2 Η γλώσσα είναι η γνωστή καθαρεύουσα. Αλλά η αναδροµή στο χρόνο γίνεται µε τη γλώσσα που τότε µιλούσε: Α. «Βρέθηκα εδώ χωρίς να ξέρω,. κοπέλα µου» Β.

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "2 Η γλώσσα είναι η γνωστή καθαρεύουσα. Αλλά η αναδροµή στο χρόνο γίνεται µε τη γλώσσα που τότε µιλούσε: Α. «Βρέθηκα εδώ χωρίς να ξέρω,. κοπέλα µου» Β."

Ενυώ Ήρα Βασιλείου
6 χρόνια πριν
Προβολές:

1 1 Όνειρο στο κύµα του Αλεξάνδρου Παπαδιαµάντη (2ο µέρος) 4 η ενότητα = το όνειρο στο κύµα («Tήν ανεγνώρισα τα επίγεια»). Πλαγιότιτλοι παραγράφων 1 η = η Μοσχούλα που κολυµπά 2 η - 6 η = πώς τον παγιδεύει ο τόπος 7 η = ο πειρασµός 8 η 9 η = η επικίνδυνη φυγή 10η-11 η = η επώδυνη προσµονή 12 η = το όνειρο στο κύµα 13 η = αποµάκρυνση από τα επίγεια Την βλέπει κάτω από το σεληνόφως και η οµορφιά της του κόβει την ανάσα. Πρέπει να φύγει, αλλά δεν γνωρίζει τον τρόπο. διστάζει να δηλώσει την παρουσία του, γιατί η νέα ίσως φοβόταν και πνιγόταν. Ήλθε τότε στο νου του η συµβουλή του γέρο Σισώη να αποφύγει το γυναικείο πειρασµό, αλλά δυστυχώς δεν τα κατάφερε. Σκέφτεται διάφορους τρόπους να φύγει, αλλά όλους τους βρίσκει ανέφικτους. Αποφασίζει λοιπόν να µείνει, θαυµάζοντας το θέαµα που βλέπουν τα µάτια του. Αρχίζει να περιγράφει όχι µόνο όσα βλέπει, αλλά και όσα φαντάζεται. Τέλος τονίζει πως ήταν «ίνδαλµα, όνειρον, επιπλέον εις το κύµα». Ο αφηγητής «δεν εσκέπτετο πλέον τα επίγεια», είχε µπει στον παράδεισο. Μάλιστα η περιγραφή του αυτή είναι 4 φορές µεγαλύτερη από εκείνη του δικού του µπάνιου. 1) Αφηγηµατικοί τρόποι = έχουµε σχόλια σαν παρεµβολή σκέψεων του ήρωα. Οι περιγραφές του είναι εκπληκτικές και τον οδηγούν στο τρίτο σκαλοπάτι της έκστασης (πρώτο ο ωραίος τόπος, δεύτερο το δικό του κολύµπι). Χρονική διάρκεια = παρατηρείται επιβράδυνση µε τους συλλογισµούς που έκανε όσον αφορά τον τρόπο διαφυγής του. Σε 2 παραγράφους εξηγεί γιατί δεν µπόρεσε να αποφύγει τον πειρασµό. 2) Εκφραστικοί τρόποι µέσα =

2 2 Η γλώσσα είναι η γνωστή καθαρεύουσα. Αλλά η αναδροµή στο χρόνο γίνεται µε τη γλώσσα που τότε µιλούσε: Α. «Βρέθηκα εδώ χωρίς να ξέρω,. κοπέλα µου» Β. «Αυτή δε θα αργήση έλεγα µέσα µου. κρηµνό µου». Το ύφος έχει µουσικότητα. Στα «βαθέα, άπατα νερά» και «διάβροχα ρούχα» υπάρχει ωραία εικόνα, αλλά η επανάληψη του α προκαλεί και την αίσθηση του ανοιχτού και του απέραντου. Οι εικόνες είναι πολλές (το λουτρό της κόρης, τα απόκρηµνα µονοπάτια, η αίσθηση του ανέµου στο σώµα της, η εικόνα του αφηγητή που προσπαθεί να αποφύγει τον πειρασµό). ιαφέρει µε τον πλατωνικό ήρωα που έµεινε δεσµώτης, ενώ εδώ το βοσκόπουλο βλέπει «την ιδέα», το απόλυτο αγαθό για λίγο, αλλά αυτό θα τον βασανίζει σε όλη του τη ζωή. ( ες και απάντηση 6 ης ερώτησης). 3) Ψυχογραφία προσώπων Αφηγητής= Ο αφηγητής ως θεατής γίνεται και αναµεταδότης των όσων έβλεπε. Αποδεικνύεται σωστός εκτιµητής του φυσικού κάλλους. Όµως οι περιγραφές αυτές ανήκουν στο βοσκό ή στον ώριµο αφηγητή; Μάλλον η εµπειρία στο βοσκόπουλο και η περιγραφή στον ώριµο ενήλικα. Καταλαβαίνει την ακούσια αγένειά του και κάνει τρεις προσπάθειες για να δικαιολογηθεί («κανείς δεν µε είχε διδάξει..., ουδέ θα ήµην πλέον βέβαιος, δεν υπήρχε άλλη αίρεσις ). Αισθάνεται όµως ευθύνη για το κοπάδι του, είναι ειλικρινής, περίεργος για να δει την παραδεισένια οµορφιά. Η περιγραφή του θυµίζει «το Άσµα ασµάτων» της Παλιάς ιαθήκης και αρχαίες ελληνικές παραδόσεις («όλα συγχεόµενα, µελιχρά και ονειρώδη.»). Έχουµε ενιαίο το εγκώµιο της κόρης και της Φύσης, γιατί θεωρεί ενιαίο τον κόσµο και τα πλάσµατά του. 5η ενότητα = το βέλασµα της Μοσχούλας («εν δύναµαι να είπω ταλαίπωρον ζώον») Πλαγιότιτλοι παραγράφων 1η = οι πονηρές σκέψεις 2 η = πώς θα αποφύγει τον πειρασµό 3η - 6 η = εµφανίζεται ο απρόβλεπτος παράγων, το βέλασµα Ο νεαρός βοσκός βρίσκεται σε έκσταση. Εύχεται και καταριέται συγχρόνως να παρουσιαζόταν κανένα µεγάλο ψάρι, η κόρη να φοβόταν

3 και να ζητούσε βοήθεια. Σκέφτεται να φύγει, νιώθει ένοχος για όσα βλέπει. Ξαφνικά όµως ακούγεται το βέλασµα της µικρής του κατσίκας. Αυτό το δραµατικό απρόοπτο αλλάζει τα δεδοµένα.

3 3 και να ζητούσε βοήθεια. Σκέφτεται να φύγει, νιώθει ένοχος για όσα βλέπει. Ξαφνικά όµως ακούγεται το βέλασµα της µικρής του κατσίκας. Αυτό το δραµατικό απρόοπτο αλλάζει τα δεδοµένα. Σπεύδει να κλείσει το στόµα της και λησµονεί τελείως τη νέα που κολυµπά αµέριµνη. Φοβάται για την κατσίκα του που είναι δεµένη µε «πολύ κοντόν σχοινίον», άρα περισσότερο επίφοβο να πνιγεί. 1) Αφηγηµατικές τεχνικές = η αφήγηση γίνεται σε α πρόσωπο και πάντα µε εσωτερική εστίαση. Με το βέλασµα (δραµατικό απρόοπτο) από την ουτοπία του (τον ονειρικό του κόσµο) ο αφηγητής επανέρχεται στην πραγµατικότητα. Υπάρχει εσωτερικός µονόλογος για το πώς θα σιωπήσει η αίγα. Στις παραγρ. 5-6 παρατηρείται δράση - κίνηση, αφού πηγαίνει να φιµώσει το ζώο, αλλά κυρίως εσωτερική δράση µε τις πολλές σκέψεις του περί του πρακτέου. Υπάρχουν µικρές αναδροµές, όπως να ξεφύγει µέσω θαλάσσης: «δεν ήξευρα καλά αν υπήρχον.» και πρόδροµη αφήγηση («να εκινδύνευεν έξαφνα.»). 2) Εκφραστικοί τρόποι µέσα Η γλώσσα είναι η γνωστή καθαρεύουσα, περιέχει όµως τύπους της καθοµιλουµένης. Θρησκευτικό δάνειο είναι ο πειρασµός και ιδιωµατικό το «εσχοινιάσθη» ( το «πολύ κοντόν» περισσεύει, αφού είναι σχοινίον = µικρό σχοινάκι). Παρατηρούνται θαυµαστικά και πολλές παύσεις που δίνονται µε αποσιωπητικά. 3) Ψυχογραφία προσώπων Αφηγητής= Βρίσκεται σε πολύ δύσκολη θέση. Επιθυµεί να πράξει κάτι ηρωικό για να βρεθεί δίπλα στη νέα. Πάντως οι ευχές κατάρες του έπιασαν. 6η ενότητα = η σωτηρία µετά τον κίνδυνο ( εν ηξεύρω όνειρόν του»).

4 4 Πλαγιότιτλοι παραγράφων: 1η 4η = οι ευχές κατάρες του εισακούονται 5η 6η = η εµφάνιση της βάρκας 7η 10η = επεµβαίνει για να τη σώσει 11η- 12η = το αγκάλιασµα 13η = η τελική του εκτίµηση. Καθώς όµως σηκώνεται για να φύγει, η κόρη βλέπει «τον διακαµόν του», τη σκιά του, τροµάζει και κινδυνεύει να πνιγεί. Μια βάρκα που πλέει να τη βοηθήσει βρίσκεται σε µεγάλη απόσταση. Ο ήρωας πλέον «δεν αποφασίζει, αλλά αποφασίζεται» και πέφτει στη θάλασσα να τη σώσει. Έχουµε περιγραφή του κοινού τους λουτρού. Η κόρη προσκολλάται πάνω του για να µη χαθεί. Αυτό ακριβώς είναι και «το όνειρο στο κύµα», το αγκάλιασµα του γυµνού κορµιού της νέας που κρυφά την είχε ερωτευτεί. Τα χρόνια πέρασαν, αλλά η ανάµνηση αυτής της εµπειρίας κυριεύει το µυαλό του. Πιστεύει πως στην άχαρη ζωή του έπιασε το όνειρό του για µια στιγµή και κατόπιν του έφυγε. Άλλωστε τα όνειρα είναι άπιαστα. 1) Αφηγηµατικές τεχνικές = η αφήγηση περιγράφει σκέψεις, σχέδια και όλες τις φάσεις της σωτηρίας. Παρεµβάλλεται µονόπλευρος διάλογος µεταξύ βοσκού- κόρης (εκείνος της µιλά, εκείνη βγάζει κραυγή αγωνίας), που διακόπτεται από την περιγραφή. Έχουµε περιγραφές του χώρου, της βάρκας, της κόρης στο βυθό και της σωτηρίας της. υστυχώς η θάλασσα συχνά γίνεται επικίνδυνη. Χρόνος = µε αφετηρία το παρόν κάνει αναδροµή στο παρελθόν για να εξιστορήσει τις κινήσεις του. 2) Εκφραστικοί τρόποι µέσα Η γλώσσα είναι η γνωστή καθαρεύουσα, περιέχει όµως τύπους της καθοµιλουµένης. Πάντως ο συγγραφέας χρησιµοποιώντας παρήχηση, αντίθεση, ισοσύλλαβο και εξισορρόπηση των αντιθέτων δηµιουργεί εντύπωση της µουσικής αρµονίας. Εικόνες = η Φύση δείχνει την άλλη της πλευρά µε την ανατροπή των δεδοµένων (παρόµοια και στον «Πόρφυρα» του. Σολωµού). Πολλές

5 5 προεκτάσεις µπορεί να πάρει ο µαύρος ίσκιος, «ο διακαµός» (το κακό που καιροφυλακτεί και σε στιγµές ευτυχίας). 3) Ψυχογραφία προσώπων Αφηγητής= Απολαµβάνει κάθε στιγµή της ιστορίας. Νιώθει ποικίλα συναισθήµατα, ευτυχία από την επαφή του µε την κόρη και δυστυχία από την συναναστροφή του µε τους άλλους. Τηρεί τις αποστάσεις από τη νέα που δεν του ανήκει. εν κάνει τίποτα άπρεπο. 7η ενότητα = επιστρέφει στην άχαρη πραγµατικότητα. (Η Μοσχούλα έζησε.. όρη) Σε 6 µικρές παραγράφους κάνει ανακεφαλαίωση ζωής του - Η Κόρη έζησε, η κατσίκα πνίγηκε. - Ο ίδιος δεν γίνεται καλόγηρος αλλά δικηγόρος, µακριά από τον Παράδεισό του. Η κυκλική σύνθεση τονίζει την αντίθεση του χτες και του τώρα. Μέσα σε 6 µικρές παραγράφους ο συγγραφέας µας πληροφορεί επιγραµµατικά για την υπόλοιπη ζωή του. Η νέα έζησε χωρίς να διαφέρει από τις άλλες γυναίκες, «απλή θυγάτηρ της Εύας», χτυπηµένη από το πέρασµα του χρόνου, όπως όλοι µας. Η κατσίκα του πνίγηκε από το κοντό σχοινί µε το οποίο ήταν δεµένη. εν λυπάται όµως για κείνη, αφού τη θυσίασε για τον έρωτά του. Εκείνος έγινε δικηγόρος και ζει στην πόλη µακριά από τη λατρεµένη του φύση. Σε αντιδιαστολή µε το γέρο Σισώη που µετάνιωσε και σώθηκε, ο αφηγητής δεν µετάνιωσε για τη στιγµιαία ευτυχία της νιότης του. Το κοντό σχοινί της αίγας του µοιάζει µε το δικό του «σχοίνισµα κληρονοµίας». Είναι και αυτός δεµένος δηλαδή σε µια ζωή από την οποία δεν υπάρχει τρόπος διαφυγής. Έτσι τελικά αναφωνεί: «Ω ας ήµην βοσκός στα όρη». 1) Αφηγηµατικές τεχνικές = η αφήγηση γίνεται σε α πρόσωπο, ολοκληρώθηκε κάνοντας κύκλο. Το κυρίαρχο γεγονός «Η Μοσχούλα έζησε, δεν απέθανε» αναφέρεται µε θέση και µε άρνηση. Από κει περνάει στο ενδιάµεσο διάστηµα και φτάνει στο τώρα.

6 6 Χρόνος = Συµπυκνώνει το χρόνο για τα µη ενδιαφέροντα γεγονότα. Αυτό το πετυχαίνει µε την επιτάχυνση κάποιων περιστατικών (όσα αφορούν την µετέπειτα ζωή της νέας) ή παράλειψη τους (για την ζωή του ίδιου από το τότε µέχρι το τώρα). Ο συγγραφέας κλείνει µε τη φράση: «ια την αντιγραφήν Α. Παπαδιαµάντης». Λόγω της σεµνότητας του φαίνεται να καταγράφει ξένα βιώµατα και για αυτό καταφεύγει στην τεχνική της πλαστοπροσωοπίας. ( ες και απάντηση 1ης ερώτησης). 2) Εκφραστικοί τρόποι µέσα Υπάρχουν οι συµβολισµοί του «Σχοινιάσµατος» της αίγας και της παγίδευσης του βοσκού στο βράχο. Παραπέµπουν στη σκλαβιά του από τη µισθωτή εργασία, µακριά από τη Φύση. Παροµοιώσεις («απλή θυγάτηρ της Εύας»), στην παραβολή µε το σκύλο εννοεί το δικό του σκοινί, που είναι κοντό, µικρό, δηλαδή το µερίδιο του στη ζωή δεν είναι καθόλου σπουδαίο αλλά ανάξιο λόγου. Η γλώσσα είναι η γνωστή καθαρεύουσα, περιέχει όµως τύπους του Ευαγγελίου («Εύα», «Η Γραφή λέγει»). Έτσι θέλει να δηλώσει πως σε αυτόν το προπατορικό αµάρτηµα συνεχίζεται. Πάντως ο συγγραφέας χρησιµοποιώντας τη λέξη «κολλυβογράµµατα» αποµυθοποιεί την µόρφωση που απέκτησε. εν αναγνωρίζονται πολύ συχνά δυστυχώς οι αληθινές αξίες της ζωής. Η αναφώνησή του στο τέλος δείχνει την απώλεια του δικού του Παραδείσου. Τα επίθετα έχουν λειτουργικό ρόλο, πχ.: - «Η ονειρώδης» = σε αντίθεση µε την τωρινή σκληρή του ζωή, - «όλαι» = απαισιόδοξη γενίκευση για τους ανθρώπους, - «το κοντόν σχοινίον» = δείχνει δέσµευση, σκλαβιά, καταπίεση από συµβατικότητες.

Σχετικά έγγραφα

Αφηγηματικές τεχνικές -αφηγηματικοί τρόποι

Αφηγηματικές τεχνικές -αφηγηματικοί τρόποι Αφηγηματικές τεχνικές Οι λειτουργίες του αφηγητή 0 αφηγητής μπορεί να είναι πρόσωπο της αφήγησης, με πρωταγωνιστικό ή δευτερεύοντα ρόλο, ή μπορεί να είναι αμέτοχος