δυνατότητα να αποθηκεύονται οπτικά και ηχητικά δεδομένα αλλά και να μετατρέπονται σε εφαρμογές που η παρουσίαση τους είναι εφικτή σε κάθε λειτουργικό σύστημα ηλεκτρονικών υπολογιστών. Εφαρμογή στην τάξη Το συγκεκριμένο σενάριο είναι πρόταση διδασκαλίας. Το σενάριο στηρίζεται Το σενάριο αντλεί Το σενάριο είναι πρωτότυπο στη σύλληψη. Β. ΣΎΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΉ/ ΠΕΡΊΛΗΨΗ Με το παρόν διδακτικό σενάριο επιδιώκεται αφενός να συνειδητοποιήσουν τα παιδιά ότι το διαδίκτυο αποτελεί σημαντική πηγή για την αναζήτηση πληροφοριών που αφορούν στα σχολικά μαθήματα και αφετέρου να αποκτήσουν συνειδητή επίγνωση του τρόπου με τον οποίο πρέπει να προσεγγίζουν τις πληροφορίες, ώστε να διασφαλιστούν ως προς την εγκυρότητά τους. Το σενάριο διαπραγματεύεται στοιχεία από το ποιητικό έργο του Κωνσταντίνου Καβάφη. Τα παιδιά γνωρίζουν ποιήματα Σελίδα 4 από 19

5 όπως «Η Ιθάκη», «Περιμένοντας τους βαρβάρους», «Κεριά», «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον», «Όσο μπορείς», «Η πόλις». Εξοικειώνονται με τη γλώσσα που χρησιμοποιεί ο ποιητής και κατανοούν την επικαιρότητα των ποιημάτων. Ανακαλύπτουν την αλληγορική σημασία των λόγων του ποιητή και προσπαθούν να κατανοήσουν το βαθύτερο νόημα των ποιητικών στίχων. Περιλαμβάνονται δραστηριότητες που δίνουν αφορμή για σύγκριση πληροφοριών, κριτική αναγνωστική προσπέλαση άρθρων και αναλύσεων και διασφάλιση της εγκυρότητας μιας ηλεκτρονικής πηγής πληροφοριών. Τα παιδιά δημιουργούν ένα αφιέρωμα στον ποιητή που περιλαμβάνει παρουσίαση με χρήση ΤΠΕ αλλά και οπτικά και ηχητικά αποσπάσματα από το ποιητικό έργο του. Δημιουργούν μια ραδιοφωνική εκπομπή αφιέρωμα στον Κ. Καβάφη, με κείμενα που τα ίδια δημιουργούν και προσθέτουν ανάμεσα στα κείμενα μελοποιημένα ποιήματά του. Τέλος δημιουργούν ένα ερωτηματολόγιο που σχετίζεται με τον ίδιο τον ποιητή και το έργο του. Γ. ΕΙΣΑΓΩΓΉ Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο Στο σενάριο προτείνεται η σύνδεση μεταξύ ποιημάτων και ποικίλων μορφών οπτικοακουστικών δεδομένων, καθώς η πολλαπλότητα και η περιπλοκότητα των σύγχρονων μορφών επικοινωνίας επιτάσσει την καλλιέργεια πολύμορφων γραμματισμών (ή πολυγραμματισμού). Στο προτεινόμενο σενάριο κύρια επιδίωξη είναι η συνειδητοποίηση από την πλευρά των μαθητών ότι υπάρχει συνεργασία και αλληλοσυμπλήρωση ανάμεσα στην εικόνα και τον λόγο. Η εικόνα βοηθά το λογοτεχνικό κείμενο, όπως ακριβώς και ο λόγος την εικόνα. Σελίδα 5 από 19

6 Δ. ΣΚΕΠΤΙΚΌ-ΣΤΌΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΌΣ ΤΟΥΣ Γνώσεις για τον κόσμο, αξίες, πεποιθήσεις, πρότυπα, στάσεις ζωής Δημιουργώντας ένα αφιέρωμα, μια ραδιοφωνική εκπομπή και ένα ερωτηματολόγιο για τον ποιητή Κ. Καβάφη τα παιδιά γνωρίζουν το ποιητικό έργο του ποιητή και αποκτούν στάσεις ζωής και συμπεριφορές όπως ο αυτοσεβασμός και η αξιοπρέπεια. Ταυτόχρονα χρησιμοποιούν σύγχρονα εργαλεία εύρεσης πληροφοριών όπως είναι το διαδίκτυο και αποκτούν εξοικείωση με λογισμικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή οπτικών και ηχητικών παρουσιάσεων. Η διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος δε γίνεται με παραδοσιακές μεθόδους αλλά με τη χρήση του διαδικτύου, όπου τα παιδιά είναι εξοικειωμένα. Μέσα από τις προσπάθειες των παιδιών: Δημιουργούνται οι συνθήκες για να ασχοληθούν οι μαθητές/τριες της Στ Δημοτικού πιο συστηματικά με το θέμα αυτό, αλλά κυρίως για να αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη διερευνώντας τρόπους που θα τους βοηθήσουν να διασφαλίσουν την εγκυρότητα και το πλήθος των πληροφοριών που χρειάζεται να συλλέξουν. Επιτυγχάνεται η απόκτηση γνώσεων για τη γλώσσα αλλά και δεξιότητες γραμματισμών και ιδίως των νέων γραμματισμών που πηγάζουν από τις ΤΠΕ. Αναλύονται έννοιες, όπως: Οι στόχοι που θέτει ο κάθε άνθρωπος στη ζωή του είναι σημαντικοί και οι προσπάθειες για την πραγματοποίηση τους προσφέρει γνώσεις και εμπειρίες. Οι πολιτικοί έχουν ευθύνες για την κοινωνική και πνευματική παρακμή. Οι οραματισμοί του μέλλοντος πρέπει να είναι θετικοί. Η αξιοπρέπεια είναι πολύ σημαντική για κάθε άνθρωπο. Η διασφάλιση αυτοσεβασμού και αξιοπρέπειας είναι κυρίαρχα στοιχεία στην προσωπικότητα του ανθρώπου. Σελίδα 6 από 19

7 Οι μαθητές: Το βίωμα του εγκλωβισμού στον άνθρωπο δημιουργεί αισθήματα απελπισίας και μαρασμού. Συνειδητοποιούν ότι το διαδίκτυο αποτελεί σημαντική πηγή για την αναζήτηση πληροφοριών που αφορούν σε σχολικές εργασίες. Μαθαίνουν να συγκρίνουν τις πηγές πληροφοριών (έντυπες και ηλεκτρονικές). Κατανοούν γιατί αξιοποιούμε το διαδίκτυο για να βρούμε πληροφορίες. Εξοικειώνονται με την αναζήτηση στοιχείων μέσω μηχανών αναζήτησης. Γνώσεις για τη γλώσσα Οι μαθητές: Καταλαβαίνουν πόσο σημαντικό είναι να σκέφτονται κριτικά, όταν πλοηγούνται στο διαδίκτυο. Αποκτούν συνειδητή επίγνωση του τρόπου με τον οποίο πρέπει να προσεγγίζουν τις πληροφορίες, ώστε να διασφαλιστούν ως προς την εγκυρότητά τους. Καλλιεργούν τον προφορικό και τον γραπτό τους λόγο. Αναπτύσσουν επιχειρηματικό λόγο (προφορικό και γραπτό). Εξοικειώνονται με την παραγωγή πολυτροπικών κειμένων (συνδυασμός λόγου-ήχου-εικόνας). Γραμματισμοί Οι μαθητές: Εξοικειώνονται με την αναζήτηση σε μηχανή αναζήτησης. Μαθαίνουν να αντλούν πληροφορίες από ιστοσελίδες. Εξοικειώνονται με τρόπους πλοήγησης μέσα σε έναν ιστότοπο. Εξοικειώνονται με την παρακολούθηση βίντεο. Επισκέπτονται μια διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια. Δημιουργούν και ονομάζουν ένα ψηφιακό αρχείο. Σελίδα 7 από 19

8 Αναζητούν ηχητικά και οπτικά δεδομένα με συναφές περιεχόμενο στο διαδίκτυο και τα τοποθετούν στην παρουσίασή τους. Δημιουργούν αποκλειστικά ηχητικά δεδομένα από μετατροπή οπτικών και ηχητικών δεδομένων. Διδακτικές πρακτικές Ομαδοσυνεργαστική Ε. ΛΕΠΤΟΜΕΡΉΣ ΠΑΡΟΥΣΊΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΌΤΑΣΗΣ Αφετηρία Με αφορμή την κατοικία του ποιητή Κ. Καβάφη (Γλώσσα Στ Δημοτικού, Τεύχος Α, σ ), τα παιδιά της Στ τάξης οργανώνουν ένα αφιέρωμα στον ποιητή, αφού στις 29/4/2013 συμπληρώνονται 80 χρόνια από τον θάνατο του στις 29/4/1933. Τα παιδιά προσπαθώντας να δημιουργήσουν το αφιέρωμα, γνωρίζουν το ποιητικό έργο ενός από τους σημαντικότερους ποιητές της πατρίδας τους και αντιλαμβάνονται τη διαχρονικότητα των ποιητικών του στίχων. Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο Σύμφωνα με το κείμενο της συντακτικής ομάδας του γλωσσικού εγχειριδίου για την Στ τάξη (σ. 18), κάθε ενότητα του σχολικού εγ χειριδίου αποτελεί αφορμή για ενασχόληση των παιδιών με διάφορα είδη λόγου. Στο συγκεκριμένο σενάριο τα παιδιά ασχολούνται με την καφαβική ποίηση και συγκεκριμένα ποιήματα. Η καβαφική γλώσσα και η ιδιαιτερότητα της αποτελεί σημείο ενασχόλησης των παιδιών, όπως και τα βαθύτερα νοήματα των ποιημάτων. Σύμφωνα με τη συντακτική ομάδα του βιβλίου της γλώσσας, σελ. 12, ο εκπαιδευτικός μπορεί να αντικαταστήσει κάποια κείμενα με άλλα. Στο συγκεκριμένο σενάριο αντικαθίστανται τα υπάρχοντα κείμενα που στοχεύουν στον επικοινωνιακό λόγο με κείμενα που συγγράφουν τα ίδια τα παιδιά στις εργασίες τους. Αξιοποίηση των ΤΠΕ Με τη χρήση των ΤΠΕ τα παιδιά: Σελίδα 8 από 19

9 Θα ασκηθούν στην πλοήγηση στο διαδίκτυο και στην άντληση πληροφοριών για την κατασκευή εργασιών. Θα διευρύνουν το πολιτισμικό τους υπόβαθρο και θα αποκτήσουν γνώσεις, πληροφορίες, εικόνες, ακούσματα, δηλαδή εμπειρίες που θα βοηθήσουν στην ανάλυση των λογοτεχνικών κειμένων που διαπραγματεύονται. Θα αναπτύξουν δεξιότητες συλλογής, κατανόησης και διαχείρισης πληροφοριών. Θα εξοικειωθούν με τη χρήση ποικίλων λογισμικών (επεξεργασίας, παρουσίασης και μετατροπής οπτικών αρχείων σε ηχητικά). Θα χρησιμοποιήσουν μηχανές αναζήτησης πληροφοριών από το διαδίκτυο. Κείμενα Τα κείμενα που θα χρησιμοποιηθούν για γνωριμία με το ποιητικό έργο είναι τα εξής ποιήματα: Ποιήματα Καβάφης, Κ.Π «Ιθάκη», Ποιήματα Επιμ. Γ. Σαββίδης. Αθήνα: Ίκαρος. Καβάφης, Κ.Π «Περιμένοντας τους βαρβάρους», Ποιήματα Επιμ. Γ. Σαββίδης. Αθήνα: Διόνυσος. Καβάφης, Κ.Π «Κεριά», Ποιήματα Επιμ. Γ. Σαββίδης. Αθήνα: Ίκαρος. Καβάφης, Κ.Π «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον», Ποιήματα Επιμ. Γ. Σαββίδης. Αθήνα: Ίκαρος. Καβάφης, Κ.Π «Όσο μπορείς», Ποιήματα Επιμ. Γ. Σαββίδης. Αθήνα: Ίκαρος. Καβάφης, Κ.Π «Η πόλις», Ποιήματα Επιμ. Γ. Σαββίδης. Αθήνα: Ίκαρος. Ιστοσελίδες Σελίδα 9 από 19

10 Μελοποιήσεις «Ιθάκη», μελοποίηση του ομώνυμου ποιήματος του Κ. Καβάφη από τον Γ. Γλέζο, δίσκος Περιμένοντας του βαρβάρους,1979. «Περιμένοντας του Βαρβάρους», μελοποίηση του ομώνυμου ποιήματος του Κ. Καβάφη από την Λ. Πλάτωνος, δίσκος Καβάφης 13 Τραγούδια, 2011 «Η πόλις», μελοποίηση του ομώνυμου ποιήματος του Κ. Καβάφη από την Λ. Πλάτωνος, δίσκος Καβάφης 13 Τραγούδια, 2011 «Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον», μελοποίηση του ομώνυμου ποιήματος του Κ. Καβάφη, μουσική: Δήμος Μούτσης, ερμηνεία: Α. Πρωτοψάλτη. «Κεριά», μελοποίηση του ομώνυμου ποιήματος του Κ. Καβάφη στο The Cavafy Project at Wiener Konzerthaus, σύνθεση: Αλέξανδρος Καρόζας, εκτέλεση: Γιώργος Νταλάρας, «Όσο μπορείς», μουσική επένδυση του ομώνυμου ποιήματος του Κ. Καβάφη, αγνώστου Απαγγελίες «Ιθάκη», Λαμπέτη Έλλη, Η Έλλη Λαμπέτη διαβάζει Καβάφη. Διόνυσος, «Περιμένοντας τους Βαρβάρους», απαγγελία του Χρίστου Τσάγκα «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον», απαγγελία του Γρηγόρη Βαλτινού από το δίσκο Αγαπητέ Καβάφη «Κεριά», απαγγελία της Κάτιας Δανδουλάκη, ερμηνεία: Αλέξανδρος Χατζής, μουσική: Γιάννης Πετρίτσης. «Όσο μπορείς», απαγγελία του Σ. Στρατηγού «Η πόλις», Χορν Δημήτρης, Ανέκδοτη ηχογράφηση, Σελίδα 10 από 19

11 Βίντεο Κ.Π. Καβάφης 50 χρόνια από το θάνατό του (ντοκιμαντέρ) [πηγή: Ψηφιακό Αρχείο της ΕΡΤ] Διδακτική πορεία/στάδια/φάσεις Τα παιδιά της τάξης δημιουργούν τέσσερεις ομάδες και πηγαίνουν στην αίθουσα των ΤΠΕ. Η κάθε ομάδα, διαιρείται σε δύο υποομάδες και έχει δύο ηλεκτρονικούς υπολογιστές, έναν για κάθε υποομάδα. Η κάθε ομάδα έχει σε ένα φύλλο εργασίας οδηγίες από τον εκπαιδευτικό για τις εργασίες που θα πραγματοποιήσει. Χρησιμοποιώντας τα στοιχεία της αντιγραφής, της επικόλλησης αλλά και της εισαγωγής και επεξεργασίας εικόνων δημιουργούν ηλεκτρονικά αρχεία που απαιτούνται για την ολοκλήρωση της εργασίας τους. Οι ομάδες εργάζονται στην αίθουσα των ΤΠΕ για δύο δίωρα και στη συνέχεια παρουσιάζουν τις εργασίες τους στην ολομέλεια της τάξης. Κάθε ομάδα μπορεί να παρουσιάσει την εργασία της σε μία διδακτική ώρα. Στην πρώτη ομάδα το φύλλο εργασίας κατευθύνει τα παιδιά στη δημιουργία ενός λευκώματος για τον ποιητή (φύλλο εργασίας 1 ης ομάδας). Στη δεύτερη ομάδα το φύλλο εργασίας προσφέρει στα παιδιά τις κατάλληλες οδηγίες για τη δημιουργία ενός οπτικο-ηχητικού αρχείου με τα ποιήματα του ποιητή που μελετώνται. Tα παιδιά στη συνέχεια δημιουργούν ένα ηχητικό αρχείο αποκλειστικά με τα ίδια ποιήματα που είναι αναρτημένα στο ΥouΤube (φύλλο εργασίας 2 ης ομάδας). Η τρίτη ομάδα δημιουργεί ένα φύλλο εργασίας με γνώσεις για τον ποιητή. Για τη δημιουργία του φύλλου εργασίας χρησιμοποιεί τις οδηγίες του εκπαιδευτικού (φύλλο εργασίας 3 ης ομάδας). Η τέταρτη ομάδα, με τις οδηγίες τους εκπαιδευτικού, αναλαμβάνει να δημιουργήσει γραπτά κείμενα όπου θα σχολιάζονται οι έννοιες που ο ποιητής προβάλλει σε κάθε ένα από τα έξι ποιήματα που μελετώνται, προσπαθώντας να εντοπίσει τους στίχους που δηλώνουν τις έννοιες (φύλλα εργασίας 4 ης ομάδας). Σελίδα 11 από 19

12 Μετά την παρουσίαση της εργασίας της κάθε ομάδας στην ολομέλεια της τάξης και τη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου της τρίτης ομάδας από όλα τα παιδιά της τάξης μπορούν όλες οι ομάδες να συνεργαστούν για να παρουσιάσουν ραδιοφωνική εκπομπή με θέμα τον ποιητή Κωνσταντίνο Καβάφη, στο ραδιοφωνικό σταθμό FM 100,6, σύμφωνα με τα υπ. αριθμ /Γ7/ και /Γ7/ έγγραφα του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, που αφορούν τη διάθεση ζωνών στο Δημοτικό Ραδιόφωνο σε σχολικές μονάδες Π/θμιας και Δ/θμιας Εκπ/σης του Ν. Θεσσαλονίκης. Η ραδιοφωνική εκπομπή μπορεί να αποσταλεί και στο διαδικτυακό ραδιόφωνο του Συλλόγου «Οι φίλοι της Μουσικής» στη Θεσσαλονίκη με ηλεκτρονική διεύθυνση που θα εκπέμπει από 1/1/2013 μουσικές εκπομπές μαθητών σχολείου που προβάλλουν τον ελληνικό πολιτισμό. Τα παιδιά μπορούν στα γραπτά κείμενα που έχουν δημιουργήσει με τη βιογραφία και το έργο του ποιητή να εισάγουν και τα μελοποιημένα ποιήματα του, ώστε να υπάρχει εναλλαγή ήχου και λόγου στην εκπομπή τους. Η ραδιοφωνική εκπομπή μπορεί να αποσταλεί και στο το μαθητικό διαδικτυακό ραδιόφωνο. Η συμπλήρωση του φύλλου εργασίας που δημιουργεί η τρίτη ομάδα από όλα τα παιδιά της τάξης αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για την αξιολόγηση των μαθητών ως προς τις γνώσεις τους για τον ποιητή. Οι στόχοι των γραμματισμών επιτυγχάνονται με την ενασχόληση των παιδιών με τις ΤΠΕ για την ολοκλήρωση των εργασιών τους, μέσα από τις οδηγίες που παρέχονται από τον εκπαιδευτικό για κάθε ομάδα. Σελίδα 12 από 19

13 ΣΤ. ΦΎΛΛΑ ΕΡΓΑΣΊΑΣ Τα φύλλα εργασίας υπάρχουν και σε εκτυπώσιμη μορφή ως υπερσύνδεσμοι στη διδακτική πορεία του σεναρίου. Φύλλο εργασίας 1 ης ομάδας 1. Στη μηχανή αναζήτησης της Google γράψτε τη λέξη Καβάφης και από την ιστοσελίδα διαβάστε τα βιογραφικά στοιχεία του ποιητή και δείτε από τα ψηφιακά αρχεία της ΕΡΤ το αφιέρωμα της για τα 50 χρόνια από το θάνατο του ποιητή Κ. Π. Καβάφης, 50 χρόνια από το θάνατό του (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ε.Ρ.Τ.). 2. Στην ιστοσελίδα που είναι ο δικτυακός τόπος του αρχείου Καβάφη από το Σπουδαστήριο του Νέου Ελληνισμού, και στο θέμα Αναγνωρισμένα Ποιήματα, διαβάστε τα ποιήματα: «Η Ιθάκη», «Περιμένοντας τους βαρβάρους», «Κεριά», «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον», «Όσο μπορείς» και «Η πόλις». 3. Επιλέξτε όποια απαγγελία επιθυμείτε, από αυτές που περιέχονται, για να ακούσετε τα ποιήματα που διαβάσατε. 4. Δημιουργείστε ένα ηλεκτρονικό αρχείο κειμένου για το κάθε ποίημα στον υπολογιστή. 5. Προσπαθήστε να ανακαλύψετε τις έννοιες που στο κάθε ποίημα διαπραγματεύεται ο ποιητής και ερευνήσετε τη δική του θέση-άποψη. 6. Αναπτύξτε συνοπτικά τη δική σας γνώμη (συμφωνία-διαφωνία, κρίση-άποψη) για τις έννοιες που διαπραγματεύεται ο ποιητής σε κάθε ποίημα. 7. Στην ιστοσελίδα του Μ. Παπαθανασίου δείτε αποφθέγματα από το έργο του ποιητή και διαβάστε το αυτοβιογραφικό κείμενο του ποιητή. Σελίδα 13 από 19

14 8. Δημιουργείστε ένα λεύκωμα για τον ποιητή με εικόνες, βιογραφικά του στοιχεία αλλά και με τα ποιήματα που διαβάσατε και αναλύσατε, όπου θα είναι εμφανής η θέση του ποιητή αλλά και η δική σας. Το εξώφυλλο της εργασίας σας θα αναφέρει το όνομα του ποιητή, τα ονόματα αυτών που το δημιούργησαν και τον χρόνο δημιουργίας. Μην ξεχάσετε να τοποθετήσετε στο κέντρο από το εξώφυλλο μια εικόνα του ποιητή. Σελίδα 14 από 19

15 Φύλλο εργασίας 2 ης ομάδας 1. Στη μηχανή αναζήτησης του γράψτε με τη σειρά τους τίτλους των ποιημάτων ( «η Ιθάκη», «Περιμένοντας τους βαρβάρους», «Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον», «Κεριά», «Όσο μπορείς», «Η πόλις») του ποιητή. Στη συνέχεια επιλέξτε και αποθηκεύσετε, με τη χρήση του προγράμματος Youtubedownloader, σε έναν φάκελο με τίτλο «Απαγγελίες ποιημάτων του Κ. Καβάφη» τις απαγγελίες των ηθοποιών Ε. Λαμπέτη, Χ. Τσάγκα, Γρ. Βαλτινού, Κ. Δανδουλάκη, Σ. Στρατηγού και Δ. Χορν για τα παραπάνω ποιήματα. 2. Για τα ίδια ποιήματα και με τη χρήση της ίδιας μηχανής αναζήτησης βρείτε και αποθηκεύσετε τη μελοποίηση των παραπάνω ποιημάτων. Η αποθήκευση των μελοποιημένων ποιημάτων θα γίνει με τη χρήση του ίδιου προγράμματος και σε έναν νέο φάκελο με τίτλο «Μελοποιημένα ποιήματα του Κ. Καβάφη». 3. Επιλέξτε τις κάτωθι μελοποιήσεις για τα ποιήματα: «Ιθάκη» από Γ. Γλέζο. «Περιμένοντας του Βαρβάρους» και «η Πόλις» από Λ. Πλάτωνος. «Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον» από Α. Πρωτοψάλτη. «Κεριά» από Γ. Νταλάρα. «Όσο μπορείς» από Στέλλα. 4. Με τη χρήση του προγράμματος FormatFactory μετατρέψτε τα μελοποιημένα ποιήματα του ποιητή από οπτικά αρχεία flv ή Mp4 σε ηχητικά αρχεία Mp3. Σελίδα 15 από 19

16 Φύλλο εργασίας 3 ης ομάδας 1. Στη μηχανή αναζήτησης της Google γράψτε τη λέξη Καβάφης και από την ιστοσελίδα διαβάστε τα βιογραφικά στοιχεία του ποιητή. 2. Στην ιστοσελίδα που είναι ο δικτυακός τόπος του αρχείου Καβάφη από το Σπουδαστήριο του Νέου Ελληνισμού, και στο θέμα Αναγνωρισμένα Ποιήματα, διαβάστε τα ποιήματα: «Η Ιθάκη», «Περιμένοντας τους βαρβάρους», «Κεριά», «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον», «Όσο μπορείς» και «Η πόλις». Διαβάστε τις θεματικές περιοχές, ποιήματα, πεζά, καβαφολογικά. 3. Στην ιστοσελίδα του Μ. Παπαθανασίου δείτε αποφθέγματα από το έργο του ποιητή και ακούστε την αυτοβιογραφία του από τον ίδιο τον ποιητή. 4. Δημιουργείστε ένα φύλλο εργασίας με πολλαπλές ερωτήσεις, όπου μία είναι η σωστή, για τον ποιητή και το έργο του. Το σύνολο των ερωτήσεων θα είναι οκτώ και σε κάθε ερώτηση θα υπάρχουν τρεις επιλογές. Προσπαθήστε όλες οι ερωτήσεις να έχουν τον ίδιο βαθμό δυσκολίας. Σελίδα 16 από 19

17 Φύλλο εργασίας 4 ης ομάδας 1. Στη μηχανή αναζήτησης της Google γράψτε τη λέξη Καβάφης και από την ιστοσελίδα διαβάστε τα βιογραφικά στοιχεία του ποιητή. 2. Στην ιστοσελίδα που είναι ο δικτυακός τόπος του αρχείου Καβάφη από το Σπουδαστήριο του Νέου Ελληνισμού, και στο θέμα Αναγνωρισμένα Ποιήματα, διαβάστε τα ποιήματα: «Η Ιθάκη», «Περιμένοντας τους βαρβάρους», «Κεριά», «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον», «Όσο μπορείς» και «Η πόλις». καβαφολογικά. Διαβάστε τις θεματικές περιοχές, ποιήματα, πεζά, 3. Στην ιστοσελίδα του Μ. Παπαθανασίου δείτε αποφθέγματα από το έργο του ποιητή. 4. Γράψτε μία σύντομη βιογραφία για τον ποιητή και στη συνέχεια προσπαθήστε να διαπιστώσετε τις έννοιες (π.χ. ευθύνη, αυτογνωσία, αυτοσεβασμός κ.ά.) που διαπραγματεύεται ο ποιητής σε κάθε ποίημα. 5. Εντοπίστε σε κάθε ποίημα τις φράσεις που χρησιμοποιεί ο ποιητής για να δηλώσει τις έννοιες που προβάλλονται. Για παράδειγμα η έννοια της αξιοπρέπειας στο ποίημα «απολείπειν ο θεός Αντώνιον» παρουσιάζεται στους κάτωθι στίχους: «Σαν έξαφνα, ώρα μεσάνυχτ, ακουσθεί αόρατος θίασος να περνά με μουσικές εξαίσιες, με φωνές την τύχη σου που ενδίδει πια, τα έργα σου που απέτυχαν, τα σχέδια της ζωής σου που βγήκαν όλα πλάνες, μη ανωφέλετα θρηνήσεις». Σελίδα 17 από 19

18 Ζ. ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΈΣ Το σενάριο μπορεί να υλοποιηθεί στα πλαίσια του μαθήματος της Γλώσσας αλλά και στα πλαίσια της Ευέλικτης ζώνης. Θα μπορούσαν να προστεθούν και άλλες δραστηριότητες, όπως η δημιουργία μίας σύντομης ταινίας με τη ζωή και το έργο του ποιητή, χρησιμοποιώντας το λογισμικό πρόγραμμα Μoviemaker. Η. ΚΡΙΤΙΚΗ --- Θ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΊΑ Βοσνιάδου, Σ Παιδιά, σχολεία και υπολογιστές. Αθήνα: Gutenberg. Βοσνιάδου, Σ Σχεδιάζοντας περιβάλλοντα μάθησης υποστηριζόμενα από τις Σύγχρονες Τεχνολογίες. Αθήνα: Gutenberg. Hepp, P Critical factors for an ICT in education policy in developing countries. Information Technology: Research and Education. Proceedings. ITRE 2003, Κόμπος Κ Διδάσκοντας βυζαντινή ιστορία στην Ε τάξη με ΤΠΕ. 6 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΕΠ-ΔΤΠΕ. Moll, L Vygotsky and Education. Cambridge: University Press. Reynolds, D. & Trip, H ICT The hopes and the reality. British Journal of Education Policy, 34(2), Sloane, A Learning with the Web: Experience of Using the World Wide Web in a Learning Environment. Computers Education, 28 (4). Σολομωνίδου, Χ Εκπαιδευτική Τεχνολογία: Μέσα, υλικά, διδακτική χρήση και αξιοποίηση. Αθήνα: Καστανιώτη. Stamer, G Project Method. Milton Keynes: Open University. Τζιμογιάννης, Α Προετοιμασία του Σχολείου της Κοινωνίας της Σελίδα 18 από 19

19 Πληροφορίας προς ένα ολοκληρωμένο μοντέλο ένταξης των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Σύγχρονη Εκπαίδευση, τ. 122, Wood, D How Children Think and Learn. Oxford: Blackwell. Wray, D Teaching Information Skills Through Work. London: Hodder & Stoughton. Wray, D Teaching Project. London: Scholastic Publication. Σελίδα 19 από 19