ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΜΟΥΣΕΙΑΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΤΕΥΧΟΣ 8 & 9

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΜΟΥΣΕΙΑΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΤΕΥΧΟΣ 8 & 9"

Transcript

1 ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΜΟΥΣΕΙΑΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Φεβρουάριος 2013 ΤΕΥΧΟΣ 8 & 9

2 ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΜΟΥΣΕΙΑΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΤΕΥΧΟΣ 8 & 9, Φεβρουάριος 2013 ISSN: Εκδότης ΚΕΝΤΡΟ ΜΟΥΣΕΙΑΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Συντάκτης Ομότ.-Επίτ. καθ. Μ.Δ. Δερμιτζάκης τ. αντιπρύτανης Πανεπιστημίου Αθηνών Συντακτική oμάδα Κ. Δερμιτζάκη Τ. Δοξανάκη Δ. Σταμπολιάδη Επιμέλεια κειμένων Δ. Σταμπολιάδη Ε. Παπαγεωργίου Σχεδιασμός: grafishdesign Αξιολογητές Ε. Αντζουλάτου-Ρετσίλα Ν. Γκιολές Μ. Δουλγερίδης Β. Ιωαννίδη Δ. Κυριάκη - Μάνεση Β. Λαμπρόπουλος Μ. Μούλιου Ν. Νικονάνου Γ. Παναγιάρης Ι. Παπαδάτος Διεύθυνση Κέντρο Μουσειακών Ερευνών Νέο Κτήριο Μαθηματικού Πανεπιστημιούπολη , Ζωγράφου Επικοινωνία , dstabol@admin.uoa.gr Eξώφυλλo Μουσείο Guggenheim Νέας Υόρκης - Frank Lloyd Right. Eσωτερική άποψη. ( Guggenheim.Museum.html) Περιεχόμενα Μνημονικοί τόποι: Το στρατόπεδο-μουσείο του Άουσβιτς και μια πρόταση μουσειολογικής ανάδειξης του στρατοπέδου Χαϊδαρίου Άννα-Μαρία Δρουμπούκη Προληπτική συντήρηση για την έκθεση αποθήκευση εγχόρδων κλασικών μουσικών οργάνων: βιολιών Ιωάννης Πρόδρομος Κοτσιφάκος Μουσεία και τρίτη ηλικία Το μουσείο ως χώρος κοινωνικής προσφοράς Αικατερίνη Κωστή Λατρευτικά αντικείμενα βυζαντινής & μεταβυζαντινής περιόδου σε μουσεία και συλλογές. Παράμετροι και παρατηρήσεις που προέκυψαν από τη μελέτη περιπτώσεων Ελένη Νινίκα Σύγχρονοι δεοντολογικοί και νομικοί προβληματισμοί για τα ανθρώπινα υπολείμματα. Η περίπτωση του Εγκληματολογικού Μουσείου Ζωή Σακκή Μουσειακή εκπαίδευση στην πράξη: ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τη Νεολιθική Εποχή Αλεξάνδρα Τράντα Τα αρχαιολογικά μουσεία και η επικοινωνία τους με το κοινό: Ανασταλτικοί παράγοντες επιρροής στο μοτίβο της επισκεψιμότητας των αρχαιολογικών μουσείων της Αθήνας Αναστασία Δοξανάκη Μεθοδολογικός οδηγός εγκατάστασης αρχειοστασίων, για τη βέλτιστη φύλαξη και διατήρηση του αρχειακού υλικού σε υφιστάμενα κτήρια αρχείων: μια πρόταση για τα Γενικά Αρχεία του Κράτους Νομού Ευβοίας Μαρία Γιαννίκου Τεκμηρίωση συλλογής πολύτιμων βιβλίων: απαιτήσεις και μοντελοποίηση Ευθαλία Β. Νταλούκα Μουσειογραφία και αρχιτεκτονική μουσείων, ένας διάλογος Αυγή Ε. Τζάκου Ιστορίες των Μυκηνών. Ο σχεδιασμός ψηφιακής αφηγηματικής εμπειρίας με θέμα τους Ταφικούς Κύκλους Α και Β των Μυκηνών Αθηνά Χιώτη Βιβλιοπαρουσίαση

3 editorial Στο διπλό αυτό τεύχος με χαρά παρουσιάζουμε μια ανθολογία μεταπτυχιακών εργασιών εξειδίκευσης που έχουν εκπονηθεί από τους μεταπτυχιακούς φοιτητές του διατμηματικού προγράμματος «Μουσειακές Σπουδές» του Πανεπιστημίου Αθηνών κατά τη διάρκεια των 9 χρόνων λειτουργίας του. Η εργασία με θέμα τους τόπους μνήμης, κάνει μια επισκόπηση μουσειογραφικών παρεμβάσεων σε στρατόπεδα συγκεντρώσεων του Β Παγκοσμίου Πολέμου και προτείνει τη μουσειολογική ανάδειξη του ελληνικού τόπου μαρτυρίου και μνήμης, του στρατοπέδου του Χαϊδαρίου. Σε άλλη εργασία θίγονται θέματα προληπτικής συντήρησης και αποθήκευσης αντικειμένων, με μελέτη περίπτωσης την προστασία βιολιών. Επίσης, αναλύονται θέματα ερμηνείας και παρουσίασης ειδικών συλλογών, όπως τα λατρευτικά αντικείμενα, καθώς και θέματα που αφορούν την αρχειοθέτηση βιβλίων και τη μοντελοποίηση συστήματος καταλογογράφησης, και, συμπληρωματικά με αυτό, θέματα που εστιάζουν στη φύλαξη και διατήρηση αρχειακού υλικού με την πρόταση εφαρμογής μεθοδολογικού οδηγού εγκατάστασης αρχειοστασίων. Σε άλλες διπλωματικές εργασίες συζητούνται οι σύγχρονοι δεοντολογικοί και νομικοί προβληματισμοί για τα ανθρώπινα κατάλοιπα, καθώς και ο ρόλος του μουσείου ως χώρος κοινωνικής προσφοράς για την τρίτη ηλικία. Επίσης, γίνεται ένας διάλογος της αρχιτεκτονικής των μουσείων και της μουσειογραφίας, παρουσιάζονται εκπαιδευτικά προγράμματα με θέμα τη νεολιθική εποχή, καθώς και μια ψηφιακή αφηγηματική εμπειρία που αφηγείται και ερμηνεύει τις ιστορίες των Μυκηνών, εργασίες που συνιστούν πρακτική εφαρμογή εκπαιδευτικών μεθόδων με σύγχρονα μουσειολογικά και εκπαιδευτικά κριτήρια. Τέλος, στην εργασία που προκύπτει από τα συμπεράσματα διδακτορικής διατριβής, αναλύονται και ερμηνεύονται τα πορίσματα έρευνας κοινού με αντικείμενο τα αρχαιολογικά μουσεία της Αθήνας και την επικοινωνία τους με το κοινό, καθώς και οι ανασταλτικοί παράγοντες επίσκεψης σε αυτά. Η ποικίλη θεματολογία των παραπάνω εργασιών που εκπονήθηκαν από τους φοιτητές του προγράμματός μας, μαρτυρεί τη διεπιστημονικότητα του κλάδου της μουσειολογίας, αλλά και το ευρύ φάσμα προσεγγίσεων και επεξεργασίας ζητημάτων που προκύπτουν τόσο από τη φύση του ίδιου του μουσείου, όσο και από τις σύγχρονες μουσειολογικές αντιλήψεις που υποστηρίζουν το διάλογο, την εκπαίδευση, την ψυχαγωγία και την κατανόηση του κοινού. Ειδικότητες αρχαιολόγων, παιδαγωγών, φιλολόγων, συντηρητών, αρχιτεκτόνων, ερευνητών υπηρετούν την επιστήμη της μουσειολογίας, ο καθένας εστιάζοντας στον τομέα ειδίκευσής του, αλλά, παράλληλα, αλληλεπιδρώντας με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας, ώστε το μουσείο να λειτουργεί ως ζωντανός οργανισμός όπου η συλλογικότητα και η συνεργασία είναι απαραίτητα στοιχεία για τη διαφύλαξη του παρελθόντος, την ανακάλυψη νέων ερμηνευτικών μέσων και την ανταπόκριση του μουσείου στις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας. Η πολυπρισματική αυτή προσέγγιση και η ανάπτυξη της συνεργασίας διαφορετικών ειδικοτήτων στο χώρο του μουσείου συνδέεται άμεσα με το θεωρητικό υπόβαθρο του μεταπτυχιακού μας προγράμματος. Ομότ.-Eπίτ. καθ. Μιχάλης Δ. Δερμιτζάκης τέως αντιπρύτανης Πανεπιστημίου Αθηνών

4 Μνημονικοί τόποι: Το στρατόπεδο-μουσείο του Άουσβιτς και μια πρόταση μουσειολογικής ανάδειξης του στρατοπέδου Χαϊδαρίου 1 Άννα-Μαρία Δρουμπούκη Ιστορικός Μουσειολόγος 1. Το παρόν άρθρο αποτελεί μέρος της διπλωματικής εργασίας εξειδίκευσης που εκπονήθηκε στο ΠΜΣ Μουσειακές Σπουδές του Πανεπιστημίου Αθηνών με τριμελή επιτροπή τους: Δρ. Μ. Μούλιου, Επίκ. Καθ. Κ. Γαρδίκα, Ο. Βαρών-Βασάρ. 4 Περίληψη Η παγκόσμια έκρηξη ενδιαφέροντος για τη συλλογική μνήμη του Β Παγκοσμίου Πολέμου, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τους μνημονικούς τόπους δεν παρατηρείται στον ίδιο βαθμό στην Ελλάδα. Στο πρώτο μέρος του άρθρου επιχειρείται μια γενική επισκόπηση των μουσειογραφικών παρεμβάσεων στα κτίρια (μπλοκ) των στρατοπέδων (λάγκερ) Άουσβιτς Ι και Άουσβιτς ΙΙ- Μπίρκεναου. Με βάση αυτή την επισκόπηση, στο δεύτερο μέρος προτείνεται η μουσειολογική ανάδειξη ενός ελληνικού τόπου μαρτυρίου και μνήμης, του στρατοπέδου Χαϊδαρίου, με σκοπό την απελευθέρωσή του από την τωρινή του χρήση, τον επαναπροσδιορισμό της λειτουργίας του και την απόδοσή του στην κοινωνία ως επισκέψιμου χώρου ιστορικής μνήμης. «Για τους επισκέπτες που εισρέουν στην Ελλάδα κάθε καλοκαίρι η Κατοχή είναι πρακτικά αόρατη, την ώρα που βρίσκονται ξαπλωμένοι στις ηλιόλουστες παραλίες ή εξοικειώνονται με τους ερειπωμένους ναούς και τα θέατρα. Στην Ελλάδα, όπως και αλλού, ο μεταπολεμικός κόσμος κρύβει πολύ καλά την καταγωγή του. Για εκείνους όμως που ξέρουν πού να ψάξουν- πίσω από τους φράχτες των εγκαταλειμμένων εβραϊκών επαύλεων, στη Θεσσαλονίκη, στο Χαϊδάρι, όπου οι καινούριες πολυκατοικίες κόβουν τη θέα προς το χώρο της άλλοτε διαβόητης «Βαστίλης της Ελλάδας», ή πίσω από τους πυκνούς θάμνους που κρύβουν τα εγκαταλειμμένα κι ετοιμόρροπα πολυβολεία των Γερμανών, κατά μήκος του ελικοειδούς ορεινού δρόμου από τα Γιάννενα προς την Άρτα-, οι ουλές από τις κατοχικές πληγές της υπάρχουν ακόμη» (Mazower 1994, 407). Εισαγωγή Οι τόποι μνήμης του Β Παγκοσμίου Πολέμου αποτελούν τους αγωγούς με τους οποίους επικοινωνούμε με την υλική διάσταση του παρελθόντος. Η υλικότητα της μνήμης είναι αυτή που θα μας απασχολήσει στο παρόν άρθρο. Η περίοδος της ναζιστικής κατοχής στην Ευρώπη είναι από τις ζοφερότερες περιόδους στην ιστορία του εικοστού αιώνα. Η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα εξακολουθεί να τοποθετεί στο επίκεντρο της προβληματικής και των μελετών της τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο και το φαινόμενο του ναζισμού. Χιλιάδες μελέτες έχουν γραφτεί, και εξακολουθούν να γράφονται, χωρίς να εξαντλούνται τα ζητούμενα, τα ερωτήματα και τα νέα ιστορικά στοιχεία που έρχονται στο φως. Το στοιχείο που διαφοροποιεί αυτόν τον πόλεμο, αποτελεί ένα από τα ανεξάντλητα θέματα που πραγματεύονται επιστήμονες όλων των ειδικοτήτων και, καθώς φαίνεται, θα συνεχίσουν να επεξεργάζονται, είναι ο αφανισμός εκατομμυρίων ανθρώπων που βασιζόταν σε ένα

5 1 Εικ. 1: Κάτοψη του Άουσβιτς 1 και πορεία επισκεπτών σημειωμένη με κόκκινο (από τον οδηγό του Μουσείου). 5

6 Εικ. 2: Η είσοδος στο Άουσβιτς 1 (Φωτ. αρχείο Ά. Δρουμπούκη). Εικ. 3: Το δωμάτιο 5 του μπλοκ 4. Προθήκη με δύο τόνους μαλλιών των εκτοπισμένων (Φωτ. από Świebocki, H., Świebocki, T., Auschwitz. The Residence of Death, Auschwitz- Birkenau State Museum, Oświęcim, σελ. 77). Εικ. 4: Η έκθεση του μπλοκ 5 «Evidence of Crimes Against Humanity». Προθήκη με βαλίτσες των εκτοπισμένων (Φωτ. από Świebocki, H., Świebocki, Τ., ibid. σελ. 84) τέλεια οργανωμένο γραφειοκρατικά σχέδιο εξόντωσης πληθυσμιακών ομάδων με μόνο κριτήριο την καταγωγή. Ο πόλεμος γέννησε έναν νέο όρο, τη γενοκτονία, και η φυλετική ιδεολογία απέκτησε κεντρική σημασία για την αυτοκρατορία του Χίτλερ. Τα SS, το παραστρατιωτικό σκέλος του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος (ναζιστικό κόμμα), βρήκαν τους κατάλληλους τόπους για να εφαρμόσουν τα σχέδιά τους, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και θανάτωσης, τα οποία χτίζονταν με ταχείς ρυθμούς μετά την έναρξη του πολέμου. Το Άουσβιτς στην Πολωνία ήταν ένα από αυτά, ίσως το εμβληματικότερο όλων. Μετά το τέλος του πολέμου πολλά στρατόπεδα μετατράπηκαν σε επισκέψιμους τόπους μνήμης ή πολλά επαναχρησιμοποιήθηκαν, όπως για παράδειγμα στη Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας, όπου στρατόπεδα, όπως το Μπούχενβαλντ ή το Ζάχσενχαουζεν, χρησιμοποιήθηκαν από τους Σοβιετικούς για την κράτηση Γερμανών. Ο στόχος του άρθρου είναι διπλός. Καταρχήν στο πρώτο μέρος θα επιχειρηθεί μια γενική επισκόπηση των μουσειογραφικών παρεμβάσεων στα κτίρια (μπλοκ) των στρατοπέδων (λάγκερ) Άουσβιτς Ι και Άουσβιτς ΙΙ- Μπίρκεναου. Με βάση αυτή την επισκόπηση, στο δεύτερο μέρος θα επιχειρηθεί η μουσειολογική ανάδειξη ενός ελληνικού τόπου μαρτυρίου και μνήμης, του στρατοπέδου Χαϊδαρίου, με σκοπό την απελευθέρωσή του από την τωρινή του χρήση, τον επαναπροσδιορισμό της λειτουργίας του και την απόδοσή του στην κοινωνία ως επισκέψιμου χώρου ιστορικής μνήμης. 6

7 Άουσβιτς-Μπίρκεναου Το Μάρτιο του 1946, λιγότερο από ένα χρόνο μετά τη λήξη του πολέμου, οι οργανώσεις των κρατουμένων του Άουσβιτς και οι πολωνικές αρχές πρότειναν τη δημιουργία ενός μουσείου στο χώρο του στρατοπέδου (Steinbacher 2005, 132). Στις 2 Ιουλίου του 1947, το Πολωνικό Κοινοβούλιο ψήφισε νόμο με τον οποίο ιδρύθηκε το μουσείο του Άουσβιτς (Εικ. 1). Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ο αριθμός των επισκεπτών στο μουσείο και στο Μπίρκεναου ήταν γύρω στο μισό εκατομμύριο το χρόνο (Steinbacher 2005, 132). Το 1979, το μουσείο του Άουσβιτς εγγράφηκε στον κατάλογο της παγκόσμιας κληρονομιάς της ανθρωπότητας της Ουνέσκο (Wieviorka 2006, 215). Το στρατόπεδο είναι εμβληματικό όλων των στρατοπέδων συγκέντρωσης και εξόντωσης, συνώνυμο της γενοκτονίας των Εβραίων, καθώς σε αυτό βρήκαν τον θάνατο περίπου Εβραίοι (Βαρών- Βασάρ 2005, 24-26). Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο επιλέξαμε να αξιοποιήσουμε ως μελέτη περίπτωσης το συγκεκριμένο λάγκερ (Εικ. 2). Η μόνιμη έκθεση του Άουσβιτς 1 χρονολογείται από το 1955, σε μια εποχή κατά την οποία λέγονταν και γράφονταν ελάχιστα για το Ολοκαύτωμα. Έπαιξε ένα πολύ σημαντικό εκπαιδευτικό ρόλο και έγινε σημείο αναφοράς για όλες τις εκθέσεις και τα μουσεία Ολοκαυτώματος που ακολούθησαν. Η συναισθηματική εμπλοκή των επισκεπτών προκαλείται από εκθέματα με ιδιαίτερο συγκινησιακό φορτίο, όπως στην αίθουσα με τις βαλίτσες των κρατουμένων που έφταναν στο λάγκερ ή με τα μαλλιά τους που συλλέγονταν μετά το θάνατο των κρατουμένων προκειμένου να αξιοποιηθούν ως πρώτη ύλη για τη βιομηχανία (Εικ. 3, 4). Τα τελευταία χρόνια πληθαίνουν οι φωνές που διατρανώνουν ότι τα μαλλιά δεν επιτρέπεται να εκτίθενται και πως αυτή η έκθεση προσβάλλει την αξιοπρέπεια των θυμάτων. Ο James Young σχολιάζει αρνητικά την έκθεση προσωπικών αντικειμένων των εκτοπισμένων (βαλίτσες, γυαλιά και άλλα) στο μουσείο του Άουσβιτς 1. Αυτά τα αντικείμενα θυμίζουν τα θύματα των Ναζί όπως αυτοί θα ήθελαν να τα θυμόμαστε (Young 1993, 132). Οι επισκέπτες γνωρίζουν τα θύματα μέσα από την απουσία τους. Η Annete Wieviorka σημειώνει πως η έκθεση των μαλλιών σημαίνει τη διατήρηση μιας από τις αποδείξεις του εγκλήματος, ενώ η ταφή τους είναι επιβεβλημένη προκειμένου να διαφυλαχθεί η αξιοπρέπεια των θυμάτων. Γι αυτό προτείνει να κτιστεί μια κρύπτη στο μουσείο, εμπνευσμένη από τα μοναστήρια των φραγκισκανών, όπου θα ταφούν τα μαλλιά (Wieviorka 2006, ). Νέα μουσεία Ολοκαυτώματος δημιουργούνται συνεχώς σε όλο τον κόσμο, ιδιαίτερα σε μέρη όπου υπήρχαν ή συνεχίζουν να υπάρχουν εβραϊκές κοινότητες. Τόποι που συνδέονται με οποιοδήποτε τρόπο με τη ναζιστική κατοχή (πρώην αρχηγεία των SS, φυλακές, χώροι κράτησης, γκέτο) μουσειοποιούνται ή ανεγείρονται σε αυτούς μνημεία. Eίναι η στιγμή που τα γεγονότα αναπόφευκτα μετασχηματίζονται μέσω της ιστορικής ερμηνευτικής προσέγγισης. 7

8 Στρατόπεδο Χαϊδαρίου Η παγκόσμια έκρηξη ενδιαφέροντος για τη συλλογική μνήμη του πολέμου, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τους μνημονικούς τόπους, δεν παρατηρείται στον ίδιο βαθμό στην Ελλάδα. Η ιστορικός Ρένα Μόλχο έχει μιλήσει για τη μνημοκτονία που συντελείται στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα και η ιστορικός Οντέτ Βαρών- Βασάρ έχει επισημάνει την έλλειψη κρατικής μέριμνας για μνημεία και μνημονικούς τόπους που συνδέονται με τη ναζιστική κατοχή και την εξόντωση των Ελληνοεβραίων στην Ελλάδα (Ρήγος, Γεωργιάδου 2007, 34, 88). Μολονότι η ναζιστική κατοχή ήταν μια πρωτόγνωρη εμπειρία για την Ελλάδα, στην πραγματικότητα εντοπίζεται ένα παράδοξο: η παραμέληση των μνημείων και των χώρων που σχετίζονται με την Κατοχή, γεγονός που έρχεται σε αντίθεση με τη συνήθεια της ελληνικής κοινωνίας να προτάσσει τη σημασία της ιστορίας ως μοναδικού αποδεικτικού για την ιστορική της συνέχεια και την πολιτιστική αξία της χώρας. Στην πράξη, οι μνημονικοί τόποι παραμελούνται ή υποβαθμίζονται και δεν αναδεικνύονται επαρκώς, όπως στην περίπτωση του Χαϊδαρίου, των υπογείων της Κοραή (φυλακές της γερμανικής Κομαντατούρ) ή του κτηρίουπρώην αρχηγείου των SS της οδού Μέρλιν στο κέντρο της Αθήνας. Παρόλα αυτά, τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες προσέγγισης του «δύσκολου παρελθόντος», με μουσεία όπως του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος στα Καλάβρυτα (εγκαίνια 2005), του Μουσείου Μακρονήσου στην Αθήνα (εγκαίνια 2007) και του Μουσείου Πολιτικών Εξορίστων Άη Στράτη στην Αθήνα (εγκαίνια 2006) (Πάντζου 2010, 50). Η εμπειρία της ναζιστικής κατοχής στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα τραυματική και σχετίζεται άμεσα με το Χαϊδάρι, καθώς εκεί βρισκόταν το μεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Ελλάδα, αντίστοιχο με τα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Γερμανίας και της Πολωνίας. Το στρατόπεδο χτίστηκε επί Ι. Μεταξά το Στη διάρκεια της Κατοχής μεταφέρονταν εκεί αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και Εβραίοι, οι οποίοι στέλνονταν αμέσως μετά στα στρατόπεδα της Πολωνίας, και ιδιαίτερα στο Άουσβιτς. Από το 1946 έως σήμερα χρησιμοποιήθηκε ως στρατόπεδο. Στους χώρους του πλέον λειτουργεί η Σχολή Διαβιβάσεων, πραγματοποιούνται επιμορφωτικά σεμινάρια για αξιωματικούς και εκπαιδεύονται οι υποψήφιοι έφεδροι αξιωματικοί των Διαβιβάσεων (Λέριου 2006, 249, 251, 257). Η διαφορά του με τα υπόλοιπα στρατόπεδα συγκέντρωσης στην Ευρώπη είναι πως τα περισσότερα εξ αυτών, αμέσως μετά από τη συντριβή των δυνάμεων του Άξονα, ανακηρύχθηκαν διατηρητέα ιστορικά μνημεία και με σειρά ενεργειών εξασφαλίστηκε η ανάδειξη και η προβολή τους, ενώ σε ορισμένα από αυτά ανεγέρθηκε μουσείο. 8

9 Τα τελευταία χρόνια πάντως έγιναν προσπάθειες για την απελευθέρωση του στρατοπέδου Χαϊδαρίου από την υπάρχουσα χρήση του και την ανάδειξή του σε επισκέψιμο μνημονικό τόπο, μολονότι εξακολουθεί και λειτουργεί ως χώρος στρατιωτικών ασκήσεων που ανήκει στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, με μόνη εξαίρεση το μπλοκ 15, που ανήκει από το 1999 στο Υπουργείο Πολιτισμού. Ιδιαίτερα σημαντική υπήρξε η απόφαση του Δήμου Χαϊδαρίου το 2005 (293Α/2005) να κηρύξει ιστορικό τόπο ολόκληρη την έκταση του στρατοπέδου (Εικ. 5). Ο Δήμος έχει έρθει επίσης σε επαφή με το Πανευρωπαϊκό Δίκτυο Στρατοπέδων Συγκέντρωσης του Β Παγκοσμίου Πολέμου με σκοπό την ανάδειξη της ιστορίας του στρατοπέδου μέσω του διαδικτύου και των εκδόσεων. Παρόλα αυτά, στην πράξη δεν έχει υλοποιηθεί έως τώρα κανένα σχέδιο ανάδειξης του στρατοπέδου και αποδέσμευσής του από την υπάρχουσα χρήση του. Σήμερα αξιοποιείται μόνο το μπλοκ 15, στο οποίο πραγματοποιούνται σπανίως ξεναγήσεις, με αποδέκτες κυρίως μαθητές σχολείων των γύρω περιοχών (Εικ. 6). Ξεναγήσεις για μεμονωμένους επισκέπτες δεν πραγματοποιούνται, γεγονός που οφείλεται στην απουσία πρωτοβουλιών από τους ιθύνοντες για εκπαιδευτικές δράσεις, στη σχεδόν ανύπαρκτη ενημέρωση για την ύπαρξη του μπλοκ 15, στην κακή σημερινή κατάσταση, αλλά και στη δυσκολία εισόδου στο στρατόπεδο, καθώς απαιτείται ειδική άδεια και χρονοβόρα συνεννόηση με τους υπεύθυνους της Σχολής Διαβιβάσεων. 5 6 Εικ. 5: Το Μπλοκ 15 στο Χαϊδάρι (Φωτ. αρχείο Ά. Δρουμπούκη). Εικ. 6: Ξενάγηση σε σχολείο της περιοχής (Φωτ. αρχείο Ά. Δρουμπούκη). 9

10 7 Μουσειολογική πρόταση Το σύνολο των εγκαταστάσεων του στρατοπέδου Χαϊδαρίου, το μεγάλο μέγεθός του και οι εκατοντάδες χιλιάδες κρατούμενοι που πέρασαν από αυτό, συγκροτούν το μέγεθος του προβλήματος και στοιχειοθετούν τις δυσκολίες της προσπάθειας να μετασχηματιστεί το Χαϊδάρι σε επισκέψιμο μνημονικό τόπο. Αφετηρία και προϋπόθεση της πρότασής μας είναι η απελευθέρωση του λάγκερ, ώστε τα κτήρια να αποτελέσουν επισκέψιμους χώρους. Ο βασικός στόχος των προτάσεων είναι ο μετασχηματισμός του Χαϊδαρίου σε επισκέψιμο χώρο μνήμης, παιδείας και πολιτισμού. Βασικοί άξονες της πρότασής μας είναι η ανάδειξη του χώρου και η ενεργοποίηση της μνήμης, η ήπια παρέμβαση στο χώρο του στρατοπέδου, που δεν θα αλλοιώνει το φυσικό τοπίο αλλά θα κάνει κατανοητή τη λειτουργία του και το ρόλο που έπαιζε στη διάρκεια της Κατοχής, η σήμανση χώρων και κινήσεων μέσα από προτεινόμενα διαγράμματα (Εικ. 7), η οργάνωση επισκέψεων εκπαιδευτικού χαρακτήρα, η ευαισθητοποίηση του ελληνικού και ξένου κοινού και η γνωριμία με το στρατόπεδο, που μέχρι τώρα στους περισσότερους είναι άγνωστο. Εδώ να σημειωθεί πως σε αυτό το κείμενο δεν μπορούν να αναφερθούν αναλυτικά όλες οι προτάσεις ανάδειξης λόγω του περιορισμένου χώρου. Θα προσπαθήσουμε να αναφερθούμε στα κυριότερα σημεία. Εικ. 7: Προτεινόμενο διάγραμμα πορείας των επισκεπτών στους χώρους του στρατοπέδου. 10

11 8 Παράλληλα, προτάθηκε η ένταξη του στρατοπέδου σε δίκτυο αντίστοιχων περιπτώσεων, ιστορικών τόπων και στρατοπέδων συγκέντρωσης, καθώς και η σύνδεση με ελληνικούς μνημονικούς τόπους, όπως το Σκοπευτήριο της Καισαριανής, η Μέρλιν και τα υπόγεια της Κοραή. Συγκεκριμένα, προτείνουμε τη δημιουργία ιστορικού πολιτιστικού πάρκου, μουσείου («Μουσείο Αντίστασης και Μνήμης» στο χώρο του μπλοκ 15) και μνημείου των αιχμαλώτων του Χαϊδαρίου. Μέσα από την επίσκεψη στο στρατόπεδο θα πρέπει να καταδειχθεί η λογική του στρατοπέδου συγκέντρωσης έτσι όπως την εκφράζει ο G. Agamben: «Είναι η απόλυτη εξουσία πάνω στην ίδια τη ζωή των κρατουμένων, η αναγωγή της ζωής τους στη γυμνή ζωή χωρίς δικαιώματα και ιδιαιτερότητες» (Σταυρίδης 2006, 294). Στο μουσείο δεν θα κυριαρχούν τα αντικείμενα αλλά οι εμπειρίες, οι συμπεριφορές και τα βιώματα των ανθρώπων που αιχμαλωτίστηκαν στο στρατόπεδο. Στην Ελλάδα υπήρχε πάντοτε η τάση να συνδέεται ο όρος «μουσείο» με την αρχαιολογία. Στον κατάλογο των μουσείων του Υπουργείου Πολιτισμού δεν βρίσκουμε πολλά ιστορικά μουσεία, και αρκετά από αυτά είναι παράλληλα λαογραφικά και εθνογραφικά. Ιδιαίτερα για την περίοδο της Κατοχής, η απουσία ενός μουσείου που θα προσέγγιζε με σύγχρονη ματιά την εν λόγω περίοδο, είναι μια δυσάρεστη πραγματικότητα (Βαρών-Βασάρ, 1998, 115). Άλλωστε, τα ιστορικά μουσεία στην Ελλάδα συνδέθηκαν με την προβολή ηρωικών στιγμών της εθνικής πορείας ενώ η σύγχρονη Ιστορία δεν είχε αποτελέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα αντικείμενο μουσειακής αφήγησης (Χατζηνικολάου 2010, 43-44). Εικ. 8: Χάρτης Μνήμης του στρατοπέδου που θα περιλαμβάνεται στον οδηγό προκειμένου να ενημερωθεί ο επισκέπτης για τη λειτουργία του χώρου. 11

12 9 Τέλος, για την καλύτερη κατανόηση των λειτουργιών των χώρων του στρατοπέδου, προτείνεται η συγκέντρωση βασικών μαρτυριών επιζώντων του Χαϊδαρίου, σε συνδυασμό με βιβλιογραφικές πηγές, αρχεία, εικόνες, σχέδια και παλιές φωτογραφίες, ώστε να δημιουργηθεί ένας οδηγός για τον επισκέπτη, κάτι που βρίσκουμε σε όλα τα μουσειοποιημένα στρατόπεδα συγκέντρωσης στην Ευρώπη. Όλα αυτά τα «υλικά μνήμης» θα βρουν τη θέση τους στο χώρο, θα συσχετιστούν με τόπους, κτίσματα, διαδρομές, δίνοντας με αυτόν τον τρόπο μια άλλη δυναμική και σημασία στο δομημένο τοπίο. Ο «χάρτης μνήμης» μέσα στον οδηγό θα αποτελέσει για τους επισκέπτες ένα στέρεο υπόβαθρο, ένα ντοκουμέντο ολοκληρωμένης ιστορικής μνήμης με πυκνές πληροφορίες, που με μια ιδιαίτερη γραφιστική επεξεργασία θα μπορέσει να αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο πληροφόρησης για τους μελλοντικούς επισκέπτες του στρατοπέδου (Εικ. 8, 9). Εικ. 9: Χάρτης Μνήμης του στρατοπέδου. 12

13 Επίλογος Κεντρική ιδέα της πρότασης παρεμβάσεων στο Χαϊδάρι είναι πως τα ιστορικά μνημεία, ως πολυφωνικοί «μνημονικοί τόποι», συμπυκνώνουν και παρέχουν υλική υπόσταση σε ένα κεντρικό αφήγημα και κατ αυτόν τον τρόπο δημιουργούν και αναπαράγουν ένα «χρήσιμο παρελθόν» στο παρόν. Το συμπέρασμα που προέκυψε από αυτή τη μελέτη είναι πως χρειάζεται να διανύσουμε μεγάλη απόσταση μέχρι να μπορούμε να μιλήσουμε για ουσιαστική προσέγγιση της μνήμης του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Το ναζιστικό παρελθόν σε άλλες χώρες, με κατεξοχήν παράδειγμα τη χώρα των θυτών, τη Γερμανία, εδώ και χρόνια επανερμηνεύεται και γίνεται αντικείμενο επεξεργασίας και πολλών νέων μελετών. Αυτές οι μελέτες διαπραγματεύονται το «δύσκολο παρελθόν» (αυτό σχετίζεται με τις ενοχλητικές και δυσάρεστες κοινωνικές σχέσεις και όχι με το είδος των ηρωικών ή των προοδευτικών ιστοριών) και την ιστορική του κουλτούρα μέχρι σήμερα, όπως για παράδειγμα στην πόλη της Νυρεμβέργης (Macdonald 2010, 16). Στην Ελλάδα, το παράδοξο της παντελούς έλλειψης μιας συγκροτημένης προσπάθειας επαναπροσέγγισης του πρόσφατου παρελθόντος μέσω της υλικότητάς του, είναι ένα φαινόμενο που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί σοβαρά προκειμένου να διασώσουμε όσα κομμάτια της συλλογικής μνήμης έχουν καταφέρει ως σήμερα να επιβιώσουν. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ελληνόγλωσση Βαρών-Βασάρ, O. (επιμ.), Εβραϊκή Ιστορία και Μνήμη. Αθήνα: Πόλις. Βαρών-Βασάρ, O., «Άουσβιτς: Η ανάδυση μιας δύσκολης μνήμης». Ο Πολίτης 133: Βιβιορκά, Α., Άουσβιτς- 60 χρόνια μετά. Αθήνα: Πόλις. Λερίου, A., Χαϊδάρι- Συνάντηση με την ιστορία. Αθήνα: Αλέξανδρος. Macdonald, S., «Η ιστορία ως κοινωνικό ζήτημα: Ερμηνεύοντας τη δύσκολη κληρονομιά». Τετράδια Μουσειολογίας 7: Mazower, M., Στην Ελλάδα του Χίτλερ. Η εμπειρία της Κατοχής. Αθήνα: Αλεξάνδρεια. Πάντζου, Ν, «Φορείς τραυματικής ιστορικής μνήμης: Το Μουσείο Πολιτικών Εξορίστων Άη Στράτη στην Αθήνα». Τετράδια Μουσειολογίας 7: Ρήγος, A., Γεωργιάδου, Β. (επιμ.), Άουσβιτς. Το γεγονός και η μνήμη του. Ιστορικές, κοινωνικές, ψυχαναλυτικές και πολιτικές όψεις της γενοκτονίας. Αθήνα: Καστανιώτης. Σταυρίδης, Σ. (επιμ.), Μνήμη και εμπειρία του χώρου. Αθήνα: Αλεξάνδρεια. Φλάισερ, Χ., 1988, Στέμμα και Σβάστικα. Η Ελλάδα της Κατοχής και της Αντίστασης , τόμος α και β. Αθήνα: Παπαζήσης. Χατζηνικολάου, Τ., «Ιστορικά τεκμήρια και προσωπικά βιώματα. Η πρόκληση των μουσείων σύγχρονης ιστορίας». Τετράδια Μουσειολογίας 7: Ξενόγλωσση Macdonald, S., Difficult Heritage: Negotiating the Nazi Past in Nuremberg and Beyond. Oxford, New York: Routledge. Steinbacher, S., Auschwitz. A History. England: Penguin Books. Young, J., The Texture of Memory. Holocaust Memorials and Meaning. New Haven and London: Yale University Press. Διαδίκτυο (τελευταία επίσκεψη 07/03/2007). 13

14 Προληπτική συντήρηση για την έκθεση αποθήκευση εγχόρδων κλασικών μουσικών οργάνων: βιολιών 1 Ιωάννης Πρόδρομος Κοτσιφάκος Συντηρητής Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης Μουσειολόγος 1. Το παρόν άρθρο αποτελεί μέρος της διπλωματικής εργασίας εξειδίκευσης που εκπονήθηκε στο ΠΜΣ Μουσειακές Σπουδές του Πανεπιστήμιου Αθηνών με τριμελή επιτροπή τους: Καθ. Β. Λαμπρόπουλο, Επίκ. Καθ. Α. Πούρνου, Ν. Μπρά. 14 Περίληψη Το παρόν άρθρο αναφέρεται στην προληπτική συντήρηση των κλασσικών εγχόρδων μουσικών οργάνων και ειδικά των βιολιών. Η προστασία, η διάσωση και η συντήρηση των μουσικών οργάνων έχει άμεση σχέση με τα υλικά από τα οποία είναι φτιαγμένα (ξύλο, μέταλλο, κόλλες, βερνίκια, χρωστικές κ.ά.), τον τρόπο της κατασκευής τους (π.χ. χειροποίητα ή βιομηχανικά), την ποιότητα της πρώτης ύλης και την επεξεργασία της. Επιπλέον, έχει άμεση σχέση με το περιβάλλον στο οποίο τα όργανα παρέμειναν για μεγάλο διάστημα, τη χρήση που τους έγινε και τις ταλαιπωρίες που υπέστησαν. Αναγκαία είναι η περιγραφή και η ανάλυση του είδους και του βαθμού διάβρωσης που υπόκεινται τα μουσικά όργανα από παράγοντες όπως ο φωτισμός, η θερμοκρασία, η υγρασία του περιβάλλοντος καθώς και η ατμοσφαιρική ρύπανση. Τα παραπάνω στοιχεία θα αποτελέσουν το βασικό οδηγό για τη διαμόρφωση προτάσεων οι οποίες αφορούν την έκθεση, φύλαξη, μεταχείριση και μεταφορά των μουσικών οργάνων. Τα μουσικά όργανα κατασκευάστηκαν και χρησιμοποιήθηκαν από αρχαιοτάτων χρόνων αφενός μεν ως μέσο καλλιτεχνικής έκφρασης, κάτι που, απ όσο γνωρίζουμε, αποτελεί χαρακτηριστικό αποκλειστικά του είδους μας στον πλανήτη, αφετέρου δε ως μέσο ψυχαγωγίας, είτε με την αρχαία ελληνική έννοια (αγωγή της ψυχής) είτε με τη σημερινή (τέρψη, διασκέδαση). Μεταξύ όλων των εγχόρδων μουσικών οργάνων, το βιολί είναι αναμφισβήτητα το πιο ξεχωριστό, ίσως και το πιο δημοφιλές. Ο ήχος του διαυγής και εκφραστικός, μπορεί να αποδώσει μεγάλη γκάμα ηχοχρωμάτων, γι αυτό και δίκαια κατέχει τον τίτλο του «βασιλιά των οργάνων». Πολλοί βιρτουόζοι μουσικοί έχουν αναδείξει τις δυνατότητές του με τη δεξιοτεχνία τους, ενώ οι μεγαλύτεροι συνθέτες τού έχουν αφιερώσει μερικές από τις καλύτερες δημιουργίες τους. Όσο για τους κατασκευαστές του, αυτοί, στην προσπάθειά τους να επιτύχουν ένα αποτέλεσμα ανάλογο των προσδοκιών τόσο των πελατών τους όσο και των δικών τους, σχοινοβατούν μεταξύ τέχνης, επιστήμης και μυστικισμού. Τα βιολιά των Λομβαρδών οργανοποιών, Amati (Αμάτι), Guarneri (Γκουαρνέρι) και Stradivari (Στραντιβάριους), εξαιτίας του απαράμιλλου ήχου αλλά και της σπανιότητάς τους, έχουν περάσει στη σφαίρα του θρύλου και έγιναν αντικείμενα λατρείας από μουσικούς και συλλέκτες και πρότυπα για τους μεταγενέστερους οργανοποιούς.

15 Η κατασκευή του βιολιού είναι ιδιαίτερα δύσκολη και απαιτεί υπομονή, πολυετή εμπειρία και μήνες συστηματικής εργασίας. Ωστόσο, για να δημιουργηθεί ένα σωστό και επιτυχημένο όργανο, σημαντικό ρόλο παίζουν η τεχνική αλλά και τα υλικά που ο οργανοποιός θα επιλέξει. Το βιολί, που απαρτίζεται από το δοξάρι και το κυρίως όργανο, μπορεί να είναι χειροποίητο ή βιομηχανικά φτιαγμένο και κατασκευάζεται από πολλά διαφορετικά υλικά, όπως ξύλο για το σώμα, μέταλλο ή έντερο ζώου για τις χορδές, ξύλο και τρίχες αλόγου για το δοξάρι, κόλλα για την σύνδεση των ξύλινων τμημάτων του και βερνίκι για την προστασία και την εξωτερική του εμφάνιση. Ακόμη, σε ορισμένες περιπτώσεις, συναντά κανείς ζωγραφικά θέματα σε πλάτες χειροποίητων βιολιών όπως σε αυτά που απεικονίζονται στις εικόνες 1, 2 και 3. Τα υλικά κατασκευής, καθώς απομακρύνονται από το φυσικό τους περιβάλλον, οδηγούνται σταδιακά σε φυσική γήρανση. Ο βαθμός της γήρανσης επηρεάζεται από την ποιότητα των πρώτων υλών, από την επεξεργασία που υφίστανται, από την αντίδραση των υλικών μεταξύ τους αλλά και από το περιβάλλον στο οποίο το όργανο φυλάσσεται και εκτίθεται. 1 2 Εικ. 1: Αγιογραφία του Αγίου Ιωάννη Προδρόμου με γαιοχρώματα σε πλάτη χειροποίητου βιολιού κατασκευασμένο από τον Nikolao Brass (φωτ. Ι.Π. Κοτσιφάκος). 3 Εικ. 2,3: Ζωγραφικά διακοσμητικά στοιχεία με τέμπερα σε πλάτη βιολιού του Andrea Amati, περί το 1566 (Laurence 1982). 15

16 Σχήμα 1 Παράγοντες φθοράς του δομικού υλικού των βιολιών 4 Οι παράγοντες που επηρεάζουν τα έγχορδα μουσικά όργανα διακρίνονται σε ενδογενείς και εξωγενείς. Ενδογενείς είναι τα ελαττώματα του ξύλου καθώς και πιθανές προσβολές του από μικροοργανισμούς, πριν από την κοπή του. Εξωγενείς είναι οι βιολογικοί (βλ. παρακάτω) και οι ανθρώπινοι παράγοντες φθοράς, καθώς και το μικροκλίμα ενός μουσείου: θερμικό, ατμοσφαιρικό, ακουστικό και οπτικό υποκλίμα. Αναλυτικότερα, οι εξωγενείς παράγοντες φθοράς των εγχόρδων μουσικών οργάνων είναι οι ακόλουθοι: Οι αυξομειώσεις της θερμοκρασίας και υγρασίας του περιβάλλοντος, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν στα βιολιά, εκτός από μείωση της ελαστικής και μηχανικής τους αντοχής, σκέβρωμα και ρωγμάτωση του ξύλου τους, διάρρηξη της συνοχής του δεσμού ξύλου και κόλλας, ανάπτυξη μικροοργανισμών, καθώς και οξείδωση των μεταλλικών τμημάτων τους. Οι μεταβολές των διαστάσεων του ξύλου των βιολιών εξαρτώνται, πέρα από την περιβαλλοντική υγρασία, και από την κατεύθυνση των ινών του ξύλου (Σχ. 1). Η ατμοσφαιρική ρύπανση, τα χημικά στοιχεία της οποίας, αντιδρώντας με την υγρασία, μπορούν να σχηματίσουν ισχυρά ή ασθενή οξέα, που με τη σειρά τους αποχρωματίζουν και προκαλούν αλλοιώσεις στην επιφάνεια των βιολιών, ενώ διαβρώνουν τις χορδές και τα μεταλλικά τους στοιχεία. 5 16

17 Ο φωτισμός και συγκεκριμένα η υπεριώδης ακτινοβολία (UV), η οποία προκαλεί φωτοχημικές αντιδράσεις στο ξύλο των εγχόρδων μουσικών οργάνων, αποχρωματισμό των συστατικών του βερνικιού τους, μείωση της μηχανικής αντοχής και στη συνέχεια αλλοίωση της χημικής τους σύστασης (Barclay 1997). Η βιολογική διάβρωση (μύκητες, μικροοργανισμοί), η οποία μπορεί να αλλοιώσει χρωματικά την επιφάνεια των βιολιών, να μειώσει τις μηχανικές αντοχές και το βάρος του ξύλου τους, να αυξομειώσει το ph καθώς και την υγροσκοπικότητά τους. Επιπροσθέτως, η διάβρωση που προκαλούν τα έντομα στα βιολιά, εκτός από την αισθητική παραμόρφωση που προκαλεί (Εικ. 4), αλλοιώνει και την ποιότητα του ήχου τους. Ο άνθρωπος, ο οποίος, ως χρήστης και μελετητής, μπορεί να δημιουργήσει αισθητικές αλλοιώσεις στην επιφάνεια του βιολιού και του δοξαριού με την εναπόθεση σκόνης ρετσίνης ή αφήνοντας λίπος και ιδρώτα κατά τη διάρκεια παιξίματος ή μετακίνησης (Εικ. 5, 6, 7) (Mc Kean 1996, Karp 1979). Στη συνέχεια ακολουθούν προτάσεις για την αναστολή ή την επιβράδυνση των παραγόντων που προκαλούν φθορές στα μουσικά όργανα. Οι εν λόγω προτάσεις αφορούν τόσο στην έκθεση όσο και στη φύλαξή τους. 6 7 Σχ. 1: Αναπαράσταση των εφαπτομενικών και ακτινικών ρικνώσεων που συμβαίνουν σε ένα βιολί. Τα μπλε βέλη παρουσιάζουν την κατεύθυνση της ακτινικής ρίκνωσης και τα κόκκινα της εφαπτομενικής, που είναι και η μεγαλύτερη (Σχ. Ι.Π. Κοτσιφάκος). Εικ. 4: Λεπτομέρεια από τμήμα της αρμονικής τράπεζας ιστορικού ιταλικού βιολιού που έχει προσβληθεί από έντομα. Διακρίνονται οπές εξόδου, φουσκώματα καθώς και δίκτυα στοών κάτω από τη βερνικωμένη επιφάνεια (φωτ. Ι.Π. Κοτσιφάκος). Εικ. 5, 6, 7: Διάβρωση της βάσης του υποσιαγώνου και της γειτονικής ξύλινης επιφάνειας του βιολιού από τον ιδρώτα και την άμεση επαφή του οργανοπαίκτη με το μουσικό όργανο (φωτ. Ι.Π. Κοτσιφάκος). 17

18 Α. Προληπτική συντήρηση για την έκθεση μουσικών οργάνων Εικ. 8: Θήκη επαγγελματική, ιδανική για τη μεταφορά βιολιών μεγάλης αξίας (Musafia 2005). Οι συγκεκριμένες θήκες χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά βιολιών πολύ υψηλής αξίας όπως για παράδειγμα του βιολιού «ex-joachim - il Cremonese του Antonius Stradivarius (1715). Σχ. 2: Διαφορές μεταξύ μιας προθήκης κατασκευασμένης με αισθητικά μόνο κριτήρια και μιας με προδιαγραφές για την ορθότερη διατήρηση των αντικειμένων (Α: συλλογές, Β: σύστημα φωτισμού, C: σύστημα για τον έλεγχο του κλίματος) (Σχ. Ι.Π. Κοτσιφάκος). Περιβαλλοντικές συνθήκες εκθεσιακού χώρου 1. Θερμικό κλίμα Οι τιμές σχετικής υγρασίας που ενδείκνυνται για την καλύτερη διατήρηση των βιολιών, κυμαίνονται μεταξύ 50% 60% (Paine 1995), ενώ δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν το 65% ή να είναι χαμηλότερες από 35% (Λυριτζής, Ορφανίδη 2003). Ακόμη, η επιθυμητή μέση θερμοκρασία σε έναν μουσειακό χώρο πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 18 και 21 0 C με ημερήσια διακύμανση ±1,5 0 C. Ωστόσο, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και η «κλιματική ιστορία» του αντικειμένου, καθώς και οι κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν στις διάφορες χώρες και τα ημισφαίρια στα οποία βρίσκονται τα μουσικά μουσεία. Ο έλεγχος των τιμών της σχετικής υγρασίας και της θερμοκρασίας των αιθουσών ενός μουσείου μπορεί να γίνει με μηχανικά συστήματα που λειτουργούν σε μια κεντρική κλιματιστική μονάδα (HVAC) ή σε αυτοδύναμες τοπικές μονάδες, καθώς επίσης και με επεμβάσεις στο κέλυφος του μουσείου, όπως με υγρομόνωση, θερμομόνωση κ.ά. (Frost 1992). 2. Οπτικό κλίμα Παρόλο που το ξύλο δεν ανήκει στην κατηγορία των ιδιαίτερα φωτοευαίσθητων υλικών, η προστασία από την UV και IR ακτινοβολία κρίνεται απαραίτητη. Γενικότερα, για τους χώρους στους οποίους εκτίθενται και φυλάσσονται τα ξύλινα τεχνουργήματα, η ένταση φωτισμού δεν πρέπει να υπερβαίνει τα lux, με μεγίστη τιμή τα 200 lux = 18,6 footcandles (Λαμπρόπουλος 2003, ICOM 1989) και με μεγίστη συσσωρευμένη ετήσια έκθεση στο φως lux/hours. Η UV ακτινοβολία πρέπει να παραμένει κάτω από τη τιμή των 75 Μw/lm, κάτι που επιτυγχάνεται εύκολα με την χρήση ποιοτικών φίλτρων (ακρυλικά στερεά ή πολυκαρβονικά φύλλα, λεπτές αυτοκόλλητες μεμβράνες οξικών αλάτων, βερνίκια κ.ά.) (Thomson 1986, Σταματοπούλου 2003). Η υπέρυθρη ακτινοβολία είναι βλαπτική για τα μουσικά όργανα, γι αυτό και θα πρέπει να εκμηδενίζεται. Εκτός από τα ανάλογα φίλτρα απορρόφησης της IR ακτινοβολίας, μπορεί να χρησιμοποιηθούν ειδικοί λαμπτήρες, όπως ψυχρής δέσμης, οπτικές ίνες και δίοδοι που εκπέμπουν φως (Light Εmitting Diodes ή LED). 3. Ατμοσφαιρικό κλίμα Η μεγίστη ανεκτή συγκέντρωση των ατμοσφαιρικών ρύπων σε έναν μουσειακό χώρο είναι: 1. SO2 = 5 μg/m 3 2. NO2 = 5 μg/m 3 3. O3 = 5 μg/m 3 18

19 Γενικότερα, τα αέρια που ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα δεν πρέπει να βρίσκονται σε συγκεντρώσεις μεγαλύτερες από 10 mg/m 3. Για τον έλεγχο των ατμοσφαιρικών ρύπων στους χώρους έκθεσης των μουσικών οργάνων, προτείνεται η εγκατάσταση κεντρικής ή τοπικής μονάδας καθαρισμού του αέρα (Dean 1994, Thomson 1986). Ωστόσο, η επίτευξη του 100% της αποβολής των αερίων ρύπων εντός ενός μουσείου είναι αδύνατη, διότι ακόμη και το άνοιγμα μιας πόρτας μπορεί να εισαγάγει συγκεκριμένη ποσότητα ρύπων και συνεπώς να αυξήσει την συγκέντρωσή τους στους εσωτερικούς χώρους. 4. Ακουστικό κλίμα Η επιθυμητή στάθμη θορύβου εντός των μουσειακών χώρων και των χώρων μελέτης κυμαίνεται μεταξύ 35 και 45 db. (Σαμπατακάκης 1996). Για τη δημιουργία κατάλληλου ακουστικού κλίματος, θα πρέπει να αποφεύγεται η κατασκευή των μουσειακών χώρων σε περιοχές με υψηλές τιμές ηχορύπανσης. Επειδή όμως τα περισσότερα μουσεία στεγάζονται σε παλαιά ιστορικά κτήρια, τα μέτρα αντιμετώπισης του θορύβου περιορίζονται αναγκαστικά στην αναχαίτιση της διαδρομής του ήχου, όπως με τη χρήση εμποδίων περιμετρικά του μουσείου, με τη φύτευση δενδροστοιχιών κατά μήκος των περιμετρικών οδικών αρτηριών ή με την τοποθέτηση καλυμμάτων γύρω από την ηχητική πηγή κ.ά. (Σαλή 1998). Ακόμη ενδείκνυται και η κατασκευή των μουσειακών κτηρίων από κατάλληλα υλικά (ηχομόνωση) και τα διπλά τζάμια στα παράθυρα, που μπορούν να μειώσουν αρκετά την ηχορύπανση εντός των εκθεσιακών και αποθηκευτικών χώρων. 8 Σχήμα 2 19

20 Σχ. 3: Γενική άποψη του κιβωτίου μεταφοράς (Bergonzi 1987). Σχ. 4: Το κιβώτιο μεταφοράς σε τομή. Διακρίνεται το ελατήριο για την υποβοήθηση της βάσης και την απορρόφηση κραδασμών (Bergonzi 1987). Σχέδ. 1: Παράγοντες φθοράς μουσειακών συλλογών και τα ποσοστά φθοράς τους (Σταματοπούλου 1999). 20 Εξοπλισμός εκθεσιακού χώρου 1. Προθήκες Οι προθήκες, μαζί με τα μέσα στήριξης των μουσικών οργάνων, αποτελούν τα πιο βασικά στοιχεία του εξοπλισμού ενός μουσείου, καθώς δι αυτών δημιουργείται και εξασφαλίζεται ένα περιβάλλον ιδανικό για την προστασία των αντικειμένων. Για την κατασκευή του σκελετού των προθηκών συνιστάται η χρήση κραμάτων αλουμινίου ή αδρανούς επιμεταλλωμένου χάλυβα, λόγω των μηχανικών τους αντοχών. Ακόμη, τα γυάλινα τμήματα των προθηκών ενδείκνυται να είναι κατασκευασμένα από φυλλώδες αντιανακλαστικό ελασματοποιημένο γυαλί (laminated glass), που δεν μπορεί να θρυμματιστεί εύκολα. 2. Μικροκλίμα Οι προθήκες των μουσείων πρέπει να κλείνουν ερμητικά και οι ενώσεις στις πλευρές να είναι καλά σφραγισμένες, για να δημιουργείται σταθερότερο μικροπεριβάλλον. Έτσι, θα πρέπει να διαθέτουν τρία διακριτά διαμερίσματα (Σχ. 2). Θερμικό κλίμα Γενικά, για τον έλεγχο του θερμικού κλίματος στον εσωτερικό χώρο των προθηκών χρησιμοποιούνται υγραντές-αφυγραντές και ξηραντικά μέσα (Cassar 1985) ενώ, για καλύτερα αποτελέσματα, οι προθήκες μπορούν να συνδεθούν με εύκαμπτους σωλήνες κατάλληλης διατομής με τις κεντρικές μονάδες παροχής κλιματιζόμενου αέρα που είναι εγκαταστημένες στο χώρο ελέγχου του μουσείου. Οπτικό κλίμα Οι φωτιστικές πηγές που ενδείκνυνται είναι: Λάμπες φθορισμού με απόδοση χρώματος 3000Κ τοποθετημένες στην οροφή των προθηκών. Λάμπες αλογόνου χαμηλής τάσης με UV φίλτρο και διχρωικό ανακλαστήρα για την εξάλειψη κατά 85% της IR ακτινοβολίας. Γυάλινες οπτικές ίνες με φίλτρο UV. Λάμπες ψυχρής καθόδου. LEDs (Light Emitting Diodes). Συνοψίζοντας, οι προθήκες θα πρέπει: - Να προστατεύουν τα αντικείμενα που εσωκλείουν από βανδαλισμούς, άμεση επαφή των επισκεπτών, κλοπές ή οποιαδήποτε άλλη φθορά. - Να είναι λειτουργικές και προσβάσιμες στους εφόρους του μουσείου, αλλά και να διευκολύνουν το κοινό στην παρατήρηση των εκθεμάτων. - Να είναι κατασκευασμένες από υλικά που δεν βλάπτουν τα αντικείμενα. - Να προβλέπεται κατά την κατασκευή τους κενός χώρος για μελλοντική εγκατάσταση συστήματος ρύθμισης του μικροκλίματος. - Να προστατεύουν τα εκθέματα από τους ατμοσφαιρικούς ρύπους και τη σκόνη παρέχοντας ένα σταθερό μικροκλίμα. - Να αποτελούν το «σκηνικό» μέσα στο οποίο το κάθε αντικείμενο ξεχωριστά έχει το ρόλο του, και να δίνουν τη δυνατότητα στους επισκέπτες να έλθουν όσο γίνεται πιο κοντά στα ευαίσθητα και ανεκτίμητης αξίας αντικείμενα.

H παραγωγή μιας έκθεσης ΙΙ. Σήμανση και φωτισμός

H παραγωγή μιας έκθεσης ΙΙ. Σήμανση και φωτισμός H παραγωγή μιας έκθεσης ΙΙ Σήμανση και φωτισμός Σήμανση Βρίσκοντας τον δρόμο μας: Πρόσβαση (διανοητική και φυσική) σε μουσεία και εκθεσιακούς χώρους Σκοποί, χαρακτηριστικά της σήμανσης Ύφος και ταυτότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ Ο Πολιτισμός ως Κοινωνική Προσφορά

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ Ο Πολιτισμός ως Κοινωνική Προσφορά ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΘΕΑΤΡΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ Ο Πολιτισμός ως Κοινωνική Προσφορά Κατερίνα Κωστή Ναύπλιο 2014 Νέα Μουσειολογία Κοινωνική δράση μουσείων Ευαίσθητες ομάδες

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Τίτλος μαθήματος ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Επιλογής / Ενότητα Τεχνών (ΤΕ) ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΕΙΡΗΝΗ ΝΑΚΟΥ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΚΤ1121 ΜΟΝΑΔΕΣ ECTS:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Επιμέλεια Εκθέσεων. Σχεδιάζοντας μια έκθεση ΙΙ Διδάσκουσα: Επίκουρη Καθηγήτρια Εσθήρ Σ.

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Επιμέλεια Εκθέσεων. Σχεδιάζοντας μια έκθεση ΙΙ Διδάσκουσα: Επίκουρη Καθηγήτρια Εσθήρ Σ. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Επιμέλεια Εκθέσεων Σχεδιάζοντας μια έκθεση ΙΙ Διδάσκουσα: Επίκουρη Καθηγήτρια Εσθήρ Σ. Σολομών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ:. Διαχείριση Κινδύνων και Προληπτική Συντήρηση

ΜΑΘΗΜΑ:. Διαχείριση Κινδύνων και Προληπτική Συντήρηση ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙIΔΡΥΜΑΤΙΚΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΜΟΥΣΕΙΑΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ» ΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑΣ & ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ & ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑ ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΟΓΛΗΣ ΠΟΛΥΜΕΡΗΣ. Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

ΒΟΓΛΗΣ ΠΟΛΥΜΕΡΗΣ. Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Βιογραφικό σημείωμα Ο Πολυμέρης Βόγλης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1964. Σπούδασε στο Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και εκπόνησε τη διατριβή του στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη Περίπτωσης Νέο Μουσείο Ακρόπολης

Μελέτη Περίπτωσης Νέο Μουσείο Ακρόπολης Μελέτη Περίπτωσης Νέο Μουσείο Ακρόπολης Μελέτη Περίπτωσης Νέο Μουσείο Ακρόπολης Χαρακτηριστικό Παράδειγµα της Πολιτιστικής Πολιτικής της Ελλάδας Γενικές Αρχές: Α. Η πολιτιστική πολιτική της χώρας µπορεί

Διαβάστε περισσότερα

Μουσεία και Εκπαίδευση (υποχρεωτικό 3,4 εξ.) Προσδοκώμενα αποτελέσματα: Στη διάρκεια του μαθήματος οι φοιτητές/τριες

Μουσεία και Εκπαίδευση (υποχρεωτικό 3,4 εξ.) Προσδοκώμενα αποτελέσματα: Στη διάρκεια του μαθήματος οι φοιτητές/τριες Μουσεία και Εκπαίδευση (υποχρεωτικό 3,4 εξ.) Περιγραφή του μαθήματος - στόχοι: Το μάθημα εξετάζει τις κοινωνικές, πολιτισμικές και ιστορικές διαστάσεις της ανάπτυξης του θεσμού του μουσείου και η ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης (676)

Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης (676) Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης (676) Το Τμήμα Το Τμήμα με το νόμο 4521/2018 εντάχτηκε στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής μετά την κατάργηση του ΤΕΙ Αθήνας. Το Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ42 / Αρχαιολογία στον Ελληνικό Χώρο

Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ42 / Αρχαιολογία στον Ελληνικό Χώρο Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ42 / Αρχαιολογία στον Ελληνικό Χώρο Σχολή ΣΑΚΕ Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Πρόγραμμα Σπουδών ΕΛΠΟΛ Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό Θεματική Ενότητα ΕΛΠ42

Διαβάστε περισσότερα

Συντήρηση - Αποκατάσταση Επίπλων και Ξύλινων κατασκευών Δραστηριότητες Εργαστηρίου Δρ. Τσίποτας Δημήτριος

Συντήρηση - Αποκατάσταση Επίπλων και Ξύλινων κατασκευών Δραστηριότητες Εργαστηρίου Δρ. Τσίποτας Δημήτριος Ημερίδα, 23-5-2013 Αποθήκες Καρδιτσομαγούλας Ένα σύγχρονο «Κέντρο Πολιτισμού και Εκπαίδευσης» γεννιέται Συντήρηση - Αποκατάσταση Επίπλων και Ξύλινων κατασκευών Δραστηριότητες Εργαστηρίου Δρ. Τσίποτας Δημήτριος

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΙΟΘΕΤΗΣΗ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΣΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ

ΑΡΧΕΙΟΘΕΤΗΣΗ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΣΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ Τ.Ε.Ι. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΑΡΧΕΙΟΘΕΤΗΣΗ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΣΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗ ΞΕΝΗ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ: ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

«Ναζισμός και Ολοκαύτωμα: μια προσέγγιση του ρατσισμού στη σύγχρονη Ευρωπαϊκή Ιστορία» Φύλλα εργασίας

«Ναζισμός και Ολοκαύτωμα: μια προσέγγιση του ρατσισμού στη σύγχρονη Ευρωπαϊκή Ιστορία» Φύλλα εργασίας «Ναζισμός και Ολοκαύτωμα: μια προσέγγιση του ρατσισμού στη σύγχρονη Ευρωπαϊκή Ιστορία» Φύλλα εργασίας Ηλιάδη Αμαλία, ιστορικόςφιλόλογος, Δ/ντρια του 3 ου Γυμνασίου Τρικάλων Αμαλία Κ. Ηλιάδη, ιστορικός

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΛΚΥΣΗ ΚΟΙΝΟΥ ΤΩΝ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΝΕΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΛΚΥΣΗ ΚΟΙΝΟΥ ΤΩΝ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΝΕΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΛΚΥΣΗ ΚΟΙΝΟΥ ΤΩΝ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ονοματεπώνυμο: Τουφεξή Ασπασία Σειρά: 12 Επιβλέπων καθηγητής: Ιωαννίδης Α. Διευθυντής ΠΜΣ: Σιώμκος Γεώργιος Ο ρόλος του μουσείου

Διαβάστε περισσότερα

Δόμηση. Επαγγελματισμός. Όραμα. Άνθρωπος

Δόμηση. Επαγγελματισμός. Όραμα. Άνθρωπος ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ-ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΞΗΡΑΣ ΔΟΜΗΣΗΣ ΣΥΜΜΕΙΚΤΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ Δόμηση Επαγγελματισμός Όραμα Άνθρωπος Εμπειρία Αξιοπιστία Αναζητούμε τους τρόπους, τα υλικά, τις προδιαγραφές

Διαβάστε περισσότερα

Το μουσείο ζωντανεύει με ταξίδι σχολικό! Σχέδια εργασίας σχολείων-μουσείων σχολικού έτους 2011-2012. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ποδράσηη

Το μουσείο ζωντανεύει με ταξίδι σχολικό! Σχέδια εργασίας σχολείων-μουσείων σχολικού έτους 2011-2012. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ποδράσηη ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ 9 5 ποδράσηη Σχέδια εργασίας σχολείων-μουσείων σχολικού έτους 2011-2012 Μουσείο Επιστημών και Τεχνολογίας Πανεπιστημίου Πατρών 2ο Δημοτικό Σχολείο Ακράτας Δημοτικό Μουσείο

Διαβάστε περισσότερα

Πληροφορίες για το υλικό:

Πληροφορίες για το υλικό: Πληροφορίες για το υλικό: Ο σκοπός της δημιουργίας του πιο κάτω ηλεκτρονικού υλικού είναι η ενίσχυση της διδασκαλίας του Ολοκαυτώματος και των Γενοκτονιών. Το υλικό αυτό περιέχει ιστοσυνδέσμους με πολλές

Διαβάστε περισσότερα

ICOM και ΜΟΥΣΕΙΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ

ICOM και ΜΟΥΣΕΙΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ICOM ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Αγ.Ασωμάτων 15 ΑΘΗΝΑ 105 53 Τηλ./Fax: 210 3219414 www.otenet.gr/icom Email icom@otenet.gr ICOM και ΜΟΥΣΕΙΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ Το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων ιδρύθηκε

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ MONOSTOP THERMO ΚΑΙ MONOSTOP THERMO ROOF ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ BERLING ΣΤΟΝ ΚΤΙΡΙΑΚΟ ΤΟΜΕΑ Ιούλιος 2015 ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Ημερίδα: Πολιτισμός της μνήμης και συνεργασία νέων 15.-17.9.2012 στην Παραμυθιά

Ημερίδα: Πολιτισμός της μνήμης και συνεργασία νέων 15.-17.9.2012 στην Παραμυθιά Πάνελ 1: Σύγχρονη μετάδοση της ιστορίας από νέους για νέους - Τι κάνει ένα μνημείο ελκυστικό για νέους? - Πως μπορεί να διαμορφωθεί η ιστορική-πολιτική παιδεία? - Τι μπορούν να κάνουν οι νέοι για την ενθυμίση?

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΕΘΝΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΕΘΝΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΕΘΝΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ Δέρμα Φθορά-Συντήρηση Στους ιστορικούς χρόνους: Δερμάτινα ρούχα με ή χωρίς γούνα. Υποδήματα. Διάφορα ενδυματολογικά αξεσουάρ (ζώνες, καπέλα κτλ). Τμήματα

Διαβάστε περισσότερα

ΦΟΡΜΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΟΜΙΛΟΥ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ. Βαρβάρα Δερνελή ΕΚΠ/ΚΟΥ. Β Τάξη Λυκείου

ΦΟΡΜΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΟΜΙΛΟΥ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ. Βαρβάρα Δερνελή ΕΚΠ/ΚΟΥ. Β Τάξη Λυκείου ΦΟΡΜΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΟΜΙΛΟΥ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ Βαρβάρα Δερνελή ΕΚΠ/ΚΟΥ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΠΕ02 (φιλόλογος) ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΟΜΙΛΟΥ ΟΜΙΛΟΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ: ΜΙΑ ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ ΤΑΞΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΔΗΜΟΣ ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ

Ο ΔΗΜΟΣ ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ο ΔΗΜΟΣ ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΕΛΕΝΗ ΜΑΙΣΤΡΟΥ 1 Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Β2. β) Πρώτα απ όλα: Αρχικά παράλληλα: ταυτόχρονα εξάλλου: άλλωστε

Β2. β) Πρώτα απ όλα: Αρχικά παράλληλα: ταυτόχρονα εξάλλου: άλλωστε ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α.1 Το συγκεκριμένο κείμενο αναφέρεται στην ανάγκη προσέγγισης των αρχαίων χώρων θέασης και ακρόασης από τους Νεοέλληνες. Επρόκειτο για τόπους έκφρασης συλλογικότητας. Επιπλέον, σ αυτούς γεννήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Η προληπτική συντήρηση

Η προληπτική συντήρηση ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ/ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Μάθε περισσότερα... Προληπτική

Διαβάστε περισσότερα

Μουσειολογία φυσικών επιστημών Ενότητα 2 η : Στοιχεία έκθεσης και ερμηνείας των μουσείων ΦΕΤ

Μουσειολογία φυσικών επιστημών Ενότητα 2 η : Στοιχεία έκθεσης και ερμηνείας των μουσείων ΦΕΤ Μουσειολογία φυσικών επιστημών Ενότητα 2 η : Στοιχεία έκθεσης και ερμηνείας των μουσείων ΦΕΤ Δημήτρης Κολιόπουλος Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτορική Διατριβή

Διδακτορική Διατριβή Διδακτορική Διατριβή Ένας μοναχικός δρόμος με διεξόδους; Τόνια Αράχωβα, Υποψήφια Διδάκτωρ, tonia@idkaramanlis.gr Γκέλη Μανούσου, Υποψήφια Διδάκτωρ manousou@eap.gr Τόνια Χαρτοφύλακα, Υποψήφια Διδάκτωρ tonia@eap.gr

Διαβάστε περισσότερα

Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης»

Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης» ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΚΑΝΙΑΤΣΑΣ' Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης» Α. ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Το θέμα του συνεδρίου, Ήέες πόλεις πάνω σε παλιές", είναι θέμα με πολλές

Διαβάστε περισσότερα

Μουσειολογία φυσικών επιστημών

Μουσειολογία φυσικών επιστημών Μουσειολογία φυσικών επιστημών Ενότητα 3 η : Εκπαιδευτικές δραστηριότητες στα μουσεία ΦΕΤ Δημήτρης Κολιόπουλος Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής

Διαβάστε περισσότερα

3. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΠΟΥ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΔΕΚΤΟΙ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ - ΤΡΟΠΟΣ EΝΤΑΞΗΣ

3. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΠΟΥ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΔΕΚΤΟΙ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ - ΤΡΟΠΟΣ EΝΤΑΞΗΣ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στο πλαίσιο του εορτασμού των 180 χρόνων από τη δημιουργία του Πανεπιστημίου μας, το E- Learning του ΕΚΠΑ σε συνεργασία με το Μουσείο Ιστορίας του ΕΚΠΑ σχεδίασαν και προσφέρουν δωρεάν το e-learning

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντικές διαδρομές στα ίχνη του παρελθόντος, αναζητώντας ένα βιώσιμο μέλλον. Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Λαυρίου

Περιβαλλοντικές διαδρομές στα ίχνη του παρελθόντος, αναζητώντας ένα βιώσιμο μέλλον. Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Λαυρίου Περιβαλλοντικές διαδρομές στα ίχνη του παρελθόντος, αναζητώντας ένα βιώσιμο μέλλον Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Λαυρίου Θεματικά Δίκτυα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΤΟΠΙΚΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΕΘΝΙΚΑ ΔΙΕΘΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (PROJECT)

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (PROJECT) ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (PROJECT) ΠΟΙΟΤΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ (QUALITATIVE APPROACHES TO RESEARCH) 2 Ποιοτικές ερευνητικές προσεγγίσεις (Qualitative Research Approaches) Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Το έργο υλοποιείται με δωρεά από το ΕΠΜ_2014 Εκπαιδευτικό Έργο «Το Κινητό Μουσείο»

Διαβάστε περισσότερα

Β. ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ 4. ΣΥΝΘΕΤΙΚΗ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΜΦΑΣΗ

Β. ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ 4. ΣΥΝΘΕΤΙΚΗ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΜΦΑΣΗ Β. ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ 4. ΣΥΝΘΕΤΙΚΗ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΜΦΑΣΗ Στις πολύπλοκες συνθέσεις πολλά διαφορετικά στοιχεία χρησιμοποιούνται για την ιεράρχηση της σειράς παρατήρησης από τον θεατή. Ο καλλιτέχνης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΜΝΗΜΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΜΝΗΜΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΜΝΗΜΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΑ ΜΟΥΣΕΙΑ Ραγδαία αύξηση μουσείων και κηρυγμένων ιστορικών χώρων Κάθε μουσειακή παρουσίαση συνιστά

Διαβάστε περισσότερα

Τα Ιδιωτικά Μουσεία στο σύγχρονο πολιτιστικό περιβάλλον. Μελέτη περίπτωσης: Μουσείο Αρχιμήδη και Μουσείο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας

Τα Ιδιωτικά Μουσεία στο σύγχρονο πολιτιστικό περιβάλλον. Μελέτη περίπτωσης: Μουσείο Αρχιμήδη και Μουσείο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας Τ Ε Χ Ν Ο Λ Ο Γ Ι Κ Ο Ε Κ Π Α Ι Δ Ε Υ Τ Ι Κ Ο Ι Δ Ρ Υ Μ Α ( Τ Ε Ι ) Α Θ Η Ν Α Σ Τ Μ Η Μ Α Β Ι Β Λ Ι Ο Θ Η Κ Ο Ν Ο Μ Ι Α Σ & Σ Υ Σ Τ Η Μ Α Τ Ω Ν Π Λ Η Ρ Ο Φ Ο Ρ Η Σ Η Σ Τα Ιδιωτικά Μουσεία στο σύγχρονο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΘΡΟΥ ΜΕ ΘΕΜΑ: ΟΙ ΙΔΕΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΘΡΟΥ ΜΕ ΘΕΜΑ: ΟΙ ΙΔΕΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΘΡΟΥ ΜΕ ΘΕΜΑ: ΟΙ ΙΔΕΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΦΩΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΡΑΣΗ. Το άρθρο αυτό έχει ως σκοπό την παράθεση των αποτελεσμάτων πάνω σε μια έρευνα με τίτλο, οι ιδέες των παιδιών σχετικά με το

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΣ: ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΝ ΓΕΝΕΙ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ

ΤΙΤΛΟΣ: ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΝ ΓΕΝΕΙ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΝΟΜΟΣ: 3028/2002 ΦΕΚ: Α 153/28.06.2002 ΤΙΤΛΟΣ: ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΝ ΓΕΝΕΙ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΑΡΘΡΟ 1: ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ 1. Στην προστασία που παρέχεται

Διαβάστε περισσότερα

Η σχέση και η αλληλεπίδραση της ΚΔΒΚ με τους επιστημονικούς φορείς της περιοχής

Η σχέση και η αλληλεπίδραση της ΚΔΒΚ με τους επιστημονικούς φορείς της περιοχής Η σχέση και η αλληλεπίδραση της ΚΔΒΚ με τους επιστημονικούς φορείς της περιοχής ημήτριος Μαυροματίδης, Πρόεδρος ιοικούσας Επιτροπής ΤΕΕ/Τ Μ Παρασκευή Χριστοπούλου, Πρόεδρος Αντιπροσωπείας ΤΕΕ/Τ Μ Forum

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτης Αξιολόγησης 5.2: Ανάπτυξη και εφαρμογή σχεδίων δράσης για τη βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου

Δείκτης Αξιολόγησης 5.2: Ανάπτυξη και εφαρμογή σχεδίων δράσης για τη βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου Δείκτης Αξιολόγησης 5.2: Ανάπτυξη και εφαρμογή σχεδίων δράσης για τη βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου ΤΟΜΕΑΣ 5: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ, ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Περιγραφή: Η ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα Σχέδια Εκθέσεων

Διαβάστε περισσότερα

Η ιστορική εξέλιξη των μουσείων από την Αρχαία Ελλάδα έως και τον 20ο αιώνα

Η ιστορική εξέλιξη των μουσείων από την Αρχαία Ελλάδα έως και τον 20ο αιώνα 1 Απριλίου 2014 Η ιστορική εξέλιξη των μουσείων από την Αρχαία Ελλάδα έως και τον 20ο αιώνα Πολιτισμός / Μουσεία Αναστασία Ματσαρίδου, Εικαστικός Νέο μουσείο Ακρόπολης Αθηνών Το μουσείο χαράζει μια μακραίωνη

Διαβάστε περισσότερα

Η προληπτική συντήρηση των μνημείων

Η προληπτική συντήρηση των μνημείων ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ/ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Η προληπτική συντήρηση των

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ: «Υποβολή πρότασης για τη διαμόρφωση χώρων του Τμήματος Επιστήμης Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Κρήτης» Φ Α Κ Ε Λ Ο Σ Ε Ρ Γ Ο Υ

ΜΕΛΕΤΗ: «Υποβολή πρότασης για τη διαμόρφωση χώρων του Τμήματος Επιστήμης Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Κρήτης» Φ Α Κ Ε Λ Ο Σ Ε Ρ Γ Ο Υ Πανεπιστήµιο Κρήτης Τεχνική Υπηρεσία Υποδιεύθυνση Τεχνικών Έργων Ταχ. Δ/νση: Πανεπιστημιούπολη Βουτών Ηρακλείου, Κτίριο Διοίκησης Ι Πληρ. Κακουδάκης Παναγιώτης, Πολ. Μηχανικός Τηλ. 2810-393115, 3121 Fax

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητικό Κέντρο Λεμεσού Νέες προοπτικές στην αρχειακή και ιστορική έρευνα

Ερευνητικό Κέντρο Λεμεσού Νέες προοπτικές στην αρχειακή και ιστορική έρευνα Νέες προοπτικές στην αρχειακή και ιστορική έρευνα Με την έναρξη των εργασιών του Παττίχειου Δημοτικού Μουσείου, Ιστορικού Αρχείου και Κέντρου Μελετών Λεμεσού στην ανακαινισμένη πρώην Οικία Έπαρχου, ο Δήμος

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Η Βιβλιοθήκη του ΕΜΣΤ και η ψηφιοποίηση των συλλογών των έργων τέχνης και των αρχείων του Μουσείου

Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Η Βιβλιοθήκη του ΕΜΣΤ και η ψηφιοποίηση των συλλογών των έργων τέχνης και των αρχείων του Μουσείου Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης: Η Βιβλιοθήκη του ΕΜΣΤ και η ψηφιοποίηση των συλλογών των έργων τέχνης και των αρχείων του Μουσείου Φωτεινή Αραβανή Βιβλιοθήκη Αρχείο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης e-mail:

Διαβάστε περισσότερα

Φωτισμός Λαμπτήρες LED vs Κοινοί λαμπτήρες πυράκτωσης

Φωτισμός Λαμπτήρες LED vs Κοινοί λαμπτήρες πυράκτωσης Φωτισμός Λαμπτήρες LED vs Κοινοί λαμπτήρες πυράκτωσης Εργασία των μαθητών: Γαϊτατζή Αλκμήνης Γεωργιάδη Κωνσταντίνου Γληγόρη Γιώργου Δανιηλίδη Αποστόλη Μάθημα: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Βασικά στοιχεία για τους λαμπτήρες

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΜΟΥΣΕΙΑ - ΜΙΑ ΜΟΥΣΕΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ. Το παράδειγμα του προτεινόμενου Οικομουσείου στα Μαντεμοχώρια της Χαλκιδικής

ΟΙΚΟΜΟΥΣΕΙΑ - ΜΙΑ ΜΟΥΣΕΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ. Το παράδειγμα του προτεινόμενου Οικομουσείου στα Μαντεμοχώρια της Χαλκιδικής ΟΙΚΟΜΟΥΣΕΙΑ - ΜΙΑ ΜΟΥΣΕΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ Το παράδειγμα του προτεινόμενου Οικομουσείου στα Μαντεμοχώρια της Χαλκιδικής Υπαίθρια μουσεία, Οικομουσεία, Στόχος τους open air, site museums η διάσωση - διατήρηση

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΦΕΙΟ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΝΕΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΕΜΠ

ΓΡΑΦΕΙΟ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΝΕΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΕΜΠ ΓΡΑΦΕΙΟ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΝΕΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΕΜΠ Εικόνα 1 - Ημερίδα σταδιοδρομίας Το Γραφείο Διασύνδεσης Εξυπηρέτησης Φοιτητών και Νέων Αποφοίτων του ΕΜΠ (Γ.Δ) συμπληρώνει φέτος 20 χρόνια

Διαβάστε περισσότερα

Δομή και Περιεχόμενο

Δομή και Περιεχόμενο Υπουργείο Παιδείας & Πολιτισμού Διεύθυνση Δημοτικής Εκπαίδευσης Δομή και Περιεχόμενο Ομάδα Υποστήριξης Νέου Αναλυτικού Προγράμματος Εικαστικών Τεχνών Ιανουάριος 2013 Δομή ΝΑΠ Εικαστικών Τεχνών ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Β.δ Επιλογή των κατάλληλων εμπειρικών ερευνητικών μεθόδων

Β.δ Επιλογή των κατάλληλων εμπειρικών ερευνητικών μεθόδων Β.δ Επιλογή των κατάλληλων εμπειρικών ερευνητικών μεθόδων Νίκος Ναγόπουλος Για τη διεξαγωγή της κοινωνικής έρευνας χρησιμοποιούνται ποσοτικές ή/και ποιοτικές μέθοδοι που έχουν τις δικές τους τεχνικές και

Διαβάστε περισσότερα

«DARIAH-ΑΤΤΙΚΗ Ανάπτυξη της ελληνικής ερευνητικής υποδομής για τις ανθρωπιστικές επιστήμες ΔΥΑΣ» Αθήνα, 26 Φεβρουαρίου 2015

«DARIAH-ΑΤΤΙΚΗ Ανάπτυξη της ελληνικής ερευνητικής υποδομής για τις ανθρωπιστικές επιστήμες ΔΥΑΣ» Αθήνα, 26 Φεβρουαρίου 2015 ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΑ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΑΝΩΤΑΤΗ ΣΧΟΛΗ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΙΔΡΥΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑΣ Αθήνα, 26 Φεβρουαρίου 2015 Αξιότιμες

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΕΙΟΥ. «Δημιουργία Κέντρου Ανάδειξης της Ραδιοτηλεοπτικής Ιστορίας της ΕΡΤ στα δύο διατηρητέα κτίρια επί των οδών Ρηγίλλης και Μουρούζη».

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΕΙΟΥ. «Δημιουργία Κέντρου Ανάδειξης της Ραδιοτηλεοπτικής Ιστορίας της ΕΡΤ στα δύο διατηρητέα κτίρια επί των οδών Ρηγίλλης και Μουρούζη». Πρόσκληση για υποβολή εκδήλωσης ενδιαφέροντος, με στοιχεία εμπειρίας και επάρκειας Μελετητικής Ομάδας, για την σύνταξη Μελέτης Ωρίμανσης του Έργου. «Δημιουργία Κέντρου Ανάδειξης της Ραδιοτηλεοπτικής Ιστορίας

Διαβάστε περισσότερα

Η Στέγη ταξιδεύει στη Θεσσαλονίκη

Η Στέγη ταξιδεύει στη Θεσσαλονίκη Εκπαίδευση Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΑΓΑΠΑΕΙ ΤΟΝ ΑΥΤΙΣΜΟ Η Στέγη ταξιδεύει στη Θεσσαλονίκη 18, 19 & 20 Δεκεμβρίου 2015 Μουσικό εργαστήριο για παιδιά που βρίσκονται στο αυτιστικό φάσμα. Το εργαστήριο πραγματοποιείται για

Διαβάστε περισσότερα

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος αποτελούν ένα είδος προσωπικών σημειώσεων που κρατά ο εκπαιδευτικός προκειμένου να πραγματοποιήσει αποτελεσματικές διδασκαλίες. Περιέχουν πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

«Συμβολή φυσικού και τεχνητού φωτός στην

«Συμβολή φυσικού και τεχνητού φωτός στην Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο «Συμβολή φυσικού και τεχνητού φωτός στην προβολή μουσειακών/αρχαιολογικών εκθεμάτων» ιδάσκων: Στυλιαράς Γεώργιος Φοιτήτρια: Σταυρούλα Πούλου 4/12/2011 ...καὶ α εἶπεν ε ὁ Θεός

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΘΑΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΛΥΣΕΙΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ

ΠΙΘΑΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΛΥΣΕΙΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ (Ι) ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Μάθηµα: ΔΙΑΚΟΣΜΗΤΙΚΗ Ηµεροµηνία και ώρα

Διαβάστε περισσότερα

Εκθέσεις και προφορική ιστορία. Μουσεία, αντικείμενα και ανθρώπινες φωνές. Τα μουσεία:

Εκθέσεις και προφορική ιστορία. Μουσεία, αντικείμενα και ανθρώπινες φωνές. Τα μουσεία: Εκθέσεις και προφορική ιστορία Μουσεία, αντικείμενα και ανθρώπινες φωνές Τα μουσεία: ακολουθούν το ρεύμα για μια ιστορία «από τα κάτω» εμπλέκονται ολοένα και περισσότερο στην αναπαράσταση «δύσκολων» θεμάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Επιμέλεια Εκθέσεων

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Επιμέλεια Εκθέσεων ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Επιμέλεια Εκθέσεων Τάσεις της επιμέλειας ΙΙΙ: Δίνοντας φωνή σε εκθέματα και κοινωνικά υποκείμεν Διδάσκουσα: Επίκουρη Καθηγήτρια Εσθήρ Σ. Σολομών Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Πράξη «Ζώνες Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας-Άξονας Προτεραιότητας 2», Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση»

Πράξη «Ζώνες Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας-Άξονας Προτεραιότητας 2», Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» 4.1 Τίτλος 4ης Επιμέρους Δράσης: Αξιοποίηση του Stop Motion Animation (χειροποίητη κινούμενη εικόνα ) στην αναπαράσταση ιστορικών γεγονότων ΤΑΞΗ ΣΥΝΟΛΟ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΑΞΗΣ : : Δ 39 ΣΥΝΟΛΟ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (1) ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΤΕΧΝΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1MO214 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ 7 ο εξάμηνο ΤΙΤΛΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

«Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)»

«Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)» «Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)» Εισαγωγικά Στη σημερινή πρώτη μας συνάντηση θα επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε με απλό και ευσύνοπτο τρόπο

Διαβάστε περισσότερα

Προσεγγίζοντας παιδαγωγικά τη γλώσσα της σύγχρονης τέχνης με τη χρήση πολυμεσικών εφαρμογών: Η περίπτωσης της Mec Art του Νίκου Κεσσανλή

Προσεγγίζοντας παιδαγωγικά τη γλώσσα της σύγχρονης τέχνης με τη χρήση πολυμεσικών εφαρμογών: Η περίπτωσης της Mec Art του Νίκου Κεσσανλή Προσεγγίζοντας παιδαγωγικά τη γλώσσα της σύγχρονης τέχνης με τη χρήση πολυμεσικών εφαρμογών: Η περίπτωσης της Mec Art του Νίκου Κεσσανλή Πανάγου Ελένη, Ερευνήτρια του Ινστιτούτου Πολιτιστικής & Εκπ/κής

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΕΘΝΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΕΚΘΕΣΗ

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΕΘΝΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΕΚΘΕΣΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΕΘΝΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΕΚΘΕΣΗ Γάντια Βινυλίου (χωρίς πούδρα). Έχουν αντοχή σε οξέα και αλκοόλες (ημιδιαφανή). Νιτριλίου (χωρίς πούδρα). Έχουν αντοχή στους αλειφατικούς

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ «Μαθαίνοντας από γενιά σε γενιά»

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ «Μαθαίνοντας από γενιά σε γενιά» ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Με επιτυχία και αξιοσημείωτη συμμετοχή διεξήχθη η Ημερίδα για τη Διαγενεακή Μάθηση με τίτλο «Μαθαίνοντας από γενιά σε γενιά» που πραγματοποιήθηκε στη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας - Μουσείο

Διαβάστε περισσότερα

Δίοδος Εκπομπής Φωτός, (LED, Light Emitting Diode), αποκαλείται ένας ημιαγωγός ο οποίος εκπέμπει φωτεινή ακτινοβολία στενού φάσματος όταν του

Δίοδος Εκπομπής Φωτός, (LED, Light Emitting Diode), αποκαλείται ένας ημιαγωγός ο οποίος εκπέμπει φωτεινή ακτινοβολία στενού φάσματος όταν του L.E.D Δίοδος Εκπομπής Φωτός, (LED, Light Emitting Diode), αποκαλείται ένας ημιαγωγός ο οποίος εκπέμπει φωτεινή ακτινοβολία στενού φάσματος όταν του παρέχεται μία ηλεκτρική τάση κατά τη φορά ορθής πόλωσης

Διαβάστε περισσότερα

Κουφώματα Υαλοπίνακες

Κουφώματα Υαλοπίνακες Κουφώματα Υαλοπίνακες Τα ανοίγματα είναι από τα πιο ευάλωτα στοιχεία ενός κτιρίου. Για το περιορισμό των θερμικών απωλειών, πρέπει οι αρμοί συναρμογής των πλαισίων να είναι απόλυτα αδιαπέραστοι από τον

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Το έργο υλοποιείται με δωρεά από το Σύντομη περιγραφή Το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία Δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη Έναρξη λειτουργίας Γραφείου Ενημέρωσης ΑΜΕΑ

Ομιλία Δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη Έναρξη λειτουργίας Γραφείου Ενημέρωσης ΑΜΕΑ Ομιλία Δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη Έναρξη λειτουργίας Γραφείου Ενημέρωσης ΑΜΕΑ Κυρίες και κύριοι Αγαπητοί εργαζόμενοι Φίλες και φίλοι Θέλω να σας ευχαριστήσω για την παρουσία σας σήμερα εδώ, στο

Διαβάστε περισσότερα

1 ο ΦΥΛΛΟ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΑΣΤΙΚΕΣ ΠΥΛΕΣ ΠΕΙΡΑΙΑ(Σκυλίτση και Πυλών)

1 ο ΦΥΛΛΟ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΑΣΤΙΚΕΣ ΠΥΛΕΣ ΠΕΙΡΑΙΑ(Σκυλίτση και Πυλών) 1 ο ΦΥΛΛΟ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΑΣΤΙΚΕΣ ΠΥΛΕΣ ΠΕΙΡΑΙΑ(Σκυλίτση και Πυλών) Α. Η ταυτότητα του μνημείου -Θέση που βρίσκεται: -Το μνημείο είναι: Χώρος λατρείας τεχνικό έργο κοινωφελές έργο άλλο - Το μνημείο ανήκει:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ «ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ»

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ «ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ» ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ «ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ» ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Περιληπτική Απόδοση Κειμένων ΑΣΚΗΣΗ: Να αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόμενο του κειμένου που ακολουθεί σε μία παράγραφο 100 έως 120 λέξεων. (Πανελλαδικές Εξετάσεις

Διαβάστε περισσότερα

Δημιουργώ ένα αστικό περιβαλλοντικό μονοπάτι

Δημιουργώ ένα αστικό περιβαλλοντικό μονοπάτι Δημιουργώ ένα αστικό περιβαλλοντικό μονοπάτι Εισηγητές /συντονιστές εργαστηρίων: Χρυσούλα Αθανασίου, Γιώργος Σλαυκίδης, Γιώργος Υφαντής, Κώστας Στυλιάδης, Νικολέτα Ριφάκη Επιμορφωτικό σεμινάριο: 22/10/2016

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα στις Εικαστικές Τέχνες

Ενότητα στις Εικαστικές Τέχνες Ενότητα στις Εικαστικές Τέχνες Θέμα/τίτλος: Η δική μου πολιτεία-διάσημα Κτίρια Βαθμίδα: 2 Τάξη: Ε 2 Διάρκεια: 7Χ80 λεπτά Περιγραφή Ενότητας Οι μαθητές/μαθήτριες ανακαλούν εμπειρίες, εκφράζουν συναισθήματα

Διαβάστε περισσότερα

Τυπικές προϋποθέσεις απόκτησης μεταπτυχιακού τίτλου εξειδίκευσης

Τυπικές προϋποθέσεις απόκτησης μεταπτυχιακού τίτλου εξειδίκευσης Εκπονώ διπλωματική ερευνητική εργασία στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση: αυτό είναι εκπαιδευτική έρευνα; κι αν ναι, τι έρευνα είναι; Αντώνης Λιοναράκης 7-8 Ιουνίου 2008 Τυπικές προϋποθέσεις απόκτησης μεταπτυχιακού

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΤΤΙΚΗΣ

ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΤΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΤΤΙΚΗΣ ΧΩΡΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΜΝΗΜΗΣ - ΤΟΠΟΣΗΜΑ Η αφετηρία και ο τερματισμός: Στρατόπεδο Χαϊδαρίου (μπλοκ 15) - Σκοπευτήριο Καισαριανής. Μνημεία της Εθνικής μας Αντίστασης.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΩΣ ΜΟΡΦΟΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΑΓΑΘΟ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΩΣ ΜΟΡΦΟΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΑΓΑΘΟ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Το πρόγραμμα Το Πρόγραμμα με τίτλο «Το θέατρο ως μορφοπαιδευτικό αγαθό και καλλιτεχνική έκφραση στην εκπαίδευση και την κοινωνία» υλοποιείται μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα Σχέδια

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ Δ.Σ. ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ: ΠΟΥΓΑΡΙΔΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΑΞΗ : Γ

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ Δ.Σ. ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ: ΠΟΥΓΑΡΙΔΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΑΞΗ : Γ ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ Δ.Σ. ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ: ΠΟΥΓΑΡΙΔΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΑΞΗ : Γ ΦΛΩΡΙΝΑ 2014 1 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ : «ΣΕΡΓΙΑΝΙ ΣΤΟΥΣ ΡΟΜΟΥΣ ΤΗΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ» ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟΣ : ΠΟΥΓΑΡΙ ΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ-ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Γεώργιος Κ. Ζάχος Διευθυντής Βιβλιοθήκης Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Δρ. Γεώργιος Κ. Ζάχος Διευθυντής Βιβλιοθήκης Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Ο ρόλος των Δημοσίων Βιβλιοθηκών στην ενίσχυση της Κοινωνικής Συνοχής Δρ. Γεώργιος Κ. Ζάχος Διευθυντής Βιβλιοθήκης Πανεπιστημίου Ιωαννίνων 1 Κύρια σημεία της παρουσίασης Ρόλοι των Δημοσίων Βιβλιοθηκών

Διαβάστε περισσότερα

Παιδί και Ιστορικά Αρχεία: Προβληματισμοί, Μεθοδολογία, Μελέτη περίπτωσης. Λεωνίδας Κ. Πλατανιώτης Εκπαιδευτικός ΠΕ 02 (Φιλόλογος)

Παιδί και Ιστορικά Αρχεία: Προβληματισμοί, Μεθοδολογία, Μελέτη περίπτωσης. Λεωνίδας Κ. Πλατανιώτης Εκπαιδευτικός ΠΕ 02 (Φιλόλογος) Παιδί και Ιστορικά Αρχεία: Προβληματισμοί, Μεθοδολογία, Μελέτη περίπτωσης Λεωνίδας Κ. Πλατανιώτης Εκπαιδευτικός ΠΕ 02 (Φιλόλογος) 1. Εισαγωγή Σκοπός της παρούσας ανακοίνωσης είναι: να αναδείξει τη σημασία

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Μαθήματος: Σχεδιασμός εκπαιδευτικών δράσεων για μουσεία

Τίτλος Μαθήματος: Σχεδιασμός εκπαιδευτικών δράσεων για μουσεία Τίτλος Μαθήματος: Σχεδιασμός εκπαιδευτικών δράσεων για μουσεία Κωδικός Μαθήματος: ΚΤ1390 Διδάσκων: Νίκη Νικονάνου, niknik@uth.gr Είδος Μαθήματος: Επιλογής Εξάμηνο: 5ο Μονάδες ECTS: 5 Περιγραφή του μαθήματος

Διαβάστε περισσότερα

185 Πλαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης Ιωαννίνων

185 Πλαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης Ιωαννίνων 185 Πλαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης Ιωαννίνων Το Τμήμα Επιστημών της Τέχνης αποτελεί ανεξάρτητο Τμήμα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και λειτουργεί από το ακαδημαϊκό έτος 2000-01. Το Τμήμα ιδρύθηκε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ- ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΥ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ- ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΥ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ- ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΥ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟ 5 ο Ακαδημαϊκό έτος 2016-2017 ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ Ι ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ασσυχίδη Μαρία Μποτή Άννα Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Μαχά Νάντια

Ασσυχίδη Μαρία Μποτή Άννα Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Μαχά Νάντια ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΑΘΗΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ KAI ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ KAI ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ Από το αντικείμενο στον άνθρωπο. Η έκθεση του ΜΕΛΤ «Άνθρωποι και εργαλεία.

Διαβάστε περισσότερα

Συνεργάτες μας είναι Γερμανικές Εταιρείες - Κατασκευαστές επαγγελματικού φωτισμού LED.

Συνεργάτες μας είναι Γερμανικές Εταιρείες - Κατασκευαστές επαγγελματικού φωτισμού LED. Συνεργάτες μας είναι Γερμανικές Εταιρείες - Κατασκευαστές επαγγελματικού φωτισμού LED. Τα προϊόντα που διαθέτουμε αναπτύσσονται σύμφωνα με τις ανάγκες των πελατών μας και βλέπουμε τους εαυτούς μας ως ηγέτες

Διαβάστε περισσότερα

Πρώτη επαφή με την αναπηρία: Πώς η πρώτη πληροφορία επιδρά στο παιδί και καθορίζει στάσεις ζωής

Πρώτη επαφή με την αναπηρία: Πώς η πρώτη πληροφορία επιδρά στο παιδί και καθορίζει στάσεις ζωής Πρώτη επαφή με την αναπηρία: Πώς η πρώτη πληροφορία επιδρά στο παιδί και καθορίζει στάσεις ζωής 1 Αλέξανδρος Αργυριάδης, 2 Μαρία Αθανασέκου 1.Επίκουρος Kαθηγητής, Frederick University 2.Διδάσκουσα Πανεπιστημίου

Διαβάστε περισσότερα

Τα κτήρια λένε την ιστορία τους. 48o Γυμνάσιο Αθηνών ΔΑΝΣΜ. Διεύθυνση Αναστήλωσης Νεότερων και Σύγχρονων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού

Τα κτήρια λένε την ιστορία τους. 48o Γυμνάσιο Αθηνών ΔΑΝΣΜ. Διεύθυνση Αναστήλωσης Νεότερων και Σύγχρονων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού Διεύθυνση Αναστήλωσης Νεότερων και Σύγχρονων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού ΔΑΝΣΜ 48o Γυμνάσιο Αθηνών Τα κτήρια λένε την ιστορία τους 1 Συμμετέχοντες Σχολείο: 48 ο Γυμνάσιο Αθηνών Τάξη / Τμήμα: Γ Γυμνασίου

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΞΙΝΗΣ ΒΡΟΧΗΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΞΙΝΗΣ ΒΡΟΧΗΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ !Unexpected End of Formula l ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΞΙΝΗΣ ΒΡΟΧΗΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Παραδεισανός Αδάμ ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η εργασία αυτή εκπονήθηκε το ακαδημαϊκό έτος 2003 2004 στο μάθημα «Το πείραμα στη

Διαβάστε περισσότερα

14 Δυσκολίες μάθησης για την ανάπτυξη των παιδιών, αλλά και της εκπαιδευτικής πραγματικότητας. Έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες και αιτιολογίες για τις

14 Δυσκολίες μάθησης για την ανάπτυξη των παιδιών, αλλά και της εκπαιδευτικής πραγματικότητας. Έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες και αιτιολογίες για τις ΠΡΟΛΟΓΟΣ Οι δυσκολίες μάθησης των παιδιών συνεχίζουν να απασχολούν όλους όσοι ασχολούνται με την ανάπτυξη των παιδιών και με την εκπαίδευση. Τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι, μέσα στην τάξη τους, βρίσκονται

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΟΤΗΤΑΣ (Κ.Ε.Θ.Ι.)

ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΟΤΗΤΑΣ (Κ.Ε.Θ.Ι.) ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΟΤΗΤΑΣ (Κ.Ε.Θ.Ι.) ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (Π.Ι.Ε.)

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ

ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ Το σχολείο, ως ένας κατεξοχήν κοινωνικός θεσμός, δεν μπορεί να παραμείνει αναλλοίωτο μπροστά στις ραγδαίες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΔΗΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Δ/ΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΔΗΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Δ/ΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΔΗΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Δ/ΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ Τ Ε Χ Ν Ι Κ Η Π Ε Ρ Ι Γ Ρ Α Φ Η Η Διεύθυνση Τεχνικών Έργων του Δήμου Ηρακλείου συνέταξε μελέτη με τίτλο «Συμπληρωματικές εργασίες κτιρίου πλατείας

Διαβάστε περισσότερα

Η Αρχιτεκτονική του κελύφους και της δομής των κτιρίων

Η Αρχιτεκτονική του κελύφους και της δομής των κτιρίων Χάρης Σαββίδης αρχιτέκτων d.p.l.g. Η Αρχιτεκτονική εντός της Αρχιτεκτονικής. Η Αρχιτεκτονική του κελύφους και της δομής των κτιρίων Στον σύγχρονο πολεοδομικό ιστό της Αθήνας δημιουργήθηκε τα τελευταία

Διαβάστε περισσότερα

«Τι αξιολογούμε σε ένα πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης» Πετρίδου Βαρβάρα Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Δ.Δ.Ε.

«Τι αξιολογούμε σε ένα πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης» Πετρίδου Βαρβάρα Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Δ.Δ.Ε. Σεμινάριο ΚΠΕ Λαυρίου «Μεθοδολογία & Τεχνικές στην υλοποίηση προγραμμάτων Περιβαλοντικής Εκπαίδευσης» σε συνεργασία με τις Δ/νσεις Αντολικής Αττικής & Δ.Δ.Ε. Β Αθήνας «Τι αξιολογούμε σε ένα πρόγραμμα Περιβαλλοντικής

Διαβάστε περισσότερα

Μουσειολογία και Εκπαίδευση Ενότητα 3η: Επιστημονική Μουσειολογία και Μουσεία ΦΕΤ

Μουσειολογία και Εκπαίδευση Ενότητα 3η: Επιστημονική Μουσειολογία και Μουσεία ΦΕΤ Μουσειολογία και Εκπαίδευση Ενότητα 3η: Επιστημονική Μουσειολογία και Μουσεία ΦΕΤ Δημήτρης Κολιόπουλος Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση ημερίδας «Σχολικές επισκέψεις σε μουσεία στο πλαίσιο της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης» 19 Ιανουαρίου 2013, Ξενοδοχείο Τιτάνια, Αθήνα

Αξιολόγηση ημερίδας «Σχολικές επισκέψεις σε μουσεία στο πλαίσιο της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης» 19 Ιανουαρίου 2013, Ξενοδοχείο Τιτάνια, Αθήνα Αξιολόγηση ημερίδας «Σχολικές επισκέψεις σε μουσεία στο πλαίσιο της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης» 19 Ιανουαρίου 2013, Ξενοδοχείο Τιτάνια, Αθήνα Πήραμε 32 συμπληρωμένα ερωτηματολόγια. 1. Τα δρώμενα της ημερίδας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ: ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ ΑΘΗΝΑ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ: ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ ΑΘΗΝΑ k a k Αντιπροσωπεία στην Ελλάδα Πληροφόρηση, Τεκμηρίωση και Συντονισμός των Δικτύων Πληροφόρησης ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ: ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 14-16.06.2006 "Η Στρατηγική της Λισσαβόνας:

Διαβάστε περισσότερα

Βιοκλιματικός Σχεδιασμός

Βιοκλιματικός Σχεδιασμός Βιοκλιματικός Σχεδιασμός Αρχές Βιοκλιματικού Σχεδιασμού Η βιοκλιματική αρχιτεκτονική αφορά στο σχεδιασμό κτιρίων και χώρων (εσωτερικών και εξωτερικών-υπαίθριων) με βάση το τοπικό κλίμα, με σκοπό την εξασφάλιση

Διαβάστε περισσότερα

Φύλο και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών

Φύλο και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών Πηγή: Δημάκη, Α. Χαϊτοπούλου, Ι. Παπαπάνου, Ι. Ραβάνης, Κ. Φύλο και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών: μια ποιοτική προσέγγιση αντιλήψεων μελλοντικών νηπιαγωγών. Στο Π. Κουμαράς & Φ. Σέρογλου (επιμ.). (2008).

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος: The nation, Europe and the world: Textbooks and Curricula in Transition

Τίτλος: The nation, Europe and the world: Textbooks and Curricula in Transition ACADEMIA ISSN, 2241-1402 http://hepnet.upatras.gr Volume 4, Number 1, 2014 BOOK REVIEW Τίτλος: The nation, Europe and the world: Textbooks and Curricula in Transition Συγγραφέας: Hanna Schlisser, Yasemin

Διαβάστε περισσότερα